148

URSI-TÜRKĐYE’2014 VII. Bilimsel Kongresi, 28-30 Ağustos 2014, ELAZIĞ
GSM ve WCDMA haberleşme sistemlerinin boyutlandırılması
Aktül KAVAS1, Gizem TELÇEKEN1, Ferhat YUMUŞAK2
1
Yıldız Teknik Üniversitesi
Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü
Esenler, Đstanbul
aktul.kavas@gmail.com , gizemtelceken@gmail.com,
2
Turkcell Đletişim Hizmetleri A.Ş.
ferhat.yumusak@turkcell.com.tr
Özet: Günümüzde hücresel haberleşme uygulamalarında yüksek hızda servis talebi olan kullanıcıların
çoğunluğu bina içinde yer alan abonelerdir. Yüksek hızlarda kaliteli hizmeti sağlamak amacıyla bina içi hücre
planlaması bir başka deyişle sistem boyutlandırılması önem kazanmaktadır. Bu çalışmada 2. Nesil (GSM) ve 3.
Nesil (WCDMA) haberleşme sistemleri için bina içi hücre planlaması amaçlanmıştır. Yüksek hızda ve kalitede
haberleşme servislerinin sağlanması için R99 ile tanımlanan radyo erişim hizmetlerine göre (RAB) trafik,
kapasite ve kapsama hesaplamaları yapılmıştır. Kapsama ve kapasite hesaplarıyla elde edilen teorik sonuçlar ve
sahada alınan ölçüm sonuçları karşılaştırılıp değerlendirilmiş, teorik hesap sonucuna göre uygun şekilde bina
içi kapsamanın dağıtılmış anten sistemleri üzerinden tasarımı yapılmıştır.
Abstract: Today in cellular communication the majority of users who demand high-speed services are
subscribers who are located inside buildings. Indoor cell planning is significant in order to ensure quality
services at high speeds. In this study, indoor radio planning for 2G and 3G systems is aimed. In order to provide
high speed and quality of services, capacity and coverage calculations which are defined as RABs on R99 are
realized. Theoretical results which are obtained from coverage and capacity calculations are compared with site
measurements and evaluated. According to theoretical results, indoor coverage design is realized through
distributed antenna systems appropriately.
1. Giriş
Mobil haberleşme sistemleri kullanıcıya zamandan ve mekândan bağımsız olarak yüksek hızda hizmet sunan
sistemlerdir. 2014 yılı itibariyle dünya çapında mobil aboneliği bulunan kullanıcı sayısı 7 milyarı bulmakta ve
mobil-hücresel sistem kullanımı dünya nüfusunun %96’ sını oluşturmaktadır [1]. Dünyada olduğu gibi
ülkemizde de mobil haberleşmeye olan talep artmakta olup bu doğrultuda kullanıcının talebini karşılamak için
yüksek hızda ve iyi kalitede servis sunmak gerekmektedir. Kullanıcıların büyük bir bölümünü yüksek hızda
servis talebi olan bina içi kullanıcıları oluşturur. Yüksek hızlarda ve kalitede hizmet sağlamak amacıyla bina içi
hücre planlaması önem kazanır.
Đkinci nesil mobil haberleşme sistemlerinin artan kapasite, kalite ve yüksek hızda servis ihtiyaçlarını
destekleyememesi ile frekans spektrumunu daha verimli bir şeklide kullanma ihtiyacı gibi nedenler üçüncü nesil
haberleşme sistemlerine olan ihtiyacı doğurmuştur. R99’ da UMTS küresel standart olarak kabul edilip
WCDMA radyo erişim teknolojisini kullanarak frekans spektrumu kullanımı açısından verimlilik sağlanmıştır.
Üçüncü nesil haberleşme sistemlerine geçiş ile abonelere çoklu ortam haberleşmesi, yüksek kalitede fotoğraf ve
video hizmeti, özel ağlara ve kamu ağlarına erişim ve yüksek hızda veri iletimi gibi hizmetler sunulmaktadır [2].
UMTS’ in gelişimiyle birlikte R5 ve R6’ da HSPA (Yüksek hızda paket erişim) evrimi gerçekleşmiştir. HSPA
ile birlikte paket anahtarlamalı uygulamalar geliştirilmiştir.
