∆ίµηνη εφηµερίδα Τεύχος 3 Απρίλτς Αργατία 2010 Σηµείωµα έκδοσης Ήρθε η άνοιξη, όχι όµως και στις καρδιές µας. Με τα όσα συµβαίνουν στην ταλαίπωρη Ελλαδίτσα µας, µόνο αισιόδοξοι δεν µπορούµε να είµαστε. Η κατάσταση αυτή θα έχει άµεσες επιπτώσεις στην κοινωνική και οικονοµική ζωή του χωριού µας. Οι δαπάνες για κοινωνική πολιτική θα µειωθούν, έργα θα ακυρωθούν, οι τιµές των προϊόντων µάλλον θα µειωθούν, το κόστος παραγωγής θα αυξηθεί. Κι εµείς τι κάνουµε; Κοιτάµε σαν ξένοι το κουφάρι του περήφανου κάποτε συνεταιρισµού µας, κατηγορούµε τους πάντες, επιλέγουµε µε κριτήρια προσωπικής εξυπηρέτησης τους εκπροσώπους µας, πετάµε τα σκουπίδια στο δάσος, ραντίζουµε εκτός από το χωράφι µας και τους γύρω µας, καµαρώνουµε το τρακτέρ µας πίνοντας τον καφέ µας... ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΡΟ∆ΟΧΩΡΙΟΥ Το σχέδιο ανέγερσης Όπως είχαµε αναφέρει στο προηγούµενο τεύχος, σας παρουσιάζουµε το σχέδιο του Πολιτιστικού Κέντρου, όπως αυτό παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε από τους φορείς του χωριού µας, σε συνάντηση µε εκπροσώπους του ∆ήµου Νάουσας (παρουσία του ∆ηµάρχου κου Αναστάσιου Καραµπατζού) και του αρχιτέκτονα µηχανικού κου Αλέξανδρου Οικονόµου που έχει αναλάβει την εκπόνηση της Μελέτης. Το κτήριο χωρίζεται σε δύο αυτόνοµους µε εσωτερική επικοινωνία όγκους. Ό ένας περιλαµβάνει ένα διώροφο κτήριο που στο ισόγειο θα φιλοξενεί το ΚΑΠΗ, το Ιατρείο, τουαλέτες και στον όροφο 4 γραφεία φορέων, αίθουσα συνεδριάσεων και χώρο αρχείου. Ο δεύτερο όγκος αποτελεί έναν ενιαίο θεατρικό πολυχώρο (σκηνή, καµαρίνια), που θα µπορεί να φιλοξενεί δραστηριότητες όπως πρόβες πολιτιστικού, θεατρικές παραστάσεις, οµιλίες κ.λ.π για 150 µε 200 άτοµα. Έχει προβλεφθεί πρόσβαση από πίσω για µεταφορά υλικών και σκηνικών. Οι δύο χώροι θα επικοινωνούν εσωτερικά. Παράλληλα στο υπόγειο θα υπάρχει αποθήκη, λεβητοστάσιο κ.α. Στον αύλειο χώρο θα υπάρχει πέργκολα για τους καλοκαιρινούς µήνες. Οι συνολικοί χώροι είναι περίπου 600m2 και ένας πρώτος προϋπολογισµός ανεβάσει το κόστος στα 600.000€. Ο ∆ήµαρχος έχει δεσµευτεί ότι στον προϋπολογισµό του 2011 θα υπάρχει ποσό 300.000€ και θα ξεκινήσει η ανέγερση του. Εφόσον προκηρυχτεί πρόγραµµα που µπορεί να ενταχτεί, θα προχωρήσει το αίτηµα για την ένταξη του. Η αρχή έγινε, τα επόµενα βήµατα θέλουν συνεργασία, συντονισµό, παρεµβάσεις, παρεµβάσεις, παρεµβάσεις, θα πρέπει να δείξουµε ότι όχι µόνο το θέλουµε, αλλά και το δικαιούµαστε σαν κοινωνία. Τι σηµαίνει Αργατία; Η λέξη Αργατία αναφέρεται σε έναν πολύ σηµαντικό θεσµό της αγροτικής κοινωνίας του Πόντου, ο οποίος θεωρείται ως η υπέρτατη εκδήλωση του συλλογικού πνεύµατος στους ελληνικής καταγωγής πληθυσµούς του, αφού προϋποθέτει τη συνεργασία προσώπων για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού. Τα παιδιά κινδυνεύουν από τα φυτοφάρµακα Σύµφωνα µε την Θεοδώτα