PUAN DURUMUNA GÖRE 2006 ÖSS Candan Ağaoğlu > candanagaoglu@gmail.com Başlarken Çinli filozof Sun Tzu, Savaş Sanatı adlı eserinde, “Başkasını ve kendini bilirsen sen, yüz kere savaşsan da tehlikeye düşmezsin; başkasını bilmeyip, kendini bilirsen bir kazanır bir kaybedersin; ne kendini ne de başkasını bilirsen, girdiğin her savaşta tehlikedesin” demektedir. Elbette burada savaştan bahsedecek değiliz. Ancak girilen sınavlar kazanılma ya da kaybedilmesine göre kişisel hayatı etkilemekte ve belki de bir savaşı kaybetmişçesine insanı olumsuz etkileyebilmektedir. Bunun için kişinin kendi durumunu bilmesi önemli bir avantaj olarak görülebilir. Elbette rekabet içinde hazırlanılan sınavlarda diğer yarışmacıların da durumunun bilinmesi elimizi güçlendirecek, bizi bir adım daha öne geçirecek bir etkiye sahip olabilecektir. Bu yazımızda 2006 yılı ÖSS değerlendirmesi çerçevesinde ortaöğretim kurumlarının puan ortalamalarına göre durumlarını ortaya koyarak öğrencilerin yönlenmelerine ışık tutmaya çalışacağız. Okullara göre puanlar 2006 ÖSS’ye 1.482.438 kişi girdi. Sınava girenleri olduğu kadar ailelerini de yakından ilgilendiren bu sınavda, “ortaöğretim kurumları arasında belirgin puan farkları var mıdır? Bazı liseler, diğerlerinden çok daha önde mi yer aldı? Hangi liselerin puanları daha yüksek ortalama yakaladı ve hangi liselerden mezun olanlar üniversitelere daha rahat yerleştiler?” ve benzeri pek çok soruları cevaplamak gerekmektedir. 2006 ÖSS’nin ilk bölümünde Türkçe, Sosyal, Matematik, Fen bölümlerinden 30’ar soru çıktı. Bölüm ortalamaları da şöyle gerçekleşti: Türkçe ortalaması 14,7, Sosyal Bilimler 12,3, Matematik 8,5 ve Fen Bilimleri 2,7. 30 sorunun tamamını doğru yapan öğrenci sayıları ise; Türkçe’den 2.954, Sosyal Bilimlerden 377, Mat-1’den 7.661, Fen Bilimlerinden 89 kişi olarak gerçekleşti. Bu rakamlara göz atıldığında tüm bölümlerden tüm soruları doğru cevaplayanların oldukça düşük düzeyde kaldığını ve maalesef öğrencilerin temel bilgilerde bile pek çok eksiklerinin olduğunu görüyoruz. ÖSS-2006’nın ikinci bölümü için duruma bakılacak olursa Edb-Sosyal için ortalama 12,6; Sosyal Bilimlerde 8,1; Mat-2 ve Fen-2’de ortalama 7. Yine ikinci bölüm için 30 sorunun tamamını doğru yapan kişi sayısı ise Edb-Sosyalden 582, Sosyal Bilimlerden 14, Mat-2 den 78; Fen Bilimlerinde ise kimse yok. Bu sayısal veriler, ortalamaların ve soruların tamamına doğru cevap verenlerin oldukça düşük olduğunu gösteriyor. Peki, okullar bazında durum nedir? Puanlar açısından hangi okullar nasıl bir sonuç almıştır? ÖSS-2006’da puan durumlarına ve okul türlerine göre liselerin Türkiye geneli ortalamaları şöyle gerçekleşti: Okul Türü Fen Liseleri Özel Fen Liseleri Anadolu Öğretmen Liseleri Anadolu Liseleri Yabancı Dil Ağırlıklı Liseler Özel Yabancı Dil Ağırlıklı Liseler Özel Liseler Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Genel Liseler Sayısal 262,93 242,682 222,183 213,986 188,857 186,916 177,193 153,48 154,588 Sözel 250,064 230,568 237,307 226,081 210,923 207,931 195,866 199,939 176,533 Eşit Ağırlık 261,52 243,506 239,81 229,375 208,335 204,951 192,576 179,514 168,212 Puan durumu değerlendirildiğinde OKS sonucuna göre tercih edilerek ve dolayısıyla seçilerek girilen liselerde okuyan öğrencilerin diğerlerine göre daha başarılı olduğu görülmektedir. Fen liseleri sayısalda 262,93; sözelde 250,064; eşit ağırlıkta 261,52 ortalama ile ilk sırada yer aldı. O’nu 242,682 sayısal, 230,568 sözel, 243,506 eşit ağırlık ortalamasıyla özel fen liseleri izledi. Fen Liseleri Özellikle ilk kurulduğu dönemden itibaren hep daha başarılı öğrencilerin yerleştiği kurumlar olarak Fen liseleri diğerlerinden çok daha önde durmaktadır. 