Ph Vergi Yönetimi Yaklaşımları

İŞLETMELERDE VERGİ YÖNETİMİ
İşletmelerde
vergi
yönetimi; muhasebe ve kayıtlarını
inceleyen, bunların doğruluk ve
düzenliliğini araştıran, yapılmış olan
hata ve hileleri ortaya çıkaran
işlemlerle birlikte, ekonomik ve mali
analizlerle işletmenin daha verimli
çalışması için gerekli verileri tespit
eden, sorumlulara önlem almaları
için yol gösteren, önerilerde bulunan
bir yapının hayata geçirilmesidir.
Günümüzde işletme faaliyeti ve sonuçları
ile ilgilenen grupların sayısı artmaktadır.
- Şirket ortakları,
- Şirket yöneticileri,
- Şirket çalışanları ve sendikalar,
- İşletmeye finansman sağlayan kuruluşlar
- İşletme ile ticari ilişkide bulunan
işletmeler
- İşletmeye borsada yatırım yapmayı
düşünen yatırımcılar,
- Devletin çeşitli birimleridir.
Bir taraftan bu grupların hak ve
çıkarlarının en iyi şekilde korunması,
diğer taraftan işletmenin sağlıklı ve
verimli şekilde gelişmesini sağlama
kaygısı vergi kontrol ve yönetimini bir
ihtiyaç olarak ortaya çıkarmıştır.
Vergi kontrol ve yönetimi
sonucu ortaya çıkan bilgi ve
veriler işletmenin durumu ile
faaliyet sonuçları hakkında
doğru bilgilendirilmeyi sağlar.
İşletme hakkında doğru bilgi
sahibi olmak ise büyük önem
taşır. Çünkü işletme ile ilgilenen
kişi ve kuruluşların konu ile ilgili
kararları da bu bilgilere
dayanılarak verilir. Doğal olarak
alınan kararların doğru ve
isabetli olması, edinilen bilgi ve
verilerin sağlıklı olmasına
bağlıdır. Bu nedenle vergi
kontrol ve yönetimi artık ihtiyaç
haline gelmiştir.
Vergi yasalarına dayanılarak
yapılan vergi kontrol bir uyum
çeşidi olup, genel vergi sistemi ve ilkelerine göre yürütülmelidir.
İşletmelerin ekonomik ve finansal yapısının, faaliyet ve işlemleri ile bunlara ilişkin
kayıtların sistemli bir şekilde ve stratejik bir yaklaşımla incelenmesi yapılmalıdır.
İşletmelerin faaliyet ve işlemleri ile kayıtlar yapıldıktan belli bir süre sonra işlem ve olaylar
yeniden gözden geçirilebilir. Aynı zamanda yapılmış olan işlem, kayıt ve bunlarla ilgili
belgelerin doğruluğu, muhasebe ilke ve normlarına uygunluğu sorgulanır. Bu arada varsa
eksiklikler ile yapılmış olan yanlışlıklar tespit edilip düzeltilebilir.
Vergi yönetimi, işletme ile ilgili işlemlerin dayanaklarını, kayıtlarını ve sonuçlarını sistemli bir biçimde inceleyerek, eğer varsa;
hata, hile ve kanuni ölçülere aykırı durumları tespit edip bunların düzeltilmesini ve gelecekte tekrar edilmesini önleyerek, vergi
matrahının yasal ölçüler içerisinde tam ve doğru olarak tespitine yönelik yönetilmesi ve değerlendirilmesidir.
Vergi Yönetimi ve Kontrollerde Hedefler/Amaçlar
Vergi yönetimi ve kontroller; dikkatsizlik veya bilgi eksikliği yüzünden muhasebe ile ilgili işlem, kayıt ve hesaplarda yapılan
yanlışlıkları tespit etme ve tespit edilen hataların düzeltilmesini hedefler.
Vergi yönetimi ve kontroller, yasa dışı menfaat sağlamak amacıyla işletmeye ait işlem, kayıt ve hesaplar üzerinde yapılan hileleri
tespit etmeyi ve bunların sonuçlarını ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır.