Λιακοπούλου Τσιτσιπή, παιδίατρο, ∆ιδάκτορα του Πανεπιστηµίου Αθηνών, τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα στις επιδράσεις των φυτοφαρµάκων σε σχέση µε τους ενήλικες. Κατ' αρχάς, τα παιδιά µέσω της εισπνοής, της κατάποσης και της επαφής µε το δέρµα απορροφούν µεγαλύτερες συγκεντρώσεις φυτοφαρµάκων, καθώς έχουν µικρό σωµατικό βάρος. Οι τοξικές ουσίες είναι µέχρι και δέκα φορές περισσότερο τοξικές στα παιδιά απ' ό,τι στους ενηλίκους . Παράλληλα, πολλά φυτοφάρµακα είναι βαρύτερα από τον αέρα µε αποτέλεσµα στο περιβάλλον εισπνοής των παιδιών να υπάρχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις. Τα παιδιά ξεχνούν πολλές φορές να πλύνουν το φρούτο προτού το φάνε ή αµελούν να σαπουνίσουν τα χέρια τους. Στα παιδιά τα αµυντικά συστήµατα δεν είναι αρκετά ανεπτυγµένα, εποµένως δεν έχουν την ικανότητα να διασπάσουν και να Τεύχος 3 Γνωµικά των ανθρώπων του χωριού µας Η Αναστασία του Σκεντέρ έλεγε: «Πας σο χωράφ να ελέπς ατό, παιρτς έναν ζευγάρ παπούτσια». Εκδήλωση για την Ποντιακή Γενοκτονία Στις 19 Μαΐου, ηµέρα της ποντιακής γενοκτονίας, ο σύλλογος Γονέων και Κηδεµόνων, σε συνεργασία µε τους δασκάλους του ∆ηµοτικού µας σχολείου και Νηπιαγωγείου, οργανώνει µία εκδήλωση για τη γενοκτονία των Ποντίων. Η εκδήλωση θα γίνει στο ∆ηµοτικό Σχολείο και καλό είναι να την παρακολουθήσουν και οι γονείς και όσοι το επιθυµούν. Είναι µία εκδήλωση για να µαθαίνουν τα παιδιά την ιστορία µας και για να µην την ξεχνούµε εµείς οι µεγάλοι. Μικροί «παραγωγοί» διαφηµίζουν προϊόντα του τόπου τους Με τον τίτλο αυτό η Καθηµερινή σχολιάζει µια πολύ αξιόλογη και ιδιαίτερη προσπάθεια του Νηπιαγωγείου µας, τηλεοπτικής διαφήµισης των µήλων Ροδοχωρίου, στην οποία θα αναφερθούµε αναλυτικά στο επόµενο τεύχος µας. Για επικοινωνία στην διεύθυνση ΑΡΓΑΤΙΑ Ροδοχώρι, Τ.Θ. 6, 59200 Νάουσα Τηλέφωνο: 23320 51080 Fax: +30 23320 51080 Κινητό:+306978890530 Email:wine@argatia.gr Όλη την εφηµερίδα σε ηλεκτρονική µορφή µπορείτε να την κατεβάσετε από το www.argatia.gr/news.php www.argatia.gr Σελίδα 2 Τα παιδιά κινδυνεύουν από τα φυτοφάρµακα Συνέχεια από την πρώτη σελίδα αποβάλλουν τις τοξικές ουσίες. Επιπλέον, καθώς οι επιπτώσεις της τοξικότητας των υπολειµµάτων είναι µακροπρόθεσµες, τα παιδιά αποτελούν οµάδα «υψηλού κινδύνου», αφού έχουν µπροστά τους πολλές δεκαετίες ζωής. Εν ολίγοις, αν ένας ηλικιωµένος και ένα νήπιο προσλάβουν από οποιαδήποτε οδό τοξικές ουσίες, το πιθανότερο είναι ότι το παιδί θα παρουσιάσει συµπτώµατα. Ουσιαστικά, τα ανώτατα επιτρεπτά όρια τοξικότητας για τα παιδιά είναι πολύ πιο χαµηλά. Ας το λάβουµε αυτό πολύ σοβαρά υπόψη και ας µην βάζουµε σε κίνδυνο το µέλλον των παιδιών µας. ∆εν υπάρχει ακίνδυνο φυτοφάρµακο και δεν υπάρχει καµία δικαιολογία όταν βάζεις σε κίνδυνο τη ζωή του παιδιού σου. Πηγή: εφηµερίδα Καθηµερινή Κοινωνικά Ευχάριστα Το δίµηνο που µας πέρασε