Cem III Tipi Çimentoların Betonda Kullanımının Teknik Ve Ekonomik

Cem III Tipi Çimentoların Betonda Kullanımının Teknik Ve
Ekonomik Yönlerinin Değerlendirilmesi
Oktay Kutlu, Meriç Demiriz
Adana Çimento San.ve Tic.A.Ş.İskenderun Tesisleri
0(326)654 25 10(Pbx)
bilgi@adanacimento.com.tr
Öz
Öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufu ihtiva eden çimentolar dünyada yaygın biçimde
mevcuttur. Dürabilitesi yüksek beton elde etmek için yüksek mukavemetle birlikte
düşük geçirimlilik özelliği önem arz etmektedir. Bu çalışmada Cem IIIA 42,5N tipi
çimento ile üretilmiş betonların Cem I 42,5R ve Cem II/B-S 42,5R tipi çimentolarla
üretilmiş betonlara göre su ihtiyaçları, 2-7-28 günlük dayanımları, ASTM C 1202’ye
göre klor geçirimlilikleri ve TS EN 12390-8’ e göre su işleme derinliklerinin tayini
karşılaştırmaları yapılmıştır.Ayrıca Cem I 42,5 R ve Cem IIIA 42,5N tipi çimentolarla
üretilmiş Kendiliğinden Yerleşen ve Sıkışan Betonların (KYB) 2-7-28 günlük
dayanımları, ASTM C 1202’ye göre klor geçirimlilikleri ve TS EN 12390-8’ e göre su
işleme derinliklerinin tayini karşılaştırmaları yapılmıştır.
Anahtar sözcükler: Granüle yüksek fırın cürufu, dürabilite, geçirimlilik
1.Giriş
Betonun dürabilitesini etkileyen esas problemler şunlardır: (Higgins,Uron 1991)
• Sülfat etkisi
• Klorür etkisi
• Alkali silika reaksiyonu
• Asit etkisi
• Deniz suyu etkisi
• Donma - Çözülme etkisi
• Aşınma duyarlılığı
• Çelik donatının korunması
• Isıl çatlaklar
• Kürleme hassasiyeti
• Erken yaşta sıcaklık artışı
Sülfata mukavemet:Genellikle artan öğütülmüş granüle yüksek fırın curufu miktarı
nedeni ile , normal portland çimentosundakinden daha az C3A miktarı ve curufta
alüminyum oksit miktarının daha az olması ile sülfata olan direnç artar. Öğütülmüş
yüksek fırın curufunun miktarı % 65 veya daha fazla olduğunda sülfata dayanıklı
çimentoya eşdeğer veya daha mukavim bir çimento oluşumu sağlanır. Ludwig sülfat
etkisinin azalmasını sülfat iyonlarının düşük penetrasyonuna ve Ca(OH)2 nin
447
düşüklüğüne bağlamaktadır. Etrenjit oluşumunu engelleyen nedenlerden biri elbette
çözünen Ca(OH)2 miktarının çok azalmasıdır ve bu durum YFC içeren çimentolarda
gerçekleşen bir olgudur.(Ludwig 1980)
Klorüre mukavemet:CemIIIA 42,5N tipi çimento ile üretilmiş betonda portland
çimentolu betona göre klorür yayılımı azalmıştır. Bunun birinci nedeni öğütülmüş
granüle yüksek fırın cürufunun katılımı ile betonun geçirgenliğinin azalması, ikinci
olarak sertleşmiş cüruflu çimento hamurunun önemli miktarda klorürü bağlayabilmesi
ve böylece yayılma için gerekli konsantrasyon gradyanının oluşumunu engellemesidir.
