kpss 2014 Yeni sorularla yeni sınav sistemine göre hazırlanmıştır. tarih soru bankası tamamı çözümlü osmanlı siyasi tarihi çağdaş türk ve dünya tarihi Serkan Aksoy KPSS Tarih Soru Bankası ISBN 978-605-364-598-6 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. © Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 11. Baskı: Ocak 2014, Ankara Proje - Yayın Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik-Tasarım: Yakup Çiçek Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Tuna Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bahçekapı Mahallesi 2460. Sokak No: 7 Şaşmaz/ANKARA (0312-278 34 84) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 16102 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 E-ileti: pegem@pegem.net ÖN SÖZ Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yeri olan Tarih bölümündeki 27 soruyu uygun bir süre zarfında ve hatasız çözebilmeniz için hazırlanmıştır. Kitaptaki bütün testler çözümleriyle birlikte hazırlanmıştır. Bu sayede yanlış yaptığınız sorulardan dönüt alabilmeniz hedeflenmiştir. Testlerde yer alan sorular, çıkmış sınav soruları paralelinde hazırlanmış olup çıkması muhtemel sorulara da sıkça yer verilmiştir. Ayrıca kitapta yer alan sorular öğretici bir özellik de taşımaktadır. Soru çözümlerine başlamadan konu anlatımlı kaynağa göz atmakta büyük fayda vardır. Test çözümünde soru kökleri iyi okunmalı, soru iyice anlaşılmalıdır. Bütün seçenekler okunmalı, soru anlaşılmamışsa soru boş bırakılmalıdır. Kamu Personel Seçme Sınavı’na hazırlanan tüm değerli adaylarımıza başarılar dilerim. Serkan Aksoy İÇİNDEKİLER Test - 1 Orta Asya Türk Tarihi - 1 ..............................................1 Test - 2 Orta Asya Türk Tarihi - 2 ..............................................4 Test - 3 Orta Asya Türk Tarihi - 3 ..............................................7 Test - 4 Orta Asya Türk Tarihi - 4 ............................................10 Test - 5 Orta Asya Türk Tarihi - 5 ............................................13 Test - 6 Türk - İslam ve Türkiye Tarihi - 1 ...............................16 Test - 7 Türk - İslam ve Türkiye Tarihi - 2 ...............................19 Test - 8 Türk - İslam ve Türkiye Tarihi - 3 ...............................22 Test - 9 Türk - İslam ve Türkiye Tarihi - 4 ...............................25 Test - 10 Türk - İslam ve Türkiye Tarihi - 5 .............................28 Test - 11 Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi .............................31 Test - 12 Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi .........................35 Test - 40 Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi - 1 ...................................................... 123 Test - 41 Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi - 2 ....................................................... 126 Test - 42 Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi - 3 ...................................................... 129 Test - 43 Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi - 4 ...................................................... 132 Test - 44 Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi - 5 ....................................................... 135 Test - 45 Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi - 6 ...................................................... 138 Test - 13 Osmanlı Devleti Duraklama Dönemi........................39 Test - 46 İnkılaplar - 1 .......................................................... 141 Test - 14 Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi ..........................43 Test - 47 İnkılaplar - 2 .......................................................... 144 Test - 15 Osmanlı Devleti Dağılma Dönemi............................47 Test - 48 İnkılaplar - 3 .......................................................... 147 Test - 16 Osmanlı Kültür ve Uygarlığı - 1................................51 Test - 49 İnkılaplar - 4 .......................................................... 150 Test - 17 Osmanlı Kültür ve Uygarlığı - 2 ...............................54 Test - 50 İnkılaplar - 5 .......................................................... 153 Test - 18 Osmanlı Kültür ve Uygarlığı - 3................................57 Test - 51 İnkılaplar - 6 .......................................................... 156 Test - 19 Osmanlı Kültür ve Uygarlığı - 4................................60 Test - 52 İnkılaplar - 7 .......................................................... 159 Test - 20 Osmanlı Kültür ve Uygarlığı - 5................................63 Test - 53 Atatürk İlkeleri - 1 .................................................. 162 Test - 21 Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri - 1 .........................................................................66 Test - 54 Atatürk İlkeleri - 2 .................................................. 