LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 RUHSAT NOLU KALKER OCAĞI “NİHAİ ÇED RAPORU” KIRKLARELİ İLİ PINARHİSAR İLÇESİ Bahçelievler Mah. 52. Sk. (Eski 6. Sk.) No: 15/4 Çankaya/ANKARA Tel: 0 312 223 36 00 (pbx) Faks: 0 312 223 31 32 web: www.ankatekmuhendislik.com.tr e-posta: info@ankatekmuhendislik.com.tr ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu ANKARA EYLÜL – 2014 PROJENİN SAHİBİNİN ADI LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A.Ş. ADRESİ Kırklareli Cad. Camii Kebir Mah. 39300 Pınarhisar/KIRKLARELİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI TEL. : 0 288 615 15 12 FAKS : 0 288 615 15 17 PROJENİN ADI 200901721 RUHSAT NOLU KALKER OCAĞI “NİHAİ ÇED RAPORU” PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN ADI, MEVKİİ KIRKLARELİ İLİ, PINARHİSAR İLÇESİ PROJE BEDELİ Yatırım Tutarı ≈ 300.000 TL Proje Alanı Koordinatları Koordinat Sırası Datum PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZON Sağa – Yukarı Enlem - Boylam Ed-50 WGS-84 Türü UTM Coğrafik DOM 27 --- ZON 35 --- Ölçek 6 Derecelik Nokta 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta Alan --- Sağa (Y) Yukarı(X) Enlem Boylam 542002 542838 542800 541795 4611245 4610781 4610600 4611103 41,650215 41,645991 41,644363 41,648947 27,503832 27,513838 27,513369 27,501336 20,79 ha. RUHSAT NUMARASI 200901721 PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ VE SEKTÖRÜ 03.10.2013 Tarih ve 28784 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “ ÇED Yönetmeliği” Madde 7, b bendi “ÇED Gereklidir” kararı verilen projeler RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN / KURULUŞUN ADI ANKATEK ÇEVRE MAD. MÜH. MÜŞ. TURZ. TAAH. VE TİC. LTD. ŞTİ. ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI Bahçelievler Mah. 52. Sok. (Eski 6. Sok) No: 15/4 Çankaya/ANKARA TEL : 0 312 223 36 00 (pbx) FAKS : 0 312 223 31 32 RAPORUN HAZIRLANIŞ TARİHİ 09.09.2014 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” İÇİNDEKİLER LİSTESİ Sayfa No İÇİNDEKİLER LİSTESİ ............................................................................................................................... 1 TABLOLAR DİZİNİ ...................................................................................................................................... 4 ŞEKİLLER DİZİNİ ........................................................................................................................................ 6 BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI............................................................................................ 9 1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu .......................... 9 1. 1. 1. Tanımı ........................................................................................................................................ 9 1. 1. 2. Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği .................................................................................... 11 1. 1. 3. Projenin Zamanlama Tablosu ................................................................................................... 12 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ ............................................................................................................................................. 13 (PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT DURUMU VE PLANLANAN DURUMU İLE İLGİLİ OLARAK ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN BELİRTİLMESİ) ................................................... 13 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu .................................................................................................... 13 2.1.1. Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) .............................................................................................................................................................. 13 2.1.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu ................................................................................... 17 2.1.2.1. Ocak................................................................................................................................... 17 2.1.2.2. Stok Alanı .......................................................................................................................... 18 2.1.2.3. Bitkisel Toprak Depo Alanı ............................................................................................... 18 2.1.2.4. Şantiye / İdari Bina ............................................................................................................ 19 2.1.2.5. Nakliye Güzergahı ............................................................................................................. 19 2.1.2.6. Diğer .................................................................................................................................. 19 2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum ......................................... 19 2.3. Projenin Özellikleri ........................................................................................................................... 20 2.3.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı ..................................................................................................................... 20 2.3.1.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları ........................... 20 2.3.1.2. Proje İş Akım Şeması ........................................................................................................ 22 2.3.1.3. Çalışacak Personel Sayısı .................................................................................................. 23 2.3.2. Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri .................... 23 2.3.3. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları ............................................................................................................. 24 2.3.4. Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Mevcut ve Planlanan Ulaştırma Güzergahı, Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) .................................................................................................................................... 33 BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ....................................................... 36 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri ................................. 36 3.1.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) ........................ 36 3.1.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) ................................................................................................................................................... 39 3.1.3. Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) ............................................................................ 40 3.1.4. İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler .............................................. 40 3.1.5. Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri ... 42 3.1.6. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri).................................. 42 3.1.7. Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik / Sosyal Altyapı İhtiyaçları ............................................................................................................................................. 43 3.1.8. Projenin Fayda-Maaliyet Analizi ............................................................................................... 43 3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri.......................................................................................... 46 3.1.10. Projenin Ekonomik Ömrü ........................................................................................................ 46 1 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 3.1.11. Zamanlama Tablosu ................................................................................................................. 47 3.2. Diğer Hususlar .................................................................................................................................. 47 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI .. 48 (BÖLGESEL VE ÇALIŞMA ALANI BAZ ALINARAK MEVCUT VE PLANLANAN DURUM VERİLMELİDİR) ......................................................................................................................................... 48 4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu ............................................................................................. 48 4.1.1. Tarım ve Hayvancılık ................................................................................................................. 48 4.1.1.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü .................................................................... 48 4.1.1.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları ....................................................... 50 4.1.1.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları ......................................................... 55 4.1.2. Orman Alanları ........................................................................................................................... 57 4.1.2.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri ......................................... 57 4.1.2.2. Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası ve Yorumu ........................................................ 57 4.1.2.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği .................................................................................... 57 4.1.3 Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi........................................................ 57 4.1.3.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler ......................................................................................................................................... 58 4.1.3.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti ................... 58 4.1.3.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı ...................... 59 4.1.3.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu ......................................................... 59 4.1.3.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ....................................................................... 60 4.2. Toprak Özellikleri ............................................................................................................................. 60 4.2.1. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması .......................................................... 60 4.2.2. Yamaç Stabilitesi ....................................................................................................................... 65 4.2.3. Erozyon ...................................................................................................................................... 65 4.2.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ............................................................................. 68 4.3. Jeolojik Özellikler ............................................................................................................................. 68 4.3.1. Bölge Jeolojisi ............................................................................................................................ 72 4.3.2. Proje Alanı Jeolojisi ................................................................................................................... 74 4.3.3. Cevherleşme ............................................................................................................................... 74 4.3.4. Depremsellik .............................................................................................................................. 75 4.3.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ............................................................................. 76 4.4. Hidrojeolojik Özellikler.................................................................................................................... 77 4.4.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler ........................................................................... 77 4.4.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik Özellikleri .................................................................... 79 4.4.3. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) ......................... 81 4.4.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ............................................................. 82 4.5. Hidrolojik Özellikler ......................................................................................................................... 83 4.5.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri ............................................................................... 83 4.5.2. Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu ............................. 86 4.5.3. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) ........................................... 89 4.5.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ............................................................. 90 4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler ................................................................................................. 91 4.6.1. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler .................................................... 91 4.6.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) .............................................................................................................................................. 108 4.7. Flora-Fauna ..................................................................................................................................... 108 4.7.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna............................................................................ 109 4.7.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ........................................... 129 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) ........................................ 131 2 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 4.8.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları .................................................................... 131 4.8.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) .......................................... 137 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile "sınırlandırılmış alanlar" v.b.) ............................................................... 138 4.9.1. Proje Alanı ve Proje Etki alanı ................................................................................................. 138 4.9.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ...................................................................................... 138 BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ..................... 139 (İLGİLİ YÖNETMELİKLER KAPSAMINDA VE KÜMÜLATİF OLARAK GEREKLİ DEĞERLENDİRME YAPILACAKTIR) ................................................................................................. 139 5.1. Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ........................... 139 5.1.1. İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyonlara İlişkin Hesaplamalar ........................................... 140 5.1.2. Hava Kalitesi Modelleme Çalışması ........................................................................................ 141 5.1.4. Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler .......................................................................... 144 5.2. Su Kullanımı ve Bertarafı (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) ........................................ 145 5.2.1. Su Kullanımı ............................................................................................................................ 145 5.2.2. Atık Suların Bertarafı ............................................................................................................... 147 5.3. Atıklar (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı)................................................................................................................................................. 147 5.3.1. Evsel Nitelikli Katı Atıklar ...................................................................................................... 147 5.3.2. Ambalaj Atıkları ....................................................................................................................... 148 5.3.3. Atık Yağlar ............................................................................................................................... 148 5.3.4. Bitkisel Atık Yağlar ................................................................................................................. 149 5.3.5. Tehlikeli Atıklar ....................................................................................................................... 150 5.4. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri, (Akustik Rapor) .................................................................... 150 5.4.1. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri ............................................................................................. 150 5.4.2. Vibrasyon ................................................................................................................................. 165 5.5. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi ..................................................................................................... 170 5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı .......................................... 170 5.7. Risk Analizi ..................................................................................................................................... 173 5.7.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi ................................................................................... 175 5.7.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) .......................................................... 177 5.8. Diğer Hususlar ................................................................................................................................ 179 BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ......................................................................................... 180 (BU BÖLÜMDE TEKNOLOJİ, ALINACAK ÖNLEMLERİN ALTERNATİFLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI YAPILACAK VE TERCİH SIRALAMASI BELİRTİLECEKTİR.).......... 180 BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI .......................................................................................................... 181 7.1. Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi Ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı Ve Acil Müdahale Planı ........................................................................... 181 7.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının 4. Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program .................................................................................................... 186 BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI ............................................................................................................. 187 (PROJEDEN ETKİLENMESİ MUHTEMEL YÖRE HALKININ NASIL VE HANGİ YÖNTEMLERLE BİLGİLENDİRİLDİĞİ, PROJE İLE İLGİLİ HALKIN GÖRÜŞLERİNİN VE KONU İLE İLGİLİ AÇIKLAMALARIN ÇED RAPORUNA YANSITILMASI) ................................ 187 BÖLÜM 9: SONUÇLAR ........................................................................................................................... 190 (YAPILAN TÜM AÇIKLAMALARIN ÖZETİ, PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİNİN SIRALANDIĞI VE PROJENİN GERÇEKLEŞMESİ HALİNDE OLUMSUZ ÇEVRESEL ETKİLERİN ÖNLENMESİNDE NE ÖLÇÜDE BAŞARI SAĞLANABİLECEĞİNİN BELİRTİLDİĞİ GENEL BİR DEĞERLENDİRME)........................................................................................................... 190 3 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu .............................................................................. 12 Tablo 2. 200901721 Nolu Ruhsat Sahası Sınır Koordinatları ............................................. 17 Tablo 3. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları .................................................................... 17 Tablo 4. Üretim Miktarları ve Çalışma Süreleri .................................................................. 21 Tablo 5. Çalışacak Personel Listesi ..................................................................................... 23 Tablo 6. Proje Kapsamında Ocak Alanında Kullanılacak Makine Ekipman Listesi........... 24 Tablo 7. Patlatma Dizayn Parametreleri .............................................................................. 29 Tablo 8. Türkiye, Kırklareli ve Pınarhisar İlçesine Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri . 39 Tablo 9. Demografik Göstergeler Tablosu - KIRKLARELİ ............................................... 40 Tablo 10. Kırklareli İli'nde Görülen Hastalıklar ve Vakalar ............................................... 40 Tablo 11. Yatırım Analiz Tablosu ..................................................................................... 44 Tablo 12. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu ......................................................................... 44 Tablo 13. Proforma Gelir Tablosu ....................................................................................... 45 Tablo 14. 2011 Yılı Kırıkkale İli ve Pınarhisar İlçesi Sulama Alanları .............................. 48 Tablo 15. Kırklareli İli Arazi Kullanımı .............................................................................. 49 Tablo 16. Pınarhisar İlçesi Arazi Dağılımı .......................................................................... 49 Tablo 17. İldeki Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Üretim Tablosu (2012 Yılı) ............... 51 Tablo 18. İlde Sebze Üretimi ve Miktarı (2012) ................................................................. 52 Tablo 19. Meyveler İçecek ve Baharat Bitkileri Miktarı (2012) ......................................... 53 Tablo 20. Pınarhisar İlçesinde Üretilen Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler (CPA Sınıflamasına Göre) ..................................................................................................... 54 Tablo 21. Pınarhisar İlçesinde Üretilen Sebzeler (CPA Sınıflamasına Göre) ..................... 54 Tablo 22. Pınarhisar İlçesinde Üretilen Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri (CPA Sınıflamasına Göre) ..................................................................................................... 55 Tablo 23. Pınarhisar İlçesi Örtü Altı Üretimi (2012) .......................................................... 55 Tablo 24. Kırklareli İli Büyük Toprak Grupları ................................................................. 61 Tablo 25. Kırklareli İli ve Pınarhisar İlçesi Arazi Varlığı Dağılımı .................................... 62 Tablo 26. Kırklareli İli Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Sınıfları Dağılımı .............. 64 Tablo 27. Pınarhisar İlçesi Yakın Tarihlerde Meydana Gelen Deprem Şiddetleri .............. 76 Tablo 28. Yeraltısuyu Bilançosu Tablosu ........................................................................... 77 Tablo 29. Kırklareli İlinde Yer Alan Derelere Ait Bilgiler ................................................. 79 Tablo 30. Ergene Kuzeyinde Yer Alan Bazı Kaynaklara Ait Bilgiler ................................ 81 Tablo 31. Çimento Fabrikası Kuyularına Ait Bilgiler ......................................................... 82 Tablo 32. Kırklareli İlinde yer alan Barajlar ....................................................................... 85 Tablo 33. Proje Alanının Çevresinde Yer Alan Su Yüzeylerine Mesafesi ......................... 87 Tablo 34. Basınç Dağılımı (hPa) ......................................................................................... 92 Tablo 35. Sıcaklık Dağılımı (°C)......................................................................................... 93 Tablo 36. Yağış Dağılımı .................................................................................................... 94 Tablo 37. Nispi Nem Dağılımı ............................................................................................ 95 Tablo 38. Buharlaşma Dağılımı Tablosu ............................................................................. 96 Tablo 39. Sayılı Günler Dağılımı Tablosu .......................................................................... 97 Tablo 40. Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu....................................................................... 98 Tablo 41. Yönlere Göre Rüzgârın Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Sayılarının Dağılımları ..................................................................................................................................... 99 Tablo 42. Yıllık Esme Hızları Dağılımları (m/sec) ........................................................... 104 Tablo 43. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Tablosu ................................................. 105 Tablo 44. Flora Listesi ....................................................................................................... 117 4 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 45. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Amphibia (İki Yaşamlı) Türleri ....... 126 Tablo 46. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Reptilia (Sürüngen) Türleri.............. 126 Tablo 47. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Aves (Kuş) Türleri ........................... 127 Tablo 48. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Mammalia (Memeliler) Türleri........ 128 Tablo 49. Kırklareli İlinde Bulunan Taşınmaz Kültür Varlıkları ve Sit Alanları İstatistikleri ................................................................................................................................... 134 Tablo 50. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak SKHKKY Emisyon Faktörleri .................................................................................................... 139 Tablo 51. Kirletici Parametrelerin Yerleşim Birimlerindeki Konsantrasyonları .............. 143 Tablo 52. Üretimde Oluşacak Toz Emisyon Debisi ve Alınacak Önlemler ...................... 145 Tablo 53. Proje Alanı İşletme Aşamasında Su Temini ve Kullanımlarına Göre İhtiyaç Duyulan Su Miktarları ............................................................................................... 146 Tablo 54. Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri .............................. 151 Tablo 55. Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Seviyesine Uygun Olarak Tanımlanan Ses Gücü Seviyeleri ......................................................................................................... 152 Tablo 56. Proje Alanında Kullanılacak Makine – Ekipmanların Motor Güçleri .............. 152 Tablo 57. Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları Ve Ses Gücü Düzeyleri .......... 153 Tablo 58. Gürültü Kaynaklarının Frekanslara Göre Ses Basınç Düzeyleri ....................... 157 Tablo 59. Mesafelere Göre 4 Frekansta Hesaplanan Atmosferik Yutum Değerleri ......... 158 Tablo 60. Mesafelere Göre Gürültü Kaynaklarına Ait Net Ses Basınç Düzeyleri ............ 159 Tablo 61. A Ağırlıklama Grafiği Düzeltme Faktörleri ...................................................... 159 Tablo 62. Mesafelere Göre Gürültü Kaynaklarına Ait Gürültü Düzeyleri ........................ 160 Tablo 63. Mesafelere Göre Gürültü Kaynaklarına Ait Toplam Gürültü Düzeyleri .......... 161 Tablo 64. Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Gündüz Gürültü Düzeyi ................................................................................................................................... 161 Tablo 65. Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Akşam Gürültü Düzeyi* ...................................................................................................................... 161 Tablo 66. Mesafelere Göre Üretim Çalışmalarından Kaynaklanan Lgag Değerleri ........... 162 Tablo 67. Arka Plan Ölçüm Sonuçları............................................................................... 164 Tablo 68. Yerleşim Yerlerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Toplam Gürültü Düzeyleri ve Değerlerin Sınır Değerler İle Karşılaştırılması ..................................................... 164 Tablo 69. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W = 48 kg) ...................................... 167 Tablo 70. Bina temeli titreşim hızı (Vo) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar görebilecek bina türleri (Forssbland,1981) ................................................................ 168 Tablo 71. Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Yapının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri .................................................................................... 169 Tablo 72. Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri(Armac Printing Company) 169 Tablo 73. Risk Analizinde Kullanılan Değerlendirme Verileri ......................................... 174 Tablo 74. Risk Matrisinin Kabul Edilebilirlik Değerleri ................................................... 175 Tablo 75. Proje Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi ............................................. 175 Tablo 76. Proje Etki Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi ..................................... 176 5 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Ocak Alanını Gösterir Topografik Harita .............................................................. 18 Şekil 2. Proje Genel İş Akım Şeması .................................................................................. 22 Şekil 3. Patlatma Dizayn Parametreleri ............................................................................... 25 Şekil 4. Örnek patlatma tasarımı ve delik geometrisi şematiksel anlatımı .......................... 32 Şekil 5. 2012 Yılı Trafik Hacmi Haritası ............................................................................ 34 Şekil 6. Kırklareli İli Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı ........................................... 39 Şekil 7. Kırklareli İli Tarım Arazileri Dağılımı ................................................................... 49 Şekil 8. Pınarhisar İlçesi Tarım Arazileri Dağılımı ............................................................. 50 Şekil 9. Proje Alanı Çevresi Tarım Alanları........................................................................ 59 Şekil 10. Proje Alanı ve Çevresi Toprak Grubunu Gösterir Harita ..................................... 62 Şekil 11. Pınarhisar İlçesi Arazi Sınıfları Dağılımı ............................................................. 63 Şekil 12. Proje Alanı Arazi Örtüsü Haritası ........................................................................ 65 Şekil 13. Proje Alanı ve Çevresi Toprak Erozyon Derecelerini Gösterir Harita ................. 66 Şekil 14. Kırklareli B4 (E18) Paftası Genelleştirilmiş Dikme Kesiti .................................. 70 Şekil 15. Kırklareli B5 (E19) Paftası Genelleştirilmiş Dikme Kesiti .................................. 71 Şekil 16. Türkiye Diri Fay Haritası ..................................................................................... 76 Şekil 17. Proje Alanı ve Çevresi Su Kaynaklarını Gösterir Harita ..................................... 80 Şekil 18. Proje Alanı Çevresi Su Yüzeylerini Gösterir Harita ............................................ 88 Şekil 19. Aylık Basınç (hPa) Değerleri Grafiği. .................................................................. 92 Şekil 20. Aylık Sıcaklık (°C) Dağılımı Grafiği ................................................................... 93 Şekil 21. Yağış Dağılımı Grafiği ......................................................................................... 94 Şekil 22. Bağıl Nemin Aylara Göre Değişimi ..................................................................... 95 Şekil 23. Buharlaşma Dağılımı Grafiği ............................................................................... 96 Şekil 24. Sayılı Günler Grafiği. ........................................................................................... 97 Şekil 25. Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği. ........................................................................ 98 Şekil 26. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı ................................................ 100 Şekil 27. Mevsimlik esme sayısı grafiği ............................................................................ 101 Şekil 28. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları ............................................ 102 Şekil 29. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı ................................................. 105 Şekil 30. Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı Dağılımı Grafiği ..................................... 106 Şekil 31. Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı Grafiği ............................. 107 Şekil 32. Uzun Yıllar ve 2010 Yılı Esme Sayıları Dağılımı ............................................. 107 Şekil 33. Türkiye’nin Flora Bölgeleri ve Grid Kareleme Sistemi (Davis - 1971)............. 109 Şekil 34. Türkiye’nin Tehlike Altındaki Türleri ............................................................... 122 Şekil 35. Kırklareli İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası-2013-2014 (http://mak.ormansu.gov.tr)....................................................................................... 132 Şekil 36. Kalker Ocağında Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Lg ve Lakş Gürültü Dağılım Grafiği ......................................................................................................... 162 Şekil 37. Kalker Ocağında Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Lgag Gürültü Dağılım Grafiği ........................................................................................................................ 163 Şekil 38. Patlatma Sonucu Oluşan Titreşim ve Hava Şoku............................................... 166 Şekil 39. Mesafeye Göre Bina Temelindeki Titreşim Hızı Değerleri ............................... 168 Şekil 40. Risk SKOR Derecelendirme Matrisi .................................................................. 174 Şekil 41. Acil Müdahale Planı ........................................................................................... 184 Şekil 42. Halkın Katılımı Toplantısı Gazete İlan Metni .................................................... 187 Şekil 43. Halkın Katılımı Toplantısı Fotografları ............................................................. 189 6 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” EKLER LİSTESİ : EK – 1 200901721 Ruhsat Nolu Sahaya Ait İşletme Ruhsatı EK – 2 Ruhsat Sahası ve Civarını Gösterir Ulaşım Ağı Haritası EK – 3 Ruhsat Sahasını Gösterir Yer Bulduru Haritası EK – 4.A 200901721 Ruhsat Nolu Sahayı ve Proje Alanını Gösterir 1/25.000 Ölçekli Topografik Harita EK – 4.B 200901721 Ruhsat Nolu Saha, 34240 ve 50150 Ruhsat Nolu Saha ile 200901722 Nolu Sahanın Birbirine Göre Konumlarını Gösterir 1/25.000 Ölçekli Topografik Harita EK – 5 Karayolları Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü Kurum Görüşü EK – 6 200901721 Nolu Ruhsat Sahasını ve Proje Alanını Gösterir 1/10.000 Ölçekli Vaziyet Planı EK – 7.A 200901721 Ruhsat Nolu Sahanın Bulunduğu Bölgeye Ait 1/100.000 ve 1/25.000 Ölçekli Onaylı Kırklareli İl Çevre Düzeni Planı, Plan Hükümleri ve Plan Notları ile Kadastro Paftaları EK – 7.B 200901721 Ruhsat Nolu Sahayı ve Proje Alanını Gösterir 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı EK – 7.C 200901721 Ruhsat Nolu Sahayı ve Proje Alanını Gösterir 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı EK – 8 Sahanın İmar Durumu İçin Pınarhisar Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü’nden Alınan Görüş EK – 9.A 1/10.000 Ölçekli Ruhsat Sahası ve Proje Alanını Gösterir Jeoloji Haritası EK – 9.B Jeoloji Haritası Kesitleri EK – 10 200901721 Nolu Ruhsat Sahasını Gösterir Kırklareli İli Deprem Haritası EK – 11 200901721 Nolu Sahayı Gösterir Fotoğraflar EK – 12 200901721 Nolu Sahayı Gösterir Uydu Görüntüleri EK – 13 200901721 Ruhsat Nolu Sahaya Ait Üretim Termin Planı ve Kesiti EK – 14 200901721 Ruhsat Nolu Sahaya Ait Son Durum İmalat Planı ve Kesiti EK – 15 Kırklareli Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Meteorolojik Verileri (1960-2012) 7 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” EK – 16 Kırklareli Meteoroloji İstasyonu (1938-2010) Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ve Tekerrür Eğrileri Grafiği EK – 17 Kırklareli Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Fevk Hadiseleri Tablosu EK – 18 Hava Kalitesi Modelleme Raporu EK – 19 Hidrojeoloji Raporu EK – 20 DSİ 11. Bölge Müdürlüğü Tarafından Hazırlanan Yeraltısuyu Raporu EK – 21 DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nden Alınan Yeraltı Suyu Kullanma Belgesi EK – 22 Pınarhisar Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü Atıksu Bağlantı İzin Belgesi EK – 23 Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden Alınan Deşarj Konulu Çevre İzni Muafiyet Yazısı EK – 24 Akustik Gürültü Raporu EK – 25 Doğaya Yeniden Kazandırma Planı 8 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI 1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu 1. 1. 1. Tanımı Proje konusu faaliyet Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi civarında 1/25.000 ölçekli E19 d1 paftasında yer alan 200901721 ruhsat nolu 99,94 hektarlık sahanın 20,79 hektarlık kısmında yapılacak kalker ocağı işletmeciliğidir. 200901721 nolu 99,94 hektarlık II.A grubu işletme ruhsatı 17.05.2011 tarihinde Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş. adına Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmiştir (Bkz. EK 1). Projeye konu faaliyet için 200901721 nolu ruhsat sahası içerisinde belirlenen 20,79 hektarlık alan için 16.05.2013 tarihinde LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. adına 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ÇED Yönetmeliği EK 2 kapsamında Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak başvuruda bulunulmuştur. Söz konusu proje için Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından “ÇED Gereklidir” kararı verilmiştir. Projeye konu sahada yapılacak faaliyete ilişkin “ÇED Gereklidir Kararı” verilmiş olduğundan, faaliyet için 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı ÇED Yönetmeliği Madde 7, b bendi kapsamında ÇED süreci başlatılmıştır. 200901721 ruhsat nolu sahanın çevresinde ruhsat sahibi firmaya ait 34240 ve 50150 ruhsat nolu kalker sahası ile 200901722 ruhsat nolu kalker sahası bulunmaktadır. Bu sahalardan 34240 ve 50150 ruhsat nolu sahalarda mevcut ocak alanında üretim faaliyetlerine devam edilmektedir. 200901722 ruhsat nolu saha ile projeye konu bu sahada henüz üretime başlanmamıştır. 200901721 ve 200901722 nolu sahalarda 34240 ve 50150 nolu sahaların devamı niteliğinde üretim faaliyetlerinde bulunulacak olup sahalarda aynı zamanlarda üretim faaliyetlerinde bulunulmayacaktır. Sahaların birbirlerine göre konumları ekler bölümünde sunulan Topografik Haritada gösterilmiştir (Bkz. EK 4.B). 200901721 ruhsat nolu saha içerisinde üretime yönelik herhangi bir çalışma gerçekleştirilmemiştir. 99,94 hektarlık saha içerisinde belirlenen 20,79 hektarlık proje alanının tamamı ocak alanı olarak kullanılacaktır. Ruhsat sahası ve proje alanını gösterir 1/10.000 ölçekli vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 6). Sahada kalker üretimi açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Üretimin gerçekleştirileceği proje alanında, kalker cevheri yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim öncesi sahada dekapaj işlemi gerçekleştirilmeyecektir. Proje alanından yılda 750.000 ton kalker üretimi gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Delme-patlatma ile gevşetilerek yerinden sökülen kalker cevherinin 9 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” tamamı ocak alanından kamyonlara yüklenerek, alana yaklaşık 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında kullanılmak üzere hammadde olarak nakledilecektir. Sahada topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak proje alanında toplam 3 basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Sahada nihai durumda basamak yüksekliklerinin 10 m ve basamak genişliklerinin 4 m civarında olması, öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda zeminin duraylı olması nedeniyle sahada basamak şev açısının 80°, genel şev açısının 60 derece civarında olması sağlanacaktır. (Madencilik Faaliyetleri Detay, Bölüm 2.3.1.2, sayfa 23). 200901721 ruhsat nolu saha için işletme ruhsatı alımı sırasında işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunulmuştur. İşletme projesinde beyan edilen yıllık üretim miktarının üzerinde üretim yapılması planlanması durumunda revize işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği proje alanı, Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikasının 1,5 km kuzeyinde yer almaktadır. Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikası Eski İstanbul-Kırklareli yolunun 30. km.sinde bulunmaktadır. Sahaya ulaşım çimento fabrikası üzerinden açılacak bağlantı yolu ile sağlanacaktır. Üretilen kalker cevheri proje alanından çimento fabrikasının konkasör ünitesine nakledilecek olup, nakliye işlemleri yine firmaya ait söz konusu sahaya komşu 3424050150 nolu ruhsatlı saha içerisinde mevcut ocak yoluna bağlantı yapılarak yaklaşık 1,5 km uzunluğunda stabilize toprak yol ile sağlanacaktır. Ocak bağlantı yolunun (stabilize yolun) gerektiğinde bakım ve onarımı firma tarafından yapılacaktır. Proje alanından açılacak bağlantı yolu ekler bölümünde sunulan yerbulduru haritası ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. EK 3 & EK 4.A). Proje alanında gerçekleştirilecek faaliyet için Karayolları Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü’nün vermiş olduğu kurum görüşünde 200901721 nolu sahanın Kırklareli-Pınarhisar yoluna cepheli olmasından dolayı mevcut yola 300 m mesafe bırakılması ve düşük yoğunluklu patlayıcı madde kullanılması şartıyla üretim yapılmasında sakınca görülmediği belirtilmiştir (Bkz. EK 5). Söz konusu proje alanının KırklareliPınarhisar yoluna en yakın mesafesi 675 metredir. Alanda cevher üretimi esnasında düşük yoğunluklu patlayıcı madde kullanılarak üretim faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Sahadan üretimi planlanan kalker ocak alanından kamyonlara yüklenerek firmaya ait çimento fabrikasına herhangi bir karayoluna çıkmadan nakledilecektir. Proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Söz konusu alanda üretim faaliyetlerine başlamadan önce kalker işletmeciliği için Milli Savunma Bakanlığı’ndan gerekli izin alınacaktır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi, alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneydoğusunda yer alan Pınarhisar İlçesi’ne bağlı Camiikebir Mahallesi’dir. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 1,6 km güneyinde Pınarhisar İlçesi’ne bağlı evler ile 1,5 km kuzeybatısında Kaynarca Beldesi’ne bağlı evler bulunmaktadır. 10 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Ruhsat sahasının büyük bir kısmında kalker cevherleşmesi mevcut olup, cevher kirli beyaz-bej renklidir. Sahada mevcut cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 gr/cm3 tür. Proje alanında yılda 11 ay (330 gün), ayda 30 gün, günde iki vardiya, 16 saat olarak üretim faaliyetlerinde bulunulacak olup ocak alanında patlatma ile yapılan üretimler gündüz saatlerinde yapılacak olup bunun dışında gerektiğinde nakliye işlerine devam edilecektir. Sahada yapılacak üretim faaliyetleri taşeron firma aracılığıyla yapılacağı için personel gideri de taşeron firma tarafından karşılanacaktır. Ocak alanında üretim faaliyetleri sırasında toplam 17 personelin sahada görev alması planlanmaktadır. 200901721 nolu ruhsat sahası ve ÇED proje alanı sınırları 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiştir (Bkz. EK 4.A). 1. 1. 2. Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Proje alanından kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri kamyonlar vasıtası ile alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında hammadde olarak kullanılmak üzere tüvanen nakledilecektir. Böylelikle cevherin hem inşaat sektörüne hem de ülke ekonomisine katkısı sağlanacaktır. Ayrıca yatırımın, çevre üzerine etkileri ayrıntılı araştırılmış ve olumsuz etkileri minimize etmenin teknik koşullarını sağlamak amacıyla bu proje düzenlenmiştir. 11 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 1. 1. 3. Projenin Zamanlama Tablosu Proje kapsamındaki zamanlama tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu AÇIKLAMA Aylar YIL 1 ÇED Başvuru Dosyasının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na Sunulması 2013 Yerel ve Ulusal Gazete İlanlarının Verilmesi 2013 2 3 4 5 Halkın Katılım Toplantısı ve Kapsam Belirleme 2013 Toplantısının Yapılması ÇED Özel Formatının Alınması ÇED Raporu İçin Gereken Bilgi ve Belgelerin Toplanması ve İstenen Ölçüm ve Raporlama İşlerinin Yapılması ÇED Raporunun Hazırlanması ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na Sunulması İDK Toplantısının Yapılması 2013 2013 2014 2014 Nihai ÇED İşlemleri ve 2014 Karar Süreci İzinlerin Tamamlanması ve 2014 Üretim Çalışmaları 12 6 7 8 9 10 11 12 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT DURUMU VE PLANLANAN DURUMU İLE İLGİLİ OLARAK ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN BELİRTİLMESİ) 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje konusu faaliyet Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi civarında 1/25.000 ölçekli E19 d1 paftasında yer alan 200901721 ruhsat nolu 99,94 hektarlık sahanın 20,79 hektarlık kısmında yapılacak kalker ocağı işletmeciliğidir. 99,94 hektarlık saha içerisinde belirlenen 20,79 hektarlık proje alanının tamamı ocak alanı olarak kullanılacaktır. Ruhsat sahası ve proje alanını gösterir 1/10.000 ölçekli vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 6). Proje alanı sınırları 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiş ve ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 4.A). Ayrıca proje alanını gösterir Yerbulduru Haritası da ekler bölümünde verilmiştir (Bkz. EK 3). Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği proje alanı, Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikasının 1,5 km kuzeyinde yer almaktadır. Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikası Eski İstanbul-Kırklareli yolunun 30. km.sinde bulunmaktadır. Sahaya ulaşım çimento fabrikası üzerinden açılacak bağlantı yolu ile sağlanacaktır. Üretilen kalker cevheri proje alanından çimento fabrikasının konkasör ünitesine nakledilecek olup, nakliye işlemleri yine firmaya ait söz konusu sahaya komşu 3424050150 nolu ruhsatlı saha içerisinde mevcut ocak yoluna bağlantı yapılarak yaklaşık 1,5 km uzunluğunda stabilize toprak yol ile sağlanacaktır. Ocak bağlantı yolunun (stabilize yolun) gerektiğinde bakım ve onarımı firma tarafından yapılacaktır. Proje alanından açılacak bağlantı yolu ekler bölümünde sunulan yerbulduru haritası ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. EK 3 & EK 4.A). Sahadan üretimi planlanan kalker ocak alanından kamyonlara yüklenerek firmaya ait çimento fabrikasına herhangi bir karayoluna çıkmadan nakledilecektir. Proje alanına en yakın yerleşim birimi, alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneydoğusunda yer alan Pınarhisar İlçesi’ne bağlı Camiikebir Mahallesi’dir. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 1,6 km güneyinde Pınarhisar İlçesi’ne bağlı evler ile 1,5 km kuzeybatısında Kaynarca Beldesi’ne bağlı evler bulunmaktadır. 2.1.1. Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Söz konusu alanda üretim faaliyetlerine başlamadan önce kalker işletmeciliği için Milli Savunma Bakanlığı’ndan gerekli izin alınacaktır. 13 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 200901721 nolu sahayı gösterir onaylı 1/100.000 ve 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, Plan Lejantı ve Plan Notları ile Kadastro Paftaları ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 7.A). Ayrıca ruhsat sahası ve proje alanının işlenmiş olduğu 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ile 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ekler bölümünde sunulmuştur (EK 7.B & 7.C). “Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası 1/100.000 Ölçekli Revizyon Çevre Düzeni Planı”nda hakim formasyon olarak “Tarım Arazisi”, “Kırklareli İli 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı”nda ise hakim formasyon olarak “Askeri Alan”da yer almaktadır. Ayrıca projeye konu alan çevre düzeni planına göre “Yer altı Suları Besleme Alanı” kapsamında kalmaktadır. Proje alanı Yer altı Suyu Besleme Alanı kapsamında bulunduğundan Plan Hükümlerinin 3.2.1. maddesi hükümlerine uyulacaktır. Söz konusu faaliyetle ilgili konuya ilişkin tüm kurum ve kuruluş görüşleri alınacaktır. 200901721 nolu sahada bulunan proje alanı madencilik faaliyetleri için kullanılacaktır. 