Informator 2010 BUDUĆE ZANIMANJE MOJ IZBOR www.cips.co.me Podgorica 2010 Izdavač: Zavod za zapošljavanje Crne Gore Centar za informisanje i profesionalno savjetovanje Za izdavača: Zoran Jelić Koordinator projekta: Predrag Novaković Urednici: Predrag Novaković Jasmina Đukić Vesna Radulović Mr. Goran Bubanja Katarina Komatina Grafička obrada i štampa: a.d. Pobjeda Tiraž: 5000 2 ...Ideš u završni razred osnovne škole. Uskoro se približava trenutak odluke «kuda dalje»? Pred tobom je važna odluka, korak koji naglašava samostalnost i koji će uticati na tvoju budućnost, jer sada odabrano zanimanje postaje sastavni dio našeg života, oblikuje našu ličnost, određuje naše prijatelje i stil življenja... Sam ili sa roditeljima, bez straha, kreni u izučavanje informatora polako... Odvoji dovoljno vremena da o svemu dobo razmisliš... i ... SREĆNO! 3 VAŽNOST IZBORA ZANIMANJA Izbor prvog zanimanja jedna je od vrlo značajnih odluka svakog pojedinca. To je odluka koju nije lako i jednostavno donijeti. Mnoga istraživanja pokazuju da odrasli ljudi kao najvažnije događaje u svojim životima označavaju događaje vezane za izbor zanimanja, zapošljavanje i porodicu. Izabrano zanimanje u odraslom dobu sastavni je dio življenja, dio životnog prostora i zato je važno, da već sada pri upisu u srednju školu razmisliš o tome šta želiš raditi nakon srednje škole? Da li možda želiš da se nakon završene srednje škole zaposliš? Da li želiš da nakon završene srednje škole nastaviš školovanje? Ili, možda da prvo završiš srednju stručnu školu i stekneš neko zanimanje, pa kasnije nastaviš školovanje? Većina mladih ljudi, nažalost odluku o izboru zanimanja donosi na brzinu, u poslednjem trenutku i ishitreno što kasnije rezultira savladavanju određenih programa sa teškoćama, dugotrajnom traganju za zaposlenjem, ponekad promjenom zanimanja, a katkad ovakav način donošenja odluka česti je razlog da pojedinci i ne završe školovanje. Osnovni uslov za uspješno savladavanje programa, postizanje dobrih rezultata, uspješan rad u zanimanju i zapošljavanje jeste usklađenost između naših mogućnosti, želja i mogućnosti zapošljavanja. Da bi se u što većoj mjeri ostvario ovaj sklad potrebno je raspolagati sa što većim brojem informacija. Za donošenje odluke o izboru srednje škole potrebne su prave informacije, potpune i istinite: -Spoznaja sopstvenih osobina, sposobnosti, interesovanja, vrijednosti, pravih motiva vezanih za izbor zanimanja dio je potrebnih informacija. -Obavještenost o zanimanjima i školama je drugi dio potrebnih informacija -Treći dio potrebnih informacija čine informacije o mogućnostima zapošljavanja 4 UPOZNAVANJE SEBE Upoznavanje sebe, odnosno samoprocjena treba da bude prvi korak u procesu donosenja odluke o izboru zanimanja! Zašto je važno usklađivanje osobina sa zahtjevima zanimanja? Zamislite, recimo menađžera prodaje koji je po svojoj prirodi tih, povučen i stidljiv? Razmislite da li takav menađžer prodaje može biti uspješan!? U nastavku informatora date su sve potrebne informacije koje vam mogu koristiti u cilju donošenja što pravilnije odluke o izboru zanimanja i zato pažljivo čitajte informacije koje slijede... Koje osobine treba da ima uspješan menađžer prodaje? Šta mislite da li je za jednog građevinskog tehničara važno da ima razvijene komunikacijske sposobnosti u onoj mijeri u kojoj je to potrebno menađžeru prodaje? Naravno da nije. Međutim, treba znati i da nisu sve osobine dobrodosle za pojedina zanimanja. Razvijene komunikacijske vještine jednom građevinskom tehničaru ne mogu niti pomoći, niti odmoći u radu, ali zamislite da ste na odmoru sa roditeljima i da vas na terasi hotela uslužuje kelner koji ne prestaje da priča? Za neka ugostiteljska zanimanja je poželjno da imamo razvijene komunikacijske sposobnosti, ali ne u onoj mijeri u kojoj je to potrebno za menađera prodaje. Svi ovi primjeri zapravo nastoje da vam ukažu na značaj usklađivanja osobina sa zahtjevima zanimanja!!! Samoprocjena je važna jer tako dobijamo jasniju sliku o tome koje oblasti rada nam najviše odgovaraju, te u kojim se oblastima rada najbolje možemo uklopiti i imati najviše šansi da budemo uspješni. 5 Tako neko prvenstveno želi raditi sa ljudima, dok poneko teško uspostavlja kontakte sa drugim osobama. Takođe, ima i razlika u tome kako želimo raditi sa drugima, naši odnosi prema drugima u radu isto tako mogu biti različiti. Neki vole biti »vođe«, dok su neki drugi sigurniji kad neko treći vodi grupu. U odnosu prema poslu neki su neuredniji i površniji, dok su neki temeljitiji. Razmislite o svom ponašanju... ....o tome šta najviše volite da radite? ....šta umijete dobro da radite? ....izdvojite neke osobine? ....pitajte roditelje i drugare šta oni misle o vama? Upoznavanje sebe uključuje prepoznavanje interesovanja, sposobnosti, vrijednosti i stavova........ vlastitih SPOSOBNOSTI Kod svakog od nas neke sposobnosti su bolje, a neke slabije razvijene te s tim u vezi neke poslove možemo obavljati uspješnije i sa manje napora, a druge manje uspješno, dok neke treće poslove uopšte nećemo moći obavljati. Da li bi neko od vas mogao uspješno da obavlja svaki od poslova npr.: kelnera, menađžera prodaje, građevinskog tehničara, slikara, pjevača i prevodioca? Sigurno da ne! Za neka zanimanja veoma je važna sposobnost brzog i spretnog obavljanja pojedinih radnji, dok za neka druga zanimanja ova sposobnost može biti sasvim sporedna. Ove sposobnosti, koje se drugačije nazivaju psihomotorne sposobnosti podrazumjevaju preciznost, koordinaciju pokreta, vrijeme reakcije, brzinu pokreta ruku, spretnost prstiju i šake, stabilnost pokreta ruke i šake... Često se može govoriti i o nekim posebnim psihomotornim sposobnostima, jer npr. posao preciznog zubara zahtjeva drugačije sposobnosti od posla preciznog mehaničara, dok posao vozača autobusa zahtjeva sasvim druge psihomotorne sposobnosti. 6 Takođe za neka zanimanja su važne psihosenzorne sposobnosti. Od razvijenosti ovih sposobnosti zavisi kvalitet naše percepcije, odnosno kvalitet brzine i tačnosti uočavanja predmeta i pojava. Razvijenost ovih sposobnosti podrazumjeva dobro razvijene sposobnosti pojedinih čulnih organa vida, sluha, a ponekad i drugih čula. Tako su npr. u oblasti vida za radni proces, npr. pilota, važni su oštrina vida na daljinu i blizinu, razlikovanje boja, oštrina vidnog polja i sl. U oblasti sluha za radnu uspješnost je važna apsolutna osjetljivost uha i razlikovanje zvučnog signala. Dok su za neka zanimanja kao što su npr.: kuvar ili farmaceut važne sposobnosti koje se odnose na osjetljivost čula ukusa ili mirisa. Što su poslovi složeniji, što više znanja i snalažljivosti treba za njihovo obavljanje, to više zahtjevaju tzv. intelektualne (mentalne, misaone) sposobnosti. Kada je riječ o intelektualnim sposobnostima ono što treba da znaš je da se ne može govoriti o jednoj jedinstvenoj sposobnosti, nego o nekoliko različitih! Tako recimo intelektualne sposobnosti obuhvataju sposobnost pamćenja, ovu sposobnost obično imaju naučnići, ekonomisti, kompjuterski programeri, matematičari, dok je sposobnost pismenog i usmenog izražavanja najčešće razvijena kod pisaca, političara i pjesnika. Razvijenu vizuelno prostornu inteligenciju koja se odnosi na likovno izražavanje, crtanje mapa i modeliranje obično imaju arhitekte, likovni umjetnici i vajari. Muzičko ritmičku inteligenciju koja se odnosi na na sposobnost prepoznavanja muzičkih izraza, glasova i tonova obično imaju profesori muzike, kompozitori i profesionalni muzičari. 9 9 9 9 Razmislite o svojim sposobnostima... Da li se lako snalazite sa brojevima... Da li lako ostavarujete kontakte sa drugima.... Kakvo je vaše pismeno i usmeno izražavanje.... 7 INTERESOVANJA Šta reći o interesovanjima? Postoje učenici koji tvrde da su zainteresovani za neko zanimanje, a istovremeno o njemu gotovo ništa ne znaju, barem ne više od ostalih učenika, koji ne planiraju školovanje u pravcu tog zanimanja. Kod takvih učenika vrlo je vjerovatno da ne postoji nikakav pravi interes za zanimanje za koje su »zainteresovani«, već da su neke sporedne karakteristike tog zanimanja doživjeli kao vrlo privlačne. Učenik koji navodi istraživanje kao jedini razlog zbog kojeg ga npr. interesuje fizika, zapravo nema stvarna interesovanja prema tom zanimanju. Potrebno je poznavati samo zanimanje, potom dobro preispitati svoja interesovanja u kontekstu zanimanja kako bi se moglo govoriti o stvarnim interesovanjima. Interesovanja usmjeravaju naš profesionalni razvoj. Svaki pojedinac ima mnogo interesovanja, koja mogu biti različita i kompleksna. Profesionalno interesovanje za neko zanimanje praktično znači da se daje prednost tom zanimanju u odnosu na neka druga, ali treba biti oprezan, jer ukoliko neko ima vrlo pozitivan, ili vrlo negativan stav prema nečemu što sasvim slabo i nedovoljno poznaje, te sudi samo po jednoj karakteristici stvarajući samo crno-bijele slike može napraviti grešku prilikom odabira zanimanja. Interesovanja su dinamička kategorija, formiraju se, razvijaju i mjenjaju, zavisno od uzrasta, uticaja iz okoline i stepena upoznatosti sa zanimanjem. Nekoga više interesuje rad sa tehnikom, dok nekog drugog interesuje stalni kontakt sa ljudima...itd. U otkrivanju Vaših interesovanja mogu vam pomoći i slijedeća pitanja: 9 Koje ste predmete najradije pohađali u školi, koje predmete najviše volite? 9 Koje ste aktivnosti najradije obavljali u školi, koje aktivnosti najviše volite? 8 9 Koje predmete i aktivnosti ne bi nikad ponovo učili-radili? 9 Da li imate neki hobi? 9 Razmislite o vannastavnim aktivnostima koje najradije obavljate? 9 Da li postoji nešto što satima možete raditi, a da vam ne dosadi? VRIJEDNOSTI Naše potrebe, sa čijim je zadovoljavanjem posao koji obavljamo blisko povezan, proizilaze velikim dijelom iz našeg sistema vrijednosti. Neke od vrijednosti su tokom života podložne mijenjanju, dok su neke konstantne. Proces našeg sazrijevanja i razvoja utiče na odnos prema stvarima i ljudima koji nas okružuju, mijenja se i njihov značaj za nas, tako recimo ono što nam je nekada bilo jako važno danas možda više nema veliki značaj. Pokušajte da se prisjetite šta je to što vam je u drugom razredu jako značilo, a danas to više nije? Sada ste stariji nekoliko godina i nekim drugim stvarima i događajima dajete važnost? Sta se desilo? Pa jednostavno odrasli ste, prepoznajete i neke druge vrijednosti koje ranije niste, zreliji ste! Svi mi imamo svoj sistem vrijednosti, vjerovanje o tome šta je poželjno, korisno i šta bi trebalo da bude cilj života i ljudskih napora. Vrijednosne orijentacije prožimaju se kroz naš cijeli životni vijek, pa tako utiču i na izbor zanimanja i kasniji profesionalni razvoj. Razmislite o vašim životnim ciljevima! Uz pomoć spiska koji vam nudimo napravite rang-listu vrijednosti koje su vama značajne i koje očekujete da budu realizovane kroz profesiju kojom ćete se baviti. “U poslu je za mene važno...” 9 ekonomska sigurnost 9 autoritet 9 kreativno izražavanje 9 osjećaj nezavisnosti i slobode 9 saradnja i podrška grupe 9 odsustvo napetosti i konflita 9 osjećaj da ste korisni drugim ljudima 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 inovativnost stvaranje estetskog ugođaja osjećaj sigurnosti i izvjesnosti uključenost u društvene procese prijateljsko okruženje kontakt sa prirodom fleksibilno radno vrijeme mogućnost napredovanja priznanje i uvažavanje drugih mogućnost putovanja mogućnost stručnog i ličnog usavršavanja razmjena mišljenja i ideja sa drugima aktivnosti koje zahtijevaju visoku preciznost mogućnosti za donošenje odluka o važnim pitanjima osjećaj moći fizička aktivnost mogućnost kontrole rada drugih izbjegavanje velike odgovornosti Pogledajte pažljivo svoju listu! Možete da dopunite listu još nečim što je vama važno. KUTAK ZA RODITELJE ...Dragi roditelji kao što pomažete vašem djetetu da napravi prvi korak, pružite mu podršku i budite njegov prvi oslonac u procesu donošenja odluke o izboru budućeg zanimanja.... Vi i Vaš adoloscent Adolescencija može biti teško vrijeme i za roditelje i za mlade. Adolescencija je vrijeme promjena, vrijeme kad su mladi sve manje poslušna dijeca, i kad se sve manje podvrgavaju zahtjevima autoriteta, te period u kojem roditelji trebaju sve više praviti prostora za razvijanje i podsticanje njihove samostalnosti. To je vrijeme 10 prilagođavanja, vrijeme kada mladi i roditelji iskušavaju nove načine ponašanja i stvaraju novu sredinu pogodnu za novonastale promjene. Izbor zanimanja je proces, predstavlja prvu veliku odluku adolescenta, te je jako važno da mladima pomognemo da što lakše donesu tu odluku. Prihvatanje mišljenja da je izbor zanimanja proizvod slučajnosti je pogrešno, jer se o slučajnosti može govoriti samo onda kada se nedovoljno poznaju činioci koji utiču na izbor. Postoje tri vida izbora zanimanja: Željeni izbor: bira se zanimanje koje je u skladu sa našim željama i interesovanjima, Prinudni izbor: biramo zanimanje ne zato što volimo i želimo već zato što smo na to primorani (zbog nemogućnosti upisa u željenu školu), Realni izbor: pored toga što nam se zanimanje dopada vodimo računa i o tome koliko smo stvarno sposobni za to zanimanje i o mogućnostima kasnijeg zaposlenja. Uticaj porodice na izbor zanimanja proizilazi iz osnovnih funkcija koje porodica ima u socijalizaciji i formiranju ličnosti dijeteta. U porodici se formiraju prvi profesionalni uzori, jer u prvim godinama dječijeg života roditelji predstavljaju ''primarne modele rada'', i drugo ekonomske mogućnosti porodice opredjeljuju izbor škole koju će dijeca pohađati i utiču na njihove obrazovne i profesionalne aspiracije. Putem ovog informatora namjera nam je da Vašoj dijeci pomognemo prilikom procesa izbora zanimanja, ali da i Vama ukažemo na značajne činioce izbora zanimanja, kako bi i Vi bili spremniji da pomognete Vašem dijetetu da donese što pravilniju odluku. Uloga porodice Dragi roditelji, zajedno sa vama kao roditeljima mladi preuzimaju glavnu odgovornost kod izbora zanimanja. Da bi Vaše dijete napravilo realan izbor, izbor koji je usklađen sa njegovim željama i objektivnim mogućnostima treba prije svega da stekne što bolji uvid u svoje sposobnosti, interesovanja, želje, stavove, ciljeve i vrijednosti, potom da prikupi detaljne informacije o 11 obrazovnim profilima, zanimanjima i perspektivama zapošljavanja uže i šire sredine. Pravilno odabrano zanimanje će vašem dijetetu kasnije omogućiti da živi na način na koji voli, da bude okruženo sa ljudima koji mu odgovaraju, te da se u slobodno vrijeme posvjeti sebi. Drugim riječima, dobro odabrano zanimanje će vašem djetetu omogućiti da i na drugim poljima života bude sretno. Nemojte zaboraviti da izbor srednje škole Vašeg dijeteta pored toga što predstavlja izbor daljeg obrazovanja, treba da predstavlja i izbor zanimanja. Najvažnija uloga porodice je pružanje podrške. Zato je važno da podržite i ohrabrite svoje dijete da samostalno i odgovorno odluči o svom budućem zanimanju. Jedna od uloga porodice je i pružanje iskustvenih savjeta. Budite otvoreni i iskreni prema svojoj dijeci, slušajte ih, razgovarajte sa njima, tako da im vaša iskustva posluže kao primjer i pouka. Pomažite vašem djetetu u formiranju stavova i navika koje će mu olakšati izbor zanimanja. Razvijajte njegov smisao za realističnost, fleksibilnost i upornost, spremnost za prihvatanje alternativnih i privremenih rješenja (kako ne bi pasivno čekalo pomoć, ukoliko bude u situaciji da ne može upisati školu koju želi ili pronaći posao odmah nakon završenog školovanja). Nemojte zaboraviti da ste upravo vi vašoj djeci: 9 Glavni izvor informacija 9 Slušalac 9 Stvaralac ravnoteže 9 Motivator Nemojte forsirati dijete ukoliko je očigledno da njegove sposobnosti, osobine i interesovanja ne idu u smjeru u kojem bi vi to željeli. 12 Kada uočite određene potrebe i interesovanja kod vašeg djeteta kao što su potreba da crtaju, slikaju, pišu, igraju, pjevaju, uče strane jezike nemojte ih sprječavati, podstičite ih, potpomažite i usmjeravajte. Podsjetićemo vas nekih primjera.... Bleza Paskala, čuvenog matematičara, otac je odvraćao od matematike, dok je otac Nikole Tesle želio je da njegov sin nastavi njegovim putem, da postane paroh. Bilo je i roditelja koji su rano primjetili rijetko razvijene sposobnosti svoje djece i podržavali ih, npr. roditelji Monike Seleš. Dijete treba podstaći da razmišlja o svojoj budućnosti, možete mu pomoći ukoliko ga navedete da razmišlja o sledećim pitanjima: Šta ću biti po zanimanju? Šta me zanima? Šta mi dobro ide? U čemu sam uspješan? Šta me raduje? Kako da nađem informacije o školama, zanimanjima, mogućnostima zapošljavanja? Kao će izgledati moj radni dan? Šta planiram nakon srednje škole? Da nastavim školovanje ili da se prijavim na evidenciju Zavoda za zapošljavanje? Roditelji znaju ponekad vršiti uticaj koji može rezultirati nepravlnim profesionalnim opredjeljenjem. Naime, prisustvo predrasuda prema nekim zanimanjima, odvraćanjem od nekih drugih i insistiranje na nekim trećim zanimanjima može dovesti do negativnih ishoda onesposobljenosti djece za donošenje samostalne odluke. Konačan izbor zanimanja se prilikom ovakvog stanja donosi ishitreno i bezvoljno. Šta učiniti ukoliko je vaše dijete neodlučno i nema definisane ciljeve? Razmislite o tome koji je njegov/njen hobi, koliko samostalnosti i odlučnosti pokazuje u radu, kako planira svoje dnevne aktivnosti, da li ostvaruje svoje planove, da li lako odustaje od planova kada naiđe na poteškoće, da li lako ostvaruje komunikaciju sa nepoznatim osobama. Prisjetite se šta je to što Vaše dijete može da radi satima, a da mu ne dosadi. Ono što većina roditelja nezna je to da dječija igra nije samo 13 osnov svekolikih intelektualnih aktivnosti i kreativnog procesa, već da su elementi dječije igre i njene razigranosti prisutni i u stvaralaštvu odraslih. Ajnštajn je npr. radujući se svojim istraživanjima jednom rekao da nikada ne bi stigao do svojih otkrića da se odnosio prema njima kao prema poslu. Sve ove stvari mogu vam dosta reći o ličnosti vašeg djeteta, njegovim navikama, sklonostima i mogućnostima.... Ili se jednostavno obratite stručnom licu (pedagogu ili psihologu škole, savjetniku za profesionalnu orjentaciju u CIPS-u ili područnom Birou rada). ...I naravno, zajedno sa Vašim djetetom pratite potrebe tržišta rada. NAJČEŠĆE GREŠKE PRI IZBORU ZANIMANJA Nedovoljno poznavanje zanimanja ili nepoznavanje zanimanja uopšte Poznavanje manjeg broja zanimanja otvara veće mogućnosti pogrešnog izbora. Što više zanimanja poznajemo, lakše ćemo odabrati ono koje odgovara našim sposobnostima, sklonostima i interesovanjima. Ponekad se dešava da nam najviše odgovara upravo ono zanimanje koje i ne poznajemo. Takođe, poznavanje samo pozitivnih strana zanimanja može navesti na pogrešnu odluku o izboru zanimanja. Isto tako ne smiju nas zaplašiti neke loše strane zanimnja, jer nema ni jednog zanimanja bez dobrih i loših strana. Nedovoljno poznavanje puta do zanimanja ili nepoznavanje uopšte U školi ne učimo samo ono što nas u zanimanju najviše interesuje, već predmete koji su nužna osnova stručnog znanja i opšteg obrazovanja. Kao što je potrebno poznavati zahtjeve zanimanja isto tako je potrebno poznavati i zahtjeve školskog programa. 14 Loša samoprocjena Za pravilan izbor zanimanja važno je objektivno ocjeniti vlastite sposobnosti, mogućnosti i sklonosti. Potcjenjivanje i precenjivanje samog sebe može biti velika smetnja pri pravilnom izboru zanimanja. Izbor zanimanja prema prijateljstvu Velika prijateljstva i privrženost mogu biti štetna pri izboru zanimanja. Ne moramo biti sposobni za zanimnja za koja su se i naši prijatelji opredjelili. Vršnjaci su ponekad presudan faktor pri opredjeljivanju za srednju školu, a kasnije i odabir studija. Iako potreba za sigurnošću često iziskuje prisustvo druge-poznate osobe ili više njih, treba razmotriti uzroke povodljivosti i spremnosti žrtvovanja sopstvenih želja i sposobnosti u cilju održavanja drugarstva. Izbor zanimanja prema prijateljstvu može imati negativne posledice, jer ne moramo biti (u velikom broju slučajeva i nismo) sposobni za zanimanja za koja su se opredjelili i naši prijatelji. Želje i zahtjevi roditelja Roditelji mogu biti izvrsni savjetnici, a isto tako mogu namjerno ili nenamjerno prisiliti dijete na pogrešan put pri izboru zanimanja. Izbor najpopularnijeg- modernog zanimanja Ukoliko pri izboru zanimanja pažnju usmjerimo na ugled zanimanja, a manje na samu prirodu posla i uslove rada rizikujemo mogućnost zapošljavanja nakon školovanja. Zanimanje koje je danas u trendu ili dobro plaćeno za nekoliko godina to ne mora biti. Biranje najpopularnijeg zanimanja je jedan od značajnih razloga zbog kojih dolazi do neusaglašenosti između potreba tržišta rada i profesionalnog izbora mladih. Ne vođenje računa o mogućnostima zapošljavanja Ne treba odabrati prezasićena zanimanja ukoliko postoje i druge mogućnosti SVIJET RADA, ŠTA SA NJIM? Stavovi o radu i radne navike se stiču rano. Svuda oko nas ljudi nešto rade. Roditelji odnosom prema svom i drugim poslovima formiraju našu sliku o svijetu rada; 15 Nastavnici u školi utiču na naše predstave o pojedinim oblastima ljudskog djelovanja; Preko medija nas zasipaju informacijama o ličnostima iz različitih profesija... Često se kroz stavove provlače i predrasude o “višim” i “nižim”, “muškim” i “ženskim” poslovima, i sve gore navedeno može uticati na naše profesionalne odluke, a da najčešće nismo ni svjesni svih ovih uticaja. Zanimanja se međusobno razlikuju prema sadržajima rada (poslovima), sredstvima za rad (alati, instrumenti, uređaji), uslovima rada (rad u zatvorenom prostoru, rad na otvorenom prostoru, u buci, prašini..) itd.. Poznavanje većeg broja zanimanja i njihovih zahtjeva omogućit će vam da svoje sposobnosti, interesovanja, vrijednosti uporedite s tim i zahtjevima i tako budete pripremljeniji za donošenje pravilnije odluke. Profesionalni identitet je veoma važan dio ličnog identiteta. Svijet rada je gotovo nepregledan. Razlikujemo na desetine hiljada zanimanja i nije lako među njima otkriti ono (ili ona) u kojem mi možemo biti uspješni. Za donošenje valjane profesionalne odluke potrebno je prvo dobro proučiti koje nam sve mogućnosti stoje na raspolaganju. Svijet rada se ne može svesti samo na poznavanje zanimanja i njihovih karakteristika. Veoma je važno poznavanje tokova na tržištu rada, što znači da je prilikom donošenja odluke o izboru zanimanja potrebno znati i da li se sa zanimanjem za koje smo se odlučili možemo brzo i lako zaposliti. Prije nego što konačno odlučite kojim poslom želite da se bavite dobro razmislite i o tome traže li se u sredini u kojoj planirate da radite ljudi sa zanimanjem koje vas interesuje? Kolike su zarade na tipičnim poslovima vašeg zanimanja? Hoćete li imati mogućnosti za dodatnu zaradu? Šta je još važno znati o zanimanjima? Razgovarajući sa drugima, tragajući i razmišljajući o budućem zanimanju prikupljajte informacije i odgovore na slijedeća pitanja: 16 *Šta se radi? (koji se radni zadaci najčešće obavljaju u datom zanimanju) *Gdje se radi? (u kojem okruženju se najčešće radi, da li u zatvorenim objektima, radionicama, kancelarijama, fabrikama...., ili na otvorenom prostoru, na farmama, na visini, ili u prevoznim sredstvima.....) *U kojim se uslovima radi? (recimo, kakvo je osvjetljenje, temperatura, ima li buke, vibracija, ima li prašine, vlage, mirisa...). *Kako se radi? (na koji način se najčešće radi, recimo preciznim manuelnim-ručnim radom, fizičkom snagom, mašinama, u automatizovanom procesu proizvodnje, govorom, intelektualnimumnim naporom... Naravno česte su i neke kombinacije). *Čime se radi? (kojim sredstvima, oruđima se najčešce radi, recimo, ručnim alatima, mašinama, mjernim, laboratoriskim instrumentima, na kompjuteru...). *U kom položaju se radi? (sjedeći, stojeći, u pokretu...). *Sa kim se radi? (da li se radi sa strankama, mušterijama, pacijentima, sa kolegama, samostalno...). *Kakva je perspektiva? (kakva je mogućnost zapošljavanja, kave su mogućnosti stručnog usavršavanja i napredovanja, kakva je perspektiva razvoja i osavremenjavanja zanimanja...itd.)? Tržište rada je izuzetno dinamično. Vaše bake vjerovatno ne znaju o čemu pričate kada pominjete pojedine profesije kao što su: DJ, menadžer, HR, sistem inžinjer i sl..., a vama je vjerovatno teško razumjeti čime su se bavili sarač ili abadžija? Upoznati sva moguća zanimanja danas nije ni moguće, ali je potrebno odvojiti nekoliko njih i detaljnije ih proučiti. Kako bi se bolje upoznali sa vrstama zanimanja u nastavku informatora predstavljamo vam područja rada i zanimanja u okviru datih područja rada... 17 PODRUČJA RADA POLJOPRIVREDA, PROIZVODNJA I PRERADA HRANE, VETERINA Poljoprivreda je najstarija proizvodna djelatnost čovjeka, a sama po sebi je u funkciji razvoja, očuvanja i zaštite ukupnog, a naročito ruralnog prostora. Savremena poljoprivreda zahtijeva veća stručna znanja. Prehrambena industrija se razvija tehnološki veoma brzo i standardi kvaliteta, koje danas moraju ispuniti prehrambeni proizvodi da bi našli svoje mjesto na razvijenim tržištima su sve oštriji. Zanimanja u ovom području su prikladna za sve učenike koji imaju izražen interes za prirodu, biljke i žlvotinje. Posmatranje, razumijevanje i podržavanje promjena koje nastaju u njihovom razvoju može pružiti istinsko profesionalno zadovoljstvo. Ova zanimanja omogućavaju bavljenje samostalnom djelatnošču, pokretanjem malih preduzeća, rad u poljoprivrednim preduzećima, prehrambenoj industriji, mljekarskoj industriji, laboratorijama,veterinarskim ambulantama, kao i nastavak školovanja na srodnim fakultetima, Poljoprivrednom fakultetu, Veterinarskom fakultetu i dr.. Prerađivač mlijeka- ovo zanimanje osposobljava učenike za rad u neposrednoj proizvodnji i preradi mlijeka. Prerađivač mlijeka proizvodi sve mljekarske proizvode od mlijeka do jogurta, pavlake, sladoleda i svih vrsta sireva. Učestvuje u kontroli kvaliteta proizvoda. Pakuje i distribuira proizvode na tržište. Zapošljava se u mljekarama sa velikim asortimanom proizvoda, mini mljekarama i dr..Trajanje školovanja je tri godine. Pekar- ovo zanimanje osposobljava učenike za izvođenje tehnoloških faza procesa proizvodnje u pekarskoj industriji, tj. osposobljava učenike da primjenjuju propise kojima se reguliše proizvodnja, promet i kvalitet pekarskih, poslastičarskih proizvoda i tjestenina. Zanimanje pekar omogućava samozapošljavanje. Trajanje školovanja je tri godine. Ratar-Povrtar- priprema zemljište za ratarsko-povrtarsku proizvodnju, obavlja proizvodnju rasada, obavlja sjetvu i sadnju primjenjuje najznačajnije agrotehničke mjere, obavlja berbu i žetvu, obavlja čuvanje i skladištenje, poznaje, odabira i koristi alat, matrijal i mehanizaciju. Trajanje školovanja je tri godine. Voćar-Vinogradar-Podrumar- učestvuje u uzgoju svih vrsta voća i vinove loze. Obavlja poslove proizvodnje voćnog i loznog sadnog materijala, poslove podizanja voćnjaka i vinograda, održavanja voćnjaka i vinograda u rodu, rezidbi, zaštiti od bolesti i štetočina. Planira, priprema, izvodi i kontroliše proizvodnju i njegu vina i jakih alkoholnih pića. Zapošljavaju se u 18 vinogradskim, voćarskim i vinarskim preduzećima i loznim i voćarskim rasadnicima (privatnim i državnim). Trajanje školovanja je tri godine Prehrambeni tehničar- može raditi u cjelokupnoj prehrambenoj industriji kao samostalni tehničar u laboratorijama, može organizovati i rukovoditi poslovima prijema, rukovanja i skladištenja sirovina, poluproizvoda, ambalaže i gotovih proizvoda, ali i planirati i rukovati radom na proizvodnim trakama. Tokom školovanja stiče znanja o tehničkom procesu proizvodnje svih prehrambenih proizvoda. Trajanje školovanja je četiri godine. Veterinarski tehničar- pomaže veterinaru u liječenju oboljelih i povrijeđenih životinja i prevenciji širenja zaraznih bolesti životinja. Može sprovoditi jednostavne preglede životinja i laboratorijske pretrage. Priprema i održava veterinarske instrumente i vodi dio administrativnih poslova u veterinarskoj ambulanti. Može raditi u veterinarskim ambulantama, klinikama i laboratorijama. Trajanje školovanja je četiri godine. Poljoprivredni tehničar- organizuje, nadgleda i usklađuje biljnu i stočarsku proizvodnju u poljoprivrednim preduzećima i na privatnim poljoprivrednim gazdinstvima. Bavi se biljnim kulturama na oranicama, voćnjacima i u vinogradima. Uzgaja i njeguje sve vrste životinja. Priprema životinje za tržište, dresira ih, održava na farmi mašine i opremu; proizvodi, skladišti i šalje na tržište stočarske proizvode. Ljubav prema životinjama doprinosi zadovoljstvu u radu i obavljanju posla. Rade na farmama, u fabrikama prehrambene industrije, mogu osnovati sopstvenu farmu, zoološkim vrtovima, nacionalnim parkovima, konjičkim klubovima i dr.. Trajanje školovanja je četiri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Prehrambeni tehničar Poljoprivredni tehničar Veterinarski tehničar Prerađivač mlijeka Tehničar stočarstva Voćarsko vinogradarski tehničar Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 99 208 161 37 70 96 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 22 76 37 7 14 17 19 ŠUMARSTVO I DRVOPRERADA Značaj šumarstva i drvoprerade je veliki za ukupan privredni razvoj Crne Gore, posebno za razvoj sjevernog regiona. U okviru područja rada Šumarstvo i drvoprerada učenicima se nudi nekoliko zanimanja u trogodišnjem i četvorogodišnjem trajanju. Tokom školovanja stiču se znanja o uzgoju, zaštiti i pravilnom iskorišćavanju šuma, osposobljavaju se za rad u rasadniku, poslove organizacije u lovištima, razvijaju sposobnosti i vještine za idejno rješavanje enterijera, namještaja i ostalih predmeta od drveta - ekonomična i kvalitetna izrada stolarskih proizvoda (stolovi, ormari, ležajevi, vrata, prozori i dr.), industrijskog namještaja, izradu i ugradnju građevinske stolarije i enterijera. Pripremaju jednostavne programe i rukuju mašinama za obradu drveta, posjeduju informatičku pismenost u izradi crteža i dokumentacije i upoznaju pojmove iz oblasti tržišnog poslovanja i preduzetništva. Po završetku školovanja učenici mogu da se zaposle u fabrikama primarne prerade drveta - proizvodnja rezane građe, furnira, medijapan ploča i dr; fabrikama finalne prerade drveta - namještaj, građevinska stolarija, montažne drvene kuće, muzički instrumenti i dr; fabrikama hemijske prerade drveta -proizvodnja celuloze i papira; fabrikama mašina i alata za preradu i obradu drveta. U oblasti šumarstva su osposobljeni za rad u šumskim gazdinstvima, nacionalnim parkovima, ustanovama koje se bave gradskim zelenilom i rasadnicima. Obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju ima za cilj i pripremu učenika za nastavak školovanja na fakultetima šumarstva i drvoprerade. Stolar- U okviru ovog zanimanja učenik stiče znanja i vještine u okviru tri cjeline, i to stolar za namještaj, građevinski stolar i tapetar. Obavlja poslove konstruisanja, izrade i popravke proizvoda od drveta. Upravlja jednostavnim tehnološkim procesima i samostalno vodi zanatsku radionicu. Trajanje školovanja je tri godine. Tehničar drvoprerade- obuhvata dvije cjeline - tehničar za primarnu preradu drveta i tehničar za finalnu preradu drveta. Kroz jezgro stručno teorijskih predmeta učenik stiče znanja iz primarne i finalne prerade drveta, a kroz izborne predmete specijalizuje se za jedno od zanimanja. Radi u drvnoj industriji i trgovini na poslovima vođenja tehnoloških procesa u drvnoj industriji, upravljanja mašinama i njihovom programiranju, konstrukciji proizvoda od drveta i vođenju komercijalnih poslova, nabavka i prodaja. Trajanje školovanja je četiri godine. Rasadničar-cvijećar- radi u rasadničkoj proizvodnji, formira rasadnike, priprema zemljišta i sjemena, proizvodnju sadnica i cvijeća generativnim i 20 vegetativnim putem. Bavi se sakupljanjem sjemena i vizuelnim utvrđivanjem njegovog kvaliteta. Bavi se njegom i zaštitom sadnica i cvjetnih kultura, zaštitom sadnog materijala, cvjetnih kultura i aranžiranjem cvijeća. Trajanje školovanja je tri godine. Šumarski tehničar- izučava vrste šuma, bavi se zaštitom životne sredine kroz očuvanje šumskog bogatstva, problematikom uzgoja i iskorišćavanja šuma. Ti poslovi obuhvataju poznavanje tla, prikupljanje sjemena, proizvodnju sadnog materijala, poznavanje zaštitnih sredstava i njihove primjene i dr.. Trajanje školovanja je četiri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Tehničar drvoprerade Stolar Šumarski tehničar Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 220 28 142 159 20 21 ELEKTROTEHNIKA Elektrotehnika je po značaju i mogućnostima razvoja, jedno od najperspektivnijih područja rada ljudske djelatnosti. Bavi se proizvodnjom i prenosom električne energije, gradnjom i projektovanjem dalekovoda, mreža i instalacija, osvjetljavanjem gradova, stanova i fabričkih hala, generatorima i motorima za vuču električnih mašina, projektovanjem, konstrukcijom i proizvodnjom električnih aparata i uređaja (generatora, transformatora, elektromotora, kućnih aparata i dr.) i autoelektrikom; računarom kao uređajem, dakle materijalnim, opipljivim, elektroničkim i mehaničkim dijelovima od kojih je sastavljen računar i njegovi priključci - sastavljaju, servisiraju i održavaju sklopovsku opremu ili hardver računara. Osim ovih oblasti, u okviru elektrotehnike izučavaju se telekomunikacijeproizvodnja, održavanje i upotreba telekomunikacijskih vodova i opreme. U okviru ovog područja rada stiču se znanja, vještine i umijeća koja predstavljaju konkretnu radnu sposobnost za primjenu određenih tehnika, aparata i alata. Ta se znanja mogu iskoristiti u praktičnom radu u državnim, 21 javnim i privatnim preduzećima i radionicama. Svaki svršeni učenik može da se bavi privatnim preduzetništvom ili konkretnim zanatom. Mogu raditi i u komercijalnim poslovima-maloprodaja i veleprodaja električnih proizvoda, elektroopreme i elektromaterijala i dr.. Poslovi zahtijevaju dobar vid (oštrinu vida i razlikovanje boja - zbog upotrebe boja u označavanju vodova). Sposobnost orijentacije u prostoru i tehničkog i analitičkog rješavanja problema pogoduje uspješnosti u radu. Poželjne su osobine savjesnost u radu, odgovornost, poslovna komunikativnost (s obzirom na timski rad), preciznost i urednost. Napredovanje u radu omogućuje specijalizacija za određenu vrstu posla. Napredovanje je moguće obrazovanjem na višoj školi, elektrotehnikom fakultetu ili na fakultetima srodnih struka. Elektrotehničar računara- se bavi računarom kao uređajem – elektronskim i mehaničkim dijelovima od kojih se računar i njegovi priključci sastoje. Sastavlja, servisira i održava hardver računara. Instalira programe prema željama i potrebama, sastavljanje i servisiranje računara, obavlja komercijalne poslove nabavke i prodaje računara i računarske opreme. Trajanje školovanje je četiri godine. Elektrotehničar telekomunikacija- Nadgleda montažu i ugradnju telekomunikacijskih kablova i mreža, montira telefonske i telegrafske centrale, antene i antenske sisteme. Učestvuje u tehnološkoj i operativnoj pripremi proizvodnje telekomunikacije i signalno-sigurnosne opreme. Trajanje školovanja je četiri godine. Elektrotehničar elektronike- Zanimanje širokog dijapazona znanja iz mnogih oblasti elektrotehnike. Omogućava lako uključivanje u sve oblasti rada u domenu elektronike. Zaposljenje je moguće u svim oblastima gdje elektronika ima primjenu u medicini, u svim domenima telekomunikacija, u trgovini. Trajanje školovanja je četiri godine. Monter telekomunikacionih sistema- Obavlja poslove vezane za proizvodnju, održavanje i upotrebu telekomunikacijskih vodova i opreme. Montira i održava električne komunikaciske sastave i kućnu tehniku. Postavlja vazdušne i kablovske vodove i montira telekomunikacijsku opremu u mrežama, montira i održava antenske, interfonske, signalno-sigurnosne uređaje i dr.. Trajanje školovanja je tri godine. Elektroinstalater- bavi se izradom, montažom i popravkom svih vrsta električnih instalacija na većim građevinskim objektima. Trajanje školovanja je tri godine. Elektrotehničar energetike- bavi se poslovima proizvodnje, prenosa i distribucije električne energije. Zapošljava se u elektranama, trafostanicama, 22 u objektima kontrole i održavanja električnih vodova i mreža. Trajanje školovanja je četiri godine. Elektrotehničar za rashladne i termičke uređaje- obavlja poslove sa alatima, mjernim instrumentima, uređajima i opremom koja se upotrebljava u rashladnim i termičkim uređajima. Posjeduje opšta znanja za razumjevanje zakonitosti pojava u prirodi i društvu. U radu se koristi računarskim sistemima, koristi opšte i specijalizovane softvere za pojedine oblasti nauke i tehnike. Osposobljen je za pravilno rukovanje i održavanje rashladnih i termičkih uređaja. Trajanje školovanja je četiri godine. Elektrotehničar multimedija- Ima razvijen smisao za organizovan praktičan rad, tačnost, sistematičnost i urednost. Rukuje alatima, mjernim instrumentima, uređajima i opremom. Bavi se montažom i održavanjem audio i video uređaja. Koristi se odabranim softverskim multimedijalnim alatima u elektronskim i grafičim medijima, audio i video produkcijiom, oglašavanjem, grafičkim i web dizajnom, kao i izradom multimedijalnih prezentacija. Autoelektričar - izrađuje i opravlja električne instalacije za motorna vozila, vrši popravke i podešavanja rada električnih uređaja motornih vozila. Trajanje školovanja je tri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Elektrotehničar energetike Elektrotehničar elektromehanike Elektrotehničar elektronike Elektrotehničar telekomunikacije Elektrotehničar računara Elektroinstalater Elektromehaničar mašina i opreme Autoelektričar Monter TT mreža Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 445 156 89 27 375 158 352 72 375 93 365 140 129 68 550 58 152 46 23 GEOLOGIJA, RUDARSTVO I METALURGIJA Područje rada Geologija, rudarstvo i metalurgija ima tri segmenta. Za neka od zanimanja školovanje traje tri, a za neka četiri godine. Da bi poslove mogli uspješno obavljati, učenici moraju poznavati specifična svojstva pojedinih metala, uređaje za preradu rude, postupke za izdvajanje metala i njegovu preradu. U to je uključeno poznavanje rada visokih peći u kojima se ruda pretvara u metal, poznavanje rada kupolnih peći u kojima se tali sirovo gvožđe i uz dodatke dobijaju različiti predmeti. Osim toga, moraju poznavati alate, mašine i mjerne uređaje koji se upotrebljavaju u metalurgiji i njihovu primjenu u proizvodnom procesu. Za to su im potrebna teorijska i praktična znanja na kojima se temelje proizvodnja i prerada metala. Tu im posebno pomaže poznavanje određenih područja hemije i fizike. Potrebna je razvijena spretnost i koordinacija pokreta ruku, snažna i otporna konstitucija (tjelesna građa), dobro shvatanje mehaničkih odnosa i slično. Mogućnosti zapošljavanja su u željezarama, aluminijskim kombinatima, zanatskim radionicama, rudnicima, istraživačkim institucijama, geološkim službama, laboratorijama, institutima za ispitivanje mehanike tla, livnicama, metalskoj industriji, valjaonicama čelika i obojenih metala (aluminijum, bakar i dr), fabrikama: kablova, cijevi, profila i u svim preduzećima koja se bave istraživanjem, iskopom i preradom mineralnih sirovina. Obrazovanje mogu nastaviti na Tehnološko - metalurškom fakultetu, Rudarsko-geološkom fakultetu i drugim srodnim fakultetima i višim školama. Obradivač plemenitih metala- izrađuje, popravlja i održava predmete od plemenitih metala. U izradi nakita koristi se raznim postupcima ručne, mašinske, hemijske i galvanske obrade. Kada je predmet dizajniran, slijedi mjerenje, obilježavanje i ocrtavanje mjernim alatima; izrada jednostavnih oblika ručnim postupcima. Obrađivači plemenitih metala mogu da prodaju svoje proizvode. U manjim zlatarskim radnjama ista osoba može raditi različite poslove, dok je u većim radnjama i industrijskim pogonima posao podijeljen. Trajanje školovanja je tri godine. Tehničar industrije aluminijuma- posjeduje znanja iz informatike i računske obrade podataka. Pregleda i analizira tehnološku dokumentaciju (operacionu listu), vrši analizu propisanih šema i na osnovu toga planira proizvodnju u svojoj smjeni. Provjerava ispravnost uređaja (na komandnoj tabli kontrolišu svu svjetlosnu i zvučnu signalizaciju). Prati rad postrojenja i tehnološki proces. Poznaje proces dobijanja, proizvodnje i prerade aluminijuma, svojstva i ponašanje pri dobijanju, termičkoj i termo-mehaničkoj obradi. Trajanje školovanja je četiri godine. 