Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt:8, No: 3, 2014 (61-67) Electronic Journal of Textile Technologies Vol: 8, No: 3, 2014 (61-67) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-ISSN:1309-3991 Derleme (Review) Piezoelektrik Akıllı Malzemeler ve Tekstilde Kullanımları Derman VATANSEVER BAYRAMOL Namık Kemal Üniversitesi Müh. Fak. Tekstil Müh. Böl., 59850 Tekirdağ/TÜRKİYE dvbayramol@nku.edu.tr Özet Piezoelektrik malzemeler “akıllı malzeme” olarak adlandırılan ve belirli bir etki karşısında konvansiyonel malzemelerin aksine bir tepki gösteren malzemelerdir. Bazı malzemeler piezoelektrik özelliği doğal olarak yapılarında bulundururken, bazı piezoelektrik malzemeler yalnızca belirli işlemlerden geçirildikten sonra bu özelliği kazanabilmektedir. Piezoelektrik malzemeler birçok farklı alanda yıllardır kullanılmaktadır. Şimdi de tekstilde kullanılmaları yönünde önemli çalışmalar yürütülmektedir. Özellikle küresel ısınmanın tehdit edici boyutlara ulaşması ile doğa dostu yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını ve bu alanda yapılan çalışmaları önemli ölçüde artmıştır. Bu makalede piezoelektrik özellik, piezoelektrik malzemeler, piezoelektrik özellik üzerine yapılan ana çalışmalar, kullanım alanları ve son zamanlarda yapılan çalışmalar üzerine bilgi verilmektedir. Anahtar Kelimeler: Piezoelektrik, Akıllı Malzeme, Tekstil, Yenilenebilir Enerji. Piezoelectric Smart Materials and Their Use in Textiles Abstract Piezoelectric materials are named as smart materials and show different responses from conversional materials when a certain stimuli applied. While some materials show piezoelectric property inherently in their structure, some materials can only be made piezoelectric when processed under certain conditions. Piezoelectric materials are in use for many years in different areas. Now there are a number of significant works being carried out toward using them in textiles. Especially, since the global warming has reached to a life threatening stage, the use of environmental friendly renewable energy resources and the works on it have been increased significantly. In this paper, piezoelectricity, piezoelectric materials, main works on piezoelectricity, application areas and recent works on piezoelectric materials have been introduced. Keywords: Piezoelectric, Smart Material, Textile, Renewable Energy. Bu makaleye atıf yapmak için Vatansever Bayramol D., “Piezoelektrik Akıllı Malzemeler ve Tekstilde Kullanımları” Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi, 2014, 8(3) 61-67 How to cite this article Vatansever Bayramol D., “Piezoelectric Smart Materials and Their Use in Textiles” Electronic Journal of Textile Technologies, 2014, 8(3) 61-67 61 Teknolojik Araştırmalar: TTED 2014 (3) 61-67 Piezoelektrik Akıllı Malz. Ve Teks. Kull. Piezoelektrik Özellik Piezoelektrik malzemelerde bu özellik iki farklı şekilde ortaya çıkar. Mekanik bir etkiye maruz bırakıldıklarında elektrik enerjisi üretir, elektrik enerjisine maruz bırakıldıklarında da boyutsal değişime uğrarlar. Bazı malzemelerin bu özelliği gösterebileceği 19. yüzyılın başlarında teorik olarak açıklanmış ancak ilk çalışma ve bilime tanıtılması 1880 yılında gerçekleşmiştir. Fransız Curie kardeşler, laboratuvarda çalıştıkları sırada Quartz kristaline mekanik bir kuvvet uygulandığında, kristalin bu mekanik etkiye tepki olarak yüzeyinde elektriksel bir enerji oluştuğunu gözlemlemiştir. Lippmann ise aynı malzemenin elektriksel enerjiye maruz bırakıldığında boyutunda değişikliğe neden olabileceği tezini ileri sürmüş ve bu tez daha sonra Currie kardeşlerin çalışmaları ile desteklenmiştir. 