ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Ποιά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) που θεσμοθετούνται με το νόμο 4019/2011; ....................................................... 2 2. Ποιές είναι οι κατηγορίες Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) που θεσμοθετούνται με το νόμο 4019/2011; ................................................................................ 3 3. Ποιοί μπορούν να είναι μέλη και πως γίνεται η διανομή κερδών μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.); ................................................................................. 5 4. Υπάρχουν κίνητρα για την ίδρυση και λειτουργία κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.); ............................................................................................................ 6 5. Ποιά είναι η διαδικασία που ακολουθείται για τη σύσταση μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.); ................................................................................ 7 6. Υπάρχει ένα πρότυπο – σχέδιο καταστικού για τη σύσταση κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) και ποιο είναι το περιεχόμενό του; .................................................... 8 7. Ποιά είναι η δομή και το περιεχόμενο ενός επιχειρησιακού σχεδίου δράσης (Business Plan) για την ίδρυση και λειτουργία μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.); ................................................................................................................................. 9 8. Ποιά είναι η διαδικασία εγγραφής των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) στο Γενικό Μητρώο κοινωνικής οικονομίας; ....................................................... 14 9. Υπάρχει κάποιο στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη του τομέα της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα; ......................................................................................................... 16 10. Έχει διεξαχθεί έρευνα για τις προοπτικές απασχόλησης και ανάπτυξης του τομέα της κοινωνικής οικονομίας στα Ιόνια νησιά και ποιά είναι τα βασικά της ευρήματα; ................. 18 11. Από που μπορώ να πληροφορηθώ περισσότερα για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.); ......................................................................................................... 19 Ειδική Υπηρεσία για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Οικονομία ............................. 19 1 1. Ποιά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) που θεσμοθετούνται με το νόμο 4019/2011; Ο Νόμος για την Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα (Ν. 4019/2011) θεσμοθετεί την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) ως τη μόνη τυπική μορφή άσκησης «κοινωνικά προσανατολισμένης επιχειρηματικότητας» στην Ελλάδα (Βλ αναρτημένο FEK_216_2011_(N.4019_Nomos_Koinonikis_Oikonomias). Όπως ορίζεται στο Ν. 4019/2011, οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) είναι:  Αστικοί συνεταιρισμοί κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών τους και διαθέτουν εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα.  Επιχειρήσεις οι οποίες διοικούνται ισότιμα από τα μέλη τους και η λειτουργία τους βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους ενώ το κέρδος τους προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά το κοινωνικό συμφέρον. Βασικές αρχές λειτουργίας των Κοινωνικών Συνεταιριστικής Επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.):  έχουν ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την κοινωνική ωφέλεια, μέσω της παραγωγής αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών συλλογικού και κοινωνικού χαρακτήρα.  δίνεται προτεραιότητα στην αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και όχι στη συσσώρευση κεφαλαίου.  κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εφαρμόζεται η αρχή ένα πρόσωπο - μια ψήφος, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μερίδων που κατέχει το κάθε μέλος.  