24 Livac- postupkom taljenja metala proizvodi razne predmete. Zavisno od vrste materijala koji se prerađjuje, razlikujemo livenje sivoga liva, od koga se uglavnom proizvode dijelovi mašina i predmeti za široku potrošnju, livenje čelika, od koga se proizvode turbine, brodska sidra i slično i livenje obojenih metala (aluminijuma, bronze i dr). Najpoznatiji su odlivci od bronze. Od bronze se izrađuju dijelovi mašina koji moraju biti otporni na agresivne hemikalije, zvona, razni ukrasni i sitni korisni predmeti. Nastavni plan je ukinut iz obrazovnog programa. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Metalurški tehničar Obradivač plemenitih metala Termoobrađivač metala Livac Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 82 24 4 1 37 9 22 2 GRAĐEVINARSTVO, ARHITEKTURA I GEODEZIJA Područje rada Građevinarstvo, arhitektura i geodezija objedinjuje zanimanja potrebna na gradilištu. Godinama unazad, Crna Gora predstavlja prostor na kome se dosta gradi. Većina radne snage angažovane na gradilištima dolazi sa prostora bivših Republika SFR Jugoslavije. To govori u prilog činjenici da su sva zanimanja iz područja rada Građevinarstvo, arhitektura i geodezija deficitarna - na domaćem tržištu nema dovoljno kadrova iz ovog područja rada. Samim tim, mogućnost zapošljavanja je velika. Zarade u ovoj oblasti su visoke, posebno kod zanatskih zanimanja. Zapošljavaju se u projektantskim biroima i građevinsko zanatskim preduzećima, kod privatnih preduzetnika, a mogu i samostalno obavljati djelatnost. 25 Za sva zanimanja u ovom području rada važno je da učenik ima dobru orijentaciju u prostoru, oštrinu vida i sluha i dobar lokomotomi sastav (ruke i noge). Posle završenog školovanja učenici građevinske škole postaju kvalitetan kadar u građevinskim preduzećima, potpuno teorijski i stručno kompetentan za preuzimanje radnih zadataka i njihovu organizaciju. Učenici se tokom školovanja ne osposobljavaju samo za struku i zanat, već se uče osnovnim vrijednostima života kao što su humanost, solidarnost i želja da se drugima pruži uživanje u Ijepoti njihovog stvaralaštva. Obrazovanje mogu nastaviti na Građevinskom fakultetu, Arhitektonskom fakultetu, Geodetskom i ostalim srodnim fakuItetima i višim školama. Tesar- Tesari su krojači i realizatori svih oblika i vrsta arhitektonskih drvenih konstrukcija. Izrađuju i montiraju sve oblike drvenih krovova, opšivaju krovove, oblažu enterijere lamperijama. Za projektovane konstruktivne elemente izrađuju i montiraju sve vrste i oblike oplata, montiraju i demontiraju građevinske skele. Veoma traženo i dobro plaćeno zanimanje. Trajanje školovanja je tri godine. Arhitektonski tehničar- dio je tima koji radi projektnu dokumentaciju na osnovu koje će se raditi i uređivati stambene, društvene, industrijske i poljoprivredne zgrade. U okviru projekta razrađuje konstrukciju, zanatske detalje, vrši predmjer i predračun radova i dr.. Trajanje školovanja je četiri godine. Monter suve gradnje- ovaj program osposobljava učenike za izvodenje spuštenih plafona, montažu izolacionih slojeva, oblaganje zidova i plafona gips-kartonskim pločama, montažu pregradnih zidova i dr. Ovo zanimanje obuhvata zanatske poslove koji se izvode u unutrašnjosti objekata, koji nijesu fizički teški i koji su čisti. Trajanje školovanja je tri godine. Geodetski tehničar- zajedno sa inženjerom izrađuje planove i karte zemljine površine. Posao obavlja dijelom na terenu, a dijelom u kancelariji. Posao zahtijeva veliku preciznost i tačnost. Prednost je sklonost ka prirodnim i egzaktnim naukama - prije svega matematici i tehničkom crtanju. Trajanje školovanja je četiri godine. Armirač- betoniracispravlja, obilježava, siječe, savija i montira armaturu. Betonira elemente u oplatama i njeguje beton. Radi u pogonima za obradu armature, u proizvodnji armiranobetonskih elemenata i na gradilištima, neposredna priprema i ugradnja armature i betona. Veoma traženo i dobro plaćeno zanimanje. Trajanje školovanja je tri godine. 26 Dekorater zidnih površina- (moler - farbar)- pripada grupi završnih radova. Ovo je perspektivan i raznovrstan zanat, a mogućnost kreiranja posla je jednim dijelom i u polju umjetnosti. Dekorater mora da prouči sve materijale za izvođenje dekoraterskih radova, njihove fizičke i hemijske karakteristike. Ovaj obrazovni program osposobljava učenike za rad sa savremenim materijalima - boje za enterijere, Španski zid, imitacije drvenih površina i dr. Trajanje školovanja je tri godine. Instalater u građevinarstvu- Izvođenje, održavanje i popravka svih vrsta spoljnih i unutrašnjih instalacija vodovoda i kanalizacije. Montaža sanitarnih uređaja.Trajanje školovanja je tri godine. Zidar- zida zidove od opeke, blokova, kamena i fasadne opeke. Malteriše zidove ručno i mašinski, izrađuje sve vrste fasada savremene tehnologije građenja. Veoma traženo i dobro plaćeno zanimanje. Trajanje školovanja je tri godine. Građevinski tehničar- saradnik je inženjeru kako kod projektovanja, tako i kod izvođenja građevinskih radova. U načelu razlikujemo poslove građevinskog tehničara visokogradnje i građevinskog tehničara niskogradnje. Prvi se bave visokogradnjom - od porodičnih kuća do višespratnih stambenih i poslovnih objekata, drugi se bave niskogradnjom - putevi, željezničke pruge, mostovi, aerodromi i dr. Trajanje školovanja je četiri godine. Dizajner enterijera- Učestvovanje u poslovima organizacije i izvođenja radova u enterijeru. Obavlja poslove razrade idejnog projekta enterijera, razrade glavnog i izvođačkog projekta enterijera, poslove crtanja dispozicije opreme i namještaja, za izbor građevinskog materijala za unutrašnje radove. Razrađuje planove kućne mreže i vodovoda i kanalizacije, osvjetljenja u enterijeru i rasporeda elektro opreme i crtanja spuštenih plafona. Trajanje školovanja je četiri godine. Keramičar– Obrazovni program putem kojeg se stiče zanimanje keramičara osposobljava učenike za veliki broj vještina koje se primjenjuju na svim gradnjama primjenjujući skupocene materijale: oblaganje zidova, plafona, stubova, sanitarnih uređaja, popločavanje podova keramičkim pločicama; izrada podova od teraca, mozaika, kamena; izrada kaljevih peći i kamina. Trajanje školovanja je tri godine. 27 Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Tesar Armirač- betonirac Zidar - fasader Moler - farbar Građevinski keramičar i teracer Arhitektonski tehničar Građevinski tehničar Građevinski tehničar za hidrogradnju Građevinski laborant Geodetski tehničar Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 86 28 91 70 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 15 8 13 4 83 14 74 283 37 60 49 3 5 84 1 33 TRGOVINA, TURIZAM I UGOSTITELJSTVO U okviru područja rada Trgovina, turizam i ugostiteljstvo učenicima se nudi širok spektar zanimanja koji će ih, po završetku školovanja i sticanja potrebnih znanja i vještina, činiti konkurentnim na tržištu rada, što omogućava brže zapošljavanje i rad u hotelima, turističkim agencijama, restoranima, barovima, prodajnim objektima, trgovinskim preduzećima i slično. Obrazovanjem za neko od zanimanja iz ovog područja, učenici bivaju osposobljeni za vođenje malog biznisa. Za uspjeh u poslu potrebna je opšta tjelesna spretnost, a poželjna je i komunikativnost, ljubaznost, urednost i prijatna spoljašnost. Kod svih zanimanja u ovom području rada važno je poznavanje barem jednog stranog jezika - bilo da rade u kuhinji gdje mogu pripremati neko od stranih jela ili da rade u turističkoj agenciji, hotelu, tržnom centru i slično. U okviru ovog područja učenici će, više nego u bilo kom drugom, imati prilike da se srijeću, osim sa domaćim gostima i kupcima i sa gostima i kupcima iz inostranstva. Turizam je jedan od glavnih potencijala razvoja Crne Gore. Kvalitetni turistički i ugostiteljski radnici su preduslov dobre turistićke usluge. Tokom Ijetnje, a u poslednje vrijeme, zahvaljujući brzom razvoju zimskog turizma, i zimske turisticke sezone, raste potražnja za turističkim i ugostiteljskim 28 radnicima svih profila, a samim tim i mogućnost egzistencijalne sigurnosti uz punu ličnu i profesionalnu afirmaciju. Konobar- je veoma značajno zanimanje za ukupan kvalitet turističko ugostiteljske ponude. U zavisnosti od potrebe i vrste objekta uslužuje gosta na ugostiteljski način, čineći ugodnim boravak u restoranima i drugim objektima za pripremu i posluživanje hrane i pića. Trajanje školovanja je tri godine. Kuvar- Biti kuvar znači biti odgovoran i kvalitetan. Kuvar je specifično zanimanje koje zauzima značajno mjesto u kvalifikacionoj listi ugostiteljskih zanimanja. U okviru ovog zanimanja učenik se osposobljava za pripremu i obradu namirnica, izradu jela po porudžbi i meniju, servira, aranžira i izdaje jela. Upravo kuvari na najbolji način mogu promovisati specifičnosti jedne zemlje koja će je učiniti prepoznatljivom turističkom destinacijom uz prirodne i kulturne vrijednosti. Trajanje školovanja je tri godine. Poslastičar- Poslastičari izrađuju kolače, kremove, sladoled i ostale poslastice. Mogu raditi u industrijskoj proizvodnji sladoleda i konditorskih proizvoda (čokolade, bombona i keksa), u zanatskim radnjama (poslastičarnicama) i u kuhinjama ugostiteljskih preduzeća. Trajanje školovanja je tri godine. Turistički tehničar- radi na planiranju, organizovanju i ostvarivanju turističkih i izletničkih aranžmana, aranžmana poslovnih putovanja. Istražuje i analizira turističko tržište, komunicira sa domaćim i inostranim poslovnim partnerima i slično. Može se zaposliti u turističkim agencijama, hotelima, hotelskim preduzećima i dr. Zavisno od radnog mjesta, može raditi kao agencijski službenik, obavljati recepcijske poslove i td. Trajanje školovanja je četiri godine. Tehničar kulinarstva- organizuje, planira i kontroliše poslove u kuhinjama ugostiteljskih objekata. Na osnovu normativa sastavlja i planira dnevne i nedjeljne jelovnike. Može raditi u svim ugostiteljskim objektima u kojima se priprema i poslužuje hrana. Trajanje školovanja je četiri godine. Tehničar usluživanja- brine o kvalitetu i brzini usluge koju dobijaju gosti ugostiteljskih objekata. Planira i organizuje redovne poslove i brine o stalnom poboljšanju usluga ugostiteljskog objekta u kojem radi. Trajanje školovanja je četiri godine. Tehničar prodaje- organizuje, vodi i kontroliše prodaju u svim prodajnim objektima. Može raditi u svim trgovinskim preduzećima na malo i trgovinskim preduzečima na veliko. Trajanje školovanja je četiri godine. 29 Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Turistički tehničar Tehničar usluživanja Tehničar kulinarstva Tehničar prodaje Konobar Kuvar Poslastičar Prodavac Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 1320 297 399 899 1505 1091 64 3546 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 378 158 123 358 532 300 22 870 EKONOMIJA, PRAVO I ADMINISTRACIJA Ekonomisti istražuju način kako s ograničenim resursima zadovoljiti neograničene ljudske potrebe, odnosno, proučavaju troškove i učinke proizvodnje, raspodjelu i potrošnju roba i usluga, bave se prikupljanjem i analiziranjem podataka, praćenjem ekonomskih trendova i praktičnom primjenom ekonomskih spoznaja. Neke od karakteristika koje treba da odlikuju ekonomistu jesu: kreativnost, objektivna analiza, intelektualna radoznalost i precizan rad s brojkama. Znanje stečeno pohađanjem područja rada Ekonomija, pravo i administracija može se primijeniti, u zavisnosti od oblasti interesovanja, u raznim proizvodnim preduzećima, bankama, osiguravajućim društvima, preduzećima iz oblasti trgovine, energetike i dr.. Pravnici istražuju i kreiraju pravila ponašanja u jednoj zemlji, odnosno, imaju zadatak da konkretne životne situacije svedu na pravne norme. Karakteristike koje treba da odlikuju pravnika jesu: fleksibilnost u mišljenju, umiješnost u prilagodavanju i primjeni teorijskih znanja na specifične životne situacije, staloženost i strpljivost. Takođe je potrebno da imaju razvijen osjećaj odgovornosti, savjesnost u radu i ponašanju (u skladu sa moralnim načelima), sposobnost logičkog zaključivanja, kao i lakoću usmenog i pismenog izražavanja (komunikativnost). Tehničar marketinga i trgovine- razvija poslovni odnos sa kupcima tako da na najbolji način odgovara potrebama i zahtjevima. Mogu se zaposliti u svim trgovinskim preduzećima, kao i u agencijama koje pružaju usluge 30 marketinga i raditi poslove kao što su: osmišljavanje reklama, reklamnog materijala i slično. Pored toga, tehničar marketinga i trgovine učestvuje u realizaci strategije marketinga, istraživanju tržišta, razvoju proizvoda i usluga, promociji, odnosima sa javnošću. Trajanje školovanja je četiri godine. Ekonomski tehničar- može obavljati poslove za koje je obučen u svim preduzećima, bankama, poštama kao knjigovođa, statističar i slično, a stečeno znanje predstavlja dobru osnovu i za nastavak školovanja na Ekonomskom ili nekom drugom fakultetu. Trajanje školovanja je četiri godine. Komercijalni tehničar- obavlja poslove nabavke i prodaje proizvoda i usluga. U proizvodnim preduzećima za nabavku sirovina; reproduktivnog materijala i proizvodne opreme direktno od proizvodača ili od drugog preduzeća – dobavljača. Plan nabavke realizuju vodeći računa o cijenama, rokovima isporuke i troškovima prevoza, a plan prodaje proizvoda ili usluga realizuju u skladu sa definisanim cijenama koje su primjerene tržinim uslovima. Trajanje školovanja je četiri godine. Pravno administrativni tehničar- Pravni tehničari rade na pripremi, izdavanju i evidentiranju izdatih i pripremljenih dokumenata (odluke, potvrde, dozvole, rješenja i dr.). Poslove za koje su obučeni mogu obavljati u opštim i stručnim službama organa uprave, pisarnicama, advokatskim kancelarijama, sudovima, javnim službama, preduzećima. Trajanje školovanja je četiri godine. Administrator- obavlja poslove poslovnog sekretara, poslove vođenja evidencija o posjetama i sastancima, registara o poslovnim saradnicima, telefonskih imenika i adresara. Uređuje i oblikuje tekstove i priprema materija. Organizuje smještaj i prevoz. Oblikuje jednostave dopise, zahtjeve i molbe. Trajanje školovanja je tri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Ekonomski tehničar Pravni tehničar Komercijalni tehničar Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 2450 293 654 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 546 85 204 31 TEKSTILSTVO I KOŽARSTVO Područje rada tekstilstvo i kožarstvo obuhvata zanimanja iz oblasti proizvodnje i prerade kože, krzna i tekstila, kao i proizvodnje odjevnih predmeta od kože i tekstila, kožne galanterije i obuće. Za uspješno obavljanje poslova u ovoj dijelatnosti potrebne su razvijene sposobnosti čula vida i dodira, sposobnobnost razlikovanja boja i njihovih nijansi, dobra opšta fizička kondiciija, kičmeni stub bez deformiteta, izrazita spretnost i brzina ruku i prstiju, sposobnost shvatanja mehaničkih principa i prostornih odnosa, sposobnost oblikovanja i sl. Konfekcionar tehničar - stiče znanja koja mu omogućavaju da obavlja poslove operatera predenja, tkanja, pletenja i oplemenjivanja. Zadaci koji stoje pred tehničarem su organizacija proizvodnje - izrada tkanine, izbor sirovine i mašina, obezbjeđivanje neometane proizvodnje, unapređenje proizvodnje i dr.. Tekstilni tehničar organizuje pojedine faze tehnološkog procesa izrade pamučnih, vunenih, sintetičkih, miješanih i drugih prediva. Učestvuje u proizvodnji konca, izradi netkanog tekstila, pripremi za tkanje i pletenje i u proizvodnji svih vrsta tkanina i pletiva. Priprema uzorke pletiva za izradu paleta boja, analizira sastave prediva po vrstama, obavlja pripremne faze proizvodnje odjeće, priprema uzorke tkanina za kataloge i estetski ih uređuje. Radi u tekstilnoj industriji, hemijskim čistionama, zanatskim radionicama i slično. Trajanje školovahji je četiri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Tekstilni tehničar Krojač i konfekcionar 32 Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 94 742 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 24 157 SAOBRAĆAJ Saobraćaj je uslužna djelatnost i svakog dana se sve više razvija. Danas je nemoguće zamisliti makar jednu aktivnost koja ne podrazumijeva neku od usluga saobraćaja. Saobraćaj može biti drumski, vazdušni, željeznički i vodeni. Ovo važi kad govorimo o prevozu ljudi, robe i slično. Međutim, veoma važan je i poštanski i telekomunikacioni saobraćaj čije usluge svakodnevno koristimo. Školovanjem za neko od zanimanja iz ovog područja učenici stiču znanja i vještine potrebne za rad, ali i dobru osnovu za nastavak školovanja na visokim školama, Saobraćajnom ili nekom drugom, srodnom fakultetu. Zanimanja iz ovog područja su primjerena zdravim pojedincima koji imaju dobre psihomotorne sposobnosti, dobru procjenu udaljenosti, dobru procjenu brzine i smjera kretanja, koji su emocionalno stabilni i otporni na stres, te onim učenicima koji su odgovorni u poslu zbog mogućih ljudskih žrtava. Veoma su zanimljiva posebno za one koji vole putovanja i samostalnost u radu. Po završenom školovanju učenici mogu raditi u organizacijama i preduzećima iz oblasti PTT saobraćaja, vodenog saobraćaja, drumskog i unutrašnjeg transporta, željeznice, skladišne organizacije i slično. Tehničar drumskog saobraćaja- vrši organizaciju robnog drumskog transporta sa optimizacijom strukture kapaciteta voznih parkova, organizaciju tehničkih baza za održavanje i opravku motornih vozila, razradu projektovanih objekata infrastrukture drumskog transporta, autobaza, garaža, autobuskih stanica i sl.. Tehničar drumskog saobraćaja može da radi kao: putno-saobračajni operater, operater službe Rent-a-car i sl.. Trajanje školovanja je četiri godine. Nautički tehničar (kadet nautičke struke)- ovaj obrazovni program osposobljava učenike za rad na palubi broda - komandni most (navigacija, signalizacija, manevrisanje i slično). Po završetku školovanja učenik je obavezan da obavi "kadeturu" -jednogodišnju praksu u lučkoj kapetaniji nakon čega stiče pravo kandidovanja za čin trečeg oficira palube. Trajanje školovanja je četiri godine. Brodomašinski tehničar Po završetku školovanja učenik je obavezan da obavi "kadeturu", jednogodišnju praksu u lučkoj kapetaniji nakon čega stiče pravo kandidovanja za čin trečeg oficira. Trajanje školovanja je četiri godine. Špeditersko-agencijski i carinski tehničar- distribuira robu i učestvuje u organizovanju distribucije robe, odnosno tereta; posjeduje znanja o pomorsko-transportnim uslugama i osposobljavanju za učešće u nihovom organizovanju. Učestvuje u organizovanju i realizaciji aktivnosti brodarskog poslovanja i upoznat je sa mogućnostima za istraživanje tržišta brodskog prostora i tržišta 33 tereta; učestvuje u carinskom postupku. Posjeduje znanja o robi i teretu, obavlja poslove iz domena uvoza, izvoza i tranzita različitih roba i tereta. Osposobljen je za praćenje dokumentacionih tokova u sistemu realizacije pomorsko-transportnih usluga. Trajanje školovanja je četiri godine. Poštansko-logistički tehničar- Ovaj obrazovni program koji priprema učenike za ovo zanimanje osposobljava učenike za rad u savremenom poštanskom saobraćaju i poštanskom servisu. Takođe, osposobljava učenike za poslovne komunikacije, rad sa strankama, rad na računarima i slično. Trajanje školovanja je četiri godine. Vozač motornog vozila- Školovanjem za ovo zanimanje učenik stiče znanja i vještine za kvalitetno i odgovorno obavljanje poslova vozača, primjenu teorijskog znanja u rješavanju praktičnih zadataka u drumskom saobraćaju, upoznaje se sa osnovama organizacije prevoza putnika i robetereta, osnovnim karakteristikama vozila, tereta, puteva, odnosno ulica u naselju, parkiranja i garažiranja vozila i slično. Trajanje školovanja je tri godine. Saobraćajno transportni tehničarposjeduje znanja o propisima, normativima i standardima u željeznici. Poznaje sve dopune, izmjene, ispravke, tumačenja i obavještenja u propisima. Analizira kompletne saobraćajne situacije u stanici i na pruzi, kontroliše pravilan sastav vozova, uvodi i otkazuje vozove u saobraćaju, priprema dokumentaciju za saobraćaj voza, prati hod vozova kao i njihov prijem i otpremu iz stanice. Formira put vožnje vozova i poznaje propusnu moć pruge. Obezbjeđuje najavljene radnje na otvorenoj pruzi i nadzire rad pregledača kola i manevarskog sastava. Naručuje i otkazuje vučna i manevarska vozila prema planiranju otpreme vozova, objavljuje promjene u saobraćaju vozova za korisnike usluga, pregleda skretnice, vodi brigu o bezbjednosti saobraćaja i primjeni propisa kod prijema i otpreme putnika i stvari. Trajanje školovanja je četiri godine. Tehničar tehničko kolske djelatnosti- posjeduje osnovna znanja o propisima, normativima i standardima u željeznici. Vrši tehničke preglede sposobnosti za saobraćaj i upotrebu kola pojedinačno i u vozovima. Utvrđuje neispravnosti, nedostatke i oštećenja na kolima i određuje pravilnan postupak za opravku kola, kontroliše sastava vozova, vrši probe kočnica, provjerava ispravnost uređaja za klimatizaciju, grijanje i osvjetljenje kola. Kontroliše čistoću i snadbjevenost kola vodom i sanitarnim materijalom, kontroliše ispravnost tovarenja i osiguranja tovara u kolima. Trajanje školovanja je četiri godine. 34 Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Tehničar drumskog saobraćaja PTT tehničar Vozač drumskog vozila Tehničar tehničko kolske djelatnosti Nautički tehničar Brodomašinski tehničar Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 657 167 197 450 46 155 51 38 141 180 22 32 MAŠINSTVO I OBRADA METALA Područje rada Mašinstvo i obrada metala obuhvata specifična zanimanja. U mašinskim školama se, pored ostalog, izučava i njeguje tehnička pismenost kroz sadržaje svih stručnih predmeta. Baviti se mašinstvom i obradom metala u razvijenim zemljama znači biti uspješan i bogat čovjek. Rad je cijenjen i dobro plaćen. U manje razvijenim zemljama baviti se mašinstvom i obradom metala znači biti u mogučnosti da se ličnim angažovanjem u raznovrsnim poslovima obezbijedi egzistencija. Savremena industrija zahtijeva nova stručna znanja. Mašinska industrija se razvija tehnološki veoma brzo i standardi kvaliteta koje moraju ispuniti mašinski proizvodi su sve oštriji. Nove tehnologije se temelje na upotrebi kompjuterski upravljanih mašina kao što su CAD i CAM sistemi. Uvažavajuči ove činjenice, obrazovanje kadrova za rad u mašinstvu se svakodnevno osavremenjuje i obogaćuje novim sadržajima. Mašinske škole su teritorijalno najzastupljenije škole u Cmoj Gori. Učenici koji završe mašinsku školu imaju široku mogućnost da se zaposle u metaloprerađivačkoj industriji, elektrogradnji, brodogradnji, građevinarstvu, vazduhoplovstvu, proizvodnji i preradi nafte, saobraćaju, prehrambrenoj, tekstilnoj i grafičkoj industriji, rudarstvu, metalurgiji, automobilskoj industriji, servisima, zanatskim radionicama itd.. Za sva zanimanja u području rada Mašinstvo i obrada metala potrebno je da učenik ima dobru koordinaciju pokreta, spretnost prstiju i cijele ruke, dobar sluh i vid. Učenici koji završe neko od zanimanja u četvorogodišnjem trajanju imaju mogućnost nastavka školovanja na velikom broju tehničkih fakulteta. 35 Automehaničar- obavlja poslove održavanja, rastavljanja i sastavljanja sklopova i sistema motornih vozila. Obavlja preglede, postavlja dijagnozu kvarova i uz korišćenje alata i uređaja, efikasno i racionalno otklanja kvarove. Vrši podešavanje i ispitivanje rada motora i motornih vozila svih tipova. Trajanje školovanja je četiri godine. Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije- zanimanje obuhvata dvije cjeline Vodoinstalater i Instalater uređaja grijanja i hlađenja. Ovaj program osposobljava učenike za obavljanje poslova montaže, opravke i održavanja instalacija vodovoda, kanalizacije, uređaja za centralno grijanje, klimatizacije, rashladnih uređaja, razmjenjivača toplote i drugih pomoćnih uređaja. Trajanje školovanja je tri godine. Limar-autolimar- Limar vrši obilježavanje, krojenje (sječenje), prebijanje, oblikovanje i izradu djelova od lima i njihovu zaštitu od korozije. Autolimar vrši zamjenu i montažu djelova školjke i šasije vozila, tehnološke operacije oblikovanja spojeva, ispravljanja i popravki. U radu koristi ručne alate, mašine i uređaje. Trajanje školovanja je tri godine. Alatničar- posjeduje informatičku pismenost, znanja za čitanje tehničkih crteža i tehnološke dokumentacije. Kod alatničara dominantne su preduzetničke sposobnosti, sposobnosti izrađivanja šablona, sposobnosti izrađivanja steznih alata, sposobnosti izrađivanja alata za savijanje, probijanje, prosijecanje, izvlačenje i kombinovanih alata. Sposobnosti izrađivanja alata za kovanje, krzanje, presovanje i livenje. Sposobnost izrađivanja modela za kopiranje, izrađivanja alata za graviranje, rukovanje alatima za stezanje, obradu, mjerenje i kontrolu. Alatničar rukuje mašinama za izradu alata, popravlja alate koje izrađuje i ispunjava potrebnu radnu dokumentaciju i dokumenta o evidenciji stanja mašina, uređaja i opreme. Trajanje školovanja je tri godine. Bravar- obavlja poslove ručne i odgovarajuće mašinske obrade, koji su neophodni za izradu i montažu bravarskih, zanatskih i industrijskih proizvoda. Radi po tehnološkim postupcima uz korišćenje alata, mašina, mjernih pribora i instrumenata. Za bravarske poslove je potrebna kreativnost, preciznost, spretnost i racionalnost u radu. Trajanje školovanja je tri godine. Zavarivač- spaja metalne djelove postupkom zavarivanja. Zavarivanje se primjenjuje u brodogradnji, mostogradnji, automobilskoj industriji u izgradnji rafinerija i nuklearnih pogona. Osim toga, zavarivanjem se izrađuju i popravljaju sitniji predmeti za široku potrošnju. Zbog široke primjene postupaka zavarivanja, postoji velika potreba za zavarivačima. Mogu se zaposliti u različitim djelatnostima. Trajanje školovanja je tri godine. Automehatroničar- se bavi čitanjem tehničkih crteža i tehnološke dokumentacije, postavljanjem standardnih dijagnoza o stanju vozila uz upotrebu odgovarajućih alata, uređaja i instrumenata. Ugrađuje, održava i 36 popravlja mehaničke sisteme, uređaje i njihove sklopove. Savjetuje stranke u vezi sa popravkama i održavanjem dijelova na vozilu. Ispunjava potrebne radne dokumentacije i dokumenata o evidenciji stanja alata, instrumenata i uređaja uz upotrebu računara. Trajanje školovanja je četiri godine. Tehničar za kompjutersko konstruisanje i upravljanje- bavi se poslovima projektovanja, izrade, upotrebe i održavanja mašina i alata. Radi u zatvorenom prostoru normalne temperature i vlažnosti. Obavlja poslove samostalno ili sarađujući sa mašinskim inženjerom. Može se zaposliti u svim granama privrede koje imaju dodirnih tačaka sa ovim zanimanjem. Trajanje školovanja je četiri godine. Mašinski tehničar za energetiku- posjeduje znanja o propisima, normativima i standardima u energetici. Analizira tehničku dokumentaciju energetskih sistema, planira i terminira montažu energetskih postrojenja, učestvuje u montaži termoenergetskih postrojenja, montaži gasoenergetskih, pneumoenergetskih postrojenja, hidroenergetskih i nekonvencionalnih energetskih postrojenja. Planira optimalno vođenje postrojenja sa stanovišta ekonomičnosti i sigurnosti i izrađuje plan regulacije, održavanja i remontovanja postrojenja i uređaja. Trajanje školovanja je četiri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Mašinbravar Bravar Automehaničar Limar-autolimar Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije Mašinski tehničar Metalostrugar Metaloglodač Zavarivač Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 624 717 1595 199 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 157 126 357 47 65 27 2031 631 103 137 408 125 17 35 37 HEMIJA, NEMETALI I GRAFIČARSTVO Područje rada Hemija, nemetali i grafičarstvo obuhvata nekoliko segmenata, a samim tim su i zanimanja raznovrsna. Poslije završenog obrazovanja učenici su osposobljeni za samostalno i bezbijedno obavljanje raznovrsnih poslova u hemijskoj industriji nemetala, proizvodnji eksploziva, industriji građevinskog materijala, farmaceutskoj i grafičkoj industriji, proizvodnji papira, prehrambenoj industriji. Nastavak školovanja je moguć na višim školama koje imaju odsjeke i grupe iz ove oblasti ili na nekom od srodnih fakulteta, TehnološkoMetalurškom fakultetu, Farmaceutskom fakultetu. Izrađivač hemijskih proizvoda- pravi sve što proizvodi hemijska industrija (kućna hemija, keramika i dr), odnosno, učestvuje u procesu proizvodnje. Obavlja skladištenje i pripremu sirovina za dobijanje hemijskih proizvoda, prati tehnološke parametre procesa proizvodnje u hemijskoj industriji. Trajanje školovanja je tri godine. Hemijski laborant- obučava se za rad u laboratorijama ili u pogonima. Laboranti se bave instrumentalnom kontrolom i laboratorijskom analizom proizvoda - vrše uzorkovanje i pripremu uzorka za analizu, mjere fizičke veličine, pripremaju rastvore, ispituju proizvode hemijske industrije i dr.. Trajanje školovanja je četiri godine. Hemijsko-tehnološki tehničar- vrši analizu i kontrolu hemijskih proizvoda. Kontroliše sve vrste hemikalija i proizvoda hemijske industrije, od kućne hemije do cementa. Kontroliše proizvodne sirovine i gotove proizvode pri samom procesu proizvodnje, prije njihovog izlaska na tržište. Zapošljava se u naučno - istraživačkoj djelatnosti, laboratorijima pri hemijskoj proizvodnji, proizvodnji i preradi papira, proizvodnji nemetalnih materijala i slično.Trajanje školovanja je četiri godine. Grafički tehničar- Sve veći broj informacija i njihovih korisnika bitno podstiče razvoj grafičke industrije. Osposobljen je za izradu kompjuterskog sloga, za pravilno korišćenje aparata i uređaja za izradu štamparskih formi, korišćenje aparata, uređaja, mašina, alata i pribora u knjigovezačkoj doradi. Poznaje materijal za štampu, te tehnike knjigovezačke dorade. Grafički tehničar štampe štampa knjige, časopise i slično, u jednoj od sljedećih tehnika: offset, sitoštampa, tampon i drugima. Prema potrebi i zahtjevima posla, radi na različitim mašinama, zavisno od tehnike koja se primjenjuje - 38 ofsetnim mašinama, mašinama za sitoštampu i dr. Radi u grafičkoj industriji ili u grafičkim radionicama. Nakon završenog školovanja ima i mogućnost otvaranja vlastite grafičke radionice. Trajanje školovanja je četiri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Hemijsko-tehnološki tehničar Hemijski laborant Izrađivač hemijskih proizvoda Pogonski tehničar štampe Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 506 126 221 40 36 8 14 3 MUZIČKA UMJETNOST Srednja muzička škola obrazuje učenike za zanimanja iz područja rada Muzička umjetnost. Za upis u ovu vrstu škole opredjeljuju se učenici koji su već završili osnovnu muzičku školu. Takođe, ima i onih učenika koji se opredjeljuju za ovu školu, a koji su stekli osnovno muzičko obrazovanje u osnovnoj školi, ali pokazuju talenat za muzičku umjetnost. U muzičkoj školi učenici stiču muzičku pismenost, razvijaju vještine sviranja na instrumentu, upoznaju se sa istorijom muzike, muzičkom literaturam, muzičkim oblicima, muzičkim instrumentima, muzičkim stilovima. Učenici razvijaju kreativnost, sposobnost zapažanja i upoređivanja umjetničkih dijela različitih stilova i njihovih izražajnih sredstava. Kroz sve to razvijaju ljubav prema muzici, odnosno želju za samostalnim muziciranjem ili bavljenjem muzikom kao životnim opredjeljenjem. Uspješnost učenika zavisi prije svega od angažovanja - muzičke škole su veoma zahtjevne, instrument mora da se vježba po nekoliko sati svakog dana, a učenici imaju i obavezu savladavanja gradiva opšte obrazovnih predmeta. 