1a 1b Şekil 1a. Direk piezoelektrik özelliğin şematik gösterimi: a) Polarize edilmiş malzeme, b) Germe/Gerilim uygulanmış piezoelektrik malzeme, c) Baskı uygulanmış piezoelektrik malzeme. Şekil 1b. Ters piezoelectriğin şematik gösterimi: d) Polarize edilmiş malzeme, e) Uygulanan elektrik yükü karşısında boyutunda değişme olan piezoelektrik malzeme, f) Uygulanan elektrik kuvvetinin yönü değiştiğinde, boyutunda değişikliğe uğrayan piezoelektrik malzeme. Piezoelektrik malzemelerin gösterdiği ve bu özellikler önceleri “direk basınç-elektrik etkisi” ve “ters basınç-elektrik etkisi” olarak isimlendirilmiş, bugün kullanılan “piezoelektrik” ismi ise 1881’de Hankel tarafından verilmiştir. Piezoelektrik, Yunanca kelimeler olan ve baskı/basınç anlamına gelen “piezo” ile “electricity” kelimelerinden türetilmiştir. Günümüzde birçok dilde aynı isimle anılmakta olup, direk piezoelektrik özellik (direct piezoelectric property, Şekil 1A) ve ters piezoelektrik özellik (converse piezoelectric property, Şekil 1B) olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğada Piezoelektrik Özelliğe Sahip Olarak Bulunan Malzemeler Daha öncede bahsedildiği gibi bazı piezoelektrik malzemeler doğada bulundukları halleri ile piezoelektrik özellik gösterirler. Bunlar bazı biyolojik malzemeler ile kristallerdir. Biyolojik Piezoelektrik Malzemeler Odun, kemik, tıbbi anlamdaki lif dokusu piezoelektrik özelliği yapılarında doğal olarak bulunduran yapılardır. Odun yüksek oranda yönlendirilmiş ve kristalleşmiş selüloz, kemik ve lif doku ise yönlendirilmiş kolajen lifleri içermektedir [1]. Odunun piezoelektrik özelliği birçok araştırmacı tarafından çalışılmış ve incelenmiştir [2,3]. Kemiğin piezoelektrik özellik gösterdiği üzerine il çalışma 1957’de Fukada ve Yasuda tarafından yapılmıştır. Kemiğe mekanik bir kuvvet uygulandığında, örneğin büküldüğünde, iç yüzeyin negatif, dış yüzeyin ise pozitif yükle yüklendiğini görmüşlerdir. Doğal olarak piezoelektrik özellik gösteren diğer biyolojik yapıların ve malzemelerin bazıları; keratin, ipek [4,5], diş minesi [6], myosin [7], deoxyribonükleik (DNA) [8] ve ribonükleik asit (RNA) [9] vs. Piezoelektrik Kristaller Piezoelektrik özellik ilk kez bazı kristallerde görülmüş olup, 1887 yılında kullanım alanı bulmuştur. Currie kardeşler iki adet X kesim kuvars tabaka kullanarak kuvvet ve voltaj ölçümü yapabilen bir cihaz geliştirmiştir [10]. 