Ev ödevleri

EV ÖDEVLERİ
Hasan Basri Dursun > h.b.dursun@gmail.com
Giriş
Ev ödevlerinin verilmesi konusu okul hayatında her zaman güncelliğini korumuştur. Bir bakış açısına
göre ev ödevleri okul hayatının vazgeçilmez bir parçasıdır. Ev ödevleri olmazsa öğrenciler okulda
öğrendiklerini pekiştiremezler, tam öğrenme gerçekleşmez ve öğrenci okul dışı saatlerini dersle ilgisi
olmayan işlerle geçirecektir. Bir bakış açısına göre ise ev ödevleri vermek öğrencilere ilave bir sıkıntı
yüklemektedir. Böylece öğrencilerin okul dışı zamanlarda sosyal etkinliklere katılmaya, hobilerini
geliştirmeye zamanı kalmamaktadır. Türk millî eğitimindeki program değişikliğiyle “Ev Ödevi” tanımı, şu
anda sadece ortaöğretim kurumlarında devam ederken, ilköğretim okullarında proje ve performans görevleri
ismi yer almaktadır.
Bu yazıda, Alman eğitim sisteminde de tartışmalara neden olan ev ödevlerinin nasıl daha yararlı olacağı,
ödev verilirken dikkat edilecekler, ödevlerin kontrolü ve velilere ev ödevleri hakkında bildirilmesi gereken
önerilere yer verilmiştir.
Yararlı ev ödevleri
Yararlı ev ödevleri denildiğinde farklı bakış açılarından kaynaklanan tanımlar ve gözlemler ortaya
çıkıyor. Uygun ödevler verilmesi ile ilgili önemli fikirler, ancak her dersin öğretimi ile ilgili disiplinlerden
çıkarılır. Çünkü her dersin öğretimi birbirinden farklıdır. Bu farklılık o derslerle ilgili verilmesi gereken
ödevleri de ilgilendirir. Ödevlerin, bir dersle ilgili çok önemli görülen noktaların öğrencilerin öğrenme
süreçlerine etki ederek onların öğrenmelerine katkıda bulunacak şekilde olup olmadığı sorusu devamlı
güncelliğini korumaktadır.
Eğer henüz anlatılan bir konu ile başka bir kural veya başka bir gramer yapısı ilişkilendirilmek
isteniyorsa bununla ilgili bir ödevin verilmesi yararlı değildir. Ancak öğrenci verilecek ödevle konu
hakkında daha yeterli bir hale gelecekse yararlıdır. Eğer derste anlatılan konu hakkında temel bir anlayışa ve
tam bir yeterliliğe sahip değilse verilen ödevin öğrenciye yararı az olacaktır. Birbirinden farklı talepler
içinde olan ve bireye özel olmayan herkese aynı olarak verilen ev ödevlerinin gerçekleştirilmesi güç
olmaktadır. Özellikle tüm öğrencilerine yararlı olacak ev ödevi vermek isteyen öğretmenler, ders yılı
başında öğrencilerinin farklı başarı düzeyleri hakkında henüz yeterli bilgiye sahip olmadığından öğrencilerin
bilgi sınırlarına çok çabuk çarpar.
Tüm bunlara rağmen farklı başarı düzeyinde olan öğrencilerin bulunduğu öğrenci gruplarına da
farlılıklarını dikkate alarak ev ödevi verilebilir. Bu, ya farklı zorluk derecelerine göre ev ödevi vermek
yoluyla veyahut öğrencilerin ev ödevi miktarını kendilerinin belirlemesi yoluyla olur. Örneğin matematik
dersinde herkesin çözmek zorunda olmadığı faklı zorluk düzeylerinde ev ödevleri hazırlanabilir.
Genel olarak, öğretmen eğer gerçekten yararlı olduğuna inanıyorsa o ödevi öğrencilerine vermelidir.
Eğer sadece bir alışkanlık olarak ders sonunda veriliyorsa, o ödev öğrencilerin zamanlarını boşuna
harcamalarına yol açar. Başka bir deyişle ev ödevinin niceliği değil niteliği yani kalitesi daha önemlidir.