39 Obrazovanje u ovom području rada ima za cilj da osposobi učenike za poslove saradničke prirode kao i za rad u ansamblima. Takođe, cilj obrazovanja je da omogući učenicima prolaznost ka muzičkim akademijama i fakultetima muzičke umjetnosti na svim odsjecima - instrumentalni, muzikologija, etnomuzikologija, opšta muzička pedagogija, kompozicija, dirigovanje. Muzička škola svestrano vaspitava učenika. Ona ne samo da uči učenika dobro svirati, nego učeći ga teoriji muzičkih nauka, vaspitava ga da muziku kao nauku razumije i da u njoj uživa. Muzički izvođač- Muzički izvođači sviraju neki od istrumenata, pišu kompozicije ili diriguju. Mogu nastupati samostalno ili kao dio grupe, svirati direktno pred publikom ili na radiju, mogu raditi u studijama za potrebe snimanja, na televiziji, filmu. Trajanje školovanja je četiri godine. Baletski igrač- Vlada tehnikama klasičnog baleta, osnovama koreografije, kao i vještinom umjetničkog izvođenja zadatog djela. Poznaje karakteristike baletskih stilova kroz njihov istorijski razvoj. Takođe, poznaje strukturu i oblik baletskog repertoara. Osposobljen je za javne nastupe kao solista i kao član ansambla. Trajanje školovanja je četiri godine. Muzički saradnik- Obavlja poslove saradničke prirode - poput onih u muzičkim programima radija, televizije i institucije kulture. Trajanje školovanja je četiri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Muzički izvođač Muzički saradnik Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 11 36 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 11 17 LIKOVNA UMJETNOST Za bavljenje likovnom umjetnošću najpotrebnija je ljubav prema likovnom djelu i unutrašnji poriv da se likovnim jezikom iskažu misli i osjećanja. Od tjelesnih sposobnosti potrebna je dobra ručna spretnost i spretnost prstiju te dobar vid i razlikovanje boja. Likovni umjetnik treba da bude strpljiva i uporna osoba, jer stvaranje pojedinih djela može trajati nekoliko mjeseci pa i godina. 40 Za bavljenje likovnom umjetnošću nužna je sposobnost likovnog izražavanja i likovni senzibilitet: osjećaj za dobru formu, za sklad boja i perspektivu. Nastavak školovanja moguć je na četvorogodišnjim studijama na Akademiji likovnih umjetnosti. Likovni saradnik- Ima razvijene sposobnosti zapažanja i sposobnosti kritičkog prosuđivanja vrijednosti umjetničkog djela. Kod njega dominiraju interesovanja prema umjetnosti i kulturi. Kreativni su i imaju razvijen osjećaj za treću dimenziju, te razvijene osnove likovne pismenosti. Poznaju slikarske terminologije. Imaju razvijene opažajne sposobnosti i osećaj za sticanje estetskih vrijednosti. U obrazovnom programu za ovo zanimanje dominantni su praktični predmeti: crtanje, slikanje, grafika, vajanje i dr.. Iza toga je snažna teorijska podrška, neophodna svakom kreatoru i stvaraocu, izražena kroz stručno-teorijske predmete: istorija umjetnosti, teorija forme, slikarska tehnologija, restauracija i slikanje kopija i dr. Trajanje školovanja je četiri godine. Grafički dizajner - saradnik- bavi se izučavanjem područja grafičkog dizajna, kao što su grafičke komunikacije, pismo, tipografija, plakat, obrada knjige. Uz izučavanje likovnih tehnika, učenik ovladava i vještinom rada na računaru u različitim softverima. Trajanje školovanja je četiri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Likovni saradnik slikar Tehničar dizajna grafike Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 45 7 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 11 3 ZDRAVSTVO, FARMACIJA I SOCIJALNA ZAŠTITA Školovanje je postavljeno tako da svršenim učenicima omogućava direktno uključivanje u proces rada (bolnice, domovi zdravlja, klinike, privatne zdravstvene ordinacije, apoteke, specijalizovane ustanove za odmor i rehabilitaciju i dr.), ali i prohodnost na više škole i fakultete. Prehodnost je veoma široka, gotovo neograničena, što znači da učenici mogu da biraju ne samo fakultete zdravstvene struke već i sve ostale fakultete i visoke škole, zavisno od ličnog interesovanja i sklonosti. 41 Rad na poslovima svih zanimanja zahtijeva visok stepen stručnosti, humanosti, odgovornosti, tačnosti i preciznosti, kao i nesebičnu brigu za druge, naročito bolesne i nemoćne. Ovi poslovi zahtijevaju i fizičku izdržljivost i spretnost. Da bi učenik upisao jedno od zanimanja u okviru ovog područja rada potrebno je da je tokom osnovne škole ostavrivao dobre rezultate iz biologije i hemije i pokazao sklonost ka izučavanju prirodnih naukka upošte. Medicinski laboratorijski tehničar- Ovaj program osposobljava učenike za rad u higijensko-epidemiološkoj službi u medicinskim centrima, komunalnim službama, gradskim i regionalnim zavodima za zdravstvenu zaštitu, službama zaštite na radu i sanitarnoj inspekciji za obavljanje laboratorijskih analiza, testova i tehnika. Trajanje školovanja je četiri godine. Medicinski kozmetičar- Vrši planiranje, koordinaciju i programiranje kozmetičkih postupaka. Rukovodi radom kozmetičkog salona i saradnika. Sprovodi kozmetičke procedure na zdravoj koži i daje uputstava za svakodnevnu higijensko-estetsku njegu u zavisnosti od svojstava i statusa kože, uz sprečavanje nastanka i širenja infekcija vršenjem svih metoda sterilizacije. Bavi se pružanjem adekvatne njege zavisno od potreba klijenta, sprovodi fizikalno-kozmetoterapijske procedure (mehanoterapija, elektroterapija, hidroterapija, peloidoterapija). Rukuje savremenim aparatima i kozmetičkim priborom. Trajanje školovanja je četiri godine. Farmaceutski tehničar- radi sa farmaceutskim sirovinama u pripremi i proizvodnji gotovih farmaceutskih proizvoda u apotekama, labaratorijama ili farmaceutskoj industriji. Obavlja poslove koji zahtijevaju tačnost u radu, spretnost u rukovanju sitnim predmetima i dobru oštrinu vida. Vrlo je važna urednost i održavanje lične higijene. Trajanje školovanja je četiri godine. Zdravstveni tehničar- osposobljava učenike za širok dijapazon radnih mjesta u oblasti preventive i liječenja. Priprema učenike za najkompleksnije i najodgovomije poslove u domenu svoje djelatnosti. Trajanje školovanja je četiri godine. Ginekološko – akušerski tehničar- radi u domovima zdravija i stacionarnim ginekološko-akušerskim klinikama i bolnicama na poslovima zdravstvene zaštite, njezi i liječenju ginekoloških bolesnica i u porodilištima (vođenje porođaja, sprovođenje prve njege novorodenčeta, njega porodilje i sl.). Trajanje školovanja je četiri godine. Fizioterapeutski tehničar- radi u domovima zdravija i stacionarnim zdravstvenim ustanovama (bolnicama) na njezi i rehabilitaciji obolijelih, 42 povrijđenih i invalidnih lica (djece i odraslih). U svom radu primjenjuje opštemedicinske i fizikalno-terapijske procedure (masaža, primjena aparata u vežbanju i dr.). Trajanje školovanja je četiri godine. Zubno-stomatološki tehničar- obavlja medicinsko tehničke radnje u svim fazama stomatološke službe. Za obavljanje radnih zadataka neophodni su: stručnost, spretnost, inventivnost, smisao za komunikaciju sa pacijentom. Zajedno sa stomatologom učestvuje u stomatološkim intervencijama. Program obrazuje učenike iz oblasti zubne protetike, radi ovladavanja tehnikama i vještinama u oblikovanju protetskih pomagala, prema funkcionalnim i estetskim potrebama i zahtjevima. Obavlja poslove u zdravstvenim ustanovama u stomatološkoj službi, u privatnim ordinacijama i institucijama koje se bave razvojem savremene tehnike i tehnologije u oblasti stomatologije. Trajanje školovanja je četiri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Farmaceutski tehničar Pedijatrijska sestra tehničar Ginekološko- akušerska sestra Medicinska sestra – tehničar Laboratorijski tehničar Stomatološki - zubni tehničar Fizioterapeutski tehničar Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 280 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 109 171 52 146 33 626 174 109 29 295 75 62 27 USLUŽNA DJELATNOST U okviru područja rada Uslužne dijelatnosti učenici se osposobljavaju za vođenje malog biznisa. Za uspjeh ovom području rada potrebna je opšta tjelesna spretnost, komunikativnost, ljubaznost, urednost i prijatna spoljašnost. Poželjno da učenici vole raditi sa ljudima i važno da imaju razvijen smisao za estetiku. 43 Frizer- zanimanje frizera je djelatnost u području usluga usmjerenih na njegu kose i brade, te estetskom uljepšavanju čovjeka. Posao frizera je pranje, sušenje, šišanje, njega, estetsko oblikovanje kose žena i muškaraca, privremeno i trajno oblikovanje kose, farbanje kose, nijansiranje kose, brijanje i izbrijavanje brade, rad na filmu, TV-u i u pozorištu (izrada frizura te priprema glumaca za nastup). Frizeri rade u zatvorenom prostoru ali uglavnom u dobrim uslovima jer su saloni u kojima rade najčešće veoma prijatnog izgleda. Na radnom mjestu mogu im predstavljati problem snažni mirisi prilikom rada sa kozmetičkim preparatima. Rad frizera srednje je naporan i zahtijeva aktivnost gotovo svih mišića, pa je bolje ukoliko je frizer u dobroj fizičkoj kondiciji. Moraju biti brzi, spretni i nadasve kreativni. Frizeri nužno moraju imati razvijenu spretnost ruku i prstiju, a moraju biti pokretljivi i spretni, te imati dobar vid i sposobnost razlikovanja boja. Trajanje školovanja je tri godine. Zanimanja iz područja rada koja su zastupljena na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Frizer za žene Frizer za muškarce 44 Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 620 181 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 112 38 TI I PREDUZETNIŠTVO Prilikom izbora srednje škole treba da imate u vidu da privatni biznis može biti jedna od mogućnosti vašeg budućeg zaposlenja. Dakle, treba da razmišljate o tome da u budućnosti možete da budete uspješni poslovni ljudi ili kako se često kaže biznismeni, preduzetnici ili privatnici, i da to može u mnogome zavisiti od srednje škole koju ćete izabrati. Pred vama je vrijeme, a vrijeme daje šansu i ono će vam dati rezultat kako je ta šansa iskorišćena. Privatnim poslom se uspješno, potpuno ravnopravno, bave i žene i muškarci tako da otpočinjanje biznisa treba da bude realna opcija i za učenike i za učenice. Vi iz sadašnje perspektive, preko preduslova koje posjedujete i predvidljivih aktivnosti, odlučujete, u mjeri u kojoj to zavisi od vas, kako će izgledati vaša budućnost. Prilikom donošenja odluke - koju srednju školu upisati, treba da vodite računa da li posjedujete neke od preduslova koji su značajni za uspješno bavljenje biznisom: - Porodična tradicija - Istraživanja su pokazala da u preko 52% slučajeva roditelji preduzetnika imaju privatno preduzeće. Dakle uticaj porodice na bavljenje privatnim biznisom je izuzetno veliki. Djeca preduzetnika su najčešće preduzetnici. Razlog tome je što na osnovu porodičnog iskustva djeca već imaju formirane sklonosti, poznaju prednosti i mane privatnog biznisa i poznaju do najsitnijih detalja posao kojim se bave njihovi roditelji. Veoma često biznisi prerastaju u porodične biznise u koje se uključuje čitava ili dio porodice. Porodična preduzeća se po pravilu veoma uspješno prilagođavaju promjenama na tržištu i često prerastaju u velike kompanije. - Osobine preduzetnika - ne postoji opšti kalup u koji bi se mogli smjestiti svi preduzetnici. To su osobe najrazličitijih karakternih crta, temperamenata, obrazovanja. Međutim, ipak postoje osobine koje se najčešće vezuju za uspješne preduzetnike: - Inovativnost - preduzetnici uvode nove ideje, već poznate stvari rade na nove načine. Promjene su veoma bitna odlika uspješnih preduzetnika; - Upornost u u radu – njihovo radno vrijeme traje duže od ostalih. Preduzetnici ne odustaju od svoje ideje dok god postoji ikakva mogućnost za njenu realizaciju; - Samopouzdanje – preduzetnici vjeruju u sebe. Oni uzimaju svoju sudbinu u svoje ruke, nikad se ne predaju. 45 - Sposobnost postavljanja ciljeva - ciljevi su ti koji im daju snagu i onda kada jedni ciljevi postanu dostižni zamjenjuju ih drugim; - Imaju sposobnost da prepoznaju i iskoriste poslovne prilike; - Razumno preuzimanje rizika - rizik je sastavni dio svakog posla a posebno privatnog biznisa. Preduzetnik ulazi u one poslove u kojima ima značajne šanse za uspjeh, u kojima je rizik sveden na minimum. Biznis ideja najčešće definiše djelatnost i cilj biznisa. U njenu realizaciju preduzetnik ulaže sebe sa svim svojim osobinama i karakteristikama. Ukoliko posjedujete većinu osobina koje su odlika preduzetnika razmišljajte o tome da u budućnosti otpočnete sopstveni posao. Raspoloživi resursi: - Poslovni prostor - samo posjedovanje nekog prostora koji se može upotrijebiti u poslovne svrhe otvara mogućnost razmišljanja u pravcu osnivanja sopstvenog preduzeća čiju će djelatnost određivati njegova lokacija, veličina i kvalitet. - Posjedovanje zemlje - vlasništvo nad zemljom pruža pretpostavke za: • bavljenje raznim oblicima poljoprivrede, a u zavisnosti od površine i lokacije omogućava izgradnju objekata za razne namjene • za bavljenje proizvodnjom, turizmom, ugostiteljstvom i sl. - Ostala pokretna i nepokretna imovina – uspješni biznisi veoma često nastaju na komparativnim prednostima, odnosno na prednostima koje imamo u odnosu na konkurenciju. Vlasništvo nad pokretnom i nepokretnom imovinom i njihova upotreba u cilju biznisa može biti vaša prednost i pretpostavka za uspješan biznis. Zašto neko pokreće sopstveni biznis? Motiv je bitan pokretač svakog čovjeka pa i preduzetnika. Svako ko se opredijeli za otpočinjanje biznisa ima svoje motive. Najčešći motivi zašto neko otpočinje biznis su prije svega: - Nezavisnost – otvaranje preduzeća omogućava preduzetniku da se bavi onim što zaista želi, da ne radi za drugoga, da bude svoj gazda; - Zarada ili profit - obezbjeđivanje finansijskih sredstava koje će mu omogućiti zadovoljavanje ekonomskih, socijalnih i razvojnih potreba predstavlja veoma značajan motiv. Jednom ostvaren finansijski uspjeh u biznisu stvara širu sopstvenu osnovu i podstiče dodatno angažovanje u cilju postizanja novih uspjeha; 46 - Samopotvrđivanje – predstavlja želju preduzetnika da kroz realizaciju svoje biznis ideje, sebi i okolini, potvrdi svoju vrijednost. Da li će neko izabrati konvencionalnu karijeru ili preduzetništvo, zavisi od ličnosti – koji je put koji joj, po sopstvenom shvatanju, nudi više mogućnosti. Privatni posao zahtjeva uporan i posvećen rad sa dugim radnim vremenom. Praksa potvrđuje da se mnogo više i napornije radi za sebe nego za drugoga ali i da taj rad donosi mnogo više zadovoljstva. Odluka o bavljenju preduzetništvom je složena i rizična. Šanse za uspjeh u privatnom biznisu su velike ukoliko se bavite poslom koji volite i koji dobro poznajete. 47 MOGUĆNOST ZAPOŠLJAVANJA Iako vam se to možda čini dalekim, već sada pri upisu u srednju školu treba razmišljati i o mogućnostima zapošljavanja. Učenici koji ne planiraju nastavak školovanja na nekom od obrazovih programa visokih škola ili fakulteta naročito treba da obrate pažnju na mogućnosti zapošljavanja u okviru zanimanja za koje se odluče. U nastavku informatora pogledajte pregled po opštinama za zanimanja III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica na evidenciji Zavoda za zapošljavanje. ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) Broj zapošljavanja u toku 2009. godine BERANE i ANDRIJEVICA Prodavac 225 20 Maturant gimnazije 203 26 Automehaničar 157 10 Ekonomski tehničar 114 14 Konobar 97 3 Medicinski tehničar 94 5 Frizer muški / ženski 77 2 Šumarski tehničar 74 1 Kuvar 72 3 Bravar-Mašinbravar 65 5 Hemijsko - tehnološki tehničar 56 1 Farmaceutski tehničar 52 10 48 Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 50 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 2 Turistički tehničar 49 0 Tehničar drvoprerade 47 1 Elektrotehničar računara 47 5 Elektrotehničar telekomunikacija 46 3 Autoelektričar 43 7 Stomatološka sestra - tehničar 41 4 Elektrotehničar elektronike 38 8 Elektrotehničar energetike 37 3 Prodavac 339 99 Maturant gimnazije 209 75 Poljoprivredni tehničar 170 53 Turistički tehničar 106 32 Automehaničar 99 29 Ekonomski tehničar 98 40 Kuvar 83 30 Konobar 66 54 Prehrambeni tehničar 50 13 Tehničar kulinarstva 43 14 Veterinarski tehničar 41 5 Tehničar usluživanja 39 9 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Komercijalni tehničar BAR 49 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Brodomašinski tehničar Trgovački tehničar Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 39 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 4 38 38 BIJELO POLJE, MOJKOVAC I KOLAŠIN Prodavac 574 112 Maturant gimnazije 409 80 Mašinski tehničar 299 48 Tehničar prodaje 295 63 Automehaničar 263 45 Konobar 238 29 Kuvar 220 40 Ekonomski tehničar 219 36 Turistički tehničar 151 19 El. meh. maš i opreme 116 17 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 115 61 Autoelektričar 107 15 Elektrotehničar telekomunikacija 101 9 Frizer 76 8 Vozač drumskog vozila 70 11 Elektroinstalater 66 17 Elektrotehničar računara 57 8 Elektrotehničar energetike 43 5 Instalater sanitarnih uređ. grij. i klimat. 43 6 50 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) Broj zapošljavanja u toku 2009. godine BUDVA Turistički tehničar 123 44 Maturant gimnazije 93 35 Konobar 93 34 Prodavac 60 52 Ekonomski tehničar 40 11 Tehničar prodaje 37 50 Tehničar usluživanja 34 66 Kuvar 32 17 Tehničar kulinarstva 31 12 Prodavac 200 114 Maturant gimnazije 145 79 Automehaničar 112 43 Turistički tehničar 106 62 Brodomašinski tehničar 105 18 Nautički tehničar 93 14 Konobar 82 96 Kuvar 72 52 Ekonomski tehničar 62 57 KOTOR I TIVAT 51 Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 51 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 19 Elektromehaničar 46 16 Vozač drumskog vozila 42 45 Hemijski tehničar 36 10 Tehničar kulinarstva 32 14 Elektroinstalater 32 22 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Brodomehaničar NIKŠIĆ, PLUŽINE I ŠAVNIK Prodavac 393 37 Maturant gimnazije 347 80 Ekonomski tehničar 286 72 Mašinski tehničar 257 49 Komercijalni tehničar 198 38 Mehaničar, mašinista, mašinbravar 178 71 Tehničar prodaje 176 37 Konobar 168 30 Kuvar 168 19 Frizer 168 26 Automehaničar 164 50 Autoelektričar 147 33 Elektrotehničar energetike 129 33 Elektrotehničar elektronike 115 44 52 Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 85 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 27 Vozač drumskog vozila 73 14 Medicinski tehničar 45 19 Maturant gimnazije 34 1 Prodavac 30 1 Ekonomski tehničar 25 3 Ekonomski tehničar 326 66 Prodavac 222 47 Mašinski tehničar 167 37 Tehničar drumskog saobraćaja 153 35 Elektromehaničar 152 50 Automehaničar 137 32 Maturant gimnazije 124 32 Tehničar PTT saobraćaja 91 16 Konobar 86 13 Metalostrugar 73 16 Vozač drumskog vozila 54 24 Rudarski tehničar 51 14 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Metalostrugar PLAV PLJEVLJA 53 Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 50 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 10 Elektrotehničar računara 39 9 Elektroenergetski tehničar 39 19 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Kuvar PODGORICA I DANILOVGRAD Maturant gimnazije 774 326 Ekonomski tehničar 685 186 Prodavac 672 168 Automehaničar 313 95 Komercijalni tehničar 303 110 Konobar 252 83 Turistički tehničar 250 72 Frizer muški / ženski 232 30 Tehničar drumskog saobraćaja 231 73 Bravar 220 42 Elektrotehničar energetike 208 64 Mašinski tehničar / konstruktor 207 52 Pravni tehničar 199 68 Tehničar prodaje 198 181 Kuvar 196 50 Građevinski tehničar za niskogradnju 194 44 Hemijsko tehnološki tehničar 180 54 54 Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 151 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 34 Elektrotehničar elektronike 142 62 Elektrotehničar telekomunikacija 127 35 Medicinski tehničar 123 50 Tehničar usluživanja 121 38 Tehničar kulinarstva 118 56 Autoelektričar 115 54 Elektromehaničar 102 48 Poljoprivredni tehničar 101 18 Geodetski tehničar 97 21 Farmaceutski tehničar 90 44 Tehničar PTT saobraćaja 82 16 Pedijatrijska sestra 82 31 Hemijski laborant 78 13 Elektrotehničar računara 77 37 Građevinski tehničar za visokogradnju 75 20 Ginekološko-akušerska sestra 74 14 Laboratorijski tehničar 74 20 Limar / autolimar 70 13 Zubni tehničar 70 22 Elektroinstalater 60 53 Hidrograđevinar 56 24 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Vozač putničkog automobila 55 Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) 49 Broj zapošljavanja u toku 2009. godine 8 48 23 37 16 Tehničar metalurg 33 10 Muzički saradnik 31 13 Prodavac 224 22 Automehaničar 170 13 Maturant gimnazije 163 17 Krojač i konfekcionar 103 8 Ekonomski tehničar 100 7 Elektrotehničar za računare 79 4 Konobar 64 2 Medicinski tehničar 45 6 Prodavac 260 76 Turistički tehničar 158 75 Ekonomski tehničar 80 18 Konobar 70 58 Maturant gimnazije Kuvar 64 22 42 13 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Arhitektonski tehničar Instalater sanit. uređ. grijanja i klimatizacije Stomatološka sestra - tehničar ROŽAJE ULCINJ 56 ZANIMANJA III i IV SSS koja su zastupljena sa 30 i više nezaposlenih lica Ponuda radne snage u 2009. godini (tražioci zaposlenja) Broj zapošljavanja u toku 2009. godine HERCEG NOVI Prodavac 159 114 Konobar 126 113 Kuvar jednostavnih jela 106 63 Trgovački tehničar 93 56 Ekonomski tehničar 80 30 Maturant gimnazije 78 49 Turistički tehničar 76 47 Automehaničar 54 16 Fizioterapeutski tehničar 40 19 Tehničar kulinarstva 31 16 Mašinski tehničar 272 29 Maturant gimnazije 213 23 Prodavac 158 18 Medicinski tehničar 57 8 Elektrotehničar energetike 53 6 Trgovački tehničar 39 8 Tehničar kulinarstva 43 2 Tehničar usluživanja 32 14 Maturant gimnazije 22 3 CETINJE ŽABLJAK 57 CIPS - Centar za informisanje I profesionalno savjetovanje U sklopu Zavoda za zapošljavanje Crne Gore postoji Centar za informisanje i profesionalno savjetovanje (CIPS) čija svrha je stvaranje kvalitetnog servisa za pružanje informacija i savjetodavnih usluga iz oblasti profesionalne orijentacije u Crnoj Gori. U prostorijama CIPS-a se po sistemu biblioteke, mogu naći informacije o: • obrazovnim programima u srednjim, višim i visokim školama, • zahtjevima za uključenje u pojedine programe, • uslovima za upis u škole i na fakultete, učeničkom i studentskom standardu u domovima, • finansijskoj pomoći prilikom školovanja, • mogućnostima zapošljavanja, • zanimanjima i njihovim zahtjevima, • savjeti za buduće srednjoškolce, • savjeti za buduće studente, • savjeti za roditelje, • informacije o mogućnostima obrazovanja u Crnoj Gori i zemljama u okruženju, 58 • informacije o izvođačima obuka u Crnoj Gori (strani jezici, računari, razna zanimanja...), • informacije o tržištu rada, … i sve što treba da znate pri izboru budućeg zanimanja i razvoju karijere ! Sve navedene informacije koje možete naći u prostorijama CIPS-a, možete naći i na web sajtu: www.cips.co.me USLUGE KOJE SE U CIPS-U U OKVIRU PROFESIONALNE ORIJENTACIJE MOGU DOBITI: •Individualno informisanje učenika, studenata, zaposlenih, nezaposlenih, roditelja; •Grupno informisanje učenika, studenata, zaposlenih, nezaposlenih, roditelja; •Individualno savjetovanje učenika, studenata, zaposlenih, nezaposlenih, roditelja; •Grupno savjetovanje učenika, studenata, zaposlenih, nezaposlenih, roditelja. •Radioničarske aktivnosti. Ko može koristiti usluge CIPS-a? Budući srednjoškolci pred izborom zanimanja... Budući studenti pred izborom zanimanja... Nezaposleni koji se pripremaju za zapošljavanje... Nezaposleni s faktorom otežane zapošljivosti... Zaposleni koji traže promjenu zapošljenja... 59 Kome preporučujemo da koriste usluge CIPS-a? Svima koji još ne znaju koju srednju školu da upišu... Svima koji još ne znaju koji fakultet da upišu... Svima koji ne znaju koje su im sposobnosti najrazvijenije... Svima koji žele da saznaju u kojim zanimanjima imaju najviše šansi da budu uspješni... • Svima koji žele da potvrde svoj izbor... • Svima koji žele da izaberu alternativno zanimanje... • • • • . . . svima koji nijesu sigurni u svoj izbor!! Planirano je da osnivanje i razvoj CIPS centara bude sprovedeno na cijeloj teritoriji Crne Gore i u svim opštinama, kao i da se u školama osnuju CIPS punktovi preko kojih bi se mladi ljudi mogli informisati o svim aktivnostima koje se sprovode. Za sada je osnovan CIPS centar u Podgorici, koji je ujedno i Nacionalno koordinaciono tijelo za sve CIPS centre i punktove u Crnoj Gori, i takođe je otvoren CIPS centar u Baru. 60 CIPS - Podgorica Novaka Miloševa 6/1, 81000 Podgorica, Tel: +382 (20) 406 891, Tel/Fax:+382 (20) 406 838, Web adresa: www.cips.co.me E-mail: cips@zzzcg.me CIPS - Bar Jovana Tomaševića 33, 85000 Bar, Tel. +382 (30) 311 463 Tel/Fax:+382 (20) 311 367 Web adresa: www.cips.co.me E-mail: cipsbar@zzzcg.me 61 VRSTE I TIPOVI SREDNJIH ŠKOLA Srednja škola vrši obrazovno vaspitnu djelatnost usmjerenu na sticanje i razvijanje sposobnosti za rad, odnosno dalje obrazovanje učenika. Njen cilj je da mladi steknu potrebna opšta, posebna i stručna znanja vještine i navike zasnovane na dostignućima nauke, tehnike, kulture i umjetnosti, da kod učenika razvije intelektualne, moralne i druge pozitivne osobine ličnosti. Srednje škole su: GIMNAZIJE U gimnaziji se stiče opšte obrazovanje iz društvenih i prirodno matematičkih nauka radi nastavljanja školovanja na visokim školama i fakultetima. Školovanje u gimnazijama traje četiri godine. STRUČNE ŠKOLE Stručna škola daje opšte, stručno i praktično obrazovanje. U našoj Republici postoje: Četvorogodišnje stručne škole u kojima se stiče stručno obrazovanje četvrtog stepena stručne spreme. Trogodišnje stručne škole u kojima se stiče stručno obrazovanje trećeg stepena stručne spreme. Dvogodišnje stručne škole u kojima učenik stiče niže stručno obrazovanje u trajanju od dvije godine UMJETNIČKE ŠKOLE U umjetničkoj školi se pored odgovarajućeg obrazovnog programa ostvaruje i program iz oblasti likovne, muzičke i baletske umjetnosti. Stiče se četvrti stepen stručne spreme, a školovanje traje četiri godine. 62 KONKURS ZA UPIS UČENIKA U I RAZRED SREDNJIH ŠKOLA U CRNOJ GORI ZA ŠKOLSKU 2010/2011. GODINU OPŠTI USLOVI Na konkurs za upis u I razred prijavljuju se kandidati koji su završili osnovnu školu i koji u vrijeme podnošenja prijave nijesu stariji od 17 godina života. Izuzetno u srednju stručnu školu mogu da se upišu i lica do 18 godina života, uz odobrenje nastavničkog vijeća škole. Kandidati za upis u I razred podnose sljedeća dokumenta: 1. Prijavu na konkurs. Na osnovu člana 13 Zakona o administrativnim taksama ("Službeni list RCG", br. 55/03) kandidati za upis su oslobodjeni od plaćanja administrativne takse.; 2. Originalna svjedočanstva posljednja tri razreda osnovne škole; 3. Izvod iz matične knjige rođenih. godine. Prijava na konkurs podnosi se školi 14, 15, 16, 17 i 18. juna 2010. Rang- lista kandidata za upis u školu objavljuje se na oglasnoj tabli škole najkasnije do 22. juna 2010. godine. Prijava za upis učenika za sticanje III i IV stepena stručne spreme će se podnositi školi 23, 24. i 25. juna 2010. godine. KRITERIJUMI ZA UPIS I Kriterijumi za upis učenika u I razred gimnazije Upis učenika u I razred gimnazije, u slučaju kad je broj prijavljenih kandidata za upis veći od broja traženog konkursom, vrši se na osnovu Pravilnika o načinu, postupku i vrednovanju kriterijuma za upis učenika u gimnaziju (»Službeni list RCG«, br. 21/05, od 5. IV 2005. godine). Kriterijumi za upis učenika u I razred gimnazije, na osnovu kojih se utvrdjuje redosljed za upis, su: 63 1. opšti uspjeh u posljednja tri razreda osnovne škole; 2. uspjeh iz maternjeg jezika, matematike i dva predmeta od značaja za dalje školovanje u posljednja tri razreda osnovne škole; 3. rezultati sa takmičenja, odnosno osvojene nagrade i priznanja. Vrednovanje opšteg uspjeha Opšti uspjeh u posljednja tri razreda osnovne škole iskazuje se brojem bodova tako što se saberu srednje ocjene opšteg uspjeha u posljednja tri razreda i pomnože sa brojem tri (3). Ukupan broj bodova zaokružuje se na dvije decimale. Vrednovanje uspjeha iz predmeta Uspjeh iz maternjeg jezika, matematike i dva predmeta od značaja za dalje školovanje u posljednja tri razreda osnovne škole vrednuje se tako što se pojedinačne ocjene iz tih predmeta saberu i njihov zbir podijeli sa brojem dva (2). Predmeti od značaja za dalje školovanje pri upisu učenika u I razred gimnazije su sljedeći: 1. opšta gimnazija: - strani jezik i fizika; Napomena: Za opštu gimnaziju vrednuje se uspjeh iz onog stranog jezika iz kojeg je učenik postigao bolji uspjeh. Vrednovanje rezultata na takmičenju i priznanja Vrednuju se rezultati učenika osnovne škole postignuti na pojedinačnom takmičenju iz nastavnih predmeta tako što se kandidatu, koji u posljednjem razredu osnovne škole osvoji jedno od prva tri mjesta, dodjeljuju sljedeći bodovi: 1. Međunarodno takmičenje: I mjesto – 18 bodova; II mjesto – 16 bodova; III mjesto – 13 bodova; 2. Državno takmičenje: I mjesto – 12 bodova; II mjesto – 10 bodova; III mjesto – 7 bodova. U slučaju, kada kandidat iz jednog predmeta osvoji pojedinačna mjesta na više nivoa takmičenja uzima se u obzir najbolji ostvareni rezultat, odnosno najveći broj bodova osvojen na jednom nivou takmičenja. 64 U slučaju, kada kandidat iz dva ili više predmeta osvoji po jedno ili više pojedinačnih mjesta, bodovi iz svih predmeta sabiraju se po nivoima takmičenja, pri čemu se uzima u obzir najbolji ostvareni rezultat, odnosno najveći broj bodova osvojen na jednom nivou takmičenja. Državno priznanje Diploma »Luča« vrednuje se sa 12 bodova. Rangiranje kandidata za upis Kandidati za upis u gimnaziju rangiraju se prema ukupnom broju bodova ostvarenim po svim osnovama koje se vrednuju za upis na jedinstvenoj rang-listi. Kada više kandidata ostvari isti broj bodova, prednost u rangiranju imaju kandidati koji su osvojili veći broj bodova: 1. po osnovu opšteg uspjeha u posljednja tri razreda osnovne škole; 2. po osnovu ocjena iz predmeta koji se vrednuju za upis. Komisija za upis, utvrđuje rang-listu kandidata u roku od sedam dana od dana isteka roka za podnošenje prijava za upis u gimnaziju. Utvrđena rang-lista objavljuje se na oglasnoj tabli u prostorijama gimnazije. Upis učenika u prvi razred srednje mješovite škole, u odjeljenja gimnazije vrši se na isti način kao što se obavlja upis učenika u gimnaziji. Pravna pouka: Na utvrdjenu rang-listu, kandidat za upis ili njegov roditelj mogu podnijeti prigovor nastavničkom vijeću gimnazije u roku od tri dana od dana objavljivanja rang-liste na oglasnoj tabli. Odluka nastavničkog vijeća je konačna. II Kriterijumi za upis učenika u I razred srednjih stručnih škola Redosljed za upis učenika u I razred srednjih stručnih škola se vrši na osnovu Pravilnika o načinu, postupku i vrednovanju kriterijuma za upis učenika u stručnu školu (»Službeni list RCG«, br. 21/05, od 5. IV 2005. godine). Način, postupak i vrednovanje kriterijuma za upis učenika u srednju stručnu školu, u trogodišnjem ili četvorogodišnjem trajanju, u slučaju kad je broj prijavljenih kandidata za upis veći od broja traženog konkursom, vrši se na način propisan ovim Pravilnikom. Provjera posebne nadarenosti i psihofizičke sposobnosti za upis vrši se u skladu sa Pravilnikom. 65 Sadržaj provjere posebne nadarenosti i psihofizičke sposobnosti, utvrdjen je obrazovnim programom, a postignuti uspjeh se vrednuje na način propisan ovim Pravilnikom. Kriterijumi za upis učenika u I razred srednje stručne škole, na osnovu kojih se utvrdjuje redosljed za upis, su: 1. opšti uspjeh u posljednja tri razreda osnovne škole; 2. posebna nadarenost, odnosno umješnost od značaja za sticanje obrazovanja. Vrednovanje opšteg uspjeha Opšti uspjeh u posljednja tri razreda osnovne škole, iskazuje se brojem bodova tako što se saberu srednje ocjene opšteg uspjeha u posljednja tri razreda i pomnože sa brojem tri (3). Ukupan broj bodova zaokružuje se na dvije decimale. Vrednovanje posebne nadarenosti, odnosno umješnosti Posebna nadarenost, odnosno umješnost pri upisu u srednju stručnu školu vrednuje se kroz uspjeh iz dva predmeta od značaja za sticanje obrazovanja u zadnja dva razreda osnovne škole na način što ocjena odličan (5) nosi 11 bodova, ocjena vrlo dobar (4) nosi 8 bodova, ocjena dobar (3) nosi 5 bodova i ocjena dovoljan (2) nosi dva boda. Predmeti od značaja za sticanje stepena stručnog obrazovanja u srednjim stručnim školama su sljedeći: 1. Područje rada: IV stepen / III stepen - Mašinstvo i obrada metala - matematika i fizika / matematika i tehničko obrazovanje. - Saobraćaj - matematika i fizika / matematika i tehničko obraz. - Elektrotehnika - matematika i fizika / matematika i tehničko obrazovanje. - Geodezija i gradjevinarstvo - matematika i fizika / matematika i tehničko obrazovanje. 2. Područje rada: IV stepen / III stepen - Geologija, rudarstvo i metalurgija - hemija i fizika / hemija i tehničko obrazovanje. - Hemija, nemetali i grafičarstvo - hemija i fizika / hemija i tehničko obrazovanje. 66 - Tekstilstvo i kožarstvo - hemija i fizika / hemija i tehničko obrazovanje. 3. Područje rada: IV stepen / III stepen - Poljoprivreda, veterina, proizvodnja i prerada hrane - biologija i hemija / biologija i hemija - Šumarstvo - biologija i hemija / biologija i hemija - Zdravstvo, farmacija i socijalna zaštita - biologija i hemija 4. Područje rada: IV stepen / III stepen - Ekonomija, pravo, administracija prvi strani jezik - maternji jezik i 5. Područje rada: IV stepen / III stepen - Turizam, ugostiteljstvo i trgovina - maternji jezik i prvi strani jezik 6. Područje rada: IV stepen / III stepen - Lične usluge - hemija i likovno vaspitanje III Umjetničke škole Za upis u stručne umjetničke škole (srednja muzička i srednja likovna škola), umjesto vrednovanja iz dva predmeta od značaja za sticanje obrazovanja u zadnja dva razreda osnovne škole, vrednuje se posebna nadarenost i psihofizičke sposobnosti. Posebna nadarenost i psihofizičke sposobnosti, vrednuju se na način što se pokazana posebna nadarenost i psihofizičke sposobnosti ocjenjuju opštim uspjehom: nedovoljan (1) koji nosi 0 bodova, dovoljan (2) koji nosi 10 bodova, dobar (3) koji nosi 22 boda, vrlo dobar (4) koji nosi 34 boda i odličan (5) koji nosi 46 bodova. Kandidat koji osvoji najmanje 10 bodova na provjeri posebne nadarenosti i psihofizičke sposobnosti stiče pravo na upis, odnosno rangiranje saglasno pravilniku. Opšti uspjeh u posljednja tri razreda osnovne škole se vrednuje na isti način kao u drugim stručnim školama. Rangiranje kandidata za upis Kandidati za upis u srednju stručnu školu rangiraju se prema ukupnom broju bodova ostvarenim po svim osnovama koje se vrednuju za upis na jedinstvenoj rang-listi. 67 Kada više kandidata ostvari isti broj bodova, prednost u rangiranju imaju kandidati koji su osvojili veći broj bodova po osnovu: 1. opšteg uspjeha u posljednja tri razreda osnovne škole; 2. posebne nadarenosti odnosno umješnost. Pod jednakim uslovima dobitnici Diplome »Luča« imaju pravo prvenstva upisa u I razred srednje stručne škole. Komisija koju obrazuje direktor škole utvrđuje rang-listu kandidata u roku koji je predviđen ovim konkursom. Utvrđena rang-lista objavljuje sa na oglasnoj tabli u prostorijama škole. Pravo na prigovor Na utvrđenu rang-listu, kandidat za upis ili njegov roditelj mogu podnijeti prigovor nastavničkom vijeću škole u roku od tri dana od dana objavljivanja rang-liste na oglasnoj tabli. Po prigovoru, nastavničko vijeće je dužno da odluči u roku od tri dana od dana podnošenja prigovora. Odluka nastavničkog vijeća je konačna. Napomena: 1) Učenici koji se upišu u Srednju stručnu školu u Šavniku, ako žive van Šavnika, imaće besplatan smještaj u Đačkom domu u Šavniku. 