20. yüzyılın başlarında, özellikle de I. Dünya Savaşı sırasında piezoelektrik kristallerin kullanım alanlarına yönelik yapılan çalışmalarda artış olmuştur. Değişen eko ve sondaj derinlikleri ile sualtındaki denizaltılarını tespit edebilen bir piezoelektrik kuvars dönüştürücü yapılmıştır [11]. I. Dünya 62 Vatansever Bayramol D. Teknolojik Araştırmalar: TTED 2014 (3) 61-67 Savaşından hemen sonra bu sondaj derinliği ölçerek denizaltılarının varlığını ve yeri tespit edebilen cihaz Büyük Britanya ve Amerika’da satışa sunulmuştur. Piezoelektrik özellik gösteren diğer kristallerde farklı alanlarda kullanım alnı bulmuşlardır. Örneğin, Rochelle tuzu hoparlör, mikrofon ve telefon alıcılarında kullanılmıştır [12]. Kristallerdeki direk ve ters piezoelektrik özelliğin anlaşılmasına yönelik ilk model çalışması ise Kelvin tarafından yapılmış [13] ancak daha sonra [14], Pockels [15] and Voigt [16] gibi diğer araştırmacılar tarafından da kristallerin piezoelektrik özelliklerini açıklamaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. Piezoelektrik Özellik Kazandırılabilen Malzemeler Seramik Malzemeler İlk piezoelektrik polikristal Baryum Titanate (BaTiO2) keşfedilene kadar, bu özelliğin sadece kristaller ve bazı biyolojik malzemelere özgü olduğu düşünülmekteydi. Baryum Titanatin isotropik numuneleri, yüksek sıcaklıkta, yüksek elektrik alanına maruz bırakıldığnda piezoelektrik özellik gösterdiği tespit edilmiş ve günümüze kadar farklı kullanım alanları bulmuştur [17, 18, 19]. Piezoelektrik seramikler piezoelektrik kristallerle kıyaslandığında farklı şekillerde üretilebilme ve polarizasyon yönünü tayin edebilme gibi avantajlar sağlar. Baryum Titanate dışında piezoelektrik özellik kazandırılabilen searmiklerden bazıları; Kurşun titanate – PbTiO3 [20], Kurşun zirkonat titanate – Pb(Zr,Ti)O3 – PZT [21, 22, 23], Potasyum niobat – KnbO3 [24], Lityum niobat – LiNbO3 [25, 26]’tır. Seramik yapılı piezoelectrik malzemelerin üretimi için farklı teknikler kullanılmaktadır. Genel olarak kullanılan teknik ise hammaddelerin tartılması, öğütülmesi ve karıştırılmasıyla başlar. Daha sonra karışan hammaddeler ön sinterleme olarak da bilinen ısıl işleme tabi tutulurlar ki bu işlem oldukça yüksek sıcaklıkta gerçekleşir. Ardından tekrar bir öğütme işlemine tabi tutulan malzeme kurutulur ve preslenerek şekillendirilir. Yaklaşık 1300°C’ye varan ısılarda sinterlenir ve ardından taşlama veya parlatma işlemlerine tabi tutulur. Farklı yöntemler kullanılarak üretilen seramik malzeme üzerine elektrotlar yerleştirilir ve ardından malzemenin piezolektrik özelliğini kazanmasına yardımcı olacak polarizasyon işlemi uygulanır. Polarize edilmiş seramik malzeme artık piezoelektrik özellik gösterecektir. Yukarıda verilen piezoelektrik seramik malzemeler içerisinde, güçlü piezoelektrik özellik göstermesi nedeniyle en yaygın olarak kullanılan PZT’dir. PZT’nin piezoelektrik özelliği 1952 yılında fark edilmiş olup, o tarihten günümüze birçok alanda kullanım bulmuştur. Bunlardan bazıları; Kıvılcım oluşturucular; ateşleyiciler [27] Ziller [28] Hidrofonlar [29] Eğilme modu projektörleri [30] Mikrofonlar [31] Hoparlörler [32] Polimer Malzemeler Seramik malzemelerin kırılgan özellik göstermeleri, büyük yüzey alanlarında veya kompleks şekillerde üretilmelerine engel olur. Bu dezavantaj farklı yapılardaki piezoelektrik malzemelerin üzerine yoğunlaşılmasına neden oldu. Polimer malzemelerin piezoelektrik özellikleri ilk olarak 1923’de başladı [33] ve daha sonra Fukada taraından tekrar araştırılmaya başlandı [34] ancak piezoelektrik özelliği ilk keşfedilen polymer, polyvivylidene fluoride (PVDF)’dir [35]. Aynı zamanda PVDF, seramik malzemelerden kaynaklanan birçok dezavantajın üztesinden