το κέρδος των ΚοινΣΕΠ προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν κυρίως το κοινωνικό συμφέρον και η διανομή του γίνεται για την εξυπηρέτηση των καταστατικών σκοπών και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Γενικά χαρακτηριστικά των Κοιν.Σ.Επ: • ένα μέλος - μια ψήφος ανεξάρτητα από τον αριθμό συνεταιριστικών μερίδων • κάθε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής είναι υποχρεωτικά και μέλος της επιχείρησης. 2 • γίνεται περιορισμένη διανομή κερδών μόνο στους εργαζόμενους και όχι στα μέλη που δεν είναι εργαζόμενοι. Διοίκηση των Κοιν.Σ.Επ : • Γενική Συνέλευση των μελών • Διοικούσα Επιτροπή: minimum 3 μέλη, θητεία 2 έως 5 έτη Κοινωνικός Σκοπός: • Κέρδος είναι μέσο για την επίτευξη του Κοινωνικού Σκοπού και όχι σκοπός της Κοιν.Σ.Επ. • Για την ικανοποίηση του Κοινωνικού Σκοπού της Κοιν.Σ.Επ. χρησιμοποιούνται: – Η πώληση προϊόντων ή υπηρεσιών που επιτελούν κοινωνικό όφελος και παράλληλα επιφέρουν κέρδη – Η διάθεση των κερδών για παροχή προϊόντων ή υπηρεσιών που επιτελούν κοινωνικό όφελος χωρίς έσοδα. Κοινωνική Καινοτομία: • Μέσα: νέες ιδέες (προϊόντα, υπηρεσίες και επιχειρηματικά μοντέλα) που πληρούν ταυτόχρονα πιο αποτελεσματικά τις κοινωνικές ανάγκες • Σκοπός: δημιουργούν νέες κοινωνικές σχέσεις ή συνεργασίες. • Πρόκειται για καινοτομίες που δεν ωφελούν μόνο την κοινωνία, αλλά επίσης ενισχύουν την ικανότητα της κοινωνίας να ενεργεί. 2. Ποιές είναι οι κατηγορίες Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) που θεσμοθετούνται με το 1 νόμο 4019/20111; Βλ αναρτημένο FEK_216_2011_(N.4019_Nomos_Koinonikis_Oikonomias). 3 Κατηγορίες Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.):  Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης  Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας  Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης:  Οι Κοιν.Σ.Επ. Έ νταξης αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού:  άτομα με αναπηρίες  εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα  οροθετικοί  φυλακισμένοι/αποφυλακισμένοι  ανήλικοι παραβάτες  Σε μια Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, 40% κατ΄ελάχιστο των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού  Για τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης απαιτούνται 7 άτομα τουλάχιστον ως μέλη. Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας:  Οι Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού – προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού όπως:  οι ηλικιωμένοι,  τα βρέφη,  τα παιδιά,  τα άτομα με αναπηρίες και  τα άτομα με χρόνιες παθήσεις 4  Για τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας απαιτούνται 5 άτομα τουλάχιστον ως μέλη. Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού:  Οι Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης.  Αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως :  πολιτισμός  περιβάλλον  οικολογία  εκπαίδευση  παροχές κοινής ωφέλειας  τοπικά προϊόντα  διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων  Για τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού απαιτούνται 5 άτομα τουλάχιστον ως μέλη. 3. Ποιοί μπορούν να είναι μέλη και πως γίνεται η διανομή κερδών μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.)2; Μέλη Κοιν.Σ.Επ.:  φυσικά πρόσωπα (απεριόριστος αριθμός μελών)  φυσικά και νομικά πρόσωπα (τα νομικά πρόσωπα δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 1/3 του αριθμού των μελών) 2 Βλ αναρτημένο FEK_216_2011_(N.4019_Nomos_Koinonikis_Oikonomias) 5  Για τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης απαιτούνται 7 άτομα τουλάχιστον ως μέλη.  Για τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας απαιτούνται 5 άτομα τουλάχιστον ως μέλη.  Για τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού απαιτούνται 5 άτομα τουλάχιστον ως μέλη  Δεν μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης  Δεν μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη Ν.Π.Δ.Δ που υπάγονται σε Ο.Τ.Α.  