Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2011 - Τεύχος 126 - €6,00 Διμηνιαία έκδοση του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων - Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων • Oι Ελληνες στην Απω Ανατολή • To 1o Ελληνο-Αργεντίνικο Συνέδριο • Αρωμα μιας άλλης εποχής μέσα από προικοσύμφωνα • Η ελληνική παρουσία στο Σουδάν • Η μαγεία της αιγυπτιολογίας στην Ελλάδα • Δύο αιώνες ζωής για τον ‘Ερμή’ της Μυτιλήνης • Παγκρητική Ενωση Αμερικής περιεχόμενα 04 14 19 Αρωμα μιας άλλης εποχής μέσα από προικοσύμφωνα............................................... 1 Τζων Μάνος: Οι Κρήτες της Αμερικής είμαστε αισιόδοξοι............................. 26 Δύο αιώνες ζωής για τον ‘Ερμή’ της Μυτιλήνης...................................................................... 4 Καποέιρα Κάμπινγκ στη Σαμοθράκη.............................................................................................. 28 Αλλαγές υπέρ των ελληνικών βακουφίων στην Τουρκία .......................................... 7 Αμπελόφυλλα από την κυρία Μαριάννα στις ΗΠΑ..................................................... 29 Η ελληνική παρουσία στο Σουδάν............................................................................................................ 8 Η συμπαραγωγή της ΕΡΤ ‘Μέγας Αλέξανδρος’ Πολιτισμός και κρίση στο 1ο Ελληνο-Αργεντίνικο Συνέδριο......................... 10 Οι Έλληνες στην Άπω Ανατολή............................................................................................................... 12 Αιώνιος ‘έφηβος’ από τη Θάσο φτιάχνει τσίπουρο και στίχους............. 14 Η μαγεία της αιγυπτιολογίας στην Ελλάδα.............................................................................. 16 Τηλεοπτικές σειρές και ταινίες τα βιβλία του Χρήστου Τσιόλκα............. 18 ‘Ο Χριστός σήμερα’ στο κέντρο της Βιέννης από το Μάκη Βαρλάμη........................................................................................................................................... 19 στο Μουσείο του Λούβρου............................................................................................................................. 30 ‘Οι επιστολές της βασίλισσας Αμαλίας στον πατέρα της’ σε νέα δίτομη έκδοση............................................................................................................................................ 31 Παγκόσμια πρωτιά από Ελληνες ερευνητές στη μάχη κατά του καρκίνου........................................................................................................................................................ 32 Πρωτεία στην Ολυμπιάδα Αστρονομίας για την ελληνική αποστολή......................................................................................................................................... 33 Θ. Κουρεντζής: ‘Αφοσίωση και πίστη θέλει η μουσική, όπως ο έρωτας’................................................................................................................................................................ 20 Στάθης Γιώτας: Μνήμες του ’60 και του ’70............................................................................ 34 Ψηφιακό Μουσείο ‘Γεώργιος Ιακωβίδης’, στα Χύδηρα Λέσβου................ 22 5ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου στη Νέα Υόρκη............................. 35 Αρχαιολογικό πάρκο στην πατρίδα του Ορφέα, ‘Μια βαλίτσα γεμάτη ελληνικά τραγούδια’ στη Γερμανία................................... 36 τα Λείβηθρα Πιερίας ............................................................................................................................................... 23 Ομογενειακά νέα.......................................................................................................................................................... 38 Πάρκο πολιτιστικής κληρονομιάς στην ορεινή Αρκαδία..................................... 24 Ανταποκρίσεις................................................................................................................................................................ 40 Οι μεταναστευτικές ροές στην Κύπρο από το 1.200 π.Χ................................... 25 Eνημέρωση............................................................................................................................................................................ 42 Εξώφυλλο: Το «Αχίλλειον» στην Κέρκυρα ΕΚΔΟΣΗ Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Λιάνα Αλεξανδρή ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ Διαμαντένια Ριμπά Σ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ: Διμηνιαία έκδοση για την Ελληνική Ομογένεια NOΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011, ΤΕΥΧΟΣ 126 Α. Αμπατζής, Α. Βικέτος, Π. Γιούλτση, Δ. Δημητρακούδης, Π. Δρακόπουλος, Χ. Καλουντζόγλου, Μ. Κουζινοπούλου, Κ. Μαρδάς, Ε. Μάρκου, Μ. Μπορίσοφ, Π. Παναγιώτου, Α. Φωτοπούλου, Σ. Χατζημανώλης ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ - MARKETING Βασιλική Θεοτοκάτου (theotoka@amna.gr) Βαγγέλης Πάλλας (pallas1946@yahoo.gr) LAY-OUT Μαυρογένης Α.Ε. Ολύμπου 3, Καλοχώρι, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 700 770 - Fax: 2310 700 767 e-mail: mavrogenis@hol.gr Ελληνική Διασπορά Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Κουντουριώτου 11 - 546 25 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 244 101 (10 γραμμές) • Fax: 2310 244 100 & 105 e-mail: mpa@amna.gr • www.amna.gr ‘Αρωμα’ μιας άλλης εποχής μέσα από κιτρινισμένα προικοσύμφωνα Εικόνες και «άρωμα» μιας άλλης εποχής αποπνέουν παμπάλαια έγγραφα, βγαλμένα από αρχεία συμβολαιογράφων ή φυλαγμένα ευλαβικά από απογόνους ανθρώπων, που έφυγαν από τη ζωή χρόνια πριν. Χαρτιά πολυκαιρισμένα, που άλλοτε προκαλούν γέλιο και άλλοτε σκεπτικισμό. 1 της Αγγέλας Φωτοπούλου Ο πως ένα προικοσύμφωνο, που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, με το οποίο «εν ονόματι της Αγίας Τριάδος και της κόρης Κοκόνας προστάτιδος της Νήσου Πόρου» η μελλόνυμφη Κητή προικίζεται- μεταξύ άλλων- με «δύο μεσοφόρια ολόγερα και μπουγαδιασμένα, ενάμισυ ζευγάρι σκάλτσες, έως ότου γίνη ο γάμος έχει καιρόν να πλέξη και την άλλη να γίνουν δυο ζευγάρια, δυο ζευγάρια παπούτσια το ένα μπαλωμένο», ενώ του γαμπρού του δίνεται «μια σκούφια, να φορά βραδιά παρά βραδιά για να μην τρυπήσει γρήγορα». Στην προίκα της Κητής περιλαμβάνονται ακόμη δυο τσουκάλια της προγιαγιάς της, ένα ουροδοχείο «παστρικό και άπιαστο», αλλά και δυο κότες, ένας πετεινός, ένα κόσκινο κουκιά, σπιτίσια μακαρόνια και δυο οκάδες ελιές! Ή ένα άλλο προικοσύμφωνο που συντάχθηκε στις 132-1898 (το ανακάλυψε στη Βέροια ο μελετητής Γιώργος Χιονίδης και παρουσιάστηκε στο Η΄ Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Ιστορικής Εταιρείας), με το οποίο δίνεται προίκα συνολικής αξίας 50.000 γροσιών, στην οποία- μεταξύ άλλων- περιλαμβάνεται ένα σπίτι επιπλωμένο και ένα χωράφι στο σιδηροδρομικό σταθμό, με τον όρο ο γαμπρός και η νύφη να συγκατοικήσουν εφ’ όρου ζωής με τους δύο γονείς της κοπέλας. Πλούσια νύφη πρέπει να ήταν η Μαργήτσα, κόρη του Θεολόγου Δημητράκη, από τον Πλάτανο της Ανατολικής Θράκης, την οποία ο πατέρας της προίκισε το 1919, όχι μόνο με ρούχα, στρώματα, παπλώματα, σεντόνια, πετσέτες, υφάσματα μεταξωτά, αλλά και με χρυσαφικά και χωράφια. «Το ενδιαφέρον στο προικοσύμφωνο της γιαγιάς μου της Μαργήτσας είναι ότι και ο γαμπρός, δηλαδή ο παππούς μου, δίνει στη νύφη ένα χρυσό πεντόλιρο, δύο χρυσά δαχτυλίδια, μία χρυσή καρφίτσα, χρυσό ρολόι, και διαμαντένιο σταυρό με χρυσή καδένα», αναφέρει η Μάρθα Αργιαντοπούλου, στα χέρια της οποία πέρασε το προικοσύμφωνο της γιαγιάς από τη θεία της. «Ο παππούς μου και η γιαγιά μου, όταν ήρθαν στην Ελλάδα δεν έφεραν μαζί τους περιουσιακά στοιχεία. Ήταν πάμφτωχοι. Φαίνεται, όμως, πως στον Πλάτανο, όπου ζούσαν, ήταν πλούσιοι. Εκείνη την εποχή είχαν καταστραφεί τα αμπέλια των Γάλλων από φυλοξήρα και για να κάνουν κρασί αναγκάστηκαν να αγοράσουν όλη την παραγωγή σταφυλιών από τα Γανοχώρια, ανάμεσα στα οποία ήταν και ο Πλάτανος. Έτσι, μπορεί να εξηγηθεί πώς πλούτισαν οι κάτοικοι του Πλάτανου, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο προπάππους μου», αναφέρει η κ. Αργιαντοπούλου. Προικοσύμφωνα σε ηλεκτρονική μορφή Το περιεχόμενο περισσότερων από 3000 προικοσυμφώνων από κάθε περιοχή της Ελλάδας πήρε ηλεκτρονική μορφή, χάρη στο πρόγραμμα «Γαμήλια συμβόλαια στον ελληνικό χώρο 1500-1830», που εκπονήθηκε στο διάστημα της δεκαετίας 2000-2010 στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, με επιστημονικά υπεύθυνη την επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αγλαΐα Κάσδαγλη. «Η προίκα υπήρχε από τα αρχαία χρόνια και αποτελούσε τη συμβολή της γυναίκας στον κοινό βίο. Αν και υπάρχουν αναφορές σε προικοσύμφωνα σε διάφορες πηγές, τα πρώτα ελληνικά προικοσύμφωνα που σώζονται χρονολογούνται γύρω στο 1500. Μέσα από τα προικοσύμφωνα βλέπει κανείς πώς γινόταν η μεταβίβαση της περιουσίας από τη μια γενιά στην άλλη και συχνά προικοσύμφωνα και διαθήκες αλληλοσυμπληρώνονταν. Την προίκα την έδινε ο γονιός, ο θείος ή κάποιος άλλος συγγενής για να εξασφαλιστεί η νέα γενιά, αλλά και για να εξασφαλιστεί ο ίδιος ο προικοδότης στα γηρατειά του. Δηλαδή, έτσι εξασφαλιζόταν η συνέχεια μέσα στην οικογένεια. Συνήθως, η προίκα αποτελούνταν από ρούχα και οικοσκευή, αλλά οι πιο πλούσιοι έδιναν κοσμήματα, χωράφια και σπίτια. Βλέπει κανείς σε προικοσύμφωνα να δίνονται ρούχα φορεμένα, το χρησιμοποιημένο τηγάνι της γιαγιάς ή δυο ρίζες ελιάς σε ένα χωράφι ξένο κ.λπ.», αναφέρει η κ. Κάσδαγλη. Παράλληλα, τονίζει ότι «το προικί της γυναίκας ήταν σιδεροκέφαλο», δηλαδή μπορεί να διαχειριζόταν την προίκα ο άντρας, αλλά δεν μπορού- σε να την εκποιήσει, διότι η κυριότητα ανήκε στη γυναίκα. Σε περίπτωση διαζυγίου, την έπαιρναν τα παιδιά ή αν δεν υπήρχαν παιδιά την έπαιρνε πίσω η γυναίκα. Σύμφωνα με την κ. Κάσδαγλη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή των Κυκλάδων, όπου προίκα δεν έδινε μόνο η νύφη, αλλά και ο γαμπρός. Μάλιστα, το σπίτι της γυναίκας το έπαιρνε ως προίκα η πρώτη κόρη, η οποία είχε την υποχρέωση να δώσει το όνομα της μητέρας της στο κορίτσι που θα γεννούσε και στην κυριότητα του οποίου θα περνούσε η προίκα της μάνας. Αντιθέτως, το σπίτι του άντρα περνούσε στην κυριότητα του γιου του, ο οποίος έπρεπε να πάρει το όνομα του παππού από την πλευρά του πατέρα. Ο θεσμός της προίκας Η προίκα είχε κατά καιρούς διαφορετική λειτουργία, εξηγεί η καθηγήτρια στο τομέα Αστικού Δικαίου του ΑΠΘ Θεοφανώ Παπαζήση. Στους προϊστορικούς και ιστορικούς χρόνους, στους λαούς γύρω από τη Μεσόγειο η προίκα προερχόταν από τον άνδρα, ο οποίος έδινε δύο παροχές. Μία στον πατέρα της γυναίκας και αποτελούσε μορφή αποζημίωσης για τη δαπάνη της «διατροφής» της γυναίκας και μία ακόμη στην ίδια τη γυναίκα, ως εξασφάλιση για τον μετά τη λύση του γάμου βίο της. Η προίκα δινόταν στους γάμους, που τελούνταν συμφωνία. Στους γάμους με αρπαγή, δεν δινόταν προίκα. «Το προικοσύμφωνο είναι μεταγενέστερο και ανάγεται στα ιστορικά χρόνια. Είχε σκοπό την απόδειξη των όρων της συμφωνίας και κυρίως την εξασφάλιση της γυναίκας σε περίπτωση λύσης του γάμου. Τα προικοσύμφωνα υπήρξαν θεσμός του ελληνορωμαϊκού δικαίου, του ιουδαϊκού (κετουμπά) και του μουσουλμανικού. Στο βυζαντινό δίκαιο, γάμος χωρίς προίκα υπέρ της γυναίκας ήταν άκυρος. Αυτό είχε ως συνέπεια την απορία της γυναίκας, σε περίπτωση θανάτου του άνδρα, αφού δεν είχε τίποτα να λάβει από την περιουσία του. Όταν είχε συσταθεί προίκα, η γυναίκα με τη λύση του γάμου αναλάμβανε την προίκα της. Το έλλειμμα αυτό ήρθε να καλύψει ο Ιουστινιανός με τη ‘Νεαρά 117’, που αναγνώρισε στην άπορη και άπροικη χήρα κληρονομικό δικαίωμα στην κληρονομιά του συζύγου της», αναφέρει η κ. Παπαζήση. 2 Η προίκα σε χριστιανούς, εβραίους και μουσουλμάνους Η προίκα στα νεώτερα χρόνια ήταν περιουσιακά στοιχεία, τα οποία δίνονταν υπέρ της γυναίκας είτε στην ίδια κατά κυριότητα, επικαρπία ή διοίκηση, είτε στον άνδρα να τα διαχειρίζεται για λογαριασμό της γυναίκας. Στον χριστιανικό πληθυσμό της Ελλάδας, η έγγραφη συμφωνία σχετικά με την παροχή της προίκας (προικοσύμφωνο) αποτελούσε ένα απλό έγγραφο, στα νεώτερα χρόνια όμως και οριστικά μετά την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα το 1946, συντασσόταν με συμβολαιογραφικό έγγραφο και για λόγους φορολογικούς. Στους εβραίους, το προικοσύμφωνο (κετουμπά), που συντάσσεται ακόμη και σήμερα, αποτελούσε μέχρι πρόσφατα στοιχείο του γάμου. Το έγγραφο αυτό είχε μορφή αξιογράφου, αφού αν η σύζυγος το παρέδιδε στον άνδρα της στη διάρκεια του γάμου τους, έχανε την αξίωσή της στην προίκα. Έτσι, εθιμικά το προικοσύμφωνο το κρατούσε η μητέρα της νύφης. Στους μουσουλμανικούς γάμους, ο ιμάμης συντάσσει επίσης έγγραφο για τη σύσταση του γάμου, το οποίο περιέχει οικονομικές συμφωνίες και γαμήλιες παροχές από τον γαμπρό προς τη νύφη. Τι ισχύει στην Ελλάδα Στην αρχική ρύθμιση του Αστικού Κώδικα, το 1946, η προίκα δινόταν υπέρ της γυναίκας στον άνδρα, είτε κατά κυριότητα είτε κατ’ επικαρπία. Όταν την έπαιρνε κατά κυριότητα, δεν είχε καμιά υποχρέωση επιστροφής και η γυναίκα δεν είχε καμιά υποχρέωση αναζήτησης μετά τη λύση του γάμου. Στον Αστικό Κώδικα ρυθμιζόταν μόνον η προίκα που δινόταν στον άνδρα κατ’ επικαρπία και διοίκηση, ενώ η γυναίκα είχε την ψιλή κυριότητα. Σε περίπτωση θανάτου του συζύγου ή κυρίως λύσης του γάμου, η γυναίκα ανακτούσε την πλήρη κυριότητα των προικώων. Τα προικώα, επειδή είχαν ως στόχο την ελάφρυνση του άνδρα στα βάρη του γάμου, αλλά και την εξασφάλιση της γυναίκας σε περίπτωση λύσης του γάμου, δεν επιτρεπόταν να εκποιηθούν, παρά μόνον με άδεια του δικαστηρίου, το οποίο όριζε και την τοποθέτηση του προϊόντος της πώλησης. «Χαρακτηριστικό είναι ότι η προίκα, της οποίας τη διοίκηση και επικαρπία είχε ο άνδρας, φορολογείτο με το μισό φόρο της δωρεάς, ενώ η γονική παροχή, της οποίας την πλήρη κυριότητα είχε η γυναίκα, φορολογείτο ως δωρεά. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ο θεσμός της γονικής παροχής να μην χρησιμοποιείται και να είναι σχεδόν άγνωστος. Γαμικά σύμφωνα προβλέπονταν, επίσης, αλλά δεν χρησιμοποιούνταν», εξηγεί η κ. Παπαζήση. Όλα αυτά ίσχυαν μέχρι την εφαρμογή του νόμου 1329/1983, ο οποίος κατήργησε την προίκα ως θεσμό, απαγόρευσε τη σύσταση προίκας και οι προίκες που είχαν μέχρι τότε συσταθεί ανέκαμψαν στις γυναίκες κατά πλήρη κυριότητα. «Συμφωνία για προίκα σήμερα είναι άκυρη. Κάθε σύζυγος έχει την κυριότητα, επικαρπία και διοίκηση της περιουσίας του και μετά τη λύση του γάμου, αν ο ένας από τους δύο έχει γίνει πλουσιότερος κατά τη διάρκεια του γάμου από αιτία που δεν ήταν χαριστική προς αυτόν (δωρεά, κληρονομία, κληροδοσία, γονική παροχή), ο άλλος σύζυγος έχει αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα αυτά, εφόσον αποδείξει τη συμβολή του. Ο νόμος προβλέπει γαμικό σύμφωνο, το σύμφωνο κοινοκτημοσύνης. Αυτό είναι συμβολαιογραφική σύμβαση, που καταρτίζεται πριν από την τέλεση ή και τη διάρκεια του γάμου. Οι σύζυγοι μπορούν να συμφωνήσουν πως ό,τι αποκτηθεί στη διάρκεια του γάμου από μη χαριστική αιτία θα είναι κοινό των δύο. Η συμφωνία αυτή διαφέρει από την από κοινού αγορά πραγμάτων, π.