2) Škole ne mogu formirati odjeljenja ako ne postoji minimum broja učenika koji je predvidjen zakonom i Pravilnikom o normativima i standardima za sticanje sredstava iz javnih prihoda za ustanove koje izvode javno važeće obrazovne programe (»Službeni list RCG«, br. 73/03). 3) U školskoj 2010/2011. godini u svim školama u Crnoj Gori primjenjuju se novi obrazovni programi. 68 Andrijevica Srednja MJEŠOVITA ŠKOLA - Andrijevica Adresa: Branka Deletića b.b. Ime direktora: Branko Vukić Broj telefona: +382 (51) 230 770; +382 (51) 230 772 E-mail: smsandrijevica@t-com.me Web adresa: www.skole.cg.yu O školi Škola je formirana kao samostalna 17. maja 1996. godine. Nalazi se u ulici Branka Deletića bb u Andrijevici. U školi ima 12 učionica, zbornica, 2 kancelarije, kompjuterska učionica, fiskulturna sala, kabinet za strane jezike i 2 školska poligona. U školi je upisano za školksu 2009/2010 godinu 204 učenika raspoređenih u 9 odjeljenja. Nastavu izvodi 25 nastavnika, a ostalo osoblje čine direktor, administrativni radnik, računovođa, domar i 3 radnice na održavanju higijene u školi. Područje rada - Gimnazija-opšti smjer - Poljoprivreda, prizvodnja i prerada hrane - Mašinstvo i obrada metala Obrazovni programi - Gimnazija-opšti smjer - Veterinarski tehničar - Prehrambeni tehničar Škola je za školsku 2010-2011 predložila Ministarstvu prosvjete na odobravanje novih obrazovnih programa: Područje rada: Mašinstvo i obrada metala Obrazovni program: Tehničar za kompjutersko konstruisanje i upravljanje Područje rada:Hemija i nemetali Obrazovni program:Hemijsko tehnološki tehničar Izvođenje nastave Škola nema kabineta, osim jedne specijalizovane učionice za strane jezike i računarske učionice. 69 Smjene i termini smjena u kojima škola radi Jedna smjena (prije podne) Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirani broj učenika: 120 - Gimnazija-opšti smjer 30 učenika, Veterinarski tehničar 30 učenika, Tehničar za kompjutersko konstruisanje I upravljanje30 učenika i Hemijsko tehnološki tehničar 30 učenika. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 4 gimnazijske učionice opremljene novim namještajem, komjuterska učionica adekvatno opremljena, biblioteka sa 6500 knjiga, fiskulturna sala (850m2). Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski jezik Ruski jezik Njemački jezik (prvi i drugi razred gimnazije) Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U veterinarskim stanicama Berane i Andrijevica, mljekarama, pekarama, mesarama i školskim radionicama za bravare i mašinbaravare koje su adekvatno opremljene za izvođenje praktične nastave Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Klub mladih pisaca, Ekološka sekcija, Recitatorsko-dramska sekcija, Šahovska sekcija, Debatni klub, Rukometna sekcija i Izviđači. 70 Bar Gimnazija „NIKO ROLOVIĆ” - Bar Opština: Bar Ime škole: Gimnazija “Niko Rolović” Adresa: Mila Boškovića 1 Ime direktora: Marko Milošević Broj telefona: +382 (30) 313 438; +382 (30) 312 244 E-mail: gimnazijabar@t-com.me Web: www.niko-rolovic.edu.co.yu O školi Gimnazija u Baru je osnovana 1920. godine kao četvororazredna gimnazija, a u višu realnu gimnaziju je prerasla 1953. godine. Ove školske godine Gimnaziju pohađa oko 680 učenika, raspoređenih u 24 odjeljenja (po 6 odjeljenja svakog reazreda). Treći i četvrti razred učenici pohađaju po starim nastavnim planovima i programima (opšti, prirodnomatematički i jezički smjer), dok učenici prvog i drugog razreda pohađaju opštu gimnaziju po novim nastavnim programima. Od septembra ove školske godine uslovi za rad su značajno poboljšani, jer je školska zgrada u potpunosti sanirana. Škola će nastojati da uslove za rad poboljšava i u narednom periodu. Područje rada: Opšta gimnazija Obrazovni programi: Opšta gimnazija Izvođenje nastave: Nastava se izvodi kabinetski Smjene i termini smjena u kojima škola radi: Škola radi u jednoj smjeni Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima 7 odjeljenja opšte gimnazije, 210 učenika 71 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 24 učionice, ukupne površine 1500 m2, kompjuterska učionica je u potpunosti opremljena (16 računara), škola posjeduje biblioteku sa čitaonicom, kao i sportsku salu. Strani jezici koji se izučavaju u školi Prvi strani jezik je engleski, a drugi strani jezik: francuski, italijanski, njemački i španski. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dramski studio na francuskom jeziku, gitarska sekcija, novinarska sekcija, recitatorska sekcija, poetski teatar, sportske sekcije i planinarska sekcija. Srednja Ekonomsko-ugostiteljska škola - Bar Opština: Bar Ime škole: JU Srednja Ekonomsko-ugostiteljska škola Adresa: Mila Boškovića 1 Ime direktora: Ramiza Kalamperović Broj telefona: +382 (30) 312 977; E- mail: sekretar@t-com.me O školi Srednja ekonomsko-ugostiteljska škola je osnovana 10. marta 2003.god. Smještena je u zgradi Gimnazije. Nastava se realizuje u poslije - podnevnoj smjeni. Od samog osnivanja izraženo je veliko interesovanje za područje rada, one koje smo verifikovali, tačnije za svaki upisni konkurs prijavi se mnogo više učenika nego što nam dozvoljavaju prostorni kapaciteti. Tako da svake godine ostane neupisano 50 - 60 učenika. 2003/4. godine upisali smo 318 učenika podijeljena u 11 odjeljenja. Danas škola broji 764 učenika, odnosno 23 odjeljenja. Srednja ekonomsko-ugostiteljska škola je moderna vaspitno - obrazovna ustanova koja na pravi način odgovara zahtjevima okruženja i tako opravdava svoje osnivanje pružajući obrazovne profile koje nameće grad svojim intenzivnim narastanjem uslužnog, komer- cijalnog i turističkog sektora. 72 Područje rada - Ekonomija, pravo, administracija - Trgovina, ugostiteljstvo i turizam Obrazovni programi - Ekonomski tehničar - Komercijalni tehničar - Turistički tehničar - Pravno-administrativni tehničar - Tehničar usluživanja i kulinarstva - Konobar, kuvar Izvođenje nastave Nastava se kabinetski izvodi dijelimično za pojedine predmete. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Radi u drugoj smjeni sa početkom u 14 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirani broj učenika je 210 u 7 odjeljenja I razreda i to: ekonomski tehničar 2 odjeljenja pravno-administrativni tehničar 1 odjeljenje turistički tehničar 2 odjeljenja tehničar usluživanja i kulinarstva 1 odjeljenje konobar – kuvar 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Opremljenost škole je skromna: 24 učionice površine 1400 m2, 1 kompjuterska učionica, 1 biblioteka,1 sportska sala. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski jezik, Italijanski jezik, Francuski jezik, Njemački jezik, Španski jezik i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava za tehničare usluživanja i kulinarstva, kuvare i konobare izvodi se u dobro opremljenoj kabinetu kuvarstva i usluživanja u školi kao i u ugostiteljskim objektima u gradu. Praktična 73 nastava za turistički smjer uglavnom u školi i turističkim objektima u gradu. Praktična nastava za smjerove ekonomski tehničar, turistički trhničar i pravno-administrativni tehničar izvodi se u opremljenim kabinetima u školi i povremenim obilascima i posjetama u gradu i okruženju – sajmovi, ustanove, preduzeća. Vannastavne aktivnosti U školi radi više sekcija: novinarska, recitatorska, dramska, likovna, ples i folklor, sportske sekcije, budući lideri, zavičajna, ekološka, barmeni i flamberi, informatička, agencija za vođenje poslovnih knjiga, turistička klub prijatelja engleskog jezika. Organizovan je rad klubova: debatni, volonterski i omladinski forum. Srednja Poljoprivredna škola - Bar Opština: Bar Ime škole: JU Srednja poljoprivredna škola Adresa: Bijelisi b.b. Ime direktora: Miloje Knežević Broj telefona: +382 (30) 302 785; +382 (30) 302 784 E-mail: lidersp@t-com.me Web adresa: www.sps-bar.edu.cg.yu O školi Srednja poljoprivredna škola u Baru formirana je rješenjem Ministarstva poljoprivrede i šumarstva SRCG broj 7946 od 29. maja 1946. godine u toku svog razvoja ova ustanova je imala sljedeće nazive: Srednja poljoprivredna škola, Poljoprivredni školski centar «Dušan Vlahović», od 1976. godine Biotehnički obrazovni centar «Dušan Vlahović», i od 28.12.1993. godine ponovo JU Srednja poljoprivredna škola. Redovnu nastavu pohađa 552 učenik raspoređenih u 24 odjeljenja, četiri područja rada i 9 obrazovnih profila, od čega šest na 4 stepenu i tri na trećem stepenu stručnosti. Područje rada - Poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane - Mašinstvo i obrada metala - Saobraćaj - Lične usluge Obrazovni programi - Poljoprivredni tehničar - Veterinarski tehničar - Prehrambeni tehničar 74 - Instalater sanitarija, centralnog grijanja i klimatizacije - Automehaničar - Frizer/ka - Kadet nautičke struke - Kadet brodomašinske struke - Agencijski, špeditersko carinski tehničar Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u prvoj smjeni, i to od 7:00 do 15:00 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima - Prehrambeini tehničar 1 odjeljenje 30 učenika, - Veterinarski tehničar 1 odjeljenje 30 učenika, - Poljoprivredni tehničar 1 odjeljenje 30 učenika - Tehničar holtikulture (novi obrazovni program) 1 odjeljenje 30 učenika - Nautički tehničar 1 odjeljenje 30 učenika - Brodomašinski tehničar 1 odjeljenje 30 učenika - Agenc.-špedit.-carinski tehn 1 odjeljenje 30 učenika - Automehatroničar (novi obrazovni program) 1 odjeljenje 30 učenika - Voćar, vinograd-ratar, povrtlar 1 odjeljenje 15+15 učenika - Pekar-poslastičar 1 odjeljenje 15+15 učenika Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Specijalizovanih učionica 10 - 543.67m2 Kabineta 11 – 756.78m2 Fiskulturna sala 1159.85m2 Dvije kompjuterske učionice površine 114m2 Biblioteka sa čitaonicom 76 m2 Ukupna površina škole 5436 m2 Dvorište škole 45 000 m2 Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski jezik Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Školska ekonomija za područje rada poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane. 75 Saobraćaj – Luka Bar, Nimont Bar, Marina Bar. Mašinstvo – Autoservisi, Jadran Bar i Javna preduzeća. Lične usluge – Radionica u školi i privatni frizerski saloni. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dramski studio, Eko škola, Literarna sekcija, Informatički klub, Debatni klub, Crveni krst, Rasadničari - cvećari, Nautički klub. 76 Berane Gimnazija „PANTO MALIŠIĆ“ - Berane Opština: Berane Ime škole: Gimnazija „Panto Mališić“ Adresa: Svetog Save 25 Ime direktora: Sreten Lutovac Broj telefona: +382 (51) 230 104; E-mail: gimpm@t-com.me Web adresa: www.beranskagimnazija.com O školi JU Gimnazija „Panto Mališić“ je srednja škola sa najdužom i najplodnijom tradicijom u Beranama. Od osnivanja 1913. godine do danas kroz ovu ustanovu su prošle brojne uspješne generacije koje su i u nastavku svoga školovanja dokazale kvalitet znanja koji je bio osnova u osvajanju budućih zvanja i zanimanja. Brojni akademici, doktori nauka, umjetnici i drugi stručnjaci pronijeli su slavu ove vaspitno-obrazovne ustanove. Nastavljajući tradiciju koja obavezuje i podstiče na dalje uspjehe, Gimnazija i danas školuje nove generacije koje se uklapaju u moderne tokove znanja, u okviru redovne nastave ali i brojnih vannastavnih aktivnosti. Osvajajući brojna priznanja i nagrade na opštinskom, republičkom i međunarodnom nivou, učenici i njihovi mentori Beranskoj gimnaziji obezbjeđuju značajno mjesto u sistemu obrazovnih institucija Crne Gore. Područje rada Gimnazija Obrazovni programi Opšti smjer Izvođenje nastave Nastava se kabinetski izvodi iz biologije, hemije, fizike, informatike, vizuelnih umjetnosti, debate i njemačkog jezika. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u prvoj smjeni od 7:00 do 14:00 Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima 150 učenika – 5 odjeljenja opšteg smjera 77 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Školski prostor se sastoji od 25 učionica, 6 kabineta, fiskulturne sale, biblioteke sa čitaonicom, zbornice i 3 kancelarije, a smješten je u zgradi koja se sastoji iz dva dijela: starog, izgrađenog 1934. godine, i novog koji je arhitektonski vješto uklopljen sa postojećom zgradom a izgrađen krajem 70-tih godina prošlog vijeka. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleki, njemački, ruski, francuski, latinski Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Debatni klub, Dramski studio, izložbe, informatička radionica, književne večeri, itd. Zajednica učenika realizuje brojne projekte (izdavanje časopisa ITD i realizacija edukativnih projekata). Srednja stručna škola - Berane Opština: Berane Ime škole: JU Srednja stručna škola Adresa: Svetog Save 25 Ime direktora: Vujović Vaso ( E- mail:signori@t-com.me ) Broj telefona: +382 (51) 230 014; 230 015 Fax: +382 (51) 230 017 E- mail: sssba@t-com.me O školi Škola je formirana odlukom Skupštine opštine Ivangrad 28.02.1991. godine o transformaciji „Školskog centra usmjerenog obrazovanja“ – Ivangrad sadašnje Berane). Taj datum je uzet kao dan škole. Novoj Elektrohemijsko tehničkoj školi (kako se tada zvala) pripale su elektro, hemijsko – tehnološka, kožarska i tekstilna struka. 1. septembra 2003. godine škola je promijenila naziv u JU Srednja stručna škola. Područja rada - Elektrotehnika - Hemija, nemetali i grafičarstvo - Lične usluge 78 - Arhitektura, geodezija i građevinarstvo Obrazovni programi Elektrotehnika III stepen - Elektroinstalater - Autoelektičar IV stepen - Elektrotehničar energetike - Elektrotehničar za rashladne i termičke uređaje - Elektrotehničar telekomunikacija - Elektrotehničar računara - Elektrotehničar multimedija – NOVO ZANIMANJE! Lične usluge III stepen - Frizer/ka Arhitektura, geodezija i građevinarstvo -Građevinski tehničar – NOVO ZANIMANJE! Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi samo u prijepodnevnoj smjeni. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima - Elektrotehničar energetike / elektrotehničar za rashladne i termičke uređaje (15+15 učenika) 1 odjeljenje - Elektrotehničar telekomunikacija / Elektrotehničar računara (15+15 učenika) 1 odjeljenje - Elektrotehničar multimedija (30 učenika) 1 odjeljenje - Građevinski tehničar (30 učenika) 1 odjeljenje - Elektroinstalater / autoelektričar (15+15 učenika) 1 odjeljenje - Frizer/ka (25 učenika) 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 26 učionica, 9 kabineta: 2 kompjuterske učionice, 1 telekomunikacija, 1 energetike, 1 za praktičnu nastavu (elektro), 1 hemijska laboratorija,1 kabinet za praktičnu nastavu (građevina), 2 školska frizerska salona, 1 školska biblioteka i 1 fiskulturna sala. 79 Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U kabinetima (radionicama) i školskom frizerskom salonu, a profesionalna praksa se izvodi u odgovarajućim preduzećima tj. firmama sa kojima škola sklapa ugovor o saradnji. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Slobodne aktivnosti i sekcije: dramska i literarna, šahovska, sportska sekcija i sekcija elektrotehnike. Srednja Medicinska škola „DR BRANKO ZOGOVIĆ’’ - Berane Opština: Berane Ime škole Srednja medicinska škola ‘’Dr Branko Zogović’’ Adresa: ul Svetog Save 25 Ime direktora: Raičević Žarko Broj telefona: +382 (51) 230 124; +382 (51) 230 125 E-mail: medicinskaba@t-com.me Web adresa:www.mojaskola.me/medicinskaberane O školi Srednja medicinska škola počela je sa radom školske 1995/96. godine u Beranama, kao područno odjeljenje Medicinske škole iz Podgorice. Akt o njenom osnivanju kao samostalne škole donesen je 5. avgusta 1996. godine. Školske 1995/96. godine upisana su 122 učenika, raspoređena u tri odjeljenja (ginekološko akušerska sestra, medicinska sestra - tehničar i pedijatrijska sestra - tehničar). Školske 1996/97. godine počela je sa radom kao samostalna škola JU Srednja medicinska škola ‘’Dr Branko Zogović’’. Od tada pa sve do danas Srednju medicinsku školu ‘’Dr Branko Zogović’’ u Beranama pohađa veliki broj učenika iz Berana i gradova iz okruženja. Oni su se tokom predhodnog perioda obrazovali u okviru 8 obrazovnih profila. Ove godine školu pohađa 786 učenika rasporedjenih u 26 odjeljenja. Područje rada Zdravstvo, Farmacija i Socijalna zaštita Obrazovni programi U školi postoje sljedeći obrazovni profili: 80 - farmaceutski tehničar, - ginekološko - akušerska sestra, - medicinska sestra - tehničar, - pedijatrijska sestra - tehničar, - laboratorijski tehničar, - sanitarno ekološki tehničar, - zubni tehničar. Novi obrazovni programi: - zdravstveni tehničar, - ginekološko akušerski tehničar, - farmaceutski tehničar, - fizioterapeutski tehničar, - medicinsko laboratorijski tehničar, - medicinski kozmetičar. Izvođenje nastave Časovi biologije, anatomije i fiziologije i hemije se izvode kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u poslijepodnevnoj smjeni u periodu od 14:00 h do 19:10 h, s tim što se praktična nastava izvodi u periodu od 7 do 14 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima U ovoj školskoj godini planiran je upis 180 učenika: - zdravstveni tehničar 2 odjeljenja - farmaceutski tehničar 1 odjeljenje - fizioterapeutski tehničar 1 odjeljenje - medicinski laboratorijski tehničar 1 odjeljenje - medicinski kozmetičar 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. - 27 učionica, opremljena biblioteka, kompjuterska učionica, opremljeni kabineti za izvođenje nastave iz farmaceutske i laboratorijske grupe predmeta (3 laboratorije i apoteka), zdravstvene njege i zdravstvene njege djece, računarstva i informatike, dva kabineta za obrazovni profil zubni tehničar. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Ruski jezik Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava se izvodi u Opštoj bolnici Berane, Domu zdravlja ‘’Dr 81 Nika Labović’’–Berane, kao i u kabinetima koje škola posjeduje. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. U školi postoje sljedeci klubovi i sekcije: klub mladih istraživača, mladi fizičari, mladi biolozi, mladi geografi, mladi matematičari i programeri, klub ljubitelja stranih jezika, klub prve pomoći i anatomije, debatni klub, klub ljubitelja knjige, dramski studio, dramska sekcija, recitatorska sekcija i sportska sekcija i klub dobrovoljnih davaoca krvi. SSŠ „VUKADIN VUKADINOVIĆ“ - Berane Opština: Berane Ime škole: Javna Ustanova Srednja stručna škola „Vukadin Vukadinović” Adresa: Novo naselje b.b. Ime direktora: Dragutin Pajković Broj telefona: +382 (51) 230 390; E - mail: tehnicka@t-com.me Web adresa: www.vvukadinovic.edu.cg.yu O školi JU Srednja stručna škola «Vukadin Vukadinović» je obrazovno vaspitna ustanova koja funkcioniše po savremenim standardima. raspolaže sa 3.056 m2 korisne površine. Osim u Matičnoj školi nastava se izvodi i u Područnom odjeljenju Petnjica na 950 m2 korisne površine. Područje rada - Šumarstvo i obrada drveta - Trgovina turizam i ugostiteljstvo - Saobraćaj - Poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane - Veterina - Ekonomija pravo i administracija - Mašinstvo i obrada metala Obrazovni programi - Tehničar drvoprerade - Šumarski tehničar - Turistički tehničar - Konobar - Kuvar 82 - Tehničar drumskog saobraćaja - Poljoprivredni tehničar - Veterinarski tehničar - Ekonomski tehničar - Pravno-administrativni tehničar - Tehničar marketinga i trgovine - Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije - Automehaničar Moguća novina: - Špeditersko - agencijski i carinski tehničar Izvođenje nastave Kabinetska nastava izvodi se za pojedine nastavne predmete pa tako škola posjeduje sljedeće kabinete: šumarski kabinet, kabinet za računare, kabinet za ugostiteljsku struku, kabinet drvoprerade, kabinet stranih jezika, kabinet mašinstva i kabinet za preduzeće za vježbu (eco net) i kabinet za poljoprivredu i veterinu. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: Prva smjena od 7:30 do 13:15 h Druga smjena od 13:15 19:00 h U PO Petnjica od 08:00 do 13:30 Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima (11 odjeljenja planirano) • Planirani broj upisanih učenika 330 a odjeljenja: • Tehničar drvoprerade 0,5 • Šumarski tehničar 0,5 • Turistički tehničar 1 • Konobar 0,5 • Kuvar 0,5 • Tehničar drumskog saobraćaja 1 • Špeditersko - agencijski i carinski tehničar 1 • Poljoprivredni tehničar 0,5 • Veterinarski tehničar 0,5 • Ekonomski tehničar 1 • Pravno- administrativni tehničar 1 • Tehničar marketinga i trgovine 1 • Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije 1 1 • Automehaničar 83 Od ovog ukupnog broja odjeljenja 3 se planiraju u PO Petnjica i to : • Tehničar marketinga i trgovine 1 • Poljoprivredni tehničar 0,5 • Veterinarski tehničar 0,5 • Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije 0,5 • Automehaničar 0,5 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Ukupno učionica - 25 od toga 14 (1.120 m2 ) matična škola + 11 - PO Petnica (650 m2). Kabineti: informatike i birotehnike, saobraćaja, šumarstva, drvoprerade, ugostiteljstva, poljoprivrede i veterine (328 m2) kompjuterskih učionica (90m2) biblioteka (34 m2) sportska sala (740 m2) radionički prostor (414 m2) kabinet za preduzeće za vježbu (eco net) (95 m2). Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Ruski, Francuski, Njemački i Latinski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Centar za obuku kadrova u drvopreradi – stolarska radionica za izvođenje praktične nastave za obrazovne programe Tehničar drvoprerade i Stolar. Restoran – za izvođenje praktične nastave za obrazovne programe – Turistički tehničar, Tehničar usluživanja, Tehničar kulinarstva, Konobar, Kuvar. Arboretrum, staklenici i plastenici za izvođenje praktične nastave za obrazovne programe Šumarski tehnićar, Poljoprivredni tehničar. Radionica bravara, instaletera i automehaničara za za izvođenje praktične nastave za obrazovne programe automehaničar, instalater i bravar. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Klub mladih pisaca, sportsko društvo, pokret gorana, izviđačko društvo, šahovska sekcija, sekcija biologa, sekcija stranih jezika, likovna i muzička sekcija planinarsko društvo. 84 Bijelo Polje Gimnazija „MILOJE DOBRAŠINOVIĆ“ - Bijelo Polje Opština: Bijelo Polje Ime škole: Gimnazija „Miloje Dobrašinović“ Adresa: Volođina b.b. Ime direktora: Danilo Cmiljanić Broj telefona: +382 (50) 486 622 E-mail: gimnazijabp@t-com.me Web adresa: O školi Nema značajnijeg događaja poslije dobijanja slobode 1912.g. i 1945.g. od otvaranja Gimnazije u Bijelom Polju 1926.g. i Više Realne Gimnazije 1953.g. Prvi direktor gimnazije bio je Miloje Dobrašinović, profesor matematike, čije ime škola danas nosi. Već tri godine škola radi po reformisanom programu. U školskoj 2008/2009.g. upisano je 635 učenika. Škola se može pohvaliti izuzetno zavidnim rezultatima na svim smotrama znanja, tako da su i ove godine učenici naše škole osvojili I mjesto na Državnom takmičenju iz biologije, hemije i ruskog jezika, što pokazuje da je nivo znanja na izuzetno visokom nivou. Takođe na smotrama recitatora i besjedništva osvojili smo prva tri mjesta. Svake godine u školi se organizuje šahovski turnir, sportska takmičenja, humanitarne žurke, akcije prikupljanja knjiga za bibilioteku, kao i organizovanje učeničkih predstava, debatni klub, itd. Područje rada: Gimnazija Obrazovni programi: Opšti smjer Izvođenje nastave: Nastava se ne izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi I smjena 07:30 – 13:20 II smjena 13:30 – 19:20 Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima I razred - 210 učenika 7odjeljenja opšte gimnazije 85 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 12 učionica 700 m2 Kabineti – 4 Kompjuterska učionica – 1 Biblioteka sa preko 20 hiljada knjiga Sportska sala 800 m2 Strani jezici koji se izučavaju u školi I strani jezik – engleski; II strani jezik – ruski; II strani jezik - francuski Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dramska sekcija, Literarna sekcija, Sekcija Recitatorska sekcija i Debatni klub Besjedništvo. modernog plesa SREDNJA STRUČNA ŠKOLA - Bijelo Polje Opština: Bijelo Polje Ime škole: JU Srednja stručna škola Adresa: Voja Lješnjaka 27 Ime direktora: Božidar Ljujić Broj telefona: +382 (50) 433 224; +382 (50) 433 231 E-mail: scbp@t-com.me O školi JU Srednja stručna škola je počela sa radom 23. Aprila 1922 . god. kao Ženska zanatska škola na inicijativu Kola srpskih sestara, uz odobrenje Ministarstva industrije i trgovine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Škola ima dugu tradiciju i tokom svog razvoja i postojana više puta je mijenjala svoje ime, a uporedo sa tim mijenjala se njena organizacina struktura i programska orijentacija. Od januara 2005. god. škola nosi sadašnji naziv. Škola je verifikovana za područja rada III , IV i V stepena. Škola ima direktora, pomoćnika direktora, pedagoga, psihologa i bibliotekara. Transformacija Škole u skladu sa reformom školstva započela je 2001. godine. Realizovano je i u toku je relizacija nekoliko infrastrukturnih i razvojnih projekata. Područje rada - Mašinstvo i obrada metala - Trgovina, turizam i ugostiteljstvo - Poljoprivreda, proizvodnja i prehrana - Saobraćaj 86 Obrazovni programi - Tehničar za kompjutersko konstruisanje - Automehaničar - Instalater sanitarnih uređaja, grijana i klimatizacije - Turistički tehničar - Tehničar prodaje - Kuvar - Konobar - Prehrambeni tehničar - Tehničar drumskog saobraćaja Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski u potpunosti. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Termini smjena: I smjena od 7:30 do 13:30 h II smjena od 13:30 do 19:30 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirani broj učenika koji će biti upisani je 270: Mašinstvo i obrada metala 3 odjeljenja; Trgovina, turizam i ugostiteljstvo 4 odjeljenja; Poljoprivreda, proizvodnja i prehrana 1 odjeljenje; Saobraćaj 1 odjeljenje. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Škola raspolaže sa 11 učionica, ukupne površine 550 m2 i one su solidno opremljene. Dobro su opremljeni kabineti za turizam, ugostiteljstvo, automehaničare, instalatere, opštu mašinsku praksu , kabinet za informatiku i kabinet za tehničare prodaje. Biblioteka je snabdjevena sa potrebnim knjigama koje su predviđene programom. Sportska sala je u dobrom stanju i može da odgovori potrebama učenika. Škola posjeduje kabinete za fiziku, hemiju i biologiju gdje će uskoro stara oprema biti zamijenjena sa novom. Strani jezici koji se izučavaju u školi Ruski i Engleski jezik. 87 Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava se izvodi u školskim radionicama, kabinetima i kod poslodavaca. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Novinarsko-literarna sekcija, kulturno-zabavna, sportske sekcije, preduzeća za vježbe i debatni klub. Organizuje se dopunska i dodatna nastava. 88 Srednja ELEKTRO-EKONOMSKA škola - Bijelo Polje Opština: Bijelo Polje Ime škole: Srednja Elektro-Ekonomska Škola Adresa: Voloðina bb Ime direktora: Božidar Ljujić Broj telefona: +382 (50) 433 224; +382 (50) 433 231 E-mail: scbp@t-com.me Web adresa: O školi Mješovita srednja škola, danas Elektro-ekonomska u Bijelom Polju nastala je 1991. godine transformacijom Obrazovnog centra “ Miloje Dobrašinović “, formiranog spajanjem dotadašnjeg Školskog centra za stručno obrazovanje kadrova u privredi “Veljko Vlahović” i bjelopoljske Gimnazije, 9 februara 1980. godine, nakon izjašnjavanja kolektiva obje škole na referendumu. Kolektiv škole broji 68 radnika, od kojih 46 izvodi nastavu i 22 administrativno-tehnička radnika. Škola u saradnji sa Narodnim Univerzitetom “ Milun Božović “ i Zavodom za zapošljavanje već 7 godina organizuje školu računara. Školske 2002/03. godine Škola je dobila verifikaciju od Ministarstva prosvjete i nauke za organizovanje nastave i ispita petog stepena stručnosti za područje elektrotehnike. Područje rada Elektrotehnika Ekonomija, Pravo i administracija Obrazovni programi Elektrotehničar/ka računara Elektrotehničar/ka telekomunikacija Elektrotehničar/ka energetike Elektrotehničar/ka termickih i rashladnih uređaja Ekonomski tehničar/ka Komercijalni tehničar/ka Tehničar/ka marketinga i trgovine Pravni tehničar/ka Izvođenje nastave Nastava se ne izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Nastava se izvodi u dvije smjene u sledecim terminima: od 7:30 do 13:15 h od 13:30 do 19:15 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Područje rada: Elektrotehnika Obrazovni profili IV stepena stručnosti - Elektrotehničar/ka računara 1 30 - Tehničar/ka montaže telekomunikacionih mreža 1 30 - Elektrotehničar energetike/elektrotehničar za termičke i rashladne uređaje 1 15+15 -Autoelektričar 1 30 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sporska sala, itd. Škola danas raspolaže sa 14 učionica, ukupne površine 687 kvadratnih metara, sa 4 specijalizovane učionice ( za računarstvo i informatiku, elektrotehniku i strane jezike). Škola raspolaže sa fiskulturnom salom površine 312 kvadratnih metara, koja je funkcionalna za izvođenje nastave. Pored navedenih prostorija škola raspolaže sa zbornicom, sa dvije kancelarije, sa sopstvenom bibliotekom koja raspolaže sa 6.723 knjige. Učenicima naše škole je omogućeno korišćenje moderno opremljenih komjuterkih ucionica i cjelodnevni pristup internetu,Škola zajedno sa Gimnazijom raspolaže sa dva sportska poligona. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski jezik Ruski jezik Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Školska radionica Preduzeće (učionica moderno opremljena) Poslovni partneri Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Klub informatičara Debatni klub Sportske sekcije Budva Srednja mješovita škola „DANILO KIŠ” - Budva Opština: Budva Ime škole: JU Srednja Mješovita Škola „Danilo Kiš” Adresa: Trg sunca b.b. Ime direktora: Popović Srđa Broj telefona: +382 (33) 451 260; E-mail: danilokis@t-com.me Web adresa: O školi Škola je osnovana 1987.g. kao Školski centar za Srednje obrazovanje i vaspitanje. Tada je škola imala 9 odjeljenja (270 učenika) i 24 zaposlena radnika. Danas škola nosi ime „Danilo Kiš”. Školu pohada 990 učenika raspoređenih u 37 odjeljenja. Nastavu izvode 67 profesora u dvije smjene. U školi su zaposlena 84 radnika. Školom rukovodi direktor mr Srđa Popović i pomoćnici prof. Budimir Novićević i prof. Tašana Lazović. Područje rada - Gimnazija - Trgovina, ugostiteljstvo, turizam - Ekonomija, pravo i administracija Obrazovni programi - Gimnazija-opšti smjer - Turistički tehničar - Tehničar usluživanja - Tehničar marketinga i tgovine - Tehničar kulinarstva - Tehničar prodaje - Ekonomski tehničar Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski za određenu grupu predmeta. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Nastava se izvodi u dvije smjene u sledećim terminima: I smjena od 7:30 do 13:15 h II smjena od 13:30 do 19:15 h 89 Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Gimnazija-opšti smjer 90 ušenika (3 odjeljenja) Turistički tehničar 60 učenika (2 odjeljenja) Tehničar usluživanja 30 učenika (1 odjeljenje) Tehničar marketinga i tgovine 30 učenika (1 odjeljenje) Tehničar kulinarstva 30 učenika (1 odjeljenje) Tehničar prodaje 30 učenika (1 odjeljenje) Ekonomski tehničar 30 učenika (1 odjeljenje) Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. U školi ima 26 učionica x 56 m2 = 1456 m2 . Opremljenost škole sa učilima je standardna. Kompjuterska učionica od 65m2 je opremljena sa 20 najsavremenijih računara, mrežom, projektorom i kompletnom pratećom opremom. Birotehnički kabinet od 40m2 sa 16 računara, biblioteka sa čitaonicom od 60 m2. Škola nema sportsku salu. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Francuski, Italijanski i Njemački. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U školskoj kuhinji i restoranu. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Debatni klub, Dramska sekcija, Sportske sekcije, Literarna sekcija, Šahovska sekcija i Informatička sekcija. 90 Cetinje Gimnazija CETINJE - Cetinje Opština: Cetinje Ime škole: Gimnazija Cetinje Adresa: Bulevar crnogorskih junaka 95 Ime direktora: Đurišić Miomir Broj telefona:+382 (41) 230 055 E-mail: gimnazijacet@t-com.me Web adresa: www.cetinjskagimnazija.co.me O školi Cetinjska gimnazija osnovana je 1880. godine. i školovala je preko 100 generacija učenika od kojih su mnogi postali poznati naučnici, umjetnici, književnici, političari, kulturni i javni radnici i sl. Ima veoma bogatu i zanimljivu istoriju, kao i veliki značaj za razvoj crnogorske inteligencije. Danas je Cetinjska gimnazija smještena u prelijepoj zgradi koja je renovirana prije tri godine, tako da ima sve potrebne prostorne, materijalne, ali kadrovske uslove za kvalitetno obavljanje obrazovno-vaspitne djelatnosti. Školu pohađa 313 učenika raspoređenih u 12 odjeljenja, a nastavu izvodi 28 profesora. Škola ima sportsku salu, bogatu biblioteku, računarsku učionicu, kabinete... Pored redovne nastave, u školi su zastupljene i mnoge vannastavne aktivnosti. Područje rada Gimnazija Obrazovni programi Opšti smjer Izvođenje nastave Nastava se ne izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Prva smjena od 7:30 do 13:30 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima 90 učenika (3 odjeljenja po 30 učenika) 91 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 12 učionica-ukupna površina 674 m2, 1 kompjuterska učionica, površine 66 m2, biblioteka površine 72 m2, sportska sala površine 288 m2. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Italijanski, Francuski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dramska sekcija, debatni klub, ekološka sekcija, sportska sekcija (fudbal), muzička sekcija, likovna sekcija. SREDNJA STRUČNA ŠKOLA - Cetinje Opština: Cetinje Ime škole: JU Srednja Stručna Škola Adresa: Bulevar crnogorskih junaka 95 Ime direktora: Ljubomir Ražnatović Broj telefona: +382 (41) 233 508; +382 (41) 233 508 E-mail: sssct@t-com.me O školi Osnovana je i počela sa radom školske 1932/33 a radila sa kraćim prekidom do 1941.god. Godine 1946 ponovo počinje sa radom kao Državna škola učenika u privredi. Tokom svog postojanja škola je mijenjala nazive: od 1964/65.g. nosi naziv Školski centar za stručno obrazovanje „Bogdan Laković“ Cetinje. Od 1.9.1976.g. škola radi u sastavu Obrazovnog centra Cetinje. Od školske 1993/94.g. njen naziv mijenja se u JU Srednja škola Cetinje. Kao JU Mješovita stručna škola registrovana je kod Privrednog suda u Podgorici. Od 2004.g. škola nosi naziv JU Srednja stručna škola Cetinje. Područje rada - Mašinstvo i obrada metala - Saobraćaj - Ugostiteljstvo, Trgovina i Turizam - Zdravstvo, Farmacija i Socijalna zaštita 92 Obrazovni programi - mašinski tehničar - tehničar prodaje - turistički tehničar - tehničar drumskog saobraćaja - medicinska sestra – tehničar - prodavač - III stepen Izvođenje nastave Nastava se ne izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena od 7:30 do 13:25 h II smjena od 14:00 do 19:55 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirano je 150 učenika u 5 odjeljenja: - mašinski tehničar 30 učenika - turistički tehničar 30 učenika - medicinska sestra – tehničar 30 učenika - ekonomski tehničar 30 učenika - kuvar – konobar 15 + 15 učenika Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Učionice – opšte namjene. Kompjuterska učionica posjeduje 15 + 1 računara, projektor i prateću opremu. Površina 65 m2. Biblioteka se nalazi u kompjuterskoj učionici i ima 3000 knjiga. Sportska sala je površine 288 m2. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Francuski, Italijanski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava za trgovinu, ugostiteljstvo i turizam izvodi se u privatnim objektima, za medicinske sestre u bolnici Danilo I na Cetinju, za mašinske tehničare i saobraćajne tehničare u školskoj radionici. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. - Štampanje zbornika radova učenika i nastavnika, - Učestvovanje na danima frankofonije, - Učestvovanje na Festivalu učeničkog dramskog stvaralaštva, - U školi djeluju dramske grupe modernog i orijentalnog plesa. 