Μόνο στις Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης μπορούν να συμμετέχουν ΝΠΔΔ, μετά από έγκριση του εποπτεύοντα φορέα  ένα μέλος - μια ψήφος ανεξάρτητα από τον αριθμό συνεταιριστικών μερίδων  κάθε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής είναι υποχρεωτικά και μέλος της επιχείρησης. Διανομή κερδών των Κοιν.Σ.Επ., ετήσια, ως εξής:  αποθεματικό  5%  εργαζόμενοι  έως 35%  επανεπένδυση – δημιουργία νέων θέσεις εργασίας - δραστηριότητες επιχείρησης  τουλάχιστον 60% 4. Υπάρχουν κίνητρα για την ίδρυση και λειτουργία κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.); Όσον αφορά τα κίνητρα που υπάρχουν για την ίδρυση και λειτουργία κοινωνικής συνεταριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) αναφέρονται ενδεικτικά τα ακόλουθα 3:  Το ποσοστό των κερδών της Κοιν.Σ.Επ. το οποίο διατίθεται για το σχηματισμό αποθεματικού δεν υπόκειται σε φορολογία εισοδήματος  Το ποσοστό των κερδών της Κοιν.Σ.Επ. το οποίο διανέμεται στους εργαζόμενους υπόκειται σε παρακράτηση φόρου εισοδήματος σύμφωνα με τον εκάστοτε ισχύοντα 3 Βλ. αναρτημένο Leaflet_ΚΟΙΝΣΕΠ 6 φορολογικό συντελεστή του πρώτου κλιμακίου εισοδήματος. Με την παρακράτηση του φόρου αυτού καταργείται η φορολογική υποχρέωση όσον αφορά στα κέρδη της Κοιν.Σ.Επ. και των εργαζομένων που ανήκουν στις ευάλλωτες ομάδες του πληθυσμού.  Οι εργαζόμενοι στις Κοιν.Σ.Επ. που ανήκουν στις ευάλλωτες ομάδες του πληθυσμού και λαμβάνουν επίδομα πρόνοιας ή οποιαδήποτε άλλη παροχή, συνεχίζουν να εισπράττουν τις παροχές αυτές ταυτόχρονα με την αμοιβή τους.  Οι Κοιν.Σ.Επ. θα έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένα προγράμματα χρηματοδότησης στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ (αναμένεται προκήρυξη των σχετικών δράσεων).  Οι Κοιν.Σ.Επ. εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, σε προγράμματα του ΟΑΕΔ στήριξης της απασχόλησης και σε άλλες ενεγητικές πολιτικές απασχόλησης.  Οι Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το δημόσιο και τους ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού. 5. Ποιά είναι η διαδικασία που ακολουθείται για τη σύσταση μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.); Η δημιουργία μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) απαιτεί ουσιαστικές ενέργειες σχεδιασμού έναρξης και ανάπτυξης των δραστηριοτήτων της, καθώς και συγκεκριμένες τυπικές διαδικασίες ίδρυσης (Βλ. αναρτημένο Leaflet_ΚΟΙΝΣΕΠ). Οι τυπικές ή υποχρεωτικές διαδικασίες ίδρυσης μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) περιλαμβάνουν όλα εκείνα τα βήματα που προβλέπονται για τη σύσταση ενός αστικού συνεταιρισμού όπως είναι η κατάρτιση και υποβολή σχετικού καταστατικού, ενώ επιπλέον απατείται και εγγραφή στο Γενικό μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας. Στις ουσιαστικές ενέργειες σχεδιασμού συμπεριλαμβάνονται τόσο η προπαρασκευή διαφόρων επιχειρησιακών εργαλείων όπως είναι η έρευνα αγοράς και η κατάρτιση και υποβολή κατάλληλου Επιχειρησιακού Σχεδίου, όσο και η κινητοποίηση και ενημέρωση πιθανών ή 7 δυνητικών εταίρων της υπό ίδρυση Κοιν.Σ.Επ., με στόχο τη δημιουργία του αρχικού πυρήνα της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης και την προσέλκυση και άλλων ατόμων ή φορέων που ενδεχομένως θα ενδιαφερόντουσαν να συμμετάσχουν (δυνητικοί εταίροι – μέλη της Κοιν.Σ.Επ.) Για περισσότερα βλ αναρτημένο: FEK_216_2011_(N.4019_Nomos_Koinonikis_Oikonomias). 6. Υπάρχει ένα πρότυπο – σχέδιο καταστικού για τη σύσταση κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) και ποιο είναι το περιεχόμενό του; Η Ειδική Υπηρεσία για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Οικονομία (ΕΥΚΕΚΟ) έχει θέσει στη διάθεση των ενδιαφερομένων ένα καταστατικό πρότυπο για τη σύσταση κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) το οποίο είναι υποχρεωμένοι να υιθετήσουν όλες οι κοινωνικές επιχειρήσεις αυτής της μορφής προκειμένου να συσταθούν τυπικά και να μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για εγγραφή τους στο οικείο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας του Υπουργείου Εργασίας (πιο αναλυτικά βλ. αναρτημένο αρχείο: KATASTATIKO_KOINSEP) Το εν λόγω πρότυπο καταστατικό για τη σύσταση Κοιν.