İyon ve özellikle Cl geçirimliliği betonarme elemanların en tehlikeli hasar nedeni olan
donatı korozyonu üzerinde çok etkin zararlı rol oynar. Potasyum iyonlarının(K+)
diffüzyon katsayıları üzerinde Bakker’in yaptığı bir araştırmada 103 günlük salt
portland ve YFC katkılı harçlarda bulunan sonuçlar sırasıyla 2.96x10ֿ8 cm2 /s ve
0.04x10ֿ8 cm2 /s olmuştur, yani YFC içeren harç Portland çimentolu harca göre 100
defa daha fazla geçirimsizdir. (Bakker 1982)
Alkali Silika Reaksiyonu:Öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufu, dünyaca alkali silika
reaksiyonu nedeniyle oluşan hasar riskini azaltan madde olarak kabul edilmektedir.
Birçok incelemeler mevcuttur, ve hariç tutulmaksızın hepsi alkali silika reaksiyonunun
sebep olduğu zarar verici genleşmeyi önemli ölçüde azaltıcı yeteneğini teyid etmiştir.
İngiltere’de minimum %50 öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufunun kullanılmasının ,
alkalinin bağlayıcı maddelerin dışında bir kaynaktan gelmemesi sağlandığı takdirde
önleyici bir tedbir olduğu konusunda birleşilmiştir. (Higgins,Uron 1991)
Aside mukavemet:Genel olarak, öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufundan hazırlanan
beton, normal portland çimentosundan veya sülfata dayanıklı çimentodan hazırlanan
betona nazaran seyreltik aside daha dirençlidir.
Deniz suyuna mukavemet:Belçika, Almanya, Norveç, İngiltere ve Fransa’daki
çalışmalarda uzun süre denizin içinde kalmış betonların performansı üzerine çimento
tiplerinin etkisini incelenmiştir. Bu çalışmalarda cüruflu çimentolar(%25-35 öğütülmüş
granüle yüksek fırın cürufu ihtiva eden) portland çimentolarından daha uygun davranış
göstermiştir ve granüle cürufça zengin cüruflu çimento (%50’den yüksek öğütülmüş
granüle yüksek fırın cürufu ihtiva eden) istisnasız daha iyi dayanıklılık göstermiştir.
Betonda daha az parçalanma ve betonarmede daha az korozyon olmuştur.
(Higgins,Uron 1991). Deniz suyunun sülfatları klor miktarının yüksekliği nedeniyle
aşırı genleşme oluşturmazlar, çünkü ilk etaptaki alçıtaşı(jips)oluşumu ve ikinci etaptaki
etrenjit oluşumu azalır veya su tarafından yıkanarak giderilirler, öte taraftan YFC
C3A’nın oluşum miktarını düşürerek de etrenjitin meydana gelmesindeki etkinliğini yok
eder. Buna karşılık boşluklar içindeki tuzların kristalleşmesi çatlamalara ve dökülmelere
yol açabilir. Geçirimliliğin azaltılması ve boşlukların Mg(OH)2 ile tıkanması bu sorunu
çözer. YFC ise bu iki niteliği sağlayan bir malzemedir.
Çelik Donatının Korunması: Beton da gömülü çelik, çimento hamurunun alkaliliği
nedeniyle oluşacak korozyona karşı korunur. Koruma kaybı ya klorürlerin varlığı
nedeniyle veya karbonatlaşma nedeniyle olabilir. Öğütülmüş granüle yüksek fırın
cüruflu çimentoyla üretilmiş beton klorür nüfuzuna, normal portland çimentosuyla
üretilmiş betondan önemli ölçüde daha mukavim olduğundan klorürlerin etkisi altındaki
çevre şartlarında betonarme çeliğine büyük ölçüde artan bir koruma sağlar. Öğütülmüş
yüksek fırın cürufunun kullanımı betonun beklenen ömrünü birkaç kat arttırır.
Isıl Çatlamalara Mukavemet: Öğütülmüş granüle yüksek fırın cüruflu beton normal
portland çimentolu beton kadar süratle ısı oluşturmaz ve bu özelliği betonun erken
yaşlardaki ısıl çatlama riskini azaltmak için önemli bir avantaj olarak kullanılabilir.