Vergi yasalarında, objektifliği ve mükellefler arasında eşitliği sağlamak için vergi matrahının tespiti ile ilgili bir takım standartlar
konulmuştur. İndirilecek giderler, kabul edilmeyen giderler, istisna ve muafiyetler, değerleme ölçüleri gibi.
Vergi yönetimi ve kontroller işlem ve kayıtların kanuni ölçülere uygunluğunu araştırıp aykırılıkların düzeltilmesini hedeflemektedir.
İŞLETMELERDE VERGİ YÖNETİM ÇIKTILARI
İş Akışları
Kilit Prosedürler


TFRS-Vergi Karşılaştırma
İleriye Taşınacak Zararların
Değerlendirilmesi
Cari
Dönem
Vergi
Hesaplama


Kapanış İşlemleri
Vergi Denetim Sonuçları
Finansal
Tablolar


Vergi Oranları
Tutarlılık
Ertelenmiş
Vergilerin
Hesaplanması
Satınalma
ve Elden
Çıkarmalar


Tekliflerin Hazırlanması
İlişkili Kişilerle İlişkiler
Bir işletmenin aktif ve pasifinde bulunan varlıkların ve yükümlülüklerin değerlemesi ile amortisman ve
karşılık konularında TFRS ilkelerine, ticari kurallara ve vergi yasa hükümlerine uymayan durumlar
incelenmelidir.
Dönem sonundaki mal mevcudunun yüksek veya düşük değerlenmesi, aktifleştirilip amortismana tabi
tutulması gereken bir harcamanın gider yazılması ile amortisman karşılıklarının yanlış ayrılması belli başlı
değerleme hatalarıdır. Değerleme hataları mahiyetleri gereği dönem sonucunu doğrudan etkiler.
Finansal tablolarda bir takım hatalar yapılabilir. Kurulan sistem bütün hataları ortaya çıkarma konusunda
yetersiz kalabilmektedir. Örneğin kayıtlara yansımayan işlemleri muhasebe sistemi belirleyip önleyemez.
Her şeye rağmen yapılmış olan hataları tespit edip, düzeltilmelerini sağlamak vergi yönetiminin başlıca
amaçları arasında yer alır.
Vergi yönetimi için yeterli düzeyde kaynak ayrılıp-ayrılmadığı, vergi idaresi ile olan ilişkiler açısından
örgütlenme yapısının yeterli olup-olmadığı, işlemlerin yeterli ölçüde kayıt altına alınıp-alınamadığı ve
ağırlık verilmesi gereken vergi türlerinin araştırılması gerekmektedir. Benzer şekilde; vergi sisteminin
karmaşıklığı, vergi afları ve vergi uygulaması (muhasebecilik ve müşavirlik sistemi) da vergi yönetimi
başlığı altında vergi uyumuna etki eden önemli konulardır.
Vergi Kontrolü/Roller - Sorumluluklar
Finans Koordinatörü
Finans Bölümü
Vergi Bölümü
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Faaliyetler
Stratejik
Hedefler/Amaçlar
Risk Yaklaşımları
Operasyonel
Yasal Değişiklikler
Faaliyet/İş Değişiklikleri
Yeniden Yapılandırmalar
Satınalma/Tasfiye
Transfer Fiyatlandırması
İhtirazı Kayıt Beyan
x
x
x
Vergiye Uyum
• Vergi iadeleri
• Vergi tarifesi
• Vergilendirme gözden geçirmeleri
• Vergi denetimi
gibi düzenlemeleri anlama/kavrama, analiz etme (durum
ve teknik analiz) ve izlemeyi içerir.
x
Uygulama/Riskleri Belirlemek
Muhasebe
x
Uyum
Vergi İadeleri
Vergi Tarifesi
Vergi Gözden Geçirmeleri
Vergi Denetimi
x
x
x
Vergi Muhasebesi ve Raporlama:
Muhasebe politikalarındaki esneklik ve düzenlemelerdeki eksiklik ve yetersizlikler, finansal tabloların farklı bir şekilde
hazırlanması, sunulması ve yorumlanmasına yol açabilir.