1/100.000 ölçekli plan kararlarına ilişkin “2.11.5.3. Madencilik Faaliyetleri” maddesi hükümlerine Mahkeme tarafından iptal kararı verildiğinden, proje konusu kullanımla ilgili 1/25.000 ölçekli ölçekli Kırklareli Çevre Düzeni Planında belirtilen plan kararlarına ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir. Ayrıca 1/25.000 ölçekli Kırklareli İli Çevre Düzeni Planlanın 3.3.2.8. Madencilik Faaliyetleri başlıklı Plan Hükmünün; (a) bendi: “Madencilik faaliyet alanlarında “ÇED Yönetmeliği” ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine uyulacaktır.” (b) bendi: “Madenciliğe ilişkin faaliyet sahiplerince, tesislerin başka bir amaçla kullanılmayacağına dair ilgili idareye yazılı taahhütte bulunması zorunludur.” (c) bendi: “Madencilik faaliyetlerinde Maden Kanunu, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, Orman Kanunu ve ilgili diğer kanunlar ile bunların uygulanmasına dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır.” (d) bendi: “Maden ruhsat sahasında ihtiyaç duyulan geçici tesisler, Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden izin ve geçici tesis olduğuna dair belge alınmak kaydı ile yapılabilir. Geçici tesislerin kullanımı maden ruhsatının veya maden rezervinin işletme süresi ile sınırlıdır. Bu tesisler, kullanım süresinin bitmesi durumunda kaldırılır.” (e) bendi: “Birinci sınıf gayri sıhhı müesseseler kapsamına giren maden üretim faaliyetleri ve bu faaliyetlere dayalı olarak üretim yapılan tesislerin etrafında, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik uyarınca sağlık koruma bandı bırakılması zorunludur. Sağlık koruma bandı mülkiyet sınırları dışında belirlenemez ve bu alan içinde yapılaşmaya izin verilmez. ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesislerde, ÇED raporunda belirlenen mesafeler esas alınır.” (f) bendi: “Maden ruhsat süresinin veya maden rezervinin bitmesi halinde işletme sahasının çevre ile uyumlu hale getirilmesini içeren projenin ilgili idareye sunulması ve projenin gerçekleştirileceğine dair yazılı taahhütte bulunulması zorunludur.” (g) bendi: “Maden alanlarının ilgili kurumlar tarafından belirlenecek yerlerinde hafriyat depolama (döküm) alanları oluşturulabilir. Ancak, döküm işlemi tamamlandıktan sonra bu alanlar ağaçlandırılacaktır.” 14 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” (h) bendi: “İçme ve kullanma suyu kaynaklarının mutlak ve kısa mesafeli koruma kuşaklarında madencilik faaliyetlerine izin verilmez. Orta mesafelerde ise madencilik faaliyetleri için ilgili yönetmeliklerin hükümleri esas alınır.” (i) bendi: “Su kaynaklarının uzun mesafeli koruma kuşaklarında yapılacak madencilik faaliyetlerinde içme suyunun kirletilmemesi için gerekli önlemlerin alınması ve uygulanacak yaptırımlar ilgili kurumların yetkisindedir.” (j) bendi: “Zorunlu olarak çıkarıldığı yerde işlenmesi gerekli madenler haricinde maden işletmesine yönelik yapılacak tesisler ancak en yakın sanayi alanında yer alabilirler.” bendleri ile 3.2.1. Yeraltısuyu beslenme alanı başlıklı maddenin; (a) bendi: “Bu alanlar yer altı suyu bölgelerine (akifer) yüzey sularının doğrudan ve /veya dolaylı olarak süzülmesini sağlayarak, jeolojik anlamda geçirimli (taneli ortamlar, çatlaklı, erimeli karstik ortamlar vb.) nitelikteki ortamları ifade eden alanlardır. Bu açıdan, bu alanlarda akifere yüzey sularının süzülmesini engelleyecek ve akiferlerin kirlenmesine neden olacak nitelikte yapı ve/veya faaliyet yapılamaz. Alt ölçekli planlarda Yer altı Suyu Besleme Alanına zarar vermeyecek yapılaşma koşulları ilgili idarelerin ve Birliğin görüşü doğrultusunda belirlenecek ve uygulanacaktır.” (b) bendi: “İl’in kuzeyinde ve güneyinde yer alan Yer altı Suyu Besleme Alanları fiziksel olarak farklı özellikler gösterdiği için, bu alanların sürdürülebilirliğine yönelik farklı önlemler alınmalıdır. İl’in kuzeyinde Istranca Dağları etekleri boyunca, VizePınarhisar-Kaynarca-Kırklareli Merkez üzerinde bir kuşak niteliğinde uzanan ve yaygın olarak karstik (kırıklı, çatlaklı, mağaralı) kireçtaşlarının yer aldığı alanlarda geçirgenlik daha fazla olduğu için, alt ölçekli planlarda, bu alanların geçirgenliğini bozacak, süzülme ile gelişecek beslenmeyi engelleyecek faaliyet ve yapılara izin verilmemesi, düşük yoğunluklu yapılaşma koşullarının sağlanması, ağaçlandırma, var olan ekosistemin korunması gibi önlemler alınması göz önünde bulundurulacaktır.” (c) bendi: “Bu alanlara doğrudan evsel veya endüstriyel atık kesinlikle deşarj edilemez. Bu konu ile ilgili denetimler, ilgili kurum, kuruluşlar ve Birliğin yetki ve sorumluluğundadır.” (d) bendi: “Bu alanlar üzerindeki mevcut yapı ve faaliyetler için ise, kullanım süresince kirliliği önleyici tedbirler alınması zorunludur. Bu planın onayından sonra yer altı ve yerüstü su kaynaklarını kirletici ve aşırı su kullanım düzeylerinin tespiti DSİ ve İl Çevre Orman Müdürlükleri’nce ivedilikle yapılacak, çevresel yaptırımlar uygulanacak ve rezervi tehdit edici su kullanımı engellenecektir. Buna ilişkin yaptırımlar, 2872 sayılı Çevre Kanunu gereğince yapılacaktır.” (e) bendi: “Planlama alanında, yüzeysel su kaynaklarının kullanımının özendirilerek, yer altı sularının rezerv olarak korunması esastır. Bu konu ile ilgili girişimler, ilgili kurum ve kuruluşların yetki ve sorumluluğundadır.” (f) bedi: “Bu alanlarda mevcut ve açılacak kuyulardan su çekiminin denetlenmesi ve gereğinin yapılması, DSİ’nin yetki ve sorumluluğundadır.” (g) bendi: “Doğrudan yeraltısuyu beslemesini sağlayan her türlü formasyondan malzeme temini yasaktır.” (i) bendi: “Atıksularda veya yağmur suları ile çözünerek yer altı suyuna taşınabilecek nitelikteki maddeler yer altı suyu besleme havzası içerisinde zeminde doğrudan depolanamaz.” 15 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” bendi ile 3.3.4.12. Askeri alanlar başlıklı maddenin; (d) bendi: “Meskun alanlar içerisinde veya yakınında yer alan askeriye tahsisli alanlar, Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarının programları dahilinde askeri alandan çıkarılması halinde, eğitim, sağlık, teknik ve sosyal donatı alanları olarak değerlendirilebilirler. Planlama kapsamında kalan askeri güvenlik bölgeleri, askeri yasak bölgeler ve askeri alanlar için yapılaşma koşulları ile ilgili komutanlığın görüşü alınarak belirlenir.” hükümleri doğrultusunda proje alanında üretim faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Proje alanının etrafına sağlık koruma bandı belirlenecek ve askeri alan ile ilgili Milli Savunma Bakanlığı’ndan uygun görüş alınacaktır. Söz konu proje alanında yapılacak üretim faaliyeti ile ilgili DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu Yeraltısuyu Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 20). Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği alana ait jeofizik rezistivite noktaları ve Limak Batı Çimento Fabrikası kuyuları yeraltısuyu seviyesi derinliklerine göre hazırlanan yeraltısuyu seviye haritası ve kazı kesitleri DSİ 11. Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanan Yeraltısuyu Raporunda verilmiştir. Bu doğrultuda 200901721 nolu sahada 220 m kotu kazı taban kotu olarak belirlenmiştir. Projeye konu alanda kazı taban kotunun altından malzeme alınmayacak şekilde üretim faaliyetinde bulunulacaktır. Yeraltısuyu sistemlerini oluşturan kırık ve çatlak ağında minimum hasara yol açacak, pilot patlatma programı ile patlatma paterni oluşturularak yatay, dikey ve diyagonal titreşim frekanslarının belirlenmesi ve bu patlatma paternine uygun olarak yapılması sağlanacaktır. Projeye konu alana ait patlatma paterni Bölüm 2.3.3’te verilmiştir. Kazılar kontrollü patlatma yöntemi ile yapılacak, işletme alanlarında her patlatma öncesi ve sonrasında kuyulardaki yeraltısuyu seviyesini ölçen cihazlarla donatılarak ölçülecek , seviyeler titreşim ve hava şoku ölçüm sonuçları ile birlikte düzenlenerek kayıt altına alınacaktır. Sahada gerçekleştirilecek madencilik faaliyetleri sırasında Çevre Düzeni Planı Hükümleri ile Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve 2872 sayılı Çevre Kanunu esaslarına uyulması sağlanacaktır. DSİ 11. Bölge Müdürlüğü yukarıda belirtilen koşullara uyulması kaydıyla faaliyetin gerçekleştirilmesinde sakınca bulunmadığını belirtmiştir. Projeye konu alanın imar durumu ile ilgili Pınarhisar Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü’nden alınan yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 8). Görüşte söz konusu sahanın belediye imar planı sınırları dışında kaldığı belirtilmiştir. 200901721 ruhsat nolu sahanın 20,79 hektarlık kısmı kalker ocağı işletmeciliği için kullanılacaktır. Söz konusu ruhsatlı saha ve proje alanı 1/25.000 ölçekli E19-d1 paftasında yer almaktadır. Ruhsat sahasının ve proje alanının koordinatları sırasıyla aşağıdaki tablolarda verilmiştir. 16 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 2. 200901721 Nolu Ruhsat Sahası Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta 5. Nokta 6. Nokta 7. Nokta Alan: 99,94 Hektar UTM (6 derecelik) Sağa (Y) Yukarı (X) 542002 4611245 544250 4610000 544194 4609627 542690 4610150 542761 4610320 542800 4610600 541795 4611103 Coğrafi Enlem 41,650215 41,638880 41,635524 41,640316 41,641843 41,644363 41,648947 Boylam 27,503832 27,530735 27,530035 27,512016 27,512880 27,513369 27,501336 Tablo 3. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları 1. Nokta 2. Nokta 3. Nokta 4. Nokta Alan: 20,79 Hektar UTM (6 derecelik) Sağa (Y) Yukarı (X) 542002 4611245 542838 4610781 542800 4610600 541795 4611103 Coğrafi Enlem 41,650215 41,645991 41,644363 41,648947 Boylam 27,503832 27,513838 27,513369 27,501336 2.1.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu 200901721 ruhsat nolu 99,94 hektarlık sahanın 20,79 hektarlık kısmında yapılması planlanan kalker ocağı işletmeciliği için bu proje hazırlanmıştır. Söz konusu 20,79 hektarlık proje alanının tamamı kalker üretimi ocak alanı olarak kullanılacaktır. Ruhsat sahası ve proje alanını gösterir 1/10.000 ölçekli vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 6). 2.1.2.1. Ocak 20,79 hektarlık ÇED proje alanının tamamı kalker üretimi için ocak alanı olarak kullanılacaktır. Ruhsat alanı içerisinde belirlenen proje alanında kalker ocağı faaliyetinden başka herhangi bir madencilik faaliyetinde bulunulmayacaktır. Ocak alanı aşağıda verilen topografik haritada gösterilmiştir. 17 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 200901721 Nolu Ruhsat Sahası (R1..R7) (Alan:99,94 Hk) ÇED Proje Alanı (P1..P4) (Alan:20,79 Hk) Ocak Alanı Şekil 1. Ocak Alanını Gösterir Topografik Harita Ruhsatlı sahada, delme-patlatma ile gevşetilerek yerinden sökülen kalker cevheri, iş makineleri ile kamyonlara yüklenerek alana yaklaşık 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine tüvanen nakledilecektir. Proje alanında bu aşamada herhangi bir kırma eleme tesisi kurulmayacaktır. İlerleyen yıllarda ayrıca bir kırma eleme tesisi kurulması düşünüldüğünde tesis için ayrıca ÇED belgesi alınması için gerekli başvurular ilgili kurumlara yapılacaktır. 2.1.2.2. Stok Alanı Proje alanı içerisinde üretilen kalker cevheri, iş makineleri ile kamyonlara yüklenerek, proje alanına 1,5 km mesafedeki firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında hammadde olarak kullanılmak üzere tüvanen nakledilecektir. Proje alanında herhangi bir stok alanı oluşturulmayacaktır. 2.1.2.3. Bitkisel Toprak Depo Alanı Üretimin gerçekleştirileceği proje alanında, kalker cevheri yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim öncesi sahada dekapaj işlemi gerçekleştirilmeyecek ve bitkisel toprak depo alanı oluşturulmayacaktır. 18 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 2.1.2.4. Şantiye / İdari Bina Proje alanında çalışacak olan personelin sosyal ihtiyaçları, proje alanına 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının sosyal tesislerinden karşılanacaktır. Proje alanı içerisinde şantiye alanı oluşturulmayacaktır. 2.1.2.5. Nakliye Güzergahı Proje alanı, Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikasının 1,5 km kuzeyinde yer almaktadır. Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikası Eski İstanbul-Kırklareli yolunun 30. km.sinde bulunmaktadır. Sahaya ulaşım çimento fabrikası üzerinden açılacak bağlantı yolu ile sağlanacaktır. Üretilen kalker cevheri proje alanından çimento fabrikasının konkasör ünitesine nakledilecek olup nakliye işlemleri yine firmaya ait söz konusu sahaya komşu 3424050150 nolu ruhsatlı saha içerisinde mevcut ocak yoluna bağlantı yapılarak yaklaşık 1,5 km uzunluğunda stabilize toprak yol ile sağlanacaktır. Ocak bağlantı yolunun (stabilize yolun) gerektiğinde bakım ve onarımı firma tarafından yapılacaktır. Proje alanından firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakliye işlemlerinin gerçekleştirileceği yol güzergahı ekler bölümünde sunulun topoğrafik haritada gösterilmiştir (Bkz. EK 4.A). Bu haritadan da görüleceği gibi nakliye yolu herhangi bir yerleşim yerinden geçmemekte ve karayoluna çıkılmamaktadır. 2.1.2.6. Diğer Eklenecek herhangi bir husus bulunmamaktadır. 2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Proje etki alanı, sahada gerçekleştirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkilerin ilgili yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilip söz konusu yönetmeliklerdeki sınır değerlerin altına indiği mesafeler göz önüne alınarak belirlenir. Bu tür faaliyetlerde etki alanı belirlemesindeki en önemli faktörlerden toz emisyonları ve gürültü dağılımları dikkate alınarak civardaki yerleşim yerleri ve hassas alanlara göre aşağıdaki değerlendirmeler yapılmıştır. Faaliyetin Toz Emisyonları Açısından Değerlendirilmesi : Proje alanında yapılacak üretim faaliyetlerinden kaynaklanan toz kütlesel debileri için modelleme çalışmaları yapılmış olup, Hava Kalitesi Modelleme Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Modelleme çalışmaları sonucu hesaplanan UVD Uzun Vadeli Değer) ve KVD (Kısa Vadeli Değer)’ler, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” UVS ve KVS sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Sahada üretim faaliyetleri sırasında gerekli tüm önlemler alınacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında ocak ayna önü ile ocak içi ve bağlantı yolları mevsim şartlarına uygun olarak sulanarak nemlendirilecektir. Ayrıca üretim sırasında malzemenin kamyonlara savurma yapmadan 19 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” yüklenmesine, nakliye sırasında kamyonlarda malzeme üstünün branda ile örtülmesine ve araçların hız sınırlamalarına uymasına özen gösterilecektir. Proje kapsamındaki faaliyetler için yapılan toz modellemesi incelendiğinde toz konsantrasyonlarının proje alanı içerisinde sınır değerlerin altına indiği görülmektedir (Bkz. EK 18). Faaliyetin Gürültü Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi : Sahada yapılacak üretim faaliyetleri sırasında çalışacak makine ekipmandan kaynaklı olarak gürültü oluşması söz konusudur. Sahada oluşması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” esaslarına uygun olarak arka plan ölçümleri yapılarak Akustik Gürültü Raporu hazırlatılmış ve rapor içerisinde dağılım hesaplamaları verilmiştir (Bkz. EK 24). Dağılım hesapları ayrıca ilgili bölümde verilmiştir. Faaliyetten kaynaklı gürültü dağılımı incelendiğinde, oluşması muhtemel gürültü düzeyinin yaklaşık olarak 85 metre mesafede yönetmelik sınır değerlerinin altına indiği görülmüştür. Çalışma alanında gerçekleştirilecek faaliyetlerden kaynaklanan çevresel etkilerin emisyon ve gürültü dağılımları incelendiğinde yaklaşık olarak 85 metre mesafede yönetmeliklerdeki sınır değerlerinin altına inildiği görülmekte olduğundan, proje alanı sınırından itibaren etki mesafesi 85 m olarak belirlenmiştir. Proje alanı sınırından itibaren etki mesafesi olan 85 metre yarıçaplı alanda herhangi bir yerleşim birimi yoktur. Bu alan içerisinde tarım alanı ve mera vasıflı arazi bulunmamaktadır. Proje alanı ve 85 m mesafedeki arazi hazine arazisi niteliğindedir. Faaliyetlerden kaynaklı toz ve gürültü hesaplamaları yapılırken etki mesafesinden daha geniş bir alan dikkate alınmış ve modelleme çalışmaları toz için 5.500 m x 5.500 m olmak üzere yaklaşık 3.025 hektarlık alanda yapılmıştır. Bununla birlikte gürültü hesaplamaları ve dağılımı ise proje alanından itibaren 1.600 m yarıçaplı bir alan dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. 2.3. Projenin Özellikleri 2.3.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı 2.3.1.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları 200901721 ruhsat nolu saha 99,94 hektarlık alanı kapsamaktadır. Ruhsatlı saha içerisinde belirlenen proje kapsamındaki faaliyetler için 20,79 hektarlık alan kullanılacaktır. Proje alanından yılda 750.000 ton kalker cevheri üretilmesi planlanmaktadır. 20 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sahada kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Ocaktan üretimi gerçekleştirilecek kalker cevherinin tamamı alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında kullanılmak üzere hammadde olarak nakledilecektir. Sahada mevcut cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 gr/cm3 tür. Proje alanında yılda 11 ay (330 gün), ayda 30 gün, günde iki vardiya, 16 saat olarak üretim faaliyetlerinde bulunulacak olup ocak alanında patlatma ile yapılan üretimler gündüz saatlerinde yapılacak olup bunun dışındaki nakliye işlemlerine gerekli şartlarda devam edecektir. Üretim miktarlarına yönelik ayrıntılar aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 4. Üretim Miktarları ve Çalışma Süreleri Çalışma Süreleri Yılda Çalışılacak Ay Sayısı Ayda Çalışılacak Gün Sayısı Yılda Çalışılacak Gün Sayısı Vardiya Sayısı Günlük Çalışma Süresi 11 Ay 30 Gün 330 Gün 2 16 Saat Üretim Miktarları (Kalker Ocağı) Yıllık Üretim Günlük Üretim (ortalama) Saatlik Üretim (ortalama) 750.000 Ton/yıl 2.273 Ton/gün 142,05 Ton/saat Proje alanında kalker üretimi gerçekleştirilecek olup ocak alanında istihsal edilecek kalker cevherinin tamamı firmaya ait çimento fabrikasına klinker yapımında hammadde olarak kullanılmak üzere nakledilecektir. Üretim yöntemine ilişkin ayrıntılı açıklama aşağıdaki bölümlerde yapılmıştır. Ocak İşletmeciliği – Kalker Üretim Faaliyetleri Kalker madeni işletmeciliğinin basit açık işletme yöntemlerinden bir farkı yoktur. Proje alanında henüz üretime yönelik herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Dolayısıyla sahada açılmış bir ocak alanı bulunmamaktadır. Proje alanınında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim sonucu sahanın nihai durumunu gösterir Son Durum Restorasyon Planı sırasıyla ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 13 & EK 14). Proje alanında, kalker cevherleşmesi yüzeyde gözlenmekte olup, cevher üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim faaliyetleri öncesinde herhangi bir dekapaj işlemi yapılmayacaktır. Proje alanında jeolojik yayılım ve topoğrafik yapı dikkate alınarak belirlenen cevherin kalınlığı ortalama 40 m civarındadır. Üretim teknolojisi bu tür madenler için sık olarak kullanılan açık işletme yöntemi olup topografik yapıya uygun olarak basamaklarda 21 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” delme patlatma yapılarak kalker üretimi gerçekleştirilecektir. Kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. 2.3.1.2. Proje İş Akım Şeması Sahada gerçekleştirilen üretim faaliyetlerinin önemli adımları, aşağıda Şekil 2’de verilen iş akım şeması gösterilmiştir. ÜRETİM (Delme-Patlatma ile Üretim) (Toz ve Gürültü) YÜKLEME (Toz ve Gürültü) (İş Makineleri ile Kamyonlara Yükleme) NAKİL (Cevherin Kamyonlarla Çimento Fabrikası Konkasör Tesis Alanına Nakli) (Toz ve Gürültü) Şekil 2. Proje Genel İş Akım Şeması Kalker Cevheri Üretimi : Proje alanında kalker cevheri üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla alanda üst örtü dekapajı yapılmadan doğrudan üretim faaliyetine geçilecektir. Kalker cevheri sert bir yapı arz ettiğinden, proje alanında basamaklarda delme patlatma yapılarak cevher üretimi gerçekleştirilecektir. Kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Proje alanında jeolojik yayılım ve topoğrafik yapı dikkate alınarak belirlenen cevherin kalınlığı ortalama 40 m civarındadır. Topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak proje alanında toplam 3 basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Basamak genişliklerinin iş makinelerinin rahatlıkla hareket edebileceği genişlikte ve basamak yüksekliklerinin de kepçe bom yüksekliğini geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterilecektir. Sahada nihai durumda basamak yüksekliklerinin 10 m civarında olması, basamak genişliklerinin 4 m olması öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda zeminin duraylı olması nedeniyle sahada basamak şev açısının 80°, genel şev açısının 60 derece civarında olması sağlanacaktır. 22 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje alanınında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve kesitleri ile üretim sonucu sahanın nihai durumunu gösterir Son Durum Restorasyon Planı sırasıyla ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 13 & EK 14). Yükleme : Proje alanında üretimi gerçekleştirilecek kalker çevheri iş makineleri ile kamyonlara yüklenecektir. Nakil : İş makineleri ile kamyonlara yüklenen kalker cevheri, proje alanına 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında hammadde olarak kullanılmak üzere nakledilecektir. 2.3.1.3. Çalışacak Personel Sayısı Sahada üretim faaliyetleri maden mühendisi nezaretinde yapılacaktır. Ünvanlarına göre çalışacak personel sayısı aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tablo 5. Çalışacak Personel Listesi Ünvan Personel Sayısı Maden Mühendisi (Daimi Nezaretçi) 1 Maden Mühendisi (Teknik Nezaretçi) 1 Operatör 4 Delici Operatörü 1 Kamyon Şoförü 10 TOPLAM 17 Sahada üretim faaliyetleri sırasında toplam 17 kişi çalışacaktır. Proje alanında üretim faaliyetleri taşeron firma tarafından yapılacak olup personel gideri de taşeron firma tarafından karşılanacaktır. Sahada çalışacak olan personelin sosyal ihtiyaçları, proje alanına 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının sosyal tesislerinden karşılanacaktır. 2.3.2. Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Kalker cevheri üretimi sırasında ocakta kullanılacak makine ekipman listesi aşağıda verilmiştir. 23 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 6. Proje Kapsamında Ocak Alanında Kullanılacak Makine Ekipman Listesi Makine-Ekipman Delici Makine Yükleyici Arazöz Kamyon Adedi 1 2 1 5 2.3.3. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları Sahada kalker cevherleşmesi sert bir yapı gösterdiğinden ocak işletmeciliği delme patlatma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecektir. Patlayıcı madde ocakta kalker üretiminde kullanılacak olup ruhsat alanında depolanması söz konusu değildir. Patlayıcı madde, yetkili firmalardan ihtiyaca göre temin edilecektir. Patlatmaların amacı kazıcı-yükleyici makineler ile kazılamayan sert kaya formasyonlarının patlayıcı maddelerle gevşetilmesi ve kolay taşınabilir hale getirilmesidir. Bu işlem yapılırken en ekonomik delme maliyeti ile en uygun patlayıcı madde ve ateşleme sistemlerinin kullanılması, patlatma sonrası en iyi ve ekonomik sonucun en hızlı şekilde alınmasını ve tüm bu işlemler sırasında iş yerinde çalışan başta personelin sonrasında makinelerin emniyetinin sağlanması ve çevreye zarar vermeden faaliyetlerin sürdürülmesini sağlamaktadır. Ocak alanında kalker üretimi için gecikmeli sistem patlatma yöntemi kullanılacaktır. “Gecikmeli Sistem” olarak adlandırılan patlatma yöntemi yaygın olarak açık maden işletmeciliğinde kullanılmaktadır. Patlatmalarda gecikmeli kapsül kullanılmasının başlıca amacı her delik için bir serbest yüzey oluşturarak sıralı patlamaları sağlamak, sıkışmayı önlemek ve patlatma verimini artırmaktır. Patlatmalarda birim gecikme başına patlayan patlayıcı madde miktarı çevresel etkilerin temelini oluşturmaktadır. Bu sistemde her bir delik ayrı ayrı patlatıldığı ve delikler arası milisaniye cinsinden gecikme verilerek patlatma işlemi gerçekleştirildiğinden patlatmanın çevreye olan etkisi çok daha az hissedilmektedir. Patlatma sonrası malzemenin kolay ve emniyetli yüklenmesi sağlanır, patlatma gürültüsü, hava şoku ve yer sarsıntısı azalır. Patlatma Paterni : 24 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 3. Patlatma Dizayn Parametreleri Proje alanı için tanımlanan üretim yönteminde, iki sıra olarak tanımlanan delikler delindikten sonra ateşleme yapılarak bir atımda 11.250 ton malzeme yerinden sökülecektir. Yaklaşık 750.000 ton olarak hedeflenen yıllık üretimin gerçekleşebilmesi için yılda yaklaşık 67 kez patlatma yapılması gerekecektir. Yıllık çalışma süresi içinde yaklaşık olarak 5 günde bir patlatma gerçekleştirilecektir. Patlatma paterninde kullanılan dizayn parametreleri aşağıda açıklanmıştır; 1. Dilim Kalınlığı-Yük Mesafesi (Bmax) Dilim kalınlığı delik ekseni ile basamak ayna yüzeyi arasındaki en kısa mesafedir. Çok sıralı atımlarda ön sıra delikleri dilim kalınlığının çok fazla olmamasına özen gösterilmelidir. Ön sıra deliklerin dilim kalınlığı sıralar arası dilim kalınlığı ile aynı olmaktadır. Söz konusu patlatma düzeninde dilim kalınlığı 4 m olarak seçilmiştir. 2. Basamak Yüksekliği (K) Patlatmalarda basamak yüksekliği, çalışma yapılan basamağın ayna yüksekliğidir. Basamak yüksekliği için delici makinelerinin optimum verimle çalıştığı derinlik önerilir. Normal patlatmalarda kural olarak basamak ayna yüksekliğinin dilim kalınlığının (Bmax) en az 2,5, en fazla 6 katı alınması doğru bir seçimdir. 2,5 x Bmax ≤ K ≤ 6 x Bmax 2,5 x 3 m ≤ K ≤ 6 x 3 m 7,5 m ≤ K ≤ 18 m 25 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Bu patlatma dizaynı için basamak yüksekliğinin 7,5 m ile 18 m arasında değişmesi gerekmektedir. Çalışmalar sırasında oluşturulacak basamak yüksekliği 10 m.yi geçmeyecek olup yükseklik seçimi uygundur. 3. Delikler Arası Mesafe (B) Delikler arası mesafe paralel bir hat üzerindeki iki delik arasındaki uzaklıktır. Söz konusu patlatma düzeninde delikler arası mesafe 4 m olarak alınmıştır. 4. Delik Çapı (R) Patlatılacak kaya yapılarının içerisine patlayıcı madde yerleştirmenin en verimli yolu kaya yapılarına delik delmektir. Genelde açık işletmelerde delik çapları 50 mm ile 450 mm arasında değişir. Söz konusu patlatma düzeninde delik çapı 102 mm alınmıştır. 5. Delik Taban Payı-Topuk Payı-Dip Delgi (u) Aynaların tabanında kırılması güç bir kısım vardır. Basamaklara delinen delikler tam basamak yüksekliğinde delinirse kırılmanın tam 90 derece olmaması nedeni ile tabanda tırnak denilen sert bir kısım kalacaktır. Bu nedenle delikler, aynayı tam tabandan kesecek gibi biraz derin delinir. Bu fazlalığa da taban (topuk) payı denir. Verimli bir patlatma için delik boyunun, basamak yüksekliğinin % 10 fazlası kadar olması gerekir. Dolayısıyla taban payı basamak yüksekliğinin % 10’una eşittir. Delik Taban Payı (u)= Basamak Yüksekliği (K) x 0,1 Delik Taban Payı (u)= 10 m x 0,1 = 1 m Delik taban payı 1 m olarak ayarlanacaktır. 6. Delik Boyu (H) Delik boyu basamak boyu ile delik taban payının toplamıdır. Delik Boyu (H)= Basamak Yüksekliği (K) + Delik Taban Payı (u) Delik Boyu (H)= 10 m + 1 m = 11 m 7. Sıkılama Payı (h0) Delik içerisine patlayıcı madde (anfo) konulduktan sonra kalan üst bölümün delikten çıkan malzeme ile kapatılması işlemine sıkılama denir. Sıkılama patlatma sonrası oluşan yüksek basınçlı gazları hapsederek gazın serbest yüzeye doğru yönlenmesini ve malzemenin öne doğru ötelenmesini sağlar. İyi bir şekilde yapılmış sıkılama ile patlatma verimliliği artar. Söz konusu patlatma dizaynında 3,5 m olarak belirlenmiştir. 8. Şarj Boyu (Dy) Patlatma düzeninde şarj boyu, patlayıcı maddenin (anfo) doldurulacağı delik boyudur. Şarj boyu delik boyundan sıkılama payı çıkartılarak hesaplanır. 26 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Dy = H – h0 Dy = 11 m – 3,5 m = 7,5 m Bir Delikten Alınacak Malzeme Miktarı – Teorik Hacim (V) : V = Bmax x B x K V = 4 m x 4 m x 10 m V = 160 m3 Üretimi yapılacak kalker cevheri yoğunluğu 2,5 ton / m3’tür. Bir delikten alınacak malzeme tonajı aşağıda hesaplanmıştır. 160 m3 x 2,5 ton / m3 = 400 ton / delik Bir Patlatmada Delinecek Delik Sayısı : Bir patlatmada sahadan 11.250 ton malzeme alınması planlanmaktadır. Bir delikten alınacak malzema miktarı 400 ton olarak hesaplanmış olup, bir patlatmada delinmesi gereken delik sayısı (Dpatlatma) aşağıda hesaplanmıştır. Dpatlatma = 11.250 ton / 400 ton Dpatlatma ≈ 28 adet 2 sıra halinde delinecek delik sayısı toplam 28 olup bir sırada 14 adet delik delinecektir. Yıllık üretim miktarı üzerinden delinecek delik sayısı aşağıda hesaplandığı gibidir. Dyıl = 750.000 ton / 400 ton Dyıl = 1.875 adet / yıl Bir Yılda Yapılacak Patlatma Sayısı : Patlatma Sayısı = Dyıl / Dpatlatma Patlatma Sayısı = 1.875 / 28 ≈ 67 patlatma/yıl Bir Ayda Yapılacak Patlatma Sayısı : Day = Patlatma Sayısı / Yılda Çalışılacak Ay Sayısı Day = 67 / 11 ≈ 6 Patlatma/ Ay Yıllık çalışma süresi içerisinde aynı ay içinde yaklaşık 5 günde bir patlatma gerçekleştirilecektir. Deliklerin Delinmesi – Delik Düzeni : Basamaklar oluşturularak gerçekleştirilen üretimlerde, işin ilk aşamasını patlatma deliklerinin delinmesi işlemi oluşturmaktadır. Delik paterni, patlatma parametrelerine uygun olarak seçilmelidir. 27 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Ocak üretiminde delik dizaynı belirlendikten sonra, delik çapı, delikler arası mesafe ve delik boyları hesaplanır. Pnömatik deliciler vasıtasıyla delme işlemi gerçekleştirilir. Deliklerin delinmesi sırasında toz ve gürültü oluşacaktır. Her patlatma grubu 2 sıradan teşekkül edecek olup, sıralar arası mesafe (dilim kalınlığı - Bmax) 4 m olarak ayarlanacaktır. Her sırada delikler arası mesafe (B) 4 metre olacaktır. Delik boyları (H) 11 m ve delik çapları (R) 102 mm olacaktır. Patlatma delikleri oluşturulduktan sonra, deliklerin patlayıcı ile doldurulması işlemi gerçekleşmektedir. Ortalama 11 m. derinliğinde açılacak patlatma deliklerine kapsül, anfo, dinamit (kapsüle duyarlı emülsiyon tipi patlayıcı) kullanılacak ve sıkılama malzemesi yerleştirildikten sonra ateşleme işlemi yapılacaktır. Ateşlemede Non elektriksiz, yüzey gecikmeli ve yüzey gecikmeli delik dibi kapsüller kullanılmaktadır. Bu sistemde tüm delikler tek tek patlatılarak delik dibi ile delik yüzeyi arasına da gecikme verilmektedir. Ateşleme düzeni, çevresel etkileri azaltmak ve iş güvenliğini artırmak amacıyla elektriğe duyarsız yüzey gecikmeli (500 ile 700 ms gecikmeli) ve yüzey gecikmeli delik dibi kapsüller (17 ile 42 ms gecikmeli) kullanılarak yapılacaktır. İlk ateşleme sırasında elektrikli kapsül veya elektriksiz şok tüpe duyarlı kapsülle yapılacaktır. Kullanılacak Patlayıcı Madde Miktarı : Patlatma işlemi sırasında delinecek deliklere ait delik geometrisinden patlayıcı madde (anfo) miktarı hesaplanır. Bir Delikteki Şarj Miktarı (m3) = π x (R/2)2 x Dy Bir Delikteki Şarj Miktarı (m3) = 3,14 x (0,102 m/2)2 x 7,5 m Bir Delikteki Şarj Miktarı (m3) = 0,06125 m3 Sahada patlayıcı madde olarak anfo kullanılacaktır. Kullanılacak anfonun yoğunluğu 0,78 gr/cm3’dir. Bir Delikteki Şarj Miktarı (kg) = 0,06125 m3 * 0,78 gr/cm3 Bir Delikteki Şarj Miktarı (kg) 48 kg / delik Patlatmada delikte kullanılan anfonun ateşlenmesi için her delikte 1 kg kapsüle duyarlı dinamit ve iki adet kapsül kullanılacaktır. Ayrıca sıralar arası gecikmeyi sağlayabilmek için her patlatmada sıra başına 1 adet gecikmeli kapsül kullanılacaktır. Dolayısıyla her patlatmada 2 adet gecikme kapsülü kullanılacaktır. Yıllık Kullanılacak Patlayıcı Madde Miktarı : Yılda kullanılacak ANFO miktarı = Delik Başı Anfo Miktarı x Delinecek Yıllık Delik Sayısı Yılda kullanılacak ANFO miktarı = 48 kg x 1.875 ≈ 90.000 kg/yıl Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı = Delik Başı Dinamit Mikt. x Delinecek Yıllık Delik Sayısı Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı = 1 kg x 1.875 = 1.875 kg/yıl Yılda kullanılacak olan kapsül adedi = Delik Başı Kapsül Adedi x Delinecek Yıllık Delik Sayısı Yılda kullanılacak olan kapsül adedi = 2 adet x 1.875 = 3.750 adet/yıl 28 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Ayrıca sıralar arası gecikmede kullanılacak kapsül sayısı sıra başına 1 olup her patlatmada 2 adet gecikme aralıklı kapsül kullanılacaktır. Buna göre, deliklerde kullanılan kapsüllerin dışında yıllık 134 adet ilave gecikme aralıklı kapsül ihtiyacı olacaktır. Patlatma dizayn parametreleri tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 7. Patlatma Dizayn Parametreleri MEVCUT DURUM TALEP EDİLEN BİRİM : : : : : : : : : : --------------------- 2,5 330 750.000 75.000 30.000 2.273 5.682 5 6 67 kg/m3 gün/yıl ton/yıl ton/ay m3/ay ton/gün m3/gün gün adet adet : : : : : : : : ----------------- 102 90 10 1 11 3,5 4 4 mm ° m m m m m m : --- 17-42 / 500-700 ms : : : ------- 42 160 400 ms m3 ton Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarı Ana Şarj (ANFO) Miktarı : Yemleyici (Dinamit) Miktarı : Elektriksiz Kapsül Miktarı : Bir Delikteki Toplam Patlayıcı Miktarı : --------- 48 1 2 49 kg kg adet kg Birim Tüketimler ANFO Yemleyici (Dinamit) Elektriksiz Kapsül Elektrikli Kapsül Sıralar Arası Gecikme Kapsülü Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) Delgi --------------- 0,30 0,006 0,013 2,2 x 10-4 4,5 x 10-4 --0,111 kg/m3 kg/m3 ad/m3 ad/m3 ad/m3 m/m3 m/m3 PARAMETRELER Formasyon Kayaç Yoğunluğu Yıllık Çalışma Süreleri Yıllık Üretim Miktarı Aylık Üretim Miktarı Aylık Üretim Miktarı Günlük Üretim Miktarı Günlük Üretim Miktarı Kaç Günde Bir Patlatma Yapılacağı Aylık Patlatma Sayısı Yıllık Patlatma Sayısı Delik Paterni Delik Çapı Delik Eğimi Basamak Boyu Dip Delgi Delik Boyu Sıkılama Boyu Yük Mesafesi Delikler Arası Mesafe Bir Delikteki Yüzey / Delik İçi Gecikme Süreleri Sıralar Arası Gecikme Süresi Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : : : : : : : 29 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. Bir Atımdaki Tüketimler Bir Atımdaki Üretim ANFO Yemleyici (Dinamit) Elektriksiz Kapsül Elektrikli Kapsül Sıralar Arası Gecikme Kapsülü Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” --------------- 11.250 1.344 28 56 1 2 --- m3/atım kg/atım kg/atım adet/atım adet/atım adet/atım m/m3 Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı Delik Sayısı : --- 28 adet/atım Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarı ANFO Dinamit Elektriksiz Kapsül Elektrikli Kapsül Sıralar Arası Gecikme Kapsülü Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) ------------- 90.000 1.875 3.750 67 134 --- kg/yıl kg/yıl adet/yıl adet/yıl adet/yıl m/yıl : : : : : : : : : : : : : Kullanılması Planlanan Patlayıcı Maddelerin Teknik Bilgileri Ateşleme Gecikme : : Yemleme : Şarj : Non Elektriksiz Kapsül Yüzey gecikmesi = 17 ms – 42 ms Delik içi gecikme = 500-700 ms Sıralar arası gecikme = 24 - 42 ms (EXEL Kapsül) Powergel Magnum Kartuş Boyutları = 50 x 225 mm Kartuş Ağırlığı = 500 gr – 1000 gr Yoğunluk = 1,2 gr/cm3 ANFO Yoğunluk = 0,78 gr/cm3 Patlayıcı maddelerin kullanımlarında, taşıma ve depolanmalarında “Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları” na ilişkin 29.09.1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 87/12028 karar sayılı Tüzük hükümlerine uygun şekilde çalışılacaktır. Patlatma işlemi sırasında, çevresel düzenleme ve yaptırımlara uyulacak, her deliğe farklı gecikme süresi ile ateşleme imkanı tanıyan kısa gecikmeli elektriksiz kapsül (Nonelectric) kullanılacak ve sadece ilk ateşleme sırasında elektrikli kapsül kullanılacaktır. Patlatmalardan kaynaklı sarsıntı ölçümleri ilk patlatmada ve yılda bir periyodik olarak yapılacak, sonuçların cihaz çıktıları ile birlikte rapor halinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulacaktır. 2872 sayılı Çevre Kanununa istinaden yürürlüğe giren ilgili yönetmeliklere uyulacak ve diğer meri mevzuat kapsamında çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi için gerekli izinler alınacaktır. 30 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Patlatma işlemlerinde aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir; Faaliyet alanı çevresindeki atımlardan etkilenebilecek yakın çevredeki yerleşim birimlerine patlatmaların yapılacağı tarih ve saat bildirilecektir. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası kesinlikle girmeyecektir. Patlamayan delikler içindeki patlayıcı madde gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra etkisiz hale getirilecektir. Patlayıcı malzemelerin patlatma yapılacak alana getirilmesinde bu iş için yetişmiş ehliyetli personel görevlendirilecektir. Patlatma işlemi ateşleme ehliyetine sahip kişilerce yapılacaktır. Dinamit ve kapsüllerin ayrı ayrı taşınmasına özen gösterilecektir. Ateşleme yapıldıktan sonra bölgenin sorumlu nezaretçisi gerekli kontrolü yapacak ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise önlemi alınacaktır. Üretim çalışmalarının gerçekleştirileceği proje alanının Kırklareli-İstanbul yoluna mesafesi kuş uçuşu yaklaşık 675 m olduğundan alanda yapılacak patlatmaların karayoluna etkisi olmayacağı düşünülmektedir. Proje alanında yapılacak patlatma işlemlerinde düşük yoğunluklu patlayıcı madde kullanılacaktır. Proje alanında üretim faaliyetleri sırasında yapılacak patlatmalarda denetimden geçmiş (TSE standartlarına uygun) gecikmeli kapsül kullanılacak, patlatmaların yapılacağı gün/tarih ve saat en yakın yerleşimlerin yetkililerine ve muhtarlığına bildirilecek, patlatmalar belirtilen gün ve saatler içerisinde yapılacak, gündüz saatleri dışında kesinlikle patlatma yapılmayacaktır. Alanda yapılacak patlatmalar esnasında toz bulutunun oluşmaması için ocak ayna üstü ve önü spreyleme yapılarak sulanacak ve pnömatik delici kullanılarak gerekli tedbirler alınacaktır. Patlatma işlemleri son teknolojiye uygun olarak yapılacaktır. 31 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 4. Örnek patlatma tasarımı ve delik geometrisi şematiksel anlatımı 32 20091721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “ÇED RAPORU” LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 2.3.4. Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Mevcut ve Planlanan Ulaştırma Güzergahı, Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) Proje alanı Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi civarında yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi, alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneydoğusunda yer alan Pınarhisar İlçesi’ne bağlı Camiikebir Mahallesi’dir. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 1,6 km güneyinde Pınarhisar İlçesi’ne bağlı evler ile 1,5 km kuzeybatısında Kaynarca Beldesi’ne bağlı evler bulunmaktadır. Proje alanının bulunduğu bölgenin Ulaşım Ağı Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 2). Proje alanı Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi merkezinin yaklaşık olarak 2 km kuzeybatısında yer almaktadır. Sahadan üretimi planlanan kalker kamyonlara yüklenerek proje alanın yaklaşık 1,5 km güneyinde bulunan firmaya ait çimento fabrikasına nakledilecektir. Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikası Eski İstanbulKırklareli yolunun 30. km.sinde bulunmaktadır. Sahaya ulaşım fabrika yoluyla sağlanmaktadır. Proje alanından çimento fabrikasının konkasör ünitesine nakliye işlemleri yine firmaya ait söz konusu sahaya komşu 34240-50150 nolu ruhsatlı saha içerisinde mevcut ocak yoluna bağlantı yapılarak yaklaşık 1,5 km uzunluğunda stabilize toprak yol ile sağlanacaktır. Proje alanından açılacak bağlantı yolu ekler bölümünde sunulan yerbulduru haritası ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. EK 3 & EK 4.A). Buradan da görüleceği gibi ocak – fabrika bağlantı yolu herhangi bir yerleşim biriminden ve karayolundan geçmeyecektir. Ocak bağlantı yolunun (stabilize yolun) faaliyetten kaynaklı olarak bozulması durumunda bakım ve onarımı firma tarafından yapılacaktır. Sahadan üretimi planlanan kalker ocak alanından kamyonlara yüklenerek firmaya ait çimento fabrikasına herhangi bir karayoluna çıkmadan nakledilecektir. Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği saha için Karayolları Genel Müdürlüğü’nün vermiş olduğu görüş ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 5). T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Trafik Hacim Haritası çalışması kapsamında proje alanı civarındaki karayolları 2012 yılı trafik hacmi haritası aşağıda verilmiştir. 33 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 1 3 2 Şekil 5. 2012 Yılı Trafik Hacmi Haritası Projeye konu alanda yapılacak çalışmalar sırasında karayoluna ilave bir taşıt yükü söz konusu değildir. Çünkü üretilecek kalker kamyonlarla doğrudan herhangi bir karayoluna çıkmadan 34240 ve 50150 nolu saha içerisindeki mevcut ocak yoluna bağlantı yapılarak proje alanının 1,5 km güneyinde yer alan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledilecektir. Üretim dönemlerinde sahada kullanılacak iş makineleri, sahaya, trafiğin az yoğun olduğu zamanlarda peyderpey getirilerek trafik yoğunluğu üzerinde devamlı bir yüke neden olmayacaktır. Bununla birlikte iş makineleri ve kamyonların sahaya getirilmesi ve bakımonarımı gerektiğinde tolera edilebilecek önemsiz bir taşıt yükünün kısa süreli olarak karayoluna ilavesi söz konusu olacaktır. Sahaya iş makinelerinin getirilmesi sırasında ağır ve geniş araçlar için geçerli özel trafik kurallarına uyulacaktır. Diğer taraftan sahada üretim faaliyetleri esnasında çalışacak personel (17 kişi) sosyal (konaklama vs.) ihtiyacını Pınarhisar’dan ve fabrikadan sağlayacağı için personel taşımacılığından kaynaklı trafiğe ilave bir taşıt yükü olmayacaktır. Sahada yapılacak faaliyetler sırasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve Karayolları ile ilgili tüm kanun ve yönetmeliklere riayet edilecektir. 30.11.2013 tarih ve 28837 sayılı “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü ile Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 34 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Nakliye esnasında gerekli bütün emniyet tedbirleri alınacaktır. Bu doğrultuda kamyon şoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Nakliye esnasında kamyonların hız sınırlarına uymasına dikkat edilecek ve malzemenin üzeri branda ile örtülecektir. Kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. 35 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri 3.1.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Kırklareli ili verimli topraklarıyla, sanayisi, tarihi ve doğal güzellikleriyle, sanatsal ve kültürel dokusuyla, sosyo-ekonomik gelişmişlik bakımından 81 il içerisinde 11. sırada yer almakta olup İstanbul ve Avrupa’ya komşu olmasından dolayı ülkemizin en önemli sınır illerinden birisidir. İl ekonomisi, coğrafi konumunun doğal sonucu olarak tarımsal faaliyete dayanmaktadır. Bunun yanında İstanbul sanayisinin 90’lı yıllardan itibaren Trakya’ya yönelmesi sonucunda D-100 karayolu ile TEM çevresindeki organize sanayi ve serbest bölgelerde yapılan yatırımlarla bölgede sanayi gelişmeye başlamıştır. İl ekonomisinde sanayi payı %59, hizmetler sektörünün payı %31, tarımın payı ise %10’dur. Sanayi ve tarım dışında ilde turizm poyansiyeli olmasına rağmen turizm bir sektör haline gelememiştir. Tarım, hayvancılık ve ormancılık : Toplam 655.000 hektar olan il arazisinin 268.311 hektarlık önemli bir bölümü tarım arazisi olarak kullanılmaktadır. Bu alanın 263.842 hektarı tarla arazisi, 4.469 hektarı bağbahçe arazisi olarak kullanılmaktadır. İl arazisinin 35.518 hektarı mera, 260.079 hektarı ise orman arazisidir. Kırklareli ilinde yerleşik hanelerin %70,2’si tarımsal faaliyetle uğraşmaktadır. Bu tarımsal faaliyette bulunan hanelerin %64,4’ü bitkisel üretim ve hayvancılık, %32,2’si yalnızca bitkisel üretim, %2,1’i sadece hayvancılık ve % 1,3’ü sadece su ürünleri üretimi ve avcılığı faaliyetinde bulunmaktadır. Bölgede yoğun olarak buğday ve ayçiçeği ekimi yapılmaktadır. Hububat ve ayçiçeğinden sonra şeker pancarı, mısır ve patates gelmektedir. İlde büyükbaş, küçük baş ve kümes hayvanı yetiştiriciliği yapılmakta olup hayvancılık nispeten fenni usüllerle yapılmaktadır. İl bazında 19.342 adet hayvancılık işletmesi mevcut olup bu işletmeler daha çok küçük aile işletmeciliği şeklindedir. Bunların dışında ilde 1.288 ruhsatlı balıkçı tarafından 191 adet kayıtlı tekne ile balıkçılık yapılmaktadır. Ayrıca baraj ve göletler ile alabalık tesislerinde de balıkçılık faaliyetleri sürdürülmektedir. İlde kültür balıkçılığı kapsamında faaliyette bulunan 5 tesis vardır. Kırklareli orman varlığı açısından oldukça zengin olup ilin yaklaşık %40’ı ormanlarla kaplıdır. İlde yakacak odun üretimi 54.570 ster, toplam endüstriyel odun üretimi ise 100,455 m3 civarındadır. 36 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Pınarhisar ilçesinin geçim kaynakları arasında ise tarım ve hayvancılık önemli yer tutar. Özellikle verimli Pınarhisar ovalarında başta ayçiçeği, buğday, pancar, mısır olmak üzere tarla tarımı faaliyetleri yaygındır. Son yıllarda sebze üretimi de önemli bir yer edinmeye başlamıştır. Son yıllarda teşviklerle kurulan 60 civarında serada örtü altı tarım faaliyetleri ile yılın büyük bir bölümünde tarım yapılabilmektedir. İlçenin hayvansal üretim ürünlerinden süt ve süt ürünleri konusunda faaliyet gösteren birçok işletme mevcuttur. Bu işletmelerde elde edilen süt ve süt ürünleri başta Trakya olmak üzere birçok noktada pazarlama olanağına sahip ve gelişme yönünde potansiyel sunmaktadır. Enerji : Bölgede küçük kapasiteli evsel güneş enerjili su ısıtma sistemleri dışında güneş enerjisi ile çalışan bir tesis bulunmamaktadır. İlde sanayi ve ısınma amaçlı enerji ihtiyacının büyük bölümü Malkara-Tekirdağ ve Uzunköprü-Edirne yataklarından sağlanan linyit kömürü ile sağlanmaktadır. Ayrıca ilde bir adet doğalgaz Çevrim santrali bulunmaktadır. İlde sulama, içme suyu ve taşkın önleme amaçlı barajlar bulunmasına rağmen enerji amaçlı HES bulunmamaktadır. Kırklareli ili sınırları içerisinde TPAO Trakya Bölge Müdürlüğü’ne bağlı olarak üretimi yapılan 8 adet doğal gaz sahası ve 3 adet petrol sahası bulunmaktadır. doğalgaz sahalarından 2011 yılı içerisinde üretimi yapılarak satılan miktar 37.231.817 sm3’tür. Petrol sahalarından 2011 yılında toplam ham petrol üretimi 38.830 BBL ve doğalgaz sahalarından üretimi yapılan condanssate miktarı ise 2.008 BBL’dir. İlde biyogaz enerji tesisi bulunmamakta olup ilde klasik hayvan tezeği ile ayçiçeği sapı da enerji amaçlı olarak kullanılmaktadır. Madencilik : Kırklareli ilinin kuzeyinde batı-kuzeybatı, doğu-güneydoğu doğrultusu boyunca uzanan Istranca masifi içerisinde metamorfik serileri kesen plütonik kayaçların varlığı bölgede metalik ve endüstriyel hammadde açısından maden çeşitliliği yaratmıştır. Ergene Tersiyer havzasında ise hammadde ve enerji kaynakları potansiyeli mevcuttur. Bölgede metalik maden yatakları olarak bakır-molibden-wolfram, demir, manganez ve altın cevherleşmeleri bilinmektedir. Bakır-molibden-wolfram cevherleşmeleri; Merkez-Dereköy sahası, Demirköy-Şükrüpaşa sahası, Demirköy-İkiztepe sahası; %0,25-0,4 Cu, %0,003 Mo, %0,01 W tenörlü 220.000.000 ton mümkün+muhtemel rezerve sahiptir. Demirköy-Şükrüpaşa sahası; % 0,3-0,4 Cu, %0,01-0,02 Mo, %0,01 WO3 tenörlü 8.000.000 ton görünür+muhtemel rezerve sahiptir. Demirköy-İkiztepe sahası ise; %0,5 Cu tenörlü 2.000.000 ton muhtemel rezervlidir. Ayrıca Dereköy-Çataktepe demir zuhurunda yüksek tenörlü (%55,16 Fe) ve düşük tenörlü (%38,26) cevherin toplam rezervi 300.000 ton, Domuzbayırı zuhurundaki yüksek tenörlü (58.15 Fe) ve düşük tenörlü (33.95 Fe) cevherinin toplam rezervi ise 110.000 ton olarak belirlenmiştir. Balaban zuhuru ise %30 Fe tenörlü 2.800.000 ton görünür rezerve sahiptir. Demirköy-İğneada-Mertgölü sahasında %0,5 gr/ton tenörlü 112.500 görünür rezerve sahip altın bulunmaktadır. 37 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Kırklareli ili endüstriyel hammaddeler bakımından daha zengindir. Büyük çoğunluğu yine Istranca masifi içerisinde yer alan dolomit, feldispat, kuvars, mermer ve tuğla-kiremit hammaddeleri bilinmektedir. Bölgedeki kömür oluşukları Oligosen yaşlı düşük kalorili linyit karakterindedir. Ortalama kömür derinliği 150-350 m olup arasında değişik kalınlık ve kalitede linyit damarları bulunmaktadır. Kalori değeri 2000 kcal/kg’dır. Su kaynakları : Kırklareli ilinin başlıca akarsuları Havsa deresi, Şeytandere, Turgutbey deresi, Lüleburgaz deresi, Uğurlu deresi, B. Karıştıran deresi, K. Karıştıran deresi, Evrensekiz deresi, Sazlıdere, Lişko deresi ve Ergene nehridir. Ayrıca bunların yanı sıra rejimleri düzensiz ve ufak debili Karadeniz’e dökülen dereler ve Ergene’nin ufak kolları bulunmaktadır. İlde bulunan doğal göller Erikli Gölü, Mert (Koca) Gölü, Saka Gölü, Pedina Gölü ve Hamam Gölü’dür. İlde sulama amaçlı kullanılan göletler mevcut olup bu göletler Merkez-Üsküp Göleti, Merkez-Dolhan Göleti, Babaeski-Sofuhalil Göleti, Lüleburgaz-Ahmetbey Göleti, LüleburgazSarıcaali Göleti, Lüleburgaz-Turgutbey Göleti ve Vize-Sergen Göleti’dir. Bunların dışında ilde bulunan içme suyu tesisleri Kırklareli Barajı, Kayalıköy Barajı ve Üsküp Göleti’dir. Sanayi : Kırklareli ilinde sanayi daha çok D-100 karayolu etrafında ve özellikle Lüleburgaz’da yoğunlaşmıştır. Kırklareli’nin İstanbul ve Avrupa’ya yakın olması ilin sanayisinin artan bir hızla gelişmesini sağlamıştır. İlde toplam 224 sanayi tesisi bulunmaktadır. Merkez’de 64, Babaeski’de 38, Demirköy’de 2, Kofçaz’da 1, Lüleburgaz’da 94, Pehlivanköy’de 2, Pınarhisar’da 9 ve Vize’de 14 sanayi tesisi mevcuttur. bu tesislerden gıda, içki ve tütün imalatı yapan 92; tekstil, giyim ve deri imalatı yapan 58; orman ürünleri ve mobilya yapan 15; kağıt, kağıt ürünleri ve basım imalatı yapan 2; kimya, petrol, kömür, kauçuk ve plastik ürün imalatı yapan 13; taş ve toprağa dayalı 19; metal eşya, makine ve tçhizat imalatı yapan 17 ve diğerlerinin sayısı 8’dir. Bu tesislerde 19 bin dolayında kişi çalışmaktadır. 500’ün üzerinde çalışanı olan 8 tesis, 1000 ve daha fazla kişi çalıştıran 2 tesis, 500-999 kişi çalışan 6 tesis, 250-499 kişi çalışan 14 tesis, 100-249 kişi çalışan 27 tesis, 50-99 kişi çalışan 16 tesis, 10-49 kişi çalışan 74 tesis, 10’dan az kişi çalışan 54 tesis bulunmaktadır. Cumhuriyet döneminin Trakya’daki ilk sanayi yatırımlarından olan çimento fabrikasının temelleri Celal Bayar tarafından atılarak hizmete açılmıştır. Fabrika yöreden istihdama olanak sağlamasının yanında, Türkiye’de doğalgaz ile çalışan ilk fabrika ve özelleştirilen ilk fabrikadır. Yörede ayrıca zengin kalsit yataklarının değerlendirilmesi için kurulmuş bir de kireç fabrikası bulunmaktadır. 