165 Test - 22 Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri - 2 .........................................................................69 Test - 56 Atatürk İlkeleri - 4 .................................................. 171 Test - 23 Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri - 3 .........................................................................72 Test - 55 Atatürk İlkeleri - 3 .................................................. 168 Test - 57 Atatürk İlkeleri - 5 .................................................. 174 Test - 24 Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri - 4 ........................................................................75 Test - 58 Dış Politika - 1....................................................... 177 Test - 25 Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri - 5 .........................................................................78 Test - 60 Dış Politika - 3....................................................... 183 Test - 26 Avrupa’da Yaşanan Gelişmeler ...............................81 Test - 27 I. Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası Gelişmeler - 1...... 84 Test - 28 I. Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası Gelişmeler - 2...... 87 Test - 29 I. Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası Gelişmeler - 3...... 90 Test - 30 I. Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası Gelişmeler - 4 ..... 93 Test - 31 I. Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası Gelişmeler - 5...... 96 Test - 32 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi ve TBMM’nin Açılması - 1 ...........................................................99 Test - 33 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi ve TBMM’nin Açılması - 2 ........................................................102 Test - 34 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi ve TBMM’nin Açılması - 3 ........................................................105 Test - 35 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi ve TBMM’nin Açılması - 4 ........................................................108 Test - 36 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi ve TBMM’nin Açılması - 5 ......................................................... 111 Test - 37 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi ve TBMM’nin Açılması - 6 ......................................................... 114 Test - 38 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi ve TBMM’nin Açılması - 7 ......................................................... 117 Test - 39 Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi ve TBMM’nin Açılması - 8 .........................................................120 Test - 59 Dış Politika - 2....................................................... 180 Test - 61 Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi - 1 ......................... 186 Test - 62 Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi - 2 .......................... 191 Test - 63 Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi - 3 .......................... 196 Test - 64 Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi - 4 .......................... 201 Test - 65 Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi - 5 .......................... 206 Test - 66 Tarama - 1............................................................. 211 Test - 67 Tarama - 2............................................................. 217 Test - 68 Tarama - 3............................................................. 223 Test - 69 Tarama - 4............................................................. 229 Test - 70 Tarama - 5............................................................. 236 Test - 71 Tarama - 6............................................................. 242 Test - 72 Tarama - 7............................................................. 248 Test - 73 Tarama - 8............................................................. 254 Test - 74 Tarama - 9............................................................. 260 Test - 75 Tarama - 10........................................................... 166 Test - 76 Tarama - 11 ........................................................... 272 Test - 77 Tarama - 12........................................................... 278 Test - 78 Tarama - 13........................................................... 284 Test - 79 Tarama - 14........................................................... 290 Test - 80 Tarama - 15........................................................... 296 Cevap Anahtarı.................................................................... 303 T A R İ H 1 Orta Asya Türk Tarihi - 1 1. 