Vergi beyannamelerinde yer alan bilgilerin defterlere uygunluğudur. Bu defterlerin tasdiki ile ilgili bilgiler gibi şekli olanlarda
dahil olmak üzere muhasebe defterlerine dayandırıldığından, vergi beyannamelerinin ekinde finansal tablolar ile hesap
özetleri anlaşılmalıdır.
Finansal tablolardaki sonuçların dayanaklarını oluşturan belgelere uygun olmasının yapılacak inceleme ile sağlanması
gereğidir. Burada belgelere uygunluk dışında, muhasebe ilke ve kuralları ile vergi yasasına uygunluğunun araştırılması,
kapsam dahilindedir.
TFRS uygulamak zorunda olan işletmelerde vergi kuralları değil muhasebe standartları esas alınarak kayıtlar yapılmaktadır.
Şirket için yapılan tüm giderler, ticari gider kabul edilmekte ve finansal tablolarda gösterilmektedirler. Böylece, dönem
sonunda, Dönem Karı yada Zararı Hesabı ticari karı yada zararı gösterir.
Satışlar/Tedarik/Üretim/Finans/İnsan Kaynakları
Şirket Hesaplarını Gözden Geçirmek
Vergi Yönetimi ve Stratejisi
Vergi Muhasebesi
Vergi Raporlaması
Gelir/Kurum
KDV
Ücretler
Sorumluluklar
Anlama
Analiz
İzleme
Prosedürler ve Kayıtlar
Organizasyon ve Kaynaklar
Vergisel Konular
Gerçekleştirmek
Vergiler
Vergi Kontrol Çerçevesi
Ph Yaklaşımı
1. Aşama
2. Aşama
3. Aşama
4. Aşama
Anlamak
Planlama/Tasarlama
Hazır Olma
Güvence
Vergilendirmeyi
anlama
Mevzuat gözden
geçirmeleri
Amaç ve stratejileri
tanımlamak
Uygulama
Değerlendirme
Vergi planlaması;
cari ve gelecek vergi dönemlerindeki
yükümlülüklerin azaltılması için farklı
olanakların analiz edilmesi suretiyle
ödenecek olan verginin miktar ve
zamanının önceden belirlenmesidir.
İşletme yöneticileri;
Kısa dönemlerde, nakit dengelerini
sağlamak
Uzun dönemde ise nakit akımlarını
yükseltmek zorundadır.
Finansal Tablo
Vergi Kontrolü
Vergi planlaması ile nakit giriş ve
çıkışları tahmin edilip, aylık potansiyel
vergi yükü hesaplanır. Uygun strateji
ile nakit girişleri maksimize, nakit
çıkışları minimize edilerek, nakit
açıkları en düşük finansman
maliyetiyle kapatmak ve nakit fazlasını
değerlendirmek gerekir.
Vergi Risk Yönetimi
Vergi Planlaması
Vergi Muhasebesi
Vergi Raporlaması
Koordinasyon
İletişim
Eğitim
Otomasyon
Farkındalık/Hazırlık
Uygulama/Sunum
Testler ve Değerlendirme
Vergi planlaması, yasalara bağlı kalarak
ödenecek verginin, vergi yükünün ve
yükün ortadan kaldırılması süresinin
en aza indirilmesidir.
İç Kontrol/İç Denetim
Vergilerle ilgili risk analizi uzman desteği gerektirir.
Vergi Risklerine Yaklaşımda 4 Yol
Çünkü risk; beklenmeyen işlemlere, hatalara, finansal tabloların güven düzeyinde olumsuzluğa, gereksiz
Kabul
Bilerek Sürdürmek
Kabullenmek
Yükümlülükleri
Uygulamak
Sonuçlarına Katlanmak
vergi yüklerine, cezalı tarhiyatlara, gecikme zam ve faizlerine ve bunların sonucu olarak itibar kaybına
yol açar.