WCDMA radyo planlaması gürültü ve güç kontrolü ile doğrudan ilgilidir. Hassas güç kontrolü ile UL (yukarı
link) ve DL’ (aşağı link) de iletilen sinyallerin alıcıda aynı güç seviyesinde ulaşması sağlanarak hedeflenen
sinyal seviyesinde tutulması gerekir. Bu çalışmada ikinci bölümde bina içi hücre planlamanın öneminden ve
planlamada kullanılan elemanlardan, üçüncü bölümde senaryoya göre belirlenen hedefler için GSM ve WCDMA
trafik, kapasite ve kapsama hesapları yapılarak sistem boyutlandırmasından bahsedilmiş olup dördüncü bölümde
teorik sonuçların ölçüm sonuçları ile karşılaştırılması yapılarak sonuç bölümü sunulmuştur.
URSI-TÜRKĐYE’2014 VII. Bilimsel Kongresi, 28-30 Ağustos 2014, ELAZIĞ
2. Bina Đçi Hücre Planlaması
Hücresel haberleşme sistemlerinde kullanıcıların %80’ i bina içinden servis alan kullanıcılardır [3]. Bina içi
alanlar makro şebekeden kapsandığı zaman yüksek link kayıpları, zayıflama etkileri ve yüksek girişim meydana
gelmektedir. Dolayısıyla bina içi hücre planlama makro şebekenin yükünü azaltarak şebeke açısından verimlilik
sağlamak amacıyla uygulanır. Planlamadaki zorluk, gerekli olan bütün parametreleri birleştirip maliyet açısından
şebekeye en uygun çözümü sağlayarak mümkün olan en iyi kalitede şebekeyi tasarlamak ve yatırımı en karlı
biçimde gerçekleştirmektir.
Hücre planlamasının temel gereklilikleri kapsama, kapasite ve servis kalitesini birlikte sağlamaktır.
Kapsamadaki önemli parametreler kapsanacak olan alanın büyüklüğü, verici gücü, anten kazancı, alıcı
hassasiyeti, zayıflamalar ve sinyal yayılım parametreleridir. Kapasite planlamasındaki önemli parametreler ise
hizmet alacak abone sayısı, abone profili, kanal sayısı, şebekenin en yoğun olduğu saat bilgisi ve sunulacak olan
servis çeşitleridir. Ek olarak WCDMA’ de kapsama ve kapasite yakından ilişkili olduğundan hücrenin nefes
alması dikkate alınarak kapsama alanları, hücrenin maksimum yükü kabul edecek şekilde planlanmasını
gerektirir. Kalite hedefleri ise bloke olma olasılığı, kapsama olasılığı ve aktarma gibi faktörlere bağlıdır.
Boyutlandırma sonucunda gerekli kapsama ve kapasite için servis kalitesini karşılayan şebeke eleman sayısı ve
konfigürasyonu elde edilir.
3. Bina Đçi Kapsama Senaryosu
Bina içi planlamanın yapıldığı yer Đstanbul-Topkapı’ daki bir otel binası olup GSM ve UMTS sistemleri için
pasif dağıtılmış anten sistemi (DAS) üzerinden bodrum kat, zemin kat ve zemin asma katı olmak üzere üç kat
kapsamında inceleme yapılmıştır. Zemin katta bulunan giriş alanı aktarma alanı olarak tanımlanıp kullanıcıların
kesintisiz şekilde bina içine giriş çıkış yapabilmesi sağlanmıştır. Bina içi planlamanın yapılacağı alanın makro
şebekeden gelen sinyal yalıtımının sağlanması dikkate alınmıştır. Kapsama hesaplamaları sonucunda bulunan
yol kayıp değerleri sınırlayıcı olan link yönüne göre ve sınırlayıcı servis çeşidine göre belirlenip yayılım modeli
aracılığıyla hücre yarıçapı hesaplanmıştır. Kapsanacak alanın büyüklüğü, binadaki kısıtlamalar ve çevresel
koşullar da göz önüne alınarak gerekli olan anten tipi ve sayısı belirlenmiş, elde edilen sonuçlara göre bina içi
DAS şeması çıkarılarak kapsama sağlanmıştır.