93 Srednja likovna škola „PETAR LUBARDA“ - Cetinje Opština: Cetinje Ime škole: JU Srednja likovna škola „Petar Lubarda“ Adresa: Bulevar crnogorskih junaka 95 Ime direktora: Srđan Ilinčić Broj telefona: +382 (41) 233 600; E-mail: slslubarda@t-com.me Web adresa: www.slslubarda.cg.yu O školi Prvu Umjetničku školu u Crnoj Gori, osnovali su crnogorski umjetnici Petar Lubarda i Milo Milunović, na Cetinju 1946 godine. Lubarda je bio njen prvi direktor, a Milunović profesor crtanja i slikanja. Škola se 1948.godine seli u Herceg Novi i pedesetih godina se ukida kao kadrovska škola. Radoslav Milošević-Atos, uz pomoć poštovalaca umjetnosti, i nadležnih institucija Crne Gore uspijeva da obnovi školu kroz obrazovni profil „Likovni tehničar“ 1991 u okviru Srednje škole koju će nakon sedam godina, školske 1998/99. osamostaliti u posebnu instituciju pod sadašnjim nazivom uz podršku Ministarstva prosvjete i nauke Crne Gore. Iste godine se uvodi još jedan obrazovni program „Tehničar dizajna grafike“ da bi 2004. godine krenuo reformisani program „Likovni saradnik slikar“ zamijenivši „Likovnog tehničara“. Time je škola značajno obogatila svoju obrazovnu ponudu. Škola ima web stranu još od 1998. godine. Od ne malog značaja je i Studentski, odnosno đački dom u gradu pod Lovćenom koji svake godine udomi 15-tak naših učenika što, osim interesantnih programa i postignutog rejtinga, takođe utiče na atraktivnost ove škole na širem crnogorskom prostoru. Bivši učenici škole Mrdak Branko i Ilinčić Srđan, sada su profesori škole. Ogromna većina nastavnog kadra završila je Fakultet likovnih umjetnosti na Cetinju. Škola ima, osim direktora, još tri magistra slikarstva: Sekulić Gorana, Mrdak Branka i Ilinčić Srđana. Studenti FLU Cetinje obavljaju praksu iz metodike u ovoj školi. Približno polovina studenata FLU su bivši đaci škole. Školske 2000/2001. godine zabilježen je rekordni upis učenika ove škole na tri likovne akademije na Cetinju, u Trebinju i Beogradu od ukupno 18 upisanih učenika naše škole. Saradnja sa muzičkim školama, stručnim školama, gimnazijama, vrtićima i domovima za djecu sa posebnim potrebama je intenzivna i traje tokom cijele nastavne godine. Saradnja sa visokoškolskim institucijama Fakultetom likovnih umjetnosti sa Cetinja i Fakultetom vizuelnih umjetnosti u Podgorici je značajna i u stalnom je usponu! Područje rada Kultura, Umjetnost i Javno informisanje. 94 Obrazovni programi - Likovni saradnik slikar - Tehničar dizajna grafike Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u jednoj smjeni 7:30 do 14:00 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirani broj upisanih učenika za upis je 10 Likovnih saradnika i 10 Tehničara dizajna grafike. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Škola ima kompjutersku učionicu sa 14 računara, projektorom, internet vezom (ADSL), 6 ateljea (3 ateljea sa po jednim računarom) zajedničku biblioteku i sportsku salu i igralište sa Gimnazijom. Ukupna površina škole je oko 1100 m2. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski jezik Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava se izvodi u 6 ateljea koji su opremljeni za kvalitetno izvođenje nastave. To su ateljei za crtanje, slikanje, konzervaciju, vajanje, grafiku slikanje. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Škola organizuje brojne stručne izlete i ekskurzije u toku nastavne godine u zemlji i inostranstvu. Značajna je saradnja škole sa NVO sektorom kroz razne projekte usmjerene ka unapređivanju obrazovanja kao što je „ARTE SANO“ iz Podgorice. Sa školama u inostranstvu SLŠ „Petar Lubarda“ Cetinje ostvaruje značajnu saradnju. Primjer uspješne saradnje je saradnja sa Školom za primijenjene umjetnosti iz Skoplja DSUPU „Lazar Ličenoski“. 95 96 Danilovgrad Gimnazija “PETAR I PETROVIĆ NJEGOŠ” - Danilovgrad Opština: Danilovgrad Ime škole: Gimnazija “Petar I Petrović Njegoš” Adresa: Lazara Đurovića b.b. Ime direktora: Pavićević Slavica Broj telefona: +382 (20) 813 043; +382 (20) 812 330 E-mail: gimnazijadg@t-com.me Web adresa: www.gimnazijadg.edu.cg.yu O školi Danilovgradska gimnazija je otpočela rad 1919/20. godine, kao Državna četvororazredna gimnazija, koja je radila u kontinuitetu, sa 14 odjeljenja (650 učenika) do 1941. godine. 1970. godine u Danilovgradu je otvoreno područno odjeljenje Gimnazije »Slobodan Škerović«, a već 1973. godine na osnovu Odluke Skupštine Opštine Danilovgrad broj 01-2807 od 19.juna 1973. godine osniva se samostalna vaspitno-obrazovna ustanova, Gimnazija u Danilovgradu sa nazivom »Petar I Petrović Njegoš«. Dan škole je 31. oktobar. Od 1970-2008. godine diplomu četvrtog stepena stručnosti dobilo je oko 2400 učenika, a o završenom trećem stepenu 532 učenika. Od 2001/02. godine do danas u Gimnaziji »Petar I Petrović Njegoš« se obrazuju samo gimnazijalci, a broj učenika se kreće oko 450. Tokom svog postojanja Škola je postigla visok nivo u sistemu srednjeg obrazovanja u Crnoj Gori; na ovakav podatak upućuju ocjene mjerodavnih institucija, prosvetno-pedagoških službi, bivših i sadašnjh učenica, roditelja, visokoškolskih institucija i građana. Za uspješan rad škola je dobila brojna priznanja, izdvajamo nagradu »Deveti decembar« SO Danilovgrad 1994. godine. Zašto je naša škola dobar izbor? Jedna smo od najboljih pripremnih škola u Crnoj Gori. Naši učenici postaju uspješni studenti. Nastava je kabinetska i 100% je stručno zastupljena. Talentovanim učenicima pruža se svaki vid podsticaja i pomoći. Maksimalno se izlazi u susret potrebama učenikasportista. Nastava fizičkog vaspitanja održava se u sportskoj hali i na poligonima škole. Škola posjeduje najmoderniju kompjutersku učionicu i stalnu vezu sa Internetom. Bezbjednost učenika u objektu i na terenima škole je potpuna, čimu doprinosi i video nadzor. Za učenike iz Podgorice obezbijeđen je besplatan prevoz autobusima. Svi naši učenici se osiguravaju po više nego povoljnim uslovima. U saradnji sa Domom zdravlja kontinuirano se obavljaju sistematski pregledi učenika. U školi postoji biblioteka sa 97 solidnim fondom knjiga koji se stalno uvećava. Izuzetno je dobar i plodotvoran rad Zajednice učenika. Pravila ponašanja jednaka su za sve i maksimalno se poštuju.Na godišnje izmjene i dopune Pravilnika o kućnom redu utiču i učenici. Nemamo zabilježen slučaj uzimanja opojnih droga. Kod nas se nerijetko održavaju stručna predavanja o bolestima zavisnosti. Saradnja odjeljenskih starješina i roditelja je na izuzetno visokom nivou. Savjet roditelja učestvuje u rješavanju svih važnijih pitanja vezanih za školu. Svakom učeniku omogućiće se da ispolji svoje kreativne sposobnosti kroz rad u nekim od sekcija i društava naše škole. Organizujemo i nastavu koja je izmještena iz škole, kao izlete i stručne ekskurzije. Važimo za jednu od najuređenijih i najčistijih škola. Imamo široku saradnju sa NVO koje se bave obrazovanjem, problemima i životom mladih ljudi. Područje rada Gimnazija Obrazovni programi Opšta gimnazija Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Prva smjena od 8 do 14 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima I razred 150 učenika - 5 odjeljenja Opremljenost učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 17 učionica – kabineta površine 1013 m2, kompjuterska učionica površine 73 m2, biblioteka sa čitaonicom površine 60 m2, sportska sala površine 1800 m2. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Ruski, Francuski i Njemački jezik (fakultativno). Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Literarna sekcija, Stonoteniska sekcija, Računarska sekcija, Novinarska sekcija, Recitatorska sekcija, Likovna sekcija, Biblotetska sekcija, Ekološka sekcija, Mladi fizičari, Astronomsko društvo, Debatni klub, Sportsko društvo i Hor. 98 Herceg Novi MSŠ „IVAN GORAN KOVAČIĆ“ - Herceg Novi Opština: Herceg Novi Ime škole: JU MSŠ „Ivan Goran Kovačić“ Adresa: Branka Ćopića 4 Ime direktora: Momir Dragićević Broj telefona: +382 (31) 344 004; +382 (31) 345 002 E-mail: schn@t-com.me Web adresa: www.smsigkovacic.com O školi Škola ima dugu tradiciju još od Niže gimnazije osnovane 1919. godine. Gimnazija je počela da radi 1953. godine, a od 1962. godine radi i ekonomska škola. Objedinjavanjem Gimnazije, Ekonomske i Škole učenika u privredi 1971. godine formiran je Školski centar “Ivan Goran Kovačić”. Školska zgrada je sagradjena 1971. Nastava je kabinetska. Škola realizuje programe gimnazije. Trogodišnji programi: konobar, kuvar, prodavac i frizer. Četvorogodišnji programi: fizioterapeutski tehničar, građevinski tehničar, ekonomski tehničar, tehničar usluživanja, tehničar kulinarstva, turistički tehničar, tehničar prodaje i tehničar marketinga i trgovine. Područje rada - Gimnazija - Turizam, Ugostiteljstvo i Trgovina - Zdravstvo i Farmacija - Ekonomija, Pravo i administracija - Građevinarstvo i Geodezija - Lične usluge Obrazovni programi - Opšta gimnazija, - Turistički tehničar, - Tehničar kulinarstva, - Tehničar usluživanja, - Tehničar prodaje, - Ekonomski tehničar, - Tehničar marketinga u trgovini, - Fizioterapeutski tehničar, - Građevinski tehničar visokogradnje, 99 - Kuvar, - Konobar, - Prodavač - Frizer. Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Nastava se izvodi u dvije smjene u sledecim terminima: I smjena od 7:30 do 13:00 h II smjena od 13:00 do 18:50 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Četvrti stepen: Gimnazija 120 učenika – 4 odjeljenja Turistička 30 učenika -1 odjeljenje Ugostiteljska 30 učenika – 1 odjeljenja Fizioterapeutska 30 učenika – 1 odjeljenje Ekonomska 30 učenika -1 odjeljenje Marketing 30 učenika -1 odjeljenje Tgovina 30 učenika – 1 odjeljenje Treći stepen: Konobar i kuvar Frizer (muški i ženski) 30 učenika – 1 odjeljenje 30 učenika -1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 26 kabineta, 2 kompjuterske učionice, biblioteka sa 18000 knjiga Sportska sala. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Italijanski, Francuski i Njemački jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Radionice u školi i praksa u preduzećima. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dramska, Literarna, Foto, Novinarska, Ekološka, Bibliotetska, Prevodilačka, Sportska i Astronomska sekcija, Debatni klub, Đački parlament, Ples, Hor, Klub mladih barmena, Kulinarski klub, ... 100 Kolašin Srednja mješovita škola „BRAĆA SELIĆ“ - Kolašin Opština: Kolašin Ime škole: JU Srednja Mješovita Škola „Braća Selić“ Adresa: 13. jul br. 9 Ime direktora: Perović Zvonko Broj telefona: +382 (20) 865 224; +382 (20) 865 126 E-mail: bracaselic@t-com.me O školi Početak rada srednje škole (gimnazije) u Kolašinu, po raspoloživim podacima, vezuje se za školsku 1910/1911 godinu, kada je prvi put otvorena privatna gimnazija. Do 1956. godine srednja škola u Kolašinu je nekoliko puta, kraće, prekidala svoj rad. U drugoj polovini 1956. godine ukinuta je srednja škola u Kolašinu. Školske 1965-66 godine, uz angažovanja SO Kolašin i uz podršku gimnazije „Slobodan Škerović“ iz Titograda, otvoreno je u Kolašinu područno odjeljenje gimnazije „Slobodan Škerović“. Nakon šestogodišnjeg rada kao područno odjeljenje, kao samostalna radna organizacija srednjeg obrazovanja, formirana je kolašinska gimnazija „Braća Selić“. U svojoj novoj zgradi, koja je završena i otvorena 13.jula 1979. godine, gimnazija danas radi u sklopu srednje mješovite škole. Iz godine u godinu škola konstantno unapređuje uslove i organizaciju svog rada. Na raznim takmičenjima državnog i međunarodnog ranga učenici škole postižu veoma dobre rezultate i osvajaju prva mjesta, dobijaju brojne medalje i razna druga priznanja. Kvalitetan rad škole i visoki standardi po raznim segmentima nastavnog i vannastavnog rada potvrđuju visok renome koji škola ima na lokalnom i državnom nivou i sasvim opravdano, realno i objektivno svrstavaju školu u red najuspješnijih srednjih škola u Crnoj Gori. Područje rada - Gimnazija - Trgovina, Turizam i Ugostiteljstvo - Ekonomija, pravo i administracija Obrazovni programi - Opšta gimnazija - Ekonomski tehničar - Tehničar usluživanja 101 Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski za stručne grupe predmeta i određen broj opšteobrazovnih predmeta. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Nastava se izvodi u jednoj smjeni i to od 7:10 do 13:10 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima - Ukupno 150 učenika ( 5 odjeljenja IV stepena ) i to: - Opšta gimnazija 2 odjeljenja, 60 učenika - Ekonomski tehničar 1 odjeljenje, 30 učenika - Tehničar kulinarsva 1 odjeljenje, 30 učenika - Tehničar usluživanja 1 odjeljenje, 30 učenika Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 12 učionica, 6 kabineta, 2 radionice, 1 računarska sala (17 kompjutera, lap top, projektor, laserski štampač), biblioteka sa čitaonicom (12.500 knjiga). Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Francuski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava se izvodi u Centru za obuku ‘’Planinar’’, koji predstavlja organizacionu jedinicu škole ( za obrazovne profile: kuvar, konobar, tehničar kulinarstva, tehničar usluživanja). Uslovi za izvođenje nastave su izvanredni, a naš Centar za obuku ima odlične pretpostavke da postane regionalni obučni centar za ugostiteljske obrazovne profile. Za obrazovni profil prodavač, praktična nastava se izvodi u objektima privatnih preduzetnika sa kojima škola ima sklopljene ugovore, a za obrazovni profil ekonomski tehničar praktična nastava se izvodi u školskoj računarskoj sali i računarskom kabinetu. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. BIOS-biološka sekcija, Sekcija za francuski jezik, Računarska, Dramska, Omladinski klub, Debatni klub, Ekološka, Maskenbal, Istorijsko-ekološka sekcija, Geografska, Recitatorska, Sekcija za flambiranje, Kuvarska, Sekcija za barmene, Restoraterstvo, Prevodilačka – engleski jezik, Hemijska, Borilački sportovi – samoodbrana, Ruski klub, Karaoke, Aerobik, Sport- mali fudbal, košarka, Ruski jezik na internetu, Stvaralačko-istraživačka sekcija, Izleti i ekskurzije, dodatna nastava iz matematike, iz hemije, ruskog jezika, informatike, matematike- priprema za maturski ispit, dopunska nastava iz matematike – za sve razrede i dopunska iz hemije. 102 Kotor Gimnazija KOTOR - Kotor Opština: Kotor Ime škole: Ju Gimnazija Kotor Adresa: Dobrota b.b. Ime direktora: Maslovar Mirko Broj telefona: +382 (32) 330 271; +382 (32) 330 272 E-mail: dir.gimnazija.ko@t-com.me O školi Kotorska gimnazija je sa dubrovačkom i zadarskom, najstarija gimnazija na prostorima bivše Jugoslavije. Njeni korijeni potiču još od davne 1326. godine, kada je u Kotoru postojala gramtikalna škola, nivo sadašnje srednje škole. Od tada, u Kotoru postoji srednja škola u obliku gramatikalne, liceje, akademije, da bi se 1811. otvorila evropska gimnazija, kao što je postojala u svim drugim evropskim metropolama. O postojanju i radu kotorske gimnazije, od gramatikalne škole do danas, sačuvana je kompletna arhivska dokumentacija. To što je Kotor od davnina imao svoju školu bitno je uticalo na sjajne kulturne tekovine starih Kotorana koji su se svojim umnim, razboritim i neumornim radom kulturno toliko uzdigli, da su gradu Kotoru dodijelili vodeće mjesto među naprednim i kulturnim gradovima na Mediteranu. Kotor je bio na dobrom glasu i nadaleko se slavio kao grad učenjaka, književnika, učenih pisaca, pjesnika, pravnika, ljekara, umjetnika, slikara, inženjera, graditelja, majstora zlatara, profesora i rektora svjetskih univerziteta, ministara, državnika i odvažnih pomoraca. Danas, gimnazija u Kotoru radi u zgradi sagrađenoj poslije zemljotresa 1979. godine, na prostoru od 4800 m2, ima 590 učenika raspoređenih u 20 odjeljenja i 37 profesora. Područje rada - Opšta gimnazija - Zdravstvo i Socijalna zaštita - Ekonomija, Pravo i Administracija Obrazovni programi - Opšti smjer gimnazije - Ekonomski tehničar-novi nastavni program - Medicinski tehničar 103 Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Prva smjena od 7:45 do 13:45 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Gimnazija 4 odjeljenja Medicinski tehničar 1 odjeljenje-opšti smjer Ekonomski tehničar 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 18 učionica, 3 kabineta, 2 kompjuterske učionice, 1 biblioteka, sportska sala i amfiteatar. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Italijanski, Francuski i Njemački jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za učenike medicinske struke u Opštoj bolnici u Kotoru, Domu zdravlja u Kotoru, bolnici Risan, Psihijatrijskoj bolnici-Kotor, Domu zdravljaRisan i bolnici u Herceg Novom. Za učenike ekonomske struke organizuje se praktična nastava u školi, bankama na području Kotora, privatnim firmama i ustanovama u Kotoru. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. U školi postoji prvoligaški ženski odbojkaški klub „Gimnazijalac“, radi ekološka sekcija, dramska, literalna sekcija, hor i četiri firme učeničkog preduzetništva. SREDNJA POMORSKA ŠKOLA - Kotor Opština: Kotor Ime škole: Srednja Pomorska Škola Adresa: Dobrota b.b. Ime direktora: v.d. Veljko Botica Broj telefona: +382 (32) 305 212; +382 (32) 302 420 E - mail: pomorskaskotor@t-com.me Web: www.pomorskakotor.com 104 O školi Nalazi se u Dobroti, Kotor, osnovana 1849. godine, 2001.godine sertifikovana po standardu ISO 9001, 2006.godine prošla resertifikaciju. Planovi i programi usklađeni sa: - Propisima IMO- a - STCW konvencijom o sticanju ovlašćenja Diploma priznata svuda u svijetu, mogućnost zaposlenja nakon završene škole, mogućnost daljeg školovanja. Vijek i po uspjeha je za nama, a još uvijek plovimo punom snagom! Područje rada Pomorski saobraćaj Obrazovni programi - Nautički tehničar - Brodomašinski tehničar - Špeditersko-agencijski i carinski tehničar (program u izradi) Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u jednoj prijepodnevnoj smjeni, od 7:45 do 13:40 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirano je da se upiše ukupno 150 učenika i to: Nautički tehničar 60 učenika u 2 odjeljenja Brodomašinski tehničar 60 učenika u 2 odjeljenja Špeditersko-agencijski i carinski tehničar (program u izradi) 30 učenika u 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Površina škole 3.400m2, 13 učionica od čega 1 kompjuterska, Radionica za praktičnu nastavu, Biblioteka i Sportska sala. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U prostorijama koje su opremljene simulatorima, radionici sa mašinama za obradu metala i na školskom brodu Jadran. 105 Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Veslanje, Ekološke akcije, Radionice iz oblasti društva i kulture i Sportski turniri. Škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje „ VIDA MATJAN “ - Kotor Opština Kotor Ime škole: Škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje “ Vida Matjan“ Adresa: Stari grad 456 Ime direktora: Dulović Marina Broj telefona: +382 (32) 302 676; +382 (32) 323 681 E-mail:sosmon@t-com.me Web adresa: www.muzickaskolakotor.cg.yu O školi Niža muzička škola je osnovana 11.03 1947. god. U 63 god svog postojanja kroz obrazovni rad Škola je dala društvu veliki broj istaknutih muzičkih stvaralaca. Među njima su brojni pedagozi, profesori i eminentni umjetnici. Vjekovna muzička tradicija grada kojeg simbolizuju kultura i umjetnost su glavni zadaci i prioriteti naše ustanove. Prosvjetni kadar je oduvijek ulagao maksimalne napore da mlade i talentovane generacije što bolje i kvalitetno muzički opismeni. Najbolji pokazatelj uloženog rada su visoki plasmani i brojne nagrade koje naši učenici postižu na raznim domaćim i međunarodnim takmičenjima. Područje rada Kultura, Umjetnost i Javno informisanje. Obrazovni programi - Klavir - Gitara - Violina - Viola - Violončelo - Kontrabas - Solo pjevanje - Horna - Flauta - Klarinet 106 - Saksofon, - Truba, - Trombon, - Harmonika, - Muzički saradnik - Oboa, - Muzička produkcija ( dizajner zvuka u pripremi ) Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski induvidualno i grupno. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u jutarnjoj smjeni od 7:45 do 13:45 h i u poslijepodnevnoj od 14h do 20.30h za grupnu I induvidualnu nastavu. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Broj planiranih učenika za upis je 29 učenika u dva odjeljenja. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka. Od 1985 godine Škola je locirana u središtu Starog grada, na trgu koji se zove “ Grecco” gdje na pravi način simbolizuje ulogu i mjesto muzičkog života drevnog grada. Zgrada je sagrađena u XIX vijeku i učionički prostor predstavljaju : Grupne učionice (8), induvidualne učionice (20), biblioteka (1), kompjuterska učionica (1), studio, koncertna dvorana Crkva Sv Duha. Koncertna dvorana Crkva Sv. Duha je barokno zdanje iz XVII vijeka koji predstavlja jedinstven primjer akustički vrijednog spomenika kulture. Sva javna predstavljanja učenika se odvijaju u pomenutoj Sali kao što su interni časovi, koncerti , izložbe, promocije, festivali… Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Italijanski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava se izvodi u induvidualnim učionicama koje su opremljene kvalitetnim muzičkim instrumentima kao i u horskoj sali i Koncertnoj dvorani Crkvi Sv Duha. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. 107 Škola je stalno prisutna u kulturnoj ponudi grada tako da se u toku jedne školske godine održi do 20 koncerata učenika i profesora 10 – 15 gostovanja kao i brojne manifestacije i Festivali. U poslednje tri godine sa uspjehom je organizovan Festival mladih muzičara Crne Gore, brojni seminari, a takođe sa uspjehom se realizuje međunarodna saradnja i razmjena učenika. U poslednje dvije godine naši učenici su gostovali u Beogradu, Beču, Ljubljani, Makarskoj, Milanu, Šibeniku i Ohridu. 108 Mojkovac SMŠ „VUKSAN ĐUKIĆ” - Mojkovac Opština: Mojkovac Ime škole: JU Srednja Mješovita Škola „Vuksan Đukić” Adresa: Vuka Karadžića b.b. Ime direktora: Kosović Rajko Broj telefona: +382 (50) 470 068 ; +382 (50) 472 380 E-mail: jusrvdjukic@t-com.me Web adresa: www.mojaskola.me/mjesovita-mk O školi Budući da je škola mješovita, obrazujemo gimnazijska, kao i odjeljenja stručne škole III i IV stepena. Dan Škole je 9.maj –Dan Evropske Unije. Vizija škole je veoma jasna – biti najbolji, prvo u regionu, a kasnije i šire. U tom cilju, ulažemo značajna sredstva u modernizaciju nastavnih prostora i, naravno, u ljudski resurs. Trenutno, školu pohađa 440 učenika razvrstanih u 8 odjeljenja Gimnazije i 11 odjeljenja Stručne škole. Našoj školi gravitira izvjestan broj učenika iz Kolašina, naročito za za zanimanja trećeg stepena. Namjera nam je da zadržimo sve svršene mojkovačke osnovce i privučemo učenike iz susjednih gradova. Nastava teorijskih predmeta se izvodi u jednoj 10 00 produženoj smjeni, od 07 do 15 , a praktična nastava se izvodi u dvije smjene. Područje rada - Gimnazija - Trgovina, ugostiteljstvo i turizam - Mašinstvo i obrada metala - Ekonomija, Pravo i Administracija - Elektrotehnika - Lične usluge Obrazovni programi - Opšta gimnazija - Turistički tehničar - Ekonomski tehničar - Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije - Monter telekomunikacionih sistema - Prodavač - Tehničar marketinga i trgovine 109 - Mašinski tehničar - Frizer Izvođenje nastave Škola raspolaže sa 14 kabineta i to: Društvena grupa predmeta, Ruski jezik, Istorija / geografija, Fizika, Hemija, Računarski, Ekonomska grupa predmeta, Engleski jezik, Matematika, Mašinska grupa predmeta, Maternji jezik, Maternji jezik, Univerzalna učionica, Biologija. Škola je ušla u projekat Jačanje stručnog obrazovanja na sjeveroistoku Crne Gore u oblastima turizma i poljoprivrede, pa će kao dio projekta kandidovati opremanje đačkog restorana. Škola raspolaže sa 2 radionice – jednom za praktičnu nastavu za mašinstvo i jednom za elektrotehniku, kao i frizerskim salonom. Smjene i termini smjena u kojima škola radi 10 00 Nastava teorijskih predmeta se izvodi u jednoj smjeni, od 07 do 15 , a praktična nastava se izvodi u dvije smjene. Prva smjena od 7:10 do 13:10 h Druga smjena od 13:30 do 19.30 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Opšta gimnazija 2 odjeljenja (60 učenika) Ekonomski tehničar/ka 1 odjeljenje (30 učenika) Poljoprivredni tehničar 1 odjeljenje (30 učenika)* Tehničar kulinarstva/Tehničar usluživanja 1 odjeljenje ( 15+15 učenika)* Frizer/ka 1 odjeljenje (30 učenika) * Još nije dobijena zvanična saglasnost resornog Ministarstva. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 5 kabineta je opremljeno TV i DVD setom, a 3 kabineta su opremljena PC i LCD-projektor setom. Škola posjeduje 1 savremenu računarsku učionicu (16 računara), umreženu i priključenu na Internet. Biblioteka broji 17000 knjiga. Sportska sala je nekih 2000m2 i u njoj se igraju utakmice Druge lige za rukometaše. Osim sale tu su i 2 otvorena terena za fudbal, rukomet i košarku. Škola ima i 2 radionice za izvođenje praktične nastave, kao i frizerski salon. 110 Strani jezici koji se izučavaju u školi U školi se izučavaju dva strana jezika – Engleski i Ruski. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za sve reformisane obrazovne profile, praktična nastava se izvodi u kabinetima i školskim radionicama. Za nereformisane obrazovne profile, praktična nastava je obezbijeđena kod socijalnih partnera ( preduzeća, hoteli, prodavnice itd.). Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Od bogatog izbora vannastavnih aktivnosti izdvajaju se novinarska sekcija, koja izrađuje školski časopis Feniks i zidne novine, debatni klub, likovna sekcija, mlade ekologe i brojne sportske sekcije ( atletika, rukomet, odbojka, fudbal, itd.). 111 112 NIKŠIĆ Gimnazija „STOJAN CEROVIĆ“ - Nikšić Opština: Nikšić Ime škole: Gimnazija „Stojan Cerović“ Adresa: Partizanski put b.b. Ime direktora: Raičević Žarko Broj telefona: +382 (40) 231 847; +382 (40) 231 847 E-mail: gimnazijank@t-com.me Web adresa: www.gimnazijank.cg.yu O školi Gimnazija u Nikšiću već decenijama nosi ime Stojana Cerovića, istaknutog profesora, kulturnog radnika, učesnika U NOR-u, vijećnika AVNOJ-a. 18. februara 1957. godine gimnazija je počela sa radom u novoj zgradi (ulica Narodnih heroja). Tek će podizanjem nove školske zgrade gimnazije (ulica Partizanski put) i preseljavanjem škole u nove prostorije, 2. septembra 1996. godine, nastati uslovi za kvalitetan rad i nastavljanje tradicije Nikšićke gimnazije. Te godine je škola ponovo dobila ime JU Gimnazija ‘Stojan Cerović’. Nova zgrada omogućila je najpovoljnije uslove za rad škole. Formirani su brojni kabineti, kompjuterske učionice, moderne učionice za izučavanje stranih jezika, kao i mnogi drugi povoljni uslovi. Nijesu izostali ni rezultati.. Povećavan je i broj odličnih učenika i dobitnika diplome Luča. Gimnazija „Stojan Cerović“ – Nikšić je reformisana , kao gimnazija opšteg smjera. Sigurno je da će Gimnazija ‘Stojan Cerović’ u Nikšiću, nastavljajući slavnu tradiciju, koja obavezuje i profesore i učenike, i u novoj reformi biti ugledna škola i trajni ponos Nikšića i Crne Gore. Područje rada Opšta gimnazija. Obrazovni program Opšti smjer gimnazije Izvođenje nastave Nastava se izvodi u kabinetima. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Prva smjena od 08.00h do 13.45h; Druga smjena od 14.00h do 19.45h 113 Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima U narednoj školskoj godini upisaće se 280 učenika opšteg smjera u 10 odjeljenja. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Škola raspolaže sa 28 kabineta, kompjuterskom učionicom sa 19 računarskih jedinica i stalnom internet vezom, amfiteatrom sa 150 mjesta kao i fiskulturnom salom. Strani jezici koji se izučavaju u školi U školi se izučavaju engleski, ruski, francuski i italijanski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. U školi rade sportska, literarna, likovna i dramska sekcija, a organizovana je dodatna nastava iz skoro svih predmeta na kojima se učenici pripremaju za državna i međunarodna takmičenja. Srednja Ekonomsko-ugostiteljska škola - Nikšić Opština: Nikšić Ime škole: Srednja Ekonomsko-Ugostiteljska Škola Adresa: Vuka Karadžića 83 Ime direktora: Lučić Duško Broj telefona: +382 (40) 235 640; +382 (40) 235 640 E - mail: ekonomskank@t-com.me O školi Škola je osnovana 1961. godine, ima 1150 učenika, 36 odjeljenja, 85 zaposlenih od čega 65 nastavnika. Područje rada - Ekonomija, Pravo i Administracija - Trgovina, Ugostiteljstvo, Turizam Obrazovni programi - Tehničar marketinga i trgovine 114 - Ekonomski tehničar - Turistički tehničar - Tehničar prodaje - Komercijalni tehničar - Konobar - Kuvar Izvođenje nastave Nastava se ne izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena od 8:00 do 13:40 h II smjena od 14:00 do 19:40 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima 270 učenika - 9 odjeljenja Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 18 klasičnih učionica – novi namještaj, Savremena računarska učionica, Sportska dvorana i Biblioteka sa 20000 knjiga. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Ruski, Francuski i Italijanski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za trgovca u kompaniji Plus Komerc. Za ugostitelje u ugostiteljskim preduzećima. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Sportsko društvo „Ekonomist“ i Debatni klub. PRVA SREDNJA STRUČNA ŠKOLA - Nikšić Opština: Nikšić Ime škole: JU Prva Srednja Stručna Škola Adresa: Vuka Karadžića 83 Ime direktora: Davidović Goran Broj telefona: +382 (40) 212 801; +382 (40) 212 801 E - mail: psss55@t-com.me 115 O školi 2006. Škola mijenja naziv u PRVA SREDNJA STRUČNA ŠKOLA. Škola je realizovala mnoge projekte kako sa domaćim socijalnim partnerima tako i međunarodnim asocijacijama, od kojih je najznačajniji projekat opremanja školskih radionica realizovan sa CHF-om vrijedan 180.00 €, projekat obuke zavarivača sa međunarodnom korporacijom ALSTROM, projekat sa Ministarstvom turizma – održavanje kompletne turističke signalizacije, izrada saobraćajne signalizacije za Opštinu Nikšić, prekvalifikacija i doobuka nezaposlenih licai lica romske nacionalnosti, kao i podrška invalidnim licima u više projekata u saradnji sa Zavodom za zapošljavanje itd. Područje rada - Mašinstvo i obrada metala - Saobraćaj - Geodezija i građevinarstvo - Zdravstvo, farmacija i socijalna zaštita - Poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane - Tekstilstvo i kožarstvo Obrazovni programi - Mašinski tehničar za energetiku - Automehatroničar - Limar – autolimar - Automehaničar - Bravar - Zavarivač - Tehničar drumskog saobraćaja - Građevinski tehničar za visokogradnju - Rukovalac građevinskom mehanizacijom - Medicinska sestra – tehničar - Pedijatrijska sestra – tehničar - Prehrambeni tehničar - Pekar - Prerađivač mlijeka - Tehničar konfekcije - Konfekcionar Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: prva smjena od 8:00 do 13:50 h, druga smjena od 14:00 do 19:50 h 116 Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Ukupno 10 odjeljenja 300: Mašinski tehničar energetike 30 učenika Automehatronika 30 učenika Mašinski obrazovni profil 30 učenika Tehničar drumskog saobraćaja 30 učenika Građevinski tehničar za visokogradnju 30 učenika Rukovalac građ. mehanizacijom 30 učenika Medicinska sestra – tehničar 30 učenika Pedijatrijska sestra – tehničar 30 učenika Prehrambeni tehničar 30 učenika Pekar; Prerađivač mlijeka 30 učenika Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 23 kabineta opremljena novim namještajem i osnovnim nastavnim sredstvima, projektorima, grafoskomima i multimedijalnim projektorima, 2 računarske učionice opremljene sa po 15 računara, biblioteka opremljena sa oko 10.000 bibliotečkih jedinica i sportska sala skromno opremljena. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Najvećim dijelom u školskim radionicama. Zavarivačka i bravarska radionica su opremljene savremenom opremom za zavarivanje svih vrsta čelika i obojenih metala. Opremom za ručno i mašinsko rezanje i siječenje i oblikovanje limova i profila. Oprema za zaštitu metala plastifikacijom. Metalostrugarska radionica je opremljena strugovima, glodalicama, rendisaljkama. Kabinet za konfekciju industrijskim mašinama za šivenje.pogon za grafičku djelatnost: kater, ploter, oprema za sito štampu. Postoje automehaničarska, autolimarska, mašinbravarska radionica. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Formirane su i veoma aktivne sledeće sekcije: dramskoliterarna, novinarska, ritmička i debatni klub, likovna, ekološka i sportske sekcije. U školi već skoro deceniju uspješno radi učenička zadruga „ MAŠINAC“ – današnji P.O.J. „ MAŠINAC“. Takmičenja i sekcije iz automehatronike. 117 SREDNJA STRUČNA ŠKOLA - Nikšić Opština: Nikšić Ime škole: JU Srednja Stručna Škola Adresa: Vuka Karadžića 83 Ime direktora: Perović Dragan Broj telefona: +382 (40) 212 100; +382 (40) 212 100 E - mail: emsnk@t-com.me Web adresa: www.emsnk.cg.yu O školi Sagrađena 1968. godine. Radila je kao tehnička škola u Nikšiću. Od 1991. godine registrovana kao javna ustanova elektro-metalurška škola, a od 2005. godine pod sadašnjim nazivom. U školi je zaposleno 74 radnika i to: - sa VSS - 63 - sa VS - 3 - sa SSS - 2 - NK radnika - 6 Nastava je u potpunosti stručno zastupljena. Škola obrazuje kandidate za sticanje V stepena stručne spreme elektrotehničkog područja rada. Područje rada - Elektotehnika - Geologija, Rudarstvo i Metalurgija - Lične usluge Obrazovni programi - Elektrotehničar - Elektrotehničar za geodezije rashladne i termičke uređaje - Elektrotehničar elktonike - Elektrotehničar telekomunikacija - Elektrotehničar računara - Elektroinstalater - Elektromehanilčar mašina i opreme - Elektromehaničar mašina i postrojenja - Autoelektričar - Rudarski tehničar - Tehničar metalurg - Rukovodilac mehanizacije u površinskoj eksploataciji - Rudar u pozemnoj eksploataciji - Livac - Topioničar gvožđa i čelika 118 - Valjač - Frizer Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena od 8:00 do 13:15 h II smjena od 14:00 do 20:00 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima 360 učenika - 12 odjeljenja: Elektrotehnika: IV stepen 7 odjeljenja (210 učenika) III stepen 3 odjeljenja (90 učenika) Geologija, rudarstvo i metalurgija: IV stepen 1 odjeljenje (30 učenika) Lične usluge: III stepen 1 odjeljenje (30 učenika) Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 15 učionica - 900m2, 5 kompjuterskih učionica - 100m2, biblioteka 250m2 i fiskulturna sala - 450m2. Strani jezici koji se izučavaju u školi Ruski, Engleski i Engleski jezik struke. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U školskim radionicama i kod privatnih poslodavaca. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Sportske sekcije i dodatna nastava iz programiranja. 