38 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 3.1.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Kırklareli ili 8 ilçe, 173 köy ve 18 beldeden oluşmaktadır. Kırklareli’nin ilçeleri Babaeski, Demirköy, Kırklareli, Kofçaz, Lüleburgaz, Pehlivanköy, Pınarhisar ve Vize’dir. Proje alanının içerisinde yer aldığı Kırklareli ili ve Pınarhisar ilçesine ait ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine göre 2013 yılı nüfus verileri ile Türkiye’nin nüfus verileri aşağıdaki tabloda karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Tablo 8. Türkiye, Kırklareli ve Pınarhisar İlçesine Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri Türkiye Kırklareli Pınarhisar Kadın 34.898.618 114.029 4.878 Şehir Nüfusu Erkek Toplam 35.135.795 70.034.413 118.280 232.309 5.655 10.533 Belde/Köy Nüfusu Kadın Erkek Toplam 3.295.886 3.337.565 6.633.451 52.614 55.636 108.250 4.201 4.301 8.502 Kadın 38.194.504 166.643 9.079 Toplam Erkek 38.473.360 173.916 9.956 Toplam 76.667.864 340.559 19.035 *Kaynak: TUİK ADNKS, www.tuik.gov.tr 2013 TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre, Kırklareli ilinin toplam nüfusu 340.559 kişi; nüfus yoğunluğu ise 54 kişi/km2’dir. Kırklareli ilinde nüfusun yaş gruplarına göre dağılımını gösteren grafik aşağıda verilmiştir. Şekil 6. Kırklareli İli Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Kaynak: TÜİK ADNKS-2013 Kırklareli iline ait demografik göstergeler tablosu aşağıda verilmiştir. 39 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 9. Demografik Göstergeler Tablosu - KIRKLARELİ Gösterge Toplam Nüfus Yıllık Nüfus Artış Hızı Yıllık Nüfus Artış Hızı Büyüklüğü Bakımından İl Sırası İller Arasında Aldığı Göç İller Arasında Verdiği Göç İller Arası Net Göç İller Arası Net Göç Hızı Nüfus Yoğunluğu 0-14 Yaş Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı 15-64 Yaş Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı 65 Ve Daha Büyük Yaştaki Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı Kaynak: Trakya Kalkınma Ajansı Dönem 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012 Kırklareli 341.218 kişi %3,0 55 12.548 kişi 11.232 kişi 1.316 kişi % 3,9 54 kişi/km2 %16,5 % 72,0 % 11,5 3.1.3. Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Yapılan araştırmalarda elde edilen verilere göre Kırklareli ilinde görülen bulaşıcı hastalıklar ve vaka sayıları aşağıda verilmiştir. Tablo 10. Kırklareli İli'nde Görülen Hastalıklar ve Vakalar Hastalıklar Tüberküloz Ekinokokkoz Akut Kanlı İshal Giardia İntestinalis Hepatit A Hepatit B Hepatit C Kabakulak Kaynak: 2011 Yılı Kırklareli İl Çevre Durum Raporu Vaka Sayısı 111 0 48 2 3 5 1 3 Kırklareli ilinde 5’i kamu 2’si özel olmak üzere toplam 7 hastane, 2 sağlık merkezi, 46 sağlık ocağı, 55 köy sağlık evi, 3 verem savaş dispanseri, 2 aile planlama merkezi, 2 halk sağlığı laboratuarı ve 10 da 112 acil yardım ve kurtarma istasyonu bulunmaktadır. Pınarhisar ilçesinde ise bir adet devlet hastanesi bulunmakta olup Pınarhisar Devlet Hastanesinin toplam yatak sayısı 25, pratisyen hekim sayısı 12, uzman hekim sayısı 2’dir. Ayrıca ilçede 4 adet sağlık ocağı ve bu sağlık ocaklarına bağlı 2 sağlık evi bulunmaktadır. 3.1.4. İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Proje alanında kalker cevheri üretimi açık işletme yöntemi ile gerçekleştirilecektir. Sahadan yıllık maksimum 750.000 ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Ocak alanında üretim faaliyetleri açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. 40 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sahada patlatma işlemi sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir: 1. Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir. 2. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet, kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. 3. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir. 4. Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. 5. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. 6. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır. 7. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden vazgeçilecektir. 8. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir. 9. Patlatma işlemi uzman kişiler tarafından yapılacaktır. 10. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. 11. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir. 12. Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise gerekli önlemler alınacaktır. Patlatma işlemleri sırasında, faaliyet alanında Parlayıcı, Patlayıcı ve Tehlikeli Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük’ün ilgili hükümlerine uyulacaktır. Ocaktan üretilen kalker cevherinin tamamı alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında hammadde olarak kullanılmak üzere nakledilecektir. Proje alanında üretim, yükleme ve nakliyeden dolayı tozuma söz konusudur. İşletme faaliyetleri sırasında oluşması muhtemel tozdan dolayı yakın çevrenin olumsuz yönde etkilenmelerin en aza indirilmesi için; - - - 4857 Sayılı İş Kanunu ve İş Kanunu uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge ve yönergelere vb. uyulacaktır. Ayrıca 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ilgili hükümlerine uyulacaktır. 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” nde belirtilen ilgili hususlara uyulacaktır. İşçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için gerektiğinde toz maskesi ve kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Ayrıca personel çalışma saatleri 8 saat ile sınırlıdır. Üretim faaliyetleri iki vardiya olarak gerçekleştirilecektir. Faaliyet dönemlerinde makine ve ekipman sürekli bakımda tutulacak ve gerekli önlemler alınacaktır. 41 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmek için 4857 ve 6331 sayılı yasalara ve bu yasalara bağlı olarak hazırlanıp yayımlanmış olan ve yürürlükte bulunan mevzuata uyulacaktır. Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karşı 19.09.2013 tarih ve 28770 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın teknik nezaretçisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumlu olacaktır. 3.1.5. Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Sahada üretim faaliyetleri maden mühendisi nezaretinde yapılacaktır. 200901721 nolu sahada ocak üretim faaliyetleri sırasında toplam 17 personel sahada çalışacaktır. Personelin görev dağılımları (ünvanları) Bölüm 2.3.1.3 Tablo 5’te verilmiştir. İnşaat sektöründeki gelişmelere paralel olarak hammadde ihtiyacı gün geçtikçe önem kazanmakta, gelişen inşaat ve altyapı yatırımları doğrultusunda hızla artmaktadır. Sektörde artan talebi karşılamak için mevcut yatırımlarda kapasite artırımına ve yeni işletme çalışmalarına ağırlık verilmiştir. Söz konusu faaliyet nüfus hareketine neden olacak kadar büyük bir istihdam yaratmayacaktır. Projeye konu faaliyetlerin gerçekleştirilmesi çerçevesinde mal ve hizmet sektöründe (lojistik, yedek parça, konaklama, araç bakım ve onarım atölyesi, restaurant, kafeterya, market, kantin, dinlenme tesis, akaryakıt istasyonu, v.b.) yörede ilave bir hareketlilik olacaktır. 3.1.6. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) Proje alanına en yakın yerleşim birimi, alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneydoğusunda yer alan Pınarhisar İlçesi’ne bağlı Camiikebir Mahallesi’dir. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 1,6 km güneyinde Pınarhisar İlçesi’ne bağlı evler ile 1,5 km kuzeybatısında Kaynarca Beldesi’ne bağlı evler bulunmaktadır. Proje alanının Kırklareli şehir merkezine kuş uçuşu mesafesi 26 km’dir. Pınarhisar ilçe merkezinde 1 adet Devlet Hastanesi ile 2 adet sağlık ocağı bulunmaktadır. İlçe merkezinde 9 ilkokul, 4 ortaokul, 1 Anadolu Lisesi, 1 Mesleki Eğitim ve Teknik Merkezi ve 1 Halk Eğitim Merkezi bulunmaktadır. İlçede bulunan toplam derslik sayısı 135 olup toplam öğrenci sayısı 2.113, görev yapan öğretmen sayısı ise 150’dir. İlçede derslik başına düşen öğrenci sayısı dağılımı, ilköğretim 15, ortaöğretim 23 ve Mesleki ve Teknik Eğitim 25’tir. Kırklareli ilinin Merkez ve beş ilçesinde 12 halk kütüphanesi bulunmaktadır. İl tarihi yapılar bakımından zengin bir kültür mirasına sahiptir. 42 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 3.1.7. Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik / Sosyal Altyapı İhtiyaçları Proje alanında üretim faaliyetleri sırasında toplam 17 kişi çalışacaktır. Sahada üretim faaliyetleri taşeron firma tarafından yapılacak olup personel gideri de taşeron firma tarafından karşılanacaktır. Sahada çalışacak olan personelin sosyal ihtiyaçları, proje alanının yaklaşık 1,5 km güneyinde bulunan firmaya ait çimento fabrikasının sosyal tesisinde karşılanacaktır. Sahada istihsal faaliyetleri esnasında elektrik ihtiyacı yoktur. Sahada üretim esnasında çalışacak iş makineleri ve araçlar için motorin kullanılacaktır. Elektriğe gereksinim duyulduğu takdirde seyyar bir jeneratör kullanılarak bu ihtiyaç giderilecektir. Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği proje alanı, Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikasının 1,5 km kuzeyinde yer almaktadır. Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikası Eski İstanbul-Kırklareli yolunun 30. km.sinde bulunmaktadır. Sahaya ulaşım çimento fabrikası üzerinden açılacak bağlantı yolu ile sağlanacaktır. Üretilen malzeme proje alanından çimento fabrikasının konkasör ünitesine nakledilecek olup, nakliye işlemleri yine firmaya ait söz konusu sahaya komşu 34240-50150 nolu ruhsatlı saha içerisinde mevcut ocak yoluna bağlantı yapılarak yaklaşık 1,5 km uzunluğunda stabilize toprak yol ile sağlanacaktır. Ocak bağlantı yolunun (stabilize yolun) gerektiğinde bakım ve onarımı firma tarafından yapılacaktır. Proje alanından açılacak bağlantı yolu ekler bölümünde sunulan yerbulduru haritası ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. EK 3 & EK 4.A). 3.1.8. Projenin Fayda-Maaliyet Analizi Proje kapsamında ocak alanından yılda 750.000 ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Proje alanından kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile proje alanına 1,5 km mesafedeki firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında hammadde olarak kullanılmak üzere tüvenan olarak nakledilecektir. Mali yönden söz konusu proje kapsamında yapılacak yatırım tutarı ve giderlere ait tahmini hesaplamalar aşağıya çıkarılmış olup, milli gelire katkısı ifade edilmiştir. 43 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 11. Yatırım Analiz Tablosu YATIRIM TUTARI HARCAMA ÇEŞİDİ TUTAR Ruhsat için harç, teminat, çevre uyum teminatı vs. 50.000 TL Etüt, Plan, Faal.Rap., Proje ve Harita Hazırlanması vs. 35.000 TL Numune alma, analiz ve Teknolojik Etüt Gideri 5.000 TL Beklenmeyen Proje Giderleri 10.000 TL MADEN YATIRIM GİDERLERİ Arsa alımı, Mülkiyet İzni Tesis -Makine- Ekipman, İş Makineleri ( Bakım, Onarım , Yedek Parça Altyapı-Ulaştırma yatırımları ----50.000 TL 5.000 TL ARA TOPLAM Beklenmeyen Diğer Giderler 155.000 TL 45.000 TL İŞLETME SERMAYESİ TOPLAM YATIRIM TUTARI 100.000 TL 300.000 TL Yıllık giderler belirlenirken işletme giderleri ve yıllık yapılacak resmi harcamalar (harç, çevre teminatı, vs.) ile beklenmeyen giderler dikkate alınmıştır. Tablo 12. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu Gider Cinsi Tutarı (TL) Akaryakıt Gideri 1.250.000 TL İşçilik-Personel Gideri 270.000 TL Bakım-Onarım Gideri 30.000 TL Patlayıcı Gideri 300.000 TL Genel Giderler 50.000 TL Amortisman Gideri 5.000 TL Yedek Parça-Malzeme Alımı 50.000 TL TOPLAM 1.955.000TL Yıllık İşletme Gelirleri Proje kapsamında ocak alanından 750.000 ton/yıl kalker üretimi yapılacaktır. Üretilen kalkerin tamamı hali hazırda firmaya ait çimento fabrikasına hammadde olarak kullanılmak üzere nakledilecektir. Bu nedenle bir gelir söz konusu olmamakla birlikte Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün II-A grubu (Kalker) in ocak başı satışıyla ilgili belirlediği birim fiyata (7 TL/Ton) göre gelir hesabı yapıldığında; Yıllık İşletme Geliri : 5.250.000 TL dir. 44 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Yıllık İşletme Karı Yıllık İşletme Karı = Yıllık İşletme Geliri – Yıllık İşletme Gideri Yıllık İşletme Karı = 5.250.000 TL – 1.955.000 TL = 3.295.000 TL Tablo 13. Proforma Gelir Tablosu AÇIKLAMALAR TUTAR Proje Gelirleri 5.250.000 TL Proje Giderleri Toplamı 1.955.000 TL Proje Karı 3.295.000 TL Uzun Vadeli Borç ---- Brüt Kar 3.295.000 TL Kurumlar Vergisi (% 20) 659.000 TL Net Kar 2.636.000 TL Yatırımın Kendini Geri Ödeme Süresi: Toplam yatırımın, projenin sağlayacağı net karın amortisman tutarı ile toplamından elde edilen nakit gelirine oranı suretiyle yatırımın geri dönüş süresi bulunmuştur. Tesis Geri Ödeme Süresi ToplamYatırıı 300.000 TL 0,12 YIL Net Kar Amortismanlar 2.636.000 TL Milli Gelire Katkı: Milli Gelire Katkı Yukarıdaki anlaşılmaktadır. = Brüt Kar + İşçilik-Personel Gideri = 3.295.000 TL + 270.000 TL = 3.565.000 TL yapılan hesaplamaların sonuçlarından projenin rantabl olduğu Çevresel Fayda-Maliyet Analizi: Madenler ancak bulundukları yerde üretilebilmektedir. Bu nedenle başka bir alanda üretme imkanı yoktur. Bu yer altı servetlerinin işletilerek ekonomiye kazandırılmasının yanı sıra çevreye karşı gerekli duyarlılığın gösterilmesi önemlidir. Bu nedenle söz konusu proje kapsamında bir tarafta ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun olarak üretim faaliyetlerinde bulunarak ekonomiye katkı sağlanırken diğer taraftan söz konusu çevrenin yeniden düzenlenerek; çevresel etkilerin minimuma indirilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır. Zaten 24.06.2010 tarih ve 27621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Maden Kanununda Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un” ilgili maddesi gereği her bir ruhsat için yıllık ruhsat harcı kadar Çevre ile Uyum Teminatı yatırılması zorunlu hale getirilmiştir. Bu doğrultuda her yıl söz konusu ruhsat için yıllık Çevre ile Uyum Teminatı yatırılacaktır. 45 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sonuç olarak bu alanda yapılacak kalker işletmeciliğinin bölge ekonomisine katkısı daha fazla olacaktır. Yürürlükteki ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde projeye konu faaliyet için ilgili kurumların öngördüğü bedeller süresinde ödenecektir. Bu projenin gerçekleştirilmesi ile çimento dolayısı ile inşaat sektörünün hammadde ihtiyacının karşılanması sağlanacak, ayrıca yöre halkına sağladığı istihdam imkanları ve bölgesel olarak yaratacağı ek katma değerler ile ülke ekonomisine katkısı olacaktır. Proje alanında, ocak üretim faaliyetleri sırasında toplam olarak 17 personel çalıştırılması planlanmaktadır. Personelin sosyal ihtiyaçlarının yöreden karşılanması, yöre ekonomisine katkı sağlayacaktır. Her bir personelin ortalama 4 kişilik bir aileye katkı sağlayacağı düşünüldüğünde toplam 68 kişi geçimini bu işletmeden sağlamış olacaktır. 3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Proje alanına en yakın yerleşim birimi, alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneydoğusunda yer alan Pınarhisar İlçesi’ne bağlı Camiikebir Mahallesi’dir. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 1,6 km güneyinde Pınarhisar İlçesi’ne bağlı evler ile 1,5 km kuzeybatısında Kaynarca Beldesi’ne bağlı evler bulunmaktadır. 3.1.10. Projenin Ekonomik Ömrü Proje kapsamında ocak alanından yılda yaklaşık 750.000 ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Proje alanında jeolojik yayılım ve topoğrafik yapı dikkate alınarak belirlenen cevherin kalınlığı ortalama 40 m olarak belirlenmiştir. Sahada kalker cevherleşmesi yüzeyde gözlenmektedir. Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği 20,79 hektarlık ocak alanındaki cevher yayılımı ve ortalama kalınlığı göz önüne alınarak görünür rezerv miktarı hesaplanmıştır. Bu rezervin işletilebilirlik yüzdesi yaklaşık olarak % 80 kabul edildiğinde; Toplam Rezerv Miktarı = 207.900 m2 * 40 m * 2,5 ton/m3 * 0,8 Toplam Rezerv Miktarı = 16.632.000 ton’dur. Proje alanından yılda 750.000 ton (300.000 m3/yıl) kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Sahada cevher kalınlığı dikkate alınarak belirlenen rezerv miktarı 16.632.000 ton olduğundan işletmenin ömrü yaklaşık olarak 22 yıldır. İşletme ruhsat süresi 10 yıl olduğundan, 10 yıl içerisinde üretilecek malzeme miktarı yaklaşık olarak 7.500.000 ton’dur. Bununla birlikte günün ekonomik koşulları ve rezerv durumu göz önüne alınarak ruhsat süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır. Böylece temdit ruhsat dönemlerinde de sahada faaliyetlere devam edilecektir. Ayrıca rezerv ve üretim miktarına bağlı olarak da proje süresi değişebilecektir. Söz konusu sahada topoğrafik yapıya göre hesaplanan rezervin yaklaşık %80’lik kısmı işletilebilir konumda olup alandan üretimi yapılacak cevherin tamamı firmaya ait çimento fabrikasına nakledilecektir. Alanda pasa oluşması durumunda, söz konusu pasa malzeme 46 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” proje alanının mücavirinde bulunan ruhsat sahibi firmaya ait 34240 ve 50150 nolu saha içerisindeki pasa döküm alanında depolanacaktır. 200901721 ruhsat nolu saha için işletme ruhsatı alımı sırasında işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunulmuştur. İşletme projesinde beyan edilen yıllık üretim miktarının üzerinde üretim yapılması planlanması durumunda revize işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Projenin ekonomiye katkı değeri Bölüm 3.1.8’de açıklanmıştır. 3.1.11. Zamanlama Tablosu Proje kapsamındaki zamanlama tablosu Bölüm 1.1.3 Tablo 1’de verilmiştir. 3.2. Diğer Hususlar Bu bölümde belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 47 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir) 4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu 200901721 nolu ruhsat sahası içerisinde 20,79 hektar olarak belirlenen proje alanında kalker ocağı işletmeciliği yapılması planlanmaktadır. 20,79 hektar olarak belirlenen proje alanından yılda 750.000 ton kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Proje alanından kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledilecektir. Sahada kalker cevherleşmesi yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Söz konusu alanda üretim faaliyetlerine başlamadan önce kalker işletmeciliği için Milli Savunma Bakanlığı’ndan gerekli izin alınacaktır. 4.1.1. Tarım ve Hayvancılık 4.1.1.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Kırklareli ilinin yüzölçümü 655.000 hektar olup yüzölçümünün %41’i kültür arazisi, %40’ı orman, %5’i mera ve geriye kalan %14’ü ise kültür dışı arazidir. Kırklareli ilinde tarım arazilerinin %82’sinde nadassız kuru tarım, % 18’inde ise sulu tarım yapılmaktadır. Arazilerin 337.554 dekarı devlet tarafından, 150.638 dekarı ise halk sulaması olmak üzere toplam 488.192 dekarında sulama yapılmaktadır. Kırklareli ili ve Pınarhisar ilçesine ait sulama alanlarının büyüklüğü aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 14. 2011 Yılı Kırıkkale İli ve Pınarhisar İlçesi Sulama Alanları Devlet Sulaması (Dekar) 7.950 Pınarhisar 337.554 Kırklareli Kaynak: 2011 Yılı Kırklareli İl Çevre Durum Raporu Halk Sulaması (Dekar) 7.950 150.638 Toplam (Dekar) 15.900 488.192 Kırklareli ilinin arazi kullanım tablosu ve tarım alanlarının dağılım grafiği aşağıda verilmiştir. 48 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 15. Kırklareli İli Arazi Kullanımı Arazi Kullanım Şekli Tarım Alanı Sulu Tarım Alanı Kuru Tarım Alanı Toplam Çayır-Mera Arazisi Orman Arazisi Diğer Araziler Toplam Yüzölçümü Kaynak: 2011 Yılı Kırklareli İl Çevre Durum Raporu Ha 48.819 215.713 264.532 35.526 260.079 94.863 655.000 Şekil 7. Kırklareli İli Tarım Arazileri Dağılımı Kaynak: TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri-Tarım Alanları 2012 Kırklareli ilinde toplam 1.914.187,01 dekarlık tarım alanının, 1.747.917 dekarı tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanını, 36.338 dekarı sebze bahçeleri alanını ve 21.187 dekarı ise meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanını oluşturmaktadır. 581.164 dekar yüzölçümüne sahip Pınarhisar ilçesinde yüzölçümü özelliklerine göre arazilerin dağılımı aşağıda verilmiştir. Tablo 16. Pınarhisar İlçesi Arazi Dağılımı Arazi Kullanım Şekli Ekilen Tarla Arazisi Bağ-Bahçe Arazisi Çayır-Mera Arazisi Orman ve Fundalık Tarıma Elverişli Olup Kullanılmayan Arazi Tarıma Elverişsiz Alan Alan (Dekar) 226.041 1.349 17.740 244.730 3.851 91.310 Kaynak: Pınarhisar Kaymakamlığı- http://www.pinarhisar.gov.tr Pınarhisar ilçesine ait tarım alanlarının dağılımları 2012 yılı Türkiye İstatistik Kurumundan alınan veriler doğrultusunda aşağıda grafik olarak gösterilmiştir. 49 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 8. Pınarhisar İlçesi Tarım Arazileri Dağılımı Kaynak: TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri-Tarım Alanları 2012 Projeye konu 20,79 hektarlık proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Alan içerisinde kuru ve sulu tarım arazisi bulunmamaktadır. 4.1.1.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları İlde kuru tarım alanlarının yaygınlığı nedeniyle en çok tarla bitkileri üretilmektedir. Kırklareli ilinde yetiştirilen ürünlere ait bilgiler aşağıdaki tablolarda verilmiştir. 50 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 17. İldeki Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Üretim Tablosu (2012 Yılı) Grup adı Ürün adı Fasulye (Kuru) Patates-Kuru BaklagillerYenilebilir Kök Ve Yumrular Saman Ve Ot Şeker İmalatında Kullanılan Bitkiler Nohut Patates (Diğer) Buğday (Yeşil Ot) Fiğ (Yeşil Ot) Yağlı Tohumlar Hasat edilen alan(dekar) 4.075 Üretim(ton) Verim(kg/da) 582 143 458 458 55 120 2.871 2.844 5.446 1.915 570 564 826 1.465 17.902 17.732 25.197 1.421 735 728 2.788 3.830 Hayvan Pancarı Korunga (Yeşil Ot) Mısır (Silajlık) Sorgum (Yeşil Ot) Yem Şalgamı 223 222 188 847 83.711 83.711 332.961 3.978 698 692 2.051 2.964 66 66 221 3.348 Yonca (Yeşil Ot) 16.182 16.032 32.059 2.000 Yulaf (Yeşil Ot) 639 633 847 1.338 Şekerpancarı 2.887 2.887 10.516 3.643 Arpa (Diğer) 112.116 112.116 52.760 471 1.033.267 1.033.267 415.520 402 Buğday (Diğer) Tahıllar Ekilen alan(dekar) 4.075 Çavdar 3.250 3.250 1.039 320 Çeltik 24.980 24.980 22.806 913 Mısır (Dane) 39.029 39.029 31.388 804 Tritikale (Dane) 1.850 1.850 628 339 Yulaf (Dane) Ayçiçeği (Yağlık) Kolza (Kanola) 7.071 7.071 2.555 361 454.116 454.116 103.314 228 17.400 17.400 6.405 368 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 51 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 18. İlde Sebze Üretimi ve Miktarı (2012) Grup adı Kök Ve Yumru Sebzeler Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Ürün adı Ekilen Alan(Dekar) Üretim(Ton) Soğan (Taze) 763 1.592 Soğan (Kuru) 4.338 7.209 Sarımsak (Taze) 436 623 Sarımsak (Kuru) 4.474 2.333 Pırasa 1.335 4.906 Havuç 719 828 Turp (Bayır) 107 226 Turp (Kırmızı) 78 122 Domates (Sofralık) 2.681 7.825 Domates (Salçalık) 515 1.438 Hıyar (Sofralık) 575 2.123 Hıyar (Turşuluk) 135 318 Biber (Salçalık) 900 2.420 Biber (Dolmalık) 368 416 Biber (Sivri) 838 1.353 Bamya 91 50 Patlıcan 509 951 Kabak (Sakız) 1.040 1.990 Balkabağı 1.301 4.624 866 85 Bezelye (Taze) 339 383 Fasulye (Taze) 1.145 885 241 203 Kabak (Çerezlik) Bakla (Taze) Barbunya Fasulye (Taze) 295 139 Kavun 1.015 2.105 Karpuz 7.864 29.394 243 655 Karnıbahar Brokoli 1 2 1.220 4.010 Lahana (Kırmızı) 73 107 Lahana (Karayaprak) 10 7 Marul (Kıvırcık) 159 226 Marul (Göbekli) 57 118 1.614 1.577 Maydonoz 50 31 Nane 3 4 Lahana (Beyaz) Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) Ispanak Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 52 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 19. Meyveler İçecek ve Baharat Bitkileri Miktarı (2012) Grup adı Ürün adı Üzüm Üzüm (Diğer) Muz-İncirAvokado-Kivi Diğer Meyveler-Taş Çekirdekliler Ve Yumuşak Çekirdekliler Zeytin Ve Diğer Sert Kabuklular Üzüm (SofralıkÇekirdekli) Üzüm (Şaraplık) Kivi İncir Elma (Golden) Elma (Starking) Elma (Amasya) Elma (Grannysmith) Elma (Diğer) Armut Ayva Muşmula Şeftali (Nektarin) Şeftali (Diğer) Erik Kayısı Zerdali Kiraz Vişne Kızılcık İğde Çilek Dut Nar Trabzon Hurması Badem Fındık Ceviz Üretim (ton) Ağaç başına ortalama verim (kg) Meyve veren yaşta ağaç sayısı Meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı Toplam ağaç sayısı 4.806 4.156 865 4.806 0 4.806 2.219 0 0 706 322 0 420 85 979 119 0 10 898 122 55 0 1.182 35 0 0 30 0 18 0 371 268 8.542 1.938 873 0 17 26 30 30 17 24 28 24 14 20 27 24 20 19 25 11 19 16 1.733 12 28 0 20 5 27 2.219 45 1.380 45.489 12.830 500 46.438 6.459 40.659 14.475 1.581 1.450 37.909 31.833 9.290 2.850 48.442 7.235 5.500 190 30 6.600 400 12 7.875 11.690 47.016 0 40 235 29.232 5.590 300 34.255 3.540 49.851 4.704 248 1.420 16.630 18.570 1.740 800 26.503 1.908 970 220 0 1.100 600 15 20.255 480 78.788 2.219 85 1.615 74.721 18.420 800 80.693 9.999 90.510 19.179 1.829 2.870 54.539 50.403 11.030 3.650 74.945 9.143 6.470 410 30 7.700 1.000 27 28.130 12.170 125.804 Toplu meyveliklerin alanı (dekar) 24 1.166 386 15 794 155 1.131 354 22 29 1.030 766 188 55 1.197 79 105 3 52 80 11 159 58 1.270 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 Kırklareli ilinin tarımsal yapısı içinde hububat, ayçiçeği, şekerpancarı, mısır, yemeklik tane baklagiller, bağ önemli rol oynar. Tarım ürünlerinde ağırlıklı bitkisel ürünler buğday ve ayçiçeğidir. Hububat ve ayçiçeğinden sonra ağırlıklı ürünler şekerpancarı, mısır ve patatestir. İlde bağ bahçe tarımı işlenebilir arazinin %2’sinde yapılmaktadır. Bu sahanın % 84’ünde sebzecilik, % 12’sinde bağcılık ve %8’inde ise meyvecilik yapılmaktadır. Pınarhisar ilçesi ve köylerinde ağırlıklı olarak buğday ve ayçiçeği ekimi yapılmaktadır. Tarla arazilerinin % 85’ine buğday ve ayçiçeği ekilmektedir. Sebze olarak lahana, ıspanak, pırasa, domates, biber, taze fasulye ile marul ağırlıklı olarak yetiştirilen tarım ürünleridir. İlçe merkez ve köylerinde 56 adet sera mevcut olup 14 dekar alanda yüksek tünel altı yetiştiriciliği yapılmaktadır. İlçede 2012 yılı itibariyle bitkisel ürünlerin önemli ekilişleri ve verim miktarları aşağıda tablo olarak verilmiştir. 53 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 20. Pınarhisar İlçesinde Üretilen Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler (CPA Sınıflamasına Göre) Grup adı Ürün adı Tahıllar Patates-Kuru BaklagillerYenilebilir Kök Ve Yumrular Yağlı Tohumlar Şeker İmalatında Kullanılan Bitkiler Buğday (Diğer) Mısır (Dane) Arpa (Diğer) Çavdar Yulaf (Dane) Tritikale (Dane) Patates (Diğer) Fasulye (Kuru) Ayçiçeği (Yağlık) Ekilen alan (dekar) 68.614 1.221 15.000 650 1.600 500 604 65 48.161 Hasat edilen alan(dekar) 68.614 1.221 15.000 650 1.600 500 598 65 48.161 Üretim (ton) 25.936 739 5.880 260 640 210 1.000 9 9.966 Verim (kg/da) 378 605 392 400 400 420 1.672 138 207 391 391 1.283 3.281 604 362 24 5.060 12 598 359 24 5.060 12 500 450 20 25.210 40 836 1.254 836 4.982 3.333 Şekerpancarı Fiğ (Yeşil Ot) Yonca (Yeşil Ot) Korunga (Yeşil Ot) Mısır (Silajlık) Hayvan Pancarı Saman Ve Ot Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 Yukarıdaki tablo incelendiği zaman, ilçede birinci sırada buğday üretimi, ikinci sırada ise silajlık mısır üretiminin ön planda olduğu görülmektedir. Tablo 21. Pınarhisar İlçesinde Üretilen Sebzeler (CPA Sınıflamasına Göre) Grup adı Ürün adı Soğan (Taze) Soğan (Kuru) Sarımsak (Taze) Sarımsak (Kuru) Kök Ve Yumru Sebzeler Pırasa Havuç Turp (Bayır) Turp (Kırmızı) Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) Biber (Salçalık) Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Bamya Patlıcan Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Kabak (Sakız) Balkabağı Kabak (Çerezlik) Bezelye (Taze) Fasulye (Taze) Bakla (Taze) Barbunya Fasulye (Taze) Kavun Karpuz Karnıbahar Brokoli Lahana (Beyaz) Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) Marul (Kıvırcık) Ispanak Maydonoz Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 54 Ekilen Alan(Dekar) 160 30 100 18 130 20 20 30 170 25 99 22 30 28 125 40 40 20 105 90 40 120 40 85 250 225 30 1 65 30 65 3 Üretim(Ton) 480 50 100 14 390 40 60 60 581 73 548 33 60 28 125 20 80 60 25 9 36 96 40 34 625 788 60 2 195 60 130 5 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 22. Pınarhisar İlçesinde Üretilen Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri (CPA Sınıflamasına Göre) 0 0 Meyve veren yaşta ağaç sayısı 150 562 Meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı 0 0 3 15 200 60 260 47 67 35 1.900 1.420 3.320 Elma (Starking) Elma (Diğer) Armut Ayva Muşmula Şeftali (Nektarin) Şeftali (Diğer) Erik Kayısı Kiraz Vişne İğde Dut Badem 22 0 31 0 0 0 20 15 10 71 0 0 0 80 29 31 80 12 4 28 23 154 20 42 2 2 11 80 35 26 50 40 16 20 23 40 33 30 10 14 16 25 830 1.200 1.600 300 251 1.400 1.000 3.853 600 1.400 200 140 700 3.200 800 500 950 550 58 870 500 350 400 2.310 78 150 350 2.210 1.630 1.700 2.550 850 309 2.270 1.500 4.203 1.000 3.710 278 290 1.050 5.410 Ceviz 543 434 40 10.850 760 11.610 Toplu meyveliklerin alanı (dekar) Üretim (ton) Ağaç başına ortalama verim(kg) 150 562 225 800 İncir 0 Elma (Golden) Grup adı Ürün adı Üzüm Üzüm (Diğer) Muz-İncirAvokado-Kivi Üzüm (Sofralık-Çekirdekli) Üzüm (Şaraplık) Diğer Meyveler-Taş Çekirdekliler Ve Yumuşak Çekirdekliler Zeytin Ve Diğer Sert Kabuklular Toplam ağaç sayısı 150 562 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 Ayrıca Pınarhisar ilçesinde örtü altı tarımsal üretim de yapılmaktadır. İlçede toplam 19 dekar plastik sera bulunmaktadır. İlçede örtü altı üretim miktarı tablosu aşağıda verilmiştir. Tablo 23. Pınarhisar İlçesi Örtü Altı Üretimi (2012) Grup adı Ürün adı Örtü Altı (Plastik Sera) Hıyar Ekilen Alan(Dekar) Üretim(Ton) 19 228 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Örtü Altı Üretim İstatistikleri,2012 Projeye konu 20,79 hektarlık proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Proje alanı içerisinde tarım alanı bulunmamaktadır. Ocak alanından üretilen kalker alana 1,5 km mesafede bulunan çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledilecektir. Cevherin nakliyesi sırasında kullanılacak yol çevresinde tarım alanı bulunmamaktadır. 4.1.1.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları Kırklareli İl geneli ve Pınarhisar İlçesi için Türkiye İstatistik Kurumundan alınan 2012 yılına ait veriler aşağıda verilmiştir. 55 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Büyük Baş Hayvancılık Kırklareli İli a- Sığır (Kültür) b- Manda c- Sığır (Melez) d- Sığır (Yerli) 133.018 1.547 14.675 3.622 Adet Adet Adet Adet Pınarhisar İlçesi a- Sığır (Kültür) 8.946 Adet Kırklareli İli a- Koyun (Yerli) b- Keçi (Kıl) c- Koyun (Merinos) 214.741 68.394 420 Adet Adet Adet Pınarhisar İlçesi a- Koyun (Yerli) b- Keçi (Kıl) 21.255 12.319 Adet Adet Küçük Baş Hayvancılık Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi ) Kırklareli İli a- Et Tavuğu b- Yumurta Tavuğu c- Hindi d- Kaz e- Ördek 30.168 366.200 11.603 3.331 7.056 Adet Adet Adet Adet Adet Pınarhisar İlçesi a- Yumurta Tavuğu b- Hindi c- Kaz d- Ördek 9.000 650 300 450 Adet Adet Adet Adet Kırklareli İli a- Yeni Kovan b- Eski Kovan c- Toplam Kovan d- Bal Üretimi e- Balmumu Üretimi 35.407 10.850 46.257 652,538 29,637 Adet Adet Ton Ton Ton Pınarhisar İlçesi a- Yeni Kovan b- Eski Kovan c- Toplam Kovan 3.618 600 4.218 Adet Adet Ton Arıcılık 56 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. d- Bal Üretimi e- Balmumu Üretimi 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 105,45 21,09 Ton Ton Kırklareli İli a- At b- Katır c- Eşek 918 185 927 Adet Adet Adet Pınarhisar İlçesi a- At b- Katır c- Eşek 56 30 147 Adet Adet Adet Tek Tırnaklılar Kırklareli ilinde yaşayanların en önemli gelir kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Ancak tarım ve hayvancılıktan elde edilen gelir her yıl giderek azalmakta, çiftçi başına düşen arazi miktarı düşmekte ve köylülerin büyük kısmı küçük topraklarda geçimlerini sağlayamayarak topraktan kopmaktadır. Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın gelişmesinde en büyük kısıt mera alanlarının az olmasıdır. Kırklareli ilinde mera alanları toplam arazi varlığının sadece %11,28’ini kapsamaktadır. 4.1.2. Orman Alanları 20,79 hektarlık proje alanının tamamı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Proje alanı içerisinde orman alanı bulunmamaktadır. 4.1.2.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Projeye konu alan yukarıda belirtildiği üzere ormanlık bölge kapsamında değildir. 4.1.2.2. Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası ve Yorumu Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. 4.1.2.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple proje alanının yangın görüp görmediği hususunda bilgi bulunmamaktadır. 4.1.3 Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi 200901721 ruhsat nolu 99,94 hektarlık sahanın 20,79 hektarlık kısmı projeye konu faaliyetler kapsamında kullanılacaktır. 57 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 20,79 hektarlık proje alanının tamamı ocak alanı olarak kullanılacaktır. Proje alanını gösterir 1/10.000 ölçekli vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 6). Proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Söz konusu alanda üretim faaliyetlerine başlamadan önce kalker işletmeciliği için Milli Savunma Bakanlığı’ndan gerekli izin alınacaktır. 4.1.3.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirildiği proje alanı hazine arazilerinden oluşmaktadır. Çalışma sahası ormanlık alan kapsamında değildir. Sahada faaliyetler kapsamında kesilmesi gereken ağaç bulunmamaktadır. Bununla birlikte faaliyetler kapsamında proje alanında olası bir yangına karşı gerekli tüm tedbirler alınarak çalışılacaktır. Alanda çalışacak personele gerekli eğitimler verilecek, ihmal ve dikkatsizliğe karşı uyarıcı levhalar asılacaktır. Ayrıca alanda yangın söndürme cihazları bulundurulacaktır. Projeye konu alanda gerçekleştilecek faaliyetler için hazırlanmış Acil Durum Planı Bölüm 7’de Şekil 41’de verilmiştir. 4.1.3.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti 20,79 hektarlık projeye konu alanın tamamı hazine arazisi niteliğinde olup alan içerisinde tarım alanı bulunmamaktadır. Projeye konu alana en yakın tarım arazisi alanın kuş uçuşu yaklaşık 365 m güneybatısında bulunmaktadır. Söz konusu tarım arazisi yaklaşık 11 hektar büyüklüğünde olup kuru tarım arazisi niteliğindedir. Projeye konu çalışma alanının yakın çevresinde sulu tarım arazisi bulunmamaktadır. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında gerekli önlemler alınacaktır. Tozlanmaya karşı önlem olarak savurma yapılmadan yükleme yapılmasına dikkat edilecektir. Alandan üretilen malzeme firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledilecektir. Malzemenin nakliyesi sırasında kullanılacak yol çevresinde tarım alanı bulunmamakta olup malzeme nakil işlemleri sırasında oluşacak tozlanmaya ilişkin olarak, nakil işlemleri sırasında hız sınırlamalarına dikkat edilecek, kamyonların üzeri branda ile kapatılacak ve ocak içi bağlantı yolları düzenli olarak temizlenecek ve sulanacaktır. Alanda yapılacak üretim faaliyetleri esnasında 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 4342 sayılı Mera Kanunu, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve meri mevzuata uyulacaktır. Çalışma alanına en yakın tarım alanının proje alanına göre konumunu ve mesafesini gösterir uydu görüntüsü aşağıda verilmiştir. 58 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 9. Proje Alanı Çevresi Tarım Alanları Proje alanının tamamı arazi kullanım kabiliyeti bakımından VII. sınıf (toprak işlemeli tarıma elverişsiz) arazi niteliğindedir. 4.1.3.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı Çalışma yapılacak sahanın bulunduğu bölgeye ait flora listesi Bölüm 4.7’de verilmiştir. Proje kapsamında 200901721 ruhsat nolu 99,94 hektarlık sahanın 20,79 hektarlık kısmı projeye konu faaliyetler kapsamında kullanılacaktır. Proje alanının tamamı hazine arazisi niteliğinde olduğundan bu alanlar 23.01.2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği” kapsamında kaldığı için Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanmış ve ekler kısmında sunulmuştur (Bkz. EK 25). Bu plan doğrultusunda hazine arazileri rehabilite edilecektir. Böylece proje alanında doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır. 4.1.3.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu Proje alanı içerisinde ve yakın civarında herhangi bir kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır. Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin EK-V Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak yapılan değerlendirmesi Bölüm 4.1.8’de detaylı olarak açıklanmıştır. 59 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 4.1.3.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) 200901721 nolu sahanın 20,79 hektarlık kısmında kalker ocağı işletmeciliği yapılacaktır. Proje alanında kalker cevherleşmesi üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla alanda üst örtü dekapajı yapılmayacaktır. Projeye konu alandan üretimi yapılacak cevher, proje alanına 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledileceği için proje alanı içerisinde herhangi bir tesis kurulumu söz konusu değildir. Üretim faaliyetleri esnasında ortaya çıkabilecek kullanıma uygun olmayan malzeme, ocak alanı içerisinde çalışılan alanların düzenlenmesinde kullanılacağı için proje alanı içerisinde depolama alanı oluşturulmayacaktır. Ocaktaki üretim aşamalarında; delme-patlatma, yükleme, taşıma faaliyetleri esnasında toz çıkışı söz konusu olacaktır. Patlatmalar sonrası oluşacak toz iri taneli olacağı için fazla dağılmadan ocak sahası içerisinde çökecektir. Tozlanmaya karşı önlem olarak savurma yapılmadan yükleme yapılmasına dikkat edilecektir. Malzeme nakil işlemleri sırasında oluşacak tozlanmaya ilişkin olarak, nakil işlemleri sırasında hız sınırlamalarına dikkat edilecek, kamyonların üzeri branda ile kapatılacak ve ocak içi bağlantı yolları düzenli olarak temizlenecek ve sulanacaktır. Bu doğrultuda kamyon şoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. Proje alanının tamamı hazine arazisi niteliğinde olduğu için bu alanlar 23.01.2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği” kapsamında kaldığından Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanmış ve ekler kısmında sunulmuştur (Bkz. EK 25). Bu plan doğrultusunda hazine arazileri rehabilite edilecektir. Böylece proje alanında doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır. Ocak üretiminin yapıldığı veya tamamlandığı alanlarda çevre ve insan güvenliliğini tehlikeye sokabilecek yüksek şevlerin veya çukur alanların oluşmaması sağlanacaktır. Oluşması halinde bu alanların çevresi tel çitle çevrilerek, uyarı levhaları konacak ve gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır. Böylelikle av ve yaban hayatının korunması da sağlanmış olacaktır. Sahada üretim çalışmaları sırasında sahaya yabancı kişilerin girmesi önlenecektir. Sahada bekçi bulundurulacaktır. Ocak alanı ve etrafına gerekli uyarı levhaları konacaktır. 4.2. Toprak Özellikleri 4.2.1. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması Toprak bünyesi, toprak verimlilik düzeyini belirleyen önemli fiziksel özelliklerdendir. Gübreleme yönünden büyük önem taşır. Su tutma kapasitesi, havalanma, KDK, toprak amenajmanı vs. gibi verimlilik faktörlerinin üzerinde direk etkisi vardır. Bunun yanında pH, 60 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” % kireç içeriği, organik madde kapsamı, bitki besin maddeleri içeriklerinin miktarı ve % tuzluluk durumları da toprakların verimliliğinde baz alınan kriterler olup gübreleme yönünden bilinmesi gereken kriterlerdir. İklim, topoğrafya ve ana maddede farklılıkları nedeniyle Kırklareli’nde çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur. Büyük toprak gruplarının yanı sıra toprak örtüsünden yoksun bazı arazi tipleride görülmektedir. Kırklareli iline ait büyük toprak gruplarının kapladığı alan aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 24. Kırklareli İli Büyük Toprak Grupları Toprak Grubu Kireçsiz Orman Toprakları Kireçli Orman Toprakları Vertisoller Kahverengi Topraklar Alüvyal Topraklar Kolüvyal Topraklar Alanı (hektar) 341.000 35.000 102.000 138.000 33.500 800 Kaynak: 2011 Yılı Kırklareli Çevre Durum Raporu Projeye konu 20,79 hektarlık proje alanının tamamı hazine arazisi niteliğindedir. Proje alanının tamamı Kahverengi Orman Toprakları grubu içerisinde bulunmaktadır. Bu toprak gurubu kireçce zengin ana madde üzerinde oluşur. Profilleri A, B ve C şeklinde olup horizonlar birbirine tedricen geçiş yapar. A horizonu çok gelişmiş olduğundan iyice belirgindir, koyu kahverengi ve dağılgandır. Gözenekli veya granüler bir yapıya sahiptir. Reaksiyonu genellikle kalevi bazen de nötrdür. B horizonunun rengi açık kahverengi ile kırmızı arasında değişir. Reaksiyonu A horizonundaki gibidir. Yapı granüler veya yuvarlak köşeli bloktur. Çok az miktarda kil birikmesi olabilir. Horizonun aşağı kısımlarında CaCO3 bulunur. Eğimleri genellikle hafif, orta ve çok dik olup, derinlikleri de sığ ve çok sığdır. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Bilgi Sistemi web sitesinden alınan proje alanı ve çevresinde bulunan toprak gruplarını gösterir harita aşağıda verilmiştir. 61 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 10. Proje Alanı ve Çevresi Toprak Grubunu Gösterir Harita Kaynak: Tarım Bakanlığı Bilgi Sistemi-cbs.tarim.gov.tr Kırklareli ilinin toplam yüzölçümü 655.000 hektar olup bunun 268.311 hektarı tarım alanı, 239.350 hektarı ormanlık ve fundalık alan, 73.853 hektarı çayır-mera alanı ve 73.458 hektarı ise tarım dışı arazidir. Kırklareli ili arazi varlığının sınıfsal dağılımı aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 25. Kırklareli İli ve Pınarhisar İlçesi Arazi Varlığı Dağılımı Pınarhisar Kırklareli Yüzölçümü (hektar) I. Sınıf (hektar) II. Sınıf (hektar) III. Sınıf (hektar) IV. Sınıf (hektar) V. Sınıf (hektar) VI. Sınıf (hektar) 58.100 655.000 7.309 62.434 22.917 217.067 8.093 129.976 380 41.784 ----- 7.099 129.875 VII. Sınıf (hektar) 12.074 71.792 VIII. Sınıf (hektar) 229 2.072 Kaynak: T. C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Master Planları-Kırklareli Master Planı Kırklareli ilinin arazi varlığının %10’u 1. sınıf, %33’ü 2. sınıf, %20’si 3. sınıf, %6’sı 4. sınıf, %20’si 6. sınıf ve %11’i 7. sınıf topraklardan oluşmaktadır. İlde bulunan tarım alanlarının %18. 1. sınıf, %56’ı 2. sınıf, %19’u 3. sınıf, %3’ü 4. sınıf, %4’ü 6 ve 7. Sınıf topraklardan oluşmaktadır. İlde çayır-mera alanlarının %6’sı 1.sınıf, %20’si 2. sınıf, %20’si 3. sınıf, %8’i 4. sınıf, %25’i 6. sınıf ve %21’i 7. sınıf araziler arazilerden oluşmaktadır. Ayrıca ilde orman alanlarının %0,3’ü 1. sınıf, %8,7’si 2. sınıf, %21’si 3. sınıf, %11’i 4. sınıf, %37’si 6. sınıf ve %22’si 7. sınıf arazilerden oluşmaktadır. Pınarhisar ilçesi toplam 58.100 hektar yüzölçümüne sahip olup ilçenin sahip olduğu arazi sınıflarının dağılım grafiği aşağıda verilmiştir. 62 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 11. Pınarhisar İlçesi Arazi Sınıfları Dağılımı 63 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 26. Kırklareli İli Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Sınıfları Dağılımı BÜYÜK TOPRAK GRUBU I 26558 159 359 2080 33278 Alüvyal Topraklar Kolüvyal Topraklar Kahverengi orman toprakları Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları Kireçsiz Kahverengi Topraklar Rendzinaller Vertisoller Alüvyal Sahil Bataklıkları Sahil Kumulları Irmak Taşkın Yatakları Çıplak Kaya Ve Molozlar Yoğun Yerleşim TOPLAM II 7817 643 3747 40380 80213 84303 VII VIII 7663 63375 442 312 62434 217103 Kaynak: Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Kırklareli İli Arazi Varlığı Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması I-II-III-IV V-VI-VII VIII ARAZİ SINIFLARI (HEKTAR) III IV V VI 125 19 10542 3851 5132 77860 31709 122951 28225 4904 1792 219 13205 1101 : Toprak İşlemeli Tarıma Elverişli Araziler : Toprak İşlemeli Tarıma Elverişsiz Araziler : Tarıma Elverişsiz Araziler 64 129976 41784 129875 71792 315 31 399 964 1709 TOPLAM 34500 821 31294 338355 148854 219 98609 312 315 31 399 964 654673 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje alanının tamamı arazi kullanım kabiliyeti bakımından VII. sınıf (toprak işlemeli tarıma elverişsiz) arazi niteliğindedir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Arazi İzleme Sistemi, Arazi Örtüsü Veritabanı Corine 2006 verilerine göre proje alanının tamamına yakın kısmı seyrek bitki alanları niteliğindedir. Proje alanının işlendiği arazi örtüsü veri tabanı görüntüsü aşağıda verilmiştir. Şekil 12. Proje Alanı Arazi Örtüsü Haritası Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Arazi İzleme Sistemi-aris.ormansu.gov.tr 4.2.2. Yamaç Stabilitesi Proje alanının genel arazi yapısı ve topografisi incelendiğinde, sahanın orjinalinde çok fazla eğimi olmayan bir arazi yapısına sahip olduğu görülmektedir. Kalker üretim faaliyetleri topografik yapı dikkate alınarak basamaklar şeklinde üst kotlardan alta doğru olacaktır. Sahada nihai durumda basamak yükseklik ve genişlikleri yamaç stabilitesini sağlayacak şekilde düzenlenecektir. 4.2.3. Erozyon Kırklareli ilinde en yaygın erozyon su erozyonudur. Bu sorunlardan çok az etkilenen veya hiç etkilenmeyen alanlar genellikle alüvyal topraklardan oluşan taban araziler, kolüvyal toprakların düze yakın ve hafif eğimli alanları ile aynı konumdaki vertisol topraklar ve küçük bir kısım alüvyal sahil bataklıklarından oluşan arazilerdir. Bunlar diğer arazi tipleri ve su yüzeyleri dışındaki toprakların %40,3’ünü oluşturmaktadır. Bu toprakların % 81,1’i derin, %18,5’i orta derin, %0,4’ü sığ topraklardır. 65 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Orta derecede erozyona uğramış topraklar 173.355 hektar ile %26,5’lik bir oran oluştururlar. Orta dercede erozyon çoğunlukla sığ topraklarda ve hafif, orta ve dik eğimlerde görülmektedir. Bu topraklar genellikle II., III ve IV. sınıf arazilerden oluşmaktadır. İl topraklarının 197.581 hektarında doğal bitki örtüsünün tahrip edilmesi ve arazilerin kabiliyetlerine uygun olarak kullanılmamaları sonucu su erozyonu şiddetlenmiştir. Bu araziler sığ ve çok sığ topraklı ve genellikle VI., VII., bir kısmıda III. ve IV. sınıf özelliğindedir. Doğal bitki örtüsü aşırı derece tahrip edilmiş 18.811 hektarlık alanda çok şiddetli erozyon görülmektedir. Bu alanların 12.603 hektarı orman-funda, 6.026 hektarı da mera olarak kullanılmaktadır. Pınarhisar ilçesinde tarım alanlarının % 95,5’i I., II., III. Ve IV. sınıf, kalanını ise VI. VII. sınıf araziler oluşturmaktadır. Bu arazilerin %35,7’si orta derin, %43,8’i derin topraklar olup %43,6’sı hafif, %30,6’sı düz, %20,3’ü orta, %5,5’i de dik eğime sahip olduğundan %67,5’inde hafif derece erozyon etkilidir. İlçede sulu ve yetersiz sulu tarımın yapıldığı topraklar derin ve orta derinliğe sahip olup bu arazilerin %94,6’sı düz ve hafif eğimli olduğundan hafif ve orta derecede erozyona maruz kalmıştır. İlçede bahçe olarak ayrılan alanlarda hafif derecede erozyon etkilidir. Mera alanları ise derin ve orta derin, düz-düze yakın ve hafif eğimli olduğundan şiddetli ve çok şiddetli erozyana maruz kalmıştır. Proje alanındaki topraklar % 0-2 arasında eğime sahip, toprak derinliği litozolik olan, erozyon derecesi bakımından çok şiddetli erozyon sorunu olan bir yapıdadır. Proje alanı ve çevresi toprak erozyon dereceleri aşağıdaki haritada gösterilmiştir. Şekil 13. Proje Alanı ve Çevresi Toprak Erozyon Derecelerini Gösterir Harita Kaynak: Tarım Bakanlığı Bilgi Sistemi-cbs.tarim.gov.tr 66 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje alanı içerisinde sürekli akışı olan herhangi bir dere bulunmamaktadır. Ancak alan çevresinde yağışlara bağlı olarak geçici akış gösteren kuru dere yatakları bulunmaktadır. Faaliyet alanının yağış olduğu zamanlarda yüzeysel su erozyonuna maruz kalabileceği düşüncesi ile aşağıda su erozyonu tanımlanmış ve alınacak önlemler açıklanmıştır. Su Erozyonu Su erozyonu diğer erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düşen yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel akışa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aşağılara taşırlar. Su erozyonunu meydana getiren ana faktörler, hareket halinde bulunan suyun hidrolik, mekanik ve çözücü (eritici) etkileridir. Su erozyonuna etki eden faktörler ise iklim, topografya, vejetasyon, toprak ve insandır. Yüzey Erozyonu Yüzey erozyonu, eğimli bir arazi üzerinde toprak parçacıklarının yağmur sularının etkisi ile yerlerinden oynatılıp, eğim yönünde aşağıya doğru taşınması olayıdır. Arazi eğiminin muntazam ve yüzeyin düz olduğu yerlerde, yüzeysel akışın çizgi halinde veya derecikler şeklindeki belli kanallarda yoğunlaşmadığı durumlarda, yağmur damlacıklarının etkisi ile yerinden kopan toprak parçacıklarının, yüzeysel akışa geçen suların taşınması ile meydana gelen erozyondur. Değişik kullanımlar altındaki yamaç arazilerde, erozyon olayının durdurulmasında genellikle iki ilkeden hareket edilmektedir: - Yağmur damlasının toprak yüzeyi üzerindeki tahripkar etkisini ortadan kaldırmak, Yüzeysel akışın tehlikesiz bir şekilde akmasını ve toprak içine infiltrasyonunu sağlamak. Bu ilkelerden yola çıkarak faaliyet sahasında üretim aşamasında erozyonla mücadele ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır. Ocak alanında açık işletme yöntemi ile basamaklar oluşturularak üretim yapılacaktır. Basamakların şev açıları kaymaya mahal vermeyecek şekilde ayarlanacaktır. Basamakların nihai genel şev açısı 60 derece civarında olacaktır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5–1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,51,0’lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. 67 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 4.2.