χ. ακινήτου, διότι κανείς σύζυγος δεν μπορεί να εκποιήσει το μερίδιό του χωρίς τη βούληση του άλλου συζύγου, όπως στην απλή συγκυριότητα. Οι Έλληνες δεν χρησιμοποιούν την κοινοκτημοσύνη», καταλήγει η κ. Παπαζήση. ■ 3 της Διαμαντένιας Ριμπά Π Δύο αιώνες ζωής για τον ‘Ερμή’ της Μυτιλήνης Καφές στη χόβολη, μεζέδες εκλεκτοί, πεντανόστιμοι, μαγειρεμένοι με παλιές Μικρασιάτικες συνταγές, πάντα με αγνά υλικά της ημέρας, που προορίζονται να συνοδεύσουν κάποιο από τα είκοσι και πλέον περίφημα είδη ούζου Μυτιλήνης. Όλα αυτά περιμένουν τον επισκέπτη στο καφε-μεζεδοπωλείο «Ο Ερμής», εκεί στην παλιά αγορά της πρωτεύουσας του νησιούΚορνάρου 2 κι Ερμού γωνία. 4 ρόκειται για ένα από τα πλέον αντιπροσωπευτικά δείγματα τέτοιου είδους καφενείων ανά την Ελλάδα, ένα χώρο-μουσείο που αντανακλά τη ζωντανή ιστορία του τόπου. Ίσως να είναι κι ο παλαιότερος σε όλη τη χώρα, που λειτουργεί ανελλιπώς από το 1800, όπως διαβεβαιώνει η σημερινή ιδιοκτήτριά του, Κυβέλη Σπανουδάκη. Η ίδια κατάφερε να «αναστήσει» το χώρο στην αρχική του μορφή, προσδίνοντάς του μια νότα νοσταλγική. Μπαίνοντας, νιώθεις σαν να βρίσκεσαι σε μια ζεστή αγκαλιά, γεμάτη χρώματα και θύμησες. «Στα χέρια της οικογένειάς μου, ο «Ερμής» ήρθε το 1922. Ο παππούς μου, Γεώργιος Σπανουδάκης, είχε μαζί με τον αδελφό του στο Αλί Αγάτς της Μικράς Ασίας δύο παραδοσιακά καφενεία-ένα για νέους και ένα για τους μεγαλύτερους. Όταν ήρθε στη Μυτιλήνη, με τη Μικρασιατική καταστροφή, πήρε ως ανταλλάξιμο από την τράπεζα τον τούρκικο καφενέ, που ήδη είχε 120 χρόνια ιστορία», επισημαίνει στην «Ελληνική Διασπορά» η Κυβέλη Σπανουδάκη. Ο Γεώργιος Σπανουδάκης το λειτούργησε, αρχικά, ως καφενείο-λέσχη. Στους πελάτες πρόσφερε μόνο αυτά που αναφέρονται στον παλιό τιμοκατάλογο, γραμμένο στην ελληνική και την αραβική γραφή, που έχει διασωθεί έως σήμερα: τσάι, ροφήματα, παιχνίδια, ναργιλέδες, 40-50 στον αριθμό. Από το «Τιμολόγιον Παιγνιοχαρτών», κρεμασμένο πάνω από το τζάκι, όπου ψήνεται ο μοσχοβοληστός καφές στη χόβολη, πληροφορούμαστε ότι για να παίξει κάποιος χαρτιά πλήρωνε δύο δραχμές, ενώ για την ντάμα, το ντόμινο και το τάβλι, μία. Τον παππού της, η Κυβέλη δεν πρόλαβε να τον γνωρίσει. Πέθανε, όταν ο πατέρας της, Νικόλαος Σπανουδάκης, ήταν μόλις δέκα χρονών. Από τις αφηγήσεις του, αλλά και υπερήλικων, όπως του μπάρμπα Θεόφραστου, που έφυγε από τη ζωή πριν από περίπου πέντε χρόνια, σε ηλικία 108 χρονών, «έπλαθε» στο μυαλό της εικόνες για τον παλιό «Ερμή». Γλέντια και μουσικές «Ο Ερμής ήταν το΄22 ένα από τα λίγα κτίσματα που υπήρχαν στην περιοχή και βρισκόταν δίπλα από το τούρκικο νεκροταφείο», μας λέει η Κυβέλη. «Όλοι όσοι τον θυμόνταν, έλεγαν πως ήταν κάτι το ξεχωριστό. Ήταν πολύ όμορφα διακοσμημένος: μαρμάρινα τραπέζια, ξύλινοι καναπέδες, ναργιλέδες πολλοί. Οι κουρτίνες ήταν βελούδινες, κρεμασμένες σε σκαλιστά κουρτινόξυλα. Στους τοίχους, μεγάλοι καθρέπτες, με βαριές χρυσές κορνίζες και πίνακες, που τότε κανείς δεν ήξερε την αξία τους. Κάποιοι έχουν διασωθεί και τους έχω και σήμερα στο μαγαζί, όπως και το ξύλινο ταβάνι και τα πλακάκια της Ανατολής στο δάπεδο. Τα περισσότερα αντικείμενα τα έφεραν από τη Μικρά Ασία, από τους καφενέδες που είχε ο Γεώργιος Σπανουδάκης. Και βέβαια, υπήρχε ζωντανή μουσική τα βράδια, με την ορχήστρα πάνω σε μία υπερυψωμένη εξέδρα στη γωνία να μαζεύει κόσμο. Γλέντια τρικούβερτα με σαντούρι, μπουζούκια και άλλα όργανα», σημειώνει η σημερινή ιδιοκτήτρια. Ο πατέρας της Κυβέλης, έχοντας μείνει ορφανός -παιδάκι μόλις δέκα χρονών- κατάφερε να κρατήσει το μαγαζί, με τη στήριξη συγγενών και φίλων. Ο «Ερμής» έμελλε να γίνει η ζωή του όλη. Η σύζυγός του, Ειρήνη Σπανουδάκη (του γένους Μπουρού), από τον Τσεσμέ, θυμάται: «Εδώ ήταν η παλιά αγορά, η πιάτσα, όπως λέγαμε. Ο καφενές μάζευε διάφορο κόσμο, από τον απλό εργάτη μέχρι το δήμαρχο. Έρχονταν και γυναίκες, κάτι που φαίνεται και από τις παλιές φωτογραφίες, που έχει βάλει η Κυβέλη στο μαγαζί. »Με τον άντρα μου παντρευτήκαμε το 1954. Ζήσαμε καλά, κάναμε και τρία παιδιά. Ήταν αριστερός, σταμπαρισμένος στην Αντίσταση κι αυτό μας δημιούργησε πολλά προβλήματα. Όταν ξεπετάχτηκαν τα παιδιά, δούλεψα κι εγώ στον Ερμή, που το λειτουργούσαμε ως ουζερί. Από τις πέντε το πρωί σηκωνόταν ο Νικόλας μου για ν’ ανοίξει το μαγαζί, που δεν άδειαζε από κόσμο μέχρι τη μία μετά τα μεσάνυχτα, κάποιες φορές και μέχρι τις δύο. »Χαράματα έρχονταν οι αραμπατζήδες και οι σφαγείς. Δεν είχαμε με- γάλη ποικιλία φαγητών, τότε. Μαγείρευα κι εγώ: φασουλάδα, κουκιά, σουτζουκάκια, γλώσσα βραστή. Το κοκκινιστό που ετοίμαζε, όμως, ο άντρας μου δεν το έφτανε κανείς στη νοστιμιά. Μαγειρεύαμε και γλυκάδια, που μας έφερναν οι πελάτες από τα σφαγεία. Τώρα πια δεν τα τρώει ο κόσμος αυτά… Άλλαξαν τα χρόνια». Η κυρία Ειρήνη, στα 81 της χρόνια, πηγαίνει όποτε μπορεί, με φίλες, στο καφέ και καμαρώνει για την Κυβέλη, που, όπως λέει, δεν το πίστευε ότι θα 5 Στον «Ερμή» διάβαζε τα μαθήματά της η Κυβέλη. Εκεί κοιμόταν πολλές φορές, στον καναπέ απέναντι στον μεγάλο πίνακα, με τα ζεστά χρώματα, που αναπαριστά δύο νύμφες σε μια λίμνη. «Όταν άνοιξα το μαγαζί, παρατηρούσα τη μικρή μου κόρη, την Ειρηνούλα, να κάνει τα ίδια, όπως κι εγώ παιδί. Να πηγαίνει στο περίπτερο, να διαβάζει και να κοιμάται στον ίδιο καναπέ, όπως κι εγώ, να εκφράζει παράπονα ότι την παραμελώ -άθελά μουτις ώρες που πνιγόμουν στη δουλειά. Σήμερα, η Ειρήνη θέλει να γίνει σεφ και μας εντυπωσιάζει κάθε μέρα με τα αριστουργήματα που ετοιμάζει. Στον «Ερμή» με βοηθάει και η μεγάλη μου κόρη, η Ιωάννα, όταν έρχεται από τη Θεσσαλονίκη, όπου σπουδάζει πολιτικός μηχανικός», συνεχίζει. Εκλεκτοί μεζέδες, φτιαγμένοι με αγάπη και αγνά υλικά τα κατάφερνε. «Με τις φίλες μου αναπολούμε εκείνα τα χρόνια. Δεν είχαμε πολυτέλειες, αλλά ούτε και χρέη. Είχαμε ήσυχο το κεφάλι, όμως. Δουλεύαμε στο μαγαζί μερόνυχτα. Εκεί μέσα μεγάλωσαν τα παιδιά μας, ήμασταν όμως ευτυχισμένοι», λέει με νοσταλγία η κ. Ειρήνη. Η ιστορία επαναλαμβάνεται... Ο Νικόλαος Σπανουδάκης έφυγε από τη ζωή το 1994. Τρία χρόνια μετά, η Κυβέλη, βοηθός ακτινολόγος στο επάγγελμα, αναλαμβάνει την επιχείρηση, που την είχαν νοικιάσει οι γονείς της, καθώς δεν κατάφερναν να τη φέρουν βόλτα. Πάση θυσία προσπάθησε να διατηρήσει το χώρο, όσο είναι δυνατόν, έτσι ώστε να θυμίζει τον παλιό «Ερμή.» Και τα κατάφερε, αφού «άντεχαν» τα οικοδομικά υλικά, με τα οποία ήταν φτιαγμένος. Εντυπωσιάστηκε από το πόσο γερά ήταν τα ξύλα στο ταβάνι και στα κουφώματα, και μακαρίζει την τύχη της, που δεν άκουσε όλους όσοι την προέτρεπαν να τα ξηλώσει όλα. «Το ένιωσα ως υποχρέωση να «αναστήσω» τον παλιό Ερμή, που είχε εγκαταλειφθεί από τους νοικάρηδες», λέει η Κυβέλη, που μέχρι τότε ζούσε έξω από το νησί. «Τον καφενέ τον έζησα και τον αγάπησα από μικρό παιδάκι. Εδώ έπαιζα και με τα τσιγγανόπουλα, με τα οποία είχα και φιλίες. Μιλάμε για παιδιά εύπορων τσιγγάνων, που υπήρχαν τότε- έμποροι, με σπίτια πεντακάθαρα», μας λέει. 6 Σουτζουκάκια σμυρνέικα, κοκκινιστό, κολοκυθοανθοί γεμιστοί με τυρί, κεφτεδάκια, γαύρος, καλαμαράκια, κουταβάκια (μικρός γαλέος), χταπόδι και σουπιές κρασάτες, γλώσσα βραστή, σπλήνα. Αυτές είναι μερικές από τις νοστιμιές που προσφέρει στους μερακλήδες πελάτες της η Κυβέλη Σπανουδάκη. Μαγειρεύει μόνη της, έχοντας ως βοηθό τη Φλώρα και τα δύο αδέλφια, τον Στρατή και τον Ιγνάτη, που σερβίρουν. «Οι συνταγές είναι απλές, σπιτικές, φερμένες από τη Μικρά Ασία και καθημερινά χαίρομαι που οι πελάτες μας βρίσκουν πεντανόστιμα τα φαγητά μας», λέει η Κυβέλη. Ποιο είναι, όμως, το μυστικό; «Η αγάπη», λέει και προσθέτει: «Να μαγειρεύεις με μεράκι και φυσικά να προσέχεις τα υλικά που βάζεις. Το λάδι που χρησιμοποιώ είναι Μυτιληνιό, βιολογικής καλλιέργειας. Στο μαγαζί μου δεν υπάρχει τίποτα κατεψυγμένο. Να σκεφτείτε ότι δεν έχω ούτε καταψύκτη. Όλα είναι της ημέρας, από τα λαχανικά μέχρι τα ψαρικά και τα κρέατα, που τα ψωνίζουμε και τα μαγειρεύουμε αυθημερόν. Βέβαια, με δυσκολεύει αυτό, καθώς αρκετοί πελάτες μου ζητούν παγωτό, για παράδειγμα. Κι εγώ, τους στέλνω στο περίπτερο απέναντι». Η ιστορία του «Ερμή» συνεχίζεται, παρ΄όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Κυβέλη. «Χαίρομαι, όμως, που τόσος κόσμος εξακολουθεί και έρχεται ειδικά για να απολαύσει τα φαγητά και τη συντροφιά μας. Εδώ μέσα γνώρισα πολλούς: πολιτικούς, ανθρώπους των Τεχνών και των Γραμμάτων, δημοσιογράφους, ηθοποιούς. Εδώ γυρίστηκαν και σκηνές και για την τηλεοπτική σειρά «Ο μεγάλος θυμός», του Κώστα Κουτσομύτη. Ελπίζω να κρατηθώ και να συνεχίσω την οικογενειακή παράδοση. Είναι δύσκολο και ίσως γι΄ αυτό ο πατέρας μου δεν με παρότρυνε να το αναλάβω, φοβούμενος ότι θα ‘σκλαβωθώ’. Ο ‘Ερμής’, όμως, είναι πλέον ένα με τη ζωή μου», καταλήγει. ■ Αλλαγές υπέρ των ελληνικών βακουφίων στην Τουρκία Σημαντικές αλλαγές υπέρ των μειονοτικών ευαγών ιδρυμάτων (βακούφια) προβλέπει η τροποποίηση του τουρκικού νόμου περί βακουφίων, που πραγματοποιήθηκε μέσω κυβερνητικού διατάγματος και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της τουρκικής κυβέρνησης. βα κου φια O πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίο. Στο κέντρο διακρίνεται ο Λάκης Βίγκας, εκπρόσωπος στην Γενική Διεύθυνση Βακουφίων, των μειονοτικών και ξένων βακουφίων. του Α. Αμπατζή Ο λα αυτά ενώ οι μη μουσουλμανικές μειονότητες παρέθεσαν δεί- πνο στον πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, ενώ άλλη μία υπόθεση ελληνικού βακουφίου στην Πόλη έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Σύμφωνα με την τροποποίηση του νόμου περί βακουφίων θα επιστραφούν στα ελληνικά κοινοτικά ευαγή ιδρύματα: • οι ακίνητες περιουσίες για τις οποίες δεν αναφέρεται ο κάτοχος του τίτλου ιδιοκτησίας • τα ακίνητα που έχουν περιέλθει στο τουρκικό Θησαυροφυλάκιο, στη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων, στους δήμους και στις νομαρχίες με τρόπους πέραν της απαλλοτρίωσης, της πώλησης και της ανταλλαγής και • τα νεκροταφεία και οι διάφορες πηγές, η διαχείριση των οποίων έχει περιέλθει στους δήμους. 7 Και στις τρεις περιπτώσεις πρόκειται για ακίνητα που είχαν δηλώσει τα μειονοτικά ευαγή ιδρύματα στη δήλωση που είχαν κάνει το 1936. Με τη νέα του μορφή ο νόμος αναφέρει ότι τα ενδιαφερόμενα βακούφια θα πρέπει να υποβάλουν σχετικές αιτήσεις εντός δώδεκα μηνών, οι οποίες θα ικανοποιηθούν αφού αξιολογηθούν εκ μέρους της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων. Τέταρτη αλλαγή που επέρχεται είναι η πρόβλεψη καταβολής αποζημίωσης για τις ακίνητες περιουσίες των μειονοτικών κοινοτικών ευαγών ιδρυμάτων, οι οποίες έχουν περιέλθει στο τουρκικό δημόσιο και στη συνέχεια έχουν μεταπωληθεί σε τρίτους. Η αποζημίωση θα υπολογιστεί εκ μέρους του τουρκικού υπουργείου Οικονομικών, με βάση την τρέχουσα τιμή των ακινήτων αυτών και θα καταβληθεί στους δικαιούχους. Χωρίς τίτλους Ως προς τους τίτλους ιδιοκτησίας όπου δεν αναφέρεται ο κάτοχος, υπάρχει σημαντικός αριθμός ακινήτων που ανήκουν στα μειονοτικά βακούφια, αλλά κατά την εγγραφή τους στο κτηματολόγιο, στο παρελθόν, δεν κατέστη δυνατόν να βρεθεί ο κάτοχος του τίτλου. Οι υποθέσεις των μειονοτικών βακουφικών ακινήτων με αδιευκρίνιστο κάτοχο τίτλου κυριότητας, των νεκροταφείων και των ακινήτων που το τουρκικό δημόσιο έχει μεταπωλήσει σε τρίτους, ήταν τρία προβλήματα που δεν είχαν λυθεί με το νόμο περί βακουφίων που είχε ψηφιστεί στις 20 Φεβρουαρίου 2008. Από το 2002 έως το 2008 ο εν λόγω νόμος άλλαξε τρεις φορές λύνοντας κάθε φορά κάποια από τα προβλήματα των μειονοτικών βακουφίων, αλλά παρέμεναν κάθε φορά σημαντικά προβλήματα. Αυτό που δεν ρυθμίζεται με τη νέα τροποποίηση και παραμένει πρόβλημα, είναι η υπόθεση των λεγόμενων «κατειλημμένων βακουφίων», δηλαδή των ιδρυμάτων που έχουν περιέλθει στο τουρκικό δημόσιο με την περιουσία, αλλά και τη διοίκησή τους. Μεταξύ των μειονοτικών κατειλημμένων βακουφίων, υπάρχουν 24 που ανήκαν στην ελληνική μειονότητα. Η κίνηση αυτή της τουρκικής κυβέρνησης έγινε την παραμονή του δείπνου που παρέθεσαν οι μη μουσουλμανικές μειονότητες προς τον Τούρκο πρωθυπουργό. Πρόκειται για το λεγόμενο «ιφτάρ», το δείπνο των μουσουλμάνων, κατά την περίοδο του Ραμαζανίου. Κατά το δείπνο αναμενόταν έτσι κι αλλιώς να συζητηθούν θέματα που σχετίζονται με τα προβλήματα των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων στην Τουρκία. Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ένα από τα προβλήματα αυτά έχουν πάρει ήδη το δρόμο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πρόκειται για την υπόθεση της δήμευσης του κτιρίου του ομογενειακού δημοτικού σχολείου στο Ορτάκιοϊ του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη. Το τοπικό ελληνικό βακούφι έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο πριν από λίγο καιρό, και σύμφωνα με τη διαδικασία, γνωστοποίησε στους ενδιαφερόμενους ότι αποδέχεται την προσφυγή. Ο Γιάννης Κτιστάκης, δικηγόρος που χειρίζεται την υπόθεση στο Δικαστήριο για λογαριασμό του βακουφίου και λέκτορας της Νομικής Σχολής Κομοτινής, ανέφερε ότι «πρόκειται για υπόθεση που εκκρεμεί πλέον στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο» και τόνισε ότι «αν στο μεταξύ, με βάση και την τροποποίηση του νόμου περί βακουφίων, δοθεί εντός της Τουρκίας λύση στο πρόβλημα του σχολείου, θα παραιτηθούμε από την προσφυγή». Το εν λόγω κτίριο μετά τη δήμευση λειτουργεί ως γραφείο της τουρκικής Γενικής Γραμματείας Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα σχετικά εγκαίνια είχαν γίνει στο Δεκέμβριο του 2009. ■ του Ελ. Μάρκου Η ελληνική «Η παρουσία στο σχέση μου με το Σουδάν είναι απόλυτη. Όταν είμαι εκεί, Σουδάν Mε τα μάτια του αρχαιολόγου Αλέξανδρου Τσάκου Τι μπορεί να οδηγήσει έναν Έλληνα αρχαιολόγο στο Σουδάν; Ο τόπος, το ποτάμι, η έρημος, οι ρυθμοί των ντόπιων, οι ανασκαφικές δραστηριότητες; Όλα αυτά μαζί λειτούργησαν ως μαγνήτης για τον αρχαιολόγο Αλέξανδρο Τσάκο, ο οποίος επισκέφθηκε για πρώτη φορά την αφρικανική χώρα το 1994, εγκαταστάθηκε εκεί από το 2003 έως το 2008 κι έκτοτε την κουβαλά πάντα μαζί του. 8 νιώθω αβίαστα κομμάτι του τόπου. Κι όταν δεν είμαι, απλά τον κουβαλώ μέσα μου», δηλώνει ο κ. Τσάκος, που ζει πλέον στο Μπέργκεν της Νορβηγίας και βρέθηκε στην Ελλάδα για δύο λόγους: Τη φωτογραφική έκθεση «Από τη Νουβία στο Σουδάν με τη ματιά της Ελληνο-Νορβηγικής Αρχαιολογικής Αποστολής», που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης, αλλά και τη διάλεξη έδωσε, μαζί με τη σύντροφό του στη ζωή και στις ανασκαφές, αρχαιολόγο Ενριέτε Χαφσός, στο Νορβηγικό Ινστιτούτο, την Τρίτη 11 Οκτωβρίου. Η συνάντηση του Νείλου Το Σουδάν είναι μία ξεχωριστή χώρα. Η τοπολογία της καθορίζεται από δύο στοιχεία, αλληλένδετα μεταξύ τους και με αρχέγονη σημασία για τον πολιτισμό και τη θρησκεία της περιοχής: το νερό και τον Νείλο. «Ο Νείλος της Αιγύπτου σχηματίζεται από την ένωση δύο ποταμών, του Μπλε και του Λευκού Νείλου, που μετά από πολύ μεγάλη πορεία συναντώνται στο Χαρτούμ, στην πρωτεύουσα του Σουδάν. Εκεί το ποτάμι γίνεται ένα και μοναδικό και παρά τις περιπέτειες και δυσκολίες του ρου του φτάνει μέχρι τη Μεσόγειο Θάλασσα», δηλώνει ο αρχαιολόγος. Η περιγραφή μοιάζει ειδυλλιακή, ωστόσο δεν λείπουν και οι δυσκολίες, που τις χωρίζει σε τρεις κατηγορίες: γεωλογικές, καιρικές και ανθρώπινες. Οι γεωλογικές είναι αυτές που έχουν σχηματίσει τους Καταρράκτες του Σουδάν, τους χείμαρρους δηλαδή που σχηματίζονται στα σημεία, όπου