καλωσορίσαµε ένα νέο µέλος στο χωριό µας, το γιο του Γιάννη Κιαγχίδη και της Χαρούλας Αλατσίδου. ∆υσάρεστα Συνοδέψαµε στην τελευταία της κατοικία την Σωτήρα Γεωργιάδου, ετών 85 Εθελοντική αιµοδοσία Οι υπεύθυνες της αιµοδοσίας του νοσοκοµείου Νάουσας έµειναν και αυτή τη φορά ικανοποιηµένες από την προσέλευση των εθελοντών και κυρίως από τη συµπεριφορά τους. Όπως µας είπαν είναι πολύ χαρούµενες κάθε φορά που έρχονται στο χωριό µας για την καθιερωµένη πλέον αιµοδοσία, γιατί οι συµµετέχοντες είναι ευγενικοί, υποµονετικοί, φιλόξενοι και γενικά ευχάριστοι, πεπεισµένοι ότι πραγµατοποιούν κοινωνικό έργο. Συγχαρητήρια στον Αντώνη Ι. Καζεπίδη για τις διακρίσεις που κατά καιρούς λαµβάνει στο στίβο. Μπράβο Αντώνη! Είµαστε περήφανοι Ντρεπόµαστε: Για την πρωτοβουλία του αθλητικού µας συλλόγου να διοργανώσει φιλικό αγώνα µε τους παλαίµαχους Αλεξάνδρειας, τα έσοδα του οποίου διατέθηκαν για τη στήριξη της σηµαντικής δουλειάς που πραγµατοποιεί το Χαµόγελο του Παιδιού. Αξίζουν συγχαρητήρια στους εµπνευστές και διοργανωτές του αγώνα. Για την εικόνα του χωριού µας τη δεύτερη µέρα του Πάσχα. Οι νοικοκύρηδες που δεν µπόρεσαν να κρατήσουν τα σκουπίδια τους στο µπαλκόνι, αφού γέµισαν τους κάδους, άφησαν τις σακούλες τους βορά των σκυλιών και των γατιών του χωριού. Έτσι άνθρωποι και σκουπίδια έκαναν βόλτες παρέα στο χωριό. Γιατί κάθε φορά που ηχεί πένθιµα η καµπάνα, οι άνθρωποι που τρέχουν να συµπαρασταθούν και να βοηθήσουν, όπως µπορούν, τους συγχωριανούς τους που χάνουν αγαπηµένο τους πρόσωπο, είναι πολλοί. Γιατί διυλίζουµε τον κώνωπα και καταπίνουµε την κάµηλο. Γιατί συνέχεια απαιτούµε από τους άλλους να πράττουν κατά πως εµάς µας βολεύει, µοιράζοντας διαταγές. Τεύχος 3 Σελίδα 3 Η ζωή στο χωριό µας Οι απόψεις των νέων ηλικίας 30-40 ετών Στο τρίτο τεύχος της εφηµερίδας µας, συνεχίζοντας την καταγραφή των απόψεων των συγχωριανών µας για τη ζωή στο χωριό, παρουσιάζουµε τις απόψεις των νέων ηλικίας 30-40 ετών. Το 90% των ερωτηθέντων και αυτής της ηλικιακής οµάδας απάντησε ότι του αρέσει η ζωή στο χωριό, αλλά µόνο το 55% επιλέγει το χωριό ως τόπο µόνιµης κατοικίας του. Στην ερώτηση τι σας ενοχλεί περισσότερο στο χωριό, το 55% απαντά οι άνθρωποι, το 36% τα ραντίσµατα και ακολουθούν η βρωµιά, η απουσία διασκέδασης και τελευταίο σε σειρά σπουδαιότητας έρχεται η έλλειψη χρηµάτων. Στην ερώτηση τι θα αλλάζατε πρώτα, εάν µπορούσατε, το 55% απάντησε τον τρόπο συνεργασίας των κατοίκων, το 27% τη θέση του χωριού και µε µικρότερα ποσοστά ακολουθούν το κοινοτικό συµβούλιο, τα µαγαζιά, τις γυναίκες και τους άντρες του χωριού και στην τελευταία θέση έρχεται το αυτοκίνητο ή το τρακτέρ τους. Το 82% δε θεωρεί ότι ο κόσµος περνάει καλύτερα στις µεγάλες πόλεις, ενώ το 9% πιστεύει ότι σίγουρα ή πιθανά περνά καλύτερα. Στο 82% των συµµετεχόντων στην έρευνα, το γεγονός ότι κατάγονται από το χωριό δεν