bilimsel araştırma proje birimi (bap) yadop başvuru formu istanbul

BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE BİRİMİ (BAP)
YADOP
BAŞVURU FORMU
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE BİRİMİ
2013
İSTANBUL
1. GENEL BİLGİLER
1.1. Proje Başlığı :
Çağrı Merkezi Çalışanlarında Psikososyal Stres ve Sağlık Şikayetlerinin Değerlendirilmesi
1.2. Proje Tipi :
YADOP
1.3. Proje Süresi :
12 Ay
1.4. Projenin Tahmini Bütçesi (TL, KDV'li) :
12.825,00 TL
1.5. Etik Kurul Onayı :
Var
2. BAŞVURUSU YAPILAN PROJENİN DURUMU
2.1. Eski Bir Projenin Devamı Niteliğinde mi? :
Hayır
3. KİMLİK BİLGİLERİ
3.1. Proje Yürütücüsü
Yar. Doç. SERDAR SELÇUK KÖKSAL
T.C. Kimlik No :40189523518
3.2. Telefon
İş Telefonu :2124143393
Ev Telefonu :
Mobil :5544141400
3.3. Faks ve E -Posta
Faks :
E-Posta :koksal@istanbul.edu.tr
4. YARDIMCI ARAŞTIRMACILAR
Adı Soyadı
ERAY YURTSEVEN
EBRU YÜCEL TÜFEKÇİOĞLU
Birimi
Halk Sağlığı
Halk Sağlığı
4.1. Yurt Dışından Katılan Yardımcı Araştırıcılar
4.2. Yurtiçi yardımcı araştırıcılar
4.3. Personel Veritabanında Bulumadığınız Yardımcı Araştırıcılar
5. KURUM BİLGİLERİ
5.1. Proje Yürütücüsünün Kurum Bilgileri
Kurum Yetkilisi : Özgün Enver
Kurum Yetkilisi'nin Görevi : DEKAN
5.2. Teklif Edilen Proje Başka Bir Kurum Tarafından Destekleniyor mu?
Hayır
Açıklama :
6. ANAHTAR KELİMELER
6.1. Türkçe Anahtar Kelimeler
1) Çağrı Merkezi
2) Psikososyal
3) Stres
4) Sağlık Şikayeti
6.2. İngilizce Anahtar Kelimeler
1) Call Center
2) psychosocial
3) Stress
4) Health Complaint
7. YAPILANDIRILMIŞ ÖZET
7.1. Türkçe Özet
Çalışma yaşamında sanayi sektöründen hizmet sektörüne doğru geçiş hızlı değişim ile bireylerin işyerinde
karşılaştıkları riskler farklılaşmaktadır. Çalışma yaşamındaki bu değişimle hizmet sektöründe strese neden
olan faktörler daha sıklıkla psikososyal etmenlerdir.
Stres organizma için olumsuz ve sağlığı bozabilen bir durumdur. İş yerinde stres oluşturan fiziksel ,
kimyasal, biyolojik ve ergonomik risk faktörleri ölçümlerle açıklanabilirken psikososyal risk etmenlerini
açıklamada modeller oluşturulmuştur. Çaba ödül dengesizliği modeli psikososyal risk etmenlerini
açıklamada sık kullanılan modellerdendir. İş güvencesi , işsizlik gibi günümüz çalışma yaşamının önemli
değişkenlerinin sağlık üzerine etkilerinin açıklanmasında bu model kullanılmaktadır.
Çağrı merkezler ilk olarak 1960’ların sonunda istek ve şikayetleri iletme aracı olarak ortaya çıkmış olup şu
an uluslararası bir sektör haline gelmiştir ve çok hızlı büyümektedir.
Çağrı merkezi çalışanları uzun süreli kapalı ortamlarda değişik vardiyalar ve çok kısa mola süreleri ile
çalışmaktadır. Çalışma süresi boyunca kulaklık kullanımı ve konuşma zorunluluğu, ergonomik faktörler,
kötüye kullanılan çağrılar ve yönetimsel baskılar nedeniyle çoklu risklere maruz kalmaktadırlar. Bu konuda
yapılmış olan çalışmalarda çok hızlı çalışan sirkülasyonunun bulunması, uzun süreli rutin çalışma ve yüksek
iş yükü ile çağrı merkezi çalışanları psikososyal ve fiziksel sağlık şikayetleri yaşamaktadır. Yapılan
çalışmalarda fiziksel şikayetler arasında en sık üst ekstremite kas-iskelet sistemi rahatsızları belirtilmiş olup,
psikososyal strese bağlı hipertansiyon , kardiyovasküler hastalık, psikosomatik semptomlar ve depresyon
görülmüştür.