119 120 PLAV Srednja mješovita škola „BEĆO BAŠIĆ“ - Plav Opština: Plav Ime škole: JU Srednja Mješovita Škola „Bećo Bašić“ Adresa: Racina b.b. Ime direktora: Ramo Kolašinac Broj telefona: +382 (51) 251 046; E-mail: smpl@t-com.me Web adresa: www.becobasic.edu.me O školi Škola dobija svoju zgradu školske 1978/79 godine i od tada radi u postojećim prostorijama.U ovoj školi sa radom počinje i nastava na albanskom jeziku školske 1979/80g. Na sjednici Zbora radnih ljudi,održanoj 12 marta 1980 godine zamijenjen je naziv Gimnazija u Školski centar srednjeg usmjerenog vaspitanja i obrazovanja. Do nove izmjene naziva škole dolazi 23 juna 1992 godine i škola dobija naziv JU srednja škola “Bećo Bašić’’. Sadašnji naziv JU srednja mješovita škola dobija septembra mjeseca 2003 godine. Škola se nalazi u naselju ''Racina'', do glavne saobraćajnice Plav-Berane. Ukupna površina korisnog prostora je 4290 m2. Objekat škole se sastoji od osnovnog dijela i aneksa škole, objekta auto-servisa (u dvorištu škole) i objekta mašinske radionice. U osnovnom objektu se nalaze: učionice, kabineti, sekretarijat ustanove, zbornica i portirnica. Aneks škole sadrži: uprava škole (direktor,pomoćnik direktora, pedagoško-psihološka služba), djački restoran sa kuhinjom, kabinet za saradničko učenje, djačka prodavnica, prostorije ‘’Savjeta mladih’’, centar za učenje i biblioteke sa čitaonicom. Područje rada I Gimnazija II Stručna škola: - Zdravstvo - Trgovina - Ugostiteljstvo – Turizam - Saobraćaj - Ekonomija, Pravo, Administracija - Građevinarstvo - Geodezija - Mašinstvo i obrada metala - Poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane 121 Obrazovni programi I Gimnazija - Opšti tip II Stručna škola A) Zdravstvo - medicinski tehničar IV stepen B) Trgovina - Ugostiteljstvo – Turizam - turistički tehničar IV stepen - tehničar prodaje IV stepen - tehničar kulinarstva IV stepen - prodavač III stepen - kuvar III stepen - konobar III stepen C) Saobraćaj - instruktor V stepen - tehničar drumskog saobraćaja IV stepen - vozač putničkog automobila III stepen D) Ekonomija, Pravo, Administracija - ekonomski tehničar IV stepen - birotehničar IV stepen E) Građevinarstvo i Geodezija - arhitektonski tehničar G) Mašinstvo i obrada metala -automehatroničar -automehaničar H) Poljoprivreda, proizvodnja I prerada hrane -poljoprivredni tehničar Izvođenje nastave Škola posjeduje kabinet informatike, kabinet za saobraćaj, kabinet za zdravstvenu njegu, kabinet za medicinu i biologiju, kabinet za usluživanje, kabinet hemije, kabinet za turizam, kabinet za birotehniku.... Smjene i termini smjena u kojima škola radi Nastava se izvodi u dvije smjene u sledećim terminima: I smjena od 7:30 do 13:30 h II smjena od 13:30 do 19:25 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Oko 700 I razred 122 Gimnazija 3 odjeljenja (2 na maternjem jeziku i 1 na albanskom jeziku) zdravstveni tehničar: 1 odjeljenje automehatroničar: 1 odjeljenje tehničar usluživanja-tehničar kulinarstva: 1 odjeljenje poljoprivredni tehničar: 1 odjeljenje turistički tehničar: 1 odjeljenje frizer: 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Škola posjeduje: 2 - 23 učionice površine 1846,34 m - radionički prostor površine 139,00 m2 - autoservis površine 87,78 m2; - đački restoran sa kuhinjom površine 70,20 m2 - djačka prodavnica površine 46,80 m2 - kompjutersku učionicu površine 56,24 m2 - biblioteku sa čitaonicom površine 71,90 m2 - sportska sala površine 1950 m2 - centar za učenje Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Francuski, Ruski i Njemački jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Školske radionice, đački restoran, đačka prodavnica i privatni poslodavci. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. U školi postoje sljedeće sekcije: Recitatorska, likovna, sekcija fizičara, sekcija istoričara, sekcija ljubitelja jezika, sekcija biologa i ekologa, filozofska, sekcija geografa, sekcija hemičara, sekcija košarkaša, sekcija rukometaša, sekcija računara i informatike, sekcija matematičara, literarna, sekcija projektanata gerontološka sekcija. Na području rada turizam u školi postoji PZV (preduzeće za vježbu) „Prokletije“ i Preduzeće za vježbu „Brijest“ , u okviru projekta Eco-net. U školi se organizuje dodatna nastava za strane jezike, informatiku, matematiku, hemiju, ekologiju, biologiju mašinsku grupu predmeta. 123 124 PLJEVLJA Gimnazija “TANASIJE PEJATOVIĆ” – Pljevlja Opština: Pljevlja Ime škole: Gimnazija “Tanasije Pejatović” Adresa: Tršova 27 Ime direktora: Dragan Zuković Tel/Fax: +382 (52) 301 308 Sekretarijat: +382 (52) 356 028 E-mail: gimnazijapv@t-com.me Web adresa: www.gimnazijapv.info O školi Gimnazija u Pljevljima počela je sa radom 1901. g. Kao srpska gimnazija. U gimnaziji 1901. g., nakon obavljenog prijemnog ispita upisano je 70 učenika. Za prvog direktora postavljen je Tanasije Pejatović, istaknuti profesor i naučnik čije ima nosi ova ustanova. Od 1913. g. Gimnazija radi kao Kraljevska crnogorska gimnazija. Gimnazija je dobitnik najveće nagrade iz oblasti obrazovanja u Crnoj Gori « Oktoih », dvostruki dobitnik nagrade « 20 Novembar », koji dodjeljuje opština Pljevlja, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvijezdom, a 1975 Gimnazija je proglašena za najbolju školu u Crnoj Gori. Gimnazija je dobitnik i raznih drugih nagrada i priznanja. Učenici pljevaljske gimnazije ne samo da su osnovni cilj njenog postignuća već su i njena najveća dragocjenost, a uspjesi koje oni postižu u ovoj školi, potom na studijama, te kasnije kao stručnjaci i stvaraoci, predstavljaju njene najbolje stvaralačke domene i najtrajnije rezultate. Područje rada Opšta gimnazija Obrazovni programi Opšti smjer gimnazije Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjene u kojima škola radi Nastava se izvodi u jednoj smjeni od 7:30 do 14:15 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja Planirano je da se u prvi razred upiše 150 učenika ili 5 odjeljenja. 125 Opremljenost – učionice (broj i ukupa površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Kabineti su solidno opremljeni, postoji kompjuterska učionica sa umreženim računarima i stalnom internet vezom, biblioteka sa čitaonicom broji oko 22 hiljade knjiga i 40 čitaoničkih mjesta, sportska sala i sportski teren sa tribinama koji ima osvetljenje, postoji i restoran u školi, škola posjeduje i svečanu salu sa pozorištom koja može da primi 150 posjetilaca. Ukupna površina škole je oko 3500 m2. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Francuski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Sportske sekcije (fudbal, košarka, odbojka, stoni tenis) Sekcije prirodnih nauka i matematička sekcija. Planinarska sekcija, novinarska, recitatorska, dramska, literalna, likovna, razne muzičke grupe, debatni klub, školski časopis „Glas Gimnazije“, klub volontera, ekološka sekcija, sekcije fotografije, informatičari, sekcije stranih jezika, istoričari kao i dodatna nastava iz svih predmeta. SREDNJA STRUČNA ŠKOLA - Pljevlja Opština: Pljevlja Ime škole: Srednja Stručna Škola Pljevlja Adresa: Vuka Karadzica 15 Ime direktora: Mervan Avdović Broj telefona: +382 (52) 356 255; +382 (52) 356 254 E - mail: sstrucna1.pv@t-com.me Web adresa: www.sstrucnapv.com O školi Srednja stručna škola u Pljevljima ima dugu i bogatu tradiciju i jedna je od najstarijih i najvećih srednjih škola u Crnoj Gori. U ovu školu se svake godine upisuje više od 2/3 svih učenika koji završe osnovnu školu na području Pljevalja, a izvjestan broj učenika dolazi i iz drugih, susjednih opština. U školi je zaposleno 83 radnika, od čega su 72 nastavno osoblje. U sastavu škole posluje Učenička zadruga, kao posebna organizaciona jedinica. 126 Područje rada - Ekonomija, Pravo i Administracija - Mašinstvo i obrada metala - Elektrotehnika - Saobraćaj - Trgovina, Ugostiteljstvo i Turizam Obrazovni programi - Ekonomski tehničar - Tehničar marketinga i trgovine - Tehničar prodaje - Tehničar za kompjutersko konstruisanje i upravljanje - Automehatroničar - Elektronstalater - Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije - Zavarivač - Poštansko-logistički tehničar - Elektrotehničar računara - Elektrotehničar energetike - Tehničar drumskog saobraćaja - Vozač motornog vozila - Konobar - Kuvar Izvođenje nastave Nastava se polovično izvodi u kabinetima. Postoje kabineti za kompjutersko konstruisanje i upravljanje, računarstvo i informatiku, engleski jezik, ruski jezik, birotehniku, električna mjerenja, tehničko crtanje, teleprintersku manipulaciju, praktični radovi u PTT-u i hemiju. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena od 7:45 do 13:35 h II smjena od 13:45 do 19:35 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirano je za upis 270 učenika, i to: Ekonomski tehničar (IV stepen) 1 odjeljenje Tehničar marketinga i trgovine (IV stepen) 1 odjeljenje Tehničar prodaje (IV stepen) 1 odjeljenje Tehničar za kompjut. konstruisanje i upravljanje 1 odjeljenje Automehatroničar (IV stepen) 1 odjeljenje 1 odjeljenje Elektrotehničar energetike (IV stepen) Elektronstalater (III stepen) 1 odjeljenje 127 Vozač motornog vozila (III stepen) Konobar - Kuvar (III stepen) 1 odjeljenje 1 odjeljenje (15 + 15 učenika) Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Škola posjeduje tri potpuno opremljene kompjuterske učionice, koje su umrežene i povezane sa Internetom, površine 201,44 m2 i 23 učionice opšte namjene – ukupne površine 1145 m2. Škola posjeduje i biblioteku – ukupne površine 82,68 m2. Škola koristi salu za fizičko vaspitanje u Sportskoj dvorani „Ada“. Strani jezici koji se izučavaju u školi Ruski, Engleski i Francuski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava se izvodi u dobro opremljenim radionicama, i to: radionica opšte mašinske prakse, za metalostrugare, automehaničare, bravare, elektromehaničare, elektroinstalatere i zavarivače, ukupne površine 530 m2. Praktična nastava se izvodi i u kabinetima, kao i u Saobraćajnom centru Učeničke zadruge koji je u sastavu Škole. Praktična nastava se izvodi kod privatnih poslodavaca, a profesionalna praksa i u Rudniku uglja, Termoelektrani i Elektrodistribuciji. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. U školi radi više sekcija, i to: literarna, recitatorska, računarska, sportske sekcije, novinarska, istorijska, geografska i sekcija prve pomoći. U školi se za bolje učenike organizuje dodatna nastava. 128 PLUŽINE Srednja mješovita škola - Plužine Opština: Plužine Ime škole: Srednja mješovita škola Adresa: Plužine b.b. Ime direktora: Mlađen Ćalasan Broj telefona: +382 (40) 270 028; +382 (40) 270 029 E-mail: bracatopalovic@gmail.com Web: www.mojaskola.me O školi Školske 1976/77 godine u Plužinama je pocela sa radom Škola usmjerenog srednjeg obrazovanja i u njoj je realizovana nastava za prva dva razreda zajedničkih osnova srednjeg obrazovanja.Poslije završetka drugog razreda učenici su odlazili na dalje školovanje i stručno usavršavanje van Plužina. Školske 1988/89.godine upisuje se prvo odjeljenje prirodno-matematičke struke i odjeljenje elektrotehnika-energetika III stepen.Od 1989.godine realizuje se puno srednje obrazovanje u Plužinama i to iz područja ekonomije – radnik na knjigovostvenim poslovima IV stepen i zanimanje III stepena elektro i kasnije mašinske struke.Odjeljenja su otvorena kao područna Ekonomske, odnosno Elektro metalurške škole iz Nikšića.Od školske 1991-92. godine sa radom počinje gimnazija, a od 1998.godine realizacija programa iz oblasti Trgovine, turizma i ugostiteljstva. Od 1999.godine Škola je registrovana kao Mješovita srednja škola u Plužinama, a od 01.septembra 2009. godine ulazi u sastav Javne ustanove obrazovni centar Plužine. Područje rada - Gimnazija - Trgovina, ugostiteljstvo,turizam Obrazovni programi - Gimnazija opsteg smjera - Turistički tehničar IV stepen Izvođenje nastave Nastava se izvodi djelimično kabinetski. 129 Smjene i termini smjena u kojima škola radi Nastava se izvodi u popodnevnoj smjeni i to od 14 do 19 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Ukupno 60 učenika ( 2 odjeljenja ) i to : Gimnazija 1 odjeljenje, 30 učenika Turistički tehničar 1 odjeljenje, 30 učenika Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka sportska sala, itd. 8 učionica, 2 kabineta, 1 kompjuterska učionica (15 kompjutera, projektor, laserski štampač), Biblioteka ( 2200 knjiga ). Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i ruski jezik Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za obrazovni program turistički tehničar praktična nastava se izvodi u školskoj računarskoj učionici. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Informatička sekcija, Sekcija za engleski jezik, Sekcija za ruski jezik i Košarkaška sekcija. 130 PODGORICA Gimnazija „SLOBODAN ŠKEROVIĆ“ - Podgorica Opština: Podgorica Ime škole: Gimnazija „Slobodan Škerović“ Adresa: Vaka Đurovića 26 Ime direktora: Radiša Šćekić Broj telefona: +382 (20) 667 546; +382 (20) 667 545 E-mail: gimnazijapg@t-com.me Web adresa: www.gimnazijapg.com O školi Sjedište Gimnazije je u Podgorici u ulici Vaka Đurovića br.26. Područje rada Opšta gimnazija Obrazovni programi Opšta gimnazija Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Nastava se izvodi u dvije smjene: I od 7:30 do 13:30 h II od 14:00 do 20:00 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirano je da se u prvi razred upiše 360 učenika ili 12 odjeljenja po 30 učenika. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 2 računarske učionice, 26 učionica u funkciji kabineta, biblioteka i Sportska sala. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Ruski, Francuski, Njemački i Italijanski jezik. 131 Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Školski list "Koraci", Časopis "Znak", Časopis "Gama", Debatni klub, Volonterski klub, Zidne novine "Prolazniče!", Šahovska sekcija, Klub ljubitelja filma, Tribina kulturne tradicije podgoričke Gimnazije, Likovna radionica, Sportsko društvo Gimnazijalac, Književni klub. Gimnazija „25 maj” - Podgorica (Tuzi) Opština: Podgorica - Tuzi Ime škole: JU Gimnazija ”25. maj”-Tuzi Adresa: Tuzi b.b. Ime direktora: Semir Ljaljević Broj telefona: +382 (20) 875 095; Fax: +382 (20) 875 095 E-mail: gimnazija25maj@gmail.com Web adresa: http://www.mojaskola.me/mjesovita-tuzi O školi J.U. Gimnazija ``25. maj`` u Tuzima počela je sa vaspitno-obrazovnim radom školske 1971/72. god. kao područno odjeljenje J.U. Gimnazije “Slobodan Škerović”. Odlukom Skupštine Opštine Titograd (sada Podgorica) broj 0111727 od 12. decembra 1975. god. Ova škola je proglašena samostalnom, a od 01. februara 1976. god. radi i posluje samostalno. Školske 1974/75. god. izašla je prva generacija maturanata i nastavljen je uspješan vaspitnoobrazovni rad ove škole. U ovoj školi, u toku ovih 38 školskih godina, obrazovali su se razni profili i smjerovi, i to: gimnazijski, pedagoški, kultorološki, prirodno-matematički (pomoćni istraživač u fizici i hemiji), poljoprivredni tehničari i poljoprivredni radnici trećeg stepena (poljoprivredni proizvođači i proizvođači duvana). Danas, u ovoj školi, obrazuju se gimnazijalci opšteg smjera po novim i reformisanim programima. Od samog početka postojanja ove škole iz nje je izašlo 34 generacije svršenih maturanata raznih profila od kojih je veliki broj sa uspjehom završio više i visoke škole. Područje rada Opšta gimnazija 132 Obrazovni programi Opšti-reformisani Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Jedna smjena Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Opšti smjer - I razred 6 odjeljenja - 180 učenika Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Opremljeno je 18 učionica (56x18), jedna kompjuterska učionica, bibilioteka sa 10 000 knjiga i sportska sala. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Italijanski, Ruski, Njemački i Francuski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Iz informatike u kabinetu - praktičan rad na računaru. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Organizovane su sekcije likovnih umjetnika, mladih istoričara, recitatora, folklora i sportskih aktivnosti. Redovno se organizuje dodatna, dopunska i mentorska nastava. Srednja Ekonomska škola „MIRKO VEŠOVIĆ“ - Podgorica Opština: Podgorica Ime škole: JU Srednja ekonomska škola „Mirko Vešović“ Adresa: Kralja Nikole 95 Ime direktora: Branislav Đukić Broj telefona: +382 (20) 634 824; +382 (20) 622 202 Web adresa: www.mojaskola.me 133 O školi Ekonomska škola je najstarija stručna škola ove vrste u Crnoj Gori. Osnovana je 1923. godine i nekoliko godina radila je kao dvogodišnja trgovačka škola,a od 1927. kao državna trgovačka akademija u kojoj je školovanje trajalo četiri godine. 1. septembra 2006. godine škola je uselila u novi objekat koji je savremeno projektovan i opremljen i pruža optimalne uslove za rad. Kabineti za informatiku i praktičnu nastavu opremljeni su kompjuterima i drugom pratećom opremom. Moderna sportska sala i vanjski tereni pružaju odlične uslove za izvođenje nastave fizičkog vaspitanja i rad sportskih sekcija. Područje rada - Ekonomija, Pravo i Administracija Obrazovni programi - Tehničar marketinga i trgovine, - Ekonomski tehničar (u trećem i četvrtom razredu opšti, bankarski i finansijski smjer), - Pravno - administrativni tehničar Izvođenje nastave Nastava se ne izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene, i to: Prva smjena: 7:00 do 13:00 h Druga smjena: 13:00 do 19:00 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima: Planirano je da se upiše 300 učenika (10 odjeljenja): Tehničar marketinga i trgovine 3 odjeljenja Eekonomski tehničar 4 odjeljenja Pravno - administrativni tehničar 3 odjeljenja Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina) kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 2 23 učionice (oko 1200 m ) 2 6 kabineta (420 m ) Biblioteka (52m2) Sportska sala (870 m2) Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Italijanski i Ruski jezik. 134 Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U kabinetima i učionicama. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Matematička, literarna, ekološka sekcija i sportske sekcije (fudbal, odbojka, rukomet, košarka). Srednja stručna škola „SERGIJE STANIĆ“ - Podgorica Opština: Podgorica Ime škole: JU Srednja stručna škola „Sergije Stanić“ Adresa: Kralja Nikole 114 Ime direktora: Stojanović Slobodan Broj telefona: +382 (20) 623 658; +382 (20) 624 289 E - mail: ssstanic@t-com.me Web adresa: www.sergije-stanic.edu.cg.yu O školi Dvospratna zgrada ukupne površine 2730 m2, izgrađena 1966. godine, sa školskim dvorištem površine 6118 m2 i salom za fizičko obrazovanje, površine 490 m2. Raspolaže sa 18 učionica i kabinetima. U sastavu škole je RU „Milun Božović“ – 992 m2 i dvorištem 423 m2. U sklopu škole su i kabineti: 1 za informatiku, 1 za strane jezike, 2 za usluživanje, 1 za kuvarstvo i 1 za turističke tehničare. Područje rada - Trgovina, Ugostiteljstvo i Turizam Obrazovni programi - Turistički tehničar - Tehničar usluživanja - Tehničar kulinarstva - Tehničar prodaje - Konobar - Kuvar - Prodavač Izvođenje nastave Nastava se djelimično izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: 135 I smjena: 7:00 do 13:00 h II smjena: 13:00 do 19:00 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Ukupno 270 učenika u 9 odjeljenja: turistički tehničar 3 odjeljenja tehničar usluživanja 1 odjeljenje tehničar kulinar 1 odjeljenje tehničar prodaje 1 odjeljenje konobar 1 odjeljenje kuvar 1 odjeljenje prodavač 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 18 učionica, kompjuterska učionica, biblioteka i sportska sala. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Italijanski, Francuski i Njemački jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava u školskoj radionici „Radovče“, u kabinetima u školi, a dijelom u najboljim trgovinskim i ugostiteljskim objektima u gradu. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Sportske sekcije i literarna sekcija. JU SREDNJA MEDICINSKA ŠKOLA Podgorica Opština: Podgorica Ime škole: JU Srednja Medicinska Škola Adresa: Kruševac b.b. Ime direktora: Kostić Branimir Broj telefona: +382 (20) 224 680; +382 (20) 224 706 E - mail: medicinska.pg@live.com 136 O školi Škola je osnovana 1972. g. upisom jednog odjeljenja koje je radilo u amfiteatru dječje bolnice. Već naredne godine preseljava se u objekat na trgu Božane Vučinić. Iz godine u godinu povećavao se broj učenika zbog velikog interesovanja za ovu školu. Nova školska zgrada napravljena je 2007.g. koju trenutno pohađa 1220 učenika. Škola je jedna od najmodernijih i najsavremenije opremljenih u Crnoj Gori i regionu. Područje rada - Zdravstvo, farmacija i socijalna zaštita. Obrazovni programi - Zdravstveni tehničar - Ginekološki tehničar - Medicinski tehničar - Farmaceutski tehničar - Fizioterapeutski tehničar - Medicinski kozmetičar - Zubno-stomatološki tehničar Izvođenje nastave Nastava se ne izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena od 7:00 do 13:00 h II smjena od 13:30 do 19:30 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Ukupno 10 odjeljenja 7 smjerova: Zdravstveni tehničar 3 odjeljenja Farmaceutski tehničar 2 odjeljenja Ostalih 5 smjerova po 1 odjeljenje. Ukupno 300 učenika. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 21 učionica, 5 kabineta (biologija, hemija, fizika, anatomija i računarska učionica), biblioteka sa čitaonicom, Sportska sala sa tribinama od 300 mjesta, Amfiteatar i prostorija za prijem roditelja. Strani jezici koji se izučavaju u školi Englesi i Ruski jezik. 137 Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Djelom u školi, Kliničkom centru Crne Gore, Dječjoj bolnici, Stomatološkoj poliklinici, Institutu za javno zdravlje, apotekama itd. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Literarna sekcija, dramska sekcija, novinarska sekcija, debatni klub, sekcija prve pomoći i sportske sekcije. Srednja Građevinsko-geodetska škola „Ing. MARKO RADEVIĆ“ - Podgorica Opština: Podgorica Ime škole: JU Srednja Građevinsko Geodetska Škola „Ing. Marko Radević“ Adresa: Vasa Raičkovića 26 Ime direktora: Miranović Dragan Broj telefona: +382 (20) 237 119; +382 (20) 237 363 E - mail: scmarkoradevic@t-com.me O školi Osnovana je i počela sa radom 1945. godine sa dva zanatska odjeljenja. Sledeće godine formiran je građevinski odsjek u sastavu Srednje tehničke škole. Od 1968. škola dobija naziv Građevinski školski centar „Ing. Marko Radević“, a od 1992. godine škola nosi današnji naziv. Sve do 2002. godine je bila jedina škola u Crnoj Gori za područje građevinarstva i geodezije. Od 2004. godine škola obrazuje i kadrove iz područja arhitekture. Škola se nalazi u zgradi koja je izgrađena 1961. godine, a adaptacija objekta je izvršena 2005. godine. Područje rada Arhitektura, Građevinarstvo i Geodezija Obrazovni programi - Dizajner enterijera - Arhitektonski teničar - Građevinski tehničar za visokogradnju - Građevinski tehničar - Geodetski tehničar geometar - Keramičar - Instalater u građevinarstvu - Monter suve gradnje 138 - Moler - farbar - Zidar - Tesar - Armirač - betonirac Izvođenje nastave Nastava se djelimično izvodi kabinetski Smjene i termini smjena u kojima škola radi: Škola radi u dvije smjene i to: Prva smjena od 7:00 do 13:00 h Druga smjena od 13:10 do 19:10 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Dizajner enterijera 30 učenika Građevinski tehničar za visokogradnju 30 učenika Građevinski tehničar 60 učenika Geodetski tehničar - geometar 30 učenika Arhitektonski tehničar 30 učenika Keramičar 30 učenika Monter suve gradnje 20 učenika Instalater u građevinarstvu+moler - farbar 15+15 učenika Zidar 30 učenika Tesar i armirač - betonirac 15+15 učenika Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 14 učionica; 3 kompjuterske učionice, 4 kabineta, biblioteka; sportska sala (koristi se i za dvije susjedne škole - „Spasoje Raspopović“ i „Vaso Aligrudić“). Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Škola posjeduje 4 savremeno opremljene radionice za izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dramska, recitatorska, ritmička, arhitektonska, geodetska, zanatska, sportska i likovna sekcija. građevinska, 139 Srednja stručna škola „IVAN USKOKOVIĆ“ - Podgorica Opština: Podgorica Ime škole: JU Srednja stručna škola „Ivan Uskoković“ Adresa: Vasa Raičkovića 1 Ime direktora: Pavle Stojović Broj telefona: +382 (20) 246 767; +382 (20) 248 445 E - mail: pom@mts.t-com.me O školi Škola je osnovana i počela sa radom 1946.godine sa 2 odjeljenja. Tokom postojanja mijenjala je imena: Škola učenika u privredi i Industrijska škola „Ivan Uskoković“, Tehničko školski centar. 1988.g. se izdvojila iz Tehničkog centra i do danas egzistira samostalno. Škola se nalazi u ulici Vasa Raičkovića br.1 i sastoji se iz 2 objekta : zgrada u kojoj se ozvodi teorijska nastava i zgrada gdje se izvodi praktična nastava. Trenutno u školi postoji 45 odjeljenja. Područje rada - Mašinstvo i obrada metala - Saobraćaj Obrazovni programi Mašinstvo i obrada metala: - Automehatroničar - Automehaničar - Tehničar za kompjutersko konstruisanje i upravljanje - Instalater-ka sanitarnih uređaja grijanja i klimatizacije - Limar - Autolimar - Zavarivač - Bravar - Alatničar Saobraćaj: - Tehničar drumskog saobraćaja - Tehničar ptt saobraćaja - Špeditersko-agencijski i carinski tehničar - Vozač putničkog automobila Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. 140 Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena od 7:00 do 13:00 h II smjena od 13:05 do 19:00 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Mašinstvo i obrada metala 8 odjeljenja Saobraćaj 5 odjeljenja Ukupan broj učenika: 390 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 28 kabineta, 2 kompjuterske učionice, savremena radionica za zavarivanje, moderno opremljena automehatroničarska radionica i učionica, kabinet za kompjutersko konstruisanje i Sportska sala. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U školskim radionicama i kod privatnih poslodavaca. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dopunska nastava i dodatna nastava. Umjetnička škola osnovnog i srednjeg muzičkog obrazovanja „ANDRE NAVARA“ - Podgorica Opština: Podgorica Ime škole: JU Umjetnička škola osnovnog i srednjeg muzičkog obrazovanja za talente „Andre Navara“ Adresa: Prve proleterske 40 Ime direktora: Aleksa Asanović Broj telefona: +382 (20) 611 552; +382 (20) 611 552 E - mail: skolaandrenavara@t-com.me Web adresa: www.skole.cg.yu O školi Škola za muzičke talente „Andre Navara“ je osnovana 1992. godine, a 1999. godine je prerasla u srednju muzičku školu. Osnivači škole su Vlada RCG, Ministarstvo prosvjete i nauke i prof. Aleksa Asanović. Ideja o osnivanju je 141 nastala iz potrebe Republike za kadromgudačima (violine, viole, violončela, kontrabasi). Veliki broj bivših i sadašnjih učenika ove škole angažovan je u Sinfonijskom orkestru RTV CG. Zbog izuzetnih rezultata Škola je na predlog Francuske uvrštena u Asocijaciju škola UNESKO - a. Škola ima dva gudačka orkestra: Niže i Srednje muzičke škole. Nastava se izvodi u porodičnoj kućui g-dina Alekse Asanovića, koju je dao na besplatno korištenje kao i svoju opremu, muzičke instrumente, nototeku i biblioteku. Škola posjeduje 3 računara. Srednje muzičko obrazovanje na instrumentalnim odsjecima 2009/10 šk.god.pohađa 18 učenika. Nastavni kadar čini 9 stalno zaposlenih nastavnika. Osim toga za stručne predmeta škola angažuje saradnike. U školi se obrazuju Obrazovni profili: muzički izvođač - za sve instrumente potrebne kamernim i simfonijskim orkestrima kao i filharmoniji. Program traje 4 godine. Područje rada - Kultura, Umjetnost i Javno informisanje Obrazovni programi - Muzički izvođač - Violinista - Violista - Violončelista - Kontrabasista - Klavirista - Harmonikaš - Solo pjevač - Flautista Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Jedna smjena – jutarnja. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirano za upis 1 odjeljenje: Muzički izvođač violonista 4 učenika Violista 2 učenika Violončelista 2 učenika Kontrabasista 2 učenika Klavirista 4 učenika Solo pjevač 4 učenika Flautista 2 učenika Harmonikaš 2 učenika 142 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Kabinet za interne časove i koncerte, 40 m2. Sve ućionice opremljene su klavinovama i pianinima. Škola posjeduje nototeku i biblioteku. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Italijanski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava izvodi se u kabinetu škole. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Koncerti, takmičenja, javni nastupi. Srednja Stručna Škola „SPASOJE RASPOPOVIĆ“ Opština: Podgorica Ime škole: JU Srednja stručna škola „Spasoje Raspopović“ Adresa: Vasa Raičkovića 26 Ime direktora: Ljeposava Vuksanović Broj telefona: +382 (20) 237 361; +382 (20) 238 998 E-mail: hts-s.raspopovic@t-com.me Web adresa: www.sraspopovic.com O školi Hemijsko-tehnološki odsjek u sastavu Srednje elektrotehničke škole „Vaso Aligrudić“ u Podgorici osnovan je 1946. godine. Od dana osnivanja do 1960. godine škola je radila pod nazivom Srednja tehnička škola. Od 13.novembra 1987. godine škola je organizovana i konstituisana u radnu organizaciju sa zvaničnim nazivom RO Hemijsko tehnološka škola „Spasoje Raspopović“. Od školske 2004/05 škola radi pod nazivom JU Srednja stručna škola „Spasoje Raspopović“. Prva smo srednja stručna škola u Crnoj Gori i prvi smo počeli da realizujemo nastavu po novim obrazovnim programima. Praktikujemo stalna usavršavanja svih zaposlenih i intenzivno učestvujemo u reformskim procesima, njegujući duh zajedništva. Naši učenici zajedno sa svojim nastavnicima učestvuju u brojnim takmičenjima i osvajaju nagrade. Broj učenika je 650, upisanih u 25 odjeljenja. Broj zaposlenih u školi je 61. 143 Područje rada - Hemija, nemetali i grafičarstvo - Geologija, rudarstvo i metalurgija - Tekstilstvo i kožarstvo - Lične usluge - Poljoprivredna, proizvodnja i prerada hrane Obrazovni programi IV stepen: - Hemijsko-tehnološki tehničar - Hemijski laborant - Grafički tehničar - Tehničar industrije almunijuma - Prehrambeni tehničar - Poljoprivredni tehničar - Tehničar hortikulture - Konfekcijski tehničar III stepen: - Frizer - Konfekcionar - Prerađivač mlijeka - Pekar - Rasadničar / Cvjećar - Voćar / Vinogradar / Podrumar - Obrađivač plemenitih metala (zlatar) - Izrađivač hemijskih proizvoda Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena: 7:00 do 13:00 h II smjena: 13:10 do 19:10 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Hemijsko-tehnološki tehničar/Hemijski laborant 1 odjeljenje (15+15 učenika) Grafički tehničar 1 odjeljenje (30 učenika) Konfekcijski tehničar 1 odjeljenje (30 učenika) Tehničar industrije almunijuma 1 odjeljenje (30 učenika) Prehrambeni tehničar 1 odjeljenje (30 učenika) 144 Poljoprivredni tehničar/Tehničar hortikulture 1 odjeljenje (15+15 učenika) Frizer/Frizerka 1 odjeljenje (24 učenika) Pekar 1 odjeljenje (24 učenika) Obrađivač plemenitih metala (zlatar)/Izrađivač hemijskih proizvoda 1 odjeljenje (15+15 učenika) Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Ukupna površina škole je 2000 m2. U glavnoj zgradi: 7 učionica, kabinet fizike, kompjuterska učionica, konfekcijska radionica, frizerski salon, biblioteka, kabinet za fizičko, atrijum za sportske aktivnosti. Paviljon/laboratorija: 3 hemijske laboratorije, 5 kabineta, 1 radionica za obradu plemenitih metala, mljekara, mini - pekara, pripremna laboratorija. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U školi i privrednim organizacijama. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Ekološka, foto sekcija, literarno - recitatorska, sportska sekcija, kreativna radionica-izrada nakita, izleti, posjete sajmovima, raznim institucijama, organizacijama... 145 Umjetniška škola za muziku i balet „VASA PAVIĆ” Opština: Podgorica Ime škole: Umjetnička škola za muziku i balet „Vasa Pavić“ Adresa: Novaka Miloševa 47 Ime direktora: Ilija Dapčević Broj telefona: +382 (20) 231 854; +382 (20) 231 853 E-mail: mzvp@t-com.me usmbvp@gmail.com O školi Srednja muzička škola osnovana je na Cetinju 1947. godine pod imenom ‘Njegoš’. Školu je osnovao Anton Pogačar, vojni muzičar, porijeklom iz Slovenije. Nakon četiri godine rada na Cetinju, škola je preseljena u Kotor, gdje je radila sve do 1958. godine. Od 1958. godine škola nastavlja svoj rad u Titogradu. Preseljenjem škole u tadašnji Titograd (današnja Podgorica) povećao se broj učenika. Djelatnost škole je obrazovanje učenika iz oblasti muzike i baleta. Učenici stiču obrazovanje iz muzike i baleta na nivou osnovnog i srednjeg obrazovanja. Učenici stiču obrazovanje po verifikovanim obrazovnim programima od strane Ministarstva prosvjete i nauke. Djelatnost škole se manifestuje kroz teorijsku nastavu (stručno teorijski predmeti, opšteobrazovni predmeti) i praktičnu nastavu (solo instrument, odnosno glas, vokalni i instrumentalni sastavi, balet), vannastavne aktivnosti, kulturnu i javnu djelatnost... Područje rada Kultura, Umjetnost i Javno informisanje Obrazovni programi - Muzički izvođač (klavirista, harmonikaš, gitarista,violinista, violista, violončelista, kontrabasista, flautista, klarinetista, trubač, solo pjevač),. - Muzički saradnik - Baletski igrač Izvođenje nastave Nastava se izvodi individualno i grupno. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene, i to: I smjena od 7.30 do 14 h II smjena od 14 do 21 h 146 Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Muzički saradnik 18 učenika muzički izvođač-klavirista 4 učenika muzički izvođač-gitarista 2 učenika muzički izvođač-harmonikaš 3 učenika muzički izvođač-violinista 4 učenika muzički izvođač-violista 2 učenika muzički izvođač-violončelista 2 učenika muzički izvođač-kontrabasista 1 učenik muzički izvođač-trubač 2 učenika muzički izvođač-flautista 2 učenika 2 učenika muzički izvođač-klarinetista muzički izvođač-solo pjevač 2 učenika muzički izvođač-hornista 2 učenika muzički izvođač-trombonista 2 učenika muzički izvođač-oboista 2 učenika muzički izvođač-fagotista 2 učenika baletski igrač 4 učenika dizajner zvuka 2 učenika (ovaj program je u izradi i biće do kraja aprila razmatran na Sjednici savjeta za stručno obrazovanje) Muzički izvođač i Baletski igrač 1 odjeljenje Muzički saradnik i dizajner zvuka 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina) kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 2000m2, 46 kabineta odnosno učionica, kompjuterska učionica, biblioteka, sala za fizičko, dvije sale za balet. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Italijanski jezik. Praktična nastava Izvodi se u školi. To je individualna nastava instrumenta, kamerna muzika, hor, orkestar, balet. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Koncertna aktivnost, takmičenja državno i međunarodna. 147 Srednja Elektrotehnička škola „VASO ALIGRUDIĆ” Opština: Podgorica Ime škole: JU Srednja Elektrotehnička Škola “Vaso Aligrudić” Adresa: Vasa Raičkovića 26 Ime direktora: Pićurić Veselin Broj telefona: +382 (20) 237 319; E - mail: ets.v.a@t-com.me Web adresa: www.ets.cg.yu O školi Srednja Elektrotehnička škola “Vaso Aligrudić” u Podgorici sa 32 učenika osnovana je 1964. godine. Od dana osnivanja do 1960. godine škola je radila kao Srednja tehnička škola. Školske 1960/ 61. godine, odnosno u septembru 1960. godine, škola je organizovana pod nazivom Industrijska tehnička škola “Vaso Aligrudić” a školske 1975/76. godine Industrijska škola “Vaso Aligrudić” prerasta u tehnički školski centar – Škola za obrazovanje kadrova elektro struke “Vaso Aligrudić”. Od septembra 1980. god. Novembra 1987 godine škola nosi naziv Obrazovni centar za tehnicka zanimanja OOUR TŠC Elektro škola “Vaso Aligrudić”. Godine 1987. na osnovu rješenja Okružnog privrednog suda mijenja naziv u RO Elekrotehnička škola “Vaso Aligrudić” sa 23 odjeljenja rasporedjena u dvije smjene. Kao RO škola radi do 1992 kada je proglašena Javnom ustanovom sa tačnim nazivom JU Srednja Elekrotehnička škoLa “Vaso Aligrudić” pod kojim imenom i danas radi. Danas škola radi sa 35 odjeljenja. Područje rada Elektrotehnika Obrazovni programi IV Stepen - elektrotehničar računara - elektrotehničar elektronike - elektrotehničar telekomunikacija - elektrotehničar energetike - elektrotehničar multimedija - elektroteničar za rashladne i termičke uređaje - autoelektričar - elektroinstalater - monter telekomunikacionoh sistema 148 Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena od 7:00 do 13:00 h II smjena od 13:10 do 19:00 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Planirani broj učenika koji bi trebao biti upisan je 330 i to: elektrotehničar računara 3 odjeljenja elektrotehničar multimedija 2 odjeljenja elektrotehničar telekominikacija 1 odjeljenje elektrotehničar elektronike 1 odjeljenje elektrotehničar energetike 2 odjeljenja elektrotehničar termičkih i rashladnih uređaja 1 odjeljenje elektroinstalater 1 odjeljenje Opremljenost – kabineta (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Broj kabineta je 22 ukupne površine 900 m2 7 kabineta sa Interaktivnim tablama, 3 kabineta sa multimedijalnom opremom, 2 kabineta sa laptopovima i 52 inča LCD ekranima. Posjeduje 4 kompjuterske učionice opremljene sa najsavremenijom računarskom opremom (PC, štampači, skeneri , projektori, …), biblioteka sa preko 8000 naslova i Sportska sala površine 264 m2 sa pratećom sportskom opremom. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U školskim radionicama od kojih škola posjeduje 5. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Vannastavne aktivnosti: - smjer elektrotehničar računara (posjeta preduzećima sa razvijenom računarskom mrežom i resursima) - smjer elektrotehničar elektronike i telekomunikacija (posjeta razvojnim sektorima telekomunikacionih centara) - smjer elektrotehničar energetike (posjeta elektroenergetskih postrojenja širom Crne Gore) 149 Dodatna nastava: Formiraju se grupe zainteresovanih učenika prema njihovim interesovanjima (izrada praktičnih radova na polju elektrotehnike, računara , telekomunikacija, …) Dopunska nastava: Ovaj vid nastave je preraspodijeljen na sve nastavne predmete za koje postoji potreba. Nastava se odvija u sklopu radne nedjelje. 150 ROŽAJE Gimnazija „30. SEPTEMBAR“ - Rožaje Opština: Rožaje Ime škole: Gimnazija „30. Septembar“ Adresa: Omladinska b.b. Ime direktora: Fejzo Murić Broj telefona: +382 (51) 270 080; +382 (51) 270 081 E-mail: gimnazija@t-com.me O školi Početak Gimnazije “30. septembar“ u Rožajama nalazimo u radu područnog odjeljenja Gimnazije “Panto Mališić“ iz Berana koje je formirano školske 1965/66. godine. Nakon četiri godine školske 1970/71. godine ovo područno odjeljenje prelazi u smostalnu vaspitno obrazovnu ustanovu. U to vrijeme u Rožajama egzistiraju dvije nezavisne srednje škole, Gimnazija i Škola učenika u privredi. Te dvije škole se školske 1973/74. godine integrišu u Školski centar “30. septembar”, jednu moćnu vaspitnoobrazovnu instituciju koja je svojim radom dala svojevrstan doprinos ukupnom društveno – ekonomskom razvoju naše opštine. U toku školske 1991/92. godine dolazi do transformacije Školskog centra i dijeljenja u dvije srednje škole i to u Gimnaziju i MŠS. Školske 2007/08. godine Gimnazija ima 16 odjeljenja opšteg smjera sa upisanih 572 učenika na početku školske godine. Nastavu izvodi 36 profesora u kabinetskoj nastavi. Područje rada Opšta gimnazija Obrazovni programi Opšti smjer gimnazije Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u jednoj smjeni od 7:30 h do 15:35 h 151 Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima I razred - 5 odjeljenja - 140 učenika Ukupno 499 učenika sa 17 odjeljenja Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 17 kabineta površine 958 m2 kompjuterski kabinet površine 56 m2 biblioteka površine 108 m2 sportsku salu površine 255 m2, sa svlačionicama. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Ruski, Francuski i Turski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dramska sekcija, Ekološka sekcija, Hemijska sekcija, Muzička sekcija, Istorijska sekcija, Školska novinska sekcija lista „Gimnazijalac“, Mladi botaničari, Debatni klub Mladi geografi. SREDNJA STRUČNA ŠKOLA - Rožaje Opština: Rožaje Ime škole: JU Srednja Stručna Škola Adresa: Omladinska b.b. Ime direktora: Dr Safet Muković Broj telefona: +382 (51) 272 660; +382 (51) 271 709 E-mail: sssrozaje@t-com.me O školi Škola je svoju obrazovnu djelatnost vršila kao sastavni dio Školskog centra „30. septembar“ u Rožajama do 1991.g. Školske 1991/1992.g., škola počinje da radi kao samostalna srednjoškolska ustanova JU Mješovita stručna škola. Škola sada radi kao JU Srednja stručna škola – Rožaje. Nastavu izvodi ukupno 62 profesora. Područje rada - Trgovina, ugostiteljstvo i turizam - Šumarstvo i obada drveta 152 - Ekonomija, pravo i administracija - Mašinstvo i obrada metala - Elektrotehnika Obrazovni programi - Ekonomski tehničar - Turistički tehničar - Elektrotehničar računara - Elektrotehničar energetike - Elektrotehničar za telekomunikacije - Mašinski tehničar - Tehničar drvoprerade - Prodavač - Automehaničar - Mašinobravar - Stolar - Konobar – kuvar Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u dvije smjene i to: I smjena 7:30 – 12:45 h II smjena 13:00 – 18:10 h Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Najviše 210. IV stepen: Turistički tehničar 1 odjeljenje (30 učenika) Mašinski tehničar energetike 1 odjeljenje (30 učenika) Tehničar drvoprerade ili Poljoprivredni tehničar 1 odjeljenje (30 učenika) Tehničar marketinga i trgovine 1 odjeljenje (30 učenika) Tehničar prodaje 1 odjeljenje (30 učenika) Elektrotehničar elektronike ili računara (multimedija) 1 odjeljenje (30 učenika) III stepen: Konobar /kuvar 1 kombinovano odjeljenje (30 učenika) Automehaničar /instalater sanitarnih uređaja grijanja i klimatizacije 1 kombinovano odjeljenje (30 učenika) 153 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd., 13 učionica za teorijsku nastavu, 3 kabineta, 4 radionice za praktičnu nastavu. Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Francuski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U školskim radionicama, trgovinskim preduzećima. i zanatskim radnjama i Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Sportske sekcije, likovna sekcija, dramska sekcija i literalna sekcija. JU Zavod za školovanje i profesionalnu rehabilitaciju invalidne djece i omladine. 154 ŠAVNIK Obrazovni centar „Šavnik” - Šavnik Opština: Šavnik Ime škole: Obrazovni Centar Šavnik Adresa: Šavnik b.b. Ime direktora: Lazarević Branko Broj telefona: +382 (40) 266 129; O školi J.U. Obrazovni centar „Šavnik“ formiran je 24..08.2006. godine odlukom Vlade Crne Gore. Centar je organizovan kao jedinstvena ustanova i obuhvata: predškolsko vaspitanje i obrazovanje, osnovno obrazovanje i vaspitanje, srednje stručno obrazovanje, smještaj, ishrana i vaspitanje učenika. Područje rada Poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane Obrazovni programi - Poljoprivredni tehničar Izvođenje nastave Nastava se izvodi kombinovano. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Prva smjena Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima 30 učenika Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Kompjuterska učionica i biblioteka. Strani jezici koji se izučavaju u školi Ruski i Engleski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi 155 Školska radionica i jednodnevne stručne prakse – obilazak poljoprivrednih gazdinstava, mljekara, farmi, fabrika stočne hrane, itd. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Sportska sekcija, literarna sekcija, likovna sekcija, itd. 156 TIVAT Srednja mješovita škola „MLADOST“ - Tivat Opština: Tivat Ime škole: JU Srednja Mješovita Škola „Mladost“ Adresa: Park b.b. Ime direktora: Jovanka Vujačić Broj telefona: +382 (32) 674 613; +382 (32) 674 614 E-mail: jusms.mladost@t-com.me O školi 17. 09. 1921-otvaranje šegrtske škole 1951. godine-mijenja naziv u Mornaričko-industrijska škola 1968. postaje samostalna i dobija ime Industrijska škola „S. Kovačević“ 1971. formiran Školski centar (industrijska, trgovačka i turističko-ugostiteljska škola) 1978/79. Školski centar dobija republičko priznanje, diplomu „Oktoih“ 1986. počela nastava u novom školskom objektu 1993. sadašnji naziv JU Srednja mješovita škola „Mladost“, Tivat Površina objekta: 3816 m2, dvorište sa sportskim terenima 1500m2 Područje rada - Mašinstvo i obrada metala - Elektrotehnika - Gimnazija - Ekonomija, Pravo i Administracija Obrazovni programi Mašinstvo i obrada metala: - Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije - Automehatroničar - Limar - NOVO - Bravar - NOVO Elektrotehnika: - Elektrotehničar elektronike - Elektrotehničar za rashladne i termičke uređaje - Elektroinstaler 157 Gimnazija: - Opšti smjer Ekonomija, pravo i administracija: - Tehničar marketinga i trgovine Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Nastava se izvodi u jednoj smjeni Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima 240 učenika (8 odjeljenja): - Gimnazija 2 odjeljenja - Tehničar marketinga i trgovine 1 odjeljenje - Elektrotehničar elektronike 1 odjeljenje - Elektrotehničar za rashladne i termičke uređaje 1 odjeljenje - Instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije/Elektroinstalater 1 odjeljenje - Bravar – Limar 1 odjeljenje - Automehatroničar 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 5 učionica 13 kabineta 4 radionice 2 kompjuterska učionica (40 kompjutera) Biblioteka sa oko 10 000 knjiga 2 Sportska sala sa svlačionicama (450 m ) Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Italijanski, Njemački , Francuski i Ruski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U četiri školske učionice, preduzećima i samostalnim radnjama. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Novinarska, dramska, sportska i istorijska sekcija, zidne novine, ekološka radionica, istraživanje vasione, tehnika i internet klub, veliki školski maskenbal i školske karaoke. 158 ULCINJ Gimnazija „DRITA“ - Ulcinj Opština: Ulcinj Ime škole: Gimnazija „Drita“ Adresa: Kodre b.b. Ime direktora: Alaj Vilal Broj telefona: +382 (30) 401 812; +382 (30) 401 809 E-mail: gjimnazidrita@t-com.me O školi Gimnazija „DRITA“ počela je sa radom 04.09.2006 godine. Škola je smještena u naselju Kodre bb. Na osnovu odobrenja Vlade i Ministarstva prosvjete i nauke Crne Gore, Gimnazija „Drita“ je prva privatna gimnazija na albanskom jeziku, tipa koledža u Crnoj Gori sa ambicijama da ostvari standarde i znanje učenika, dobre rezultate na eksternoj maturi i prohodnost za sve fakultete. U školskoj 2006/2007. godini upisano je 22 učenika u prvi razred jednog odjeljenja, dok je u školskoj 2007/2008. godini upisano 43 učenika u prvi razred. Privatna Gimnazija „Drita“ realizuje nastavu na osnovu plana i programa opšte gimnazije, koji je propisan od strane Ministarstvo prosvjete i nauke Crne Gore. Područje rada Opšta gimnazija Obrazovni programi Opšti smjer gimnazije Izvođenje nastave Kabinetska nastava se izvodi iz sledećih predmeta: fizike, hemije, biologije i informatike. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u jednoj smjeni, i to od 9:00 do 15:25 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Za školsku 2008/2009. godinu planiran je upis od 40 učenika u dva odjeljenja od po 20 učenika. 159 Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. Površina školske zgrade je 368 m2, škola nema sportsku salu, a nastava fizičkog vaspitanja se održava u iznajmljenoj sali OŠ „Maršal Tito“ Ulcinj. Škola posjeduje kabinet hemije, biologije i fizike (55 m2), kabinet informatike (42 m2), kabinet jezika i kabineti društvenih nauka i umjetnost (168 m2). Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Njemački i Italijanski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Za opštu gimnaziju nije predviđeno izvođenje praktične nastave. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Dramska sekcija, literarna sekcija, sportske aktivnosti – fudbal i košarka, dodatna nastava iz predmeta za republičko takmičenje. SMŠ „BRATSTVO – JEDINSTVO“ - Ulcinj Opština: Ulcinj Ime škole: JU Srednja Mješovita Škola „Bratstvo – Jedinstvo“ Adresa: Totoši b.b. Ime direktora: Husein Katana Broj telefona: +382 (30) 401 628; +382 (30) 401 630 O školi Školska zgrada je građena 1969.g.sredstvima solidarnosti naroda Bosne i Hercegovine da podmiri potrebe za 350 do 400 učenika. Danas u ovoj školi ima 1010 učenika. U zadnjih 7 godina znatno su poboljšani materijalno tehnički uslovi za rad u školi. Nastava u školi se organizuje na crnogorskom i albanskom jeziku. Područje rada - Gimnazija - Trgovina, Ugostiteljstvo i Turizam - Ekonomija, Pravo i Administracija - Elektrotehnika - Mašinstvo i obrada metala - Lične usluge 160 Obrazovni programi - Gimnazija – opšti - Turistički tehničar - Tehničar marketinga i trgovine - Prodavač - Konobar - Kuvar - Elektromehaničar mašina i opreme - Automehaničar - Frizer Izvođenje nastave U ovoj školskoj godini nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u 2 smjene: I smjena od 7:30 do 13:30 h, II smjena od 14:00 do 20:00 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima U školskoj 2010/11. godini planirano je upisati 360 učenika raspodjeljenih u 12 odjeljenja, od čega sa nastavom na crnogorskom jeziku 120 učenika – 4 odjeljenja, a na albanskom 240 učenika – 8 odjeljenja. Po smjerovima: Gimnazija 4 odjeljenja Turistički tehničar 2 odjeljenja Ekonomski tehničar (novi obrazovni program) 2 odjeljenja Konobar – kuvar 1 odjeljenje Bravar 1 odjeljenje Elektroinstalater 1 odjeljenje Monter telekomunikacionih sistema 1 odjeljenje Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. U školi ima 28 kabineta od toga 2 kompjuterska sa po 17 računara, 2 biblioteka sa 12000 knjiga, nova fiskulturna sala od 1300 m . Ukupna 2 površina škole sa pratećim prostorijama je oko 42000 m . Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski, Njemački, Francuski i Ruski jezik 161 Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava se djelimično izvod u školi a djelimično u privatnim salonima, trgovinskim radnjama, servisima, turističkim agencijama, pod nadzorom koordinatora za praktičnu nastavu. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Vannastavne aktivnosti, sekcije i dodatna nastavu organizuju se radnim subotama, 1. i 2. subote u mjesecu po unaprijed utvrđenom programu rada. 162 ŽABLJAK SMŠ “17. SEPTEMBAR” - Žabljak Opština: Žabljak Ime škole: JU Srednja mješovita škola “17. septembar” Adresa: Božidara Žugića b.b. Ime direktora: Bojović Živorad Broj telefona: +382 (52) 361 336; +382 (52) 360 091 E - mail: 17.septembar@t-com.me O školi Škola je počela sa radom 1976. godine i po tome je jedna od mlađih srednjih škola. Teorijska nastava opšteobrazovnih i stručnih predmeta izvodi se u 8 odjeljenja i to: 4 odjeljenja gimnazije i 4 kombinovana odjeljenja tehničara usluživanja i tehničara kulinarstva. Škola radi u petodnevnoj radnoj nedjelji u okviru koje realizuje cio obrazovnovaspitni rad. U toku četvorogodišnjeg školovanja, budući tehničari usluživanja i tehničari kulinarstva pored opšteobrazovnih i stručno teorijskih predmeta imaju praktičnu nastavu, izbornu natavu, slobodne aktivnosti i profesionalnu praksu koju pohađaju u toku ljetnjeg raspusta. U školi je uveden video nadzor, školski razglas i ozvučenje sa mikrofonima i pojačalima. Kabinet računarstva i informatike opremljen je po najvišim standardima. Rad na računarima obezbijeđen je za sve učenike i profesore. Polazeći od materijalnotehničkih uslova i uloženog truda na njihovoj realizaciji, nastavnih sredstava i opremljenosti kabineta, kadrovskih uslova, cjelokupne organizacije rada u školi, može se reći da je danas srednja škola u Žabljaku jedna od bolje opremljenih škola u Republici. Škola ima odličnu saradnju sa više škola u Crnoj Gori ( Gimnazija „Tanasije Pejatović“ u Pljevljima, Srednja mješovita škola „Danilo Kiš“ u Budvi,...) i u regionu (Gimnazija u Kraljevu, Srednja ugostiteljska škola u Vrnjačkoj Banji, Ekonomska škola u Somboru, Školski Centar u Foči,...). Sa ovim školama, pored uobičajene školske saradnje, vrši se međusobna razmjena učenika sa višednevnim posjetama u svrhu obuke učenika kroz različite projekte. Svi ovi uspjesi naših učenika pokazuju da je naša škola veoma uspješna u kontinuitetu, a što potvrđuje i izvještaj o utvrđivanju kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada u ovoj školi. Ovakva postignuća nijesu promakla ni široj lokalnoj zajednici i školskim organima, pa je škola od strane svih školskih organa (nastavničkog vijeća, Školskog odbora, Savjeta roditelja i 163 Zajednice učenika), Opštinskog sindikata prosvjete, bivših učenika, socijalnih partnera, predsjednika opštine i više univerzitetskih profesora, predlagana 2007. i 2008. godine za najviše državno priznanje „Oktoih“ u oblasti prosvjete. Na osnovu svega rečenog može se reći da su težnje reforme školstva u ovoj školi ostvarene onako snažno i živo kao što su i zamišljene. Područje rada - Opšta gimnazija - Trgovina, ugostiteljstvo i turizam Obrazovni profil - Tehničar usluživanja (četvorogodišnji program) - Tehničar kulinarstva (četvorogodišnji program) Izvođenje nastave Škola je moderno opremljena sa kabinetskom nastavom iz fizike, hemije, biologije, informatike, stranih jezika i matematike. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Škola radi u popodnevnim satima od 13:00 do 20:00 h. Praktična nastava se izvodi u dvije smjene od 7:00 do 21:00 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Opšta gimnazija 1 odeljenje (30 učenika) Obrazovni profil IV stepena: tehničar usluživanja i tehničar kulinarstva 1 odjeljenje (15+15 učenika) Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sportska sala, itd. 2 5 kabineta površine 264.8 m , 8 specijalizovanih učionica površine 442 2 m , 1 školska radionica (školski bife) površine 25 m2, 1 kompjuterska učionica površine 50 m2, 1 fiskulturna sala sa pratećim prostorijama površine 219 m2 1 školska biblioteka površine 9 m2 sa oko 8000 knjiga, školsko dvorište površine 7354 m2, sportski poligon površine 2746 m2. Strani jezici koji se izučavaju u školi Ruski jezik i Engleski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi Praktična nastava se izvodi u školskoj radionici u školi i u školskom restoranu “Duga” koji se nalazi u centru grada. Dio praktične nastave se izvodi u hotelima “Žabljak” i “Jezera” firme HM “Durmitor” u 164 Žabljaku, a koji su ujedno i glavni nosioci turističkog razvoja opštine. Praktična nastava se izvodi svakim radnim danom, a u toku ljetnjeg raspusta i ferijalna praksa u trajanju od 15 do 25 dana odnosno 30 dana za učenike po novim obrazovnim programima. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Aktivno rade sekcije: dramska, novinarska, internet klub, ekološka, recitatorska, muzička, likovna, sportske (skijanje, odbojka, košarka, fudbal, rukomet), barmenska, fotografska,… U toku školske godine redovno se organizuju izleti u okolini Žabljaka, posjete značajnim sajmovima, posjete raznim kulturno - istorijskim i turističkim mjestima, organizuju se ekskurzije (kao npr. u Španiju, Grčku, Tursku, Mađarsku,…). Kroz rad sekcija organizuju se školske karaoke, školske igranke, folklor, ples, a izdaje se i školski časopis “20. septembar”. 165 SREDNJE ŠKOLE ZA DJECU SA POSEBNIM POTREBAMA Kotor Srednja škola u Zavodu za školovanje i rehabilitaciju lica sa poremećajima sluha i govora Opština: Kotor Ime škole: Srednja škola u Zavodu za školovanje i rehabilitaciju lica sa pore mećajima sluha i govora, Adresa: Put prvoboraca 184 Ime direktora: Borislav Kašćelan Broj telefona: +382 (32) 304 288 E–mail : surdomonte@t-com.me O školi Zavod za školovanje i rehabilitaciju lica sa poremećajima sluha i govora Kotor osnovan je 1946. godine kao jedina Ustanova za školovanje i rehabilitaciju gluhe djece u Crnoj Gori. Prvo je formirana osnovna škola, a zatim u Ustanovi se osniva početkom pedesetih godina i Škola za ulenike u privredi, u kojoj se ovi učenici osposobljavaju za više vrsta zanata, a u samoj Ustanovi se formiraju dvije školske radionice, krojačka i obućarska. Polovinom sedamdestih godina škola dobija naziv Sredenja škola za usmjereno obrazovanje gluvih učenika, a početkom devedesetih postoji kao Srednja stručna škola za gluve učenike. Tokom vremena u okviru škole formirano je više školskih dobro opremljenih radionica, tako da danas imamo: štamparsku radionicu, frizersku, krojačku i obućarsku radionicu. Pored osposobljavanja u našim školskim radionicama učenici se osposobljavaju i u raznim pogonima preduzeća i uslužnih radionica u Kotoru. Teorijska nastava u školi se izvodi u sedam kabineta i četiri učionice. U ovoj školskoj godini radi šest odjeljenja za učenike koji se osposoljavaju za treći stepen stručnosti i jedno odjeljenje za učenike za kombinovanim smetnjama (gluvoća, laka mentalna retardacija) koji se osposobljavaju za II stepen stručne spreme. U odjeljenjima koji rade po obrazovnim programima za III stepen stručne spreme u svom sastavu pored gluvih i nagluvih učenika nalaze se i učenici sa poteškoćama u učenju u skladu sa Zakonom o školovanju djece sa posebnim potrebama (član 4). 166 Područje rada - Ugostiteljstvo - Lične usluge - Grafičko - Trgovina - Mašinstvo - Tekstilstvo - Hemijsko Obrazovni programi - Kuvar - Frizer - Štamparski mašinista - Prodavac - Automehaničar - Krojač - Fotograf - Knjigovezac Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Smjene i termini smjena u kojima škola radi Tehnologija zanimanja sa praktičnom nastavom od 07:30 do 11:30 h. Teorijska nastava u školi od 14:00 do 18:20 h. Planiran broj ucenika koji ce biti upisan i broj odjeljenja po smjenama Odjeljenje učenika oštećenog sluha (1 odjeljenje): Frizer 2 učenika Autolakirer 1 učenik Kuvar 1 učenik Pekar 1 učenik Odjeljenje učenika sa poteškoćama u učenju (1 odjeljenje): Frizer 8 učenika Kuvar 6 učenika Prodavaac 4 učenika Automehaničar 2 učenika 167 Opremljenost učionica - 7 kabineta za predmetnu nastavu 7 x 36 m2 - 4 klasične učionice 4 x 36 m2 - 1 komjuterska učionica 36 m2 - 1 biblioteka 24 m2 - 1 sportska sala 360 m2 Strani jezici koji se izučavaju u školi Engleski jezik samo za učenike sa poteškoćama u učenju. Praktična nastava U školskim radionicama i kod privatnih poslodavaca. Vannastavne aktivnosti U školi se odvijaju slobodne aktivnosti u vidu: - Dramske sekcije - Sportske sekcije - Sekcije ručnog rada - Ekološke sekcije Dopunska nastava se izvodi po potrebi. Dodatna nastava se ne izvodi. Podgorica JU Centar za obrazovanje i osposobljavanje „1. Jun“ Opština: Ime škole: Adresa: Ime direktora: Broj telefona: E-mail: Podgorica JU Centar za obrazovanje i osposobljavanje „1.Jun“ Princeze Ksenije broj 8 Darmanović Željko diplomirani defektolog +381 (20) 640-136 +381 (20) 643-326 centar1.jun@t-com.me O školi Rješenjem broj 01-2019-23 od 24.marta 1970 Skupština opštine Titograd je odobrila formiranje Specijalne osnovne škole. Ubrzo je Skupština SR Crne Gore odobrila formiranje Centra za profesionalno osposobljavanje djece i omladine lakše ometene u psihičkom razvitku. Pod sadašnjim nazivom Usta nova funkcioniše od oktobra 1978 godine. Dan škole je 1 jun. U svom sastavu škola ima: Osnovnu školu, Stručnu školu, autizam, odje- ljenje za djecu sa umjerenim smetnjama , predškolsko odjeljenje i produženi boravak. 168 Školske 2009/2010 godine školu pohađa 155 učenika. U Specijalnu srednju školu upisano je 42 učenika razvrstanih u 7 odjeljenja, gdje se školuju učenici sa posebnim obrazovnim potrebama. Područja rada - lične usluge - prehrambena - ugostiteljska - kožarsko-tehnološka - metalska zanimanje pomoćnik frizera zanimanje pomoćnik pekara zanimanje pomoćnik kuvara zanimanje pomoćnik obućara zanimanje pomoćnik mašinbravara zanimanje pomoćnik vodoinstalatera zanimanje pomoćnik automehaničara Obrazovni programi Učenici se školuju tri godine i stiču II stepen stručne spreme. Izvođenje nastave Nastava se izvodi kabinetski. Škola radi u smjenama koje se mijenjaju mjesečno: I smjena počinje u 7:30 h II smjena počinje u 13 h Planiran broj ucenika koji ce biti upisan i broj odjeljenja po smjenama Imamo kapacitete za po tri odjeljenja prvog, drugog i trećeg razreda. Broj učenika u razredu je od 8 do 12 učenika. U sklopu škole postoji Internat, kapaciteta 100 kreveta. Opremljenost učionica 2 315 m učioničkog prostora 13 učionica 2 90 m kabinetskog prostora 4 kabineta 200 m2 radioničkog prostora 250 m2 sportskog prostora 795 m2 ostalog prostora 3500 m2 zelenih površina Biblioteka sa 1500 naslova fiskulturna sala 100 m2 Strani jezici koji se izučavaju u školi U Centru se ne izučavaju strani jezici. 169 Praktična nastava: U Ustanovi postoje: obućarska radionica u kojoj se obučavaju pomoćnici obućara i metalska radionica za obučavanje zanimanja iz metalske struke. Učenici koji se školuju za ostala zanimanja praktičnu nastavu obavljaju u državnim i privatnim ustanovama. Vannastavne aktivnosti U Centru su zastupljene: literarna, sportska, računarska, likovna, recitatorska dramska, ritmička i ekološka sekcija. JU Zavod za školovanje i profesionalnu rehabilitaciju invalidne djece i omladine - Podgorica Opština: Podgorica Ime škole: JU Zavod za školovanje i profesionalnu rehabilitaciju invalidne djece i omladine Adresa: Princeze Ksenije 6, p.f.60 - Podgorica Ime direktora: Zoran Bošković Broj telefona: +382 (20) 640-408; +382 (20) 643-075 E - mail: juzinv@t-com.me O Zavodu JU Zavod za školovanje i profesionalnu rehabilitaciju invalidne djece i omladine je savremena prosvjetno – pedagoška ustanova koja ima stručne i druge potencijale. Ove godine ustanova je obilježila 61. godinu postojanja i rada. U Zavodu postoji: predškolsko odjeljenje za uzrast do 6 godina; osnovna škola od I do VIII razreda i od I do IX razreda po reformisanom programu i srednja škola. Zavod se sastoji se iz dva objekta: škole gdje se održava nastava i internata gdje borave učenici. Za učenike su obezbijeđeni logopedski, fizioterapeutski i defektološki tretmani. Učenici su sa područja Crne Gore, Srbije i BiH. Trenutno u školi postoji 23 kabineta. Područje rada - Tekstilstvo - Kožarstvo - Trgovina - Pravo 170 Obrazovni programi: - Konfekcionar - Obućar - Tehničar prodaje - Pravno-administrativni tehničar Izvođenje nastave Nastava se izvodi u kabinetima. Nastava za srednju školu se izvodi u 14 kabineta, 2 radionice ( za kožarski i tekstilni smjer ), 1 kompjuterska učionica ( sa podrškom za slijepe učenike), 1 komjuterska učionica ( sa podrškom učenicima sa motoričkim smetnjama), 1 sala za fizičko vaspitanje, 1 biblioteka. Smjene i termini smjena u kojima škola radi: Škola radi u jednoj smjeni i to od 8:00 do 14:00 h. Planirani broj učenika koji će biti upisani i broj odjeljenja po smjerovima Za narednu školsku godinu za I razred nemamo podatak, jer kod nas se upisuju učenici prema rješenju o usmjeravanju. II razred – po jedno odjeljenje na pravnom i trgovinskom smjeru. III razred – po jedno odjeljenje na pravnom, trgovinskom I tekstilnom smjeru. IV razred – po jedno odjeljenje na pravnom i trgovinskom smjeru. Opremljenost – učionice (broj i ukupna površina), kompjuterska učionica, biblioteka, sporska sala, itd. Nastava za srednju školu se izvodi u 14 kabineta, 2 radionice ( za kožarski i tekstilni smjer ), 1 kompjuterskoj učionici ( sa podrškom za slijepe učenike), 1 komjuterskoj učionici ( sa podrškom učenicima sa motoričkim smetnjama), 1 sali za fizičko vaspitanje, 1 biblioteci. Strani jezici koji se izučavaju u srednoj školi Engleski jezik i Italijanski jezik. Praktična nastava – gdje i kako se izvodi U školskim radionicama i kod privatnih poslodavaca. Vannastavne aktivnosti – sekcije, dodatna nastava, itd. Sekcije i to: Literarna, Recitatorska, Dramska, Sportsko-rekreativna, Šahovska, Ekološka i Muzičko - horska. 171 172 MINISTARSTVO PROSVJETE I NAUKE Vaka Đurovica bb, 81000 Podgorica Tel: +382 (20) 410 100 Fax: +382 (20) 410 101 Web site: www.mpin.gov.me E-mail: mpin@gov.me CENTAR ZA STRUČNO OBRAZOVANJE Centar za stručno obrazovanje je centralna institucija za razvoj stručnog obrazovanja i obrazovanja odraslih. Osnovan je kao samostalna javna ustanova zbog specifičnosti u organizovanju i realizaciji stručnog obrazovanja, a radi učešća socijalnih partnera u njegovom kreiranju i finansiranju. Centar su osnovali socijalni partneri: Vlada Crne Gore, Privredna komora Crne Gore, Savez sindikata Crne Gore i Zavod za zapošljavanje Crne Gore. Centar obavlja poslove i radne zadatke koji se odnose na srednje stručno obrazovanje mladih i odraslih, i to: • pripremanje stručnih zadataka o pitanjima iz nadležnosti Savjeta za stručno obrazovanje, odnosno Savjeta za obrazovanje odraslih; • praćenje, analizu i razvijanje stručnog obrazovanja; • pripremanje jedinstvenih standarda zanimanja uporedivih sa standardima evropskih zemalja; • pripremanje standarda znanja; • pripremanje obrazovnih programa; • istraživanja u oblasti stručnog obrazovanja; • pripremanje obrazovno-vaspitnih i pedagoško-metodskih standarda udžbenika i priručnika; • organizovanje stručnog usavršavanja nastavnika i obuka direktora; • razvoj i uvođenje novih nastavnih tehnologija i njihovo primjenjivanje; • koordinaciju rada sa socijalnim partnerima. Cilj formiranja Centra je prvenstveno obezbjeđivanje istraživačke, razvojne i savjetodavne podrške stručnom obrazovanju mladih i odraslih. 173 CENTAR ZA STRUČNO OBRAZOVANJE Vaka Đurovića bb 81000 Podgorica Tel: +382 (20) 664 714 +382 (20) 664 117 Fax: +382 (20) 664 713 Web site: www.cso.gov.me E-mail: cso@gov.me 174 ISPITNI CENTAR Ispitni centar je Institucija zadužena za eksternu provjeru znanja. Osnovan je kao javna ustanova od strane Vlade Crne Gore. Ova institucija će obezbijediti stručnost i profesionalnost u pripremi i sprovođenju eksternih provjera znanja i garantovati objektivnost i zaštitu svih postupaka i podataka. Eksterna evaluacija se sprovodi prema strogo definisanim procedurama i standardizovanim testovima. Ispitni centar provjerava znanja, vještine i kompetencije učenika u Crnoj Gori kroz: • nacionalna testiranja na kraju I i II ciklusa osnovne škole, • nacionalni ispit na kraju osnovne škole – mala matura, • maturski ispit, • stručni ispit, • nacionalna istraživanja, • državna takmičenja, • međunarodna istraživanja (2006-2009. godine PISA, 2009-2010 godine , III cikus PISA). Na kraju I ciklusa provjerava se znanje učenika iz: • maternjeg jezika • matematike Na kraju II ciklusa provjerava se znanje učenika iz: • maternjeg jezika • matematike • stranog jezika Na kraju III ciklusa provjerava se znanje učenika iz: • maternjeg jezika • matematike • jednog predmeta koji učenik izabere Nakon završenog IV razreda gimnazije, polaže se maturski ispit iz: • maternjeg jezika i književnosti • matematike ili prvog stranog jezika 175 • dva predmeta po izboru učenika Nakon završenog IV razreda srednje stručne škole polaže se stručni ispit iz: • maternjeg jezika i književnosti • matematike ili stranog jezika • stručno-teorijskog predmeta od značaja za obrazovni profil • stručnog rada Prije realizacije svake aktivnosti Ispitni centar organizuje probna (pilot) testiranja sa ciljem sistematske i adekvatne pripreme učenika i svih učesnika u ovim, organizaciono i informatički izuzetno zahtjevnim testiranjima.Detaljne informacije o svim aktivnostima Ispitnog centra, kao i sve brošure i ispitni katalozi nalaze se na web sajtu Ispitnog centra. ISPITNI CENTAR Ul. Vaka Đurović bb, 81000 Podgorica Tel: +382 (20) 665 590 Web site: www.iccg.co.me E-mail: ic@iccg.co.me 176 ZAVOD ZA ŠKOLSTVO Zavod za školstvo je jedna od obrazovnih institucija koje su formirane u skladu sa planom implementacije promjena u obrazovanju, a čije se osnovne funkcije odnose na praćenje, unapređenje i evaluaciju reformskih procesa u do univerzitetskom obrazovanju. Imajući u vidu ciljeve reforme obrazovanja u Crnoj Gori, savremena znanja u oblasti obrazovanja i vaspitanja, kao i stanje i potrebe pedagoške prakse, temeljne funkcije Zavoda su: učešće u izradi novih nastavnih planova i programa, osposobljavanje nastavnika, direktora, pomoćnika direktora i stručnih saradnika za primjenu novih nastavnih planova i programa, praćenje i vrednovanje nastavnih programa i njihove realizacije, istraživanje pedagoške prakse i konteksta u kojem se ona odvija i utvrđivanje kvaliteta nastave i organizacije škola. Organizacione jedinice Zavoda su: Sektor za unapređivanje obrazovanja, Sektor za nastavu, Služba za opšte poslove i finansije. U okviru Sektora za unapređivanje obrazovanja su: 1. Odsjek za istraživanje i razvoj obrazovnog sistema 2. Odsjek za međunarodnu saradnju i odnose s javnošću U okviru Sektora za nastavu su: 1. Odsjek za utvrđivanje kvaliteta 2. Odsjek za kontinuirani profesionalni razvoj Najvažnije promjene u osnovnom obrazovanju: Osmogodišnja osnovna škola “prerasta” u devetogodišnju, koja se dijeli u tri ciklusa (I-III razred; IV-VI razred; VIII-IX razred). U I razred se upisuju djeca koja u kalendarskoj godini pune 6 godina. U prvom razredu predviđen je zajednički rad vaspitača/čice i učitelja/ice. Od VII-IX razreda predviđen je fond od 5 časova za izborne predmete. 177 Opširnije o tome u publikacijama Zavoda za školstvo (Informator o devetogodišnjoj osnovnoj školi, 2007. godina, Strategija profesionalnog razvoja nastavnika u Crnoj Gori 2005-2009. godina) O gimnaziji Od školske 2006/07. u prvom razredu po novom nastavnom planu počinje primjena koncepta opšte gimnazije. Od pomenute školske godine ukidaju se dosadašnja usmjerenja (opšte, društveno-jezičko i prirodno-matematičko) i odjeljenja filološke, odnosno matematičke gimnazije. Gimnazijsko obrazovanje traje četiri godine i radi se po novim obrazovnim programima i udžbenicima. U prvi razred gimnazije učenici/ce se upisuju u skladu sa važećim Pravilnikom o načinu, postupku i vrednovanju kriterijuma za upis učenika u gimnaziju. Pravilnikom se vrednuje: • opšti uspjeh učenika/ca u zadnja tri razreda osnovne škole, • uspjeh uz maternjeg jezika i književnosti, matematike, fizike i stranog jezika, • rezultati sa takmičenja, • osvojene nagrade i priznanja. Vrednuju se rezultati na pojedinačnom takmičenju (za jedno od prva tri mjesta) iz nastavnih predmeta koje učenik/ca osvoji na: • međunarodnom takmičenju, • nacionalnom takmičenju i • nacionalnom priznanju – diploma “Luča”. Novim Nastavnim planom opšte gimnazije predviđeno je 17 obaveznih predmeta. Tokom sve četiri godine se izučavaju sljedeći obavezni predmeti: Maternji jezik i književnost, Službeni jezik kao nematernji (u školama u kojima se nastava uzvodi na albanskom jeziku), Prvi strani jezik, Drugi strani jezik, Istorija i Fizičko vaspitanje. Nastavnici/ce i direktori/ce, stručni saradnici/ce se obučavaju za primjenu novih programa. Obukom rukovodi Zavod za školstvo. Programi su rađeni po metodologiji ciljnog planiranja, a 15% do 20% sadržaja ostalo je otvoreno i kreiraju se na nivou svake škole (isto važi i za osnovne škole). U svim programima su predviđeni tzv. minimalni standardi znanja koje učenici/ce treba da postignu iz svakog predmeta (isto važi i za osnovne škole). 178 Novim Nastavnim planom opšte gimnazije predviđen je i fond časova za tzv. obavezne izborne predmete koji postupno raste od 1. do 4. razreda (3+3+6+8). Kako je Drugi strani jezik obavezan predmet, preporuka je da učenici/ce koji/e žele da pohađaju gimnaziju odaberu u 7. razredu osnovne škole drugi strani jezik kao izborni predmet koji se onda obavezno izučava i u 8. i 9. razredu osnovne škole. Učenici/ce na maturskom ispitu mogu polagati samo one predmete koji fondom časova ispunjavaju tzv. maturski standard. Prvo polaganje maturskog ispita organizovaće se u maju 2010. godine za generaciju učenika/ca koja se upisala školske 2006/07. godine. Na maturskom ispitu učenik/ca obavezno polaže 4 predmeta: - obavezni dio*: a) maternji jezik i književnost (polaže se putem pismenog zadatka) b) matematika ili prvi strani jezik (polažu se pismenim i usmenim putem) - izborni dio: a) dva predmeta po izboru, za koje je definisan maturski standard u nastavnom planu opšte gimnazije (polažu se usmenim putem). *U slučaju da učenik izabere i matematiku i prvi strani jezik, bira samo još jedan predmet po izboru. Maturski standard za neki predmet čine potrebna znanja, vještine, stavovi koje učenik/ca treba da stekne na kraju srednjoškolskog obrazovanja. Maturski standard je izražen brojem časova koje učenik/ca treba da pohađa da bi taj predmet polagao/la na maturskom ispitu. Za svih 11 obaveznih predmeta, kojima nedostaje maturski standard, učenicima je omogućeno da dopune maturski standard kroz odabir jednog obaveznog izbornog predmeta u 3. i/ili 4. razredu. (O tome opširnije u brošurama Zavoda za školstvo: Koncept maturskog i 179 stručnog ispita i Obavezni izborni predmeti u funkciji dopune maturskog standarda) Polaganje maturskog ispita će se sprovesti internim putem u organizaciji gimnazija. Maturski ispiti će se održati u skladu sa Pravilnikom o polaganju završnog, odnosno maturskog ispita u srednjoj školi (“Sl.list RCG, br. 28/91, 7/99 i Sl. list CG, br. 19/10). Zavod za školstvo Ul. Vaka Đurovića bb, Podgorica Tel/fax: +382 20 408 901, 408 927 E-mail:info@zavodzaskolstvo.org Web site: www.zavodzaskolstvo.gov.me 180 “…Svi nam uvijek govore trebaš biti ovakav. Ne trebaš biti onakav. Kada ne govore glasno čuješ njihove glasove u glavi. Ne znam da li sam različit od većine, ali sve što čujem jesu naredbe, sugestije i ideje…A ja samo želim da donesem što pravilniju odluku. I iskreno, uplašen sam da ne pogriješim…” Tinejđžer TRENUTNO STANJE U MOM ODLUČIVANJU O ZANIMANJU? Razmisli dokle si došao/la u procesu odlučivanja! ¾ Da li već imaš neko konkretno željeno zanimanje? da ne Ako da, koje?