τους δηµιουργεί κανένα πρόβληµα, αλλά υπάρχει και ένα 9% που πιστεύει ότι ίσως δηµιουργεί κάποιο πρόβληµα, ενώ ένα άλλο 9% πιστεύει ότι σίγουρα δηµιουργεί πρόβληµα. Το 71% θεωρεί ότι η παραγωγή που παίρνουν από τη γεωργία δεν είναι ικανοποιητική, ενώ το υπόλοιπο 29% την κρίνει ως λίγο ή αρκετά ικανοποιητική. Στην ερώτηση πώς θα µπορούσε να βελτιωθεί η οικονοµική κατάσταση των ανθρώπων του χωριού, το 58% θεωρεί ότι αυτό θα µπορούσε να γίνει µε µια διανοµή νέων χωραφιών και το 42% µε έναν καλό συνεταιρισµό. Σηµαντικά επίσης θεωρούν στην κατεύθυνση αυτή, την ύπαρξη επώνυµων προϊόντων, νέες αγροτουριστικές ασχολίες καθώς και κοινές επιχειρήσεις, καλύτερες τιµές σε φάρµακα και λιπάσµατα, αλλά και την ύπαρξη ενός καλού καφενείου– τόπου συζήτησης και προβληµατισµών. Η πλειονότητα των ερωτηθέντων θεωρεί επίσης σηµαντική την έλλειψη καλής συγκοινωνίας και το κακό οδικό δίκτυο. Στο επόµενο τεύχος θα παρουσιαστούν οι απόψεις των ανθρώπων ηλικίας 40-50. Τα νέα της οινοποιίας Αργατία Τη δεύτερη µέρα του Πάσχα υποδεχτήκαµε 8 Κύπριους οινόφιλους στο οινοποιείο µας. Οι άνθρωποι έµειναν ενθουσιασµένοι από την περιοχή, το φυσικό της κάλλος και τα κρασιά της. Στις 18 Απρίλη φιλοξενήσαµε 46 οινόφιλους του wineclub της οινολόγου και οινο-δηµοσιογράφου Μαρίας Νέτσικα. Τους οινόφιλους συνόδευε και ο φίλος και συνάδελφος οινοποιός Θανάσης Αρβανιτίδης. Οι οινόφιλοι ενηµερώθηκαν για την βιολογική καλλιέργεια και την παραγωγή των κρασιών της Αργατίας και εκδήλωσαν έντονο ενδιαφέρον να επισκεφτούν την περιοχή την περίοδο της συγκοµιδής των κερασιών, συµµετέχοντας στις εκδηλώσεις της Αργατίας «Απόδραση στο Ροδοχώρι: Τα κεράσια και τα κρασιά της Αργατίας». Γράφτηκε αλλού Η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων Αρµενίων και Ασσυρίων από το Σουηδικό Κοινοβούλιο κρίθηκε από την ψήφο της Κούρδισσας Γκιουλάν Αβτζί. Η Γκιουλάν Αβτζί, που γεννήθηκε στη µαρτυρική αρµενική πόλη Βαν, µετά την ψηφοφορία που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Άγκυρας δήλωσε στο κουρδικό πρακτορείο ειδήσεων Fırat News, που πρόσκειται στο ΡΚΚ: "Οι Κούρδοι είναι αντιµέτωποι µε µια νέα γενοκτονία που επιχειρείται εις βάρος τους από την Τουρκία. Η αναγνώριση της Γενοκτονίας από το σουηδικό κοινοβούλιο είναι πολύ σηµαντική εξέλιξη. Γνωρίζω ότι η ψήφος µου υπέρ της Γενοκτονίας, παρά την απόφασή του κόµµατός µου, ήταν καθοριστική. Αυτό που έπραξα έπρεπε και ήταν απαραίτητο να γίνει. Γιατί η Τουρκία πρέπει επιτέλους να αναγνωρίσει τις σφαγές και τις γενοκτονίες που διέπραξε στο παρελθόν. Ήδη πολλές χώρες του κόσµου θεωρούν ότι η Τουρκία είναι µια χώρα που διέπραξε γενοκτονίες." Από το 13ο τεύχος της «Ποντιακής Γνώµης» Σχόλια Στο όνοµα της ελληνοτουρκικής φιλίας περιµένουµε άλλους λαούς να βγάλουν το φίδι από την τρύπα για λογαριασµό µας. Πότε επιτέλους θα δουλέψουµε µεθοδικά και