Boštjan Krajnc – Energy management for municipalities

Energetski menadžment lokalnih
zajednica
Boštjan KRAJNC
Energetska Agencija KSSENA
Sarajevo, 21.3.2013
Rješavanje energetskih problema
Smanjenje utjecaja klimatskih
promjena:
•
•
•
Racionalno korištenje energije
Obnovljivi izvori energije
Upravljanje potrošnjom energije
(energetski menadžment)
Obnovljivi izvori energije
DIREKTIVA 2009/28/ES EVROPSKOG PARLAMENTA I SVJETA - 23. aprila 2009 podstiče
potrošnju energije iz obnovljivih izvora i određuje, da mora svaka država članica prihvatiti nacionalni
akcijski nacrt za obnovljive izvore energije (u nastavku: AN OIE) za period 2010 – 2020. U tim
nacrtima treba odrediti nacionalne ciljeve države članice za dio obnovljivih izvora energije (u
nastavku: OIE) u potrošnjii bruto konačne energije za grijanje i hlađenje, kod potrošnje električne
energije i u saobračaju u 2020 godini.
Sa Direktivom 2009/28/ES su potvrđena dva cilja na području OIE, što znači obavezni 20 % dio OIE
u ukupnoj potrošnji bruto konačne energije Evropske skupnosti i obavezni 10 % dio OIE u
saobračaju, koji moraju dostignuti sve države članice do 2020 godine. Za Sloveniju je određeno, da
mora do 2020 godine dostignuti najmanje 25 % dio OIE u potrošnji bruto konačne energije.
Efikasno korištenje energije je
osnova upravljanja energijom
Energija je danas rijetka i strateški vrlo bitna dobrina. Efikasno korištenje
energije danas ne znači samo ekološku orijentaciju, več sve više i
troškovnu isplativost i gospodarsku konkurenciju svakog preduzeča ili
organizacije.
Upravljanje energijom znači cjelovito upravljanje sa procesima opskrbe i
potrošnje energije i obično uključuje:
- Određenje energetskih ciljeva kod opskrbe i potrošnje energije;
- Strategija upravljanja sa energijom;
- Promocija i informisanje akcija efikasne potrošnje energije među
zaposlenima i
- Priprema detaljne energetske strategije,
- Priprema i izvođenje akcija EPE i OIE.
Namjera upravljanja energijom
Energetski menedžment je zbir usluga – aktivnosti s kojima upravljamo zgradu ili
više zgrada sa namjerom efikasnije potrošnje energije i smanjenja troškova.
Energetski menedžment mora biti sistematičan, ukoliko želimo trajno sniziti
troškove i mora u svakom koraku izvođenja razmotriti tri bitne vidike, koji su:
efikasno upravljanje sa energijom, što znači troškovno efikasnu kupovinu opreme
i opskrbu energijom te efikasna potrošnja energije;
kontinuirana potražnja potencialnih štednji sa energijom;
pozitivno ponašanje korisnika zgrade.
Energetski menedžment može biti efikasan samo u slučaju, ako je cijela
organizacija svjesna potencialne štednje i bodri procese izvođenja energetskog
menadžmenta.
Namjera energetskog
menedžmenta
Četiri obavezna koraka energetskog menadžmenta:
Korak 1 - Skupljanje, zapisivanje i vizualiziranje podataka
U rednim intervalima vremenskog perioda potrebno je sakupljati podatke o potrošnji energije i vizualizirati
ih. Večinu posla može obaviti prikladna programska oprema. Tačno i pravilno skupljanje podataka služi kao
osnova za sve izračune izvodljivosti pojedinačnih akcija u vašoj zgradi, zato je potrebno podatke skupljati
preračunljivo.
Korak 2 – Pregled i analiza podataka
Analiza vaših podataka pokazuje mogučnosti za poboljšanje vaše zgrade. Sa kompjuterskim programom
imate pogled u sve energetske, ekonomske i indikatore okoliša vaše zgrade koje možete porediti sa drugim
zgradama i drugim organizacijama. Ako analiza pokaže nepravilnosti, odma je potrebno tražiti uzrok.
Korak 3 – Opredjelenje i izvođenje akcija iz analiza
Na osnovu rezultata analiza pripremimo spisak organizacijskih i tehničkih akcija, koji če poboljšati postojeće
stanje. Akcije izvodimo prioritetno na osnovu ekonomske prihvatljivosti pojedinačkih akcija i visine
financijskih sredstava, koje možemo obezbjediti. Ako su neke akcije velikog financijskog zalogaja, onda ih
je pametno izvesti u okviru večeg zahvata ili sanacije zgrade.
