.Dr Patrick Dixon
TO AIDS & ΣΥ
Στη Σίλα, την καλύτερή µου φίλη, την πιο στενή µου σύµβουλο και την πηγή αστείρευτης
ενθάρρυνσης για πάνω από 30 χρόνια, και σε όσους υπήρξαν µέλη της οικογένειας της
ACET όλο αυτόν τον καιρό.
Και µε ευγνωµοσύνη στους Ρέη και Τζόη Τόµας
που επέµειναν να συνταχτεί µία νέα έκδοση,
στο Μάρκ Φόρσοου για τη συγγραφή ενός νέου κεφαλαίου που αφορά τα προγράµµατα, στον
Τζόρτζ Βέρβερ που βοήθησε να πραγµατοποιηθούν όλα αυτά, στη Σούζη Χάου που βοήθησε
στη γρήγορη διανοµή αντιτύπων σ’ ολόκληρο τον κόσµο, και στην Tear Fund που επέτρεψε
την υιοθέτηση του εγχειριδίου για το AIDS.
Dr Patrick Dixon
Ο Συγγραφέας του βιβλίου
Ο Πάτρικ Ντίξον είναι συγγραφέας 12 βιβλίων συµπεριλαµβανοµένων των «Η Αλήθεια σχετικά µε το
AIDS», «Το AIDS και Συ», «Έξω απ’ το Γκέτο και µέσα στην Πόλη», «Σηµάδια Αναζωπύρωσης», «Η
Αλήθεια σχετικά µε τα Ναρκωτικά», «Η Γενετική Επανάσταση», «Η Αλήθεια σχετικά µε το
Westminster», «Η Ανερχόµενη Τιµή της Αγάπης και Μελλοντικά».
Σπούδασε ιατρική, πριν ειδικευτεί στην περίθαλψη εκείνων που πεθαίνουν από καρκίνο και
αργότερα από AIDS. Μετά την έκδοση του «Η Αλήθεια σχετικά µε το AIDS», ίδρυσε τον Ιούνιο του
1988 την οργάνωση ACET (AIDS Περίθαλψη Εκπαίδευση και Κατάρτιση), ως µία εθνική και διεθνή
χριστιανική απάντηση για το AIDS. Ο ∆ρ. Ντίξον υπήρξε µέχρι το 1991 ο διευθυντής της ACET και
σήµερα βοηθάει στην καθοδήγηση ενός αναπτυσσόµενου διεθνούς δικτύου ανεξαρτήτων
πρωτοβουλιών για το AIDS που είναι γνωστό ως ∆ιεθνής Συµµαχία ACET. Είναι, επίσης,
υποστηρικτής του Ελπίδα HIV, ενός προγράµµατος υιοθεσίας ορφανών παιδιών-θυµάτων του AIDS.
Ο ∆ρ. Ντίξον είναι πρόεδρος της Παγκόσµιας Αλλαγής (Global Change Ltd), µίας εταιρίας
γνωµοδότησης και πρόβλεψης τάσεων, είναι συχνός σχολιαστής στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης ανά
τον κόσµο για θέµατα ηθικής, συνεργάτης στο London Business School Centre καθώς και
σύµβουλος σε πολλούς µεγάλους οργανισµούς πάνω σε θέµατα όπως η ψηφιακή κοινωνία, η νέα
τεχνολογία, η βιοτεχνολογία, η παγκοσµιοποίηση, οι ηγετικές ικανότητες, τα κίνητρα και οι κοινές
αξίες. Είναι 45 χρονών, ζει στο ∆υτικό Λονδίνο, είναι παντρεµένος και έχει τέσσερα παιδιά. Ως
οικογένεια, είναι ενεργά µέλη µίας τοπικής εκκλησίας που συνεργάζεται µε τον Ευαγγελικό
Σύνδεσµο και το δίκτυο εκκλησιών Pioneer.
Περισσότερα αντίτυπα αυτού του βιβλίου:
Περισσότερα αντίτυπα αυτού του βιβλίου µπορεί κάποιος να παραγγείλει δωρεάν από Χριστιανικές
Οργανώσεις για διανοµή σε αναπτυσσόµενες χώρες.
Γράψτε στο: isdixon@dircon.co.uk
Εισαγωγή
Μία επείγουσα απάντηση στο AIDS
Αν δεν αλλάξει κάτι, πάνω από διακόσια εκατοµµύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά θα πεθάνουν
εξαιτίας του AIDS. Ήδη, περισσότεροι από µισό δισεκατοµµύριο άνθρωποι γνωρίζουν κάποιο φίλο ή
συγγενή που έχει πεθάνει – µόνο ένας αριθµός ανάµεσα στα σαράντα εκατοµµύρια ενηλίκων και
παιδιών µε AIDS που έχασαν τη ζωή τους από την αρχή του 2002. Όµως, παρόλ’ αυτά, η καινούρια
επιδηµία µεταδίδεται πιο γρήγορα από ποτέ ανάµεσα στα φτωχότερα κράτη σκοτώνοντας τέσσερις
φορές περισσότερους ανθρώπους κάθε χρόνο απ’ ό,τι µία δεκαετία πριν. Οι άνθρωποι απλώς δεν
αντιλαµβάνονται τον κίνδυνο ή δε θέλουν να τον σκέφτονται.
∆ε θα ξεχάσω ποτέ τον πρώτο φορέα του AIDS που συνάντησα ο ίδιος: ένας νεαρός φοιτητής
άρρωστος χωρίς ελπίδα σ’ έναν θάλαµο νοσοκοµείου. Ήταν γεµάτος αγωνία, ανήσυχος, ιδρωµένος,
πολεµούσε για κάθε ανάσα, πνιγόταν στα ίδια του τα σάλια και είχε αιχµαλωτιστεί από µεγάλο φόβο.
Είχε µία µάσκα οξυγόνου στο πρόσωπό του και σωληνάκια στο σώµα του. Ήταν ολοµόναχος σ’
εκείνο το άθλιο δωµάτιο και βρισκόταν στα πρόθυρα του θανάτου.
Ήµουν τόσο σοκαρισµένος µε το γεγονός ότι κάποιος θα µπορούσε να βρεθεί εγκαταλελειµµένος
σε τέτοια κατάσταση εντός ενός Πανεπιστηµιακού νοσοκοµείου του Λονδίνου µε όλες τις ευκολίες
του κόσµου. Όµως, έτσι ήταν τα πράγµατα πίσω στο 1987, σε µία εποχή που κανένα άσυλο ανίατων
ασθενειών στη Βρετανία δε δεχόταν κάποιον µε AIDS, που κάποιες νοσοκόµες αρνιούνταν να
επισκεφθούν ανθρώπους µε AIDS στο σπίτι και που κάποιοι συνάδελφοί µου γιατροί δε δέχονταν να
δώσουν συνταγές µε τα κατάλληλα φάρµακα.
Όλα αυτά, γιατί εκείνοι οι άνθρωποι είχαν τη λάθος διάγνωση:
AIDS
Από εκείνη τη στιγµή ασχολήθηκα µε το θέµα. Σ’ αυτόν εκεί το θάλαµο βρισκόταν ένας
άνθρωπος πλασµένος κατ’ εικόνα του Θεού, ο οποίος είχε µεγάλη ανάγκη. Τι µπορούσα να κάνω; Η
µόνη πραγµατική µου επιλογή ήταν να ενδιαφερθώ και να βοηθήσω βάζοντας στην άκρη κάθε
προσωπικό µου συναίσθηµα ή σκέψη που αφορούσε τον τρόπο ζωής του και το πώς είχε µολυνθεί.
Η οικογένειά του δε γνώριζε καν ότι ήταν άρρωστος (φοβόταν πως θα τον απέρριπταν και ήθελε
να πάρει το µυστικό του στο τάφο) και τα φάρµακα που έπαιρνε δεν έκαναν τίποτα για να απαλύνουν
τον πόνο του. Ήταν σαν να είχαν πεταχτεί από το παράθυρο 20 χρόνια λειτουργίας του ιατρικού
ασύλου για την περίθαλψη ανίατων ασθενειών.
Είχα εκπαιδευτεί ως γιατρός µε ειδικότητα στον καρκίνο, φροντίζοντας αυτούς που βρίσκονταν
στα πρόθυρα του θανάτου και έµεναν στο σπίτι τους. Για αρκετά χρόνια κρατούσα απόσταση από το
AIDS –που ήταν η ειδικότητα κάποιων άλλων και µία αρρώστια που δε µου ήταν ελκυστική, το
αντίθετο θα έλεγα– αλλά όταν είδα ο ίδιος µε τα µάτια µου την τροµακτική πραγµατικότητα, το
κοινωνικό στίγµα που έφεραν οι φορείς και τη σοκαριστική απόρριψη των αρρώστων από
συναδέλφους επαγγελµατίες, κατάλαβα ότι οι ικανότητες που κάποιοι από εµάς είχαν στην
περίθαλψη αυτών που πέθαιναν από καρκίνο χρειαζόταν επειγόντως να τεθούν στην υπηρεσία αυτών
που είχαν AIDS.
∆εν ήταν, όµως, µόνο εκείνοι που δούλευαν στον τοµέα της περίθαλψης που απέρριπταν αυτούς
που είχαν AIDS. Η εκκλησία είχε, επίσης, αναµειχθεί σε ηθικές συζητήσεις και εξαιτίας αυτών η
πρακτική συµβολή της παρακωλυόταν σε µεγάλο ποσοστό. Εγώ µε τη σειρά µου υπήρξα κατά
κάποιο τρόπο το ίδιο «κακός» προσπαθώντας να βρω κάθε δυνατή δικαιολογία, για να µην
ασχοληθώ µ’ αυτήν την καινούρια αρρώστια. Ώσπου τελικά κατάλαβα πόσο άκαρδος ήµουν και
πόσο ριζικά έπρεπε ν’ αλλάξει η στάση µου.
Εκείνος ο νεαρός πέθανε ειρηνικά, αρκετές µέρες αργότερα, µε σωστή περίθαλψη και µε την
αγαπηµένη του οικογένεια στο πλευρό του, όµως, όλη αυτή η ιστορία µε τάραξε βαθιά. ∆ε θα ήµουν
πια ποτέ ο ίδιος.
Αυτό το βιβλίο εκδόθηκε αρχικά το 1989, ως µία πιο σύντοµη εκδοχή του «Η Αλήθεια σχετικά µε
το AIDS», για να ενθαρρύνει µία πρακτική και συµπονετική απάντηση στο AIDS από εκκλησίες
κάθε δόγµατος, που ασχολούνταν µε το κοινωνικό έργο και την πρόληψη στα σχολεία. Έχει
αναθεωρηθεί και εκσυγχρονιστεί για ακόµα µία φορά, έπειτα από αίτηµα ανθρώπων απ’ όλο τον
κόσµο, οι οποίοι ζήτησαν ένα σύντοµο βιβλίο «δράσης» σχετικά µε το AIDS από µια χριστιανική
σκοπιά και µε πολλή ενθάρρυνση από τους Ρέη και Τζόη Τόµας (AIDS Intercessors), Τζόρτζ Βέρβερ
(Operation Mobilisation) και Μαρκ Φόρσοου (Africa Inland Mission).
Σχεδόν όλα αυτά για τα οποία προειδοποιούσα το 1989 είναι, δυστυχώς, σήµερα πραγµατικότητα.
Όµως, µέσα στο µεγάλο πόνο και στη θλίψη πολλών εκατοµµυρίων ανθρώπων υπάρχει ακόµα
ελπίδα πως ό,τι έγινε στο παρελθόν µπορεί να µην επαναληφθεί στο µέλλον. Το ενοχλητικό είναι πως
δεκαπέντε χρόνια µετά πολλά από τα διδάγµατα που άφησε η αφρικανική επιδηµία στο τέλος της
δεκαετίας του 1980, δεν έχουν ακόµα εµπεδωθεί σε άλλα µέρη του κόσµου. Ακόµα και τώρα
συνεχίζουµε να διαπιστώνουµε άρνηση από κυβερνήσεις και ολόκληρα κράτη τα οποία φαίνεται πως
περίπου σκέφτονται ότι «Ποτέ δε θα συµβεί σε µας. Θα έχουµε µόνο µερικές περιπτώσεις». Η
προκατάληψη και ο φόβος είναι εδραιωµένοι, ακόµα, σε πολλά µέρη.
Με πάνω από ογδόντα εκατοµµύρια ανθρώπους ήδη µολυσµένους από τον ιό ΗΙV, η επιδηµία
βρίσκεται στο αρχικό της στάδιο. Στη Βοµβάη µολύνονται κάθε νύχτα 1.000 άτοµα και η Ινδία ίσως
να δει στα επόµενα δεκαπέντε χρόνια περισσότερες περιπτώσεις ΗΙV απ’ ό,τι έχουν υπάρξει µέχρι
σήµερα σ’ ολόκληρο τον κόσµο. Η εξάπλωση του ιού στην Ασία µε «αφρικανικό ρυθµό» αρχίζει να
γίνεται πραγµατικότητα σε πολλές άλλες χώρες. Η ιστορία επαναλαµβάνεται µε τεράστια και
τροµακτικά µεγέθη, αλλά το ανησυχητικό είναι ότι παρόλ’ αυτά υπάρχουν λίγα σηµάδια επιθετικής
κυβερνητικής πολιτικής-ανταπόκρισης, που είδαµε σε µέρη όπως η Ουγκάντα 15 χρόνια πριν.
Σήµερα σε πολλά κράτη οι χριστιανοί πρωτοστατούν στον αγώνα ενάντια στο AIDS. Στη Νότια
Αφρική, ο αρχιεπίσκοπος Ντέσµοντ Τούτου εκτιµά πως οι εκκλησίες και οι χριστιανικοί οργανισµοί
στην Αφρική ενισχύουν περισσότερο από το 60% των προγραµµάτων σε κοινότητες µε ΗΙV. Στην
Ινδία η χριστιανική ανταπόκριση στο AIDS έχει ήδη κινητοποιήσει σε ικανοποιητικό βαθµό πάνω
από 25.000 εργαζόµενους, είτε µερικής είτε ολικής απασχόλησης, οι οποίοι ασχολούνται µε την
περίθαλψη ή την πρόληψη. Αυτό είναι ένα αξιόλογο επίτευγµα - ένα ανθρώπινο κίνηµα σ’ ολόκληρη
τη χώρα. Τα προαναφερθέντα δεδοµένα τα πληροφορούµαστε µέσω της Χριστιανικής Εθνικής
Συµµαχίας για το AIDS (CANA) στο Νέο ∆ελχί, ένα αυξανόµενο δίκτυο αρκετών εκατοντάδων
χριστιανικών οργανώσεων.
Παρόµοια δράση διαπιστώνεται στη ∆ιεθνή Συµµαχία ACET, µία παγκόσµια κοινότητα
ανεξαρτήτων οργανώσεων, µερικές εκ των οποίων αυξήθηκαν (ήταν αρκετά µικρές το 1988) και
όλες επιζητούν να βοηθήσουν µε συµπόνια στο όνοµα του Χριστού. Επιπλέον, ενέργειες αυτού του
είδους αναλαµβάνουν εκατοντάδες ιεραποστολικές και αναπτυξιακές οργανώσεις, όπως οι Operation
Mobilisation, Samaritan’s Purse, Tear Fund, World Vision, Christian AID και Salvation Army.
Η Ουγκάντα είναι ένα θαυµάσιο παράδειγµα του τι µπορεί να συµβεί, όταν οι κυβερνήσεις
συνεργαστούν µε χριστιανικές οργανώσεις. Μέσω του «προγράµµατος ελέγχου του AIDS»
διαπιστώθηκε µία δραµατική πτώση στα ποσοστά µόλυνσης, ιδιαίτερα ανάµεσα στους νέους –από
22% σε λιγότερο από 8%. Αυτό δε θα µπορούσε να είχε επιτευχθεί χωρίς την υποστήριξη της
εκκλησίας. Είναι ένα ελπιδοφόρο σηµάδι για το µέλλον.
Χριστιανοί από κάθε δόγµα µπορούν εύκολα να ενωθούν θέτοντας δύο απλούς στόχους:
•
--Άνευ όρων και ευσπλαχνική φροντίδα για όλους όσοι έχουν µολυνθεί µε ΗΙV / AIDS
•
-Αποτελεσµατική πρόληψη µε σεβασµό και διατήρηση των ιστορικών διδαγµάτων της εκκλησίας
Πολύ συχνά οι χριστιανοί αντιδρούµε στο AIDS είτε µε το να µένουµε αδρανείς είτε µε το να
ανοίγουµε βιαστικά τις Γραφές µας ή τις διδασκαλίες της εκκλησίας, για να διακηρύξουµε πως κάτι
δεν πάει καλά. Όµως, µέσα στην αντίδρασή µας αυτή µπορεί να µη δούµε το έλεος, την αγάπη, τη
συγχώρεση του Θεού καθώς και το γεγονός ότι πολλοί µολύνονται µέσω των πράξεων άλλων
ατόµων και όχι µέσω του δικού τους τρόπου ζωής. Μπορεί να είµαστε τυπικά σωστοί στην ερµηνεία
των αρχών του Θεού, παρόλ’ αυτά να κάνουµε µεγάλο λάθος ως προς τη στάση µας.
Πάρτε το παράδειγµα του Ιησού µε τη γυναίκα που πιάστηκε να διαπράττει µοιχεία, το οποίο
αφηγείται ο Ιωάννης στο ευαγγέλιό του – στην πραγµατικότητα πρόκειται για την ιστορία του
«απόντα άντρα». Εδώ βρίσκουµε µία οµάδα θυµωµένων αντρών που ψάχνουν να βρουν µία
δικαιολογία για να λυντσάρουν τη γυναίκα. Όµως, δύο άνθρωποι αµάρτησαν και ο άντρας δε
φαίνεται πουθενά. Στις µέρες του Ιησού υπήρχε µία ιεραρχία: η σεξουαλική αµαρτία της γυναίκας
τιµωρούνταν µε θάνατο, οι άλλες αµαρτίες ήταν λίγο ή πολύ αποδεκτές, και η σεξουαλική αµαρτία
του άντρα δε φαινόταν να ενοχλεί κανέναν.
Ο Ιησούς απεχθανόταν τους διπλούς τους κανόνες.
Με µία του φράση άγγιξε τη ρίζα του όλου θέµατος: «Όποιος από σας είναι αναµάρτητος, πρώτος
ας (της) ρίξει την πέτρα» (πρβλ. Ιωάννης 8:1-11).
«Ναι, εσείς κύριε, του οποίου τα µάτια ποτέ δεν περιπλανήθηκαν στα επάνω ράφια του
περιπτέρου, εσείς που ποτέ δεν ήσασταν ζηλιάρης, φθονερός, αγενής ή που ποτέ δεν έχετε
κουτσοµπολέψει πίσω από την πλάτη κάποιου, εσείς που είστε η τέλεια σύζυγος, εσείς που ποτέ δε
χάσατε την ψυχραιµία σας µε τα παιδιά, εσείς που ποτέ δεν είπατε µισή αλήθεια ή δεν υπερβήκατε το
όριο ταχύτητας. Ελάτε και ρίξτε την πέτρα.»
Κανένας δεν κινήθηκε. Ο Ιησούς τους κοίταξε όλους µέχρι που ο ένας µετά τον άλλον, φύγανε –
µε πρώτους τους πιο ηλικιωµένους. Με µία πρόταση ο Ιησούς κατέστρεψε εντελώς κάθε δυνατότητα
επίκρισης και τιµωρίας των άλλων µε βάση κάποια ιεραρχική ταξινόµηση των αµαρτιών. Όλοι µας
έχουµε αµαρτήσει και βρισκόµαστε µακριά από τη δόξα του Θεού, όλοι είµαστε νεκροί χωρίς τη
χάρη του Θεού.
Όταν πρόκειται να ασκήσουµε κριτική, ο Ιησούς µας απαγορεύει να βάλουµε τον εαυτό µας ένα
σκαλοπάτι ψηλότερα. Ήταν ο µόνος στη γη που είχε το δικαίωµα να καταδικάσει, παρόλ’ αυτά είπε
στη γυναίκα, «ούτε κι εγώ σε καταδικάζω». Πρόσθεσε, επίσης, «Πήγαινε, κι απ’ εδώ και µπρος µην
αµαρτάνεις πια».
Ως χριστιανοί µπερδευόµαστε ανάµεσα σε δύο πράγµατα που είπε ο Ιησούς: είτε βιαζόµαστε να
κάνουµε ηθικές δηλώσεις εµποδιζόµενοι στην πορεία από τις κριτικές µας στάσεις, είτε βιαζόµαστε
να εκφράσουµε το έλεος και την αγάπη του Θεού, πέφτοντας σε µία βαθιά τρύπα όπου δεν υπάρχει
πια κάποιο σαφές ηθικό υπόβαθρο. Ο Χριστός επιθυµεί να συνδυάσουµε αρµονικά την άπειρη αγάπη
µε το κριτήριο της ηθικής – κάτι που για να το πετύχουµε χρειαζόµαστε τη βοήθειά Του.
Ας είµαστε απολύτως ξεκάθαροι ότι η διδασκαλία της Γραφής από τη Γένεση µέχρι την
Αποκάλυψη είναι απαράλλαχτη σχετικά µε το υπέροχο δώρο της σεξουαλικής ενότητας, ως µία
γιορτή αγάπης και φιλίας ανάµεσα σε έναν άντρα και µία γυναίκα που αφοσιώνονται ο ένας στον
άλλο για όλη τους τη ζωή. Ο Θεός αγαπάει το σεξ. Όµως, η σπατάλη του σεξ εκτός του γάµου τον
λυπεί. Η Βίβλος είναι σαφής ότι κάθε σεξουαλική ένωση εκτός γάµου είναι λάθος. Αυτή υπήρξε
ανέκαθεν η διδασκαλία της εκκλησίας – από κοινού µε την εβραϊκή πίστη και το Ισλάµ.
Το σεξ εµφανίζεται ως ένα µυστήριο, ένα πνευµατικό γεγονός όπου δύο άνθρωποι γίνονται «µία
σάρκα». Βλέπουµε τη φυσική πλευρά αυτού, όταν ένα σπερµατοζωάριο ενώνεται µε ένα ωάριο.
Μισό κύτταρο από τη γυναίκα ενώνεται µε µισό κύτταρο από τον άντρα, για να σχηµατίσουν
κυριολεκτικά µία σάρκα: ένα νέο µοναδικό άτοµο µε ξεχωριστή προσωπικότητα και ταυτότητα.
Συνεπώς, πώς ζούµε εµείς; Ο τρόπος του Ιησού είναι σαφής: έχουµε κληθεί να εκφράσουµε την
άνευ όρων αγάπη του Θεού προς όλους αυτούς που βρίσκονται σε ανάγκη, άσχετα µε το πώς
βρέθηκαν σ’ αυτήν την κατάσταση.
Αν κάποιος τραυµατιστεί σοβαρά σε αυτοκινητιστικό ατύχηµα ακριβώς µπροστά στο σπίτι µου,
τότε θα βγω έξω να βοηθήσω. ∆εν αποφεύγω να βοηθήσω, επειδή έµαθα πως ήταν µεθυσµένος και
γι’ αυτό το λόγο έγινε το ατύχηµα. Ούτε αρχίζω να κηρύττω κατά της µέθης µέσα στο ασθενοφόρο ή
στο θάλαµο του νοσοκοµείου. ∆ιηγούµαι, όµως, την ιστορία αυτή όπου πάω, υποδεικνύοντας τους
κινδύνους της οδήγησης σε συνδυασµό µε το ποτό.
Αυτούς που έχουν µολυνθεί από ΗΙV/AIDS έχουµε κληθεί να τους βοηθήσουµε, να τους
νοιαστούµε και να εκφράσουµε την αγάπη µας.
Βρισκόµαστε εδώ ως υπηρέτες για να βοηθήσουµε ανάλογα µε το πώς ο κάθε ασθενής επιθυµεί ή
χρειάζεται και είναι προνόµιό µας να το κάνουµε αυτό. Πολλοί σοκάρονται, όταν µαθαίνουν ότι οι
χριστιανοί ασχολούνται µε το θέµα και νοιάζονται ειλικρινά, ενώ παράλληλα δεν εγκρίνουν
κάποιους συγκεκριµένους τρόπους ζωής.
Συχνά σκέφτοµαι την ιστορία που είπε ο Ιησούς για τον «άσωτο υιό» που πήρε το µερίδιό του
από την κληρονοµιά και έφυγε, για να το ξοδέψει πολλά χιλιόµετρα µακριά απ’ το σπίτι του. Τι θα
είχε συµβεί αν είχε µολυνθεί µε HIV, ενώ βρισκόταν µακριά και είχε πεθάνει, πριν καν προλάβει να
σκεφτεί να γυρίσει πίσω; Φαντάζοµαι τον πατέρα του να διαβάζει την εφηµερίδα µια µέρα στη
διάρκεια του πρωινού γεύµατος και να βλέπει την ανακοίνωση του θανάτου του γιου του. Τον
φαντάζοµαι να ξεσπάει σε κλάµατα µε λυγµούς, καθώς καλεί τη γυναίκα του: «Ποτέ δεν
τηλεφώνησε, ποτέ δεν έγραψε και για δέκα χρόνια δεν είχαµε ποτέ νέα του εκτός µέσω κάποιων
φίλων και γνωστών».
Πολλοί άνθρωποι µε AIDS πεθαίνουν σήµερα χωρίς ελπίδα και χωρίς Θεό. Φαντάζοµαι τον
ουράνιο Πατέρα µε δάκρυα στα µάτια του, να µη θέλει να χαθεί κανένας, να µην επιθυµεί να ζει
κάποιος µακριά του ούτε για µία µέρα, όµως, µε λύπη να αφήνει τους ανθρώπους να ακολουθήσουν
το δρόµο που αυτοί επιλέγουν.
Αυτοί που έχουν AIDS είναι οι λεπροί της εποχής µας και αντιµετωπίζουν φόβο και απόρριψη.
Όταν ο Ιησούς άγγιξε το λεπρό και τον θεράπευσε, έγραψε ιστορία, για την οποία µιλάνε ακόµα και
2.000 χρόνια µετά. Υπήρξε η πιο δυνατή αποκάλυψη της αγάπης του Θεού που θα µπορούσε να
επιδειχθεί µετά από τη δική Του θυσία θανάτου.
Όταν κάποιος από µία εκκλησία πηγαίνει σε ένα σπίτι, κουβαλάει µαζί του την παρουσία του
Χριστού. Ο Ιησούς δεν έχει δικό του σώµα: η εκκλησία είναι το σώµα του. Εµείς είµαστε τα χέρια
Του, τα πόδια Του, το χαµόγελό Του, η φωνή Του, η καρδιά Του, το άγγιγµά Του.
Το µόνο κοµµάτι του Θεού που οι άνθρωποι βλέπουν µπορεί να είναι ο ζωντανός Ιησούς µέσα σ’
εσένα ή σε µένα. Όταν πηγαίνουµε στο σπίτι και αγκαλιάζουµε κάποιον, φέρνουµε νερό ή φάρµακα
ή φαγητό ή πιάνουµε το χέρι του, κι εµείς γράφουµε µία µικρή ιστορία: µία δυναµική διακήρυξη της
αγάπης του Θεού, µία δήλωση της καρδιάς Του προς τους ανθρώπους, οι οποίοι συχνά αισθάνονται
εντελώς αποξενωµένοι από την εκκλησία.
Είναι, επίσης, καιρός να εξηγήσουµε το σχέδιο του Θεού για τη ζωή. Αντιµέτωποι µε µία
παγκόσµια καταστροφή ως αποτέλεσµα κυρίως της άγνοιας του θελήµατος του Θεού, θα ήταν
αδιανόητο η εκκλησία να µένει σιωπηλή. Είναι γεγονός πως αν ο καθένας είχε ένα σύντροφο σ’
ολόκληρη τη ζωή του και αν σταµατούσε να χρησιµοποιεί ναρκωτικά κάνοντας ενέσεις, ο ιός HIV θα
εξαλειφόταν από το πρόσωπο της γης σε λιγότερο από 30 χρόνια. Είναι, επίσης, αλήθεια πως η
διαιώνιση της υπάρχουσας κατάστασης χωρίς περιορισµό θα µπορούσε να οδηγήσει σε θάνατο την
ίδια χρονική περίοδο πάνω από 200 εκατοµµύρια ανθρώπους.
Όπως θα δούµε, τα προφυλακτικά µειώνουν τον κίνδυνο, αλλά δεν αποτελούν µακροχρόνια
λύση. Περιµένουν πραγµατικά οι κυβερνήσεις πως ένα ζευγάρι, όπου ο ένας απ’ τους δύο είναι
φορέας του ιού HIV, ότι θα χρησιµοποιούν προφυλακτικό για 50 χρόνια «µήπως και συµβεί κάτι»; Τι
γίνεται στην περίπτωση που θελήσουν ν’ αποκτήσουν παιδιά ή όταν σκιστεί, βγει ή αποτύχει µε
κάποιον άλλο τρόπο; Τα ποσοστά εγκυµοσύνης µε χρήση προφυλακτικού είναι υψηλά. Το χάπι ήταν
αυτό που έφερε την «επανάσταση» στη δεκαετία του ’60 κι όχι το προφυλακτικό. Τα προφυλακτικά
είναι, επίσης, µία πολλή ακριβή επιλογή για χώρες µε εκατοµµύρια φτωχούς ανθρώπους και πολύ
µικρό προϋπολογισµό – µονάχα 2 δολάρια κατά κεφαλήν για την υγεία. Πρέπει να βρούµε
ανθεκτικότερες και πολιτισµικά καταλληλότερες λύσεις για τους δύο δισεκατοµµύρια ανθρώπους, οι
οποίοι κερδίζουν λιγότερο από 2 δολάρια τη µέρα.
Γι’ αυτό το λόγο η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας δήλωσε: «ο πιο αποτελεσµατικός τρόπος
πρόληψης της µετάδοσης του ιού HIV είναι είτε η αποχή, είτε δύο µη µολυσµένα άτοµα να είναι
πιστά ο ένας στον άλλο. Ως εναλλακτική λύση, η σωστή χρήση ενός προφυλακτικού µπορεί να
µειώσει τον κίνδυνο σηµαντικά». (Παγκόσµια Ηµέρα AIDS 1990)
Ο µόνος τρόπος για να είναι οι ερωτικοί σύντροφοι ασφαλείς είναι η εξέταση για HIV. Σε µερικές
χώρες το ένα τρίτο των γυναικών µε AIDS δεν είχαν σχέσεις πριν το γάµο τους και έπειτα υπήρξαν
µονογαµικές, παρόλ’ αυτά πεθαίνουν από AIDS, επειδή οι σύζυγοί τους µολύνθηκαν µέσω άλλων
σχέσεων. Αυτό είναι ένα ευαίσθητο θέµα για το οποίο γίνεται πολλή συζήτηση. Ο καθένας που
σκέφτεται να κάνει την εξέταση χρειάζεται πρώτα τη συµβουλή ενός ειδικού.
Πώς να βοηθήσω:
Η συµπονετική φροντίδα γι’ αυτούς που είναι άρρωστοι και πεθαίνουν, η σωτηρία ανθρώπων µέσω
της πρόληψης, και η ανάπτυξη της κοινότητας πάνε µαζί. Συχνά αυτοί που ασχολούνται µε τη
φροντίδα και την περίθαλψη θεωρούνται περισσότερο αξιόπιστοι κι έχουν το µεγαλύτερο αντίκτυπο
στους άλλους. Έπειτα οι άνθρωποι µπορούν να δουν την πραγµατικότητα της αρρώστιας, ν’
αλλάξουν συµπεριφορά και να παρακινηθούν, ώστε να βοηθήσουν αυτούς που πεθαίνουν και τα
ορφανά που αφήνουν πίσω. Όµως, η αλλαγή της συµπεριφοράς µπορεί να είναι δύσκολη για κάποια
άπορη που κινδυνεύει καθηµερινά πουλώντας το κορµί της για να επιβιώσει. Η φτώχεια, η ελλιπής
εκπαίδευση και το AIDS πάνε µαζί. Όσο φτωχότεροι είναι οι άνθρωποι τόσο γρηγορότερα
εξαπλώνεται, συνήθως, το AIDS.
Είναι η εκκλησία σου ή η οργάνωσή σου προετοιµασµένη σε επίπεδο ηγεσίας για το AIDS; Κάθε
αυξανόµενη εκκλησία µπορεί να βρει ως µέλη της ανθρώπους που είναι φορείς του ιού HIV, ο
οποίος είναι αποτέλεσµα του προηγούµενου τρόπου ζωής τους.
Οι άνθρωποι µε AIDS µπορεί να είναι πολύ ευαίσθητοι σε αντιδράσεις: θα µε δεχτεί ή θα µε
απορρίψει αυτό το καινούριο άτοµο; Όπως και µε τον καρκίνο, ένα άτοµο µπορεί γρήγορα να
µεταβεί από το θυµό, σε άρνηση, λύπη, απελπισία, ελπίδα, αισιοδοξία, αµφιβολία, µοιρολατρία,
µαχητικότητα, παραίτηση, επιθυµία για φροντίδα, ή ακόµα και να θέλει να πεθάνει.
Να είσαι ευαίσθητος µε την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το άτοµο βοηθώντας το να
καταλάβει ότι ανάµεσα στην τόση αβεβαιότητα για το µέλλον, η δική σου συνεχή υποστήριξη και
φιλία δε µπορεί ν’ αµφισβητηθεί, όπως δεν αµφισβητούνται η πιστότητα κι η αγάπη του Θεού.
Μπορεί να υπάρχουν βαθιά τραύµατα από το παρελθόν και αισθήµατα αναξιότητας. Μπορεί να
υπάρχει ενοχή για ακούσια µετάδοση της µόλυνσης σε άλλους, ενοχή εξαιτίας της επιβίωσης, όταν
τόσοι πολλοί άλλοι έχουν ήδη πεθάνει και ενοχή για ποικίλες συµπεριφορές. Τα αισθήµατα της
αποµόνωσης και της µοναξιάς µπορεί να είναι έντονα. Ο φόβος της πορείας προς το θάνατο είναι
συνήθως πολύ µεγαλύτερος από τον ίδιο το φόβο του θανάτου.
Η µεγαλύτερη ανάγκη αυτών των ανθρώπων είναι συχνά η απλή πρακτική βοήθεια και όχι τα
παρηγορητικά λόγια ή κάποιος που απλώς θα τους ακούσει. Το να περιποιηθείς τις φυσικές ανάγκες
κάποιου, όπως για παράδειγµα να του φτιάξεις φαγητό, µπορεί να σηµαίνει περισσότερα σχετικά µε
το πόσο ενδιαφέρεσαι για το άτοµο και τα παιδιά του από το να κάτσεις έξι ώρες σε µια αναπαυτική
πολυθρόνα. Πολλοί θέλουν να συµβουλέψουν κάποιον που έχει AIDS – όµως, ποιος είναι
προετοιµασµένος να κάνει κάτι παραπάνω από αυτό;
Κι όταν η ζωή τελειώσει, τα παιδιά παραµένουν. ∆έκα εκατοµµύρια έχουν µείνει ήδη ορφανά.
Ποιος τα φροντίζει; Και ποιος αγωνίζεται για να σώσει τις ζωές των νεαρών γονιών της επόµενης
γενιάς, προειδοποιώντας τους καθηµερινά για τους κινδύνους του AIDS;
Αυτά είναι τα θέµατα µε τα οποία ασχολείται το βιβλίο.
Όµως, όσο η µόλυνση µε ΗΙV εξαπλώνεται µε όλο και πιο γρήγορο ρυθµό, τόσο εξαπλώνεται κι
η χριστιανική πίστη και αυτοί που αποφάσισαν ν’ ακολουθήσουν το Χριστό παγκοσµίως κατά την
περίοδο των τελευταίων είκοσι χρόνων είναι πιο πολλοί από ποτέ, σε ένα τόσο µικρό χρονικό
διάστηµα, ειδικά στις φτωχότερες χώρες. Η προσευχή µου είναι αυτή η διάδοση της πίστης που
αλλάζει ζωές να βοηθήσει στην αποτροπή της εξάπλωσης του ιού του AIDS και να προκαλέσει νέα
συµπόνια, φροντίδα και κατανόηση.
Πάτρικ Ντίξον
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Το AIDS είναι και δικό σου
πρόβληµα
Μέσα σε λίγα χρόνια κάθε άτοµο στον κόσµο θα γνωρίζει πιθανόν προσωπικά κάποιον που θα έχει
πεθάνει εξαιτίας του AIDS. Περισσότεροι από ένας στους διακόσιους απ’ όλους τους ενηλίκους που
περπατούν πάνω στη γη σήµερα έχουν ήδη µολυνθεί. Μπορεί να είναι ένας µεγαλύτερος αδερφός ή
αδερφή, ένας ξάδερφος, ένας θείος, ένας φίλος, ένας άντρας στον ίδιο δρόµο, ένας µαγαζάτορας, ή
κάποιος στο σχολείο ή στη δουλειά. Συµβαίνει ήδη στο µεγαλύτερο µέρος της Αφρικής και σε µέρη
της Νοτιοανατολικής Ασίας. Μπορεί να µην το αντιλαµβάνεσαι, επειδή το AIDS έχει κρατηθεί
µυστικό. Μπορεί να πιστεύεις ότι το άτοµο πέθανε από καρκίνο, ή από κάτι άλλο, όµως κάπου
κάποιος γνωρίζει καλύτερα.
Μέχρι το 2002 πάνω από ογδόντα εκατοµµύρια άνθρωποι προβλεπόταν να έχουν ήδη µολυνθεί –
κανένας δε γνωρίζει τους ακριβείς αριθµούς. Και ο ιός του AIDS µεταδίδεται µε διπλάσια ταχύτητα
παγκοσµίως σήµερα απ’ ό,τι πριν πέντε χρόνια.
Κάποιοι τα χάνουν. Αλλάζουν τα τηλεοπτικά κανάλια, όποτε γίνεται αναφορά στο AIDS.
Τροµάζουν µε τη σκέψη ότι κάποιος στο χτεσινοβραδινό πάρτι είχε την αρρώστια. Πανικοβάλλονται
µε τη σκέψη ν’ αγγίξουν κάποιον µε AIDS ή να πιάσουν ένα βρώµικο ποτήρι, χωρίς να το
αντιληφθούν και να πιουν απ’ αυτό. Αν σκεφτούν ότι αρκετοί άνθρωποι µπορεί να έχουν µολυνθεί,
τότε ο πανικός µετατρέπεται σε υστερία.
Τραυµατιοφορείς ασθενοφόρου σε «διαστηµικές στολές»
Τις πρώτες µέρες της επιδηµίας οι άνθρωποι συµπεριφέρονταν µε περίεργους τρόπους. Στο
Ηνωµένο Βασίλειο, η αστυνοµία άρχισε να χρησιµοποιεί γάντια, µάσκες και γαλότσες, για να
συλλάβει έναν ύποπτο σε περίπτωση που είχε µολυνθεί. Οι τραυµατιοφορείς των ασθενοφόρων
άρχισαν να µεταφέρουν αυτούς που θα µπορούσαν να έχουν AIDS φορώντας «διαστηµικές στολές».
Ένας ιερέας έδωσε σε κάποιον Θεία Κοινωνία φορώντας γάντια και έχοντας καρφώσει ένα κοµµάτι
ψωµί στην άκρη µιας ξύλινης σπάτουλας. Οι ηλικιωµένες κυρίες κάποιων εκκλησιών γυρνούσαν
πίσω στις θέσεις τους χωρίς να πάρουν το κρασί. Η µεταφορά ενός ζεστού φαγητού, έπειτα από
παραγγελία, στο σπίτι κάποιου που ήταν άρρωστος, είχε την κατάληξη ενός κρύου φαγητού
εγκαταλειµµένου στην πόρτα, επειδή ο οδηγός φοβόταν να χτυπήσει το κουδούνι και να πάει µέσα.
Στην Καλκούτα της Ινδίας, ένας ολοκαίνουριος θάλαµος για AIDS σφραγίστηκε µε λουκέτο,
επειδή δε βρέθηκαν γιατροί ή νοσοκόµες, για να εργαστούν εκεί. Στην ίδια πόλη, µία µητέρα και το
νεογέννητο µωρό της πετάχτηκαν στο δρόµο, όταν οι γιατροί ανακάλυψαν ότι η µητέρα ήταν
µολυσµένη µε τον ιό του AIDS. Στο παρελθόν, στην Ουγκάντα, οι κάτοικοι ενός χωριού, γυρνούσαν
την πλάτη τους σε συχωριανούς τους µε AIDS που πέθαιναν χωρίς φαγητό ή νερό, επειδή φοβούνταν
ότι θα µολυνθούν και αυτοί αν έµπαιναν στα σπίτια των αρρώστων.
Σε οποιοδήποτε πολιτισµό, σε οποιαδήποτε χώρα, µπορούν να βρεθούν παραδείγµατα του
στίγµατος, της απόρριψης, της εχθρικότητας και της κακοµεταχείρισης αυτών που έχουν AIDS.
Ευτυχώς, η στάση των ανθρώπων αλλάζει σε πολλά µέρη, αλλά το βάρος του στίγµατος παραµένει.
Ως γιατρός, δε γνωρίζω καµία άλλη αρρώστια στην ιστορία που να έχει προκαλέσει τέτοιες
εκτεταµένες αντιδράσεις. Γιατί;
Ο φόβος σύντοµα µετατρέπεται σε θυµό. Τούβλα πετιούνται µέσα από παράθυρα και σπίτια
καίγονται ολοσχερώς (αυτό έχει συµβεί δυο φορές στο Λονδίνο). Οι άνθρωποι απολύονται αµέσως
και πετιούνται έξω από τα σπίτια τους. Και το πρόβληµα συνεχίζει ν’ αυξάνεται.
Αυστηροί µε το AIDS
Οι περισσότεροι άνθρωποι που συναντάω σε ∆υτικές χώρες είναι πολύ αυστηροί µε το AIDS,
µέχρι να συναντήσουν κάποιον που το έχει. Είναι τροµερό σοκ να µάθεις πως ο καλύτερός σου φίλος
πεθαίνει. Είναι ακόµα χειρότερο, όταν ανακαλύπτεις ότι κανένας δε µιλάει γι’ αυτό, επειδή έχει τη
λάθος αρρώστια. ∆εν έχει καρκίνο και είναι σαν να έχει πάψει να υπάρχει. Κανένας δε θέλει να
ξέρει.
Όµως, σε χώρες, όπως η Ρουάντα, Μπουρούντι, Ζιµπάµπουε, Νότια Αφρική ή Ουγκάντα η
κατάσταση είναι πολύ διαφορετική: κάθε οικογένεια έχει την εµπειρία της θλίψης εξαιτίας του AIDS
και ο θάνατος είναι συνεχώς παρών – απλά ρίξε µία µατιά σ’ αυτούς που φτιάχνουν φέρετρα στην
άκρη του δρόµου ή στη συνεχή προσέλευση των πενθούντων στα νεκροταφεία της Νότιας Αφρικής,
όπου αρχίζει να µην υπάρχει χώρος για τάφους σε πολλές πόλεις εξαιτίας του AIDS. Όµως, εκεί
όπου το AIDS είναι πολύ διαδεδοµένο, υπάρχει και ένα άλλο πρόβληµα: οι άνθρωποι κλείνονται
στον εαυτό τους και νιώθουν άρνηση.
Το AIDS είναι ο σιωπηλός δολοφόνος, επειδή, µέχρι να καταλάβεις πως το έχεις, είναι ήδη πολύ
αργά. Όµως, το πρόβληµα είναι ότι ο ιός HIV µεταδίδεται γρήγορα µε 15.000 νέες µολύνσεις κάθε
µέρα, και παρά τα όσα λένε στις ∆υτικές χώρες, οι περισσότεροι που έχουν µολυνθεί παγκοσµίως δεν
είναι ούτε οµοφυλόφιλοι, ούτε ναρκοµανείς. Επιπλέον, παρά τα όσα έχουν πει στις φτωχότερες
χώρες, πολλοί άνθρωποι που πεθαίνουν από τον ιό HIV δεν είχαν σχέσεις, πριν το γάµο και υπήρξαν
πιστοί µετά το γάµο – όµως µολύνθηκαν από τους συντρόφους τους ή την αµελή ιατρική φροντίδα ή
µέσω βρώµικων συρίγγων.
Πολλοί άνθρωποι σε χώρες, όπως η Ινδία, δεν ανησυχούν για το AIDS, επειδή κανένας που
ξέρουν δεν έχει πεθάνει ακόµα από αυτό. Όµως, το πρόβληµα είναι ότι, ώσπου να µάθεις ότι κάποιος
φίλος σου είναι άρρωστος, θα γνωρίζεις ήδη εκατό ανθρώπους που έχουν µολυνθεί και πρόκειται να
πεθάνουν στο µέλλον. Υπάρχει µία µεγάλη χρονική καθυστέρηση.
Αλυσιδωτή αντίδραση
Οι άνθρωποι που βλέπεις στην τηλεόραση ή διαβάζεις στις εφηµερίδες, µπορεί να έχουν
µολυνθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τα τελευταία πέντε µε δέκα χρόνια ήταν εντελώς
καλά, πιθανόν να µη γνώριζαν καν την κατάσταση και να µετέδωσαν τη µόλυνση.
Σε µία χρονιά δύο άνθρωποι σε µία κοινότητα µολύνονται, αλλά µέσα σε δώδεκα µήνες ο
αριθµός έχει ανέλθει σε τέσσερις. Μέχρι να περάσει ο επόµενος ένας χρόνος, ο αριθµός έχει
φτάσει τους οχτώ κι ένα χρόνο αργότερα αγγίζει τους δεκαέξι. Όλοι είναι καλά και φαίνονται
υγιείς. Κανείς δεν έχει την παραµικρή ιδέα πως κάτι δεν πάει καλά. Ύστερα από ακόµα ενάµισι
χρόνο σαράντα είναι καταδικασµένοι κι ένα χρόνο αργότερα σχεδόν εκατό. Αυτού του είδους το
µοντέλο εξάπλωσης είναι συνηθισµένο στην Αφρική και σε άλλα µέρη του κόσµου.
Στη συνέχεια, ένας από τους ανθρώπους που µολύνθηκαν νωρίτερα αρχίζει να έχει µία
παράξενη ιογενή αρρώστια και για έξι εβδοµάδες τίθεται εκτός δράσης. Όταν επιστρέφει
φαίνεται πολύ κουρασµένος, αλλά µέσα σε µία ή δύο εβδοµάδες επανέρχεται στις προηγούµενες
ασχολίες του. Έξι µήνες αργότερα οι φίλοι του παρατηρούν ότι έχει χάσει λίγο βάρος και ένα
βράδυ µετά το δείπνο µεταφέρεται εσπευσµένα στο νοσοκοµείο, επειδή δεν µπορεί ν’
αναπνεύσει.
Ένας απ’ τους φίλους του πάει να τον δει την επόµενη µέρα και µαθαίνει ότι έχει πεθάνει
από πνευµονία. Έπειτα από µία βδοµάδα, ο αδερφός του λέει σε κάποιον στο µπαρ πως οι
γιατροί υποψιάζονται ότι πέθανε από AIDS. Την ίδια νύχτα το εκατοστό δεύτερο άτοµο στο
κλαµπ παίρνει το ρίσκο µε κάποιον που νόµιζε ότι είναι «ασφαλής» και µολύνεται. Συνεπώς, αν
ξέρεις πως δέκα άνθρωποι στην πόλη σου έχουν πεθάνει από AIDS, τότε ξέρεις ότι πιθανόν 250
µε 1.000 άνθρωποι περπατούν καθηµερινά στους δρόµους αισθανόµενοι καλά, αλλά
µεταφέροντας το δολοφόνο ιό.
Εξαπλώνεται, όπως η καταστρεπτική φωτιά
Σε κάθε χώρα του κόσµου, κάθε άτοµο µε τον ιό HIV έχει κατά µέσο όρο µολύνει ένα άλλο
άτοµο µέσα σε µερικούς µήνες. Ο χρόνος που χρειάζεται ένας για να µολύνει δύο και στη συνέχεια
τέσσερις-οχτώ-δεκαέξι και ούτω καθεξής, ονοµάζεται «χρόνος διπλασιασµού». Ένα απλό
κρυολόγηµα εξαπλώνεται γρήγορα και έχει ίσως χρόνο διπλασιασµού περίπου µίας εβδοµάδας.
Έτσι, την πρώτη µέρα µίας χρονικής περιόδου ένα άτοµο έχει κρυολογήσει. Στις επόµενες
εβδοµάδες οι αριθµοί στην αρχή αυξάνονται αργά: ένας, έπειτα δύο, έπειτα τέσσερις, έπειτα οχτώ,
έπειτα δεκαέξι, έπειτα τριάντα δύο. Ύστερα από την πέµπτη εβδοµάδα κάτι δραµατικό συµβαίνει και
εξήντα τέσσερις καινούριοι άνθρωποι πέφτουν στο κρεβάτι µε κρυολόγηµα. Η επόµενη εβδοµάδα
είναι ακόµα χειρότερη και 128 ρουφάνε τη µύτη τους και φτερνίζονται. Μία ακόµα εβδοµάδα µετά
256 αισθάνονται απαίσια και την επόµενη εβδοµάδα 512 θέλουν να µην πάνε στη δουλειά τους.
Στην πραγµατικότητα τα πράγµατα δεν είναι και τόσο άσχηµα. Αν 512 άνθρωποι έχουν τώρα
µολυνθεί, µόνο οι 256 θα φτερνίζονται ακόµα, επειδή ένα κρυολόγηµα διαρκεί µία βδοµάδα και οι
υπόλοιποι µολύνθηκαν περισσότερο από πριν µία βδοµάδα και η υγεία τους έχει ήδη βελτιωθεί. Αν
το σχολείο έχει 1.000 µαθητές τότε σε δύο ακόµα βδοµάδες θα περίµενες πως όλοι θα είχαν κολλήσει
το κρυολόγηµα. Αυτό ποτέ δε συµβαίνει, επειδή κάποιοι άνθρωποι, για λόγους που δεν
καταλαβαίνουµε, θα καταφέρουν να µην το κολλήσουν.
Ο τρόπος µε τον οποίο το κρυολόγηµα εξαπλώθηκε µέσα στο σχολείο µας δείχνει πώς ο ιός HIV
µπορεί να εξαπλωθεί, όµως µε δύο ή τρεις σηµαντικές διαφορές. Με τον ιό HIV ο χρόνος
διπλασιασµού δεν είναι µία εβδοµάδα, αλλά συχνά αρχίζει σε µία χώρα σε περίπου έξι µε δώδεκα
µήνες. Αφού έχουν µολυνθεί χιλιάδες άνθρωποι, ο χρόνος διπλασιασµού µειώνεται, πιθανόν σε δύο
χρόνια, όπως θα είχε συµβεί στο σχολείο. Όταν θα αποµείνουν στο σχολείο µονάχα 100 άνθρωποι