Çalışmamızın amacı haziran 2013- Mayıs 2014 tarihleri arasında farklı illlerde (İstanbul ,Yozgat ve Bingöl)
bulunan 1345 çağrı merkezi çalışanlarında psikososyal stres ve sağlık şikayetlerinin değerlendirilmesidir.
Çalışmaya tüm müşteri temsilcileri ve idari personel dahil edilmiş olup örneklem alınmamıştır. Çalışmada
sosyodemografik özellikler, yapılan iş ile ilgili sorular, literatürde anlamlı bulunan sağlık şikayetleri,
Psikososyal etmenler ölçeği, çaba ödül dengesizliği ölçeği ve GSA-12’den oluşan anket kullanılacaktır.
7.2. İngilizce Özet
Rapid change from industrial sector towards service sector, risk factors also changed for individuals in
working life. By this change psychosocial factors are seen mostly in service sector as a stressor. Stress has
negative effect for health. However physical, chemical, biological and ergonomic risk factors are explained
by measurements, pychosocial factors are explained by some models. Effort – Reword Imbalance Model is
the most popular one to explain these pychosocial factors. Nowadays this model is used for to explain the
effects of employement and labor job protection on health.
Call centers are firstly used in the late 1960s for transmitting demand and complaints, todays it is growing
rapidly and became an international sector.
Call center workers do their jobs indoors for long time with short free times. There are multi-factorial risks
associated with working in a call center including working with headsets, vocal comfort, customer
relations, abusive or aggresive calls and management issues.There are many study among call center
workers whom have psychosocial and physical health complaints with high employee turnover,
complaints of routine work without decision-making opportunities, high information processing load and
stress. Employees indicatehigh rates ofupper extremity musculoskeletal symptoms and hypertension,
cardiovascular disease, and depression symptoms induced by psychosocial stress
In this study we will indicate the pschosocial stres and health complaints among 1345 call center workers
in İstanbul, Yozgat and Bingöl between june 2013- May 2014. All customer representatives and
administrative staff are included the study without sampling. We will use socio-demographic
characteristics, questions about the work, health complaints, Psychosocial factors scale, Effort reward
imbalance scale and the GHQ-12 questionnaire.
8. PROJE KONU ALANI
1) Halk Sağlığı
9. ÇALIŞMA TAKVİMİ
AYLAR
YAPILACAK İŞ
Araştırma sonucunun değerlendirilmesi
Veri girişi ve analizi
Yayının yapılandırılması
Verilerin
toplanması
Yayının sonlandırılması
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6
10.1. MALZEME ALIM LİSTESİ
Adı
A4 Fotokopi Kağıdı
Birim Fiyatı
Adedi
6.00 TL
10.2. HİZMET TALEBİ
Adı
Anketlerin uygulanması ve veri girişi
10.3. BİLGİSAYAR ALIM LİSTESİ
Adı
Birim Fiyatı
Adedi
Intel® Core i5-3230M İşlemci 2,6
2,800.00 TL
GHZ, 8 GB 1333 Mhz DDR3 RAM,
750 GB 7200 rpm SATA HDD, DVD
Yazıcı Okuma-Yazma, 13.3 LED Ekran
1366*768 Çözünürlük, HD Grafik
Kartı 1 GB NVIDIA® GeForce® GT
640M GPU, Memory Stick Duo
yuvası x 1, SD bellek kartı yuvası x 1,
SuperSpeed USB (USB 3.0) portu Tip
A Konnektör x 2, Hi-Speed USB (USB
2.0) portu,
1000BASE-T/100BASE-TX/10BASE-T
x 1 Ethernet, Kablosuz LAN Wifi IEEE
802.11a/b/g/n, Bluetooth® Standart
Sürüm 4.0 + HS, Dahili, Stereo
hoparlörler, Klavye-fare, MS
Windows 8 pro işletim sistemi
Siyah Beyaz Lazer Yazıcı, Tarayıcı,
1,000.00 TL
fotokopi, faks hepsi bir arada, yazıcı
600 dpi, 33 sayfa/dk, tarayıcı 600
dpi, 24 bit, USB bağlantı, Windows 7
uyumlu,
10.4. SEYAHAT TALEBİ
Adı
İstanbul- Yozgat ve Bingöl
İstanbul- İtalya(Milano)
Bingöl ve Yozgat
Konaklama Yemek
Toplam Fiyatı
10
60.00 TL
Fiyatı
2.00 TL
Toplam Fiyatı
1
2,800.00 TL
1
1,000.00 TL
Fiyatı
1,000.00 TL
1,000.00 TL
365.00 TL
3,800.00 TL
Özet
Çalışma yaşamında sanayi sektöründen hizmet sektörüne doğru geçiş hızlı değişim ile bireylerin işyerinde
karşılaştıkları riskler farklılaşmaktadır. Çalışma yaşamındaki bu değişimle hizmet sektöründe strese neden
olan faktörler daha sıklıkla psikososyal etmenlerdir.