Normal eğitim yapan okullarda etüt dersleri ilave edilerek ev ödevlerinin okulda yaptırılması daha
yararlıdır. Böylece öğrenciler birbirlerine yardım ederler ve bu farklı bir öğrenme kültürünü de beraberinde
getirir. Örneğin çok başarılı bir öğrencinin başarısız bir arkadaşına bir konu hakkında alıştırma yaptırmasına
fırsat verilebilir. Öğrenciler yapılan çalışmaları yazılı olarak da öğretmene sunabilirler. Bu şekilde
öğrencilerin birlikte hazırladıkları ödevler daha motive edici ve yararlıdır. Geleneksel ödevler yerine kaynak
kişilere veya kitaplara başvurarak birlikte çalışmayı gerektiren, bilgi toplamayı ve toplanan bilgilerin
doküman olarak yazılı hale getirilmesini içeren ödevler daha yararlıdır.
Ev ödevi verilirken dikkat edilmesi gereken noktalar
• Öğrencilere birbirinden farklı çok sayıda ev ödevi vermek
• Öğrencilerin ev ödevi miktarını kendilerinin belirlemesi
• Başarılı öğrencilere ilave ev ödevlerinin verilmesi
• Başarılı öğrencilere ev ödevi verilmemesi
• Başarılı öğrencilere başka ders kitaplarından veya eskiden kullanılmış ders kitaplarından ev
ödevlerinin verilmesi
• Öğrencilerin birbirlerine ödev yaprakları hazırlaması
• Öğrencilerin boş zamanlarına ayarlanmış doküman hazırlamaları. Örneğin, matematik dersi için
açıları anlatan bir yazılı ve görsel bir ödev hazırlatılması yada çevresindeki ağaçların cinsi ve özelliklerini
anlatan bir kitapçık hazırlatılması gibi.
• Öğrencilere tek veya grup olarak bir konu hakkında sunular hazırlatılması
• Başarı düzeyleri farklı iki öğrencinin birlikte bir alıştırma yapması veya öğrenilenlerin kontrolünü
yaptırmak amaçlı alıştırmaları birlikte yapmaları
• Ara sıra öğrencilerin kendilerine çeşitli ödevler hazırlatılması
Ev ödevlerinin verilmesi
Ev ödevleri genellikle ders saatinin bitimine doğru verilir. Ödev, mecburi olmadıkça bu bir sorun
oluşturmaz. Ancak mecburi ödevler geç verildiğinde öğrencilerin ödev hakkında soru sormaları ya da ödeve
yoğunlaşmaları zor olmakta veya öğretmenin ödevle ilgili açıklama yapmaya zamanı kalmamaktadır. Ayrıca
öğrenciler ya hemen teneffüse çıkmak istemekte ya da eve gitmek veya servise yetişmek için hazırlık
yapmak istemektedir. Bazen ödevi not etmeleri için zaman yetersiz olduğundan ödevi konusunda ne
yapacağını bilmeden okuldan ayrılmaktadır. Ev ödevleri öğrencilerin okuldan sonraki çalışmalarında
ağırlıklı bir öneme sahip olması nedeniyle okulun önemli bir işidir. Bu yüzden öğretmenler ev ödevi vermek
için devamlı yeterli zaman ayırmaları gerekir. Bunun haricinde öğrencilerin ödevle ilgili geribildirim
vermeleri için gergin olmayan bir ortam oluşturmaları gerekir. Ev ödevlerinin nasıl bir şekilde hazırlanırsa
daha güzel olacağı hakkında ki önemli noktalar öğretmenler tarafından açıklanmalıdır. Bu noktaların
açıklanması, öğrencilerin motive olmalarına yardım eder ve ödevin anlamını kavramaları için vazgeçilmez
bir öneme sahiptir.
Derslerin anlaşılır hale getirilmesi
Derste işlenen konuların öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması için konular kısa, bölüm bölüm,
inşacı, öz olarak ve örneklerle işlenmelidir. Bu, özellikle ev ödevlerinin daha rahat yapılabilmesi için
önemlidir.