gelmiştir. Polymerin bu özelliği keşfedildiğinde PVDF yaklaşık 8 yıldır farklı alanlarda kullanım alanı bulan termoplastik bir polymerdi ancak Kawai PVDF’in yarı kristalin biçimini fark etmiş ve çekim uygulayarak ve polarizasyon işlemi 63 Teknolojik Araştırmalar: TTED 2014 (3) 61-67 Piezoelektrik Akıllı Malz. Ve Teks. Kull. neticesinde yapısında bir değişikliğe uğradığı ve bu sayede piezoelektirk özelliği kazandığını açıklamıştır. Böylece PVDF önceki kullanım alanlarının yanında çok daha farklı kullanım alanlarında da kullanılmaya başlanmıştır. PVDF’in piezoelektrik yapılabilme özelliği keşfedildiğinden bu yana birçok araştırmacı tarafından diğer polymerler üzerine de yoğun çalışmalar yapmıştır [36, 37, 38, 39]. Bazı işlemlerden geçirilerek piezoelektrik özellik kazandırılabilen diğer polimerlerden bazıları; polyparaxylene, polysulfone, polybischloromethyuloxetane, aromatic polyamides, polyvinyl fluoride ve synthetic polypeptide’dir. Bilindiği üzere polimerler amorf alan ve kristalin alan olmak üzere iki farklı yapıdan oluşur. Polimer yapısındaki kristalin alanın miktarı piezoelektrik özelliği etkiler. Polimerdeki kristal alan miktarı polimerin kaynama noktasını belirlerken amorf alan miktarı da cam geçiş sıcaklığı ve mekanik özellikler üzerinde etkilidir. Yarı kristal moleküler kutup çiftleri amorf alanlar içerisinde kilitlenmiş durumdadır. Broadhurst ve arkadaşları [40] piezoelektrik özelliği keşfedilen ilk polimer olan PVDF’in moleküler ve morfolojik yapısını inceleyerek polimerin ısı elektriği ve piezoelektrik özelliklerine dair çalışmalar yapmıştır. Piezoelektrik özellik gösteren polimer bir malzemeye DC voltaj uygulandığında malzeme, uygulanan voltajın miktarıyla orantılı olarak incelir, uzar veya genişler. Tam tersi bir uygulamada yani piezoelektrik özellik gösteren polimer bir malzemeye mekanik bir kuvvet uygulandığında ki bu sıkıştırma ya da esnetme/germe olabilir, uygulanan kuvvetin büyüklüğü ile orantılı olarak bir voltaj üretimi gerçekleştirir. 1960’lardan bu yana piezoelektrik özelliği üzerine en çok çalışılan polimer PVDF olsa da daha birçok polimerin bu özelliği de bilimin araştırma konusu olmuştur. Bunlardan bazıları; Polyvinylfluoride (PVF) Porous Polypropylene (PP) Odd-numbered polyamides (PA) Fluoroethylenepropylene (FEP) Polytetrafluoroethylene (PTFE) Cellular cycloolefines (COC) Cellular polyethylene terephthalate (PETP)’dır. Starner [41], insan vücudunun inanılmaz bir enerji kaynağı ve deposu olduğunu iler sürmüş ve insan vücudunun hareketleri tarafında üretilebilecek enerjileri tahmini olarak belirtmiştir. Bu çalışmayı takiben Kymissis [42] ayakkabı içerisine piezoelektrik malzeme yerleştirerek insan yürüyüşünden üretilebilecek enerji miktarı üzerine çalışmalarda bulunmuştur. Bu çalışmalar esnasında 3 farklı piezoelektik materyal kullanılmıştır; piezo-seramik kompozit malzemeden yapılmış unimorf bir şerit, bierden fazla katmandan oluşan bir PVDF şerit ve ayakkabıya monte edilmiş döner magnetik jeneratör. Elde edilen sonuçlar birbirleriyle kıyaslanarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda, PVDF’in bu gibi kullanım alanları için birçok açıdan uygun bir malzeme olduğu ancak enerji üretiminin diğer malzemelere kıyasla düşük olduğu