Pdf İndir - On5yirmi5.Com

On5yirmi5.com
Derin Tarih'ten Atatürk’ün yasakladığı kitap
Mustafa Kemal Atatürk'ün 1923'te yurda girişini yasakladığı Manavoğlu Nevres
Bey'in 'Kemalizmin İç Yüzü' adlı kitap, bu ay Derin Tarih Dergisi tarafından okurlarına
hediye ediliyor.
Yayın Tarihi : 7 Mart 2015 Cumartesi (oluşturma : 3/9/2015)
Derin Tarih Dergisi Mart sayısında Mustafa Kemal’in yurda girişini yasakladığı kitabı okuyucularına
hediye ediyor. Son Halife Abdülmecid’le birlikte yurt dışına çıkan Manavoğlu Nevres Bey
“Kemalizmin İç Yüzü” adlı 95 yıl sonra ilk kez yayınlanan kitabında kuruluhş yılında Cumhuriyet’i
bütün çıplaklığıyla gözler önüne seriyor. Yurda girişi, Mustafa Kemal başkanlığındaki Bakanlar
Kurulu’nun 22 Temmuz 1923 tarihli kararnamesiyle yasaklanan o kitaptan çarpıcı bir bölüm:
“Vakıa, Kemalizm namında bir kanaat yok ve Kemalistler bir mahşer-i mahlukat (sürü-kalabalık)
olmaktan başka bir şey değildirler. Fakat biz, ruhi sahada Türkiye’de bir cereyan görmekteyiz ki,
bugün için onun adını Kemalizm koymaktan başka çare yoktur. Kemalizm demek, silahsız halkın
üzerinde silah kuvvetiyle hükümran olmak, fevka’l-kanun (kanunların üstünde) yaşamak, zahmetsiz
ve seri bir surette zenginleşmek için her vesileden bilistifade buhranlar, dağdağalar tevlid etmek
(çıkarmak) demektir.
Kemalizm, bir hastalıktır ki, Türkiye’nin sû-i teşekkül-i içtimaisi (sosyal yapısının bozukluğu)
yüzünden devr-i ahîr-i istibdadın (son istibdat döneminin) mirası olan kaht-ı rical (devlet adamı
kıtlığı) karşısında devr-i Meşrutiyetin (Meşrutiyet devrinin) yetiştirdiği türedi kabadayıların, hamiyet
inhisarcılarının (tekelcilerinin) lâ-yu‘add sû-i misalleriyle (sayısız kötü örnekleriyle) sârî (bulaşıcı) bir
surette hemen bütün memleketi kaplamıştır. Enver’i, Talat’ı, Cemal’i yetiştiren zihniyet ve emel ne
ise, Mustafa Kemal’i meydana çıkaran gaye ve tarz-ı tefekkür de odur ve eğer memlekette bir
inkılab-ı mes‘ûd-i içtimai (mesut bir sosyal inkılap) yapılamazsa bunun tekerrür ve temâdî
(tekrarlanacağına ve devam) edeceğine de şüphe yoktur.
***
Kemalist ve komünistlerin dost ve müttefik olduklarına dair çok şey işittik. Evet, filhakika ruhî
manasıyla bu iki kuvvetin yan yana yürümesinden daha tabii bir hal olamaz.
Kemalizm bir zümre-i yârân (kafadarlar grubunun) menfaatına bir ülkeyi haraç-güzâr etmek (haraca
kesmek); Bolşevizm (ise), bir sınıf-ı mahsus (belli bir sınıf ) lehine bir milleti esir (etmek) ve münkâd
eylemektir (boyun eğdirmektir). Bolşevizm, “idol”lerini, kurşuna dizmekle; Kemalizm (ise), gayelerini
idam sehpalarıyla kabul ettirmek istiyor. Kemalizm; rüesâsının (önderlerinin) mâ-fevka’l-kanun
(yasaların üstünde) olduğunu; Bolşevizm (ise), zu‘amâsının (önde gelenlerinin) mâ-fevk(a’l-)beşer
(insan üstü) bulunduğunu kabul etmiştir. Bolşevizm’de vicdan, Kemalizm’de haya yoktur; iğfal
(yanıltma-aldatma) ve mütemadiyen iğfal, her iki mesleğin en birinci silahıdır. Kemalizm en terhibkâr
(korkutucu) bir konvansiyon (meclis) altına gizlenmiş desisekâr (hilekar) bir monarşi; Bolşevizm, en
aman-sûz (acımasız) bir oligarşi içinden dişlerini gösteren ısırıcı bir emperyalizmdir.”