60 fen lisesinden sayısal, sözel ve eşit ağırlık olmak üzere tüm ortalamalarda puan durumuna göre en başarılısı Aydın Fen Lisesi olurken en düşük ortalamayı tutturan da Lefkoşa 20 Temmuz Fen Lisesi oldu. Fen liselerinin diğer tüm liselerden önde olma durumu tüm fen liselerinde aynı sonucun olduğunu da göstermemektedir. Nitekim puan durumuna göre sözel ortalama göz önünde bulundurularak yapılan sıralamada neredeyse genel liseler seviyesine yakın bir ortalama tutturabilmiş fen lisesi de görülebilmektedir. Bu bağlamda Aydın Fen Lisesi 287,429 sayısal ortalamasıyla Türkiye’nin en yüksek ortalamasını tuttururken fen liseleri sıralamasında son sırada bulunan Lefkoşa 20 Temmuz Fen Lisesi, 186,227 sözel ortalamasıyla neredeyse genel liseler ortalamasına yakın bir başarı düzeyi göstermiştir. Fen liselerinin kendi aralarında bir değerlendirme yapılacak olursa sosyo-ekonomik düzeyi daha yüksek gibi duran illerdeki fen liselerinin küçük ve sosyo-ekonomik düzeyi daha düşük illerdeki fen liselerine göre daha başarılı olduklarının söylenilmesi de mümkündür. Puan durumuna ve sözel ortalamaya göre sıralanmış fen liseleri listesinden ilk on ile son beşte yer alanlar puan ortalamalarıyla birlikte tablo halinde sunulmuştur: Puan durumuna göre ilk On (Sıralamada sözel ortalama dikkate alınmıştır) Aydın Fen Lisesi Ankara Fen Lisesi İstanbul Atatürk Fen Lisesi İzmir Fen Lisesi Adana Fen Lisesi Turgutlu Halil Kale Fen Lisesi Denizli Erbakır Fen Lisesi Mersin Fen Lisesi Tekirdağ Fen Lisesi Bursa A.Osman Sönmez Fen Lisesi Son beş Okul Adı Batman Fen Lisesi Kars Fen Lisesi Kırklareli Fen Lisesi Düzce Fen Lisesi Lefkoşa 20 Temmuz Fen Lisesi Sayısal Ortalama 287,429 282,795 282,791 280,45 280,922 279,923 278,086 274,803 271,264 Sözel Ortalama 280,512 275,298 275,004 273,413 272,367 271,221 267,585 266,086 265,553 Eşit Ağırlık 286,161 281,562 281,95 280,254 279,559 278,932 276,343 273,934 273,063 276,334 264,988 274,755 232,046 220,963 219,404 213,14 186,227 247,363 236,8 235,694 224,747 198,225 252,253 241,035 237,097 223,612 192,971 Özel Fen Liseleri Fen liselerini Özel fen liseleri takip etmektedir ki, bu kurumlar da gerek materyal zenginliği gerekse OKS sınavında ilk dereceleri paylaşan öğrencileri bursla destekleme gibi etkinlikleriyle ön plana çıkmaktadırlar. 64 özel fen lisesinden birinci durumda Özel Antalya Fen Lisesi yer alırken son sırada Özel Karaman Başarı Fen Lisesi bulunmaktadır. Gerek Fen liselerinin gerekse özel fen liselerinin öne çıkmasında; ‘başarı seviyesini yükseltmenin önemli bir unsurunun imkânlara bağlı olduğu’ da söylenebilir. Çünkü bu okullarda, sınıflardaki öğrenci sayıları düşük ve laboratuar imkânları fazladır. Özel fen liseleri değerlendirmesinde içinde bulunduğu ilin sosyo-ekonomik düzeyinin ya da ilin küçük-büyük