που δε θα έχουν κρυολογήσει, ή που µπορούν να αντισταθούν, τότε οι αριθµοί αυτών που θα
κολλάνε το κρυολόγηµα κάθε βδοµάδα ξαφνικά θα µειωθούν - ας πούµε 256, έπειτα 512, έπειτα
εκατό, έπειτα πενήντα, έπειτα δέκα, έπειτα ένας. Μία βδοµάδα αργότερα κανένας στο σχολείο δεν
έχει το συγκεκριµένο κρυολόγηµα.
Κάνοντας ένεση θανάτου
Είναι, όµως, αλήθεια ότι, ενώ η εξάπλωση του ιού HIV µέσω της σεξουαλικής επαφής είναι
σχετικά αργή, επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αλλάζουν συντρόφους κάθε µέρα της
βδοµάδας, η εξάπλωσή του από ενέσεις ναρκωτικών µπορεί να είναι πολύ γρήγορη, µε έναν
ναρκοµανή να µολύνει τουλάχιστον έναν άλλο κάθε µέρα. Σ’ αυτήν την κατάσταση οι αριθµός
αυτών που µολύνονται µπορεί να ανέλθει σε µερικές εβδοµάδες από έναν, σε δύο, σε τέσσερις,
σε οχτώ, σε δεκαέξι, σε τριάντα δύο, σε εξήντα τέσσερις, σε 128, σε 256, σε 512, σε πάνω από
1.000. Αυτός είναι ο λόγος που η Ιταλία, η Νέα Υόρκη, περιοχές της Σκωτίας και άλλα µέρη µε
σοβαρό πρόβληµα ναρκωτικών, όπως το Μανιπούρ στην Νοτιοανατολική Ινδία, σύντοµα
αντιµετώπισαν σοβαρά προβλήµατα µε το AIDS.
Θα µπορούσε να πεθάνει ολόκληρος ο κόσµος;
Το AIDS είναι απίθανο να µας αφανίσει όλους. Μέσα σε κάθε οµάδα, πόλη ή χώρα εξαπλώνεται
γρήγορα µέσω αυτών που βρίσκονται σε υψηλή επικινδυνότητα, εξαπλώνεται πιο αργά µέσω αυτών
που βρίσκονται σε µέτρια επικινδυνότητα και εξαπλώνεται πολύ αργά µέσω αυτών που βρίσκονται
σε χαµηλή επικινδυνότητα. Πόσοι άνθρωποι µολύνονται και πόσο γρήγορα, εξαρτάται από το πόσοι
άνθρωποι υπάρχουν σε κάθε µία από τις οµάδες αυτές. Αν µπορέσουµε να πείσουµε τους ανθρώπους
ν’ αλλάξουν από µία ζωή υψηλής επικινδυνότητας σε µία ζωή χαµηλής επικινδυνότητας, τότε θα
µπορούσαµε τουλάχιστον να επιβραδύνουµε την εξάπλωση. Στην Ουγκάντα το ποσοστό των νεαρών
γυναικών που είναι φορείς του ιού HIV έπεσε δραµατικά από περίπου 22% σε 7%. Η εκπαίδευση
σώζει ζωές, αλλά χρειάζεται χρόνος, για ν’ αλλάξει η συµπεριφορά µιας ολόκληρης κοινότητας.
Ποιος είναι «ασφαλής»;
Στην Ιταλία µιλάνε για το AIDS ως µία λοιµώδη νόσο των ναρκοµανών. Στην Αφρική είναι
γνωστή ως µία λοιµώδης νόσος των αντρών και των γυναικών. Στο Ηνωµένο Βασίλειο
χαρακτηρίστηκε στην αρχή ως µία λοιµώδης νόσος που προσβάλλει την κοινότητα των
οµοφυλόφιλων… όµως όλα αυτά αλλάζουν. Το AIDS είναι µία αρρώστια των σχέσεων και ο ιός που
την προκαλεί εξαπλώνεται µέσω αυτών. Εξαπλώνεται µέσω ενός κλαµπ όπου οι άντρες µαζεύονται
για να πιούν, ενός εργοστασίου, ενός γραφείου, µιας οµάδας νέων, ακόµα και ενός σχολείου.
Ένα πράγµα είναι σίγουρο: το AIDS δε γνωρίζει σύνορα εθνών, χρώµατος, προσωπικότητας ή
σεξουαλικού προσανατολισµού. Ο ιός µεταφέρεται ανάµεσα στα δύο φύλα και ανάµεσα σε
ανθρώπους του ίδιου φύλου, όταν κάνουν µαζί σεξ, ή όταν αίµα ή εκκρίσεις από ένα άτοµο
εισέλθουν στο αίµα ενός άλλου.
Στο Ηνωµένο Βασίλειο, όπως και στις ΗΠΑ, η πρώτη οµάδα που προσβλήθηκε σοβαρά υπήρξε η
κοινότητα των οµοφυλόφιλων. Όπως είδαµε, µία οµάδα δεν έχει παρά να προσβληθεί µερικά χρόνια
νωρίτερα από µία άλλη, για να έχει 100 φορές µεγαλύτερο πρόβληµα. Αυτό δηµιουργεί µία
παραπλανητική εικόνα ότι µολύνεσαι από AIDS µόνο αν είσαι µέλος εκείνης της οµάδας.
Τα κεφάλια µέσα στην άµµο
Οι άνθρωποι πάντα πιστεύουν ότι είναι ασφαλείς µέχρι να είναι πολύ αργά – και οι
κυβερνήσεις δεν αποτελούν εξαίρεση. Στο Σαν Φρανσίσκο γνώριζαν τα πάντα γι’ αυτήν την
καινούρια αρρώστια που ονοµαζόταν AIDS και η οποία σκότωσε νεαρούς άντρες στη Νέα
Υόρκη και το Λος Άντζελες. Ανησύχησαν και άρχισαν να ψάχνουν για σηµάδια εξάπλωσης και
µέσα στη δική τους κοινότητα. Τους ξέφυγε. Μέχρι να αντιληφθούν ότι είχαν πρόβληµα, ένας
στους τέσσερις απ’ ολόκληρη την κοινότητα των οµοφυλόφιλων είχε ήδη µολυνθεί. Η ίδια
ιστορία συνέβη σε πολλά µέρη της Αφρικής και στην Ασία, όσον αφορά την εξάπλωση ανάµεσα
σε άντρες και γυναίκες.
Πολλοί ποιµένες έχουν τα κεφάλια τους µέσα στην άµµο. «∆εν έχουµε πρόβληµα µε το AIDS
στην εκκλησία µας», µου λένε. «Τότε η εκκλησία σου πρέπει να είναι µοναδική», απαντώ.
Όποτε µία εκκλησία αυξάνεται, οι άνθρωποι ανακαλύπτουν την πίστη και οι ζωές αλλάζουν,
αλλά η µόλυνση παραµένει, εκτός αν υπάρξει ένα θαύµα.
«Ποτέ δε θα µπορούσε να συµβεί εδώ»
Σε µέρη της κεντρικής Αφρικής φαίνεται ότι ένας στους πέντε άντρες και γυναίκες είναι
ήδη καταδικασµένοι από τον ιό. Γνωρίζουµε τώρα πως το AIDS υπήρχε στην Αφρική, όπως και
στις ΗΠΑ, ακόµα και τη δεκαετία του 1960. Άνθρωποι πέθαιναν, όµως, ακόµα και µε όλες τις
ιατρικές οµάδες σε συναγερµό, το µόνο που αντιληφθήκαµε ήταν µία µοναδική περίπτωση
AIDS στην Αφρική το 1983. Εκείνη τη χρονιά αρχίσαµε ξαφνικά να κατανοούµε τη σιωπηλή
καταστροφή στην κεντρική Αφρική. Πιθανόν δεκάδες χιλιάδες να είχαν ήδη χαθεί και
εκατοµµύρια να ήταν ήδη µολυσµένοι. Γι’ αυτούς ήταν ήδη πολύ αργά.
Τώρα το AIDS απειλεί µέρη της Ασίας µε τον ίδιο τρόπο. Μόνο στη Βοµβάη πάνω από χίλια
καινούρια άτοµα µολύνονται κάθε νύχτα. Έχω επισκεφθεί χωριά στην ΝΑ Ινδία, στα σύνορα µε
τη Βιρµανία, όπου από τους περίπου 40.000 ανθρώπους, οι 8.000 κάνουν ενέσεις ηρωίνης και οι
4.000 είναι µολυσµένοι. Κάθισα στο κρεβάτι µε το γιο ενός ποιµένα που πέθαινε και που ο
µεγαλύτερος αδερφός του είχε ήδη πεθάνει από τον ιό HIV. Ολόκληρες γενιές καταστρέφονται.
Κι όµως, όπως θα δούµε, υπάρχει µία πολύ απλή απάντηση που δεν κοστίζει τίποτα και σώζει
εκατοµµύρια ζωές κάθε χρόνο.
Χειρότερα από έναν πόλεµο
Αν ο κάθε µολυσµένος από τον ιό ΗΙV επιζούσε µόνο έξι εβδοµάδες, οι ΗΠΑ θα είχαν εθνικό
πένθος και η οικονοµία θα βρισκόταν στα πρόθυρα κατάρρευσης. Θα υπήρχε µαζικός πανικός.
Το Βιετνάµ αφάνισε 50.000 νεαρούς Αµερικανούς στρατιώτες σε δέκα χρόνια. Με πάνω από ένα
εκατοµµύριο µολύνσεις από τον ιό HIV στις ΗΠΑ µέχρι τώρα, το AIDS κάνει εκείνους τους
θανάτους στον πόλεµο να φαίνονται σχεδόν ασήµαντοι. Ακόµα και αν δεν υπάρξει ούτε µία νέα
µόλυνση στις ΗΠΑ µετά από τη στιγµή που θ’ αγοράσεις αυτό το βιβλίο, ο φόρος θανάτου θα
είναι ίσος µε είκοσι πολέµους Βιετνάµ.
Και στην Αφρική; Ξέρουµε πως µία πολεµική σύρραξη βοηθάει την εξάπλωση. Οι περισσότεροι
πόλεµοι σήµερα είναι εµφύλιοι και όχι ανάµεσα σε διαφορετικές χώρες και έχουν ως αποτέλεσµα
εκατοµµύρια πρόσφυγες να τρέπονται σε φυγή. Όταν η έννοµη τάξη καταρρέει και ένοπλες οµάδες
γυρίζουν στους δρόµους ή πετάγονται απ’ τους θάµνους για να σταµατήσουν την κυκλοφορία,
γίνεται αδύνατο να λειτουργήσει ένα πρόγραµµα υγείας ή να χρηµατοδοτηθεί. Οι εκστρατείες
πρόληψης καταρρέουν και η νόσος εξαπλώνεται. Άτακτες οµάδες ένοπλων αντρών συχνά έχουν
πολλούς ερωτικούς συντρόφους, είτε µε την απειλή όπλου ή σε αντάλλαγµα µιας χάρης. Όλα αυτά
σηµαίνουν ότι ο ιός HIV εξαπλώνεται ακόµα γρηγορότερα.
Κάποιες ανεπίσηµες εκθέσεις λένε ότι το ποσοστό της µόλυνσης από τον ιό HIV στο στρατό της
Κένυα είναι 90% σε κάποιες οµάδες. Ξέρουµε πως πολλές κοινότητες της Νότιας Αφρικής έχουν ήδη
προσβληθεί, µε ποσοστό µόλυνσης ένας στους πέντε. Αυτή είναι µία πανδηµία µε αφάνταστο
αντίκτυπο σε εκατοντάδες εκατοµµύρια ανθρώπους.
Ποιος είναι τότε ασφαλής;
Είσαι ασφαλής από το AIDS, αν δεν έχεις ο ίδιος µολυνθεί και είσαι πιστός σε ένα σύντροφο
που δεν είναι ούτε αυτός µολυσµένος αυτή τη στιγµή και παραµένει πιστός σε σένα και δεν
παίρνει ρίσκα µε ενέσεις, ή µε ανασφαλή ιατρική θεραπεία.
Τίποτα καινούριο για το AIDS;
Οι σεξουαλικά µεταδιδόµενες νόσοι υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η σύφιλη µόλυνε
και σκότωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους µέχρι που ανακαλύφθηκε η θεραπεία της σαράντα
χρόνια πριν. Η βλενόρροια συνεχίζει να εξαπλώνεται γρήγορα και είναι σήµερα συχνά
ανθεκτική στα φάρµακά µας. Υπάρχει µεγάλο πρόβληµα µε τον έρπη που προκαλεί επίπονες
πληγές, κάνοντας το σεξ αδύνατο. Έρχεται και φεύγει εφ’ όρου ζωής. ∆εν υπάρχει θεραπεία. Ο
καρκίνος του τραχήλου της µήτρας (cervix) γίνεται ολοένα και πιο συχνός, επειδή υπάρχουν
περισσότερες πιθανότητες να συµβεί αν η πρώτη ερωτική επαφή συντελεστεί στην εφηβική
ηλικία και ακολουθήσουν αρκετοί ερωτικοί σύντροφοι. Ολοένα και περισσότερες γυναίκες
ανακαλύπτουν ότι δεν µπορούν να κάνουν παιδιά. Αυτό συµβαίνει εξαιτίας των σεξουαλικών
νόσων που καταστρέφουν τα γεννητικά όργανα της γυναίκας. Συνήθως δεν το αντιλαµβάνονται
µέχρι να έχει γίνει η ζηµιά.
Η µεγάλη εποχή του σεξ τελείωσε
Στην αµφιλεγόµενη δεκαετία του 1960 οι άνθρωποι µιλούσαν πολύ για τη σεξουαλική
απελευθέρωση, µόλις το χάπι άρχισε να προστατεύει τη γυναίκα από το να µένει έγκυος. Στη
δεκαετία του 1970, 1980 και 1990 υπήρξε µία έκρηξη σεξουαλικής δραστηριότητας ανάµεσα
στους νέους σε πολλές χώρες και ο αριθµός των νέων που χρειαζόταν θεραπεία από σεξουαλικές
νόσους ανήλθε στα ύψη.
Σήµερα ζούµε µε τις συνέπειες της εποχής του «ελεύθερου σεξ», όπου οι µακροχρόνιες
σχέσεις δεν είναι τόσο σηµαντικές, όσο το να περάσεις καλά το βράδυ, όπου πολλοί άνθρωποι
έχουν σταµατήσει τον αυτοέλεγχο πριν βρεθούν στο κρεβάτι µε κάποιον ή απιστήσουν, και όπου
ο γάµος που στηρίζεται στην πίστη έχει συχνά καταντήσει άνευ σηµασίας.
Όµως, τι είναι αυτό που µας άφησε; Η επονοµαζόµενη «υπέροχη» εποχή του σεξ µας άφησε
εκατοµµύρια απώλειες· νέοι άνθρωποι που µεγάλωσαν σε διαλυµένες οικογένειες, επειδή ο ένας
γονιός είχε πολλούς συντρόφους. ∆ε χρειάζεται να είσαι γιατρός ή παιδοψυχίατρος, για να
διαπιστώσεις το πόσο µεγάλη καταστροφή υπήρξε στη ζωή τόσων παιδιών σήµερα.
Επίσης, οι άνθρωποι, σήµερα, έχουν γίνει πιο σκεφτικοί εξαιτίας του AIDS.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ
Εµβόλια, θεραπείες
και προφυλακτικά
Κανένας δεν πεθαίνει µονάχα από AIDS
Το AIDS είναι µία κατάσταση, όπου ένας συγκεκριµένος ιός εξασθενεί το σώµα σου, έτσι ώστε άλλα
µικρόβια να µπορούν να εισβάλλουν και να σε σκοτώσουν. Αυτό σηµαίνει και το όνοµα «AIDS»: το
σώµα σου είναι συνήθως ικανό να σκοτώνει µικρόβια. Αυτό ονοµάζεται ανοσία. Όταν η
ανοσοποιητική άµυνα καταστραφεί σε µεγάλο βαθµό, τότε λέγεται ότι πάσχεις από ανοσολογική
ανεπάρκεια. Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται µε κακό ανοσοποιητικό σύστηµα και άλλοι το αποκτούν
εξαιτίας µιας νόσου. Επειδή το AIDS αποκτάται µέσω µόλυνσης, αποκαλείται «Σύνδροµο Επίκτητης
Ανοσολογικής Ανεπάρκειας» (στα Αγγλικά: Acquired Immune Deficiency Syndrome, εν συντοµία:
AIDS).
Τα αρχικά HIV σηµαίνουν: Ιός της ανοσο-ανεπάρκειας του ανθρώπου (στα Αγγλικά: Human
Immune-deficiency Virus), το οποίο αποτελεί την επιστηµονική ονοµασία του ιού που προκαλεί το
AIDS.
Οποιαδήποτε ονόµατα κι αν χρησιµοποιηθούν, ένα πράγµα είναι σηµαντικό και πρέπει να γίνει
κατανοητό, ότι δηλαδή, υπάρχουν διάφορα στάδια από την αρχική µόλυνση, όπου ένα άτοµο είναι
φορέας του ιού αλλά καλά στην υγεία του, µέχρι τα πρώτα συµπτώµατα και στη συνέχεια τη
διάγνωση σοβαρής αρρώστιας και τελικά το θάνατο. Η διαδικασία κρατάει χρόνια. Είναι απολύτως
αδύνατο να κρίνεις από την εξωτερική εµφάνιση ποιος είναι φορέας και ποιος όχι.
Τι είναι ο ιός;
Ο ιός µοιάζει µε ένα ροµπότ ή ένα πρόγραµµα ηλεκτρονικού υπολογιστή. Απλά περιέχει κάποιες
γραπτές οδηγίες, για να διδάξει τα κύτταρα στο σώµα σου πώς να κάνουν περισσότερους ιούς. Ο ιός
αποτελείται από µία θύλακο πρωτεΐνης µε µία µικρή λωρίδα γενετικού κώδικα µέσα της. Είναι όπως
ο γενετικός κώδικας που κάνει τα µαλλιά σου να είναι καφέ, τη µύτη σου και τ’ αυτιά σου να έχουν
το σχήµα που έχουν. Όλα µέσα σου είναι προγραµµατισµένα από αυτά τα γονίδια και µ’ εκπληκτικό
τρόπο σχεδόν κάθε κύτταρο µέσα στο σώµα σου περιέχει όλες τις οδηγίες, για να κάνει ένα τέλειο
αντίγραφο του εαυτού σου!
Ο κώδικας µέσα στον ιό περιέχει µία ή δύο οδηγίες λανθασµένες. Αν ο ιός παραµείνει για
περισσότερο από ένα λεπτό στο εξωτερικό µέρος ενός ειδικού τύπου λεµφοκύτταρου, ο ιός σκάει,
όπως µία τσιχλόφουσκα, εκτοξεύοντας το θανατηφόρο κώδικα µέσα στο κύτταρο. Μέσα σε λίγα
λεπτά το κύτταρο έχει πάρει ένα αντίγραφο µέσα στον εγκέφαλό του (πυρήνα) και ο εγκέφαλος του
κυττάρου έχει µόνιµα αναπρογραµµατιστεί. Αυτό το κύτταρο είναι καταδικασµένο.
Σκοτώνοντας τα κύτταρα πολεµιστές
Για µερικές εβδοµάδες ή µήνες, ή ακόµα και µερικά χρόνια, το µολυσµένο κύτταρο-πολεµιστής
κινείται µέσα στο αίµα, ή κολυµπάει ανάµεσα στους ιστούς του σώµατός σου. Τα υγιή κύτταρα
έχουν έναν στόχο: να εντοπίζουν και να σκοτώνουν µικρόβια. Υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά
µικρόβια και κάθε είδος λεµφοκύτταρου έχει σχεδιαστεί να επιτίθεται σε ένα είδος µικροβίου.
Γιατί αρρωσταίνεις;
Μονάχα ορισµένα κύτταρα πολεµιστές δέχονται επίθεση από τον ιό, όµως, καθώς
λιγοστεύουν όλο και περισσότερο, γίνεται πιο δύσκολο για το σώµα σου να σκοτώσει ορισµένα
µικρόβια. Αντιµετωπίζεις ικανοποιητικά τον συνηθισµένο βήχα και το κρυολόγηµα. Τα πιο
συνηθισµένα µικρόβια καταστρέφονται γρήγορα, αλλά ένα ή δύο συνεχώς αυξάνονται. Το
αποτέλεσµα είναι µία περίεργη λοίµωξη του αναπνευστικού, φυµατίωση ή άλλη αρρώστια.
Όταν ένα κύτταρο πολεµιστής συναντήσει το µικρόβιο µε την κατάλληλη µορφή αρχίζει τη
δράση. Αφού κοιµόταν για χρόνια, εργάζεται υπερωρίες για να βοηθήσει στην παραγωγή
αντισωµάτων. Αυτά ταιριάζουν ακριβώς στο εξωτερικό του µικροβίου και το καταστρέφουν.
Αν, όµως, το κύτταρο έχει αναπρογραµµατιστεί, ο µηχανισµός µπλοκάρεται. Το καινούριο
πρόγραµµα αρχίζει δράση και «λέει» στο κύτταρο να σταµατήσει να βοηθάει στην παραγωγή
αντισωµάτων. Αντ’ αυτού, αρχίζει να παράγει νέους ιούς. Το κύτταρο αρρωσταίνει
περισσότερο καθώς µεγαλώνει. Τελικά σκάει, ρίχνοντας εκατοµµύρια περισσότερα σωµατίδια
µέσα στο αίµα. Το κάθε ένα παραµένει µέσα στο αίµα για µερικά µόνο λεπτά, πριν αγγίξει ένα
νέο υγιές λεµφοκύτταρο, σκάσει, χύσει τον κώδικα και αναπρογραµµατίσει καινούρια κύτταρα
– για παράδειγµα κύτταρα πολεµιστές και κύτταρα του εγκεφάλου. Μετά από κάποιο διάστηµα
το σώµα έχει εξασθενήσει και άλλες µολύνσεις αρχίζουν να παίρνουν το πάνω χέρι.
Ορισµένες απ’ αυτές τις µολύνσεις απλά σε κάνουν να αισθάνεσαι εξαντληµένος ή να χάσεις
βάρος, όµως οι λοιµώξεις του αναπνευστικού µπορούν να σκοτώσουν και είναι δύσκολο να
θεραπευτούν. Κανένας δεν πεθαίνει αποκλειστικά από το AIDS. Κατά µεγάλο µέρος, πεθαίνεις,
επειδή άλλες µολύνσεις παίρνουν τον έλεγχο του σώµατός σου, όταν καταστρέφεται η άµυνά
σου, ή από καρκίνους που σχετίζονται µε τον ιό HIV. Η φυµατίωση, επίσης, είναι µία
συνηθισµένη αρρώστια που σκοτώνει ανθρώπους µε προχωρηµένη µόλυνση από τον ιό HIV.
Σύντοµα νέα σχετικά µε Φάρµακα, Εµβόλια και Προφυλαχτικά
Σχεδόν κάθε βδοµάδα διαβάζουµε ή ακούµε για κάποιο νέο θαυµατουργό φάρµακο για το
AIDS. Λένε ότι κάποιος έχει ήδη βρει ένα εµβόλιο και µας λένε, επίσης, πως το σεξ είναι
ασφαλές αν χρησιµοποιείς προφυλακτικό. Αυτά είναι καλά νέα, αν είναι αληθινά, όµως, είναι;
Κάποιοι λένε πως αν κάνεις σεξ µε µία παρθένα θα θεραπευτείς. Ανοησίες. Είναι φοβερό, τι
πιστεύουν οι άνθρωποι.
Πολλά απ’ αυτά που διαβάζεις κι ακούς είναι αβάσιµα. Αν ήταν τόσο εύκολο να βρεθεί
θεραπεία, ή αν ένα καλό εµβόλιο είχε πραγµατικά ανακαλυφθεί, οι γιατροί, οι νοσοκόµες, τα
νοσοκοµεία και οι κυβερνήσεις θα µπορούσαν να σταµατήσουν ν’ ανησυχούν. Ο λόγος για τον
οποίο υπάρχει τόσο µεγάλη ανησυχία γύρω από την πρόληψη της εξάπλωσης της µόλυνσης
είναι, επειδή η αλήθεια ορίζει ότι δεν υπάρχει φάρµακο, και ούτε φαίνεται να υπάρχει στον
ορίζοντα. ∆εν υπάρχει εµβόλιο που να λειτουργεί αποτελεσµατικά, ούτε φαίνεται ότι θα
εφευρεθεί για τα επόµενα τουλάχιστον δέκα χρόνια. Το χειρότερο είναι ότι τα προφυλακτικά
είναι πολύ λιγότερο ασφαλή απ’ ότι µερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι.
Εύχοµαι σύντοµα να έχουµε ένα φάρµακο που να σκοτώνει όλους τους ιούς και να είναι
ασφαλές. Όταν συµβεί αυτό, θα έχουµε ένα φάρµακο για τη γρίπη, το απλό κρυολόγηµα, την
πολιοµυελίτιδα, την ηπατίτιδα, τον έρπη και πολλές άλλες αρρώστιες, όπως τον αδενικό
πυρετό· όπως, επίσης, ένα φάρµακο για το AIDS. Αυτό βρίσκεται ακόµα µακριά.
Αυτή τη στιγµή δεν έχουµε την τεχνολογία για να το πετύχουµε. Η παραγωγή του φαρµάκου
θα µας οδηγήσει στην ανακάλυψη µερικών καταπληκτικών εργαλείων που θα µας επιτρέψουν
να εργαστούµε µέσα σε µεµονωµένα κύτταρα του σώµατος. Το να πατήσει ο άνθρωπος στο
φεγγάρι ή ακόµα στον Άρη είναι πολύ απλό σε σύγκριση µε τις ικανότητες που απαιτούνται για
να βρεθεί το φάρµακο. Το άτοµο που θα βρει το φάρµακο θα γραφτεί στα βιβλία της ιστορίας
ως ένας από τους µεγαλύτερους εφευρέτες όλων των εποχών. Θα γράφονται γι’ αυτόν ή γι’
αυτήν βιβλία µέχρι τον 22ο αιώνα.
Μέχρι τότε θα διαβάσεις για εκατοντάδες ψεύτικα «φάρµακα». Η δυσκολία µε το AIDS
είναι ότι οι άνθρωποι που το έχουν δεν πεθαίνουν ακριβώς µόνο από το AIDS. Όπως είδαµε,
πεθαίνουν από τις µολύνσεις και τα προβλήµατα που εµφανίζονται, όταν το AIDS έχει
εξασθενήσει τον οργανισµό. Ο,τιδήποτε βοηθάει τον οργανισµό να απαλλαγεί από τις άλλες
µολύνσεις µπορεί να βοηθήσει κάποιον να αναρρώσει δραµατικά. Οι ασθενείς επιστρέφουν στο
σπίτι τους σε καλή κατάσταση και µερικές φορές συνεχίζουν να είναι εντελώς καλά για
µερικούς µήνες. Μέχρι να πάθουν άλλη µία λοίµωξη του αναπνευστικού, οι άνθρωποι νοµίζουν
πως έχουν θεραπευτεί. Αυτό δίνει το έναυσµα σε φήµες και λάθος εκθέσεις:
«Πήρα αυτό το ειδικό αντιβιοτικό και µέσα σε µία µέρα βγήκα απ’ το νοσοκοµείο και από τότε
το έχω ξεχάσει πια. ∆εν έχω πια AIDS».
Η πρώτη παρατήρηση είναι σωστή, η δεύτερη λάθος. Το άτοµο θα µπορούσε να πεθάνει πολύ
γρήγορα οποιαδήποτε στιγµή. Τα κύτταρα-πολεµιστές γίνονται ολοένα και πιο αδύναµα και κάθε
µέρα που περνά ο οργανισµός γίνεται ολοένα και πιο ευάλωτος σε νέα µικρόβια. Αν και το άτοµο
µπορεί να φαίνεται πως είναι καλά, στην πραγµατικότητα κάθεται πάνω σε µία ωρολογιακή βόµβα.
Ανόητες θεραπείες
Πριν λίγα χρόνια στην Ουγκάντα, λέγανε ότι τα φάρµακα για τη φυµατίωση θεραπεύουν το
AIDS. Ανοησίες. Άνθρωποι µε AIDS είναι πολύ πιθανό να πεθάνουν από φυµατίωση. Το φάρµακο
σκοτώνει τη φυµατίωση, όχι το AIDS. Στις ΗΠΑ, η θεραπεία για τη σύφιλη έχει αποκαλεστεί
θεραπεία για το AIDS. ∆εν είναι – βοηθάει τους ανθρώπους να αναρρώσουν µονάχα από τη σύφιλη.
Μερικοί άνθρωποι προωθούν ιδιότροπες δίαιτες, φαγητά µε ολικής άλεσης προϊόντα, βιταµίνες
σε µεγάλες ποσότητες, σωµατική άσκηση, ύπνο και ψυχοθεραπεία σε διάφορους συνδυασµούς ως
θεραπεία για το AIDS. Τι αξία έχουν αυτά τα πράγµατα;
Είναι αλήθεια ότι αν τα κύτταρα-πολεµιστές του οργανισµού σου δε λειτουργούν και τόσο καλά,
τότε ο,τιδήποτε θα µπορούσε να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σου σύστηµα θα σε βοηθούσε να
κρατηθείς υγιής και παράλληλα αυτά που σε εξαντλούν και σε κάνουν ευάλωτο σε αρρώστιες, θα
έπρεπε να αποφεύγονται. Η απλή λογική λέει να φροντίζεις τον εαυτό σου. Να τρως σωστά τακτικά
γεύµατα, να κάνεις κάποια σωµατική άσκηση, να διατηρείς το βάρος σου σε λογικά πλαίσια, να τρως
άφθονα φρέσκα λαχανικά, να κόψεις το κάπνισµα, να µειώσεις το αλκοόλ, να σταµατήσεις κάθε
άλλο «ψυχαγωγικό ναρκωτικό» και να κοιµάσαι αρκετά. Αυτά τα µέτρα χαµηλού κόστους είναι
πιθανόν να παρατείνουν τη ζωή και την υγεία των περισσοτέρων ανθρώπων και ειδικά εκείνων µε
AIDS ή σε αρχικό στάδιο µόλυνσης από τον ιό HIV.
Παρόλ’ αυτά, κάποιοι άνθρωποι διαφηµίζουν κάθε είδους πολύ ακριβά φάρµακα και
άχρηστες θεραπείες. Πολλοί άνθρωποι βγάζουν πολλά λεφτά από το AIDS.
Αποτελεσµατική θεραπεία
Είναι αλήθεια πως υπάρχουν µερικά πολύ ακριβά φάρµακα που κυκλοφορούν σε µερικές
χώρες και που ονοµάζονται «αναστολείς πρωτεάσης» του ιού HIV. Όµως, αυτά απλώς
µειώνουν την ένταση της φωτιάς, δεν τη σβήνουν. Επίσης, είναι όλα δηλητηριώδη, οπότε
µπορείς να πεθάνεις από την υπερβολική θεραπεία και αυτό επιπρόσθετα σηµαίνει πολλές
εξετάσεις στο νοσοκοµείο. Τα φάρµακα πρέπει να λαµβάνονται εφ’ όρου ζωής.
Μέχρι πρόσφατα, ένας γιατρός απ’ το Μπουρούντι θα έπρεπε να αποταµιεύει ολόκληρο το
µισθό του για πέντε χρόνια για να καλυφθούν τα έξοδα θεραπείας και παρακολούθησης ενός
φορέα µε αυτά τα φάρµακα για ένα χρόνο – και παρόλ’ αυτά το άτοµο στο τέλος θα πεθάνει από
AIDS. Εξαιτίας αυτού, υπήρξε µεγάλη κατακραυγή για απόδοση δικαιοσύνης και οι
κατασκευαστές έχουν κάνει βήµατα για την προµήθεια των φαρµάκων σε χαµηλότερο κόστος.
Όµως, γι’ αυτούς που το εισόδηµά τους είναι 2 δολάρια την ηµέρα, εξακολουθούν να είναι πολύ
ακριβά.
Όπως ακριβώς δεν έχει εφαρµογή η ιδέα ότι ο καθένας στις φτωχότερες χώρες θα µπορούσε ν’
αγοράσει και να χρησιµοποιήσει προφυλακτικά όταν κάνει σεξ, µε τον ίδιο τρόπο είναι ανόητο να
υποκριθούµε ότι αυτά τα χαµηλού κόστους φάρµακα θα βρουν την οποιαδήποτε ανταπόκριση στους
φτωχότερους ανθρώπους. Γι’ αυτό το λόγο η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας παρουσίασε µία
παγκόσµια πρωτοβουλία το 2003, που είχε ως στόχο να προµηθεύσει δωρεάν αντιβιοτικά φάρµακα
σε τουλάχιστον 3 εκατοµµύρια αρρώστους από τον ιό HIV µέχρι το 2005 (το πρόγραµµα 3 επί 5).
Αυτό το φιλόδοξο πρόγραµµα θα πετύχει τους στόχους του µονάχα αν εφαρµοστεί σε στενή
συνεργασία µε την εκκλησία και τις χριστιανικές οργανώσεις, που όπως είδαµε, είναι οι κυριότεροι
παροχείς φροντίδας στις φτωχότερες χώρες. Αυτοί, των οποίων τα αποτελέσµατα βγούνε θετικά µετά
την προκαταρκτική συµβουλευτική, θ’ αρχίσουν ένα συνδυασµό χαπιών και θα κάνουν απλές
αιµατολογικές εξετάσεις κάθε δύο εβδοµάδες, για να είναι βέβαιοι ότι ο οργανισµός τους έχει τη
δυνατότητα να χρησιµοποιήσει το φάρµακο µε ασφάλεια (δες στο πίσω µέρος του βιβλίου για το πώς
µπορείς να λάβεις δωρεάν θεραπεία για το AIDS µέσω της Παγκόσµιας Οργάνωσης Υγείας).
Τι γίνεται µε το εµβόλιο;
Τα εµβόλια είναι τα µοναδικά µας όπλα ενάντια στις νόσους των ιών. Η πολιοµυελίτιδα, ο
κοκίτης, η ιλαρά και άλλες αρρώστιες γίνονται όλο και πιο σπάνιες, τώρα, χάρη στα εµβόλια. Ένα
παγκόσµιο πρόγραµµα ενάντια στην ευλογιά πέτυχε να την αφανίσει από το πρόσωπο της γης.
Οπότε, γιατί όχι το AIDS;
Ένα εµβόλιο προµηθεύει τον οργανισµό µε ένα µικρόβιο που είναι ακίνδυνο, αλλά έχει την ίδια
εξωτερική µορφή µε το µικρόβιο της νόσου. Μέσα σε µια εβδοµάδα ο οργανισµός θα αναπτύξει
ειδικά αντισώµατα για να απαλλαγεί απ’ αυτό. Η πρώτη φορά διαρκεί συνήθως περισσότερο. Την
επόµενη φορά που θα συναντήσει το ίδιο µικρόβιο, θα χρειαστεί µία ή δύο ώρες για να τεθούν σε
θέση µάχης τα κύτταρα πολεµιστές. Τα κύτταρα πολεµιστές µπορούν να θυµούνται ένα µικρόβιο που
είχαν συναντήσει αρκετά χρόνια πριν.
Αν τώρα αυτά συναντήσουν ένα εντελώς διαφορετικό και επικίνδυνο µικρόβιο που να έχει όµως
την ίδια µορφή µε ένα µικρόβιο που είχαν αντιµετωπίσει επιτυχώς στο παρελθόν, ο οργανισµός είναι
καλά προετοιµασµένος. ‘Έτσι, αντί το άτοµο να πεθάνει, π.χ. από πολιοµυελίτιδα, αισθάνεται λίγο
αδιάθετο και σε µία δύο µέρες γίνεται καλά. Έχει αποκτήσει ανοσία εξαιτίας του εµβολίου.
Ειδικός στις µεταµφιέσεις
Η δυσκολία µε το AIDS έγκειται στο γεγονός ότι ο ιός συνεχώς αλλάζει τη µορφή του κι έτσι
µπερδεύει τα κύτταρα πολεµιστές. Ένα εµβόλιο που δίνεις σε κάποιον σήµερα µπορεί να τον
προστατέψει την επόµενη εβδοµάδα, όµως τι γίνεται τον επόµενο µήνα; Εδώ έχουµε έναν ιό που
έχει αποκτήσει ανοσία προς τα κύτταρα πολεµιστές του οργανισµού σου. Γι’ αυτό το λόγο
ουσιαστικά ο οργανισµός σου δεν µπορεί ν’ απαλλαχτεί απ’ αυτόν. Υπάρχουν κι άλλοι ιοί που,
επίσης, αλλάζουν µορφή. Θα έχεις ίσως αναρωτηθεί, γιατί η γρίπη εξακολουθεί να είναι µία
κύρια αιτία απώλειας πολλών εργάσιµων ηµερών στο χώρο δουλειάς ή στο σχολείο, ή γιατί οι
δυνάµεις µας καταβάλλονται από ένα απλό κρυολόγηµα.
Ο λόγος είναι πως και οι δύο αυτές αρρώστιες προκαλούνται από ιούς που έχουν την τάση
να είναι λίγο διαφορετικοί κάθε φορά που τους συναντάς. Μέχρι εσύ να µεταδώσεις το
κρυολόγηµά σου σε κάποιον φίλο σου, αυτό έχει µεταδοθεί δεκάδες φορές, έχει κάνει το µισό
γύρω του κόσµου, µολύνοντας ίσως 10.000 άτοµα συνολικά κι έχει αλλάξει µορφή. Κάθε ένας
που µολύνεται παράγει καινούριους ιούς µέσα στα κύτταρα της µύτης του και µερικές φορές οι
ιοί που εξέρχονται δεν έχουν την ίδια µορφή µε τον ιό που εισήλθε.
Ένα ή δύο χρόνια µετά συναντάς κάποιον µε κρυολόγηµα που είναι το ίδιο µε αυτό που είχες
εσύ προηγουµένως. Αν ο ιός ήταν ακριβώς ο ίδιος, όπως η ιλαρά ή η ευλογιά, τότε ο οργανισµός
σου θα τον θυµόταν και θα τον σκότωνε αµέσως. Όµως, ο ιός φαίνεται τόσο διαφορετικός
εξωτερικά απ’ όλους αυτούς που έχουν στη µνήµη τους τα κύτταρα πολεµιστές και απλά δεν
µπορούν να τον αναγνωρίσουν. ∆εν υπάρχει κανένα προκατασκευασµένο αντίσωµα που να
ταιριάζει καλά και συνεπώς τα κύτταρα πολεµιστές πρέπει να αρχίσουν από το µηδέν.
Εµβόλιο για τη γρίπη
Υπάρχει ένα εµβόλιο για τη γρίπη, το οποίο µόλις και µετά βίας ενεργεί, επειδή ο ιός έχει
την τάση να παραµένει στην ίδια µορφή για λίγο περισσότερο χρονικό διάστηµα απ’ ό,τι ο ιός
του κρυολογήµατος. Μπορούµε να ξέρουµε τι θ’ αντιµετωπίσουµε στη χώρα µας σύντοµα, αν
κοιτάξουµε τη µορφή του ιού στην άλλη πλευρά του κόσµου. Παίρνουµε δείγµατα από
ανθρώπους στο Χονγκ Κονγκ και στην Αυστραλία και γνωρίζουµε πως αν µπορέσουµε να
παρασκευάσουµε τα εµβόλια και να τα χορηγήσουµε γρήγορα σε ηλικιωµένους ανθρώπους στον
Καναδά, τότε ίσως να καταφέρουµε να µειώσουµε τον αριθµό των θανάτων από γρίπη τον
επόµενο χειµώνα. Όµως, χρειάζεται ο καθένας να κάνει ένα νέο εµβόλιο κάθε χρόνο.
Συνεπώς, ακόµα κι αν ανακαλύψουµε ένα εµβόλιο για το AIDS, το οποίο θα ήταν ασφαλές,
θα έπρεπε πιθανόν να τους εµβολιάζουµε όλους σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Ο ιός µπορεί και
τότε να µην καταστραφεί. Μπορεί ν’ αλλάζει µορφή µε µικρούς τρόπους ακόµα και µέσα στο
ίδιο άτοµο, µέσα σε µερικές εβδοµάδες, έτσι τα αντισώµατα που ήταν κατάλληλα στην αρχή
του µήνα να είναι σχεδόν άχρηστα στο τέλος του µήνα.
Ένας µεταµφιεσµένος ιός που φαίνεται σαν εσένα
Ο,τιδήποτε και να διαβάσεις, η αλήθεια είναι πως δεν έχουµε ακόµα βρει ένα ανθρώπινο
αντίσωµα που να είναι ισχυρό κατά του ιού HIV – ακόµα κι αν είναι στην ακριβώς κατάλληλη
µορφή. Σχεδόν όλοι όσοι µολύνονται παράγουν αντισώµατα, όµως παρόλ’ αυτά αρρωσταίνουν
και πεθαίνουν. Ο ιός έχει ανοσία στα αντισώµατα.
Συνεπώς, την επόµενη φορά που θ’ ακούσεις για κάποιον υπέροχο επιστήµονα που δοκίµασε
στον εαυτό του ένα εµβόλιο κατά του AIDS, πρόσεχε. Ο µόνος τρόπος για να µάθουµε αν
λειτουργεί είναι να εισάγουµε µέσα του µε ένεση αίµα από κάποιον που έχει AIDS και να δούµε
τι θα γίνει. Όµως, πόσο νοµίζεις ότι θα πρέπει να περιµένεις µέχρι να είσαι απολύτως βέβαιος
ότι δε θα αναπτύξει ποτέ AIDS. Πιθανόν δέκα χρόνια. Μέχρι τότε η γυναίκα του και τα παιδιά
του θα ζούνε µε υποψίες, ξέροντας ότι µπορεί να πεθάνει και ότι µπορεί να είναι φορέας της
µόλυνσης.
Να γίνονται εξετάσεις;
Θα αναρωτιέσαι, γιατί δεν µπορούµε να κάνουµε άµεσα εξετάσεις για AIDS. ∆υστυχώς, η
εξέταση για το AIDS δεν είναι τέτοιου είδους. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί αυτός ο
µικροσκοπικός ιός. Η µόνη ευρέως αποδεκτή εξέταση που έχουµε αυτή τη στιγµή δεν είναι για τον
ίδιο τον ιό, αλλά για τα αντισώµατα που παράγουν σχεδόν όλα τα µολυσµένα άτοµα. Συνεπώς, τα
άτοµα που θέλουν να εξεταστούν χρειάζεται να περιµένουν συνήθως µέχρι και δώδεκα εβδοµάδες,
αφ’ ότου εκτέθηκαν σε κίνδυνο. Αν βρούµε αντισώµατα, σηµαίνει πως το άτοµο έχει εκτεθεί στη
µόλυνση ή ότι αυτό ή αυτή έχει αναπτύξει αντισώµατα εξαιτίας ενός εµβολίου. ∆εν µπορούµε να
διακρίνουµε τη διαφορά.
Οι περισσότεροι ειδικοί πέφτουν σε κατάθλιψη, όταν πρόκειται να συζητήσουν για εµβόλια. Λένε
ότι είµαστε σχεδόν βέβαιοι πως βρισκόµαστε τουλάχιστον δέκα χρόνια µακριά από την ανακάλυψη
ενός δραστικού εµβολίου, και αν ακόµα το ανακαλύψουµε θα χρειαστούν χρόνια, για να
βεβαιωθούµε ότι είναι αρκετά ασφαλές να δοθεί σε πολλούς ανθρώπους και να παράγουµε µεγάλες
ποσότητες σε χαµηλό κόστος.
Τα προφυλακτικά δεν είναι η πλήρης απάντηση στο AIDS
Σε πολλές εκκλησίες δεν αρέσει καθόλου να µιλάνε για προφυλακτικά. Όµως ποια είναι η
αλήθεια; Είναι τα προφυλακτικά η ιατρική λύση; Είναι η προώθηση της χρήσης των προφυλακτικών
κάτι που αντιτίθεται στις αξίες του Χριστού; Και µία άλλη ερώτηση…
Αν το AIDS σκοτώνει, ο οργανισµός δεν µπορεί να το καταπολεµήσει, τα φάρµακα
πραγµατικά δεν το αγγίζουν και τα εµβόλια είναι άχρηστα, τότε τι ελπίδα υπάρχει; Όποτε
πηγαίνω σε σχολεία ή µιλάω σε νέους ανθρώπους όλοι µου λένε ότι ασφαλές σεξ είναι το σεξ µε
προφυλακτικό – ακόµα κι αν έχουν αποφασίσει ποτέ να µην το χρησιµοποιήσουν. Όµως, ακόµα
κι αν είχαν αποφασίσει ν’ αλλάξουν τη γνώµη τους και να χρησιµοποιούν προφυλακτικά, αυτά
λειτουργούν πραγµατικά µε τον τρόπο που αντιλαµβάνονται οι άνθρωποι; Κάτι που κανένας δε
θα ήθελε να σας πει είναι ότι τα προφυλακτικά µπορεί να µην είναι τόσο ασφαλή όσο νοµίζετε
ότι είναι.
Η αλήθεια είναι η εξής:
Τα προφυλακτικά µπορούν να µειώσουν τον κίνδυνο της εξάπλωσης του ιού HIV, αλλά δεν είναι
100% ασφαλή.
Και να µία ανησυχία:
Μερικές φορές η προώθηση των προφυλακτικών µπορεί να δώσει ένα µπερδεµένο µήνυµα στους
νέους ανθρώπους: από τη µία πλευρά να τους ενθαρρύνει να µην έχουν σχέσεις και όταν έχουν
σχέσεις να µένουν πιστοί στο σύντροφό τους και από την άλλη ίσως να τους ενθαρρύνει να έχουν
πολλούς συντρόφους, εφόσον χρησιµοποιούν προφυλακτικό, σε καταστάσεις όπου θα µπορούσαν να
εκτεθούν στη µόλυνση.
Όλοι συµφωνούν ότι ένα κυρίως πράγµα, περισσότερο από τα άλλα, παρήγαγε τη σεξουαλική
έκρηξη της δεκαετίας του 1960: η απελευθέρωση των γυναικών από το φόβο της εγκυµοσύνης, η
προσχεδιασµένη -πλέον-δηµιουργία οικογένειας και η ελεύθερη εξερεύνηση των σεξουαλικών
σχέσεων. Η δεκαετία του 1960 υπήρξε αποτέλεσµα του χαπιού κι όχι του προφυλακτικού.
Τα µωρά των προφυλακτικών
Πριν τη δεκαετία του 1960 κάθε µητέρα προειδοποιούσε την κόρη της ότι αν είχε σεξουαλικές
σχέσεις θα κατέληγε µε ένα µωρό που δε θα ήθελε. Τα προφυλακτικά, όµως, υπάρχουν για πολλά
χρόνια – από το 1850 π.Χ. (όχι µ.Χ.), για την ακρίβεια. Οι αρχαίοι Κινέζοι και οι Ρωµαίοι γνώριζαν
τα πάντα για τα προφυλακτικά τα οποία δεν ήταν πιο αξιόπιστα τότε.
Στη διάρκεια του ∆ευτέρου Παγκοσµίου Πολέµου τα προφυλακτικά ήταν διαθέσιµα δωρεάν και
υπήρξαν η µόνη µορφή αντισύλληψης, παρόλ’ αυτά «τα µωρά του πολέµου», που γέννησαν γυναίκες
µετά από επιπόλαιες σχέσεις µε στρατιώτες σε άδεια, έγιναν το µόνιµο ανέκδοτο. Χιλιάδες γονείς,
παππούδες και γιαγιάδες, θείες και θείοι σήµερα γεννήθηκαν ως «µωρά του πολέµου», ή µετά τον
πόλεµο, ως «µωρά των προφυλακτικών». Αυτά ήταν µωρά που εξέπληξαν και σόκαραν νέες κοπέλες
που πίστευαν ότι δεν κινδύνευαν να µείνουν έγκυες, επειδή οι φίλοι τους ή οι σύζυγοί τους
χρησιµοποιούσαν προφυλακτικό.
Ακόµα και σήµερα η ασφάλεια των τελευταίων προφυλακτικών δεν είναι τόσο µεγάλη όσο
πολλοί νοµίζουν σε σχέση µε την ασφαλή πρόληψη της εγκυµοσύνης. Αν, ως γιατρός, έχω 100 νέες
γυναίκες που έχουν επιλέξει το προφυλακτικό ως µέσο προφύλαξης από την εγκυµοσύνη, τότε κάθε
χρόνο µπορώ να περιµένω ίσως 14 από τις 100 να έρθουν στο χειρουργείο σε κατάσταση σοκ και
σύγχυσης, επειδή δεν είχαν µερικούς µήνες την περίοδό τους, όµως δεν µπορούν να πιστέψουν ότι
είναι έγκυες, επειδή οι σύντροφοί τους χρησιµοποιούσαν προφυλακτικό.
Τρύπια προφυλακτικά
Για την ιστορία, από τα προφυλακτικά που πωλούνται, τα οποία είναι χαµηλής ποιότητας, µπορεί
τα επτά στα δέκα, να έχουν τρύπες και ελαττώµατα, όταν ανοιχτεί το κουτί. Το ένα στα 200 από τα
καλύτερα προφυλακτικά έχουν τρύπα πριν τη χρήση τους. Όµως, αυτό που συµβαίνει, αφού ανοιχτεί
το κουτί είναι πολύ σπουδαιότερο. Μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο να χρησιµοποιήσεις ένα
προφυλακτικό σωστά. Ψηλαφώντας στα σκοτεινά µπορεί να σκιστεί, να πιαστεί στα κοσµήµατα της
γυναίκας, µπορεί να σκάσει, να πέσει, να βγει και να έχει διαρροή αν δεν αφαιρεθεί προσεκτικά στο
τέλος της ερωτικής πράξης.
Αν είµαστε ειλικρινείς θα πρέπει να πούµε ότι κανένας δεν είναι απολύτως βέβαιος, γιατί τα
προφυλακτικά έχουν την τόσο άσχηµη συνήθεια να απογοητεύουν. Ένας καλός λόγος θα µπορούσε
να είναι ότι άτοµα που λένε ότι τα χρησιµοποιούν, τα αγοράζουν µε καλές προθέσεις, όµως όταν
έρθει η στιγµή όπου θα έπρεπε να τα χρησιµοποιήσουν δεν κάνουν τον κόπο να τα φορέσουν.
Μπορείς να µολυνθείς ακόµα και µε προφυλακτικό
Αν χρειαζόταν να σχεδιάσεις ένα σπερµατοζωάριο και έναν ιό στην ίδια κλίµακα, τότε αν το
σπερµατοζωάριο είχε δέκα εκατοστά µήκος, ο ιός θα ήταν ίσος µε το µέγεθος του κεφαλιού µιας
καρφίτσας. Αν το σπερµατοζωάριο µπορεί να µεταβεί από έναν άντρα σε µία γυναίκα, τότε µπορούν
και οι ιοί. Μπορούν, επίσης, να µεταβούν από µία γυναίκα σε έναν άντρα. Συνεπώς, δεν αποτελεί
έκπληξη το γεγονός ότι βλέπουµε να έρχονται τώρα αναφορές σχετικά µε άντρες που έχουν µολύνει
τις συζύγους τους, ή το αντίστροφο, µε τον ιό HIV, παρά το ότι χρησιµοποιούσαν προφυλακτικά µε
προσοχή.
Ακόµα κι αν ένα προφυλακτικό αποτύχει, µία γυναίκα είναι απίθανο να µείνει έγκυος. Μπορείς
να µείνεις έγκυος µονάχα κατά την περίοδο τριών ηµερών από τις τριάντα ενός µήνα, και ακόµα αν
συµβεί µία µέρα όπου υπάρχει κάποιο ωάριο που θα µπορούσε να γονιµοποιηθεί, πολλοί άνθρωποι
χρειάζεται να προσπαθήσουν πολλές φορές πριν συλληφθεί ένα παιδί. Για την ακρίβεια, πέντε στους
100 ανθρώπους δε θα τα καταφέρουν ποτέ. Άλλοι πέντε στους 100 θα χρειαστεί να προσπαθήσουν
εναγωνίως για µήνες ή χρόνια πριν καταφέρουν ν’ αποκτήσουν ένα παιδί. Ο κύριος και η κυρία
«Μέσος Όρος» θα χρειαστούν περίπου τέσσερις µήνες προσπάθειας.
Με τον ιό HIV, όµως, θεωρητικά µπορείς να µολυνθείς οποιαδήποτε µέρα του µήνα. Μία φορά
µπορεί να είναι αρκετή για να τον κολλήσεις από αυτόν ή από αυτήν.
Τα προφυλακτικά είναι όπως οι ζώνες ασφάλειας
Οι ζώνες ασφάλειας σώζουν κάθε χρόνο χιλιάδες ζωές, αλλά υπάρχει ο φόβος, πως επειδή οι
άνθρωποι αισθάνονται µεγαλύτερη ασφάλεια όταν τις φορούν, ότι αυτό ενθαρρύνει την οδήγηση µε
µεγάλη ταχύτητα, την παραβίαση των φαναριών και την επικίνδυνη προσπέραση. Τελικά, οι
άνθρωποι µπορεί να καταλήξουν σε επικίνδυνες καταστάσεις και ο αριθµός των ζωών που έχουν
σωθεί από τη ζώνη να µην είναι τόσο µεγάλος, όσο θα έπρεπε να είναι.
Τα προφυλακτικά λειτουργούν ακριβώς µε τον ίδιο τρόπο: µειώνουν τις πιθανότητες που έχεις να
πεθάνεις από µία δραστηριότητα, αλλά αυτό µπορεί ν’ αποβεί εξαιρετικά επικίνδυνο. Με την
προώθηση των προφυλακτικών και την προσπάθεια ν’ αποδείξουν ότι είναι πιο αξιόπιστα απ’ ότι
είναι, κάποιες εκστρατείες υγείας µπορεί στην πραγµατικότητα να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να
µην αλλάξουν τον τρόπο µε τον οποίο ζουν: «Συνέχισε ως συνήθως, αλλά απλά να θυµάσαι, όποτε
µπορείς να χρησιµοποιείς προφυλακτικό».
Είναι πολύ απλό: αν πρόκειται να πάρεις το ρίσκο και να κάνεις σεξ µε κάποιο άτοµο που θα
µπορούσε να είναι µολυσµένο (και πώς θα µπορούσες ποτέ να το γνωρίζεις από τη στιγµή που οι
άνθρωποι δε λένε την αλήθεια και δεν µπορείς να ξέρεις από την εξωτερική εµφάνιση) και δε
χρησιµοποιήσεις προφυλακτικό, είσαι τρελός. Ένα προφυλακτικό θα µπορούσε κάλλιστα να σου
σώσει τη ζωή. Τα προφυλακτικά έχουν ήδη σώσει, χωρίς αµφιβολία, εκατοµµύρια ανθρώπους από το
θάνατο µε AIDS.
Όταν χρησιµοποιείς προφυλακτικά, να βεβαιώνεσαι ότι είναι καλής ποιότητας. Τα προφυλακτικά
µπορούν να φθαρούν σε ζεστές χώρες, αν µείνουν αχρησιµοποίητα για πολλούς µήνες.
Χρησιµοποίησε, επίσης, ένα σπερµατοκτόνο που περιέχει nonoxynol για την περαιτέρω µείωση του
κινδύνου. Αν θέλεις να χρησιµοποιήσεις κάποιο λιπαντικό, χρησιµοποίησε εκείνα που έχουν ως
βάση τους το νερό και περιέχουν σπερµατοκτόνο nonoxynol. Τα λιπαντικά που έχουν ως βάση τους
το λάδι µπορούν να κάνουν το προφυλακτικό να σαπίσει µέσα σε λίγα λεπτά.
Όµως, µην ξεγελάς τον εαυτό σου ότι απλά επειδή χρησιµοποιείς προφυλακτικό ποτέ δε θα
γεννηθεί ένα παιδί ή ποτέ δε θα µολυνθείς. Αν κάνεις σεξ τακτικά µε κάποιον, ή µε άτοµα που είναι
φορείς του ιού, τότε µια µέρα, µε προφυλακτικό ή χωρίς προφυλακτικό, µπορεί να µολυνθείς. Είναι
το ίδιο, όπως αν κάποιος που απολαµβάνει την οδήγηση γρήγορων σπορ αυτοκινήτων πέρα από τα
όρια της οδηγικής ασφάλειας, πιστεύει ότι ποτέ δε θα µπορούσε να σκοτωθεί σε ατύχηµα, επειδή
πάντοτε φοράει ζώνη ασφάλειας. Η ζώνη ασφάλειας τον κάνει πιο ασφαλή, όµως δεν εγγυάται ότι δε
θα τραυµατιστεί.
∆εν µπορείς να αποβάλλεις το AIDS
Τα προφυλακτικά µειώνουν τον κίνδυνο κατά περίπου 85-95%, αλλά δε θα εµπιστευόµουν τη
ζωή µου σ’ ένα προφυλακτικό. Υπάρχουν άνθρωποι που µολύνθηκαν ή πέθαναν, αν και τα
χρησιµοποιούσαν. Τα προφυλακτικά δεν είναι τόσο ασφαλή, όπως πιστεύουν µερικοί από εσάς.
Ολόκληρη η βιβλιογραφία για την υγεία λέει ότι «για ασφαλέστερο σεξ χρησιµοποίησε
προφυλακτικό». Το πρόβληµα είναι ότι ακούµε αυτό που θέλουµε ν’ ακούσουµε. Ακούµε
«ασφαλές». Όπως είπε κάποιος πρόσφατα, µπορείς να κάνεις έκτρωση σ’ ένα έµβρυο, όµως δεν
µπορείς να κάνεις έκτρωση στο AIDS.
Τα προφυλακτικά µπορούν να χρησιµοποιηθούν από γυναίκες
Υπάρχουν κάποια νέου είδους προφυλακτικά που διατίθενται τώρα. Φτιάχνονται από το ίδιο
υλικό, όπως τα συνηθισµένα προφυλακτικά, όµως µε ενίσχυση, για να κρατιούνται στη θέση τους
µέσα στον κόλπο της γυναίκας. Αυτά µπορούν να αυξήσουν το επίπεδο προστασίας. Το πρόβληµα
είναι πως, όταν ένας άντρας και µια γυναίκα κάνουν έρωτα, αυτές οι λεπτές µεµβράνες από λάστιχο,
είτε τις χρησιµοποιεί ο άντρας είτε η γυναίκα, µπορούν να γλιστρήσουν ή να µετακινηθούν. Αυτά
συµβαίνουν και κανένας απ’ τους δύο συντρόφους δεν το αντιλαµβάνεται, παρά µονάχα όταν είναι
πολύ αργά. Όσο πιο γερά και χοντρά τα φτιάχνεις, τόσο λιγότερο οι άνθρωποι θέλουν να τα
χρησιµοποιούν. Το ιδανικό προφυλακτικό είναι αόρατο, αυτό που κανένας από τους συντρόφους δε
θα αισθάνεται τη διαφορά. ∆εν υπάρχει απόλυτη ασφάλεια, παρότι µερικοί λένε ότι το γυναικείο
προφυλακτικό είναι µία πρόοδος και µπορεί να ξαναχρησιµοποιηθεί πολλές φορές. Έχουν πουληθεί
παγκοσµίως 35 εκατοµµύρια.
Τα προφυλακτικά πρέπει ν’ αποτελούν κοµµάτι
της Χριστιανικής απάντησης στο AIDS
Οι εκκλησίες έχουν διαφορετικές θέσεις στο θέµα του προφυλακτικού, όµως όσο ενάντια και να
είναι µία εκκλησία στη χρήση του προφυλακτικού, σκέψου το εξής: ένας άντρας πηγαίνει σε έναν
ποιµένα, επειδή έχει µολυνθεί µέσω µίας µετάγγισης αίµατος κι ανησυχεί για την υγεία της συζύγου
του. Και οι δύο έχουν κάνει εξετάσεις. Αυτός έχει µολυνθεί, ενώ αυτή όχι. Τι συµβουλές θα του
δοθούν; Σίγουρα, η µόνη συµβουλή που έχει νόηµα θα ήταν και ο άντρας και η γυναίκα να
καταλάβουν πως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τη ζωή της, αν κάνουν σεξ χωρίς προφύλαξη, όµως
αν κάθε φορά που κάνουν έρωτα χρησιµοποιούν µε προσοχή προφυλακτικό, αυτό τότε θα µειώσει
πάρα πολύ τον κίνδυνο του να µολυνθεί η γυναίκα. Σε τέτοια περίπτωση θα ήταν τρέλα, σχεδόν
δολοφονική πράξη, να µην πληροφορήσεις το ζευγάρι για τα πραγµατικά οφέλη της χρήσης του
προφυλακτικού.
Ας αναλύσουµε τους κινδύνους µιας τέτοιας περίπτωσης. Γνωρίζουµε πως αν και οι δύο
σύντροφοι είναι υγιείς, πέρα από το αν ένας έχει τον ιό HIV, δηλαδή αν κανένας απ’ τους δύο δεν
έχει µία αθεράπευτη σύφιλη, βλεννόρροια, µαλακό έλκος ή κάποια άλλη χρόνια σεξουαλική
µεταδιδόµενη νόσο, τότε σε κανονική ετεροφυλοφιλική συνουσία, οι πιθανότητες µετάδοσης του ιού
HIV κατά τη διάρκεια ενός µόνο επεισοδίου είναι πιθανόν λιγότερες από 200. Και γνωρίζουµε πως η
χρήση προφυλακτικού µπορεί να µειώσει αυτόν τον κίνδυνο κατά 90% ή περισσότερο. Αυτό
σηµαίνει πως ο κίνδυνος να κολλήσεις τον ιό HIV από το σύζυγό σου, αν χρησιµοποιείς µε προσοχή
προφυλακτικό, σε µια τέτοια κατάσταση είναι πιθανόν µικρότερος από µία στις 2.000. Με άλλα
λόγια, κατά µέσο όρο ένα τέτοιο ζευγάρι θα χρειαστεί να κάνει έρωτα 2.000 φορές, πριν ο υγιής
σύντροφος κολλήσει τον ιό HIV. Φυσικά θα µπορούσε να συµβεί κι έπειτα από είκοσι φορές ή να µη
συµβεί ούτε και µετά από 10.000 φορές. Είναι ένας µέσος όρος που καθορίστηκε έπειτα από την
παρακολούθηση του τι συµβαίνει σε εκατοντάδες ζευγάρια.
Συνεπώς, για ένα χριστιανό είναι φανερό πως σε ορισµένες τουλάχιστον περιστάσεις δε θα
έπρεπε να υπάρχουν καθόλου επιφυλάξεις σχετικά µε τη χρήση του προφυλακτικού, όπου ο σκοπός
είναι να σωθεί η ζωή του συζύγου ή της συζύγου σ’ ένα γάµο. Πόσο πολύ θα προχωρήσουµε προς
αυτή την κατεύθυνση εξαρτάται από την εκκλησία και όπως λέω, οι παραδόσεις και οι κουλτούρες
διαφέρουν πάρα πολύ.
∆ιλήµµατα για αρραβωνιασµένα ζευγάρια
Παρεµπιπτόντως, µερικοί εκκλησιαστικοί ηγέτες σε χώρες που έχουν µεγάλο πρόβληµα λένε ότι
δεν παντρεύουν ζευγάρια αν δεν κάνουν εξετάσεις και αν ένας ή και οι δύο έχουν τον ιό HIV τους
απαγορεύουν να παντρευτούν. Όµως, δεν µπορώ να βρω κάποιο µέρος της Βίβλου που να
υποστηρίζει µία τέτοια ενέργεια. Σαφώς θα πρέπει να ενθαρρύνουµε τους ανθρώπους να νοιάζονται
και να είναι υπεύθυνοι. Αν και ο άντρας και η γυναίκα έχουν τον ιό HIV, δεν µπορώ να βρω κάποιον
ιατρικό λόγο που θα τους εµπόδιζε να παντρευτούν περισσότερο απ’ ό,τι δύο ανθρώπους που έχουν
καρκίνο. Πολύ πιθανόν θα το σκεφτούν πολύ πριν προσπαθήσουν να κάνουν παιδιά, εν µέρει
εξαιτίας του κινδύνου που υπάρχει να τα µολύνουν, αν και τα φάρµακα για τον ιό HIV µπορούν να
µειώσουν τον κίνδυνο αν ληφθούν κατά την περίοδο της εγκυµοσύνης. Εν µέρει, όµως, εξαιτίας του
κινδύνου που θα διατρέξει η ζωή του παιδιού, αν µείνει ορφανό σε νεαρή ηλικία.
Ένα αρραβωνιασµένο ζευγάρι όπου ο ένας έχει µολυνθεί κι ο άλλος όχι βρίσκονται σε απαίσια
κατάσταση, επειδή εισέρχονται σε µία ισόβια σχέση όπου η πράξη της µεγαλύτερης οικειότητας θα
µπορούσε να σκοτώσει τον έναν απ’ τους δύο. Όµως, ακόµα κι έτσι, έχω την εντύπωση ότι αυτά τα
πράγµατα είναι ευαίσθητα θέµατα προσωπικής συµβουλευτικής και δεν µπορούν να γίνουν απόλυτοι
νόµοι της εκκλησίας.
Τι γίνεται µε το κάπνισµα;
Πήρα πρόσφατα µέρος σε µία δηµόσια συζήτηση γύρω από το θέµα των προφυλακτικών µε
πολλούς εκκλησιαστικούς ηγέτες στο Μπουρούντι. Τους ρώτησα αν εγκρίνουν το κάπνισµα.
Απάντησαν όχι. Τους επισήµανα ότι µπορείς να καπνίζεις τσιγάρα µε φίλτρο ή χωρίς, όµως τα
τσιγάρα µε φίλτρο είναι πολύ ασφαλέστερα, σκοτώνουν λιγότερους ανθρώπους. Έτσι, αν είχαν ένα
φίλο που επέµενε να καπνίζει, θα τον ενθάρρυναν να καπνίζει τσιγάρα µε φίλτρο; Θα του εξηγούσαν
πόσο ασφαλέστερα είναι; Ή θα αισθανόταν ότι απλώς ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να καπνίζουν
ακόµα περισσότερο;
Συµφώνησαν πως όσο πολύ και αν τοποθετούνταν ενάντια στο κάπνισµα, το τελευταίο πράγµα
που θα ήθελαν είναι τα τσιγάρα να γίνουν ακόµα πιο επικίνδυνα και θα συµφωνούσαν ότι οι
κυβερνητικές διαφηµίσεις θα έπρεπε να εξηγούν ότι είναι καλύτερα για τους καπνιστές να
χρησιµοποιούν τσιγάρα µε φίλτρα.
Επεσήµανα ότι κατά ένα µεγάλο µέρος το επιχείρηµα ήταν το ίδιο µε τα προφυλακτικά. Αν
κάποιος σκοπεύει έτσι κι αλλιώς να πάρει το ρίσκο (παρόλες τις πεποιθήσεις µας) και να υπάρχει η
δυνατότητα να χάσει τη ζωή του ως αποτέλεσµα του να κάνει σεξ µε ένα µολυσµένο σύντροφο το
βράδυ, εµείς δεν έχουµε την ίδια υποχρέωση να τον προειδοποιήσουµε για τους κινδύνους και να
εξηγήσουµε πώς θα µπορούσε ν’ αποφύγει µία αργή θανατική καταδίκη;
Συνεπώς, για µένα το θέµα είναι ξεκάθαρο: κάνουµε τα πάντα για να ενθαρρύνουµε και την
πιστότητα και την αποχή από το σεξ, όµως τους ενηµερώνουµε, επίσης, για το ότι υπάρχει ένας
τρόπος µείωσης του κινδύνου του θανάτου, αν αποφασίσουν ν’ ακολουθήσουν το δικό τους δρόµο.
Τα προφυλακτικά είναι πολύ ακριβά ώστε τα φτωχά κράτη
να τα µοιράσουν στον καθένα
Υπάρχει ένα άλλο πρόβληµα µε τα προφυλακτικά: το κόστος. Μονάχα το γυναικείο
προφυλακτικό µπορεί να χρησιµοποιηθεί ξανά µε ασφάλεια. Συνεπώς, ποιος θα τα προµηθεύσει;
Η ∆ιεθνής Συµµαχία ACET – το δίκτυο προγραµµάτων για το AIDS σε πολλές χώρες, το οποίο
βοήθησα να ιδρυθεί το 1988 – είχε κάποτε την ευκαιρία να της προσφερθούν 140 εκατοµµύρια
κινέζικα προφυλακτικά, τα οποία θα µπορούσαν να παραδοθούν σ’ οποιοδήποτε λιµάνι της Αφρικής
προς µία συγκεκριµένη τιµή. Τους είπα πως ακόµα κι αν είχαµε τα λεφτά, υπολόγισα ότι 140
εκατοµµύρια προφυλακτικά θα έφταναν µονάχα για µία νύχτα για όλη την Αφρικανική Ήπειρο, κι
έπειτα τι θα έκαναν οι άνθρωποι; Επιπλέον, θα εξάλειφε ολόκληρο τον προϋπολογισµό µας για τον ιό
HIV για ένα µεγάλο χρονικό διάστηµα. Ακόµα και η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας δεν έχει αρκετά
χρήµατα για να χρηµατοδοτήσει τέτοια σχέδια σε µία σταθερή βάση. Ο υπουργός Υγείας της
Ουγκάντα δέχθηκε µία προσφορά µισού εκατοµµυρίου προφυλακτικών από έναν εύπορο
επιχειρηµατία το 1990 κι αντέδρασε µε τον ίδιο τρόπο: «ευχαριστώ πάρα πολύ αλλά θα µας φτάσουν
για µία µέρα». Η σκέψη πρέπει να πάει πιο πέρα από κάποια «λαστιχένια κοµµάτια». Πρέπει ν’
αντιµετωπίσουµε την πραγµατικότητα. Πρέπει να σκεφτούµε µε βάση ένα ευρύτερο και
µακροπρόθεσµο πλαίσιο.
Τα προφυλακτικά µπορεί να είναι η λύση για πλούσιους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν τη
δυνατότητα να αγοράσουν όσα χρειάζονται, ή για εκείνους τους τυχερούς που ζουν κοντά σε σηµείο
δωρεάν διανοµής, όµως ένα πράγµα είναι σαφές: τα πλούσια κράτη δεν έχουν τη θέληση ούτε τη
δυνατότητα να πληρώσουν αρκετά λεφτά, ώστε η κάθε σεξουαλική πράξη να γίνεται µε
προφυλακτικό στα 2/3 του κόσµου, συνεπώς η άποψη ότι θα έπρεπε να πούµε σε όλους να
χρησιµοποιούν προφυλακτικά είναι ένα σκληρό αστείο. Κι όταν υπάρχουν δύο δισεκατοµµύρια
άνθρωποι µε εισόδηµα µικρότερο των δύο δολαρίων την ηµέρα, οι οποίοι ζουν σε χώρες όπου ο
προϋπολογισµός υγείας είναι µόνο 2 δολάρια κατά κεφαλή για έναν ολόκληρο χρόνο, πώς µπορούν
τα προφυλακτικά να είναι µία ανθεκτική, οικονοµικά εφικτή και τοπικά κατάλληλη λύση;
Τα προφυλακτικά πρέπει να κατασκευάζονται σε υψηλής τεχνολογίας εργοστάσια, υψηλών
προδιαγραφών, προσεκτικά πακεταρισµένα και αποθηκεµένα σωστά. Γι’ αυτό είναι ακριβά και
περίεργα, µία «δυτικού στυλ» λύση για µία κοινωνία χαµηλής τεχνολογίας, όπου οι χωρικοί µπορεί
να έχουν πολύ λίγα κατασκευασµένα αντικείµενα: µία πλαστική λεκάνη, κάνα δύο µεταλλικά
µαγειρικά σκεύη, ένα ραδιόφωνο µε µπαταρίες και τα ρούχα που φορούν. Όλα τ’ άλλα
κατασκευάζονται τοπικά από αυτά που παράγονται ή εξάγονται απ’ τη γη. Περιµένουµε πραγµατικά
τα προφυλακτικά να είναι η λύση σε µέρη όπως αυτά; Φυσικά, τα προφυλακτικά έχουν το
πλεονέκτηµα να προσφέρουν έλεγχο γεννήσεων σ’ εκείνους που το επιθυµούν, όµως τα πρακτικά
ζητήµατα παραµένουν.
Ο ιός HIV είναι ζήτηµα ανάπτυξης
Αυτός είναι ένας από τους λόγους που συµπεραίνουµε ότι ο ιός HIV είναι ζήτηµα ανάπτυξης. Η
φτώχεια ενθαρρύνει την εξάπλωση. Η άγνοια, η έλλειψη υγειονοµικής φροντίδας, οι κακές
επικοινωνίες, η ανέχεια, τα παιδιά που κερδίζουν χρήµατα ή φαγητό από το εύκαιρο σεξ, και ούτω
καθεξής. Αυτοί οι κύκλοι της στέρησης χρειάζεται να σπάσουν ταυτόχρονα. Με το να εστιάζουµε
απλώς την προσοχή µας στον ιό HIV δε θα µπορέσουµε να σταµατήσουµε το AIDS.
Πάρτε για παράδειγµα µία εργαζόµενη στη βιοµηχανία του σεξ: πώς θα ζήσει, αν σταµατήσει να
προσφέρει τις υπηρεσίες της στους άντρες; Ποιος θα θρέψει τα παιδιά της; Ποιος θα πληρώσει τα
φάρµακά της; Οι εκστρατείες πρόληψης δεν αρκούν. Χρειαζόµαστε µία ολοκληρωµένη προσέγγιση.
Γι’ αυτό το λόγο ένα από τα όπλα ενάντια στον ιό HIV είναι η οικονοµική ανάπτυξη:
ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις, την επιχειρηµατικότητα και το διεθνές εµπόριο. Μικρο-τραπεζικές
δραστηριότητες, σχέδια για παραγωγή εισοδήµατος και άλλα προγράµµατα αυτοβοήθειας µπορούν
να παίξουν ουσιαστικό ρόλο, όχι µόνο στην αύξηση του γενικού εισοδήµατος µιας χώρας, αλλά
επίσης στο να βοηθήσουν τα ορφανά να επιβιώσουν και αυτούς που έχουν τον ιό HIV να
ξαναχτίσουν τη ζωή τους. Έχω δει 40.000 ανθρώπους να εξέρχονται ταυτόχρονα από την απόλυτη
φτώχεια σε µέρη όπως το ∆ελχί: άνθρωποι που ζούσαν σε σκηνές και παράγκες να ζουν τώρα σε
διώροφα σπίτια µε όλες τις ευκολίες και µε επιτυχηµένες επιχειρήσεις, ως αποτέλεσµα κατά µεγάλο
µέρος των σχεδίων για µικρο-τραπεζικές δραστηριότητες, όπου οµάδες γυναικών παίρνουν µαζί
µικρά δάνεια για τη δηµιουργία επιχειρήσεων και εγγυώνται η µία για την άλλη.
Όπως είδαµε, το AIDS είναι µία τροµερή αρρώστια για την οποία δεν υπάρχει καµία θεραπεία
και κανένα εµβόλιο. Η µόνη ελπίδα είναι να διδάξουµε τους ανθρώπους πώς να προστατεύουν τους
εαυτούς τους από τη µόλυνση. Αν δεν υπάρχει καµία θεραπεία, κανένα εµβόλιο, και τα
προφυλακτικά απλώς µειώνουν τον κίνδυνο, αλλά παράλληλα είναι ακριβά και µη διαθέσιµα σε
εκατοντάδες εκατοµµύρια ανθρώπους, ποια είναι η λύση;
Εµπειρίες στην Αφρική
Πριν µερικές βδοµάδες πήγα σε µία χώρα όπου χρειαζόταν επειγόντως µία λύση για την
αποτροπή του αφανισµού ενός µεγάλου µέρους µιας ολόκληρης γενιάς. Η Ουγκάντα είχε στο
παρελθόν τις περισσότερες περιπτώσεις AIDS που είχαν αναφερθεί από κάθε άλλη χώρα της
Αφρικής. Ίσως να σκεφτεί κανείς ότι αυτό σηµαίνει πως είναι η χώρα µε τη χειρότερη κατάσταση:
δεν είναι. Είναι σίγουρα η χώρα µε τους πιο ειλικρινείς και πιο θαρραλέους ηγέτες. Και είχε µία από
τις πιο επιτυχηµένες εκστρατείες στον κόσµο µε δραµατικά αποτελέσµατα.
Υπήρξαν αρκετά άλλα αφρικανικά κράτη που βρίσκονταν στην ίδια άσχηµη κατάσταση, ή ακόµα
χειρότερη και δεν έκαναν τίποτα, αλλά σιωπούσαν. Μία χώρα, για την ακρίβεια, µείωσε τον αριθµό
των περιπτώσεων AIDS που είχε αρχικά ανακοινώσει, αν και οι γιατροί της χώρα αυτής γνώριζαν
πως οι αριθµοί ήταν ψεύτικοι. Αν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι υπάρχουν πολλά κρούσµατα AIDS τότε
οι µεγάλες επιχειρήσεις αποχωρούν και οι τουρίστες σταµατούν να έρχονται. Η οικονοµία καταρρέει
και, παράλληλα, στο πρόβληµα της περίθαλψης των χιλιάδων επιπλέον αρρώστων -νέων ανθρώπωνπροστίθεται η υψηλή ανεργία και η αυξανόµενη φτώχεια.
Η κυβέρνηση της Ουγκάντα οµολόγησε δηµόσια πως υπήρχε µεγάλο πρόβληµα. Αυτό άνοιξε τις
πόρτες στη διεθνή βοήθεια και επίσης στην εκπαίδευση. Πώς µπορείς να διδάξεις τους ανθρώπους
για µία σηµαντική αιτία θανάτου, όταν δεν οµολογείς δηµόσια ότι πεθαίνει κανείς από αυτήν;
Σε µερικά µέρη της κεντρικής Αφρικής, ένας στους τρεις οδηγούς φορτηγών που οδηγεί κατά
µήκος των εθνικών οδών είναι µολυσµένος, όπως και τα µισά νεαρά κορίτσια που περνούν την ώρα
τους στα µπαρ τα βράδια. Ίσως ένας στους πέντε απ’ όλους τους νεαρούς άντρες και γυναίκες σε
µερικές από αυτές τις πόλεις να είναι µολυσµένοι. Μερικοί, σύµφωνα µε αυτό που λένε, πιστεύουν
πως υπάρχουν πόλεις στην κεντρική Αφρική, όπου ίσως τα µισά απ’ όλα τα σεξουαλικά ενεργά
άτοµα πεθαίνουν.
Όπως κάθε άλλη σεξουαλική αρρώστια
Συνάντησα µία µητέρα που είχε χάσει δύο κόρες. Το πρόσωπό της ήταν µία εικόνα θλίψης.
Συγκροτηµένη και αξιοπρεπής, µου είπε πώς πέθαναν. «Μακάρι να ήµουν εγώ», είπε, «ήταν τόσο
νέες». Στην Αφρική η µόλυνση εξαπλώνεται πάντα, όπως κάθε άλλη σεξουαλική αρρώστια: από
άντρα σε γυναίκα και από γυναίκα σε άντρα. Οι Ευρωπαίοι που µένουν σ’ αυτές τις χώρες συχνά
επιστρέφουν πίσω µολυσµένοι, αφού έκαναν σεξ µονάχα µερικές φορές.
Το 1988 επισκέφθηκα την Ουγκάντα για πρώτη φορά: µιλήσαµε σε περισσότερα από 20.000
άτοµα σε διάστηµα περίπου δέκα ηµερών, ύστερα από αίτηµα και πρόσκληση των υπουργείων
Υγείας και Παιδείας. Όταν πηγαίναµε σε σχολεία και ζητούσαµε να σηκώσουν χέρι όσοι γνώριζαν
προσωπικά άτοµα που είχαν πεθάνει από AIDS, οι µισοί σήκωναν τα χέρια τους. ∆ύο χρόνια
αργότερα ήταν σχεδόν όλοι.
∆ιοργανώσαµε µεγάλες ανοιχτές συγκεντρώσεις µε ένα διάσηµο και θορυβώδες αφρικανικό
συγκρότηµα, µε µεγάλες δηµόσιες οµιλίες και µεταφραστές. Χιλιάδες πήραν µέρος από τα χωριά της
περιοχής. Μέχρι και 2.500 άνθρωποι κάθονταν στην πλατεία ή στέκονταν όρθιοι ως και τρεις ώρες,
ενώ βοηθούσαµε τους ντόπιους στην επιµόρφωση και στην απάντηση των ερωτήσεων. Η πλειοψηφία
του ακροατηρίου ήταν άντρες, οι οποίοι -υπό φυσιολογικές συνθήκες- µετά βίας θα πήγαιναν σε µια
τέτοια συγκέντρωση. Ήρθαν όµως, επειδή στην περιοχή που ήµασταν το AIDS είχε εξελιχθεί σε
θέµα ζωής και θανάτου για τον καθένα.
Απελπισµένοι για µία εξέταση
Πολλοί νέοι άνθρωποι ήρθαν σε µένα θέλοντας να εξεταστούν. Είχαν καλούς λόγους ν’
ανησυχούν. Γνώριζαν πως υπήρχε µία πολύ µεγάλη πιθανότητα, ο ένας απ’ τους δύο ανθρώπους σε
ένα ζευγάρι που επρόκειτο να παντρευτεί, να έχει µολυνθεί. Αν έχουν µολυνθεί και οι δύο, αυτό είναι
άλλο θέµα, αν όµως όχι, τότε ο ένας µπορεί να σκοτώσει τον άλλο. Τι πρέπει να κάνουν; Είναι πολύ
άψυχο να τους πεις να χρησιµοποιούν προφυλακτικά µε προσοχή για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Τι γίνεται µε τα παιδιά; Αν το κορίτσι αποκτήσει ένα παιδί, ξέρει ότι η µόλυνση µπορεί να
περάσει µέσα από το γάλα. Θέλει να εξεταστεί, για να βεβαιωθεί ότι δε θα σκοτώσει κατά λάθος το
παιδί της. Μία σύζυγος ήρθε σε µένα. Ανησυχούσε, επειδή ο σύζυγός της έβγαινε συχνά αργά τη
νύχτα µε άλλες γυναίκες. Αυτός οµολόγησε ότι την είχε επανειληµµένως απατήσει τα τελευταία δέκα
χρόνια, οπότε κατάλαβαν και οι δύο ότι θα µπορούσε να είχε εύκολα µολυνθεί, όπως τόσοι άνθρωποι
από αυτούς που ήξεραν και οι οποίοι είχαν ήδη πεθάνει. Ήθελαν να µάθουν αν ήταν ασφαλές γι’
αυτόν να ξανακάνει µε οποιαδήποτε έρωτα, συµπεριλαµβανοµένης και της γυναίκας του.
Όλοι αυτοί οι ανήσυχοι άνθρωποι δε χρειάζονται µονάχα συµβουλευτική. Μερικοί απ’ αυτούς
χρειάζονται επειγόντως να εξεταστούν. Η εξέταση είναι ένα από τα πιο δυνατά όπλα που έχουµε
στον αγώνα κατά του AIDS, επειδή βοηθάει στην εξακρίβωση των ατόµων που είναι φορείς του ιού,
ώστε αυτοί να προσέξουν να µη µολύνουν άλλους και να φροντίσουν να λάβουν αποτελεσµατική
θεραπεία. Βοηθάει, επίσης, κάποια άλλα άτοµα ν’ ανακαλύψουν ότι αυτοί και οι σύντροφοί τους δεν
έχουν µολυνθεί, ώστε ν’ απολαµβάνουν χωρίς άγχος και χωρίς προφυλακτικό το σεξ για όλη τους τη
ζωή χωρίς κίνδυνο για τον ιό HIV, µε τον όρο βέβαια ότι θα είναι πιστοί.
Ένα σύντροφο εφ’ όρου ζωής
Η ανταπόκριση της κυβέρνησης της Ουγκάντα στην κρίση υπήρξε άµεση και εντυπωσιακή. ∆ε
βάλανε νερό στο κρασί τους. Γι’ αυτούς η λύση ήταν σαφής και καθαρή: «Ασφαλές σεξ είναι το σεξ
ανάµεσα σε παρθένους που είναι τώρα παντρεµένοι για την υπόλοιπη ζωή τους. (Αν δεν µπορείς να
τα καταφέρεις τότε το προφυλακτικό µπορεί να σου σώσει τη ζωή)».
Πολλές κυβερνήσεις στην Αφρική ανησυχούν πολύ και για την εξάπλωση µέσω της ιατρικής
περίθαλψης. Σε µερικές περιοχές µία στις πέντε φιάλες αίµατος που δίνεται στις τράπεζες αίµατος
των νοσοκοµείων είναι γεµάτη ιούς. Ευτυχώς σχεδόν παντού τώρα στην Αφρική υπάρχουν
εγκαταστάσεις για την εξέταση του αίµατος. Μπορεί, επίσης, να υπάρχει έλλειψη συριγγών και τα
εργαλεία θέρµανσης και αποστείρωσης είναι πιθανό να χαλάσουν ή να µην είναι διαθέσιµα. Κανένας
δε θα µάθει ποτέ πόσοι γιατροί και νοσοκόµες πέθαναν στην Αφρική από AIDS χωρίς να το
γνωρίζουν. Ένα σηµαντικό µέρος, συνεπώς, της εκστρατείας υγείας είναι να βεβαιωθούµε ότι όλοι
γνωρίζουν τους κινδύνους του αίµατος και των συριγγών.
Οι άνθρωποι λένε πως η Αφρική είναι διαφορετική
Πολλοί άνθρωποι προσπάθησαν να βρούν λόγους για τους οποίους η Αφρική είναι διαφορετική.
Μερικοί είπαν ότι οι Αφρικανοί είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στον ιό HIV και γι’ αυτό το λόγο
εξαπλώνεται τόσο γρήγορα. Έφτασαν σ’ αυτό το συµπέρασµα από την εµπειρία τους σε µια κλινική
του Λονδίνου. Για έξι µήνες αυτή ήταν η απάντηση που παρουσιαζόταν παντού στον κόσµο, µέχρι
που οι γιατροί οµολόγησαν δηµόσια ότι κατανόησαν λανθασµένα τους αριθµούς.
Ο επόµενος λόγος ήταν ότι οι Αφρικανοί είναι πιο αχαλίνωτοι στο σεξ. Οι άνθρωποι πιστεύουν
αυτό που θέλουν να πιστέψουν. Ενώ είναι σίγουρα αλήθεια πως ορισµένοι τρόποι συµπεριφοράς σε
κάποια µέρη της Αφρικής ενθαρρύνουν τους πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους, η διαφορά δεν
είναι µεγάλη σε σχέση µε τον υπόλοιπο κόσµο για να εξηγήσει αυτό που συµβαίνει.
Μία άλλη άποψη ήταν ότι η ιατρική περίθαλψη µε βρώµικες σύριγγες και µολυσµένο αίµα
υπήρξε η αιτία της εξάπλωσης. Είναι εύκολο να βγάζεις συµπεράσµατα «της πολυθρόνας», όταν
βρίσκεσαι 10.000 χιλιόµετρα µακριά. Γεγονός είναι πως αν αυτό ήταν αλήθεια τότε κάθε ηλικιακή
οµάδα που λαµβάνει ιατρική φροντίδα µε ενέσεις θα µολυνόταν από AIDS, ενώ στην
πραγµατικότητα οι περισσότεροι φορείς είναι νέοι, άντρες και γυναίκες, σεξουαλικά δραστήριοι.
Τέλος, κάποιοι πρότειναν ότι η µόλυνση αρχικά από µία οποιαδήποτε νόσο θα µπορούσε να κάνει
τον οργανισµό ευάλωτο στο να µολυνθεί από µία άλλη. Έχουµε πολύ σοβαρούς λόγους να
πιστεύουµε ότι αυτό συµβαίνει. Η κοινή λογική µάς λέει ότι αν πάσχεις ήδη από µία χρόνια νόσο και
µετά µολυνθείς από τον ιό του AIDS, τότε δε βρίσκεσαι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση για να
τον πολεµήσεις. Η ελονοσία και άλλες τροπικές νόσοι θα µπορούσαν να ευθύνονται.
Παρόλ’ αυτά, η πιο πιθανή εξήγηση είναι η ύπαρξη άλλων σεξουαλικών νοσηµάτων. Αυτές
εξαπλώνονται σε όλες τις χώρες, αλλά οι αθεράπευτες σεξουαλικά µεταδιδόµενες νόσοι είναι πολύ
πιο συνηθισµένες σε φτωχότερα κράτη, όπου υπάρχουν λιγότερες εγκαταστάσεις υγειονοµικής
φροντίδας. Επιπρόσθετα, η εξακρίβωση των ερωτικών συντρόφων εκείνων που έχουν µολυνθεί
µπορεί να είναι πολύ δυσκολότερη σε χώρες µε λιγότερο οργανωµένα κοινωνικά συστήµατα.
Γνωρίζουµε ότι αν ένας άντρας ή µία γυναίκα µολυνθεί από βλεννόρροια ή σύφιλη ή παρόµοιες
αρρώστιες, οι µικρές πληγές που δηµιουργούνται από αυτά τα µικρόβια γίνονται εύκολες δίοδοι προς
τον οργανισµό για τον ιό του AIDS.
Ένας από τους λόγους που ο ιός HIV εξαπλώνεται τόσο γρήγορα σε µέρη όπως η Βοµβάη στην
Ινδία είναι ότι περίπου το µισό του ενήλικου πληθυσµού σ’ εκείνη την τεράστια πόλη είναι φορείς
µιας ενεργής αθεράπευτης σεξουαλικά µεταδιδόµενης νόσου.
Μπορείς να δεις και συ ότι όλα όσα συνέβησαν στην κεντρική Αφρική είναι αναπόφευκτο να
συµβούν σε ορισµένη έκταση και στη ∆ύση. Είναι ανόητος αυτός που επιστρέφει, έπειτα από µία
λεπτοµερή έρευνα της κατάστασης στην Αφρική και λέει πως το AIDS δε θα προσβάλλει ποτέ
κανέναν πέρα από τους οµοφυλόφιλους και τους ναρκοµανείς στο Ηνωµένο Βασίλειο. Όχι µονάχα
είναι ανόητος, αλλά και αµαθής: το 2001 η πλειοψηφία των νέων κρουσµάτων στο Ηνωµένο
Βασίλειο ήταν ετερόφυλοι, όπως και τα περισσότερα κρούσµατα σε άλλες χώρες.
Πώς µπορώ να µείνω απρόσβλητος;
Ίσως να θέλεις να πάρεις την απόφαση, αν δεν το έχεις ήδη κάνει, πως το επόµενο άτοµο µε το
οποίο θα κάνεις σεξ να είναι το άτοµο µε το οποίο θα κάνεις έρωτα την υπόλοιπη ζωή σου. Μερικοί,
λένε, πως η ζωή δεν είναι τόσο απλή. Τι γίνεται αν το άτοµο αυτό είχε αρκετούς ερωτικούς
συντρόφους πριν, ή αν εσύ είχες; Τι γίνεται αν ο σύντροφος σου σού είναι άπιστος ή κάνει ενέσεις
ναρκωτικών;
Το θέµα της εξέτασης είναι δύσκολο και πολύπλοκο και κάθε άτοµο ή ζευγάρι είναι διαφορετικό.
Όπου ο κίνδυνος είναι σηµαντικός θα άξιζε ο ένας ή και οι δύο να εξεταστούν για χάρη του άλλου.
Χρειάζεσαι ειδικές συµβουλές από το γιατρό σου ή από µία ειδική κλινική.
Η άλλη απόφαση που πρέπει να πάρεις, αν δεν την έχεις ήδη πάρει, είναι ποτέ, ποτέ κάτω από
οποιεσδήποτε συνθήκες να µην επιτρέψεις να σου κάνουν ένεση µε σύριγγα που θα µπορούσε να
περιέχει ίχνη από αίµα κάποιου άλλου.
Μηδενικός κίνδυνος
Αν κρατήσεις αυτά τα δύο πολύ απλά πράγµατα θα µειώσεις τον κίνδυνο που διατρέχεις σχεδόν
στο µηδέν. Οι εναποµείναντες κίνδυνοι περιλαµβάνουν την πιθανότητα ο σύντροφός σου να µην
είναι πιστός –ιδιαίτερα όταν δεν το γνωρίζεις– και το ενδεχόµενο του ατυχήµατος αν εργάζεσαι στον
τοµέα υγείας ή περίθαλψης. Αν ανήκεις στη δεύτερη οµάδα θα έπρεπε ήδη να έχεις σαφείς οδηγίες
για το πώς να προστατευτείς, ενώ παράλληλα συνεχίζεις να παρέχεις τις υπηρεσίες σου στην
περίθαλψη. Ο βασικός κανόνας είναι να κρατάς το αίµα και κάθε άλλο σωµατικό υγρό, όσο µακριά
απ’ το δέρµα σου γίνεται.
Στο επόµενο κεφάλαιο θα δούµε µερικές από τις συνηθισµένες ανησυχίες και προβλήµατα που
έχουν οι άνθρωποι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
Η αγωνία του AIDS
Το πρόβληµα µε το AIDS είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πολύ τροµαγµένοι, για να
ρωτήσουν αυτά για τα οποία χρειάζονται απαντήσεις.
«Ο φίλος µου λέει ότι δεν τον αγαπώ, επειδή δε θέλω να κάνω έρωτα µαζί του».
Ένα πράγµα είναι απολύτως βέβαιο: δε σε αγαπάει, ή αν σε αγαπάει, δε σε σέβεται. Αν σε πιέζει
για να του δοθείς µε χωρίς καµία πραγµατική δέσµευση από την πλευρά του, ενδιαφέρεται
περισσότερο να ικανοποιήσει τον εαυτό του από το να χτίσει µία σχέση µαζί σου.
«Γνωρίζω το φίλο µου και λέει ότι κι εκείνος είναι παρθένος, γι’ αυτό είµαι ασφαλής».
Ένας άντρας θα σου πει ο,τιδήποτε για να µπορέσει να κάνει µαζί σου σεξ, αν το θέλει αρκετά. Ο
κόσµος είναι γεµάτος πληγωµένα κορίτσια και γυναίκες που τις έχουν απογοητεύσει πολύ.
Συµφώνησαν να κάνουν σεξ για να µπορέσουν µ’ αυτό τον τρόπο να τον κρατήσουν, από φόβο ότι η
σχέση θα χαλάσει, επειδή υποσχέθηκε ότι µια µέρα θα παντρευτούν. Όµως, αυτός δεν είχε καµία
πρόθεση να «παγιδευτεί για όλη του τη ζωή».
Ίσως, να ψάχνεις για ένα σπιτικό, ένα σύζυγο που θα σε αγαπάει, θα ενδιαφέρεται για σένα και
θα είναι καλός µπαµπάς στα παιδιά σου. Όµως, ο φίλος σου ίσως να ενδιαφέρεται απλά να περνάει
καλά, χωρίς δεσµεύσεις, και η σχέση µπορεί να κλείσει σαν µια βρύση, όταν µια µέρα δει κάποια
άλλη ή βαρεθεί. Εν τω µεταξύ θ’ ακούσεις όλα όσα είχες ονειρευτεί: «Σ’ αγαπώ. Είσαι το µόνο
κορίτσι για µένα. Σου είµαι αφοσιωµένος».
Εν πάση περιπτώσει, ακόµα κι αν είναι τώρα παρθένος, πιστεύεις πως δεν πρόκειται να κάνει
έρωτα µε κανένα άλλο κορίτσι στην υπόλοιπη ζωή του; Είναι πραγµατικά έτσι; Είναι πραγµατικά ο
τύπος που δεν πρόκειται να κοιτάξει κανένα άλλο κορίτσι ξανά; Αν θέλει τόσο πολύ να κάνει έρωτα
µαζί σου τώρα, πριν οποιαδήποτε δέσµευση για γάµο, θα θέλει το ίδιο πολύ να το δοκιµάσει µε
κάποια άλλη αργότερα, ακόµα ίσως και µετά το γάµο του µαζί σου.
«Οι δυο µας θα παντρευτούµε τον επόµενο χρόνο. ∆εν έχουµε κάνει έρωτα. Όµως, και οι δυο
µας, αν είµαστε ειλικρινείς, έχουµε κάποιο παρελθόν. Πρέπει να εξεταστούµε και οι δυο πριν
παντρευτούµε;»
Αυτό είναι ένα επείγον ζήτηµα για πολλά ζευγάρια σήµερα, ειδικά στην Αφρική, όπου ο κίνδυνος
να παντρευτείς κάποιον που είναι µολυσµένος είναι τεράστιος. Πολλοί ζητούν να εξεταστούν γι’
αυτούς τους λόγους. Πιστεύω πως είναι σοβαρό. Μία µέρα ήρθε σε µένα ένα µέλος µιας εκκλησίας.
Έκανε χρήση ηρωίνης µε ένεση µέχρι και πριν µερικά χρόνια, όταν έγινε χριστιανός, το οποίο
άλλαξε ολόκληρη τη ζωή του και έσπασε τα δεσµά της συνήθειάς του. Πρέπει να εξεταστεί, πριν
προχωρήσει άλλο στη ζωή του;
Αυτές οι ερωτήσεις χρειάζονται ατοµική συµβουλευτική από ειδικό. ∆εν υπάρχει κάποια µόνιµη
σωστή απάντηση. Ως γενικός κανόνας, αν υπήρξε η πιθανότητα εσύ και ο µελλοντικός σου
σύντροφος να είχατε εκτεθεί στον ιό HIV, τότε θα πρέπει να θέλετε να εξεταστείτε από αγάπη και
ενδιαφέρον ο ένας για τον άλλο. Πόσο τροµερό θα ήταν να σκοτώσεις αυτόν που αγαπάς. Πολλές
εκκλησίες σε χώρες όπου το AIDS είναι µεγάλο πρόβληµα αρνιούνται να παντρέψουν τους
ανθρώπους χωρίς να εξεταστούν πρώτα για τον ιό HIV.
Και τι γίνεται µε τ’ αποτελέσµατα; Αν και οι δύο εξετάσεις είναι αρνητικές, τότε αυτά είναι καλά
νέα. Αν η εξέταση του ενός είναι θετική και του άλλου αρνητική, τότε οι συνέπειες θα µπορούσαν να
είναι πολύ σοβαρές για το γάµο. ∆ε λέω ότι δε θα έπρεπε να τους επιτραπεί να παντρευτούν. Έχω την
εντύπωση ότι αυτό είναι µία προσωπική επιλογή, όµως χρειάζεται ν’ αντιληφθούν τους κινδύνους.
Αυτό σηµαίνει την πολύ προσεκτική χρήση προφυλακτικού κάθε φορά που θα κάνουν έρωτα και
ακόµα να βρουν άλλους τρόπους να εκφράζουν οικειότητα και στοργή από την πλήρη συνουσία. Θα
σηµαίνει (πιθανόν) απόφαση να µην κάνουν παιδιά, αφού το να κάνεις παιδί εµπεριέχει τον κίνδυνο
να πεθάνει ο µελλοντικός πατέρας ή η µελλοντική µητέρα. Αν και οι δύο είναι ήδη µολυσµένοι, τότε
δεν υπάρχει λόγος γι’ αυτούς να µην παντρευτούν, αφού δεν πρόκειται να σκοτώσει ο ένας τον άλλο
µε τη µετάδοση του ιού. Θα συνεχίσουν να βρίσκονται σε δίληµµα σχετικά µε το αν θα κάνουν
παιδιά µε τον κίνδυνο το παιδί να µολυνθεί ή να µείνει ορφανό σε νεαρή ηλικία.
Το καταλληλότερο πρόσωπο, µε το οποίο θα έπρεπε να συζητήσει κάποιος για την εξέταση του
ιού HIV, είναι ένας ειδικός σύµβουλος σε µία κλινική για νόσους του ουροποιητικού και των
γεννητικών οργάνων (Σεξουαλικά Μεταδιδόµενες Νόσους). Τα περισσότερα µεγάλα νοσοκοµεία
έχουν. Συνήθως δε χρειάζεσαι ραντεβού και υπάρχει πλήρης διακριτικότητα – πρέπει να το κάνουν,
αλλιώς κανένας δε θα πάει σ’ αυτούς.
«Πόσο µεταδοτικός είναι ο ιός HIV»;
Ο ιός HIV είναι λιγότερος µεταδοτικός απ’ ό,τι για παράδειγµα η ηπατίτιδα Β. Ας υποθέσουµε
ότι γίνεται ένα ατύχηµα, ενώ ο γιατρός παίρνει αίµα από κάποιον που έχει τον ιό HIV και τσιµπάει