Erken Yaşlardaki Sıcaklık Artışına Duyarlılık:Eğer normal portland çimento betonu
katılaşmanın erken safhalarında artan sıcaklığa maruz bırakılırsa (mesela hızlandırılmış
448
kürleme veya çimentoca zengin betonlarda veya kütle betonunda sıcaklık artışı gibi)
daha sonraki yaşlarda dayanımda düşme ve geçirgenlikte artış olur. Bu durum
potansiyel olarak dayanıklılık bakımından bir dezavantajdır. Genellikle öğütülmüş
granüle yüksek fırın cüruflu betonun ne dayanımı nede geçirgenliği erken yaşlardaki
sıcaklık artışından menfi şekilde etkilenir.
2.Deneysel Çalışmalar
2.1 Malzemeler
2.1.1 Çimento
Çalışmada Adana Çimento San.ve Tic.A.Ş.tarafından üretilen Cem I 42,5R, Cem II/B-S
42,5R ve Cem III A 42,5N çimentoları kullanılmıştır.Cem II/B-S 42,5 R çimentosu
kütlece yaklaşık % 2,5 kalker ve %31 cüruf olmak üzere toplam % 33,5 ve Cem IIIA
42,5N çimentosuda kütlece yaklaşık % 4,5 kalker ve % 51 cüruf olmak üzere toplam
%55,5 katkı maddesi ihtiva etmektedir.Çimentoların özellikleri Tablo1.’de
verilmektedir.
Tablo1. Cem I 42,5R, Cem II/B-S 42,5 R ve Cem III A 42,5 N tipi çimentoların
özellikleri
Özellik
Çözünmeyen Kalıntı(%)
SO3(%)
MgO
Kızdırma Kaybı(%)
Özgül Ağırlık(gr/cm³)
Özgül Yüzey(cm²/gr)
Cem I 42,5R
0,24
2,56
1,68
2,85
3,10
3230
Cem II/B-S 42,5R
0,50
2,47
3,48
2,08
3,02
4660
Cem III A 42,5N
0,38
1,83
4,22
2,25
2,97
4690
2.1.2 Akışkanlaştırıcı
Cem III A 42,5 N tipi çimentoyla yapılan deneylerde cüruf katkılı çimentolarla iyi
performans sergileyen ve kimyasal içeriğinde Naftalin Sülfonatın ağırlıklı olarak yer
aldığı süper akışkanlaştırıcı ve diğer iki tip çimentoyla yapılan deneylerde ise kimyasal
içeriğinde Lignin Sülfonatın ağırlıklı olarak yer aldığı süper akışkanlaştırıcı katkı
maddesi çimento ağırlığının %1,2 oranında karışım suyuna ilave edilerek beton
karışımına katılmıştır.Kendiliğinden Yerleşen ve Sıkışan Betonlarda ise sentetik
polimer esaslı hiper akışkanlaştırıcı katkı çimento ağırlığının %1,2 oranında karışım
suyuna ilave edilerek kullanılmıştır.
2.1.3 Agrega
Normal betonlarda maksimum dane çapı 22 mm. olan 4 çeşit kırma taş agregası ve
Kendiliğinden Yerleşen ve Sıkışan Betonlarda ise maksimum dane çapı 15mm.olan 3
çeşit kırmataş agregası kullanılmıştır. Agregalara ait özgül ağırlık ve su emme değerleri
Tablo2.’de verilmektedir.