olmasının puan durumuna göre yapılan değerlendirmede önemli ve anlamlı bir farklılık oluşturmadığı görülmektedir. Sözel ortalamaya göre sıralamaya göz atarsak birinci Özel Antalya Fen Lisesini, ikinci Mersin’den Özel Yıldırımhan Fen Lisesi, üçüncü İzmir’den Özel Yamanlar Fen Lisesi, dördüncü Samsun’dan Özel Feza Fen Lisesi, beşinci İstanbul’dan Özel Sevgi Çiçeği Anafen Fen Lisesi, altıncı Ankara’dan Özel Ahmet Ulusoy Fen Lisesi, yedinci Malatya’dan Özel Rahime Batu Fen Lisesi, sekizinci İzmir’den Özel Malhun Hatun Fen Lisesi, dokuzuncu Mersin’den Özel Türkmen Fen Lisesi ve onuncu Şanlıurfa’dan Özel Murat Fen Lisesi geliyor. Böylece ilk onda İzmir ve Mersin’den ikişer okulun yer aldığını görüyoruz. Özel Fen Liselerinin puan ortalamalarına göre değerlendirilmesinde, birinci sırada yer alan okulla 64’üncü sırada yer alan Özel Karaman Başarı Fen Lisesi’nin puanlarını kıyasladığımızda sözel ortalamada birinci sıradaki Özel Antalya Fen lisesininki 270,975 iken son sıradaki Özel Karaman Başarı Fen Lisesininki 189,136’dır. Bu puan farkının aralığı, başarı ortalamasında özel fen liseleri arasında da ciddi farklılıkların olabildiğini göstermektedir. Puan durumuna ve sözel ortalamaya göre sıralanmış özel fen liseleri listesinden ilk on ile son beşte yer alanlar puan ortalamalarıyla birlikte tablo halinde sunulmuştur: Sayısal Ortalama 278,783 274,199 276,966 269,709 272,101 275,717 272,703 265,789 255,692 268,201 Sözel Ortalama 270,975 264,106 263,133 260,122 260,1 258,371 258,138 256,368 255,79 254,918 Eşit Ağırlık 279,361 274,604 275,386 269,59 272,595 270,974 269,877 266,472 261,849 267,024 M.E.V.Özel Ankara Fen Lisesi 210,597 199,411 214,205 Özel Bilim Fen Lisesi 214,917 198,674 218,069 Özel Hisarcıklıoğlu Fen Lisesi 218,575 196,828 214,581 Özel Tekirdağ Fen Lisesi 198,179 189,295 201,142 Özel Karaman Başarı Fen Lisesi 192,695 189,136 196,75 Okul Adı Son beş Puan durumuna göre ilk on (Sıralamada sözel ortalama dikkate alınmıştır) Özel Antalya Fen Lisesi Özel Yıldırımhan Fen Lisesi Özel Yamanlar Fen Lisesi Özel Feza Fen Lisesi Özel Sevgi Çiçeği Anafen Fen Lisesi Özel Ahmet Ulusoy Fen Lisesi Özel Rahime Batu Fen Lisesi Özel Malhun Hatun Fen Lisesi Özel Türkmen Fen Lisesi Özel Murat Fen Lisesi Anadolu Öğretmen Liseleri Anadolu öğretmen liseleri de alınan puana göre başarı sıralamasında önemli bir yer tutmaktadır. Bunun nedenini, son yıllarda artan işsizlik oranlarına paralel olarak Öğretmen lisesi mezunlarına ÖSS’de ek puan verilmesi olarak görmek yanlış olmasa gerektir. Öğretmenliğin diğer meslek gruplarına göre göreceli olarak ‘daha garantili iş imkânlarını sağlama ihtimali’ bu okullara olan ilgiyi özellikle son yıllarda artırmıştır. Anadolu Öğretmen liselerinden tüm puan ortalamalarında Manisa Anadolu Öğretmen Lisesi ilk sırada yer alırken Hakkâri Anadolu Öğretmen Lisesi, 103 öğretmen lisesi arasında son sırada yer almıştır. Puan durumuna ve sözel ortalamaya göre sıralanmış Anadolu öğretmen liseleri listesinden ilk on ile son beşte yer alanlar puan ortalamalarıyla birlikte tablo halinde sunulmuştur: Okul Adı göre ilk on (Sıralamad a sözel l Manisa Anadolu Öğretmen Lisesi Muğla Anadolu Öğretmen Lisesi Nihal-Turgut Anlar Anadolu Öğr. Lisesi Tekirdağ Anadolu Öğretmen Lisesi Sayısal Ortalama 246,172 233,156 245,131 238,578 Sözel Ortalama 251,526 251,356 251,234 251,22 Eşit Ağırlık 257,473 252,734 257,339 253,698 Son beş İbrahim Önal Anadolu Öğr. Lisesi Karabük Anadolu Öğretmen Lisesi Akşehir Anadolu Öğretmen Lisesi Düzce Anadolu Öğretmen Lisesi Bartın Anadolu Öğretmen Lisesi Beyşehir Anadolu Öğretmen Lisesi 230,553 235,792 235,96 221,741 223,959 224,126 247,771 247,151 247,029 246,98 246,812 246,127 249,859 250,966 251,23 246,336 247,707 245,584 Araklı Anadolu Öğretmen Lisesi Kayseri Mimar Sinan Anadolu Öğr. Lisesi Tavşanlı Anadolu Öğretmen Lisesi 206,704 225,608 225,066 210,042 225,089 228,373 224,145 224,819 234,949 Susuz K.Karabekir Anadolu Öğr. Lisesi 187,642 224,127 214,501 Hakkâri Anadolu Öğretmen Lisesi 176,638 198,217 193,519 Anadolu liseleri Puan ortalamasına bakıldığında Anadolu öğretmen liselerini, Anadolu liseleri izlemektedir ki, yine OKS’de aldığı başarıya göre öğrencilerin tercih ederek girdikleri okullardır. Ancak son dönemde, yabancı dil ağırlıklı liselerin kapatılması ve bunların bazılarının Anadolu lisesi statüsü kazanması ile yeni birçok Anadolu lisesinin açılarak sayılarının artmış olması nedeniyle gelecekte Anadolu liselerinin ÖSS’deki genel ortalamalarının düşebileceğini söylemek mümkün olabilir. Çünkü personel ve fiziksel imkanları yeterli olmayan liselerin adının Anadolu lisesi olarak değiştirilmesi onları başarılı hâle getirmez. Bu durum bilakis Anadolu liselerinin genel ortalamasını düşürecektir. 429 Anadolu lisesinin puan durumuna göre yapılan değerlendirmede İstanbul Lisesi ilk sırada yer alırken Konya’dan Doğanhisar Anadolu Lisesi sonuncu olmuştur. Puan durumuna ve sözel sıralamaya göre yapılan listenin ilk yirmisine bakıldığında İstanbul’dan 9, Ankara’dan 3, İzmir’den 2 okul ile Bursa, Mersin, Aydın, Balıkesir ve Adana’dan da birer okulun yer aldığı görülür. Bu durum ön sıraları daha çok büyük illerdeki ismi duyulmuş Anadolu liselerinin paylaştığını göstermektedir. Puan durumuna ve sözel ortalamaya göre sıralanmış Anadolu liseleri listesinden ilk yirmi ile son beşte yer alanlar puan ortalamalarıyla birlikte tablo halinde sunulmuştur: Puan durumuna göre ilk yirmi (Sıralamada sözel ortalama dikkate alınmıştır) Okul Adı İstanbul Lisesi İstanbul Kabataş Lisesi Ankara Atatürk Anadolu Lisesi İstanbul Galatasaray Lisesi Üsküdar H.Avni Sözen Anadolu Lisesi Bursa Anadolu Lisesi Kadıköy Anadolu Lisesi İçel Anadolu Lisesi Aydın Adnan Menderes Anadolu Lisesi Bahçelievler Adnan Menderes And.L. Beşiktaş Sakıp Sabancı Anadolu Lisesi Ankara Gazi Anadolu Lisesi Antalya Anadolu Lisesi İzmir 60.Yıl Anadolu Lisesi Karşıyaka Anadolu Lisesi Sayısal Ortalama 266,831 265,132 266,386 237,254 255,618 260,836 252,361 257,366 252,461 254,381 251,096 258,866 255,156 248,263 249,218 Sözel Ortalama 267,593 266,085 259,761 255,848 255,65 255,438 255,05 254,748 254,63 252,882 251,803 250,979 249,967 249,907 249,367 Eşit Ağırlık 274,011 271,838 268,472 257,074 263,476 264,408 262,81 263,013 261,828 260,98 260,454 261,332 260,767 257,107 257,424 Son beş Balıkesir Sırrı Yırcalı Anadolu Lisesi Fatih Pertevniyal Anadolu Lisesi Adana Anadolu Lisesi Çankaya Atatürk Lisesi Eminönü Cağaloğlu Anadolu Lisesi 