τον εαυτό του µε τη βελόνα. Γνωρίζουµε από πολλά παρόµοια συµβάντα ότι η µόλυνση είναι
ασυνήθιστη – ο κίνδυνος που υπάρχει είναι µία στις 200 ή και παραπάνω περιπτώσεις. Έτσι, ένας
γιατρός πρέπει να έχει περίπου 200 ατυχήµατα σαν κι αυτό κατά µέσο όρο, πριν µολυνθεί ο ίδιος,
επειδή η ποσότητα του ιού HIV που χρειάζεσαι για να µολυνθείς είναι πολλή µεγάλη. Όµως, µε την
ηπατίτιδα Β χρειάζονται κατά µέσο όρο 5 ατυχήµατα για να µολυνθεί ένας γιατρός.
Αν τώρα τα δεδοµένα είναι τέτοια, ώστε ο κίνδυνος να είναι περιορισµένος -ένα στα 200
περιστατικά- ακόµα κι αν κάποιος έχει τρυπηθεί από µία ιατρική βελόνα, µπορεί να διαπιστωθεί ότι ο
κίνδυνος από, ας πούµε, µία πιτσιλιά αίµατος στο δέρµα είναι µικρός, πραγµατικά πολύ µικρός. Το
υγιές δέρµα είναι συνήθως ένα έξοχο εµπόδιο κατά του ιού HIV. Μία, όµως, πιτσιλιά αίµατος µες
στο µάτι µπορεί να είναι επικίνδυνη. Το ίδιο ισχύει και µε τις ενέσεις ναρκωτικών, όπως η ηρωίνη µε
εργαλεία που χρησιµοποιούνται από περισσότερους από έναν, όπου το αίµα του προηγούµενου
ατόµου ανακατεύεται µε το ναρκωτικό που κάνει ένεση το επόµενο άτοµο.
Κατά τη διάρκεια µιας φυσιολογικής σεξουαλικής συνουσίας ανάµεσα σ’ έναν άντρα και µία
γυναίκα, ο κίνδυνος είναι περίπου ένας στους 200 για µόλυνση από µία αποκλειστικά σεξουαλική
επαφή χωρίς προστασία µ’ ένα σύντροφο που δεν έχει καθόλου συµπτώµατα. Αν, όµως, ο ένας ή ο
άλλος έχει µία άλλη αθεράπευτη σεξουαλική νόσο, όπως µαλακό έλκος ή βλεννόρροια, χωρίς να το
γνωρίζει, ούτε ο ίδιος ούτε ο σύντροφός του, τότε ο κίνδυνος µετάδοσης µπορεί να είναι δέκα και
είκοσι φορές µεγαλύτερος. Αυτό ισχύει και όταν το άτοµο είναι άρρωστο από AIDS.
Έτσι, λοιπόν, ο ιός HIV είναι πολύ λιγότερο µεταδοτικός απ’ ό,τι αντιλαµβάνονται οι
περισσότεροι άνθρωποι. Αν αυτό ισχύει, τότε γιατί εξαπλώνεται τόσο γρήγορα σε πολλά µέρη; Ο
λόγος είναι ότι αν και ο κίνδυνος µιας µεµονωµένης πράξης είναι αρκετά µικρός, όταν η ίδια πράξη
επαναλαµβάνεται ξανά και ξανά, ή όταν εµπλέκονται πολλά εκατοµµύρια ανθρώπων, ο αριθµός των
ρίσκων που παίρνονται είναι πέρα από κάθε µέτρηση και ο ιός έχει τεράστιες πιθανότητες να περάσει
από ένα άτοµο στο άλλο.
«Είµαι µπερδεµένος, επειδή µερικοί άνθρωποι λένε ότι κάποια πράγµατα µπορούν να σε κάνουν
ν’ αποκτήσεις AIDS και άλλοι λένε ότι δεν µπορούν».
Το AIDS φέρνει σύγχυση στους ανθρώπους, και οι πιο πολλοί, φοβούνται περισσότερο τις
ιστορίες απ’ ο,τιδήποτε άλλο. Μπορώ ν’ αποκτήσω AIDS από ένα φλιτζάνι, ή τι γίνεται µε το φιλί, ή
το κολύµπι, ή τα κουνούπια ή ο,τιδήποτε άλλο; Πριν απαντήσουµε σ’ όλες αυτές τις ερωτήσεις
λεπτοµερειακά, χρειαζόµαστε να δούµε σε τι είδους κινδύνους θέτουµε τους εαυτούς µας
καθηµερινά.
Κάθε φορά που ταξιδεύεις µε αυτοκίνητο ή µε λεωφορείο θα µπορούσες να πεθάνεις σε
τρακάρισµα, και σ’ ένα λεωφορείο θα µπορούσες να κολλήσεις γρίπη. Θα µπορούσε να σε δαγκώσει
ένας σκύλος και να σε ληστέψουν, όταν γυρνάς σπίτι από τη δουλειά. Ο κόσµος µπορεί να είναι
επικίνδυνος, όµως πρέπει να βάλουµε τα πράγµατα σε σωστή αναλογία αλλιώς όλοι µας θ’
αρρωστήσουµε απ’ την ανησυχία. Μερικοί άνθρωποι κατακλύζονται απ’ όλ’ αυτά και φτάνουν στο
σηµείο όπου δεν µπορούν να βγούνε απ΄ το σπίτι. Χρειάζονται τη βοήθεια ενός ειδικού. Άλλοι πάλι
τους κοροϊδεύουν λέγοντας: «Οι άνθρωποι σίγουρα αντιλαµβάνονται ότι ο κίνδυνος να συµβεί κάτι
τροµερό είναι απίστευτα µικρός».
Όταν πρόκειται για το AIDS, ακόµα και ο πιο λογικός από µας µπορεί ν’ αρχίσει να
συµπεριφέρεται µε πολύ παράξενο τρόπο. Ένας ενήλικος αφήνει ένα δέµα µέσα στη βροχή στην
πόρτα του σπιτιού, επειδή φοβάται να µιλήσει µε οποιονδήποτε βρίσκεται µέσα. Μία εργαζόµενη σε
µία κοινότητα φοβάται να πιει το τσάι της. Στην εκκλησία οι άνθρωποι δε συµµετέχουν στη Θεία
Ευχαριστία επειδή φοβούνται το κοινό ποτήρι, αν και είναι ασφαλές. Σε κάποιο συνέδριο πολύ λίγα
άτοµα θέλουν να σφίξουν το χέρι ενός επισκέπτη οµιλητή.
Μερικά χρόνια πριν, η οµάδα περίθαλψης της κοινότητα της ACET, µε την οποία δούλευα,
χρειαζόταν επειγόντως να βρει µεγαλύτερα γραφεία. Μετά από πολύ ψάξιµο βρήκαµε το ιδανικό
µέρος, όµως οι ιδιοκτήτες φοβούνταν ότι θα µπορούσαµε να µολύνουµε τις τουαλέτες και αρνήθηκαν
να µας επιτρέψουν να µετακοµίσουµε εκεί.
Το πρόβληµα είναι πως αν σας έλεγα ότι πολλά από αυτά τα πράγµατα δεν περιέχουν απολύτως
κανένα κίνδυνο πιθανόν να µη µε πιστεύατε. Αν σας έλεγα ότι πραγµατικά υπάρχει κίνδυνος,
πιθανόν να περνούσατε την υπόλοιπη ζωή σας γεµάτοι ανησυχία. Αυτό που µ’ ενδιαφέρει δεν είναι
να σας πανικοβάλλω ή να σας παρηγορήσω. Θέλω να ξέρετε τα γεγονότα, ώστε ν’ αποφασίσετε
µόνοι σας. Έτσι τώρα θα δούµε µερικά παραδείγµατα:
«∆ιάβασα σε µία εφηµερίδα ότι ένας ειδικός είχε πει ότι µπορείς να κολλήσεις AIDS τρώγοντας
ένα γεύµα. Είναι αλήθεια ή όχι»;
Όχι! Υποθέτω πως αν, θεωρητικά, ένας σερβιτόρος που είναι µολυσµένος έκοβε το δάχτυλό του
µ’ ένα κοφτερό µαχαίρι και κρατούσε το δάχτυλό του, ενώ έπεφτε φρέσκο αίµα, πάνω στο γεύµα
σου, και έπειτα, αφού το έφερνε µπροστά σου, την ώρα που εσύ έβαζες την πρώτη µπουκιά στο
στόµα σου, δάγκωνες τη γλώσσα σου, ώστε αίµα από τον σερβιτόρο να έµπαινε µέσω της πληγής
στο στόµα σου, ενδεχοµένως να υπήρχε µία πολύ µικρή πιθανότητα να µολυνθείς. Όµως, είναι το
ίδιο ανόητο, όπως όταν λες πως δεν πρέπει ποτέ να ταξιδεύεις µε λεωφορείο σε περίπτωση που
τρακάρει.
«Λένε ότι δεν µπορείς να κολλήσεις τον ιό του AIDS µε το φίληµα, όµως άκουσα πως µπορεί να
υπάρχει στο σάλιο και ότι κάποιος µολύνθηκε από ένα δάγκωµα».
Ο ιός που προκαλεί το AIDS µπορεί να βρεθεί σε κάθε υγρό του σώµατος αυτού που έχει
µολυνθεί. ∆εν υπάρχει πάντοτε και µερικές φορές υπάρχει σε πολύ µικρές ποσότητες. Αν υπάρχει
στο σάλιο, τότε γιατί δε µολύνονται οι άνθρωποι από το φίληµα;
Η ειλικρινής απάντηση είναι πως δε γνωρίζουµε πραγµατικά, αλλά αυτό που σκεφτόµαστε είναι
το εξής: καταρχάς, φαίνεται να υπάρχουν µερικές ουσίες στο σάλιο που επιτίθενται στον ιό.
∆εύτερον, συχνά ο ιός υπάρχει στο σάλιο σε πολύ µικρές ποσότητες. Τρίτον, ακόµα κι αν ο ιός από
κάποιον που είναι µολυσµένος µπει στο στόµα σου, είναι καταδικασµένος εκτός αν βρει πολύ
γρήγορα µία δίοδο προς στο αίµα σου. Σε λίγα δευτερόλεπτα ένας καταρράκτης σάλιου θα τον
µεταφέρει έξω απ’ το στόµα σου προς τα κάτω, σ’ έναν τεράστιο σωλήνα και προς µία πελώρια
λίµνη µε θανατηφόρο φλογισµένο οξύ (το στοµάχι σου), όπου ο ιός θα καταστραφεί στιγµιαίως και
θα διαλυθεί σε χιλιάδες κοµµάτια για να χωνευτεί. Αν επιζήσει σε κατεστραµµένη µορφή χωρίς να
έχει διαλυθεί εντελώς, σε µερικές ώρες θ’ αποβληθεί στην τουαλέτα.
Ο µόνος τρόπος µε τον οποίο θα µπορούσε ο ιός να σε µολύνει είναι αν υπήρχε κάποια πληγή,
µία στοµατική πληγή, ή µία αιµορραγία στα ούλα του στόµατός σου. Οι γιατροί εξετάζουν εντατικά
κάθε περίπτωση µόλυνσης, για να βρουν το πώς συνέβη. Απ’ όλες τις περιπτώσεις µέχρι τώρα σ’
ολόκληρο τον κόσµο δεν έχουµε βρει, απ’ ό,τι ξέρω, καµία που να έχει προκληθεί µέσω ενός φιλιού.
Παρόλα αυτά, είναι δυνατόν µία ανθρώπινη δαγκωµατιά από κάποιον που είναι µολυσµένος να
µολύνει έναν άλλο. Μπορώ να θυµηθώ δύο περιπτώσεις, όπου αυτό έχει συµβεί. Στην πρώτη,
σκέφτηκαν ότι ένα αγόρι δάγκωσε τον αδερφό του και στη δεύτερη, ένα κορίτσι δάγκωσε την
αδερφή της. Είναι εύκολο να αντιληφθούµε, γιατί αυτό είναι διαφορετικό από το φίληµα. Εξάλλου,
τα δόντια έσκισαν το δέρµα χύνοντας µία µικρή ποσότητα σάλιου, το ίδιο αποτελεσµατικά όπως µία
δαγκωµατιά φιδιού.
«∆ηλαδή πρέπει να σταµατήσω να φιλάω το φίλο µου»;
Φυσικά όχι! Αν και είναι αλήθεια, για να είµαι τελείως ειλικρινής, αν ήµουν νέος κι ελεύθερος
και µάθαινα ότι το κορίτσι µε το οποίο έχω δεσµό ήταν µολυσµένο, πιθανόν να µην ήθελα να της
δίνω πολλά µακράς διάρκειας φιλιά!
«Μπορούν τα µωρά να µολυνθούν από το γάλα της µητέρας»;
Ναι. Ο ιός HIV µπορεί να µολύνει ένα µωρό, επειδή η εσωτερική επένδυση του στόµατος και του
στοµαχιού είναι λεπτή, ώστε ο ιός να µπορεί να διεισδύσει. Θα ήταν ασφαλέστερα για µία µητέρα
που έχει τον ιό HIV να µη θηλάσει το παιδί της. Παρόλ’ αυτά, εξαρτάται. Το µωρό είναι καλύτερα
να τρέφεται µε το µολυσµένο γάλα της µητέρας του από το να τρέφεται µε σκόνη γάλακτος που
φτιάχνεται µε µη αποστειρωµένους τρόπους. Η τροφή γάλακτος που έχει γίνει µε άβραστο νερό
µπορεί να σκοτώσει µωρά µε διάρροια και εµετούς.
«Μπορείς να κολλήσεις AIDS από τη λεκάνη µιας τουαλέτας»;
Όχι!
«Λες πως ο ιός δεν µπορεί να διεισδύσει στο δέρµα εκτός αν υπάρχει µία πληγή, όµως αν αυτό
αληθεύει, πως µεταδίδεται από µία γυναίκα σ’ έναν άντρα, ή το αντίστροφο»;
Αυτή είναι µία άλλη περιοχή όπου, για να είµαι ειλικρινής, πρέπει να πω ότι πραγµατικά δε
γνωρίζουµε. Το δέρµα στο πέος του άντρα, και στο εσωτερικό µίας γυναίκας, είναι σίγουρα
ευαίσθητο, λεπτό και τρυφερό. Είναι πιθανό ότι πολλές εντελώς ανώδυνες, ακίνδυνες και
µικροσκοπικές ρωγµές εµφανίζονται στο δέρµα και των δύο συντρόφων, όταν κάνουν έρωτα. Μ’
αυτό τον τρόπο διεισδύει ο ιός. Όπως είδαµε, κάθε άλλη σεξουαλική νόσος έχει πολλές περισσότερες
πιθανότητες να προκαλέσει αιµορραγία στο δέρµα.
«Μπορεί ο Θεός να θεραπεύσει κάποιον µε AIDS»;
Ναι! Ο Θεός είναι Θεός και κάνει ό,τι θέλει. Είναι αυτός που δίνει τη ζωή, είναι ο Μεγάλος
Θεραπευτής. Μπορεί να θεραπεύσει µε τον ίδιο τρόπο κάποιον µε AIDS, όπως και κάποιον µε
καρκίνο ή ο,τιδήποτε άλλο. Κανένας δεν καταλαβαίνει, γιατί ο Θεός επιλέγει να θεραπεύσει κάποιον
και να µη θεραπεύσει έναν άλλο. Θεραπεύει πολύ λιγότερους απ’ όσους θα θέλαµε εµείς που
προσευχόµαστε. Έχω ακούσει πολλές αναφορές για ανθρώπους που θεραπεύτηκαν από τον ιό HIV ή
AIDS, συνήθως στις πιο φτωχές χώρες, όπου φαίνεται να είναι συνήθως πιο ανεπτυγµένη η εµπειρία
του υπερφυσικού, όµως κανένας που να γνωρίζω προσωπικά δεν έχει θεραπευτεί. Παρόλ’ αυτά, για
ένα αµέτρητο αριθµό ατόµων µε την νόσο HIV έχει αναφερθεί πως βελτιώθηκε η γενική τους υγεία,
έπειτα από προσευχή, αν και εξακολουθούσαν να είναι φορείς του ιού.
Είναι εύκολο να προσευχηθείς για θεραπεία από φόβο παρά µε πίστη. Μερικές φορές
προσευχόµαστε για θεραπεία, επειδή λανθασµένα αισθανόµαστε ότι είναι άσχηµο πράγµα να πεθάνει
κάποιος. Η Βίβλος, όµως, µας διδάσκει ότι για έναν πιστό ο θάνατος δεν είναι το τέλος. ∆εν υπάρχει
το τέλος στο θάνατο για έναν ακόλουθο του Ιησού παρά µονάχα ελπίδα αιώνιας ζωής. Ο Απόστολος
Παύλος είπε ότι γι’ αυτόν το να ζει είναι ο Χριστός, αλλά το να πεθάνει είναι κέρδος. Συνεπώς, όταν
προσευχόµαστε για θεραπεία προσευχόµαστε, επίσης, να γίνει το θέληµα του Θεού. Το αγκάθι του
Παύλου στο πλευρό του δε θεραπεύτηκε. Ο Τιµόθεος συνέχισε να έχει προβλήµατα µε την πέψη του.
Και στον ίδιο τον Ιησού επέτρεψε ο Πατέρας του να σταυρωθεί για χάρη µας µε τον ίδιο τρόπο που
επιτρέπει ο Θεός σήµερα να πεθαίνουν µαρτυρικά για χάρη του Ευαγγελίου.
«Αν ο ιός εξέρχεται µε τα ούρα, θα µολυνθούν τα ποτάµια µας και το σύστηµα ύδρευσης»;
Ο κίνδυνος προέρχεται από τα µικρόβια που ζουν στις αποχετεύσεις και προκαλούν διάρροια, όχι
από τον ιό HIV.
«Έχω ακούσει ότι τα κουνούπια υπήρξαν το µέσο εξάπλωσης του AIDS στην Αφρική. Είναι
αλήθεια; Μπορώ να προσβληθώ από AIDS αν µε τσιµπήσουν σ’ αυτή τη χώρα»;
Εκατοµµύρια άνθρωποι παγκοσµίως ανησυχούν σε σχέση µε την ερώτηση αυτή, και οπουδήποτε
αν βρεθώ στην Αφρική είναι ένα από τα πιο συνηθισµένα πράγµατα για το οποίο µε ρωτούν. Είµαστε
σίγουροι ότι η απάντηση είναι «όχι» στην Αφρική και «όχι» οπουδήποτε αλλού. Αν το AIDS
εξαπλωνόταν µέσω αυτής της οδού, τότε όλες οι περιοχές της Αφρικής που έχουν το µεγαλύτερο
πρόβληµα µε την ελονοσία θα είχαν και το µεγαλύτερο πρόβληµα µε το AIDS, επειδή η ελονοσία
µεταδίδεται µέσω του κουνουπιού.
Θα βλέπαµε, επίσης, ότι άνθρωποι όλων των ηλικιών θα ανέπτυσσαν AIDS. Σε τελευταία
ανάλυση, τα κουνούπια τσιµπάνε ανθρώπους όλων των ηλικιών. Για την ακρίβεια, µονάχα µικρά
παιδιά από τις µητέρες τους και σεξουαλικά δραστήριοι νέοι, έχουν κυρίως επηρεαστεί από το AIDS
και την ελονοσία, έτσι είµαστε σίγουροι ότι τα κουνούπια δεν είναι η αιτία. Μπορεί να υπάρχει µία
µικρή σχέση ανάµεσα στην ελονοσία και το AIDS, όµως αυτό ισχύει, επειδή, αν είσαι ήδη άρρωστος,
όταν σε χτυπήσει το AIDS είναι σαν να σε χτυπάει δύο φορές πιο δυνατά.
Το µόνο έντοµο που πιστεύουµε ότι θα µπορούσε να µεταδώσει τον ιό HIV είναι ο κοριός του
κρεβατιού, επειδή όταν µεγαλώνουν και χοντραίνουν πίνουν και µεταφέρουν πολύ αίµα και ορισµένη
ποσότητα απ’ αυτό µπορεί εισχωρήσει στο επόµενο θύµα. Παρόλ’ αυτά, η ποσότητα του αίµατος
είναι τόσο µικρή, ώστε κάποιος µέτρησε ότι θα χρειαζόταν να τσιµπηθείς κατά µέσο όρο 15.000
φορές για να µολυνθείς!
«Μπορώ να κολλήσω τον ιό HIV από το ξυράφι του κουρέα, όταν µε ξυρίζει»;
Το ξυράφι του κουρέα µπορεί να µεταδώσει τον ιό HIV αν ληφθεί αίµα από ένα άτοµο και το ίδιο
ξυράφι κόψει κάποιο άλλο άτοµο. ∆εν µπορείς ν’ απολυµάνεις το ξυράφι απλά µε το να το πλύνεις.
Πρέπει να χρησιµοποιήσεις λευκαντικό ή άλλα ισχυρά απολυµαντικά ή να το θερµάνεις σε πολύ
υψηλή θερµοκρασία.
«Πόσο ακριβής είναι η εξέταση για τον ιό HIV»;
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές µέθοδοι εξέτασης, οι οποίες σχεδόν όλες είναι έµµεσες, που
ψάχνουν για αντισώµατα που δηµιουργούνται ως αντίδραση στον ιό. Μπορεί να περάσουν µέχρι και
έξι µήνες, για να αναπτυχθούν τα αντισώµατα, αφού µολυνθεί κάποιος, συνεπώς κάποιος που παίρνει
το ρίσκο τον Ιανουάριο µπορεί σε µερικές περιπτώσεις να συνεχίζει να εξετάζεται µε αρνητικά
αποτελέσµατα µέχρι τον Ιούλιο αν και είναι µολυσµένος. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα πιο
εξελιγµένα συστήµατα εξέτασης ανιχνεύουν τη µόλυνση περίπου 6 εβδοµάδες µετά τη µόλυνση,
µερικές φορές νωρίτερα. Περιστασιακά, τ’ αποτελέσµατα της εξέτασης µπορεί να είναι λανθασµένα
και αυτό συµβαίνει πιο συχνά µε τα ατοµικά άµεσα τεστ. Οι διαδικασίες εξέτασης µπορεί να είναι
πολύπλοκες, και τ’ αποτελέσµατα είναι µερικές φορές δύσκολο να ερµηνευτούν καθώς µπορεί να
µπερδευτούν µε άλλες ασθένειες. Αυτοί είναι όλοι οι λόγοι που εξηγούν, γιατί οι γιατροί σε πολλές
χώρες προτιµούν να κάνουν δύο τεστ, σε διάστηµα µερικών εβδοµάδων µεταξύ τους,
χρησιµοποιώντας δύο διαφορετικές µεθόδους για να βεβαιωθούν. Υπάρχουν άµεσα τεστ για
διαφόρων ειδών ιούς, όµως αυτά είναι πολύ ακριβά και δύσκολα στην εκτέλεσή τους.
«Το µωρό µου ήταν θετικό στην εξέταση για τον ιό HIV – είναι µολυσµένο»;
Πρώτον, κάθε εξέταση µπορεί να είναι λανθασµένη σε µικρό αριθµό περιπτώσεων που είναι και
ο λόγος για τον οποίο οι γιατροί θέλουν συνήθως να την επαναλάβουν, για να είναι βέβαιοι.
∆εύτερον, όταν γεννιέται ένα παιδί η εξέταση δεν µπορεί να γίνει σωστά. Η εξέταση που
χρησιµοποιούµε είναι για αντισώµατα, τα οποία συνιστούν την αντίδραση του οργανισµού στον ιό
HIV. Όµως, ένα νεογέννητο µωρό κουβαλάει αντισώµατα από τη µητέρα, έτσι όλα τα µωρά που
έχουν µολυσµένη µητέρα θα είναι θετικά στην εξέταση για τον ιό HIV, είτε είναι τα ίδια µολυσµένα
είτε όχι. Πρέπει να περιµένεις µέχρι να χρησιµοποιηθούν τα αντισώµατα της µητέρας και να έχει το
µωρό χρόνο να δηµιουργήσει τα δικά του. Περίπου ένα χρόνο µετά τη γέννηση το µωρό µπορεί να
εξεταστεί ξανά. Στις περισσότερες περιπτώσεις η εξέταση θα είναι αρνητική, και αν η µητέρα έχει
πάρει αγωγή µε φάρµακα κατά του ιού HIV κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης, τότε ο κίνδυνος να
βγει θετική η εξέταση ένα χρόνο µετά τη γέννα, θα ήταν ακόµα µικρότερος.
Στο 90% των περιπτώσεων το µωρό δε µολύνεται, πριν αρχίσει ο τοκετός. Το µεγαλύτερο µέρος
της µόλυνσης λαµβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της γέννας. Όσο πιο άρρωστη είναι η µητέρα κατά τη
διάρκεια της εγκυµοσύνης τόσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα του ιού µέσα της και τόσο πιθανότερο
είναι να µολυνθεί το µωρό της. Χωρίς θεραπεία, περίπου ένα στα τέσσερα µωρά θα µολυνθεί µετά τη
γέννα, όµως αυτό µπορεί να µειωθεί της τάξης του 8 στα 100 όταν δοθούν στη µητέρα φάρµακα
όπως το AZT (Ζιτοβουτίνη) ή αναστολείς πρωτεάσης του ιού HIV από την 14 βδοµάδα της
εγκυµοσύνης µέχρι τη γέννα και στο µωρό για 6 βδοµάδες µετά. Όταν χρησιµοποιηθούν φάρµακα
και το µωρό γεννηθεί µε καισαρική, τα ποσοστά µόλυνσης µπορούν να είναι πολύ χαµηλά: ένα στα
50 µωρά.
«Έχω ακούσει µερικούς να λένε ότι ο ιός HIV δεν προκαλεί AIDS»
Σ’ έναν ελεύθερο κόσµο µε 6 δισεκατοµµύρια ανθρώπους πάντα θα βρίσκεις ένα µικρό αριθµό
ανθρώπων µε πολύ παράξενες ιδέες πάνω σε οποιοδήποτε ζήτηµα και το AIDS δε διαφέρει. Παρά τη
συντριπτική επιστηµονική έρευνα για πάνω από είκοσι χρόνια, υπάρχει ένας πολύ µικρός αριθµός
γιατρών και δηµοσιογράφων που λένε πράγµατα όπως: «∆εν υπάρχει απόδειξη ότι ο ιός HIV
προκαλεί AIDS». Αυτή είναι µία πολύ βλακώδης κι επικίνδυνη δήλωση. Γίνονται διάσηµοι, επειδή
τα µέσα ενηµέρωσης αρέσκονται σε ανθρώπους µε ακραίες απόψεις, βγάζουν ειδήσεις. Το πρόβληµα
είναι ότι δεν κατανοούν την ιατρική επιστήµη. Βλέπετε δεν υπάρχει καµία «απόδειξη» -µε τον τρόπο
που αυτοί τη θέλουν- ότι το κάπνισµα προκαλεί καρκίνο των πνευµόνων, παρόλ’ αυτά οι αποδείξεις
είναι αρκετά ισχυρές, ώστε να πείσει ένα δικαστήριο. Το ξαναλέω. ∆εν µπορείς ν’ αποδείξεις ότι το
κάπνισµα προκαλεί καρκίνο. Παρόλ’ αυτά, σχεδόν όλοι πιστεύουν ότι αυτό είναι γεγονός, όπως κι
εγώ, βασισµένοι στην έρευνα. Για παράδειγµα, βλέπουµε στο εργαστήριο ότι η πίσσα του καπνού
προκαλεί καρκινικές αλλαγές στα κύτταρα. Βλέπουµε ότι οι καπνιστές έχουν πολύ περισσότερες
πιθανότητες να πάθουν καρκίνο των πνευµόνων απ’ ό,τι οι µη καπνιστές. Όµως, δεν µπορώ ν’
αποδείξω ότι ο λόγος που ένα συγκεκριµένο άτοµο πεθαίνει από καρκίνο των πνευµόνων, είναι
επειδή κάπνιζε. Το ίδιο το κάπνισµα δε σκοτώνει: είναι οι συνέπειες του καπνίσµατος πάνω στους
ιστούς του οργανισµού που προκαλούν αρρώστιες, οι οποίες στη συνέχεια σκοτώνουν.
Η επιχειρηµατολογία γύρω από το κάπνισµα ισχύει και στην περίπτωση του ιού HIV. Βλέπουµε
στο εργαστήριο τις συνέπειες του ιού HIV στα κύτταρα, όπου σκοτώνει λεµφοκύτταρα. Γνωρίζουµε
γιατί οι άνθρωποι παθαίνουν αρρώστιες, όπως φυµατίωση: είναι επειδή αυτά τα κύτταρα-πολεµιστές
καταστρέφονται. Οι άνθρωποι δεν «πεθαίνουν» εξαιτίας του ιού HIV, όπως δεν πεθαίνουν κι απ’ το
κάπνισµα. Πεθαίνουν εξαιτίας αυτού που συµβαίνει, όταν ο ιός HIV καταστρέφει κύτταρα µέσα στον
οργανισµό. Για την ακρίβεια, η πιο συνηθισµένη αιτία των θανάτων που σχετίζονται µε τον ιό HIV
είναι η φυµατίωση, όµως δεν µπορώ να σας αποδείξω ότι ο λόγος που κάποιος πεθαίνει από
φυµατίωση, είναι επειδή έχει και τον ιό HIV. Μερικοί άνθρωποι πεθαίνουν από φυµατίωση έτσι κι
αλλιώς και δε χρειάζεται ο ιός HIV να είναι η αιτία στην περίπτωση ενός συγκεκριµένου ατόµου,
ακόµα κι αν είναι µολυσµένος. Όµως, γνωρίζουµε ότι αυτοί που έχουν τον ιό HIV έχουν
περιορισµένη διάρκεια ζωής σε σύγκριση µε αυτούς που δεν έχουν µολυνθεί και µπορούµε να
προβλέψουµε τα διάφορα προβλήµατα που θ’ αντιµετωπίσουν. Όπου πάει ο ιός HIV, συνήθως
ακολουθεί η φυµατίωση, σε µορφή που είναι δύσκολο να θεραπευτεί και συχνά προκαλεί γρήγορο
θάνατο.
Ακόµα κι ένα µικρό παιδί καταλαβαίνει ότι αν δοθεί σε έναν άντρα µία µικρή ποσότητα
µολυσµένου αίµατος, µερικά χρόνια αργότερα θα αρρωστήσει. Η εξέτασή του θα είναι θετική στον
ιό HIV, όπως και της γυναίκας του και του µικρού τους παιδιού. Όλοι αρρωσταίνουν και όλοι
πεθαίνουν. Σε έναν άλλο άντρα δίνεται µία ποσότητα αµόλυντου αίµατος και εξακολουθεί να είναι
καλά, έπειτα από είκοσι χρόνια. Αυτός, η γυναίκα του και το παιδί του εξετάζονται και τ’
αποτελέσµατα είναι αρνητικά και παραµένουν υγιείς, χωρίς να αναπτύσσουν τις κλασσικές
αρρώστιες που σχετίζονται µε το AIDS.
Αυτή είναι η πρόκλησή µου προς αυτούς που λένε ότι ο ιός HIV δεν προκαλεί AIDS: αν είσαι
τόσο βέβαιος, πήγαινε και κάνε µία ένεση στον εαυτό σου µε αίµα από κάποιον που έχει τον ιό HIV.
Κανένας δεν το κάνει, επειδή κατά βάθος εξακολουθούν ν’ ανησυχούν. Παρόλ’ αυτά, χαίρονται µε
το να ενθαρρύνουν τους πάντες να αγνοούν τα µηνύµατα υγείας, θέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές των
ανθρώπων. Ως αποτέλεσµα αυτού µπορεί να πεθάνουν ακόµα περισσότεροι άνθρωποι. Πιστεύω ότι
πρόκειται για ανεύθυνότητα.
Στην Αφρική µερικές απ’ αυτές τις συζητήσεις µε ερωτήσεις και απαντήσεις σε ανοιχτό χώρο µε
εκατοντάδες ανθρώπους κρατούν αρκετές ώρες. Στο τέλος αυτό που λέω είναι το εξής: Αυτή τη
στιγµή ο κόσµος είναι τροµοκρατηµένος σχετικά µε όλους τους τρόπους που θα µπορούσαν να
µολυνθούν χωρίς να κάνουν σεξ. ∆ε θα επιθυµούσα οι άνθρωποι να είναι λιγότερο τροµοκρατηµένοι
σχετικά µε την πιθανότητα να κολλήσουν AIDS. Θα επιθυµούσα απλώς να ήταν το ίδιο
τροµοκρατηµένοι για τα πράγµατα που θα έπρεπε πραγµατικά να είναι τροµοκρατηµένοι κι όχι να
φοβούνται όλα αυτά που είναι αρκετά ασφαλή. Θα επιθυµούσα οι άνθρωποι να φοβούνται, όταν
πλαγιάζουν µε τον έναν και µε τον άλλο µε τον ίδιο τρόπο που φοβούνται όταν πατάει το πόδι τους
στο σπίτι κάποιου µε AIDS.
Όλες σχεδόν οι ερωτήσεις που µου τίθενται από τους ανθρώπους αφορούν τις περιπτώσεις
εξάπλωσης του ιού χωρίς σεξ! Ελπίζω να έχεις δει ότι η µεγάλη πλειοψηφία αυτών των κινδύνων
είναι πολύ-πολύ µικρή και δε χρειάζεται ν’ αλλάξεις αυτό που κάνεις, ενώ τώρα είναι η ώρα, αν δεν
το έχεις κάνει ήδη, να προχωρήσεις σε µερικές ριζικές αλλαγές στη σεξουαλική σου συµπεριφορά
και στις σεξουαλικές σου προσδοκίες και να είσαι πολύ προσεκτικός µε ο,τιδήποτε τρυπάει το δέρµα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
∆εν υπάρχει µέρος να πας
Χειρότερα από καρκίνο
Είναι ήδη αρκετά άσχηµο να σου πουν στην ηλικία των είκοσι τριών χρόνων ότι έχεις καρκίνο και
πολύ πιθανόν να πεθάνεις, όταν όµως η αρρώστια είναι το AIDS η κατάσταση µπορεί να φανεί πολύ
χειρότερη.
Φαντάσου πως πας στο γιατρό επειδή τις τελευταίες βδοµάδες αισθάνεσαι πολύ εξαντληµένος και
κουρασµένος. Σε στέλνει στην κλινική όπου σου κάνουν µια-δύο εξετάσεις. Πριν καν καταλάβεις τι
γίνεται, σπεύδουν να σε µεταφέρουν σε θάλαµο. Κάνουν µερικές ακόµα εξετάσεις κι όλοι τρέχουν
γύρω σου µε πολλή ανησυχία.
Έπειτα ο γιατρός έρχεται και σου λέει ότι είσαι σοβαρά άρρωστος κι ότι θα χρειαστεί να σου
κάνουν αύριο µία µεγάλη εγχείρηση. Λέει ότι θα µείνεις µέσα για τουλάχιστον µία βδοµάδα. ∆ύο
µέρες αργότερα έρχεται να σε δει ένας άλλος γιατρός. Σου λέει ότι έχεις µία σπάνια µορφή καρκίνου.
Είναι πολύ προχωρηµένος και η µελλοντική εξέλιξη τροµερή.
Ολόκληρος ο κόσµος σου σε µία στιγµή έχει διαλυθεί: όλες σου οι ελπίδες και τα όνειρα για το
µέλλον συντρίφθηκαν. ∆εν µπορεί να είναι αλήθεια. Είναι δύσκολο να το δεχτείς: τα σχέδιά σου για
εκπαίδευση, µία δουλειά, ένα δικό σου σπίτι, ίσως να παντρευτείς και ν’ αποκτήσεις παιδιά και να
ζήσεις µέχρι να είσαι πλήρης ηµερών, όλα αυτά τα όνειρα γκρεµίστηκαν.
Οι γονείς σου είναι γεµάτοι µε ανησυχία και θλίψη. Τι είδους κόσµος είναι αυτός όπου τα παιδιά
πεθαίνουν πριν απ’ τους γονείς τους; Είναι σαν να έχουν έρθει τα πάνω κάτω στη φυσική τάξη των
πραγµάτων.
Έχοντας τάσεις αυτοκτονίας
Το AIDS, όµως, µπορεί να φανεί χειρότερο απ’ ο,τιδήποτε παρόµοιο. Μερικές φορές ρωτάω µία
τάξη σ’ ένα σχολείο τι θα έκαναν αν πήγαιναν να δώσουν αίµα και µερικές µέρες αργότερα ερχόταν
ένα γράµµα όπου τους ζητούσαν να ξαναπάνε. Κι όταν πήγαιναν εκεί, ένας άντρας θα τους έλεγε ότι
το αίµα τους εξετάστηκε και τ’ αποτελέσµατα ήταν θετικά στον ιό HIV.
Πολλοί άνθρωποι µου λένε ότι θ’ αυτοκτονούσαν. ∆ε θα µπορούσαν ν’ αντιµετωπίσουν τη σκέψη
ότι οι άλλοι θ’ αναρωτιόντουσαν πώς το κόλλησαν. Πώς θα το έλεγαν στον µπαµπά; Θα µπορούσαν
να του πουν ότι χρησιµοποιούσαν ναρκωτικά, ή ότι πήγαν µε πολλές γυναίκες, ή ότι ήταν
οµοφυλόφιλοι κι ότι έκαναν σεξ µε πολλά άλλα αγόρια και άντρες;
Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται πραγµατικά ότι θα ήθελαν ν’ αυτοκτονήσουν και κάποιοι το
κάνουν αµέσως µόλις µάθουν ότι έχουν AIDS ή κάποια µόλυνση σε αρχικό στάδιο, το οποίο εξηγεί
το γιατί χρειάζεται τόση πολλή φροντίδα και υποστήριξη µετά τη στιγµή που κάποιος το
πληροφορείται. Μια µέρα ένας φίλος µου, γιατρός, έπαθε σοκ καθώς σηκώθηκε το πρωί και είδε ότι
κάποιος είχε σταθµεύσει το αυτοκίνητό του στο κάτω µέρος του κήπου και είχε δηλητηριαστεί από
τα καυσαέρια της εξάτµισης. Είχε πάρει εξιτήριο, παρά τις συµβουλές του τµήµατος AIDS, µόλις
λίγες ώρες νωρίτερα. ∆εν µπορούσε ν’ αντιµετωπίσει τη σκέψη ότι θα ζει µε AIDS.
Πετάξτε τον έξω
Θυµάµαι µία περίπτωση όπου είχαµε ένα ζευγάρι για δείπνο. Όπως συµβαίνει συχνά, το θέµα του
AIDS έγινε αντικείµενο της συζήτησής µας. Έπειτα η συζήτηση στράφηκε στην οµοφυλοφιλία και
στους τρόπους µε τους οποίους µερικοί άνθρωποι εξελίσσονται, καθώς µεγαλώνουν. Έµεινα
έκπληκτος, όταν η σύζυγος µάς είπε µε πολύ σαφή τρόπο πως αν ο πεντάχρονος γιος της ανέπτυσσε
ποτέ σηµάδια που θα έδειχναν ότι έχει τάσεις οµοφυλοφιλίας ως έφηβος, είτε είχε σεξουαλικές
σχέσεις είτε όχι, θα τον πετούσε έξω απ’ το σπίτι και δε θα είχε καµία σχέση µαζί του. ∆εν είναι
παράξενο που πολλοί άνθρωποι µε AIDS είναι πολύ προσεκτικοί σε ποιους το λένε. Στο νου των
περισσοτέρων ανθρώπων, το να παραδεχτείς ότι έχεις AIDS είναι το ίδιο πράγµα µε το να
παραδεχτείς ότι έχεις ασταθή χαρακτήρα µε χαµηλές ηθικές αρχές, αν και όπως έχουµε δει αυτό είναι
συχνά αναληθές.
Για την ακρίβεια, οι περισσότερες γυναίκες µε AIDS σε µερικές αφρικανικές χώρες δεν είχαν
σχέσεις πριν το γάµο και υπήρξαν πιστές στο σύζυγό τους µετά το γάµο, όµως µολύνθηκαν επειδή οι
σύντροφοί τους δε διατήρησαν τους εαυτούς τους µε τον ίδιο τρόπο.
Παραλαµβάνοντας το πτώµα
Μια µέρα πήγα σ’ ένα τµήµα µε ασθενείς που είχαν AIDS κι ενοχλήθηκα, όταν είδα ένα νέο
άνδρα γεµάτο αγωνία που ήταν ολοφάνερο ότι βρισκόταν στα πρόθυρα του θανάτου και πέθαινε
ολοµόναχός του. Ρώτησα πού ήταν η οικογένειά του και αν είχε έρθει σ’ επαφή µαζί τους. Η
απάντηση ήταν ότι δεν είχε καταφέρει να τους πει τι συνέβαινε και δεν ήθελε κανένας άλλος να το
κάνει. Η κατάστασή του επιδεινωνόταν γρήγορα. Πιθανόν το πρωί ο υπεύθυνος του θαλάµου να
ερχόταν σ’ επαφή µε τη µητέρα του πολλά χιλιόµετρα µακριά, για να έρθει να παραλάβει το πτώµα
του γιου της που πίστευε ότι ήταν υγιής και µια χαρά.
Όταν ήρθε, πιθανόν να τον αναγνώρισε µε δυσκολία. Το σώµα του ήταν ένας απλός σκελετός σε
σύγκριση µε το πώς ήταν εφτά µήνες πριν. Το πρόσωπό του ήταν βαθουλωτό και το δέρµα του ήταν
καλυµµένο από ένα επώδυνο εξάνθηµα. Το σώµα του έφερε τα σηµάδια µιας µακρόχρονης σκληρής
µάχης ενάντια σε πολλές µολύνσεις. Είχε ζητήσει το πιστοποιητικό θανάτου ν’ αναφέρει µονάχα
«πνευµονία», επειδή ήθελε να τη γλιτώσει από πόνο. Αν γνώριζε την αλήθεια, σε ποιον θα µπορούσε
ποτέ να το πει;
Ζώντας στο σπίτι
Μερικές φορές η οργή είναι τόσο έντονη που επηρεάζει εκείνους που ασχολούνται µε τη
φροντίδα των αρρώστων µε AIDS. Μία καλή µου φίλη άκουσε τον πατέρα της να τη διώχνει από την
οικογένειά της. Από δω και στο εξής θα ήταν σαν να µην υπήρχε. Το µεγάλο της έγκληµα ήταν ότι
ερωτεύθηκε έναν άντρα που µερικά χρόνια πριν είχε µολυνθεί από τον ιό και τώρα ήταν άρρωστος.
Για αρκετούς µήνες ενδιαφερόταν γι’ αυτόν, και αφού είχε πεθάνει, το µεγάλο της έγκληµα ήταν η
απόφασή της να συνεχίσει να ενδιαφέρεται γι’ αυτούς που είχαν AIDS.
Μία νοσοκόµα που εργαζόταν µε την ACET σε µία κοινότητα στο Λονδίνο είχε µία κουραστική
µέρα δουλειάς. Εκείνη τη νύχτα, στο κρεβάτι µε τον σύζυγό της, άρχισε να του µιλάει για κάποιον µε
AIDS που ήταν πολύ άρρωστος κι αναστατωµένος και µε τον οποίο είχε περάσει κάποιο χρόνο µαζί
στο σπίτι του. «Φύγε απ’ το κρεβάτι», φώναξε, «και µην ξαναρθείς εδώ µέχρι να έχεις σταµατήσει να
πηγαίνεις εκεί».
∆εν πιστεύω πως υπάρχει κάποια χώρα οπουδήποτε στον κόσµο, όπου αυτοί που έχουν τον ιό
HIV να µην έχουν νιώσει απόρριψη, εχθρότητα, προκατάληψη και φόβο.
Μπορείς τώρα ν’ αρχίσεις ν’ αντιλαµβάνεσαι, γιατί ένας δάσκαλος σε σχολείο για µικρά παιδιά
ήταν αναστατωµένος, όταν ανακάλυψε ότι είναι φορέας του AIDS. Το ότι είχε AIDS ήταν αυτό που
τον ανησυχούσε λιγότερο, ούτε φοβόταν να πεθάνει. Όµως φοβόταν µήπως κάποιος απ’ το σχολείο
ερχόταν να τον δει και µάθαιναν οι γονείς ή η διοίκηση του προσωπικού το τι συνέβαινε στη ζωή
του. Η καριέρα κι η φήµη του θα καταρρακωνόταν.
Μπορείς, επίσης, να κατανοήσεις έναν ιερέα που φοβόταν συνεχώς ότι κάποιος από την ενορία
του που εργαζόταν στο νοσοκοµείο θα ερχόταν στον θάλαµο και θα τον αναγνώριζε. Ένας
αυξανόµενος αριθµός εκκλησιαστικών ηγετών αρρωσταίνουν από AIDS. Θα πρέπει να το
περιµένουµε. Αν πολλοί άνθρωποι βρίσκουν την πίστη στο Χριστό, και εφόσον ο ιός HIV υπάρχει
και µετά τη µεταστροφή, εάν δε γίνει κάποιο θαύµα, τότε θα βρούµε πολλούς στην εκκλησία που
αργότερα θ’ αρρωστήσουν παρόλο που υπήρξαν χριστιανοί για πολλά χρόνια και δεν είχαν
σεξουαλικές σχέσεις ή υπήρξαν πιστοί στο γάµο τους από τη στιγµή που πίστεψαν.
Χάνοντας τη δουλειά τους
Συχνά οι άνθρωποι χάνουν τη δουλειά τους, όταν το αφεντικό τους µαθαίνει το λόγο για τον
οποίο είναι άρρωστοι.
Ένας αριθµός εταιρειών ρωτήθηκε τι θα έκαναν αν µάθαιναν πως είχαν έναν εργαζόµενο που είχε
AIDS. Αρκετοί είπαν ότι θα τον απέλυαν αµέσως. Άλλοι είπαν ότι θα ενθάρρυναν το άτοµο να φύγει.
Από τις απαντήσεις ήταν σαφές ότι σε µερικές χώρες στο µέλλον πολλοί άνθρωποι µε AIDS
πρόκειται να βρεθούν χωρίς δουλειά, αν και είναι εντελώς καλά και µπορούν τον περισσότερο χρόνο
να δουλεύουν.
∆εν είναι ότι οι επιχειρήσεις είναι απλώς αυστηρές. Τις προάλλες ζητήθηκε από ένα νοµικό
σύµβουλο να µαζέψει τα πράγµατά του και να φύγει: «∆ε θέλουµε αυτό το πράγµα εδώ».
Απένταρος κι ετοιµοθάνατος
Κάθε µέρα αυξάνεται ο αριθµός των ανθρώπων που έχουν οικονοµικά προβλήµατα εξαιτίας του
AIDS. Συχνά συµβαίνει ένας σπιτονοικοκύρης να ενοχλείται, όταν µάθει πως ένας απ’ τους
ενοικιαστές του έχει AIDS. Ίσως να φοβάται πως οι υπόλοιποι θα φύγουν όταν το µάθουν, ή να
έχουν άσχηµα συναισθήµατα, όπως µερικοί απ’ αυτούς που αναφέραµε προηγουµένως. Όπως και να
έχει το πράγµα, είναι αρκετά συνηθισµένο κάποιος να βγει απ’ το νοσοκοµείο αφού του έχουν πει
πως έχει AIDS και να βρει ότι τα πράγµατά του έχουν πεταχτεί έξω και ότι οι κλειδαριές έχουν
αλλαχτεί.
Μερικές φορές ο ένοχος είναι το άτοµο µε το οποίο συζούσαν. Γνωρίζω µία περίπτωση όπου
κάποιος βρήκε τις κλειδαριές αλλαγµένες από έναν πρώην εραστή, µία άλλη όπου ο πρώην εραστής
άδειασε το σπίτι χωρίς ν’ αφήσει τίποτα, ούτε µία καρέκλα, µία λάµπα, ένα τραπέζι ή ένα κρεβάτι για
να κοιµηθεί. Είχαµε τη δυνατότητα να του αγοράσουµε άµεσα ένα κρεβάτι, όµως ένα ολόκληρο
σπιτικό παίρνει καιρό για να το ξαναχτίσεις.
Περιπλανώµενος στους δρόµους
Ο αριθµός των ανθρώπων που έχουν µείνει άστεγοι ή άποροι εξαιτίας του AIDS αυξάνεται κάθε
βδοµάδα και καθίσταται σηµαντικό πρόβληµα σε µερικές χώρες.
Ποιον µπορώ να εµπιστευθώ;
Σ’ όλα αυτά µπορείς να δεις ότι κάποιος µε AIDS έχει ν’ αντιµετωπίσει τα περισσότερα από αυτά
που αντιµετωπίζει κι ένας που έχει καρκίνο, καθώς και την επιπλέον τραγωδία του να έχει µία
θανατηφόρα αρρώστια σε τόσο νέα ηλικία – µιλάω ως γιατρός που έχει εµπειρία κι απ’ τις δύο
ασθένειες. Όµως, το πιο άσχηµο πράγµα µε µεγάλη διαφορά είναι η ανταπόκριση των ανθρώπων
γύρω του. Συχνές σκέψεις των φορέων είναι οι εξής: «Θα αισθανθεί το επόµενο άτοµο που θα
συναντήσω λύπη για µένα (κάτι που µισώ) ή θα θελήσει να µε δει νεκρό και να µου πει ότι όλο το
φταίξιµο είναι δικό µου; Ποιος είναι φίλος µου και ποιος εχθρός µου; Αν µιλήσω στο φίλο µου για
την αρρώστια µου, θα κρατηθεί µυστικό, ή πόσες µέρες θα κρατήσει ώσπου ο φίλος µου να το πει σε
κάποιον άλλο;».
∆εν είναι ν’ απορεί κανείς που η αυτοκτονία φαντάζει ως καλύτερη επιλογή. Το συσσωρευµένο
σοκ, η θλίψη και η αγωνία µήπως χαθούν πολλοί συγγενείς και φίλοι µπορεί να σηµαίνει ότι
εξαντλούνται η ενέργεια και οι εσωτερικές δυνάµεις των ανθρώπων.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Ποια είναι η γνώµη σου;
1. Ποιος φταίει;
Θα ήθελα τώρα να ρίξουµε µια µατιά στο σεξ και το AIDS και σε µερικούς απ’ τους τρόπους µε τους
οποίους σκέφτονται γι’ αυτά οι άνθρωποι. Φαίνεται πως όλοι έχουν την τάση να δείχνουν µε το
δάχτυλο, όταν πρόκειται για το AIDS. Αρχίζουν ίσως να φιλονικούν γύρω από το πώς και από πού
προήλθε. Η ειλικρινής απάντηση είναι ότι κανείς δε γνωρίζει, αν και είµαστε βέβαιοι πως ο ιός HIV