449
Tablo2.Agregalara ait özgül ağırlık ve su emme değerleri
Agrega Türü
0-2 mm.Kırma kum
0-4 mm.Kırma kum
4-15 mm.İnce agrega
15-22 mm.İri agrega
Özgül ağırlığı(gr/cm³)
2,65
2,65
2,68
2,70
Su emme kapasitesi(%)
2,20
2,20
1,40
1,20
2.1.4.Agrega karışım miktarları
Normal beton karışımlarında %27 oranında 0-2mm.kırma kum, %22 oranında 0-4
mm.kırma kum, %25 oranında 4-15mm.ince çakıl ve %26 oranında 15-22mm.iri çakıl
dağılımı seçilmiştir. Kendiliğinden Yerleşen ve Sıkışan Betonlarda ise %24 oranında 02 mm.kırma kum,%36 oranında 0-4 mm.kırma kum ve %40 oranında 4-15 mm.ince
çakıl kullanılmıştır.
2.2 Yapılan Deneyler
2.2.1. Üç farklı çimento tipiyle (Cem I 42,5R, Cem II/B-S 42,5R ve Cem III A 42,5N),
5 farklı çimento dozajında (270 kg/m³,280 kg/m³, 290 kg/m³, 300 kg/m³, 310 kg/m³),
çimento ağırlığının %1,2 si miktarında akışkanlaştırıcı kimyasal katkı kullanarak ve 21
cm. sabit çökme değeri hedeflenerek karışım hesapları yapılmıştır. Karışım miktarları
Tablo3.’de gösterilmektedir.
Tablo3.Beton Karışım Oranları
Deney
No
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Çimento
Türü
CemI 42,5R
CemI 42,5R
CemI 42,5R
CemI
42,5R
CemI 42,5R
CemII/BS
42,5 R
CemII/BS
42,5 R
CemII/BS
42,5 R
CemII/BS
42,5 R
CemII/BS
42,5 R
CemIIIA
42,5 N
CemIIIA
42,5 N
CemIIIA
Su/Çimento
Oranı
0,74
0,71
0,68
0,66
Çimento
Mik.(kg/m³)
270
280
290
300
Kırma
kum(kg/m³)
920
917
915
909
Kırma
çakıl(kg/m³)
957
954
952
946
Akışkanlaştırıcı
Kim.katkı(kg/m³)
3,24
3,36
3,48
3,6
0,64
0,74
310
270
904
920
941
957
3,72
3,24
0,71
280
917
954
3,36
0,68
290
915
952
3,48
0,66
300
909
946
3,6
0,64
310
904
941
3,72
0,72
270
927
965
3,24
0,69
280
924
961
3,36
0,67
290
918
955
3,48
450
42,5 N
CemIIIA
42,5 N
CemIIIA
42,5 N
14.
15.
0,65
300
913
950
3,6
0,62
310
913
949
3,72
2.2.2.Kendiliğinden Yerleşen ve Sıkışan Beton Deneylerinde de Cem I A 42,5 R tipi
çimentoyla yapılmış 500kg/m³ çimento dozajlı ve Cem IIIA 42,5N tipi çimentoyla
yapılmış 450 kg/m³ çimento dozajlı iki deneme çimento ağırlığının %1,2 si miktarında
hiper akışkanlaştırıcı kimyasal katkı katılarak ve su/çimento oranı 0,40 seçilerek karışım
hesapları yapılmıştır. Karışım miktarları Tablo4.de gösterilmektedir.
Tablo4.Kendiliğinden Yerleşen ve Sıkışan Beton karışım Oranları
Deney
No
Çimento
Türü
Su/Çimento
Oranı
16
CemI
42,5R
CemIIIA
42,5 N
17
0,40
Çimento
Mik.
(kg/m³)
500
Kırma
Kum
(kg/m³)
1001
Kırma
Çakıl
(kg/m3)
668
Akışkanlaştırıcı
Kim.katkı
(kg/m³)
6
Yayıl
ma
(cm.)