Uygun öğrenme ve çalışma teknikleri
Öğrencilere gösterilen uygun öğrenme ve çalışma teknikleri, ödev verilirken yeniden hatırlatılarak, bu
tekniklerin uygulanmasında ödevlerin fırsat olarak görülmesi sağlanmalıdır.
Değerlendirme kriterleri
Verilen ödevlerin nicelik ve nitelik açısından iyi taraflarının nasıl ölçüleceği detaylı olarak açıklanmalı,
öğrenciler aydınlatılmalıdır. Bir ödevde bulunması gereken asgari şartların ve ödevden beklenen doğruluk,
yaratıcılık ve özen derecesinin açıklanması gerekir. Öğrenciler bu bilgilerin verdiği güven duygusuyla okul
dışı saatlerinde daha bir hedefe kilitlenmiş bir şekilde ödevlerini yapmaya çalışırlar.
Farklı imkân ve öğrenme yolları
Bütün öğrencilerin aynı ödevi aynı şekilde yapması istenmemelidir; buna gerek de yoktur. Öğrencilere,
kendi öğrenme şekillerine uygun olarak ödevlerini yapmaları önerilmelidir. Öğrencinin o gün yeni öğrendiği
ders içeriğinin okul dışı saatlerde kullanabileceği çeşitli imkânlar gösterilmelidir. Öğrenciler, başarılı şekilde
yerine getirebilecekleri sorumlu, gönüllü, ilave ve örnek olabilecek zor ödevler yapabilir, formüle
edebilirler.
Ödevlerle ilgili geri bildirim
Öğretmenler, bir ödev verirken ödevin zamanı ve şartları hakkında her şeyi düşünemeyebilir ya da tarif
edemeyebilirler. Bu yüzden öğrencilerden ödevler hakkında anlaşılmayan bir şey olup olmadığı hakkında
geri bildirim soruları istemeleri gerekir. Bunu düşünmeleri için de öğrencilere yeteri kadar zaman
verilmelidir. Bunun olması için uygun sınıf atmosferinin oluşması gerekir. Bu sorular geldiğinde, ödeve
dikkatini tam olarak vermeyen öğrencilerin daha iyi öğrenmeleri de sağlanmış olur.
Öğrencilerin ödev değerlendirme kriterleri hakkında sorular sorması, yapıcı önerilerde bulunması ve
ödevin yeteri kadar anlaşılmadığı yerleri işaret etmesi takdir edilmelidir. Memnuniyet içeren bir jestle
öğrencilere kısa bir açıklama yapılması gerekir.
Ev ödevini tekrar etmek ve ettirmek
Öğrencilerin dikkatlerinin dağınık olması gibi nedenlerle ödevin bir defa daha tekrar edilmesi, birkaç
öğrenciye tekrar ettirilmesi hem ödevin daha anlaşılır hale gelmesini sağlar hem de öğretmenin ödevle ilgili
anlaşılmamış yerleri görmesini sağlar.
Ödevin tahtaya yazılması
Ödevlerin tahtaya yazılması özellikle küçük öğrencilerin ödevi defterlerine yazmalarını kolaylaştırır.
Ayrıca ertesi güne kalması sağlanarak, öğrencilerin ertesi gün ödevi tartışmaları ve ödevle ilgili beklentilerin
neler olduğunun bir daha gözden geçirilmesi sağlanabilir.
Ev ödevlerinin yazdırılması
Özellikle küçük öğrenciler için bir ev ödev defteri istenerek deftere yazmaları istenir. Büyük
öğrencilerden böyle bir defter istenmeyebilir. Ama onlardan da ödevlerin unutulmasını önleyecek tedbir
almaları istenmelidir.