υπήρχε σε αρκετά µέρη του κόσµου τη δεκαετία του 1960 όµοιος µε τους κοινούς ιούς στα ζώα και
πιθανόν να υπήρχε σε κάποιου είδους µορφή εδώ κι αιώνες. Επειδή πολλοί επιστήµονες πιστεύουν
ότι µπορεί αρχικά να προήλθε από ζώα της Αφρικής, οι άνθρωποι αµέσως σκέφτονται πως κατά
κάποιο τρόπο φταίει η Αφρική. Αυτό είναι βλακώδες. Ο,τιδήποτε κι αν δείξουν τα γεγονότα στο
µέλλον, η νόσος έπρεπε να ξεκινήσει από κάπου και δε φταίει κανείς για το από που προήλθε.
«Θα έπρεπε να το ξέρουν»
Ένας άλλος µεγάλος τοµέας όπου οι άνθρωποι φαίνεται να κατακρίνουν είναι οι συγκεκριµένες
οµάδες και τα άτοµα που µολύνονται. Μερικοί άνθρωποι λένε ότι φταίνε οι ίδιοι. Ανάλογα µε το
πόσο σκληρή στάση κρατούν, σου δίνουν την εντύπωση πως µερικοί πραγµατικά πιστεύουν ότι
οποιοσδήποτε έχει ένα συγκεκριµένο τρόπο ζωής είναι αυτόµατα άξιος της θανατικής καταδίκης.
Μερικοί άνθρωποι λένε πως αυτοί που έχουν µολυνθεί θα έπρεπε να το ξέρουν, όµως ξεχνούν
πως πολλοί που σήµερα πεθαίνουν, ειδικά στις πιο φτωχές χώρες, µολύνθηκαν πριν να έχουν ποτέ
ακούσει για το AIDS, πόσο µάλλον να γνώριζαν το πώς εξαπλώνεται.
Μερικοί άνθρωποι λένε πως οποιοσδήποτε, π.χ. ένας οµοφυλόφιλος ή ναρκοµανής, θα πρέπει να
καταλάβει ότι ο τρόπος ζωής του είναι λάθος και θα έχει συνέπειες. Αυτό µπορεί να κάνει αυτούς
που έχουν τη µόλυνση να αισθάνονται ακόµα περισσότερο ένοχοι και να κατηγορούν τους εαυτούς
τους. Μπορεί, επίσης, να αισθάνονται ένοχοι για ανθρώπους που µπορεί να µόλυναν χωρίς να το
αντιληφθούν.
Η άσκηση κριτικής είναι ο εύκολος τρόπος διαφυγής
Πολλές αρρώστιες προκαλούνται από τρόπους ζωής τους οποίους µερικοί αµφισβητούν: θα
έπρεπε να αισθανόµαστε αντιπάθεια για έναν άντρα που κάπνιζε πενήντα τσιγάρα την ηµέρα τα
τελευταία σαράντα χρόνια και τώρα έχει τροµερή δύσπνοια ή καρκίνο των πνευµόνων; Και για το
κορίτσι εκείνο που πέφτει και σπάει το πόδι της σ’ ένα πάρτι, επειδή ήπιε πολύ;
Στο τέλος της ηµέρας είναι πιο εύκολο να κατηγορείς κάποιους ανθρώπους και να µη θέλεις να
έχεις καµία σχέση µαζί τους. Είναι ένας κοµψός και τακτοποιηµένος τρόπος να λες ότι είναι το
πρόβληµα κάποιου άλλου. ∆ε χρειάζεται να αισθάνεσαι ένοχος για το ότι δεν ασχολείσαι, επειδή στο
νου σου έχεις ενοχοποιήσει κάποιον άλλο. Είναι η ίδια νοοτροπία, µε αυτόν που λέει ότι δεν πρέπει
να βοηθήσεις αυτούς που πεινούν, επειδή φταίνε οι ίδιοι που έχουν τόσο µεγάλες οικογένειες (αν και
αυτές είναι ανοησίες, γιατί ο κόσµος έχει τη δυνατότητα να παράγει περισσότερη τροφή απ’ ό,τι
έχουν ανάγκη αρκετά δισεκατοµµύρια άνθρωποι).
Σκληρές εκκλησίες
Επειδή υπήρξα ηγέτης σε εκκλησία και έχω επίσης φροντίσει πολλούς µε AIDS, οι άνθρωποι
συχνά µε ρωτούν ποια είναι η γνώµη µου για το AIDS ως χριστιανός. Οι άνθρωποι λένε διάφορα
πράγµατα. Μερικοί λένε ότι το AIDS είναι η κρίση του Θεού πάνω στους οµοφυλόφιλους και
ετερόφυλους µε πολλαπλούς συντρόφους. Άλλοι έχουν διαφορετική άποψη. Μερικοί ηγέτες έφτασαν
στο σηµείο να πουν ότι οι χριστιανοί δεν πρέπει να έχουν καµία σχέση µε το AIDS, ενώ άλλοι λένε
πως κάθε χριστιανός θα έπρεπε να ανταποκριθεί µε κάποιου είδους τρόπο. Πολλές γνώµες, αλλά τι
θα έπρεπε να σκεφτούµε για όλα αυτά;
Μία προσωπική άποψη
Το AIDS δεν είναι η οργή του Θεού και δεν υπήρξε ποτέ. Αν ήταν η κρίση του Θεού πάνω σε
ανθρώπους µε πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους, γιατί τότε προσβάλλονται οι οµοφυλόφιλοι και οι
ετερόφυλοι, ενώ οι λεσβίες όχι; Οι λεσβίες (οµοφυλόφιλες γυναίκες) είναι η µοναδική οµάδα στην
κοινωνία µας, εκτός των µοναχών, στις οποίες το AIDS είναι σχεδόν άγνωστο. Είναι πραγµατικά
πολύ δύσκολο µία λεσβία να µεταδώσει τη µόλυνση σε µία άλλη γυναίκα µε την οποία κάνει σεξ. Η
κρίση του Θεού είναι πολύ επιλεκτική αν δεχτούµε ότι έτσι έχουν τα πράγµατα. Αυτό θα σήµαινε ότι
ο Θεός µισεί τη σεξουαλική πράξη ανάµεσα σε δύο άντρες, έπειτα µισεί τη σεξουαλική πράξη
ανάµεσα σε έναν άντρα και µία γυναίκα εκτός γάµου, όµως δεν τον πειράζει και πολύ η σεξουαλική
πράξη ανάµεσα σε δύο γυναίκες. Αυτό είναι εντελώς παράλογο. Όπως είπε πρόσφατα ένας φίλος
µου, αν αυτό σηµαίνει ότι ο Θεός πυροβολεί µε το όπλο της οργής του εξαιτίας των τρόπων ζωής
των οµοφυλόφιλων και ετερόφυλων, τότε είναι πολύ κακός σκοπευτής! Τι γίνεται µε τις δεκάδες
χιλιάδες µικρά παιδιά που έχουν µολυνθεί στην Αφρική εξαιτίας της κακής ιατρικής περίθαλψης; Η
οργή του Θεού πάνω σ’ αυτούς που είναι άρρωστοι και χρειάζονται ιατρική περίθαλψη;
Τίποτα καινούριο
Οι άνθρωποι εξάπτονται πολύ µε το AIDS. Νοµίζουν ότι το AIDS είναι κάτι καινούριο και τόσο
παράξενο όσο ένας κεραυνός απ’ τον ουρανό. Θα χρειαζόταν να µιλήσουν µε κάποιους
µεγαλύτερους σε ηλικία µε µεγαλύτερη µνήµη και να διαβάσουν τα βιβλία ιστορίας. Όπως είδαµε, το
AIDS είναι άλλη µία αρρώστια από τις πολλές αρρώστιες που µπορούν να µεταδοθούν µε το σεξ.
Αυτές υπήρχαν για αιώνες τώρα και το AIDS µπορεί κάλλιστα να υπήρχε σε κάποιου είδους µορφή
για εκατοντάδες χρόνια.
Υπήρξε η σύφιλη η οργή του Θεού; Εξαπλώθηκε ως µάστιγα ξεκινώντας αρκετές εκατοντάδες
χρόνια πριν. ∆εν υπήρχε θεραπεία. Έκανε τους ανθρώπους στείρους και για πολλά χρόνια τους έκανε
να έχουν πολλών ειδών παράξενες αρρώστιες. Προσέβαλλε την καρδιά, τα αγγεία, τα νεφρά, το
συκώτι και τελικά προκαλούσε την αποσύνθεση του εγκεφάλου. Συνηθίζαµε να αποκαλούµε τα
τελικά στάδια «παράλυση του παράφρονα». ∆εν ήταν καλός τρόπος θανάτου.
Όταν ανακαλύφθηκε η πενικιλίνη, αποφάσισε ξαφνικά ο Θεός ότι δεν τον πειράζει και θα
επέτρεπε να σταµατήσει η µάστιγα; Αν το AIDS είναι η κρίση του Θεού τότε είναι και η σύφιλη.
Η Βίβλος µας λέει ότι µπορούµε ν’ απολαµβάνουµε τα πάντα, όµως η υπερβολή µπορεί να µας
κάνει κακό. Γι’ αυτό το λόγο το µεθύσι χαρακτηρίζεται ως µία κακή πράξη. Τότε, λοιπόν, αυτοί που
πεθαίνουν από το πολύ ποτό, από αρρώστιες του συκωτιού, έχουν µία ακόµα αρρώστια ή έχει έρθει η
οργή του Θεού επάνω σ’ αυτούς;
Ως γιατρός γνωρίζω ότι το AIDS είναι απλά µία αρρώστια. Προκαλείται από έναν ιό που είναι
συνηθισµένος στα ζώα, ο οποίος είναι σχεδόν βέβαιο ότι υπάρχει πολύ καιρό. Το σεξ είναι ένας
εύκολος τρόπος για ένα τεµπέλικο µικρόβιο να ταξιδέψει και ένας µεγάλος αριθµός µικροβίων το
βρίσκουν βολικό να κινούνται µ’ αυτόν τον τρόπο. Όταν θα έχουµε ένα φάρµακο για το AIDS
αναµφίβολα θα υπάρξει µία ολόκληρη αλυσίδα νέων µικροβίων που θα εµφανιστούν και θα
µεταδίδονται µε το σεξ.
Συνεπώς, το AIDS δεν είναι η µάστιγα των «οµοφυλοφίλων» και δεν πιστεύω ότι στάλθηκε µε
έναν άγγελο ως ένας κεραυνός από το Θεό για να µας ταρακουνήσει.
2. Αιτία και αποτέλεσµα
Η κοινή λογική λέει πως παίρνεις από τη ζωή ό,τι της δίνεις, ή όπως είπε ο Ιησούς, «θερίζεις αυτό
που σπέρνεις». Αυτή είναι µία προσωπική άποψη ενός χριστιανού που παίρνει σοβαρά αυτό που λέει
η Βίβλος. ∆ε σας ζητώ να συµφωνήσετε µ’ αυτό ή να σας αρέσει αυτό που λέω, αλλά είναι, νοµίζω,
µία άποψη της κοινής λογικής.
Κάθε γιατρός γνωρίζει ότι η πλειοψηφία των ασθενειών που αυτός ή αυτή συναντάει θα
µπορούσαν πιθανόν ν’ αποφευχθούν ή να µειωθούν αν οι άνθρωποι ζούσαν διαφορετικά. Οι
καρδιολογικές ασθένειες γίνονται λιγότερο συνηθισµένες σε µερικές χώρες, επειδή οι άνθρωποι είναι
περισσότερο συνειδητοποιηµένοι ως προς την υγεία. Παρακολουθούν το βάρος τους και ασκούνται.
Το κάπνισµα, επίσης, µειώνεται σε πολλές χώρες· ευτυχώς γιατί η νικοτίνη είναι ένα απ’ τα πιο
εθιστικά ναρκωτικά που γνωρίζει η επιστήµη. Κάθε φορά που καίγεται ένα τσιγάρο παίρνεις µία
δόση νικοτίνης και εισπνέεις τον λιπαρό καπνό. Το κάπνισµα σκοτώνει περίπου 120.000 ανθρώπους
το χρόνο µονάχα στο Ηνωµένο Βασίλειο.
Όλη η εκπαίδευση γύρω από την υγεία δείχνει στους ανθρώπους την αιτία και το αποτέλεσµα: αν
καπνίζεις καταστρέφεις τα πνευµόνια σου. Αν οδηγείς, όταν είσαι µαστουρωµένος, πολύ πιθανόν να
βγεις απ’ το δρόµο και να σκοτώσεις κάποιον. Αν µεθύσεις θα έχεις πονοκέφαλο. Αν κάνεις ένεση
χρησιµοποιώντας µία µατωµένη βελόνα µπορεί να κολλήσεις ηπατίτιδα ή ν’ αναπτύξεις AIDS.
Η αιτία και το αποτέλεσµα είναι το πιο σηµαντικό µάθηµα που πρέπει να µάθουµε, όπως τα
παιδιά. Ο αντίχειρας της κόρης µου σφηνώθηκε ανάµεσα στην πόρτα κι έπρεπε να µεταφερθεί στο
νοσοκοµείο. Ο αντίχειράς της ήταν χάλια, αλλά τώρα είναι εντελώς θεραπευµένος. Έµαθε πως δεν
πρέπει να βάζει τα δάχτυλά της στις χαραµάδες της πόρτας, επειδή η πόρτα µπορεί να κλείσει και να
τραυµατιστεί σοβαρά. Αν δε µάθει θα είναι επικίνδυνη για τον εαυτό της.
Επειδή αγαπάω την κόρη µου, θα προσπαθήσω να τη βοηθήσω να µάθει χωρίς να χρειαστεί να
περάσει δυσκολίες. Αν χοροπηδάει στην επάνω κουκέτα που ανήκει στην αδερφή της θα τη µαλώσω,
επειδή φοβάµαι µήπως κάποια µέρα χάσει την ισορροπία της και πέσει. Πιθανόν να µην το
ξανακάνει όταν πέσει, όµως θα προτιµούσα να µην έπεφτε ποτέ. Όταν ήσουν µικρός, οι γονείς σου
πιθανώς να σου έλεγαν εκατοντάδες φορές τη µέρα να µην κάνεις κάτι ή ν’ αφήσεις κάτι κάτω. Το
ζητούµενο τον περισσότερο καιρό ήταν η ασφάλειά σου. Πιθανώς η µητέρα σου να σου εξηγούσε,
για παράδειγµα, ότι ο φούρνος είναι αρκετά ζεστός και αν τον αγγίξεις µε τα δάχτυλά σου θα καείς
πολύ άσχηµα.
Κανένας από µας δεν είναι στην αρχή καλός στο ν’ ακούει. Συνήθως υπάρχουν ένα ή δύο
παθήµατα: «Σου το ‘πα. Ήσουν άτακτος. Την επόµενη φορά τώρα που θα σου πω κάτι, να κάνεις
ακριβώς ό,τι σου λέω». Και µετά µαθαίνουµε.
Παράξενες ιδέες
Μερικές φορές οι άνθρωποι έχουν παράξενες ιδέες για το Θεό. Τον φαντάζονται ως κάποιο
µεγάλο τύραννο ή νταή ή κάποιο απόµακρο πρόσωπο µε το οποίο δεν µπορούν καθόλου να έχουν
σχέση. Η Βίβλος λέει ότι ο Θεός είναι ένας Πατέρας γεµάτος αγάπη, εκατοµµύρια φορές καλύτερος
από το σαρκικό σου µπαµπά. Επειδή µας αγαπάει, µας βλέπει ως παιδιά του. Ενδιαφέρεται για το
κάθε άτοµο σαν να ήταν αυτό το άτοµο το µοναδικό στον κόσµο.
Επειδή ενδιαφέρεται για µας τόσο πολύ, θέλει να µας βοηθήσει και να µας προστατεύσει από τα
λάθη µας. Όµως, σε σέβεται ως άτοµο και ποτέ δε θα εξουσιάσει τη ζωή σου. Είναι πάντοτε δίπλα
σου έτοιµος και περιµένει να σε βοηθήσει, όµως πρέπει να το ζητήσεις. ∆ε θα επιβληθεί ποτέ. Ούτε
ποτέ θα φύγει µακριά. Μπορείς να του γυρίσεις την πλάτη σου για χρόνια, όµως αυτός είναι πάντα
εκεί έτοιµος και περιµένοντας µε ανοιχτή αγκαλιά. ∆εν υπάρχει καµία σου πράξη που να µπορούσε
να σε βγάλει έξω απ’ την αγάπη Του για σένα, παρόλο που µπορείς να µένεις µακριά από Αυτόν µε
συνέπειες εδώ, αλλά και στην επόµενη ζωή.
Συχνά σκέφτοµαι την ιστορία που είπε ο Ιησούς σχετικά µε τον «Άσωτο Υιό». Τσακώθηκε µε τον
µπαµπά του και θέλησε να φύγει στην πόλη να κάνει αυτό που ήθελε. Ανακάλυψε πως το να ζει
µόνος του ήταν τροµερό. Πέρασε πραγµατικά δύσκολους καιρούς. Ξόδεψε όλα τα λεφτά του
προσπαθώντας να γλεντήσει κι ύστερα βρέθηκε να δουλεύει για ένα ξεροκόµµατο για να µπορέσει
να βρει τροφή. Αναρωτιόταν συνεχώς αν θα τον δεχόταν ποτέ πίσω ο µπαµπάς του.
Μετά από κάποιο διάστηµα είχε κουραστεί τόσο που σκέφτηκε ότι ακόµα κι αν ο µπαµπάς του
δεν τον δεχόταν πίσω ως µέλος της οικογένειας, θα προτιµούσε να γυρίσει σπίτι µε οποιουσδήποτε
όρους, ακόµα και ως υπηρέτης. Όταν είχε σχεδόν φτάσει σπίτι άρχισε ν’ αγωνιά, όµως ο πατέρας του
τον είδε να έρχεται από µακριά κι έτρεξε έξω να τον συναντήσει. Ο γιος ντρεπόταν και δεν τολµούσε
καν να τον κοιτάξει, όµως ο µπαµπάς τον έσφιξε στην αγκαλιά του και τον οδήγησε µέσα στο σπίτι,
ακύρωσε όλες του τις υποχρεώσεις και έκανε ένα µεγάλο γλέντι για την επιστροφή του, παρά την
έντονη αποστροφή ενός άλλου µέλους της οικογένειας. Ο Ιησούς είπε την ιστορία για να µας δείξει
ότι η αγάπη του Θεού ποτέ δεν κρυώνει ή φεύγει µακριά, απλά επειδή εµείς φεύγουµε µακριά από το
Θεό.
Η Βίβλος για µένα περιέχει έναν έξοχο οδηγό για µία υγιή ζωή. Συχνά τη βλέπουµε ως γεµάτη µε
αρνητικές εντολές, µην κάνεις αυτό και µην κάνεις το άλλο. Τα παιδιά µου µπορούν να µε δουν και
ως δυνάστη αν δεν αντιληφθούν ότι αυτό που λέω είναι πραγµατικά για το δικό τους όφελος και
ευτυχία. Θα ήταν παράξενος µπαµπάς αυτός που θ’ άφηνε συνεχώς τα παιδιά του να βάζουν τον
εαυτό τους σε κίνδυνο χωρίς να κάνει τίποτα. Και θα ήταν παράξενος ο Θεός αν είχε δηµιουργήσει
έναν κόσµο γεµάτο ανθρώπους όπου θα τους άφηνε να ζουν χωρίς να τους προσφέρει κάποια
βοήθεια και συµβουλές, όταν θα τις ζητούσαν.
Πώς να καταστρέψεις τη ζωή σου
Ο Θεός θέλει να ξέρεις πώς ν’ αποφεύγεις τον πόνο που προκαλούν τα λάθη σου και πώς να ζεις
µία ευτυχισµένη, γεµάτη και ικανοποιητική ζωή. Η Βίβλος είναι γεµάτη από αιτίες και
αποτελέσµατα. Για την ακρίβεια, θα µπορούσες να πεις ότι αυτό είναι µία από τις κυριότερες
διδασκαλίες της Βίβλου.
Η Βίβλος βασικά λέει ότι αν θες να καταστρέψεις τη ζωή σου, τότε ένας καλός τρόπος για να το
κάνεις είναι να καταστρέψεις τις σχέσεις σου µε τους ανθρώπους, όχι οποιουσδήποτε ανθρώπους,
αλλά τους ανθρώπους που είναι κοντά σου, τους κοντινούς σου φίλους, το σύντροφό σου ή την
οικογένειά σου.
Και αν θέλεις να τα κάνεις εντελώς θάλασσα στις στενές σου σχέσεις και στην οικογένειά σου,
τότε ένας καλός τρόπος είναι να κάνεις σεξ µ’ ένα άτοµο ή άτοµα µε τα οποία δεν είσαι παντρεµένος.
Αν ένας πατέρας θέλει να είναι σίγουρος πως δε θα ξαναέχει σχέσεις µε την κόρη του, σε τέτοιο
σηµείο ώστε να µη θέλει ούτε να τον αποκαλεί µπαµπά πια, τότε ο συντοµότερος τρόπος για να το
κάνει θα ήταν να την αποπλανήσει και να κάνει σεξ µαζί της, κατά προτίµηση σε νεαρή ηλικία και
για αρκετά χρόνια.
Πώς να είσαι µόνος και να έχεις µοναξιά αργότερα στη ζωή
∆εκάδες χιλιάδες άνθρωποι στην ηλικία των τριάντα πέντε µε σαράντα πέντε χρόνων βρίσκονται
σε µεγάλο σοκ. Μεγάλωσαν µε την απόφαση ότι ήταν καλύτερα να συζούν. Ύστερα από τρεις ή
τέσσερις σχέσεις βρέθηκαν για µία ακόµα φορά µόνοι τους. Ίσως µε παιδιά που βρίσκονται
σκορπισµένα εδώ και εκεί και τα βλέπουν σπάνια.
Πολλές γυναίκες ανακαλύπτουν µία µέρα πως οι πιθανότητές τους πια να τακτοποιηθούν και να
κάνουν οικογένεια εξαφανίζονται γρήγορα. Τα πιο εύφορα χρόνια τους έχουν περάσει και οι άντρες
που θα γίνονταν οι καλύτεροι σύζυγοι και πατέρες έχουν από καιρό αρπαχτεί.
Οι άντρες, επίσης, µπορούν ξαφνικά ν’ ανακαλύψουν ότι το µακροχρόνιο γλέντι όλων αυτών των
χρόνων έχει φτάσει στο τέλος του. ∆εν είναι πια τόσο ελκυστικοί και δυναµικοί όσο ήταν. Έχουν
πολλές αναµνήσεις, όµως χωρίς καµία δέσµευση ζωής και καµία ιδέα για το πώς θα µπορούσαν να
βρουν µία, επειδή οι περισσότερες γυναίκες οι οποίες θέλανε κάτι τέτοιο έχουν ήδη βολευτεί µε
άλλους άντρες αρκετό καιρό πριν.
Πώς να καταστρέψεις το γάµο σου
Αν ένας άντρας θέλει να καταστρέψει εντελώς το γάµο του σε µια νύχτα, τότε ο γρηγορότερος
τρόπος για να το κάνει είναι ν’ απιστήσει στη γυναίκα του κάνοντας µία άλλη σχέση, π.χ. µε τη φίλη
της. Πιθανώς να χάσει τα παιδιά του και παράλληλα ίσως χάσει το σεβασµό των υπολοίπων φίλων
του. Όσοι από µας µαζεύουµε τα κοµµάτια το βρίσκουµε απίστευτο ότι οι άνθρωποι δεν µπορούν να
δουν τα πράγµατα όπως είναι. Συνεχίζουν να παίρνουν βλακώδεις αποφάσεις τις οποίες
οποιοσδήποτε παρακολουθεί µπορεί να δει ότι θα καταλήξουν σε καταστροφή.
Αν, όταν είσαι νέος, θέλεις να είσαι σίγουρος ότι ο µελλοντικός σου γάµος θα γίνει κοµµάτια
µέσα σε µερικά χρόνια, τότε ένας πραγµατικά αποτελεσµατικός τρόπος είναι να προσπαθήσεις να
πλαγιάσεις µ’ οποιονδήποτε µπορείς. Τα πρότυπα δεν αλλάζουν εξαιτίας των δέκα λεπτών στο
Ληξιαρχείο του ∆ήµου ή της µιας ώρας στην εκκλησία.
Αν προγραµµατίσεις το νου σου και το σώµα σου ν’ αντιδρά µε ένα συγκεκριµένο τρόπο, τότε
µπορεί να είναι πολύ δύσκολο να γίνεις ξαφνικά ο τέλειος πιστός ή πιστή σύζυγος.
Το σεξ πριν το γάµο σηµαίνει ότι ο σύντροφός σου στο γάµο βρίσκεται κάτω από πολλή πίεση µε
σκέψεις όπως: «Η Τζάκι ήταν πολύ καλύτερη... Μπορούσε να µε ικανοποιήσει», ή, «Κάθε φορά που
κάνουµε έρωτα σκέφτοµαι πάντα πως ο Μπιλ συνήθιζε να µε κρατάει...».
Χαίροµαι που το µόνο άτοµο µε το οποίο έχω κάνει ποτέ έρωτα είναι η σύζυγός µου, η οποία
είναι ο καλύτερός µου φίλος από τότε που ήµασταν δεκαπέντε χρονών, και για 24 χρόνια έχουµε
έναν ευτυχισµένο γάµο. Για µας υπήρξε µία έκφραση απόλυτης δέσµευσης του ενός προς τον άλλο.
Μέχρι την ηµέρα του γάµου υπήρχε η δυνατότητα να ακυρωθεί. Πολλοί αρραβώνες δεν καταλήγουν
στο γάµο και κάποιοι αρραβώνες δε θα έπρεπε ποτέ να είχαν καταλήξει σ’ αυτό που αργότερα
φάνηκε ότι ήταν πολύ δυστυχισµένοι γάµοι.
Οι άνθρωποι χρειάζεται να ξέρουν τι κάνει ένα γάµο να είναι ευτυχισµένος και πώς µπορούν να
είναι σχετικά σίγουροι ότι πρόκειται να παντρευτούν το σωστό άτοµο. Η φιλία είναι το καλύτερο
θεµέλιο, τα κοινά ενδιαφέροντα και η κοινή πίστη, ενώ η υποστήριξη της οικογένειας είναι
σηµαντική επειδή κάνει τα πράγµατα ευκολότερα αν η σχέση περάσει δύσκολους καιρούς - όλες οι
ισόβιες σχέσεις περνάνε πολλές περιόδους αναπροσαρµογής και περιόδους όπου ανακαλύπτουµε
ξανά πράγµατα επειδή όλοι αλλάζουµε όπως αλλάζουν και οι ανάγκες µας καθώς περνάνε τα χρόνια.
Για µένα και τη γυναίκα µου, ολόκληρη η γλώσσα της αγάπης χτίστηκε µεταξύ µας. Είναι
αποκλειστικά δική µας. Είναι το µυστικό µας. Είναι ένα ιδιωτικό µέρος αποκλειστικά για εµάς.
Κανείς δεν µπορεί να παρεισφρήσει σ’ εκείνο το ιδιαίτερο µέρος. Κάθε φορά που βρισκόµαστε µαζί
είναι ένα σηµάδι της αποκλειστικής µας δέσµευσης κι ενότητας.
Η Βίβλος λέει ότι όταν ένας άντρας και µία γυναίκα κάνουν έρωτα γίνονται, κατά µία έννοια,
«µία σάρκα». Το σεξ είναι ένα µυστήριο, όχι απλά µία αίσθηση. Οι άνθρωποι που έχουν την
καλύτερη σεξουαλική ζωή είναι συνήθως εκείνοι που έχουν αποκλειστικές και σταθερές σχέσεις
αγάπης, οι οποίοι ξοδεύουν χρόνο µαζί, οι οποίοι επενδύουν στο γάµο και παίρνουν τον εαυτό τους
στα σοβαρά ως ζευγάρι, οι οποίοι ακούν πραγµατικά ο ένας τον άλλο και προσπαθούν πάντα να
κατανοήσουν τον τρόπο µε τον οποίο ο άλλος βλέπει τα πράγµατα. Κι αυτό περιλαµβάνει τον τρόπο
µε τον οποίο µπορεί ο ένας να προσφέρει ικανοποίηση στον άλλο µε φυσικούς τρόπους.
3. Μία καλή σεξουαλική ζωή
Το σεξ είναι κάτι παραπάνω από µια απλή φυσική πράξη. Χαίροµαι που επιτέλους
αποµακρυνόµαστε από το να κοιτάµε τους ανθρώπους σαν να ήταν αυτοκίνητα ή άλλες µηχανές,
όπου αντικαθιστάς ή διορθώνεις κάποια κοµµάτια. Οι άνθρωποι είναι άνθρωποι. Η ιατρική επιστήµη
είναι αυτή όπου αναγνωρίζει ότι είσαι πολύ περισσότερα από µία πέτρα νεφρού ή µία
σκωληκοειδίτιδα: έχεις προσωπικές ανάγκες, αισθήµατα, ελπίδες και φόβους τα οποία συνθέτουν το
ποιος είσαι και είναι στην πραγµατικότητα πολύ πιο σηµαντικά από την αρρώστια. Η αρρώστια είναι
απλά µια ενόχληση, επειδή σ’ εµποδίζει από το να είσαι εσύ.
Τα περιοδικά που γυαλίζουν στο µάτι έχουν προωθήσει το σεξ ως κάποιο είδους θαυµατουργό
φάρµακο ή εξάρτηµα τρόπου ζωής. Σου δίνουν την εντύπωση ότι το καθηµερινό σεξ κρατάει τα
προβλήµατα ή το γιατρό µακριά. Αν δεν κάνεις σεξ τακτικά τότε σε κάνουν να πιστεύεις ότι είσαι
υπανάπτυκτος, ψυχρός, ανίκανος ή απλά βλάκας. Όµως, εγώ δε βλέπω κάποιο ψηλό βαθµό
ικανοποίησης και εκπλήρωσης των προσδοκιών. Τα άρθρα αγωνίας στα ίδια περιοδικά είναι γεµάτα
από ανθρώπους που διακατέχονται από φτωχές σεξουαλικές επιδόσεις και στερούνται χαράς που δεν
τολµούν να το πουν σε κανένα κι έτσι γράφουν γι’ αυτό.
Το σεξ δεν είναι επιδόσεις: είναι πιθανώς το βαθύτερο είδος επικοινωνίας και έκφρασης που είναι
γνωστό στους ανθρώπους. Όµως, όπως κάθε γλώσσα, αν δεν υπάρχει τίποτα να επικοινωνήσουµε
τότε είναι άδεια και κούφια, δυσάρεστη και τελικά χωρίς νόηµα, όπως κάθε εφήµερη αίσθηση.
Όταν ήµουν στο κολέγιο θυµάµαι ζωντανά ένα ζευγάρι που επισκέφτηκε το δωµάτιό µου. Είχαν
κοιµηθεί µαζί µια-δυο φορές τις προηγούµενες βδοµάδες, η πρώτη φορά και για τους δύο, και το
είχαν πραγµατικά µετανιώσει. ∆εν ήταν χριστιανοί και δεν είχε τίποτα να κάνει µε την προσωπική
τους ηθική. Έφτασαν στο σηµείο ν’ αντιληφθούν ότι το πραγµατικό σεξ δεν είναι στιγµιαίο· ότι
παίρνει χρόνο για να χτίσουν δύο άνθρωποι τη δική τους γλώσσα αγάπης, για ν’ ανακαλύψουν πώς
να προσφέρουν τη µεγαλύτερη ευχαρίστηση ο ένας στον άλλο και ότι περιπλανήθηκαν σ’ αυτήν την
περιοχή πάρα πολύ νωρίς.
Χαίροµαι, γιατί όταν κάνω έρωτα µε τη γυναίκα µου µπορώ να της πω ότι δεν έχω ποτέ κάνει
έρωτα µε άλλη. Είναι η ιδιοκτήτρια του σώµατός µου και της ανήκω. Σ’ αυτό βρίσκεται µία
πραγµατική δύναµη. Κι αν έρθουν δύσκολοι καιροί, και µπορούν να έρθουν σε κάθε σχέση, µολονότι
όχι για πολύ, τότε το εµπόδιο µπροστά στο να κάνεις σεξ µε µια άλλη γυναίκα είναι υπερβολικά
µεγαλύτερο απ’ ότι θα ήταν να ξαναπέσω πίσω στο παλιό µου πρότυπο του να «ξενοκοιµάµαι».
Να σιγουρευτείς ότι είσαι κατάλληλος;
Οι άνθρωποι λένε ότι πρέπει να κάνετε σεξ πριν παντρευτείτε, για να δείτε αν ταιριάζετε ή όχι. Οι
άνθρωποι που το λένε αυτό προφανώς δε γνωρίζουν τα βασικά πράγµατα της ζωής. Αν τα γνώριζαν
θα ήξεραν ότι δεν ισχύει αυτό που λένε ότι ένας άντρας είναι πολύ «µεγάλος» για µια γυναίκα ή µία
γυναίκα πολύ «µεγάλη» για έναν άντρα!
Από τη στιγµή που το πέος του άντρα δεν είναι µεγαλύτερο απ’ το κεφάλι ενός µωρού, τότε δεν
υπάρχει πρόβληµα. Εξάλλου, το µωρό πρέπει να βγει από εκεί όπου εισέρχεται ο άντρας! Τα αγόρια
συχνά διακατέχονται από τη σκέψη του µεγέθους που έχει ο εξοπλισµός τους. Πολύ µικρός ή πολύ
µεγάλος; Όταν µία γυναίκα αρχίζει να διεγείρεται, όλα τα µέρη εσωτερικά και εξωτερικά αρχίζουν ν’
αλλάζουν µορφή, ώστε ακόµα κι αν ο άντρας δεν είναι καλά προικισµένος, πάλι δεν υπάρχει
πρόβληµα. Έχουµε σχεδιαστεί καλά! Αυτό που µετράει δεν είναι το τι έχεις, αλλά το τι κάνεις µ’
αυτό που έχεις.
Πολύ σπάνια ο γιατρός ίσως δει µία µε δύο περιπτώσεις όπου οι άνθρωποι δεν µπορούν να
κάνουν σεξ εξαιτίας µιας µικρής ανωµαλίας· για παράδειγµα, ένα λεπτό στρώµα δέρµατος που
κλείνει εντελώς τη γυναίκα στο εσωτερικό της. Μία γυναίκα µ’ αυτό το πρόβληµα δεν παράγει αίµα,
όταν έχει την περίοδό της, έτσι συνήθως ο λόγος είναι σαφής και αντιµετωπίζεται εύκολα. Όµως,
εκτός από σπανιότητες όπως αυτή, δεν υπάρχει ακαταλληλότητα. Η ανικανότητα σ’ έναν άντρα
µπορεί να είναι πολύ βασανιστική, είναι πολύ πιο συνηθισµένη απ’ ό,τι αντιλαµβάνονται οι
άνθρωποι, και εµφανίζεται σε πολλούς άντρες όταν βρίσκονται κάτω από πίεση, είναι κουρασµένοι ή
άρρωστοι. Ο σηµαντικότερος λόγος µε µεγάλη διαφορά είναι η ανησυχία σχετικά µε το αν θα τα
καταφέρει καλά ή όχι, και ένας άντρας είναι πολύ πιθανό να φοβάται, εάν αισθάνεται ότι περνάει
κάποιου είδους προγαµιαία δοκιµή. Ο γάµος προσφέρει σ’ ένα ζευγάρι το χρόνο, το χώρο και την
ασφάλεια όπου µπορούν να χαλαρώσουν.
Το µυστικό µιας καλής σεξουαλικής ζωής
Παρόλ’ αυτά, δεν υπάρχει κανένα ζευγάρι που να γίνεται αµέσως κατάλληλο. Κάθε άτοµο είναι
διαφορετικό και κάθε ζευγάρι είναι εντελώς µοναδικό. Αυτά τα πράγµατα που για ένα άτοµο µπορεί
να είναι πολύ ικανοποιητικά, για κάποιον άλλο µπορεί να είναι δυσάρεστα. Το να µάθει κανείς να
κάνει καλά έρωτα παίρνει χρόνο, µυστικότητα, φροντίδα, κατανόηση και καλή επικοινωνία. Ίσως γι’
αυτό το λόγο πολλά ζευγάρια βλέπουν η ερωτική τους ζωή να γίνεται ολοένα και καλύτερη καθώς
µαθαίνουν περισσότερα και περισσότερα ο ένας για τον άλλον. Ωστόσο, η πιο βασική απαίτηση είναι
µία καλή ζεστή σχέση όπου, ειδικά για τη γυναίκα, και οι δύο σύντροφοι µπορούν να δώσουν τους
εαυτούς τους µέσα σε µία ατµόσφαιρα πλήρους ασφάλειας. Μόνο όταν είσαι εντελώς ασφαλής είσαι
πλήρως ελεύθερος.
Όταν διαχωρίζεις το σεξ από την εµπειρία ολόκληρου του ατόµου, είσαι καταδικασµένος σε
µερική µονάχα ικανοποίηση. Αυτό οδηγεί σε µία κίνηση σταθερής επιδείνωσης, όπου ψάχνεις για το
απώτατο στη σεξουαλική απελευθέρωση. Το επόµενο άτοµο, ή αυτός ο καινούριος τρόπος να το
κάνεις, µπορεί να είναι τελικά καλύτερος από πριν. Φυσικά το επικίνδυνο σεξ µπορεί να έχει µία
συναρπαστική διάσταση και αυτό µπορεί να είναι η γοητεία µιας σχέσης, όµως υπάρχουν πολλοί
άλλοι τρόποι για να κάνεις µία σταθερή σχέση να είναι συναρπαστική από το να απιστήσεις, για
παράδειγµα το να κάνεις έρωτα σε µία τοποθεσία που είναι και για τους δυο σας ασυνήθιστη.
Πώς να καταστρέψεις το καλό σεξ
Στις περισσότερες χώρες, τα κορίτσια συνήθως µαθαίνουν γι’ αυτά τα πράγµατα πολύ πιο πριν
από τους άντρες µε τους οποίους βγαίνουν έξω. Τα περισσότερα κορίτσια δε χρειάζονται να πειστούν
για τα πλεονεκτήµατα του να βρίσκεσαι σε µία ασφαλή σχέση αγάπης. Για την ακρίβεια, ένας από
τους κυριότερους λόγους, γιατί (ενάντια στην καλύτερή τους κρίση) µερικές τελικά θέλουν να
κοιµηθούν µε τους φίλους τους είναι η ελπίδα ότι µε το να τους προσφέρουν σεξ θα µπορέσουν να
ελκύσουν τους φίλους τους σε µία µακροχρόνια σχέση.
∆υστυχώς, η εµπειρία µου λέει ότι συνήθως φέρνει τ’ αντίθετα αποτελέσµατα. Το κορίτσι που ο
άντρας συνήθιζε να σέβεται, σχεδόν µε ευλάβεια, τώρα το περιφρονεί, ως φτηνή κι ανάξια, όπως και
τις υπόλοιπες. Ένα από τα µεγαλύτερα προσόντα µιας γυναίκας για να κερδίσει έναν άντρα είναι το
µυστήριό της, και από τη στιγµή που θα κάνει σεξ µε το φίλο της κινδυνεύει να το χάσει. Η Βίβλος
λέει ότι όταν ένας άντρας έχει κοιµηθεί µε µία γυναίκα, τη «γνωρίζει». Υπάρχει η αίσθηση ότι όλα
έχουν ξεσκεπαστεί.
4. Το σεξ και η εκκλησία
Σύγχυση στην εκκλησία
Ο Θεός αγαπάει το σεξ: είναι η σπατάλη του σεξ εκτός γάµου που του προκαλεί θλίψη.
Σε µερικές εκκλησίες υπάρχει σύγχυση αυτή τη στιγµή σχεδόν για το καθετί. Φαίνεται ότι σε
µερικές χώρες µπορεί να υπάρχει ένας επίσκοπος που απορρίπτει τον Ιησού ως το Γιο του Θεού,
απορρίπτει την Παρθενική του γέννηση, πιστεύει ότι η ανάσταση δε συνέβη ποτέ πραγµατικά και ότι
η Βίβλος δεν είναι ο λόγος του Θεού. Από τη στιγµή που υπάρχει µία οµάδα ανθρώπων που έχει
αποφασίσει ν’ απορρίψει σηµαντικά χωρία της Βίβλου, µαζί µε πολλές ιστορικές διδασκαλίες της
εκκλησίας, έχεις σηµαντικά προβλήµατα. Σε τελευταία ανάλυση, η γνώµη του ανθρώπου έχει την
ίδια ισχύ όπως οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου. Μπορείς να καταλήξεις µε τόσες διαφορετικές
θρησκείες όσοι είναι και οι άνθρωποι.
Όπως είπε πρόσφατα κι ένας άθεος φίλος µου, αν θέλεις να γίνεις µέλος της λέσχης πρέπει να
υπολογίσεις ότι θα υπακούς τους κανόνες. Το πρόβληµα εδώ είναι ότι µερικοί άνθρωποι φαίνεται να
πιστεύουν ότι µπορούν να ξαναγράψουν τις βασικές αρχές ύπαρξης της λέσχης και, συνεπώς, να
θεωρούν τους κανόνες που δεν τους αρέσουν ως ανίσχυρους και να τους αγνοούν.
Μπορεί να συγχωρήσεις ορισµένα υπάρχοντα µέλη της λέσχης επειδή πιστεύουν πως αυτοί οι
«ριζοσπαστικοί» δεν είναι καθόλου ριζοσπαστικοί. Μόλις έχουν εφεύρει µία νέα λέσχη για τον εαυτό
τους.
Να τολµάς να είσαι ειλικρινής
Εάν πρόκειται να είµαι ειλικρινής και να διαβάσω τη Βίβλο και µ’ ενδιαφέρει να την κατανοήσω
ολόκληρη και να συνειδητοποιήσω πλήρως τι λέει για τη ζωή, όχι απλά µία δύο προτάσεις, τότε θα
πρέπει να είµαι πολύ προσεκτικός. Εύκολα µπορεί κανείς να διαβάσει κοµµάτια φράσεων από δω κι
από κει και να τα συνθέσει, ώστε να τα κάνει να δίνουν το νόηµα που θέλει ο ίδιος. Το συνολικό
νόηµα είναι ζωτικής σηµασίας.
Το δικό µου συµπέρασµα σχετικά µε το τι λέει η Βίβλος για το σεξ και τη σεξουαλικότητα είναι
το εξής: Χρειάζεται να διαβάσεις τη Βίβλο για τον εαυτό σου. ∆ιάβασα ολόκληρη τη Βίβλο τρεις
φορές σε ισάριθµα χρόνια, κρατώντας συχνά λεπτοµερειακές σηµειώσεις και χρησιµοποιώντας
βιβλία σχολίων για να είµαι σίγουρος ότι κατανόησα καλά αυτό που έλεγε. Αυτό που πρόκειται να
πω τώρα απορρέει από εκείνο το διάβασµα.
Όπως το βλέπω εγώ, η Βίβλος διδάσκει από την αρχή ότι ο Θεός δηµιούργησε τον άντρα και τη
γυναίκα σύµφωνα µε την εικόνα του. Η πρόθεσή του είναι ο άντρας να παντρεύεται τη γυναίκα και
το σεξ να είναι ένα υπέροχο δώρο, ένα µυστήριο που ενώνει έναν άντρα και µία γυναίκα που έχουν
αφιερώσει τους εαυτούς τους ο ένας στον άλλο µ’ αυτό τον τρόπο για όλη τους τη ζωή.
Μέσα απ’ αυτό το καλειδοσκόπιο της πλούσιας φυσικής αγάπης θα βγουν παιδιά που θα
µεγαλώσουν µέσα σε µία ασφαλή αγαπηµένη οικογένεια, µε γιαγιάδες και παππούδες, θείες και
θείους, ανιψιούς κι ανιψιές κι αν θέλουν µπορούν να περιλαµβάνουν κι ανύπαντρους ανθρώπους.
Ο γάµος είναι ο βασικός θεµέλιος λίθος της κοινωνίας. Συνεπώς, δεν είναι έκπληξη για το
χριστιανό ν’ ανακαλύψει ότι εκεί όπου οι γάµοι διαλύονται, όπου υπάρχει βία στο σπίτι, όπου οι
σύζυγοι απιστούν ο ένας στον άλλο και σταµατούν να ενδιαφέρονται, τα παιδιά συχνά µεγαλώνουν
µε βαθιές πληγές, ανασφαλή κι αβέβαια για τον εαυτό τους. Η πολλή βία, τα προβλήµατα µε το
αλκοόλ, τα προβλήµατα µε τα ναρκωτικά και άλλες καταστάσεις µπορούν ν’ ανιχνευθούν στα
δυστυχισµένα σπίτια των νέων αυτών ανθρώπων.
Η Βίβλος µιλάει καθαρά εναντίον όποιου υποβαθµίζει το γάµο, γιατί είναι ο βράχος πάνω στον
οποίο έχει χτιστεί η κοινωνία, και ενθαρρύνει καθετί που υποστηρίζει έναν καλό σταθερό γάµο. Σε
πολλές δυτικές χώρες ο γάµος συχνά θεωρείται «εκτός µόδας». Ο γάµος δεν είναι κάτι κοµψό.
Κοιτάξτε τις διαφηµίσεις. Πόσες γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας, ειδικά σε φωτογραφίσεις
ζευγαριών, φοράνε βέρα ή ακόµα δαχτυλίδι αρραβώνα;
Η καριέρα έχει ενθαρρύνει τις γυναίκες να µεταθέτουν την τεκνοποίηση για δέκα ή περισσότερα
χρόνια. Η τραγωδία είναι ότι όταν τελικά θελήσουν παιδιά συχνά ανακαλύπτουν ότι η καλύτερη
περίοδος της γονιµότητάς τους έχει περάσει, είναι δύσκολο να µείνουν έγκυες και ο κίνδυνος να
γεννήσουν ένα παιδί µε ανωµαλίες είναι µεγάλος. Στην ιατρική, οποιαδήποτε κάνει το πρώτο της
παιδί πάνω από την ηλικία των τριάντα θεωρείται «ηλικιωµένη» µαµά, επειδή οι γιατροί
αναγνωρίζουν ότι το γυναικείο σώµα δε σχεδιάστηκε για µία τέτοιου είδους αργοπορηµένη
εγκυµοσύνη.
Το σεξ σχεδιάστηκε για το γάµο
Επειδή η Βίβλος είναι υπέρ του γάµου και κατά οποιουδήποτε πράγµατος που αποθαρρύνει το
γάµο, η Βίβλος είναι υπέρ της διατήρησης της σεξουαλικής ενότητας ως την αποκλειστική
δραστηριότητα εκείνων που είναι παντρεµένοι.
Πριν το χάπι, κάπου είκοσι χρόνια πριν, το σεξ σήµαινε τον κίνδυνο ότι θα γεννηθούν παιδιά, και
τα παιδιά χρειάζονται τη Μαµά και τον Μπαµπά σε µόνιµη βάση. Κάθε οικογενειακός γιατρός θα
σας πει ότι οι περιστασιακές σχέσεις είναι κακές για τα παιδιά και κακές για την οικογενειακή ζωή.
Ο Ιησούς µε σαφήνεια συµφώνησε µε την ισχύουσα διδασκαλία, η οποία έλεγε ότι το σεξ εκτός
γάµου ήταν κακό. Για την ακρίβεια, προχώρησε πιο πέρα και είπε ότι ακόµα κι αν έχεις µία
φαντασίωση για το σεξ εκτός γάµου είναι επίσης κακό.
∆ε σας ζητώ να συµφωνήσετε µ’ αυτό. Αυτό που σας ζητώ είναι να είστε ειλικρινής µε τον εαυτό
σας και τουλάχιστον να παραδεχτείτε ότι αυτό είναι που λέει η Βίβλος. Είναι η διδασκαλία που
πάντοτε δινόταν από την εκκλησία, αν και πάντοτε υπήρξε ένας µικρός αριθµός ανθρώπων που
έγραφε τους δικούς του κανόνες και ως αποτέλεσµα βρέθηκαν στην πορεία εκτός εκκλησίας. Αυτή η
διδασκαλία δεν είναι η διδασκαλία ενός δόγµατος, αλλά ολόκληρης της εκκλησίας από την εποχή
του Ιησού, είτε είναι Καθολική, Ανατολική Ορθόδοξη, Αγγλικανική, Μεθοδιστική ή ο,τιδήποτε. Για
την ακρίβεια, είναι ένα από τα λίγα πράγµατα στο οποίο οι χριστιανοί παρέµειναν ενωµένοι στη
διάρκεια των αιώνων.
Επεκτείνοντας τα όρια
Μερικοί άνθρωποι έχουν προσπαθήσει να υποστηρίξουν ότι εκείνοι που νιώθουν έλξη από
άλλους του ίδιου φύλου είναι µία ειδική περίπτωση. Η Βίβλος διδάσκει ότι οι άνθρωποι διεγείρονται
σεξουαλικά σε πολλές διαφορετικές περιπτώσεις. Είναι πολύ σαφές. Η Βίβλος περιγράφει άντρες να
κάνουν σεξ µε άντρες, ενήλικες να κάνουν σεξ µε παιδιά, άντρες να κάνουν σεξ µε τις µητέρες τους,
άνθρωποι να κάνουν σεξ µε ζώα, όργια, πορνεία και άλλα πράγµατα. Το οµοφυλοφιλικό σεξ
αναφέρεται άµεσα σε αρκετά µέρη της Βίβλου, πάντοτε ως κάτι που ξεπερνάει τα όρια του
επιτρεπτού.
Η Βίβλος, όµως, περιγράφει επίσης και πολύ στενές, ζεστές, και έντονες σχέσεις αγάπης ανάµεσα
σε ανθρώπους του ίδιου φύλου, όπως η Ρουθ µε τη Νωεµίν ή ο ∆αβίδ µε τον Ιωνάθαν για
παράδειγµα. Ο ∆αβίδ και ο Ιωνάθαν µπορούσαν να µοιράζονται ό,τι ήθελαν από τις ζωές τους, όµως
δεν µπορούσαν να επιτρέψουν στον εαυτό τους να κάνουν µαζί σεξ.
Η πίστη της µόδας
Οι άνθρωποι λένε ότι είναι πολύ άδικο. Είναι, επίσης, δύσκολο για µία γυναίκα που ανακαλύπτει
πως ο µόνος άντρας που είχε ποτέ αγαπήσει είναι παντρεµένος µε µία άλλη, ή για κάποιον που έχει
αποφασίσει ότι αν δεν υπάρχει κανείς κατάλληλος µέσα στην κοινότητα αυτών που ακολουθούν τον
Ιησού για να παντρευτεί τότε θα παραµείνει ανύπαντρος. Είναι, επίσης, δύσκολο για κάποιον, όταν