Ömer Hakan Özalp’in editörlüğünde hazırlanan kitabın önsözünde Manavoğlu Nevres Bey hakkında
verilen bilgiler şöyle:
Manavoğlu Nevres Bey Kimdir?
150’liklerden bilinmesine rağmen 150’lik olmayan Manavoğlu Nevres Bey Bursalı Ahmed Fehmi
Bey’in oğludur. 1904’te Mühendishane-i Berrî-i Hümayun’un istihkâm kısmından, 1907’de de Erkânı Harbiye Mektebi’nden mezun oldu. Hürriyetin ilan edildiği 1908 yılında İkinci Ordu’da (Edirne)
Nazım Paşa’nın seçme kurmay heyeti içerisinde yer aldı ve bilahare Paşa’yla birlikte Bağdat’a gitti.
Basra’da, Kuveyt Sultanlığının ilanıyla sonuçlanan başarısız bir çıkarma yaptı ve Havran harekâtında
bulundu.
1912’de, İttihat ve Terakki komitesini araştırmak üzere kurulan bir araştırma komisyonunda görev
aldı. Ve meşhur Edirne muhasarasında, Şark tabyalarının yıkılmaz tahkimat planlarını yaptı. Bir ara
Edirne gazetesinin başyazarlığında bulundu. Aynı yıl, İstanbul muhafızlık erkân-ı harbiye reisliğine
(kurmay başkanlığına) getirildiyse de, çok geçmeden tekrar alınarak muavin yapıldı.
1913’te, Mahmud Şevket Paşa suikastı üzerine, 600 kadar muhalifle birlikte Sinop’a sürüldü. Çok
geçmeden, birkaç arkadaşıyla buradan kaçarak Rusya’ya, oradan da Mısır’a geçti. 1913 yılının bir
kısmını, hükümeti yıkmak için bir araya gelen Hürriyet ve İtilaf Fırkası’ndan Sadık Bey’in
başkanlığındaki bir grupla Atina’da geçirdi.
1914’te, siyasete karıştığı gerekçesiyle emekliye sevk edildi. Bilahare, yaşamakta olduğu Mısır’da
İngilizler tarafından tutuklanarak Malta adasına sürüldü. Dört yıl kadar burada kaldı.
1918’de İstanbul’a döndü ve ayağının tozuyla, Aralık ayında, Tevfik Paşa kabinesine karşı
gerçekleştirilen, ancak başarılı olamayan bir cunta hareketi içerisinde, 1919 Ocak’ı başlarında da
Askerî Nigehban Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer aldı.
1919 yılını memleketi Bursa’da geçirdi ve burada Bursa Redd-i İlhak Cemiyeti’nin kuruculuğunu
yaptı. Ve kendi sermaye ve gayretiyle Kuvâ-yı Milliye yanlısı Gündüz ve mizah eki Kunduz’u çıkardı.
Bir ara Bursa Sanayi Mektebi (Sanat Okulu) müdürlüğünde bulundu. 1920 Ocak’ında Bursa’da büyük
bir miting düzenleyerek bir konuşma yaptı.
Bir süre sonra İstanbul’a gitti ve 1920 Mart’ı sonlarında Celaleddin Arif, İsmail Fazıl Paşa, Halide
Edip Hanım, Saffet (Arıkan)Bey, Özbekler tekkesi şeyhi Ata Efendi ve İsmet Bey (İnönü) gibi kişilerle
birlikte Anadolu’ya geçti.
Kurtuluş Savaşı yıllarını İstanbul, Bursa, Eskişehir ve Konya’da geçirdi ve bir ara Konya’da Öğüd
gazetesinin başyazarlığını yaptı.