65
0,40
450
1061
707
5,4
71
2.2.3. 28.gününü doldurmuş 3 farklı tip çimentoyla üretilmiş 300 kg/m3 çimento
dozajlı numuneler ve Kendiliğinden Sıkışan ve yerleşen beton numuneleri üzerinde
ASTM C 1202’ye göre klor geçirimlilikleri ve TS EN 12390-8’ e göre su işleme
derinliklerinin tayini karşılaştırmaları yapılmıştır. ASTM C 1202 standardına göre
yapılan deneyde beton numunesi, vakum altında suya doygun hale getirildikten sonra
bir tarafında %3’lük NaCl diğer tarafında 0,3M NaOH çözeltileri bulunan hücreler
arasına yerleştirilerek 60V doğrusal akım potansiyeli altında altı saat boyunca en az
yarım saatte bir akım okumaları yapılmıştır. Zamana bağlı olarak çizilen akım eğrisinin
altındaki alan hesaplanmış ve toplam geçen akım miktarı (Coulomb) belirlenmiştir.
Basınçlı su geçirimliliği deneyinde ise etüv kurusu haline getirilen numuneler 48 saat 1
atmosfer, 24 saat 3 atmosfer ve 24 saat 7 atmosfer su basıncına maruz bırakılmış, deney
sonunda numuneler yarılarak numune içerisine giren suyun derinliği ölçülmüştür.(İTÜ
Yapı Malzemesi Laboratuvarı)
2.2.4. Elde edilen sonuçlar basınç mukavemetleri ile birlikte Tablo5.’de ve Tablo6.’da
gösterilmiştir.
Tablo5. Basınç mukavemetleri, hızlı klor geçirimliliği ve su işleme derinlikleri deney
sonuçları (28 günlük numuneler üzerinde)
Deney No
2 g.muk.
Mpa
7 g.muk
.Mpa
28 günlük
muk.Mpa
1.
2.
3.
12,9
14,2
14,9
18,7
19,7
21,5
25,3
27,7
28
4.
17,2
22,6
28,5
5.
17,3
24,4
31,6
451
Hızlı klor
Geçirimliliği
(Coulomb)
>15000
Su işleme
Derinliği
(mm.)
99
6.
7.
8.
9,5
9,7
10,3
17,8
18,2
18,6
27,4
28,5
29,3
9.
10,5
19,5
30
10.
11.
12.
13.
10,7
8,4
9,4
9,5
22,8
16,7
17
18,3
33,5
26,1
26,9
27,4
14.
9,7
18,8
29,4
15.
10,3
19,4
32,2
9392
53
2237
36
Tablo6.Kendiliğinden Yerleşen Betonlar üzerinde basınç mukavemetleri, hızlı klor
geçirimliliği ve su işleme derinlikleri deney sonuçları (28 günlük numuneler üzerinde)
Deney No
2 g.muk.
Mpa
7 g.muk
.Mpa
28 günlük
muk.Mpa
16.
32,6
16,7
42,8
38,9
51
53,5
17.
Hızlı klor
Geçirimliliği
(Coulomb)
7872
707
Su işleme
Derinliği
(mm.)
52
24
3.DENEY SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
3.1.Basınç Dayanımı
Tablo5.de Cem IIIA 42,5N tipi çimentoyla üretilmiş 300kg./m³ dozajlı örneklerin basınç
mukavemetlerinin 2. ve 7. gün sonunda Cem I 42,5R ve Cem II/B-S 42,5R ile üretilmiş
örneklere göre bir miktar düşük kaldığı fakat 28.gün sonunda Cem II/B-S 42,5R ile
üretilmiş örneğe çok yaklaştığı, Cem I 42,5 R ile üretilmiş örneğin basınç mukavemet
sonucunu ise geçtiği görülmektedir. Cem II/B-S 42,5 R ile üretilmiş örneklerin basınç
mukavemet sonuçlarının 2. ve 7.günlerde Cem I 42,5R ile üretilmiş beton sonuçlarından
geride kaldığı fakat 28.günde geçtiği görülmektedir. Bu durumun da Cem II/B-S 42,5 R
tipi çimentonun içeriğindeki % 31 nispetindeki cüruftan kaynaklandığı bilinmektedir.