Kapasite ve trafik tarafında ise hedef kullanıcı sayısı 1000 abone olacak şekilde GSM’ de konuşma hizmetleri,
UMTS’ de R99 taşıyıcı servisleri (RAB) göz önüne alınmıştır. WCDMA’ de kapsama ve kapasite yakından ilişki
olup taşıyıcı servis hücrenin kapsama alanını etkilemektedir. Bina içi hücre planlamasında kapsama pasif DAS
(Dağıtılmış anten sistemleri) üzerinden yapılarak MCM (Çok noktaya yayın matrisi), hibrit ve çift bant
birleştiricileri, güç bölücüler ve düzgün olmayan güç bölücüler, kablo hatları, 12 tane yönsüz ve 2 tane yönlü
anten elemanları kullanılarak yapılmıştır. Pasif DAS sisteminde en kötü durum göz önüne alındığında GSM ve
UMTS’ de oluşan kayıplar 32dB’ dir. Burada hesaplanan kayıp link bütçe hesaplarında kullanılmıştır.
3.1 GSM Boyutlandırma
GSM abone trafik profiline, GoS değerine ve abone sayısına, şebekenin en yoğun olduğu saatteki konuşma
talebi sıklığına bağlı olarak kapasite ihtiyacını sağlamak için gerekli kanal sayısı bulunmuştur. GSM trafik
hesabı yapılırken operatörün GoS değeri % 0,5 alınmıştır. Tablo 1’ de GSM abone trafik profili, buna bağlı
olarak hesaplanan kanal sayısı ve kullanıcı sayısı ile GSM DL ve UL için kullanılan link bütçe parametreleri
gösterilmiştir. Tablo 1’ de gösterilen link bütçe parametrelerine göre GSM DL ve UL’ deki izin verilebilir yol
kayıp değerleri bulunmuştur.
3.2 WCDMA Boyutlandırma
R99 UMTS servislerine göre trafik hesaplamaları yapılmıştır. AMR konuşma ve devre anahtarlamalı trafik
hesabı için meşgul saatte abone konuşma süresi, konuşma talebi sıklığı, GoS, kullanıcı sayısı ve ağırlık faktörü
gibi parametreler dikkate alınmıştır. Tablo 2’ de WCDMA’ de AMR12.2kbps, CS64kbps ve PS64kbps
haberleşmeleri için gerekli parametreler gösterilmiş, abone başına düşen ortalama trafik ve veri miktarları
hesaplanmıştır.
Tablo 3’ te UL ve DL’ de sunulan RAB ve çoklu RAB çeşitlerine göre yapılan kapasite hesapları sonucu hücre
yükü %100’ de iken destekleyeceği maksimum kullanıcı sayısını ifade eden MKutup değerleri ve %60 hedef
yükteki kullanıcı sayıları hesaplanmıştır [4].
WCDMA’ da UL gürültü sınırlı, DL güç sınırlıdır. WCDMA trafik ve kapasite hesapları sonucu UL ve DL’ de
hücrenin destekleyeceği yükler Tablo 4’ te gösterildiği gibi hesaplanmıştır. WCDMA sisteminde hücre yükü ne
URSI-TÜRKĐYE’2014 VII. Bilimsel Kongresi, 28-30 Ağustos 2014, ELAZIĞ
kadar fazla olursa hücredeki gürültü de o kadar fazla olur. Yük ile gürültü arasındaki ilişki logaritmik olup
denklem (1) ile ifade edilmektedir. Yükün % 70 ’ i aşmaması şartı kabul edilerek Tablo 4’ te gösterilen yük
değerlerine göre haberleşme sağlanmıştır.
Gürültü artışı = -10log (1-yük)
(1)
Tablo 5’ te WCDMA UL link bütçesinde kullanılan parametrelere göre hesaplanan yol kayıp değerleri
gösterilmiştir. Ayrıca DL’ de abonelerin hücre seçimi açısından önemli olan ve sinyal seviyesinin ölçüldüğü
CPICH (Ortak Pilot Kanal) kanalındaki link bütçe hesabı için gerekli parametreler ile bu parametrelere göre
hesaplanan kayıp değeri Tablo 5’te gösterilmiştir. Şekil 1 UL (Sol) ve DL (Sağ) UMTS servisleri yük-Rx seviye
değişimini göstermektedir. Şekil 2 yukarı linkte servis yarıçapının yüke göre değişimini göstermektedir.