Σ.Επ. έχει το ακόλουθο περιεχόμενο: 1. 2. 3. 4. 5. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΜΕΛΩΝ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. ΣΥΣΤΑΣΗ – ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. ΕΔΡΑ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. ΣΚΟΠΟΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. ΜΟΡΦΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΟΔΩΣΗ ΤΩΝ ΣΚΟΠΩΝ ΤΟΥ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 6. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 7. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 8. ΜΕΛΗ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. – ΕΓΓΡΑΦΗ – ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ – ΔΙΑΓΡΑΦΗ – ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ – ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ. 9. ΠΟΡΟΙ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 10. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΡΙΔΕΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 11. ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 12. ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 13. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ-ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ- ΔΙΑΝΟΜΗ ΚΕΡΔΩΝ – ΒΙΒΛΙΑ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 14. ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ – ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 8 15. ΔΙΑΝΟΜΗ ΚΕΡΔΩΝ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 16. ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 17. ΔΙΑΛΥΣΗ – ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 18. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 19. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 20. ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΔΙΟΙΚΟΥΣΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 21. ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΕΙΣ 22. ΙΔΡΥΤΙΚΑ ΜΕΛΗ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. 7. Ποιά είναι η δομή και το περιεχόμενο ενός επιχειρησιακού σχεδίου δράσης (Business Plan) για την ίδρυση και λειτουργία μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.)4; Τι είναι το επιχειρησιακό σχέδιο δράσης (Business Plan); Το επιχειρησιακό σχέδιο δράσης είναι ένα γραπτό κείμενο που περιλαμβάνει αναλυτική περιγραφή όλων των εσωτερικών και εξωτερικών στοιχείων που εμπλέκονται στην ίδρυση της νεοσύστατης επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.). •Ορισμένες φορές αποκαλείται σχέδιο δράσης (game plan) ή οδικός χάρτης (road map) και δίνει απάντηση στις ακόλουθες ερωτήσεις: – Που βρισκόμαστε τώρα; – Που πάμε; – Πως θα φτάσουμε στον προορισμό μας; Ποιός γράφει το επιχειρησιακό σχέδιο;  Αρμόδια για την σύνταξη του επιχειρησιακού σχεδίου είναι τα μέλη της (Κοιν.Σ.Επ.). • Εάν τα μέλη της (Κοιν.Σ.Επ.) δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες, μπορούν να συμβουλευτούν ειδικούς εμπειρογνώμονες, όπως για παράδειγμα συμβούλους επιχειρήσεων, 4 Βλ. αναρτημένο: TR__BUSINESS_PLAN_en_DRJfr 9 οικονομολόγους, ειδικούς στο μάρκετινγκ, χρηματοπιστωτικούς συμβούλους, δικηγόρους, κ.ο.κ.  Τα μέλη της (Κοιν.Σ.Επ.) μπορούν να προτείνουν στα άτομα αυτά να συμμετάσχουν ως εταίροι ή / και να συνεργαστούν στην επιχείρηση ως στελέχη της ομάδας διοίκησης. Γιατί είναι απαραίτητη η σύνταξη επιχειρησιακού σχεδίου;  Το επιχειρησιακό σχέδιο καταδεικνύει την βιωσιμότητα της επιχείρησης  Καθοδηγεί τον επιχειρημασία στην οργάνωση των δραστηριοτήτων προγραμματισμού των ενεργειών του  Αποτελεί σημαντικό εργαλείο στην προσπάθεια εξεύρεσης χρηματοδότησης Κριτήρια αξιολόγησης της Κοιν.Σ.Επ.  