___________________________________________ ¾ Još uvijek nemaš konkretno željeno zanimanje,ali imaš već više ideja o tome šta bi mogao/la da radiš. Koje su to ideje? ______________ ¾ Da li neko utiče na tebe kod odlučivanja? da ne Ako da, ko?_____________________________________________ ¾ Kako si došao/la baš do tog zanimanja?______________________________________________ 181 ¾ Da li si već imao/la priliku da upoznaš to zanimanje / ta zanimanja)? da ne Ako jesi, gdje?__________________________________________ ¾ Da li bi se školovao/la za to zanimanje / ta zanimanja, čak i ako moraš dosta da putuješ do radnog mjesta?__________________________ ¾ Zašto trenutno prednost daješ upravo tom zanimanju / tim zanimanjima?____________________________________________ ¾ Imaš li već tačnu predstavu o tom zanimanju / tim zanimanjima? da ne ¾ Šta te posebno zanima kod tog zanimanja / tih zanimanja? ______________________________________________________ ¾ Šta ti se kod njega dopada? ______________________________________________________ ¾ Koje nedostatke bi moglo da ima to zanimanje / ta zanimanja? ______________________________________________________ ¾ U čemu si još nesiguran/na kod odlučivanja? ______________________________________________________ 182 KORISNA PITANJA KOJA TREBAŠ PRIJE KONAČNE ODLUKE SEBI DA POSTAVIŠ, a odnose se na... NAMJERE «...Šta ću posle osnovne/srednje škole? Gdje ću nastaviti obrazovanje? Šta znam o sadržaju rada zanimanja koje biram, o školovanju, zapošljavanju...? Kako treba da «izgleda» idealna osoba koja je uspješna u tom zanimanju? Koliko ja «ličim» na takvu osobu? Šta mi savjetuju roditelji i drugi koji me poznaju? Da li se slažem sa predlozima?...» OSOBINE «...Koje su osobine (pozitivne i negativne) kod mene najizražajnije? Koje osobine treba da ima «idealna» osoba koja se bavi zanimanjem koje me interesuje? Koje osobine treba još da razvijem? Da li znam kako mogu razvijati svoje osobine? Kako mi sredina može pomoći u razvijanju adekvatnih osobina?...» I N T E R E S O V A NJ A «...Koji su mi omiljeni predmeti? Na koje sekcije idem ili bih volio da idem? Šta radim u slobodnom vremenu? Da li sam bio na radnom mjestu zanimanja koje biram? Da li sam pričao sa stručnjacima koji se bave zanimanjem za koje sam zainteresovan? Od kada sam zainteresovan za taj izbor? Šta sam želio ranije? Koliko me roditelji podržavaju? Kakvu mi pomoć pružaju u vezi izbora?...» SPOSOBNOSTI «....Koje sposobnosti zapažam kod sebe? Koliko moje sposobnosti dolaze do izražaja u zanimanju koje biram? Da li i kako razvijam sposobnosti i vještine koje su potrebne za zanimanje? 183 Koliko se podudaraju moja interesovanja sa sposobnostima? Kako moji nastavnici i roditelji gledaju na moje sposobnosti? Slažem li se sa njima u procjeni? Mogu li mi roditelji i nastavnici pomoći u razvijanju mojih sposobnosti i vještina?...» P R I P R E M LJ E N O S T «...Kako procjenjujem svoj opšti uspjeh? Koji predmeti su mi najvažniji za uspjeh u zanimanju koje biram? Koje ocjene imam iz tih predmeta? Mogu li ostvariti svoje namjere (mogućnost upisa, uspjeh u zanimanju)? Od čega (koga) zavisi ostvarenje mojih namjera? Šta mogu još da uradim da budem sigurniji u uspjeh? Imam li rezervni plan upisa?...» 184 ZA ŠTA SAM ZAINTERSOVAN/A? Razmisli koja od tvojih interesovanja bi mogla da te upute odnosno usmjere ka izboru zanimanja! jako me zanima dijelom me zanima uopšte me ne zanima da budem među ljudima da se bavim djecom da pomažem bolesnim i starim ljudima da se angažujem oko drugih da se bavim sam sobom rad sa životinjama, njega ... da budem napolju da budem u pokretu moda da se fizički naprežem tehnika muzika, da sviram neki instrument hemija jezici daleke zemlje kuvanje da sam sebi raspodjeljujem posao organizacija elektronika slikanje, crtanje, dizajniranje 185 rad u bašti, gajenje biljaka da se bavim mišljenjima drugih ljudi pravednost sve u zdravstvu da nešto planiram, konstruišem reklame Koja od interesovanja želiš da u svom pozivu na neki način jednog dana primjeniš ili ostvariš? 186 MOJE PREDSTAVE O ZANIMANJU Kad pomislim na svoj izbor zanimanja, zamišljam ... Želim da radim sa ljudima. Zamišljam posao koji ima veze sa savjetovanjem i usluživanjem. Želim da se nađem ljudima, da im pomažem, da se staram o njima i njegujem ih. Želim da radim sa djecom. Želim da radim u kancelariji. Želim da radim sa životinjama... Želim da radim sa biljkama. Želim da radim u prirodi / sa prirodom. Želim da se bavim nekim zanatom. Želim da zanatski obrađujem i prerađujem materijale. Želim da radim sa grubim alatom (čekić, testera ...). Želim da sklapam, monitram ili instaliram dijelove. Želim i sam nešto da koncipiram, isplaniram. Želim da radim na kompjuteru. Želim da radim na mašinama kojima se kompjuterski upravlja. Zanima me obrada podataka. Želim da organizujem Zanima me hemija, volio/voljela bih da istražujem i ispitujem. Volio/voljela bih da radim na građevini. Želim da dizajniram, da budem kreativan/kreativna, da budem u stanju da implementiram svoje ideje. 187 ZNAĆAJ RODITELJA KOD ODLUKE O IZBORU ZANIMANJA Razmisli koji iskazi se odnose na tebe, a koji ne! Stavi krstić kod onog što je tačno! Moji roditelji ... ... isuviše se miješaju u moju odluku. ... uopšte ih ne interesuje koju stručnu oblast želim da izaberem. ... podržavaju me u tome da donesem odluku o odgovarajućoj oblasti rada, ali ne donose odluke umesto mene. ... pokušavaju da me ubjede da odlučim nešto što me uopšte ne zanima. ... meni prepuštaju konačnu odluku . ... daju mi mnoge dobre savjete, kako da nađem odgovarajuće zanimanje zbog čega sam sretan/sretna. ... bilo bi bolje da gledaju svoja posla nego što mi stalno daju savjete. Kako da se roditelji „ispravno ponašaju“ kod izbora zanimanja njihove dijece? _________________________________________________ Šta konkretno želiš od svojih roditelja kad je u pitanju izbor zanimanja? _______________________________________________________ U čemu najviše trebaš podršku roditelja? _______________________________________________________ 188 Moji načini ponašanja Slijedeći načini ponašanja važni su za sva zanimanja – za neka više, za neka manje. Razmisli zato koliko su ovi vidovi ponašanja izraženi kod tebe! (Imaj pritom na umu situacije kod kuće, u školi i u slobodno vrijeme!) Roditelj Ja procjenjuje (A = najviša vrednosti) procjenjujem A B Moja preciznost C (brižljivost, D egzaktnost) E izdržljivost (strpljenje) moja pouzdanost moja vrijednoća (angažova nost) moj smisao za red ... je moja dobra strana ... dobro mi ide ... uglavnom je dovoljna ... nije baš najoptimalnija ... ne ide mi baš od ruke A ... je moja dobra strana B ... uglavnom mi lako pada da ustrajno radim C ... kod mene je uglavnom zadovoljavajuća D ... ponekad mi teško pada (kod određenih zadataka) E ... jako mi teško pada A ... je moja dobra strana B ... uglavnom sam pouzdan C ... uglavnom je dovoljna D ... mogla bi da bude i bolja E ... nedovoljna je A ... je moja dobra strana B ... u redu je C ... uglavnom je dovoljna D ... u suštini je minimalna E ... nedovoljna je A ... je moja dobra strana B ... u redu je C ... uglavom je dovoljan D ... u suštini je minimalan E ... nedovoljan je 189 Rodite procjen A ... jako su mi važni međuljudski B ... važni su mi kontakti C ... nisu mi uvjek važni D ... za mene su više sporedna stvar E ... ne trebaju mi u stvari A ... uvijek je drugarsko i spreman/na moje ponašanje sam da pomognem B ... prilično je drugarsko prema ljudima u C ... uglavnom je podnošljivo okruženju D ... prilično je mirno i suzdržano E ... odbojno je i zatvoreno Koja ponašanja su kod tebe najizraženija? Koji su još vidovi ponašanja izraženi kod mene: 190 Koji su još vidovi ponašanja izraženi kod mog dijeteta: Ustanovi svoje sposobosti! U svakom zanimanju potrebne su određene sposobnosti. Kritički procijeni sebe! Ja se procjenjujem posao spretnost: kod pravljenja manjih predmeta i kod popravljanja predmeta ... građa tijela, zdravlje: u sportu koncentracija: kod stvari koje me malo zanimaju, ja sam ... pamćenje (riječi, brojke): pamtim naučene tekstove, riječi i brojke ... mašta: kod pisanja sastava, izrade crteža i riješavanja praktičnih problema imam ... jezički talenat: tekstove, riječi, rečenice ...shvatam matematički talenat: riješavam računske zadatke, zadatke iz matematike i fizike i sve što ima veze sa brojkama ... crtanje i dizajniranje: za slobodno crtanje i dizajniranje ... geometrijsko crtanje: kod geometrijskog crtanja radim ... 0 1 2 nespretan osrednji spretan brzo se umaram rastrojen, bez pažnje uglavnom žilav, izdržljiv veoma koncetrisan otporan prilično pažljiv skoro i da realtivno ne pamtim dugo nikakve ili malo ideja sa dosta muke sa mukom i neprecizno Roditelj procenju odlično ponekad uglavnom dobre dobre ideje ideje dobro veoma brzo i odlično često prilično lako veoma brzo i sigurno manje sam nadaren osrednje neuredno veoma osrednje precizno i uredno uglavnom veoma nadaren 191 Roditelj procenjuje talenat za tehničke probleme: kontekst i funkcionisanje aparata i tehničkih uređaja, korišćenje alata, shvatam ... smisao za forme: kod crtanja, oblikovanja, pravljenja manjih predmeta i kod ručnih radova stvari mi uspjevaju .... sposobnost prostornih predstava: mogu da zamislim kako planovi, skice i crteži u stvarnosti izgledaju ... podjela, planiranje: kod aktivnosti u slobodno vrijeme, zadataka i ostalih radova svoje vrijeme umijem da podielim ... pojmovno razmišljanje: teoretska pitanja i logičke kontekste razumijem ... . 192 samo uz puno muke osrednje veoma brzo i precizno su dobro i lijepo uglavnom teško osrednje lako i bez teško prilično dobro rijetko prilično mučno upotrebljive osrednje problema smisleno i odlično veoma lako SKICA ZANIMANJA Šta treba da znaš o zanimanjima koja te interesuju SADRŽAJ RADA 1. priroda rada – opis osnovnih poslova koji se obavljaju, učestalost i trajanje radnih operacija 2. predmeti rada – nabrajanje predmeta izrade, odnosno vrste usluga koje se obavljaju 3. sredstva za rad – alati, mašine i uređaji koji se koriste u radu 4. materijali za rad – vrsta i kvalitet materijala (drvena građa, brašno, mleko, papir za kucanje ...) 5. specifičnosti rada – samostalan i/ili timski rad; vrijeme rada, smjenski rad; beneficirani rad; 6. dužnosti i odgovornosti na radu – da li je važan ozbiljan odnos prema radnim zadacima i rezultatima rada, prema povjerenim sredstvima rada, prema bezbjednosti na radu... USLOVI RADA 7. Fizički i sredinski uslovi pod kojima se rad obavlja: rad na otvorenom ili u prostoriji; temperatura, vlažnost, buka, prašina, gasovi, osvjetljenje, ventilacija; postoji li stalna mogućnost povređivanja; mogućnost oboljevanja od akutnih i profesionalnih bolesti kao rezultat rada 2. Tjelesni uslovi rada – položaj tijela pri radu (stajanje, sjedenje, saginjanje...); tjelesne aktivnosti koje rad uključuje (dizanje, nošenje, pisanje...) ZAHTJEVI ZANIMANJA 8. opšti zahtjevi – pol, godine, visina, težina, opšta i posebna tjelesna snaga, izdržljivost... 9. zdravstveni zahtjevi – anatomske i funkcionalne karakteristike tjela i pojedinih organa (stanje kičmenog stuba, kapacitet pluća, stanje krvnih sudova...) 10. senzorni zahtjevi – da li zanimanje zahtjeva dobro razlikovanje boja, oštrinu vida, slušnu osjetljivost, mogućnost lokalizacje izvora zvuka, suptilno razlikovanje mirisa i ukusa, taktilnu osjetljivost ( izraženost čula dodira)... 11. psihomotorni zahtjevi – odnose se na brzinu, preciznost, usklađenost pokreta tijela i sposobnost istovremenog vršenja 193 različitih pokreta (brzina reagovanja, opšta tjelesna spretnost, spretnost prstiju, ruku, usklađenost pokreta ruku i nogu, čula vida i rada ruku ... ) 12. mentalni zahtjevi – opšta inteligencija, lakoća usmenog i pismenog izražavanja misli, bogatstvo rečnika, smisao za tehničke i mehaničke probleme, razumjevanje principa rada mašina i uređaja, brzo izvođenje računskih operacija, matematičko razumijevanje, shvatanje perspektive, zamišljanje predmeta u tri dimenzije, orijentacija u prostoru, tačno i brzo prepoznavanje predmeta i oblika, lako razumijevanje ponašanja ljudi, kreativno mišljenje koje je usmjereno na stvaranje novih sadržaja, pamćenje sadržaja iskazanog riječima ili slikovnog materijala, pokreta..., koncentracija, pokretljivost pažnje... 13. izražene sklonosti i interesovanja - posebna zainteresovanost za određene sadržaje 14. osobine ličnosti – izraženost osobina koje su važne za zanimanje i postojanje posebnog sklopa osobina (društvenost, urednost, tačnost, preduzimljivost, savjesnost, ...) 15. emocionalna stabilnost – mirnoća, sabranost, samokontrola u svim prilikama 16. stavovi, ubjeđenja, vrijednosni sistem – da li zanimanje zahtjeva određene stavove i mišljenja po nekim pitanjima (stav da svim ljudima treba pružiti pomoć, npr. za zanimanja u zdravstvu) 17. motivacija – izraženost ambicija, stalnost ciljeva, potreba za učenjem i postignućem KONTRAINDIKACIJE Kontraindikacija je termin koji označava nemogućnost odgovora na zahtjeve zanimanja kada je radna sposobnost smanjena, a osoba ne može postići očekivani uspjeh u zanimanju. Najčešće se kontraindikacije navode u odnosu na funkcionisanje čula i organa. U populaciji su najčešće prisutni sledeći zdravstveni problemi: oštećenja čula vida, ravna stopala, problemi sa disajnim putevima i astma, problemi sa kičmom...i za određeni broj zanimanja ovi problemi predstavljaju kontraindikaciju uspjehu. Nedovoljno razvijene važne mentalne sposobnosti, kao što je verbalna, numerička, prostorna sposobnost, pamćenje... takođe često onemogućavaju uspjeh u zanimanju. Česta smetnja može da bude i nedovoljna izraženost neke osobine (npr. nedostatak društvenosti je problem za uspjeh u 194 svim zanimanjima u kojima se radi sa ljudima) ili čak prevelika izraženost (npr. aktivitet, potreba za stalnim kretanjem, dinamikom, je smetnja za kancelarijski rad koji iziskuje statičnost). Potrebno je zato utvrditi koliko u zanimanju postoji tolerantnosti za neka funkcionalna ostećenja tijela i organa, kao i koje sve karakteristike mogu biti smetnja uspjehu. SRODNA ZANIMANJA Za svako zanimanje je potrebno utvrditi zanimanja koja su mu slična. Sličnost se najčešće određuje u odnosu na sadržaje rada, mada bi trebalo i u odnosu na zahtjeve zanimanja. Poznavanje sličnih zanimanja je veoma važno u slučaju da se iz bilo kog razloga ne može upisati škola koja direktno obrazuje za zanimanje za koje postoji najveće interesovanje. RADNA MJESTA Na kojim to poslovima je moguće raditi u okviru određenog zanimanja (npr. daktiligraf u sudu, daktilo biro, na sekretarskim poslovima...). Poznavanjem poslova gdje se može primijeniti stečeno znanje sa jedne strane omogućava procjenu naše zainteresovanosti za sva radna mjesta na kojima se može zaposliti, a sa druge strane olakšava mogućnost zapošljavanja. OBRAZOVANJE ZA ZANIMANJE Pored obrazovanja, govorimo i o načinu osposobljavanja za zanimanje (nekada to nije kroz klasični formalni sistem školovanja). Važno je imati informaciju o najbržem dolasku do diplome određenog zanimanja, ali i o drugim, posrednim načinima da se do obrazovanja dođe. Bitna informacija je dužina školovanja, opšta zainteresovanost za upis, mreža upisnih mjesta, kapacitet i slično. UKLJUČIVANJE U ZANIMANJE Uključivanje u zanimanje je kompozitna kategorija u okviru koje se razmatra o više različitih informacija: postojanje probnog ili pripravničkog rada, polaganje državnog / stručnog ispita, mogućnost napredovanja, okvirna visina ličnih primanja... 195 PERSPEKTIVE ZAPOŠLJAVANJA Nezaobilna karika o kojoj se mora voditi računa prilikom izbora škole i zanimanja. Potrebno je prikupiti informacije o situaciji na tržištu radne snage, koliko je zanimanje deficitno (ima veće potrebe za zanimanjem nego što ima lica koja ga poseduju) ili je suficitno (potreba na tržištu za zanimanjem je slaba). Pored aktuelne potrebe šta se predviđa u narednom periodu, kakve su potrebe u gradu u kojem živite, ali i u užem ili širem regionu, čitavoj zemlji, ili čak u Evropi i svijetu... PODSJETNIK ZA IZBOR ZANIMANJA «... podsjetnik sa 10 pitanja i odgovora...» 1. Da li je izbor zanimanja jedna od najvažnijih odluka u životu? «...DA, jer da bismo bili srećni u životu, važno je zadovoljstvo i uspjeh u poslu. Još jednako važna odluka je izbor bračnog partnera, ali je to još daleko (a izbor zanimanja nije i pravo je vrijeme da ozbiljno razmislite o budućem pozivu)...» 2. Koliko su važni školski predmeti ? «...Veoma, i zato podijeli predmete na one koje voliš i na one koje ne voliš (ali ne zbog profesora, već zbog sadržaja). Treba da izbjegneš zanimanja u kojima je bitno znanje iz predmeta koje ne voliš, a da se odlučiš za zanimanja zasnovana na tvojim omiljenim predmetima...» 3. Koliko treba da se bavim svojim interesovanjima? «...Pri donošenju odluke treba da pođeš od interesovanja i što preciznije da odrediš šta je to što ti se dopada u zanimanju. Volim sve ili ne volim ništa nije dobar odgovor. Moraš dobro da razmisliš o svojim sklonostima i interesovanjima. Svako ima neki hobi, ili se bar više interesuje za «nešto», nego za «nešto drugo»....» 4. Koliko je važno da upoznam svoje osobine, sposobnosti, očekivanja ? «...Sve ovo je jako važno da bi se pronašlo zanimanje koje najviše odgovara tvojim ličnim karakteristikama. Postavi sebi pitanje da li možeš sve ono što se traži u zanimanju (potraži materijal koji govori o zahtjevima zanimanja). Zamisli fudbalera sa dvije «lijeve» noge ili ljekara koji pada u nesvijest kada vidi krv? Zapamti da niko nije 196 sposoban za sve, ali su svi sposobni za nešto (a to nešto je uvek veći broj zanimanja)...» 5. Da li pri donošenju odluke «šta ću biti kad porastem» treba da upoznam više zanimanja? «...Naravno DA, jer da bismo znali šta biramo, moramo znati šta se sve «nudi»...» 6. Koliko informacija je dovoljno da prikupim o zanimanjima ? «...Kako se to zove i šta se tu radi je malo. Što više to bolje je bliže istini. Treba da znaš sve ono što ti je važno. U kojoj školi/fakultetu se može školovati za to zanimanje, koji se predmeti izučavaju, koliko dugo traje školovanje ... Sigurno ti je važna informacija o mogućnostima zapošljavanja, zaradi... Bitno je da znaš i koje sposobnosti, vještine i osobine su važne za uspjeh. Postoji skica sadržaja informacija o zanimanjima na osnovu koje ćeš se tačno informisati šta sve treba da znaš o profesijama koje su ti interesantne....» 7. Kako se mogu informisati o zanimanjima ? «...Poželjno je da koristiš više izvora iz kojih možeš saznati bitne informacije i zato su važni ljudi oko tebe koji rade različite poslove, štampa, radio, TV, Internet... Postoje i specijalizovani štampani i video materijali i naravno, ne propusti da posjetiš različite firme i preduzeća i vidiš radna mjesta zanimanja koja te interesuju. Da, zaboravili smo mame, tate, teče i ostale rođake, iskoristite i njihova znanja. Možda i ti da otkriješ neki izvor, a možeš se obratiti i stručnom saradniku u školi ili psihologu u Zavodu za zapošljavanje....» 8. Šta sa mamama i tatama? Da li da poslušam savjet roditelja ? «...Kod većine osmaka, roditelji imaju najveći uticaj na izbor zanimanja. Sigurno je da te oni najviše vole i da su najviše zainteresovani (pored tebe naravno) za izbor tvog zanimanja. Pitanje je jedino da li oni zaista znaju šta je najbolje za tebe. To ih moraš pitati i sam utvrditi, a možeš im nabaviti i materijal sa savjetima za roditelje kako da podrže svoje dijete , a da pri tome ne utiču na njegov izbor....» 9. Mnoštvo zanimanja - koje je za mene? Da li ću pogriješiti ? «...Sigurno ćeš pogriješiti (ili bar skoro sigurno) ako odabereš zanimanje i upišeš se u školu na osnovu ovakvih razmišljanja: to mi je najbliže (a ti ne voliš da se guraš kroz autobus) ili isto će upisati moj najbolji drug ( i nećete se do kraja života razdvajati); ili ovo je životni 197 san mojih roditelja (može i samo tate, a ti se ne pitaš da li i ti to sanjaš); ili osvetnički put odluke tipa: baš ću iz inata ili pokazaću ja njima šta i koliko mogu; ili lelujanje kao listić na vjetru: potpuno mi je svejedno; gdje me prime jer sam baš «sjajno» zabrljao sa uspjehom ili varijanta ja sam «Lučonoša», mogu sve... Nećeš pogriješiti ako vodiš računa o svemu na šta te podsjećamo, a ako i dalje ne budeš siguran, obrati se psihologu u školi ili u najbližem Zavodu za zapošljavanje...» 10. Da li je dobro ako tačno znam šta želim, hoću samo to zanimanje ? «...Moraš imati i alternative. Pored izabranog zanimanja treba da utvrdiš šta je još slično tvom izboru ili šta ti se još dopada. Uvijek, ako se dovoljno potrudimo, možemo da pronađemo više zanimanja koja bi bila za nas!!! 198 SADRŽAJ BUDUĆE ZANIMANJE-MOJ IZBOR................................................... 3 VAŽNOST IZBORA ZANIMANJA ................................................................. 4 Upoznaj sebe – samoprocjena....................................................................... 5 SPOSOBNOSTI ............................................................................................. 6 INTERESOVANJA.......................................................................................... 8 VRIJEDNOSTI................................................................................................ 9 KUTAK ZA RODITELJE ............................................................................... 10 NAJČEŠĆE GREŠKE PRI IZBORU ZANIMANJA ..................................... 11 SVIJET RADA, ŠTA SA NJIM?................................................................... 15 PODRUČJE RADA ............................................................................ 18 POLJORIVRADA, PROIZVODNJA, PRERADA HRANE I VETERINA................................................................. 18 ŠUMARSTVO I DRVOPRERADA ............................................................... 20 ELEKTROTEHNIKA .................................................................................... 21 GEOLOGIJA, RUDARSTVO I METALURGIJA........................................... 24 GRAĐEVINARSTVO, ARHITEKTURA I GEODEZIJA ............................... 25 TRGOVINA, TURIZAM I UGOSTITELJSTVO............................................. 28 EKONOMIJA, PRAVO I ADMINISTRACIJA ............................................... 30 TEKSTILSTVO I KOŽARSTVO ................................................................... 32 SAOBRAĆAJ............................................................................................... 33 MAŠINSTVO I OBRADA METALA ............................................................. 35 HEMIJA, NEMETALI I GRAFIČARSTVO.................................................... 38 MUZIČKA UMJETNOST.............................................................................. 39 LIKOVNA UMJETNOST .............................................................................. 40 ZDRAVSTVO, FARMACIJA I SOCIJALNA ZAŠTITA................................ 41 USLUŽNA DJELATNOST ........................................................................... 43 TI I PREDUZETNIŠTVO.............................................................................. 45 MOGUĆNOST ZAPOŠLJAVANJA ................................................... 48 BERANE I ANDRRIJEVICA ......................................................................... 48 BAR .............................................................................................................. 49 Bijelo Polje, Mojkovac i Tivat ........................................................................ 50 Nikšić, Plužine i Šavnik................................................................................. 52 Plav i Pljevlja ................................................................................................ 53 Podgorica i Danilovgrad ............................................................................... 54 Rožaje i Ulcinj............................................................................................... 56 Herceg Novi, cetinje i Žabljak....................................................................... 57 199 CIPS ................................................................................................... 58 Vrste i tipovi srednjih škola ........................................................................... 62 KONKURS UPISA ............................................................................. 63 SREDNJE SKOLE U CRNOJ GORI.................................................. 69 Andrijevica .................................................................................................. 69 Srednja mješovita škola – Andrijevica.............................................................. Bar................................................................................................................ 71 Gimnazija ¨NIKO ROLOVIƨ - BAR ............................................................. 71 Srednja Ekonomsko-ugostiteljska škola – Bar ............................................. 72 Srednja Poljoprivredna škola – Bar .............................................................. 74 Berane.......................................................................................................... 77 Gimnazija ¨PANTO MALIŠIƨ - Berane ....................................................... 77 Srednja stručna škola – Berane ................................................................... 78 Srednja Medicinska čkola ¨DR BRANKO ZOGOVIƨ - Berane ................... 80 SSŠ ¨VUKADIN VUKADINOVIƨ - Berane .................................................. 82 Bijelo Polje .................................................................................................. 85 Gimnazija ¨MILOJE DOBRAŠINOVIƨ - Bijelo Polje ................................... 85 Srednja Elektro-ekonomska škola – Bijelo Polje .............................................. Srednja stručna škola – Bijelo Polje ............................................................. 86 Budva........................................................................................................... 89 Srednja mješovita škola ¨DANILO KIŠ¨ - Budva .......................................... 89 Cetinje.......................................................................................................... 91 Gimnazija ¨CETINJE¨ - Cetinje..................................................................... 91 Srednja stručna škola – Cetinje.................................................................... 92 Srednja Likovna škola ¨PETAR LUBARDA¨ - Cetinje .................................. 94 Danilovgrad ................................................................................................. 97 Gimnazija ¨PETAR I PETROVIĆ NJEGOŠ¨ - Danilovgrad .......................... 97 Herceg Novi................................................................................................. 99 MSŠ ¨IVAN GORAN KOVAČIƨ - Herceg Novi ........................................... 99 Kolašin....................................................................................................... 101 Srednja mješovita škola ¨BRAĆA SELIƨ - Kolašin ................................... 101 Kotor .......................................................................................................... 103 Gimnazija ¨KOTOR¨ - Kotor........................................................................ 103 Srednje pomorska škola – Kotor ................................................................ 104 Škola za osnovno i srednje muzičko obrazovanje ¨VIDA MATJAN¨ - Kotor.............................................................................. 106 Mojkovac ................................................................................................... 109 SMŠ ¨VUKSAN ĐUKIƨ - Mojkovac........................................................... 109 Nikšić ......................................................................................................... 113 Gimnazija ¨STOJAN CEROVIƨ - Nikšić.................................................... 113 Srednja ekonomsko-ugostiteljska škola – Nikšić........................................ 114 Prva srednja stručna škola – Nikšić ........................................................... 115 Srednja stručna škola – Nikšić ................................................................... 118 200 Plav ............................................................................................................ 121 Srednja mješovita škola ¨BEĆO BAŠIƨ - Plav.......................................... 121 Pljevlja ....................................................................................................... 125 Gimnazija ¨TANASIJE PEJATOVIƨ - Pljevlja ........................................... 125 Srednja stručna škola – Pljevlja ................................................................. 126 Plužine ....................................................................................................... 129 Srednja mješovita škola – Plužine.............................................................. 129 Podgorica .................................................................................................. 131 Gimnazija ¨SLOBODAN ŠKEROVIƨ - Podgorica ..................................... 131 Gimnazija ¨25 maj¨ - Podgorica Tuzi ..................................................... 132 Srednja ekonomska škola ¨MIRKO VEŠOVIƨ - Podgorica ...................... 133 Srednja stručna škola¨SERGIJE STANIƨ - Podgorica ............................. 135 JU Srednja medicinska škola - Podgorica................................................. 136 Srednja Građevinsko-geodetska škola ¨Ing.MARKO RADEVIƨ - Podgorica ......................................................... 138 Srednja stručna škola ¨IVAN USKOKOVIƨ - Podgorica ........................... 140 Umjetnička škola osnovnog i srednjeg muzičkog obrazovanja ¨ANDRE NAVARA¨ - Podgorica ................................................................. 141 Srednja Stručna Hemijsko – tehnološka škola ¨Spasoje Raspopović¨ - Podgorica............................................................. 143 Umjetnička škola za muziku i balet ¨VASA PAVIƨ - Podgorica ............... 146 Srednja Elektrotehnička škola ¨VASO ALIGRUDƨ- Podgorica .............. 148 Rožaje ....................................................................................................... 151 Gimnazija ¨30. SEPTEMBAR¨- Rožaje ..................................................... 151 Srednja stručna škola - Rožaje ................................................................. 152 Šavnik ....................................................................................................... 155 Obrazovni centar ¨Šavnik¨ - Šavnik............................................................ 155 Tivat ........................................................................................................... 157 Srednja mješovita škola ¨MLADOST¨ - Tivat.............................................. 157 Ulcinj .......................................................................................................... 159 Gimnazija ¨DRITA¨ - Ulcinj ......................................................................... 159 SMŠ ¨BRATSTVO-JEDINSTVO¨ - Ulcinj ................................................... 160 Žabljak ....................................................................................................... 163 SMŠ ¨17.SEPTEMBAR¨ - Žabljak .............................................................. 163 Srednje škole za djecu sa posebnim potrebama ....................................... 166 Kotor .......................................................................................................... 166 Zavod za školovanje i rehabilitaciju lica sa Poremečajima sluha i govora – Kotor ........................................................ 166 Podgorica .................................................................................................. 168 Centar za obrazobanje i osposobljavanje 1. jun – Podgorica .................... 168 Zavod za školovanje i profesionalnu rehabilitaciju invalidne djece i omladine – Podgorica ...................................................... 170 Institucije u srednješkolskom obrazovanju ................................................. 173 Centar za stručno obrazovanje .................................................................. 173 201 Ispitni centar ............................................................................................... 175 Zavod za školstvo....................................................................................... 177 Srednje škole za djecu sa posebnim potrebama ....................................... 134 .................................................................................................................... 134 .................................................................................................................... 136 .................................................................................................................... 137 KORISNI SAVJETI I PITANJA ........................................................ 181 TRENUTNO STANJE U MOM ODLUČIVANJU O ZANIMANJU? ............. 181 KORISNA PITANJA KOJA TREBAŠ PRIJE KONAČNE ODLUKE SEBI DA POSTAVIŠ................................................ 183 ZA ŠTA SAM ZAINTERESOVANJA? ........................................................ 185 MOJE PREDSTAVE O ZANIMANJU ......................................................... 187 ZNAČAJ RODITELJA KOD ODLUKE O IZBORU ZANIMANJA ................ 188 Moji načini ponašanja ................................................................................. 189 Ustanovi svoje sposobnosti ........................................................................ 191 SKICA ZANIMANJA ................................................................................... 193 SADRŽAJ RADA ........................................................................................ 193 USLOVI RADA ........................................................................................... 193 ZAHTJEVI ZANIMANJA ............................................................................. 193 KONTRAINDIKACIJE................................................................................. 194 SRODNA ZANIMANJA............................................................................... 195 RADNA MJESTA........................................................................................ 195 OBRAZOVANJE ZA ZANIMANJE.............................................................. 195 UKLJUČIVANJE U ZANIMANJE................................................................ 195 PERSPEKTIVE ZAPOŠLJAVANJA ........................................................... 196 PODSJETNIK ZA IZBOR ZANIMANJA...................................................... 196 202
© Copyright 2024 Paperzz