η κοίτη του Νείλου στενεύει, δημιουργώντας πολλά μικρά και μεγαλύτερα νησιά, αλλά και κατά καιρούς προβλήματα στη ναυσιπλοΐα. Από την άλλη, είναι οι καιρικές συνθήκες, και δη οι βροχοπτώσεις, που προκαλούν τις πλημμύρες, πολύτιμες γιατί γονιμοποιούν τη γη, και γι’ αυτό η απουσία τους έναν χρόνο μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα. «Και σαν να μην έφταναν αυτά, έρχονται οι άνθρωποι, που δεν αρκούνται να πιουν και να τραφούν από το νερό του Νείλου, μα θέλουν να το εκμεταλλευτούν για να παράγουν ενέργεια. Το τελευταίο, λοιπόν, δράμα που ζει ο ποταμός είναι τα φράγματα τα οποία, μαζί με τον ρου του Νείλου, σταματούν και τον ρου της ιστορίας, ξεσπιτώνουν τις παραδοσιακές κοινότητες των ντόπιων -κυρίως Νούβιων στην καταγωγή και τη λαλιά- καταστρέφουν ανεπανόρθωτα το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, όπως το έζησαν αυτοί κι όπως το γνωρίσαμε κι εμείς οι αρχαιολόγοι», αναφέρει. Το πρόβλημα των φραγμάτων συνάντησε, εξάλλου, στην πρώτη αρχαιολογική συνεργασία που είχε στην περιοχή και συγκεκριμένα στον Τέταρτο Καταρράκτη. Τον Δεκέμβριο του 2003 συμμετείχε σε σωστικού χαρακτήρα ανασκαφές, λόγω της κατασκευής του φράγματος του Μαράουϊ, που θα πλημμύριζε την περιοχή. «Την οποία πλημμύρισε το 2008, εμπειρία που μας έχει σημαδέψει όλους όσοι βρεθήκαμε εκεί. Στις ανασκαφές αυτές δούλεψα μαζί με τον Πάβελ Βολφ από το Βερολίνο, που έγινε έκτοτε αδελφικός φίλος μου. Του χρωστάω πάμπολλα από τις εμπειρίες μου στο Σουδάν, αρχαιολογικές και μη. Αυτή η αίσθηση συντροφικότητας με τους συναδέλφους είναι το πιο βασικό στοιχείο στην αρχαιολογία του Σουδάν. Ωστόσο, το δίλημμα στο οποίο μας έχει βάλει η πολιτική της κυβέρνησης του Σουδάν με τα φράγματα, που θέλουν να κατασκευάσουν και απειλούν με καταποντισμό όλη τη Νουβία, έχει δυσκολέψει τις σχέσεις», δηλώνει. Ελληνικό ενδιαφέρον Στον Τέταρτο Καταρράκτη ξαναδούλεψε άλλες τέσσερις φορές, τόσο με τον Πάβελ, όσο και με την αποστολή του Πανεπιστημίου Χούμπολτ του Βερολίνου, όπου τελειώνει φέτος τη διατριβή του. Στην πρώτη ανασκαφική περίοδο με την ομάδα του Χούμπολτ γνώρισε και την καθηγήτριά του, Κλαούντια Νέζερ. Ουσιαστικά τον βρήκαν εκείνοι το 2005, αφενός για να τους βοηθήσει με πρακτικά ζητήματα στο Χαρτούμ, όπου έμενε πλέον μόνιμα, και αφετέρου για να τους εξηγήσει ένα αντικείμενο με ελληνικό ενδιαφέρον: μια επιγραφή με ελληνικούς χαρακτήρες που βρέθηκε στην περιοχή. «Και για τη διατριβή μου ελληνικά κείμενα από το Σουδάν μελέτησα, αυτή τη φορά όμως χειρόγραφα σε περγαμηνή. Πρόκειται για τα πιο νότια σχετικά ευρήματα σε όλο τον κόσμο», εξηγεί. Στη συνέχεια ήρθε ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα με τα οποία ασχολήθηκε στο Σουδάν, η ανακαίνιση της μόνιμης έκθεσης χριστιανικών αρχαιοτήτων στο Εθνικό Μουσείο στο Χαρτούμ, ένα πρόγραμμα της UNESCO που πραγματοποιήθηκε από το φθινόπωρο του 2007 ως το καλοκαίρι του 2008. «Φοβάμαι ότι θα χρειαζόταν μια συνέντευξη μόνο γι’ αυτό το πρότζεκτ, όπως κι άλλη μία για την περιγραφή των αρχαιοτήτων της περιοχής», δηλώνει προσπαθώντας ταυτόχρονα να δώσει μια γρήγορη και απλουστευτική εικόνα ως προς το δεύτερο. «Ο αρχαίος και μεσαιωνικός πολιτισμός του Σουδάν ήταν ένα κράμα από επιρροές από την κατά καιρούς ισχυρή γείτονα δύναμη -που τις περισσότερες φορές ήταν η Αίγυπτος- καθώς και από ντόπιες παραδόσεις αφρικανικές, που άλλοτε έρχονταν από τα δυτικά, άλλοτε από τα νότια ή και τα ανατολικά, μα πολύ συχνά ήταν αποτέλεσμα της μακραίωνης ανθρώπινης δραστηριότητας κατά μήκος της πολύ στενής κοιλάδας του Μέσου Νείλου», συνοψίζει. Ναός στην άμμο «Ένας Μητροπολιτικός Ναός μέσα στην άμμο. Ελληνο-Νορβηγικές ανασκαφές στο Σουδάν», είναι ο τίτλος της διάλεξης έδωσε, μαζί με τη σύζυγό του, στο Νορβηγικό Ινστιτούτο και αφορούσε τις εργασίες που διεξάγουν και οι δύο στο Σάι, ως Ελληνο-Νορβηγική Αρχαιολογική Αποστολή. «Βασικός στόχος μας είναι η αρχαιολογική έρευνα της μεσαιωνικής επισκοπής στο νησί, της οποίας ο μητροπολιτικός ναός είναι η τελευταία εκκλησία της χριστιανικής Νουβίας, της οποίας γνωρίζουμε την ύπαρξη, και που δεν έχει ακόμα ανασκαφτεί. Θα είναι τιμή και χαρά να αποκαλύψουμε τόσο το μνημείο, που ως σήμερα θεωρείται ως η επισκοπή του Σάι, όσο και τις πτυχές της ιστορίας του τόπου που συνδέονται με αυτό. Κι επειδή ο καθεδρικός αυτός ναός βρίσκεται ακόμα θαμμένος στη γη του Νείλου, που στη συνείδηση και τη φαντασία μας συνδέεται τόσο με την άμμο, επιλέξαμε αυτόν τον «ελκυστικό» τίτλο. Το πλέον ελκυστικό, όμως, είναι -ακόμα πιο πολύ κι από την ίδια την έρευνα- ο τόπος αυτός καθ’ εαυτός», λέει. Το Σάι είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί στον Νείλο, με μέγιστο μήκος 12 χλμ. και μέγιστο πλάτος 5,5 χλμ.. Σχηματίστηκε από τη συγκέντρωση ιλύος γύρω από έναν ορεινό όγκο, το Τζέμπελ Αντού, σημάδι σήμερα για τους περιηγητές του νησιού. Κατοικείται από την Παλαιολιθική εποχή, ενώ στην Εποχή του Χαλκού υπήρξε ισχυρότατο τοπικό κέντρο, όπως μαρτυρούν οι εντυπωσιακοί τύμβοι του πολιτισμού της Κέρμα. «Ο σουδανικός αυτός πολιτισμός, που αποτέλεσε ένα από τα πρώτα αφρικανικά κράτη, υπέκυψε στις πιέσεις των φαραώ του Νέου Βασιλείου γύρω στα 1550 π.Χ.. Το νησί απέκτησε ιδιαίτερη σημασία για τους φαραώ, οι οποίοι κατασκεύασαν φρούριο, το οποίο χρησιμοποιούνταν ως τον περασμένο αιώνα. Η συνεχής κατοίκηση στην τοποθεσία του οχυρού δυσκολεύει το έργο των αρχαιολόγων, ενώ η διερεύνηση της μεσαιωνικής περιόδου είναι σχεδόν αδύνατη λόγω των παρεμβάσεων που έκαναν στο φρούριο οι Οθωμανοί, οι οποίοι κατέκτησαν το Σάι», εξηγεί ο αρχαιολόγος και διευκρινίζει: «Εξάλλου, αυτή η περίοδος -τα τέλη των μεσαιωνικών χρόνων και η εποχή της οθωμανικής κυριαρχίας- αποτελεί και τον πυρήνα της έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη. Μια έκθεση, που συνάδει και με το ζήτημα της εκμετάλλευσης των υδάτινων πόρων, αφού και το Σάι απειλείται από την κατασκευή φράγματος λίγο βορειότερα, στον επονομαζόμενο Καταρράκτη του Νταλ». Μαζί με τους Οθωμανούς εμφανίζεται και η πρώτη άμεση σύνδεση με την Ελλάδα: «Εφόσον το νησί ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ήταν για τρεις αιώνες (από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα) στο ίδιο κρατικό μόρφωμα που υπαγόταν και ο ελλαδικός χώρος». Ελληνική κοινότητα Μια ολόκληρη συνέντευξη θα χρειαζόταν και για τις εμπειρίες του από την ελληνική παροικία στο Σουδάν, μια από τις σημαντικότερες στην Αφρική. «Από τις 15.000 ψυχές που μέτρησε ο περιηγητής Παχτίκος σε όλο το Σουδάν στην αρχή της δεκαετίας του ’50, οι Έλληνες που κατοικούν σήμερα μόνιμα στη χώρα δεν πρέπει να ξεπερνούν τους 200. Ωστόσο, όταν αποχώρησαν οι Άγγλοι από τη χώρα το 1956, οι Έλληνες που κατείχαν νευραλγικά πόστα τόσο στην αγροτική όσο και στην αστική ζωή κυριάρχησαν στην κοινωνία», δηλώνει ο κ. Τσάκος. Σήμερα, τις εποχές εκείνες θυμίζουν οι ελληνορθόδοξες εκκλησίες που στέκουν ακόμα στην Τζούμπα, το Ουάου, το Γκεντάρεφ, το Μέντανι, το Πορτ Σουδάν και το Χαρτούμ. Δυστυχώς, η εκκλησία στην Άτμπαρα κάηκε πρόσφατα. Από τις παραπάνω, η μοναδική που λειτουργεί είναι η εκκλησία στο Χαρτούμ, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Μητρόπολη της Επισκοπής Χαρτούμ και Παντός Σουδάν, η οποία βρίσκεται στην καρδιά του περιβόλου, όπου υπάρχουν ακόμα το ελληνικό σχολείο, τα γραφεία της ελληνικής κοινότητας, τα γραφεία της ελληνικής πρεσβείας και τα σπίτια για τους εκπαιδευτικούς. Σε δύο από αυτά έζησε και το μεγαλύτερο διάστημα της παραμονής του στο Χαρτούμ, όπου δούλεψε ως καθηγητής Αρχαίων και Νέων Ελληνικών και Ιστορίας στο Γυμνάσιο και το Λύκειο της Κοντομιχαλείου, οργάνωσε τις βιβλιοθήκες της σχολής, της Τραμπείου (το δημοτικό σχολείο), της αίθουσας εκδηλώσεων, των γραφείων. Διηύθυνε, επίσης, αυτό που πάντα ήταν το όνειρό του όσο ζούσε στο Χαρτούμ: ένα πολιτιστικό κέντρο με την ονομασία «Εργαμένης», όνομα που είχε δώσει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης στον βασιλιά του Αρχαίου Σουδάν Αρκαμανίκο, ο οποίος εγκαινίασε τη δυναστεία των μεροϊτών βασιλιάδων έχοντας μεγαλώσει και διδαχτεί ελληνικά και φιλοσοφία στην αυλή των Πτολεμαίων. Κλείνοντας, αναφέρει μερικές ευχές, που δείχνουν την αγάπη του για τον τόπο και την παροικία. «Να γίνουν ο πολιτισμός και οι επιστήμες άξονας της παρουσίας των Ελλήνων στο Χαρτούμ, να γίνει ο Εργαμένης επιστημονικό κέντρο με τη συνδρομή κράτους, εκκλησίας και ιδιωτών, όπου θα μελετούνται οι σχέσεις Ελλήνων και Σουδανών στις διάφορες ιστορικές στιγμές και από όπου θα διοικείται αυτό που, κατά τη γνώμη μου, θα είναι το απαύγασμα ενός τέτοιου ρόλου: Μια υπηρεσία νεότερων μνημείων για την προστασία και ανάδειξη του ιστορικού κέντρου του Χαρτούμ, όπου τα περισσότερα κτίρια, είτε είναι κτισμένα από Έλληνες αρχιτέκτονες, είτε ανήκαν σε Έλληνες -και που όλα τους χρειάζονται φροντίδα». ■ 9 Πολιτισμός και κρίση στο 1ο ΕλληνοΑργεντίνικο Συνέδριο Η «καρδιά» της Ελλάδας χτύπησε και πάλι στο Μπουένος Άιρες, όπου διοργανώθηκε το 1ο ΕλληνοΑργεντίνικο Συνέδριο, με θέμα: «Ελλάδα, λίκνο του Δυτικού Πολιτισμού: επιρροή στη λογοτεχνία, την τέχνη και τις επιστήμες». Ο πρέσβης της Ελλάδας Μιχάλης Χριστίδης και η πρόεδρος του Νόστου, δρ. Χρ. Τσαρδίκος 10 Τ έσσερις ημέρες διήρκεσε το συνέδριο, που ήταν αφιερωμένες στον ελληνικό πολιτισμό, αλλά και την οικονομική κρίση, η οποία δεν αφήνει αδιάφορους τους φίλους της Ελλάδας στην Αργεντινή, μια χώρα που έχει βιώσει τη δική της κρίση. Πραγματοποιήθηκε με αφορμή τα πεντάχρονα της οργάνωσης Ελληνικού Πολιτισμού «Νόστος» (Asociaciοn Cultural Helenica Nostos), υπό την αιγίδα της εκεί Πρεσβείας της Ελλάδας, στην αίθουσα Cortazar της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Μπουένος Άιρες. «Η Ελλάδα ζει στην Αργεντινή, όπου έχει αμέτρητους φίλους», επισημαίνει σε δηλώσεις της από το Μπουένος Άιρες, η πρόεδρος του «Νόστου» Χριστίνα Τσαρδίκος. «Η μεγάλη επιτυχία του συνεδρίου μας δικαιώνει τους βασικούς στόχους του Νόστου, που δεν είναι άλλοι από τη διάσωση, τη διάδοση και την προβολή του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας σ’ αυτή τη χώρα, όπου υπηρετούμε με πάθος και αγάπη την μητέρα Πατρίδα μας, πάντα υπερήφανοι για την ελληνική καταγωγή μας», τονίζει. Η εκτίμηση που χαίρει όλα αυτά τα χρόνια ο «Νόστος» μεταξύ των πανεπιστημίων της Αργεντινής- τον προσκαλούν συνεχώς για ομιλίες, διάφορες εκθέσεις κι εκδηλώσεις- αποτυπώνεται στην ακαδημαϊκή απήχηση που είχε το συνέδριο, με συμμετοχές διακεκριμένων καθηγητών από μεγάλα ακαδημαϊκά ιδρύματα, όπως: Universidad Nacional de Buenos Aires, Universidad Nacional de La Plata, Universidad Catόlica Argentina, Universidad del Salvador και Universidad de Belgrano. Tα πέντε χρόνια άξιας παρουσίας του «Νόστου» στο Μπουένος Άιρες, επεσήμανε ο πρέσβης της Ελλάδας Μιχάλης Χριστίδης, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών. Όπως είπε χαρακτηριστικά, είναι μια οργάνωση παράδειγμα προς μίμηση, που συμβάλλει στη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού στη χώρα αυτή της Λατινικής Αμερικής. «Οι Έλληνες, από την ημέρα που γεννήθηκε το έθνος μας, έχουμε μάθει στις δυσκολίες και στις κάθε είδους κρίσεις», τόνισε- μεταξύ άλλων- ο κ. Χριστίδης. «Η ιστορία μας έχει αποδείξει πως έχουμε υποφέρει, έχουμε παλέψει και πάντα ενωμένοι, με ομόνοια, δεν έχουμε παραδώσει ποτέ τα όπλα, ούτε θα τα παραδώσουμε τώρα. Δεν αμφιβάλλω, πως όλες αυτές οι κοινωνικές αλλαγές, θα μας οδηγήσουν σε μια καινούρια Ελλάδα, άξια κληρονόμο της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Αυτό είναι το ιστορικό μήνυμα, που Έλληνες και Αργεντίνοι, μοιραζόμαστε σε αυτό το συνέδριο», πρόσθεσε. Πλούσια η θεματολογία του συνεδρίου, που περιελάμβανε ομιλίες για τον Πλάτωνα, το Βυζάντιο, την ελληνική αρχιτεκτονική στην Λατινική Αμερική, την επιρροή της ελληνικής γλώσσας στη λογοτεχνία και την ισπανική γλώσσα, αλλά και της μουσικής μας στη μουσικολογία του κόσμου, το ελληνικό μεταναστευτικό ρεύμα προς χώρες της Λατινικής Αμερικής κ.ά. Ενδιαφέρον παρουσίασαν και οι ομιλίες για τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες, μία από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές μορφές του 20ού αιώνα, για τον Ελύτη, όπως και για την κλασική τραγωδία στη λογοτεχνία της Αργεντινής, μετά τη δικτατορία. Η περίπτωση της κρίσης της Ελλάδας δεν έχει σχέση μ’ αυτή της Αργεντινής Στην οικονομική κρίση εστίασε στην ομιλία του ο πρύτανης της Οικονομικής Σχολής του Universidad de Belgrano Αλμπέρτο Ρούμπιο, με θέμα: «Η ελληνική οικονομική κρίση. Η έξοδος από το Λαβύρινθο, γιατί μόνο η Ελλάδα;». Παρουσιάζοντας τα αίτια που προκάλεσαν την κρίση στην Ελλάδα και το χρέος της, το όποιο δεν είναι τόσο σοβαρό, όπως υποστήριξε, όσο αυτό της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ιρλανδίας, ο κ. Ρούμπιο τόνισε-μεταξύ άλλων-ότι «η λύση και η διέξοδος θα προέρθουν μόνο από την ίδια την Ελλάδα, από την ένωση των πολιτών και των πολιτικών της, που πρέπει να αντισταθούν». Επεσήμανε δε πως «η ελληνική κρίση ουδεμία σχέση έχει με την κρίση που ζήσαμε στην Αργεντινή, ούτε πρόκειται να φτάσει ως το σημείο που φτάσαμε εδώ». Η Αργεντινή, τόνισε, είχε δικό της νόμισμα, «ενώ η Ελλάδα, μεταχειρίζεται ένα νόμισμα το όποιο δεν μπορεί να υποτιμήσει και η λειτουργία των τραπεζών εξαρτάται από την κοινή ευρωπαϊκή τράπεζα της ΕΕ». Κατέληξε, λέγοντας ότι η ΕΕ θα πρέπει να καλύψει με ευρωομόλογα, τα χρέη των χωρών που βρίσκονται σε επικίνδυνη θέση. «Αν δεν γλιτώσουν την Ελλάδα, το ντόμινο θα παρασύρει τις άλλες χώρες και θα οδηγήσει στη διάλυση της ΕΕ, μαζί μ’ αυτή και της Ευρώπης, ως δύναμη, έναντι στις ασιατικές οικονομίες», υπογράμμισε. Οδυνηρές μνήμες Μνήμες από την κρίση που βίωσε η Αργεντινή φέρνει στο μυαλό των ομογενών μας στην Αργεντινή η κρίση στην Ελλάδα. Πώς αισθάνονται που η μακρινή πατρίδα βαδίζει στον οδυνηρό δρόμο που μπήκε η Αργεντινή πριν από μια δεκαετία; «Όταν προετοιμάζαμε το συνέδριο, σκέφτηκα τι θέματα να διαλέξουμε: φιλοσοφία, τέχνη, λογοτεχνία, αλλά πάντα στο μυαλό μου γύριζε μόνιμα η ελληνική οικονομική κρίση», λέει η κ. Τσαρδίκος. «Έτσι, αποφασίσαμε πως ήταν αδύνατον να μιλήσουμε για τον ελληνικό πολιτισμό, εάν δεν συζητούσαμε και το τι συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα. Ξέρουμε τι είναι η κρίση, τι ζει κανείς μέσα στην κρίση και πώς είναι η ζωή μετά απ’ αυτή. Τις δραματικές στιγμές που ζήσαμε στην Αργεντινή δεν τις ευχόμαστε σε κανέναν, πόσο μάλλον στην Ελλάδα που είναι η πατρίδα μας», μας εξηγεί. Πέντε χρόνια ‘Νόστος’ Πάνω από 50 πολιτιστικές ημερίδες, με την υποστήριξη της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Αργεντινής, αφιερώματα στους μεγάλους ποιητές μας Σεφέρη, Ρίτσο, Καβάφη, Ελύτη κ.ά., ετήσια μαθήματα ελληνικής γλώσσας, αλλά και δωρεάν μαθήματα on-line, στα οποία συμμετέχουν εκατοντάδες άτομα από την Αργεντινή, τη Χιλή, τη Βραζιλία, την Παραγουάη, το Περού, τη Βολιβία, την Κολομβία και τη Βενεζουέλα, συνθέτουν- μεταξύ άλλων- την πλούσια δραστηριότητα της οργάνωσης Ελληνικού Πολιτισμού «Νόστος», στα πέντε χρόνια από την ίδρυσή της. Επίσης, διεξάγονται μαθήματα ελληνικών χορών, σεμινάρια φιλοσοφίας, αρχαίας ελληνικής γλώσσας, τέχνης, λογοτεχνίας κ.