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) 20,79 hektarlık proje alanında kalker ocağı işletmeciliği yapılacaktır. Projeye konu alanda kalker cevheri yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla alanda üst örtü dekapajı yapılmadan doğrudan üretim faaliyetlerine geçilecektir. Ayrıca alandan üretilen cevher, alana 1,5 km mesafedeki firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledileceği için alanda herhangi bir tesis kurulumu olmayacaktır. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri esnasında pasa oluşması durumunda, söz konusu pasa malzeme, proje alanının mücavirinde bulunan ruhsat sahibi firmaya aait 34240 ve 50150 nolu saha içerisindeki pasa döküm alanında depolanacaktır. Sahada kalker üretimi açık işletme yöntemi ile gerçekleştirilecek olup basamaklarda delme-patlatma yapılacaktır. Patlatma işlemleri düşük yoğunluklu patlayıcı madde kullanılarak yapılacak ve patlatma esnasında gerekli önlemler alınacaktır. Ocak alanında erozyon oluşmasını engelleyici tedbirler alınacaktır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5–1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacak, basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. Proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Söz konusu alanda üretim faaliyetlerine başlamadan önce kalker işletmeciliği için Milli Savunma Bakanlığı’ndan gerekli izin alınacaktır. Üretilen kalker cevherinin tamamı kamyonlar vasıtası ile firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledilecektir. Ocakta çalışacak iş makineleri ve araçlar ile nakliye araçlarının bakım – onarımları, yağ değişimlerinin ocak alanı dışında yetkili servis istasyonlarında yapılması sağlanacaktır. Ancak ocak sahasında bakım-onarım ve yağ değişimlerinin yapılması zorunlu olduğu durumlarda, oluşması muhtemel atık yağların ve kontamine atıkların bertarafı 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ilgili hükümlerine ve ayrıca 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyularak yapılacaktır. Faaliyetler kapsamında oluşacak atık yağlar ve tehlikeli atıklar, alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının sızdırmasız beton zemin üzerindeki geçici atık depolama alanında biriktirilecektir. Proje alanında yapılacak çalışmalar fiziksel nitelikte olduğu için, üzerinde yer aldığı toprağın yapısını bozacak nitelikte değildir. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme sırasında herhangi bir yan ürün olmadığından toprağa herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır. 4.3. Jeolojik Özellikler Ruhsat sahası ve çevresinin yer aldığı Kırklareli E18 (B4) ve E19 (B5) paftalarının MTA tarafından yapılan genel jeolojik etüd durumu aşağıda özetlenmiştir. 68 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Kırklareli ili Marmara Bölgesi’nin kuzeybatısında yer almaktadır. İlin kuzeyinde, kuzeybatı güneydoğu doğrultusu boyunca uzana Istranca Masifine ait metamorfik kayaçlar yüzeylerken, güneyinde Ergene havzasına ait Tersiyer-Kuvaterner yaş aralığında çökelmiş kırıntılı birimler bulunur. Istranca masifi içerisinde yer alan metamorfik seriler, Kretase yaşlı plütonik kayaçlar tarafından kesilmektedir. Istranca masifi hemen batısındaki Rodop Masifi ile doğusundaki İstanbul Paleozoyiki arasında bir geçiş zonu oluşturmaktadır. Masifin tabanında Permiyen ve öncesi yaşa sahip yüksek derecede metamorfizmaya uğramış çekirdek kayaçları yer almaktadır (Yurtsever vd. 1990). Bu çekirdek kayaçları Kırklareli-Dereköy hattı üzerinde masifin tüm batı bölümünde yüzeyler. Istranca masifinin en genç birimleri Eosen yaşlı Kırklareli kireçtaşları ile başlayan ve Oligosen yaşlı kömürlü seri ile devam eden, Miyosen yaşlı Ergene formasyonu ve Pliyosen yaşlı Karasal Trakya formasyonu ile sona eren genç ve kalın istiften meydana gelmektedir. Istranca masifindeki tektonik hatlar genel olarak KB-GD yönlü olarak gelişir. İkincil yönler ise KD-GB yönlüdür. Yöredeki intrüzyonların yerleşiminde ve maden zuhurlarının gelişiminde KB-GD yönlü tektonizmanın etkisi olmuştur. Istranca masifini oluşturan temel ve örtü metamorfitleri Metamorfik Kayalar, bu metamorfitlerin içine Jura-Erken Kretase’de sokulmuş olan magmatik kayaları, Mesozoyik Magmatitleri ve tüm bu birimlerin transgressif aşma ile örten Üst Kretase-Tersiyer yaşlı çökellerin oluşturduğu kaya birimleri bulunur. Istranca masifi metamorfik kayaları, Yıldız Dağlarının batı ve orta kemsinde, Tekedere grubunun tüm birimleri; Çatmaköy karmaşığı, Evciler gnaysı, Koruköy gnaysı, Fatmakaya formasyonu, Kırklareli grubunun tüm birimleri, Istranca grubuna ait Kocabayır metakırıntıları, Mahya şistleri ve Dolapdere formasyonunun tüm üyeleri ile temsil edilmiştir. Kırklareli ili B4 ve B5 paftalarının genelleştirilmiş dikme kesiti aşağıda verilmiştir. 69 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 14. Kırklareli B4 (E18) Paftası Genelleştirilmiş Dikme Kesiti 70 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 15. Kırklareli B5 (E19) Paftası Genelleştirilmiş Dikme Kesiti 71 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 4.3.1. Bölge Jeolojisi Ruhsat sahası, proje alanı ve çevresini gösterir jeoloji haritası ve kesitleri ekler kısmında sunulmuştur (Bkz. EK 9.A & 9.B). Çalışma alanı E19 d1 paftasında yer almaktadır. Saha ve civarında Tersiyer yaşlı çökeller yüzeylenmektedir. Bölgenin genel stratigrafisini Süloğlu formasyonu, Pınarhisar formasyonu ve Kırklareli kireçtaşları oluşturmaktadır. Ruhsat sahası ve yakın çevresinde yer alan bu birimlerle ilgili açıklamalar aşağıda verilmiştir. Süloğlu Formasyonu ( Tos ) Süloğlu formasyonu tipik olarak Süloğlu nahiyesi su kanalı yarmalarında ve Pınarhisar yöresinde gözlenilir. Formasyonu Trakya havzasının kuzey kenarında batıdan doğuya: Edirne, Süloğlu, Pınarhisar, Vize, Saray, Safaalan, Binkılıç yörelerinde yüzeyler. İhsaniye köyü güneyinde İhsaniye formasyonu ve İnceğiz güneydoğusunda, Pınarhisar formasyonu üzerinde uyumlu olarak, Muratbey güneydoğusunda Kırklareli kireçtaşı ve Kartal Tepe'de daha yaşlı birimler üzerine uyumsuz olarak gelmektedir. Umut ve diğ. (1983) Süloğlu formasyonunun alttaki Pınarhisar formasyonu ile konkordan olduğunu; tavan ilişkisi konusunda bir şey söylenemeyeceğini belirtmişlerdir. Birim, Kabakça köyü batısında, Bekirli köyü güneyinde Ergene formasyonu, Çatalca kuzeybatısındaki Beşkavaklar mevkiinde Trakya formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. Altta, gri, kirli sarı, açık kahverengi, bej renkli şeyi, miltaşı ardalanması ile üstte sarımsı gri kumtaşı, yeşilimsi gri kiltaşı ardalanmasından oluşur. Miltaşı ve şeyller ince tabakalı, az karbonatlı seviyeleri balık fosillidir. Altlardaki şeyl, miltaşı, kiltaşı ardalanımı, üstlere doğru kumtaşı-kiltaşı ardalanmasına geçer. Kumtaşları yer yer sıkı tutturulmuş, inceorta katmanlı, orta kaba taneli, kiltaşlan yeşil renkli ve masif görünümlüdür. Havzanın batı bölümü sık konkresyonlu olup linyit bantları içerir. Kömürlü ve kumlu üst seviyeleri, Danişmen formasyonunun kısmen karşılığı olmalıdır. Birimin metamorfik temele yakın olan sığ kesimlerinde kömür bantlaşmaları, taban kesimlerinde, 40-50 cm. kalınlıkta, yatay tabakalanmalı manganlı seviyeler ve manganlı kumtaşları gözlenir. Bu seviyelerde yoğun jips oluşumları dikkati çeker. Süloğlu formasyonu, Pınarhisar formasyonunun çökelimi ile başlayan regresif istifin üstünde, göl veya acısulu lagün ortamlarında çökelmiştir. Miltaşı ve kumtaşlarının varlığı ortama dönemli olarak kırıntılı malzemenin geldiğini işaret eder. Ayrıca birimin içerisindeki linyit oluşumları çökelme ortamının yer yer bataklık koşullarına dönüştüğünü göstermektedir. Bu özellikleriyle Süloğlu formasyonu oluşum ortamının, kıyı gerisi bataklığı, lagün veya delta düzlüğü/bataklığı ortamı olarak yorumlanabilir. Pınarhisar Formasyonu ( Top ) Pınarhisar formasyonu, kumtaşı, çakılcıklı kumtaşı, çakıltaşı, oolitli kireçtaşı, konjeriyalı kireçtaşı ve killi kireçtaşı ardalanmasından oluşmuştur. İlk kez Kemper tarafından üye aşamasında adlandırılmış, Keskin (1971) tarafından formasyon aşamasına çıkartılmıştır. 72 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Pınarhisar formasyonunun Trakya havzasının kuzey şelfinde Kırklareli kireçtaşı üzerine, yer yer dar bir şerit halinde genelde açılı, yer yer de açışız uyumsuz olarak geldiğini hemen hemen tüm araştırıcılar belirtmişlerdir. Buna karşılık yaşı ve tavan ilişkileri üzerine farklı görüşler ileri sürülmüştür. Pınarhisar formasyonu eşdeğeri birimlerin, havza ortalarına doğru altındaki Kırklareli kireçtaşıyla olan dokanağı geçişli iken, havzanın kuzey kenarındaki etkin alçalma ve yükselmelere bağlı olarak Kırklareli formasyonunu havza içindeki eşdeğeri ve devamı olan Soğucak formasyonu üzerine uyumsuz olarak çökelmiştir. Birim, üzerine gelen Süloğlu formasyonuyla konkordan ilişki göstermektedir. Gri, boz renkli, ince-orta tabakalı, bol miktarda yuvarlak kuvars ve kireçtaşı çakıllı konglomera; üzerinde beyaz, bej renkli oolitli kireçtaşı; onun üzerinde çakıllı, orta tabakalı, gastropod ve lamellibranş kavkılı kireçtaşlarıyla devam eden formasyonun üst kısımlarında mangan içeren köşeli çakıltaşları, manganlı kumtaşı, oolitik kireçtaşı ve konjeriyalı kireçtaşı yer alır. Pınarhisar formasyonunu, İnceğiz Köyü güneyinde ve Çatalca masifi'nin kuzeydoğu kenarı boyunca, Kırklareli kireçtaşının gözüktüğü hemen her yerde, balık dişleri içeren konjeriyalı çakıltaşı-kireçtaşı veya manganlı kumtaşlarıyla izlemek mümkündür. Birimin yaşı, Oligosen olarak kabul edilmiştir. Kırklareli Kireçtaşı (Tek) Kumtaşı ve kiltaşı ara seviyeli, bol makro ve mikro fosilli kireçtaşlarından oluşan birim, ilk kez Keskin tarafından kullanılan Kırklareli kireçtaşı adı altında ayırtlanmış ve tanımlanmıştır. Trakya havzası kuzey şelf alanında çökelen ve Yıldız Dağlarının güney eteklerinde yüzeyleyen birim, batıda Bulgaristan sınırından, Pınarhisar'a değin dar şeritler şeklinde uzanır. Pınarhisar’dan doğuya doğru, özellikle Saray - Çatalca arasında yer yer geniş alanlar kaplayan kireçtaşı, Çatalca, Yalıköy doğrultusunda tekrar dar şeritler halinde yüzeyler. Kırklareli kireçtaşı İslambeyli formasyonunun üzerine çoğu yerde yanal ve düşey yönde dereceli geçişle oturmaktadır. Kıyıköy- Akalın- İhsaniye dolayında, alüvyon yelpazesi ortamında çökelen kuvars kumu ocaklarında net bir şekilde görüldüğü gibi transgresif aşma ile ve zaman zaman aşınmalar nedeniyle, yerel uyumsuzlukla gelmektedir. Transgresyonun İslambeyli formasyonunu aştığı kesimlerde birim doğrudan doğruya Yıldız Dağlan metamorfik kayaları üzerine, açısal uyumsuzlukla oturmaktadır. Kireçtaşları, Trakya havzası kuzey şelfinde yer yer açısal yer yer de aşınımlı uyumsuz olarak Pınarhisar formasyonu tarafından örtülür. Aşınımlı uyumsuz veya açısal uyumsuz olan dokanak, havza içine doğru dereceli geçişlidir. Birim, beyaz, grimsi beyaz, sarımsı beyaz, krem renkli, bozuşma rengi, açık gri, gri, orta-kalın katmanlı, genelde hafif eğimli ya da yatay tabakalı, sert, fosilli ve kavkılı olduğu kesimleri erime boşluklu, alt kesimlerinde killi, kumlu ve tekçe mercanlı, bol nummülit ve mikro fosilli, yer yer yama resif özelliğindeki resifal kireçtaşından oluşur. Kırklareli Kireçtaşı, Orta-Üst Eosen esnasında sıcak ve sığ bir denizin güneyden ve doğu-güneydoğudan Yıldız Dağlarına transgresyonu sırasında, uygun ortam koşullarında, 73 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” mercan, hydrozoa ve kırmızı alg kolonilerinin çökel bağlama yeteneğiyle, mercan, hydrozoa, alg ve foraminiferli resif çekirdekleri oluşmuştur. (Kaynak: 1/100.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji haritaları Kırklareli E18 (B4) ve E19 (B5) Paftaları, MTA-Ankara) 4.3.2. Proje Alanı Jeolojisi Projeye konu alan 99,94 hektarlık sahanın 20,79 hektarlık kısmını kapsamaktadır. Kalker ocağı işletmeciliğinin yapılacağı ocak alanı ve civarının incelenmesi sonucunda, cevherleşmenin geniş bir alana yayıldığı gözlemlenmiştir. Kalker cevherleşmesi yüzeyde mostra vermekte olup cevher üzerinde üst örtü toprağı bulunmamaktadır. Proje alanında yayılış gösteren kalker cevherleşmesinin rengi kirli beyazbejdir. Proje alanını gösterir fotoğraflar ekler kısmında sunulmuştur (Bkz. EK 11). Proje alanının tamamı Kırklareli kireçtaşı üzerinde bulunmaktadır. Söz konusu jeolojik birimin detaylı açıklaması yukarıda verilmiştir. Üniversiteler ve devlet kurumları tarafından daha önce bölgede yapılan çalışmalar firmanın yapmış olduğu jeolojik çalışmalarla birlikte değerlendirilmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda proje alanındaki kalkerleri (Orta-Üst Eosen yaşlı seriyi) resif kireçtaşları oluşturmaktadır. Bu resif kireçtaşı formasyonu, arka resif, iç resif ve ön resif kireçtaşı şeklinde değerlendirilmiştir. Oligosen yaştaki Oolitik kireçtaşı bu serinin üzerini uyumsuz bir şekilde örtmektedir. Bu birim kirli beyaz-bej renkte, gözenekli, kırıntılı kireçtaşıdır. Genelde masif görünümlüdür. Yer yer çatlaklı , kırıklı bir yapı arz eder. Seyrek gözlenen ufak demir lekeleri (sarı, turuncu renklerde) bulunur. 4.3.3. Cevherleşme Projeye konu alanda kalker cevherleşmesi geniş bir alana yayılmış durumdadır. Sahada kalker cevherleşmesi yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Proje alanında jeolojik yayılım ve topoğrafik yapı dikkate alınarak belirlenen cevherin kalınlığı ortalama 40 m civarındadır. Cevher kirli beyaz-bej renklidir. Sahada mevcut cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 gr/cm3 tür. Kalker Madeni Genel Tanımı : Genel olarak, kimyasal bileşiminde en az % 90 oranında CaCO3 (kalsiyum karbonat) içeren kayaçlara kalker ya da kireçtaşı adı verilmektedir. Ayrıca mineralojik bileşiminde en az % 90 kalsit minerali bulunan kayaçlar da kireçtaşı olarak adlandırılmaktadır. Kireçtaşı saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluşur. Kalsit ve aragonit kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal şekli olup teorik olarak % 56 CaO ve % 44 CO 2 içerir. Ancak doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. İkincil derecede değişik madde 74 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” bileşiklerin içinde yer alması nedeniyle orijinal halde sarı, kahverengi ve siyah renklerde de görülebilmektedir. Kireçtaşının özgül ağırlığı 2,5 – 2,7 gr/cm3 arasındadır. Kireçtaşının sertlik derecesi 3, kabarma katsayısı 1,6 dır. Kırılma dayanımı (basma dayanımı) 1.900 kg/cm2, kırılma indeksi 60 kg/cm2, elastisite modülü 2.100 kg/mm2, genleşme katsayısı 0,00022, 1santigrad derece (100 – 150 derece için) reaksiyon ısısı 426 kcal/gr mol (25 santigrad derece) dir. 4.3.4. Depremsellik Türkiye, Alp-Himalaya (Akdeniz Çevresi) Deprem Kuşağında, sığ odaklı, sık ve büyük depremlerin olduğu, yerkabuğunun aktif tektonik kesimlerinden biri üzerinde yer almaktadır. Türkiye tektoniğinin ana unsurları, Kuzey Anadolu Fayı (KAF), Doğu Anadolu Fayı (DAF) ve Ege Graben Sistemi (EGS) dir. Ayrıca Kırıkkale-Erbaa (K-EF) Fayı, Tuz Gölü Fay Zonu ile Eskişehir Fay Zonu da bu ana unsurlara dahil edilebilir. Jeolojik zamanda Yıldız Dağlarının bulunduğu yerde Tethys Denizi bulunuyordu. Tethys denizinin dibinde bulunan tortullar, kuzey ve güneydeki eski kıta çekirdeklerinin birbirine doğru yaklaşmaları sonucu kıvrılarak su yüzeyine çıkarak Yıldız Dağlarını oluşturmuştur. Daha sonra meydana gelen dağ oluşumu, kıta oluşumu ve volkanik hareketler sırasında Yıldız Dağlarını oluşturan taş ve tabakalar sıkışmış, kıvrılmış ve kırılmıştır. Yıldız Dağları I. jeolojik zaman arazisi olduğu için masif adını almıştır. Masifler kıvrılma özelliğini yitirmiş olan yaşlı ve sert kütlelerdir. Kırklareli ilinin arazisi genel olarak Paleozoik ve IV. Mesozoik döneme ait Yıldız Masifi’nin çekirdek ve örtü kayaçları ile tersiyerine ait sedimanter, metamorfik, magmatik kayaçlardan oluşmuştur. Ergene yöresinde ise Eosen kireçtaşları dik bir yamaç meydana getirir. Yıldız masifinin uzanımına uygun olarak, Vize’den Kırklareli’nin doğusuna kadar uzanan Kuzeybatı-Güneydoğu yönlü fay hattı ile bu hattı kesen Kuzeydoğu-Güneybatı yönlü ikincil faylar, sahanın tektonik yapısını oluşturmaktadır. Yıldız masifini etkileyen KırklareliVize arasındaki fay normal faydır. İkinci fay sistemi ise Karadeniz kıyılarının girintili-çıkıntılı olmasına neden olmuştur. Kırklareli ilinin toprakları 4. derece deprem kuşağında yer almaktadır. Bulgaristan, Romanya ve Rusya’nın güneyinde meydana gelen depremlerden etkilenir. 75 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Not: Diri Faylar MTA’dan Alınmıştır. Kaynak: http://www.mta.gov.tr Şekil 16. Türkiye Diri Fay Haritası Bölgedeki diri fayların proje alanına mesafesi oldukça uzaktır. Bununla birlikte ocak alanında basamaklar şeklinde şev stabilitesi sağlanacak şekilde üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Projeye konu alan Kırklareli ili, Pınarhisar ilçesinde yer almaktadır. Çalışma sahasının bulunduğu alan depremsellik açısından 4. derece deprem bölgesi içinde yer almaktadır. T.C. Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan Kırklareli iline ait Deprem Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 10). Pınarhisar ilçesinde yakın tarihlerde meydana gelen depremlerin şiddeti aşağıda verilmiştir. Tablo 27. Pınarhisar İlçesi Yakın Tarihlerde Meydana Gelen Deprem Şiddetleri Tarih 05.02.2009 09.12.2009 30.12.2009 30.12.2009 25.08.2012 06.09.2012 04.03.2013 Deprem Bölgesi Pınarhisar Pınarhisar Pınarhisar Pınarhisar Pınarhisar Kaynarca-Pınarhisar Akören-Pınarhisar Deprem Şiddeti 3,5 3,0 3,3 3,2 2,0 1,8 1,7 4.3.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Proje alanında açık işletme yöntemi ile basamaklar şeklinde kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Cevher yataklanmasına, topografik ve jeolojik yapıya uygun olarak 76 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” basamak duraylılığı sağlanacaktır. Basamak yükseklikleri, basamak genişlikleri ve genel şev açısı basamakların kaymadan durmasını sağlayacak şekilde düzenlenecektir. Arazinin üretim sonrası durumunu gösterir Son Durum İmalat Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 14). Nihai durumda söz konusu proje alanında toplam 3 basamak oluşturulması planlanmaktadır. Basamak uzunlukları topografik yapıya uygun olarak düzenlenecektir. Basamak genişliklerinin 4 m ve yüksekliklerinin de 10’ar metre olması öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda sahada basamak şev açısının 80 derece ve genel şev açısının 60 derece civarında olmasına dikkat edilecektir. Dolayısıyla heyelan ve basamaklarda kayma olması önlenecektir. 4.4. Hidrojeolojik Özellikler 4.4.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler 6.550 km2’lik yüzölçümüne sahip Kırklareli ilinde ortalama akış verimi 5,50 1/s/km ’dir. İlin su potansiyeli aşağıda verilmiştir. 2 Yerüstü suyu (İl Çıkışı Toplam Ortalama Akım) Yer altı suyu Toplam Su Potansiyeli : 1.137,00 hm3/yıl : 125,00 hm3/yıl : 1.262,00 hm3/yıl Projeye konu alanı içerir DSİ tarafından yapılan “Ergene Kuzeyi Hidrojeolojik Etüt Raporu” incelenmiştir. Söz konusu rapora göre bölgede en yaşlı formasyonlar Paleozoik şistleridir. Şistler üstünde sırasıyla Eosen marn ve kireçtaşları, Oligosen oolitli kireçtaşları, Miyosen şeyleri ve Pliosen killi, kumlu, çakıllı formasyonları yer alır. Bölgede sürekli akış gösteren dereler kireçtaşlarından boşalan yeraltısularından beslenen derelerdir. Kaynaklar kireçtaşı şeridinin güney sınırı boyunca düşük kotlarda veya dere yataklarında oluşmuşlardır. Bölgede yer altı suyu taşıyan formasyonlar Eosen’in resifal kireçtaşları ile üstünde gelen Oligosen kireçtaşlarıdır. Kaynaklar bu kireçtaşlarının boşalımıdır. Kireçtaşlarının beslenimi başlıca yağıştan süzülme ile olmaktadır. Kireçtaşlarının boşalımı kaynakların yanı sıra derelere de olmaktadır. Kireçtaşlarından en çok yeraltısuyu boşalımlarının görüldüğü dereler Soğucak ve Ergene dereleridir. Soğucak deresine ortalama boşalım 5,70*106 m3/yıl, Ergene deresine 3,00*106 m3/yıl’dır. Bölgeye ait yer altı suyu bilançosu aşağıda verilmiştir. Tablo 28. Yeraltısuyu Bilançosu Tablosu Beslenim Kireçtaşlarına yağıştan süzülme Kireçtaşları dışından beslenim Toplam yer altı suyu beslenimi 106 m3/yıl 36,00 9,50 45,50 Boşalım Kaynaklara Akarsulara Ölçü dışında kalan beslenimler Toplam yeraltısuyu boşalımı 77 106 m3/yıl 33,00 10,50 2,00 45,50 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Projeye konu alanda üretim esnasında yapılacak patlatmalardan kaynaklanabilecek yer sarsıntılarının yer altı ve yer üstü sularına etkisinin olup olmayacağının araştırılması amacıyla hazırlanmış “Hidrojeoloji Raporu” ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 19). Hidrojeoloji raporuna göre projeye konu alana 1,92 km mesafede Pınarhisar ilçe merkezinde, Y:542983-X:4608693 koordinatlarında, 187 m kotunda, yaklaşık 32 lt/sn debide akan Pınarhisar Parkiçi Kaynağı bulunmaktadır. Bu kaynaktan pompalar yardımıyla su 3 adet toplam 1000 tonluk depoya basılmakta ve depolardan ilçeye verilmektedir. Kaynak beslenimini Eosen yaşlı kireçtaşlarından almaktadır. Ocak işletme izin sahası kaynağın güneybatı tarafında ve kaynağa 1,92 km mesafede olduğundan ocakta yapılacak faaliyetlerin kaynağın beslenimine herhangi bir tesir yapması düşünülmemektedir. Proje alanına 3,04 km mesafede Kaynarca Belde Merkezinde, Y:539115-X:4612258 koordinatlarında, 188 m kotunda Kaynarca Kaynağı bulunmakta olup beslenimini Eosen yaşlı kireçtaşlarından almaktadır. Ocak işletme izin sahası kaynağın güneydoğu tarafında ve kaynağa 3,04 km mesafede olduğundan ocakta yapılacak faaliyetlerden etkilenmeyeceği düşünülmektedir. Proje alanının kuzeydoğusunda, alana 6,26 km mesafede bulunan Akören Kaynağı, Y:545193-X:4616634 koordinatlarında, 335 m kotundadır. Bu kaynaktan pompa yardımıyla su Akören Köyü’ne basılmaktadır. Pınarhisar ilçe merkezinin kuzey tarafında Belediye tarafından açtırılmış, şehir merkezine 250 m mesafede SK-1 ve SK-2 adlarında 2 adet derin su sondaj kuyusu bulunmaktadır. SK-1 (Y:543396, X:4609184) 210 m derinlikte açılmış kuyuların statik su seviyesi 62 m derinliktedir. SK-2 (Y:543290, X:4609160) ise 210 m derinlikte olup statik su seviyesi 58 m derinliktedir. Bunların dışında işletme ruhsatı sınırı ve yakın civarında proje sahibi firma adına DSİ 11. Bölge Müdürlüğü tarafından tahsis edilmiş 6 adet sondaj kuyusu bulunmaktadır. Yer altı suyu kuyularına ait YAS Kullanma Belgeleri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 21). Söz konusu sondaj kuyularına ait bilgiler aşağıda verilmiştir. Fabrika sahasında 20503247 sayaç numaralı Krk07-18 kullanma belge numaralı kuyunun statik seviyesi 40,50 m, dinamik seviyesi ise 60,15 m’dir. Krk07-14 kullanma belgeli, 20503241 sayaç numaralı kuyunun statik seviyesi 29,40 m, dinamik seviyesi ise 92,66 m’dir. 20503240 sayaç numaralı, Krk07-13 kullanma belgeli kuyunun statik seviyesi 26,50 m, dinamik seviyesi ise 90,96 m’dir. L-39/35566 kullanma belgeli, 20503236 sayaç numaralı kuyunun statik seviyesi 22,62 m, dinamik seviyesi 28,26 m’dir. 20503234 sayaç numaralı, L-39/32224 kullanma belgeli kuyunun statik seviyesi 7,22 m, dinamik seviyesi 11,00 m’dir. L-39/25302 kullanma belgeli 20503244 sayaç numaralı kuyunun statik seviyesi 8,34 m, dinamik seviyesi ise 30,45 m’dir. Fabrika sahasında bulunan kuyulara ölçüm sistemi takılmıştır. Hidrojeoloji raporuna göre işletme izin alanında sondaj kuyularında yapılan gözlem ve ölçümler ile Jeofizik Rezistivite ölçüm ve değerlendirmelerine göre proje izin sahasındaki yeraltısuyu statik seviyesi yaklaşık 180 m kotunda olup 200 m kotlarına (deniz seviyesinden) kadar malzeme alınması esnasında yapılacak ocak faaliyetlerinin yer altı suyuna etkisi olmayacağı belirtilmiştir. 78 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 4.4.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik Özellikleri Kırklareli akarsularının hepsinin havzası açıktır. Akarsular havza, debi ve rejim yönünden farklı özellikler gösterir. İlde bulunan yüzeysel su kaynaklarının kapladığı alan aşağıda verilmiştir. Doğal göl yüzeyleri Baraj rezervuar yüzeyleri toplamı Gölet rezervuar yüzeyleri toplamı Akarsu yüzeyleri toplamı : 363 ha : 1.907 ha : 54 ha :114 ha TOPLAM SU YÜZEYLERİ :2.438 ha’dır. Kırklareli ilinde bulunan belli başlı akarsular Havsa deresi, Şeytandere, Turgutbey deresi, Lüleburgaz deresi, Uğurlu deresi, Büyük Karıştıran deresi, Küçük Karıştıran deresi, Evrensekiz deresi, Sazlıdere, Lişko deresi ve Ergene nehridir. Aşağıda tablo halinde ilde yer alan bazı derelere ait bilgiler verilmiştir. Tablo 29. Kırklareli İlinde Yer Alan Derelere Ait Bilgiler İl sınırları içindeki uzunluğu (km) Debisi (m3/sn) İl sınırları içerisinde başlangıç ve bitiş noktaları Kolu olduğu akarsu Teke dere Toplam uzunluğu (km) 119,25 119,25 3,804 Ergene Şeytan dere 83,3 83,3 2,648 Büyük dere 62,8 62,8 0,426 Bulgar hududu-Ergene Nehri Kırklareli-Kuzulu Kapakkaya Tepe- Ergene Nehri Kırklareli (Mahya Dağı)- Ergene Nehri Vize Evrencik –Ergene Nehri Yıldız Dağları-Pehlivanköy Akarsuyun adı Vize dere 78,2 41,4 Ergene 283 90 Kaynak: Kırklareli İl Çevre Durum Raporu-2011 1,412 - Ergene Ergene Eregene Ergene DSİ’nin hazırlamış olduğu “Ergene Kuzeyi Hidrojeoloji Etüt Raporu” nda belirtilen, projeye konu alanı da içerir bölgelerde yer alan dereler kuzey-güney yönünde ve birbirlerine paralel olarak gelişmişlerdir. Bu bölgelerdeki dereler yağış sularının dışında Eosen kireçtaşlarından süzülen yeraltısuları ve kaynaklarla beslenirler. Sürekli akış gösteren dereler, kireçtaşlarından süzülen yeraltısuları veya büyüklü küçüklü kaynaklarla beslenen derelerdir. Derelerde akımların en yüksek olduğu aylar Ocak ve Şubat, akımlarının en düşük olduğu aylar ise Eylül, Ekim ve Kasım aylarıdır. Çalışma alanının kuş uçuşu yaklaşık 7,5 km batısından Kaynarlı Deresi ve 7 km doğusundan Tozaklı Deresi geçmektedir. Kaynak sularının birleşerek oluşturduğu Kaynarlı deresi saniyede 1200 lt su akıtmaktadır. Ruhsat alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak ruhsat sahası içerisinde sürekli akan bir dere ve akarsu bulunmamaktadır. Ayrıca ruhsat sahası içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj bulunmamaktadır. Proje alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 475 m kuzeybatısında yer alan Derin Dere’dir. 79 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje alanı çevresinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki dere yatakları bulunmaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 50 m güneydoğusundan kuru dere niteliğindeki Sayvan Deresi ile 175 m güneybatısından Menekşe Deresi geçmektedir. Ayrıca sahanın güney sınırında Menekşe Deresine bağlanan bir kuru dere yatağı geçmektedir. Proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 7,8 km kuzeyinde inşa halinde olan Çayırdere Barajı bulunmakta olup Kocadere üzerine kurulmakta olan bu barajın sulama amaçlı kullanılması planlanmaktadır. Proje alanının 1,6 km güneybatısında Berberosman kuyusu bulunmaktadır. Bu kuyunun dışında çimento fabrikası sahası içerisinde DSİ tarafından firma adına tahsis edilmiş 6 adet sondaj kuyusu bulunmaktadır. Yer altı suyu kuyularına ait YAS Kullanma Belgeleri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 21). Ayrıca söz konusu kuyuların proje alanına göre konumu ekler bölümünde sunulun Hidrojeoloji raporu ekinde verilen Hidrojeoloji Haritasında gösterilmiştir (Bkz. EK 19). Şekil 17. Proje Alanı ve Çevresi Su Kaynaklarını Gösterir Harita 80 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 4.4.3. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) Kırklareli ilinin toplam su yüzeyi 2.438 hektar olup yerüstü suyu il çıkışı toplam ortalama akımı 1.137 hm3/yıl, yeraltısuyu 125 hm3/yıl olmak üzere ilde toplam su potansiyeli 1.262 hm3/yıl’dır. Proje alanının bulunduğu bölgeyi de içerir DSİ’nin hazırlamış olduğu “Ergene Kuzeyi Hidrojeolojik Etüt Raporu” nda verilen bilgiler doğrultusunda, bölgede bulunan kaynaklar kireçtaşı şeridinin güney sınırı boyunca düşük kotlarda veya dere yataklarında oluşmuşlardır. Kaynakların hepsi kireçtaşlarının yeraltısuyu boşalımlarıdır. Bölgede bulunan kaynakların yıllık ortalama boşalımları ve debileri aşağıda verilmiştir. Tablo 30. Ergene Kuzeyinde Yer Alan Bazı Kaynaklara Ait Bilgiler KAYNAK ADI Kaynarca Kaynakları Pınarhisar Parkiçi Poyralı Kaynağı Soğucak Köyiçi Kaynağı Pazarlı Ayazma Kaynağı Pazarlı Karpuz Kaldıran kaynağı Balkaya Kaynağı YILLIK BOŞALIM 15,0 * 106 m3 2,0 * 106 m3 3,0 * 106 m3 2,0 * 106 m3 4,0 * 106 m3 2,5 * 106 m3 11,0 * 106 m3 ORTALAMA DEBİ 480 lt/sn 64 lt/sn 95 lt/sn 64 lt/sn 125 lt/sn 79 lt/sn 350 lt/sn Bölgede yer altı suyu geliştirmesine uygun görülen sahalar Kaynarca çevresi, Soğucak vadisi, Karpuzkaldıran çevresi ve Evrenli-Çakıllı köyleri çevresidir. Buralarda bulunan kaynaklarda kalite problemi yoktur. Wilcox diyagramına göre her türlü sulamada kullanılabilen “çok iyi- iyi” sulama suyu sınıfındadırlar. Kaynarca kaynakları oligosen kireçtaşlarından boşalır. Hemen kuzeyinde Eosen kireçtaşları ile Oligosen kireçtaşlarını doğu batı yönünde kesen ve güneye atımlı iki fay bulunur. Kaynaklar grubunun yüksek debisi bu faylarla ilgili olup suyun sıcaklığı 13,5 Cº’dir. Pınarhisar parkiçi kaynağının boşalımı Oligosen kireçtaşlarından olmakla birlikte esas beslenimi hemen gerisinde bulunan Eosen kireçtaşlarından gelmektedir. Sıcaklığı 14 Cº’dir. Kaynakta en yüksek debiler ilkbahar aylarında, en düşük debiler ise yaz ve sonbahar aylarında görülürür. DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu Yeraltısuyu Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 20). Söz konusu raporda yeraltısuyu akış yönleri göz önüne alındığında, sahada yapılacak kazı faaliyetinin Pınarhisar Belediyesi kuyularına, Parkiçi ve Kaynarca kaynaklarına olumsuz etkisi olmadığı belirtilmiştir. Ayrıca projeye konu alanda üretim esnasında yapılacak patlatmalardan kaynaklanabilecek yer sarsıntılarının yer altı ve yer üstü sularına etkisinin olup olmayacağının araştırılması amacıyla hazırlanmış “Hidrojeoloji Raporu” ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 19). Hidrojeoloji raporunda ocakta yapılacak faaliyetlerin Pınarhisar Parkiçi Kaynağı ve Kaynarca Kaynağı beslenimine olumsuz bir etkisi olmadığı belirtilmiştir. 81 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Çimento fabrikası sahası içerisinde DSİ tarafından firma adına tahsis edilmiş 6 adet sondaj kuyusu bulunmaktadır. Mevcut kuyulara ait Yeraltısuyu Kullanma Belgesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 21). Söz konusu kuyulara ait bilgiler aşağıda verilmiştir. Tablo 31. Çimento Fabrikası Kuyularına Ait Bilgiler Kuyu DSİ Numarası Krk. 07-18 Krk. 07-14 Krk. 07-13 L-39/35566 L-39/32224 L-39/25302 Statik Seviye (m) 40,50 29,40 26,50 22,62 7,22 8,34 Dinamik Seviye (m) 60,15 92,66 90,96 28,26 11,00 30,45 Yukarıda belirtilen kuyulara ölçüm sistemi takılmış ve kullanma belgeleri DSİ 11. Bölge Müdürlüğü tarafından yeniden düzenlenmiştir. Kırklareli ilinde jeotermal saha bulunmamaktadır (Kaynak: Kırklareli İli Çevre Durum Raporu 2011). Proje alanı içerisinde herhangi bir termal su kaynağı bulunmamaktadır. 4.4.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) 200901721 nolu sahanın 20,79 hektarlık kısmında kalker ocağı işletmeciliği yapılacaktır. Projeye konu alanda üretim esnasında yapılacak patlatmalardan kaynaklanabilecek yer sarsıntılarının yer altı ve yer üstü sularına etkisinin olup olmayacağının araştırılması amacıyla hazırlanmış “Hidrojeoloji Raporu” ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 19). Hidrojeoloji raporuna göre işletme izin alanında sondaj kuyularında yapılan gözlem ve ölçümler ile Jeofizik Rezistivite ölçüm ve değerlendirmelerine göre proje izin sahasındaki yeraltısuyu statik seviyesi yaklaşık 180 m kotunda olup 200 m kotlarına (deniz seviyesinden) kadar malzeme alınması esnasında yapılacak ocak faaliyetlerinin yer altı suyuna etkisi olmayacağı belirtilmiştir. DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu Yeraltısuyu Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 20). Söz konusu raporda sahanın jeofizik rezistivite noktaları ve Limak Batı Çimeto fabrikası kuyuları yer altı su seviyesi derinlikleri göz önüne alınarak yer altı suyu seviye haritaları ve kazı ekesitleri verilmiştirdir. Rapor doğrultusunda 200901721 nolu sahada 220 m kotu altından malzeme alınmayacaktır. Yeraltısuyu sistemlerini oluşturan kırık ve çatlak ağında minimum hasara yol açacak, pilot patlatma programı ile patlatma paterni oluşturularak yatay, dikey ve diyagonal titreşim frekansları belirlenecek ve patlatmaların bu paterne uygun olarak yapılması sağlanacaktır. Kazılar kontrollü patlatma yöntemi ile yapılacak, işletme alanlarında her patlatma öncesi ve sonrasında kuyulardaki yeraltısuyu seviyesini ölçen cihazlarla ölçülecek, seviyeler titreşim ve hava şoku ölçüm sonuçları ile birlikte düzenlenerek kayıt altına alınacaktır. 82 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sahada gerçekleştirilecek madencilik faaliyetleri esnasında Çevre Düzeni Planı Hükümlerine, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve 2872 sayılı Çevre Kanunu esaslarına uyulması sağlanacaktır. Söz konusu raporda belirtilen şartlara uyulması kaydı ile alanda faaliyetin gerçekleştirilmesinde herhangi bir sakınca bulunmadığı belirtilmiştir. Proje alanında raporda belirtilen koşullara uyularak üretim faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Sahada üretim faaliyetleri sırasında yer altı suyuna rastlanması durumunda, yeraltısuyu en yakın kuru dere yatağına drene edilecektir. Proje kapsamındaki faaliyetler sırasında 167 Sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun ve 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” ilgili hükümlerine uygun hareket edilecektir. Proje kapsamındaki faaliyetler sırasında 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği”nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. 4.5. Hidrolojik Özellikler 4.5.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje alanı içerisinde, sürekli akan bir dere, bir akarsu, göl, gölet, baraj, sulak alan, bataklık vs. bulunmamaktadır. Proje alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 475 m kuzeybatısında yer alan Derin Dere’dir. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki dere yatakları bulunmaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 50 m güneydoğusundan kuru dere niteliğindeki Sayvan Deresi ile 175 m güneybatısından Menekşe Deresi geçmektedir. Ayrıca sahanın güney sınırında Menekşe Deresine bağlanan bir kuru dere yatağı geçmektedir. Kırklareli akarsularının hepsi açık havzadır. Akarsular havza, debi ve rejim yönünden farklı özellikler gösterir. Yıldız dağları su bölümü çizgisi olması nedeniyle akarsu havzalarını ikiye böler. Ege havzasında, yıldız dağlarının güney yamaçlarından doğan akarsular, birbirine paralel bir şekilde yerin eğimine uyularak Ergene eksenine ulaşmak üzere kuzeyden güneye doğru bir yön izlemektedir. Bu akarsular önce Ergene Irmağına, sonra Meriç ırmağına ve son olarak Turkiye-Yunanistan sınırından Ege Denizi’ne dökülmektedir. Ege havzasının su toplama alanı yaklaşık 14.500 km’dir. Havzanın ortalama yıllık su hacmi 1 milyar m 3 dolayındadır. Ege havzası akarsuları şunlardır: Ergene Irmağı: Meriç ırmağının önemli bir kolu olan Ergene, kuzey ve güneyden katılan çok sayıda yan dere ile beslenir. Tekirdağ’ın Saray ilçesinin kuzeyinde bulunan Yıldız Dağlarından doğar. 83 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Paşaköy Deresi: Vize’nin kuzeyinden doğar. Derenin suları yaz aylarında çok azalır. Soğucak Deresi: Vize’nin Soğucak Köyü yakınlarından doğar. 55 km uzunluğuna sahip olmasına rağmen, su toplama alanının küçüklüğü nedeni ile yaz aylarında kurumaktadır. Lüleburgaz Deresi: Yıldız Dağlarının güney yamaçlarından doğar, Lüleburgaz’ın kuzeyinde Poyralı, Celaliye, Kaynarca Dereleri ile birleştikten sonra Ergene’ye karışır. 58 km uzunluğunda olan dere yaz aylarında kurur. Babaeski Deresi (Şeytan Dere): Kırklareli yakınlarında doğar ve Babaeski sınırları içerisinde Ergene’ye karışır. Uzunluğu 60 km olan derenin suları yaz mevsiminde azalmakla birlikte kurumaz. Teke Deresi: Yıldız Dağlarının batısından doğar. 80 km uzunluğa sahip olup yaz aylarında kurumaktadır. Karadeniz havzasında Yıldız Dağlarının kuzey yamaçlarından doğup, Karadeniz’e dökülen akarsular hem dere niteliğinde olup boyları kısa, hem de su toplama havzaları küçüktür. Fakat bu akarsular iklimin nemli-yağışlı olması, yer altı su kaynaklarının zengin olması nedeni ile yazın kurumazlar. Havzanın önemli dereleri şunlardır: Derin Geçit Deresi: limanköy Platosu ile Demirköy Platosunu birbirinden ayıran çöküntü üzerinde akmaktadır. Bulanık Dere: Demirköy Platosunun ortasından geçtikten sonra, İğneada’nın güneyinden denize dökülmektedir. Pabuç Dere (Kazan Dere): mahya Dağı’nın güney yamaçlarından doğmakta ve Kıyıköy önlerinde Karadeniz’e dökülmektedir. Suları bol ve temizdir. Rezve Deresi: Dereköy yakınlarından doğar, doğuya yönelerek Bulgaristan-Türkiye sınırını oluşturacak şekilde akar. Genellikle dar bir vadiden akan derenin suları boldur. Kırklareli sınırları içerisindeki doğal göller Yıldız Dağlarının doğusunda, Demirköyİğneada dolaylarında toplanmıştır. Söz konusu göller aşağıda verilmiştir: Erikli Gölü: İğneada’nın kuzeyinde yer alan göl 15-20 metrelik bir mesafede Karadeniz’e paralel uzanmaktadır. Hemen hemen deniz seviyesinde olan bu gölün çevresi sazlık ve bataklıktır. Suları kış aylarında kuzey yönünden oluşan bir açıklıkla Karadeniz’ e bağlanmaktadır. Yaz aylarında ise denizle olan bağlantı, kum yığınları ile tekrar kapanmaktadır. Kocagöl (Mert Gölü): Kış aylarında kuzeyden Karadeniz’e bağlantısı olan Mert Gölü’nün, deniz ile irtibatı yaz aylarında kesilmekte, ancak Deringeçit Deresi Mert Gölü’nü beslemektedir. Gölün çevresi bataklık ve sazlık olup, bu bölümün hemen ardında ormanlık alan başlamaktadır. Saka Gölü: Mert Gölünün güneyinde yer almaktadır. Bölgede Hamam ve Pedina ismini alan iki göl daha mevcuttur. 84 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Bölgede bulunan doğal göllerin hepsi projeye konu çalışma alanına uzak mesafededir. Kırklareli ilinde yer alan barajlar Kayalıköy, Kırklareli ve Armağan barajlarıdır. İlde yer alan barajlara ait bilgiler aşağıda verilmiştir. Tablo 32. Kırklareli İlinde yer alan Barajlar Kayalıköy Barajı Barajın Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı, içmesuyu Kırklareli Barajı Barajın Yeri Akarsuyu Amacı İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Sulama alanı, içmesuyu Armağan Barajı Kırklareli İlinin 14 km kuzeybatısında Teke Deresi Sulama + Taşkın koruma + İçme Suyu 1975 - 1986 Toprak+Kaya Dolgu 1,53 hm3 68,7 m 149,86 hm3 10,186 km2 15 957 ha, 5,96 hm3/yıl Edirne İline + 0,49 hm3/yıl Kırklareli İline Kırklareli İl merkezinin 5km doğusunda Şeytandere Sulama + Taşkın koruma + İçme Suyu 1985 - 1997 Kil çekirdek kaya dolgu 1,46 hm3 67,5 m 113,31 hm3 5,98 km2 13 679 ha, 10,70 hm3/yıl İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Gövde hacmi Yükseklik (talvegden) Normal su kotunda göl hacmi Normal su kotunda göl alanı Kırklareli İli Armağan Köyü kuzeydoğusu Kocadere Sulama (Kırklareli Barajına derive) 1986 - 1998 Kil çekirdek kaya dolgu 1,50 hm3 57,5 m 51,50 hm3 3,05 km2 Sulama alanı 590 ha Barajın Yeri Akarsuyu Amacı Kaynak: DSİ 11. Bölge Genel Müdürlüğü Bu barajların dışında ilde sulama amaçlı kullanılan Dolhan Göleti, Sofuhalil Göleti, Sarıcaali Göleti, Ahmetbey Göleti, Turgutbey Göleti ve Sergen Göleti ile hem sulama hem de içme suyu kullanımı amaçlı Üsküp Göleti bulunmaktadır. 85 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Dolhan Göleti: 1,09 hm3 depolama hacmine sahip, yaklaşık 172 hektarlık alanın sulanması için inşa edilmiş bir gölettir. Sofuhalil Göleti: Babaeski ilçesinin merkezinin 9 km kuzeydoğusunda yer almakta olup Kuru Dere üzerine kurulmuştur. 0,50 hm3 depolama hacmine sahip olan gölet yaklaşık 56 hektarlık alanı sulamaktadır. Sarıcaali Göleti: Lüleburgaz ilçesinin Sarıcaali köyünün 1,5 km güneybatısında yer alan gölet Taşköprü Deresi üzerine inşa edilmiş olup yaklaşık 128 hektarlık alanı sulamaktadır. Ahmetbey Göleti: Lüleburgaz ilçesinin Ahmetbey kasabasının 3,5 km kuzeydoğusunda yer alan gölet Çeşme Deresi üzerine inşa edilmiş olup 0,87 hm3 depolama hacmi ile 61 hektarlık alanı sulamaktadır. Turgutbey Göleti: 0,39 hm3 depolama hacmine sahip, yaklaşık 42 hektarlık alanın sulanması için inşa edilmiş bir gölettir. Sergen Göleti: 1,04 hm3 depolama hacmine sahip, yaklaşık 341 hektarlık alanın sulanması için inşa edilmiş bir gölettir. Üsküp Göleti: Kırklareli ilinin Merkez ilçesi Üsküp bucağının 3 km kuzeydoğusunda yer alan gölet Üsküp Deresi üzerine inşa edilmiş olup 1,24 hm3 depolama hacmi ile 166 hektarlık alanı sulamaktadır. Ayrıca göletten 0,05 hm3/yıl içme suyu sağlanmaktadır. 4.5.2. Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu Proje alanı içerisinde ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak alan içerisinde herhangi bir yüksek debili akarsu, göl, gölet ve baraj bulunmamaktadır. Proje alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 475 m kuzeybatısında yer alan Derin Dere’dir. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki dere yatakları bulunmaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 50 m güneydoğusundan kuru dere niteliğindeki Sayvan Deresi ile 175 m güneybatısından Menekşe Deresi geçmektedir. Ayrıca sahanın güney sınırında Menekşe Deresine bağlanan bir kuru dere yatağı geçmektedir. Proje alanının çevresinde bulunan su yüzeyleri ve proje alanına mesafeleri aşağıdaki haritada verilmiştir. Ayrıca alan çevresinde bulunan su yüzeylerinin çalışma alanına mesafesi tablo halinde sunulmuştur. 86 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 33. Proje Alanının Çevresinde Yer Alan Su Yüzeylerine Mesafesi Su Yüzeyi Tozaklı Deresi Kaynarlı Deresi Sulucak Deresi Anaçay Tozaklı Göleti Evciler Göleti Üsküp Göleti Topcuköy Göleti Sergen Göleti Çayırdere Barajı (inşa aşamasında) Kırklareli Barajı Uzaklık 7 km 6 km 11 km 21,5 km 9 km 13 km 14 km 16 km 7 km 6 km 11 km Yapılan toz hesaplamaları sonucunda söz konusu yüzey sularının faaliyetten etkilenmeyeceği tahmin edilmektedir. 87 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje Alanı İnşa Aşamasında Olan Barajlar İşletmede Olan Barajlar Havza Sınırı Şekil 18. Proje Alanı Çevresi Su Yüzeylerini Gösterir Harita 88 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 4.5.3. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) Personel kullanımı için gerekli su ihtiyacı ile ocak içi bağlantı yollarında kullanılacak su ihtiyacı firmaya ait çimento fabrikasının yer altı suyu kuyularından temin edilecektir. Çimento fabrikası kuyularına ait DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nden alınan yeraltısuyu kullanma belgesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 21). Söz konusu kuyulara ölçüm sistemleri takılmış ve yeraltısuyu kullanma belgeleri yeniden düzenlenmiştir. Proje alanı içerisinde kaynak (pınar) bulunmamaktadır. Projeye konu alana ait “Hidrojeoloji Raporu” ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 19). Hidrojeoloji raporuna göre projeye konu alana 1,92 km mesafede Pınarhisar ilçe merkezinde, Y:542983-X:4608693 koordinatlarında, 187 m kotunda, yaklaşık 32 lt/sn debide akan Pınarhisar Parkiçi Kaynağı bulunmaktadır. Bu kaynaktan pompalar yardımıyla su 3 adet toplam 1000 tonluk depoya basılmakta ve depolardan ilçeye verilmektedir. Proje alanına 3,04 km mesafede, Kaynarca Belde merkezinde, Y: 539115, X:4612258 koordinatında, 188 m kotunda bulunan Kaynarca kaynağı beldenin su ihtiyacını karşılamaktadır. Proje alanına 6,26 km mesafede bulunan Akören Kaynağı, Y:545193-X:4616634 koordinatlarında, 335 m kotundadır. Bu kaynaktan pompa yardımıyla su Akören Köyü’ne basılmaktadır. Proje alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 475 m kuzeybatısında yer alan Derin Dere’dir. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki dere yatakları bulunmaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 50 m güneydoğusundan kuru dere niteliğindeki Sayvan Deresi ile 175 m güneybatısından Menekşe Deresi geçmektedir. Ayrıca sahanın güney sınırında Menekşe Deresine bağlanan bir kuru dere yatağı geçmektedir. Bunların dışında projeye konu alanın kuş uçuşu yaklaşık 8 km kuzeyinde inşa halinde Çayırdere barajı bulunmaktadır. Kocadere üzerine kurulmakta olan bu barajın sulama amaçlı kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı içerisinde ve çevresinde yer alan kuru dere yataklarına pasa, hafriyat vb. malzeme atılmayacak ve dere yataklarının doğal hallerine müdahale edilmeyecektir. Kırklareli ilinin içme ve kullanma suyu 2011 yılında %95 oranında, yüzeysel su kaynağı olan Kırklareli Barajından sağlanmıştır. Barajın dip savak yapısından alınan su, motopomplar ile arıtma tesislerine pompalanmaktadır. Bu iki nokta arasında isale hattı toplam 2700 m uzunluğundadır. Kırklareli Barajı dışında kullanma suyu olarak su şebekesine verilen ve kaoasiteleri yaklaşık 10 lt/sn olan Bademlik Mahallesi, Karahıdır Mahallesi, Pınar Mahallesi ve Karaca İbrahim Mahallesi su kuyuları bulunmaktadır. ayrıca kentte mahalle çeşmelerinin kullanımı da yaygındır. İlde arıtma tesisinin kapasitesi 300 lt/sn olup ilin %95 oranında su ihtiyacı buradan karşılanmaktadır. Pınarhisar ilçesinin içme suyu temini ana kaynaktan yapılmaktadır. Ana kaynak debisi 30 lt/sn’dir. Ayrıca 3 adet derin kuyu bulunmaktadır. Bu kuyuların debileri 4 lt/sn ile 10 lt/sn’dir. İlçede toplam içme suyu şebekesinin uzunluğu 70 km’dir. 89 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje alanı yakın çevresinde içme suyu isahale hattı bulunmamaktadır. Kırklareli sınırları içerisinde yer alan Kayalıköy Barajı ile Kırklareli Barajı sulama, taşkın koruma ve içme suyu amaçlı kullanılırken, Armağan Barajı sulama amaçlı kullanılmaktadır. Ayrıca ilde bulunan göletlerden Üsküp Göleti içme suyu temini ve sulama amaçlı kullanılırken, Dolhan G., Sofuhalil G., Sarıcaali G., Ahmetbey G., Turgutbey G. Ve Sergen G. Sulama amaçlı kullanılmaktadır. Proje alanı içerisinde içme suyu, ulaşım, turizm, elektrik üretimi amaçlı su yüzeyi bulunmamaktadır. 4.5.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Proje alanında cevher yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Ayrıca alanda üretim faaliyetleri esnasında kullanıma uygun olmayan malzeme çıkması durumunda, bu malzeme proje alanının mücavirinde bulunan firmaya ait 34240 ve 50150 nolu saha içerisndeki pasa döküm alanında depolanacaktır. Faaliyet alanında dere yataklarına her türlü malzeme akışını önlemeye yönelik gerekli tedbirler uygulanacaktır. Alanda gerçekleştirilecek faaliyetler sırasında yüzey ve yer altı sularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili gerekli tüm tedbirler alınacaktır. Faaliyet alanında basamaklar oluşturularak üretim gerçekleştirilecektir. Basamak yükseklikleri, basamak genişlikleri ve genel şev açısı basamakların kaymadan durmasını sağlayacak şekilde düzenlenecektir. Alanda yapılacak üretim faaliyetleri esnasında kazı taban kotunun altına inilmeyecektir. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5–1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,51,0’lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamasında alan çevresinde bulunan sürekli veya mevsimlik akış gösteren dere yataklarına katı veya sıvı atık atılmayacak, dere yataklarına pasa veya malzeme doldurulmayacak, dere yataklarından malzeme temin edilmeyecek ve dere yataklarının doğal akışları değiştirilmeyecektir. Proje alanı yakınından geçen yüzeysel su kaynakları üzerinde yol geçişi sağlanması durumunda uygun kesitte sanat yapısı yapılarak geçiş sağlanacak ve bu konuda Bölge Müdürlüğü’nden izin alınacaktır ve 09.09.2006 tarih ve 26284 sayı ile yürürlüğe giren “Dere Yatakları ve Taşkınlar” adı ile yayımlanan 2006/27 nolu Başbakanlık Genelgesi’ne uyulacaktır. 90 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Projeye konu alanda yapılacak faaliyetler kapsamında yürürlükteki yönetmeliklere ve dosyada verilen taahhütlere uyulacaktır. Yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında proje alanının çevresinde bulunan akar ve kuru dere yataklarına müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık, pasa vb. madde bırakılmayacak ve atık su deşarjı olmayacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme esnasında herhangi bir yan ürün oluşmadığından civarda yer alan kuru dere yataklarına herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır. 4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler 4.6.1. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler Projenin Adı: Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi, Limak Batı Çimento San. ve Tic. AŞ. Tarafından İşletilmesi Planlanan 200901721 Kalker Ocağı Marmara Bölgesi’nin Istranca Dağları ile Ergene Ovası Bölümünde yer alan Kırklareli ilinde genellikle karasal iklim hüküm sürer. İlin iklimi yörelere göre farklılık gösterir. Yıldız Dağları’nın kuzeye bakan kesimlerinde Karadeniz iklimi görülür ve bu bölgede yazlar serin kışlar soğuktur. Denizden uzak iç kesimlerde karasal iklim görülmekte olup yaz ve kış mevsimleri arasındaki sıcaklık farkı yüksektir. İç kesimler her mevsim yağış almakla birlikte yıllık yağış miktarı kıyı kesimlere göre oldukça azdır. Bu bölgelerde yıllık sıcaklık ortalaması 13,1 ºC, m2’ye düşen yağış ortalaması ise 560 mm dolaylarındadır. Projeye konu sahanın bulunduğu bölgenin iklimsel özellikleri incelenirken, bölgenin iklimsel özeliklerini en iyi yansıtan Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kırklareli Meteoroloji İstasyonu uzun süreli rasat verilerine dayalı 1960–2012 yıllarını kapsayan Meteorolojik Bülten verileri kullanılmıştır. 1. Bölgenin Basınç Dağılımı Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960-2012 yılları arası 46 yıllık rasat verilerine göre ortalama basıncın yıllık ortalama değeri 988,8 hPa’dır. Yıllık maksimum basınç Ocak ayında tespit edilmiş olup, 1015,2 hPa’dır. Yıllık minimum basınç 957,5 hPa olarak belirlenmiş olup Ocak ayında gözlemlenmiştir. 91 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 34. Basınç Dağılımı (hPa) Ocak Ortalama Basınç (hPa) 991,2 Maksimum Basınç (hPa) 1015,2 Minimum Basınç (hPa) 957,5 Şubat 989,7 1012,8 962,7 Mart 988,9 1013,1 962,4 AYLAR Nisan 986,3 1004,3 965,1 Mayıs 987,1 998,9 972,4 Haziran 986,5 997,9 972,7 Temmuz 986,1 996,1 973,7 Ağustos 986,9 996,2 974,3 Eylül 989,2 1003,2 971 Ekim 991,5 1005,5 971,6 Kasım 991,3 1007,1 968,8 Aralık 990,9 1014,6 959,7 YILLIK 988,8 1015,2 Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) 957,5 Şekil 19. Aylık Basınç (hPa) Değerleri Grafiği. 