συστηµατικά για να προβάλουµε το ιστορικό µας δίκαιο; Τεύχος 3 Σύντοµο ιστορικό της προγονικής πατρίδας Ελένη Σιδηροπούλου, φιλόλογος, εκπαιδευτικός Είναι σηµαντικό για τους ανθρώπους να αποκτούν αυτογνωσία. Ένα µεγάλο µέρος της γνώσης αυτής µπορούµε να αποκτήσουµε µελετώντας το παρελθόν. Μαθαίνοντας για τις «ρίζες», τους προγόνους µας, µπορούµε ίσως καλύτερα να κατανοήσουµε το «γιατί» και το «πώς» αυτού που είµαστε σήµερα. Οι πρόγονοί µας, οι οποίοι ίδρυσαν το µικρό αυτό χωριό που µας γέννησε και µας ανέθρεψε, κατέληξαν σ’ αυτά τα µέρη µετά από την τραγική περιπέτεια της προσφυγιάς. Αλλά ποια ήταν η µακρινή εκείνη πατρίδα που εγκατέλειψαν χωρίς τη θέλησή τους και µε τόσο πόνο και νοσταλγία ύµνησαν στα τραγούδια τους; Ο Πόντος, όταν τον εγκατέλειψαν οι παππούδες µας, ήταν ένας τόπος όπου κατοικούσαν διάφοροι λαοί που είτε βρίσκονταν εκεί από την αρχαιότητα είτε κατέληξαν εκεί µε την πάροδο των χρόνων και τις αλλεπάλληλες -ειρηνικές ή βίαιες- µετακινήσεις πληθυσµών. Οι λαοί αυτοί ζούσαν για αιώνες ο ένας δίπλα στον άλλο στο πλαίσιο ενός πολυεθνικού κράτους που ήταν η οθωµανική αυτοκρατορία. Κάποια στιγµή, µέσα στα πλαίσια του εθνοκεντρισµού που είχε ήδη διαµορφώσει τα εθνικά κράτη στην Ευρώπη –και το ελληνικό ανάµεσα σ’ αυτά-, αποφάσισαν και οι Τούρκοι να αποκτήσουν εθνικό κράτος δηλ. ένα κράτος στο οποίο να κατοικεί µία εθνότητα, η τουρκική. Επειδή όµως σε µεγάλο βαθµό µέχρι τότε η εθνική ταυτότητα των ανθρώπων σχετιζόταν µε τη θρησκευτική, Τούρκος θεωρήθηκε ο κάθε µουσουλµάνος, χωρίς βέβαια να ισχύει αυτό. Έτσι έγινε κι εξορίστηκαν ή αφανίστηκαν οι χριστιανοί από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία γενικότερα, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είχαν ελληνική και αρµένικη εθνική συνείδηση. Πώς όµως βρέθηκαν οι Έλληνες τόσο µακριά από τη µητροπολιτική χώρα; Η ιστορία είναι γνωστή. Έλληνες αποίκισαν τα παράλια της Μ.Ασίας από τον 8ο αιώνα π.Χ. και στη συνέχεια µετακινήθηκαν και στις ακτές του Εύξεινου Πόντου. Εκεί υπήρχαν και άλλες φυλές –όχι βέβαια οι Τούρκοι, οι οποίοι εµφανίστηκαν στην περιοχή τον 11ο αιώνα µ.Χ. Ως γνωστόν, δεν υπήρχαν τότε κράτη όπως τα ξέρουµε σήµερα, αλλά οι άνθρωποι ήταν οργανωµένοι σε άλλες µορφές όπως οι πόλεις-κράτη ή τα φυλετικά κράτη. Οι ελληνικές πόλεις του Πόντου εντάχθηκαν στο περσικό κράτος των Μιθριδατών που ιδρύθηκε στα τέλη του 4ο αι. π.Χ. στην περιοχή. Οι ηγεµόνες αυτοί συντέλεσαν σηµαντικά στη διάδοση του ελληνικού πολιτισµού και στην εποχή τους επικράτησε η ονοµασία Πόντος. Αργότερα, το κράτος αυτό υποτάχθηκε στους Ρωµαίους. Κατά τη βυζαντινή εποχή ο Πόντος και ολόκληρη η Μ. Ασία εκχριστιανίστηκαν. Σελίδα 4 Παράλληλα µε το χριστιανισµό οι λαοί της περιοχής ενστερνίστηκαν και τον ελληνικό πολιτισµό, έτσι ώστε µέχρι τον 6ο αιώνα να έχει εξελληνιστεί το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού. Εποµένως, όταν αναφερόµαστε στο ελληνικό στοιχείο δεν πρέπει να σκεφτόµαστε µόνο τους απευθείας προγόνους των αρχαίων ελλήνων αποίκων, αλλά και τους λαούς που εξελληνίστηκαν αργότερα. Όταν εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι Τούρκοι, οι Σελτζούκοι, στη Μ.