bildirilmiştir. Polimerik malzemeler ince plakalar veya şeritler halinde üretilebilir ve neredeyse her türlü şekil ve boyutta kesilebilir. Aynı zamanda meknik kuvvet ve darbeye karşı yüksek direnç gösterirler. Polimerlerin piezoelektrik yük katsayılarının seramiklerden düşük olmasına karşın seramiklere göre voltaj katsayıları daha yüksektir. Bu nedenle seramiklere kıyasla daha iyi sensör olma özelliği gösterirler. Polimer esaslı piezoelektrik malzemeler genellikle şerit/film formunda üretilmesine rağmen son yıllarda polimer esaslı piezoelektrik filament üretimi üzerine yoğun çalışmalar yapılmaktadır [43, 44, 45]. Egusa ve arkadaşları çok katmanlı (multi-layer) silindirik piezoelektrik filament üretmişler, piezo aktif malzeme 64 Vatansever Bayramol D. Teknolojik Araştırmalar: TTED 2014 (3) 61-67 olarak polivinilden florid-ko-trifloroetilen, P(VDF-TrFE), elektrot olarak karbon yüklenmiş polikarbonat/indiyum ve kaplama olarak da polikarbonat kullanmışlardır. Filamentlerin termal çekim işlemini ise üretimden sonra fırında 230°C’da gerçekleştirmiştir. Hadimani ve arkadaşları ise polivinilden florid kullanarak, eriyikten çekim yöntemi ile piezoelektrik filament üretimi gerçekleştirmişlerdir. Piezoelektrik özellik kazandırmak için gereken ısıl çekim ve polarizasyon işlemi de küçük modifikasyonlarla eriyikten filament çekimi makinasında gerçekleştirilmiştir. Üretilen filamentler mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürebilmeleri açısından tekstil sektörüne yeni ve teknolojik bir nefes getirmiştir. Üretilen enerji miktarı kullanılan piezoelektrik malzemenin yüzey alanı ve hacmi ile ilişkili olduğundan ve filamentler tekstil yüzeyi olarak üretilebilecek kadar esnek olduklarından dokuma veya örme kumaş olarak üretilebilir ve farklı kullanım alanlarında faydalanılabilirler [46]. Soin ve arkadaşları [47] tarafından ara tabakada piezoelektrik lifler kullanılarak üretilen üç boyutlu kumaş ise polimer kaynaklı piezoelektrik kumaşların bilinen ilk örneğidir. Tüm bu gelişmeler ışığında, yakın gelecekte, çevremizde mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürerek enerji üretimi sağlayacak tekstil malzemelerinin kullanımı kaçınılmaz ve beklenen bir gelişmedir. KAYNAKLAR 1. Fukada, E. and Yasuda, I. 1964, "Piezoelectric Effects in Collagen", Japanese Journal of Applied Physics, 3, 2, 117. 2. Fukada, E. 1955, "Piezoelectricity of Wood", Journal of the Physical Society of Japan, 108, 2, 149. 3. Bazhenov, V.A. 1961, Piezoelectric properties of wood, Consultant Bureau Enterprises, Inc., New York. 4. Fukada, E. 1956, "On the Piezoelectric Effect of Silk Fibers", Journal of the Physical Society of Japan, 11, 12, 1301A. 5. Yucel, T., Cebe, P. and Kaplan, D.L. 2011, "Structural Origins of Silk Piezoelectricity", Advanced Functional Materials, 21, 4, 779-785. 6. Wang, T., Feng, Z., Song, Y. and Chen, X. 2007, "Piezoelectric properties of human dentin and some influencing factors", Dental materials official publication of the Academy of Dental Materials, 23, 4, 450-453. 7. Ueda, H. and Fukada, E. 1971, "Piezoelectricity in Myosin and Actin", Japanese Journal of Applied Physics, 10, 11, 1650. 8. Fukada, E. 1972, "Piezoelectricity in Oriented DNA Films", Journal of Polymer Science Part A-2: Polymer Physics, 10, 3. 