Korak 4 – Pračenje učinaka i komuniciranje
Svaki izvedeni korak je potrebno pratiti i procjeniti njegove učinke. Sa Daljinskim energetskim Managerom
je to jednostavno i kvalitetno obavljeno. Kvalitetna, tačna i detaljna procjena uspjeha posamične akcije je
osnova za daljnje izvođenje energetsko efikasnih akcija. Neka budu vaše štednje ili uspjesi vidni svakom, a
još pogotovo zaposlenima, jer to če povečati njihovu motivaciju za daljnje korake.
Organizacijska struktura upravljanja
energijom
Položaj energetskog menadžera je vrlo
bitan položaj, zato je obavezno, da ima
direktan kontakt i dostup do glavnih
nosilaca odluka u preduzeču ili
organizaciji.
•
•
•
•
•
•
Organizacija sistema upravljanja
energijom
osnovana
je
na
sljedečim instrumentima:
skupljanje podataka o opskrbi,
potrošnji i troškovima energije,
analiza podataka,
procjena podataka,
izvođenje energetskih pregleda,
priprema operacijskog nacrta akcija
EKE,
pračanje opskrbe, potrošnje energije i
troškova energije.
Opštinski savez
Obaveza opštine:
Stvaranje adekvatne administrativne strukture u opštinama:
Definicija energetskih ciljeva
Razvoj energetskog
menadžmenta
Motivacija zaposlenih
Energetske strategije (SEAP)
Definicija energetskih ciljeva
•
•
•
•
•
•
Smanjenje energetskih troškova i potrošnje energije
Smanjenje emisija CO2
Razvoj i implemetacija inovativnih proizvoda i servisa
Implementacija pilotnih projekata
Dobitak od bespovratnih sredstava
Stimulacija privatnog i industrijskog sektora za povečanje OIE
i EKE
• Poticaj za priliv kapitala za investicijske projekte
• Porast energijske kulture
• Povečanje svijesti po energetskom pitanju
Uloga energetskog menađera
Uloga energetskog menađera – puno
radno vrijeme:
•Analiza energetske opskrbe, potrošnje i
troškova (Osigurana, stabilna i kvalitetna
opskrba energijom); Priprema OIE i EKE mjera
(Energetski Akcijski plan)
•Komunikacija između nosilaca odluka i
održavača zgrada,..
•Energetska revizija
•Mjerenje utjecaja na okoliš;
•Stvaranje dugoročne strategije o upravljanju
energijom;
•Monitoring - Energetsko knjigovodstvo
•Obrazovanje, motivacija i podizanje svijesti
svih zaposlenika;
Energetski menadžer: Dijeljenje lokalne /
regionalne energetske agencije s drugim
gradovima
Lokalna ili regionalna agencija za
energetiku:
Mnogo sličnih akcija:
-Dijeljenje troškova;
-Prijenos know - how između opština;
-Razmjena iskustava
Financijski mehanizmi kako bi se olakšalo
upravljanje energijom u javnom sektoru
-
Vlastita sredstva (budžet)
Kreditni (Komercijalne banke, Eko fond, itd.)
Leasing (fleksibilniji od kredita, višina glavnica se može mjenjat, prijenos na
drugo osobo,...)
Privatno - javno partnerstvo
ESCO model - (Ugovorna energetska efikasnost UEE) problem obilna
zaduživanja opštine
Nacionalni i EU fondovi (ELENA, IEE programa IPA, Cilj 3, kohezijski
fondovi, itd)
Financiranje opština
Vlastita sredstva predstavljaju suvjerenost lokalne zajednice. Porez na dohodak znači da je porezni obaveznik član
kučanstva ili ukupan dohodak kučanstva za svoje članove.
35 % dohodaka, za koje važi porez na dohodak, pripadaju opštini, šta predstavlja oko 45 % svih prihoda opštine.
Zakon striktno određuje, koji dohodki su vezani na porez na dohodak To su:
plata poreznog obaveznika
prihod od poljuprivrede,
Prihodi od aktivnosti
dohodak od kapitala
prihodi od imovine,
Dohodka od imovinskih prava
Veči dio pridonosi i prijenos prihoda: Među prenosljive prihode brojimo sredstva prikupljena iz državnog proračun i
sredstva drugih javnih fondova.