Tablo6.da da Kendiliğinden Yerleşen betonlar üzerindeki basınç mukavemet sonuçları
incelendiğinde Cem IIIA 42,5N ile üretilmiş örneklerin 2.ve 7. gündeki basınç
mukavemet sonuçlarının Cem I 42,5R’li örneklere göre geride kaldığı fakat 28.gün
sonunda geçtiği görülmektedir. Yine buradan da öğütülmüş granüle yüksek fırın
cürufunun aktivasyonunun 28.günde ve daha sonrasında devam ettiği örneklerin
mukavemet artışlarına bakılarak söylenebilir.
3.2.Hızlı Klor Geçirimliliği
Tablo 5.de ve Tablo 6.da da görüldüğü gibi öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufu
ihtiva eden Cem IIIA 42,5N ile üretilmiş örneklerin klor geçirimlilik değerlerinde Cem I
ve Cem II’li örneklere göre önemli azalmalar elde edilmiştir. Öğütülmüş granüle yüksek
fırın cürufunun zamanla artan puzolanik reaksiyonuyla birlikte klor geçirimlilikleri de
önemli miktarda azalacağı söylenebilir.
3.3.Basınç Altında Su İşleme Derinliği Tayini
452
Cem I ve Cem II’li örneklerin geçirimlilik derinlikleri Cem III’lü örneklere göre daha
yüksek çıkmıştır. Bu durum su/çimento oranının bir miktar daha düşük olması ve Cem
III’lü örneklerin öğütme inceliğinin diğerlerine göre yüksek olmasıyla açıklanabilir.
4. BETON MALİYETLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
4, 9, 14, 16 ve 17 nolu beton karışım örneklerimizin hammadde maliyetleri, 28 günlük
dayanım değerleri ve 1 MPa dayanım değerinin kaç Yeni Türk Lirasına mal olduğu
Tablo7.de ve Tablo8.de gösterilmektedir.
Tablo 7. Cem I 42,5R, Cem II/B-S 42,5R ve Cem IIIA 42,5N tipi çimentolarla
üretilmiş betonların hammadde maliyetleri ve maliyet mukavemet ilişkisi
DENEY NO
4
9
14
Hammadde
Maliyeti (YTL/m³)
50,95
48,25
46,91
28 Günlük Basınç
Mukavemeti(MPa)
28,5
30
29,4
1 MPa fiyatı
(YTL)
1,79
1,61
1,60
Tablo 8. Cem I 42,5R ve Cem IIIA 42,5N tipi çimentolarla üretilmiş Kendiliğinden
Yerleşen ve Sıkışan betonların hammadde maliyetleri ve maliyet mukavemet ilişkisi
DENEY NO
Çimento Dozu
16
17
500
450
Hammadde
Maliyeti
(YTL/m³)
84,63
70,57
28 Günlük Basınç
Mukavemeti(Mpa)
1 Mpa fiyatı
(YTL)
51
53,5
1,66
1,32
Tablo7. ve Tablo8.de de görüleceği üzere öğütülmüş granüle yüksek fırın cüruf katkılı
Cem III A 42,5 N tipi çimentolarla üretilmiş gerek 300 kg/m³ dozajlı ve gerekse
Kendiliğinden Yerleşen ve Sıkışan beton numunelerinin 28 günlük dayanım değerleri
diğer örneklere göre denk ve daha fazla, maliyetlerinin ise daha düşük olduğu
görülmektedir. Özellikle Kendiliğinden Yerleşen ve Sıkışan betonlarda m3’te 50 kg.
daha düşük çimento kullanımına rağmen daha fazla yayılma etkisi ve 28.gün sonunda
daha yüksek mukavemet değerleriyle karşılaşılmıştır.