Μια νέα ιδέα: μια νέα λύση για ή προσέγγιση σε κάποιο κοινωνικό πρόβλημα  Δημιουργικότητα: οι κοινωνικοί επιχειρηματίες πρέπει να είναι αρκούντως δημιουργικοί τόσο ως οραματιστές και στοχοθέτες, όσο και ως πρακτικά σκεπτόμενοι διευθετητές προβλημάτων  Ποιότητα του κοινωνικού επιχειρηματία: τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. είναι άτομα που έχουν δοθεί σε μια ιδέα και τα οποία θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια να αναπτύξουν, να δοκιμάσουν και να διαχύσουν την ιδέα αυτή μέχρις ότου καταστεί νέο, γενικά αποδεκτό, κοινωνικό μοντέλο  Κοινωνικός αντίκτυπος της ιδέας: η ιδέα πρέπει να διαθέτει αρκετά ισχυρή προσέγγιση και εφαρμοσιμότητα ώστε οι αυτοί που δρουν στο πεδίο να θελήσουν να την αντιγράψουν (και φυσικά πρέπει να είναι αντιγράψιμη)  Δεοντολογία: οι κοινωνικοί επιχειρηματίες - μέλη της Κοιν.Σ.Επ. πρέπει να είναι απόλυτα αξιόπιστοι και δεοντολογικά ορθοί. Δομή του επιχειρησιακού σχεδίου 1. Εισαγωγική σελίδα 2. Executive summary 3. Ανάλυση παραγόντων που αφορούν το περιβάλλον και τον κλάδο δραστηριοποίησης 4. Περιγραφή της επιχείρησης 5. Σχέδιο μάρκετινγκ 6. Σχέδιο παραγωγής και δραστηριοτήτων 7. Σχέδιο ανθρωπίνων πόρων 8. Χρονοδιάγραμμα 9. Εκτίμηση κινδύνου 10. Χρηματοπισtωτικό σχέδιο 10 11. Παράρτημα Σελίδα τίτλου ή εξωφύλλου, η οποία παρέχει συνοπτική εικόνα του επιχειρησιακού σχεδίου  Η σελίδα αυτή πρέπει να περιλαμβάνει: – Επωνυμία και διεύθυνση της Κοιν.Σ.Επ. – Όνομα του εκπροσώπου – ατόμου επαφής της Κοιν.Σ.Επ., καθώς και διάφορα άλλα στοιχεία (αριθμός τηλεφώνου, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομίου ή ιστοσελίδα εφόσον υπάρχει) – Σύντομη περιγραφή της Κοιν.Σ.Επ. σε μια παράγραφο – Απαιτούμενο ύψος χρηματοδότησης – Δήλωση εμπιστευτικότητας της έκθεσης Επιτελική σύνοψη (Executive summary)  Μέγεθος 2 ή 3 σελίδες  Αναλύει τα σημαντικότερα σημεία ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον του υποψήφιου αναγνώστη, για παράδειγμα: – Επιχειρησιακό μοντέλο – Ιδρυτικά μέλη και στελέχη της Κοιν.Σ.Επ. – Έρευνα αγοράς – κτλ.  Η Επιτελική σύνοψη συντάσσεται μετά την ολοκλήρωση της σύνταξης του επιχειρησιακού σχεδίου Ανάλυση παραγόντων που αφορούν το περιβάλλον και τον κλάδο δραστηριοποίησης  Η περιβαλλοντική ανάλυση συνιστά αποτίμηση των μη ελεγχόμενων παραγόντων που ενδέχεται να επηρεάσουν την επιχείρηση, όπως για παράδειγμα είναι: – Η οικονομία (ΑΕΠ, ανεργία, κτλ.) – Η κουλτούρα (μεταβολές στην κουλτούρα λόγω δημογραφικών ή συμπεριφορικών αλλαγών και άλλων συναφών μεταβολών) – Η τεχνολογία (τεχνολογικές εξελίξεις) – Νομικά ζητήματα (νομοθεσία που ενδέχεται να επηρεάσει το προϊόν, την υπηρεσία, τον δίαυλο διανομής, την τιμή ή την στρατηγική προώθησης)  Ανασκόπηση αναλύσεων που αφορούν τον βιομηχανικό κλάδο και τις επικρατούσες τάσεις, τις στρατηγικές του ανταγωνισμού ή παράγοντες όπως: – Η ζήτηση στον κλάδο – Ο ανταγωνισμός 11 Περιγραφή της επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.)  Μια ολοκληρωμένη εικόνα του προϊόντος ή της υπηρεσίας καθώς και των δραστηριοτήτων της νεοσύστατης Κοιν.Σ.Επ.  Η περιγραφή αρχίζει με μια δήλωση κοινωνικής αποστολής  Οι Κοιν.Σ.Επ. υπογραμμίζουν τις αξίες τους και τους κοινωνικούς τους στόχους  Πέραν του προϊόντος και/ή της υπηρεσίας, στην περιγραφή γίνεται αναφορά στο υπόβαθρο της Κοιν.Σ.Επ., στα μέλη , στα στελέχη, στους εργαζόμενους, στις εγκαταστάσεις, στο μέγεθος της επιχείρησης κτλ. Κατάλογος σημείων που πρέπει να περιλαμβάνει η περιγραφή της Κοιν.Σ.Επ.  Αποστολή της επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.)  Αξίες που προωθεί και κοινωνικοί στόχοι της επιχείρησης  Ποίοι λόγοι ώθησαν στην σύσταση της επιχείρησης;  Λόγοι που εγγυούνται την επιτυχία της επιχείρησης  Αναπτυξιακό έργο που έφερε εις πέρας η επιχείρηση μέχρι σήμερα  Προϊόν ή υπηρεσία που διαθέτει η επιχείρηση  Περιγραφή του προϊόντος ή της υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων του καθεστώτος ευρεσιτεχνίας, πνευματικών δικαιωμάτων ή εμπορικού σήματος.  