Ancak, daha sonra, Anadolu harekâtının gidişatını beğenmemiş olacak ki, 1924 yılında –halife
Abdülmecid Efendi’yle birlikte– yurt dışına çıktı. Mısır, Şam, Halep ve Beyrut’ta bulundu. Daha sonra
Hicaz’a geçerek, Emir Ali’nin müşavirliğinde ve harbiye reisliğinde bulunarak Cidde savunmasında
büyük rol oynadı. Ve ardından Ürdün’de paşa unvanı alarak Şerif Abdullah’ın harbiye nazırlığını
yaptı.
18 Temmuz 1928’de, tebdil-i hava için gittiği Lazkiye’de vefat etti.
Siyaset dehlizlerinde koşuşturarak, dehâ derecesindeki askerlik becerisini gereğince ortaya koyma
fırsatı bulamayan ve kabına sığamayan Nevres Bey, yurtiçi ve yurtdışında bazı eserler de
yayımlamıştır:
1. Harb ve Darb, Edirne, 1325, 62 s. Üç bölümden meydana gelen eserde harbin ne olduğu, nasıl
kazanılacağı, savaşta kumandanın nasıl davranması gerektiği; harpte kumandanlık makamının yeri
ve önemi; harbin manevî ciheti anlatılmaktadır.
2. İçtimaiyat Huzurunda Fırkalarımız, İstanbul 1335, 32 s. Altı bölümlük bu risale, Hürriyet ve İtilaf
Fırkası’nın eleştirisine tahsis edilmiştir.
3. İmlaya Gelelim, 20 Mart-24 Nisan 1335 tarihleri arasında Müşâhede mecmuasında tefrika edilen
eser, adından da anlaşılacağı üzere imla meselesiyle ilgilidir.
4. Merkad-i Osman’da Yunan Süngüsü, Konya, 1920, 116+2 s.
Bursa’nın Yunanlılarca işgali, Yunan zulmü; halkın, Kuvâ-yı Milliye ve Ankara’nın işgal karşısındaki
tutumlarıyla ilgili gözlem ve hatıralarından yola çıkarak kaleme aldığı bir romandır.
5. el-Leyletü Hublâ, Şam, 1925, 15 s. Osmanlı hanedanının ve halife Abdülmecid Efendi’nin
yurtdışına çıkarılmasının anlatıldığı bir kitapçıktır. (Derin Tarih dergisi tarafından 16. sayısına ilave
olarak verilmiştir.)
6. Kamçı, Beyrut, (1925), 15 s. Mustafa Kemal Paşa, Büyük Millet Meclisi ve Mustafa Kemal Paşa’nın
yanında ve çevresinde yer almakta olan bazı şahısların eleştirildiği manzum bir risaledir.
Tarafımızdan hazırlanan eser Derin Tarih ek kitapları arasından neşredilecektir.
Nevres Bey’in yurtdışında yayımladığı eserlerden bir tanesi de elinizde tuttuğunuz ve aslında,
yazım aşamasında bulunan biyografisinde yayımlamak üzere hazırladığımız Anadolu isimli eseridir.
Nevres Bey, bu eserini “M. E(lif) N. Fehmi” [Manav-oğlu Nevres (bin Ahmed) Fehmi] adıyla 1923
yılında, Mısru’l-Kahire’de, Matbaatu’l-Mektebetü’t-Ticâriye’de bastırmıştır.
Nevres Bey’in 1924’te halife Abdülmecid Efendi’yle birlikte yurtdışına çıkmasından ve ismini
gizlemesinden hareketle, eseri, –eğer baskı tarihi bir yıl eski gösterilmemişse– henüz burada
bulunduğu bir sırada, yurtdışına göndererek bastırmış olduğunu söylemek mümkündür.
Kamçı adındaki risalesinin son kapağında eserleri arasında sayılmasından [müellifin âsâr-ı sâiresi:
Anadolu-Siyasi ve içtimai mecmua; el-Leyletü Hublâ-Hânedân-ı Osman’ın teb‘îdi (sürülmesi) fâciası;
Mısır Koçanı-(hicivler) der-dest-i neşr] ve –yayımladığımızda görüleceği üzere– aynı risaledeki konu,
isim ve bilgilerle örtüşmesinden kendisine aidiyeti kesin bir şekilde anlaşılmaktadır. Bazı özel
bilgilerin el-Leyletü Hublâ’da geçmesi de bunun bir diğer göstergesidir.