4. İslam öncesi Türk kültürünün, Avrupa’da yayılması, İslamiyet öncesi Türklerde, I. Haçlı Seferleri, I. töre hukukunun oluşturulması, II. Kavimler Göçü, II. sulama kanallarının yapılması, III. Coğrafi Keşifler, III. 12 Hayvanlı Türk Takvimi’nin yapılması IV. Moğol İstilası gelişmelerinden hangisi bilimsel faaliyetlerde bulunulduğuna kanıt olarak gösterilebilir? olaylarından hangisinin sonuçlarıyla ilgilidir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III A) Yalnız I C) Yalnız IV B) Yalnız II D) I ve II E) III ve IV 5. 2. C) Yalnız III E) II ve III Karadeniz’in kuzeyinde kurulan, oluşturdukları güçlü ordular sayesinde Bizans üzerine kadar başarılı seferler düzenleyerek bugünkü Sibirya’ya isimlerini veren Türk devleti aşağıdakilerden hangisidir? • Uzun süreli hapis cezalarının uygulanmaması A) Avarlar • Sanat eserlerinin taşınabilir malzemelerden oluşması B) Sabirler C) Göktürkler Yukarıda verilen İslamiyet öncesi Türk devletlerine ait özellikler, aşağıdakilerden hangisiyle daha çok ilişkilidir? D) Sasaniler E) Karluklar A) Savaşların uzun sürmesiyle 6. B) Diğer kültürlerle ilişki kurulmasıyla C) Egemenlik anlayışıyla Uygur şehir kalıntılarında Hristiyan, Maniheist, Budist mabet ve manastır harabeleri yan yana bulunmuştur. Bu duruma göre Uygur Türkleri için aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? D) Göçebe hayat tarzının benimsemesiyle E) Din ve inanışla A) Uygur Türklerinde hükümdar yetkileri sınırsızdır. B) Adalet ve hoşgörü hakimdir. C) Uygur Türkleri paylaşımcı bir toplumdur. D) Türk kültürü Uygurlar Dönemi’nde geniş alanlara yayılmıştır. E) Töreye dayalı bir yönetim anlayışı vardır. 3. • Taht kavgaları sıkça yaşanmıştır. • Birçok Türk devleti kurulmuştur. • Devletler uzun ömürlü olamamıştır. 7. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde ortaya çıkan yukarıdaki durumlara, aşağıdakilerden hangisi neden olarak gösterilebilir? Hristiyanlığı kabul eden Türkler zamanla asimile olurken, İslamiyet’i kabul eden Türlerin millî benliklerini korumalarında, I. İslamiyet’i kabul eden Türk nüfusunun daha fazla olması, II. uzun bir süre İslam dünyasının liderliğinin Türklerde kalması, III. İslam inancı ile eski Türk gelenek ve inançlarının benzeşmesi, D) Ülke topraklarının hükümdar ailesinin ortak malı sayılması IV. Arapların Türklere hoşgörülü davranması E) Toprakların sık sık istilaya uğraması A) Yalnız I A) Göktanrı inancının görülmesi B) Nüfus yoğunluğunun az olması C) Köklü bir kültüre sahip olunmaması durumlarından hangisi etkili olmuştur? B) Yalnız II D) I ve III 1 C) Yalnız III E) III ve IV 1 8. Orta Asya Türk Tarihi - 1 12. İslamiyet öncesi Türk sanat anlayışında, Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk devletlerinde görülen inanışlardan biri değildir? A) Totemizm B) İduk - Yersu C) Musevilik I. temel geçim kaynağının hayvancılık olması, II. Göktanrı inancının yaygın olması, III. 12 Hayvanlı Türk Takvimin kullanılması D) Maniheizm gelişmelerinden hangileri “hayvan üslubu” sanat tarzının görülmesinin nedenidir? E) Kalvenizm A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III 9. Aşağıdakilerden hangisi, Türklerin göçebe oldukları döneme ait bir sanat eseri olarak gösterilemez? C) I ve II E) I, II ve III 13. Aşağıdakilerden hangisi Türk boylarından biri A) Kabzaları süslü silahlar değildir? B) İşlemeler ile süslenmiş çadırlar A) İskitler C) Altın ve gümüşten yapılmış takılar B) Kumanlar D) İskitlere ait halılar C) Sabirler E) Uygur tapınakları D) Vandallar E) Avarlar 10. Bilinen ilk büyük Türk devleti olan Asya Hun Türk Devleti hükümdarı Mete Han oluşturduğu güçlü ordular sayesinde Çin’i yenilgiye uğratmış olmasına rağmen, Çin’e yerleşmeyip Çin’i sadece vergiye bağlamasının sebebi olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? 14. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde ordu-millet anlayışı egemen olmuş, kadın-erkek herkes asker sayılmıştır. Bu duruma göre eski Türkler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Devletin ekonomik olarak vergiye ihtiyacının olması A) Ordu, “onluk sistem”e göre düzenlenmiştir. B) Çin’in coğrafi yapısı B) Türkler göçebe yaşamıştır. C) Türklerin Çin nüfusu karşısında asimile olacağı düşüncesi C) Askerlik özel bir meslek sayılmamıştır. D) Komşu ülkelerle iyi geçinilmiştir. D) Devlet içerisinde iç savaş olması E) Sosyal sınıf düzeni gelişmiştir. E) Veraset sisteminin benimsenmesi 11. Orta Asya’nın çeşitli yerlerinde Türklere ait kaynaklara rastlanmaktadır. Bu kaynaklardan en önemlisi Göktürklere ait kitabelerdir. 15. Türkler bağımsızlıklarına düşkün bir millettir. Bu durumun sonucu olarak, VIII. yüzyıl başlarında Göktürk alfabesiyle yazılan bu kitabeler aşağıdakilerden hangisidir? I. çok fazla din değiştirilmesi, A) Orhun Kitabeleri II. günümüze kadar pek çok devletin kurulması, B) Yenisey Yazıtları III. federatif bir yapının benimsenmesi C) Sine Uşi Yazıtları gelişmelerinden hangileri ortaya çıkmıştır? D) Karabalgasun Yazıtları A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II E) Taryat Kitabeleri 2 C) Yalnız III E) II ve III Orta Asya Türk Tarihi - 1 1. ÇÖZÜMLER 7. Çin hakimiyetini benimsemek istemeyen Hunların batıya doğru göç etmesi sonucunda Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan barbar kavimlerinin (Angıl, Sakson, Vizigot, Burgont, Vandal, Ostrogot, Süev gibi) birbirlerini sürükleyerek Avrupa’ya doğru göç etmesi sonucunda Kavimler Göçü (375) yaşanmıştır. Kavimler Göçü sonucunda Avrupa’da bir Hun devleti kurulmuştur. Dolayısıyla Türk kültürü Avrupa’da yayılmıştır. Diğer öncüller İslam sonrası dönemle ilgilidir. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 8. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 2. İslamiyet’i kabul eden Türklerin asimile olmamalarının nedeni, Türk gelenek ve görenekleriyle İslami kuralların birbirine benzemesinden kaynaklanmaktadır. Türkler arasında birçok din yayılmıştır. Totemizm, Şamanizm, Atalar Kültü, İduk - Yersu, Gök Tanrı, Hristiyanlık, Musevilik, İslamiyet, Budizm, Maniheizm gibi. Kalvenizm Avrupa’da yaşanan Reform Hareketleri’nden sonra ortaya çıkan bir mezheptir. Doğru yanıt “E” seçeneğidir. Göçebe yaşamın sonuçları, • Feodal yapının bulunmaması • Başlıca ekonomik faaliyet olarak hayvancılığın benimsenmesi • Sözlü edebiyatın gelişmesi • Savaşçı bir yapıya sahip olunması • Hapis cezalarının kısa süreli olması • Taşınabilir sanat eserlerinin ortaya konması şeklinde özetlenebilir. 9. Tapınaklar yerleşik hayatın sonucudur. Dolayısıyla göçebe bir toplumda mimari sanat eserlerine rastlanmaz. Doğru yanıt “E” seçeneğidir. 10. Çin kalabalık bir nüfusa, eski ve köklü bir kültüre sahiptir. Bu sebeple Mete Han Türklerin oraya yerleşmesi neticesinde asimile olacağını düşünmüş ve Çin’i sadece vergiye bağlamakla yetinmiştir. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 3. Türk devletlerinde veraset sistemi benimsendiği için ülke, hükümdar ailesinin ortak malı sayılmıştır. Hükümdar öldükten sonra yerine kimin geçeceğini belli olmadığı için bu durum taht kavgalarının yaşanmasına ve devletlerin çabuk yıkılmasına neden olmuştur. Türk toplumları teşkilatçı bir yapıya sahip oldukları için kısa sürede başka bir devlet kurma özelliğide taşımışlardır. 11. Türk dilinin ve tarihinin ilk yazılı örnekleri Göktürklere ait Orhun Kitabeleri’dir. Yenisey Kitabeleri Kırgızlara, Sine Uşi, Karabalgasun ve Taryat Kitabeleri ise Uygurlara aittir. Doğru yanıt “A” seçeneğidir. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. 12. Göçebe yaşam tarzı benimseyen Türklerde başlıca 4. ekonomik faaliyet hayvancılıktır. Dolayısıyla bu durum sanatsal faaliyetlere yansıyacaktır. Yani sanat eserlerinde hayvan figürlerinden yararlanılacaktır. Bu durum da beraberinde “hayvan üslubu”nu getirmiştir. Şöyle bir sonuca da ulaşılabilir; ekonomik faaliyetler sanatsal faaliyetler üzerinde etkili olmuştur. 12 Hayvanlı Türk Takvimi, 12 yılın 5 katı olan 60 yıllık devreleri ile Göktürklerde, Uygur Türklerinde, Tuna Bulgarlarında, İtil Bulgarlarında ve daha önceleri de Hun Türklerinde kullanılmış olup Türkler arasında çok yaygın bir sistem olmuştur. 12 Hayvanlı Türk Takvimi’nin yapılması, astronomi bilimiyle uğraşıldığını göstermektedir. Dolayısıyla takvimle uğraşan toplumlar bilimle de uğraşmıştır. Doğru yanıt “A” seçeneğidir. 13. Soruda verilen Vandallar barbar kavimlerindendir. Dola- Doğru yanıt “C” seçeneğidir. yısıyla Orta Asya Türk boylarından değildir. 5. Büyük Hunlara bağlı topluluklardan biri olan Sabirler’in anayurtları Tanrı Dağları’nın batısı ile İli Nehri arasındaki bölgeydi. 6. yüzyılın başlarında Doğu Avrupa’da görülen Sabirler, 515 yılında Kafkasya ve Karadeniz’in kuzeyine yerleştiler. Bizans’a karşı başarılı seferler düzenleyip 516 yılında Kafkasları aşarak Anadolu’ya geldiler. Bugünkü Sibirya’ya isimlerini veren Türk topluluğu Sabirler’dir. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. 14. Türklerde kadın-erkek herkesin asker sayılması, ayrı bir askeri sınıfın olmadığını gösterir. Yani askerlik bir yaşam tarzı olarak benimsenmiştir. Dolayısıyla askerlik özel bir meslek olarak kabul edilmemiştir. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 6. 15. Türkler bağımsızlıklarına düşkün bir millet oldukları için diğer devletlerle yaptıkları mücadelelerde yenildiklerinde yurtlarını terk etmişler ve gittikleri yerde yine devlet kurabilmişlerdir. Bu durum da Türklerin tarihte pek çok devlet kurmasına neden olmuştur. Bir toplumda farklı dinlerin var olması orada din ve vicdan özgürlüğünün olduğunu gösterir. Bu da o toplumun adalete ve hoşgörüye sahip olduğunun kanıtıdır. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 3 T A 2 1. R İ H Orta Asya Türk Tarihi - 2 5. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’ten önce Orta Asya’da yaşayan Türklerin farklı coğrafyalara göç etmelerinin nedenlerinden biri değildir? İslamiyet öncesi Türkler ile ilgili araştırma yapan bir tarihçi Bizans kaynaklarına ulaşmıştır. Elde edilen bu kaynakların aşağıdaki devletlerden hangisinin aydınlatılmasına daha çok yardımcı olacağı savunulabilir? A) Nüfus artışı B) Otlakların daralması A) Büyük Hun Devleti C) Kendi aralarındaki mücadeleler B) Uygur Devleti D) Dış devletlerin baskısı C) Kırgız Devleti E) Dini inanış çatışmaları D) Avrupa Hun Devleti E) Hazar Devleti 2. İslamiyet öncesi Türk topluluklarından Uygurlar, Mani dinini kabul etmişlerdir. Bu dini kabul ettikten sonra göçebelikten yerleşik yaşama geçilmiş, bilim ve sanat alanında faaliyetler başlamış, saray ve tapınak gibi mimari yapıtlar ortaya çıkmıştır. 