Stres organizma için olumsuz ve sağlığı bozabilen bir durumdur. İş yerinde stres oluşturan fiziksel ,
kimyasal, biyolojik ve ergonomik risk faktörleri ölçümlerle açıklanabilirken psikososyal risk etmenlerini
açıklamada modeller oluşturulmuştur. Çaba ödül dengesizliği modeli psikososyal risk etmenlerini
açıklamada sık kullanılan modellerdendir. İş güvencesi , işsizlik gibi günümüz çalışma yaşamının önemli
değişkenlerinin sağlık üzerine etkilerinin açıklanmasında bu model kullanılmaktadır.
Çağrı merkezler ilk olarak 1960’ların sonunda istek ve şikayetleri iletme aracı olarak ortaya çıkmış olup şuan
uluslararası bir sektör haline gelmiştir ve çok hızlı büyümektedir.
Çağrı merkezi çalışanları uzun süreli kapalı ortamlarda değişik vardiyalar ve çok kısa mola süreleri ile
çalışmaktadır. Çalışma süresi boyunca kulaklık kullanımı ve konuşma zorunluluğu, ergonomik faktörler,
kötüye kullanılan çağrılar ve yönetimsel baskılar nedeniyle çoklu risklere maruz kalmaktadırlar. Bu konuda
yapılmış olan çalışmalarda çok hızlı çalışan sirkülasyonunun bulunması, uzun süreli rutin çalışma ve yüksek
iş yükü ile çağrı merkezi çalışanları psikososyal ve fiziksel sağlık şikayetleri yaşamaktadır. Yapılan
çalışmalarda fiziksel şikayetler arasında en sık üst ekstremite kas-iskelet sistemi rahatsızları belirtilmiş olup,
psikososyal strese bağlı hipertansiyon , kardiyovasküler hastalık, psikosomatik semptomlar ve depresyon
görülmüştür.
Çalışmamızın amacı haziran 2013- 2014 tarihleri arasında farklı illlerde (İstanbul ,Yozgat ve Bingöl) bulunan
1345 çağrı merkezi çalışanlarında psikososyal stres ve sağlık şikayetlerinin değerlendirilmesidir. Çalışmaya
tüm müşteri temsilcileri ve idari personel dahil edilmiş olup örneklem alınmamıştır. Çalışmada
sosyodemografik özellikler, yapılan iş ile ilgili sorular, literatürde anlamlı bulunan sağlık şikayetleri,
Psikososyal etmenler ölçeği, çaba ödül dengesizliği ölçeği ve GSA-12’den oluşan anket kullanılacaktır.
Abstract
Rapid change from industrial sector towards service sector, risk factors also changed for individuals in
working life. By this change psychosocial factors are seen mostly in service sector as a stressor. Stress has
negative effect for health. However physical, chemical, biological and ergonomic risk factors are explained
by measurements, pychosocial factors are explained by some models. Effort – Reword Imbalance Model is
the most popular one to explain these pychosocial factors. Nowadays this model is used for to explain the
effects of employement and labor job protection on health.
Call centers are firstly used in the late 1960s for transmitting demand and complaints, todays it is growing
rapidly and became an international sector.