ά., διαγωνισμοί και εκθέσεις φωτογραφίας, με θέμα πάντα την Ελλάδα. Μέχρι σήμερα, ο «Νόστος» οργάνωσε, σε συνεργασία με την Ένωση Λογοτεχνών της Αργεντινής και υπό την αιγίδα της ελληνικής πρεσβείας, τρεις λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, στους οποίους έλαβαν μέρος εκατοντάδες λογοτέχνες- ελληνόφωνοι και μη- απ΄ όλο τον κόσμο. Ο τελευταίο διαγωνισμός για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, αναγνωρίστηκε ως έργο εθνικής σημασίας και αξίας από το Κογκρέσο της Αργεντινής. Τα βραβευμένα έργα του κάθε διαγωνισμού έχουν εκδοθεί σε ανθολογίες. Ο «Νόστος» συμβάλλει, επίσης, στην προβολή του ελληνικού πολιτισμού, συμμετέχοντας στην Έκθεση Βιβλίου της Αργεντινής, του Δήμου του Μπουένος Άιρες, σε πανεπιστήμια και σχολεία, ενώ οργάνωσε και την πρώτη «Ημέρα της Ελλάδας στην Αργεντινή». Μεταξύ άλλων, ανέλαβε και την παραγωγή του ντοκιμαντέρ «ΤανγκόΧασάπικο: ο χορός των λιμανιών», το οποίο οι ομογενείς μας ελπίζουν να παρουσιαστεί και στην Ελλάδα, μετά τη μεγάλη απήχηση που είχε στην Αργεντινή. Δ.Ρ. ■ 11 Eνα βιβλίο για άγνωστες ελληνικές κοινότητες ‘Οι Έλληνες στην Άπω Ανατολή’ Με τίτλο Greeks in the Far Orient (Οι Έλληνες στην Άπω Ανατολή) με 698 σελίδες και 420 ανέκδοτες και σπάνιες φωτογραφίες από την ελληνική μετανάστευση και εποίκιση στις χώρες της Ανατολής, κυκλοφόρησε στην Αυστραλία στην αγγλική γλώσσα το βιβλίο του καθηγητή Αναστασίου Μ. Τάμη. του Σ. Χατζημανώλη Ο πως αναφέρει ο διάσημος Βυζαντινολόγος και Ισλαμολόγος καθηγητής Σπύρος Βρυώνης στον πρόλογο του βιβλίου, «πρωταρχικός σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να αφηγηθεί και να αναλύσει την ιστορία του εποικισμού των Ελλήνων και Κυπρίων στις χώρες της Άπω Ανατολής την Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα και τις Φιλιππίνες από το 1875 μέχρι και σήμερα». Ο συγγραφέας διασαφηνίζει ότι έχει ως στόχο του να τεκμηριώσει και να κατηγοριοποιήσει τη μεταναστευτική κινητικότητα των εποίκων μέσα στο πλαίσιο τριών τύπων μεταναστεύσεων τις οποίες καθορίζει ως εξής: • Μεταναστευτικοί εποικισμοί (1878-1945) Ελλήνων και Κυπρίων, που έχουν ως αιτία τους τις οικονομικές δυσκολίες αλλά και τους εθνικούς και θρησκευτικούς διωγμούς που υπέστησαν στα Βαλκάνια και στην Τουρκία κι αργότερα τους σταλινικούς διωγμούς κατά των εθνικών μειονοτήτων στη Σοβιετική Ένωση. • Μεταβατικοί εποικισμοί (1945-1985), οι οποίοι δεν αποτελούνταν μόνον από μεταναστεύσεις από την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά κι από Έλληνες ναυτικούς του ελληνικού εμπορικού στόλου, καθώς και τους Έλληνες εποίκους της Κίνας, οι οποίοι απελάθηκαν από τη νικηφόρα κομμουνιστική κυβέρνηση μετά το 1949 και οι οποίοι μετεγκαταστάθηκαν στην Ιαπωνία, Αυστραλία και τις ΗΠΑ. Η αμερικανική στρατιωτική νίκη και η καταστροφή της ιαπωνικής οικονομίας, προσέφεραν δυνατότητες σε Έλληνες εμπόρους στην Ιαπωνία, όπου συνδέθηκαν με Ελληνοαμερικανούς στρατιωτικούς, αξιωματικούς και στρατιώτες, που αποτελούσαν μέρος των δυνάμεων κατοχής της Ιαπωνίας. • Μετεπιβιβαζόμενοι (και συχνά εφήμεροι) εποικισμοί (1986-2010) επαγγελματιών, διοικητικών στελεχών και τεχνολόγων μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών και αντιπροσώπων οικονομικών και πολιτικών οίκων της παγκοσμιοποίησης, έτοιμων να αναλάβουν δράση του επαγγέλματος και της ειδικότητάς τους. Περιπλανήσεις Ελλήνων Η μελέτη, αναφέρεται στη μετανάστευση και εποίκιση περίπου 40.000 Ελλήνων και Κυπρίων στις χώρες της Άπω Ανατολής, συμπεριλαμβανομένων των Ινδιών, Βεγγάλης, Κίνας, Κορέας, Ιαπωνίας και Φιλιππίνων και στις μυθώδεις περιπλανήσεις τους από το 1875 μέχρι και τις ημέρες μας. Γενική αναφορά γίνεται επίσης, σε σποραδικές ελληνικές εποικίσεις στην αχανή περιοχή του Ειρηνικού και της Νοτιοανατολικής Ασίας. Η έρευνα εστιάζεται σε τρεις ετερογενείς ελληνικές εποικίσεις στην περιοχή: • τη μεταναστευτική εποίκιση, αναφερόμενη σε εποίκους από την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και εκτοπισμένους εξόριστους και πολιτικούς πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής και της πρώην Σοβιετικής επικράτειας (1875-1945), • την ενδιάμεση κοινωνικοπολιτική και ναυτιλιακή εποίκιση, η οποία περιλαμβάνει φιλοπερίεργους εμπόρους, εκπατρισμένους και εξόριστους από την Κίνα και τη Μαντζουρία προς την Ιαπωνία και άλλες χώρες καθώς και Έλληνες και Κυπρίους ναυτικούς (1945-1985) και • την εποίκιση, που περιλαμβάνει εφήμερους και διαρκώς μετακινούμενους 12 εποίκους από την Ελλάδα και την Κύπρο, κυρίως επιστήμονες και τεχνοκράτες, υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων και αντιπροσώπους πολυεθνικών εταιρειών και επιχειρήσεων (1986-2010). Η έρευνα διήρκησε περισσότερο από πέντε χρόνια (2005-2010) και κάλυψε δώδεκα χώρες. Ο συγγραφέας και η ερευνητική του ομάδα, που αποτελούνταν από βοηθούς ερευνητές και πληροφορητές, εντόπισαν, ταξινόμησαν, τεκμηρίωσαν και ανέλυσαν χιλιάδες έγγραφα και συγκέντρωσαν περισσότερες από 2.000 φωτογραφίες (1890-2010). Οργάνωσαν στις χώρες υποδοχής περισσότερες από 400 συνεντεύξεις σημαινουσών προσωπικοτήτων, πρωτοπόρων εποίκων και των επιγόνων τους, συγκεντρώνοντας ένα σώμα σχεδόν 3.000 σελίδων προφορικής ιστορίας. Εντόπισαν και μελέτησαν ένα ευρύ φάσμα ερευνητικού υλικού από προσωπικά και κρατικά αρχεία, εκατοντάδες προξενικά και διπλωματικά έγγραφα, ημερολόγια, βιβλία και περιοδικά, ειδήσεις και άρθρα πρακτορείων ειδήσεων και εφημερίδων που εκδόθηκαν στην Ιαπωνία, Κίνα, Φιλιππίνες και Ινδίες (1890-2010). Πολλοί από αυτούς που κατέθεσαν στοιχεία στους ερευνητές και το συγγραφέα, έφεραν μαζί τους τις εμπειρίες από την εποίκιση σε περισσότερες από δύο διαφορετικές χώρες, άλλους διέκρινε η συνεχής κινητικότητα στις χώρες της Ανατολής, οι περισσότεροι όμως αφού έζησαν για χρόνια στην ανατολική Ασία, τελικά επαναπατρίστηκαν ή μετανάστευσαν μόνιμα στις μεταναστευτικές αγγλόφωνες χώρες των ΗΠΑ, Αυστραλίας και Καναδά και στις ισπανόφωνες της Λατινικής Αμερικής. Το ιδιωτικό πανεπιστήμιο Adamson στη Μανίλα, το οποίο ίδρυσε ο πατέρας και οι δύο θείοι του Μ. Αδαμόπουλου (Adamson). Ο παππούς της Ειρήνης Fukuzawa,Yukichi Fukuzawa, ίδρυσε το πασίγνωστο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο της Ιαπωνίας, το Keio University. Επιφανείς προσωπικότητες Άλλοι ήσαν απόγονοι πρωτοπόρων εποίκων, αρκετοί ήσαν τέκνα επιφανών Ελλήνων της Κίνας και της Ιαπωνίας, ορισμένοι ήσαν επίγονοι διαπρεπών προσωπικοτήτων, Ιαπώνων, Κινέζων, Κορεατών και Φιλιππινέζων, απότοκα μεικτών γάμων, των οποίων η τεράστια συμβολή τούς ανέδειξε σε κορυφαίες μορφές στις χώρες τους, όπως η Ειρήνη ( Έμη) Fukuzawa από την Kamakura, θυγατέρα του Shintaro Fukuzawa και της Ακριβής Ασημακοπούλου, της οποίας ο παππούς, Yukichi Fukuzawa, ίδρυσε το πασίγνωστο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο της Ιαπωνίας, το Keio University (Keio Gijuku Daigaku) και αναγνωρίστηκε ως εθνική φυσιογνωμία της Ιαπωνίας, καθώς και ο Μίλτων Αδαμόπουλος (Adamson), του οποίου ο πατέρας και οι δύο θείοι του ίδρυσαν το επιφανέστερο ιδιωτικό πανεπιστήμιο των Φιλιππίνων, το Adamson University στη Μανίλα. Ως πληροφορητές της έρευνας αυτής χρησιμοποιήθηκαν επίσης, μεταξύ άλλων, και ναυτικοί, οι οποίοι εγκατέλειψαν τα πλοία τους για να νυμφευτούν ντόπιες γυναίκες και να εγκατασταθούν μόνιμα σε λιμάνια της Ιαπωνίας και της Κορέας, ανοίγοντας δικά τους μαγειριά και εστιατόρια και μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Επίσης, έμποροι μεταξιού, πορσελάνης, καπνού και αλκοόλης με τεράστια πείρα στη βόρεια Κίνα, Μαντζουρία και Ιαπωνία, οι οποίοι ίδρυσαν επιχειρήσεις εισαγωγών και εξαγωγών, διοικητές ναυτιλιακών εταιρειών, εφοπλιστές, στελέχη επιχειρήσεων, επιστήμονες και τεχνίτες που γεννήθηκαν στις χώρες υποδοχής, καθώς και τα παιδιά τους. ■ 13 Αιώνιος ‘έφηβος’ από τη Θάσο φτιάχνει τσίπουρο και στίχους Στην Αλβανία, το 1940. ‘Με γράφουν στην ταυτότητα Σταύρο Καραμανιώλα/ είμαι γλεντζές, καλαμπουρτζής και δημοκράτης φόλα/ Μικροί μεγάλοι στο χωριό με λένε μπάρμπα Σταύρο/ μέρα και νύχτα τραγουδώ, πίνω κρασάκι μαύρο’. φάρμακα, θα αρρωστήσω», μας εξηγεί ο υπεραιωνόβιος... έφηβος. Μια μόνο φορά έκανε εγχείριση. Είχε «καβατζάρει» τα 80, όταν έπαθε ειλεό. Μεσάνυχτα ήταν, στο νοσοκομείο της Καβάλας, και αφού δεν τολμούσαν οι γιατροί, λόγω ηλικίας, να κάνουν την επέμβαση με ολική νάρκωση, πάνω στο μαχαίρι αυτός τους έλεγε τραγούδια του για να τους διασκεδάσει. Και φυσικά τους αφιέρωσε αργότερα κι ένα χιουμοριστικό ποίημα, με αρκετή δόση αυτοσαρκασμού. Και η ζωή συνεχίζεται- όπως μας λέει περιπαικτικά- με το «σύμφωνο μη επίθεσης που έκανα με το Χάρο, να συνεχίσω με κρασί, να κόψω το τσιγάρο». Στιχουργός από παιδί της Διαμαντένιας Ριμπά Μ ε τον στίχο αυτό μας συστήθηκε ο υπεραιωνόβιος λαϊκός ποι- ητής και συνθέτης Σταύρος Καραμανιώλας, όταν τον επισκεφθήκαμε στο σπίτι του, στον Πρίνο της Θάσου, όπου ζει με την κυρά του, έχοντας στο πλάι του την οικογένεια του εγγονού του Απόστολου. «Η ταυτότητα γράφει το 1911, αλλά είμαι το 1909 γεννηθείς. Το 1912, που απελευθερωθήκαμε, ήμουν κοτζαμάν παιδί, όλα τα θυμάμαι», λέει ο μπάρμπα Σταύρος. Η συζήτηση μαζί του είναι καθόλα απολαυστική, μας «αιχμαλωτίζει» με τη ζωντάνια και το χιούμορ του, που ενίοτε... τσακίζει κόκαλα, ειδικά όταν αναφέρεται στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Τον ρωτάμε πώς ξεκινάει τη μέρα του και μας δείχνει το μπαχτσεδάκι που καλλιεργεί ο ίδιος, ακόμα και σήμερα, αν και πλέον δεν τον βοηθούν πολύ τα μάτια του, γι΄ αυτό και αναγκάζεται να κρατάει μπαστούνι. «Δεν μπορώ να κάτσω έτσι... Πρέπει κάτι να κάνω. Περνάω την ώρα μου με τις ντοματίτσες, τις πιπεριές, τις μελιτζάνες, το δυόσμο, τη ρίγανη, τη μαντζουράνα... Κάνω και ωραίο τσιπουράκι, σωστό ελιξίριο. Πίνω λίγο κάθε μέρα. Από τον Οκτώβριο και ύστερα πίνω κρασί μπρούσκο κόκκινο», μας λέει ο μπάρμπα Σταύρος. Ποιο, όμως, είναι το μυστικό της μακροζωίας του και πού οφείλεται το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν ξέρει τι θα πει κρυολόγημα, ούτε έχει κάποια πάθηση; «Έχω στη ζωή μου ρέγουλα. Πρώτα-πρώτα, πίνω για να πίνω και όχι να με πίνει αυτό. Και το φαγητό με μέτρο. Άμα κάνω την προσευχή μου, ό,τι να μου δώσεις μετά, δεν παίρνω ούτε μπουκιά. Άμα φτάσω να πάρω 14 Πάνω στην κουβέντα έρχονται οι μεζέδες και τα ποτηράκια με το παγωμένο τσίπουρο, για να κυλήσει αβίαστα η συνέχεια της ιστορίας του, διανθισμένη με τα στιχάκια του, που μας τα τραγουδάει. Μπορεί να μην έμαθε γράμματα πολλά- «δεν πήγα στο γυμνάσιο ούτε και στον Ευκλείδη, τετάρτη του δημοτικού πήγα στον Τσανακλίδη»- έχει όμως από παιδί το Θείο χάρισμα να εκφράζεται σε έμμετρο λόγο και να τον μετατρέπει σε τραγούδι. Έχει γράψει πάνω από 250 στίχους, με θέματα ποικίλα, που ακόμα και σήμερα τους θυμάται όλους. Στη δισκογραφία, όμως, εμφανίστηκε για πρώτη φορά μόλις το 1991, με έξι τραγούδια στο δίσκο «Οι Δακοκτόνοι», των Χειμερινών Κολυμβητών. Αφορμή στάθηκε η γνωριμία του με τον Αργύρη Μπακιρτζή, που αγόρασε σπίτι στο γενέθλιο χωριό του μπάρμπα Σταύρου, τον όμορφο Καζαβίτη. Ήταν σε ένα πανηγύρι των Αγίων Αποστόλων. Ως τότε, τον περνούσε για θεολόγο, βλέποντας τα μακριά μαλλιά που είχε και τη γενειάδα. Εκείνο το βράδυ, ο Θεσσαλονικιός αρχιτέκτονας-τραγουδοποιός μπήκε στην ψυχή του. «Άκουσε τα τραγούδια μου και του άρεσαν. Το πρώτο μου τραγούδι, τον ‘Ποδηλατιστή’, που έγραψα όταν ήμουν 15 χρονών, αυτός το έκανε γνωστό. Δούλευα τότε στην Καβάλα. Έκανα κουμπαρά- ένα κουλούρι έτρωγα μόνο- και σιγά-σιγά, το Πάσχα, πήρα το ποδήλατο. Από τη χαρά μου έκατσα και έγραψα το τραγούδι: «Έχω ποδήλατο καλό, όπου κι αν θέλεις πάει/ σαν πεις, κι ο ποδηλατιστής σαν το πουλί πετάει/ Έχω και πένσα/ Έχω και πένσα, τρόμπα, οχτάκλειδο και πένσα/ Έχω τιμόνι, κούρσα και μπροστινό φτερό...». Έκτοτε, χαρές και λύπες στη ζωή του έπαιρναν μορφή σε στίχους και τραγούδια, που χρωμάτιζαν την καθημερινότητα όσων τον συναναστρέφονταν.Φυσικά, με τίποτα δεν θα μπορούσε ο μικρός Σταύρος να φανταστεί ότι, ύστερα από πολλές δεκαετίες, το 1987, θα τραγουδούσε τον «Ποδηλατιστή» και άλλα δικά του τραγούδια στη συναυλία που έδωσε στο Λυκαβηττό με τους «Χειμερινούς Κολυμβητές», μπροστά σε τρεις χιλιάδες κόσμου, που τον αποθέωσε. Με τον Αργύρη Μπακιρτζή. Με τον Γιώργο Κατσαρό. Η γνωριμία με το Μάρκο Βαμβακάρη Μια ζωή γεμάτη στίχους Έμαθε μόνος του να παίζει μπουζούκι και μπαγλαμά και από τα βαλς και τα ταγκό πέρασε ανεπιστρεπτί στα ρεμπέτικα. Στην Καβάλα, αντάμωσε τους μεγάλους της εποχής, Στράτο Παγιουμτζή, Παπαϊωάννου, αλλά και το Μάρκο Βαμβακάρη, τον οποίο θαύμαζε απεριόριστα. «Στην αρχή άκουγα ταγκό και τέτοια. Ήμουν και χοροδιδάσκαλος. Έτσι γνώρισα και την Καλλιόπη, που την έκλεψα και μετά τη στεφανώθηκα με την αστυνομία. Δεκαεπτά αυτή, τριάντα δύο εγώ», θυμάται ο μπάρμπα Σταύρος. Ενώ για τη γνωριμία του με το Βαμβακάρη, μας λέει: «Εμένα ο Μάρκος με έκανε ρεμπέτη. Παίξαμε μαζί σ’ ένα κέντρο στην Καβάλα, στον ‘Παράδεισο’ και μου είπε: κάτσε μάγκα, γουστάρω να τα πιούμε, να πω σαν πάω στον Πειραιά πως έχει μάγκες κι η Θάσος». Και μεμιάς το γυρνάει στο τραγούδι που έγραψε τότε: «Εμένανε η μάνα μου με γέννησε ρεμπέτη/ γι’ αυτό και τα χρονάκια μου φύγανε στο κουρμπέτι/ Μάγκας είμαι, κουκλάκι μου, ρεμπέτης από κούνια/ το λέει το καβουράκι μου και τα ψηλά τακούνια...». Το καβουράκι δεν το αποχωρίζεται ακόμη και σήμερα ο μπάρμπα Σταύρος, που καθόλου δεν του αρέσει να τον αποκαλούν οι ξένοι παππού. «Είναι πολύ βαρύς καημός/ παππού για να σε λένε…/ Μα κι αν σου λένε πως είσαι παππούς/ κλείσε τα μάτια να μην ακούς/ Ποιος έκανε πολλά παιδιά, δισέγγονα και εγγόνια/ Χαρούμενα θε να περνάν τα υστερνά του χρόνια». Αυτή είναι και η ευτυχία του και, όπως μας είπε, με τίποτα δεν θα άλλαζε τα όσα πέρασε μέχρι σήμερα. Παραμένει αισιόδοξος και το κακό δεν το βάζει ποτέ στο νου, όπως έπραττε σε όλη του τη ζωή. Το μόνο που τον βαραίνει είναι ότι δεν έχει φίλους συνομήλικους, εκτός από τα αδέλφια του, Γιάννη και Ανάστω. Τον βίο του, ο μπάρμπα Σταύρος κι αυτόν τον έκανε στίχους, όπως και την ιστορία της Θάσου, για να μείνουν παρακαταθήκη πρώτα απ΄ όλα στα τέσσερα εγγόνια που απέκτησε από τις δύο κόρες του, τη Μαρία και τη Γιάννα και τα τρία, μέχρι σήμερα, δισέγγονά του. Ο εγγονός του Απόστολος, αρχιτέκτονας στο επάγγελμα, του έκανε πέρυσι ένα μεγάλο, όπως λέει, δώρο- συγκέντρωσε τους πιο χαρακτηριστικούς στίχους και τραγούδια του σ’ ένα βιβλιαράκι. Κάποια απ’ αυτά χειρόγραφα, άλλα τα απομαγνητοφώνησε από κασέτες που τον κατέγραψε. Στην τρυφερή ηλικία των 9 χρόνων, οι ανάγκες της επταμελούς οικογένειάς του, που δεν τα έβγαζε πέρα, τον έστειλαν εργάτη στα καπνομάγαζα της Καβάλας. Δύσκολη δουλειά, αναφέρει και ανασύρει από τη μνήμη του εκείνη την εποχή: «Πήγα πολύ μικρός στα καπνομάγαζα. Στην αρχή ήταν καλά τα λεφτά, γιΆ αυτό παράτησα και το σχολειό. Πήρα στην αρχή 10 δραχμές, όταν η λίρα ήταν 22. Μετά έπαιρνα 14 δραχμές». Εκεί, ανδρώθηκε και συμμετείχε συνειδητά στο εργατικό κίνημα των 14.000 καπνεργατών της Καβάλας, στα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του ΄30, μετά το παγκόσμιο κραχ του 1929. Ήταν «παρών» και στη μεγάλη απεργία του 1936. Ίσως αυτό να τον έκανε να μην φοβάται στη ζωή του καμιά δουλειά και καμιά να μην τη θεωρεί παρακατιανή. Στην ανάγκη μάζευε ξύλα στη Θάσο για την παραγωγή ξυλάνθρακα, έπλεκε καλάθια και ό,τι άλλο περνούσε από το χέρι του. Το ΄40 ο Σταύρος Καραμανιώλας