Τοποθεσία εγκατάστασης της επιχείρησης  Κατάσταση των κτιριακών εγκαταστάσεων: νέα, παλαιά, χρήζουν ανακαίνισης;  Τα κτίρια είναι μισθωμένα ή ιδιόκτητα;  Για ποίο λόγο επιλέξαν τα μέλη το συγκεκριμένο κτίριο και τοποθεσία για να εγκαταστήσουν την επιχείρησή τους;  Απαραίτητος εξοπλισμός γραφείου;  Ο εξοπλισμός θα αγορασθεί ή θα μισθωθεί;  Ποια εμπειρία διαθέτουν και / ή θα χρειαστούν για να υλοποιήσουν με επιτυχία το επιχειρησιακό τους σχέδιο; Σχέδιο μάρκετινγκ •Περιγραφή των συνθηκών της αγοράς και της στρατηγικής τιμολόγησης, τοποθέτησης και προβολής των προϊόντων ή των υπηρεσιών (μείγμα μάρκετινγκ) της Κοιν.Σ.Επ. •Το σχέδιο μάρκετινγκ απαντά τρεις ουσιώδεις ερωτήσεις: –Από που ξεκινήσαμε; –Ποιός είναι ο προορισμός μας; –Πως θα φτάσουμε εκεί; 12 Περίγραμμα σχεδίου μάρκετινγκ  Ανάλυση της κατάστασης  Υπόβαθρο της Κοιν.Σ.Επ. – Αγορά - στόχος – Ανάλυση των ανταγωνιστών, δυνατά και αδύνατα σημεία της νέας επιχείρησης  Στόχοι και σκοποί στον τομέα του μάρκετινγκ  Στρατηγική μάρκετινγκ και προγράμματα δράσης  Προϋπολογισμός και έλεγχοι Σχέδιο παραγωγής και δραστηριοτήτων  Λεπτομέρειες σχετικές με το σχέδιο παραγωγής: με ποιό τρόπο θα παραχθεί το προϊόν ή θα διατεθεί η υπηρεσία από την Κοιν.Σ.Επ.  Η περιγραφή πρέπει να περιλαμβάνει τις παραγωγικές διαδικασίες των υπεργολάβων, εφόσον υφίστανται, τους λόγους για τους οποίους επελέγησαν οι συγκεκριμένοι, τις συμβάσεις, κτλ.  Το σχέδιο αυτό έχει μεγάλη σημασία κατά την αξιολόγηση των χρηματοπιστωτικών αναγκών  Το σχέδιο δραστηριοτήτων προχωρεί πέρα από το σχέδιο παραγωγής και περιγράφει την ροή προϊόντων και υπηρεσιών από την παραγωγή τους ως τους πελάτες της Κοιν.Σ.Επ. Σχέδιο Ανθρωπίνων Πόρων (ΑΠ)  Περιγράψτε, σε γενικές γραμμές, το μείγμα ανθρωπίνων πόρων που πιστεύετε ότι θα ανταποκριθεί επάξια στην αποστολή, στο όραμα και στην στρατηγική της νεοσύστατης Κοιν.Σ.Επ. Περίγραμμα σχεδίου ΑΠ  Οργανωτική δομή  Ομάδα διοίκησης και σημαντικότερα στελέχη  Διαχείριση ΑΠ  Διοικητικό συμβούλιο Οργανωτική δομή  Προσδιορισμός των θέσεων εργασίας και των αντίστοιχων ευθυνών, της επικοινωνίας και των μεταξύ των εργαζομένων σχέσεων  Η οργανωτική δομή απεικονίζεται στο οργανόγραμμα της επιχείρησης  Πρέπει να αναφέρεται και να εξυπηρετεί την ανάπτυξη της επιχείρησης Ομάδα διοίκησης και σημαντικότερα στελέχη  Παρουσίαση των μελών της ομάδας διοίκησης και των σημαντικότερων στελεχών – Ικανότητες και δεξιότητες (επισύναψη των σχετικών βιογραφικών 13 – Προσωπικότητα και χαρακτήρας (δημιουργήστε την εταιρική κουλτούρα που θα στηρίξει την αποστολή, το όραμα και την στρατηγική της επιχείρησής σας)  Περιγραφή των καθηκόντων και των ευθυνών τους 8. Ποιά είναι η διαδικασία εγγραφής των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων (Κοιν.Σ.Επ.) στο Γενικό Μητρώο κοινωνικής οικονομίας5; Η διαδικασία Εγγραφής των Κοιν.Σ.Επ. στο Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας περιλαμβάνει τα ακόλουθα 5 στάδια6 : Στάδιο 1ο: Υποβολή Αιτήματος Εγγραφής Η υποψήφια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Ε.Π.) υποβάλλει: • αίτηση εγγραφής (έντυπα και ηλεκτρονικά) • πρωτότυπο καταστατικό (βάσει προτύπου) • υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986, υπογεγραμμένη από κάθε ιδρυτικό μέλος, περί συμμετοχής του ή μη σε άλλη Κοιν.Σ.Επ. • σχετικά δικαιολογητικά (όπου απαιτείται) Στάδιο 2ο: Εξέταση Αιτήματος Εγγραφής Το Τμήμα Μητρώου προβαίνει σε έλεγχο: • της αίτησης εγγραφής • του καταστατικού και των δικαιολογητικών Στάδιο 3ο: Έγκριση Αιτήματος – Βεβαίωση Εγγραφής 5 Βλ. αναρτημένα: FEK_221_2012_Geniko_Mitroo_Koin_Oikonomias & FEK_1360_2012_Tropopoiisi_YA_Mitroou_Koin_Oikonomias 6 Βλ. αναρτημένο αρχείο: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ_ΜΗΤΡΩΟΥ_ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ_ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 14 Το Τμήμα Μητρώου προβαίνει σε: • εγγραφή στο Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας • έκδοση Βεβαίωσης Εγγραφής η οποία «ισχύει μόνο για έναρξη δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ.» • ανάρτηση της Βεβαίωσης στην ηλεκτρονική βάση του Μητρώου • σήμανση του καταστατικού και αποστολή του στην Κοιν.Σ.Ε.π. Στάδιο 4ο: Υποβολή πρόσθετων στοιχείων Η Κοιν.Σ.Ε.Π. υποβάλλει: • αίτηση καταχώρησης πρόσθετων στοιχείων (ακριβή διεύθυνση της έδρας της, τη Δ.Ο.