Call center workers do their jobs indoors for long time with short free times. There are multi-factorial risks
associated with working in a call center including working with headsets, vocal comfort, customer
relations, abusive or aggresive calls and management issues.There are many study among call center
workers whom have psychosocial and physical health complaints with high employee turnover,
complaints of routine work without decision-making opportunities, high information processing load and
stress. Employees indicatehigh rates ofupper extremity musculoskeletal symptoms and hypertension,
cardiovascular disease, and depression symptoms induced by psychosocial stress
In this study we will indicate the pschosocial stres and health complaints among 1345 call center workers
in İstanbul, Yozgat and Bingöl between june 2013-2014. All customer representatives and
administrative staff are included the study without sampling. We will use socio-demographic
characteristics, questions about the work, health complaints, Psychosocial factors scale, Effort reward
imbalance scale and the GHQ-12 questionnaire.
Çağrı Merkezi Çalışanlarında Psikososyal Stres ve Sağlık Şikayetlerinin Değerlendirilmesi
Son yıllarda çalışma yaşamındaki hızlı değişim ile sanayi sektöründen hizmet sektörüne doğru geçiş
izlenmektedir. Bu değişim ile bireylerin işyerinde karşılaştıkları riskler farklılaşmaktadır. Çalışma
yaşamındaki bu değişimlerin sağlık ile ilişkisinin incelenmesinde iş stresi ya da daha kapsamlı adıyla
psikososyal etmenler giderek önem kazanmaktadır(Demiral 2004). .
Stres kişinin içinde bulunduğu çevre ile kendi değer , tutum , ihtiyaç, yetenek ve becerileri arasındaki
dengesizlikten kaynaklanan bedensel ve psikososyal bir gerilimdir. Kişinin üzerindeki psikolojik zorlanmaya
karşı bir tepki sonucu ortaya çıkan bir ruh halidir.
Stres organizma için olumsuz ve sağlığı bozabilen bir durumdur. İş yerinde stres oluşturan fiziksel, kimyasal,
biyolojik, ergonomik ve psikososyal risk etmenleri vardır. Fiziksel , kimyasal, biyolojik ve ergonomik risk
faktörleri ölçümlerle açıklanabilirken psikosoyal risk etmenlerini açıklamada modeller oluşturulmuştur.
Psikososyal etmenler psikolojik durumun sosyal çevre ve fizyolojik değişimlerle ilişkisini açıklamada
kullanılır. Çaba ödül dengesizliği modelinde iş, bireylerin yaşamında merkezi öneme sahiptir ve
düzenli bir gelir elde etmek için gerekli olduğu kadar toplumsal statü ve kimlik içinde gereklidir (Siegrist
1996). Mesleksel statünün gelişimi bireyin de gelişimine olanak sağlar. Bu karşılıklı etkileşim sonucunda
bireyler, çaba göstererek karşılığında statülerinin de olumlu değişmesini beklerler. Bu karşılığın
alınmaması sonucunda iş stresi oluşmaktadır. İş güvencesi , işsizlik gibi günümüz çalışma yaşamının
önemli değişkenlerinin sağlık üzerine etkilerinin açıklanmasında bu model kullanılmaktadır.
Çağrı merkezi müşterinin bir çağrısının (telefon, e-mail, web, faks, vs ile) bir merkez (nokta, alan, yer, kişi
vs) tarafından ele alınmasıdır. İlk olarak 1960’ların sonunda istek ve şikayetleri iletme aracı olarak ortaya
çıkan çağrı merkezleri şuan uluslararası bir sektör haline gelmiş olup çok hızlı büyümektedir.
Çağrı merkezi çalışanları uzun süreli kapalı ortamlarda değişik vardiyalar ve çok kısa mola süreleri ile
çalışmaktadır. Çalışma süresi boyunca kulaklık kullanımı ve konuşma zorunluluğu, ergonomik faktörler,
kötüye kullanılan çağrılar ve yönetimsel baskılar nedeniyle çoklu risklere maruz kalmaktadırlar. (Guide) Bu
konuda yapılmış olan çalışmalarda çok hızlı çalışan sirkülasyonunun bulunması, uzun süreli rutin çalışma ve
yüksek iş yükü ile çağrı merkezi çalışanları psikososyal (Smith 1992, Carayon 1994, Sprigg 2003) ve fiziksel
sağlık şikayetleri yaşamaktadır. Yapılan çalışmalarda fiziksel şikayetler arasında en sık üst ekstremite
kas-iskelet sistemi rahatsızları (Hales 1994, Rocha 2005) belirtilmiş olup, psikososyal strese bağlı
hipertansiyon , kardiovasküler hastalık, psikosomatik semptomlar ve depresyon görülmüştür.