φαίνεται να υπάρχουν αρκετοί πιθανοί σύντροφοι τριγύρω αλλά κανείς µε τον οποίο θα µπορούσαν
να παντρευτούν ή θα µπορούσαν να τον/την εµπιστευτούν ως πατέρα ή µητέρα των παιδιών τους
(καλό τεστ).
Σκεφτόµαστε σ’ αυτήν την εποχή που κυριαρχεί το σεξ ότι αν ένας άντρας δεν εκφράσει τη
σεξουαλικότητά του µε το να κάνει σεξ µε κάποιο άλλο άτοµο είναι ενάντια στους νόµους της φύσης
και λάθος. Το ίδιο ισχύει και για µία γυναίκα εκτός από το ότι οι ορµές ενός νεαρού άντρα είναι πολύ
δυνατότερες απ’ ότι µιας νεαρής γυναίκας, µία κατάσταση που συνήθως αντιστρέφεται στη µέση
ηλικία.
Η χριστιανική πίστη δεν αλλάζει κάθε φορά που αλλάζει η µόδα, και η χριστιανική παράδοση
πάντα τιµούσε εκείνους που είναι άγαµοι. Ο ίδιος ο Ιησούς είναι το παράδειγµά µας, κι ο Απόστολος
Παύλος. Η εποχή της πρώτης εκκλησίας ήταν, επίσης, µία εποχή που διακατεχόταν από σεξουαλική
ικανοποίηση και ανηθικότητα οπότε, και ο Ιησούς και ο Παύλος µίλησαν µε σαφήνεια υπέρ της
µετριοπάθειας, πειθαρχίας, εγκράτειας, αγαµίας και πιστότητας ως µέρος του σκοπού του Θεού για
όλους µας. Τον επόµενο αιώνα οι άνθρωποι θα κοιτούν διασκεδαστικά την πρώτη και δεύτερη γενιά
που µεγάλωσαν µε το χάπι, την εµµονή µε το σεξ και την κυριαρχία των σεξουαλικών ασθενειών.
∆υστυχώς, θα καταγράψουν, επίσης, και την καταστροφή της ζωής εκατοντάδων εκατοµµυρίων
παιδιών εξαιτίας της διάλυσης του θεσµού της οικογένειας.
5. Ενδιαφέροµαι δε σηµαίνει ότι συµφωνώ
Μπορεί να µη συµφωνείς. ∆ε σου ζητώ να συµφωνήσεις, αλλά να δεις ότι αυτά που έχω γράψει
είναι µία άποψη που είναι τόσο έγκυρη όσο και η δική σου, και αντανακλά το συνεπές µοντέλο
διδασκαλίας της εκκλησίας για πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια, είτε Καθολική, Ανατολική Ορθόδοξη
είτε Προτεσταντική.
Έµπρακτο ενδιαφέρον
Κάποια µου είπε κάποτε ότι ήταν σοκαρισµένη µε το ότι οι χριστιανοί ενδιαφέρονταν µ’
ευσπλαχνία και χωρίς όρους για τους ανθρώπους µε AIDS, επειδή ήξερε ότι δεν εγκρίνουµε τους
πολλούς διαφορετικούς τρόπους ζωής που είχαν προκαλέσει τη µόλυνση των ανθρώπων.
Της είπα ότι είχε µπερδέψει το ενδιαφέρον µε τη συµφωνία. ∆ε σήµαιναν ποτέ το ίδιο πράγµα
στην ιατρική. Αν, ως γιατρός, φρόντιζα µονάχα αυτούς που ψήφιζαν το ίδιο κόµµα, που είχαν την
ίδια πίστη, που πήγαιναν στην ίδια εκκλησία, που ποτέ δεν έκαναν τίποτα που εγώ δε θα µπορούσα
να εγκρίνω, νοµίζω ότι θα έπρεπε αµέσως να διαγραφώ από τον ιατρικό σύλλογο. Αυτό που
αναµένεται από τους γιατρούς και τις νοσοκόµες είναι σωστή σπλαχνική περίθαλψη σε όλους που τη
χρειάζονται και για όλες τις αρρώστιες, ανεξάρτητα από το πώς κατέληξαν οι άνθρωποι ν’
αρρωστήσουν. Το ίδιο ισχύει για όλους εκείνους που εργάζονται στα επονοµαζόµενα «επαγγέλµατα
περίθαλψης».
Και το γεγονός είναι ότι σε παγκόσµια κλίµακα οι εκκλησίες βρίσκονται στην πρώτη γραµµή της
περίθαλψης και πρόληψης του AIDS.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ
Πού πηγαίνεις;
Αν πρόκειται να φροντίσουµε ανθρώπους που πεθαίνουν, τότε χρειάζεται να συµβιβαστούµε εµείς οι
ίδιοι µε αυτό που πιστεύουµε για το θάνατο.
Συγκλονισµένος από τη βία
Χρειάζεται πολύ κουράγιο για να κοιτάξεις το θάνατο στα µάτια και να συνεχίσεις να τον κοιτάς.
Την πρώτη φορά, που µου συνέβη, πήγαινα ακόµα σχολείο. Περπατούσα σ’ έναν πολυσύχναστο
δρόµο και είδα ένα λεωφορείο να χτυπάει µία γυναίκα. Τσακίστηκε αµέσως στο έδαφος. Κειτόταν
στον δρόµο αιµορραγώντας κι αγκοµαχώντας ν’ αναπνεύσει. Μαζευτήκαµε όλοι γύρω της. ∆εν είχα
κάνει ποτέ µαθήµατα πρώτης βοήθειας στο σχολείο και δεν ήξερα τι να κάνω. Κάποιος της κρατούσε
το κεφάλι. Ο οδηγός είχε βγει από την καµπίνα του οδηγού σοκαρισµένος και κάποιος είχε καλέσει
ασθενοφόρο. Καθώς κοιτούσα από απόσταση, ξαφνικά έκανε εµετό, πνίγηκε, το χρώµα της έγινε
γρήγορα µπλε και πέθανε.
Πήγα σπίτι συγκλονισµένος από τη βία αυτού που είχε συµβεί. Μπορεί να δεις 100 παρόµοια
πράγµατα στην τηλεόραση, αλλά όταν το βλέπεις από κοντά, γίνεται πραγµατικό. Αυτό που µε
σόκαρε ακόµα περισσότερο ήταν, όταν έµαθα αργότερα, ότι είχε πεθάνει, επειδή ήταν ξαπλωµένη
ανάσκελα και πνίγηκε στον ίδιο της τον εµετό.
Η δεύτερη εµπειρία µου µε το θάνατο έλαβε χώρα µόλις είχα τελειώσει το σχολείο. Ήταν µία
σκοτεινή και υγρή νύχτα και καθόµουν στο µπροστινό µέρος του κάτω ορόφου ενός µεγάλου
λεωφορείου µε ανοιχτή την πίσω πόρτα. Καθώς έτρεχε στο µαύρο γλιστερό δρόµο, ο χώρος γύρω
µου πληµµύρισε από τον ήχο κερµάτων που έπεσαν στο πάτωµα. Γύρισα και δεν είδα τίποτα, κι
έπειτα, προς µεγάλη µου φρίκη, είδα από το πίσω παράθυρο τον εισπράκτορα του λεωφορείου να
βρίσκεται πεσµένος στο δρόµο. Είχε γλιστρήσει, χτυπώντας το κεφάλι του στο πάτωµα του
λεωφορείου, πριν πέσει πάνω στην άσφαλτο.
Έτρεξα προς το κουδούνι και το χτύπησα και κράτησε, όπως µου φάνηκε εκείνη τη στιγµή, µία
αιωνιότητα, ώσπου να σταµατήσει το βαρύ λεωφορείο. Πήδηξα έξω κι έτρεξα πίσω. Μία ουρά
αυτοκινήτων είχε ήδη σταµατήσει. Μία νοσοκόµα είχε βγει έξω και πρόσφερε κάποια βοήθεια, αλλά
ο εισπράκτορας πέθανε αργότερα εξαιτίας των πολλαπλών καταγµάτων του κρανίου.
Στους πιο πολλούς από εµάς δεν αρέσει να µιλάµε για θάνατο. Αρνούµαστε την ύπαρξη του
θανάτου. Παρεµπιπτόντως, µερικοί µιλάνε και σου δίνουν την εντύπωση πως είναι αθάνατοι. Σε
µερικές χώρες κρατάνε τα παιδιά µακριά από τις κηδείες, πιθανώς επειδή οι ενήλικες ντρέπονται να
κλάψουν µπροστά τους.
Είναι αυτός ο φόβος του θανάτου, ο φόβος του αγνώστου, που είναι ο κυριότερος λόγος για τον
οποίο το AIDS είναι τόσο τροµακτικό. Οι άνθρωποι συχνά µε ρωτούν πως µπορώ να περνάω τόση
πολλή ώρα µε ανθρώπους που βρίσκονται στα πρόθυρα του θανάτου, κάποτε ήταν από καρκίνο,
έπειτα ήταν από το AIDS. Η απάντηση ήταν, επειδή ξέρω που πηγαίνω.
Μόλις είχα ολοκληρώσει την εκπαίδευσή µου για να γίνω γιατρός, ένας από τους πρώτους
ασθενείς, που είχα, ήταν µία γυναίκα που είχε βγει στη σύνταξη και πέθαινε από καρκίνο. Θυµάµαι
που κάθισα στο κρεβάτι της ένα απόγευµα κι έπιασε το χέρι µου. «Θα µε θυµάσαι όταν φύγω, έτσι
δεν είναι;», είπε. Έγνεψα καταφατικά και συνέχισε: «Ξέρεις πού πηγαίνεις, έτσι δεν είναι;
Πιστεύεις»;
∆εν της είχα πει τίποτα για την πίστη. ∆ε φοράω καµία ετικέτα, ή κάποιο σύµβολο, ή µία Βίβλο,
αλλά κάτι είχε καταλάβει. Ένιωθε ότι εγώ είχα ειρήνη µε το γεγονός ότι αυτή πέθαινε. Μπορούσε να
δει ότι δε φοβόµουν και ότι δεν επρόκειτο να την εγκαταλείψω, επειδή µε είχε εγκαταλείψει η ελπίδα
για τη θεραπεία της.
Μόνο όταν αρχίζουµε να γερνάµε, αρχίζουµε να τα µπερδεύουµε τα πράγµατα σχετικά µε το
θάνατο. Τα µικρά παιδιά είναι πολύ προσγειωµένα. Τα παιδιά που πεθαίνουν, συνήθως το παίρνουν
ως κοµµάτι µιας φυσιολογικής συζήτησης και µένουν έκπληκτα, όταν ανακαλύπτουν αργότερα ότι οι
ενήλικες δεν µπορούν να το αντιµετωπίσουν. Μαθαίνουν γρήγορα να το βουλώνουν, ώστε να µην
ταράξουν τους γονείς τους ή το νοσηλευτικό προσωπικό.
Πιστεύω, ότι κάποιοι από τους φόβους που είχα, προέρχονταν από µερικά πράγµατα που µου
είχαν πει, όπως, «Θα είχε καταπιεί τη µασέλα του, οπότε του τη βγάλαµε» (το πώς µπορούσε κάποιος
να καταπιεί µία µασέλα ξεπερνούσε τη γνώση µου, αλλά µ’ έκανε να σκεφτώ ότι κάτι βίαιο
συνέβαινε µετά το θάνατο). Μου είχαν πει, επίσης, ότι όταν οι άνθρωποι πεθάνουν ήταν σα να
άνοιγαν τα φράγµατα: υγρά και εντόσθια χύνονταν στο κρεβάτι. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο
ανακουφισµένος ήµουν ως φοιτητής ιατρικής όταν ανακάλυψα ότι αυτά τα πράγµατα δε συµβαίνουν:
αν αντιµετωπιστεί σωστά, ο θάνατος είναι σχεδόν πάντα ένα ειρηνικό και αξιοπρεπές γεγονός. Συχνά
οι συγγενείς, που βρίσκονται στο δωµάτιο, δεν είναι σίγουροι αν το άτοµο έχει πεθάνει ή όχι· αυτός ή
αυτή φαίνεται απλώς ότι κοιµάται.
Ο θάνατος είναι ένα µυστήριο
Αν είχες ποτέ το προνόµιο να κάθεσαι δίπλα σε κάποιον που ήταν ετοιµοθάνατος τη στιγµή του
θανάτου του, τότε έχεις ζήσει ένα µυστήριο. Έχεις µία γυναίκα σε συγκεκριµένο τόπο και χρόνο.
Κάθεσαι εκεί κρατώντας της το χέρι. Αναπνέει ελαφρά. Τον περισσότερο χρόνο κοιµάται, αλλά
κάπου-κάπου ανοίγει τα µάτια της ή λέει κάποια λέξη. ∆εν πονάει, δεν αγωνιά και ξέρει ακριβώς τι
συµβαίνει. ∆ε φοβάται και έχει ειρήνη.
Καθώς κάθεσαι εκεί παρατηρείς ότι η αναπνοή της γίνεται πιο κοπιαστική και φαίνεται πιο
νυσταγµένη. Σε µία περίοδο που φαίνεται σαν να κρατάει ώρες, αλλά στην πραγµατικότητα κρατάει
λίγα λεπτά, η αναπνοή αλλάζει και πάλι. Έρχεται η νοσοκόµα και λέει πως ο σφυγµός της είναι τώρα
πολύ αδύνατος και γρήγορος. Υπάρχουν µικρές σταγόνες ιδρώτα στα φρύδια της.
Σταδιακά η αναπνοή της φαίνεται να εξασθενεί και να έχει σταµατήσει. Αναρωτιέσαι αν έχει
πεθάνει. Ύστερα από λίγα λεπτά δέχεσαι ένα σοκ όταν ξαφνικά παίρνει µία βαθιά ανάσα πριν
υπάρξει και πάλι ησυχία. Και µετά από λίγο συνειδητοποιείς ότι έχει φύγει.
Ένα νεκρό σώµα είναι ακόµα ζωντανό
Σχεδόν όλα τα κύτταρα στο σώµα της είναι ακόµα ζωντανά. Τα νεφρά της θα είναι χρήσιµα σε
κάποιον, αν αφαιρεθούν µέσα στην επόµενη µισή ώρα, αν δεν έχει καρκίνο ή τον ιό HIV. Τα
εγκεφαλικά κύτταρα είναι αρκετά κατεστραµµένα για να επιζήσουν τόσο πολύ, αλλά το δέρµα της
θα εξακολουθεί να είναι ζωντανό έπειτα από µια βδοµάδα. Ο κερατοειδής χιτώνας (το καθαρό
κοµµάτι του µατιού), αν αφαιρεθεί µέχρι το αργότερο την άλλη µέρα, θα δώσει φως σ’ ένα παιδί και
η καρδιά της µπορεί να έχει ακόµα κύτταρα µέσα της που πάλλονται. Το έντερό της ακόµα συσπάται
και το στοµάχι της συνεχίζει να χωνεύει φαγητό. Όλες οι πρωτεΐνες του σώµατός της εξακολουθούν
να υπάρχουν, ο µυελός των οστών συνεχίζει να παράγει νέα αιµοσφαίρια. Συνεπώς, τι έχει συµβεί;
Στο τέλος της ηµέρας είναι ένα µυστήριο. Πάντοτε λέω, ότι το πλησιέστερο σηµείο στο οποίο
µπορεί να φτάσει ποτέ ένας άθεος για να έχει µία βαθιά θρησκευτική εµπειρία, είναι ο δικός του
θάνατος, και ο θάνατος εντείνει την πνευµατική αντίληψη µε κάθε τρόπο. Εκείνος που µόλις έχει
παρακολουθήσει αυτό το µυστήριο, ή ίσως παρακολούθησε τη γέννηση ενός παιδιού και µπορεί να
φύγει από ‘κει µε την πεποίθηση ότι δεν υπάρχει Θεός, είναι ένα θαρραλέο άτοµο.
Τέσσερις αντιδράσεις στο θάνατο
Όταν ξέρεις πως πεθαίνεις, τέσσερα πράγµατα αρχίζουν να συµβαίνουν. Το πρώτο είναι ότι οι
προτεραιότητές σου αλλάζουν. Τι σηµασία έχει να συνεχίσεις τα µαθήµατά σου στο Κολέγιο, όταν οι
γιατροί σου έχουν πει, ότι πιθανώς θα έχεις πεθάνει µέχρι τα Χριστούγεννα;
Το δεύτερο πράγµα είναι, ότι αλλάζεις τις σχέσεις σου. Βλέπεις τον καλύτερό σου φίλο, να µην
µπορεί ν’ αντιµετωπίσει την κατάσταση και δε σ’ έχει επισκεφτεί ούτε µία φορά στο νοσοκοµείο,
ενώ την ίδια χρονιά κάποιος, που δεν τον σκεφτόσουν και πολύ, σου δείχνει αληθινή υποστήριξη και
δε λέει όχι σε τίποτα. Μερικές φορές µία θανατηφόρα αρρώστια βοηθάει µερικούς ανθρώπους να
ξεκαθαρίσουν ποιοι πραγµατικά είναι και ποιο άτοµο είναι σηµαντικό γι’ αυτούς.
Μπορεί να είναι µία περίοδος όπου µερικοί άνθρωποι µετανιώνουν πολύ για τις επιλογές τους και
βρίσκουν τους εαυτούς τους να κοιτούν πίσω και ν’ αναρωτιούνται πώς θα µπορούσαν να είχαν
κάνει τα πράγµατα διαφορετικά, αν γνώριζαν ότι η ζωή θα ήταν τόσο σύντοµη.
Τέλος, οι άνθρωποι φαίνεται να κοιτούν µπροστά. Οι περισσότεροι µε τους οποίους µιλάω, δε
φοβούνται τόσο το θάνατο, όσο το να πεθάνουν: φοβούνται την ακράτεια, να χάσουν τον έλεγχο, µην
τυχόν γίνουν βάρος, να είναι απόλυτα εξαρτηµένοι, τον πόνο, το θάνατο από ασφυξία, να χάσουν την
ικανότητα να σκέφτονται, να κινούνται ή να θυµούνται.
Κι έπειτα υπάρχει και µία άλλη διάσταση: υπάρχει αλήθεια τίποτε άλλο στη ζωή από τη ζωή;
Υπάρχει αλήθεια τίποτε περισσότερο σε µένα ως άτοµο, παρά τα κύτταρα που συνιστούν το σώµα
µου; Όταν πεθάνω, θα είναι το τέλος, ή υπάρχει κάποια άλλη µορφή ύπαρξης µετά απ’ αυτήν;
Επιθανάτια µεταστροφή
Αυτές και άλλες ερωτήσεις συχνά κάνουν τους ανθρώπους να ψάχνουν. Πηγαίνουν σε µέντιουµ,
πνευµατιστές, παραδοσιακούς θεραπευτές και σε κάθε άλλο που θα τους διαβεβαιώσει, ότι πράγµατι
υπάρχει ζωή πέρα από τον τάφο. Η επιθανάτια µεταστροφή είναι πολύ συνηθισµένη και πολύ
αληθινή. Ο ληστής πάνω στο σταυρό στράφηκε στο Χριστό, καθώς πέθαινε. Θυµάµαι έναν άντρα µε
καρκίνο του πνεύµονα, που ήρθε στον Ξενώνα του Αγίου Ιωσήφ, ενώ βρισκόµουν εκεί. Κοίταξε τις
µοναχές και είπε: «Είµαι άθεος. Πρέπει να είµαι καθολικός για να είµαι εδώ»;
Του εξηγήσαµε, ότι άνθρωποι όλων των θρησκειών και αυτών χωρίς θρησκεία είναι το ίδιο
αποδεκτοί. ∆εν πιστεύω ότι τον ρώτησε κανένας ο,τιδήποτε σχετικά µε προσωπική πίστη ή πιστεύω,
µέχρι που δύο περίπου βδοµάδες αργότερα ξαφνικά ανακίνησε το θέµα και ζήτησε να δει έναν ιερέα.
Είχε υποστεί µία βαθιά µεταστροφή καθώς πλησίαζε το τέλος, χωρίς να ειπωθεί λέξη.
Περισσότερα στη ζωή από τη ζωή
Ως χριστιανός πιστεύω ότι υπάρχει ζωή µετά απ’ αυτήν εδώ κι ότι ο θάνατος είναι απλά η πύλη
από ένα φυσικό κόσµο, περιορισµένο σε τόπο και χρόνο, προς µία άλλη διάσταση. Ο Ιησούς δίδαξε
πολύ καθαρά, ότι όταν όλ’ αυτά έχουν τελειώσει, ο καθένας µας θα πρέπει να δώσει λογαριασµό για
το τι έχει κάνει µε τη ζωή του.
Ο Ιησούς µας έδειξε, επίσης, ότι κανένας από µας δεν είναι τέλειος: κανένας µας δεν µπορεί να
ευαρεστήσει το Θεό. Κανένας µας δεν είναι αρκετά τέλειος για να µπει στην παρουσία Του και να
ζήσει, όµως τα καλά νέα είναι ότι ο Θεός έχει γεφυρώσει το µεγάλο χάσµα ανάµεσα σε µας και σ’
Αυτόν στέλνοντας τον Ιησού. Τα πράγµατα, που εσύ κι εγώ έχουµε κάνει λάθος, έχουν αιώνιες
συνέπειες. Είµαστε υπεύθυνοι και η ποινή για ό,τι έχουµε κάνει, είναι τελικά θάνατος κι εξαφάνιση.
Ο Θεός, όµως, έστειλε τον Ιησού για να δεχτεί την τιµωρία, που θα ’πρεπε να είναι δική µας. Με
το να πεθάνει για µας, ο Ιησούς µας ελευθέρωσε από τις συνέπειες των δικών µας λαθών. Μέσω του
Ιησού, γι’ αυτούς που τον δέχονται και τον ακολουθούν, ο Θεός έχει επιλέξει να µας συγχωρήσει και
να καθαρίσει εντελώς τον κατάλογο των αµαρτιών. Μέσω του Ιησού καλούµε τον απρόσιτο, τον
ακατάληπτο, τον άπειρο Θεό Πατέρα µας.
Για µας που πιστεύουµε, η στιγµή του θανάτου είναι µία αλλαγή απ’ το να γνωρίζουµε εν µέρει
το Θεό και την αγάπη του, στο να είµαστε πλήρως και εντελώς στην παρουσία Του, µία εµπειρία του
ίδιου του ουρανού. Για κάποιον που ποτέ δε γνώρισε το Θεό και τα πράγµατα του Θεού, η Βίβλος
µας διδάσκει ότι η ζωή µετά το θάνατο θα είναι µία δυσάρεστη, άβολη απογοήτευση.
Αυτή η διδασκαλία σχετικά µε το τι συµβαίνει µετά το θάνατο υπήρξε ανέκαθεν ένα βασικό
κοµµάτι της εκκλησίας, αλλά αµέσως προκαλεί ερωτηµατικά στο µυαλό πολλών ανθρώπων, όταν
διαβάζουν πως πολλές εκκλησίες αρχίζουν ν’ ασχολούνται µε την προσφορά πρακτικής περίθαλψης
σε ανθρώπους µε AIDS. Αν οι χριστιανοί πιστεύουν, ότι µερικοί άνθρωποι θα βρεθούν χωρισµένοι
από το Θεό µετά το θάνατο, τότε σίγουρα θα θέλουν να βρουν κάθε άτοµο που πρόκειται να πεθάνει
και να του κηρύξουν το ευαγγέλιο;
Μιλούσα πρόσφατα µ’ ένα σηµαντικό µέλος µιας οργάνωσης για το AIDS, που συµπτωµατικά
έχει κι ο ίδιος AIDS. Είναι βουδιστής και παραδέχτηκε ανοιχτά µ’ ένα χαµόγελο, πως, όταν
βρισκόταν µε ανθρώπους που είχαν AIDS, αυτό που ήθελε να κάνει ήταν να τους µιλάει για την
πίστη του, αλλά ήξερε ότι δεν µπορούσε.
Τι θέλεις; Αν κάποιος µε AIDS ζητήσει να δει έναν ιερέα, ζητάει πνευµατική βοήθεια. Αν το
µόνο που ενδιαφέρεται να κάνει ο ιερέας, είναι να τον επισκεφτεί στο σπίτι για να µαγειρέψει, να
πλύνει τα ρούχα, να βοηθήσει µε τα παιδιά και να φέρει νερό, µπορείς να φανταστείς, ότι εύλογα θα
αισθανόταν απογοήτευση. Όµως, αν κάποιος µε AIDS ζητήσει κάποιον να τον βοηθήσει µε την
µπουγάδα και το µόνο που φαίνεται να θέλει να κάνει το άτοµο αυτό, είναι να µιλάει για θρησκεία,
µπορείς να φανταστείς ότι θα έχει καλό λόγο για να αισθάνεται ενοχληµένος.
Είναι πραγµατικό προνόµιο, να µπορείς να είσαι µε κάποιον που πλησιάζει στο τέλος της ζωής
του ή της ζωής της. Είναι µία ξεχωριστή ώρα, όπως θα γνωρίζουν όλοι όσοι έχουν σχέση µ’ αυτά. Οι
άνθρωποι είναι δικαιολογηµένα πολύ ευαίσθητοι στους άλλους που ορµούν µέσα µε αναισθησία
προς αυτόν που µπορεί να είναι πολύ αδύναµος για να πει «όχι» ή «σε παρακαλώ φύγε». Συχνά η
ταραχή βγαίνει αργότερα και το άτοµο που είναι άρρωστο κάνει έκκληση, για να µην ξανάρθει
κάποιο συγκεκριµένο άτοµο στο σπίτι του. Πίσω από το ευγενικό προσωπείο µπορεί να υπάρχει
πραγµατική αγωνία, που δεν εκφράζεται συχνά εκείνη τη στιγµή. Αν είσαι τρωτός, το
ξανασκέφτεσαι, πριν αντιδράσεις αρνητικά προς κάποιον από τον οποίο µπορεί να εξαρτάται η ζωή
σου.
Βοηθητικός ή απαίσιος;
Αν ένας γιατρός σε µία κλινική ζητήσει από µία εθελοντική οργάνωση ένα άτοµο για να
προσφέρει βοήθεια, περιµένει πρακτική βοήθεια, όχι έναν ιερέα. Αν φανεί ότι ένας συγκεκριµένος
εθελοντής βοηθός πέρασε όλη τη νύχτα (µπορεί να µην είναι αλήθεια παρά µονάχα κατά ένα µικρό
µέρος) προσπαθώντας να πετύχει τη µεταστροφή του ασθενή του, ο γιατρός µπορεί δικαιολογηµένα
να θυµώσει. Όσον αφορά τον ίδιο, η προσφορά υπηρεσίας προς την κοινότητα είναι εντελώς
άχρηστη.
Ο γιατρός δεν το θεωρεί αυτό υπηρεσία και θ’ ανησυχούσε πολύ, αν χρειαζόταν να ζητήσει ξανά
κάποιον άλλο, να έρθει από την ίδια οργάνωση. Ο ασθενής δεν το θεωρεί υπηρεσία, γιατί αυτό που
ήθελε, ήταν µια καλή παρέα κι ένα χέρι βοήθειας και αντ’ αυτού του ήρθε ένας κήρυκας.
Ο γιατρός βγάζει το συµπέρασµα, ότι το πρόγραµµα για το AIDS ενδιαφέρεται µονάχα να
υπηρετήσει τον τοπικό ιερέα µε το να προσπαθεί να µεταστρέψει τους ανθρώπους. Αν έτσι έχουν τα
πράγµατα, τότε ως γιατρός θα φροντίσει, ώστε όλοι να ξέρουν γι’ αυτούς τους απαίσιους ανθρώπους.
Φιλοξενούµενος και υπηρέτης
Υπάρχει ο σωστός χρόνος και ο σωστός τόπος για καθετί. Και όλα εξαρτώνται από την
κουλτούρα και τις συνήθειες του τόπου. Για παράδειγµα, σε πολλά µέρη της Ουγκάντα το επίπεδο
της αφιέρωσης είναι τόσο ισχυρό, που θα ήταν πολύ παράξενο για έναν επισκέπτη από ένα
εκκλησιαστικό πρόγραµµα για το AIDS να µην κάνει µία προσευχή σε κάθε επίσκεψη. Πράγµατι, αν
δεν προτείνεις εσύ να κάνεις µία προσευχή, το πιο πιθανό είναι ότι θα σου ζητηθεί να το κάνεις έτσι
κι αλλιώς. Η χριστιανική προσευχή στο σπίτι είναι ένα συνηθισµένο και αναµενόµενο κοµµάτι της
διακονίας στην τοπική κοινότητα. Η προσευχή είναι τρόπος ζωής. Όµως, στην Ταϊλάνδη ή σε µέρη
της Ινδίας οι απαιτήσεις µπορεί να είναι πολύ διαφορετικές. Και χρειάζεται να είµαστε πολύ
ευαίσθητοι σ’ αυτά τα πράγµατα.
Εξαρτάται πολύ από τη φύση της υπηρεσίας που έχεις αναγγείλει και στην οποία απευθύνονται οι
άνθρωποι. Ωστόσο, όποια και να είναι η κουλτούρα, όσο εχθρική κι αν είναι στη χριστιανική πίστη,
τα ακόλουθα ισχύουν πάντοτε:
Αν ετοιµάζεις σε κάποιον φαγητό τότε αυτός επειδή έχει παρατηρήσει ότι είσαι πάντα εκεί, ποτέ
δεν παραπονιέσαι, τον δέχεσαι ως άτοµο και χαίρεσαι να τον φροντίζεις αν κι αισθάνεται ότι δε
συµµερίζεσαι τις απόψεις του για τη ζωή, εξαιτίας όλων αυτών κι επειδή ξέρει ότι πηγαίνεις στην
εκκλησία, σε ρωτάει για την πίστη σου. Τότε αυτή είναι µία καλή στιγµή να µοιραστείς λίγη από την
ελπίδα που υπάρχει µέσα σου και ίσως να προσφέρεις πνευµατική παρηγοριά και ειρήνη.
Αυτός καθοδηγεί τη συζήτηση και θα ήταν βλακώδες και µη φιλικό να µην απαντήσεις στις
ερωτήσεις του. Μπορεί ν’ ανακαλύψεις, ότι στο πλαίσιο των δικών του αναζητήσεων, το βρίσκει
καθησυχαστικό να έχει κάποιον σαν και σένα κοντά του που έχει πίστη. Μπορεί ακόµα να δεις ότι
σου ζητάει να προσευχηθείς γι’ αυτόν· είναι εκπληκτικό πόσο συχνά ένας άθεος έχει πίστη στις
προσευχές κάποιου άλλου! Όµως, σ’ όλα αυτά η στάση σου πρέπει να είναι αυτή ενός υπηρέτη: πώς
µπορώ να σε βοηθήσω καλύτερα σήµερα; Να είσαι, επίσης, εκεί πάντα ως επισκέπτης και ποτέ να
µην παίρνεις τον έλεγχο. Παρεµπιπτόντως, ο βουδιστής που ανέφερα νωρίτερα, τελικά βρήκε την
πίστη στο Χριστό µ’ έναν ακριβώς τέτοιο τρόπο.
Η σχολική εκπαίδευση
Οι ίδιες αρχές ισχύουν και στη σχολική εκπαίδευση. Η δουλειά των σχολείων είναι µία πολλή
ευαίσθητη περιοχή, όπου ο καθένας έχει ισχυρές αντιλήψεις για το πώς θα πρέπει να γίνεται η
διδασκαλία για το σεξ και το AIDS. Και πάλι αυτό θα διαφέρει από χώρα σε χώρα, από περιοχή σε
περιοχή, από κοινότητα σε κοινότητα κι από σχολείο σε σχολείο. Οι άνθρωποι µπορεί να φοβούνται,
ότι κάποιοι ακτιβιστές θα προσπαθήσουν να χρησιµοποιήσουν την κρίση γύρω από το AIDS, για να
προωθήσουν ανάρµοστη χρήση των προφυλακτικών στα σχολεία ή να προωθήσουν ακραίες ηθικές
απόψεις και στάσεις.
Ένας εκπαιδευτικός σχολείου υπάρχει, ώστε, έπειτα από πρόσκληση του δασκάλου, να
υπηρετήσει το σχολείο ως επισκέπτης στην αίθουσα. Τα θέµατα που θα καλυφθούν, οι µέθοδοι και η
γενική προσέγγιση θα πρέπει να συµφωνηθούν εκ των προτέρων.
Το να δουλεύεις σε σχολεία είναι προνόµιο και δε θα ’πρεπε να είναι µία θέση για την προώθηση
προσωπικών πιστεύω χωρίς την έγκριση των οικοδεσποτών σου. Αν, ωστόσο, στο πλαίσιο του
µαθήµατος των θρησκευτικών ή της κοινωνικής αγωγής καλείται ένας εκπαιδευτικός από ένα
δάσκαλο ή µαθητή να παρουσιάσει την προσωπική του άποψη, για παράδειγµα πάνω στο θέµα της
χριστιανικής ελπίδας για τη ζωή µετά το θάνατο ή τη σεξουαλικότητα, τότε αυτό είναι ένα
διαφορετικό θέµα, όσο βέβαια παρουσιάζεται ως προσωπική άποψη ανοιχτή σε δηµόσια συζήτηση.
Αλλά όπως είπα, να καθοδηγείσαι σε όλα τα πράγµατα από το τοπικό σχολείο και τους δασκάλους
του. Συχνά θα σου παρέχουν πολλή περισσότερη ελευθερία απ’ όση θα είχες φανταστεί.
Εν συντοµία, λοιπόν, το AIDS είναι µία τροµερή αρρώστια που σκοτώνει ένα µεγάλο αριθµό
ανθρώπων, εξαπλώνεται µ’ έναν ιό µέσω της κοινής χρήσης συριγγών ή του σεξ µε µολυσµένους
ανθρώπους. Μας πλήττει σε δύο περιοχές, όπου είµαστε περισσότερο ευάλωτοι: στο ηθικό µας και
στη θνητότητά µας, και µας κάνει ν’ αναρωτιόµαστε τι κάνουµε και τι είµαστε.
Τώρα είναι ο καιρός για δράση.
Καιρός για δράση
Το πρώτο πράγµα που ίσως χρειαστεί να κάνεις, είναι να βάλεις τη δική σου ζωή σε τάξη. Το
βρίσκω καταθλιπτικό, όταν βλέπω πόσο πολλοί άνθρωποι ή µεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι σκέφτονται
το νόηµα της ζωής τους µόνο όταν η ζωή τους πλησιάζει στο τέλος της. Μήπως θα χρειαστείς µία
τελική διάγνωση πριν βάλεις σε τάξη το σπίτι σου; Ίσως χρειαστεί να πάρεις σήµερα επείγουσες
αποφάσεις, για ν’ αλλάξεις τη σεξουαλική σου ζωή ή το να κάνεις ενέσεις ναρκωτικών, όπως επίσης
να σκεφτείς τι είναι σηµαντικό για σένα.
Τι είναι σηµαντικό για σένα;
Τι θα σε κάνει πραγµατικά ευτυχισµένο µακροπρόθεσµα; Ποιες είναι οι πιο σηµαντικές σου
σχέσεις; ∆εν εννοώ αυτόν το χρόνο, αλλά στη διάρκεια των εποµένων χρόνων. Γνωρίζεις, ποιοι είναι
οι αληθινοί σου φίλοι και σε ποιον ανήκεις;
Αυτές είναι σηµαντικές ερωτήσεις. Πολλοί άνθρωποι, αφού έχουν γίνει χριστιανοί λένε : «Αν
ήξερα τότε, αυτά που ξέρω τώρα, η ζωή µου δε θα ήταν ποτέ σε τέτοιο χάλι». Η τραγωδία είναι, ότι
συνήθως χρειάζεται µία θανατηφόρα αρρώστια ή ένα σχεδόν µοιραίο ατύχηµα, για να µπορέσει
κάποιος να σκεφτεί και να αισθανθεί σωστά. Οι περισσότεροι άνθρωποι που γνωρίζεις, είναι πιθανώς
αρκετά χαρούµενοι αυτή τη στιγµή, ώστε να ορµούν µέσα στη ζωή από τη µία σχέση στην άλλη, τη
µία δουλειά στην άλλη, χωρίς κανένα µακροχρόνιο σχέδιο στο νου, ζώντας απλά για εκείνη τη µέρα.
Οι άνθρωποι, όµως, που ζουν µ’ αυτό τον τρόπο συχνά βρίσκουν τους εαυτούς τους
ξεβρασµένους στην ακτή. Κάποια γυναίκα ανακαλύπτει στα τριάντα οχτώ της, ότι ο άντρας µε τον
οποίο συζεί, που της υποσχέθηκε γάµο και παιδιά, πηγαίνει µε µία άλλη γυναίκα για τα δύο
τελευταία χρόνια και πρόκειται να την εγκαταλείψει. Ένας άντρας ανακαλύπτει ότι έχει πετύχει το
όνειρο της επιχείρησής του, αλλά µε κόστος να χάσει τη γυναίκα και τα παιδιά του. Ανακαλύπτει
πολύ αργά πως τα λεφτά αγοράζουν αρκετή προσοχή, αλλά καθόλου φίλους. Ένας άλλος άντρας
ανακαλύπτει έπειτα από µία σειρά σχέσεων, ότι είναι µπερδεµένος και δεν είναι βέβαιος για το τι
είναι πια αγάπη.
Ζώντας στο έπακρο τη ζωή
Είσαι σηµαντικός. Πιστεύω ότι δηµιουργήθηκες για ένα σκοπό και ότι θα βρεις τη µεγαλύτερή
σου ευτυχία, όταν βρεις αυτόν το σκοπό για τον εαυτό σου. Ένα µέρος αυτού έχει σχέση µε το ν’
αρχίσεις να ζεις για τους άλλους. Ο Ιησούς είπε, ότι ο µόνος τρόπος για να βρεις τον αληθινό σου
εαυτό, δηλαδή να γίνεις αληθινά ανθρώπινος, είναι να χάσεις τον εαυτό σου, όχι να γίνεις ένα
παθητικό χαλάκι, όπου όλοι οι άλλοι θα µπορούν να πατάνε πάνω, αλλά µε το να παραιτηθείς του
δικαιώµατός σου να κυβερνάς εσύ τη ζωή σου και να προσκαλέσεις τον Ιησού να σου δείξει πώς να
ζεις τη δική Του ζωή. Πιστεύω ότι ο Θεός έχει ένα σχέδιο για σένα και ότι επειδή σε αγαπάει, το
σχέδιό Του είναι αυτό που θα σε κάνει αληθινά ευτυχισµένο.
Το πιο σηµαντικό µέρος αυτού του σχεδίου είναι, ότι θέλει να Τον γνωρίσεις προσωπικά, ως φίλο
σου, και ότι θέλει να έχεις νέα δύναµη και εσωτερικά εφόδια, ώστε να µπορείς να ζεις τη ζωή στο
έπακρο. Αυτό φέρνει πληρότητα και µερικές φορές φυσική θεραπεία.
Να συµµετέχεις
∆εύτερον, υπάρχει κάποιος τοµέας δράσης στον οποίο µπορείς να πάρεις µέρος, που θα παρείχε
πρακτική βοήθεια σ’ εκείνους που έχουν AIDS. Ίσως να θελήσεις να γίνεις εθελοντής για να
επισκέπτεσαι κάποιον που είναι άρρωστος ή να βοηθήσεις στην υποστήριξη των οικογενειών τους. Ή
ίσως να θελήσεις να σώσεις ζωές, µε το να λες στους ανθρώπους πώς να προστατεύουν τους εαυτούς
τους από τον ιό HIV. Γιατί να µη µιλήσεις σε άλλους στην εκκλησία σου ή σε άλλους ανθρώπους,
που συµµετέχουν ήδη σε κάποια χριστιανική προσπάθεια για το AIDS και να τους προσφέρεις το
χρόνο σου. Θα βρεις πολλά πράγµατα, που θα σε βοηθήσουν, στην ιστοσελίδα της ∆ιεθνούς
Συµµαχίας ACET. Μπορείς να τα κατεβάσεις και να τα εκτυπώσεις.
Τι µπορεί να γίνει;
Ξεκίνα µε ό,τι έχεις. Πρόσφατα επισκέφθηκα ένα σχολείο για τα ορφανά του AIDS κι ένα
«πρόγραµµα δηµιουργίας εισοδήµατος», το οποίο ξεκίνησε από έξι γιαγιάδες σε µία πολύ φτωχή
περιοχή της Ουγκάντα. Ξεκίνησαν µε ό,τι είχαν και συνέχισαν µόνες τους, κινητοποιώντας σταδιακά
κι άλλους στο χωριό και σιγά σιγά το έργο εδραιώθηκε. Έβαλαν στην άκρη λεφτά κι αγόρασαν µία
αγελάδα. Τα έσοδα από το γάλα της αγελάδας χρησιµοποιούνται για την πληρωµή των εξόδων του
σχολείου. Σταδιακά έφτιαξαν τούβλα και αντικατέστησαν την αχυρένια στέγη που στηριζόταν σε
πασσάλους µ’ ένα µικρό κτίριο. Αργότερα έχτισαν ακόµα ένα. Άρχισαν να διδάσκουν τα παιδιά, όσο
καλύτερα µπορούσαν, στον ελεύθερό τους χρόνο. Όλοι βοηθούσαν. Κάποιοι έφερναν φαγητό, άλλοι
µαγείρευαν, άλλοι µετέφεραν καθηµερινά νερό, για να µπορούν να πιουν τα διψασµένα παιδιά. Οι
γιαγιάδες κατάλαβαν, ότι χρειαζόταν κάποια εκπαίδευση και πήγαν να παρακολουθήσουν
κυβερνητικά προγράµµατα, για ν’ αποκτήσουν τα βασικά προσόντα. Ήρθε ένας επισκέπτης και τους
έδωσε χρήµατα για να πάρουν ρεύµα. Ένας άλλος προµήθευσε το σωλήνα για τρεχούµενο νερό.
Ένας άλλος τους έδωσε µία ραπτική µηχανή για την εκπαίδευση των µεγαλύτερων κοριτσιών … και
σταδιακά το έργο αυξήθηκε.
Κάθε εκκλησία µπορεί να κάνει κάτι, για να ενθαρρύνει τα µέλη να βοηθήσουν. Όπως είπε
κάποτε ο Τζορτζ Χόφµαν, ο ιδρυτής της οργάνωσης Tear Fund: «∆εν µπορείς ν’ αλλάξεις ολόκληρο
τον κόσµο, αλλά µπορείς ν’ αλλάξεις τον κόσµο κάποιου κάπου στον κόσµο».
Πήγαινε και σώσε τη ζωή κάποιου σήµερα.
Πήγαινε σήµερα µε φαγητό σε κάποια οικογένεια που έχει χτυπηθεί από AIDS.
Πήγαινε και παρηγόρησε σήµερα µία χήρα ή ένα ορφανό.
Πήγαινε κι ενθάρρυνε σήµερα κάποιον, που δίνει τη ζωή του σε διακονία για το AIDS.
Προσευχήσου για την προστασία τους απ’ το Θεό και τη φροντίδα του Θεού.
Και µπορεί να είσαι µέρος της απάντησης σ’ εκείνες τις προσευχές!
Πρακτική βοήθεια
Τρίτον, ίσως να θελήσεις να µιλήσεις σε κάποιον σχετικά µε µερικά θέµατα που θίχτηκαν σ’ αυτό
το βιβλίο. Για παράδειγµα, ίσως ν’ ανησυχείς ότι έχεις µολυνθεί εσύ ή κάποιος που ξέρεις. Ίσως να
χρειαστεί να µιλήσεις στον πνευµατικό σου ή στο γιατρό σου, για να πάρεις τη συµβουλή ενός
ειδικού που χρειάζεσαι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ
Τι µπορούµε να κάνουµε;
Καιρός για δράση
Καλή Πρακτική σε προγράµµατα HIV/AIDS
Του Μαρκ Φόρσοου – Ιεραποστολή της Αφρικανικής
Ενδοχώρας (Africa Inland Mission)
Τι µπορούµε να κάνουµε; Πώς µπορούµε εσείς κι εγώ να κάνουµε κάτι µε σηµασία; Πρώτον, πάντα
να ξεκινάς µ’ αυτό που ήδη έχεις. Είναι µια αρχή της Γραφής. Το έργο του Θεού που γίνεται µε τον
τρόπο του Θεού δεν έχει ποτέ έλλειψη από τη φροντίδα του Θεού, όπως είπε κάποτε ο διάσηµος
ιεραπόστολος στην Κίνα Χάτσον Τέιλορ. Τι σε καλεί, λοιπόν, ο Θεός να κάνεις; Τι έχει βάλει στην
καρδιά σου;
∆ε χρειάζεσαι ούτε κεφάλαιο ούτε κάποια µεγάλη οµάδα για να ξεκινήσεις. ∆εν κοστίζει τίποτα,
να ενδιαφερθείς για ένα φίλο ή γείτονα, ούτε το να µιλήσεις στα δικά σου παιδιά και στους
συναδέλφους σου για τον ιό HIV και το AIDS, ούτε το να συµπεριλάβεις ζητήµατα που αφορούν τον
ιό HIV στα προγράµµατα διδασκαλίας σου στην εκκλησία, ή στα προγράµµατα εργασιακής
εκπαίδευσης, ή στο σχολικό πρόγραµµα. Μαζί µπορούµε να πετύχουµε κάτι σηµαντικό.
Ίσως να µην µπορείς να σώσεις ολόκληρο τον κόσµο, όµως µπορείς να σώσεις κάποιον κάπου
από το να κολλήσει τον ιό HIV. Ίσως να µην µπορείς να βοηθήσεις όλους όσοι έχουν τον ιό HIV ή
που έχουν ορφανέψει εξαιτίας του, αλλά µπορείς να προσφέρεις πρακτική βοήθεια και ενθάρρυνση
σε µερικούς και µπορείς να συµµετέχεις σε άλλα προγράµµατα που ήδη τρέχουν. Να τα κάνεις,
όµως, όλα σε συνεργασία µε άλλους. Τέτοιου είδους έργο µπορεί να είναι πιεστικό, εξαντλητικό και
µοναχικό και θα χρειαστείς ανθρώπους να υποστηρίζουν κι εσένα.
Υπάρχουν µεγαλύτερα προγράµµατα; Έχουν αναπτυχθεί χιλιάδες προγράµµατα, τυπώθηκαν
αµέτρητες εκθέσεις και ξοδεύτηκαν εκατοµµύρια δολάρια στη µάχη κατά του HIV/AIDS. Παρόλ’
αυτά, η εξάπλωση της πανδηµίας συνεχίζεται µε γρήγορο ρυθµό. Πολλές κυβερνήσεις και µη
κυβερνητικές οργανώσεις αναγνωρίζουν τώρα, ότι οι στρατηγικές τους αποτυχαίνουν ν’ ανακόψουν
το κύµα, ωστόσο συνεχίζουν ν’ αντλούν χρήµατα µονάχα για τη διανοµή προφυλακτικών κι
εκστρατείες ενηµέρωσης που γίνονται µία φορά, κανένα από τα οποία δεν ασχολείται µε
προβλήµατα που σχετίζονται µε τη φτώχεια, την εκπαίδευση, τα δικαιώµατα των γυναικών κι
ευρύτερα ζητήµατα τρόπου ζωής.
Να µερικές ιστορίες για να ενθαρρυνθείς· να θυµάσαι ότι αυτά είναι µαθήµατα από διαφορετικές
χώρες, που χρειάζονται προσεκτική προσαρµογή στη δική σου κατάσταση. Ωστόσο, οι
περιπτωσιολογικές µελέτες φανερώνουν πολλά κοινά σηµεία που είναι ζωτικής σηµασίας.
Καθεµιά απ’ αυτές τις ιστορίες έχει µία µικρή αρχή: ένα άτοµο που έχει αγγιχτεί από την αγάπη
του Θεού και είναι βαθιά επηρεασµένο απ’ αυτό που κάνει το AIDS στον κόσµο, που Αυτός
δηµιούργησε. Άνθρωποι που αισθάνθηκαν ότι έπρεπε να κάνουν κάτι, και οι οποίοι άρχισαν,
συνήθως µε σχεδόν τίποτα, ένα βήµα τη φορά, ακολουθώντας το κάλεσµα του Θεού, σε συνεργασία
µε άλλους και µαθαίνοντας απ’ αυτούς γύρω τους, καθώς πήγαιναν. Σε πολλές περιπτώσεις ο δρόµος
ήταν µακρύς, επειδή υπήρχαν λίγα πρότυπα ρόλων για τέτοια προγράµµατα εκείνη την εποχή. Τώρα,
όµως, τα προγράµµατα που αυτοί ξεκίνησαν, αποτελούν έµπνευση και πρακτική ενθάρρυνση σε µας
και µας επιταχύνουν στις δικές µας διαδροµές.
Περιπτωσιολογία περίθαλψης – FACT Ζιµπάµπουε
Μπροστά σ’ ένα υψηλό επίπεδο ανάγκης και περιορισµένων ιατρικών πόρων, ο ∆ρ. Τζεφ
Φόστερ, ένας παιδίατρος στη Ζιµπάµπουε, ίδρυσε την «Ένωση για την Περίθαλψη Οικογενειών µε
AIDS» (στα αγγλικά FACT: Family AIDS Caring Trust) στο Μουτάρε της Ζιµπάµπουε, βλέποντας
την επιτακτική ανάγκη να κινητοποιηθεί η τοπική κοινότητα για την προσφορά περίθαλψης.
Προσεγγίστηκαν εκκλησίες, που είχαν άτοµα που ήθελαν να εκπαιδευτούν, ώστε να παρέχουν
βοήθεια σε οικογένειες και γείτονες στις κοινότητές τους. Τα προγράµµατα περίθαλψης στο σπίτι της
FACT συντονίζονται από έµπειρους ανθρώπους, που εργάζονται στον τοµέα υγείας, οι οποίοι είναι
υπεύθυνοι για τις τοπικές οµάδες. Κάθε οµάδα έχει ως υπεύθυνό της έναν εθελοντή, που καθοδηγεί
άλλους εθελοντές από την τοπική εκκλησία, οι οποίοι παρέχουν την περίθαλψη σ’ εκείνους που τη
χρειάζονται στις περιοχές τους.
Η εκπαίδευση των εθελοντών αποτελείται από βασική συµβουλευτική και ικανότητες
περίθαλψης. Οι ικανότητες περίθαλψης, που απαιτούνται, για ανθρώπους που βρίσκονται άρρωστοι
στο σπίτι είναι: λούσιµο και προσωπική υγιεινή, πλύσιµο ρούχων και σεντονιών, καθάρισµα σπιτιού,
προµήθεια κατάλληλου φαγητού και φροντίδα και επίδεση µικρών τραυµάτων. Ενώ ο κύριος σκοπός