Budžet opštine Velenje
Po strukturi najbitniji su prihodi od poreza koji predstavljaju 51,6% svih prihoda a
njima slijede prenosljivi prihodi sa 23,3%, neporezni prihodi sa 15,3% i porezi od
kapitala sa 6,7%, pridobljena sredstva sa strane EU predstavljaju 2,7% svih prihoda
i isto tako primljene donacije predstavljaju 0,4% svih prihoda.
Energetska strategija
Opština bez strategije:
- Akcijski plan nije kreiran ili je slabo izvršen
- Nema konkretnih planova (samo općenito - kao što je više provedbi OIE);
- Ne slijed akcije (rekonstrukcija sustava grijanja prije opće adaptacije);
- Ne odgovorna osoba ili odjel za mjere OIE i EKE
- Nedostatak osnivanja projekata
Opština sa strategijom
- Energetski programi su održivi i učinkoviti: javna rasvjeta, javni objekti i javni
prijevoz;
- Mnoge slabe tačke utvrđene tijekom provedbe;
- Učinjene mnoge akcije kako bi se smanjila potrošnja energije;
- Mnogo pilot-projekata (PV ulične rasvjete; CHP u javnim zgradama, PV
elektrana u javnim zgradama, itd.)
Energetska strategija
Usporedba triju opština sa različitim strategijama
Obnovljivi izvori energije u Sloveniji
Slovenija je treća najgušće zarasla po
stanju šuma u Europi
Vir: 12th EurObserv‘ER Report
Obnovljivi izvori energije u Sloveniji
Vir: 12th EurObserv‘ER Report
Obnovljivi izvori energije i Slovenija
– broj zaposlenih
Ne uzimajući u obzir zaposlene u hidroelektranama!!
Izvor: 12th EurObserv‘ER Report
Obnovljivi izvori energije i Slovenija
- promet u milijonima €
Ne uzimajući u obzir zaposlene u hidroelektranama!!
Izvor: 12th EurObserv‘ER Report
Opština Velenje
Opština Velenje je peti najveći slovenski grad
sa cca. 35.000 stanovnika. Snažna ekonomija
sa glavnim subjektima - preduzećima
"Gorenje" (kućanski aparati) i "Rudnik uglja
Velenje“, je glavni razlog za ugodne i zdrave
uvjete za život. Opština je osnovana 1959
godine, grad Velenje je uložio mnogo truda,
da bi se rekultivirali uništeni predjeli zbog
eksplotacije uglja i da bi tu prepreku pretvorili
u prednost.
Glavni sustavi grijanja u opštini
Velenje
• Privatni sektor: 56,8 % potrošnje energije
• Industrija: 30,2 % potrošnje energije
Tabela 1: stanje/procenat grijanja:
Opština Velenje
Grijanje
Ukupno
438.000 MWh
Grijanje na ulje
931 l ulja/osobu
Udjel grijanja (privatno):
Drva
12,9 %
Ulje za ložiti
7,9 %
Oblasno grijanje
74,0 %
ostalo (LNG, elektrika, drugi načini grijanja)
5,2 %
Upravljanje potrošnjom
energije u Opštini Velenje
•
•
•
2004: Energetski koncepat opštine Velenje;
2006: Osnivanje Energetske agencije KSSENA;
2007 – 2013:
-
Operativni plan za energetsku obnovu javne rasvjete u Opštini Velenje;
- Energetske revizije, analize, energetsko knjigovodstvo, energetski izvještaji
(potrošnja i troškovi), itd.
- Akcijski plan za obnovljive izvore energije i za efikasno korištenje energije;
- Provedba procesa obnovljivih izvora energije i efikasnog korištenja energije.
Šta je to KSSENA?
•
Specializirana stručna organizacija na području
energetike sa isticanjem obnovljivih izvora
energije i efikasne potrošnje energije, pa čak i
upravljanjem projektima
•
Stručni most između potencijalnih korisnika
(isticanje javnog sektora) i specializiranih
energetskih dobavljača usluga i proizvoda
Uspostavljena u 2006 godini u okviru Evropskog
programa Intelligent Energy Europe (IEE)
•
•
Osnivači: Opčina Velenje (MOV), Opčina Celje
(MOC), Opčina Slovenj Gradec (MOSG) i
Komunalno preduzeče Velenje (KPV)
•
Broj zaposlenih: 6
Radna područja EA KSSENA
Energetska revizija
Više od 100 energetskih pregleda u Velenju (KSSENA):
- Analiza energetske opskrbe i potrošnje,
- Obrada energetskih podataka,
- Određivanje optimalnih mjera,
- Priprema akcijskog plana za svaku zgradu - objekat sa isticanjem obnovljivih
izvora energije i učinkovite potrošnje energije.