Ασία, η περιοχή του Πόντου αποµονώθηκε από το κέντρο της αυτοκρατορίας, την Κων/πολη. Μετά την πτώση της Πόλης στα χέρια των Φράγκων το 1204, ιδρύθηκε το κράτος της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας από τους Κοµνηνούς που επιβίωσε µέχρι το 1461, όταν κατακτήθηκε κι αυτό από τους Οθωµανούς Τούρκους . Έτσι ξεκινάει η Τουρκοκρατία στον Πόντο κάτω από την οποία έζησαν οι Έλληνες µέχρι το διωγµό τους το 1922. Η περιοχή της Ματσούκας, ο τόπος καταγωγής των προσφύγων εποίκων του Ροδοχωρίου, υπάχθηκε στη διοίκηση (σαντζάκι) της Τραπεζούντας. Βρισκόταν στη νότια ορεινή ενδοχώρα (βλέπε χάρτη 1, σελ. 5). Στις αρχές του 20ου αι. ο πληθυσµός της πρέπει να έφτανε τις 25000 (δε µπορούµε να ξέρουµε µε ακρίβεια) και αποτελούνταν στην πλειοψηφία του από Έλληνες ορθόδοξους. Ο εξισλαµισµός δεν πήρε µεγάλη έκταση στην περιοχή, γιατί καθώς ήταν ορεινή και απρόσιτη δεν προτιµήθηκε για εποικισµό από τους Τούρκους. Επίσης, σ’ αυτό συντέλεσε και η δράση των τριών µοναστηριών που υπήρχαν εκεί ήδη από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια: του Αγίου Ιωάννη Βαζελώνα (270 µ.Χ.), της Παναγίας Σουµελά (386 µ.Χ.) και του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα (752 µ.Χ.). Κάποιοι χριστιανοί βέβαια υπέκυψαν στις πιέσεις και εισχώρησαν στο Ισλάµ, ενώ άλλοι διατήρησαν και τις δυο θρησκείες ως κρυπτοχριστιανοί. Υπάρχουν µαρτυρίες ότι ακόµη και σήµερα βρίσκονται στην περιοχή οικογένειες που προέρχονται από κρυπτοχριστιανούς και παρέµειναν εκεί αφού ήταν επίσηµα καταγεγραµµένοι ως µουσουλµάνοι (Η ανταλλαγή πληθυσµών του 1922 έγινε µε βάση το θρήσκευµα. Τα περισσότερα από τα 70 χωριά που υπήρχαν στη Ματσούκα στις αρχές του 20ου αι. ήταν ελληνικά, ενώ υπήρχαν και 14 τούρκικα και 9 µε µικτό πληθυσµό. Πρωτεύουσα του καζά (υποδιοίκησης) Ματσούκας ήταν το Τσεβισλούκ (σήµερα λέγεται Μάτσκα). Τα βουνά είναι πολλά και µε υψόµετρο πάνω από 2000 µ.( Ζύγανα, Καράκαπαν, Μελάς κ.α.). Τη διασχίζουν τέσσερα ποτάµια. Τα τρία από αυτά, ο Πρύτανης, το ποτάµι της Παναγίας Σουµελά και το ποτάµι της Μουλάκας ενώνονται κοντά στο Τσεβισλούκ και σχηµατίζουν τον Πυξίτη ποταµό ή ∆αφνοπόταµο (βλέπε χάρτη 2, σελ.6). Ο παραπόταµος της Γαλίαινας ενώνεται µε τον Πυξίτη βορειότερα (αναφέρονται οι ελληνικές ονοµασίες βουνών και ποταµών). Τεύχος 3 Με τέτοια µορφολογία το κλίµα φυσικά είναι υγρό και ψυχρό. Την άνοιξη και το καλοκαίρι όµως, είναι εξαιρετικά ευχάριστο και δροσερό και το τοπίο καταπράσινο και πανέµορφο. Μάλιστα, αναφέρεται ότι εκεί υπήρχαν τα θερινά ανάκτορα των