Yenişafak'ın haberine göre baskısının üzerinden fazla bir zaman geçmeden risale, Türkiye Büyük
Millet Meclisi reisi Mustafa Kemal ve İcra Vekilleri Heyeti reisi Hüseyin Rauf imzalarını da taşıyan
22 Temmuz 1923 tarihli İcra Vekilleri Heyeti’nin (Bakanlar Kurulu’nun) şu kararnamesiyle yurda
girişi yasaklanmıştır:
Kararname
Mündericât-ı muzırrasına mebni (zararlı içeriğinden dolayı), Mısır’da münteşir (yayımlanmış olan)
Türkçe Anadolu risalesinin Türkiya’ya men‘-i duhulü (girişinin yasaklanması) Dahiliye Vekaleti’nin
(İçişleri Bakanlığı’nın) 9 Temmuz sene (1)339 (1923) tarih ve İdare-i Umumiye Müdüriyet-i
Umumiyesi’(nin) 2532/32688 numaralı tezkiresi üzerine İcra Vekilleri Heyeti’nin 22.7.(13)39
(1923) tarihli içtimaında takarrür etmiştir (toplantısında kararlaştırılmıştır).
22.7.(13)39
İç kapakta yazılı olup bilahare silindiği anlaşılan ve “birinci sene...” gibi okunabilen ibareden ve
Kamçı adındaki risalesinde geçen “Anadolu-Siyasi ve içtimai mecmua” bilgisinden, dergi olarak
çıkmaya başladığını düşündüren ve bugüne kadar gözlerden kaçmış olan, Arap harfli 48 sayfalık bu
eser, şu bölümlerden oluşmaktadır:
İlk ve son söz (s. 2-3): Eserin yazılış gayesi ve izlenen yöntemle ilgili bir giriştir. İçtimaiyat – Halk
hükümeti (s. 3-18): Türk yönetim geleneği, Osmanlı’nın son dönemdeki hürriyet anlayışı ve Lütfi
Fikri Bey olayından hareketle Anadolu’daki hükümet şekli irdelenmekte ve burada, halk hükümeti
olmayıp “harp, ihtilal ve diktatör hükümeti” bulunduğu savunulmaktadır.
Tahlil-i tarihî – Bir nutuk münasebetiyle (s. 18-24): Osmanlı padişahlarından yapılan alıntılardan yola
çıkılarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yapısı ele alınmaktadır.
Ruhiyat – Kemalizm-Komünizm (s. 24-31): Bu bölüm, Kemalizm’le komünizmin ilişki ve
benzerliklerine ayırılmıştır.
Fikirler cevaplar – Hürriyet Latife Hanım değildir (s. 31-32): O dönemdeki Abdullah Cevdet Bey
hadisesi bağlamında, Anadolu’da söz ve fikir hürriyeti bulunmadığı konusu işlenmiştir.
Günün hadiseleri – Fesh mi, infisah mı, tefessüh mü? (s. 33-40): Ali Şükrü Bey’in Topal Osman
tarafından katledilmesi ve bu bahaneyle Meclis’in dağıtılması olayına yer verilmektedir. Örnekler –
Halide Edib (s. 40-43): Halide Edip Adıvar’ın ruh dünyasıyla Mustafa Kemal Paşa’ya bakışı konu
edinilmiştir.
Mâ-vak‘lar (İki levha-i sefalet; Hükümdarlığa doğru mu?; Adaletin telakkisi; Para ver, can ver!;
Mecburi izdivaç; Eyne’s-serâ ve’s-süreyyâ) (s. 44-48): Gazetelere yansıyan “açlıktan iki kişinin
intiharı; Mustafa Kemal Paşa’nın kayd-ı hayat şartıyla reisliğe mi gittiği; Süleyman Nazif ve Cenab
Şahabettin’in vatana ihanetle yargılanmaları; halka yüklenen vergi yükü; Yeşilzade Mehmed Salih
Efendi’nin meşhur zorunlu evlilik ve taaddüd-i zevcat kanun teklifi” konularının tahlil edildiği bu
kısım, Türkiye’den kovulan-kaçan ve Hicaz’a giden siyasi mağdurların durumlarıyla son bulmaktadır.
Bu dökümanı orjinal adreste göster
Derin Tarih'ten Atatürk’ün yasakladığı kitap