πάει εθελοντής στο μέτωπο. «Άλλοι έκαναν τον άρρωστο για να μην πάνε κι εγώ σηκώθηκα και έφυγα από το νοσοκομείο, με 39 πυρετό και πήγα στο μέτωπο εθελοντής. Έγραψα τότε: ‘Εγώ για την πατρίδα μου θυσίασα τα πάντα/ και εθελοντής στο πόλεμο, φώναξα το ‘Όχι’ του ΄40/ Στης Αλβανίας τα βουνά θ΄ άφηνα το κορμί μου/ και τα κρυοπαγήματα ήταν η αμοιβή μου’». Επέστρεψε από το μέτωπο το 1941, με υψηλό πυρετό και κρυοπαγήματα. «Θεραπεύτηκα μόνος μου, με βραστό νερό. Πού το έριχνα; Σε πέτρα, σε ξύλο; Δεν καταλάβαινα. Έξι μήνες έκανα να πατήσω στα πόδια μου», σημειώνει. «Ο βιός μου», μαζί με άλλα δυο τραγούδια- τους «Δακοκτόνους» και το «Δεν είναι όλες οι γυναίκες ίδιες», περιλαμβάνονται στο δίσκο των Χειμερινών Κολυμβητών «Όχι λάθη, πάντα λάθη», που κυκλοφόρησε το 1997. Επίσης, το τραγούδι, «Ο μάγκας στην παράγκα», συμπεριέλαβε στο CD που κυκλοφόρησε το 1983 ο Γιάννης Καρής, στη Γερμανία, με τίτλο «Salto Orientale». Πέρα από τους «ύμνους» στις γυναίκες και στους πότες, ο μπάρμπα Σταύρος έχει γράψει στίχους για θέματα της επικαιρότητας, όπως για παράδειγμα για την είσοδο της Ελλάδας στην ΟΝΕ, το πέρασμα από τη δραχμή στο ευρώ, αλλά και την απόπειρα να στηθούν κεραίες του ΝΑΤΟ στη Θάσο, ενώ καυτηριάζει τα κακώς κείμενα της τηλεόρασης στις μέρες μας, που μόνο διασκέδαση δεν προσφέρει στον κόσμο, όπως υπογραμμίζει. Τραγούδι έγραψε και για τη γνωστή ρεμπέτισσα Μαριώ, που τη γνωρίζει από παλιά, ένα ζεϊμπέκικο, που την καλεί να το ακούσει. Όσο για εμάς, μας αποχαιρετά με τι άλλο; Ένα στίχο: «Εμείς σήμερα είχαμε την πιο καλή παρέα/ Ήπιαμε, τραγουδήσαμε, περάσαμε ωραία». Κι εμείς του υποσχόμαστε ότι θα βρεθούμε ξανά και- πρώτα ο Θεός- θα είμαστε κοντά του στην επόμενη στρογγυλή επέτειο, στα 105α γενέθλιά του, στις 13 Μαΐου του 2013. ■ Η συνάντηση μ’ έναν ακόμη αιώνιο ‘έφηβο’ Στη Θεσσαλονίκη έσμιξαν, το 1988, για πρώτη φορά σε μία συναυλία, δύο «έφηβοι»-ο εκατοντάχρονος Γιώργος Κατσαρός, δεξιοτέχνης της κιθάρας, τραγουδοποιός και ερμηνευτής παραδοσιακών και ρεμπέτικων τραγουδιών από την Αμερική και ο μπάρμπα Σταύρος, κατά πολύ νεότερός του τότε, έχοντας πατήσει μόλις... τα 78. «Μπράβο, πολύ μικρός είσαι, μου είπε ο Κατσαρός, όταν με γνώρισε. Και οι δημοσιογράφοι έβαλαν και το αλατοπίπερο- τάχα ότι μου είπε- πήγαινε τώρα να μου πάρεις τσιγάρα», λέει ο μπάρμπα Σταύρος και θυμάται τις συγκινητικές στιγμές, που έζησε, με την Μπάντα της Φλώρινας να τους υποδέχεται και ο κόσμος να τους αποθεώνει. Όλοι μιλούσαν για τους δύο γέρους, με τη νεανική καρδιά. «Ενθουσιάστηκα, δεν κοιμήθηκα όλο το βράδυ μετά τη συναυλία. Και έγραψα τότε: ‘Κάτι βάλθηκα να γράψω στα βαθιά χαράματα/ που με έκανε να κλάψω τώρα στα γεράματα…/ Τέτοια χάρη να ευρώ την περίμενα καιρό/ και την βρήκα ψες το βράδυ με τον Γιώργο Κατσαρό/ Είμαστε και οι δύο γέροι, με νεανική καρδιά/ που το βρήκαν, ποιος το ξέρει/ και μας βάφτισαν παιδιά;/ Μα εκείνος τώρα φεύγει, πάει στην Αμερική/ Φεύγω πάω κι εγώ στη Θάσο για να μείνω πάντα εκεί’», θυμάται με νοσταλγία. Μερικές από τις πιο γνωστές καλλιτεχνικές στιγμές στη ζωή του μπάρμπα Σταύρου ήταν οι μεγάλες συναυλίες στη δεκαετία του ‘80, στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων και σ’ αυτό της Θάσου. 15 Ελληνική Εταιρία Μελέτης Αρχαίας Αιγύπτου Η μαγεία της αιγυπτιολογίας στην Ελλάδα Τί επιλογές έχει ένας αιγυπτιολόγος στην Ελλάδα; Να δουλέψει σε ανασκαφές οι οποίες συχνά δεν έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενό του, να εργαστεί σε πολιτιστικό οργανισμό ο οποίος συνήθως δεν σχετίζεται με τις αιγυπτιακές αρχαιότητες -εκτός αν πρόκειται για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που διαθέτει μια από τις σημαντικότερες αιγυπτιακές συλλογές διεθνώς- ή να δημιουργήσει κάτι από την αρχή που να συνδέεται με τις σπουδές του, αλλά που απαιτεί πολλή δουλειά και μεράκι. Βασίλης Χρυσικόπουλος. του Ελ. Μάρκου Ο Βασίλης Χρυσικόπουλος, αιγυπτιολόγος, με σπουδές στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο της Λυών, έκανε και τις τρεις επιλογές. Και έχει κάθε λόγο να είναι περήφανος γι’ αυτό. Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Αιγύπτου (ΕΕΜΑΑ) ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2009 από τον ίδιο και 26 ακόμα συνιδρυτικά μέλη, όλοι άνθρωποι της επιστήμης, των γραμμάτων και των τεχνών, με σημαντική προσφορά στο αντικείμενό τους. Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία δημιουργήθηκε για να γεμίσει ένα μεγάλο κενό, την προώθηση της μελέτης του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού στην Ελλάδα. «Η ίδρυσή της ήταν μια ιδέα που είχα από παλιά, όταν έκανα το διδακτορικό μου στη Γαλλία. Τότε σκεφτόμουν τρόπους για την ανάπτυξη των αιγυπτιακών σπουδών στην Ελλάδα και -το σημαντικότερο- πώς θα γίνουν γνωστές οι σχέσεις μεταξύ αρχαίου ελληνικού και αιγυπτιακού πολιτισμού, οι οποίες από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν αυτονόητες, αλλά ακόμα και σήμερα δεν έχουν περιγραφεί επαρκώς. Αλήθεια πόσοι γνωρίζουν ότι έχει βρεθεί ταριχευμένο σώμα στις Μυκήνες ή αιγυπτιακός τάφος στα Ισόπατα της Κρήτης;», δηλώνει. Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Αιγύπτου ιδρύθηκε γύρω από την ιδέα δημιουργίας μιας βιβλιοθήκης αιγυπτιακών σπουδών, ψηφιακής και έντυπης. «Αυτός ήταν και ο πόνος μας. Σήμερα, ο επιστήμονας που θέλει να γράψει ένα άρθρο ή ένα βιβλίο με αντικείμενο την αιγυπτιολογία θα πρέπει να ανατρέξει σε βιβλιοθήκες του εξωτερικού, φυσικά με δικά του έξοδα», εξηγεί ο κ. Χρυσικόπουλος. Ευτυχώς, τα βήματα που γίνονται από πλευράς Εταιρείας ως προς αυτή την κατεύθυνση είναι πολύ ενθαρρυντικά. Έχουν ήδη συγκεντρωθεί περίπου 500 ψηφιακά βιβλία σε μορφή link, τα οποία θα αναρτηθούν σύντομα στην ηλεκτρονική διεύθυνση της ΕΕΜΑΑ. 16 Ωστόσο, ο κυριότερος στόχος των μελών της είναι η δημιουργία μιας έντυπης βιβλιοθήκης, η οποία βρίσκεται επίσης σε καλό δρόμο. Έχουν ήδη ξεκινήσει οι πρώτες δωρεές από βιβλιοθήκες και πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως του Μιλάνου, του Καΐρου και του Τορόντο, αναμένεται ακόμα μια από το Βρετανικό Μουσείο, ενώ δεν λείπουν και οι προσωπικές δωρεές -όχι μόνο βιβλίων, αλλά και χρημάτων- από φίλους, αιγυπτιολόγους και μη. «Όλες οι προσφορές είναι χρήσιμες και απαραίτητες για την ευόδωση των στόχων της Εταιρείας. Πολύ σημαντικό έργο επιτελούν επίσης οι συνεργάτες μας που εργάζονται εθελοντικά, καθώς και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, όλοι δραστήριοι νέοι άνθρωποι, το οποίο συνεδριάζει τακτικά και έκτακτα για οτιδήποτε αφορά την Εταιρεία», δηλώνει ο συνομιλητής μας. Και συμπληρώνει μια ακόμη πολύ σημαντική συμβολή προς την ΕΕΜΜΑ, τη φιλοξενία της ηλεκτρονικής διεύθυνσης της Εταιρείας (http://www.eemaa. eu/) στον εξυπηρετητή του Προγράμματος Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδακτικής των Επιστημών και της Τεχνολογίας του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, καθώς και του συνεργάτη της ΕΕΜΑΑ Γιάννη Μπιτσάκη, ο οποίος μεριμνά για τον ιστότοπο. Διαλέξεις και παραμύθια Οι δραστηριότητες της ΕΕΜΑΑ επεκτείνονται και σε άλλους τομείς, όπως είναι οι κύκλοι ομιλιών, που διεξάγονται στην αίθουσα διαλέξεων του Μορφωτικού Κέντρου της Αιγυπτιακής Πρεσβείας στην Αθήνα (Πανεπιστημίου 6, 3ος όροφος), με το οποίο η Εταιρεία έχει υπογράψει πρωτόκολλο συνεργασίας. Μια πολύ καλή συνεργασία, που ξεκίνησε πριν δύο χρόνια και συνεχίζεται. Αξίζει να αναφέρουμε τη διάλεξη της δρ. Νανώς Μαρινάτου, καθηγήτριας στο Τμήμα Κλασικών και Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Ιλινόις στο Σικάγο και κόρης του αείμνηστου αρχαιολόγου, η οποία μίλησε για τον τρόπο που οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς, όπως ο Ησίοδος, έβλεπαν τη θρησκεία των Αιγυπτίων. Δύο επίσης έμπειροι αιγυπτιολόγοι, η δρ. Λόρι Πανταλάτσι (Laure Pantalacci), καθηγήτρια αιγυπτιολογίας του Πανεπιστημίου της Λυών και ο δρ. Νικόλαος Λαζαρίδης, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εταιρείας και λέκτορας Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια στο Σακραμέντο, μίλησαν για τους τομείς ανασκαφών και ενδιαφέροντός τους, που είναι οι αιγυπτιακές οάσεις. «Συνδιοργανωτής της τελευταίας διάλεξης ήταν ο Σύνδεσμος Υποτρόφων Ωνασείου του Ιδρύματος Ωνάση, με τον οποίο είχαμε εξαιρετική συνεργασία», δήλωσε ο Βασίλης Χρυσικόπουλος. Αναρωτηθήκαμε αν συγκεντρώθηκε αρκετός κόσμος για να ακούσει τις ομιλίες. «Κάθε φορά ‘σπάμε ταμεία’», ήταν η απάντηση, για να επιβεβαιώσει την υποψία μας, ότι η αίγλη του αιγυπτιακού πολιτισμού καλά κρατεί στη χώρα μας. Η Εταιρεία έχει κι άλλα ενδιαφέροντα πράγματα στα σκαριά. Μέχρι τον Ιανουάριο θα έχει εκδοθεί το βιβλίο με τα παραμύθια που έγραψε ειδικά για την ΕΕΜΑΑ η περίφημη παιδαγωγός και συγγραφέας παιδικών βιβλίων Σοφία Γιαλουράκη, εμψυχώτρια εδώ και 20 χρόνια του παιδικού προγράμματος «Μαθαίνω παίζοντας» στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Αθηνών. Πρόκειται για παραμύθια που αφορούν την Αρχαία Αίγυπτο, τα οποία πολύ συχνά παντρεύουν και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Παρουσιάζονταν κάθε Σάββατο στον ιστότοπο της Εταιρείας (http://eemaa.eu/books/aegyptiake-gon), με σκοπό την εξοικείωση των μικρών φίλων της με τον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό και τη σχέση που είχε αναπτύξει με την Ελλάδα. «Είναι η μεγάλη προσφορά της κ. Γιαλουράκη στην Εταιρεία μας, της οποίας είναι και ένα από τα ιδρυτικά μέλη», αναφέρει με ενθουσιασμό ο κ. Χρυσικόπουλος. «Η ίδια πίστεψε πολύ στο έργο μας. Μάλιστα πέρσι παρουσιάσαμε στο Κέντρο Προσχολικής Αγωγής Λίλιαν Λύκου στον Βύρωνα -άλλος ένας σημαντικός χορηγός- μια σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων με κούκλες μαριονέτες για παιδιά του Δημοτικού. Το κουκλοθέατρο ήταν δημιουργία -και χορηγία φυσικά- της ίδιας της κ. Γιαλουράκη. Κάθε Σάββατο ο χώρος κατακλυζόταν από παιδάκια». Η ΕΕΜΑΑ συνεργάζεται επίσης με το ΕΚΕΒΙ, υπάρχει δε η σκέψη να συμμετάσχει στην επόμενη Έκθεση Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις εγκαταστάσεις της HELEXPO, στο Μαρούσι. Επιπλέον, ετοιμάζει τη δημοσίευση στον ιστότοπό της αρχαίων κειμένων αιγυπτιακής λογοτεχνίας στα ιερογλυφικά, μεταφρασμένα επίσης στα ελληνικά και σχολιασμένα από αιγυπτιολόγους, Έλληνες και ξένους, που ήδη συνεργάζονται με την εταιρεία. Στα προσεχώς είναι και η έκδοση του πρώτου επιτραπέζιου παιχνιδιού για την Αρχαία Αίγυπτο από την εταιρεία AF Games του Άρη Φραντζεσκάκη. Τέλος, η ΕΕΜΑΑ συνεργάζεται και με αντίστοιχεες αρχαιολογικές εταιρείες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Σπουδές αιγυπτιολογίας Όσο για τις σπουδές που μπορεί να κάνει ένας μελλοντικός αιγυπτιολόγος στην Ελλάδα, τα πράγματα βρίσκονται ακόμα σε αρχικό στάδιο. Ωστόσο υπάρχουν επιλογές. Ως κλάδος της Αρχαιολογίας διδάσκεται στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών στη Ρόδο, όπου ο επίκουρος καθηγητής Παναγιώτης Κουσούλης έχει επιδείξει σημαντικό έργο. Όπως τη φιλοξενία του 10ου Διεθνούς Συνεδρίου Αιγυπτιολογίας τον Μάιο του 2008, που είχε εξαιρετική επιτυχία. Η Αρχαία Αίγυπτος διδάσκεται επίσης στο πλαίσιο της διδασκαλίας Αρχαίων Λαών της Ανατολικής Μεσογείου στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών από τον λέκτορα κ. Κωνσταντίνο Κοπανιά. Μέχρι πρόσφατα διδάσκονταν από τον κ. Χρυσικόπουλο μαθήματα αιγυπτιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Στην Ευρώπη, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ολλανδία διαθέτει πολλές καλές επιλογές πανεπιστημίων. Στις ΗΠΑ κυριαρχούν τα Πανεπιστήμια του Σικάγου, το Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη και το Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, ενώ στην Αίγυπτο υπάρχουν, εκτός από τα αιγυπτιακά πανεπιστήμια, και το American University in Cairo. Αρχαία Αίγυπτος και Ηρόδοτος Για τον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό, που τόσο πολύ έχει συνδεθεί με τις μούμιες και την ταρίχευση ο Βασίλης Χρυσικόπουλος λέει: «Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα φωτεινό πολιτισμό. Ο κόσμος βλέπει την ταρίχευση και τρομάζει. Η ταρίχευση όμως δεν είναι κάτι τρομακτικό», και αναφέρει το παράδειγμα του «Βιβλίου των Νεκρών», τη συρραφή των αρχαίων κειμένων που συνόδευαν τον νεκρό με σκοπό να τον προστατεύσουν στον άλλο κόσμο. «Η επιλογή της ονομασίας από τους σύγχρονους επιστήμονες δεν είναι και πολύ πετυχημένη. Η μετάφρασή τους από τα ιερογλυφικά είναι «Ανάδυση στο φως της ημέρας», μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση», συμπληρώνει. Για τον ‘’παρεξηγημένο’’ ιστορικό Ηρόδοτο , που εξαιτίας της περιγραφής του για την Αίγυπτο, κατηγορήθηκε για ψευδολογία, τόσο στην αρχαιότητα όσο και σήμερα εξηγεί. «Είναι ένας μύθος που έχει τελειώσει. Ο Ηρόδοτος είναι ό,τι καλύτερο έχει φτάσει στα χέρια μας. Είναι όχι απλώς ο πατέρας, αλλά ο θεός της ιστορίας. Οι περιγραφές του για τις μεθόδους της ταρίχευσης, είναι η απόλυτη αλήθεια. Από τα γραπτά του καταλαβαίνουμε ότι οι αιγύπτιοι ιερείς προφανώς τον είχαν πάρει από το χέρι και του έδειξαν τον τρόπο που γινόταν η ταρίχευση. Ο Ηρόδοτος είχε τη φήμη του παραμυθά, γιατί δεν μπορούσαμε να τον καταλάβουμε παλιότερα. Σήμερα έχουμε αποκαταστήσει τη φήμη του. Χάρη σ’ αυτόν γνωρίσαμε πολλά από τα υλικά που χρησιμοποιούσαν, τα οποία αργότερα ανακαλύψαμε με τις σύγχρονες αναλύσεις». ■ 17 Γυρίσματα και στην Ελλάδα Τηλεοπτικές σειρές και ταινίες τα βιβλία του Χρήστου Τσιόλκα Το πολυσυζητημένο και πολυβραβευμένο μυθιστόρημα του Χρήστου Τσιόλκα «Νεκρή Ευρώπη» γίνεται κινηματογραφική ταινία. Τα γυρίσματα έχουν ήδη ξεκινήσει, ενώ σύντομα ξεκινά στην Αυστραλία η προβολή της τηλεοπτικής σειράς «Το Χαστούκι» που στηρίχτηκε στο τέταρτο και πιο πετυχημένο βιβλίο του Ελληνοαυστραλού συγγραφέα. Ένας ξένος και στην Αυστραλία και στην Ευρώπη». Ο Χρήστος Τσιόλκας γεννήθηκε στη Μελβούρνη το 1965. Παιδί Ελλήνων μεταναστών της εργατικής τάξης, αριστερός και ομοφυλόφιλος, έχει χαρακτηριστεί «ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους μυθιστοριογράφους της Αυστραλίας». Τιμήθηκε με πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων και το βραβείο καλύτερου μυθιστορήματος από την εφημερίδα «The Age» για το «Νεκρή Ευρώπη». Το φθινόπωρο του 2009, με το τελευταίο του βιβλίο Το χαστούκι (The Slap), κέρδισε το βραβείο του καλύτερου συγγραφέα των χωρών-μελών της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Το πρώτο του βιβλίο ήταν το Κατά μέτωπον (Loaded) που έγινε και ταινία η οποία προβλήθηκε στις Κάνες. Την σκηνοθέτησε η Άννα Κόκκινος και πρωταγωνιστής ήταν ο Άλεξ Δημητριάδης ο οποίος παίζει και στη σειρά «Το Χαστούκι». Ο Τσιόλκας μεγάλωσε σε ελληνικό περιβάλλον. Όπως είπε πρόσφατα ο ίδιος, όταν ήταν παιδί ζούσε σε μια γειτονιά της Μελβούρνης, στο Ρίτσμοντ, όπου όλοι οι γείτονες ήταν Έλληνες. «Νόμιζα πως στην Αυστραλία μιλούσαν μόνο ελληνικά» λέει. Οι αναμνήσεις του από τα παιδικά του χρόνια ήταν ο ελληνικός κινηματογράφος όπου πήγαινε σε προβολές ελληνικών ταινιών με τους γονείς του. Και όπως λέει, μπορεί να έγινε παγκοσμίως γνωστός αλλά στην εκεί ελληνική κοινότητα έγινε αποδεκτός και άρχισαν να ρωτούν γι’ αυτόν οι γνωστοί και φίλοι τους γονείς του μόνον όταν ασχολήθηκε και ο ομογενειακός τύπος μαζί του! Προσωπικά βιώματα του Σ. Χατζημανώλη «Τ ο Χαστούκι» έχει σαρώσει τα διεθνή λογοτεχνικά βραβεία και έχει ήδη πωλήσει πάνω από 600.000 αντίτυπα έως τώρα. Μάλιστα η σειρά (οκτώ επεισόδια) ήδη αγοράστηκε από το Βρετανικό BBC4 και η προβολή της θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο. Τόσο η ταινία (μέρος της θα γυριστεί στην Ελλάδα) όσο και η τηλεοπτική σειρά έχουν έντονο ελληνικό χρώμα και συμμετέχουν και ομογενείς ηθοποιοί. Παραγωγοί της ταινίας «Νεκρή Ευρώπη» είναι οι ίδιοι που έκαναν την καλύτερη ταινία για το 2010 «Ο Λόγος του Βασιλιά (The King’s Speech)» που συγκέντρωσε συνολικά 4 Βραβεία Όσκαρ από τις 12 υποψηφιότητες καθώς και το φιλμ Animal KIngdom που επίσης προτάθηκε για Όσκαρ. Σκηνοθέτης της είναι ο Tony Krawitz (έκανε τις ταινίες Jewboy που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Καννών και The Tall Man στο φεστιβάλ Τορόντο) ενώ πρωταγωνιστής είναι ο Ewan Leslie (έγινε γνωστός από το φιλμ Sleeping Beauty που προβλήθηκε στις Κάννες. Πρωταγωνιστής του έργου του Τσιόλκα στο «Νεκρή Ευρώπη» είναι ο Ισαάκ, ένας νεαρός Αυστραλός (ελληνικής καταγωγής) φωτογράφος που ταξιδεύει στην Ευρώπη. Όλη του τη ζωή ονειρευόταν την Ευρώπη της καλλιέργειας και της ευμάρειας που εξυμνούσε ο Έλληνας πατέρας του στις ιστορίες του, την Ευρώπη στο κέντρο του πολιτισμού. Όπως δηλώνει ο ίδιος για το έργο του: «Είχα έρωτα με την Ελλάδα και νόμιζα ότι μόλις βρεθώ εκεί επιτέλους θα κατανοήσω τον εαυτό μου, θα ολοκληρωθώ. Στην Ελλάδα ανακάλυψα μια ελευθερία έκφρασης που έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την ψυχρότητα της αγγλοσαξονικής κουλτούρας, η οποία μου είναι πολύτιμη. Ανακάλυψα την επιμονή και το πάθος για την οικογένεια. Αλλά στο τέλος ανακάλυψα ότι ήμουν μη Έλληνας Έλληνας. 