2. Bölgenin Sıcaklık Dağılımı Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960-2012 yılları arası rasat verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık 13,2 Cº , yıllık maksimum sıcaklık Temmuz ayında tespit edilmiş olup, 42,5 Cº’dir. Yıllık minimum sıcaklık ise -15,8 Cº olarak belirlenmiş olup Ocak ayında gözlemlenmiştir. 92 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 35. Sıcaklık Dağılımı (°C) Ocak Ortalama Sıcaklık (°C) 2,8 Şubat 3,9 21 -15 Mart 6,8 25,7 -11,8 AYLAR Maksimum Sıcaklık (°C) 18,1 Minimum Sıcaklık (°C) -15,8 Nisan 12 29,4 -3 Mayıs 17,2 36 1,4 Haziran 21,6 39,8 5,8 Temmuz 23,9 42,5 8,8 Ağustos 23,2 40,4 8,7 Eylül 19,2 37 3 Ekim 13,9 37,4 -3,4 Kasım 8,9 33,4 -7,2 Aralık 5 21,6 -11,1 YILLIK 13,2 42,5 Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu, 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) -15,8 Şekil 20. Aylık Sıcaklık (°C) Dağılımı Grafiği 3. Bölgenin Yağış Dağılımı Kırklareli Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar rasat verilerinde tespit edilen ortalama yıllık toplam yağış 561,3 mm olarak ölçülmüştür. Günlük maksimum yağış miktarı 128,3 mm ile Mart ayında kaydedilmiştir. 93 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 36. Yağış Dağılımı Ocak Ortalama Toplam Yağış Miktarı (mm) 60,1 Şubat 47,8 56,1 Mart 48,4 128,3 AYLAR Günlük Maksimum Miktarı (mm) 91,5 Nisan 44 39,7 Mayıs 49,9 57,4 Haziran 47,1 55,2 Temmuz 26,8 74,9 Ağustos 21,6 50,2 Eylül 33,4 71,4 Ekim 49,3 84,8 Kasım 62 57,1 Aralık 70,9 82 YILLIK 561,3 Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) 128,3 Şekil 21. Yağış Dağılımı Grafiği 4. Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ve Tekerrür Grafikleri Kırklareli Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar rasat verilerine göre yağış-şiddet-tekerrür eğrileri grafiğinde 100 yıllık 24 saat yağış değerleri dikkate alındığında toplam yağış miktarı 85,6 mm olarak tespit edilmiştir. Proje alanında üretim faaliyetleri sırasında yukarıdaki yağış değerleri dikkate alınarak uygun çalışma yapılacaktır. Kırklareli İli için Olağanüstü Meteorolojik Olaylar (FEVK) bilgileri de dikkate alınarak projenin inşaat ve faaliyetler sırasında dikkat edilecktir. 94 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 5. Bölgenin Nem Dağılımı Kırklareli Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar rasat verilerine göre tespit edilen yıllık ortalama nispi nem % 69,7’dir. Bölgede minimum nispi nem ise % 10 ile Kasım ayında tespit edilmiştir. Tablo 37. Nispi Nem Dağılımı Ortalama Nispi Nem Minimum Nispi Nem (%) (%) 78,6 20 Ocak 76,2 17 Şubat 73 12 Mart 67,9 18 Nisan 65,2 20 Mayıs 61,2 14 Haziran 58,6 15 Temmuz 60,4 14 Ağustos 64,8 13 Eylül 72,6 14 Ekim 77,6 10 Kasım 80,2 16 Aralık YILLIK 69,7 10 Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) AYLAR Şekil 22. Bağıl Nemin Aylara Göre Değişimi 6. Bölgenin Buharlaşma Durumu Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 yılları arası verilerine göre bölgede tespit edilen yıllık ortalama açık yüzey buharlaşması 1041,8 mm olup, günlük maksimum açık yüzey buharlaşması 15 mm ile Haziran ayında gözlenmiştir. 95 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 38. Buharlaşma Dağılımı Tablosu Ortalama Açık Yüzey Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması ( mm ) Buharlaşması (mm ) Ocak Şubat 6,6 6,8 Mart 90,7 8 Nisan 137,5 10,9 Mayıs 174,1 15 Haziran 208,2 14 Temmuz 194,8 13,7 Ağustos 130,9 13,2 Eylül 73,4 6,7 Ekim 22,5 5 Kasım 3,1 5,4 Aralık YILLIK 1041,8 15 Kaynak:MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) AYLAR Şekil 23. Buharlaşma Dağılımı Grafiği 7. Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 yılları arasındaki verilere göre ilde ortalama kar yağışlı gün sayısı toplam 15,8 gün, ortalama kar örtülü günler sayısı toplam 6,5 gün, ortalama sisli günler sayısı toplam 15,1 gün, ortalama dolulu günler sayısı 2 gün, ortalama kırağılı günler sayısı toplamı 30,7 gün ve ortalama orajlı günler sayısı 23 gündür. 96 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 39. Sayılı Günler Dağılımı Tablosu Ortalama Ortalama kar Ortalama Ortalama kar yağışlı örtülü günler sisli günler dolulu günler günler sayısı sayısı sayısı sayısı 4,9 2,9 3,8 0,2 Ocak 4,1 1,4 2,1 0,1 Şubat 2,7 0,8 1,4 0,2 Mart 0,4 0 0,6 0,5 Nisan 0,2 0,3 Mayıs 0,1 0,4 Haziran 0 0,1 Temmuz 0 0,1 Ağustos 0,1 0 Eylül 0,1 0,7 0 Ekim 0,8 0,1 2,6 0 Kasım 2,8 1,3 3,5 0,1 Aralık YILLIK 15,8 6,5 15,1 2 Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) AYLAR Ortalama kırağılı günler sayısı 8 6,2 4,9 1 0,4 3,7 6,5 30,7 Ortalama orajlı günler sayısı 0,7 0,6 0,6 2 4 4,9 3,6 2,3 1,7 1 0,9 0,7 23 Şekil 24. Sayılı Günler Grafiği. Maksimum Kar Kalınlığı Kırklareli Meteoroloji İstasyonu verilerine göre maksimum kar kalınlığı 30 cm olarak Kasım ayında gözlenmiştir. 97 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 40. Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu Maksimum Kar Kalınlığı ( cm ) 27 Ocak 28 Şubat 24 Mart 1 Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim 30 Kasım 17 Aralık YILLIK 30 Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) AYLAR Şekil 25. Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği. 8. Bölgenin Rüzgar Dağılımı (Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgâr Yönü Dağılımı; Yönlere Göre Rüzgâr Hızı; Aylık Ortalama Rüzgâr Hızı Dağılımı Grafiği; En Hızlı Esen Rüzgâr Yön ve Hızı, Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı) Kırklareli Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar verilerine göre ildeki 1. derecede hâkim rüzgâr yönü Kuzeydoğu (NE), 2.derece hâkim rüzgâr yönü Doğu-Kuzeydoğu (ENE), 3.derece hâkim rüzgâr yönü Doğu (E), 4.derece hâkim rüzgâr yönü ise kuzeybatı (NW) dır. . 98 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 41. Yönlere Göre Rüzgârın Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Sayılarının Dağılımları ESME SAYILARI TOPLAMI Rüzgar Yönü Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK İlkbahar Yaz Sonbahar Kış N 1837 2028 1660 1192 1234 1702 2001 2153 2134 1463 1373 1800 20577 4086 5856 4970 5665 NNE 2234 1824 1759 1402 1545 1908 2554 2728 2240 2218 1512 1834 23758 4706 7190 5970 5892 NE 7159 6017 5600 4675 4909 4993 6699 6459 6739 7260 6281 6162 72953 15184 18151 20280 19338 ENE 3733 3318 4025 3075 3601 3761 4778 4501 4527 4248 3711 3313 46591 10701 13040 12486 10364 E 3819 3299 4221 3837 3998 3220 4127 4438 4027 4328 3411 3545 46270 12056 11785 11766 10663 ESE 1745 1852 1630 1709 1816 1505 1201 1267 1213 1125 1633 1846 18542 5155 3973 3971 5443 SE 1754 1746 1879 2030 2209 2004 1980 1608 1289 1277 1547 2290 21613 6118 5592 4113 5790 SSE 947 1133 1301 1484 1371 1012 619 652 705 750 1221 1071 12266 4156 2283 2676 3151 S 1403 1778 1969 2320 1758 1206 729 651 878 1168 1655 1823 17338 6047 2586 3701 5004 SSW 799 679 972 1052 951 627 370 346 478 630 961 795 8660 2975 1343 2069 2273 SW 1610 2086 2424 3069 2329 1529 813 884 1227 1485 1562 1561 20579 7822 3226 4274 5257 WSW 336 367 542 789 578 469 310 320 353 382 401 388 5235 1909 1099 1136 1091 W 710 807 1066 1098 1240 1195 681 627 785 606 681 670 10166 3404 2503 2072 2187 WNW 878 635 796 790 984 1083 1073 808 823 661 681 832 10044 2570 2964 2165 2345 NW 2104 1729 1870 1865 1962 2810 2711 2131 2295 1879 1488 1885 24729 5697 7652 5662 5718 1218 899 1124 916 984 1141 1373 NNW Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) 1474 1099 1037 969 1204 13438 3024 3988 3105 3321 99 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 26. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Mevsimlik rüzgar esme sayıları ve esme hızları diyağramları aşağıda sunulmuştur. İlkbahar Mevsimi Rüzgar Diyagramı Yaz Mevsimi Rüzgar Diyagramı 100 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sonbahar Mevsimi Rüzgar Diyagramı Kış Mevsimi Rüzgar Diyagramı Şekil 27. Mevsimlik esme sayısı grafiği 101 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 28. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları 102 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 28. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları 103 (devam) LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 42. Yıllık Esme Hızları Dağılımları (m/sec) ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI Rüzgar Yönü Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK N 2,2 2,3 2,2 1,8 1,6 1,8 1,8 1,8 1,8 2 1,9 2,1 1,9 NNE 2,6 2,6 2,4 2,1 1,8 1,9 1,9 1,9 1,9 2,2 2 2,1 2,1 NE 2,6 2,6 2,5 2,3 2 2 1,9 2 2,1 2,3 2,2 2,5 2,3 ENE 2,3 2,3 2,4 2,2 2 2,1 2,2 2,2 2,2 2,2 2,2 2,2 2,2 E 1,6 1,6 1,8 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,5 1,5 1,5 1,6 1,6 ESE 1,8 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,7 1,7 1,6 1,7 1,8 SE 1,8 1,9 1,8 1,8 1,8 1,7 1,7 1,7 1,6 1,7 1,7 1,9 1,8 SSE 2,2 2,2 2 2,2 2 2 1,8 1,8 1,7 1,8 2,1 2,1 2,0 S 2,2 2,4 2,2 2,3 2 1,9 1,7 1,7 1,9 2,1 2,2 2,2 2,1 SSW 2,4 2,5 2,7 2,8 2,3 2,3 1,8 1,9 1,9 2,3 2,3 2,5 2,3 SW 2,2 2,2 2,3 2,3 2,1 1,9 1,8 1,7 1,9 2,1 1,9 2,4 2,1 WSW 1,9 2 2 2,4 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,8 1,7 1,8 2,0 W 1,8 2 2 1,9 1,8 1,8 1,7 1,8 1,8 1,6 1,5 1,6 1,8 WNW 2,1 2,3 2,1 2,5 2,2 2,4 2,2 2,3 2,1 2 2 2 2,2 NW 2,3 2,1 2,1 2 1,8 1,9 2 2 2 2 1,9 2,3 2,0 NNW 2,6 2,7 2,5 2,1 2 2,1 2 2,2 2,1 2,2 2,1 2,3 2,2 Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değeri) 104 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 29. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Kuvvetli Rüzgarlı ve Fırtınalı Günler Dağılımı 1960–2012 yılları arasında Kırklareli Meteoroloji İstasyonu kayıtlarından elde edilen veriler doğrultusunda, rasat süresi boyunca en hızlı esen rüzgârın batı-kuzeybatı rüzgârları olduğu ve hızının 33,0 m/s Ağustos ayında ulaştığı kaydedilmiştir. Yıllık ortalama rüzgar hızı ise 1,8 m/sec’ tır. Tablo 43. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Tablosu Ortalama Maksimum Rüzgar Rüzgar Yönü Hızları Ocak 2,1 NNE Şubat 2,1 NNE Mart 2,1 S Nisan 1,9 WNW Mayıs 1,6 W Haziran 1,6 WNW Temmuz 1,6 WNW Ağustos 1,6 WNW Eylül 1,7 NNW Ekim 1,8 NNE Kasım 1,8 N Aralık 2 NNE Yıllık 1,8 WNW Kaynak: MGM (Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960–2012 Yılı Rasat Değerleri) 105 Maksimum Rüzgar Hızı 31,3 27,4 26,9 26,9 23,4 25,1 25,0 33,0 24,8 26,0 25,4 25,9 33,0 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 30. Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı Dağılımı Grafiği Ortalama Fırtınalı Fırtınalı ve Ortalama Kuvvetli Günler Bölgenin ortalama frtılanı gün sayısı 10,5 ve ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı ise 46,7 gündür. Ortalama Fırtınalı Gün Sayısı 1,7 1,5 1,2 0,9 0,5 0,5 0,3 0,3 0,3 1 0,9 1,4 10,5 Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı 4,2 4,4 5 4,4 3,1 3,5 3,7 3,4 3,6 3,9 3,2 4,3 46,7 106 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 31. Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı Grafiği Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Özeti Hava kalitesi modelleme çalışmasında USEPA tarafından geliştirilmiş AERMOD View programı kullanılmıştır. AERMOD, doğrusal, kararlı hal Plume modellemesidir. AERMOD Modelleme sistemi, birçok farklı kaynak tipinde uygulanabilmektedir. Örnek olarak noktasal, hacimsel ve alansal kaynak tipleri verilebilmektedir. Modelleme çalışması kalker ocağı işletmesinde kapasite artışı sonrasında oluşması muhtemel hava kirliliğinin tahmin edilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada, tesis faaliyetlerinden kaynaklanan PM (Partikül Madde - Toz) kirletici parametresi modellenmiştir. Modelleme raporunda kullanılacak meteorolojik veri setini seçimi için Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 53 yıllık rasat verileri ile son 10 yıllık rüzgar esme sayıları karşılaştırılmış ve 2010 yılı referans yıl olarak seçilmiştir. Uzun yıllar meteorolojik esme sayıları rüzgar gülü ve 2010 yılına ait esme sayıları rüzgar gülü Şekil 35’te sunulmuştur. Uzun Yıllar Esme Sayıları Grafiği 2010 Yılı Esme Sayıları Grafiği Şekil 32. Uzun Yıllar ve 2010 Yılı Esme Sayıları Dağılımı 107 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Modelleme çalışmasında kullanılan veri seti ve ait olduğu meteoroloji istasyonları aşağıda belirtilmiştir; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Saatlik rüzgar hız ve yönleri - Kırklareli Meteoroloji İstasyonu-2010 Saatlik sıcaklık verileri - Kırklareli Meteoroloji İstasyonu-2010 Güneşlenme şiddetleri - Kırklareli Meteoroloji İstasyonu-2010 Saatlik Bulutluluk Verileri - Tekirdağ Meteoroloji İstasyonu-2010 Bulut Taban Yükseklikleri - Tekirdağ Meteoroloji İstasyonu-2010 Saatlik Nem Verileri - Tekirdağ Meteoroloji İstasyonu-2010 Saatlik Basınç Verileri - Kırklareli Meteoroloji İstasyonu-2010 Sondaj Verileri - İstanbul Meteoroloji İstasyonu-2010 Hava kalitesi modelleme çalışması 2 farklı durum için yapılmıştır; 1. Modelleme : Ocak Faaliyetleri 2. Modelleme : Patlatma İşlemi Proje alanında yapılacak faaliyetler alansal kaynak olarak kabul edilmiştir. Hesaplanan üretim ve patlatma toz kütlesel debisi (PM) için modelleme programı saatlik, günlük, aylık ve yıllık olarak ayrı ayrı çalıştırılmıştır. Yapılan modelleme çalışması ile kirletici parametreler için UVD (uzun vadeli değer) ve KVD (Kısa vadeli değer) değerleri model çıktılarından hesaplanmıştır. Hesaplanan değerler ile projeye en yakın yerleşim alanını etkilememektedir. 4.6.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetler sırasında ve sonrasında meteorolojik elemanlara herhangi bir etki beklenmemektedir. 4.7. Flora-Fauna Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi civarında bulunan faaliyet alanı ve civarında flora – fauna tespitine yönelik olarak Biyolog Firdevs Taştan tarafından 2014-Nisan ayında yapılan arazi çalışması ile canlıların habitat durumları dikkate alınarak bölgenin flora ve faunası tanımlanmıştır. Alanda arazi etüdü sırasında yapılan gözlemler ve Kırklareli İli florasına yönelik bilgileri içeren TUBİVES (http://tubives.com) doğrultusunda flora listesi oluşturulmuştur. Ayrıca flora listesi oluşturulurken Türkiye Bitkileri Listesi web sitesinden de yararlanılmıştır (http://www.bizimbitkiler.org.tr). Bölgenin topoğrafyası, jeolojisi, toprak yapısı ve etkisi altında bulunduğu iklim çeşitine göre belirlenen bitki türleri Tablo 44’te verilmiştir. Arazi etüdü sırasında, bölgede bulunan fauna elemanları hareketliliklerinden dolayı tespit edilememiştir. Ancak arazinin özelliklerine göre hangi canlı gruplarına habitat olabileceği çeşitli kaynaklar doğrultusunda araştırılmıştır. Bu bağlamda Prof. Dr. Ali DEMİRSOY’un Türkiye Omurgalıları adlı kitap serisinin, Türkiye Omurgalı Faunasının 108 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sistematik ve Biyolojik Özelliklerinin Araştırılması ve Koruma Önlemlerinin Saptanması “Amfibiler”, “Sürüngenler” ve “Memeliler” eserlerine göre tespit edilmiştir. Ayrıca kuşlar için Prof. Dr. İlhami KİZİROĞLU’NUN “Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi” eserinden yararlanılmıştır. Bu kaynakların dışında 2011 Yılı Kırklareli İli İl Çevre Durum Raporu ile Türkiye flora-faunasına yönelik web sayfalarıda kaynak olarak kullanılmıştır. Türkiye’nin anonim memelileri (www.tramem.org) TUBİTAK-Türkiye Tür Listeleri (www.biltek.tubitak.gov.tr) Flora ve fauna listeleri, IUCN (Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) Kırmızı Listesi kategorileri (www.iucnredlist.org), Bern Sözleşmesi ve 20132014 Merkez Av Komisyonu Kararları dikkate alınarak hazırlanmıştır. 4.7.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna Flora : Yurdumuz bitkicoğrafyası açısından incelendiğinde, tamamıyla Holoarktik Kingdom’un (Palearktik ve Nearktik bölgeleri) içerisinde yer almaktadır. Holoarktik Kingdom’un 3 floristik bölgesi yurdumuzda birleşmektedir. Bunlar, - AVRUPA – SİBİRYA (Euro-Siberian) Bölgesi AKDENİZ (Mediterrannean) Bölgesi İRAN – TURAN Bölgesi Şekil 33. Türkiye’nin Flora Bölgeleri ve Grid Kareleme Sistemi (Davis - 1971) (Açıklamalar: IR-TUR : İran-Turan Flora Bölgesi-(C.A.): İç Anadolu Bölümü- (E.A.): Doğu Anadolu Bölümü-(Mes.): Mezapotamya, MED : Akdeniz Flora Bölgesi-(W.A): Batı Akdeniz Bölümü- Doğu Akdeniz Bölümü ; (T.): Toros Sahası-(A.): Amanos Sahası, EUR-SIB. : Avrupa-Sibirya Flora Bölümü-(EUX): Öksin Bölümü-(Col.): Öksin Bölümünün Kolşik Sektörü ) 109 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Bölge Avrupa-Sibirya flora bölgesinin Öksin ve Orta Avrupa-Balkan flora bölümleri etkisi altındadır. Dolayısıyla bölgenin vejetasyonu Avrupa-Sibirya flora bölgesine ait bitki türlerinden oluşmaktadır. Proje alanı ve yakın çevresi Davis’in Grid Kareleme (Flora of Turkey and East Aegean Islands) sistemine göre A1 karesinde yer almaktadır. Kırklareli İli Marmara Bölgesi’nin Yıldız Dağları Bölümü’nde yer almaktadır. Kırklareli iklimi yörelere göre farklılık gösterir. Yıldız Dağları’nın kuzeye bakan kesimlerinde Karadeniz iklimi görülürken, denizden uzak iç kesimlerde karasal iklim etkilidir. Kışları sert ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçer. Ergene Havzasında ve Kırklarelinin Yıldız Dağlarının güney yamaçlarında Kuru Orman Grubuna ait bitkilere bol miktarda rastlanmaktadır. Kırklareli Bölgesi bitki örtüsü ve çeşidi yönünden zengindir. Bu doğal bitkiler arasında meşe, gürgen, kızılçam, karaçam, dişbudak ve seyrek olarak da karaağaç, kızılcık, karaçalı, yabani armut, akçaağaç, maki cinsinden katran ardıcı bulunmaktadır. Karaçam ve kızılçam gibi odunsu bitkiler Kırklareli bitki örtüsü ağaçlandırma sırasında dahil edilmişlerdir. Ergene Havzasının plato denilen yüksek yerlerinde orman kalıntılarına (çalılıklara) rastlanır. Fakat Ergene Ovasının büyük bir kesimi steptir. Ova ise odunsu bitki denilen ormanlık alanlardan yoksundur. Ergene havzası antropojen step sahası karakterindedir. Bu step sahası ormanın tamamen insan eliyle ortadan kaldırılmasıyla meydana gelmiştir. Bu alanın büyük bir kısmı ağaçsızdır ve tabii step görünümünü verir. Antropojen step sahasında bitki örtüsü, derin balçık ve marnlı topraklar üzerinde gelişmiş Bromus ve Festuca meralarının bir karışımından ve dağınık karaçalı (Paliurus spinachristii) öbeklerinden oluşur. Projeye konu alan Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Proje alanının bulunduğu bölge antropojen step sahası karakterlidir. Bölge vegetasyonunu daha çok otsu bitkiler oluşturmakta olup bölgede yer yer çalı gruplarına da rastlanmaktadır. Projeye konu alanda yapılan arazi etüdü ile belirlenen bitki türlerine ait fotoğraflar aşağıda verilmiştir. Familya: Euphorbiaceae Genus: Euphorbia L. Species:Euphorbia agraria BIEB. Euphorbia agraria BIEB. Türkiye Dağılım Haritası 110 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sütleğengiller familyasına ait olan bu tür dağ dorukları, tarlalar ve yol kenarları gibi habitat alanlarını tercih eden Avrupa-Sibirya fitocoğrafik bölgesinin elementi olan çok yıllık otsu formda bir bitkidir. Familya: Asteraceae Genus: Anthemis L. Species:Anthemis arvensis L. Anthemis arvensis L. Türkiye Dağılım Haritası Papatyagiller familyasına ait olan tür yol kenarları, ekili alanlar gibi yerlerde yayılış gösterir. Tek yıllık otsu formda olan tür Avrupa-Sibirya fitocoğrafik bölgenin elementidir. Familya: Linaceae Genus: Linum L. Species:Linum austriacum L. subsp. austriacum L. Linum austriacum L. subsp. austriacum L. Türkiye Dağılım Haritası Ketengiller familyasına ait olan tür çok yıllık otsu bir bitki olup tahrip edilmiş step, nadas tarlalar ve yol kenarları gibi yaşam alanlarını tercih ederler. 111 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Familya: Oleaceae Genus: Jasminum L. Species:Jasminum fruticans L. Jasminum fruticans L. Türkiye Dağılım Haritası Zeytingiller familyasına ait olan tür Akdeniz fitocoğrafik bölge elemanıdır. Çok yıllık çalı yapıda olan tür maki içinde kuru kayalık yerler, Pinus brutia ormanı, meşe çalılığı, kır kenarları gibi yaşam alanlarını tercih ederler. 112 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Familya: Poaceae Genus: Brachypodium L. Species:Brachypodium sylvaticum (HUDSON) P. BEAUV. Brachypodium sylvaticum (HUDSON) P. BEAUV. Türkiye Dağılım Haritası Kalkerli yamaç gibi yerlerde yetişen tür Avrupa-Sibirya fitocoğrafik bölgesinin elementidir. Çok yıllık otsu yapıda olan tür buğdaygiller familyasına ait bir türdür. Familya: Corylaceae Genus: Carpinus L. Species:Carpinus orientalis MILLER Carpinus orientalis MILLER Türkiye Dağılım Haritası Fındıkgiller familyasına ait olan tür küçük ağaç veya çalı formunda çok yıllık bir bitkidir. 113 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Familya: Fabaceae Genus: Vicia L. Species:Vicia sativa L. subsp. sativa L. Vicia sativa L. subsp. sativa L. Türkiye Dağılım Haritası Baklagiller familyasına ait olan tür kayalık ve kireçtaşlı, tahıl ve nadas tarlaları, çorak yerlerde yetişmekte olup tek yıllık otsu formdadır. Familya: Rhamnaceae Genus: Paliurus MILLER Species:Paliurus spina-christi MILLER Paliurus spina-christi MILLER Türkiye Dağılım Haritası Cehrigiller familyasına ait tür boğazlar, nehir vadileri ve çorak yerlerde yayılış gösterirler. Çok yıllık çalı formda olan tür Türkiye’de geniş yayılım alanına sahiptir. 114 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Familya: Liliaceae Genus: Ornithogalum L. Species:Ornithogalum narbonense L. Ornithogalum narbonense L. Türkiye Dağılım Haritası Zambakgiller familyasına ait olan tür çok yıllık otsu formdadır. Yamaçlar, kırlar, yol kenarları ve çorak yerler gibi yaşam alanlarını tercih eden tür Türkiye genelinde yayılış göstermektedir. Bölgenin flora listesi alanda 2014-Nisan ayında yapılan arazi çalışması ve Kırklareli florasına ait kaynaklardan elde edilen bilgiler doğrultusunda, türlerin habitat durumlarına göre alanda bulunma olasılığı göz önünde bulundurularak alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir. Buna göre alanda 16 familya ve bu familyalara ait 32 tür bitki belirlenmiştir. Alanda bulunan bitki taksonları, yurdumuzda dar ve sınırlı yayılış gösteren ya da baskı altında olan türler olmayıp, aksine geniş dağılımlar arz etmektedirler. Dolayısıyla, bu projenin hayata geçirilmesiyle, kendini tekrar eden habitat özelliği gösteren alanda bulunan geniş popülasyonlu ve bol bulunuşlu türlerin nesillerinin ortadan kalkması gibi bir tehdit unsuru söz konusu olmayacaktır. Floristik listelerdeki familyalar alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir. Ayrıca her türün, hangi flora bölgesi elementi olduğu, Türkiye yayılışı, habitatı ve eğer mevcutsa Türkçe adı, nisbi bolluğu, bulunduğu tehdit sınırı verilmiş, endemik türler ayrıca belirtilmiştir. Nisbi Bolluk Sınıfarı: 1. Çok Nadir 2. Nadir 3. Nispeten Bol 4. Bol 5. Çok Bol ve Saf Populasyon Listede Yer Alan Türlerin Fitocoğrafik bölgeleri, Akd. : Akdeniz Bitki Coğrafyası 115 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. Av. Sib Ir.-Tur. Gen D.Akd. : : : : 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Avrupa-Sibirya Bitki Coğrafyası İran-Turan Bitki Coğrafyası Geniş Doğu Akdeniz Ayrıca flora listesi Bern Sözleşmesi Ek I listesi ve IUCN’nin Kırmızı Listesi (Red Data Book) kategorileri göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Bern Sözleşmesi; Bern sözleşmesine göre flora türleri Ek I listesinde koruma altına alınmıştır. Ek I: Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Flora Türleri a) Bu bitkilerin kasıtlı olarak kopartılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi, b) Bu türlerin elde bulundurulması veya alım satımı yasaktır. IUCN (Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) Kırmızı Listesi (Red Data Book) 9 kategoride ele alınmıştır. EX (extinct): Şüpheye yer bırakmayacak delillerle yok olduğu kanıtlanan EW (extinct in wild): Soyu tükenmiş; ancak diğer alanlarda (yetiştirme veya sergileme amaçlı) varlığını sürdüren türler CR (critically endangered): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada olan türler EN (endangered): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler VU (vulnerable): (Hassas, zarar görebilir) Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türler NT (near threatened): Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler LC (least concern): (En düşük derecede tehdit altında) Yaygın bulunan türler DD (data deficient): Hakkında yeterli bilgi bulunmayan türler NE (not evaluated): Şimdiye kadar yukarıdaki kriterlere uygunluğu değerlendirilmemiş türler Arazi çalışması sırasında yapılan gözlemler ve türlerin alanda habitat durumlarına göre bulunma olasılığı dikkate alınarak Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBİVES) ve Prof. Dr. Ertan TUZLACI’ya ait Türkiye Bitkileri Sözlüğü’nden yararlanılarak flora listesi hazırlanmıştır. 116 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “ÇED RAPORU” Endemizm Fitocoğrafik Bölge/ Türkiye Dağılımı Kenarlar, araziler Yükseklik: 50-1200 --- KB. Türkiye, G. Anadolu Kazayağı Kayalık yamaçlar, otlaklar, kıyılar, nadas tarlalar Yükseklik: 80-2300 --- Anadolu Eryngium campestre L. var. virens LINK Bereket dikeni Orman açıklığı, taşlı tepe yanları, bozulmuş step, nadas tarlalar, kumullar Yükseklik: 0-1800 --- Türkiye Turgenia latifolia (L.) HOFFM. Geniş yapraklı pıtrak Çorak ve ekili yerler Yükseklik: 0-3000 --- Türkiye ASCLEPİADACEAE İpekotugiller Seyrek güneşli yerler, kumlu killi ve kalkerli kayalıklar Yükseklik: 40-700 --- K. Türkiye, 36.derece D. Boylamının Batısı Av. Sib KB. Anadolu APİACEAE Anthriscus caucalis BIEB. Falcaria vulgaris BERNH. Vincetoxicum hirundinaria MEDICUS Türkçe Adı Habitat --- Kırlangıç kuyruğuotu Papatyagiller Achillea millefolium L. subsp. pannonica (SCHEELE) HAYEK Civan perçemi Kurak taşlık yamaç Yükseklik: 0-800 --- Papatya Yolkenarı, ekili alan Yükseklik:? --- Saka dikeni Tarla kenarı, yolkenarı, killi alan, çakıllık alan Yükseklik:0-1000 --- Zerdali dikeni Pinus ormanı, kurak yamaç, nadas tarla, boş alan Yükseklik:0-1900 Carduus acanthoides L. subsp. acanthoide s L. Centaurea solstitialis L. subsp. solstitialis L. IUCN Nispi Bolluk Bern --- 2 --- * --- 2 --- * --- 3 --- --- 2 --- * A1, A5, A8 --- 2 --- * A1, A2, A6 --- 2 --- * A1, A2, A8, C8 --- 3 --- A1, A2, A3, A4, B2 --- 2 --- * A1, A2, A3, A4, A5, A7, A8, B1, B3, B4, B5, B6, B7, B8, B9, C1, C2, C3, C4, C5, C6, C8, C9 --- 2 --- * Bulunduğu Kareler Maydanozgiller ASTERACEAE Anthemis arvensis L. Literatür BİLİMSEL ADI ( Familya,Tür ) Gözlem Tablo 44. Flora Listesi --- 117 Av. Sib K. Türkiye, D. Anadolu Av. Sib KB. Anadolu ve O. Anadolu Çevresi Türkiye A1, A2, A3, A5, C3, C5, C6 A1, A4, A6, A8, A9, B1, B3, B4, B5, B6, B7, B8, B9, C2, C3, C4, C5, C6, C8, C9, C10 A1, A2, A3, A5, A7, B1, B2, B4, B5, B6, B7, B8, B9, C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8 A1, A2, A3, A4, A5, A7, A8, A9, B2, B3, B4, B5, B6, B7, B8, B9, C2, C3, C4, C5, C6, C8, C9, C10 * * LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BİLİMSEL ADI ( Familya,Tür ) Türkçe Adı Habitat Taraxacum serotinum (WALDST. ET KIT.) PORIET Karahindiba CORYLACEAE Fındıkgiller Carpinus orientalis MILLER EUPHORBİACEAE Euphorbia agraria BIEB. FABACEAE Medicago lupulina L. Dorycnium pentaphyllum SCOP. subsp. herb aceum (VILL.) ROUY Vicia sativa L. subsp. sativa L. LİLİACEAE Ornithogalum narbonense L. Ak gürgen Literatür (Devam) Gözlem Tablo 44. Flora Listesi Endemizm Fitocoğrafik Bölge/ Türkiye Dağılımı Bulunduğu Kareler IUCN Nispi Bolluk Bern Kurak alan, step, tarla Yükseklik: 400-2400 --- Türkiye A1, A2, A3, A4, A5, A9, B1, B2, B3, B4, B5, B6, B8, B10, C2, C3, C5 --- 3 --- Karışık yaprak döken ormanlar ( Pinus ile Artvin’de), kalsikol Yükseklik: 0-1400 --- K. Türkiye, G. Anadolu A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A8, B2, C5, C6 --- 2 --- * Dağ dorukları, yolkenarları Yükseklik: 10-1650 --- Av. Sib KB. Türkiye, B. Anadolu A1, A2, C1, C2 --- 2 --- * --- Türkiye A1, A2, A3, A5, A6, A7, A8, A9, C2, C6, C8, C9 --- 2 --- * --- KB. Türkiye, K., B. ve Karasal Anadolu A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A8, A9, B1, B2, B7, C2 --- 2 --- * --- Türkiye A1, A2, A4, A5, B3, B8, C2, C3, C4, C5, C6, C8 --- 3 --- * --- Akd. Karasal Anadolu A1, A2, A4, A5, A6, A8, A9, B1, B3, B4, B5, B6, B7, B8, B9, B10, C1, C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9, C10 --- 2 --- * --- Krd. Trakya, KB. ve Bitişik O. Anadolu A1, A2, B3 --- 2 --- * Sütleğengiller Sütleğen tarlalar, Baklagiller Yonca Zehirli yonca Fiğ Çalılık, çayırlık, tarlalar, çorak yerler Yükseklik: 0-2000 Killi ve kireçtaşı toprakları, yolkenarları, kıyılar, deniz kenarındaki yamaçlar, maki Yükseklik: 0-1600 Kayalık ve kireçtaşlı yamaçlar, tahıl ve nadas tarlaları, çorak yerler Yükseklik: 0-1600 Zambakgiller Kurt soğanı LAMİACEAE Ballıbabagiller Lamium garganicum L. subsp. laevigatum ARCANGELI Pürüzsüz dağcıl ballıbaba Yamaçlar kırlar yol çorak yerler Yükseklik: 0-1300 kenarları, Pinus ve Abies ormanları, dere kenarları, kalkerli kayalar, kumullar Yükseklik:50-2200 118 * LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Origanum vulgare L. subsp. vulgare L. LİNACEAE Linum austriacum L. subsp. austriacum L. OLEACEAE Jasminum fruticans L. POACEAE Brachypodium pinnatum (L.) P. BEAUV. Brachypodium sylvaticum (HUDSON) P. BEAUV. Koeleria lobata (BIEB.) ROEMER ET SCHULTES Phalaris paradoxa L. RHAMNACEAE Paliurus spina-christi MILLER Literatür BİLİMSEL ADI ( Familya,Tür ) (Devam) Gözlem Tablo 44. Flora Listesi Türkçe Adı Habitat Endemizm Fitocoğrafik Bölge/ Türkiye Dağılımı Bulunduğu Kareler IUCN Nispi Bolluk Bern Güveyotu Kuru tepe ve kayalık yamaç, kalkerli ve kalkersiz toprak, konifer veya karışık ormanlar, maki Yükseklik:0-250 --- Av. Sib K. Türkiye A1, A2, A3, A4, A5, A8, A9 --- 2 --- Tahrip edilmiş step, nadas tarlalar, yol kenarları Yükseklik:0-1800 --- K., O. ve D. Anadolu A1, A2, A4, A5, A8, A9, B3, B4, B5, B6, B8, C4, C5 --- 2 --- * --- Akd. Türkiye A1, A2, A3, A4, A5, A6, A8, A9, B1, B2, B3, B4, B5, B7, C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8 --- 1-2 --- * --- Av. Sib KB. Türkiye, Dış Anadolu A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A8, A9, B1, B3, B6, B7, C1, C5, C6, C8 --- 2 --- --- Av. Sib Türkiye A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A9, B1, B2, B3, B4, B6, B8, B9, C2, C3, C5, C6, C8, C9 --- 2-3 --- --- Akd. Trakya A1 --- 2 --- * --- Akd. Trakya, B., G. ve GD. Anadolu A1, A2, A3, A5, B1, C1, C3, C5, C6, C7, C8, C9 --- 2 --- * --- K., B., G., D., O. ve GD. Anandolu A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A8, B1, B2, B3, B4, B7, B8, B9, C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9 --- 2-3 --- * Ketenotugiller Ketenotu Zeytingiller Yasemin Maki içinde kuru kayalık yerler, Pinus brutia ormanı, meşe çalılığı, kır kenarları Yükseklik:0-1500 Buğdaygiller Yalancı brom Koru kılcanı --Başaklı kuş yemi Gölge olmayan habitatlar, çayırlık yamaçlar, otlaklar, ve kalkerli meralar Yükseklik: 0-2400 Ormanlık yamaçlar (Pinus, Abies , Picea, Fagus v.s) fındık çalılığı, kalkerli yamaç ve geçit Yükseklik: 10-2440 Kuru taşlı yerler, özellikle kireç taşında Yükseklik: 0-1200 Çorak yerler, yol kıyıları Yükseklik: 0-700 * * Cehrigiller Kara çalı Boğazlar, nehir vadileri, çorak yerler Yükseklik: 0-1400 119 * LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” ROSACEAE Agrimonia eupatoria L. Rosa agrestis SAVI RUBİACEAE Türkçe Adı Fitocoğrafik Bölge/ Türkiye Dağılımı Bulunduğu Kareler IUCN Nispi Bolluk Bern A1, A2, A3, A5, A6, A8, B2, B3, B4, B5, B6, B7, B9, C1, C3, C4, C5, C6, C10 A1, A2 --- 2 --- * --- 2 --- * Koyun otu Yaş çayırlık, dere kenarları Yükseklik: 0-2300 --- Türkiye Yaban gülü --- --- KB. Türkiye Tepelerde yamaçlar ve kurak taşlı otlaklar Yükseklik: 0-1300 --- KB. Türkiye, 36 derecenin Doğusu A1, A2, A4, A5 --- 2 --- * Kireçtaşlı kayalık yamaçlar, maki Pinus ve Quercus ormanı, duvarlar Yükseklik:0-1500 --- Akd. Trakya, 37.der. D. Dış Anadolu A1, A2, A3, A5, B1, C1, C2, C3, C4, C5, C6 --- 2 --- * A1, A4, A7, A9, B2, B3, B4, B5, B7, B8, B9, C2, C3, C6 --- 2 --- A1, A2, A3, A6, A7, A8 --- 2 --- * A1, A2, A3, A5, B1, B2, C1, C2, C3, C4 --- 2 --- * Kökboyasıgiller --- SANTALACEAE --Süpürge çalısı SCROPHULARİACEAE Sıracaotugiller Linaria grandiflora DESF. Nevruz otu Verbascum phlomoides L. Sığırkuyruğu Parentucellia latifolia (L.) CARUEL subsp. latifolia (L.) CARUEL Endemizm Gülgiller Asperula tenella HAUFFEL EX DEGEN Osyris alba L. Habitat Literatür BİLİMSEL ADI ( Familya,Tür ) (Devam) Gözlem Tablo 44. Flora Listesi --- Kayalık kalkerli yamaçlar, bozkırlar ve nadas tarlaları Yükseklik: 730-2250 Çorak yerler, yol kenarları, seyrek korular Yükseklik: 0-480 Kayalık kireçtaşı ve volkanik yamaçlar, çimenlik, ormanlar, tahıl tarlası Yükseklik:0-1400 120 --- --- --- İrn.-Tur. Karasal Anadolu, Trakya Av. Sib KB. Türkiye ve KD. Anadolu Akd. Trakya, Dış Anadolu * LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “ÇED RAPORU” Flora listesi incelendiği zaman bölgede Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN)’nin kırmızı listesi kategorileri kapsamına giren bir tür bulunmamaktadır. Bern Sözleşmesi Ek I listesi (Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Flora Türleri) kapsamında bir bitki türüne rastlanmamıştır. Fauna : Türkiye biyocoğrafik açıdan Palearktiğin en zengin ve çeşitlilik gösteren bir ekosistem bütünüdür. Bu farklı yapı ve zenginlik tüm canlı habitatına yansımıştır. Anadolu ve Trakya, Palearktik Bölge'nin (kabaca Orta ve Kuzey Asya, Avrupa, Kuzey Afrika) içerisinde yer aldığı için, bugünkü zoocoğrafik bileşimi ve yapısı Palearktik faunanın bir parçası olarak görülür. Bununla birlikte, özellikle güneydoğu ve doğu kesimi, kuzeye doğru gittikçe azalacak şekilde, Oryental (Güney Asya) ve Etiyopya (Afrika) elemanların etkisinde kalmıştır. Bölgede antropojenik etkiden dolayı ormanlık alanların az, step alanlarının fazla olması yaban hayatını olumsuz yönde etkilemiş ve bu alanda daha çok küçük memeliler yayılış göstermiştir. Alanda yapılan arazi çalışması sırasında fauna türleri hareketliliklerinden dolayı belirlenememiştir. National Geographic Türkiye’nin yayımladığı Türkiye’de Küresel Ölçekte Tehlike Altındaki Türleri gösteren harita aşağıda verilmiştir. IUCN 2008 Küresel Ölçekte Tehlike Altındaki Türler Listesi’nden Türkiye’de yok olmak üzere tehlike altında ve hassas kategorisinde 131 hayvan ve alttürü bulunmaktadır. 121 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “ÇED RAPORU” Şekil 34. Türkiye’nin Tehlike Altındaki Türleri 122 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “ÇED RAPORU” Proje alanı ve yakın çevresi fauna türleri yapılan arazi çalışmasında, proje alanının özelliğine göre hangi fauna türlerine habitat olabileceği olasılığı dikkate alınarak belirlenmiştir. Liste oluşturulurken omurgasızlardan omurgalılara ve ilkelden gelişmişe doğru (iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler) bir sıra izlenmiştir. Prof. Dr. Ali DEMİRSOY eserlerinde fauna türlerinin tehlike durumunu WELLS ve arkadaşlarının (1983) önerdiği biçimde ve IUCN’nin Red Data Book kriterlerini kullanarak aşağıdaki gibi sınıflandırmıştır. E EX I K nt O R V : Tehlikede : Soyu tükenmiş : Bilinmiyor : Yetersiz bilinenler : Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan : Tehlike dışı : Nadir : Tehdit altında; zarar görebilir Kuş türlerinin belirlenmesinde Prof. Dr. İlhami KİZİROĞLU’nun “Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi (Red Data Book For Birds Of Turkey-2008)” adlı eserinden faydalanılmıştır. İ. KİZİROĞLU’nun Türkiye kuşları kırmızı listesi’ne göre kuş popülasyonlarının tehlike durumu iki kategoride ele alınmıştır. Uluslararası doğal hayatı ve doğal kaynakları koruma birliği ölçütleri; EX EW CR EN VU NT LC DD NE : Şüpheye yer bırakmayacak delillerle yok olduğu kanıtlanan : Soyu tükenmiş : Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada olan türler : Vahşi yaşamada soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler : Hassas, zarar görebilir : Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler : (En düşük derecede tehlike altında olan türler) Yaygın bulunan türler : Hakkında yeterli veri olmayan türler : Şimdiye kadar yukarıdaki kriterlere uygunluğu değerlendirilmemiş türler Türkiye Kuşları Red Data Book ölçütleri; A : “A” kategorisine giren türler, kuluçkaladıktan sonra Türkiye’yi terk eden göçmen türlerden oluşur. A.1.0 : Şüpheye yer bırakmayacak şekilde yok olan ve artık doğal yaşamda görülmeyen türlerdir. (IUCN kriterine göre EX) A.1.1 : Doğal popülasyonları şu anda tükenmiş veya en az son on beş-yirmi beş yıllık süreçte doğal yaşamda artık görülemeyen, ancak volier, kafes ve diğer yapay koşullarda yaşamını sürdüren evcilleşmiş, domestik türlerdir. (IUCN kriterine göre EW.) A.1.2 : İzlendikleri bölgelerde 1 birey-10 çift (=1-20 birey) ile temsil edilirler. Bu türlerin soyu büyük ölçüde tükenme tehdidi altında olduğu için mutlaka korunmaları gereken türlerdir. (IUCN kriterine göre CR.) 123 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” A.2 : Bu türlerin sayıları gözlendikleri bölgelerde 11-25 çift (22-50 birey) arasında değişir. Bunlar önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. (IUCN kriterine göre EN.) A.3 : Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları, gözlendikleri bölgelerde genel olarak 26-250 çift (52-500 birey) arasında değişir. Bunlar da tükenebilecek duyarlıkta olup, vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan türlerdir. (IUCN kriterine göre VU.) A.3.1 : Bu türlerin popülasyonlarında, gözlendikleri bölgelerde azalma vardır. Bu türlerin nüfusu da 251-500 çift (502-1000 birey) arasında değişir. (IUCN kriterlerine göre D (declining)) A.4 : Gözlendikleri bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte, popülasyonda lokal bir azalma olup, zamanla tükenme tehdidi altına girmeye adaylardır. Popülasyonları 501-5000 çift (1002-10.000 birey) arasında değişir. (IUCN kategorisine göre NT) A.5 : Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz azalma ve tükenme tehdidi gibi bir durum söz konusu değildir. (IUCN kriterlerine göre LC.) A.6 : Yeterince araştırılmamış ve haklarında sağlıklı veri olmayan türleri içerir. Sadece “Rastlantısal Tür=RT” olarak bir veya en fazla iki gözleme dayandıkları, güvenilir bir değerlendirme şansı yoktur. (IUCN kriterlerine göre DD.) A.7 : Bu türlerle ilgili Türkiye’de güvenilir ve sağlıklı bir kayıt yoktur. (IUCN kategorilerine göre NE.) : “B” grubundaki türler ya kış ziyaretçisi, ya da transit göçerdir. B B.1.0 : Bu statüye giren, daha önce Türkiye’de kışladıklarına özgü kaydı bulunduğu halde , bugün tükenen türler. (IUCN kriterlerine göre EX.) B.1.1 : Bu türler Türkiye’yi kışlak veya geçit bölgesi olarak kullanır; ancak popülasyonları önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. (IUCN kriterlerine göre EW.) B.1.2 : Bu türlerin nüfusları Türkiye genelinde çok azalmış olup, izlendikleri bölgelerde 1 birey-10 çift (1-20 birey) ile temsil edilirler. (IUCN kriterlerine göre CR.) B.2 : Bu türlerin sayıları, gözlendikleri bölgelerde 11-25 çift (22-50 birey) arasında değişir. Bunlar önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır. (IUCN kriterlerine göre EN.) B.3 : Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları gözlendikleri bölgelerde genel olarak 26-250 çift (52-500 birey) arasında değişir. Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türlerdir. (IUCN kriterlerine göre VU.) B.3.1 : Bu türlerin popülasyonlarında gözlendikleri bölgelerde azalma vardır. Bunların nüfusu da 251-500 çift (502-1000 birey) arasında değişir. (IUCN kriterlerine göre D.) B.4 : Bu türlerin popülasyon yoğunlukları, gözlendikleri bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte, popülasyonlarında mevzii bir azalma vardır. Popülasyonları 501-5.000 çift (1002-10.000 birey) arasında değişir. (IUCN kriterlerine göre R=rare=ileride azalması beklenen türler) B.5 : Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz bir azalma veya tükenme tehdidi gibi bir durum söz konusu değildir. (IUCN kriterlerine göre Secure=S=tehditsiz türler) 124 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” B.6 : Az araştırılmış ve yeterince kaydı olmayan türleri içerir. Sadece RT=rastlantısal tür olarak ikiden daha az gözleme dayandıkları için güvenilir bir değerlendirme şansı yoktur. (IUCN kriterlerine göre DD) B.7 : Bu türlerle ilgili şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir; çünkü kayıtlar çok az, emin ve sağlıklı değildir. (IUCN kriterlerine göre NE.) Kuşların mevsimsel ve kuluçkalama statüleri; Y G/KG K T R N : Yıllık kuş (yerli türler) : Göçmen türler : Kış ziyaretçileri : Transit göçerler : Rastlantısal türler : Nadir türler Türkiye’deki kuş türlerinin gözlemlendiği coğrafi bölgeler; BB A M K İA DA E GDA : Bütün bölgeler : Akdeniz : Marmara : Karadeniz : İç Anadolu : Doğu Anadolu : Ege : Güneydoğu Anadolu Bern Sözleşmesi ile Koruma Altına Alınan Türler: Bern Sözleşmesine göre fauna elemanları 2 ayrı liste halinde koruma altına alınmışlardır: Ek Liste II / Kesin Koruma Altına Alınan Fauna Türleri: a- Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri b- Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek c- Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek d- Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak e- Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır. Ek Liste III / Korunan Fauna Türleri: a- Yabani faunayı yeterli popülasyon seviyesine ulaştırmak amacıyla uygun durumlarda geçici veya bölgesel yasaklama. Kapalı av mevsimleri ve diğer ulusal esaslar (Merkez Av Komisyonu kararları) T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararları doğrultusunda hazırlanan 2013–2014 Av Dönemine ait koruma listelerinde bulunan türler için bu komisyon kararlarında belirtilen koruma tedbirlerine uygun hareket edilecektir. 125 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. EK -I EK- II EK -III 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” : Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları : Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları : Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları Proje alanı ve çevresi faunası aşağıdaki tablolarda sunulmuştur. Tablo 45. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Amphibia (İki Yaşamlı) Türleri Türkçe Adı BUFONİDAE Bufo viridis RANIDAE Rana radibunda Habitat Tehlike kategorileri IUCN/ RDB Türkiye dağılımı Korunma Statüsü Bern MAK Gözlem/ Literatür Familia (Familya) /Species (Tür) Kara kurbağasıgiller Gece Kurbağası Taş altı ve toprak içinde LC/nt BB. EK II --- L Ova Kurbağası Açık araziler, taş altları ---/nt BB. EK III --- L Tablo 46. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Reptilia (Sürüngen) Türleri Türkiye dağılımı Korunma Statüsü MAK Gözlem/ Literatür Tehlike kategorileri IUCN/ RDB Bern ---/nt Trakya, Ege, B. Karadeniz ve Akdeniz EK III EK I L Kurak yerlerdeki kumlu ve taşlı alanlar ---/nt Karadeniz Kıyı Kesimleri Hariç BB. EK III EK I L Az bitkili taşlık kısımlar Seyrek ağaçlıklı bölgelerdeki taşlık yerlerde, bahçeler ve tarlalar LC/nt BB EK III EK I L ---/nt BB EK III EK I L Ev kelerigiller Geniş parmaklı keler Öz kertenkelegiller Taşlar altında ve kayalar arasında LC/nt BB EK III EK I L Lacerta taurica Trakya kertenkelesi Açık araziler, seyrek bitki bulunan kumlu ve taşlık yerler VU/nt Trakya EK III EK I L TESTUDİNİDAE Tosbağagiller Testudo graeca Adi tosbağa Taşlık, kuru ve kumlu yerler VU/nt EK II EK I L Testudo hermanni Trakya tosbağası Çalılık ve otluk alanlar NT/nt EK II EK I L Familia (Familya) /Species (Tür) Türkçe Adı Habitat ANGUİNİDAE Ophisaurus thracius apodus Oluklu kertenkele Fundalık ve taşlık alanlar BOİDAE Eryx jaculus COLUBRİDAE Eirenis modestus Elaphe quatuorlineata sauromates GEKKONİDAE Hemidactylus turcicus LACERTİDAE Mahmuzlu yılan Kırbaç yılanlarıgiller Uysal yılan Sarı yılan 126 D. Karadeniz Hariç BB. Trakya LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 47. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Aves (Kuş) Türleri ACCİPİTRİDAE Buteo buteo Buteo rufinus Circus pygargus COLUMBİDAE Columba livia Streptopelia turtur CORVİDAE Pica pica Türkçe Adı Tehlike kategorileri IUCN/ RDB Türkiye dağılımı / Statüsü LC/ A.3 Korunma Statüsü Bern MAK Gözlem/ Literatür Familia (Familya) /Species (Tür) BB./ Y EK II EK I L LC/ A.3 LC/ A.1.2 BB./ Y BB./ G EK II EK II EK I EK I L L LC/ A.5 BB./ Y EK III EK III L LC/ A.3.1 BB./ G EK III EK III L LC/ A.5 BB./ Y EK III EK III L LC/ A.5 BB. / Y EK III EK III L Kırlar, bozkırlar, ormanlar, park ve bahçeler, tundra ve turbalıklar, fundalıklar, bataklıklar ve kumullar LC / A.2 BB. / G EK III EK I L Dağlar, vadiler, orman kenarları, bozkırlar, tarım alanları, deniz kıyıları hatta şehirler LC / A.2 BB. / Y EK II EK I L Habitat Atmacagiller Şahin Kızıl şahin Çayır doğanı Güvercingiller Kaya güvercini Üveyik Açık alanlara, tarım alanlarına, meralara ve bataklıklara yakın ormanlık alanlar Bozkır, tarım arazisi gibi açık alanlar Tarlalar, otlar, çayırlar ve bataklıklar Kırlarda, tarlalarda ve kayalıklar Orman kenarları, ağaçlıklı açık arazi, tarım alanları, verimli ovalar Kargagiller Saksağan Corvus monedula Küçük karga CUCULİFORMES Gugukgiller Cuculus canorus Gugukkuşu FALCONİDAE Doğangiller Falco tinnunculus Kerkenez HİRUNDİNİDAE Kırlangıçgiller Tarım alanları ile seyrek ağaçlı alanlar ve çalılıklar Yerleşme yerleri civarında ve içinde , park ve bahçelerde , tarlalarda , kayalıklarda , harabeler Hirundo rustica Kır kırlangıcı Kırsal alanlar, küçük kentler, ekili alanlar LC / A.5 BB. / G EK II EK I L PASSERİDAE Passer domesticus STURNİDAE Serçegiller Serçe Sığırcıkgiller Bahçeler, parklar ve tarlalar LC / A.5 BB. / Y EK III EK III G Sığırcık Seyrek ormanlar, seyrek ağaçlı açık araziler, tarım arazileri, zeytin bahçeleri, parklar, meyve bahçeleri, çiftlikler ve şehir merkezleri LC / A.5 BB. / Y EK III EK II G Açık kısa bitkili ve seyrek ekili alanlar LC / A.2 BB. / G EK II EK I L Sturnus vulgaris UPUPİDAE Upupa epops Çavuşkuşugiller İbibik 127 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Familia (Familya) /Species (Tür) Türkçe Adı CANİDAE Köpekgiller Canis lupus Kurt Vulpes vulpes Tilki Canis familiaris CRİCETİDAE Köpek Hamstergiller Cricetulus migratorius Cüce avurtlak FELİDAE Felis domestica ERİNACEİDAE Erinaceus concolor LEPORİDAE Lepus europaeus MUSTELİDAE Kedigiller Evcil kedi Kirpigiller Kirpi Tavşangiller Yabani tavşan Sansargiller Mustela nivalis Gelincik Tehlike kategorileri Habitat IUCN/ RDB Tundralar, ormanlık stepler, açık araziler Açık araziler, stepler, şehir ve köy civarlarında Her türlü habitat Türkiye dağılımı Korunma Statüsü Bern MAK Gözlem/ Literatür Tablo 48. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Mammalia (Memeliler) Türleri LC/nt BB. EK II --- L LC/nt BB. --- EK III L ---/nt BB. --- --- G Çayırlık yerler, tarlalar, stepler ve açık ormanlar LC/nt BB. --- --- L İnsan yerleşimleri ---/nt BB. --- --- G Açık alanlar ve bahçeler LC/nt BB. EK III EK I L Otluk, ormanlık ve açık arziler LC/nt BB. EK III EK III L Değişik habitatlar, orman, bağ, bahçe, meskun yerler LC/nt BB. EK III EK II L Yörede sıkça rastlanılan 2 adet iki yaşamlı türü tespit edilmiştir. Bu türlerden bir tanesi tehdit altındaki türlerin IUCN kırmızı listesi kategorisinde “En düşük derecede tehlike altında olan türler” kapsamında kalmaktadır. Ayrıca listede yer alan iki tür de WELLS ve arkadaşlarının (1983) önerdiği biçimde ve IUCN Red Data Book’ta kullanılan kategorilerden “nt: Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan” kapsamında kalmaktadır. Bern Sözleşmesi’nde ise türler EK II ve EK III listesine girmektedirler. Listede verilen bu türler, Türkiye için geniş yayılışa sahip türdür. Bern Sözleşmesi gereği sürüngen türlerinden 2 tanesi EK II (Kesin Koruma Altına Alınan Fauna Türleri) ve 6 tanesi EK III (Korunan Fauna Türleri) listesine göre koruma altındadır. MAK Kararlarına göre 8 sürüngen türü de EK I listesine girmektedir. Listede yer alan sürüngen türlerinden 2 tanesi tehdit altındaki türlerin IUCN kırmızı listesi kategorisinde “En düşük derecede tehlike altında olan türler”, 2 tanesi “Hassas, zarar görebilir” ve 1 tanesi de “Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler” kapsamında kalmaktadır. Ayrıca 8 tür de WELLS ve arkadaşlarının (1983) önerdiği biçimde ve IUCN Red Data Book’ta kullanılan kategorilerden “nt: Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan” kapsamında kalmaktadır. Listede yer alan sürüngen türlerinden “Lacerta taurica” (Trakya kertenkelesi) savunmasız bir tür olduğu için orman yangınları, insan etkileri ve diğer yırtıcılar tarafından tehdit altında olduğundan Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği Kırmızı Listesinde “Hassas, zarar görebilir” listesi kategorisinde değerlendirilmektedir. Bunun dışında “TESTUDİNİDAE” familyasına ait “Testudo hermanni” (Trakya tosbağası), alanlarının genişlemesi ve yoğunlaşması nedeniyle habitat kaybı yaşamakta olup tarımda kullanılan kimyasallar, diğer kirleticiler, orman yangınları, şehirleşme ile turizm altyapı geliştirmeleri, hayvan ticareti için toplama gibi faktörlerden dolayı “Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler” kapsamında değerlendirilmiştir. 