253,058 250,507 250,126 251,116 246,018 248,553 248,29 248,008 247,882 247,475 258,821 257,177 256,225 257,096 255,977 Baki Ayşe Simitçioğlu And.L. Bnb. Bedir Karabıyık And.L. 19 Mayıs Anadolu Lisesi Hacı Sadık Öztosun Anadolu L. Doğanhisar Anadolu Lisesi 171,573 173,583 162,829 181,443 165,498 197,483 195,836 189,886 189,272 179,329 189,76 191,547 180,89 191,44 176,385 Yabancı Dil Ağırlıklı Liseler ÖSS-2006’da Anadolu liselerinin ardından puan durumuna göre yapılan sıralamada yabancı dil ağırlıklı liseler gelmektedir. Liselere giriş sınavlarına hazırlanmakta problemi olabilecek, ancak ilköğretim derslerindeki başarısı yüksek öğrenciler düşünülerek açılan bu okullarda da, seçilmiş öğrenciler olduğu için başarı belirli bir seviyenin üstündedir. Bu liselerin varlığına son verilmiş olup 2006-2007 döneminden itibaren yeni öğrenci alınmamaktadır. Bu okullardan bir kısmı Anadolu lisesi hâline dönüştürülmüş, bir kısmı da genel lise statüsünde eğitim-öğretime devam etmektedir. Puan durumuna ve sözel ortalamaya göre sıralanmış yabancı dil ağırlıklı liseler listesinden ilk yirmi ile son beşte yer alanlar puan ortalamalarıyla birlikte tablo halinde sunulmuştur: Okul Adı Son beş Puan durumuna göre ilk on (Sıralamada sözel ortalama dikkate alınmıştır) Çankaya Kirami-Refia Alemdaroğlu L. Gaziosmanpaşa Plevne Lisesi Karşıyaka Şemikler Lisesi Balçova Lisesi İzmir Selma Yiğitalp Lisesi Küçükçekmece O.Cemal Fersoy L. Karşıyaka Emlakbank S.Demirel L. Uşak Lisesi Kızılcahamam Lisesi Buca Lisesi Kandıra Lisesi Antakya Fevzi Çakmak Lisesi Van Cumhuriyet Lisesi Geyve Lisesi Bismil Lisesi Sayısal Ortalama 174,87 199,571 212,238 192,57 204,713 210,936 205,389 189,407 206,972 210,244 Sözel Ortalama 232,66 232,473 232,015 231,236 231,119 229,937 229,928 229,828 229,54 229,325 Eşit Ağırlık 211,924 224,584 233,978 222,605 230,704 231,052 229,289 220,626 228,888 230,134 154,979 169,708 161,429 172,179 166,621 181,983 179,637 176,848 173,434 151,875 172,491 180,686 172,818 178,896 163,978 Sonuç ÖSS-2006’yı tüm detaylarıyla incelediğimizde görülmektedir ki, OKS’de başarılı olup tercih edilen okullara yerleşerek ortaöğretimini tamamlayan öğrenciler, ÖSS’de daha başarılı olmakta, daha ön sıralarda yer almakta ve bu öğrencilerin içinde bulunduğu okulların ortalamaları da daha yüksek olmaktadır. Bunun pek çok etkeni olmakla birlikte benzer motivasyona sahip ve başarıya kilitlenmiş öğrencilerin bir arada olması en önemli etken olarak göze çarpmaktadır. Bunun yanında eğitim ortamlarının daha iyi imkânlar sunması, sınıflarının diğerlerine göre daha az kalabalık olduğu okul öğrencilerinin daha başarılı olması da yadsınmamalıdır. Büyük Hun İmparatoru Atilla, “Savaş ya da anlaşmaya başlamadan önce, tüm ihtimalleri göz önüne almak akıllılıktır. Bunları iyice düşünün. Hareketlerinizin doğuracağı sonuçları gözden geçirin. Böylece en kötü duruma hazırlıklı olursunuz.” demektedir. Bu bağlamda, başarısı görece olarak daha yüksek olan öğrencilerin, içinde bulundukları durumları iyi değerlendirebilen, kendisini kontrol etme yeteneğini en azından sınav sonuna kadar sürdürebilen ve içinde bulunduğu lisenin genel performansını aşmak için bilinçli gayret gösteren bireyler olduklarını da söylemek mümkündür.