Vergi idaresi incelenecek mükelleflerin seçiminde; belirlenmiş olan risk değerlendirmesi sonuçları dikkate
alınarak gerçekleştirmektedir.
Yasal düzenlemelerin yanlış uygulanması,
Denetim ve gözetim eksikliği veya olmayışı,
İlişkiler
Uyum İçin Gerekli
Davranışlar
Organizasyon
Yönetim
İlişkili Kişiler
Operasyonlar
İzleme
Vergi
Risklerine
Yaklaşımda
4 Yol
Vergisel İşlemlerin Muhasebesinin yanlış ve hatalı uygulanması,
Mevzuata uyumsuzluk ve cezalı işlemlere maruz kalma,
riskleri gerçekleşirse, beklenmeyen nakit çıkışı yaratır.
Sonlandırmak
İşlemlere Son Verme
Piyasadan Çekilme
Elden Çıkarma
Hedeflerde Değişiklik
Kademeli Azaltma
Transfer
Sigorta
Paylaşma (İş Ort.
İştirak, Birleşme)
Çeşitlendirme
Fiyat
Değişikliklerinden
Korunma
Etkili Etkin ve Anlaşılır Vergi Yönetim Fonksiyonları Yapısı
Stratejik Belirsizlikler?
Amaçları
Gerçekleştirmek
Stratejik Hareket
Yöntemleri?
Vergi
Strateji
Vergi Operasyonları
ve Risk
•
•
Etkinlik
Doğru Düşünülüyor mu?
•
•
•
Temel Değerler
Verim
Kritik Değişkenler/Risklerden Kaçınılması Gereken Alanlar
•
•
Kontrol Sistemleri
Vergi Kontrol
Çerçevesi
Deneyim ve Öğrenme
Vergi Muhasebesi ve
Raporlama
•
Tanılayıcı Kontrol
Sistemleri
•
Şeffaflık
Uygun Kontroller ve Hesap Verme
Sorumluluğu
Denetime Açık Olma
Vergi Uyumu
•
Organizasyonun
uyumlandırılması
Yasa ve Düzenlemelere
Uyum
İşletmeler; ekonomik, sosyal ve psikolojik nedenlerle genellikle vergi vermeme eğilimindedirler. Vergi vermeme eğilimi, ödenen vergiler ile devletin sunduğu hizmetler
arasında doğrudan ve aynı zaman diliminde ilişki kurulamamasından ve vergi yükünün kişisel tasarruf etme ve harcama yapma potansiyelini daraltması ve benzeri
ekonomik nedenlerle veya denetlenip cezalandırılacaklarına ilişkin inancın az olması gibi sosyal ve psikolojik nedenlerden de kaynaklanabilmektedir.
Diğer yandan vergi mevzuatının birçok alanı kapsaması, teşvik ve istisna uygulamalarının çokluğu gibi nedenlerle her zaman kolay anlaşılamaması ve işletmelerin
ekonomik planlarını olumsuz etkileyecek sıklıkta değişikliklere tabi tutulması verginin yönetilmesini zorunlu kılmaktadır. Eğer potansiyel risklerinizi ortaya çıkarmak,
ölçmek ve kontrol etmek, ödenecek verginin, vergi yükünün ve yükün ortadan kaldırılması süresinin en aza indirilmesini yönetmek, işlemlerinizin gelecek
dönemlerde de daha etkin ve etkili planlanmasını istiyorsanız ph’a başvurabilirsiniz.
PH BAĞIMSIZ DENETİM YMM A.Ş.
Oğuzlar Mh. 1375 Sk. No:4/4 06520 Balgat-Çankaya/ANKARA
Tel: 0 312 287 00 25 Fax: 0 312 287 00 52 ph@phymm.com.tr
Yasal Uyarı:Çoğaltılamaz
www.phymm.com.tr