Υ. στην οποία υπάγεται, τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου και τον Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ), το ετήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων, και τη σύνθεση της Διοικούσας Επιτροπής) • Βεβαίωση Έναρξης Δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ • Πρακτικό συγκρότησης σε σώμα της Διοικούσας Επιτροπής Στάδιο 5ο: Έλεγχος Στοιχείων – Βεβαίωση Εγγραφής Το Τμήμα Μητρώου προβαίνει σε: • έλεγχο και έγκριση του αιτήματος καταχώρησης πρόσθετων στοιχείων • έκδοση Βεβαίωσης Εγγραφής* • ανάρτηση της Βεβαίωσης Εγγραφής στην ηλεκτρονική βάση του Μητρώου • * Ισχύει έως την υποβολή του πρώτου Ετήσιου Προγράμματος Δραστηριοτήτων και Απολογισμού, οπότε αντικαθίσταται από το Πιστοποιητικό Μέλους του Μητρώου. 15 Δικαιολογητικά Εγγραφής των Κοιν.Σ.Επ. • Αίτηση εγγραφής (προτυποποιημένο έντυπο) • Καταστατικό σύστασης • Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 περί τήρησης του κριτηρίου απασχόλησης ατόμων από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (μόνο οι Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης) • Έγκριση εποπτεύοντα φορέα για τη συμμετοχή Ν.Π.Δ.Δ. στην Κοιν.Σ.Επ. (μόνο οι Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης) • Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986, κάθε ιδρυτικού μέλους, περί συμμετοχής του ή μη σε άλλη Κοιν.Σ.Επ. • Αίτηση καταχώρησης πρόσθετων στοιχείων (προτυποποιημένο έντυπο) • Βεβαίωση Έναρξης Δραστηριότητας • Πρακτικό συγκρότησης σε σώμα της Διοικούσας Επιτροπής 9. Υπάρχει κάποιο στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη του τομέα της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα7; Στρατηγικό όραμα:  Η ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας και Επιχειρηματικότητας μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στη διατηρήσιμη οικονομική Ανάπτυξη σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, ενδυναμώνοντας ταυτόχρονα την κοινωνική συνοχή. Σκοπός Στρατηγικού Σχεδίου:  Η άμεση ενεργοποίηση, στο πλαίσιο ενός μακρόπνοου σχεδιασμού, του Οικοσυστήματος της Κοινωνικής Οικονομίας και Επιχειρηματικότητας, για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη των (Κοιν.Σ.Επ.) στην Ελλάδα. 7 Βλ. αναρτημένο: Parousiasi_stratigiko_sxedio_2013 16 Εμπόδια που αντιμετωπίζει ο τομέας κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα:  Έλλειψη κατάλληλων και προσβάσιμων υπηρεσιών στήριξης των Κοινωνικών Επιχειρηματιών  Έλλειψη εξειδικευμένων προγραμμάτων επιχορήγησης για την έναρξη λειτουργίας των Κοιν.Σ.Επ.  Δυσμενές οικονομικό περιβάλλον για την ανάπτυξη χρηματοδοτικών εργαλείων υποστήριξης των Κοιν.Σ.Επ.  Διοικητικά και άλλα εμπόδια στην ανάπτυξη της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας  Μικρή αναγνωρισιμότητα του νέου θεσμού και της αξίας της κοινωνικής επιχειρηματικότητας Στρατηγική για την ανάπτυξη του τομέα της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα:  Διαμόρφωση ενός πλαισίου υποστήριξης και ανάπτυξης των Κοιν.Σ.Επ.  Παροχή των απαραίτητων κεφαλαίων εκκίνησης για την στήριξη των Κοιν.Σ.Επ. στα πρώτα τους βήματα.  Εξασφάλιση των υπηρεσιών χρηματοδοτικής υποστήριξης σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με σκοπό την περαιτέρω επέκταση και ανάπτυξη των Κοιν.Σ.Επ.  Άρση των νομικών και διοικητικών εμποδίων και δημιουργία ευνοϊκών προϋποθέσεων για την ανάπτυξη των Κοιν.Σ.Επ.  Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών για τα οφέλη που προκύπτουν από την κοινωνική επιχειρηματικότητα  Ανάπτυξη δράσεων διακρατικότητας για την καλύτερη αξιοποίηση της εμπειρίας άλλων κρατών μελών 17 10.