Amaç
Çalışmanın amacı 3 farklı ilde (İstanbul ,Yozgat ve Bingöl) bulunan 1345 çağrı merkezi çalışanlarında
psikososyal stres ve sağlık şikayetlerinin değerlendirilmesidir.
Yöntem
Kesitsel tipte planlanan çalışma 2013- 2014 yılları arasında İstanbul, Yozgat ve Bingöl illerinde faaliyet
gösteren bir özel sektör firmasında çalışan 1345 çağrı merkezi çalışanı ile yürütülecektir. Çalışmaya tüm
çağrı merkezi çalışanları (Müşteri temsilcileri ve idari personel) dahil edilmiş olup herhangi bir örneklem
alınmamıştır. Değerlendirmede sosyo-demografik özellikler, sağlık şikayetleri, Türkçe geçerlilik ve
güvenirlilik çalışması yapılmış olan psikososyal etmenler ölçeği, çaba ödül dengesizliği ölçeği ve GSA-12 ‘den
oluşan anket kullanılacaktır. Anketler tüm illerde hizmet alımı karşılığında görevlendirilen anketörler
tarafından yürütücü veya yardımcı araştırmacılardan birinin gözetimi altında katılımcılara
uygulanacaktır. Anket ile katılımcıların yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, kronik hastalık
durumu, sigara kullanımı, meslek ile ilgili seçimleri, memnuniyetleri , pozisyonları ve işe başladıktan sonra
yaşanılan sağlık şikayetleri daha önce yapılmış çalışmalarda anlamlı bulunan sağlık şikayetleri sorulmuştur.
Psikososyal etmenler ölçeği 17 sorudan oluşmuş olup katılımcıların iş yükü, beceri, karar serbestliği, sosyal
destek puanları elde edilerek toplam iş yükünün iş kontrolüne bölümü ile zorlanma derecesi saptanacaktır.
Çaba ödül dengesizliği ölçeği Sigriet tarafından önerilen bir model’dir. Sosyal karşılıklılık ilkesine dayalı
olarak geliştirilmiştir. Toplamda 23 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin temelde üç boyutu bulunmaktadır.
Bunlar çaba, ödül ve örgütsel bağlılıktır. Çaba ve ödülün birbirine bölümünden dengesizlik puanı elde
edilmektedir. Katılımcıların ruhsal sağlık durumları Genel Sağlık Anketi’nin (GSA) 12 soruluk formu ile
değerlendirilecektir. Ruhsal sağlık durumu, GSA- 12 anketinde yer alan sorulara verilen yanıtların
puanlarının toplamının ortanca değer üzerinden düşük ve yüksek olarak tanımlanması ile ikili veriye
dönüştürülecektir. GSA-12’den düşük puan almak ruhsal sağlık durumu açısından olumlu bir sonuçtur.
Verilerin analizi ve ölçeklerin değerlendirilmesi konu ile ilgili bilgi deneyimine sahip Universita Degli Studi Di
Milano’da Klinik Bilimler ve Toplum Sağlığı Departmanı’nda çalışan ilgili uzman kişiler ile yürütücü veya
yardımcı araştırmacılardan birinin katılımıyla gerçekleştirilecektir. Değerlendirme süreci 15 gün olarak
planlanmıştır.
Elde edilen veriler IBM SPSS Statistics 21 program ıile değerlendirilecek olup; istatistik analizlerde Student t
testi, Varyans analizi, Ki-kare testi, Kruskall Wallis testi, Korelasyon Analizi ve Lojistik Regresyon analizi
kullanılacaktır.
Kaynaklar
1-Carayon, P., 1994. Effects of electronic performance monitoring on job design and
employee stress: results of two studies. International Journal of HumanComputer Interaction 6, 177–190.
2-Demiral Y. Çalışma yaşamında psikososyal etmenler 2004
3-Guide to Health And Safety in the Call Center Industry 2012 Australia
4-Hales, T.R., Sauter, S.L., Peterson, M.R., Fine, L.J., Anderson, V.P., Schleifer, L.R.,
Ochs, T.T., Bernard, B.P., 1994. Musculoskeletal disorders among visual display
terminal users in a telecommunications company. Ergonomics 37, 1603–1621.