6. İslamiyet öncesi Türklerde görülen, I. taş ve ahşaptan mimari yapılar, II. kitabelerin ortaya çıkması, A) Baskıcı olması III. askeri harcamaların artması B) Demokratik olması durumlarından hangileri göçebe yaşamdan yerleşik hayata geçildiğinin kesin kanıtıdır? Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kabul edilen dinin niteliği için söylenebilir? C) Şehirli olması A) Yalnız I D) Milliyetçi olması D) II ve III E) Töreye dayanması 3. B) Yalnız II Türkler, tarihte gerçekleştirdikleri faaliyetler sonucunda, evrensel nitelikli önemli olayların oluşumunda rol oynamışlardır. 7. Aşağıdakilerden hangisi bu duruma kanıt olarak gösterilebilir? C) I ve II E) I, II ve III İslamiyet öncesi yaşanan Türk göçleri sonucunda ulusal kültürünü kaybederek asimile olan Türk boyu aşağıdakilerden hangisidir? A) Göktürkler B) Karluklar A) Sanayi İnkılabı C) Oğuzlar B) ABD’nin Kuruluşu D) Uygurlar C) Reform Hareketleri E) Macarlar D) Kavimler Göçü E) Fransız İhtilali 8. 4. Museviliği kabul eden ilk Türk topluluğu aşağıdakilerden hangisidir? I. Alp Er Tunga II. Ergenekon A) Bulgarlar III. Oğuz Kağan B) Hazarlar C) Karluklar Yukarıda verilen Orta Asya Türk devletlerine ait destanlardan hangileri İskitler Dönemi’ne aittir? D) Uygurlar A) Yalnız I E) Macarlar B) Yalnız II D) I ve III 4 C) I ve II E) II ve III Orta Asya Türk Tarihi - 2 9. 2 12. İslamiyet’ten önceki Türk tarihinde daha çok kültü- Uygur Türklerinde ekonomi alanında tarım yapılmaya başlanırken sanat alanında da mimari yapılar gelişim göstermiştir. rel alanda etkili olan Türk devleti aşağıdakilerden hangisidir? Bu duruma göre Uygurların sosyal yapısında aşağıdakilerden hangisinin yaşandığı söylenebilir? A) Hunlar B) Göktürkler A) Yerleşik yaşama geçildiği C) Uygurlar B) Sosyal sınıf düzeninin geliştiği D) Sabirler C) Hukuk kurallarının yazılı hale getirildiği E) Macarlar D) Millî kimliklerini kaybettikleri E) Aile yapısının geliştiği 13. İslamiyet öncesi Türk tarihi araştırılırken, I. Çin, II. Bizans, III. Mısır kaynaklarından hangilerinden yararlanılmak zorundadır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II 10. Aşağıdaki Türk devletlerinden hangisi bilinen ilk E) I, II ve III büyük Türk devletidir? A) Asya Hunları B) Göktürkler 14. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde gelenek ve göre- C) Uygurlar neklerden oluşan kurallara töre denirdi. Kağan dahil olmak üzere herkes töreye uymak zorundaydı. D) Büyük Selçuklu Devleti E) Osmanlı Devleti Bu durum eski Türklerde aşağıdakilerden hangisine verilen önemin göstergesidir? A) Sosyal devlet anlayışına B) Göktanrı inanışına C) Kanun üstünlüğüne D) Ulusal bağımsızlığa E) Özel mülkiyete 15. Uygurlar, Türk tarihinde ilk kez Çinlilerin etkisi ile yer- 11. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk leşik hayata geçerek tarımsal faaliyetlere başlayıp, şehirler kurmuşlardır. devletlerinde bağımsızlığa verilen önemin göstergesidir? Buna göre Uygur Türklerinin sosyal ve ekonomik hayatlarındaki bu gelişmeyi sağlayan neden aşağıdakilerden hangisidir? A) Hayvancılığın temel geçim kaynağı olarak benimsenmesi B) Yılın belli dönemlerinde av merasimlerinin yapılması A) Ticaretin önem kazanması B) Halkın göçebe hayatı istemesi C) Kağan dahil herkesin töreye uymak zorunda olması C) Maniheizm dininin benimsenmesi D) Boylar arasındaki mücadelelerde kaybeden tarafın farklı bir coğrafi bölgeye göç etmesi D) Yönetim anlayışlarındaki değişiklik E) Hapis cezalarını uzatma düşüncesi E) Farklı inançlardaki insanların bir arada yaşaması 5 Orta Asya Türk Tarihi - 2 ÇÖZÜMLER 1. 8. Türklerin tarih boyunca Orta Asya’dan göç etmelerinde, Alp Er Tunga → İskitlere • İklim koşullarının değişmesi Ergenekon Destanı → Göktürklere • Kuraklığa bağlı olarak otlak ve meraların azalması Oğuz Kağan Destanı → Hunlara ait destanlardır. • Hızlı nüfus artışı • Salgın hastalıklar • Boylar arasındaki mücadeleler • Dış güçlerin baskısı • Cihan hakimiyeti düşüncesi Doğru yanıt “A” seçeneğidir. 9. gibi durumlar etkili olmuştur. Türkler dinsel hoşgörüye sahip oldukları için, Türklerde “dini inanış çatışmaları” söz konusu değildir. Orta Asya Türklerinden Uygurlar yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir. Buna bağlı olarak tarım yaygınlık kazanmış ve sanat anlayışlarında da mimari yapılar ortaya çıkmıştır. Doğru yanıt “A” seçeneğidir. Doğru yanıt “E” seçeneğidir. 2. 