Kısaca ev ödevi verilirken:
• Yeteri zaman ayrılmalı
• Öğrencilerin dikkati çekilmeli
• Ödevin anlam ve önemi hatırlatılmalı
• Ödevin anlaşılır hale getirilmesi için çaba harcanmalı
• Uygun öğrenme teknikleri hatırlatılmalı
• Değerlendirme ölçütleri belirtilmeli
• Farklı öğrenme imkân ve yolları gösterilmeli
• Ödevle ilgili geri bildirim soruları istenmeli
• Ödevle ilgili sorular uygun bir şekilde cevaplandırılmalı
• Ödevler tekrar edilmeli ve ettirilmeli
• Ödevler tahtada ertesi güne kadar yazılı olarak kalması sağlanmalı
• Ve ödevler yazdırılmalıdır
Ev ödevlerinin kontrol edilmesi ve değerlendirilmesi
Kontrol sözcüğü genellikle insanda olumsuz bir çağrışım yapmaktadır. Ancak özellikle küçük öğrenciler
yaptıkları, emek harcadıkları ödevlerin ciddiye alındığını görmek isterler. Ödevler kontrol edilmediğinde
hayal kırıklığına uğrarlar. Kontrol olmazsa ödevlerini yapmaktan kaçınıp ciddiye almayabilirler. Büyük
öğrenciler için kontrol olmasa bile ödevlerin kendileri için ne kadar yararlı olduğunun hatırlatılması ve bu
bilincin uyarılması yararlı olacaktır. Ancak onlar da verilecek çözüm yaprakları veya başka imkânlarla kendi
öğrenme başarılarını sınamak ve kontrol etmek isterler.
Kural olarak ödevler düzenli olarak kontrol edilmelidir. Ara sıra yapılan kontroller hangi öğrencinin
konuyu iyi anlamış veya anlamamış olduğunu göstermez. Öğrenci, verilen matematik ödevinde tüm
hesaplamaları yanlış yapmış veya verilen alıştırmaları kriterlere uymadan yapmış olabilir. Bu yüzden ev
ödevlerinden tam olarak yararlanmak için sürekli kontrol edilmesi çok önemlidir.
Ödevleri değerlendirmek öğrencilerin ders içeriği hakkındaki zorluklarını, hangi öğrencinin hangi
konuda yardıma ihtiyaç duyduğunu da gösterecektir. Bunun dışında çok başarılı olan öğrenciler, sınıfta
değerlendirilerek diğer öğrencilerin bundan olumlu sonuç çıkarmaları sağlanabilir. Öğrencilerin ödevleri
kontrol edilirken defterlerine notlar ve uyarılar yazılabilir. Bu uyarılar velilere imzalattırılır. Ödevlerin
kontrolünde tepegöz veya çözüm yaprakları kullanılabilir.
Ödevlerin kontrolünde aşağıda gösterilen noktalar önemlidir:
• Ev ödevleri bir an evvel kontrol edilmelidir.
• Ev ödevlerini kontrol etmek için çok zaman harcanmamalıdır.
• Ev ödevleri kontrolleri öğrenme ve öğretme süreçlerine uyumlu olmalıdır. Ders başında yapılan
kontrol derse ilgi çekmek için motivasyon aracı olarak kullanılabilir.
• Öğrencilerin ev ödevlerini kendilerinin yapması gerektiği konusunda dürüst olması gerekir.
• Ödevlerin yapılıp yapılmadığı ve niçin yapılmadığı konusunda öğrencilerden geri bildirim
alınmalıdır.
• Ev ödevlerini yapmayan öğrencilere gereken yaptırımlar ve tekrarlar verilmelidir.
• Öğrencilere nesnel ve tarafsız davranmalı, azarlayıcı değil, çözüm taraftarı olunmalıdır.
• Değerlendirme ölçüleri anlaşılır hale getirilmelidir. Kontrollerde bu ölçütler hatırlatılmalıdır.
• Başarılı ödevler takdir edilmelidir.
• Düzeltilmesi gereken ödevler söylenmelidir.
• Anlaşılmamış veya öğrenmede sıkıntı çekildiği tespit edilen konular tekrar edilmelidir.
• Öğrencilerin otokontrol mekanizmaları geliştirilmeli, sürekli olarak kendilerini kontrol etmeleri
sağlanmalıdır.