18 Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι πρόσφατα, ο Χρήστος Τσιόλκας ήταν ηµιαπασχολούµενος σε κτηνιατρική κλινική της Μελβούρνης (μια από τις πολλές δουλειές του) και θυμάται: «Όταν ανακοίνωσα στους συναδέλφους στη κτηνιατρική κλινική ότι κέρδισα το πρώτο λογοτεχνικό βραβείο των χωρών της Κοινοπολιτείας όλοι έσπευσαν να με συγχαρούν με θέρμη. Λίγο αργότερα το αφεντικό με προσγείωσε στην πραγματικότητα. Μπράβο αλλά καθάρισε και κανένα σκυλάκι μου είπε και με προσγείωσε στην πραγματικότητα» λέει ο Τσιόλκας. Η σειρά «Τhe Slap» («Το χαστούκι»), που θα προβληθεί σύντομα, αναμένεται να κάνει ρεκόρ τηλεθέασης στην Αυστραλία αλλά και παγκοσμίως. Η ιστορία αρχίζει µε το χαστούκι ενός άνδρα στο παιδί ενός άλλου και αναστατώνει τη χαλαρή ατµόσφαιρα ενός κυριακάτικου µπάρµπεκιου, όπου συμμετείχαν και Έλληνες της Μελβούρνης. Μια απλή κίνηση που γίνεται αφορμή για µια σειρά γεγονότων, μικρών και μεγάλων, θέτοντας σε δοκιμασία την αφοσίωση μεταξύ φίλων και οικογένειας. Μέσα από τους διαφορετικούς χαρακτήρες του ο Τσιόλκας σκιαγραφεί την κοινωνία της Αυστραλίας µε αριστοτεχνικό τρόπο που ελάχιστοι συγγραφείς είχαν καταφέρει έως τώρα. Ο Τσιόλκας άντλησε το θέµα του βιβλίου του από δικό του βίωµα. Να τι λέει: «Βασίστηκε σε ένα περιστατικό που συνέβη σε ένα μπάρμπεκιου που είχαν διοργανώσει οι γονείς μου. Ένας πιτσιρίκος μπλεκόταν διαρκώς στα πόδια της μητέρας μου στην κουζίνα και κάποια στιγμή εκείνη σκόνταψε πάνω του. Τον σήκωσε και τον χτύπησε πολύ απαλά στον πισινό. Όμως ο μικρός σοκαρίστηκε. Έβαλε τα χέρια στη μέση του και της είπε με ύφος: «Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να με αγγίζει χωρίς την άδειά μου». Βάλαμε τα γέλια. Μου έκανε εντύπωση όμως πόσο εύγλωττα μιλούσε το επεισόδιο αυτό για τις κοινωνικές αλλαγές που έχουν συμβεί στον δυτικό κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες. Η μητέρα μου μεγάλωσε σε μια πατριαρχική οικογένεια όπου οι γυναίκες και τα παιδιά δεν είχαν φωνή, και τώρα τα εγγόνια της μιλούσαν τη γλώσσα των «δικαιωμάτων», η οποία της ήταν άγνωστη! Ήξερα τότε πως είχα την αρχή ενός μυθιστορήματος στο οποίο θα προσπαθούσα να μιλήσω για τις κοινωνικές αλλαγές και το πώς ζούμε σήμερα στην Αυστραλία». Όπως δηλώνει και σήμερα στη ζωή του και στο γράψιμό του έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο τα βιώματά του. Πολλοί είναι οι ειδικοί που πιστεύουν πως ο Τσιόλκας μπορεί να φτάσει μέχρι και στο Νόμπελ Λογοτεχνίας. ■ Από το Μάκη Βαρλάμη ‘Ο Χριστός σήμερα’ στο κέντρο «Μ της Βιέννης του Δ. Δημητρακούδη Με μια υπαίθρια καλλιτεχνική εγκατάσταση, τμήμα της μεγάλης έκθεσής του «Ο Χριστός σήμερασυναρπαστική εμπειρία του Χριστού», ο Ελληνας ζωγράφος και γλύπτης, Μάκης Βαρλάμης, εντυπωσιάζει στην πλατεία μπροστά από τον καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου στο κέντρο της Βιέννης. 19 ια θαυμάσια εγκατάσταση που μεταδίδει το χριστιανικό πνεύ- μα με έναν ευχάριστο τρόπο», χαιρέτισε αυτή την «καλλιτεχνική δράση» του Μάκη Βαρλάμη, ο αντικαγκελάριος και υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας, Μίχαελ Σπίντελεγκερ, που παραβρέθηκε στα εγκαίνια μαζί με αρκετούς εκπροσώπους της δημόσιας ζωής της Αυστρίας. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, το γλυπτό του Χριστού με απλωμένα χέρια που φαίνεται να καλεί τους χιλιάδες περαστικούς και τουρίστες, να πάρουν θέση δίπλα του στη μεγάλη τράπεζα, αλλά και να επισκεφτούν την ετήσια έκθεση του Μάκη Βαρλάμη «Ο Χριστός σήμερα-συναρπαστική εμπειρία του Χριστού», στο καινοτόμο «Μουσείο Τέχνης Βάλντφιρτελ», που ίδρυσε και διευθύνει ο Ελληνας καλλιτέχνης στην αυστριακή πόλη Σρεμς της Ανω Αυστρίας. Στην έκθεση που διαρκεί μέχρι τις 9 Ιανουαρίου του 2012, σχεδόν 200 έργα μεγάλων διαστάσεων του Μάκη Βαρλάμη, με μία μυσταγωγική σκηνοθεσία, δίνουν μία πρωτόγνωρη βιωματική εμπειρία στον κάθε επισκέπτη «να συναντήσει το Χριστό», ενώ όλη η οργάνωση της παρουσίασης επιδιώκει την προσωπική προσέγγιση των επισκεπτών. Στα κεντρικά έργα της έκθεσης οι συνθέσεις είναι διαμορφωμένες όπως τα συνοπτικά Ευαγγέλια και σε αυτές ο ζωγράφος εισάγει ταυτόχρονα πολλά γεγονότα σε έναν πίνακα - τη Σταύρωση, τον ενταφιασμό, τον εμπαιγμό αλλά στο κέντρο βρίσκεται πάντα ξανά ο Αναστάς Χριστός. Σε ένα ξεχωριστό κύκλο παριστάνει τα θαύματα και όλους όσους θεραπεύτηκαν, ενώ υπάρχουν σκηνικές εγκαταστάσεις, ειδικά για τα παιδιά, με μικρά ξύλινα γλυπτά που έκαναν σπουδαστές του Πανεπιστήμιου Τέχνης και Σχεδίου του Τσλούι της Ρουμανίας σε στενή συνεργασία με τον καθηγητή Βαρλάμη. Γεννημένος στη Βέροια το 1942 και έπειτα από σπουδές αρχιτεκτονικής στη Βιέννη, ο Μάκης (Ευθύμης) Βαρλάμης έχει καταξιωθεί τις τελευταίες δεκαετίες στο χώρο των τεχνών ως ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας, διακοσμητής αλλά και ως παιδαγωγός, ενώ έχει διατελέσει καθηγητής στην αρχιτεκτονική σχολή του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένης Τέχνης της Βιέννης και έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής σε άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Από τις γνωστότερες παρουσιάσεις του ήταν η μοναδική σε μέγεθος αλλά και σε πολυμορφία έκθεσή του για το Μέγα Αλέξανδρο - με τους 1.700 πίνακες, γλυπτά, κατασκευές και μοντέλα - που είχε πρωτοπαρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη το 1997 στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης και στη συνέχεια στην Αυστρία, την Ελβετία, την Κύπρο, την Ιορδανία και την Αίγυπτο. Τον Ιούνιο του 2009 ο Μάκης Βαρλάμης εγκαινίασε το καινοτόμο «Μουσείο Τέχνης Βάλντφιρτελ», το οποίο έχει συνολική επιφάνεια με τον περιβάλλοντα χώρο, σχεδόν 14.000 τετραγωνικά μέτρα, διαθέτοντας, πέραν των χώρων των μονίμων εκθέσεων, χώρους για θεματικές εκθέσεις, για ενημερωτικά προγράμματα, την Ακαδημία Παιδιών, το Πάρκο Γλυπτών και αίθουσες εργασίας καλλιτεχνών. ■ Θεόδωρος Κουρεντζής κη, θα ακούσουμε όλους τους ήχους, όλες τις τονικότητες, που υπάρχουν σε μια ορχήστρα. Τι είναι, όμως, αυτό που μας κάνει να γελάμε ή να κλαίμε όταν ακούμε μια ορχήστρα; Δεν είναι ο συνδυασμός αυτών των ήχων, ούτε των λέξεων. Είναι η δουλειά, το μεράκι του καλλιτέχνη, που ‘σφαδάζει’ μέσα σ’ αυτό το έργο, για να μείνει ζωντανός. Εκφράζει όλες του τις ανησυχίες στον κόσμο και τον καλεί να συνεκφραστεί μαζί του». Ο Τεοντόρ διευθύνει πάντα, φορώντας μαύρο πουκάμισο, χωρίς γιακά, ενώ δεν κρατάει μπαγκέτα. «Κάνω οτιδήποτε για να μην μοιάζω με μαέστρος, γιατί πιστεύω ότι αυτή η Τέχνη πρέπει να μεταμορφωθεί, να φύγει από την ψευτομπουρζουάζικη νοοτροπία και να γίνει κομμάτι της ζωής μας. Δεν θέλω οι κοπέλες να ερωτεύονται το γαμπρό, να ερωτεύονται τον απλό άνθρωπο. Σκεφθείτε πόσο ψέμα ζούνε οι άνθρωποι που δεν έχουν φορέσει ποτέ στη ζωή τους ένα κοστούμι και ξαφνικά ντύνονται γαμπροί», λέει γελώντας. ‘Αφοσίωση και πίστη θέλει η μουσική, όπως ο έρωτας’ Διαπρέπει στις μεγάλες διεθνείς μουσικές σκηνές, με πολλές από τις οποίες συνεργάζεται, ενώ έχει τιμηθεί με τις υψηλότερες διακρίσεις. Ο 39χρονος διευθυντής ορχήστρας Θεόδωρος Κουρεντζής, έλκει τα φώτα της δημοσιότητας των μεγαλύτερων μέσων μαζικής ενημέρωσης παγκοσμίως, καθώς θεωρείται ως ένας από τους πλέον πρωτοποριακούς μουσικούς των ημερών μας. της Διαμαντένιας Ριμπά Σ τον θεωρούν δικό τους άνθρωπο και τον αποκαλούν «τρομερό παιδί». Σε ηλικία μόλις είκοσι τριών ετών άρχισε να διευθύνει τη Φιλαρμονική της Αγίας Πετρούπολης, ενώ έχοντας περάσει από τα Μπολσόι, αλλά και την Όπερα του Νοβοσιμπίρσκ (τη μεγαλύτερη της Ευρασίας), πριν από ένα χρόνο ανέλαβε τη διεύθυνση του Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου της πόλης Περμ. Ο πρωθυπουργός της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν συγκαταλέγεται μεταξύ των δηλωμένων θαυμαστών του, ενώ και ο Ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβιέντεφ τον έχει τιμήσει με το «Παράσημο της Φιλίας», σε αναγνώριση της μεγάλης συμβολής του στη διατήρηση, ανάπτυξη και εκλαΐκευση της ρωσικής κουλτούρας στο εξωτερικό. Φέτος, τιμήθηκε, για τέταρτη φορά, με τη «Χρυσή Μάσκα», το μεγαλύτερο θεατρικό βραβείο της Ρωσίας, αλλά και ένα από τα μεγαλύτερα διεθνώς. Ο νεαρής ηλικίας, αλλά εγνωσμένου κύρους αρχιμουσικός δεν επαναπαύεται στις δάφνες του, αφού, όπως δηλώνει στην «Ελληνική Διασπορά», ο καλλιτέχνης πρέπει να βρίσκεται, σε όλη του τη ζωή, σε μία κατάσταση συνεχούς αναζήτησης. «Δεν υπάρχει τέλος σε αυτή την ιστορία. Πρέπει να αισθάνεσαι σε όλη σου τη ζωή ότι βρίσκεσαι σε μία φοιτητική αναζήτηση. Αυτό είναι ένα θαύμα και εκεί βρίσκεται η ευτυχία», τονίζει. σης ορχήστρας, τον Ηλία Μούσιν, στο διάσημο Κρατικό Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης. Στην απόφαση αυτή συνέβαλε η μεγάλη του αγάπη για τη ρωσική μουσική. «Ευχαριστώ το Θεό, που μου έδωσε τη δυνατότητα να βρεθώ πλάι σε αυτή τη μεγαλοφυΐα. Με τον Μούσιν είχα μία πολύ ιδιαίτερη σχέση. Από το πρωί μέχρι το βράδυ ζούσαμε μία μουσική ‘μέθεξη’. Δεν υπήρχαν τα όρια μιας συγκεκριμένης ώρας, που κάνεις μάθημα και τελείωσε. Πηγαίναμε μαζί στα κοντσέρτα, αλλά και ακόμη, όταν πίναμε καφέ, μιλούσαμε για τη μουσική. Και αυτό μου άρεσε πολύ», αφηγείται ο ίδιος. Ο Μούσιν αγαπούσε ιδιαίτερα τον Κουρεντζή, έχοντας πει μάλιστα πως, ενώ είχε πολύ ταλαντούχους μαθητές, μόνο ένας ήταν διάνοια, ο Τεοντόρ, όπως αποκαλούν τον Έλληνα αρχιμουσικό οι Ρώσοι. Κάτι, που ίσως δεν είναι πολύ γνωστό είναι ότι μαθητής του Μούσιν υπήρξε και άλλος ένας μεγάλος Έλληνας, ο Οδυσσέας Δημητριάδης, που επί δύο δεκαετίες είχε διατελέσει διευθυντής ορχήστρας στο Θέατρο Μπολσόι, όπως και στην Όπερα της Τιφλίδας. Στη μνήμη αυτού του «κολοσσού», του τελευταίου των μεγάλων αρχιμουσικών και μουσικοπαιδαγωγών της σοβιετικής εποχής, με τον οποίο συνδεόταν προσωπικά, ο Θεόδωρος Κουρεντζής διηύθυνε, το καλοκαίρι του 2005, την ορχήστρα «Moscow Virtuosi», στο προαύλιο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Συνεχής αναζήτηση Η μουσική είναι σαν τον έρωτα… τη Ρωσία, όπου εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια, τον λατρεύουν- Ο μυθικός κόσμος της μουσικής ήταν πάντα μέρος της ζωής του, από τα παιδικά του χρόνια στο Βύρωνα Αττικής, αφού η μητέρα του υπήρξε δασκάλα του πιάνου, ο θείος του μουσικός και ο πατέρας του λάτρης του είδους. Προτού ακόμη ξεκινήσει το σχολείο, έκανε μαθήματα πιάνου, ενώ στα επτά του χρονιά άρχισε να μαθαίνει βιολί. Στα δώδεκα φοιτούσε στο Εθνικό Ωδείο (στο Τμήμα Θεωρητικής Μουσικής και στο Τμήμα Εγχόρδων). Μετά το Λύκειο κι ενώ είχε εξασφαλισμένη υποτροφία για τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, παίρνει μία απόφαση ζωής- φεύγει για τη Ρωσία για να φοιτήσει πλάι σε μία μυθική μορφή της σοβιετικής διεύθυν20 Για τον Θεόδωρο Κουρεντζή, η μουσική είναι σαν τον έρωτα: θέλει αφοσίωση και πολλή πίστη… Τι είναι, όμως, αυτό που την κάνει ... αγία; «Μας κάνει να εκφράζουμε πράγματα που δεν μπορούμε να τα εκφράσουμε με τον καθημερινό μας λόγο, συναισθήματα που δεν μπορούμε να τα ψηλαφίσουμε, όνειρα τα οποία έχουν καταγραφεί στο κόκκινο βιβλίο-είναι προς εξαφάνιση. Και έρχεται η μουσική να μας σώσει», απαντά. Μας εξηγεί ακόμη ότι όλοι οι ήχοι που χρησιμοποιούνται σε μια συμφωνία υπάρχουν στη φύση, αλλά και στην καθημερινότητά μας: «Αν περάσουμε την οδό Πανεπιστημίου στην Αθήνα ή την Αριστοτέλους στη Θεσσαλονί- Στα Μπολσόι των Ουραλίων Η πρόσκληση να αναλάβει διευθυντής του Θεάτρου Όπερας και Μπαλέτου της πόλης Περμ- τα Μπολσόι των Ουραλίων, όπως αποκαλούνται- ήταν άλλη μια πρόκληση για τον Έλληνα αρχιμουσικό. Η Όπερα αυτή, με ιστορία 140 χρόνων, είναι ένα από τα ατού της πόλης, που διεκδικεί τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Εκεί, ο Θεόδωρος Κουρεντζής απερίσπαστα πραγματοποιεί το όνειρό του- να δημιουργήσει το δικό του «μουσικό μοναστήρι», που θα αντιτίθεται στο σύστημα της σόου μπίζνες, όπως αναφέρει. Μεταξύ των συνεργατών του έχει και Έλληνες, όπως η μουσικός Μήδεια Ιασωνίδου, αλλά και τραγουδιστές, που δυστυχώς, όπως λέει, τους έχει «καταβροχθίσει» η ελληνική πραγματικότητα. Οι άνθρωποι αυτοί, με δική του ενθάρρυνση διαπρέπουν πλέον σε διάφορα παγκόσμια θέατρα. Ένας απ’ αυτούς είναι και ο βαρύτονος Δημήτρης Τηλιακός, με τον οποίο ο ίδιος έχει κάνει πολύ επιτυχημένες παραγωγές στην Όπερα της Βαστίλης και στη Ρωσία. Αυτή την εποχή, ο Κουρεντζής συνεργάζεται με τους σκηνοθέτες Γιάννη Κουνέλη και Θεόδωρο Τερζόπουλο για μια μεγάλη παραγωγή, αυτή του «Νοσφεράτου», μια σύγχρονη όπερα του Ντμίτρι Κουρλιάνσκι, η μουσική του οποίου χαρακτηρίζεται ως «ριζοσπαστική» από κορυφαίους μουσικοκριτικούς. Το λιμπρέτο υπογράφει ο Δημήτρης Γιαλαμάς, καθηγητής του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας, μορφωτικός σύμβουλος της πρεσβείας μας στη Ρωσία. Η πρεμιέρα θα γίνει στην Όπερα Μπολσόι, τον Μάρτιο του 2012. ‘Ουδείς προφήτης στον τόπο του’ Η Ρωσία είναι η βάση του Θεόδωρου Κουρεντζή, καθώς είναι η χώρα που τον υποστήριξε πάρα πολύ. Δεν ξεχνάει όμως και την Ελλάδα, αν κι αυτή τον … αγνοεί, όπως μας αναφέρει χαρακτηριστικά. «Δημιουργώντας ένα έργο, οι άνθρωποι αυτοί το δέχτηκαν με μεγάλη χαρά και αυτό μου έδινε την κινητήρια δύναμη να κάνω περισσότερο πράγματα. Και μέσα από αυτό γίνεται προβολή ενός ελληνικού ήθους, το οποίο πεθαίνει όταν βρίσκεσαι στη γενέτειρα», επισημαίνει. Σε μια προσπάθεια να στηρίξει την προβολή της χώρας μας στη Ρωσία, ίδρυσε το 2002, μαζί με τη Ρωσίδα ελληνίστρια, φιλόλογο, Φατίμα Γιελόεβα, υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας, το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης. «Προσπάθησα να μην αποστασιοποιηθώ από την Ελλάδα, να κάνω κάτι που να έχει συλλογικό χαρακτήρα. Όλες οι προσπάθειές μου, όμως, δεν οδηγούσαν πουθενά. Οπότε, αποφάσισα να αποκτήσω ο ίδιος μια συγκεκριμένη ισχύ και όσο μπορώ, μέσα από το δικό μου έργο, να προβάλω το ‘φως’ της πατρίδας μου, ένα φως βάθους, κατανόησης», μας εξηγεί. Στην Ελλάδα, ο Θεόδωρος Κουρεντζής εμφανίστηκε μόνο μια φορά, το 2007, στο Φεστιβάλ Αθηνών, που κατά τη γνώμη του είναι «το μόνο πράγμα που λειτουργεί σωστά στα μουσικά πράγματα της Ελλάδας, που οφείλεται στον Γιώργο Λούκο, άνθρωπο με τη φοβερή ποιότητα και πείρα». Το Μέγαρο Μουσικής δεν τον έχει καλέσει ποτέ, όπως λέει, σημειώνοντας λακωνικά: «Δεν ξέρω αν γνωρίζουν καν το όνομά μου. Άλλωστε, όπως λέει ο λαός μας, ουδείς προφήτης στον τόπο του». Κάθε καλοκαίρι, στα μέσα Ιουλίου ή αρχές Αυγούστου, ο Θεόδωρος Κουρεντζής επισκέπτεται την Ελλάδα, με απαραίτητο σταθμό το Βύρωνα, όπου ζουν οι γονείς του. Είναι η περίοδος ανάπαυσης και συνάντησης με φίλους, με τους οποίους αναπολεί τα χρόνια των δεκαετιών του ΄70 και του΄80. «Όταν ήμουν μικρός, ο Βύρωνας είχε ακόμη χωράφια, παίζαμε στο δρόμο. Οι άνθρωποι ένιωθαν τόσο κοντά ο ένας στον άλλο. Είχαμε το μανάβη, το μπακάλη, τον χασάπη, τον καφενέ … Είχαμε προσωπικότητες, οι άνθρωποι διασκέδαζαν με τα πικάπ στο πεζοδρόμιο. Αυτό είναι το ελληνικό ήθος. Αυτό, όμως, δεν ικανοποιούσε τους κυβερνώντες, είχαν άλλα σχέδια-πρόχειρες πολυκατοικίες, εξαγόρασαν τις ψυχές των ανθρώπων με το χρήμα και έστησαν αυτά τα εξαμβλώματα. Και πάνε όλες αυτές οι καλημέρες: γεια σου κυρ Κώστα, κυρ Γιάννη…», θυμάται με νοσταλγία. Εμφανίσεις Αυτή την εποχή, πέρα από τις υποχρεώσεις στην Περμ, ο Θεόδωρος Κουρεντζής συνεργάζεται με το Τεάτρο Ρεάλ της Μαδρίτης, όπου ετοιμάζει την όπερα των Μπέρτολτ Μπρεχτ και Κουρτ Βάιλ «Άνοδος και πτώση της πόλης του Μαχαγκόνι», με τη φημισμένη καταλανική ομάδα Φούρα ντελς Μπάους. Για το λόγο αυτό ταξίδεψε στη Μαδρίτη. Το Σεπτέμβριο έκανε πρεμιέρα στην Περμ το «Cosi fan tutte» ( Έτσι κάνουν όλες) του Μότσαρτ, με ηχηρά ονόματα, όπως η υψίφωνος Άννα Κασιάν, ο βαρύτονος Brett Poligato κ.