9. Duchesne, J., Depireux, J., Bertinchamps, A. , Cornet, N.and van der Kaa, J. M. 1960, "Thermal and electric properties of nucleic acids and proteins", Nature, 188, 405. 10. Curie, J. and Curie, P. 1887, French Patent 183,851 edn, France. 11. Zimmerman, D. 2002, "Paul Langevin and the Discovery of Active Sonar or Asdic", Northern Mariner, 12, 1, 39-52. 12. Nicolson, A.M. 1919, "The Piezo Electric Effect in the Composite Rochelle Salt Crystal", Trans. of the American Inst. of Elec. Engineers, 38, 2, 1467-1493. 13. Trainer, M. 2003, "Kelvin and piezoelectricity", Eur. J. Phys, 24, 5, 535-542. 14. Duhem, P. 1892, "Sur la deformation electrique des cristaux", Ann. Sci. Ecole Norm. Sup., 9, 167176. 65 Teknolojik Araştırmalar: TTED 2014 (3) 61-67 Piezoelektrik Akıllı Malz. Ve Teks. Kull. 15. Pockels, F. 1890, "Ueber die Aenderungen des optischen Verhaltens und die elastischen Deformationen dielektrischer Krystalle in elektrischen Felde", Neues Jahrbuch fur Mineralogie Geologie und Palaeontologie, 7, 201-231. 16. Voigt, W. 1890, "Allgemeine Theorie der piezo-und pyroelectrische Erscheinungen an Krystallen", Abhandelungen der Gesellschaft der Wissenchaften zu Gottingen, 36, 1-99. 17. Edelman, S., Jones, E. and Smith, E.R. 1955, "Some Developments in Vibration Measurement", The Journal of the Acoustical Society of America, 27, 4, 728-734. 18. Siess, T., Nix, C. and Menzler, F. 2001, "From a Lab Type to a Product: A Retrospective View on Impella's Assist Technology", Artificial Organs, 25, 5, 414-421. 19. Levi, D.S., Kusnezov, N. and Carman, G.P. 2008, "Smart Materials Applications for Pediatric Cardiovascular Devices", Pediatric Research, 63, 552-558. 20. Shirane, G., Hoshino, S. and Suzuki, K. 1950, "X-ray study of the phase transition in lead titanate", Physical Review, 80, 1105-1106. 21. Shirane, G. and Suzuki, K. 1952, "Crystal Structure of Pb(Zr-Ti)O3", J. Phys. Soc. Jpn., 7, 333. 22. Sawaguchi, E. 1953, "Ferroelectricity versus antiferroelectricity in the solid solutions of PbZrO3 and PbTiO3", J. Phys. Soc. Jpn., 8, 615-629. 23. Jaffe, B., Roth, R.S. and Marzullo, S. 1954, "Piezoelectric Properties of lead zirconate-lead titanate solid-solution ceramic ware", J. Appl. Phys., 25, 809-810. 24. Egerton, L. and Dillon, D. M. 1959, "Piezoelectric and Dielectric Properties of Ceramics in the System Potassium-Sodium Niobate", Journal of the American Ceramic Society, 42, 9, 438-442. 25. Weis, R. S. and Gaylord, T. K. 1985, "Lithium niobate: Summary of physical properties and crystal structure", Applied Physics A: Materials Science & Processing, 37, 4, 191-203. 26. Smith, R. T. and Welsh, F. S. 1971, "Temperature Dependence of the Elastic, Piezoelectric, and DIelectric Constants of Lithium Tantanate and Lithium Niobate", Journal of Applied Physics, 42, 6, 2219-2230. 27. Berlincourt, D. 1980, "Piezoelectric ceramics characteristics and applications", The Journal of the Acoustical Society of America, 68, S40-S40. 28. Tanaka, T. 1982, "Piezoelectric devices in Japan", Ferroelectrics, 40, 1, 167-187. 29. Tressler, J.F., Newnham, R.E. and Hughes, W.J. 1999, "Capped ceramic underwater sound projector: The "cymbal'' transducer", The Journal of the Acoustical Society of America, 105, 2, 591-600. 