Έχει διεξαχθεί έρευνα για τις προοπτικές απασχόλησης και ανάπτυξης του τομέα της κοινωνικής οικονομίας στα Ιόνια νησιά και ποιά είναι τα βασικά της ευρήματα8; Στο πλαίσιο της υλοποίησης του Υποέργου με τίτλο: «Θερινό σχολείο για την Κοινωνική Οικονομία» της Πράξης με τίτλο: «Αειφορία και ποιότητα ζωής στα Επτάνησα (ποιότητα περιβάλλοντος)», διεξηχθη Ποσοτική έρευνα στην Κεφαλονιά και Ποιοτική έρευνα στα τρία νησιά Κεφαλονιά, Ζάκυνθο και Λευκάδα από την οοία διαπιστώνεται ότι βασικός ανασταλτικός παράγοντας για την ανάπτυξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι η έλλειψη αντίστοιχης κουλτούρας και ενδιαφέροντος. Το ανθρώπινο δυναμικό των νησιών έχει μέχρι σήμερα επιδείξει σχεδόν αποκλειστικά ενδιαφέρον για την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων καθαρά ιδιωτικού χαρακτήρα ή/και προτίμηση στη δημόσια χρηματοδότηση και στήριξη και κάλυψη των αναγκών των επιμέρους τομέων της τοπικής οικονομίας. Στα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας προκύπτει και η ανάγκη κατάρτισης στελεχών στην Κοινωνική επιχειρηματικότητας κυρίως σε θέματα που έχουν να κάνουν με τη: α)Διαμόρφωση στρατηγικών / επιχειρησιακών Σχεδίων Δράσης, β) Τεχνικές οργάνωσης και υλοποίησης κοινωνικών προγραμμάτων σε τοπικό επίπεδο, γ) Οργάνωση και λειτουργία δομών επαγγελματικής αποκατάστασης: κοινωνικές επιχειρήσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δ) Ηλεκτρονικό εμπόριο, ε) Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Συμβουλευτική Ενδυνάμωση και Προοπτική Απασχόλησης ΑμεΑ και ΕΚΟ και στ) Συστημάτων Ποιότητας Πιστοποίησης. Όσον αφορά τη ζήτηση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που μπορούν να αναπτυχθούν στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας επισημαίνεται, ότι λόγω της οικονομικής κρίσης και των συνακόλουθων δημοσιονομικών προβλημάτων, αναμένεται να αυξηθεί η ζήτηση για υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα στους τομείς Ποιότητα ζωής, Πολιτισμός, Περιβάλλον, τις οποίες όλο και περισσότερο θα καλούνται να καλύψουν με την προσφορά τους οι φορείς του επονομαζόμενου Τρίτου Τομέα της οικονομίας, με κατεξοχήν εκπροσώπους τους τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του Ν. 4019/2011 . 8 Βλ. αναρτημένο αρχείο: ΕΡΕΥΝΑ ΑΓΟΡΑΣ 13-12-2012 18 Διαπιστώθηκε επίσης ότι η συμβολή των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων είναι σημαντική μέσω μιας σειράς συγχρηματοδοτούμενων δράσεων με στόχο την κοινωνική ένταξη και την απασχόληση ειδικών ομάδων του πληθυσμού (Ευπαθών και Ευάλωτων Κοινωνικά Ομάδων κλπ) καθώς και στη συγχρηματοδότηση ενός ευρέως φάσματος κοινωνικών υπηρεσιών οι οποίες παρέχονται σε τοπικό επίπεδο κυρίως από φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Βοήθεια στο σπίτι, Φύλαξη και Δημιουργική Απασχόληση παιδιών κ.λ.π.). Επιπλέον, στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν από τοπικούς φορείς, κυρίως στο πλαίσιο των Τομεακών και Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, αλλά και των Κοινοτικών Προγραμμάτων EMPLOYMENT, EQUAL, LEADER, LEADER+, κ.α.). Στο σημείο αυτό αναφέρονται τα συμπεράσματα από τις εστιασμένες συζητήσεις (focus group) σε Κεφαλονιά, Ζάκυνθο και Λευκάδα, σύμφωνα με τα οποία ο δημόσιος τομέας και ειδικότερα η πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση, μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην προώθηση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας εκχωρώντας - αναθέτοντας ένα μέρος των υπηρεσιών που σήμερα παρέχει σε υπάρχουσες ή/και νεοσυσταθείσες Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ). Για παράδειγμα το πρόγραμμα «βοήθεια στο σπίτι» θα μπορούσε να αποτελέσει έναν από τους τομείς όπου υπάρχουν δυνατότητες ανάθεσης της παροχής αντίστοιχων υπηρεσιών (outsourcing) από τους Δήμους σε κάποια Κοινωνική Επιχείρηση (ΚΟΙΝΣΕΠ Κοινωνικής Φροντίδας), η οποία ενδεχομένως θα συστηνόταν από άτομα που ήδη έχουν εργαστεί στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» ή και από νέους επαγγελματίες του χώρου. 11.Από που μπορώ να πληροφορηθώ περισσότερα για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.); Ειδική Υπηρεσία για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Οικονομία Κοραή 4 (3ος όροφος), 10564 Αθήνα Τηλ. 210-5271300 19 Fax: 210-5271322 Email: keko@mou.gr www.keko.gr Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας Πειραιώς 40, 10182 Αθήνα, Γραφείο 219 Τηλ. 213-1516480, 213-1516577 -483 - 477 Email: kgeormas@ypakp.gr, vkokkori@ypakp.gr 20