Tablo 1. GSM abone trafik profili ve GSM DL ve UL link bütçesi hesabında kullanılan parametreler
Parametre
Konuşma Talebi Sıklığı (BHCA)
Konuşma süresi, MHT (dakika)
Bloke olma olasılığı (%)
Kullanıcı sayısı
Operatör Pazar Payı (%)
Toplam Trafik (Erlang)
Gerekli Kanal Sayısı (C)
TRX Sayısı
28 Kanal/ %0,5 Gos (Erlang)
Kullanıcı Sayısı (22mE/ %0,5 GoS)
Değer
0,44
3
0,5
1000
70
15,4
26
4
17,406
791
Parametre
Verici/Tx Gücü
Verici Anten Kazancı
Alıcı Anten Kazancı
Pasif DAS/ Vücut Kaybı
GSM Isıl Gürültü Gücü
Alıcı Gürültü Şekli
Alıcı Duyarlılığı
Toplam Sönümleme Payı
Rx Minimum Seviye
Đzin Verilen Yol Kaybı
UL
21dBm
0dBi
2dBi
3dB
-121dBm
3dB
-79dBm
16dB
-63dBm
81dB
DL
33dBm
2dBi
0dBi
32dB
-121dBm
8dB
-104dBm
19dB
-85dBm
88dB
Tablo 2. Devre anahtarlamalı ve paket anahtarlamalı trafik profili
Hizmet Türü
Konuşma Talebi Sıklığı
Konuşma Süresi/MHT (dakika)
Bloke Olma Olasılığı (%)
Kullanıcı Sayısı
Kullanım Oranı/Ağırlık Faktörü
(%)
Kullanıcı Başına trafik (mE)
AMR
12,2kbps
CS
64kbps
PS
64kbps
0,44
0,09
3
7,2
UL+DL Kullanıcı Başına Veri
Hacmi (kbit)
UL/DL Trafik oranı (%)
0,5
0,5
Kullanıcı Sayısı
1000
1000
95
10
22,0
10,8
Hizmet Türü
2000
10
1000
Kullanım Oranı/Ağırlık Faktörü
(%)
Kullanıcı Başına Düşen Ortalama
UL PS Veri (KB)
Kullanıcı Başına Düşen Ortalama
DL PS Veri (KB)
100
22
222
Kullanıcı Başına ortalama Trafik
20,90
1,08
(mE)
Tablo 3. UL ve DL RAB servisler için MKutup ve hedef yükteki kullanıcı sayıları
Servis Tipleri
MKutup
%60 hedef
yük
UL
AMR 12,2kbps
CS 64kbps
PS 64kbps
AMR 12,2kbps+PS 64kbps
CS 64kbps+ PS 8kbps
63,06
13,65
14,93
12,16
13,65
37,83
8,19
8,96
7,30
8,19
Servis Tipleri
MKutup
%60
hedef yük
DL
AMR 12.2kbps
CS 64kpbs
PS 64kbps
PS 128kbps
PS 384kbps
AMR12.2kbps+PS64kbps
AMR12.2kbps+PS128kbps
AMR12.2kbps+PS384kbps
CS 64kbps+PS 8kbps
164,12
22,65
24,79
14,01
5,50
19,87
12,49
5,26
16,72
98,47
13,59
14,87
8,41
3,30
11,92
7,50
3,15
10,03
URSI-TÜRKĐYE’2014 VII. Bilimsel Kongresi, 28-30 Ağustos 2014, ELAZIĞ
Tablo 4. UL ve DL’ de hücre yükleri
UL ve DL Servisler
UL AMR 12.2kbps+ CS 64kpbs+ PS 64kbps
Yük %
% 48,5
DL AMR 12.2kbps+ CS 64kpbs+ PS 64kbps
DL AMR 12.2kbps+ CS 64kpbs+PS 128kbps
DL AMR 12.2kbps+ CS 64kpbs+PS 384kbps
% 62,1
% 56,9
% 51
Tablo 5. WCDMA DL/CPICH kanalı ve UL link bütçesi hesabında kullanılan parametreler
Parametre
AMR 12,2
Verici/Tx Gücü
Verici Anten Kazancı
Alıcı Anten Kazancı
Pasif DAS/ Vücut Kaybı
Alıcı Duyarlılığı
Rx Minimum Seviye
Đzin Verilen Yol Kaybı
0dBi
-85,4dBm
-75,6dBm
93,58dB
UL
CS 64
21dBm
2dBi
2dBi
32dB
-80,6dBm
DL/CPICH Kanal Gücü
PS 64
33dBm
2dBi
0dBi
32dB
-109dBm
-82,2dBm
85,25dB
2dBi
-81,1dBm
-70,8dBm
91,73dB
-71,3dBm
92,23dB
-75
-55
AMR 12.2kbps
CS 64kbps
PS 64kbps
-60
AMR 12.2kbps