5-Özdemir H, Rezaki M. Depresyon Saptanmasında Genel Sağlık Anketi-12. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007;
18(1): 13-21.
6-Rocha, L.E., Glina, D.M.R., Marinho, M.F., Nakasato, D., 2005. Risk factors for
musculoskeletal symptoms among call center operators of a bank in Sa˜o Paulo,
Brazil. Industrial Health 43, 637–646.
7-Siegrist J., Stressful work, self experience, and cardiovascular
disease prevention. In Orth-Gomer K., Schneiderman
N., eds. Behavioral medicine approahes to cardiovascular
disease prevention, pp 87-104. Mahwah, New Jersey:
Lawrence Erlbaum Associates, 1996.
8-Smith, M.J., Bayehi, A.D., 2003. Do ergonomics improvements increase computer
workers’ productivity?: an intervention study in a call centre. Ergonomics 46,3–18
9-Sprigg, C.A., Smith, P.R., Jackson, P.R., 2003. Psychosocial Risk Factors in Call Centers:
an Evaluation of Work Design and Well-being. Health & Safety Executive.
Research Report 169.
Öngörülen Çıktılar
Dünya çapında çağrı merkezi sektörü çok hızlı gelişen sektörlerdendir. Çağrı merkezi ile çalışanlarının iş
doyumu, iş stresi, karşılaştıkları riskler ve bu kişilerde oluşan sağlık sorunları ile ilgili literatür de çok sayıda
çalışma bulunmaktadır. Türkiye’de de 2012 yılı içinde % 16’lık büyüme payı ile büyük gelişim gösteren bir
sektördür. Sektörde görev alan ortalama müşteri temsilcisi sayısının 67.000’dir. Çalışanların %61’i kadın
olup %39’u erkektir. Yaş dağılımlarına baktığımızda %43,1’i 18-24 yaş arasında, %40,6’sı 25-29 yaş
arasında, %16,3’ü 30 yaş ve üzerindedir. Çağrı merkezi çalışanları çoğunlukla genç bireylerden oluşmaktadır
ve bu kişiler farklı stresler altında düşük ücretlerle çalışmaktadır. Bu çalışma ile Türkiye’de 3 farklı coğrafi
bölgedeki çağrı merkezi çalışanlarının maruz kaldıkları psikososyal stres ve sık karışılaşılan sağlık şikayetleri
arasındaki ilişki saptanacaktır. Bu faktörlerin tanımlanması çağrı merkezi çalışanlarının sağlığını geliştirici
önlemler konusunda politikalar geliştirilmesinde temel oluşturacaktır.
Özgün Değer
Çağrı merkezi sektörü Türkiye’de çok yeni ve hızla gelişmekte olan bir sektördür. Dünya çapında konu ile
ilgili çok fazla çalışma olmasına rağmen Türkiye’de konu ile ilgili yapılmış çalışmalar sıklıkla Sosyal Bilimler
tarafından çağrı merkezlerinde stres yönetimi, yönetim anlayışı ve motivasyon başlıkları altında
toplanmıştır. Çalışmamız Türkiye’de 3 farklı coğrafi bölgede çağrı merkezi çalışanlarında iş stresi ve stresin
yol açtığı sağlık sorunları ile ilgili ilk çalışma olacağından özgünlük taşımaktadır.
Projenin Gerçekleştirilmesinde Kullanılacak Olanaklar
Proje gerçekleştirilmesinde çoğaltılacak anket formları için baskı makinası ve kağıt istenmiştir. Verilerin
toplanmasında proje yürütücüsü veya yardımcı araştırmacının Bingöl ve Yozgat’a ulaşım ve konaklama
gideri kullanılacaktır. Veri girişi ve değerlendirilmesi için belirlenen özellikleri taşıyan bilgisayar ve yazıcı
gerekmektedir. Veri toplanması ve veri girişleri için hizmet alımı karşılığı anketörler kullanılacaktır. Verilerin
analizi ve ölçeklerin değerlendirilmesi konu ile ilgili bilgi deneyimine sahip Universita Degli Studi Di
Milano’da Klinik Bilimler ve Toplum Sağlığı Departmanı’nda çalışan ilgili uzman kişiler ile yürütücü veya
yardımcı araştırmacılardan birinin katılımı ile gerçekleşeceğinden ulaşım ve konaklama giderleri gerekli
olacaktır.