128 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Bütün sürüngen türleri, Türkiye için, “NT: Tehdit altında olmayan, ancak yakın gelecekte tehdit altında olabilecek” statüsündedir. BERN sözleşmesi gereği ülkemizdeki bütün amfibia ve sürüngenler (reptilia) koruma altındadır. Kuş faunası tehlike kategorisi ve koruma statüsü kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Fauna listesinde habitat durumlarına göre belirlenmiş 13 adet kuş türü verilmiştir. Kuş türleri içerisinde, 6 tür BERN kapsamında EK II ve 7 tür EK III statüsünde değerlendirilmektedir. Merkez Av Komisyonu kararına göre 7 tür EK I, 1 tür EK II ve 5 tür EK III listesi kapsamına girmektedir. Kuş türlerinin hepsi tehdit altındaki türlerin IUCN kırmızı listesi kategorisinde “En düşük derecede tehlike altında olan türler” kapsamında kalmaktadır. Yöre için 8 adet memeli türü literatür kaynaklar ve alanda yapılan gözlemler doğrultusunda belirlenmiştir. Bunlar içerisinde, Bern Sözleşmesi kapsamında 1 tür EK II listesinde ve 3 tür EK III listesinde yer almaktadır. Merkez Av Komisyonu kararı kapsamında olan 4 tür mevcuttur. Bunlardan 1 tür EK I, 1 tür EK II ve 2 tür de EK III listesinde yer almaktadır. Listede verilen memeli türlerinin 6 tanesi, tehdit altındaki türlerin IUCN kırmızı listesi kategorisinde “En düşük derecede tehlike altında olan türler” kapsamında kalmaktadır. Ayrıca 8 tür WELLS ve arkadaşlarının (1983) önerdiği biçimde ve IUCN Red Data Book’ta kullanılan kategorilerden “nt: Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan” kategorisinde yer almaktadır. Yukarıda belirlenen türler il genelinde habitat durumlarına göre literatür araştırmalar ve alanda yapılan gözlemler ile belirlenmiştir. Söz konusu faaliyette bu türler üzerine zararlı herhangi bir biyolojik ve fiziksel etki bulunmamaktadır. Bern sözleşmesinin II. ve III. listesinde yer alan fauna türleri için sözleşmenin 6. ve 7. maddeleri uygulanacaktır. Bu faunaların aynı ekolojik koşullar gösteren diğer bölgelerimizde de mevcut olması ve bu türlerin ekosistemde şu an için herhangi bir tehlike sinyali vermiyor olması çalışma alanında yapılması planlanan faaliyete bir engel oluşturmamaktadır. Projeye konu olan faaliyet ile birlikte yaban hayatı türleri, faaliyetin etki alanını terk edecektir. Antropojenik etkilere adapte olabilen canlılar ise yaşamlarını faaliyet alanı yakınında devam ettirecektir. Arazinin hazırlanması ve işletme aşamasındaki faaliyetler, türler üzerinde rahatsızlık faktörü yaratacak, populasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması gibi bir tehlike unsuru söz konusu olmayacaktır. 4.7.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Projeye konu faaliyet 200901721 nolu sahanın 20,79 hektarlık kısmında yapılması planlanan kalker ocağı işletmeciliğidir. Proje alanında cevher yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. 129 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Listede verilen bitki türleri, yurdumuzda dar ve sınırlı yayılış gösteren ya da baskı altında olan türler olmayıp, aksine geniş dağılımlar arz etmektedirler. Dolayısıyla sahada gerçekleştirilecek faaliyetlerden dolayı kendini tekrar eden habitat özelliği gösteren geniş populasyonlu ve bol bulunuşlu türlerin nesillerinin ortadan kalkması gibi bir tehdit unsuru söz konusu olmayacaktır. Proje alanının tamamı hazine arazisi niteliğinde olduğu için bu alanlar 23.01.2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği” kapsamında kaldığından Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanmış ve ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 25). Söz konusu alan doğaya yeniden kazandırma planına göre rehabilite edilecektir. Sahada üretimi biten alanlarda öncelikli olarak basamakların şev açıları tehlike arz etmeyecek şekilde düzenlenecek, büyük çukurların oluşması önlenecek; üretim esnasında çıkarılan ekonomik olarak değerlendirilemeyen kısımların oluşması halinde bu malzeme basamak düzenlenmesinde kullanılarak alan bitkilendirmeye hazır hale getirilecektir. Proje alanında erozyon ve sedimantasyon kontrolü ile ilgili olarak doğal vejetasyonun yetişmesi sağlanarak alan doğaya yeniden kazandırılacaktır. Doğaya kazandırma sonucu yetiştirilecek bitkilerle erozyon ve sedimantasyona karşı gerekli tedbirler alınmış olacaktır. Alanda tespit edilen fauna elemanları geniş yayılış göstermektedir. Proje alanında yapılacak faaliyetten dolayı fauna elemanlarının gürültü ve hareketlilikten dolayı çevredeki daha sakin alternatif habitatlara çekileceği düşünülmektedir. Projeye konu alanda gerçekleştirilmesi planlanan kalker üretimi sırasında oluşabilecek faaliyetler Bölüm 5’te değerlendirilmiş ve bu faaliyetler kapsamında alınacak önlemler yine aynı bölüm içerisinde verilmiştir. Proje alanında yapılacak çalışmalar esnasında gerekli önlemler alınarak, faaliyetlerin flora fauna üzerinde olası etkileri en aza indirilecektir. Sonuç olarak, arazinin hazırlanması ve işletme aşamasındaki faaliyetler, türler üzerinde rahatsızlık faktörü yaratacak, populasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması gibi bir tehlike unsuru söz konusu olmayacaktır. Sahada gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetten ötürü, fauna listelerinde belirtilen ve Bern Sözleşmesi’yle koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine, faaliyetle ilgili olarak hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alı konması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu olmayacaktır. Söz konusu faaliyette T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararlarına uyulacaktır. Bern Sözleşmesi 6. ve 7. Madde hükümlerine uyulacaktır. Proje alanı ve yakın çevresinde koruma statüsüne ait ( Sulak Alan, Milli Park, AvYaban Hayatı Koruma Alanı vb.) bir alan bulunmamaktadır. Yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında proje alanının çevresinde bulunan, canlılara yaşam alanı sağlayan, mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları ile akar dere yataklarına müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık bırakılmayacak ve atık su deşarjı olmayacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme esnasında herhangi bir yan ürün 130 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” oluşmadığından civarda yer alan kuru ve akar dere yataklarına herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır. Projeye konu alanda gerçekleştirilecek faaliyetler sırasında 2872 sayılı Çevre Kanunu ve yönetmeliklerine, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine, Bern Sözleşmesi hükümlerine uyulacak, IUCN tehlike kategorilerine giren türler ve diğer fauna türleri üzerine faaliyet ile avlanma, yumurtalara zarar verme gibi olumsuz baskılar yapılmayacaktır. Ayrıca söz konusu alana ait fauna ve flora türlerinin ticareti söz konusu olmayacaktır. Bu yüzden mevcut yaban hayatının nesli tehdit edilmemiş olacaktır. 4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) 4.8.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin EK-V Duyarlı Yöreler Listesi aşağıdaki kaynakların incelenmesi sonucu hazırlanmıştır. Kırklareli İli İl Çevre Durum Raporu -2011 T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı (http://geodata.ormansu.gov.tr) www.milliparklar.gov.tr www.kirklarelikulturturizm.gov.tr www.dsi.gov.tr www.kirklareli.bel.tr www.kirklareli.gov.tr www.kulturvarliklari.gov.tr Orman ve Su İşleri Bakanlığı I. Bölge Müdürlüğü Coğrafi Bilgi Sistemi Kaynakların incelenmesi sonucu yapılan değerlendirmeler aşağıdaki gibidir. Proje alanı sulama projeleri içerisinde değildir. Proje alanı ve yakın civarında; kültürel, arkeolojik, vb. önemi olan alanlar bulunmamaktadır. Sahanın bulunduğu alan ve yakın çevresinde peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanı yoktur. 131 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje Alanı Devlet Avlağı Genel Avlak Baraj-Gölet YHYS Şekil 35. Kırklareli İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası-2013-2014 (http://mak.ormansu.gov.tr) 1. Ülkemiz Mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar : a) 9.8.1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları”; Kırklareli İli sınırları içerisinde bir adet “Milli Park Alanı” (İğneada-Longoz Ormanları MP) bulunmaktadır. Milli park proje alanının kuşuçuşu yaklaşık 39,5 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. 132 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Kırklareli İli sınırları içerisinde bir adet tabiat parkı bulunmaktadır. Kavaklımeşe Korusu TP. proje alanının kuşuçuşu yaklaşık 27 km batısında yer almaktadır. Ayrıca Kırklareli sınırları içerisinde Kasatura Körfezi Tabiatı Koruma Alanı bulunmakta olup proje alanına uzak mesafede (yaklaşık 50 km) yer almaktadır. Proje alanının yakın çevresinde “Tabiat Anıtı” bulunmamaktadır. b) 1.7.2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları”; Kırklareli ili sınırları içerisinde Yaban Hayvanı Geliştirme sahası bulunmamaktadır. İlin Vize ilçesi sınırları içerisinde bir adet Yaban Hayvanı Yerleştirme Sahası bulunmakta olup çalışma alanına kuş uçuşu yaklaşık 11 km mesafededir. Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Sahaları 2013-2014 Merkez Av Komisyonu’nun kararıyla “Ava Yasaklanan Sahalar” içerisinde yer almaktadır. İl sınırları içerisinde “2013-2014 Av Dönemi MAK Kararıyla Yasaklanan Saha” bulunmamaktadır. İl sınırları içerisinde Demirköy ve Vize İlçeleri Karamanbayırı Devlet Avlağı, Demirköy-Sislioba Devlet Avlağı, Vize-Kıyıköy Devlet Avlağı, Kofçaz – Kocayazı Devlet Avlağı, Kırklareli – Kayalı Genel Avlağı, Lüleburgaz - Ahmetbey Genel Avlağı ve Babaeski ve Pehlivanköy İlçeleri - Ergene Genel Avlağı bulunmaktadır. Bunların dışında il sınırları içerisinde Merkez İlçesi-Çukurpınar Örnek Avlağı yer almaktadır. c) 21.7.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının “Tanımlar” başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” olarak tanımlanan ve aynı Kanun ile 17.6.1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar; Proje alanında “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit Alanı” ve “Koruma Alanı” olarak tanımlanan özel alanlardan hiçbiri bulunmamaktadır. Kırklareli ilinde bulunan Taşınmaz Kültür Varlıkları ve Sit Alanları İstatistikleri aşağıda verilmiştir. 133 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 49. Kırklareli İlinde Bulunan Taşınmaz Kültür Varlıkları ve Sit Alanları İstatistikleri Taşınmaz Kültür Varlıkları Sivil Mimarlık Örneği: 168 Dinsel Yapılar: 38 Kültürel Yapılar: 47 İdari Yapılar: 32 Askeri Yapılar: 13 Endüstriyel ve Ticari Yapılar: 10 Mezarlıklar: 7 Şehitlikler: 1 Anıt ve Abideler: 1 Kalıntılar: 4 Korunmaya Alınan Sokaklar: TOPLAM: 321 (Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm www.kulturvarlıkları.gov.tr) Sit Alanları Arkeolojik Sit Alanı: 116 Kentsel Sit Alanı: 1 Tarihi Sit Alanı: 2 Kentsel Arkeolojik Sit Alanı: Diğer Sit Alanları (üst üste sit alanları): Arkeolojik ve Doğal Sit: 4 Arkeolojik ve Kentsel Sit: 1 Doğal-Tarihi-Kentsel Sit: 1 Bakanlığı, Kültür TOPLAM: 125 Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Proje alanının kuşuçuşu yaklaşık 1,7 km güneydoğusunda, ilçe merkezinde Pınarhisar Kalesi yer almak olup çalışmalardan olumsuz etkilenmesi söz konusu değildir. ç) 22.3.1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları; Proje alanında bu tür alanlar bulunmamaktadır. d) 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar; Proje alanı içerisinde göl, gölet, baraj bulunmamaktadır. e) 02.11.1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49 uncu maddesinde tanımlanan “Hassas Kirlenme Bölgeleri”; Proje alanı içerisinde bu tür alanlar bulunmamaktadır. f) 9.8.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” olarak tespit ve ilan edilen alanlar; Proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde Özel Çevre Koruma Bölgesi bulunmamaktadır. g) 18.11.1983 tarihti ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar; İlgili Kanunda koordinatları verilerek tanımlanan alan ile proje alanının etkileşimi söz konusu değildir. 134 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” ğ) 31.8.1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler; Proje alanının tamamı hazine arazisi niteliğinde olup alan içerisinde orman sayılan alan bulunmamaktadır. h) 4.4.1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar; Proje alanı içerisinde böyle bir alan söz konusu değildir. ı) 26.1.1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’da belirtilen alanlar; Proje alanı içerisinde böyle bir alan söz konusu değildir. i) 25.2.1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu’nda belirtilen alanlar; Proye alanı içerisinde mera vasıflı arazi bulunmamaktadır. j) 04.04.2014 tarihli ve 28962 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ nde belirtilen alanlar; Proje alanı içerisinde sulak alan bulunmamaktadır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar: a) 20.2.1984 tarihli ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi” (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları”; Proje alanı ve çevresinde İlgili Sözleşmede belirtilen flora, fauna, Deniz Kaplumbağası, Üreme Alanlarında belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları” bulunmamaktadır. b) 12.6.1981 tarih ve 17368 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar; Proje alanı ve çevresinin “Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar ile ilgisi bulunmamaktadır. ı. 23.10.1988 tarihli ve 19968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” gereği ülkemizde “Özel Koruma Alanı” olarak belirlenmiş alanlar Proje alanı çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. 135 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” ıı. 13.9.1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan “Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit” listesinde yer alan alanlar Proje alanı çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. ııı. Cenova Deklarasyonunun 17 nci maddesinde yer alan “Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin” yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar Proje alanı çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. c) 14.2.1983 tarihli ve 17959 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi”nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar; Proje alanı içerisinde “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar bulunmamaktadır. ç) 17.5.1994 tarihli ve 21937 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi” (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar ; Proje alanı içerisinde böyle bir alan bulunmamaktadır. d) 27.7.2003 tarihli ve 25181 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peysaj Sözleşmesi; Proje alanı ve yakın civarında böyle bir alan bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar: a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.); 200901721 nolu sahayı gösterir onaylı 1/100.000 ve 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, Plan Lejantı ve Plan Notları ile Kadastro Paftaları ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 7). Projeye konu alanda yapılacak faaliyetler kapsamında Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası 1/100.000 ölçekli Çevre Düzen Plan Hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca 1/25.000 ölçekli Kırklareli İli Çevre Düzeni Planlanın 3.3.2.8. Madencilik Faaliyetleri başlıklı plan hükümlerine uyulacaktır. Proje alanının etrafına sağlık koruma bandı belirlenecek ve askeri alan ile ilgili Milli Savunma Bakanlığı’ndan uygun görüş alınacaktır. Söz konu proje alanında yapılacak üretim faaliyeti ile ilgili DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu Yeraltısuyu Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 20). 136 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Alanda gerçekleştirilecek üretim faaliyetleri esnasında Yeraltısuyu Raporunda verilen koşullara uyulacaktır. b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı; Proje alanı içerisinde tarım alanı bulunmamaktadır. Proje alanının tamamı arazi kullanım kabiliyetine göre VII. sınıf (toprak işlemeli tarıma elverişsiz) araziler kapsamında kalmaktadır. c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme devresinde derinliği 6 metreyi geçmeyen deinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler; Proje alanı içerisinde yukarıda belirtilen nitelikte sulak alanlar bulunmamaktadır. ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları; Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan su yüzeyleri Bölüm 4.4 ve 4.5’te verilmiştir. d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar; Yukarıda belirtilen alanların hiçbiri proje alanı içerisinde bulunmamaktadır. 4.8.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) İlgili yönetmelikler çerçevesinde belirlenen koruma alanlarının proje alanı, proje etki alanı ve yakın çevresine göre konumları Bölüm 4.8.1’de verilmiştir. Proje alanı herhangi bir koruma alanı sınırları içerisine girmemektedir. Proje alanı MAK kararı ile ava yasaklanan sahalar kapsamında değildir. Proje alanında herhangi bir kayıtlı kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır. 137 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile "sınırlandırılmış alanlar" v.b.) 4.9.1. Proje Alanı ve Proje Etki alanı Projeye konu alan Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Söz konusu alanda yapılması planlanan kalker ocağı işletmeciliği için Milli Savunma Bakanlığı’ndan gerekli izin alınacaktır. Proje alanı ve yakın civarında ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar bulunmamaktadır. 4.9.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) 200901721 ruhsat nolu saha Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğinde olduğu için alanda üretim faaliyetlerine başlanmadan önce gerekli izin alınacaktır. Ruhsatlı alan ve yakın civarında ayrıca kamu kurum ve kuruluşlara tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar bulunmamaktadır. 138 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ (İlgili Yönetmelikler Kapsamında ve Kümülatif Olarak Gerekli Değerlendirme Yapılacaktır) 5.1. Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Üretimin gerçekleştirileceği proje alanında, kalker cevheri yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim öncesi sahada dekapaj işlemi gerçekleştirilmeyecektir. Ruhsatlı sahada, delme-patlatma ile gevşetilerek yerinden sökülen kalker cevheri, iş makineleri ile kamyonlara yüklenerek, firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledilecektir. Dolayısıyla arazi hazırlık çalışmalarına gerek duyulmadan üretim faaliyetlerine başlanılacaktır. Faaliyet kapsamında yapılacak işlemler sırasında patlatma ile üretim, yükleme ve nakliye esnasında toz yayılımı olacaktır. Sahada bulunan cevher üretimi açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Proje alanında gerçekleştirilecek işlemlerden kaynaklanan toz emisyonu kütlesel debileri, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 12 d.1 Maddesi gereği, EK 12 Tablo 12.6’da yer alan emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıştır. Hesaplamalarda kullanılan emisyon faktörleri aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 50. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak SKHKKY Emisyon Faktörleri Emisyon Faktörleri Kaynaklar Kontrolsüz Kontrollü Patlatma (kg/ton)* 0,08 --- Yükleme/Boşaltma (kg/ton)* 0,010 0,005 0,7 0,35 Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) (kg/km/araç)* * 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 12 Tablo 12.6 Faaliyetler sonucu oluşacak toz emisyonları hesaplamaları kontrollü ve kontrolsüz emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıştır. Hesaplamalar aşağıda açıklanmıştır. Proje alanında patlatma hariç yapılacak üretim faaliyetleri sırasında (yükleme ve nakliye) “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 1’de belirtilen önlemler alınacak olduğundan, yönetmelik EK 12 d.2 maddesine istinaden modelleme çalışması kontrollü emisyonlar göz önüne alınarak yapılmış ve ilerleyen bölümlerde açıklanmıştır. 139 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 5.1.1. İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyonlara İlişkin Hesaplamalar Faaliyet kapsamında yapılacak işlemler sırasında patlatma ile üretim, yükleme ve taşıma faaliyetleri esnasında toz yayılımı olacaktır. Sahada bulunan cevher üretimi açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Faaliyetler sonucu oluşacak toz emisyonları hesaplamaları kontrollü ve kontrolsüz emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıştır. Hesaplamalar aşağıda açıklanmıştır. 1. Delme - patlatma esnasında oluşacak toz: Delik delme işleminde kullanılacak makine, hidrolik delicidir. Patlatma sırasında oluşan tozlanmayı azaltmak için patlatma öncesi ocak aynasının üstü ve aynanın önü arazöz ile tamamen sulanarak ince taneli partiküllerin birbirine yapışması sağlandığından meydana gelen toz miktarı kontrolsüz patlatmaya oranla yaklaşık % 40 – 50 oranında azalmaktadır. Bu sebeple toz oranını daha aza indirgemek için ocak aynasının üstünde ve önünde spreyleme yapılacaktır. 1 patlatmada alınacak malzeme miktarı = 11.250 ton Delme-patlatmada emisyon faktörü = 0,08 kg/ton Toplam kütlesel emisyon debisi = 900 kg Patlatma sırasında meydana gelen toplam toz % 20’si 10µ’dan küçük partiküllerden oluşturmaktadır. Oluşan tozun 10 µ’dan büyük olan % 80’lik kısmı patlatma sonrası hemen çökmekte olup, % 20 lik kısmının etkisi yaklaşık bir saat sürebilmektedir. Dolayısıyla yukarıda hesaplanan toz kütlesel emisyon debisinin % 20’si saatlik emisyon olarak değerlendirilmiştir. Patlatma Kütlesel Emisyon Debisi = 900 kg * 0,2 = 180 kg Patlatma için hesaplanan saatlik toz emisyonu 180 kg/saat’tir. Bu hesaplanan miktar Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 2 Tablo 2.1’ de belirtilen 1,0 kg/saat’lik sınır değerinin üzerinde kalmaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince saatlik meteoroloji verilerine göre hava kalitesi modellemesi yapılarak değerlendirilmiş ve ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Ocak alanından yılda 750.000 ton üretim yapılması planlanmaktadır. Ocaktan üretilecek günlük malzeme miktarı yaklaşık 2.273 ton/gün; saatlik malzeme miktarı 142,05 kg/saat’tir. 2. Malzemenin ocaktan kamyona yüklenmesi: Nakliye için kullanılacak kamyonlara aks yüküne göre yükleme yapılacaktır. Yükleme işleminde oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak yüklemenin savurma yapılmadan ve yavaş yavaş yapılmasına dikkat edilecektir. Malzemenin yüklenmesi sırasında oluşacak toz miktarı aşağıda hesaplandığı gibidir. 140 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Kontrollü Toz Emisyonu: 2.273ton / 16 saat * 0,005 kg / ton 0,71 kg/saat Kontrolsüz Toz Emisyonu: 2.273 ton / 16 saat * 0,01 kg / ton 1,42 kg/saat 3. Malzemenin tesise nakli esnasında oluşacak toz: Sahadan istihsal edilen cevherin tamamı firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine nakledilecektir. Ocak alanından tesis alanına ortalama yol mesafesi 1.500 m civarındadır. Tesis alanına nakliye sırasında gidiş-geliş tek seferde ortalama 3.000 metrelik toprak yol kullanılacaktır. Günlük üretimi gerçekleştirilecek yaklaşık 2.273 ton malzeme için 5 adet kamyon ile 15 sefer yapılması planlanmaktadır. Kontrollü Toz Emisyonu: Toz Emisyon Debisi =0,35kg/km.sefer*5 kamyon*(15sefer/16saat)*3,0 km=4,92 kg/saat Kontrolsüz Toz Emisyonu: Toz Emisyon Debisi =0,7kg/km.sefer*5 kamyon*(15sefer/16saat)*3,0 km=9,84 kg/saat Üretim faaliyetleri sırasında meydana gelebilecek olan kontrollü ve kontrolsüz toplam toz emisyonları aşağıda hesaplanmıştır. Kontrollü Toz Emisyonu: 0,71 kg/saat + 4,92 kg/saat = 5,63 kg/saat Kontrolsüz Toz Emisyonu: 1,42 kg/saat + 9,84 kg/saat = 11,26 kg/saat Üretim sırasında sürekli olarak meydana gelebilecek hesaplanan kontrollü ve kontrolsüz toz emisyon debileri 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek 2 Tablo 2.1’de belirtilen 1,0 kg/saat lik sınır değerinin üzerinde kalmaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince saatlik meteoroloji verileri kullanılarak, dört farklı zaman dilimi için (yıllık, aylık, günlük, saatlik) modelleme çalışması yapılmış ve faaliyet için Hava Kalitesi Modelleme Raporu hazırlanmıştır. Hazırlanan Hava Kalitesi Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). 5.1.2. Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Genel Tanımlaması Hava kalitesi modelleme çalışmasında USEPA tarafından geliştirilmiş AERMOD View programı kullanılmıştır. 141 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” AERMOD, doğrusal, kararlı hal Plume modellemesidir. AERMOD Modelleme sistemi, birçok farklı kaynak tipinde uygulanabilmektedir. Örnek olarak noktasal, hacimsel ve alansal kaynak tipleri verilebilmektedir. AERMOD Gaussian Plume karakteristiğine sahiptir. Bundan başka yeni veya kararlı haldeki dağılım durumları, Plume yükselmesi ve batmazlık, yükselen inversiyon içerisindeki nüfuz, kaynaktaki yüzey seviyesi, rüzgarların dikey profili, türbülans ve ısı, arazi efekti gibi gelişmiş algoritmaları da bünyesinde barındırabilmektedir. AERMOD programının performansı, arazi yapısına ve farklılık gösteren emisyon kaynaklarına göre değişiklik gösterebilmektedir. Yüksek konsantrasyonlarda gerçeğe yakın sonuçlar verebilmektedir. AERMOD modelleme sistemi, iki işlemciden oluşmaktadır. Bunlar, arazi bilgisi için AERMAD ve meteorolojik veriler için AERMET. AERMOD, bazı kaynak tipleri için tasarlanmıştır. Bu kaynak tipleri, çoklu noktasal kaynak, alansal, çizgisel ve hacimsel kaynak, yapılar, konsantrasyonlar ve depozisyondur. Çizgisel kaynak ise bir dizi hacimsel kaynak veya alansal kaynak olarak düşünülebilir. Modelin kullanıldığı alanlar: • • • • • • Kompleks endüstriyel kaynaklar (tek veya çoklu noktasal kaynak, alansal, çizgisel, hacimsel kaynaklar), ancak burada yapılar ve yapılardan kaynaklanan etkiler kullanılmamaktadır. Gaz ve partikül birikimi, Sabit ve değişken emisyonlar, Kırsal ve yerleşim alanları, Kaynaktan 50 km’ye kadar taşınım, Tüm arazi yapısına göre konsantrasyon tahmini Gaz ve toz halinde kirleticilerin ortam havasındaki konsantrasyonlarının matematiksel hesaplamalar yoluyla tahmin edilmesi sağlayan modelleme çalışması aşağıdaki basamaklardan oluşmaktadır: - Kaynaklara ait dağılım bölgesinin belirlenmesi - Belirlenen dağılım bölgesinin Kartezyen sistemde belirli boyutlardaki karelere ayrılarak enlem, boylam ve yükseklik değerlerinin temin edilmesi veya polar sistemde açısal olarak enlem, boylam ve yükseklik değerlerinin temin edilmesi - Kirletici Kaynaklarına ait bilgilerin belirlenmesi (kaynak kütlesel debisi, kaynak yüksekliği, kaynak çapı, gaz çıkış hızı, gaz sıcaklığı veya kaynağın boyutu…) - Temsili bir yıla ait saatlik meteorolojik verilen temin edilmesi (saatlik sıcaklık değerleri, saatlik rüzgar esme hızları ve yönleri...) - Meteorolojik veriler kullanılarak saatlik kararlılık sınıflarının belirlenmesi ve karışım yüksekliklerinin hesaplanması. Yukarıda sıralanan işlemlerin programa aktarılması sonrasında modelleme programının çalıştırılmasıyla, kirleticilerin ortam havasındaki saatlik, günlük, aylık ve yıllık muhtemel yer seviyesi konsantrasyon değerleri tahmin edilebilmektedir. Modelleme çalışması kalker ocağında kapasite artışı sonrasında oluşması muhtemel hava kirliliğinin tahmin edilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada, tesis faaliyetlerinden kaynaklanan PM (Partikül Madde - Toz) kirletici parametresi modellenmiştir. 142 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Hava kalitesi modelleme çalışması 2 farklı durum için yapılmıştır; 1. Modelleme : Ocak Üretim Faaliyetleri 2. Modelleme : Patlatma İşlemi Proje alanında yapılacak faaliyetler alansal kaynak olarak kabul edilmiştir. Hesaplanan üretim ve patlatma toz kütlesel debisi (PM) için modelleme programı saatlik, günlük, aylık ve yıllık olarak ayrı ayrı çalıştırılmıştır (Bkz. EK 18). Bu çalışmada, ocak faaliyetlerinden kaynaklanan PM (Partikül Madde - Toz) ve çöken toz kirletici parametresi modellenmiştir. Modelleme çalışmaları sonucu kirletici parametrelerinin en yakın yerleşim birimlerindeki konsantrasyonları Tablo 51’de özetlenmiştir. Tablo 51. Kirletici Parametrelerin Yerleşim Birimlerindeki Konsantrasyonları Konsantrasyon Kirletici Parametre Yıllık Aylık Günlük PM (µg/m3) 0,677 0,739 2,509 Çöken Toz (mg/m2.gün) 0,088 0,101 0,380 PM (µg/m3) 3,484 3,903 19,291 Çöken Toz (mg/m2.gün) 1,051 1,269 5,470 Üretim Patlatma Toz emisyonlarına ilişkin olarak 2 adet modelleme çalışması yapılmıştır. Patlatma işlemi diğer tüm üretim faaliyetlerinden ayrı olarak modellenmiştir. Yapılan modelleme çalışması sonucunda toz konsantrasyonu dağılımlarının bölgedeki 1. hakim rüzgar yönünün estiği yönde dağılım gösterdiği görülmektedir. Ayrıca topografik yapının yükseldiği bölgelerde dağılım daha az olmaktadır. Bu modelleme çalışmasında dağılımları etkileyen en önemli faktör hakim rüzgar yönleri olmuştur. Modelleme çalışmaları sonucu yerleşim birimlerinde üretim faaliyetleri için hesaplanan PM ve çöken toz parametrelerinin tamamı yıllık, aylık ve günlük konsantrasyonları SKHKKY EK-2 Tablo 2.2’de verilen UVS, KVS cinsinden 2013 yılına kadar kademeli azaltılarak belirlenmiş tüm sınır değerlerin altındadır. Dolayısıyla yerleşim yerinin proje alanında yapılacak faaliyetlerden etkilenmeyeceği tahmin edilmektedir. Modelleme sonucu elde edilen kirletici parametrelerin yer seviyesi konsantrasyonları doğrultusunda bulunan UVD ve KVD’ler, SKHKKY EK-2 Tablo 2.2’de verilen sınır değerlerin tümü ile karşılaştırılmıştır. Hesaplanan değerlerin tamamı, tabloda en düşük sınır değerlere sahip 2013 yılı sınır değerlerinin altında kalmaktadır (Bkz. EK 18). Ayrıca model sonuçları ede edilen UVD’ler, SKHKKY EK-2 “Ölçüm sonuçları Ek-2 de belirtilen Uzun Vadeli Sınır (UVS) değerinin % 60’ından yüksek olması durumunda hava kalitesi ölçümlerinin süresi uzatılır, ölçüm süresi yetkili mercii tarafından belirlenir.” hükmü 143 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” gereği 2013 yılı sınır değerlerinin % 60’ı alınarak belirlenen değerlerle de karşılaştırılmış olup, kirletici parametrelere ait UVD’ler % 60’lık sınır değerlerin de altında kalmaktadır. Ancak ilerleyen faaliyet dönemlerinde bu sınır değerlerin aşılması durumunda yürürlükte bulunan yönetmelikler çerçeverinde gerekli önlemler alınacaktır. Üretim faaliyetleri için yapılan modelleme çalışması sonucunda elde edilen PM ve çöken toz konsantrasyonları bütün sınır değerlerin altında kalmaktadır. Projeye konu alana en yakın tarım arazisi alanın kuş uçuşu yaklaşık 365 m güneybatısında bulunmaktadır. Söz konusu tarım arazisi yaklaşık 11 hektar büyüklüğünde olup kuru tarım arazisi niteliğindedir. Hava kalitesi modelleme çalışmasına göre tarım arazilerinin bulunduğu bölgede hesaplanan toz konsantrasyonları, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nde verilen sınır değerlerin altında kalmaktadır. Dolayısıyla söz konusu arazilerin tozlanmadan etkilenmeyeceği tahmin edilmektedir. Projeye konu çalışma alanının yakın çevresinde sulu tarım arazisi bulunmamaktadır Projeye konu faaliyet, 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” EK 2 (Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler)’de 2.17 ve 2.18 maddeleri kapsamında değerlendirilmektedir. Söz konusu faaliyet için yönetmelik kapsamında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne başvurularak Çevre İzni alınacak olup Gürültü Konulu Çevre İznine de müracaat edilecektir. Ocaktaki faaliyetler esnasında, 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Tozla Mücadele Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca faaliyet sırasında 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”nin ilgili maddelerine uyulacaktır. Faaliyet sahasında çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı ve yangın söndürme ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacaktır. 5.1.4. Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler Proje alanında toz oluşumunun meydana geleceği her aşamada, tozlanmaya karşı gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aşağıda maddeler halinde özetlenmiştir, Ocak alanında malzemenin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, gerekli bütün önlemler alınacaktır. Yükleme ve boşaltmada oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak, yükleme ve boşaltma işlemlerinin savurma yapılmadan ve yavaş yavaş yapılmasına dikkat edilecektir. Böylelikle toz çıkışında bir miktar azalma sağlanacaktır. Sahada yapılacak nakliye sırasında ocak içi ve ocak bağlantı yolu periyodik olarak sulanacaktır. Ocak nakliye yolunda gerektiğinde iyileştirme çalışmaları yapılacaktır. Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilecektir. Kamyonların üstü branda ile örtülecektir. 144 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Yukarıdaki bölümlerde maddeler halinde verilen toz yayıcı işlemlerin aynı anda yapılacağı varsayıldığında, oluşacak toplam toz miktarı ile debisi ve alınacak önlemler sonucu oluşan toz miktarı ile debisi bir tablo halinde özetlenerek aşağıda verilmiştir. Reel olarak tüm bu işlemler aynı anda yapılamayacağından, alınacak önlemler sonucu ortaya çıkan emisyon debisi, hesaplanan emisyon debisinden çok daha alt sınırlarda kalacaktır. Tablo 52. Üretimde Oluşacak Toz Emisyon Debisi ve Alınacak Önlemler Kontrollü Toz Emisyonu debisi (kg/saat) Kontrolsüz Toz Emisyon debisi (kg/saat) Alınacak İlave Önlem Patlatma --- 180 Ocak ayna üstü ve önü sulanacak, spreyleme yapılacak, pnömatik deliciler kullanılacak TOPLAM* Ocaktan malzemenin yüklenmesi --- 180 0,71 1,42 Malzemenin nakli 4,92 9,84 TOPLAM (**) 5,63 11,26 Toz yayıcı işlem Yükleme ve boşaltma savurma yapılmadan yapılacaktır. Yol yüzeyi % 10 nemde tutulacak şekilde sulanacaktır. Nakledilecek malzemenin üstü kapatılacaktır. * Patlatma işlemi tek başına bir emisyon kaynağı olup, aynı anda başka işlemlerin yapılıyor olması kesinlikle söz konusu değildir. Verilen toz emisyonu 1 patlatmada çıkan miktardır. ** Malzemenin kamyonlara yüklenmesi işlemi ocak mahallinde gerçekleştirilecek bir işlemdir. Diğer taraftan nakil yapılabilecektir. Malzeme nakli lokal bir işlem olmayıp, gidiş-geliş toplam 3,0 km’lik bir mesafe içine dağılmıştır ve farklı noktalarda emisyon söz konusudur. Faaliyet süresince Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen UVS ve KVS sınırları aşılmayacak ve yönetmeliğin EK 1 c, d, e bentlerinde belirtilen esaslara uyulacaktır. 5.2. Su Kullanımı ve Bertarafı (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) 5.2.1. Su Kullanımı Sahada işletme faaliyetleri esnasında, sosyal ihtiyaçlar için (personelin içme ve kullanma suyu) suya ihtiyaç vardır. Ocak alanında kalker cevherinin üretim faaliyetleri için doğrudan bir suya ihtiyaç bulunmamakla birlikte, ocak içi bağlantı yollarından kaynaklanan toz çıkışını önlemek amacıyla su kullanımı söz konusu olacaktır. Sahadaki su ihtiyacı öncelikli olarak taşıma yolu ile alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının yeraltısuyu kuyularından temin edilecektir. Fabrika kuyularına ait DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nden alınan yeraltısuyu kullanma belgeleri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 21). Sahada çalışacak personelin içme suyu ihtiyacı ambalajlı olarak piyasadan temin edilecektir. 145 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Personel Kullanımı İçin Gerekli Olan Su İhtiyacı Proje alanında üretim esnasında 17 kişinin çalışması planlanmaktadır. Çalışan personelin sosyal amaçlı su gereksinimi ortalama 216 lt/gün (2012 yılı TUİK Belediye Su İstatistikleri-Belediye Atık Temel Göstergeleri) kabul edildiğinde ve 17 personel üzerinden hesaplamalar yapıldığında; Günlük Su İhtiyacı = Personel Sayısı * Günlük Ortalama Su Gereksinimi Günlük Su ihtiyacı = 17 Kişi * 216 lt/gün = 3.672 lt/gün = 3,67 m3/gün’dür. Proje alanında kullanılan içme ve kullanma suyu niteliklerinin “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik” hükümleri ile 07.03.2013 tarih ve 28580 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ilgili hükümlerine uygun olması sağlanacaktır. Ayrıca personelin içme suyu ihtiyacı için kullanılacak suyun hijyenik şartları sağlanacaktır. Personel sosyal ihtiyaçlarını, alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasından karşılayacağı için, sahada personel kullanımından kaynaklı olarak evsel nitelikli atıksu oluşmayacaktır. Yolların Sulanması Faaliyet kapsamında ocak içi ve stabilize bağlantı yollarında toz çıkışını önlemek amacıyla mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak su ile spreyleme yapılacaktır. Yolların sulanması işlemi 10 ton kapasiteli sulama aracı ile günde 3 kez yapılacaktır. Buna göre günlük toplam 30 ton su kullanımı hesaplanmıştır. Bu kullanımda, su buharlaşacağından atıksu oluşması söz konusu değildir. Proje alanında ihtiyaç duyulan su miktarları, bunların temin edileceği kaynaklar aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tablo 53. Proje Alanı İşletme Aşamasında Su Temini ve Kullanımlarına Göre İhtiyaç Duyulan Su Miktarları Su Kullanım Amacı Su Temin Yeri Kullanım Miktarı ( m3/gün ) Oluşacak Atıksu Miktarı (m3/gün) Bertaraf Yöntemi Personel İçme ve Kullanma Suyu YAS 3,67 3,67 Firmaya Ait Çimento Fabrikası Sosyal Tesisi Yol Sulama Suyu YAS 30 --- Buharlaşma ile bertaraf olacaktır. 33,67 --- TOPLAM * YAS : Yeraltısuyu Faaliyetler sırasında 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve bu kanuna dayalı çıkarılan yönetmeliklere ve tüzüklere ve ayrıca 2006/1 Umumi Hıfzıssıhha Kararına uyulacaktır. 146 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 5.2.2. Atık Suların Bertarafı Evsel nitelikli atıksular Personelin sosyal ihtiyaçları, alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasından karşılanacağı için sahada evsel nitelikli atıksu oluşması söz konusu değildir. Firmaya ait çimento fabrikasının, Pınarhisar Belediyesi’nden alınan atıksu bağlantı izin belgesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 22). Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri kapsamında Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün vermiş olduğu deşarj görüşü ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 23). Görüşte, proje alanında Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği kapsamında dış ortama verilen bir endüstriyel atıksu deşarjının olmadığı ve personel yemek, lavabo gibi ihtiyaçlarının 1,5-2 km mesafe yakınında bulunan Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş. Trakya Şubesinde karşılanması sebebiyle evsel nitelikli atıksu oluşmadığı beyanının devamının sağlanması, hiçbir şekilde alıcı ortama deşarjın yapılmaması, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine uyulması şartıyla Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümleri kapsamında, deşarj konulu Çevre İzninden proje alanının muaf olduğu belirtilmiştir. Üretim faaliyetleri sırasında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 5.3. Atıklar (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) 5.3.1. Evsel Nitelikli Katı Atıklar Sahada ocak faaliyetleri sırasında, meydana gelecek katı atıklar az miktarda oluşan evsel nitelikli katı atıklardır. 2012 yılı TUİK Belediye İstatistikleri, Belediye Atık Temel Göstergeleri verilerine göre, kişi başına günde atılacak evsel atık miktarı 1,12 kg/kişi-gün olarak kabul edilmektedir. Bu değer kullanılarak çalışacak personelden kaynaklanan toplam evsel nitelikli katı atık miktarları aşağıda hesaplanmıştır. 1,12 kg/kişi/gün * 17 kişi = 19,04 kg/gün’dür. İşletmede çıkan katı atıklar, evsel nitelikli ve geri kazanılabilir nitelikte olan kağıtkağıt ürünleri ile plastik atıklardır. Faaliyet süresince çıkacak evsel nitelikli atıkların toplanması, depolanması ve bertarafı konusunda 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (KAKY) hükümlerine uyulacaktır. Proje alanında oluşacak bu evsel katı atıklar, KAKY Madde 18’e göre biriktirilecektir. Bunun için ağzı kapaklı çöp bidonları kullanılacaktır. Evsel katı atıklar, fabrikanın çöp depolama alanına belirli periyotlarla boşaltılacak ve buradan Pınarhisar Belediyesinin çöp toplama merkezine gönderilecektir. 147 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 5.3.2. Ambalaj Atıkları Sahada faaliyetlerden kaynaklı olarak ambalaj atığı oluşması beklenmemektedir. Ambalaj atıklarının oluşması durumunda, söz konusu atıkların bertarafı 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Yönetmelik gereği ambalaj atıkları diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve toplama sistemine verilmek üzere hazır olarak depolanacaktır. Ambalaj atıkları belediye ile anlaşma yapan ve çevre lisansı almış toplama ayırma tesislerine verilecektir. Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi ve düzenli depolama sahalarında depolanarak bertarafı yasaktır. Dolayısıyla tesisten çıkabilecek ambalaj atıkları diğer atıklar ile birlikte düzenli depolama sahalarına gönderilmeyecektir. 5.3.3. Atık Yağlar Ocakta çalışacak iş makineleri ve araçlar ile nakliye araçlarının bakım – onarımları, yağ değişimlerinin ocak sahasında yapılması zorunlu olduğu durumlarda, sahada az miktarda atık yağ oluşumu söz konusu olabilecektir. Proje alanında atık yağ oluşması durumunda faaliyet sahibi firma tarafından, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 9’da belirtilen Atık Yağ Üreticileri Yükümlülükleri yerine getirilecek, Madde 15’e göre çıkabilecek atık yağların bir kez atık yağ kategori belirleme analizi yaptırılacak ve Madde 18’e göre atıkyağların depolanması için uygun zemin oluşturulacak ve geçici olarak depolanacaktır. İlgili yönetmelik maddeleri doğrultusunda faaliyet sahibi tarafından yerine getirilmesi gereken yükümlülükler aşağıda açıklanmıştır. 1. “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 9-Atık yağ üreticisinin yükümlülükleri a) Atık yağ üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirleri almakla, b) Atık yağ analizlerini 15 inci maddeye uygun olarak yapmak veya yaptırmakla, atık yağları kategorilerine göre ayrı ayrı 18 inci maddede belirtilen şekilde geçici depolamakla, c) Tesisten kaynaklanan farklı kategorideki atık yağları birbirleriyle, PCB ve diğer tehlikeli atıklarla karıştırmamakla, tehlikeli atıkla kirlenmiş yağların bertarafı için Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uymakla, ç) Atık yağların taşıma lisansı almış taşıyıcılar vasıtasıyla çevre lisanslı işleme ve bertaraf tesislerine gönderilmesini sağlamakla, d) Atık yağların tesis dışına taşınması durumunda Ulusal Atık Taşıma Formunu doldurmakla, e) 26 ncı maddeye göre kayıt tutmakla ve EK-2’de yer alan Atık Yağ Beyan Formunu doldurarak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı sonuna kadar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne göndermekle, f) Atık yağların taşınmasında üretici ile işleme veya bertaraf tesisi işletmecisi arasında uyuşmazlık çıkması halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün içinde uyuşmazlığı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne bildirmekle, bu süre içinde uyuşmazlığa konu olan atık yağları kendi depolarında muhafaza altına almakla, yükümlüdür.” 2. “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 15-Atık yağ analizi (1) Kullanılan yağ türünde değişiklik yapılmaması durumunda atık yağ kategori analizleri atık üreticisi tarafından bir kez yaptırılarak EK-2’de yer alan Atık Yağ Beyan Formuyla 148 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Bakanlığa beyanda bulunulur. Atık yağ kategori analizleri yetkilendirilmiş kuruluşlar, işleme veya bertaraf tesisleri tarafından yaptırılmış olan atık yağ üreticileri, tekrar bir analiz yaptırmaya gerek olmadan bu analizleri kullanabilir. Atık yağ kategorisini etkileyecek koşulların oluşması durumunda atık yağ analizi yenilenerek Bakanlığa bilgi verilmesi zorunludur.” 3. “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18-Geçici Depolama (1) Atık yağlar 20 nci maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde teknik detayları verilen geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş tanklar/konteynerler içinde toplanır. Farklı kategorideki atık yağlar için farklı tank/konteyner kullanılır. Atık yağ geçici depolama tankları/konteynerleri göstergeli, aşırı dolmayı önleyici tertibata sahip olmak zorundadır. Tanklar/konteynerler işaretli yere kadar doldurulur ve hiçbir zaman tam dolu bırakılmaz. Tanklar/konteynerler kolayca doldurulabilir ve boşaltılabilir olmak zorundadır. Tankların/konteynerlerin ağzı yeterli büyüklükte ve kapalı, diplerinde toplanmış katı veya çamurumsu çökeltilerin temizlenmesi için gerekli düzeneğe sahip olmak ve yağmur suyundan korunmak zorundadır. (2) Atık yağlar, kırmızı renkli ve üzerinde "Atık Yağ" ibaresi yer alan tank/konteynerlerde depolanır. Farklı kategorilerdeki atık yağlar birbirleriyle karıştırılmaz. Bu tankların içine su, benzin, fuel-oil, boya, deterjan, solvent, antifiriz ve motorin gibi herhangi yabancı bir madde karıştırılmaz.” 4. “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 20-1. Fıkrası f Bendi Tesis alanının atık yağ ile temasta olan kısımlarında zemin geçirimsizliğinin sağlanması zorunludur. Bu amaçla kalınlığı en az 25 cm olan betonarme zeminin ve havuzlama yan duvarlar içlerinin, dökülmelere karşı geçirimsizliğini sağlamak amacıyla epoksi boya, geomembran ve benzeri tecrit malzemesi ile kaplanması gereklidir. Atık kabul alanı yağmura karşı korunur.” Oluşması muhtemel atık yağlar herhangi bir tehlikeli atık ile karıştırılmayacak ve ayrı olarak fabrikanın geçici atık depolama alanında depolanacaktır. Oluşması muhtemel atık yağların kategorisini belirlemek amacıyla analizi yaptırılacak ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na beyanda bulunulacaktır. Oluşması muhtemel atık yağlar Madde 18’e göre tesiste geçici olarak ve Madde 20 1. Fıkra f bendinde belirtilen sızdırmasız zemin özelliklerini taşıyan, yağmura karşı korunaklı, üzerinde “Atık Yağ” ibaresi bulunan kırmızı tanklarda diğer atıklardan ayrı olarak depolanacaktır. Depolanan atık yağlar Ulusal Atık Taşıma Formu doldurularak taşıma lisansı almış taşıyıcılara verilecek ve çevre lisanslı işleme ve bertaraf tesislerine gönderilecektir. Tesiste biriktirilen ve taşıma formu doldurularak tesisten uzaklaştırılan atık yağlar için her yıl şubat ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait miktarlar üzerinden atık yağ beyanında bulunulacaktır. Proje alanında yapılacak faaliyetler sırasında, 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. 5.3.4. Bitkisel Atık Yağlar Proje alanında herhangi bir sosyal tesis kurulmayacaktır. Dolayısıyla sahada bitkisel atık yağ oluşması söz konusu değildir. 149 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 5.3.5. Tehlikeli Atıklar Proje alanında proses gereği tehlikeli atık oluşmayacaktır. Faaliyet kapsamında oluşabilecek tehlikeli atıkları makine ve teçhizatın yağlanmasında kullanılan yağlar ve yağlar ile kirlenmiş kontamine atıklar (istübü, yağlı bez, yağ filtresi vb.)’dır. Alanda oluşabilecek tehlikeli atıklar için faaliyet süresince 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır. Tehlikeli atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 9. Maddesi m bendi gereği firmaya ait çimento fabrikası sınırları içerisinde bulunan tesis ve binalardan uzakta, beton saha üzerine, sağlam sızdırmaz zeminli ve emniyetli geçici atık depolama alanında depolanacaktır. Tehlikeli atıklar bu alanda yönetmelik hükümleri doğrultusunda uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlarda ayrı ayrı depolanacaktır. Konteynırlar üzerinde atık ibaresi bulunacaktır ve depolanan maddenin miktarı ve depolama tarihi konteynırlar üzerinde belirtilecektir. Atıklar ayrı olarak kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde depolanacaktır. Araçlardan çıkan yağ filtreleri, atık motor yağı geçici depolama alanında ayrı bir konteynırda biriktirilecektir. Aynı yönetmeliğin 9. Maddesi d bendi gereği üretilen atıklarla ilgili kayıt tutulacak ve g bendi gereği atık beyan formları yönetmelikte belirtilen zamanlarda Bakanlıkça hazırlanan web tabanlı program kullanılarak doldurulacak, onaylanacak ve beş yıl boyunca bir nüshası saklanacaktır. Tehlikeli atıklar çevre lisansı almış bertaraf tesislerine gönderilecektir. Alanda oluşacak atıklar için 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Pil ve akü gibi tehlikeli atıklar 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun olarak toplanacak, depolanacak ve lisans almış tesislere verilmesi sağlanacaktır. 5.4. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri, (Akustik Rapor) 5.4.1. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri Proje alanında işletme esnasında faaliyet ünitelerinden kaynaklanan gürültü, üretim esnasında iş makineleri ve ekipmanlarından kaynaklanan gürültüdür. İnceleme konusu olan kalker madeni çıkarım alanında gürültünün gerek ocak çevresinde gerekse burada çalışan işçi ve personele olumsuz etkisi olabilir. Sahada çalışan personelin kulak sağlığı ve konforu açısından maruz kaldıkları gürültü düzeyleri için, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan 28.07.2013 tarih ve 28721 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğü giren “Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”te Maruziyet Sınır Değerleri ve Maruziyet Etkin Değerleri belirtilmiştir. Söz konusu yönetmeliğin 5. Maddesinde çalışan personel için en yüksek maruziyet sınır değeri günde 8 saatlik çalışma süresi için 85 dBA, en düşük maruziyet 150 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” sınır değeri 80 dBA; anlık gürültü maksimum değeri ise 140 dBA olarak belirtilmiştir. Ayrıca aynı maddede, günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiği işlerde günlük maruziyet değeri yerine haftalık maruziyet sınır değeri 87 dBA olarak kullanılabileceği belirtilmiştir. Verilen bu değerler gürültü seviyesi olup dBA ağırlıklı ortalama olarak ses basınç seviyesidir ve dBA ortalama desibelin kısaltılmasıdır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi, alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneydoğusunda yer alan Pınarhisar İlçesi’ne bağlı Camiikebir Mahallesi’dir. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 1,6 km güneyinde Pınarhisar İlçesi’ne bağlı evler ile 1,5 km kuzeybatısında Kaynarca Beldesi’ne bağlı evler bulunmaktadır. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” nin EK 7 Tablo 4’te farklı yerleşim bölgeleri için Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri verilmiştir. Bu değerler aşağıdaki tabloda sunulduğu gibidir. Tablo 54. Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Organize Sanayi Bölgesi veya İhtisas Sanayi Bölgesi içindeki her bir tesis için Lgündüz (dBA) Lakşam (dBA) Lgece (dBA) 60 55 50 65 60 55 68 63 58 70 65 60 Çalışma yapılacak sahanın bulunduğu alan, “Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar” kapsamında değerlendirilebilir. Tablo 54’te görüleceği üzere “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK 7 Tablo 4’te bu alanlar için verilen gündüz gürültü düzeyi 65 dBA olarak tanımlanmıştır. Sahada yapılacak çalışmalar sırasında oluşması muhtemel gürültü seviyesinin en yakın yerleşim biriminde bu sınır değerini aşmaması gerekmektedir. Üretim faaliyetleri sırasında çalışacak makine ekipmandan kaynaklı olarak gürültü oluşması söz konusudur. Kalker ocağında 1 adet delici makine, 2 adet yükleyici, 5 adet kamyon ve 1 adet arazöz kullanılacaktır. Sahada makine-ekipmanların tamamının aynı anda kullanılması söz konusu olmamakla birlikte, en kötü durumda bütün makinelerin aynı anda çalışacağı varsayımı yapılarak gürültü düzeyleri hesaplanmıştır. Sahada oluşacak gürültünün, muhtemel gürültü kaynaklarının gürültü seviyeleri; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanıp, 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından 151 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik”in 5. Maddesi’nde verilen tabloda tanımlanan motor gücü seviyelerine göre verilen formüller yardımıyla bulunmaktadır. 5. maddede sunulan tabloda belirtilen makine – ekipman listesinden; bu sahada kullanılacak olan ekipman tipleri ve bunların motor güçlerine göre tanımlanan formüller ise Tablo 55’te sunulmaktadır. Tablo 55. Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Seviyesine Uygun Olarak Tanımlanan Ses Gücü Seviyeleri Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyesi Net Kurulu Güç P (kW), Uygulama Kütlesi m (kg) Teçhizatın Tipi Tekerlekli Dozerler, Tekerlekli Yükleyiciler, Tekerlekli Kazıcı – Yükleyiciler, Damperli Kamyonlar, Greyderler, Yükleyici Tipli Toprak Doldurmalı Sıkıştırıcılar 03.07.2004’ ten itibaren 03.01.2006’ dan itibaren P ≤ 55 104 101 P > 55 85 + 11 log P 82 + 11 log P P > 15 97 + 2 1og P 95 + 2 log P Sahada kullanılan ekipmanların ses gücü düzeyleri, ekipmanların motor güçleri ile ilgili olup ekipmanların ses gücü düzeylerinin hesaplanabilmesi için yukarıdaki tabloda belirtilen formüller kullanılacaktır. Proje alanında üretim esnasında kullanılacak ekipmanların motor güçleri aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak verilmiştir. Tablo 56. Proje Alanında Kullanılacak Makine – Ekipmanların Motor Güçleri Ünite Motor Gücü Delici Makine 120 HP = 90 kW Yükleyici 219 HP = 163 kW Kamyon 150 HP = 112 kW Arazöz 150 HP = 112 kW *** 1 HP = 0,746 kW Makinelerin Ses Gücü Seviyesinin Hesaplanması Tablo 55’te verilen formüller doğrultusunda her makinenin Ses Gücü Düzeyi aşağıda hesaplanmıştır. Delici Makine : Proje alanında kullanılacak delici makinenin motor gücü 120 HP = 90 kW tır. Tablo 56’da delici makine için verilen değerlendirme sonucu, P = 90 kW > 55 kW olduğundan “ Lw = 82 + 11 log P ” formulü ses gücü hesabında kullanılmıştır. Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB 152 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Yükleyici : Proje alanında kullanılacak yükleyicinin motor gücü 219 HP = 163 kW tır. Tablo 56’da yükleyici için verilen değerlendirme sonucu, P = 163 kW > 55 kW olduğundan “ Lw = 82 + 11 log P ” formulü ses gücü hesabında kullanılmıştır; Lw = 82 + 11 log 163 = 106 dB Kamyon : Proje alanında kullanılacak kamyonun motor gücü 150 HP = 112 kW tır. Tablo 56’da kamyon için verilen değerlendirme sonucu, P = 112 kW > 55 kW olduğundan “ Lw = 82 + 11 log P ” formulü ses gücü hesabında kullanılmıştır; Lw = 82 + 11 log 112 = 105 dB Arazöz : Proje alanında kullanılacak arazözün motor gücü 150 HP = 112 kW tır. Tablo 56’da arazöz için verilen değerlendirme sonucu, P = 112 kW > 55 kW olduğundan “ Lw = 82 + 11 log P ” formulü ses gücü hesabında kullanılmıştır; Lw = 82 + 11 log 112 = 105 dB Çalışılacak olan proje alanında muhtemel gürültü kaynakları ve bu kaynakların gürültü düzeyleri aşağıdaki tabloda toplu halde verilmiştir. Tablo 57. Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları Ve Ses Gücü Düzeyleri Ünite Delici Makine Yükleyici Kamyon Arazöz Adet Ses Gücü Düzeyi (dB) 1 2 5 1 104 106 105 105 İşletme alanı için öngörülen gürültü kaynaklarına ait ses gücü düzeyleri Tablo 57’de sunulmuştur. Proje alanında ve çevresinde oluşması muhtemel maksimum gürültü düzeyleri hesaplanırken tüm ekipmanın aynı anda çalışacağı varsayımı yapılmış ve en kötü hal senaryosu değerlendirilmiştir. Ocak faaliyetleri sırasında oluşacak toplam gürültü düzeyleri aşağıda verilen toplam formülü kullanılarak hesaplanmıştır. n Lwt 10 log 10 Lwi / 10 i 1 Ocak faaliyetleri sırasında sahada oluşacak toplam ses gücü düzeyi; 153 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Lwt 10 log (1* 10104/10 ) (2 * 10106/10 ) (5 * 10105/10 ) 1*10105/10 Lwt 114,69 dB Sahada makine-ekipmanın çalışmasından kaynaklanan ses gücü düzeyi 114,69 dB olarak hesaplanmıştır. Proje alanında oluşacak gürültünün 1400 m, 1500 m ve 1600 m yarıçapındaki etki alanı içerisinde yayılımının hesaplanması ve ilgili yönetmelik çerçevesinde yorumlanması bu bölümün ana amacını oluşturmaktadır. Yapılacak gürültü hesaplarında aşağıdaki formüller sırasıyla kullanılacaktır; Ses Basınç Düzeyi, Lpi Q L pi Lwi 10 log 2 4r Lpi : Ses kaynağına ait ses basınç düzeyi, dB Lwi : Ses kaynağına ait ses gücü düzeyi, dB r : Kaynaktan olan uzaklık, m Q : Yönelme Katsayısı (Serbest Alanda 1 kabul edilmiştir) (Formül-1) Atmosferik Yutum, Aatm f 2 *r A atm 7 ,4.10 8 Aatm : Atmosferik yutum, dB f : Ses frekansı, Hz r : Kaynaktan olan uzaklık, m : Havanın bağıl nemi, % (Formül-2) Net Ses Basınç Düzeyi, Lpi,net L pi,net L pi İlk 100 m mesafe için : (Formül-3) 100 m mesafeden sonra için : L pi,net L pi Aatm (Formül-4) Gürültü Düzeyi, Lgi Lgi L pi,net DF Lgi : Kaynağa ait gürültü Düzeyi, dBA Lpi,nat : Net Ses Basınç Düzeyi, dB DF : A ağırlıklama eğrisine göre düzeltme faktörü (Formül-5) Toplam Gürültü Düzeyi, Lgt n Lgt 10 log 10 Lgi / 10 (Formül-6) i 1 154 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Gündüz-Akşam-Gece Gürültü Düzeyi, Lgag Lgag 10 * log Lgag Lgündüz Lakşam Lgece : : : : 1 L / 10 (L 10) / 10 (L 5) / 10 (Formül-7) 12 *10 gündüz 4 *10 akşkş 8 *10 gece 24 Gündüz-akşam-gece gürültü düzeyi, dBA Gündüz gürültü düzeyi, dBA (07:00-19:00 saatleri arası) Aşam gürültü düzeyi, dBA (19:00-23:00 saatleri arası) Gece gürültü düzeyi, dBA (23:00-07:00 saatleri arası) Gürültü Kaynaklarının Ses Basınç Düzeylerinin Hesaplanması Yukarıda hesaplanan makine ve ekipmanlara ait ses gücü düzeylerinin, açık (serbest) alanda yayılımı sonucu ocak alanı çevresinde oluşacak ses basınç düzeyleri yukarıda verilen “Formül 1” kullanılarak hesaplanmıştır. 1. Delici Makine x = 10 m : x = 20 m : x = 30 m : x = 40 m : x = 50 m : x = 100 m : x = 250 m : x = 500 m : x = 750 m : x = 1000 m : x = 1400 m : x = 1500 m : x = 1600 m : Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 Lp,1 = = = = = = = = = = = = = 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 104 +10 log ( ¼ x 3,14 x 102 ) 3,14 x 202 ) 3,14 x 302 ) 3,14 x 402 ) 3,14 x 502 ) 3,14 x 1002 ) 3,14 x 2502 ) 3,14 x 5002 ) 3,14 x 7502 ) 3,14 x 10002 ) 3,14 x 14002 ) 3,14 x 15002 ) 3,14 x 16002 ) = = = = = = = = = = = = = 73 dB 67 dB 63 dB 61 dB 59 dB 53 dB 45 dB 39 dB 36 dB 33 dB 30 dB 29 dB 29 dB 2. Yükleyici x = 10 m x = 20 m x = 30 m x = 40 m x = 50 m x = 100 m x = 250 m x = 500 m x = 750 m x = 1000 m x = 1400 m x = 1500 m x = 1600 m : : : : : : : : : : : : : Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 Lp,2 = = = = = = = = = = = = = 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 106 +10 log ( ¼ x 3,14 x 102 ) 3,14 x 202 ) 3,14 x 302 ) 3,14 x 402 ) 3,14 x 502 ) 3,14 x 1002 ) 3,14 x 2502 ) 3,14 x 5002 ) 3,14 x 7502 ) 3,14 x 10002 ) 3,14 x 14002 ) 3,14 x 15002 ) 3,14 x 16002 ) = = = = = = = = = = = = = 75 dB 69 dB 65 dB 63 dB 61 dB 55 dB 47 dB 41 dB 38 dB 35 dB 32 dB 31 dB 31 dB 3. Kamyon x = 10 m : x = 20 m : x = 30 m : Lp,3 Lp,3 Lp,3 = 105 +10 log ( ¼ x 3,14 x 102 ) = 105 +10 log ( ¼ x 3,14 x 202 ) = 105 +10 log ( ¼ x 3,14 x 302 ) 155 = 74 dB = 68 dB = 64 dB LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” x = 40 m x = 50 m x = 100 m x = 250 m x = 500 m x = 750 m x = 1000 m x = 1400 m x = 1500 m x = 1600 m : : : : : : : : : : Lp,3 Lp,3 Lp,3 Lp,3 Lp,3 Lp,3 Lp,3 Lp,3 Lp,3 Lp,3 = = = = = = = = = = 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 3,14 x 402 ) 3,14 x 502 ) 3,14 x 1002 ) 3,14 x 2502 ) 3,14 x 5002 ) 3,14 x 7502 ) 3,14 x 10002 ) 3,14 x 14002 ) 3,14 x 15002 ) 3,14 x 16002 ) = = = = = = = = = = 62 dB 60 dB 54 dB 46 dB 40 dB 37 dB 34 dB 31 dB 30 dB 30 dB 4. Arazöz x = 10 m x = 20 m x = 30 m x = 40 m x = 50 m x = 100 m x = 250 m x = 500 m x = 750 m x = 1000 m x = 1400 m x = 1500 m x = 1600 m : : : : : : : : : : : : : Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 Lp,4 = = = = = = = = = = = = = 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 105 +10 log ( ¼ x 3,14 x 102 ) 3,14 x 202 ) 3,14 x 302 ) 3,14 x 402 ) 3,14 x 502 ) 3,14 x 1002 ) 3,14 x 2502 ) 3,14 x 5002 ) 3,14 x 7502 ) 3,14 x 10002 ) 3,14 x 14002 ) 3,14 x 15002 ) 3,14 x 16002 ) = = = = = = = = = = = = = 74 dB 68 dB 64 dB 62 dB 60 dB 54 dB 46 dB 40 dB 37 dB 34 dB 31 dB 30 dB 30 dB Farklı Frekanslarda Ses Basınç Düzeyleri Proje alanında çalışacak iş makinelerinin, tüm endüstriyel gürültü kaynakları gibi, ses frekans aralığı 500 Hz. – 4000 Hz. arasındadır. Yukarıda hesaplanan ses gücü ve ses basınç düzeyleri farklı frekanslardaki seslerin toplam düzeyine eşittir. Sahada çalışacak makineekipmanların 500 Hz ile 4000 Hz. frekans aralığında dört merkez frekanstaki (500 Hz., 1000 Hz., 2000 Hz., 4000 Hz.) ses basınç düzeyleri oktav band analizi yapılarak hesaplanmış ve aşağıda sunulmuştur. 156 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 58. Gürültü Kaynaklarının Frekanslara Göre Ses Basınç Düzeyleri Mesafe (m) Gürültü Kaynağı Ses Basınç Düzeyi (dB) 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 67 67 67 Gürültü Kaynağı 61 61 61 61 63 63 63 63 30 57 57 57 57 59 59 59 59 40 55 55 55 55 57 57 57 57 50 53 53 53 53 55 55 55 55 47 47 47 47 49 49 49 49 39 39 39 39 41 41 41 41 33 33 33 33 35 35 35 35 250 500 4000 Hz 69 30 30 30 32 32 32 32 27 27 27 27 29 29 29 29 1400 24 24 24 24 26 26 26 26 1500 23 23 23 23 25 25 25 25 1600 23 23 23 23 25 25 25 25 10 68 68 68 68 68 68 68 68 20 62 62 62 62 62 62 62 62 30 58 58 58 58 58 58 58 58 40 56 56 56 56 56 56 56 56 50 54 54 54 54 54 54 54 54 100 48 48 48 48 48 48 48 48 40 40 40 40 40 40 40 40 250 500 Arazöz 30 1000 Kamyon 750 Yükleyici 20 Delici Makine 10 100 500 Hz 69 Ses Basınç Düzeyi (dB) 1000 Hz 2000 Hz 69 69 500 Hz 67 34 34 34 34 34 34 34 34 750 31 31 31 31 31 31 31 31 1000 28 28 28 28 28 28 28 28 1400 25 25 25 25 25 25 25 25 1500 24 24 24 24 24 24 24 24 1600 24 24 24 24 24 24 24 24 Atmosferik Yutuş Faktörü Atmosferik yutuş endüstriyel gürültünün frekans aralığı olan 500 Hz. ile 4000 Hz. arasında 4 frekansta, aşağıdaki formül kullanılarak ayrı ayrı hesaplanmış ve aşağıdaki tabloda sunulmuştur. f 2 *r A atm 7 ,4.10 8 *** Bölgenin bağıl nemi, en yakın meteoroloji istasyonu olan Kırklareli Meteoroloji İstasyonunun meteorolojik verileri göz önüne alınarak % 69,7 olarak alınmıştır. Atmosfer, gürültü kaynağına yakın mesafelerde ses basınç düzeyinde kayda değer bir azalışa neden olmaz. Bu nedenle 100 m mesafeden sonra oluşacak atmosferik yutum hesaplanarak gürültü dağılımına dahil edilmiştir. 157 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 59. Mesafelere Göre 4 Frekansta Hesaplanan Atmosferik Yutum Değerleri Atmosferik Yutum (dB) Mesafe (m) 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 0 0 0 0 0 0,027 0,066 0,133 0,199 0,265 0,372 0,398 0,425 0 0 0 0 0 0,106 0,265 0,531 0,796 1,062 1,486 1,593 1,699 0 0 0 0 0 0,425 1,062 2,123 3,185 4,247 5,945 6,370 6,795 0 0 0 0 0 1,699 4,247 8,494 12,740 16,987 23,782 25,481 27,179 10 20 30 40 50 100 250 500 750 1000 1400 1500 1600 Net Ses Basınç Düzeyleri İlk 100 m mesafe için : L pi,net L pi 100 m mesafeden sonra için : L pi,net L pi Aatm Gürültü kaynağına ait net ses basınç düzeyi ilk 100 metrede atmosferde hissedilir bir değerde yutuş olmadığı için o mesafedeki ses basınç düzeyine eşittir. Yukarıda verilen formüller kullanılarak mesafelere göre her makine-ekipmanın net ses basınç düzeyleri hesaplanarak aşağıda verilmiştir. Sahada çalışacak makine ekipmanın Net Ses Basınç Düzeyleri ise toplu halde Tablo 60’da sunulmuştur. 158 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 60. Mesafelere Göre Gürültü Kaynaklarına Ait Net Ses Basınç Düzeyleri Mesafe (m) Gürültü Kaynağı Ses Basınç Düzeyi (dB) 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 67 67 67 Gürültü Kaynağı 61 61 61 61 63 63 63 63 30 57 57 57 57 59 59 59 59 40 55 55 55 55 57 57 57 57 50 250 500 750 53 53 53 53 46,97 46,89 46,58 45,30 38,93 38,73 37,94 34,75 32,87 32,47 30,88 24,51 Yükleyici 20 Delici Makine 10 100 500 Hz 69 Ses Basınç Düzeyi (dB) 1000 Hz 2000 Hz 69 69 500 Hz 67 4000 Hz 69 55 55 55 55 48,97 48,89 48,58 47,30 40,93 40,73 39,94 36,75 34,87 34,47 32,88 26,51 29,80 29,20 26,81 17,26 31,80 31,20 28,81 19,26 1000 26,73 25,94 22,75 10,01 28,73 27,94 24,75 12,01 1400 23,63 22,51 18,05 0,22 25,63 24,51 20,05 2,22 1500 22,60 21,41 16,63 -2,48 24,60 23,41 18,63 -0,48 1600 22,58 21,30 16,21 -4,18 24,58 23,30 18,21 -2,18 10 68 68 68 68 68 68 68 68 20 62 62 62 62 62 62 62 62 30 58 58 58 58 58 58 58 58 40 56 56 56 56 56 56 56 56 54 54 54 54 54 54 54 47,89 47,58 46,30 47,97 47,89 47,58 46,30 39,93 39,73 38,94 35,75 39,93 39,73 38,94 35,75 250 500 Arazöz 54 47,97 Kamyon 50 100 33,87 33,47 31,88 25,51 33,87 33,47 31,88 25,51 750 30,80 30,20 27,81 18,26 30,80 30,20 27,81 18,26 1000 27,73 26,94 23,75 11,01 27,73 26,94 23,75 11,01 1400 24,63 23,51 19,05 1,22 24,63 23,51 19,05 1,22 1500 23,60 22,41 17,63 -1,48 23,60 22,41 17,63 -1,48 1600 23,58 22,30 17,21 -3,18 23,58 22,30 17,21 -3,18 Gürültü Düzeyleri İnsan kulağı her frekanstaki seslere aynı derecede duyarlı değildir. Karmaşık bir sesin toplam ses basıç düzeyini bulmak için kulağın duyarlılığı ile orantılı ağırlıklama yöntemleri kullanılır. Bu amaçla yaygın olarak A ağırlıklama yöntemi kullanılmaktadır. Ağırlıklama A ağırlık grafiğinden frekanslara göre okunan düzeltme faktörlerinin ses basınç düzeylerine eklenmesi ile uygulanır. İş makineleri çalışma frekanslarının düzeltme faktörleri aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 61. A Ağırlıklama Grafiği Düzeltme Faktörleri Frekans Düzeltme Faktörü 500 Hz. - 3,2 1000 Hz. 0 2000 Hz. + 1,2 4000 Hz. +1 159 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” İş makinelerinin A ağırlıklama yapılarak frekanslara göre hesaplanan gürültü düzeyleri toplu halde Tablo 62’de sunulmuştur. Tablo 62. Mesafelere Göre Gürültü Kaynaklarına Ait Gürültü Düzeyleri Mesafe (m) Gürültü Kaynağı Ses Basınç Düzeyi (dB) Gürültü Kaynağı Ses Basınç Düzeyi (dB) 68,2 68,0 65,8 69,0 70,2 70,0 57,8 61,0 62,2 62,0 59,8 63,0 64,2 64,0 30 53,8 57,0 58,2 58,0 55,8 59,0 60,2 60,0 40 51,8 55,0 56,2 56,0 53,8 57,0 58,2 58,0 50 49,8 53,0 54,2 54,0 51,8 55,0 56,2 56,0 43,77 46,89 47,78 46,30 45,77 48,89 49,78 48,30 35,73 38,73 39,14 35,75 37,73 40,73 41,14 37,75 29,67 32,47 32,08 25,51 31,67 34,47 34,08 27,51 100 250 500 2000 Hz 4000 Hz 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 29,20 28,01 18,26 28,60 31,20 30,01 20,26 23,53 25,94 23,95 11,01 25,53 27,94 25,95 13,01 1400 20,43 22,51 19,25 1,22 22,43 24,51 21,25 3,22 1500 19,40 21,41 17,83 -1,48 21,40 23,41 19,83 0,52 1600 19,38 21,30 17,41 -3,18 21,38 23,30 19,41 -1,18 10 64,8 68,0 69,2 69,0 64,8 68,0 69,2 69,0 20 58,8 62,0 63,2 63,0 58,8 62,0 63,2 63,0 30 54,8 58,0 59,2 59,0 54,8 58,0 59,2 59,0 40 52,8 56,0 57,2 57,0 52,8 56,0 57,2 57,0 50 50,8 54,0 55,2 55,0 50,8 54,0 55,2 55,0 100 44,77 47,89 48,78 47,30 44,77 47,89 48,78 47,30 36,73 39,73 40,14 36,75 36,73 39,73 40,14 36,75 30,67 33,47 33,08 26,51 30,67 33,47 33,08 26,51 250 500 Arazöz 26,60 1000 Kamyon 750 1000 Hz Yükleyici 67,0 20 Delici Makine 10 500 Hz 63,8 750 27,60 30,20 29,01 19,26 27,60 30,20 29,01 19,26 1000 24,53 26,94 24,95 12,01 24,53 26,94 24,95 12,01 1400 21,43 23,51 20,25 2,22 21,43 23,51 20,25 2,22 1500 20,40 22,41 18,83 -0,48 20,40 22,41 18,83 -0,48 1600 20,38 22,30 18,41 -2,18 20,38 22,30 18,41 -2,18 Gürültü kaynaklarının farklı frekanslar için bulunan gürültü düzeyleri, desibellerle toplama formülü ile toplanarak iş makinelerinin mesafelere göre toplam gürültü düzeyleri hesaplanır. Toplam Gürültü Düzeyleri mesafelere göre her ekipman için aşağıdaki tabloda sunulmuştur. 160 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 63. Mesafelere Göre Gürültü Kaynaklarına Ait Toplam Gürültü Düzeyleri Toplam Gürültü Düzeyleri (dBA) Delici Makine Yükleyici Kamyon Arazöz 10 73,08 75,08 74,08 74,08 20 67,08 69,08 68,08 68,08 30 63,08 65,08 64,08 64,08 40 50 61,08 59,08 63,08 61,08 62,08 60,08 62,08 60,08 100 250 500 750 1000 1400 1500 1600 52,44 43,65 36,68 32,99 29,44 25,73 24,58 24,43 54,44 45,65 38,68 34,99 31,44 27,73 26,58 26,43 53,44 44,65 37,68 33,99 30,44 26,73 25,58 25,43 53,44 44,65 37,68 33,99 30,44 26,73 25,58 25,43 Gündüz ve Akşam Gürültü Düzeyi Proje alanında üretim faaliyetleri toplam 16 saat olarak gündüz ve akşam saatleri içerisinde gerçekleştirilecektir. Patlatma ile ocakta yapılan üretim faaliyetleri gündüz saatleri içerisinde gerçekleştirilecektir. Bunun dışında gerektiğinde nakliye işlerine devam edilecektir. Ocak alanında iş makinelerinin çalışması sonucu mesafelere göre oluşacak gündüz ve akşam gürültü düzeyi, toplam formülü (Formül 6) kullanılarak hesaplanmış ve aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tablo 64. Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Gündüz Gürültü Düzeyi Mesafe (m) Lg (dBA) 10 20 30 40 50 85 100 250 500 750 1000 1400 1500 1600 83,77 77,77 73,77 71,77 69,77 64,77 63,13 54,34 47,37 43,68 40,13 36,42 35,27 35,12 Tablo 65. Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Akşam Gürültü Düzeyi* Mesafe 10 20 30 40 50 100 (m) Lg 83,38 77,38 73,38 71,38 69,38 62,74 (dBA) (* Akşam vardiyasında delici makine çalışmamaktadır.) 145 250 500 750 1000 1400 1500 1600 59,49 53,95 46,99 43,29 39,75 36,04 34,88 34,73 Gündüz – Akşam – Gece Gürültü Seviyesi Lgag, Gündüz - Akşam - Gece Gürültü Seviyesi, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK 1’de verilen formül doğrultusunda hesaplanmaktadır. EK 1’de verilen Lgag formülü aşağıda verilmiştir. 161 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. Lgag 10 * log 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 1 L / 10 (L 10) / 10 ( L 5) / 10 12 *10 gündüz 4 *10 akş 8 *10 gece 24 Proje alanında patlatma ile ocakta yapılan üretim faaliyetleri gündüz saatleri içerisinde gerçekleştirilecek olup bunun dışında gerektiğinde nakliye işlerine devam edilecektir. Dolayısıyla Lgag değeri hesaplanırken Lakşam ve Lgece değeri sıfır olarak alınmıştır. Mesafelere göre Lgag değerleri üretim faaliyetleri için hesaplanmış ve aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 66. Mesafelere Göre Üretim Çalışmalarından Kaynaklanan Lgag Değerleri Mesafe (m) Lgag (dBA) 10 20 30 40 50 85 100 250 500 750 1000 1400 1500 1600 80,76 74,76 70,76 68,76 66,76 61,76 60,12 51,33 44,37 40,67 37,12 33,42 32,27 32,12 Yukarıda verilen gürültü düzeyleri incelendiğinde, gündüz gürültü düzeyinin 85 m mesafede, akşam gürültü düzeyinin ise 145 m mesafede “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK 7 Tablo 4’te verilen sınır değerlerin altında kaldığı görülmektedir. Faaliyet alanında bulunan iş makinlerinin çalışmasından kaynaklanan gündüz ve akşam gürültü düzeylerinin ile gündüz-akşam-gece gürültü düzeyinin, mesafelere göre dağılımını gösterir grafikler aşağıda sunulmuştur. Lg Lakş Şekil 36. Kalker Ocağında Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Lg ve Lakş Gürültü Dağılım Grafiği 162 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Lgag Şekil 37. Kalker Ocağında Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Lgag Gürültü Dağılım Grafiği Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında oluşacak gürültüden etkilenebilecek en yakın yerleşim birimi sahanın kuş uçuşu yaklaşık olarak 1.400 m güneydoğusunda yer alan Camiikebir Mahallesi olup ayrıca alanın kuş uçuşu yaklaşık 1.600 m güneyinde Pınarhisar İlçesi’ne bağlı evler ve 1.500 m kuzeybatısında Kaynarca Beldesine bağlı evler bulunmaktadır. Söz konusu mesafelerde hesaplanan gürültü düzeyleri aşağıda verilmiştir. Lgündüz (dBA) Lakşam (dBA) Lgag (dBA) 1.400 m. (Camikebir Mahallesi) 36,42 36,04 33,42 1.500 m. (Ev) 35,27 34,88 32,27 1.600 m. (Ev) 35,12 34,73 32,12 Yukarıda verilen sonuçlar incelendiğinde, yerleşim birimlerinde hesaplanan gündüz, akşam ve gündüz-akşam-gece gürültü düzeyleri “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK-7 Tablo 4’te “Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar” için verilen sınır değerlerin altında kalmaktadır. Proje alanında oluşması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla alanda 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” esaslarına uygun olarak arka plan gürültü ölçümü gerçekleştirilmiş, faaliyetin alana etkisini de içeren Akustik Rapor hazırlatılmıştır. Söz konusu Akustik Rapor ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 24). 163 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Akustik rapor kapsamında, ÇED süreci içerisinde, arka plan gürültüsü ölçümü için çalışma alanına yakın yerleşimlerde iki nokta (konut) belirlenmiş ve proje alanındaki faaliyetlerden etkilenmesi muhtemel yapılarda arka plan gürültü ölçümü yapılmıştır. Söz konusu bu noktalarda yaklaşık onar dakika süre ile gürültü ölçümü gerçekleştirilmiş ve ölçüm sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 67. Arka Plan Ölçüm Sonuçları Ölçüm Yeri Süre 1 Nolu Ölçüm Noktası (Pınarhisar İlçesi Dere Mahallesi 1600 m) 2 Nolu Ölçüm Noktası (Kaynarca Beldesi 1500 m) Tarihi Zaman Dilimi A Ağırlıklama Leq 10 dk. 06.11.2013 Gündüz 63,6 10 dk. 06.11.2013 Gündüz 62,3 Arka plan ölçümünün gerçekleştirildiği yapılarda hesaplanan gürültü düzeyleri ile arka plan gürültü ölçümleri birlikte değerlendirilerek aşağıda sunulan tabloda toplam gürültü düzeyi olarak yönetmelik sınır değerleri ile karşılaştırılmıştır. Tablo 68. Yerleşim Yerlerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Toplam Gürültü Düzeyleri ve Değerlerin Sınır Değerler İle Karşılaştırılması Hesaplanan Gürültü Düzeyleri (dBA) Ölçüm Sonuçları (dBA) Toplam Gürültü Düzeyleri (dBA) ÇGDYY Sınır Değer (dBA) 1 Nolu Ölçüm Noktası (Pınarhisar İlçesi Dere Mahallesi - 1600 m) 35,12 63,6 63,61 65 2 Nolu Ölçüm Noktası (Kaynarca Beldesi - 1500 m) 35,27 62,3 62,31 65 ALICI 200901721 nolu proje alanında gerçekleştirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan gürültünün, yerleşim birimlerinde arka plan ile değerlendirilmesi sonucu elde edilen toplam gürültü düzeyleri “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK-7 Tablo 4’te “Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar” için verilen 65 dBA sınır değerinin altında kalmaktadır. Dolayısıyla yerleşim birimlerinin üretim faaliyetleri sırasında oluşacak gürültüden etkilenmeyeceği tahmin edilmektedir. Gürültü düzeyleri hesaplanırken tüm ekipmanın aynı anda çalışacağı varsayımı yapılmış ve en kötü hal senaryosu değerlendirilmiştir. Ancak gerçekte makinelerin hepsinin aynı anda çalışması söz konusu olmayacaktır. Bütün bu değerlendirmeler ışığında yerleşim yerinde hesaplanan gürültü düzeyleri daha düşük mertebelerde hissedilecektir. Gürültülü ortamda çalışacak personel için İş Kanunu ve ilgili mevzuatın öngördüğü hükümlere uyulacaktır. 164 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Gürültü denetiminde en etkili çözüm gürültünün kaynakta kontrol altına alınmasıdır. Buradaki temel amaç ses kaynağından yayılan ses gücünün düşürülmesidir. Bunun için gelişen teknoloji imkanlarından yararlanılarak proje alanında kullanılan iş makinelerinin ses gücü düzeylerinin minimuma indirilmiş özellikte olmasına dikkat edilecektir. Gürültünün kaynağında en aza indirilmesi için makine ekipmanın periyodik muayene ve bakımları yapılacak, böylelikle tüm makinelerin uygun işleyişi sağlanacaktır. Makine ekipmanın yağ, su, filtre, lastik ve kasa kontrolleri operatörler tarafından yapılacak ve düzenli olarak makinelerin su, yağ, filtre değişimleri yaptırılacaktır. Yapılacak bu tür düzenli bakımlarla makine ekipmanın gürültü seviyeleri % 50’ye varan oranlarda düşürülebilecektir. Gerektiğinde iş makinelerinin egzos kısımlarına susturucu ekipman takılacak ve gürültü düzeylerinin azaltılması sağlanacaktır. Sahada makine ekipman rolantide bırakılmayacak, araç ve ekipman operatörlerine bu konu gerekli eğitimler verilecektir. Çalışan personelin gürültüden etkilenmemesi için gerektiğinde ses seviyesi düşürücü kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Alınacak bu önlemlerle ocak faaliyetleri sırasında oluşacak gürültü en az seviyeye indirilmeye çalışılacak ve yakın çevrenin gürültüden etkilenmesi önlenecektir. 5.4.2. Vibrasyon Patlatma sonucu oluşan şok dalgalar havada ve ateşlenen kaya birimi içinde belirli bir hız, frekans ve genlikte yayılmaktadır. Bu yayılım atım yerinden uzaklaştıkça sönme eğilimi göstermektedir. Şok dalgalarının çevrede bulunan hassas noktalara (bina, köprü, tarihi binalar, mağara vb) hasar verebileceği mesafe aşağıda açıklanan bağıntılar yardımıyla hesaplanabilmektedir. Bağıntılarda değişken olarak anlık şarj (bir gecikme süresinde ateşlenen patlayıcı miktarı) atım yeri ile çevre birimleri arasındaki mesafe ve kayaç türlerine ait katsayılar bulunmaktadır. Patlatma sırasında hem şok hem de gaz basıncı şeklinde bir enerji açığı çıkar ve çevresindeki malzemeyi gevşetir. Bu enerji patlatma noktasından itibaren dışa doğru bütün yönlerde yayılan bir basınç dalgası doğurur. Patlama enerjisini taşıyan bu basınç dalgası atmosferde ilerliyorsa hava şoku, katman içinde veya arazi üzerinde ilerliyorsa titreşim adını alır. Titreşim ve hava şokunun şekilsel olarak gösterimi aşağıda verilmiştir. 165 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” HAVA ŞOKU (atmosferdeki patlatma enerjisi) Patlama TİTREŞİM (Formasyondaki patlatma enerjisi) Şekil 38. Patlatma Sonucu Oluşan Titreşim ve Hava Şoku Hava Şoku : Hava şoku atmosferde ses dalgalarına benzer bir biçimde yayılan basınç dalgalarıdır. Hava şoku dalgasının havada yayılması ses dalgalarının yayılmasına benzer. Atmosferik koşullar (rüzgar hızı ve yönü, sıcaklık faklılıkları havanın nemi, vs.) hava şoku dalgasının dağılımını etkiler. Ayrıca hava şoku yapılacak patlatmanın dizaynı ve tekniği ile de yakından ilgilidir. Normal atmosferik koşullarda ve gecikmeli sistem kullanılan patlatmalarda hava şoklarının yapısal tahribat yapma olasılığı yok denecek kadar azdır. Hava şoklarının en büyük etkisi sesi ile insanları korkutur ve şaşırma ya da ürkmeye neden olur. Ayrıca hava şoku dalgaları cam eşyalar ve pencerelerde titreşim oluşturur. Çok önemli olmamakla birlikte eşyalar üzerinde oluşan titreşim ve hava şoku nedeniyle duyulan ses insanların psikolojik yönden patlatmalardan etkilenmesine sebep olabilmektedir. Patlatma sonucu oluşan hava şoku aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmaktadır. (CALZIA, 1969) Şiddetli etki zonu Orta şiddette etki zonu Hafif şiddette etki zonu D W : : : : : D5 W 5 W D 10 W 10 W D 15 W Etkili zon aralığı (m) Bir gecikme aralığında atılan dinamit miktarı = Anlık şarj (kg) Hava şoku hesaplamaları ruhsat alanlarında yapılacak maksimum anlık şarj dikkate alınarak yapılmıştır. Patlatmada kullanılacak maksimum anlık şarj = 48 kg Şiddetli etki zonu Orta şiddette etki zonu Hafif şiddette etki zonu : : : 0 - 34,64m 34,64 - 69,28 m 69,28 - 103,92 m Patlatma sonucu yer katmanında deliğin hemen çevresinde basınç dalgaları oluşur. Basınç dalgaları yayılır ve uzaklaştıkça sismik dalgalara dönüşür. Bu sismik dalgaya titreşim 166 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” dalgası adı verilir. Titreşim dalgası, yer katmanlarında yapısal dalga, yer yüzeyinde ise yüzey dalgası şeklinde yayılır. Titreşimin yapılara vereceği zararı kestirmede alınabilecek en iyi kriter parçacık hızıdır. Patlatmayla oluşturulan titreşim hızının çevre yapılarına etkisi Devine bağıntısı (Devine et al, 1966) ile tespit edilmektedir. V k D/ W 1,6 Devine Bağıntısı : V k D W : : : : Kayaç içinde yayılan titreşim hızı (inç/sn) Kayaç türüne bağlı katsayı ( 26-260) Patlatma noktası ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili Mesafe (feet) Bir gecikme aralığındaki patlayıcı miktarı (libre) 1 feet = 0,3048 m 1 libre = 0,4536 kg 1 inç = 25,4 mm k katsayısı kayacın titreşimi iletme kapasitesi olarak alınmaktadır. Patlatma kaynağı ile hassas nokta arasındaki birimlerin değişkenliği, kırık, fay, çatlak gibi süreksizliklerin yoğunluğu k katsayısını etkilemektedir. Homojen birimlerde katsayı 260 sayısına yaklaşırken, tektonik etkilerin yoğunluğu ve geçilen her farklı birim katsayıyı 26 sayısına yaklaştırmaktadır. Hesaplamalarda k katsayısı ortalama 200 olarak alınmıştır. Tablo 69. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W = 48 kg) k ( Sabit ) D ( Metre ) W (Kg) V ( mm/sn ) 1/2V(mm/sn) 1/5V(mm/sn) 200 50 60.54 12.11 30.27 48 200 100 19.97 3.99 9.99 48 200 112 16.66 3.33 8.33 48 200 250 4.61 0.92 2.30 48 200 500 1.52 0.30 0.76 48 200 750 0.79 0.16 0.40 48 200 1000 0.50 0.10 0.25 48 200 1400 0.29 0.06 0.15 48 200 1500 0.26 0.05 0.13 48 200 1600 0.24 0.05 0.12 48 Yukarıdaki tabloda: V : mm/sn mesafeye göre değişen titreşim hızı Vo : Bina temelindeki titreşim hızı Kayaç içi titreşim hızının (V) 1/2 – 1/5 ‘i Vo değeri olarak kabul edilmektedir.(Forssbland, 1981) 167 V0 (mm/sn) 1/2V - 1/5V 18.16 5.99 5.00 1.38 0.46 0.24 0.15 0.09 0.08 0.07 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 39. Mesafeye Göre Bina Temelindeki Titreşim Hızı Değerleri Tablo 70. Bina temeli titreşim hızı (Vo) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar görebilecek bina türleri (Forssbland,1981) Bina Türü V0 (mm/sn) a – Yıkılmaya yüz tutmuş çok eski tarihi binalar b – Sıvalı briket, kerpiç, yığma tuğla evler c – Betonarme binalar d – Fabrika gibi çok sağlam yapıda endüstriyel binalar 2 5 10 10 – 40 Civardaki en hassas yapının Tablo 70’deki “b tipi” binalar olduğu kabul edilirse Vo hızının 5 mm/sn’nin üzerine çıkmaması gerekmektedir. Tablo 69 incelendiğinde 48 kg’lık şarjın etkisi ile oluşan titreşim hızı patlatma noktasından itibaren 112 m’den sonra 5 mm/sn’nin altına inmektedir. Bu durumda anlık şarj ile yapılan patlatmalar sonucu oluşan vibrasyonun en yakın yerleşim birimlerine olumsuz etkisinin olmayacağı tahmin edilmektedir. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”nin 25. maddesi a bendinde, maden ve taş ocakları sahalarında yapılan patlatmaların çevredeki çok hassas kullanımlarda oluşturduğu zemin titreşim seviyesi bu yönetmeliğin ekindeki EK-7’de yer alan Tablo 6’da verilen sınır değerleri geçemeyeceği belirtilmiştir. Yönetmelikte EK-7 Tablo 6’da belirtilen en yüksek titreşim hızı değerleri aşağıda sunulmuştur. 168 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 71. Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Yapının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri Titreşim Frekansı (Hz.) İzin Verilen En Yüksek Titreşim Hızı (Tepe Değeri – mm/sn) 1 5 4-10 19 30-100 50 Proje alanında yapılacak çalışmalar sırasında yönetmelikte belirtilen hususlar doğrultusunda gerekli önlemlerin alınmasına çalışılacaktır. Binalardaki hasarların titreşim genliği yönünden incelenmesi Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin genliği aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmaktadır. (Armac Printing Company) A K W /D A W D K : : : : Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin azami genliği (mm) Bir gecikme aralığında ateşlenen patlayıcı miktarı (kg) Patlatma kaynağı ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili mesafe (m) Kayaç türüne bağlı katsayı Tablo 72. Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri(Armac Printing Company) Bina Türü V0 (mm/sn) a – Yıkılmaya yüz Tutmuş çok eski tarihi binalar b – Sıvalı briket, kerpiç, yığma tuğla evler c – Betonarme Binalar d – Fabrika gibi çok sağlam yapıda endüstriyel binalar 2 5 10 10 – 40 Genlik değerinin 0,05 mm’ nin altında olması durumunda binalarda hasar olmadığı bilindiğinden (Armac Printing Company) maksimum patlayıcı miktarı (48 kg) ile yapılacak atımlarda etki mesafesi; D K W /A D (1,15 * 48 ) / 0,05 = 159,35 m bulunur. Öngörülen proje alanında işletmeye geçildikten sonra çevresel titreşimle ilgili “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”nde getirilen değerlendirme için gerekli görülmesi halinde ölçüm yapılacaktır. Vibrasyonu kontrol eden en önemli faktörler patlatma dizaynına bağlı olarak belirlenen patlayıcı miktarı, şarj boyu, delik çapı, dilim kalınlığı ve delikler arası mesafedir. 169 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sahada yapılacak patlatmalar gecikmeli sistem patlatma yöntemi ile yapılacak olup delikler tek tek patlatılacaktır. Böylelikle yüksek genlikte titreşim dalgaları oluşmayacaktır. Sahada henüz üretim çalışmalarına başlanmamıştır. Dolayısıyla patlatma sırasında oluşacak vibrasyonun ölçümü bu aşamada yapılmamıştır. Sahada yapılacak patlatma sırasında herhangi bir şikayet olması durumunda gerekli vibrasyon ölçümleri yapılacaktır. Ölçümler sonucunda yönetmelikte verilen sınır değerlerin üzerinde bir titreşim hızı değeri tespit edilirse patlatma dizaynı değiştirilecek ve patlayıcı madde miktarı azaltılacaktır. Yapılan vibrasyon hesaplarında, patlatma işlemi sırasında oluşacak vibrasyon 112 m mesafeden sonra kaya içerisinde sönümlenecektir. Ocak alanına bu mesafede herhangi bir yerleşim birimi bulunmamaktadır. 5.5. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi 200901721 ruhsat nolu sahada faaliyetler kapsamında kullanılması planlanan alan 20,79 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Sahada üretim faaliyetlerine başlanmadan önce, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” ve 13.04.2007 tarih ve 26492 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ilgili hükümleri gereğince iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alınacaktır. Çalışma alanında bırakılması gereken sağlık koruma bandı mesafesi, iş yeri açma çalışma ruhsatı alımı aşamasında inceleme kurulu tarafından belirlenmektedir. Ruhsat alım aşamasında inceleme kurulu tarafından belirlenecek sağlık koruma bandı mesafesine uyulacaktır. Ocak faaliyetleri öncesinde ilgili kurumlardan gerekli izinler alınacaktır. 5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı Açık ocak yöntemiyle yapılan madencilik faaliyetlerinde mevcut ekosistemde tahribat oluşmakta, arazinin topografyası değiştirilmekte, doğal bitki ve hayvan toplulukları kaybolmakta, yapay tepeler ve çukurlar oluşmakta ve hidrolojik döngüde önemli değişmeler meydana gelmektedir. Madencilik çalışmaları sonucunda, atık sahaları ve ocak çukurları işletme sonrası kendi hallerine bırakılırsa, bu alanların kendilerini onarmaları ve tekrar kullanılabilir hale gelmeleri uzun yıllar alacaktır. Oysa yapılacak onarım çalışmaları ile doğal yapısı bozulan bu alanların farklı amaçlar doğrultusunda geri kazanımları mümkündür. Bu kazanım çalışmaları, madencilik faaliyetleri için yer seçim aşamasından başlayarak onarım çalışmalarının sonuçlanması aşamasına kadar olan geniş bir zaman dilimini kapsar. Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin yeniden düzenlenmesi ve iyileştirilmesinde başlıca amaç; bu arazilerin güzel bir peyzaj görünüm kazanması yanında, eski ekolojik ve ekonomik değerine kavuşturulması veya daha da geliştirilmesi olmalıdır. Çok 170 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” yönlü disiplinler arası çalışmayı gerektiren bu faaliyetler, ancak mevcut hukuksal, ekonomik ve zamansal olanaklar ölçüsünde gerçekleştirilebilir. Madencilik faaliyetlerinde ocak işletmeciliği ile birlikte doğal dengesi bozulan alanın yapılacak çalışmalar ile tamemen eski haline çevirebilmek mümkün olmamaktadır. Ancak yapılacak çalışmalar ile ocak alanlarının eskiye en yakın konuma getirilmesi ve çevreyle uyumlu hale getirilmesi sağlanabilmektedir. Proje alanında öncelikli olarak kullanım planlaması yapılacaktır. Arazi kullanım planlaması ile başlıca amaç açık ocak işletmeciliği sonrası bozulan arazilerin yeniden düzenlenmesi ve iyileştirilmesidir. Peyzajda genel olarak 4 ana kullanım grubundan söz edilebilir. Söz konusu kullanım grupları aşağıda verilmiştir. Arazi bu kullanım gruplarından birine ayrılabileceği gibi birden fazla kullanım tipi aynı alan içinde yer alabilir. a. Tarım (Tarla tarımı, bahçe tarımı, mera…vs.), b. Orman (ticari ve ticari olmayan, fidan üretim sahaları), c. Rekreasyon (eğlence ve dinlenme yerleri açık ve yeşil alanlar) ve yaban yaşamı d. Yerleşim ve endüstriyel kullanım Sahada henüz üretim faaliyeti gerçekleştirilmemiştir. Dolayısıyla alanda açılmış bir ocak alanı bulunmamaktadır. Alanda kalker cevherleşmesi yüzeyde gözlenmekte olup cevher üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Proje kapsamında 20,79 hektarlık proje alanının tamamı ocak alanı olarak kullanılacak ve üretim faaliyetleri açık işletme yöntemi ile yapılacaktır. Açık ocaklarda şev durabilitesini jeolojik yapısal özellikler, şevin geometrisi, yeraltı suyu durumu, malzeme özellikleri ve uygulanan kazı tekniği (patlatmalı kazı, mekanize kazı) gibi çeşitli faktörler kontrol etmektedir. Patlatmadan kaynaklanan dinamik gerilmeler ve oluşan gaz basıncının kaya ortamı içerisinde yayılması, yeni çatlakların oluşmasına ve var olan çatlak ve süreksizliklerin genişlemesine yol açmaktadır. Bu durum, kaya kütlesinin dayanımını olumsuz yönde etkilemektedir. Gerek üretim, gerekse patlatma faaliyetleri sırasında ve sonrasında açık işletmelerde pek çok üretim çukurları, boşlukları ve şev yüzeyleri oluşabilmektedir. Gevşek kayaç ve zemin özelliği gösteren açık işletme şevlerinin değişen hidrojeolojik koşullarda emniyet sınır değerleri değişebilmekte ve bazı durumlarda büyük maddi kayıplarla sonuçlanan heyelan türü şev kaymaları meydana gelebilmektedir. Farklı karakteristik özellikler gösteren bu koşullarda, üretim çukurları, boşlukları ve şev yüzeylerinden yararlanmak kısıtlanmakta veya tamamen olanaksız hale gelmektedir. Değişen hidrojeolojik ve zemin mekaniği koşullarında, bu yüzeylerin önemli bir kısmı kayma veya akma eğiliminde olmaktadır. Çok kısa zaman dilimi içerisinde ani hızlara ulaşan ve büyük bir enerji boşalmasıyla sonuçlanan bu tür şev duraysızlıkları, önemli tehlike potansiyelleri içermektedir. 171 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Doğaya yeniden kazandırma amaçlı olarak farklı kullanım alternatiflerinin tasarlanabileceği bu arazilerin, başta geoteknik ve zemin mekaniği bakımından duraylı (stabil) ortam koşullarına sahip olması gerekmektedir. Güvenli dik şev açılarının maden ömrü boyunca önemli ölçüde ekonomik avantajlar getirdiği açıktır. Şev açısı dikleştirildiğinde, örtü kazı oranı düşer, dolayısıyla maliyet azalır, ilave bir miktar cevheri de ekonomik olarak işletme imkanı doğar ve işletmenin ömrü de uzar. Güvenli ve kesintisiz bir cevher üretimi sağlamak için duraylı şevler gereklidir. Ek olarak, örtükazı maliyetinin en aza indirilmesi ve işletmede kar maksimizasyonu yapılabilmesi için de dik şevler gereklidir. Ancak, en fazla duraylılık ve maksimum diklik birbiriyle ters orantılıdır. Mevcut jeolojik koşullar dikkate alınarak şevlerin duraylılığından emin olunması gerekmektedir. Bütün tabakalanmalar için petrografik ve jeolojik durumların şev yüzeyleri ile ilişkileri önemlidir. Düzensiz dağılımlı çatlaklar gösteren sert kayaçlı açık maden ocaklarında ve taş ocaklarında, yatakların yapıları da ayrıca göz önüne alınmalıdır. Eğer, çatlakların eğimleri şevlerle aynı yönde ise ve bunların eğim açıları kontak alanlarında makaslama dayanımlarını aşacak kadar dik ise, duraylılık genellikle, böylesi çatlakların doğrultuları boyunca oluşur. Gevşek kayaçlı açık maden ocaklarında şevlerin duraylılığı, esas olarak zemin mekaniği özelliklerine ve yeraltı sularının durumuna bağlıdır. Duraysızlık genellikle dairesel kayma şeklinde oluşur. Şevlerin duraylılığı için makaslama dayanımı (içsel sürtünme ve kohezyon) önemli bir etkendir. Makaslama dayanımı genellikle, jeoteknik laboratuarlarında ampirik olarak saptanır. Kayaçların davranışları temelde, şevlerin jeolojik yapısı içindeki kayma olasılığının en fazla olduğu zayıf kısımlardan etkilenir. Proje alanında ocak üretim faaliyetleri açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Proje alanında jeolojik yayılım ve topoğrafik yapı dikkate alınarak belirlenen cevherin kalınlığı ortalama 40 m civarındadır. Topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak proje alanında toplam 3 basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Basamak genişliklerinin iş makinelerinin rahatlıkla hareket edebileceği genişlikte ve basamak yüksekliklerinin de kepçe bom yüksekliğini geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterilecektir. Sahada nihai durumda basamak yüksekliklerinin 10 m civarında olması, basamak genişliklerinin 4 m olması öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda zeminin duraylı olması nedeniyle sahada basamak şev açısının 80°, genel şev açısının 60 derece civarında olması sağlanacaktır. Proje alanınında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim sonucu sahanın nihai durumunu gösterir Son Durum Restorasyon Planı sırasıyla ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 13 & EK 14). Proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Proje alanının tamamı hazine arazisi niteliğinde olduğu için bu alanlar 23.01.2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği” kapsamında kaldığından Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanmış ve ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 25). Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri esnasında açığa çıkabilecek kullanıma uygun olmayan malzeme, proje alanının mücavirinde bulunan ruhsat sahibi firmaya ait 34240 ve 50150 nolu saha içerisindeki pasa döküm alanında depolanacaktır. Söz konusu pasa döküm 172 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” alanı ekler bölümünde sunulan vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz. EK 6). Depolanan pasa malzeme proje alanında çalışılan alanların düzenlenmesinde kullanılacaktır. Sahada üretimi biten alanlarda öncelikli olarak basamakların şev açıları tehlike arz etmeyecek şekilde düzenlenecek ve büyük çukurların oluşması önlenecektir. Sahada üretim faaliyetlerinin sona ermesiyle alan doğaya yeniden kazandırma planı doğrultusunda rehabilite edilecek ve doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır. 5.7. Risk Analizi İş kazası önceden planlanmamış, çoğu zaman ölümlere, yaralanmalara, makine ve teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir süre durmasına yol açan, gerekli tedbirler alındığında çoğunlukla önlenebilen olaylar şeklinde tanımlanabilir. İş kazalarının en önemli sonucu, çalışanların ölmesi, yaralanması veya ömür boyu sakat kalmasıdır. Bunun yanında çok ciddi maddi kayıplar da iş kazalarının diğer önemli bir sonucudur. Uygun olmayan iş ortamında çalışmak veya uygun olmayan ve sakıncalı biçimde iş yapmak tehlikeyi doğurur. Bir tehlikenin meydana gelme olasılığı ise risk olarak tanımlanır. Riskin etkinliği etkilenen kişi sayısını ve oluşan sonucu kapsar. İşyerlerinde, çalışma ortamı ve şartlarında veya çevrede mevcut olan tehlikeleri sistematik yöntemlerle belirleyerek, riskleri ortaya çıkarmak ve kontrol edebilmek için yapılan çalışmaların bütünü risk değerlendirme olarak tanımlanır. Arama safhasından, üretim ve nakliyesine kadar madencilik bünyesinde barındırdığı çalışmaların yapısı nedeniyle çok fazla risk içeren bir sektördür. Madencilikte sürekli değişen ortam şartlarına göre çalışmak yani doğanın sürekli değiştirdiği sınırlarda üretim yapmak esastır. Bu durum madencilikteki risklerin doğru algılanmasının ve değerlendirilmesinin önemini gözler önüne sermektedir. Risk tehlikeden dolayı ölüm, yaralanma veya hastalığın meydana gelme olasılığıdır. Risk değerlendirmesi yapmak için iş yerindeki tehlikelerin belirlenmesi gerekmektedir. Madencilik sektöründe temel olarak aşağıda sayılan konular üzerinde çalışmalar yapmak tehlikelerin belirlenmesine yardımcı olacaktır; Toz Gürültü Titreşim Patlatma Su Baskını Makine Kullanımı Malzeme Nakliyesi Personel Taşınması Psiko-sosyal Faktörler Risk analizinde en yaygın olarak kullanılan metot matris (L tipi) yöntemidir. Bu yöntemde bir tehlikenin doğuracağı risk, ortaya çıkma olasılığının ne kadar sıklıkla 173 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” görülebileceği üzerinden ve de şiddetinin doğuracağı olumsuz sonucun ne kadar ciddi olabileceği üzerinden analiz edilmektedir. Bu olasılık ve şiddet sayısal olarak derecelendirilir. Derecelendirmede kullanılacak değerlendirme aşağıda verilmiştir. Tablo 73. Risk Analizinde Kullanılan Değerlendirme Verileri İhtimal Ortaya Çıkma Frekansı Derece Çok Küçük Küçük Orta Yüksek Çok Yüksek Yılda bir Üç ayda bir Ayda bir Haftada bir Her gün 1 2 3 4 5 Şiddet Doğacak Sonuç Derece Çok hafif Hafif Orta Ciddi Çok ciddi İş saati kaybı yok, ilk yardım İş günü kaybı yok, ilk yardım Hafif yaralanma, tedavi gerektirir Ölüm, ciddi yaralanma, meslek hastalığı Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik 1 2 3 4 5 Bulunan risk düzeyine göre yapılması gereken çalışmanın boyutu belirlenebilir. Risk oluşturan olaylar için aşağıda şekilde gösterilen Risk SKOR Matrisi oluşturulur ve olayın risk durumu bu tablo üzerinden değerlendirilir. Risk SKOR Derecelendirme Matrisi Şekil 40’da verilmiştir. Şekil 40. Risk SKOR Derecelendirme Matrisi 174 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 74. Risk Matrisinin Kabul Edilebilirlik Değerleri Sonuç Eylem Belirlenen risk kabul edilebilir seviyeye indirilene kadar iş başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır. Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır. Acil önlem alınmalı ve bu önlemler sonucunda faaliyetin devamına karar verilmelidir. Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve alınan önlemler denetlenmelidir. Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için kontrol prosesleri planlamaya gerek olmayabilir. Tolere Edilemez Risk (25) Önemli Risk (15,16,20) Orta Düzey Risk (8,9,10,12) Katlanılabilir Risk (2,3,4,5,6) Önemsiz Risk (1) 5.7.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi Proje alanında bulunan maden işletmesi için olası tehlikeler üzerinden yapılan değerlendirme aşağıdaki tabloda verilmiştir. Sahada oluşabilecek riskler için gerekli önlemler alınacak olup, ilgili bölümlerde açıklanmıştır. Tablo 75. Proje Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi Tehlike İhtimal Şiddet Değerlendirme Toz Emisyonları 5 2 10 Gürültü 5 2 10 Titreşim 5 2 10 Patlatma 4 4 16 Su Baskını 2 2 4 Makine Kullanımı 5 3 15 Malzeme Nakliyesi 5 3 15 Personel Taşınması 5 2 10 Açıklama Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Önemli Risk: Riskleri azaltmak için acil önlem alınmalıdır. Katlanılabilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve alınan önlemler denetlenmelidir. Önemli Risk: Riskleri azaltmak için acil önlem alınmalıdır. Önemli Risk: Riskleri azaltmak için acil önlem alınmalıdır. Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Proje etki alanında oluşabilecek riskler için gerekli önlemler alınacak olup, ilgili bölümlerde açıklanmıştır. 175 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Tablo 76. Proje Etki Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi Tehlike İhtimal Şiddet Değerlendirme Toz Emisyonu 5 1 5 Gürültü 5 1 5 Titreşim 4 1 4 Patlatma 4 3 12 Su Baskını 1 2 2 Makine Kullanımı 4 3 12 Malzeme Nakliyesi 5 3 15 Personel Taşınması 5 2 10 Açıklama Katlanılabilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve alınan önlemler denetlenmelidir. Katlanılabilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve alınan önlemler denetlenmelidir. Katlanılabilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve alınan önlemler denetlenmelidir. Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Katlanılabilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve alınan önlemler denetlenmelidir. Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Önemli Risk: Riskleri azaltmak için acil önlem alınmalıdır. Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Proje alanında üretim faaliyetleri esnasında malzeme nakli sırasında karayolu kullanılmayacaktır. Dolayısıyla bu faaliyetin karayolu üzerinde doğrudan bir etkisi olmayacaktır. Projeye konu alanda yapılacak çalışmalar sırasında karayoluna ilave bir taşıt yükü söz konusu değildir. Çünkü üretilecek kalker cevheri kamyonlarla doğrudan herhangi bir karayoluna çıkmadan alana 1,5 km mesafede yer alan çimento fabrikasının konkosör tesisine nakledilecektir. Dolayısı ile kamyonlar karayoluna çıkmayacaktır. Diğer taraftan sahada üretim faaliyetleri esnasında çalışacak personel (17 kişi) sosyal (konaklama vs.) ihtiyacını Pınarhisar’dan ve fabrikadan sağlayacağı için personel taşımacılığından kaynaklı trafiğe ilave bir taşıt yükü olmayacaktır. Bununla birlikte iş makineleri ve kamyonların sahaya getirilmesi ve işletme faaliyet dönemlerinde iş makilerinin bakım-onarımı gerektiğinde tolera edilebilecek önemsiz bir taşıt yükünün kısa süreli olarak karayoluna ilavesi söz konusu olacaktır. Sahada yapılacak faaliyetler sırasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve Karayolları ile ilgili tüm kanun ve yönetmeliklere riayet edilecektir. Üretim dönemlerinde sahada kullanılacak iş makinelerinin nakliyesi sırasında ağır ve geniş araçlar için geçerli özel trafik kurallarına uyulacaktır. Bu iş makineleri trafiğin az yoğun olduğu zamanlarda peyderpey getirilerek trafik yoğunluğu üzerinde devamlı ek bir yüke neden olunmayacaktır. Proje alanı hazine arazilerinden oluşmaktadır. Proje alanı çevresinde hazine arazileri ve tarım alanları bulunmaktadır. Faaliyetler kapsamında bu araziler, toz emisyonlarından etkilenebilecektir. Toz emisyonlarına ilişkin hesaplamalar ilgili bölümde verilmiş olup, modelleme çalışması yapılarak ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Faaliyetler kapsamında toz emisyonlarının en aza indirilmesi için gerekli tüm önlemler alınacaktır. 176 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje alanı çevresinde yüzeysel su kaynaklarına rastlanmaktadır. Yukarıda bahsedilen, proje alanı yakın çevresinde yer alan mevsimsel yağışlarla beslenen kuru dere yataklarına sahada yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında müdahale edilmeyecek ve herhangi bir atık malzeme verilmeyecektir. 