ά. Αμέσως μετά έφυγε για μια μεγάλη περιοδεία σε πόλεις της Γερμανίας και στην Πολωνία. Μεταξύ άλλων ήταν επίσημος προσκεκλημένος της Ραδιοφωνικής Ορχήστρας του Μπάντεν Μπάντεν, μια από τις καλύτερες ορχήστρες σύγχρονης μουσικής. Τέλος, για το Φεστιβάλ Ντιάγκιλεφ, που ανέλαβε φέτος τη διεύθυνσή του, ετοιμάζει νέες παραγωγές. ■ 21 Ψηφιακό Μουσείο ‘Γεώργιος Ιακωβίδης’, στα Χύδηρα Λέσβου Ένα πρωτοποριακό στην Ελλάδα μουσείο - Το Ψηφιακό Μουσείο «Γεώργιος Ιακωβίδης», λειτουργεί εδώ και τρία χρόνια στα Χύδηρα της Λέσβου. Το Μορφωτικό και Πολιτιστικό Ίδρυμα Νικόλαος Γ. Παπαδημητρίου ανέλαβε την πρωτοβουλία για την ανάδειξη του έργου του μεγάλου ζωγράφου Γεώργιου Ιακωβίδη στο χωριό όπου γεννήθηκε. Έτσι δημιουργήθηκε το ψηφιακό μουσείο, στο οποίο αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες για να αναδειχθεί η ζωή και το έργο του ζωγράφου. Τα έργα που εκτίθενται στο μουσείο είναι όλα ψηφιακές αναπαραγωγές. 22 του Χρήστου Καλουντζόγλου Π ρόκειται για προσομοίωση ενός πραγματικού μουσείου, με πολλαπλές λειτουργίες και δυνατότητες και με δεδομένη την απουσία πραγματικών έργων. Ένα μουσείο, όπου αντί για πίνακες υπάρχουν οθόνες TFT, οθόνες αφής, δίγλωσσα πάνελ με ενσωματωμένες έγχρωμες φωτιζόμενες διαφάνειες και οθόνη κινηματογραφικής προβολής. Με τη χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων ψηφιακής προβολής και διάδρασης ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα όχι απλά να θαυμάσει τους πίνακες, αλλά και να εστιάσει το ενδιαφέρον του σε λεπτομέρειες, να απομονώσει στοιχεία των πινάκων και να συγκρίνει έργα του ζωγράφου και των δασκάλων του. Η επίσκεψη στο ψηφιακό μουσείο είναι μία εικαστική εμπειρία. Η τεχνολογία συναντά την τέχνη, επιτρέποντας στον επισκέπτη να περιηγηθεί στη ζωή και το έργο του ανθρώπου και δημιουργού, Γεώργιου Ιακωβίδη. Στο ισόγειο του ψηφιακού μουσείου, που έχει και ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον ως κτίριο, παρουσιάζεται η προσωπικότητα του ζωγράφου περισσότερο μέσα από τη ζωή του, με φωτογραφίες από οικογενειακές στιγμές, τα επαγγελματικά επιτεύγματα και τον κοινωνικό του περίγυρο και οι κυριότεροι σταθμοί της ζωής του. Ο επισκέπτης έχει στη διάθεσή του ερμηνευτικά κείμενα για όλα σχεδόν τα έργα που παρουσιάζονται, πλούσιο φωτογραφικό υλικό και μία ενδιαφέρουσα εκδοχή ψηφιακού χρονολογίου εμπλουτισμένη με αρχειακό υλικό. Ο πρώτος όροφος είναι αφιερωμένος στην εργογραφία του Γεωργίου Ιακωβίδη, από τα πρώτα χρόνια της μαθητείας του κοντά στον δάσκαλό του Νικηφόρο Λύτρα και τα έργα κατά τη μαθητεία του στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας, μέχρι τα πορτρέτα των εγγονών του, που φιλοτέχνησε στο τέλος της ζωής του. Χρώματα, πρόσωπα, στιγμές της καθημερινής ζωής ζωντανεύουν μέσα από μία ποικιλία ψηφιακών εφαρμογών. Μυθολογικά θέματα, σκηνές από την παιδική και οικογενειακή ζωή, τοπία, ανθρώπινες μορφές στη φύση, προσωπογραφίες, νεκρές φύσεις και ανθογραφίες, έργα με συμβολιστικό περιεχόμενο συνοψίζουν το πολύπλευρο έργο του Ιακωβίδη με το οποίο καθιερώθηκε ως μια από τις ηγετικές μορφές της νεοελληνικής τέχνης του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Στο υπόγειο του ψηφιακού μουσείου, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, κατασκευάστηκε αίθουσα όπου προβάλλεται ένα σύντομο βίντεο για την καλλιτεχνική πορεία του Ιακωβίδη στην Αθήνα και το Μόναχο και εκεί διεξάγονται εκπαιδευτικές δραστηριότητες, προσελκύοντας τόσο τα σχολεία όσο και το ευρύ κοινό. Η ηλεκτρονική διεύθυνση του Ψηφιακού Μουσείου «Γεώργιος Ιακωβίδης», είναι www.jakobides-digital-museum.gr. ■ Αρχαιολογικό πάρκο στην πατρίδα του Ορφέα, τα Λείβηθρα Πιερίας Την καθημερινή ζωή κατά την πρώιμη και ύστερη αρχαιότητα θα αναπαραστήσει το αρχαιολογικό πάρκο, που θα δημιουργήσει η ΚΖ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στα Λείβηθρα, την πατρίδα του δεξιοτέχνη του τραγουδιού και της λύρας Ορφέα, στη νότια Πιερία, που κατοικήθηκε από τα προϊστορικά μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. 23 της Μαρίας Κουζινοπούλου «Ε τσι λοιπόν ξεκίνησα, στη χιονισμένη Θράκη να επιστρέψω. Και έφτασα στον τόπο μου, τα Λείβηθρα», αναφέρεται στα «Αργοναυτικά», το ποιητικό κείμενο που αποδίδεται στον ίδιο τον Ορφέα. Το έργο θα υλοποιηθεί σε επιφάνεια 67 στρεμμάτων στην περιοχή «Κουφός» στο νοτιοανατολικό τμήμα του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου των Λειβήθρων, στο δημοτικό διαμέρισμα της Λεπτοκαρυάς. Το αρχαιολογικό πάρκο θα περιλαμβάνει τρεις θεματικές περιοχές, που στόχο θα έχουν τη σύνδεση του χώρου με την ακρόπολη των αρχαίων Λειβήθρων και τελικά την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου. Η πρώτη θα αφορά περιοχή ενημέρωσηςψυχαγωγίας. Στη δεύτερη με τίτλο «Η Φύση διηγείται το μύθο της» οι περιηγητικές διαδρομές θα αποδίδουν σχηματικά τη λύρα- σύμβολο του Ορφέα, επισημαίνοντας τη σχέση του χώρου με το μύθο του Ορφέα. Η τρίτη θεματική περιοχή περιλαμβάνει την αναβάθμιση του δάσους γύρω από το πάρκο. Αφετηρία της διαδρομής θα αποτελέσει το υπάρχον κτίριο της Εφορείας, που θα λειτουργεί ως χώρος υποδοχής των επισκεπτών. Στην είσοδο του πάρκου, ο επισκέπτης θα συναντά την αναπαράσταση ενός οβάλ σπιτιού, γεωμετρικού τύπου. Οδηγό θα αποτελέσει η ανασκαφή ενός παρόμοιου σπιτιού από το γειτονικό Ηράκλειο του 8ου αιώνα π.Χ. Θα επιχειρηθεί η ανάδειξη των λειτουργιών και δράσεων εντός της οικίας με την οικοσκευή και το λοιπό εξοπλισμό (εστία, σκευοθήκες, αγγεία, αργαλειός). Στη συνέχεια της διαδρομής, ο επισκέπτης θα συναντά την κάτοψη ενός εξελιγμένου υστεροκλασσικού-ελληνιστικού συγκροτήματος της Μακεδονίας, με βάση την αγρέπαυλη που ανασκάφηκε στο γειτονικό Κομπολόι. Θα αναπαρίσταται καθ’ ύψος μόνο η ισόγεια νότια και δυτική πτέρυγα της οικίας, καθώς και το υπόγειο ισχυρού πύργου στην ανατολική πτέρυγα. Στο χώρο του πάρκου θα στηθούν, επίσης, κιόσκια αφιερωμένα στον Ορφέα, τις Μούσες και τη μουσική. Στο πάρκο θα κατασκευαστεί και θέατρο για πολιτιστικές εκδηλώσεις, με θέα προς το κάστρο του Πλαταμώνα. Στο χώρο θα χωροθετηθούν και εκπαιδευτικές δράσεις. Το εκπαιδευτικό υλικό θα συμπληρώνεται με έντυπο και ακουστικό υλικό για άτομα με κινητικά προβλήματα και προβλήματα όρασης. Η δημιουργία του πάρκου θα χρηματοδοτηθεί από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μακεδονίας- Θράκης 2007-2013» με το ποσό των 1.940.500 ευρώ. Η ΚΖ’ Εφορεία σχεδιάζει να δημιουργήσει ακόμα δύο θεματικά πάρκα, το Ιστορικό πάρκο Ολύμπου στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου, όπου αποκαλύφθηκε το πρώτο μυκηναϊκό νεκροταφείο της βόρειας Ελλάδας, και το Αρχαιολογικό πάρκο Δίου στην περιοχή, όπου βρίσκεται εκτεταμένο νεκροταφείο τύμβων της πρώιμης εποχής του Σιδήρου. ■ Πάρκο πολιτιστικής κληρονομιάς στην ορεινή Αρκαδία Αρ κα δία Πάρκο πολιτιστικής κληρονομιάς στο Λύκαιο Όρος, στην Πελοπόννησο, φιλοδοξούν να δημιουργήσουν αμερικανοί αρχαιολόγοι, με πρωτοβουλία του επικεφαλής του τμήματος ελληνικών αρχαιοτήτων στο Μουσείο του πανεπιστημίου της Πενσυλβανία, διευθυντής της ανασκαφής στον βωμό του Διός στο Λύκαιον Όρος, Ντέιβιντ Γκίλμαν Ρομάνο. Ο Ντέιβιντ Γκίλμαν Ρομάνο μίλησε με πάθος στη «Φωνή της Αμερικής», για τις έρευνές του στην κεντρική Πελοπόννησο, αλλά και για το όραμά του-τη δημιουργία του Παρρασίου Πάρκου Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Λύκαιο Όρος, σε μια περιοχή που εκτείνεται από την Μεγαλόπολη σχεδόν μέχρι την αρχαία πόλη Λέπρεον. Η ιδέα για την δημιουργία του πάρκου ξεκίνησε μετά από προτροπές φοιτητών του, που συμμετείχαν σε αρχαιολογικές εργασίες στην περιοχή. «Ξεκίνησα να συζητάω την ιδέα δημιουργίας του πάρκου το 2003 και άρχισα να εργάζομαι σε αυτό με την συνεργάτιδά μου Μαίρη Βογιατζή. Έχει ιστορία η σύλληψη της ιδέας, ως πρωτοβουλία. Είναι κάτι που θέλουμε να κάνουμε για το μέλλον της Ελλάδας», τόνισε-μεταξύ άλλων ο αμερικανός αρχαιολόγος. Ενοποίηση αρχαιολογικών μνημείων Σκοπός της δημιουργίας του πάρκου, στην περιοχή του οποίου υπάρχουν επτά αρχαίες πόλεις και εννέα θυσιαστήρια, είναι να ενοποιήσει και να προστατέψει όχι μόνο τα αρχαιολογικά μνημεία, αλλά και τις σύγχρονες κοινότητες και τις φυσικές ομορφιές της Αρκαδίας. «Οι καταστροφικές πυρκαγιές του 2008 προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές στην ευρύτερη περιοχή και αυτή είναι μια ανάμνηση που μας δίνει δύναμη να προχωρήσουμε στη δημιουργία του πάρκου», επισήμανε ο αμερικανός αρχαιολόγος. Και συνέχισε: «Το θυσιαστήριο του Δία δεν καταστράφηκε, τουλάχιστον όχι όπως η γειτονική κοινότητα των Άνω Καρυών, αλλά η φωτιά έφτασε στα όρια του αρχαιολογικού χώρου. Ωστόσο, μεγάλες περιοχές που θέλουμε να περιέχονται στο Παρρασίο Πάρκο Πολιτιστικής κληρονομιάς υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Για αυτό και μια από τις ιδέες του πάρκου είναι να ενισχυθεί η αντιπυρική προστασία στην ευρύτερη περιοχή, με την δημιουργία υποδομών για την αντιμετώπιση πυρκαγιών». Ο καθηγητής Ρομάνο πραγματοποιεί ανασκαφές στο Όρος Λύκαιο από το 2003, στο πλαίσιο του προγράμματος «Συνεργασία». Πρόκειται για ένα πρόγραμμα συνεργασίας μεταξύ του Μουσείου της Πενσυλβανίας, του πανεπιστημίου της Αριζόνα και της εφορείας αρχαιοτήτων της Τρίπολης, υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, που έχει και την ευθύνη όλων των ανασκαφών αμερικανών αρχαιολόγων στην Ελλάδα. Η πατρίδα του Δία Η πρόταση στοχεύει στη δημιουργία μιας τουριστικής, ελεγχόμενης περιοχής, που θα προσελκύει τουρίστες από όλο τον κόσμο στην καρδιά της Αρκαδίας, όπου θα μπορούν να κάνουν πεζοπορία, ιππασία, ποδηλασία, ράφτινγκ και άλλα σπορ μέσα στο πάρκο. Ο φιλέλληνας καθηγητής αρχαιολογίας παρουσίασε την πρότασή του σε ομιλία του στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον, που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα για την Διατήρηση της Ελληνικής Κληρονομιάς και την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. 24 «Είμαστε όλοι μια ομάδα που εργαζόμαστε ταυτόχρονα για να επιτύχουμε κοινούς στόχους», είπε ο καθηγητής Ρομάνο. «Το πρόγραμμα «Συνεργασία» περιλαμβάνει τα πάντα: από τοπογραφικές, αρχιτεκτονικές, γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες, μέχρι τις ανασκαφές, την καταγραφή των ευρημάτων και την δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων. Εργαζόμαστε, από την έναρξη των ανασκαφών μέχρι το τέλος, ως μια ομάδα και αυτός είναι, κατά την γνώμη μου, ο καλύτερος τρόπος για αρχαιολογικές έρευνες σε μια ξένη χώρα». Σε ερώτηση για το αν πιστεύει ότι στο τέλος των ανασκαφών του η Αρκαδία θα έχει επικρατήσει έναντι της Κρήτης ως τόπος γεννήσεως του μυθικού θεού Δία, ο διακεκριμένος αμερικανός αρχαιολόγος απάντησε χαμογελώντας: «Δεν είναι αυτός ο στόχος μας. Όταν ξεκινήσαμε γνωρίζαμε ότι υπάρχουν δύο μύθοι-ο ένας λέει ότι ο Δίας γεννήθηκε στην Αρκαδία και ο άλλος ότι γεννήθηκε στην Κρήτη. Εμείς εντοπίσαμε κάποια ευρήματα και θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο Δίας γεννήθηκε στην Αρκαδία, αλλά δεν θέλουμε να εμπλακούμε σε οποιαδήποτε διαμάχη για αυτό το θέμα». Τον περασμένο Ιούλιο ο καθηγητής Ντέιβιντ Γκίλμαν Ρομάνο προχώρησε στην χάραξη του πρώτου μονοπατιού στο πάρκο, που εκτείνεται σε μια απόσταση 5,65 χλμ, από το χωριό Άνω Καρυές (Αρκαδία) μέχρι τον ποταμό Νέδα (Μεσσηνία), τον μοναδικό ποταμό της Ελλάδας που έχει θηλυκό όνομα. Η ιδέα του πάρκου, όπως επισημαίνει η «Φωνή της Αμερικής», έχει βρει την ένθερμη υποστήριξη των κατοίκων της περιοχής, αλλά και της πολιτικής ηγεσίας και όλοι μαζί τώρα προσπαθούν να συντονίσουν τις ενέργειές τους για να γίνει το όραμα πραγματικότητα. ■ Οι μεταναστευτικές ροές στην Κύπρο από το 1.200 π.Χ. Σημαντικά νέα δεδομένα που εγκαινιάζουν ένα νέο κεφάλαιο στη διερεύνηση των πολιτιστικών, κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών στην Κύπρο, περίπου από το 1.200 π.