30. Woollett, R.S. 1979, "Basic problems caused by depth and size constraints in low-frequency underwater transducers", The Journal of the Acoustical Society of America, 65, S126-S126. 31. Wang, A., Zhao, J., Wenham, S.R. and Green, M.A. 1996, "21.5% Efficient thin silicon solar cell", Progress in Photovoltaics: Research and Applications, 4, 1, 55-58. 32. Conley, J.K., Kokonaski, W., Parrella, M.J. and Machacek, S.L. 1997, Piezo Speaker and Installation Method for Laptop Personal Computer and Other Multimedia Applications, 5,638,456 edn, USA. 33. Brain, K.R. 1923, "Investigation of piezoelectric effects with dielectrics", Proc. Phys. Soc., 36. 34. Fukada, E. 1968, "Piezoelectricity in polymers and biological materials", Ultrasonics, 6, 4, 229-234. 35. Kawai, H. 1969, "The piezoelectricity of poly(vinylidene fluoride)", Jpn. J. Appl. Phys., 8, 975-976. 36. Fukada, E. 1974, "Piezoelectric Properties of Organic Polymers", Annuals of the New York Academy of Sciences, 238, 1, 7-25. 66 Vatansever Bayramol D. Teknolojik Araştırmalar: TTED 2014 (3) 61-67 37. Kepler, R. G. and Anderson, R. A. 1980, "Piezoelectricity in polymers", Critical Reviews in Solid State and Materials Sciences, 9, 4, 399-447. 38. Wang, T.T., Herbert, J. M. and Glass, A. M. 1988, "The Applications of Ferroelectric Polymers", Acta Polymerica, 40, 3, 222. 39. Fukada, E. 2000, "History and Recent Progress in Piezoelectric Polymers", IEEE Transactions on Ultrasonics, Ferroelectrics and Frequency Control, 47, 6, 1277-1290. 40. Broadhurst, M.G., Davis, G.T., McKinney, J. E. and Collins, R. E. 1978, "Piezoelectricty and pyroelectricity in polyvinylidene flupride-A model", J. Appl. Phys., 49, 10, 4992-4997. 41. Starner, T. 1996, "Human-powered wearable computing", IBM Systems Journal, 35, 3&4, 618-629. 42. Kymissis, J., Kendall, C., Paradiso, J. and Gershenfeld, N. 1998, " Parasitic power harvesting in shoes", Digest of Papers. Second International Symposium on Wearable Computers, 132-139. 43. Abouraddy, A. F., Bayindir, M., Benoit, G., Hart, S. D., Kuriki, K.,Orf, N., Shapira, O., Sorin, F., Temelkuran, B. and Fink, Y. 2007, “Towards multimaterial multifunctional fibres that see, hear, sense and communicate”, Nature Materials, 5, 336-347. 44. Egusa, S., Wang, Z., Chocat, N., Ruff, Z. M., Stolyarov, A. M., Shemuly, D., Sorin, F., Rakich, P. T., Joannopoulos, J. D. and Fink, Y. 2010, “Multimaterial piezoelectric fibres”, Nature Materials/Letters, vol.9: 643-648. 45. Hadimani, R. L.,Vatansever Bayramol, D., Soin, N., Shah, T., Qian, L., Shi, S. And Siores, E. 2013, “Continuous production of piezoelectric PVDF fibre for e-textile applications”, Smart Materials and Structures, 22, 075017. 46. Vatansever, D., Siores, E., Hadimani, R. L. And Shah, T. 2011, “Smart Woven Fabrics in Renewable Energy Generation”, Advances in Modern Woven Fabric Technology, InTech Publishing, 23-38. 47. Soin, N., Shah, T., Anand, S., Geng, J., Pornwannachai, W., Mandal, P., Reid, D., Sharma, S., Hadimani, R.L., Vatansever Bayramol, D., Siores, E. 2014, "Novel “3-D spacer” all fibre piezoelectric textiles for energy harvesting applications", Energy Environmental Science, vol.7: 1670-1679 67
© Copyright 2024 Paperzz