των εθελοντών είναι, να φροντίζουν αυτούς που έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV, είναι επίσης
εκπαιδευµένοι να περιθάλπουν όλους, όσοι πάσχουν από ανίατες ασθένειες ή είναι ετοιµοθάνατοι,
π.χ. άτοµα µε φυµατίωση, διαβήτη ή απλά γεράµατα. ∆εν το βρήκαν σωστό να επισκέπτονται µονάχα
εκείνους, που ήταν άρρωστοι εξαιτίας του ιού HIV, χωρίς να ενδιαφέρονται για τους γείτονές τους
που ήταν εξίσου άρρωστοι, αν και όχι απαραιτήτως θετικοί στον ιό HIV.
Πάνω απ’ όλα, είναι απαραίτητο ν’ αναγνωρίσουν οι εθελοντές, ότι οι ανάγκες εκείνων που
επισκέπτονται δεν είναι αµιγώς φυσικές, αλλά επίσης συναισθηµατικές και πνευµατικές. Οι
εθελοντές προέρχονται από την τοπική κοινότητα και συχνά είναι οι γείτονές τους, που περιθάλπουν.
Ο σχηµατισµός σχέσεων υπηρεσίας αποτελεί τη βάση για καλή πρακτική και υποστηρικτική
συµβουλευτική.
Η πλειοψηφία των επισκεπτόµενων ζουν µε µέλη των οικογενειών τους και ο ρόλος των
εθελοντών είναι να υποστηρίξουν κι αυτούς. Παρέχουν συµβουλές, για το πώς ν’ αντιµετωπίσουν
διάφορες µολύνσεις, που σχετίζονται µε τον ιό HIV, καθώς και πληροφορίες για άλλες ανεπίσηµες κι
επίσηµες υπηρεσίες που υπάρχουν και πώς µπορούν να έχουν πρόσβαση σ’ αυτές. Πολύ σηµαντικό,
επίσης, είναι το γεγονός ότι οι εθελοντές παρέχουν συναισθηµατική και πνευµατική υποστήριξη και
σ’ εκείνους που φροντίζουν την οικογένεια.
Μέσω αυτής της σχετικά χαµηλών ειδικών ικανοτήτων και χαµηλού κόστους οµάδας ένας
µεγάλος αριθµός ανθρώπων είναι ικανός να δεχτεί βοήθεια, χρησιµοποιώντας τους παραδοσιακούς
µηχανισµούς περίθαλψης της οικογένειας και της κοινότητας. Μέσω εθελοντών, κάθε εκκλησία έχει
τη δυνατότητα να προσεγγίσει την κοινότητά της, για να υπηρετήσει και να υποστηρίξει οικογένειες,
γείτονες και άλλους, που περιθάλπουν τους δικούς τους ανθρώπους. Οι εθελοντές συνεισφέρουν
στην ανάπτυξη του προγράµµατος µε συλλογή δεδοµένων και µε τη συµµετοχή τους στις
συναντήσεις για σχεδιασµό και λήψη αποφάσεων. Αυτή είναι µία καλή πρακτική: κάνε να
συµµετέχουν άτοµα, που είναι τα πιο κοντινά σ’ αυτούς που χρειάζονται βοήθεια.
Η περίθαλψη στο σπίτι βοηθάει εκείνους που έχουν τη µεγαλύτερη ανάγκη βοήθειας στις δικές
τους περιοχές. Ωστόσο, η παροχή µονάχα πρακτικής περίθαλψης καλύπτει µόνο φυσικές ανάγκες.
Υπάρχουν, επίσης, πολύ πραγµατικές συναισθηµατικές ανάγκες καθώς οι άνθρωποι αντιµετωπίζουν
προκατάληψη και απόρριψη, και πνευµατικές ανάγκες καθώς αντιµετωπίζουν το θάνατο. Συνεπώς, η
περίθαλψη πρέπει να περιλαµβάνει τη συµβουλευτική του ατόµου από εργαζόµενους µε κατάλληλη
εκπαίδευση και υποστήριξη.
Για χριστιανικές οργανώσεις, η περίθαλψη και η συµβουλευτική στο σπίτι µπορεί να είναι
ευκαιρία για την ανεύρεση της πίστης, καθώς οι άνθρωποι χωρίς καµία ανθρώπινη ελπίδα
ανακαλύπτουν την αιώνια ελπίδα µέσω του Χριστού. Η περίθαλψη για ένα Α.Μ.Ε. (Άτοµο Με
AIDS, στα αγγλικά: PWA person with aids) είναι µία ικανή µορφή συµµερισµού της αγάπης του
Χριστού µε πρακτικό τρόπο µέσα στην κοινότητα και µερικές φορές αυτό µπορεί να οδηγήσει στην
αποδοχή του Ιησού µε φυσικό τρόπο, ο Οποίος είναι τον κίνητρό µας γι’ αυτήν την περίθαλψη.
Η βασική φυσική περίθαλψη των άρρωστων ανθρώπων είναι µία ολοφάνερη ανάγκη που πρέπει
να καλυφθεί. Η αποκατάσταση από το στιγµατισµό, η οµαλοποίηση και η αποδοχή του από την
οικογένεια, τους φίλους και την κοινότητα είναι επίσης ανάγκες, αν και όχι άµεσα φανερές. Όλες
µπορούν να καλυφθούν µε εθελοντές επισκέπτες, που περιθάλπουν ανθρώπους στο σπίτι, χαµηλού
κόστους, ωστόσο εκπαιδευµένους, οι οποίοι υποστηρίζονται και καθοδηγούνται σωστά.
Η περίθαλψη που παρέχεται από τους εθελοντές και στηρίζεται στις σχέσεις, φυσικά δίνει
ευκαιρίες για την αύξηση της ευρύτερης ενηµέρωσης και κατανόησης σχετικά µε τον ιό HIV/AIDS
και ιδιαίτερα για το πώς µεταδίδεται και προλαµβάνεται. Η πρόληψη του HIV/AIDS, που
διαµορφώνεται µέσα από το πλαίσιο της περίθαλψης, κάνει συχνά ευκολότερα τα πράγµατα, ώστε να
µιλήσουµε για ευαίσθητα κοινωνικά και ηθικά ζητήµατα. Άνθρωποι των οποίων οι φίλοι ή η
οικογένεια έχει προσβληθεί αντιµετωπίζουν την πραγµατικότητα της νόσου και, συνεπώς, έχουν την
τάση ν’ ακούν και ως επακόλουθο να µεταβιβάζουν την πληροφορία σε άλλους. Για µία οργάνωση,
που ασχολείται µε το AIDS και εργάζεται στην πρόληψη, ένας από τους καλύτερους τρόπους
εισόδου στην κοινότητα είναι η περίθαλψη, η οποία συνήθως δίνει και αξιοπιστία στο έργο της.
Περίληψη σχετικά µε την περίθαλψη
• -Η περίθαλψη, που βασίζεται στην κοινότητα, προσεγγίζει περισσότερους ανθρώπους.
•
-Τα άτοµα µε AIDS προτιµούν να περιθάλπονται στο σπίτι τους.
•
-Να είσαι προετοιµασµένος να περιθάλψεις εκείνους που έχουν πολλές διαφορετικές αρρώστιες,
όχι µονάχα εκείνους που έχουν HIV/AIDS.
•
-Οι οικογένειες, οι φίλοι, οι κοινότητες και οι εθελοντές είναι µέσα περίθαλψης.
•
-Το έργο πρέπει να ανήκει στις κοινότητες και γι’ αυτό πρέπει να τις συµβουλεύονται από την
αρχή και καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράµµατος.
•
-Η περίθαλψη µέσα στην κοινότητα παρέχει ευκαιρίες για εκπαίδευση σχετικά µε την πρόληψη.
•
-Η περίθαλψη µέσα στην κοινότητα είναι συχνότερα φθηνότερη από αυτήν σε νοσοκοµείο.
•
-Η περίθαλψη πρέπει να είναι ολιστική: φυσική, συναισθηµατική, κοινωνική και πνευµατική.
•
-Η αποτελεσµατική περίθαλψη µέσα στην κοινότητα συνδέεται επαρκώς µε άλλες υπηρεσίες και
έργα µε τα οποία συνεργάζεται π.χ. τοπικά νοσοκοµεία.
•
-Οι κοινότητες έχουν πολλούς πόρους τους οποίους µπορεί κάποιος ν’ αντλήσει.
Περίληψη σχετικά µε τη χρήση εθελοντών
• -Κάνε την ερώτηση: είναι κατάλληλη η χρήση εθελοντών, πώς, πού και σε ποια έκταση;
•
-Από την αρχή πρέπει να καθιερωθούν κριτήρια επιλογής. Το κίνητρο είναι το κλειδί.
•
-Σχετική µε το αντικείµενο εκπαίδευση στο ξεκίνηµα και καθ’ όλη τη διάρκεια του
προγράµµατος.
•
-Παρακολούθηση και υποστήριξη των εθελοντών καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράµµατος.
•
-Συµµετοχή στο σχεδιασµό και στη λήψη αποφάσεων.
•
-Σαφείς παράµετροι για τους εθελοντές σχετικά µε το τι απαιτείται απ’ αυτούς και πότε θα πρέπει
ν’ απευθύνονται στο έµµισθο προσωπικό.
•
-Τακτική οµαδική και ατοµική παρακολούθηση και υποστήριξη των εθελοντών από την
οργάνωση. Οι άνθρωποι είναι ο µεγαλύτερος και πολυτιµότερος πόρος.
Ζητήµατα σχετικά µε τη συµβουλευτική
• -Είναι κύριο µέρος της περίθαλψης και της πρόληψης.
•
-Η εκπαίδευση είναι ζωτικής σηµασίας.
•
-Το ίδιο και η επίβλεψη και τα σαφή όρια, µε άλλα λόγια, να ξέρει κάποιος πότε να σταµατήσει
και σε ποιον να προωθήσει τα ζητήµατα.
Περιπτωσιολογία Πρόληψης – ACET Ουγκάντα
Ο στόχος κάθε έργου περίθαλψης και πρόληψης του HIV/AIDS θα πρέπει να είναι η µείωση της
εξάπλωσής του. Να ποια είναι η µεγαλύτερη πρόκληση για εκείνους που συµµετέχουν σ’ ένα έργο,
που σχετίζεται µε τον ιό HIV: ξοδεύεις τους ίδιους πόρους και την ίδια προσπάθεια στο να σώζεις
ζωές, µε αυτούς που είναι απαραίτητοι για τη φροντίδα εκείνων που επηρεάζονται; Έχεις µονάχα τη
σηµερινή µέρα για να σώσεις τη ζωή κάποιου και τα επόµενα 10 χρόνια για να σχεδιάσεις την
περίθαλψή του. Πρέπει να κάνουµε ό,τι µπορούµε για να πολεµήσουµε αυτό το τροµερό πρόβληµα.
Τα προγράµµατα περίθαλψης, ενώ είναι απολύτως απαραίτητα, δεν είναι απάντηση από µόνα τους
στην εξάπλωση του AIDS.
Η αλλαγή, όµως, του τρόπου ζωής είναι µία πραγµατική πρόκληση. Οι εκστρατείες ενηµέρωσης
και η εκπαίδευση για το HIV/AIDS από µόνες τους έχουν περιορισµένη επιρροή στην αλλαγή της
υψηλής επικινδυνότητας των δραστηριοτήτων των ατόµων. Το ότι ένα άτοµο ενηµερώθηκε, δε
σηµαίνει απαραίτητα ότι το άτοµο κατανοεί, ανταποκρίνεται ή επιθυµεί ν’ αλλάξει τον τρόπο ζωής
του.
Η ACET της Ουγκάντα, κάτω από τη σηµερινή ηγεσία του Ντέιβιντ Καµπίσα, έχει αναπτύξει
αποτελεσµατικές εφαρµογές, που τώρα χρησιµοποιούνται παντού στην Αφρική και µέχρι την Ινδία.
Όπως και τα άλλα µέλη της οµάδας του, ο Ντέιβιντ δεν µπορούσε να βλέπει τους ευπαθείς, όπως τα
παιδιά που πηγαίνουν σχολείο, τις γυναίκες και τα παιδιά του δρόµου, να εκτίθενται σε ολοένα και
µεγαλύτερο κίνδυνο να µολυνθούν. Η οµάδα της ACET στην Ουγκάντα ανέπτυξε ένα πρόγραµµα
τριών κατευθύνσεων, για να βοηθήσει στην αποτελεσµατική και µόνιµη αλλαγή τρόπου ζωής.
Α. Πληροφόρηση:
Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν τα γεγονότα. Αυτό πρέπει να σχεδιαστεί µε τέτοιο τρόπο, ώστε να
καλύπτει ατοµικές και τοπικές ανάγκες. Θα πρέπει να µπορεί να καλύπτει κενά στην πληροφόρηση
και να θέτει τις βάσεις για την κατανόηση των ιατρικών, κοινωνικών, οικονοµικών, πολιτισµικών και
πνευµατικών ζητηµάτων σχετικών µε το HIV/AIDS. Όµως, τα γεγονότα από µόνα τους σπάνια θ’
αλλάξουν τον τρόπο ζωής.
Β. Αναγνώριση:
Να βοηθήσουν τα άτοµα, να κατανοήσουν τους υψηλής επικινδυνότητας τρόπους ζωής που έχουν ή
µπορεί να έχουν. Να βοηθήσουν τους ανθρώπους, να κάνουν σηµαντικές αλλαγές σε σχέση µε τον
τρόπο ζωής τους, κατανοώντας τις επιλογές και τις συνέπειες συγκεκριµένων πρακτικών. Αυτή η
µέθοδος βρίσκεται σε αντίθεση µε τη «Μέθοδο του Φόβου» πολλών εκστρατειών για το HIV/AIDS.
Γ. Αλληλεπίδραση:
Όταν έχουν παρουσιαστεί οι επιλογές, τότε το άτοµο ενθαρρύνεται να τις σκεφτεί. Αυτές έχουν
σχέση µε την κοινωνική αγωγή, που µειώνει την ευπάθεια στη µόλυνση και δίνει τη δυνατότητα στο
άτοµο να συνάψει µακροχρόνιες ικανοποιητικές σχέσεις, να αναλάβει την ευθύνη για τη
συµπεριφορά του, να έχει αυτοπεποίθηση στο να παίρνει αποφάσεις και να ζει µε βάση αυτές
σεβόµενο την αξία των άλλων.
Καθώς η ACET της Ουγκάντα ανέπτυσσε το έργο της σχετικά µε την πρόληψη του HIV/AIDS,
σύντοµα έγινε προφανές ότι το HIV/AIDS δεν µπορούσε ν’ αντιµετωπιστεί ξεχωριστά και ήταν
απαραίτητο ν’ ασχοληθούν µε τη γενική σεξουαλική εκπαίδευση και, ιδιαίτερα, µε την ανάπτυξη των
ατοµικών σχέσεων µέσω της ανάπτυξης της προσωπικής αξίας και της υψηλής εκτίµησης των
άλλων. Αυτές είναι ικανότητες, που είναι αποφασιστικής σηµασίας, όχι µόνο για την πρόληψη του
HIV/AIDS, αλλά και για την ανάπτυξη κάθε ατόµου.
Η ACET της Ουγκάντα περιγράφει τις ικανότητες ως ”τυπική και άτυπη διδασκαλία των
αναγκαίων ικανοτήτων για επιβίωση”, για να ζούµε µε άλλους και να προοδεύουµε σε µία
πολύπλοκη κοινωνία. ∆εν µπορεί πλέον να θεωρείται δεδοµένο, ότι αυτές οι ικανότητες
µεταβιβάζονται αυτόµατα, όπως γινόταν στο παρελθόν». (Εκπαίδευση Κοινωνικής Αγωγής για
Υπεύθυνη Συµπεριφορά ανάµεσα σε Εφήβους, ACET Ουγκάντα). Πολλές υπάρχουσες πολιτισµικές
διδασκαλίες µπορεί να µην προετοιµάσουν τους ανθρώπους για τις νέου είδους πιέσεις.
Για παράδειγµα, µε την αυξηµένη αστυφιλία οι άνθρωποι αντιµετωπίζουν νέες οικονοµικές και
κοινωνικές πιέσεις, ενώ οι παραδοσιακές κοινωνικές δοµές γκρεµίζονται. Η ανάπτυξη των
κοινωνικών ικανοτήτων από ανθρώπους (ιδιαίτερα από τους πιο ευπαθείς, όπως νέοι άνθρωποι και
γυναίκες) µπορεί να τους εφοδιάσει, ώστε ν’ ανταποκριθούν πιο θετικά στις προκλήσεις που
αντιµετωπίζουν στη ζωή.
Πώς µαθαίνονται οι κοινωνικές ικανότητες
Η ACET της Ουγκάντα χρησιµοποιεί αλληλεπιδραστικές µεθόδους διδασκαλίας για να
προκαλέσει τους ανθρώπους, να σκεφτούν και να συζητήσουν ζητήµατα που τους επηρεάζουν,
βοηθώντας τους να αναλύσουν καταστάσεις που θ’ αντιµετωπίσουν και τον τρόπο που θα
ανταποκριθούν. Η πίεση από άτοµα της ίδιας οµάδας είναι πολύ αποτελεσµατική στο ν’ αναπτύξει
τον τρόπο σκέψης και κοινωνικής αντίληψης του ατόµου. Αυτό µπορεί να είναι και αρνητικό και
θετικό. Ο ρόλος της εκπαιδευτικής οµάδας είναι, ν’ αναπτύξει οµαδικό τρόπο σκέψης, που θα
βοηθήσει στην ενίσχυση και στη διατήρηση θετικής και υγιούς συµπεριφοράς.
•
-Συγκεκριµένες συζητήσεις σε οµάδες.
•
-∆ηµόσιες συζητήσεις και συζητήσεις σε οµάδες.
•
-Κινηµατογραφικές ταινίες, οµιλίες, φωτογραφικές διαφάνειες και βίντεο. «Μην περιµένεις οι
ταινίες να µιλήσουν από µόνες τους», όµως µπορούν να προκαλέσουν καλές συζητήσεις.
•
-Ερωτηµατολόγια.
•
-Οµιλίες, όχι µακροσκελείς διαλέξεις, αλλά σύντοµες και πάνω σε σύγχρονα ζητήµατα.
Υπάρχουν κοινές αρχές για εκπαιδευτικούς που µπορούν να χρησιµοποιήσουν κατά τη διάρκεια
της µαθησιακής διαδικασίας:
•
-Το ζήτηµα δεν είναι πρωταρχικά ενηµερωτικό, αλλά βοηθάει στην αλλαγή της προσωπικής και
κοινωνικής συµπεριφοράς.
•
-Προσοχή στις ευπαθείς οµάδες, ειδικά στις γυναίκες και στους νέους ανθρώπους. Ερεύνησε τις
ανάγκες τους.
•
-Αφοσίωση στους ανθρώπους.
•
-Σεβασµό στον ακροατή και στις απόψεις του.
•
-Συνεργατική και όχι ανταγωνιστική µάθηση.
•
-Σηµασία στην εκπαίδευση των ανθρώπων της ίδιας οµάδας.
•
-Αλληλεπιδραστικές µέθοδοι µάθησης.
•
-Χρόνος για σκέψη.
•
-Σαφήνεια του µηνύµατος.
•
-Οικοδόµηση σχέσεων.
•
-Εκπαίδευση άλλων για να βοηθήσουν στη διαδικασία, π.χ. εκπαιδευτές ατόµων της ίδιας
οµάδας.
Το Ευαγγέλιο – ένα πλαίσιο ζωής
Για χριστιανούς που συµµετέχουν στη διδασκαλία κοινωνικής αγωγής, το ευαγγέλιο µπορεί να
παρουσιαστεί µε φυσικό τρόπο στον κατάλληλο χρόνο· για πολλούς προσφέρει ένα πλαίσιο ζωής.
Είναι τα νέα του Ιησού Χριστού που µπορούν να τους βοηθήσουν ν’ αντιµετωπίσουν τις προκλήσεις
της ζωής. Ίσως να µην είναι πάντα σωστό να είναι «ευαγγελιστικοί», αλλά συχνά όταν ρωτούνται ως
εκπαιδευτές, από πού πήραν τη δύναµη για ν’ αντιµετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής, µπορούν
δικαιολογηµένα να δώσουν µαρτυρία για την πίστη τους.
Η ενσωµάτωση της πρόληψης από το HIV/AIDS
σε άλλα ζητήµατα
Η αναφορά στην εκπαίδευση για την πρόληψη από το HIV/AIDS θα πρέπει ν’ αποτελεί µέρος
µιας εκτενέστερης διδασκαλίας πάνω στην κοινωνική αγωγή. Οι εκπαιδευτές της ACET της
Ουγκάντα έχουν κερδίσει σε αξιοπιστία, εν µέρει επειδή ασχολούνται µε πολλά από τα πράγµατα
που πιέζουν τους ανθρώπους. Για άλλες οργανώσεις όπως η FACT, η ενασχόλησή της µε την
περίθαλψη των ανθρώπων, που ζούνε µε HIV/AIDS, της έχει δώσει τη βάση και τη δυνατότητα ν’
αναλάβει την εκπαίδευση στο θέµα της πρόληψης.
Περιπτωσιολογία Κινητοποίησης της Εκκλησίας
– Νοσοκοµείο Σικανκάτα
Μία εκκλησία που υπηρετεί την κοινότητα
Είναι
φυσικά
σηµαντικό
η
εκκλησία
να
υπηρετεί την τοπική
κοινότητα. Μέρος, όµως, της υπηρεσίας σηµαίνει την παράδοση εξουσίας και τη λήψη αποφάσεων
από την κοινότητα, ακόµα και σ’ αυτούς που ζούνε µε HIV/AIDS. Το κεντρικό εδάφιο στο ευαγγέλιο
του Μάρκου, κεφάλαιο 10 εδάφιο 45, περιγράφει τον Ιησού ως έναν υπηρέτη «Αφού και ο Γιος του
Ανθρώπου δεν ήρθε για να υπηρετηθεί, αλλά για να υπηρετήσει και να προσφέρει τη ζωή του λύτρο
για χάρη πολλών». Όχι µόνο υπηρέτης, αλλά υπηρέτης που έδωσε τη ζωή Του.
Το νοσοκοµείο του Στρατού της Σωτηρίας στην Σικανκάτα περιγράφει το εκπαιδευτικό του έργο
ως «κοινοτική συµβουλευτική», ως «µία δραστηριότητα που εκφράζεται µέσα από διάλογο, που έχει
στόχο την πραγµατική µεταφορά της ευθύνης για την πρόληψη από το υγιές προσωπικό και άλλους
ενδιαφερόµενους “βοηθούς” σε άτοµα, οικογένειες και πιθανώς το σπουδαιότερο, σε κοινότητες»
(∆ιαχείριση του AIDS - Μία Ολοκληρωµένη Προσέγγιση, Κάµπελ Ουίλιαµς). Μία τέτοια ευρείας
κλίµακας αλληλεπιδραστική προσέγγιση της κοινότητας είναι απαραίτητη στο πλαίσιο του AIDS σε
κοινότητες µε υψηλό ποσοστό µόλυνσης από τον ιό HIV. Το έργο της πρόληψης είναι πολύ µεγάλο
και οι κοινότητες πρέπει να έχουν την επιθυµία ν’ αλλάξουν. Η διδασκαλία από µόνη της δεν είναι
αρκετή. Χρειάζονται παιδεία, πληροφόρηση κι εκπαίδευση από ανθρώπους που σέβονται. Η
εκκλησία πρέπει να υπηρετήσει µε σκοπό να κινητοποιήσει την κοινότητα.
Ο Λόγος του Θεού
Το µέγεθος και η ηθική φύση της πανδηµίας έχει φέρει πολλούς από αυτούς που εφαρµόζουν τα
προγράµµατα σε άβολη θέση, εξαιτίας του αργού ρυθµού µε τον οποίο η εκκλησία, οι ιεραποστολές
και οι χριστιανικές µη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ανταποκριθεί. Η ηγεσία της εκκλησίας είναι
κλειδί στο θέµα της κινητοποίησης για τα προγράµµατα HIV/AIDS. Αν η ηγεσία της εκκλησίας
παραµένει χωρίς κίνητρο ή, ακόµα χειρότερα, προκατειληµµένη σχετικά µε τη συµµετοχή της
εκκλησίας, τότε χρειάζεται να επενδυθεί χρόνος για να βοηθήσουµε να επέλθει αλλαγή στη στάση
αυτή, πριν µπορέσουµε να περιµένουµε σταθερή δράση από µία εκκλησία ή οµάδα.
Όταν έχεις την υποστήριξη και την ενθάρρυνση της ηγεσίας της εκκλησίας, τότε οι πόροι που
υπάρχουν µέσα στην εκκλησία εύκολα µπορούν να δραστηριοποιηθούν. Το κλειδί που εµφανίζεται
είναι η δύναµη του Λόγου του Θεού µε το Άγιο Πνεύµα που µπορεί να παρακινήσει, να φροντίσει
και να δώσει στους ανθρώπους ένα πλαίσιο ζωής. Η χριστιανική φροντίδα πρέπει να λειτουργεί,
όπως και ο Χριστός, ο οποίος δεν περιορίστηκε στις φυσικές ανάγκες των ανθρώπων, αλλά
προχώρησε πιο πέρα στις συναισθηµατικές ανάγκες, στις ανάγκες σχέσεων και τελικά στις
πνευµατικές ανάγκες. Οι χριστιανοί έχουν ευκαιρία µέσω της HIV/AIDS περίθαλψης και
εκπαίδευσης για την πρόληψη να εκφράσουν µε πρακτικό τρόπο την αγάπη του Χριστού για τους
περιθωριοποιηµένους, αλλά και για όλους όσοι ζούνε στην κοινότητα κάτω από την απειλή του
AIDS.
Περιπτωσιολογία Κινητοποίηση µιας Εκκλησίας
– ΤΑΙP, Τζίντζα, Ουγκάντα
Κάτω από την ηγεσία του ποιµένα Σαµ Μουγκότε ένας αριθµός µελών της Εκκλησίας της
Απελευθέρωσης στην πόλη Τζίντζα σχηµάτισε µία οµάδα, για να προσφέρει φυσική και πνευµατική
περίθαλψη σε ανθρώπους της κοινότητάς τους που ζούνε µε HIV/AIDS. Παρακινήθηκαν από τις
πολλές ανάγκες των γειτόνων τους, αλλά και από το κάλεσµα του Λόγου του Θεού, να ενδιαφέρθουν
µε θυσία γι’ αυτούς που έχουν ανάγκη, χωρίς προκατάληψη και κρίση. Το πρόγραµµα µεγάλωσε µ’
άλλες εκκλησίες που είδαν τη θετική επίδραση πάνω στις ζωές των ανθρώπων, στην κοινότητα και
στην ίδια την εκκλησία και ζήτησαν να συµµετέχουν στο πρόγραµµα ή να τους επιτραπεί να το
αντιγράψουν. Η Εκκλησία της Απελευθέρωσης συγκρότησε το TAIP, Πρόγραµµα Παρέµβασης για
το AIDS (στα αγγλικά: The AIDS Intervention Programme), για να διευκολύνει και να βοηθήσει
στην ανταπόκριση των εκκλησιών στην πανδηµία του HIV/AIDS στις κοινότητές τους.
Ο σκοπός του TAIP είναι να βοηθήσει τις εκκλησίες, ν’ αναπτύξουν µία σταθερή υποστήριξη των
ανθρώπων που ζούνε µε HIV/AIDS. Οι εκκλησίες διευκολύνονται στο σχεδιασµό και στη διαχείριση
των προγραµµάτων περίθαλψης και πρόληψης µέσω της εθελοντικής δουλειάς στις κοινότητές τους.
Η βάση γι’ αυτά τα προγράµµατα είναι η πνευµατική προϋπόθεση, ότι οι χριστιανοί πρέπει να
παίρνουν πρωτοβουλίες για την πανδηµία του HIV/AIDS.
Αυτοί που κάνουν πράξη το έργο της περίθαλψης και της πρόληψης είναι εθελοντές από
εκκλησίες. Η πλειοψηφία απ’ αυτούς δεν έχει καµία ιατρική ή παραϊατρική εκπαίδευση, όµως έχουν
τα εφόδια να παρέχουν τη βασική φυσική φροντίδα, την οποία χρειάζονται τα άτοµα που ζούνε στο
σπίτι τους µε HIV/AIDS. Επιπλέον, οι εθελοντές έχουν εκπαιδευτεί, να παρέχουν συµβουλευτική για
την κάλυψη των συναισθηµατικών αναγκών των ατόµων µε AIDS και των οικογενειών τους.
Παρέχουν, επίσης, συµβουλές για θέµατα διατροφής και για άλλες υπηρεσίες που είναι διαθέσιµες σε
άτοµα και οικογένειες. Στο κέντρο αυτής της προσφοράς της πρακτικής περίθαλψης βρίσκεται ο
συµµερισµός της αγάπης του Χριστού.
Γενικά, η οµάδα TAIP δουλεύει µε εκκλησίες, που προσεγγίζουν την TAIP για καθοδήγηση.
Σύµφωνα µε τα λεγόµενα του ποιµένα Σαµ Μουγκότε, βλέπει το ρόλο της TAIP να είναι η βοήθεια
των εκκλησιών «στην ανάπτυξη έργου που οι εκκλησίες ήδη κάνουν», ότι δηλαδή ενδιαφέρονται για
τους ανθρώπους και το βιβλικό πρότυπο για τη ζωή. Ο Μουγκότε θα δουλέψει και έχει δουλέψει µε
εκκλησίες, που ταιριάζουν µ’ αυτήν την περιγραφή. Αυτή είναι η βαθιά του επιθυµία, να δει να
καλύπτονται οι ανάγκες εκείνων που επηρεάζονται από το AIDS, και είναι διατεθειµένος να
βοηθήσει, όποτε µπορεί κάθε εκκλησία ν’ ανταποκριθεί.
Οι εκκλησίες, που ζητούν βοήθεια κι επιλέγονται για να δεχτούν εκπαίδευση, έχουν δύο
χαρακτηριστικά. Πρώτον, βλέπουν την ανάγκη των ανθρώπων που έχουν µολυνθεί από τον ιό HIV
και τις συνέπειες που αυτό έχει στις οικογένειές τους και στην κοινότητα. ∆εύτερον, η εκκλησία
δραστηριοποιείται στη διακήρυξη του ευαγγελίου µε λεκτικό και πρακτικό τρόπο, µε άλλα λόγια έχει
αναγνωρίσει και ήδη ανταποκρίνεται στο κάλεσµα του Λόγου του Θεού, δηλαδή να πει στους
ανθρώπους τα καλά νέα του Ιησού Χριστού µε λόγια και µε έργα. Αυτά είναι θεµελιώδη, χωρίς τα
οποία είναι δύσκολο ν’ αρχίσει ένα πρόγραµµα για ΗIV/AIDS. Ο ρόλος της TAIP είναι να
προσφέρει καθοδήγηση, στο πώς ένα εκκλησίασµα, µπορεί να κατευθύνει τον οραµατισµό και τις
ικανότητές του για να προσφέρει αποτελεσµατική περίθαλψη και πρόληψη.
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η εµπειρία της TAIP είναι, ότι µία τοπική εκκλησία πρέπει ν’
αποδείξει, ότι είναι ήδη αφοσιωµένη στη βιβλική διδασκαλία που αναφέρθηκε προηγουµένως, αλλά
και να την εκπληρώνει στην πράξη. Από αυτό το σηµείο εκκίνησης θα είναι περισσότερο µία φυσική
εξέλιξη για τις εκκλησίες, ν’ ανταποκριθούνε τοπικά στην πανδηµία του HIV/AIDS.
Η οµάδα TAIP ξεκινάει κάνοντας µία επίσκεψη σε µία εκκλησία, για να συναντήσει τον ποιµένα,
την ηγεσία της εκκλησίας και τα ενδιαφερόµενα µέλη σ’ εκείνο το εκκλησίασµα. Είναι σηµαντικό η
ηγεσία όχι µόνο να συµφωνεί µε την ανάπτυξη ενός προγράµµατος, αλλά και να συµµετέχει ενεργά
στο έργο. Η εκκλησία µπορεί να συναντήσει έναν ορισµένο αριθµό προκλήσεων, στις οποίες
χρειάζεται η ενεργός υποστήριξη της ηγεσίας. Οι εθελοντές µπορεί ν’ αντιµετωπίσουν προκατάληψη
και σίγουρα θα χρειαστούν τακτική υποστήριξη και κατανόηση, όταν ασχολούνται µε χρόνιους
πάσχοντες και τους θανάτους τους. Η οµάδα TAIP εκπαιδεύει µέλη της εκκλησίας, που έχουν
κίνητρο και έχουν επιλεγεί για να σχηµατίσουν µία Οµάδα Υποστήριξης ∆ράσης (στα αγγλικά
Support Action Group), για να επισκέπτονται άτοµα µε HIV/AIDS. Αυτή η οµάδα εθελοντών είναι,
επίσης, εφοδιασµένη, ώστε να µπορεί να επανεξετάζει τις δραστηριότητές της και να υποστηρίζει ο
ένας τον άλλο µε τακτικές συναντήσεις µεταξύ τους.
Η έµφαση της εκπαίδευσης της TAIP και των εθελοντών της Οµάδας Υποστήριξης ∆ράσης είναι
ν’ αναπτύξουν σχέσεις µε τα άτοµα. Αυτό καλύπτει µία από τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων, ν’
αντιληφθούν ότι τους αγαπάνε και ότι έχουν αξία και είναι απ’ αυτή τη βάση της συναισθηµατικής
υποστήριξης απ’ όπου µπορούν να προσφερθούν τα άλλα στοιχεία της περίθαλψης.
Είναι σηµαντικό να σηµειώσουµε, ότι η εµπειρία της TAIP έχει δείξει, ότι η κινητοποίηση µιας
εκκλησίας µπορεί να πάρει από έξι µήνες µέχρι δεκαοχτώ µήνες, καθώς οι εθελοντές επιλέγονται,
εκπαιδεύονται και µαθαίνουν στην πράξη ανάµεσα στα µαθήµατα. Μετά την εκπαίδευση ακολουθεί
επίβλεψη, υποστήριξη και εκπαιδευτικές επισκέψεις ενηµέρωσης από την TAIP. Άλλος ένας
σηµαντικός παράγοντας στην ανάπτυξη του προγράµµατος της εκκλησίας είναι η ξεκάθαρη σχέση
και επικοινωνία µε την τοπική κοινότητα. Η κοινότητα πρέπει να συµφωνήσει και να οικειοποιηθεί
την πρωτοβουλία και αυτό συχνά απαιτεί χρόνο και πόρους αφιερωµένους στην ανάπτυξη σχέσεων,
ακόµα και εκπαίδευση για την ανάπτυξη εποπτείας και σχεδιασµού µε τις κοινότητες.
Η εµπειρία της TAIP και άλλων οργανώσεων έχει δείξει, ότι τα εθελοντικά προγράµµατα
µπορούν ν’ αναπτυχθούν µε µικρότερη δυσκολία σε αγροτικές περιοχές απ’ ό,τι σε αστικές περιοχές.
Ο κυριότερος λόγος γι’ αυτό είναι η διαθεσιµότητα των εθελοντών, που έχουν το χρόνο να
φροντίσουν ανθρώπους εκτός της δικής τους οικογένειας. Σε αστικές περιοχές οι δοµές της
οικογένειας είναι συχνά µειωµένες και η ανάγκη να κερδίσει κάποιος ένα ηµεροµίσθιο µπορεί να
περιορίσει το χρόνο που έχουν να προσφέρουν οι εθελοντές. Μία λύση υπήρξε η κινητοποίηση
εκείνων, που έχουν κάποιο διαθέσιµο χρόνο. Επιπλέον, η εκπαίδευση επικεντρώθηκε στην
εκπαίδευση των οικογενειών, ώστε να παρέχουν την περισσότερη από την περίθαλψη, που
χρειάζονται οι άνθρωποι που ζουν µε HIV/AIDS.
Η TAIP έχει δει, ότι, όταν ένα πρόγραµµα αναπτύσσεται µ’ ένα φυσικό τρόπο από µία τοπική
εκκλησία, αυτό µπορεί να προκαλέσει τις γειτονικές εκκλησίες να αποκτήσουν τον ίδιο οραµατισµό.
Περίληψη σχετικά µε την κινητοποίηση της Εκκλησίας
1. -Ο Βιβλικός τρόπος ζωής πρέπει να είναι εµφανής στα µέλη της εκκλησίας.
2. Ο ηγέτης πρέπει να προσφέρει υποστήριξη και να συµµετέχει.
3. Ποιότητα και σχετική µε το αντικείµενο εκπαίδευση.
4. Τακτική εκπαίδευση των εθελοντών.
5. -Έµφαση στην ανάπτυξη σχέσεων ανάµεσα σε άτοµα που έχουν AIDS και στην κοινότητα.
6. Να περιλαµβάνεται η υποστήριξη των οικογενειών.
7. -Μπορεί να χρειαστούν µέχρι και δεκαοχτώ µήνες, πριν αναπτυχθεί ένα αποτελεσµατικό
πρόγραµµα.
8. Ξεκάθαρη σχέση κι επικοινωνία µε την τοπική κοινότητα.
9. Πιο δύσκολο ν’ αναπτυχθεί σε αστικές περιοχές.
Τα παρακάτω βιβλικά κείµενα προέρχονται από την TAIP. Μπορούµε να δούµε τη σηµασία που
έχουν σήµερα, ιδιαίτερα για εκείνους που έχουν προσβληθεί και η ζωή τους επηρεάζεται από το
HIV/AIDS.
•
-Καλεσµένοι να Φροντίσουµε
Β΄ Κορίνθιους 1, εδάφια 3 και 4. «Ευλογητός να ‘ναι ο Θεός και Πατέρας του Κυρίου µας Ιησού
Χριστού, ο Πατέρας που είναι γεµάτος αισθήµατα ευσπλαχνίας και ο Θεός που παρέχει κάθε
εµψύχωση. Αυτός είναι που µας εµψυχώνει σε κάθε θλίψη µας, έτσι που να µπορούµε κι εµείς να
εµψυχώνουµε εκείνους που περνούν κάθε είδους θλίψη».
Μας έχουν δοθεί πολλά από το Θεό και έχουµε την ευθύνη να προσεγγίσουµε τους άλλους µε
πρακτική και γεµάτη ενδιαφέρον ευσπλαχνία.
•
-Το παράδειγµα του Ιησού
Μάρκος 1, εδάφια 40 µε 45. «Στο µεταξύ έρχεται σ’ αυτόν ένας λεπρός, που τον παρακαλούσε
γονατιστός λέγοντας: “Αν θέλεις µπορείς να µε καθαρίσεις”. Κι ο Ιησούς τον σπλαχνίστηκε κι
απλώνοντας το χέρι του τον άγγιξε και του λέει: “Θέλω, καθαρίσου”. Και µόλις το είπε αυτό, αµέσως
εξαφανίστηκε η λέπρα από πάνω του και καθαρίστηκε».
Ίσως να µην µπορούµε ν’ αγγίζουµε και να θεραπεύουµε, αλλά εδώ βλέπουµε ότι ο Ιησούς ήταν
γεµάτος ευσπλαχνία για ένα άτοµο που στην εποχή της Καινής ∆ιαθήκης δε βασανιζόταν µονάχα
από την αρρώστια, αλλά υπέφερε την προκατάληψη και την απόρριψη της κοινότητας. Οι λεπροί
θεωρούνταν ακόµα και καταραµένοι, ωστόσο ο Ιησούς µίλησε µ’ αυτόν τον άνθρωπο και τον άγγιξε.
•
-Το κάλεσµα να µην κρίνουµε
Ιωάννης 8, εδάφια 2 µε 11. Η γυναίκα που πιάστηκε να µοιχεύει και η κριτική στάση των
θρησκευτικών ηγετών της εποχής. Εδάφιο 7: «Όποιος από σας είναι αναµάρτητος, πρώτος ας της
ρίξει την πέτρα».
Κανένας δεν το έκανε, συµπεριλαµβανοµένου και του Ιησού, ο οποίος ήταν αναµάρτητος. ∆ε θα
’πρεπε ν’ ακολουθήσουµε αυτό το παράδειγµα και να δείξουµε ευσπλαχνία κι όχι κρίση ή
προκατάληψη για τους ανθρώπους µε τον ιό HIV, είτε έχουν κολλήσει τον ιό µε αθώο τρόπο, είτε
όχι;
•
-Το κάλεσµα να υπηρετήσουµε µε έργα και θυσία
Λουκάς 10, εδάφια 25 µε 37. Η παραβολή του Καλού Σαµαρείτη.
Ένας Σαµαρείτης, που ήταν ο εχθρός του Ιουδαίου, έδειξε έλεος σ’ έναν άντρα που πολύ πιθανό
να ήταν Ιουδαίος. Ωστόσο, ο Σαµαρείτης ξόδεψε χρόνο, πρόσφερε το γαϊδούρι του, τα φάρµακά του
και λεφτά για τη φροντίδα του τραυµατισµένου ανθρώπου, δείχνοντας έλεος· ο Ιησούς λέει σε µας
«Πήγαινε να κάνεις κι εσύ το ίδιο» (εδάφιο 37).
• -Το κάλεσµα για υπεράσπιση και φροντίδα
των περιθωριοποιηµένων
Ησαΐας 1, εδάφιο 17. «Μάθετε να κάνετε το καλό, επιδιώξτε τη δικαιοσύνη, βοηθήστε τον
καταπιεσµένο· αποδώστε το δίκιο στο ορφανό, υποστηρίξτε την υπόθεση της χήρας». Η γλώσσα
είναι σκληρή, υπέρ της δράσης και βασισµένη στη δράση.
• -Η εκκλησία έχει ένα µήνυµα που προσφέρει
το πλαίσιο για ζωή
Η πρόληψη του HIV/AIDS θα πρέπει να είναι µέρος µιας ευρύτερης διδασκαλίας κοινωνικής αγωγής
που βοηθάει τα άτοµα ν’ αναπτυχθούν και να έχουν εφόδια απέναντι σε αντιξοότητες,
συµπεριλαµβανοµένων κι εκείνων που είναι πιο ευάλωτοι στη µόλυνση από τον ιό HIV. Ο Λόγος
του Θεού προσφέρει το πλαίσιο για ζωή κι ελπίδα· η εκκλησία είναι υποχρεωµένη να το µεταδώσει
στους άλλους. Αυτό περιλαµβάνει τη βοήθεια των µελών των κοινοτήτων, στο ν’ αναπτύξουν
ασφαλή συµπεριφορά, που µπορεί να εµποδίσει την εξάπλωση του ιού HIV.
Η οµάδα AIDS της Εκκλησίας της Αφρικανικής Ενδοχώρας (στα αγγλικά: Africa Inland Church)
στην Κένυα, έχει αναπτύξει, µε µεγάλο όφελος, υλικό που χρησιµοποιεί τη Βίβλο για καθοδήγηση
στην πρόληψη από το HIV/AIDS, στη σεξουαλική εκπαίδευση και στην ανάπτυξη σχέσεων.
Χρησιµοποιώντας υλικό από άλλα µέρη της Αφρικής κι έτσι «χωρίς να εφευρίσκουν ξανά τον
τροχό», δεν έχουν δουλέψει µόνο µε τοπικές εκκλησίες, αλλά και µε τα σχολεία µε τα οποία
συνδέονται και, το σηµαντικό, µε Θεολογικά κολέγια, όπου η εκκλησιαστικοί ηγέτες του αύριο
εφοδιάζονται µε ικανότητες και πόρους που βασίζονται στη Βίβλο.
•
-Ένας λαός προσευχής
Εφέσιους 3, εδάφια 14-21, περιλαµβάνει ένα εδάφιο όπου ο Παύλος προσεύχεται: «Παρακαλώ το
Θεό να ενισχύσει πλουσιοπάροχα και δυναµικά µε το Πνεύµα του τον εσωτερικό σας άνθρωπο, να
κατοικήσει ο Χριστός στις καρδιές σας µε την πίστη και να είστε ριζωµένοι και θεµελιωµένοι στην
αγάπη». Η προσευχή για ανθρώπους µολυσµένους και επηρεασµένους είναι σηµαντική. Αλλά και η
προσευχή υποστήριξης για εκείνους που συµµετέχουν στο έργο είναι, επίσης, σηµαντική. Αυτό το
έργο σε εξαντλεί σωµατικά, συναισθηµατικά και πνευµατικά και η βοήθεια του Θεού είναι αναγκαία
σε κάθε βήµα.
Περιπτωσιολογία: Ανταπόκριση της κοινότητας στο HIV/AIDS
– Νοσοκοµείο της Σικανκάτα στη Ζάµπια
Με την εµφάνιση της επιδηµίας HIV/AIDS στη νότια Ζάµπια, η ανταπόκριση του Νοσοκοµείου
Σικανκάτα (Στρατός Σωτηρίας) ήταν, ν’ αναπτύξει συγκεκριµένους θαλάµους για το AIDS και
πλήρεις υπηρεσίες για την κοινότητα και την πρόληψη. Ωστόσο, σύντοµα φάνηκε ότι υπήρχαν
περισσότεροι άνθρωποι, που χρειαζόταν να δεχτούν περίθαλψη µέσα στο νοσοκοµείο απ’ όσους
µπορούσε να περιθάλψει και ότι πολλές από τις ανάγκες µπορούσαν κι έπρεπε να καλυφθούν από
υπηρεσίες περίθαλψης που βασίζονταν στην κοινότητα. Οπότε, το 1987 ιδρύθηκε ένα πρόγραµµα
Περίθαλψης στο Σπίτι (στα αγγλικά: Home Based Care), που ήταν συνδεµένο µε υπηρεσίες
διάγνωσης, συµβουλευτικής, κατάρτισης και θεραπείας του νοσοκοµείου.
Αυτό το πρόγραµµα επέτρεπε στους ανθρώπους, να περιθάλπονται στα σπίτια τους και
δηµιούργησε ευκαιρίες για καταρτισµό οικογενειών στην περίθαλψη ανθρώπων µε HIV/AIDS και
συζητήσεις για τον καταρτισµό σχετικά µε το HIV/AIDS και την πρόληψη σε οικογένειες και στην
ευρύτερη κοινότητα. Οι οµάδες Περίθαλψης στο Σπίτι αποτελούνται από ανθρώπους που
προέρχονται από διάφορους επαγγελµατικούς τοµείς και περιλαµβάνουν νοσοκόµες, διατροφολόγους
και συµβούλους.
Το πρόγραµµα Περίθαλψης στο Σπίτι στη Σικανκάτα σύντοµα εξελίχτηκε σ’ ένα ευρύτερο
πρόγραµµα HIV/AIDS, που περιελάµβανε: σχολεία κατάρτισης για συµβουλευτική σχετικά µε το
AIDS µέσα στο νοσοκοµείο, προγράµµατα υποστήριξης παιδιών και προγράµµατα τεχνικής
υποστήριξης για άλλες οργανώσεις. Η Σικανκάτα έχει αναπτύξει µία πολυποίκιλη, αλλά
ολοκληρωµένη προσέγγιση για την υποστήριξη της τοπικής κοινότητας στη µάχη κατά του
HIV/AIDS. Τα προγράµµατα έχουν εξελιχθεί, ώστε να ταιριάζουν στις ανάγκες διαφορετικών
τοµέων της κοινότητας.
Οι τοπικές κοινότητες σε συνεργασία µε το νοσοκοµείο της Σικανκάτα έχουν αναπτύξει
πετυχηµένα προγράµµατα παροχής περίθαλψης σε άτοµα που έχουν µολυνθεί από τον ιό HIV.
Αυτά τα προγράµµατα, που βασίζονται στην κοινότητα, ανήκουν στην κοινότητα που ωφελείται
από τις υπηρεσίες κι όχι στις φιλοδοξίες κάποιας µη κυβερνητικής οργάνωσης ή κάποιου ιδρύµατος
υγείας. Η κοινότητα δεν περιορίζεται απαραίτητα σε µία γεωγραφική περιοχή, αλλά ο όρος
“βασισµένο στην κοινότητα” σηµαίνει ότι ανήκει στην τοπική κοινότητα. Το αποτέλεσµα του
συνδέσµου ανάµεσα στην περίθαλψη στο σπίτι, στην πρόληψη και στη γενικότερη ανάπτυξη της
κοινότητας είναι η επένδυση στην κοινότητα, κάτι που δεν πετυχαίνεται εύκολα µέσω της
ενδονοσοκοµειακής περίθαλψης. Επιπλέον, η περίθαλψη στο σπίτι αποδείχτηκε ότι είναι 50%
φθηνότερη απ’ ό,τι η ενδονοσοκοµειακή. Για ν’ αποκτήσεις, όµως, τέτοια ποσά χρηµάτων απαιτείται
καλός σχεδιασµός και διαχείριση. Παρόλ’ αυτά, η περίθαλψη που βασίζεται στην κοινότητα έχει
αρκετά έξοδα, στα οποία συµπεριλαµβάνονται η εκπαίδευση και η υποστήριξη των εθελοντών.
Η ολιστική περίθαλψη, µέσω της οποίας καλύπτονται οι φυσικές, κοινωνικές, πνευµατικές,
οικονοµικές και ψυχολογικές ανάγκες των ατόµων και της κοινότητας, είναι ύψιστης σηµασίας για
την οµάδα στη Σικανκάτα. Τέτοιες ποικίλες ανάγκες µπορούν να καλυφθούν µόνο δουλεύοντας σε