Κοµνηνών, των ιδρυτών της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας στα υστεροβυζαντινά χρόνια. Με βάση τη µορφολογία του εδάφους χωριζόταν σε πέντε περιοχές: Σελίδα 5 Η καλλιέργεια οπωροφόρων δέντρων και λαχανικών ευνοούνταν από το υγρό κλίµα, ενώ τα δηµητριακά καλλιεργούνταν σε µικρότερο βαθµό. Επίσης, τα πυκνά δάση τροφοδοτούσαν το εµπόριο ξυλείας. Μάλιστα επειδή προµήθευαν τα µεταλλουργεία της Αργυρούπολης (στα νότια) µε την απαραίτητη πρώτη ύλη σε ξυλεία, συχνά οι σουλτάνοι παραχωρούσαν κάποια προνόµια στους κατοίκους της Ματσούκας. α) Άνω Ματσού κα (π ερι οχή Π ρύτανη ποταµού).Αποτελούνταν από τα εξής χωριά: Άνω Χορτοκόπ, Κάτω Χορτοκόπ, Χαµουρή, Λ αλ α τ σ άν τ ων, Σ α χν όη , Θέ ρ σ α, Γι ανν άν τ ων , Γιαννακάντων, Ποντίλα, Κουνάκα, Στάµαν, Κρένασα,Αδολή, Ζάβερα, Τσιαχαράντων, Μελιανάντων και Φαργανάντων.Τα τέσσερα τελευταία ήταν γνωστά και ως Χαψίκιοϊ. β) Κάτω Ματσούκα (περιοχή Πυξίτη ποταµού): Μιζερά, Ίλαξα, Ζανόη, Κοσµά, Μαντζάντων, Μαγουρά, Σολτόη, Χατζάβερα, Ζερφυρή, Κοντού, Καρά, Έντιµα,Κιζερά, Τσιάχα. Τα έξι τελευταία αποτελούσαν το Καπίκιοϊ γ) Περιοχή Παναγίας Σουµελά (γύρω από το οµώνυµο ποτάµι): Λιβερά, Κουσπιδή, Αγουρζενόν, Σκαλίτα, Κούτουλα, Σκόπια, Άγουρσα, Λαραχανή. δ) Γαλίαινα (γύρω από το οµώνυµο ποτάµι): Πιπάτ, Μαχουλέξα, Κουτουλά, Τεµιρτζάντων, Ρωµανού, Μαντρανού, Κατρούλ, Τσιναλάντων, Μισαηλάντων, Μεσοχώρ, Βάλαινα, Ζαβρία, Αρµενού, Σεϊτανάντων, Ζίλµα, Κουστουλάντων, Κοτύλια, Τσουπανού, Λιβάδια. ε) Περιοχή Μουλάκας (γύρω από το οµώνυµο ποτάµι): Χαβά, Τσίντα-Χαβά, Κοστορδός, Σπέλια, Μουνταντός, ∆ανείαχα, Σανογιά, Κουσερά, Μουλάκα, Πόπαρα, Πογότς, Ποπάρζα. Τα πρώτα χρόνια της οθωµανικής κατάκτησης η περιοχή ελεγχόταν διοικητικά από τους Τερέπεγηδες δηλ. τους τοπικούς άρχοντες που διόριζε ο εκάστοτε σουλτάνος και κυβερνούσαν ανεξέλεγκτα επιβάλλοντας βαρύτατους φόρους. Όµως, κατά τα µέσα του 19ου αι. καταργήθηκε αυτό το σύστηµα. ∆ιοικητικά τα χωριά αυτά είχαν κάποια αυτονοµία δηλ. οι άρχοντες ήταν εκλεγµένοι από τους κατοίκους τους. Ο πρόεδρος του χωριού, ο Μουχτάρτς, εκπροσωπούσε τους κατοίκους στην οθωµανική κυβέρνηση. Εισέπραττε τους φόρους και τους παρέδιδε στους Τούρκους αξιωµατούχους. Οι προεστοί του χωριού είχαν δικαστικές αρµοδιότητες και σε συνεργασία µε τον πρόεδρο φρόντιζαν για τις κοινές υποθέσεις, το σχολείο, την εκκλησία και τα έργα που εξυπηρετούσαν την κοινωνική και οικονοµική ζωή. Τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας το εκπαιδευτικό έργο το είχαν αναλάβει κυρίως τα µοναστήρια. Αργότερα όµως ο ρόλος τους ατόνησε και µετά το 18ο αι. άρχισαν να ιδρύονται σχολεία. Στις αρχές του 20ου αι. υπήρχαν σχολεία σε όλα τα χωριά. Η οικονοµία βασιζόταν στην κτηνοτροφία κυρίως και λιγότερο στη γεωργία. Χάρτης 1 Το εµπόριο δεν ήταν αναπτυγµένο, καθώς οι χερσαίοι εµπορικοί δρόµοι που περνούσαν από την