5.7.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler Proje alanında toz oluşumunun meydana geleceği her aşamada, tozlanmaya karşı gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aşağıda özetlenmiştir. Ocak alanında malzemenin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, gerekli bütün önlemler alınacaktır. Yükleme ve boşaltmada oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak, yükleme ve boşaltma işlemlerinin savurma yapılmadan ve yavaş yavaş yapılması toz çıkışında bir miktar azalmaya sebep olacaktır. Proje alanında yapılacak nakliye sırasında ocak içi yollar periyodik olarak sulanacaktır. Gerektiğinde söz konusu bağlantı yolu rehabilite edilecektir. Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilmesine dikkat edilecektir. Kamyonların üstü branda ile örtülecektir. Gürültüye Karşı Alınacak Önlemler Çalışmalarda kullanılacak ekipmanların seçiminde düşük ses gücü seviyelerine sahip olmalarına dikkat edilmiştir. Gürültünün kaynağında en aza indirilmesi için makine ekipmanın periyodik muayene ve bakımları yapılacak, böylelikle tüm makinelerin uygun işleyişi sağlanacaktır. Makine ekipmanın yağ, su, filtre, lastik ve kasa kontrolleri operatörler tarafından yapılacak ve düzenli olarak makinelerin su, yağ, filtre değişimleri yaptırılacaktır. Yapılacak bu tür düzenli bakımlarla makine ekipmanın gürültü seviyeleri % 50’ye varan oranlarda düşürülebilecektir. Gerektiğinde iş makinelerinin egzos kısımlarına susturucu ekipman takılacak ve gürültü düzeylerinin azaltılması sağlanacaktır. Proje alanında makine ekipman rolantide bırakılmayacak, araç ve ekipman operatörlerine bu konuda gerekli eğitimler verilecektir. Çalışan personelin gürültüden etkilenmemesi için gerektiğinde ses seviyesi düşürücü kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Alınacak bu önlemlerle ocak faaliyetleri sırasında oluşacak gürültü en az seviyeye indirilmeye çalışılacak ve yakın çevrenin gürültüden etkilenmesi önlenecektir. 177 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Makine Kullanımı Sahada iş makinelerini kullanacak personel, ihtiyaç duyulan eğitimlerden geçirilecek veya konusunda ehil kişiler bu çalışmalar için seçilecektir. Personele makine kullanımı ve güvenlik tedbirlerine karşı gerekli eğitimler verilecektir. Nakliye işlemleri sırasında hız sınırlamalarına riayet edilecektir. Su Baskınlarına Karşı (Taşkın-Drenaj) Alınacak Önlemler Proje alanı çevresinde kuru dere yatakları bulunmaktadır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5–1,0 eğimli, çeviriciakıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5-1,0’lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. Patlatma Sahada patlatma işlemi sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir; 1. Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir. 2. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet, kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. 3. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir. 4. Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. 5. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. 6. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır. 7. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden vazgeçilecektir. 8. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir. 9. Patlatma işlemi uzman kişiler tarafından yapılacaktır. 10. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. 11. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir. 12. Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise gerekli önlemler alınacaktır. 178 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” 5.8. Diğer Hususlar Bu bölümde belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 179 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (Bu bölümde teknoloji, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir.) Proje konusu faaliyet Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi civarında 1/25.000 ölçekli E19 d1 paftasında yer alan 200901721 ruhsat nolu 99,94 hektarlık sahanın 20,79 hektarlık kısmında yapılacak kalker ocağı işletmeciliğidir. Madencilik faaliyetlerinde madenin bulunduğu alanda üretim yapılması zorunludur. Kalker cevheri proje alanının geniş bir bölümüne yayılmış durumdadır. Bu nedenle başka bir alternatifi yoktur. Proje alanında cevher, açık ocak işletmeciliği ile basamaklar halinde ocaktan alınacaktır. Açık ocak işletmeciliği bilinen en eski madencilik yöntemidir. Yüzeyde mostra veren her işletilebilir yatakta açık ocak işletmeciliği uygulanır. Açık ocak işletmeciliğinde, üretim sırasında cevher kayıpları çok düşüktür. Ayrıca bu üretim yönteminde üretim hızı yüksek, vardiya başına ve adam başına üretim daha fazladır. Bununla birlikte personel açısından da daha uygun çalışma koşulları vardır. Sonuç olarak cevherin yüzeyde gözlenmesi, üst örtü kazısı gerektirmemesi ve açık ocak işletmeciliğinin genel avantajları göz önüne alınarak, söz konusu proje için açık ocak işletmeciliği en uygun yöntem olarak belirlenmiştir. Proje alanına ait fotoğraflar ve uydu görüntüleri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 11 & EK 12). 180 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI 7.1. Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi Ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı Ve Acil Müdahale Planı Projenin işletmesi ve işletme sonrası için önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı aşağıda ayrı ayrı açıklanmıştır. İşletme Faaliyetleri Sırasında ve Sonrasında Yapılacak İzleme ve Kontrol Planı 1. Toz Emisyonları Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında toz yayıcı faaliyetler (malzeme üretimi, yükleme-boşaltma, nakliye ) sonucu oluşacak tozlanmanın ilgili yönetmeliklerde belirtilen sınırları aşmaması ve çevrede bulunan hassas noktaları (yerleşim birimleri, tarım alanları vb.) etkilememesi veya etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla izleme ve kontroller yapılacak, aşağıdaki önlemler alınacaktır. Kamyonlara ocak alanı içerisinde savurma yapmadan yükleme-boşaltma yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir. Kamyonların hız sınırına uyup uymadığı kontrol edilecektir. Ocak içi bağlantı yollarında toz oluşumunun engellenmesi amacıyla mevsim şartlarına göre düzenli olarak yolun nemli olmasını sağlayacak sulamanın ve temizleme işlemlerinin yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir. Ocak içi yolların bakım onarım çalışmalarının yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir. 2. Gürültü Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında gürültü çıkarıcı tüm faaliyetler sonucu oluşacak gürültünün ilgili yönetmeliklerde belirtilen sınırları aşmaması ve çevrede bulunan hassas noktalarının (yerleşim birimleri, vb.) etkilenmemesi amacıyla izleme ve kontroller yapılacak, aşağıdaki önlemler alınacaktır. İş makinelerinin ve nakliye araçlarının egsoz muayenelerinin ve araçların periyodik bakımlarının düzenli yapılması sağlanacaktır. İş makinelerinin aynı anda çalıştırılmamasına özen gösterilecektir. Malzemenin nakliyesi sırasında kamyonların yüksek hızlarda nakliye yapılıp yapılmadığının kontrolü yapılacaktır. Ocak alanında çalışacak personelin faaliyetler sırasında gerektiğinde başlık, kulak tıkaçları veya kulaklık kullanması sağlanacaktır. 3. Atıklar İşletme aşamasında personelden kaynaklı oluşacak katı ve sıvı atıkların ilgili yönetmeliklerde belirtilen sınırları aşmaması ve çevrede bulunan hassas noktaları (yerleşim birimleri, tarım alanları, su kaynakları vb.) etkilememesi veya etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla izleme ve kontroller yapılacak, aşağıdaki önlemler alınacaktır. 181 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sıvı atıklar Proje kapsamında sahada çalışacak personel sosyal ihtiyaçlarını firmaya ait çimento fabrikasından sağlayacağı için, alanda personelin kullanımından kaynaklanan bir evsel sıvı atık oluşmayacaktır. Katı Atıklar Faaliyet süresince personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıkların, çöp toplama alanı olarak belirlenecek kısımda ağzı kapaklı çöp bidonlarında gerekli önlemler alınarak biriktirilmesi sağlanacak, ocak alanında açıkta çöp depolanıp depolanmadığı kontrol edilecektir. Geri dönüşümü mümkün olan atıkların (cam, kağıt, çuval, metal, plastik vb.) ayrı ayrı biriktirilmesi ve bunların lisanslı geri kazanım firmalarına verilmesi sağlanacaktır. İşletme aşamasında paketli malzeme kullanımından kaynaklanacak ambalaj atıklarının ayrı ayrı biriktirilerek lisanslı alıcı firmalara verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Atık Yağlar İş makinelerinin bakımının ocak alanında yapılması zorunlu olduğu durumlarda ve tesis ekipmanlarının bakımı sırasında oluşması muhtemel atık yağların sızdırmasız kapalı kaplarda gerekli önlemler alınarak saklanması sağlanacak ve bunların lisanslı firmalara verilip verilmediği kontrol edilecektir. Tehlikeli Atıklar Tehlikeli atık kapsamında olan atıkların diğer atıklardan ayrı olarak toplanması sağlanacak ve sızdırmaz zeminli atık alanında depolanıp depolanmadığı kontrol edilecektir. Toplanan tehlikeli atıkların, atık kodları doğrultusunda lisanslı firmalara verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. 4. Topografya Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında oluşturulacak basamakların rekreasyona uygun olarak düzenlenmesine yönelik izleme ve kontroller yapılacak, aşağıdaki önlemler alınacaktır. Ocakta yapılan üretimin malzemenin cinsine bağlı olarak basamaklar oluşturularak yapılıp yapılmadığı kontrol edilecek ve basamakların nihai durumunda genel şev açısının 60 dereceyi aşmaması sağlanacaktır. Ocak alanında arazi ıslahı amaçlı çalışmalara başlanıldığında raporda bahsedilen çalışmaların yapılması sağlanacak ve gerekli kontroller yapılacaktır. İşletmenin sona ermesiyle birlikte öncelikle sahadan makine-ekipman uzaklaştırılacaktır. Proje kapsamında kullanılacak alanın doğaya yeniden kazandırılması sağlanacaktır. 5. İş sağlığı ve Güvenliği Personele gerekli eğitimin verilip verilmediği kontrol edilecektir. İşçilerin mesai saatlerine uygun çalışıp çalışmadığı kontrol edilecektir. Personelin gerekli koruyucuları (kulaklık, başlık, iş elbiseleri, çizme, yağmurluk vs.) kullanıp kullanmadığı kontrol edilecektir. 182 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Proje alanı içinde ve etrafında uyarıcı levhaların bulunup bulunmadığı incelenecektir. Faaliyet için üretim çalışmalarına başlandıktan sonra risk analizi yapılarak faaliyet için tehlikeler ve riskler belirlenerek bu doğrultuda gerekli önlemler alınacaktır. 5995 sayılı Maden Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 13. maddesi gereği her yıl Haziran ayı içerisinde çevre ile uyum teminatı yatırılacaktır. Acil Müdahale Planı İşletmede herhangi bir doğal afet, kaza, sabotaj vb. gibi durumlarda uygulanacak bir Acil Durum planı oluşturulacaktır. İşletmeye özgü hazırlanan Acil Müdahale Planı aşağıda sunulmuştur. 183 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “ÇED RAPORU” Şekil 41. Acil Müdahale Planı 184 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “ÇED RAPORU” İşletmede Acil müdahale planını oluşturmak ve uygulamak üzere Teknik Destek Sorumlusu görevlendirilecektir. Acil müdahale planı çerçevesinde personele gerekli eğitimler verilecektir. İşletmede, doğal afet durumu için gerekli önlemler alınacaktır. Proje alanında depremden direk olarak etkilenebilecek bir faaliyet söz konusu değildir. Olası bir deprem durumunda ocak alanı boşaltılacaktır. Bölgede su baskını veya taşkın oluşmaması için ocak alanında basamaklar şeklinde üretim çalışmalarında bulunulacak, basamaklara şev altlarına doğru eğim verilerek, şev altlarında su taşınımını sağlayacak kanallar oluşturulacaktır. Ocak alanında en üst basamaktan başlayacak şekilde çevirici kanallar oluşturularak yağmurdan dolayı yüzeysel akış oluşturacak suların ocak alanında birikmesi engellenecektir. Çevirici kanallar proje alanının yakınından geçen kuru dere yatağına bağlanacaktır. Sahada olabilecek herhangi bir kaza, yangın veya sabotaj ihtimaline karşı işletme hiçbir zaman boş bırakılmayacak, bunun için sahada sürekli bir bekçi bulundurulacaktır. Projeye konu alanda oluşabilecek acil durumlar için uygulanması gereken işlemler aşağıda verilmiştir. Yangın, sel, deprem gibi acil durumlar meydana geldiğinde eğer telefon varsa hemen eğer telefon yoksa en yakın telefona ulaşıldığı zaman Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş. Trakya Fabrikası 615 15 12 (4 hat) numaralı telefondan 7333 (acil durum için özel hat) numaralı dahili telefon ile Nizamiyeye ve/veya Merkezi Kumanda Operatörüne bildirir. Ocak Maden Mühendisi veya mevcut personel tarafından olayın büyüklüğüne ve durumuna göre yardım için bağlı bulunduğu itfaiye, ambulans, jandarma, Taşeron Ocak Sorumlusu ve Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş. Trakya Fabrikası Ocaklardan Sorumlu Personel ile irtibat kurar ve yardım ister. İtfaiye Ambulans Jandarma Taşeron Ocak Sorumlusu Taşeron Ocak Sorumlusu (Patlayıcı Madde Firması Şantiye Şefi) Limak Hammadde Şefi Limak Üretim Mühendisi (Hammadde) 110 112 156 615 15 12 615 15 12 615 15 12 615 15 12 Yangın durumunda önce kendi can güvenliğini sağlayarak, Yaralı varsa olayın büyüklüğüne göre (duman ve alev varsa dışarı çıkartmak; ortamda tehlike yoksa yardım gelinceye kadar yaralıyı kımıldatmamak) müdahale eder. Yaralı yoksa, en yakın yangın söndürücüyü alır ve alevlerin en yakınından alev kaynağına doğru püskürtür. Trafik ve iş kazaları sonrasında yardım için bağlı bulunduğu ambulans, jandarma, itfaiye, Taşeron Ocak Sorumlusu ve Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş. Trakya Fabrikası Ocaklardan Sorumlu Personel ile irtibat kurar ve yardım ister. 185 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sahada araç, makine ve teçhizatın kullanımından dolayı iş kazaları olabilir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engellemek için personele eğitim verilecek, gerekli uyarılar yapılacak ve ilgili yerlere uyarı levhaları asılacaktır. Ocak alanına, çalışanların dışında başka bir kimsenin girmesi de engellenecektir. Ocak alanı herhangi bir tehlike halinde personel tarafından acilen boşaltılacaktır. Ocak alanında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı çalışan eleman sayısı kadar yangın söndürme ekipmanı (yangın söndürme tüpü, su kovası, kazma, kürek vs.) hazır bulundurulacaktır. İşletmede yangın ihtimaline karşı her türlü tedbir alınacaktır. Çıkabilecek herhangi bir yangında öncelikle firmaya ait çimento fabrikasının Nizamiyesi ve İlçe İtfaiye Teşkilatı ile irtibata geçilecektir. Alana yaklaşık 1,5 km uzaklıkta Camirkebir Mahallesi’nde Pınarhisar İlçesi İtfaiye Müdürlüğü bulunmaktadır. Çalışanlar arasında kurtarma ve söndürme ekipleri oluşturularak, acil durumlarda yardım istenecek kurum ve kuruluşların listesi ile irtibat numaraları herkesçe görülebilecek şekilde yerleştirilecektir. Kullanılacak ekipmanların bakımları rutin olarak yaptırılarak kaza riski minimize edilecektir. Ayrıca olası bir iş kazası ihtimaline karşı ocak alanında uygun bir yerde yeterli donanımda bir ecza dolabı ve en yakın sağlık merkezine ulaşmak için bir araç hazır bulundurulacaktır. Çalışma alanına en yakın sağlık merkezi Pınarhisar Devlet Hastanesi olup yaklaşık 1,5 km uzaklıkta Camikebir Mahallesi’nde bulunmaktadır. Proje alanında üretim faaliyetleri esnasında kullanılacak teknoloji ve malzemelerden kaynaklanacak iş kazalarının olabileceği düşünülerek çalışmalar esnasında 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili yönetmeliklerin maddelerine ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümlerine uyulacaktır. 7.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının 4. Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program 18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeterlilik Belgesi Tebliği”nin 9. maddesi 4. fıkrası gereği, “ÇED olumlu kararı verilen projelerle ilgili proje sahibi, bu tebliğ kapsamında yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlardan herhangi birine, yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın işletmeye geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü yaptırmakla yükümlüdür.” “Proje sahibi tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluş, bu tebliğin Ek-4’ünde yeralan ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formu’nu doldurarak Nihai ÇED Raporu’nda belirtilen izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş gününde Bakanlığa iletmekle yükümlüdür.” Bu doğrultuda İnceleme Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlenecek izleme sürecine uygun olarak “ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formu” Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulacaktır. Söz konusu maddenin getirmiş olduğu yükümlülükler yerine getirilecektir. 186 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED Raporuna yansıtılması) Proje konusu faaliyet için 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği uyarınca, halkı yatırım hakkında bilgilendirmek ve projeye ilişkin görüş ve önerilerinin almak üzere proje sahibi tarafından halkın katılımı toplantısının düzenlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla yönetmeliğin 9. Maddesi uyarınca toplantı tarihinden en az on gün önce bir yerel bir ulusal gazetede toplantı tarihi, yeri, saati ve faaliyet konusunu içerir gazete ilanları verilmiştir. Ayrıca toplantı öncesi toplantıya yakın yerleşim birimlerinde gerekli duyurular yapılmıştır. Halkın Katılımı Toplantısının duyurulduğu Ulusal ve Yerel Gazete İlan metni aşağıda verilmiştir. Şekil 42. Halkın Katılımı Toplantısı Gazete İlan Metni 187 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” ÇED Yönetmeliği prosedürüne uygun olarak Halkın Katılım Toplantısı 23.07.2013 tarihinde Pınarhisar ilçesi, Dere mahallesi, Dikilitaş Kıraathanesinde yapılmıştır. Halkın Katılımı Toplantısına ait fotoğraflar aşağıda sunulmuştur. 188 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Şekil 43. Halkın Katılımı Toplantısı Fotografları 189 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” BÖLÜM 9: SONUÇLAR (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme) Proje konusu faaliyet Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi civarında 1/25.000 ölçekli E19 d1 paftasında yer alan 200901721 ruhsat nolu 99,94 hektarlık sahanın 20,79 hektarlık kısmında yapılacak kalker ocağı işletmeciliğidir. 200901721 nolu 99,94 hektarlık II.A grubu işletme ruhsatı 17.05.2011 tarihinde Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş. adına Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmiştir (Bkz. EK 1). Projeye konu faaliyet için 200901721 nolu ruhsat sahası içerisinde belirlenen 20,79 hektarlık alan için 16.05.2013 tarihinde LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. adına 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ÇED Yönetmeliği EK 2 kapsamında Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak başvuruda bulunulmuştur. Söz konusu proje için Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından “ÇED Gereklidir” kararı verilmiştir. Projeye konu sahada yapılacak faaliyete ilişkin “ÇED Gereklidir Kararı” verilmiş olduğundan, faaliyet için 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı ÇED Yönetmeliği Madde 7, b bendi kapsamında ÇED süreci başlatılmıştır. 200901721 ruhsat nolu sahanın çevresinde ruhsat sahibi firmaya ait 34240 ve 50150 ruhsat nolu kalker sahası ile 200901722 ruhsat nolu kalker sahası bulunmaktadır. Bu sahalardan 34240 ve 50150 ruhsat nolu sahalarda mevcut ocak alanında üretim faaliyetlerine devam edilmektedir. 200901722 ruhsat nolu saha ile projeye konu bu sahada henüz üretime başlanmamıştır. 200901721 ve 200901722 nolu sahalarda 34240 ve 50150 nolu sahaların devamı niteliğinde üretim faaliyetlerinde bulunulacak olup sahalarda aynı zamanlarda üretim faaliyetlerinde bulunulmayacaktır. Sahaların birbirlerine göre konumları ekler bölümünde sunulan Topografik Haritada gösterilmiştir (Bkz. EK 4.B). 200901721 ruhsat nolu saha içerisinde üretime yönelik herhangi bir çalışma gerçekleştirilmemiştir. 99,94 hektarlık saha içerisinde belirlenen 20,79 hektarlık proje alanının tamamı ocak alanı olarak kullanılacaktır. Ruhsat sahası ve proje alanını gösterir 1/10.000 ölçekli vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 6). Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği proje alanı, Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikasının 1,5 km kuzeyinde yer almaktadır. Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş.’ye ait çimento fabrikası Eski İstanbul-Kırklareli yolunun 30. km.sinde bulunmaktadır. Sahaya ulaşım çimento fabrikası üzerinden açılacak bağlantı yolu ile sağlanacaktır. Üretilen kalker cevheri proje alanından çimento fabrikasının konkasör ünitesine nakledilecek olup, nakliye işlemleri yine firmaya ait söz konusu sahaya komşu 34240-50150 190 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” nolu ruhsatlı saha içerisinde mevcut ocak yoluna bağlantı yapılarak yaklaşık 1,5 km uzunluğunda stabilize toprak yol ile sağlanacaktır. Ocak bağlantı yolunun (stabilize yolun) gerektiğinde bakım ve onarımı firma tarafından yapılacaktır. Proje alanından açılacak bağlantı yolu ekler bölümünde sunulan yerbulduru haritası ve topografik harita üzerinde gösterilmiştir (Bkz. EK 3 & EK 4.A). Proje alanında gerçekleştirilecek faaliyet için Karayolları Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü’nün vermiş olduğu kurum görüşünde 200901721 nolu sahanın KırklareliPınarhisar yoluna cepheli olmasından dolayı mevcut yola 300 m mesafe bırakılması ve düşük yoğunluklu patlayıcı madde kullanılması şartıyla üretim yapılmasında sakınca görülmediği belirtilmiştir (Bkz. EK 5). Söz konusu proje alanının Kırklareli-Pınarhisar yoluna en yakın mesafesi 675 metredir. Alanda cevher üretimi esnasında düşük yoğunluklu patlayıcı madde kullanılarak üretim faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Sahadan üretimi planlanan kalker ocak alanından kamyonlara yüklenerek firmaya ait çimento fabrikasına herhangi bir karayoluna çıkmadan nakledilecektir. Proje alanına en yakın yerleşim birimi, alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneydoğusunda yer alan Pınarhisar İlçesi’ne bağlı Camiikebir Mahallesi’dir. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 1,6 km güneyinde Pınarhisar İlçesi’ne bağlı evler ile 1,5 km kuzeybatısında Kaynarca Beldesi’ne bağlı evler bulunmaktadır. 200901721 nolu ruhsat sahası ve ÇED proje alanı sınırları 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiştir (Bkz. EK 4.A). 20,79 hektarlık proje alanında yıllık 750.000 ton kalker cevheri üretimi planlanmaktadır. Söz konusu projenin çevre üzerine etkileri ayrıntılı araştırılmış ve olumsuz etkileri minimize etmenin teknik koşullarını sağlamak amacıyla bu proje düzenlenmiştir. Proje alanını gösterir fotoğraflar ve uydu görüntüsü ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 11 & 12). Sahada kalker üretimi açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Üretimin gerçekleştirileceği proje alanında, kalker cevheri yüzeyde gözlenmekte olup üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim öncesi sahada dekapaj işlemi gerçekleştirilmeyecektir. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri esnasında pasa oluşması durumunda, söz konusu pasa malzeme proje alanının mücavirinde bulunan ruhsat sahibi firmaya ait 34240 ve 50150 nolu saha içerisindeki pasa döküm alanında depolanacaktır. Pasa döküm alanı ekler bölümünde sunulan vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz. EK 6). Depolanan malzeme ocak rehabilitasyonunda kullanılacaktır. Proje alanından yılda 750.000 ton kalker üretimi gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Delme-patlatma ile gevşetilerek yerinden sökülen kalker cevherinin tamamı ocak alanından kamyonlara yüklenerek, alana yaklaşık 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında kullanılmak üzere hammadde olarak nakledilecektir. Sahada topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak belirlenen proje alanında toplam 3 basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Sahada nihai durumda basamak yüksekliklerinin 10 m ve basamak genişliklerinin 4 m civarında olması, 191 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda zeminin duraylı olması nedeniyle sahada basamak şev açısının 80°, genel şev açısının 60 derece civarında olacaktır. (Madencilik Faaliyetleri Detay, Bölüm 2.3.1.2, sayfa 23). 200901721 ruhsat nolu saha için işletme ruhsatı alımı sırasında işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunulmuştur. İşletme projesinde beyan edilen yıllık üretim miktarının üzerinde üretim yapılması planlanması durumunda revize işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Proje alanı Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Söz konusu alanda üretim faaliyetlerine başlamadan önce kalker işletmeciliği için Milli Savunma Bakanlığı’ndan gerekli izin alınacaktır. Projeye konu alana ait Hidrojeoloji Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 19). Hidrojeoloji raporuna göre işletme izin alanında sondaj kuyularında yapılan gözlem ve ölçümler ile Jeofizik Rezistivite ölçüm ve değerlendirmelerine göre proje izin sahasındaki yeraltısuyu statik seviyesi yaklaşık 180 m kotunda olup 200 m kotlarına (deniz seviyesinden) kadar malzeme alınması esnasında yapılacak ocak faaliyetlerinin yer altı suyuna etkisi olmayacağı belirtilmiştir. DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu Yeraltısuyu Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 20). Söz konusu raporda sahanın jeofizik rezistivite noktaları ve Limak Batı Çimeto fabrikası kuyuları yer altı su seviyesi derinlikleri göz önüne alınarak yer altı suyu seviye haritaları ve kazı ekesitleri verilmiştirdir. Rapor doğrultusunda 200901721 nolu sahada 220 m kotu altından malzeme alınmayacaktır. Yeraltısuyu sistemlerini oluşturan kırık ve çatlak ağında minimum hasara yol açacak, pilot patlatma programı ile patlatma paterni oluşturularak yatay, dikey ve diyagonal titreşim frekansları belirlenecek ve patlatmaların bu paterne uygun olarak yapılması sağlanacaktır. Kazılar kontrollü patlatma yöntemi ile yapılacak, işletme alanlarında her patlatma öncesi ve sonrasında kuyulardaki yeraltısuyu seviyesini ölçen cihazlarla ölçülecek, seviyeler titreşim ve hava şoku ölçüm sonuçları ile birlikte düzenlenerek kayıt altına alınacaktır. Proje alanı içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Proje alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 475 m kuzeybatısında yer alan Derin Dere’dir. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki dere yatakları bulunmaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 50 m güneydoğusundan kuru dere niteliğindeki Sayvan Deresi ile 175 m güneybatısından Menekşe Deresi geçmektedir. Ayrıca sahanın güney sınırında Menekşe Deresine bağlanan bir kuru dere yatağı geçmektedir. Proje alanında yılda 11 ay (330 gün), ayda 30 gün, günde iki vardiya, 16 saat olarak üretim faaliyetlerinde bulunulacak olup ocak alanında patlatma ile yapılan üretimler gündüz saatlerinde yapılacak olup bunun dışında gerektiğinde nakliye işlerine devam edilecektir. Sahada yapılacak üretim faaliyetleri taşeron firma aracılığıyla yapılacağı için personel gideri de taşeron firma tarafından karşılanacaktır. Ocak alanında üretim faaliyetleri sırasında toplam 17 personelin sahada görev alması planlanmaktadır. 192 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Sahada çalışacak olan personelin sosyal ihtiyaçları, proje alanına 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının sosyal tesisinden karşılanacaktır. Proje alanında yapılacak olan faaliyetler sırasında toz, gürültü, flora kaybı, faunanın yer değiştirmesi, ortaya çıkacak sıvı ve katı atıklar gibi çevresel etkiler görülebilecektir. Proje alanında oluşması muhtemel toz emisyonlarına ilişkin olarak kontrollü ve kontrolsüz toz kütlesel debileri ilgili bölümde hesaplanmıştır. Faaliyetler kapsamında yapılacak işlemler için hesaplanan toplam toz kütlesel debiler, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY)” EK 2 Tablo 2.1’de belirtilen 1,0 kg/saat’lik sınır değerinin üzerinde kalmaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince, sahadaki faaliyetlerin etkisinin çevre açısından değerlendirilebilmesi için saatlik meteoroloji verilerine göre hava kalitesi modellemesi yapılarak değerlendirilmiş ve ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Modelleme çalışmaları sonucu hesaplanan UVD ve KVD değerleri ile en yakın yerleşim biriminde hesaplanan kirletici konsantrasyonları SKHKKY sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Dolayısıyla bu yerleşim yerinin tozlanmadan etkilenmeyeceğini göstermektedir. Zaten üretim çalışmaları esnasında oluşacak tozların engellenmesi amacıyla faaliyet alanında buharlaşma durumu göz önüne alınarak, zeminin yeteri derecede gün boyu nemli kalmasını sağlayacak oranda su ile spreyleme yapılacaktır. 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 30.11.2013 tarih ve 28837 sayılı “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü ile Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleriyle ilgili olarak, iş makinelerinin çalışması esnasında gürültü oluşması söz konusudur. Proje alanında oluşması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla alanda 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” esaslarına uygun olarak arka plan gürültü ölçümü gerçekleştirilmiş, faaliyetin alana etkisini de içeren Akustik Rapor hazırlatılmıştır. Söz konusu Akustik Gürültü Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 24). Sahada makine-ekipmanların tamamının aynı anda kullanılması söz konusu olmamakla birlikte, en kötü durumda bütün makinelerin aynı anda çalışacağı varsayımı yapılarak gürültü düzeyleri ekler bölümünde sunulan Akustik Gürültü Raporunda hesaplanmıştır (Bkz. EK 24). Bununla birlikte tüm makine ekipmanın çalışması durumunda yapılan dağılım hesaplamaları sonucu bölgede oluşan gündüz ve akşam gürültü değerleri Bölüm 5.4.1 Tablo 64 ve 65’te sunulmuştur. Yapılan hesaplama doğrultusunda, gündüz gürültü düzeyinin yaklaşık olarak 85 m mesafede, akşam gürültü düzeyinin ise 145 m mesafede “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK 7 Tablo 4’te verilen sınır değerlerin altında kalmaktadır. Zaten hesaplamalar bütün makinelerin aynı anda çalışacağı varsayımına göre yapılmış olup, gerçekte ise çoğunlukla böyle bir çalışma mümkün olamayacağı için, gürültü seviyesi daha da düşük olacaktır. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’’nin hükümlerine uyulacaktır. 193 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Gürültünün beklenenden çok olmaması için, araç ve makinelerin bakımları rutin olarak yapılacaktır. Bu alanda çalışacak personelle ilgili 22.05.2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu ile bu kanuna bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerin öngördüğü hükümlere uyulacaktır. Projeye konu alan Milli Savunma Bakanlığı’na tahsisli hazine arazisi niteliğindedir. Proje alanının bulunduğu bölge antropojen step sahası karakterlidir. Bölge vegetasyonunu daha çok otsu bitkiler oluşturmakta olup bölgede yer yer çalı gruplarına da rastlanmaktadır. Alanda bulunan bitki taksonları, yurdumuzda dar ve sınırlı yayılış gösteren ya da baskı altında olan türler olmayıp, aksine geniş dağılımlar arz etmektedirler. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararları doğrultusunda hazırlanan 2013–2014 Av Dönemine ait koruma listelerinde bulunan türler için bu komisyon kararlarında belirtilen koruma tedbirlerine uygun hareket edilecektir. Proje alanını ve çevresi için belirlenen fauna türleri il genelinde habitat durumlarına göre literatür araştırmalarla belirlenmiştir. Söz konusu faaliyette bu türler üzerine zararlı herhangi bir biyolojik ve fiziksel etki bulunmamaktadır. Projeye konu olan faaliyet ile birlikte yaban hayatı türleri, faaliyetin etki alanını terk edecektir. Antropojenik etkilere adapte olabilen canlılar ise yaşamlarını faaliyet alanı yakınında devam ettirecektir. Arazinin hazırlanması ve işletme aşamasındaki faaliyetler, türler üzerinde rahatsızlık faktörü yaratacak, populasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması gibi bir tehlike unsuru söz konusu olmayacaktır. Sahada işletme faaliyetleri esnasında; sosyal ihtiyaçlar için (personelin içme ve kullanma suyu) suya ihtiyaç vardır. Ayrıca proje alanında kalker cevherinin üretim faaliyetleri için doğrudan bir suya ihtiyaç bulunmamakla birlikte, ocak içi bağlantı yollarından ve kırma eleme tesisinin çalışmasından kaynaklanan toz çıkışını önlemek amacıyla su kullanımı söz konusudur. Sahadaki su ihtiyacı öncelikli olarak taşıma yolu ile alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasının yeraltısuyu kuyularından temin edilecektir. Fabrika kuyularına ait DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nden alınan yeraltısuyu kullanma belgeleri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 21). Söz konusu kuyulara ölçüm sistemleri takılmış ve yeraltısuyu kullanma belgeleri yeniden düzenlenmiştir. Personel sosyal ihtiyaçlarını, alana 1,5 km mesafede bulunan firmaya ait çimento fabrikasından karşılayacağı için, sahada personel kullanımından kaynaklı olarak evsel nitelikli atıksu oluşmayacaktır. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri kapsamında Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün vermiş olduğu deşarj görüşü ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 23). Görüşte, proje alanında Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği kapsamında dış ortama verilen bir endüstriyel atıksu deşarjının olmadığı ve personel yemek, lavabo gibi ihtiyaçlarının 1,5-2 km mesafe yakınında bulunan Limak Batı Çimento San. ve Tic. A. Ş. Trakya Şubesinde karşılanması sebebiyle evsel nitelikli atıksu oluşmadığı beyanının devamının sağlanması, hiçbir şekilde alıcı ortama deşarjın yapılmaması, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine uyulması şartıyla Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar 194 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Hakkında Yönetmelik hükümleri kapsamında, deşarj konulu Çevre İzninden proje alanının muaf olduğu belirtilmiştir. Faaliyet süresince çıkacak evsel nitelikli atıkların toplanması, depolanması ve bertarafı konusunda 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (KAKY) hükümlerine uyulacaktır. Proje alanında oluşacak evsel katı atıklar, fabrikanın çöp depolama alanına belirli periyotlarla boşaltılacak ve buradan Pınarhisar Belediyesi’nin çöp toplama merkezine gönderilecektir. Oluşması muhtemel ambalaj atıklarının bertarafı 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Yönetmelik gereği ambalaj atıkları tesiste diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve toplama sistemine verilmek üzere hazır olarak depolanacaktır. Ambalaj atıkları belediye ile anlaşma yapan ve çevre lisansı almış toplama ayırma tesislerine verilecektir. Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi ve düzenli depolama sahalarında depolanarak bertarafı yasaktır. Dolayısıyla tesisten çıkabilecek ambalaj atıkları diğer atıklar ile birlikte düzenli depolama sahalarına gönderilmeyecektir. Ocakta çalışacak iş makineleri ve araçlar ile nakliye araçlarının bakım – onarımları, yağ değişimlerinin ocak sahasında yapılması zorunlu olduğu durumlarda, sahada az miktarda atık yağ oluşumu söz konusu olabilecektir. Proje alanında atık yağ oluşması durumunda faaliyet sahibi firma tarafından, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 9’da belirtilen Atık Yağ Üreticileri Yükümlülükleri yerine getirilecek, Madde 15’e göre çıkabilecek atık yağların bir kez atık yağ kategori belirleme analizi yaptırılacak ve Madde 18’e göre oluşturulmuş, firmaya ait çimeto fabrikasının geçici depolama alanında depolanacaktır. İlgili yönetmelik maddelerine uyulacaktır. Proje alanında yapılacak faaliyetler sırasında, 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Tesiste proses gereği tehlikeli atık oluşmayacaktır. Faaliyet kapsamında oluşabilecek tehlikeli atıkları makine ve teçhizatın yağlanmasında kullanılan yağlar ve yağlar ile kirlenmiş kontamine atıklar (istübü, yağlı bez, yağ filtresi vb)’dır. Tesiste oluşabilecek tehlikeli atıklar için faaliyet süresince 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır. Tehlikeli atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 9. Maddesi m bendi gereği firmaya ait çimento fabrikası sınırları içerisinde bulunan tesis ve binalardan uzakta, beton saha üzerine, sağlam sızdırmaz zeminli ve emniyetli geçici atık depolama alanında depolanacaktır. Tehlikeli atıklar bu alanda yönetmelik hükümleri doğrultusunda uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlarda ayrı ayrı depolanacaktır. Konteynırlar üzerinde atık ibaresi bulunacaktır ve depolanan maddenin miktarı ve depolama tarihi konteynırlar üzerinde belirtilecektir. Atıklar ayrı olarak kimyasal reaksiyona girmeyecek 195 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” şekilde depolanacaktır. Araçlardan çıkan yağ filtreleri, atık motor yağı geçici depolama alanında ayrı bir konteynırda biriktirilecektir. Aynı yönetmeliğin 9. Maddesi d bendi gereği üretilen atıklarla ilgili kayıt tutulacak ve g bendi gereği atık beyan formları yönetmelikte belirtilen zamanlarda Bakanlıkça hazırlanan web tabanlı program kullanılarak doldurulacak, onaylanacak ve beş yıl boyunca bir nüshası saklanacaktır. Tehlikeli atıklar çevre lisansı almış bertaraf tesislerine gönderilecektir. Tesis bünyesinde oluşacak atıklar için 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Pil ve akü gibi tehlikeli atıklar 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun olarak toplanacak, depolanacak ve lisans almış tesislere verilmesi sağlanacaktır. Projeye konu alanda üretim esnasında yapılacak patlatmalardan kaynaklanabilecek yer sarsıntılarının yer altı ve yer üstü sularına etkisinin olup olmayacağının araştırılması amacıyla hazırlanmış “Hidrojeoloji Raporu” ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 19). Hidrojeoloji raporuna göre işletme izin alanında sondaj kuyularında yapılan gözlem ve ölçümler ile Jeofizik Rezistivite ölçüm ve değerlendirmelerine göre proje izin sahasındaki yeraltısuyu statik seviyesi yaklaşık 180 m kotunda olup 200 m kotlarına (deniz seviyesinden) kadar malzeme alınması esnasında yapılacak ocak faaliyetlerinin yer altı suyuna etkisi olmayacağı belirtilmiştir. DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu Yeraltısuyu Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 20). Söz konusu raporda sahanın jeofizik rezistivite noktaları ve Limak Batı Çimeto fabrikası kuyuları yer altı su seviyesi derinlikleri göz önüne alınarak yer altı suyu seviye haritaları ve kazı ekesitleri verilmiştirdir. Hazırlanan Yeraltısuyu Raporunda verilen koşullara uyulması kaydıyla söz konusu faaliyetin gerçekleştirilmesinde DSİ 11. Bölge Müdürlüğü açısından herhangi bir sakınca bulunmadığı belirtilmiştir. Proje kapsamındaki faaliyetler sırasında 167 Sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun ve 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” ilgili hükümlerine uygun hareket edilecektir. Proje kapsamındaki faaliyetler sırasında 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği”nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet alanında dere yataklarına her türlü malzeme akışını önlemeye yönelik gerekli tedbirler uygulanacaktır. Alanda gerçekleştirilecek faaliyetler sırasında yüzey ve yer altı sularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili gerekli tüm tedbirler alınacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamasında alan çevresinde bulunan sürekli veya mevsimlik akış gösteren dere yataklarına katı veya sıvı atık atılmayacak, dere yataklarına pasa veya 196 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” malzeme doldurulmayacak, dere yataklarından malzeme temin edilmeyecek ve dere yataklarının doğal akışları değiştirilmeyecektir. Proje alanı yakınından geçen yüzeysel su kaynakları üzerinde yol geçişi sağlanması durumunda uygun kesitte sanat yapısı yapılarak geçiş sağlanacak ve bu konuda Bölge Müdürlüğü’nden izin alınacaktır ve 09.09.2006 tarih ve 26284 sayı ile yürürlüğe giren “Dere Yatakları ve Taşkınlar” adı ile yayımlanan 2006/27 nolu Başbakanlık Genelgesi’ne uyulacaktır. Yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında proje alanının çevresinde bulunan akar ve kuru dere yataklarına müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık, pasa vb. madde bırakılmayacak ve atık su deşarjı olmayacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme esnasında herhangi bir yan ürün oluşmadığından civarda yer alan kuru dere yataklarına herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır. Proje alanında kullanılan içme ve kullanma suyu niteliklerinin “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik” hükümleri ile 07.03.2013 tarih ve 28580 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ilgili hükümlerine uygun olması sağlanacaktır. Ocak üretim faaliyetleri kapsamında kullanılacak patlayıcı maddeler ile ilgili olarak Parlayıcı, Patlayıcı ve Tehlikeli Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük hükümlerine uyulacaktır. 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkartılmış ve yayınlanmış olan tüzük ve yönetmeliklere uyulacaktır. Ayrıca 2006/1 İl Umumi Hıfzısıhha Kurul kararına uyulacaktır. 5491 Sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 2872 Sayılı Çevre Kanunu ile bu kanuna istinaden yürürlüğe giren; ilgili diğer yönetmeliklerin ilgili hükümlerine uygun olarak faaliyetlere geçilecektir. Projeye konu faaliyet, 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” EK 2 (Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler)’de 2.17 ve 2.18 maddeleri kapsamında değerlendirilmektedir. Söz konusu faaliyet için yönetmelik kapsamında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne başvurularak Çevre İzni alınacaktır. 21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çevre Denetimi Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje alanı köşe noktalarına poligon taşları dikilerek çalışma alanı sınırları belirlenecektir. Sahada tehlike arz edecek yüksek şevlerin veya çukur alanların oluşması halinde alanın etrafı çitle çevrilecek ve belirli noktalara uyarıcı levhalar dikilecektir. Proje alanı 20,79 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Sahada üretim faaliyetlerine başlanmadan önce, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” ve 13.04.2007 tarih ve 26492 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte 197 LİMAK BATI ÇİMENTO SAN. VE TİC. A. Ş. 200901721 Ruhsat Nolu Kalker Ocağı “NİHAİ ÇED RAPORU” Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ilgili hükümleri gereğince iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alınacaktır. Çalışma alanında bırakılması gereken sağlık koruma bandı mesafesi, iş yeri açma çalışma ruhsatı alımı aşamasında inceleme kurulu tarafından belirlenmektedir. Ruhsat alım aşamasında inceleme kurulu tarafından belirlenecek sağlık koruma bandı mesafesine uyulacaktır. Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karşı 19.09.2013 tarih ve 28770 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güzenliği Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın teknik nezaretçisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumludur. Ayrıca olası bir iş kazası ihtimaline karşı ocak alanında uygun bir yerde yeterli donanımda bir ecza dolabı ve en yakın sağlık merkezine ulaşmak için bir araç hazır bulundurulacaktır. Proje fizibil bir projedir. Proje alanından kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri kamyonlar vasıtası ile alana 1,5 km mesafedeki firmaya ait çimento fabrikasının konkasör tesisine klinker yapımında hammadde olarak kullanılmak üzere tüvanen nakledilecektir. Böylelikle cevherin hem inşaat sektörüne hem de ülke ekonomisine katkısı sağlanacaktır. 198 NOTLAR VE KAYNAKLAR - “2013 – 2014 Merkez Av Komisyon Kararı”, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. - Arıoğlu E., “Çözümlü Madencilik Problemleri”, TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Ankara, 1988 - BERN Sözleşmesi - Davis, “Flora of Turkey and East Aegean Islands”, 1965, 1988. - Demirsoy A., “Türkiye Omurgalı Faunasının Sistematik ve Biyolojik Özelliklerinin Araştırılması ve Koruma Önlemlerinin Saptanması – Memeliler, Sürüngenler ve Amfbiler”. - “Endemik ve Endemik Olmayan Bitkilerin Tehlike Kategorileri” RED DATA BOOK - Kirizoğlu İ., “Türkiye Kuşları”, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara, 1989. - “Madencilik Faaliyetleri İçin Hazırlanan Proje Tanıtım Dosyalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar”, Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED Genel Müdürlüğü. - Seçmen ve bşk., “Tohumlu Bitkiler Sistematiği”, E.Ü Matbaası, İzmir, 1998. - “Türkiye’nin Tehlike Altındaki Nadir ve Endemik Bitki Türleri”, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Yayını, Ankara, 1989. - “Türkiye Maden İhracatcıları Birliği Yayınları”, İstanbul, 1998 - Türk Çevre Mevzuatı ( Cilt – I ve Cilt – II. Çevre Vakfı Yayını ) - Yarar M., Magnin G., “Türkiye’nin önemli Kuş alanları”, Doğal Hayatı Koruma Derneği Yayınları, İstanbul, 1997 - Yaşamın Temel Kuralları – Omurgalılar. Amniyota (Sürüngenler, Kuşlar, Memeliler) (Cilt – III Kısım II ) - “Kırklareli Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Meteorolojik Verileri (1960-2012)”, Meteoroloji Genel Müdürlüğü - Kırklareli İl Çevre Durum Raporu, Kırklareli Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011 - Trakya Kalkınma Ajansı Web Sitesi, www.trakyaka.org.tr - Kırklareli İli Doğa Turizmi Master Planı - T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, I. Bölge Müdürlüğü - www.ergene.ormansu.gov.tr - www.bizimbitkiler.org.tr - www.ntvmsnbc.com.tr - Pınarhisar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Web Sitesi-pinarhisar.meb.gov.tr - Istranca Panelleri I-II, Kırklareli Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi-2011 - Maden Teknik ve Arama Genel Müdürlüğü Kocaeli Bölge Müdürlüğü-www.mta.gov.tr - Kırklareli İl Gıda Tarım www.kirklareli.tarim.gov.tr - Devlet Su İşleri Resmi Web Sitesi, www.dsi.gov.tr - Türkiye İstatistik Kurumu Resmi Web Sitesi, www.tuik.gov.tr - T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Arazi İzleme Sistemi, aris.ormansu.gov.tr - www.deprem.gov.tr, T.C. Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı - www.vikipedia.org - www.cografya.gen.tr - www.epa.gov/ttn/chief/index.html - www.jmo.org.tr ve Hayvancılık Müdürlüğü Web Sitesi, İLGİLİ KANUN, YÖNETMELİK, TEBLİĞ VE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER - 30.12.2006 Tarih ve 26392 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik” - 26.03.2009 Tarihinde Yayınlanan TS ISO 1996-2 Standardı “Akustik - Çevre Gürültüsünün Tarifi, Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi - Bölüm 2: Çevre Gürültü Seviyelerinin Tayini” - 24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” - 30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” - 11.08.1983 Tarih ve 18132 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “2872 Sayılı Çevre Kanunu” ve 13.05.2006 Tarih ve 26167 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlan" 5491 Sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" - 29.04.2009 Tarih ve 27214 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” - 21.11.2008 Tarih ve 27061 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Çevre Denetimi Yönetmeliği” - 03.10.2013 Tarih ve 28784 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “ ÇED Yönetmeliği” - 04.06.2010 Tarih ve 27601 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” - 28.07.2013 Tarih ve 28721 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik” - 05.11.2013 Tarih ve 28812 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Tozla Mücadele Yönetmeliği” - 19.09.2013 Tarih ve 28770 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği” - 18.03.2004 Tarih ve 25406 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” - 06.06.2008 Tarih ve 26898 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” - 22.05.2003 Tarih ve 4857 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş Kanunu” - 10.08.2005 Tarih ve 25902 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” ve 13.04.2007 Tarih ve 26492 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” - 11.01.1974 Tarihli Resmi Gazete’de Yayımlanan “14765 Sayılı İş Kanunu, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” ve değişen 09.12.2003 Tarihli Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği” - 30.11.2013 tarih ve 28837 sayılı “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü ile Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği” - 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve 25.04.2002 Tarih ve 24376 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Değişiklik - 19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” - 24.06.2010 Tarih ve 27621 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan 5995 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu - 03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” - 31.12.2004 Tarih ve 25687 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği” - 14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” - 21.02.2004 Tarih ve 25380 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” - 167 Sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun - 07.04.2012 Tarih ve 28257 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” - 20.02.1984 Tarih ve 18318 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi” - 20.06.2012 Tarih ve 6331 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” Proje alanında 5491 Sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 2872 Sayılı Çevre Kanunu ile bu kanuna istinaden yürürlüğe giren ilgili diğer tüm yönetmeliklerin ilgili hükümlerine uygun olarak faaliyetlerde bulunulacaktır.
© Copyright 2024 Paperzz