συνεργασία µε όλους εκείνους που συνεισφέρουν σε µία κοινότητα, δηλαδή άτοµα, οικογένειες,
κοινότητες, κυβερνητικά ιδρύµατα και µη κυβερνητικές οργανώσεις.
Ωστόσο, οι προσδοκίες πολλών στις κοινότητες της περιοχής της Σικανκάτα ήταν τέτοιες, που
πίστευαν όλο και περισσότερο, ότι το νοσοκοµείο και όχι οι ίδιοι, θα καλύψει πολλές από τις
ανάγκες τους. Κι όχι µονάχα αυτές που σχετίζονται µε το HIV/AIDS, αλλά συχνά εκείνες που
σχετίζονται µε άλλους τοµείς της ζωής τους, όπως δηµιουργία εισοδήµατος, παραγωγή τροφής και
σχολεία.
Η διαχείριση του νοσοκοµείου αναγνώρισε, ότι η χρήση έµµισθων νοσοκοµειακών οµάδων
περίθαλψης της κοινότητας ήταν ακριβή και ότι γινόταν όλο και περισσότερο αδύνατο να καλυφθεί
το αυξανόµενο βάρος εργασίας, καθώς µεγάλωνε η επικράτηση του HIV. Ένας διαχειριστής είπε, ότι
η δοµή της περίθαλψης υγείας της κοινότητας χρησιµοποιούταν ως “Σχέδιο Παρακολούθησης της
Γειτονιάς”, που χρησιµοποιούσε η κοινότητα για να ζητάει βοήθεια πάνω σε µίας ευρείας κλίµακας
ζητήµατα, που αφορούσαν την κοινότητα.
Η ανταπόκριση της διαχείρισης του νοσοκοµείου ήταν να συναντηθεί µε τις τοπικές αρχές και
κοινότητες και να συµµεριστεί τις ανησυχίες τους σχετικά µε το γεγονός, ότι δεν µπορούσαν να
συνεχίζουν να καλύπτουν όλα, όσα απαιτούνταν απ’ αυτούς. Το αποτέλεσµα ήταν η ανάπτυξη των
Οµάδων Περίθαλψης και Πρόληψης (στα αγγλικά: Care and Prevention Teams), τις οποίες
λειτουργεί η κοινότητα κι όχι το νοσοκοµείο.
Οι οµάδες Περίθαλψης και Πρόληψης
έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
• --Η κοινότητα εκλέγει τα µέλη της επιτροπής των οµάδων αυτών.
• --Οι οµάδες αυτές δεν ασχολούνται µονάχα µε ζητήµατα υγείας, αλλά µε γενικότερα θέµατα
ανάπτυξης.
• --Άνθρωποι από την τοπική κοινότητα που κατέχουν θέσεις κλειδιά καλούνται να συµµετάσχουν
στην επιτροπή, π.χ. εθελοντές υγείας, επιχειρηµατίες.
• -Η τοπική εκκλησία δεν εξαναγκάζεται να συµµετέχει και ενθαρρύνεται να παίξει ένα ρόλο
υπηρέτη, παρά ηγέτη βασισµένο σε καθιερωµένη εξουσία. Το να είσαι υπηρέτης σηµαίνει να είσαι
χαµηλότερα από αυτόν που υπηρετείς, να δείχνεις την αγάπη της θυσίας του Χριστού.
• -Νοσοκοµειακό προσωπικό εργάζεται ως µέλος της οµάδας.
Οι οµάδες Περίθαλψης και Πρόληψης εργάζονται µε τις κοινότητές τους για να τις προβάλλουν και
να τις κατατάξουν σύµφωνα µε τη σηµασία που αντιλαµβάνονται ότι έχουν. Στη συνέχεια ακολουθεί
ο προσδιορισµός των διαθέσιµων πόρων: για το περιβάλλον (νερό, δρόµοι, δέντρα, εύφορη γη),
διάφορες υπηρεσίες (νοσοκοµεία, κλινικές, δωρητές, τράπεζες, σχολεία, µη κυβερνητικές
οργανώσεις) και ανθρώπινο δυναµικό (δάσκαλοι, αγρότες, πολιτικοί, αξιόπιστα άτοµα). Η έλλειψη
χρηµάτων δε σηµαίνει έλλειψη άλλων πόρων.
•
-Η οµάδα Περίθαλψης και Πρόληψης και η κοινότητα συµφωνούν σε µία δοµή διαχείρισης και
σε ένα σχέδιο δράσης, για να παρέχουν όσο το δυνατόν περισσότερους πόρους και δραστηριότητες
απαιτούνται για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της κοινότητας.
•
-Η κοινότητα διαλέγει ένα άτοµο επιρροής από την τοπική κοινότητα, ή κάποιο ιδιαίτερα
αξιόπιστο άτοµο, για να λειτουργήσει ως το βασικό πρόσωπο που θα παρακινήσει τους υπόλοιπους,
αλλά και ως σύνδεσµος.
•
-Η οµάδα Περίθαλψης και Πρόληψης έπειτα διαπραγµατεύεται µε το προσωπικό του
νοσοκοµείου, για να συµφωνήσουν πάνω στο θέµα της βοήθειας που θα προσφερθεί απ’ το
νοσοκοµείο για την υποστήριξη των προσπαθειών της κοινότητας. Αυτό µπορεί να περιλαµβάνει
τακτική παρακολούθηση και αξιολόγηση.
•
-Πάνω απ΄ όλα, η στρατηγική της οµάδας Περίθαλψης και Πρόληψης ενθαρρύνει την κοινότητα
να αναλάβει ευθύνη για την προµήθεια περίθαλψης σε εκείνα τα µέλη της που είναι χρόνιοι
πάσχοντες (όχι µόνο αυτούς που είναι άρρωστοι εξαιτίας του HIV/AIDS). Επιπλέον, η περίθαλψη
δεν περιορίζεται µονάχα σ’ αυτούς που είναι άρρωστοι, αλλά και σ’ εκείνους που επηρεάζονται από
την αρρώστια, δηλαδή, στους εξαρτηµένους που στις συχνότερες περιπτώσεις είναι παιδιά και
ηλικιωµένοι γονείς.
•
-Η οµάδα Περίθαλψης και Πρόληψης δεν ασχολείται µόνο µε την προσφορά περίθαλψης των
φορέων του HIV/AIDS, αλλά επίσης και µε την πρόληψη από το HIV/AIDS. Και ο στόχος τους είναι
η αλλαγή τους τρόπου ζωής των ανθρώπων. Καθώς παρέχεται η περίθαλψη στα άτοµα, αυξάνονται
και οι ευκαιρίες για ενηµέρωση και αντιµετώπιση του ζητήµατος της αλλαγής της συµπεριφοράς στη
ζωή των ατόµων και των κοινοτήτων (δες παρακάτω).
Θα παραθέσω κάτι που είπε ο Ντάφετον Σιάµε της οµάδας διοίκησης της Σικανκάτα:
«Αυτός δεν είναι κάποιος νέος τρόπος δουλειάς, αλλά η ανακάλυψη των παλιών τρόπων δουλειάς
(σε κοινότητα)». Ο Ντάφετον και τα άλλα µέλη της οµάδας της Σικανκάτα είναι τελείως
αφιερωµένοι στο να παρέχουν µία χριστιανική απάντηση και τη χωρίς όρους φροντίδα του Χριστού
στις κοινότητες που επηρεάζονται από το AIDS. Και αυτή η στάση της χωρίς όρους φροντίδας του
Χριστού, τους συνοδεύει καθώς υπηρετούν την κοινότητα και δουλεύουν σε πλήρη συνεργασία µε
τις υπόλοιπες κοινότητες, ώστε µαζί να πολεµήσουν κατά του AIDS.
Γιατί το ΗΙV/AIDS είναι ένα βασικό ζήτηµα ανάπτυξης
Το HIV/AIDS συνεισφέρει στη φτώχεια και είναι προϊόν της φτώχειας. Πλήττει κυρίως τους
σεξουαλικά δραστήριους, οι οποίοι συχνά είναι οι οικονοµικά δραστήριοι, τους αγρότες που µε τα
βίας επιβιώνουν, τους εργάτες εργοστασίου, τους επαγγελµατίες, τις µητέρες και αυτούς που
φροντίζουν ηλικιωµένους.
Συνεπώς, το HIV/AIDS επιδρά σ’ όλους τους τοµείς της ανάπτυξης, από την εκπαίδευση και τα
δικαιώµατα των γυναικών µέχρι τα προγράµµατα οικονοµικής ανάπτυξης. Χρειάζεται, λοιπόν, τα
προγράµµατα για το HIV/AIDS να κάνουν έρευνα και να δράσουν µέσα στα πλαίσια όπου
εφαρµόζονται. Παροµοίως, τα άλλα αναπτυξιακά προγράµµατα δε θα πρέπει ν’ αγνοούν το
HIV/AIDS και την καταστρεπτική υπονοµευτική δράση που µπορεί να έχει στα προγράµµατά τους.
Αυτό ονοµάζεται ολοκληρωµένη προσέγγιση.
Ολοκληρωµένη Προσέγγιση του HIV/AIDS
Για παράδειγµα, οι εκπαιδευτές των βοηθών παραδοσιακού τοκετού ή εργαζοµένων στην άρδευση
µπορούν να υπογραµµίσουν την ανάγκη που υπάρχει για την αντιµετώπιση του ζητήµατος του
HIV/AIDS. Υπάρχει, επίσης, η ανάγκη τα προγράµµατα για το HIV/AIDS να ενοποιηθούν
εσωτερικά και να προσεγγίσουν το ζήτηµα ολιστικά σε κάθε περίπτωση ανάγκης για βοήθεια. Η
παροχή µονάχα πρακτικής περίθαλψης καλύπτει µόνο τις φυσικές ανάγκες των ανθρώπων.
Υπάρχουν, επίσης, πολύ αληθινές συναισθηµατικές ανάγκες καθώς οι άνθρωποι αντιµετωπίζουν
προκατάληψη κι απόρριψη, και πνευµατικές καθώς αντιµετωπίζουν θάνατο. Η περίθαλψη, συνεπώς,
πρέπει να περιλαµβάνει συµβουλευτική από εργαζόµενους µε κατάλληλη κατάρτιση.
Συµβουλέψου, άκουσε και ενήργησε ανάλογα µε τις ανάγκες των ανθρώπων που ζούνε µε AIDS.
Είναι αυτοί που έχουν τη µεγαλύτερη ανάγκη και µπορούν να έχουν σηµαντική συµβολή στο έργο
ενός προγράµµατος. Γι’ αυτό χρειάζεται να είναι πλήρως ενσωµατωµένοι στην ανάπτυξη του
προγράµµατος.
Η ολιστική περίθαλψη, µέσω της οποίας καλύπτονται οι φυσικές, κοινωνικές, πνευµατικές,
οικονοµικές και ψυχολογικές ανάγκες των ατόµων και της κοινότητας, είναι ύψιστης σηµασίας στα
αποτελεσµατικότερα προγράµµατα για το AIDS. Τέτοιες ποικίλες ανάγκες µπορούν να καλυφθούν
µόνο όταν όλοι εκείνοι που επηρεάζονται, όπως άτοµα, οικογένειες, κοινότητες, κυβερνητικά
ιδρύµατα και άλλες µη κυβερνητικές οργανώσεις, δουλεύουν µαζί µ’ έναν ενοποιηµένο τρόπο.
Υπεράσπιση
Η υπεράσπιση είναι συχνά µία νέα δραστηριότητα για εκκλησίες και χριστιανικές µη κυβερνητικές
οργανώσεις που ασχολούνται µε το AIDS, πολλές από τις οποίες αισθάνονταν παλαιότερα ότι ήταν
καλύτερα ν’ αποφεύγουν την πολιτική και να συγκεντρώνουν την προσοχή τους στην περίθαλψη και
την πρόληψη.
Ωστόσο, πολλές εκκλησίες και µη κυβερνητικές οργανώσεις ανακαλύπτουν όλο και πιο πολύ ότι
πρέπει να υπερασπιστούν τα άτοµα µε AIDS και τις κοινότητες που έχουν επηρεαστεί από το AIDS.
Υπάρχουν ζητήµατα δικαιοσύνης για τα οποία δεν υπάρχουν άτοµα που θα µπορούσαν να τους
υπερασπιστούν. Πολλές εκκλησίες και χριστιανικές µη κυβερνητικές οργανώσεις ενεργούν ως
συνήγοροι για άτοµα µε AIDS, όταν προσπαθούν να πετύχουν βελτίωση της ιατρικής περίθαλψης
των κλινικών. Αυτό, όµως, δεν έχει οδηγήσει σε σχεδιασµένες στρατηγικές σχετικά µε το πώς ν’
ανταποκριθούν σε άλλες ανάγκες υπεράσπισης.
Ζητήµατα για συνηγόρους
• -Ανάπτυξε σχέσεις µε τους ανθρώπους και οργανώσειςκλειδιά.
•
-Προσπάθησε να µη µιλάς εκ µέρους των ατόµων µε AIDS και των κοινοτήτων εκτός κι αν
συµφωνούν.
•
-∆ιευκόλυνε τις συναντήσεις ανάµεσα σε περιθωριοποιηµένες οµάδες και σε ανθρώπους µε
εξουσία.
•
-Γνώριζε ότι οι προκαταλήψεις και οι φόβοι είναι συχνά δυνατοί και παίρνει χρόνο για ν’
αλλάξουν.
•
-Η υπεράσπιση συντελείται σε πολλά επίπεδα, τοπικά και εθνικά. Από την υπεράσπιση σε µία
τοπική κλινική µέχρι τη δηµιουργία από τους εθνικούς εκκλησιαστικούς ηγέτες του κατάλληλου
περιβάλλοντος για την υπεράσπιση από άλλους σε πιο τοπικά επίπεδα.
Περιπτωσιολογία Ορφανών – Ίδρυµα Βηθανία, Ζιµπάµπουε
Μία από τις πιο λυπηρές και παράλληλα εντυπωσιακές κοινωνικές συνέπειες της επιδηµίας του
AIDS είναι ο αριθµός των ορφανών και σε πολλές περιπτώσεις η αύξηση των οικογενειών τις οποίες
ηγούνται παιδιά. Η ευθύνη για εισόδηµα και φροντίδα, µερικές φορές όχι µόνο για τα αδέλφια αλλά
και για τους πάσχοντες γονείς και τους ηλικιωµένους παππούδες, πέφτει ολοένα και περισσότερο στα
παιδιά.
Όταν βοηθάς ορφανά, δεν είναι πρακτικό και σπάνια είναι κατάλληλο να περιορίσεις τη βοήθεια
σ’ εκείνα που έχουν χάσει γονείς εξαιτίας του AIDS. Να είσαι όσο πιο προσεκτικός µπορείς µε
εκείνα που έχουν ορφανέψει από άλλους λόγους, µάλιστα µε κάθε παιδί που έχει ανάγκη, άσχετα αν
είναι ορφανό ή όχι. Πολύ συχνά παιδιά υποστηρίζουν γονείς που είναι άρρωστοι και τους
φροντίζουν. Το να προσφέρεις τα δίδακτρα του σχολείου µονάχα σ’ εκείνα τα παιδιά που έχουν
επηρεαστεί από το HIV/AIDS εµπεριέχει τον κίνδυνο να δηµιουργηθεί µία ανισορροπία στην
κοινότητα και αυξηµένος στιγµατισµός και προκατάληψη.
Είναι, επίσης, σηµαντικό τα προγράµµατα που υποστηρίζουν τα ορφανά πάντα να αποβλέπουν
στο µακρινό µέλλον: θα µπορέσουν να συντηρήσουν τον εαυτό τους καθώς µεγαλώνουν; Θα
µπορέσουν οι κοινότητες ν’ αναπτύξουν την ικανότητά τους ώστε να παρέχουν σταθερή βοήθεια,
χωρίς εξωτερική οικονοµική βοήθεια;
Η αρχή της ενδυνάµωσης της τοπικής κοινότητας µε σκοπό να φροντίζει για τα ορφανά της,
βρίσκεται στο κέντρο του έργου του Ιδρύµατος Βηθανία στη Ζιµπάµπουε. Ιδρύθηκε από τη Σούζη
Χάου, µία ειδικευµένη στον ιό HIV νοσοκόµα για αρκετά χρόνια, η οποία βρέθηκε στη Ζιµπάµπουε
κι αισθάνθηκε επιτακτικά ότι έπρεπε να δουλέψει µε ντόπιους χριστιανούς για την παροχή σταθερής
φροντίδας στα ορφανά των κοινοτήτων τους. Οι τοπικές εκκλησίες και οι χριστιανοί ενθαρρύνονται
και καταρτίζονται, ώστε να εφοδιάζουν τις κοινότητες για να µπορούν να φροντίζουν τον
αυξανόµενο αριθµό των παιδιών που έχουν ανάγκη.
Η Βηθανία αρχίζει συζητώντας µε τις κοινότητες και τα ορφανά τους για τις ανάγκες τους, τις
ανησυχίες τους, τις πιθανές λύσεις που µπορεί να προσδιορίσει η κοινότητα καθώς και για τις
προκλήσεις του µέλλοντος. Έπειτα εκπαιδεύονται οι εθελοντές για να παρέχουν συναισθηµατική και
πρακτική υποστήριξη στα ορφανά. Αυτό µπορεί να περιλαµβάνει οδηγίες για τη σπορά των
χωραφιών µέχρι οδηγίες για την ανάπτυξη της σποράς. Μιλάνε σε παιδιά, τα ακούνε κι έπειτα µιλάνε
υπέρ αυτών, όταν απαιτηθεί.
Αυτό, όµως, το έργο δεν περιορίζεται σε παιδιά που ηγούνται οικογενειών, αλλά και στη βοήθεια
κάθε οικογένειας που έχει υποφέρει το χαµό ενός γονιού. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιµο για την
υποστήριξη του αυξανόµενου αριθµού των παππούδων που τώρα είναι οι µόνοι που φροντίζουν τα
εγγόνια τους.
Με το να δίνουν τη δυνατότητα στις οικογένειες και στις κοινότητες να φροντίζουν για τα
ορφανά και όχι να τα στέλνουν σε ορφανοτροφεία όπου µπορούν να στιγµατιστούν (ειδικά αν έχει
γραµµένο στην πόρτα «Ορφανοτροφείο AIDS») τα παιδιά κερδίζουν πάρα πολλά. Τους µένει η
αίσθηση ότι ανήκουν σε µία οικογένεια και σε µία κοινότητα. Αυτό έχει συχνά αποδειχτεί ότι ωφελεί
τα παιδιά συναισθηµατικά, αλλά επίσης και πρακτικά καθώς υποστηρίζονται στο παρόν και
αποκτούν κατάλληλες δεξιότητες, για να επιζήσουν µακροχρόνια στο οικογενειακό τους περιβάλλον.
[Μία παρόµοια µεθοδολογία εφαρµόστηκε και στη Σικανκάτα. Το νοσοκοµείο τώρα πια δεν
παρέχει σχολικά δίδακτρα µόνο σε ορφανά για την υποστήριξη της οικονοµικής ανάπτυξης των
τοπικών κοινοτήτων και όταν γίνονται παροχές αφορούν τα σχολεία στο σύνολό τους κι όχι
µεµωνοµένα άτοµα. Αυτές οι νέες πρωτοβουλίες δεν έχουν την ονοµασία AIDS, αλλά Παιδιά σε
Ανάγκη. Είναι µία ανταπόκριση την οποία ηγούνται οι τοπικές κοινότητες κι έχει ως στόχο να
βοηθήσει όλα τα παιδιά που έχουν ανάγκη, όχι µονάχα τα ορφανά. Είναι µία ολοκληρωµένη
προσέγγιση που κινητοποιεί τις κοινότητες κι ενδυναµώνει τους δεσµούς ανάµεσα στα παιδιά και την
κοινότητά τους. Αυτό µειώνει το στιγµατισµό των ορφανών και ειδικά, των ορφανών που έχασαν
τους γονείς τους εξαιτίας του HIV/AIDS.]
Στο παρελθόν οι άνθρωποι έχτιζαν συχνά ορφανοτροφεία ως ανταπόκριση στις ανάγκες των
ορφανών. Όµως, το πρόγραµµα Βηθανία έχει ενθαρρύνει και καταρτίσει κοινότητες σε τέτοιο
αποτελεσµατικό βαθµό που σε πέντε χρόνια έχει βοηθήσει για τη φροντίδα περισσότερων από 6.000
ορφανών µονάχα στην περιοχή Ζβισαβάνε. Τα ορφανοτροφεία µπορούν να είναι το τελευταίο δίχτυ
ασφάλειας, αλλά πριν φτάσουµε σ’ αυτό το σηµείο µπορούµε να απευθυνθούµε στις υπάρχουσες
οικογενειακές και κοινοτικές δοµές.
Ωστόσο, κάθε κατάσταση είναι διαφορετική και σε µερικές κοινότητες αναπτύχθηκαν άλλοι
τρόποι υποστήριξης των ορφανών µε τοπική ευαισθησία και κατάλληλες ενέργειες.
Περίληψη σχετικά µε την ανταπόκριση στα Ορφανά
• -Συµµετοχή των ορφανών, άκουσέ τα.
•
-Ενδυνάµωσε οικογένειες και κοινότητες.
•
-Υποστήριξη σε όλες τις οικογένειες που έχουν ανάγκη, όχι µόνο σ’ αυτές που έχουν επηρεαστεί
από το HIV/AIDS.
•
-Όπου µπορείς ο στόχος σου να είναι η παραµονή των παιδιών στις κοινότητές τους.
•
-Προµήθευσε επιδεξιότητες που θα στηρίξουν οικογένειες π.χ. αγροκαλλιέργεια και
δραστηριότητες παραγωγής εισοδήµατος.
Πρόσφυγες
Έχει αποδειχτεί πως το HIV/AIDS εξαπλώνεται ευκολότερα σε καιρούς αστάθειας, όταν δηλαδή
διακόπτονται ή καταρρέουν εντελώς οι κοινωνικές πρακτικές που συχνά προστατεύουν τα άτοµα.
Αυτό περιλαµβάνει και τις σεξουαλικές πρακτικές. Στις αρχές του 2002 υπήρχαν περίπου 15
εκατοµµύρια πρόσφυγες στο κόσµο. Τα τρία τέταρτα από αυτούς στην Αφρική και το 80% ήταν
γυναίκες και παιδιά. Επιπλέον, υπάρχει ένας άγνωστος αριθµός εκτοπισµένων ανθρώπων, οι οποίοι
εκδιώχθηκαν µε βία από τα σπίτια τους και δεν έχουν περάσει τα σύνορα χωρών.
Ο ιός HIV µπορεί να εξαπλωθεί σε καιρούς κοινωνικής κρίσης και η επίδρασή του είναι
µεγαλύτερη σε αναπτυσσόµενες χώρες, τις χώρες µε τα λιγότερα εφόδια για την καταπολέµηση των
κρίσεων.
Σε επείγουσες καταστάσεις µαζικών κινητοποιήσεων ο ιός HIV φαίνεται να είναι λιγότερο
σηµαντικός από το φαγητό, το καταφύγιο, το νερό, την επείγουσα ιατρική περίθαλψη και την
ασφάλεια. Ποιες είναι, όµως, οι µακροχρόνιες συνέπειες όταν δε βλέπουµε τους κινδύνους
µετάδοσης του ιού HIV ως προτεραιότητα; Οι εργαζόµενοι στην περίθαλψη θα πρέπει να θέσουν την
ερώτηση: βρίσκονται οι διωγµένοι από τα σπίτια τους άνθρωποι σε µεγαλύτερο κίνδυνο µόλυνσης
από τον ιό HIV και δε θα έπρεπε να καλυφθεί κι αυτή επίσης η ανάγκη ταυτόχρονα µε τα
βραχυχρόνια ζητήµατα της ασφάλειας, του καταφυγίου και της διατροφής;
Ανακούφιση από τη φτώχεια και δραστηριότητες
παραγωγής Εισοδήµατος
Όπου υπάρχει φτώχεια, το AIDS φαίνεται ν’ ακολουθεί από κοντά. Και η απόδειξη είναι ότι το AIDS
ακµάζει σε περιοχές, όπου υπάρχει φτώχεια. Η περιοχή των κόκκινων φώτων της Βοµβάη στην Ινδία
είναι γεµάτη µε κορίτσια που είναι θετικά στον ιό HIV, των οποίων οι χτυπηµένες από τη φτώχεια
οικογένειες, τις έχουν πουλήσει στους ιδιοκτήτες των οίκων ανοχής. Η ∆ραστηριότητες Παραγωγής
Εισοδήµατος (∆ΠΕ) µπορούν να είναι µία αποτελεσµατική παρέµβαση για την υποστήριξη ατόµων,
οικογενειών, προγραµµάτων και ιδρυµάτων. Πρέπει, όµως, όλα αυτά να γίνουν µε φροντίδα και
επιδεξιότητα, ειδικά στο πλαίσιο του HIV/AIDS.
Είναι σηµαντικό να λάβουµε υπόψη µας τις ικανότητες των ατόµων µε AIDS σε σχέση µε την
κατάσταση υγείας τους. Πρέπει να θυµόµαστε ότι ένα άτοµο µπορεί να µην είναι πάντα ικανό να
δουλέψει σ’ ένα πρόγραµµα ∆ΠΕ εξαιτίας της εξασθενηµένης του υγείας και ότι µπορεί να
χρειάζεται να βοηθήσουµε τα άτοµα µε AIDS µε επιδόµατα αρωγής. Επιπλέον, τα προγράµµατα
∆ΠΕ, που εµπλέκουν τις οικογένειες και τις κοινότητες υποστήριξης των ατόµων µε AIDS, θα
βοηθήσουν στη συντήρηση των ∆ΠΕ κατά τη διάρκεια περιόδων, όπου οι άνθρωποι είναι πολύ
άρρωστοι για να συµµετέχουν 100% σε µία δραστηριότητα.
Η ενσωµάτωση ανθρώπων που δεν είναι θετικοί στον ιό HIV, ή των οποίων η κατάσταση σχετικά
µε τον ιό HIV είναι άγνωστη σε µία οικονοµική δραστηριότητα, µπορεί επίσης να είναι µία ευκαιρία
για αύξηση της αποδοχής και ενσωµάτωσης των ατόµων µε AIDS µέσα στην κοινότητα.
Ζητήµατα για τις ∆ραστηριότητες Παραγωγής Εισοδήµατος
• -Η προηγούµενη εµπειρία διαχείρισης ∆ΠΕ είναι ουσιαστική.
•
-Οι ικανότητες που απαιτούνται είναι πολύ συγκεκριµένες και κρίσιµες για την αποφυγή
σπατάλης χρηµάτων και πρόκλησης απογοήτευσης.
•
-Η δραστηριότητα πρέπει να είναι βιώσιµη, πρέπει να υπάρχει µία αγορά και διαθέσιµες
επιδεξιότητες. Να ζητήσεις τη βοήθεια έµπειρου ειδικού για την εφαρµογή αυτών των ζητηµάτων.
•
-Οι δραστηριότητες έχουν συχνά επικεντρωθεί στις γυναίκες, το οποίο µπορεί να οδηγήσει σε
αύξηση του φορτίου που σηκώνουν αντί σε ανεξαρτησία. Όπως µε κάθε πρόγραµµα, έτσι και κάθε
βήµα του σχεδιασµού και της εφαρµογής πρέπει να γίνει µε πολλή σκέψη. Και σ’ αυτήν την
περίπτωση ένας εξωτερικός σύµβουλος µε κατάλληλη εµπειρία µπορεί να βοηθήσει.
Η ανάγκη για καλή διαχείριση
Για να είναι ένα οποιουδήποτε είδους έργο αποτελεσµατικό, υπάρχει βασική ανάγκη για καλή
διαχείριση. Χωρίς καλή διαχείριση οι ανάγκες µιας κοινότητας δε θα ακουστούν και οι
δραστηριοποιηµένοι εθελοντές ή οι επιδεξιότητες των επαγγελµατιών θα πάνε χαµένες.
Η διαχείριση περιλαµβάνει πολλά στοιχεία, αλλά δύο βασικά τµήµατά της είναι: η ηγεσία και η
οργάνωση.
Οργάνωση
Η πληροφόρηση είναι σηµαντική σε κάθε στάδιο του προγράµµατος. Το ξεκίνηµα µε έρευνα και
αξιολόγηση των αναγκών της κοινότητας στην οποία επιθυµείς να εργαστείς θα προσφέρει τη βασική
πληροφόρηση για τη διαµόρφωση ενός σχεδίου και την ανάπτυξη µιας οργανωτικής δοµής. Η
συνεχιζόµενη συλλογή πληροφοριών θα επιτρέψει την παρακολούθηση και την ανάπτυξη του έργου.
Ζητήµατα έρευνας
1. Τι λέει η κοινότητα ότι χρειάζεται;
2. Τι θέλουν αυτοί που έχουν AIDS;
3. Τι αποδείξεις υπάρχουν γι’ αυτό;
4. -Τι διαθέσιµοι πόροι υπάρχουν στην κοινότητα; Απαιτούνται άλλοι πόροι, πώς θ’ αποκτηθούν;
5. -Θέλει η εκκλησία/οργάνωση να καλύψει τις συγκεκριµένες ανάγκες, συµβαδίζουν µε το ήθος/τις
αρχές της οργάνωσης;
6. -Έχει η οργάνωση την ικανότητα σε σχέση µε το προσωπικό, τη δοµή και τους πόρους να
δουλέψει µε την κοινότητα για την καταπολέµηση του HIV/AIDS και άλλων αναπτυξιακών
ζητηµάτων;
7. -Υπάρχουν άλλες οργανώσεις που κάνουν ήδη όλο ή µέρος του έργου. Αν ναι, γιατί να ιδρυθεί
άλλη µία οργάνωση, δε θα ήταν σπατάλη πολύτιµων πόρων; Ή θα µπορούσες να συνεργαστείς για να
αυξηθεί η αποτελεσµατικότητα;
8. -Επισκέψου άλλα προγράµµατα, χρησιµοποίησε αποδεδειγµένες µεθόδους και υλικά. Γιατί να
εφεύρεις ξανά τον τροχό;
Σχεδιασµός
1. -Αφού έχουν προσδιοριστεί οι απαντήσεις στα πιο πάνω, είναι σηµαντικό να θέσεις στόχους µε
συγκεκριµένους δείκτες, δηλαδή µετρητές για την παρακολούθηση της προόδου. Χρησιµοποίησε
ΕΞΥΠΝΟΥΣ στόχους: Συγκεκριµένους, Μετρήσιµους, Επιτεύξιµους, Κατάλληλους, Χρονικά
Περιορισµένους.
2. -Και πάλι, αυτοί που επηρεάζονται, κοινότητα, προσωπικό κι εθελοντές πρέπει να συµµετέχουν.
Παρακολούθηση
1. -Οι πληροφορίες θα πρέπει να συγκεντρώνονται και ν’ αξιολογούνται σε τακτική βάση για να
παρακολουθείται η επιτυχία ή η αποτυχία των στόχων.
2. -Η αποτυχία σε ορισµένους στόχους δε σηµαίνει ότι το πρόγραµµα δεν πετυχαίνει, αλλά µπορεί
να σηµαίνει ότι κάποιοι στόχοι χρειάζονται ν’ αλλάξουν. Αυτό θα πρέπει να γίνει σε πλήρη
συνεργασία µε το προσωπικό, τους εθελοντές και την κοινότητα. Αυτό που έχει σηµασία είναι η
αποτελεσµατικότητα του έργου κι όχι οι εκτός χρόνου στόχοι.
3. -Οι συνεδριάσεις αξιολόγησης θα πρέπει, επίσης, να λαµβάνουν χώρα µε τη συµµετοχή εκείνων
που δέχονται την υπηρεσία, µε την κοινότητα και µε άλλους που εργάζονται στην περιοχή.
Οργανωτική δοµή
1. -Μία οργανωτική δοµή θα πρέπει να σχεδιαστεί και να γνωστοποιηθεί σ’ όλους µέσα στην
οργάνωση. Οι άνθρωποι ωφελούνται, όταν ξέρουν σε ποιους είναι υπόλογοι.
2. -Αν είναι να συµµετάσχουν εθελοντές, βεβαιώσου ότι έχουν κίνητρο.
3. -Το έµµισθο προσωπικό θα πρέπει να έχει κατάλληλη εµπειρία και ικανότητες.
4. -Η σχετική βασική εκπαίδευση είναι κρίσιµη και θα πρέπει ν’ ανανεώνεται σε τακτική βάση.
5. -Ολόκληρο το προσωπικό, έµµισθοι κι εθελοντές, θα πρέπει να έχουν µία υποστηρικτική δοµή
και να δέχονται τακτική αξιολόγηση, µε ευκαιρία για σχολιασµό και συµµετοχή στην ανάπτυξη της
οργάνωσης.
6. Σαφής κι ανοιχτή οικονοµική διαχείριση.
Ηγετικά προσόντα
Όπως είπα πιο πάνω, οι αποτελεσµατικότερες ανταποκρίσεις στο HIV/AIDS από µη κυβερνητικές
οργανώσεις υπήρξαν από εκείνες (τις οργανώσεις), οι οποίες δεν επεδίωξαν µόνο να συνεργαστούν
µε την κοινότητα, αλλά επεδίωξαν να την υπηρετήσουν. Η υπηρεσία των άλλων θα πρέπει να είναι
το κυριότερο χαρακτηριστικό και στόχος της ηγεσίας. Ένας ηγέτης που είναι ταπεινός και οργανώνει
την υπηρεσία, το πιο πιθανό είναι ότι θα καθοδηγεί µία οµάδα και µία οργάνωση που θα υπηρετεί
τους άλλους.
1. -Όταν επιλέγονται οι ηγέτες και οι διευθυντές είναι καλό να ψάχνουµε για αποδεδειγµένη ηγετική
και διευθυντική εµπειρία: υπήρξαν αποτελεσµατικοί στην κινητοποίηση άλλων στο παρελθόν, για να
πετύχουν κάτι αποτελεσµατικό;
2. -Ένας ηγέτης πρέπει να επικεντρώνει την προσοχή του στην ανάπτυξη ποιοτικών σχέσεων:
σχέσεις µέσα και έξω από την οργάνωση, µε κοινοτικούς ηγέτες, άτοµα µε AIDS και µε άλλες
οργανώσεις. Οι καλές σχέσεις µε το προσωπικό µπορεί να είναι η βάση για την ανάπτυξη µιας
αποτελεσµατικής οµάδας, η οποία µαθαίνει, εκµεταλλεύεται τις νέες ευκαιρίες και γνωρίζει συχνά
απογοητεύσεις και εµπόδια στην αποτελεσµατικότητα των στόχων της. Τελικά, ο ηγέτης και η
οργάνωση εξαρτιούνται απ’ ολόκληρη την οµάδα.
3. -Οι καλές σχέσεις θα επιτρέψουν σ’ έναν ηγέτη να επηρεάσει θετικά και να µειώσει την ανάγκη
για υπέρµετρη και αυστηρή διοίκηση πάνω στο προσωπικό.
4. -Αντ’ αυτού ο ηγέτης θα διευκολύνει την αποτελεσµατική χρησιµοποίηση των ικανοτήτων και τη
δραστηριοποίηση των ανθρώπων.
5. -Υπάρχει η ανάγκη οραµατισµού από έναν ηγέτη, οραµατισµός που είναι σαφής και κατανοητός
από άλλους.
6. -Ο ηγέτης πρέπει να µπορεί να κατανοεί τους άλλους. Η ικανότητα να µπορεί να βάλει τον εαυτό
του «στη θέση» των ατόµων που ηγείται είναι απαραίτητη.
7. -Η ικανότητα να κατανοεί (ν’ ακούει και να σκέφτεται) και να γίνεται κατανοητός (να
επικοινωνεί καλά).
8. -Ένας διευθυντής-ηγέτης θα απαιτεί ευθύνη από το προσωπικό του και εκείνος θα πρέπει να είναι
υπόλογος σε κάποιο διοικητικό συµβούλιο ή επιτροπή.
Τελικά,
σε
κάθε
χριστιανική
ηγεσία
θα
πρέπει
να
υπάρχουν
ορατά
χαρακτηριστικά
χριστοκεντρικότητας, βιβλικού τρόπου σκέψης, ταπεινότητας, ακεραιότητας και υπηρεσίας. Αυτά τα
χαρακτηριστικά είναι σηµαντικότερα από οποιαδήποτε τεχνική ικανότητα ή συγκεκριµένη εµπειρία
σε έργο σχετικό µε το HIV/AIDS. Τέτοιου είδους άνθρωποι µπορούν να βοηθήσουν διευκολύνοντας
κοινότητες κι άτοµα ν’ ανταποκριθούν στο HIV/AIDS.
Καιρός για ∆ράση
Λίστες, όπως οι προηγούµενες, µπορεί να κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται ότι δεν έχουν τα
προσόντα ή ότι οι ίδιοι δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν.
Το ΠΙΟ σηµαντικό πράγµα απ’ όλα είναι ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΚΑΤΙ. Όπως είπα πριν, δεν κοστίζει
τίποτα να ενδιαφερθείς, και δε χρειάζεσαι καµία οργάνωση για να επισκεφτείς ένα γείτονα που έχει
ανάγκη, ή να µιλήσεις στους συγγενείς σου σχετικά µε τους κινδύνους του AIDS, ή να δανείσεις σε
κάποιον αυτό το βιβλίο, ή να πάρεις µέρος σε ένα υπάρχον πρόγραµµα.
Η µάχη κατά του AIDS δε θα κερδισθεί από σπουδαία προγράµµατα. Θα κερδισθεί αν
εκατοµµύρια συνηθισµένων αντρών και γυναικών σε κάθε χώρα ξεσηκωθούν ως ένα ανθρώπινο
κίνηµα, αποφασισµένοι να πάρουν το AIDS στα σοβαρά και να κάνουν κάτι πραγµατικά σηµαντικό.
Και σαν άτοµα που ανήκουµε στο Χριστό, έχουµε ένα µήνυµα δύναµης κι ελπίδας παράλληλα µ’
εκείνο της υγείας και της πληρότητας.
∆εν µπορείς ν’ αλλάξεις ολόκληρο τον κόσµο, όµως σήµερα µπορείς ν’ αλλάξεις τον κόσµο ενός
ανθρώπου σε κάποιο µέρος του κόσµου.
«Για κατάλογο χρήσιµων οργανώσεων και ιστοσελίδων καθώς και άλλων πηγών, παρακαλώ κοίταξε
στην ιστοσελίδα της ∆ιεθνούς Συµµαχίας ACET: http://www.acet-international.org»
∆ιεθνής Συµµαχία ACET
Η ∆ιεθνής Συµµαχία ACET είναι µία αναπτυσσόµενη κοινότητα ανεξάρτητων προγραµµάτων
σχετικά µε το AIDS σε πολλά µέρη του κόσµου, η οποία ξεκίνησε αρχικά στο Ηνωµένο Βασίλειο το
1988 µε το όνοµα ACET. Τα αρχικά ACET προέρχονται από τις λέξεις AIDS, Περίθαλψη,
Εκπαίδευση και Κατάρτιση (στα αγγλικά: AIDS, Care, Education, Training) και ιδρύθηκε από τον
∆ρ. Πάτρικ Ντίξον. Τα µέλη της Συµµαχίας είναι ενωµένοι σ’ έναν κοινό στόχο που είναι να δώσουν
µία αποτελεσµατική χριστιανική ανταπόκριση στο AIDS:
•
-Χωρίς όρους, σπλαχνική περίθαλψη για όλους όσοι προσβάλλονται από το HIV/AIDS
•
-Πρόληψη που σώζει ζωές µε σεβασµό και διατήρηση των ιστορικών διδασκαλιών της εκκλησίας
•
-Αποτελεσµατική εκπαίδευση µε µία ολιστική προσέγγιση στην ατοµική και κοινοτική ανάπτυξη
Η Συµµαχία αποτελείται από
• -Εθνικά Συµβουλευτικά Κέντρα: κέντρα αρτιότητας που επιδιώκουν ενεργά να ενθαρρύνουν και
να συµβουλεύουν ανθρώπους σε διαφορετικά µέρη του κόσµου που έχουν τις ίδιες αρχές και
οραµατισµό.
•
-Προγράµµατα σε Συνεργασία: οργανώσεις που παρέχουν υπηρεσίες σχετικές µε το HIV/AIDS.
•
-Συνεργάτες Ανάπτυξης: διεθνείς οργανώσεις που λειτουργούν ως κέντρα σε διάφορα µέρη της
Συµµαχίας.
Η Συµµαχία είναι ένα δίκτυο οργανώσεων που λειτουργούν µαζί, παρά µία οργάνωση κεφαλαίου,
δεν έχει µεγάλη κεντρική διοίκηση και δεν κάνει κεντρικές παροχές.
Το κυρίως έργο της Συµµαχίας πραγµατοποιείται από τα Εθνικά Συµβουλευτικά Κέντρα,
προγράµµατα που εδρεύουν σε χώρες όπως η Αγγλία, Σκωτία, Ιρλανδία, Ινδία, Ουγκάντα, Ταϊλάνδη,
Τσεχία και Σλοβακία.
Τα νέα Προγράµµατα Συνεργασίας γίνονται µέλη της Συµµαχίας έπειτα από σύσταση ενός
Εθνικού Συµβουλευτικού Κέντρου, µετά από µία περίοδο όπου εργάζονται µαζί. Τα µέλη
αφιερώνουν τους εαυτούς τους στην αποτελεσµατική χριστιανική δράση στον τοµέα του AIDS και
στο συµµερισµό εµπειρογνωµοσύνης, εµπειρίας αλλά και πόρων όσο µπορούν.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε τους ∆ιεθνείς Συνεργάτες ACET που βρίσκονται κοντά
σου, τη δράση της Συµµαχίας, καθώς και τα τελευταία νέα σχετικά µε τον ιό HIV, πακέτα δράσης
και πολύ άλλο χρήσιµο υλικό είναι διαθέσιµα στην ιστοσελίδα:
http://www.acet-international.org
e-mail: isdixon@dircon.co.uk
Περισσότερα αντίτυπα αυτού του βιβλίου µπορούν να παραγγελθούν δωρεάν για διανοµή στις
φτωχότερες χώρες στις ακόλουθες γλώσσες: Αγγλικά, Ρώσικα, Ισπανικά, Γαλλικά, Ουγγρικά,
Τσέχικα, Ρουµανικά, Τουρκικά, Ουρντού και Μπάιτε.
Operation Mobilisation
Η οργάνωση Operation Mobilisation είναι ευτυχής που συνεκδίδει και χρηµατοδοτεί αυτή την
έκδοση και είναι πλήρως αφοσιωµένη στο να βλέπει εκκλησίες παντού ν’ ανταποκρίνονται µ’
ευσπλαχνία, ενδιαφέρον και πράξη προς όλους εκείνους που έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV και
το AIDS, καθώς επίσης και να βοηθούν, ώστε να σώζονται ζωές.
Η ΟΜ ιδρύθηκε από τον Τζορτζ Βέρβερ, του οποίου η ενέργεια, η αυθεντικότητα και η
πρόκληση για µαθητεία και παγκόσµιο ευαγγελισµό άγγιξε πολλούς ανθρώπους. Η έµφαση στην
«Κατάρτιση µέσω της πράξης» υπήρξε χαρακτηριστικό γνώρισµα πολλών οµάδων που πήγαν σε
διάφορα µέρη του κόσµου. Ο οραµατισµός και η τελική αγορά των «πλοίων ελέους» της ΟΜ υπήρξε
πιθανώς αυτό που έκανε γνωστή την οργάνωση περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο παράγοντα.
Σήµερα, η ΟΜ είναι µία δυναµική παγκόσµια διακονία µε σχεδόν 3.000 προσωπικό πλήρους
απασχόλησης που εργάζεται σε πάνω από 80 χώρες. Είναι αφιερωµένη στο να δουλεύει σε
συνεργασία µε εκκλησίες και άλλες χριστιανικές οργανώσεις για τον σκοπό της παγκόσµιας
ιεραποστολής. Οι διάφορες διακονίες της ΟΜ παρέχουν οµιλητές σε εκκλησίες, συνέδρια και
σεµινάρια, έµπειρη κατάρτιση κάθε µορφής ευαγγελισµού, ηγεσίας και ποιµαντικής φροντίδας και
µία πληθώρα από υλικά, όπως βιντεοταινίες, βιβλία, υλικό παρουσίασης και κάρτες προσευχής.
http://www.om.org
http://www.ombooks.org
Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας
-Πρόγραµµα Περίθαλψης AIDS
Έπειτα από µακροχρόνιες καθυστερήσεις και πολιτικές µάχες, τα πλουσιότερα κράτη ξύπνησαν από
το γεγονός ότι η πλειοψηφία αυτών που προσβάλλονται από τον ιό δεν είναι σε θέση ν’ αγοράσουν
την αντιρετροϊκή αγωγή, αν και παρατείνει τη ζωή των περισσοτέρων µε AIDS και µπορεί ν’
αποτρέψει µέχρι το 66% όλων των µολύνσεων σε παιδιά που γεννιούνται από µολυσµένες µητέρες.
Μία νέα πρωτοβουλία έχει ως στόχο την παροχή δωρεάν αντιρετροϊκών χαπιών σε τουλάχιστον τρία
εκατοµµύρια ανθρώπους σε αναπτυσσόµενες χώρες. Αυτό θα ενθαρρύνει, επίσης, τους ανθρώπους
να εξεταστούν, επειδή θα υπάρχει διαθέσιµη αγωγή. Η εξέταση είναι ένας ισχυρός τρόπος πρόληψης
της εξάπλωσης: αυτοί που είναι αρνητικοί παρακινούνται να µείνουν όπως είναι κι εκείνοι που είναι
θετικοί είναι πιο πιθανό ν’ αλλάξουν συµπεριφορά αν ξέρουν ότι θα µπορούσαν να κολλήσουν
κάποιον άλλο.
Το σύστηµα είναι το εξής (ακόµα εξελισσόταν την περίοδο συγγραφής αυτού του βιβλίου):
•
-Η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας παρέχει φάρµακα στο Τµήµα Υγείας της εκάστοτε χώρας
•
-Οι οργανώσεις κάνουν αίτηση συνεργασίας µε την Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας και την
κυβέρνηση σε κάθε χώρα
•
-Οι προµήθειες παρέχονται (πιθανόν σε κουτιά που περιέχουν αρκετά για ένα άτοµο για ένα
µήνα)
•
-Παρέχονται άλλοι πόροι, όπως συσκευές στιγµιαίου τεστ, µαζί µε τον καταρτισµό νοσοκόµας ή
νοσοκόµων (δε χρειάζεται γιατρός)
•
-Η οργάνωση ενθαρρύνει, έπειτα από συµβουλευτική, τον τοπικό πληθυσµό να εξεταστεί
•
-Αυτοί που είναι θετικοί και έχουν σαφή δείγµατα ασθένειας, ή οι έγκυες γυναίκες, ξεκινούν την
αγωγή έπειτα από µία απλή εξέταση αίµατος, επαναλαµβανόµενη κάθε δύο εβδοµάδες
•
-Η θεραπεία κρατάει συνήθως για την υπόλοιπη ζωή του ατόµου, αν δε σταµατήσει, ώστε να
επιτραπεί στην εξέταση αίµατος να επιστρέψει σε πιο φυσιολογικά επίπεδα
•
-Κρατείται µε προσοχή αρχείο για τον τρόπο µε τον οποίο χρησιµοποιούνται οι προµήθειες
φαρµάκων
•
-Τα αρχεία παρουσιάζονται στο κέντρο διανοµής, για να ληφθούν νέες προµήθειες
Μικρότερες οργανώσεις κι εκκλησίες θα χρειαστεί να συνεργαστούν µε µεγαλύτερες οµάδες για ν’
αποκτήσουν πρόσβαση. Η Π.Ο.Υ. θα παρακολουθεί κάθε χώρα για τη διασφάλιση της καλής
διανοµής των φαρµάκων στις οργανώσεις και δέχεται µε χαρά τις πληροφορίες σχετικά µε
προβλήµατα που µπορεί να προκύψουν από το έργο αυτό. ∆ες http://www.who.org

Δεκέμβριος - ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΡΕΣΤΙΣ

NEWSLETTER 1 Ιανουάριος- Φεβρουάριος

Μη αιτιολογηµένος διπλασιασµός στην κυπριακή διάλεκτο

Εθνικά & Ευρωπαϊκά ∆ίκτυα Προαγωγής Υγείας

5. ψυχη και σωμα - 1ο Γενικό Λύκειο Σπάτων

Συγκεντρωτικά αποτελέσματα

Ιούνιος 2013 - Life Positive

1 χρόνο - iSquare

Οδηγός Υγιεινής Νο14

Προδιαγραφές, όροι και έντυπο για υποβολή προτάσεων

Πόσο αθώα είναι

Αίτηση συμμετοχής

Βγείτε από την πίεση, χωρίς απώλειες.

null

κάντε κλικ εδώ

Προφύλαξη από τα αιµατογενώς µεταδιδόµενα παθογόνα στο χώρο

ανθρωπολογια της επιστημης 2011-12 κειμενα προετοιμασιας για τις

Heaven Fresh HF 380