Tablo9.Deneylerde kullanılan çimento tiplerine göre klinker miktarları ve CEM III tipi
çimentoya göre miktar farkları
DENEY
NO
Çimento
Tipi
4
9
14
16
17
CEM I 42.5R
CEM II/B-S42.5R
CEM III/A 42.5N
CEM I 42.5R
CEM III/A 42.5N
Çimento
Miktarı
kg/m³
300
300
300
500
450
453
Klinker
Kullanım
%’si
97
66,5
44,5
97
44,5
Klinker
Miktarı
Kg/m³
291
199,5
133,5
485
200
CEM III’e
Göre Fark
157,5
66
0
285
0
Tablo9.’da görüleceği üzere beton üretiminde CEM III tipi çimento kullanılması,
çimento üretim maliyetlerinde en önemli kalem olan klinker kullanımını önemli
miktarda azaltmaktadır. CEM III/A 42.5 N tipi çimento ile yapılan 14 ve 17 no.lu
karışımlarda diğer çimento tipleri ile yapılan 4,9 ve 16 no.lu karışımlara göre 66 kg/m³
ila 285kg/m³ arasında daha az klinker kullanımına olanak sağlamıştır. Bu durum üretici
ve tüketici yönünden çimento ve beton maliyetlerinde tasarruf içermektedir.
5.SONUÇLAR
1. Hızlı klor geçirimliliği ve basınçlı su geçirimliliği deneylerinde çimento cinsinin
etkili olduğu ve Cem III tipi çimentolu örneklerin Cem I ve Cem II’li örneklere göre
çok daha düşük geçirimliliğe sahip olduğu sonucu görülmektedir. Dürabilitenin
vazgeçilmez şartlarından biri olan geçirimsizlik açısından cüruflu çimentoyla yapılan
betonların çelik donatıyı korumada çok önemli bir görev üstlendiği söylenebilir.
2.Öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufu ihtiva eden Cem III tipi çimentolarla yapılan
örneklerin basınç mukavemetleri incelendiğinde 2. ve 7. gündeki değerlerin diğer
çimento tipleriyle yapılan örneklere göre bir miktar daha düşük, fakat 28.gün
değerlerinin ise denk ve/veya daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır.
3.28 gün sonra elde edilen basınç mukavemet değerlerine göre yapılan birim maliyet
çalışmasında Cem III tipi çimentoyla yapılan örneklerin Cem I tipi çimentoyla yapılan
örneklere göre % 11 daha ekonomik olduğu, Kendiliğinden yerleşen ve Sıkışan beton
örneklerinde ise bu farkın %21’e kadar yükseldiği görülmektedir.
4.Küresel ısınmanın dünyamızı tehdit ettiği günümüzde 1 ton klinker üretiminin
atmosfere 1 ton karbondioksit gazı vermek anlamına geldiği düşünülürse demir-çelik
sanayinin atık malzemesi olan cürufla yapılacak çimentolar hava kirliliğinin ve emisyon
değerlerinin azalmasında önemli bir katkı sağlayacak, çimento üretiminde tasarruf
edilen klinker miktarı kadar karbondioksit çıkışı azalacaktır.
TEŞEKKÜR: Bu çalışmaya verdiği destek ve katkılarından dolayı T.Ç.M.B. AR-GE
Direktörü Sn.Prof.Dr.Asım YEĞİNOBALI, AR-GE Laboratuar Müdürü Sn.Tomris
ERTÜN ve İ.T.Ü. Yapı Malzemeleri Ana Bilim Dalı Araştırma Görevlisi Sn.Ü.Anıl
DOĞAN’a teşekkür ederiz.
KAYNAKLAR
1.Higgins, Uron(1991) Concrete, September/October 1991,Volume 25,No.6
2.Ludwig,U.(1980) Durability of cement mortars and concrete,Durability of Building
Materials and Components,ASTM STP 691,pp.269-281
3.Bakker (1982) La durabilite des betons de ciment de haut-fourneau, Silicates
Industriels,pp.91-95
454

Download Report