CS 64kbps
PS 64kbps
PS 128kbps
PS 384kbps
-80
Rx Seviye [dBm]
-70
-90
-95
-75
-80
-100
-105
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
Yük
0.6
0.7
0.8
0.9
1
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
Yük
0.6
Şekil 1. UL (Sol) ve DL (Sağ) UMTS servisleri için yük-Rx seviye değişimi
0.7
AMR 12.2kbps
CS 64kbps
PS 64kbps
0.6
0.5
0.4
Yük
Rx Seviye [dBm]
-85
-65
0.3
0.2
0.1
0
50
60
70
80
90
100
servis yarıçapı [m]
110
120
Şekil 2. UL servisleri için uzaklık-yük dağılımı
130
0.7
0.8
0.9
1
URSI-TÜRKĐYE’2014 VII. Bilimsel Kongresi, 28-30 Ağustos 2014, ELAZIĞ
Tablo 6. Katlara göre 2G ve 3G için sinyal seviyesi ve kalitesi dağılımı [5]
Ölçümler
Sinyal Seviyesi
2G
Sinyal Kalitesi
Sinyal Seviyesi
3G
Sinyal Kalitesi
Değerler
-95dBm ve -84dBm arası
-84dBm ve -81dBm arası
-81dBm üstü
0 - < 4 RxQual
>=4 - < 6 RxQual
>= 6 - < 7 RxQual
-98dBm ve -88dBm arası
-88dBm ve -85dBm arası
-85dBm üstü
>= -13dB ve < -10dB
>= -10dB ve < -8dB
-8dB üstü
Bodrum Katı
% 2,5
% 10
% 87,6
% 99,4
% 0,4
% 0,2
% 1,3
% 3,4
% 95,3
% 7,5
% 26,6
% 65,4
Zemin Kat
% 3,4
% 3,7
% 92,9
% 99,3
%0
% 0,7
% 1,7
%9
% 89,4
% 3,4
% 18,9
% 77,6
Zemin Asma Kat
% 0,5
% 0,3
% 99,2
% 99,7
% 0,3
%0
% 2,2
% 14,4
% 83,4
% 10,3
% 38
% 51,7
4. Sonuç
GSM trafik hesabında Tablo 1’ de gösterildiği gibi 4 TRx’ e ihtiyaç duyulmuştur. Sonuç olarak hedef kullanıcı
sayısının % 13’ ün den daha fazla aboneye (791 abone) hizmet verilir. Link bütçe hesabına göre GSM’ de
sınırlayıcı yön UL olup hedef sinyal seviyesi olan alıcı duyarlılığı -79dBm ve Keenan-Motley yayılım modeline
göre servis yarıçapı 117 metre olarak hesaplanmıştır.
WCDMA’ de sunulan servis çeşitleri ve R99’ da tanımlanmış çoklu RAB hizmetlerine için MKutup değerleri ile
%60 hedef yükte hizmet alacak abone sayıları bulunup Tablo 3’ te gösterilmiştir. AMR 12.2kbps, CS 64kbps ve
PS 64kbps servisleri UL’ de sınırlıdır. AMR 12.2kbps servisi için UL hedef yükteki (%60) abone sayısı 37, CS
64kbps ve PS 64kbps servisleri için 8, çoklu RAB hizmetleri için 7 ve 8 abone olacak şekilde elde edilmiştir.
Tablo 4’ te hesaplanan hücre yükü değerlerine göre % 70 yukarı link yükünü aşmamak koşulu ile haberleşme
sağlanmıştır. Şekil 1’ de görüldüğü üzere hücre yükünün artışına bağlı olarak girişimin artması alıcı
duyarlılığının dolayısıyla Rx seviyesinin yükselmesiyle sonuçlanır. Yüzde 60 hedef yük değerleri dikkate
alındığında UL sınırlayıcı yöndür. WCDMA’ de yapılan link bütçe hesaplarına göre UL’ de sınırlayıcı kabul
edilen PS 64kbps servisine göre alıcı duyarlılığı yani hedef sinyal seviyesi -81.1dBm olarak hesaplanmıştır. Đzin
verilen yol kaybı 92.23dB ve Keenan-Motley yayılım modeli kullanılarak servis yarıçapı 65 metre bulunmuştur.