• Ödevler hakkında öğrencilerin soru sormaları desteklenmelidir.
Öğretmenlerin paylaşımı
Öğretmenlerin ev ödevleri verirken diğer meslektaşlarından saklayarak değil birlikte veya herkesi
haberdar ederek ödev vermesi zümre öğretmenlerinin birbirleriyle istişare etmesine, işbirliğine ve
eksikliklerin daha iyi görülmesine yardım eder. Ayrıca mesleki tecrübe ve bilgi alışverişine ve mesleki
dayanışmanın oluşumuna katkıda bulunur.
Almanya’nın bir ilkokulunda ev ödevleri hakkında velilere dağıtılan örnek bir bildiri:
Sayın veliler
Emek verilmeden başarı olmaz. Ev ödevleri sınıfta yapılan yazılılar gibi yapılmak zorundadır. Bunun
stresinden tamamen kaçınmak zordur. Ancak bunun üstesinden gelmek için çocuklarınıza yardım
edebilirsiniz.
1.Çocuğunuzun kapasitesinden fazla bir beklenti içinde olmayınız. Aşırı beklenti çocukların öğrenme
sevincini yitirmesine sebep olur.
2.Çocuğunuzla günün akışı içinde neler yaptığı hakkında konuşunuz. Çocuk için önemli olan sadece
okul değildir. O’nu herhangi bir yargılamaya tabi tutmadan nötr olarak sadece dinleyin.
3.Çocuğunuz yapması gerekenleri kendisi yapsın, siz yol gösterin, ama herhangi bir şey yapmayın.
Ev ödevleri
Ev ödevleri için gerekli olan zaman; birinci ve ikinci sınıflarda en fazla 30 dakika, üçüncü ve dördüncü
sınıflarda en fazla 60 dakika olmalıdır. Eğer çocuğunuzun ev ödevleri için daha fazla zaman problemi varsa
öğretmenine başvurunuz.
Çocuğunuza ev ödevlerinde sürekli yardımcı olmayınız. Çocuğun yanında oturup durmayın. Amaç,
çocuğun her zaman tek başına bağımsız olarak ders çalışması olmalıdır.
Çocuğunuza ödevi hakkında sorular sorarak, ödevi sonunda kontrol ederek veya sesli okutturarak
ilginizi gösterebilirsiniz.
- Yazı masası sadece ödev için ayrılmalı, CD, oyuncak ve çizgi roman gibi şeyler olmamalıdır.
- Ev ödevi saati belirlenmeli, akşam geç saatlere bırakılmamalıdır.
- Ev ödevi yapılırken sessizce (fondan) bir müzik dinlenebilir; ama televizyon, telefon açık
olmamalıdır.
- Ödeve kolaydan başlanmalıdır. Çocuk kolay konuları yaptığında özgüven kazanır.
- Ev ödevleri bir, iki veya üç defa gözden geçirilmeli, önemli görülenlerin altı çizilmelidir.
- Kalem, silgi ve defterin yedeği bulunmalıdır ki, birisi biterse dikkati dağılmadan ödevine devam
edebilsin.
- Ev ödevleri için ödül olarak şekerli yiyecekler veya televizyon seyretme uygun değildir. Bunun
yerine oyun oynamak, kitap okumak veya hayvanat bahçesini ziyaret gibi ödüller daha uygundur.
Bu eğitsel tedbirlerin başarısı, okul ve aile arasında güvene dayalı bir işbirliğinin olmasına bağlıdır.
Çocuk her iki tarafın el ele çalıştığını görürse kendi başarısı hakkında bir özgüvene sahip olur.
Kaynakça:
Hühman, Katrin. Kohler,Britta. Mergenthaler, Ziva.Wego, Claudia (2007): Hausaufgaben an der
Ganztasschule. Wochenschau Verlag Weinheim
Becker,G.E./Kohler, B.(2002): Hausaufgaben kritisch sehen und die Praxis sinnvoll
gestalten.Weinheim.
Kohler,B (2003): Hauraufgaben.Helfen _aber wie? Weinheim

Download Report