10. Bilinen ilk büyük Türk devleti Asya Hun Devleti’dir. Uygurlar’ın kabul ettiği Maniheizm inancı tapınaklı dindir. Yerleşik yaşamayı zorunluluk haline getirdiği için, Uygurlar yerleşik yaşama geçmek durumunda kalmış, şehirler kurmuşlardır. (Asya Hun Devleti). Göktürkler Türk adını bir devlet ismi olarak kullanarak kurulan ilk Türk devletidir. Uygurlar ise yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir. Doğru yanıt “A” seçeneğidir. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 3. 11. Türkler başka bir devletle mücadeleleri neticesinde Orta Asya Türklerinden Hunların, Karadeniz’in kuzeyinden batıya doğru göç etmesi neticesinde Karadeniz’in kuzeyindeki kavimlerin Avrupa’ya doğru harekete geçmesi, beraberinde Kavimler Göçü’nü getirmiştir. yenilirse, o devletin egemenliği altına girmektense, göç etmeyi, yurtlarını bırakmayı tercih etmişlerdir. Bu durum Türklerin bağımsızlıklarına düşkün olduklarını göstermektedir. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. 4. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. Museviliği kabul eden ilk Türk topluluğu Hazarlar’dır. Bulgarlar ve Macarlar Hristiyanlığı, Uygurlar Maniheizm ve Budizmi, Karluklar ise İslamiyet’i benimsemiştir. 12. Uygurlar yerleşik hayata geçerek tarım ile uğraşmışlar, mimari eserler ortaya koymuşlardır. Ayrıca Çin ile iyi ilişkiler kurarak kâğıt ve matbaayı kullanmışlardır. Matbaayı kullanmayı öğrenmişlerdir. Türk tarihinde ilk kütüphane de Uygurlar Dönemi’nde kurulmuştur. Bu nedenlerle kültürel alanda daha çok etkili olan Uygurlar’dır. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 5. Orta Asya Türk devletlerinden Avrupa Hunları Bizans ile mücadelelerde bulunmuş, hatta Attila Bizans’ı vergiye bağlamıştır. Ayrıca Avrupa Hun Devleti’nin Bizans’la imzalamış olduğu, Margus ve Anatolyas Antlaşmaları da bu duruma örnek verilebilir. Soruda verilen devletlerden en çok Avrupa Hunları Bizans ile ilişki halinde oldukları için Bizans kaynaklarında daha çok Avrupa Hunları ile ilgili bilgiye rastlanır. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 13. Orta Asya Türk tarihi araştırılırken Çin, Bizans, Arap, Sasani kaynaklarından yararlanılabilir. Ancak Mısır kaynakları için bunu söylememiz mümkün değildir. Çünkü Mısır’da kurulan ilk Türk devleti Tolunoğullardır ki o da Türklerin İslamiyet’i kitleler halinde kabulünden sonradır. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. 6. Mimari yapılar yerleşik hayata geçildiğinin kesin kanıtı sayılırken kitabelerin bulunması veya askeri harcamaların artması yerleşik hayata geçildiğini göstermez. Çünkü göçebe yaşam tarzında da bu durumla karşılaşmak mümkündür. 14. Eski Türklerde “töre” hukuk kuralları idi. Yazılı hukuk kuralları olmadığı için gelenek göreneklerinden oluşan töreye bağlı kalarak yaşanırdı. Kağan dahil herkesin töreye uymak zorunda olması, kanun üstünlüğünün göstergesidir. Doğru yanıt “A” seçeneğidir. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 7. Hristiyanlığı benimseyerek ulusal kültürünü (öz benliğini) kaybeden asimile olan Türk boyu Macarlar’dır. Ayrıca Bulgarlar, Avarlar, Peçenekler, Kıpçaklar gibi diğer Türk toplulukları da Hristiyanlığı kabul etmiştir. 15. Uygurlar Çin’den etkilenerek Maniheizm dinini benimsemişlerdir. Bu dine göre et yemek yasaktır. Tarımsal ürünler tüketilecektir. Bu sebeple yerleşik hayata geçilmiş ve tarım yapılmaya başlanmıştır. Doğru yanıt “E” seçeneğidir. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 6 T A R İ H 3 Orta Asya Türk Tarihi - 3 1. 4. Asya Hun Devleti’nin yıkılma nedenleri incelendiğinde, I. Çin’in siyasal baskısı, II. Mete Han’dan sonra başa geçen hükümdarların yetersiz olması, III. kardeşler arasında yaşanan taht kavgaları Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Moğol Devleti sınırları içerisinde Türklerin yaşadığı durumlarından hangileri Türklerin geleneksel devlet anlayışlarının sonucu olarak gösterilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III D) I ve III Moğol Devleti’nde Uygurlar önemli görevlere getirilmiş, Uygur hocaları Cengiz Han’ın oğullarına ders vermiştir. Moğollar Türk askeri terimlerini ve askeri teşkilatını da aynen benimsemiştir. B) Türklerle Moğolların aynı ırktan geldikleri C) Moğolların Türk kültürünün etkisinde kaldıkları C) I ve II D) Uygurların, uygarlık bakımından ileri bir seviyede oldukları E) II ve III E) Uygurların, Moğolların teşkilatlanmasında rol oynadıkları 2. 5. Türklerin Orta Asya’dan değişik bölgelere göç etmelerinde, İslamiyet’ten önce kurulan Türk devletlerinin yönetim anlayışı demokratiktir. I. iklim koşullarının değişmesi, Buna göre, II. nüfus artışı, I. güçlü olan prensin idareyi ele geçirmesi, III. Çin baskısı II. kurultay adında bir meclisin olması, III. ikili teşkilat sisteminin benimsenmesi gelişmelerinden hangileri siyasî neden olarak gösterilemez? A) Yalnız I B) Yalnız III D) I ve III durumlarından hangileri yukarıdaki yargıyı desteklemektedir? C) I ve II A) Yalnız I E) II ve III B) Yalnız II D) I ve II 3. İslamiyet öncesi Türk devletleri, yaşamlarını sanatlarına taşımışlardır. Sanat eserlerini hayvan figürleri ile süslemişlerdir. 