Şekil 2’ ye göre UL gürültü sınırlı olduğundan hücredeki yükün artması toplam gürültü miktarını arttırır. Rx
sinyal seviyesi yükseleceğinden izin verilen yol kaybının (APL) azalmasıyla birlikte servis yarıçapı dolayısıyla
kapsama alanı daralır. Sonuç olarak hücre yarıçapı yükle yakından ilişkilidir. WCDMA’ de kapasite kapsama
alanını etkiler. Bu olay hücrenin nefes alması olarak adlandırılır.
Sahada alınan ölçümlere göre her bir katta 2G ve 3G için sinyal seviye ve kalite seviyelerinin yüzdelik
dağılımları Tablo 6’ da gösterilmiştir. GSM için hedef kapsama seviyesi olan alıcı duyarlılığı -79dBm
bulunmuştur. Ölçüm sonuçlarına göre yaklaşık olarak bodrum katında %88, zemin katta % 93, zemin asma
katında %99 oranında hedef kapsama seviyesi sağlanmıştır. GSM için hedef sinyal kalitesi RxQual
parametresiyle tanımlanır. 0 en iyi kalite ve 7 en düşük kalite olmak üzere RxQual seviyesi 4’ ten yüksek
olduğunda kullanıcı tarafında ses kalitesi düşük olarak algılanır. Buna göre hedef kalite seviyesi 0 ile 4 RxQual
arasındadır. Ölçüm sonuçlarına göre bodrum katında %99.4, zemin katta % 99.3, zemin asma katında %99.7
oranında hedef kalite seviyesi sağlanmıştır. WCDMA için hedef kapsama seviyesi -85dBm bulunmuştur. Ölçüm
sonuçlarına göre bodrum katında %95.3, zemin katta % 89.4, zemin asma katında %83.4 oranında hedef
kapsama seviyesi sağlanmıştır. Bodrum katı yer altında olduğundan makro şebekeyle yalıtımı iyi sağlanmış olup
diğer katlara göre kapsama oranı daha yüksektir. Yukarılara doğru çıkıldıkça makro şebekeden gelen zayıflatıcı
etkiler nedeniyle diğer katlarda bu oran düşmüştür. 3G sinyal kalitesi CPICH’ de ölçülen Ec/N0 parametresine
(CPICH’ deki çip başına düşen enerji yoğunluğunun gürültü yoğunluğuna oranı) göre değerlendirilir. Hedef
Ec/N0 -8dB olarak alınmıştır. Ölçüm sonuçlarına göre bodrum katında %65.4, zemin katta % 77.6, zemin asma
katında %51.7 oranında hedef kalite seviyesi sağlanmıştır. Binadaki çevresel faktörlerden dolayı oluşan
zayıflatıcı etkiler, hücre yükü ve makro şebekeden gelen gürültü ve girişim etkileri göz önüne alındığında 3G
sinyal kalitesinde düşüş gözlenmiştir. Sonuç olarak yapılan teorik hesaplamalar sonucu bulunan hedef değerler
ölçüm sonuçlarıyla karşılaştırıldığında hedeflenen seviyeler sağlanarak bina içi hücre planlaması
gerçekleştirilmiştir.
URSI-TÜRKĐYE’2014 VII. Bilimsel Kongresi, 28-30 Ağustos 2014, ELAZIĞ
Kaynaklar
[1]. International Telecommunication Union, the World in 2014 ICT Facts and Figures, ICT Indicators Statistics,
Geneva, Switzerland, 2014.
[2]. Holma H. ve Toskala A., “WCDMA for UMTS Radio Access for Third Generation Mobile
Communications”, Third Edition, John Wiley & Sons, Chichester, 2004.
[3]. Tolstrup M., “Indoor Radio Planning A Practical Guide for GSM, DCS, UMTS and HSPA”, First Edition,
John Wiley & Sons, Chichester, 2008.
[4]. Yumuşak F., 2. Nesil ve 3. Nesil Mobil Haberleşme Sistemleri için Metro Đstasyonu Hücre Planlaması.
Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Đstanbul, 2012.
[5]. Telçeken G., 2G/3G Bina Đçi Hücre Planlama. Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Elektronik ve
Haberleşme Mühendisliği Bölümü, Đstanbul, 2014.

Download Report