περιοχή, είχαν εγκαταλειφθεί µετά την ανάπτυξη της ατµοπλοΐας και του θαλάσσιου εµπορίου κατά το 19ο αι. Οι λίγες εµπορικές συναλλαγές γίνονταν στο Τσεβισλούκ. Πολλοί κάτοικοι µετανάστευαν στη Ρωσία. Άλλοι πάλι πήγαιναν στην Τραπεζούντα ή την Κων/πολη και αφού µάθαιναν κάποια τέχνη επέστρεφαν και την ασκούσαν στον τόπο τους. Οι κάτοικοι των χωριών γύρω από τα µοναστήρια εργάζονταν ως πάροικοι στα κτήµατα των µονών δηλ. καλλιεργούσαν τα κτήµατα και απέδιδαν στα µοναστήρια το ήµισυ της παραγωγής τους. Τα µοναστηριακά κτήµατα στη Ματσούκα ήταν τα µόνα που δεν κατασχέθηκαν από τους σουλτάνους και το καθεστώς αυτό διατηρήθηκε µέχρι το 1922 ρη Η κτηνοτροφία πάντως ήταν η σηµαντικότεοικονοµική δραστηριότητα ήδη από την Τεύχος 3 Σελίδα 6 αρχαιότητα, λόγω της γεωµορφολογικής θέσης: ορεινό έδαφος, πλούσια βλάστηση, λιβάδια και άφθονα νερά. Κατά τους θερινούς µήνες οι κάτοικοι των χωριών µετακινούνταν µε τα κοπάδια τους (αγελάδες και πρόβατα) σε ψηλότερες θέσεις, όπου υπήρχαν τα θερινά βοσκοτόπια, τα παρχάρια. Τα προϊόντα από την κτηνοτροφία (γάλα, τυρί, βούτυρο, κρέας, µαλλί) που πλεόναζαν, πωλούνταν για την προµήθεια άλλων απαραίτητων αγαθών. Εκεί στα παρχάρια είχε αναπτυχθεί µια βουκολική ζωή που αποτελεί το κυρίαρχο πολιτισµικό χαρακτηριστικό των κατοίκων της Ματσούκας. Στο επίκεντρο της ζωής αυτής βρισκόταν η «παρχαροµάνα», η γυναίκα, που συντόνιζε και αναλάµβανε το µεγαλύτερο µέρος των εργασιών. Η οµορφιά, η απλότητα και η χαρά που χαρακτήριζε αυτόν τον τρόπο ζωής έχει αγγίξει και τις δικές µας καρδιές µέσα απ’ τα γεµάτα λυρισµό κι ευαισθησία τραγούδια των παππούδων µας. Ενδεικτικός των κοινωνικών σχέσεων αλληλεγγύης είναι ο θεσµός της «αργατείας» (αργατίας), δηλ. η παροχή βοήθειας από µια οµάδα εθελοντών σε όποιον από τους κατοίκους του χωριού δε µπορούσε να ανταπεξέλθει στο πλήθος των αγροτικών εργασιών. Άλλοτε πάλι παρείχαν εργασία για την εκτέλεση κάποιου κοινωφελούς έργου. Χάρτης 2 Έτσι, µε ενότητα και οµαδικό πνεύµα οι άνθρωποι κατάφερναν να επιβιώνουν και ν’ αντιµετωπίζουν τις αντιξοότητες της ζωής, τη φτώχεια και την καταπίεση. Ποιότητες όπως η αυτάρκεια, η λιτότητα, η απλότητα, η αλληλεγγύη, η αγάπη και ο σεβασµός για το περιβάλλον που χαρακτήριζαν τους προγόνους µας θα µπορούσαν σίγουρα να καθοδηγήσουν κι εµάς σε µια πιο ευτυχισµένη ζωή. (Η συνέχεια στο επόµενο τεύχος) Αγροτικός Σύλλογος Εκλογές έγιναν στον Αγροτικό Σύλλογο στις 20 Μαρτίου. Από τα 84 εγγεγραµµένα µέλη, στην πρώτη συνέλευση ήτανε παρόντα 17 και στη δεύτερη 11. Ο Ροδοχωρίτης όµως, όταν θα υπάρξει πρόβληµα, θα αποφανθεί: Τι κάνει ο Αγροτικός Σύλλογος; Για την ιστορία το νέο ∆/κο αποτελείται από τον Παναγιώτη Γεωργιάδη, πρόεδρο, Κωνσταντίνο Κιαγχίδη, αντιπρόεδρο, Κωνσταντίνο Αµοιρόπουλο, γραµµατέα, Παναγιώτη Κ. Ευθυβούλη, ταµία και Γεώργιο Ε. Πουλτίδη, µέλος.
© Copyright 2024 Paperzz