6. Hayvan üslubu sanat tarzının ilk örnekleri aşağıdaki Türk kavimlerinden hangisinin dönemindedir? A) İskitler C) Yalnız III E) II ve III İlk Türk devletlerinde ülke doğu ve batı olmak üzere iki idari birime ayrılmıştır. Doğu kanadını kağan kendisi yönetirken, batı kanadına Kağan’ın kardeşi gönderilmiştir. Ülkenin batı kısmını yönetmekle görevlendirilen Kağan’ın kardeşine verilen unvan aşağıdakilerden hangisidir? B) Göktürkler C) Uygurlar A) İlteriş D) Bulgarlar B) Şanyü D) İdikut E) Karluklar 7 C) Yabgu E) Tigin 3 7. Orta Asya Türk Tarihi - 3 11. İslam öncesi Türk devletleri Çin ile sürekli mücadelelerde bulunmuştur. Bu mücadelelerde Türkler başarı göstermiş olsalar da Çin kalabalık bir nüfusa ve geniş topraklara sahip olmanın avantajını yaşamıştır. Bu durumun sonucu olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Bugünkü Avrupa milletlerinin temeli oluşmuştur. • Avrupa’da feodalite sistemi ortaya çıkmıştır. • Roma, doğu ve batı olarak ikiye ayrılmıştır. Yukarıda maddeler halinde sıralanan gelişmeler aşağıda verilen olaylardan hangisinin sonuçlarındandır? A) Orta Asya sürekli Çin etkisinde kalmıştır. B) Türkler Çin ile iyi ilişkiler kurmuştur. C) Yapılan mücadelelerde Türkler başarı sağlayamamıştır. A) Kavimler Göçü D) Mücadeleler neticesinde Türkler merkezi otoritelerini kaybetmiştir. C) Coğrafi Keşifler B) İstanbul’un Fethi D) Rönesans Hareketleri E) Çin üzerindeki Türk hakimiyeti sürekli olamamıştır. 8. • E) Fransız İhtilali İslamiyet öncesi dönemde Türk kültürü üzerinde aşağıdaki etkenlerden hangisi daha çok belirleyici rol oynamıştır? 12. Türk tarihini tek bir coğrafi mekanda, bütün halinde incelemek oldukça zordur. A) Dinsel inanış Bu durumun nedenleri arasında, B) Ticari hayat I. kaynakların yetersiz olması, C) Hukuksal yapı II. Türklerin çok geniş bir coğrafyaya yayılması, D) Göçebe yaşam III. Türklerin, tarihin en eski milletlerinden biri olması E) Devlet yönetimi gelişmelerinden hangileri yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III 9. İslamiyet’ten önceki Orta Asya Türklerinde Çinlilerle ticari ilişkileri geliştirip, bu süreç içerisinde Çinlilerin Maniheizm ve Budizm dinlerini benimseyerek kabul eden Türk devleti aşağıdakilerden hangisidir? C) I ve II E) I, II ve III 13. İslamiyet’ten önce Orta Asya Türk devletlerine ait aşağıda belirtilen buluntulardan hangisi yerleşik hayat yaşadıklarını göstermektedir? A) Uygurlar A) Kılıç ve yay B) Bulgarlar B) Freskler C) Karluklar C) Takılar ve süs eşyaları D) Sabirler D) Halı ve kilim dokumaları E) Göktürkler E) Çadırlar 10. Batı Türkistan’daki Namazgahtepe kazılarından, Arpa, 14. İslamiyet öncesi Türk devletlerinin yönetim yapısı te- Buğday ve Çavdar taneleri ile koyun, keçi ve sığır kemiklerine rastlanmıştır. Kalıntılardan koyunların yünlerinden de yararlanıldığı anlaşılmaktadır. okratik olmamış, ancak egemenliğini tanrıdan alan bir anlayışa sahip olmuştur. Bu duruma kanıt olarak, Bu bilgiler doğrultusunda Namazgahtepe’de yaşayanlar için, I. ülke hükümdar ve ailesinin ortak malıdır anlayışı, I. tarımsal ürünleri tanıdıkları, II. hatunun yönetiminde söz sahibi olması, II. hayvancılıkla uğraştıkları, III. kut anlayışının benimsenmiş olması III. dokumacılık yaptıkları özelliklerinden hangileri gösterilebilir? yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) I ve II D) II ve III A) Yalnız I C) I ve III B) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III 8 C) I ve III E) I, II ve III Orta Asya Türk Tarihi - 3 1. ÇÖZÜMLER 9. Türk devletlerinde ülke hanedanın ortak malıdır. Bu durum hanedan üyeleri arasında taht kavgalarına neden olmuş Türk devletlerinin yıkılmasında da bu gelenek belirleyici rol oynamıştır. Orta Asya Türkleri içerisinde Maniheizm ve Budizmi benimseyen Uygur Türkleridir. Doğru yanıt “A” seçeneğidir. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 2. 10. Arpa ve buğday tanelerine rastlanması tarım ürün- Türklerin Orta Asya’dan göç etmelerinde iklim koşullarının değişmesi ve nüfus artışı ekonomik sosyal nedenlerden; Çin’in baskısı ise siyasî nedenlerdendir. lerinin tanındığının; koyun, keçi ve sığır kemiklerine rastlanması hayvancılıkla uğraşıldığının; koyunların yünlerinden yararlanılması da dokumacılıkla uğraşıldığının kanıtıdır. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 3. Doğru yanıt “E” seçeneğidir. Orta Asya Türklerinde sanatsal alanda hayvan figürlerinden yararlanışmıştır. Bu durum ayrıca ekonomik faaliyetlerin sanata da yansıdığının kanıtıdır. Çünkü eski Türklerde başlıca ekonomik faaliyet hayvancılıktır. 11. Kavimler Göçü’nün sonuçları, Doğru yanıt “A” seçeneğidir. 4. • Avrupa’nın etnik yapısı değişikliğe uğramış, bugünkü Avrupa milletlerinin temeli atılmıştır. • Roma İmparatorluğu doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. • İlk Çağ sona ermiş, Orta Çağ başlamıştır. • Feodalite (derebeylik) ortaya çıkmıştır. • Avrupa’da Hristiyanlık yayılmış, kilise ve papalık güçlenmiştir. • Skolastik düşünce ortaya çıkmıştır. • Avrupa Hun Devleti kurulmuştur. şeklinde özetlenebilir. Verilen paragraf doğrultusunda A, C, D ve E seçeneklerine ulaşılırken, her iki devletin aynı ırktan olduğu söylenemez. Çünkü Moğollar Türkleşmiş bir toplumdur. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 5. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde önemli konuların görüldüğü Toy- Kurultay adı verilen bir meclis vardı. Kurultaya hükümdar, hatun, haneden üyeleri, boy beyleri ve ordu komutanları katılırdı. Kurultay üyelerine toygun adı verilirdi. Önemli konuların kurultayda görüşülüp, tartışılması demoktratik bir yapının kanıtıdır. Ancak kurultayın varlığı halkın yönetime katıldığının kanıtı değildir. Zira Türk tarihinde halk ilk kez genel yönetime kısıtlı olsa da Kanunuesasi’nin yürürlüğe girmesinden sonradır. Yani Meşrutiyetin ilanıyladır. Kurultayın dışında Türklerde Seçkinler Meclisi, Nazırlar Meclisi, İhtiyarlar Meclisi, Komenton gibi meclislerde görülmüştür. Doğru yanıt “A” seçeneğidir. 12. Soru çözülürken verilen cümleye bağlı kalınması gerekmektedir. Zira dikkat edilmez ise I. öncülde yer alan ifadeye de gidilebilir. Dolayısıyla Türkler dünyanın çeşitli bölgelerine yayılmış ve göç etmişlerdir. Bu durum Türk tarihini bir bütün olarak incelemeyi zorlaştırmıştır. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 6. İkili teşkilat sisteminin uygulandığı ilk Türk devletlerinde ülkenin batı kısmına Kağan’ın kardeşi Yabgu unvanıyla gönderilmiştir. Tigin, şehzadelere verilen isimdir. Diğerleri ise hükümdarın unvanları arasında yer alır. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 13. Fresk, duvar resmidir. Dolayısıyla yerleşik hayatın ka- Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 7. nıtıdır. Duvar resmi ile mağara resmi karıştırılmamalıdır. Zira mağara doğada var iken, duvar insanoğlunun ortaya koyduğu bir yapıdır. Türkler sürekli Çin ile mücadelede bulunmuş hatta Çin’e karşı üstünlük sağlamıştır. Fakat Çin’in geniş topraklara sahip olup kalabalık bir nüfusa sahip olması nedeniyle Çin’e yerleşilmemiş ve bu durum da Türklerin, Çin üzerindeki hakimiyetinin sürekli olmasını engellemiştir. Doğru yanıt “B” seçeneğidir. 14. İlk Türk de vletlerinde kut anlayışı hakimdir. Yani hü- Doğru yanıt “E” seçeneğidir. 8. Türkler göçebe hayat tarzını benimsemiştir. Türk kültürü de genel olarak göçebelik üzerine kurulmuş bir yapıya sahip olduğu için göçebe hayat Türk kültürü üzerinde belirleyici bir rol oynamıştır. kümdara hükümdarlık yetkisinin tanrı tarafından verildiğine inanılmıştır. Bu durum egemenliğin tanrıdan geldiği anlayışına sahip olunduğunun göstergesidir. Kut, kan bağı yolu ile babadan oğula geçerdi. Dolayısıyla bu durum beraberinde ülkenin hanedan üyelerinin ortak malıdır anlayışını da getirecektir. Doğru yanıt “D” seçeneğidir. Doğru yanıt “C” seçeneğidir. 9 T A 4 1. R İ H Orta Asya Türk Tarihi - 4 4. Aşağıdakilerden hangisi Orta Asya’da İslamiyet öncesinde kurulan Türk devletlerinin özelliklerinden biri değildir? A) Ülke hanedanın ortak malıdır anlayışı benimsenmiştir. B) Ordu-millet anlayışı hakimdir. C) Devlet işleri divan kurulunda görüşülmüştür. İslamiyet’ten önce Türk devletlerinde halkın, I. göçebe bir yaşam benimsemesi, II. kullandığı otlaklar ve yaylalar için devlete vergi ödemesi, III. genelde soy ve dil birliğine sahip boylar halinde yaşaması durumlarından hangileri toprağın devlete ait olduğunu gösterir? D) Devlet yönetiminde ikili teşkilat sistemi uygulanmıştır. A) Yalnız I E) Ölen kişinin mezarına “balbal” adı verilen taşlar dikilmiştir. B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III 5. 2. • Bizans ordusunda ücretli askerlik yaptılar. • İstanbul’u ilk kez kuşattılar. Yukarıdaki bilgiler sırasıyla aşağıda seçeneklerde yer alan Türk devletlerinden hangilerine aittir? VIII. yüzyılın ilk yarısında dikilen Orhun Kitabeleri’nde işlek bir Türkçenin kullanıldığı görülmektedir. A) Bulgarlar-Kıpçaklar Bu bilgiye dayanarak bu dönemde kullanılan Türkçe için aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? B) Karluklar-Avarlar A) Türkçe bu dönemde bir imparatorluk dilidir. C) Kırgızlar-Macarlar B) Türkçe gelişmiş bir edebiyat dilidir. D) Peçenekler-Avarlar C) Türkçe Asya’nın tamamında konuşulan bir dildir. E) Sabirler-Hazarlar D) İlk defa bu dönemde okuma-yazma önem kazanmıştır. E) Türkçe yalnızca orduda kullanılmıştır. 6. Aşağıdakilerden hangisi Orta Asya Türk devletleri ile ilgili bir terim değildir? A) Şad B) Toy C) Yuğ D) Balbal E) Pankuş 3. • Tarihte ilk defa Türk adı ile kuruldular. • Kendilerine has millî bir alfabe kullandılar. 7. Yukarıdaki yargılar Göktürk Devleti’nin hangi özelliğe sahip olduğunu gösterir? İlk Türk devletlerinde, I. şölen düzenlenmesi, A) Teokratik II. cesedin mumyalanması, B) Baskıcı III. kurganlara çanak çömlek konulması C) Oligarşik D) Laik durumlarından hangilerinin ölümden sonra yaşamın devam ettiğine inanıldığını göstermektedir? E) Ulusçu A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II 10 C) Yalnız III E) II ve III
© Copyright 2024 Paperzz