Energetsko knjigovođenje
Zakon o energiji
- Sve javne zgrade preko 500 m2 površine grijanja
Glavne funkcije
- upravljači prepoznavaju
potrošnju;
-
-
Upravljanje računima - energetsko
knjigovodstvo
Energetsko i financijsko upravljanje
podatcima,
analize,
financijsko i energetsko planiranje,
energetska i financijska izvješča,
financijsko i energetsko planiranje
za energetsko efikasne mjere
pračenje – monitoring
sve zgrade povezane u jedan
pregledan energetski informativni
sistem
35 zgrada u Velenju
Kogeneracija Područne osnovne
škole Škale
-
Prije
Predhodno grijanje: Loživo ulje (potrošnja preko 20.000 l)
Zastarjeli kotao
Energijski broj:> 200 kWh/m2 (u 2007 godini)
- Rekonstrukcija sustava grijanja
Provedba kogeneracije topline i sustava struje
2 jedinice (5.5 kWe i 12.5 kWh)
Ostale rekonstrukcije
Zamjena prozora
Zamjena vrata
Zamjena sjenila
Instalirana snaga: 17.4 kWp
Procjena godišnje proizvodnje električne energije: 17.4 MWh
Procjena godišnje proizvodnje u EUR: € 6,600
Izabran izvođač: BISOL, d.o.o.
Završetak radova: Julij 2010 godine
zidaki
Zidak
1 sq m
1 sq m
Zidak
Zidak
1 sq m
1 sq m
Strojnica
56 sq m
14800,00
27000,00
Sunčana elektrana: Opština Velenje
Besplatan javni prijevoz
Lokalc
Besplatan javni prijevoz ima direktan utjecaj na okoliš zbog smanjenja tereta
ispušnih plinova i buke. Pretpostavljamo, da je potencijalna ušteda emisije CO2
najmanje 169 tona CO2 po mjesecu, na godišnjoj razini to znači 2034 tona
emisija CO2. (Izvor informacije: ‚‘Lokalc‘‘ anketa u 2009 godini izrađena sa strane opštine Velenje i LEA KSSENA
- anketirani su bili avtobusni korisnici.)
Projekat BICY
Opštinski rashladni sustav u
Velenju
•
2008: Opština Velenje, Komunalno preduzeče Velenje i Institut za
energetiku su uspostavili prvi rashladni sustav u Sloveniji
Instalirana snaga rashlađivanja je 970 kW
Sustav je osmišljen u tri faze - Očekuje se da će biti dovršen do 2012
Prednost hlađenja
Korištenje viška topline iz toplinske energije
Smanjenje potrošnje energije za hlađenje za 16% (u odnosu na pojedine
jedinice)
MO VELENJE
TPP 324
Legenda
TRASA OPUŠČENE KINETE
NOVA TRASA
•
Opštinski rashladni sustav
Broj Zgrade:
Zgrada/Objekat
Površina
[m2]
HO 1-1. FAZA
Opština Velenje
3.933
150
HO 1-2. FAZA
Upravna jedinica u
Velenju
3.080
118
HO 1-2. FAZA
Galerija Velenje
960
37
HO 1-2. FAZA
Kulturni
dom
Velenje
2.756
106
HO 1-2. FAZA
Restoran DK
1.568
60
HO 1-2. FAZA
Sud u Velenju
3.498
135
HO 1-2. FAZA
Avtobuska
stanica
2.000
78
HO 1-2. FAZA
Sportska hala
Rdeča dvorana –
3.600
200*
HO 1-2. FAZA
Staklena direkcija
PV
1.500
59
HO 1-2. FAZA
Bazen u gradu
650
25
23.495
967
Total
ADH-GO
Velenje:
Potrebna snaga hlađenja
[kW]
Motivacija zaposlenika po energetskom pitanju
•
•
•
•
•
Seminari, radionice;
Energetski certifikat;
Energetsko knjigovodstvo;
Energetska naljepnica
Brošure, letci, itd.
HVALA!
bostjan.krajnc@kssena.velenje.eu
Tel.: +386 3 8961 520
Fax.: +386 3 8961522
info@kssena.velenje.eu
www.kssena.si