Χ. περιλαμβάνονται σε πλούσιο εικονογραφημένο τόμο, ο οποίος εκδόθηκε από το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, και προσφέρει νέα βάση συζητήσεων περί μεταναστεύσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ, παράλληλα, θέτει τα επιχειρήματα περί εξελληνισμού της Κύπρου σε σωστότερη βάση. του Α. Βικέτου Ε πί πλέον, σύμφωνα με τον καθηγητή Αρχαιολογίας Βάσο Καραγι- ώργη, «συμβάλλει στην ευκολότερη κατανόηση του ερωτήματος, γιατί οι άποικοι που έφθασαν στην Κύπρο είχαν διαφορετική τύχη από εκείνους που έφτασαν σε άλλες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου». Τα συμπαράσματα προέκυψαν από ανασκαφές στην Κύπρο και σε θέσεις του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου και παρουσιάστηκαν στο διεθνές αρχαιολογικό συμπόσιο, με θέμα «Περί μαγειρικών σκευών, αγγείων πόσης, υφαντικών βαρών και εθνικής ταυτότητας στην Κύπρο και τις γειτονικές περιοχές κατά την Εποχή του Χαλκού», που οργάνωσε πριν από έναν χρόνο στη Λευκωσία το Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Στο Συμπόσιο συμμετείχαν είκοσι έξι επιστήμονες από την Κύπρο, την Ελλάδα, τον Λίβανο, τη Συρία, το Ισραήλ, την Αυστραλία και χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, ενώ τις ανακοινώσεις παρακολούθησαν πολυάριθμοι επισκέπτες από την Κύπρο και το εξωτερικό. Κατανόηση των πολιτιστικών εξελίξεων Τα πορίσματα του διεθνούς αρχαιολογικού συμποσίου, επισημαίνει ο καθηγητής Καραγιώργης, «συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση των πολιτιστικών και πολιτικών εξελίξεων στο νησί από τα τέλη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού έως σήμερα. Το θέμα αυτό κυριαρχούσε στην αρχαιολογική έρευνα για αρκετές δεκαετίες και, αναμφίβολα, θα παραμείνει στο επίκεντρο και κατά τα προσεχή χρόνια». Στόχος του συμποσίου ήταν η διερεύνηση του πραγματικού χαρακτήρα μεγάλης κλίμακας μετανάστευσης πληθυσμών, φαινομένου που αφορά 25 Ο καθηγητής Αρχαιολογίας Βάσος Καραγιώργης. την Κύπρο και άλλες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, τόσο κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, όσο και κατά το τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Το φαινόμενο αυτό είναι σημαντικότατο για την Κύπρο, αφού συνδέεται με προβλήματα εθνικής ταυτότητας, και συγκεκριμένα με την εγκατάσταση στο νησί ελληνόφωνων πληθυσμών, που σταδιακά οδήγησαν στον εξελληνισμό του νησιού. Όμως, παρόμοια φαινόμενα, σημειώθηκαν και σε άλλες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, από την Ταρσό της Κιλικίας έως τις ακτές της Συροπαλαιστίνης. Ενώ παλαιότερα ως κριτήρια για τη διάγνωση πληθυσμιακών κινήσεων εξετάζονταν οι πολιτισμικοί νεωτερισμοί και οι νέες καλλιτεχνικές τεχνοτροπίες, η σύγχρονη τάση προτάσσει τη διερεύνηση τομέων της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως των μεγειρικών μεθόδων και μαγειρικών σκευών, των αγγείων πόσης και της υφαντουργίας. Η ξαφνική εμφάνιση μεγάλου αριθμού τέχνεργων, συνδεόμενων με τέτοιου είδους δραστηριότητες, αποτελούν ασφαλέστερες ενδείξεις για την εγκατάσταση πλήθους αποίκων, οι οποίοι μετανάστευσαν με τις οικογένειές τους. Σήμερα, υπάρχει η τάση μεταξύ των επιστημόνων να μελετούν σε βάθος τέτοια φαινόμενα, τα οποία προκάλεσαν στο παρελθόν σοβαρές αντιπαραθέσεις. Στο συμπόσιο παρουσιάστηκαν σημαντικά νέα δεδομένα από ανασκαφές στην Κύπρο και σε θέσεις του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Εκδότες του τόμου είναι ο καθηγητής Βάσος Καραγιώργης, πρώην διευθυντής του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη, και η δρ. Ουρανία Κουκά, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. ■ Τζων Μάνος: Οι Κρήτες της Αμερικής είμαστε αισιόδοξοι Για τη συνέχιση της πορείας της Παγκρητικής Ένωσης Αμερικής (ΠΕΑ), αλλά και τη βοήθεια που πρέπει να προσφέρουν οι ομογενείς μας στην Ελλάδα, μιλά στην «Ε.Δ.», ο νέος πρόεδρος της ομογενειακής οργάνωσης, που είναι μια από τις ισχυρότερες στις ΗΠΑ, με 85 σωματεία και περί τα 15.000 μέλη. της Διαμαντένιας Ριμπά Ο Τζων Μάνος (Ιωάννης Μανουκαράκης), δηλώνει ότι τα σχέδια μπορούν να υλοποιηθούν, αρκεί να υπάρχει πίστη σε αυτό που αναλαμβάνει κάποιος και διάθεση για συνεργασία από όλους. Και τότε, όπως λέει, οι προκλήσεις μπορούν να γίνουν ευκαιρίες. «Υπάρχουν δύο τρόποι να αντιμετωπίσει κανείς την κατάσταση- να δει το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο. Οι Κρήτες της Αμερικής είμαστε αισιόδοξοι και αναζητούμε, μέσα στην κρίση, ευκαιρίες για νέα δυναμικά ξεκινήματα», δηλώνει ο κ. Μάνος. «Η απάθεια και η απαισιοδοξία είναι οι χειρότεροι σύμβουλοι. Ως Αμερικανοί πολίτες έχουμε βιώσει σχετικές εμπειρίες και γνωρίζουμε ότι η οικονομία των ΗΠΑ θα επιδεινωθεί και πάλι. Ωστόσο, είμαστε σίγουροι ότι μετά τους κλυδωνισμούς η παγκόσμια οικονομία θα βρει νέα σημεία ισορροπίας και θα προκύψει πιο εξυγιασμένη και δίκαιη για τους πολίτες. Το μέλημά μας είναι το πώς θα συμπαρασταθούμε τώρα στην πατρίδα, να γίνει ξανά δυνατή. Χρειάζεται δράση και νέο όραμα, για ένα καλύτερο και δικαιότερο μέλλον για όλους», συμπληρώνει. Αυτός ήταν, άλλωστε και ο σκοπός του ταξιδιού του στην Κρήτη, όπου με την ευκαιρία του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών, είχε διαδοχικές συναντήσεις με τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ειρηναίο, με την ηγεσία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με Πρυτάνεις και Προέδρους Ανωτάτων Εκπαιδευτικών και Ερευνητικών Ιδρυμάτων. «Πρωταρχικός σκοπός του ταξιδιού ήταν το να διερευνήσουμε από κοινού με την ηγεσία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τους ακαδημαϊκούς του νησιού, τρόπους προβολής της Κρήτης στην αμερικανική αγορά ,ως ιδανικού τουριστικού προορισμού στη Μεσόγειο και ταυτοχρόνως των προϊόντων και υπηρεσιών της, ξεφεύγοντας από τα ‘στεγανά’ της ΕλληνοΑμερικανικής Κοινότητας. Θέλουμε όλοι να αισθανθούν ότι στην Αμερική ο ισχυρός σύμμαχος της Κρήτης είναι η Παγκρητική Ένωση», τονίζει ο κ. Μάνος. Έμφαση στη νέα γενιά Πρώτη προτεραιότητα του νέου προέδρου της ΠΕΑ είναι η Νεολαία. «Οι νέοι και οι νέες της Παγκρητικής Ένωσης, είναι γεμάτοι πάθος και αγάπη για 26 κάθε τι ελληνικό και κρητικό. Ήρθε η ώρα να τους δώσουμε πρωτοβουλίες στην ελληνοαμερικανή κοινότητα, να στηρίξουμε τις σπουδές τους, αλλά και την επαγγελματική τους ανέλιξη, για να αναδειχθούν οι αυριανοί ηγέτες μέσα στο αμερικανικό γίγνεσθαι», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μάνος. Με αυτό το σκεπτικό, η ΠΕΑ αναπτύσσει ένα νέο πρόγραμμα, το «Μentoring», αξιοποιώντας επιτυχημένους Κρητικούς σε όλους του τομείς της αμερικανικής ζωής, οι οποίοι θα συμβουλεύουν, θα καθοδηγούν και θα δίνουν την ευκαιρία σε νέους ομογενείς να εργάζονται κοντά τους. «Θα ήταν ευχής έργο στα προγράμματά μας αυτά να δινόταν η ευκαιρία να συμμετάσχει, αρχικά, ένας μικρός αριθμός Κρητικών, που σταδιακά θα αυξάνει», λέει ο κ. Μάνος. «Θα μπορούσαμε, επίσης, να συντονίσουμε τις δυνάμεις μας για την υποστήριξη και ενίσχυση προγραμμάτων ανταλλαγής φοιτητών, ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε περισσότερα Κρητικόπουλα να επισκεφθούν τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και σε Κρητικόπουλα της Αμερικής, σε Ελληνο-Αμερικανούς και Αμερικανούς, να έρθουν στην Κρήτη», προσθέτει. Μια από τις πρωτοβουλίες της Παγκρητικής είναι και η δημιουργία του ‘Μινωικού χωριού’ στο Ατσιπόπουλου, που η ΠΕΑ ευελπιστεί να γίνει μεγάλη και μακροπρόθεσμη επένδυση για το νησί. Ήδη, έχει ξεκινήσει η πώληση, με το σύστημα του time-sharing. Η ΠΕΑ εκδίδει και ένα μηνιαίο πολυσέλιδο περιοδικό, το «Κρήτη Magazine», το οποίο διανέμεται σε 3.500 νοικοκυριά, διαβάζεται από 12.000 αναγνώστες και ελκύει ολοένα και περισσότερους διαφημιστές, ενώ η ιστοσελίδα της οργάνωσης ανανεώνεται και εμπλουτίζεται διαρκώς. «Και τα δύο μπορούν να αξιοποιηθούν σε μια συντονισμένη εκστρατεία προβολής της Κρήτης, των υπηρεσιών και των προϊόντων της, του πολιτισμού μας, ευρύτερα, αναδεικνύοντάς την ως έναν από τους ιδανικότερους προορισμούς στη Μεσόγειο», επισημαίνει ο πρόεδρος της Παγκρητικής Ένωσης Αμερικής. ‘Η Κρητική Λέσχη, το δεύτερο σπίτι μας’ Στην Αμερική, ο Τζων Μάνος έφτασε στην τρυφερή ηλικία των επτά χρονών, μαζί με τους γονείς του, Γιώργο και Ελένη και την μόλις οκτώ μηνών αδελφούλα του, Δέσποινα. Από το Βιλανδρέδο Ρεθύμνου, βρέθηκαν στο Σικάγο, όπου τους περίμεναν συγγενείς και φίλοι. «Κυριολεκτικά φτάσαμε εκεί με μια βαλίτσα στο χέρι. Χρόνια δύσκολα. Κυριαρχούσε η αγωνία για την καθημερινή επιβίωση, αλλά και για τα παιδιά που έπρεπε να μείνουν κοντά στον Ελληνισμό, στην εκκλησία, να σπουδάσουν», θυμάται. «Δυσκολεύτηκαν πάρα πολύ τα πρώτα χρόνια οι γονείς μας, μη γνωρίζοντας και τη γλώσσα. Στο Σικάγο υπήρχε, βέβαια, η Κρητική Λέσχη, από το 1926, που ήταν για όλους μας το δεύτερο σπίτι μας. Εκεί, ένοιωσα τι σημαίνει να είσαι Κρητικός, έμαθα την αληθινή σημασία των λέξεων φιλότιμο και φιλοξενία. Εκεί έμαθα να χορεύω, να φτιάχνω κρασί, ρακί, εκεί πήρα τα πιο πολύτιμα μαθήματα της ζωής μου, που διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα μου σωστά και με έκαναν τον άντρα, τον σύζυγο και τον πατέρα που είμαι σήμερα», υπογραμμίζει ο κ. Μάνος. Η Κρητική Λέσχη ήταν τότε για τους Κρήτες απόδημους ο τόπος συνάντησης και επικοινωνίας με τούς άλλους Κρητικούς. Αντάλλασαν αναμνήσεις, μοιράζονταν τη νοσταλγία για τα χωριά τους και την αγάπη τους για το όμορφο και αγαπημένο νησί που άφησαν πίσω. Βοήθησαν ο ένας τον άλλον στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής. «Μας έλεγε ο πατέρας μου, που σήμερα δεν ζει πια, ότι θα μείνουμε μόνο για πέντε χρόνια και μετά θα πάμε πίσω στην Κρήτη μας. Αυτό ήταν το όνειρο όλων, που δυστυχώς δεν ευοδώθηκε. Και λέω δυστυχώς, γιατί όσο καλά και να είμαστε σήμερα, πάντα η Ελλάδα μας λείπει. Έτσι μας διδάξαν οι γονείς μας», λέει με συγκίνηση ο κ. Μάνος. Τα πρώτα χρόνια ένιωθαν το ρατσισμό, καθώς ήταν για τους υπόλοιπους Αμερικανούς τα «αουτσάιντερ». Σήμερα, όμως, τα παιδιά τους ξεχωρίζουν και αυτό δεν είναι τυχαίο. «Οι Έλληνες στην Αμερική- λέει- είμαστε από τις πρώτες φυλές, που κατάφεραν να σπουδάσουν τα παιδιά τους και αυτό είναι, Ο Τζων Μάνος με την οικογένειά του. πιστεύω, το μεγαλύτερο κατόρθωμα των πρώτων Ελλήνων μεταναστών». Ο ίδιος είναι απόφοιτος της Αρχιτεκτονική Σχολής του Πανεπιστημίου του Ιλινόι (Τεχνολογία Οικοδομών, Bachelor’s degree, 1984). Μετά την πρακτική εξάσκηση στον τομέα της Αρχιτεκτονικής, ασχολήθηκε με την ανοικοδόμηση κτηρίων. Την περίοδο εκείνη ίδρυσε με τη σύζυγό του Έλενα Κυριακού μια εταιρεία σχεδιασμού και κατασκευής στο Τένεσι, όπου παρέμεινε για οκτώ χρόνια. Πρόεδρος της Bank Financial από το 1998, του μεγαλύτερου στις ΗΠΑ Τραπεζικού Οργανισμού του Ιλινόι, με εξειδίκευση στις εμπορικές και κτηματομεσιτικές δανειοδοτήσεις, ο Τζων Μάνος δηλώνει παντού πως είναι υπερήφανος Κρητικός, με ρίζες γερές. Τώρα, όπως και όλοι οι ομογενείς, δηλώνει πως με χαρά βρίσκεται στη θέση των γονιών του. Φροντίζει κάθε χρόνο να έρχεται οικογενειακώς στην Ελλάδα, για να έχουν τα τρία του παιδιά συνεχή επαφή με τους συγγενείς, αλλά και την ελληνική πραγματικότητα. «Η χαρά μου είναι να βλέπω σήμερα την Πατρίσια, τον Γιώργο και την Ελένη να έχουν δεθεί τόσο πολύ με την Ελλάδα, με τον τόπο μας και υπερήφανοι να δηλώνουν Έλληνες, Κρητικοί. Παρ΄ όλο που η σύζυγος είναι από τη Νεμέα, όταν ερχόμαστε στην πατρίδα, πρώτη στάση για όλους μας είναι η Κρήτη, κάτι που επιθυμεί και η ίδια», θα μας πει γελώντας. Μεγαλώνοντας με τις ιστορίες του παππού Στην Ελλάδα, ο Τζων Μάνος ήρθε για πρώτη φορά επτά χρόνια μετά τη μετανάστευση της οικογένειας. «Ήρθα μόνος μου, το 1974, καθώς δεν επαρκούσαν τα χρήματα να ταξιδέψει όλη η οικογένεια. Ήμουν ήδη 14 ετών. Αυτή ήταν η επιθυμία των γονιών μου, το ήθελα και εγώ πολύ. Ήταν συγκινητικό να βρίσκομαι μετά από τόσα χρόνια στον τόπο, όπου γεννήθηκα. Οι εικόνες που είχα στο μυαλό μου, ενισχυμένες από τις ατέρμονες αφηγήσεις στο σπίτι, πήραν και πάλι χρώμα», σημειώνει. Η πιο έντονη ανάμνηση είναι αυτή του πατέρα της μητέρας του, ο οποίος έζησε στη Γιούτα των Ηνωμένων Πολιτειών από το 1911 έως το 1917. Με την έντονη προσωπικότητά του «μάγεψε» το νεαρό Γιάννη και τον έκανε υπερήφανο με τις ιστορίες που του διηγιόταν για την αντίσταση των Κρητών κατά των Γερμανών, στην οποία είχε λάβει ο ίδιος ενεργά μέρος. «Ο παππούς μου, Ευστάθιος Λουκογιωργάκης, από το Βιλανδρέδο Ρεθύμνου, ήταν ένας από τους συνεργάτες της ομάδας των ριψοκίνδυνων Κρητικών, που απήγαγαν στις 26 Απριλίου του 1944 τον υποστράτηγο Κράιπε. Ο ίδιος είχε λάβει μέρος και στη Μάχη της Κρήτης και αυτό με κάνει ιδιαίτερα υπερήφανο», λέει ο κ. Μάνος. «Πρέπει να γνωρίζουμε την ιστορία μας και να τη διδάσκουμε στα παιδιά μας, να ξέρουν τι έχουν κάνει οι Έλληνες για την ελευθερία και πώς έγιναν παράδειγμα παγκοσμίως για την παλικαριά τους», καταλήγει. ■ 27 Καποέιρα Κάμπινγκ στη Σαμοθράκη Σπύρος Μαυρίδης. Ο λοένα και μεγαλύτερη απήχηση έχει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα η Καποέιρα, ένα πλέγμα ρυθμού, χορού, πολεμικής τέχνης, μουσικής, τελετουργικών (rituals), με ρίζες στην Αφρική. Στους φανατικούς της Τέχνης αυτής συμπεριλαμβάνονται και ομογενείς, όπως ο γεννημένος στη Γερμανία Σπύρος Μαυρίδης, ο οποίος διοργανώνει τα τελευταία χρόνια, στη Σαμοθράκη, το Καποέιρα Κάμπινγκ- φέτος (4-8 Αυγούστου)- με συμμετοχές σχολών από τη Γερμανία, το Βέλγιο και διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Υπεύθυνος πωλήσεων σε έναν από τους μεγαλύτερους μουσικούς οίκους στην Ευρώπη, το Music Store Profesional, στην Κολωνία, ο Σπύρος ήρθε κοντά στην Καποέιρα, όταν παρακολούθησε τυχαία σόου δρόμου (Street Show), από μια ομάδα Βραζιλιάνων στο κέντρο της πόλης, όπου ζει κι εργάζεται, μπροστά στον καθεδρικό ναό. «Ήταν μια από τις πιο αισθητικές και όμορφες πολεμικές Τέχνες που είχα δει ποτέ και κυριολεκτικά ‘κόλλησα’», επισημαίνει ο 37χρονος Σπύρος. «Γρήγορα κατανόησα ότι, όσο ψάχνεις και ασχολείσαι με την Τέχνη αυτή, όλο και κάτι καινούργιο ανακαλύπτεις. Η Καποέιρα, που παίζεται σε κύκλο, σύμβολο αν θέλετε του μικρόκοσμου της κοινωνίας μας, είναι μια άφθονη πηγή δημιουργικότητας, μια αρχή χωρίς τέλος, όπως έχει πει ο Μέστρε Παστίνια», προσθέτει. Από την Αφρική και τη Ν. Αμερική Η Καποέιρα, όπως μας λέει ο ομογενής λάτρης της, ξεκίνησε πριν από περίπου 500 χρόνια, με την αρχή της δουλείας και τη μεταφορά σκλάβων από την Αφρική στη Νότια Αμερική. Μέχρι τη δεκαετία του ‘30 παιζόταν μόνο σε δρόμους και στα γκέτο της Βραζιλίας, από σκλάβους και άτομα, που ήταν κατά της δουλείας και του συστήματος, γενικότερα. Μετά το ΄30, ο Μέστρε (δάσκαλος) Μπίμπα (Bimba) και αργότερα ο Μέστρε Παστήνια (Pastinha), κι ενώ ήταν ακόμη απαγορευμένη, άνοιξαν τις πρώτες σχολές στην Μπάια (Bahia), στη βόρεια Βραζιλία. Λίγο αργότερα η Καποέιρα νομιμοποιήθηκε. «Μεγάλη αίγλη γνώρισε στη Βραζιλία τις δεκαετίες του ΄50 και του ΄60. Σε όλο τον κόσμο άρχισε να εξαπλώνεται από τα τέλη του ΄70, ξεκινώντας από βόρεια Αμερική και λίγο αργότερα στην Ευρώπη. Τώρα, εξασκείται σε όλη την υφήλιο», λέει ο Σπύρος Μαυρίδης, επισημαίνοντας ότι η Καποέιρα είναι μια από τις ποιο ανερχόμενες πολεμικές Τέχνες. «Εξαπλώνεται, στις μέρες μας, με αρκετά γρήγορους ρυθμούς, καθώς συνδυάζει και ενώνει διάφορες Τέχνες. Το φάσμα σε ηλικίες και ομάδες που συγκινεί είναι πολύ μεγάλο, από 15 μέχρι και 40 ετών. Όλοι αυτοί μπορούν να βρουν στην Καποέιρα κάτι που 28 τους αρέσει, από ακροβατικά, χορό, μάχη, γυμναστική, σωματική διάπλαση, μέχρι κατανόηση και εκμάθηση μουσικής, ρυθμού, τραγουδιού και ιστορίας της αφρο-βραζιλιάνικης κουλτούρας», επισημαίνει. Γιατί η Σαμοθράκη Αφορμή για την επιλογή της Σαμοθράκης για το Καποέιρα Κάμπινγκ, που άρχισε τελείως περιστασιακά, ήταν ένας φίλος του Σπύρου από το νησί, ο οποίος γνώρισε το Lua Rasta, έναν από τους μεγαλύτερους της εποχής Μέστρε της Καποέιρα. «Το πρώτο Καποέιρα Κάμπινγκ το διοργανώσαμε το 2007, έχοντας κοντά μας τον Μέστρε Λούα Ράστα (Lua Rasta), ο οποίος βρισκόταν σε περιοδεία στην Ευρώπη. Η συμμετοχή τον πρώτο χρόνο ήταν γύρω στα 35 άτομα, μια μεγάλη παρέα δηλαδή. Η Σαμοθράκη αποδείχτηκε, τελικά, ένα τέλειο μέρος για αυτή την ιδέα. O ίδιος ο Λούα Ράστα έμεινε άφωνος από την ομορφιά και την ενέργεια του νησιού. Κάτι που νιώσαμε και όλοι εμείς από τις προπονήσεις διπλά στη θάλασσα, τη φιλοσοφία της Καποέιρα, τα μαθήματα μουσικής στους καταρράκτες του βουνού... Κανείς δεν φανταζόταν ότι θα ζούσαμε μια τέτοια εμπειρία. Ο ίδιος ο Λούα Ράστα πρότεινε να έρθει πάλι την επόμενη χρονιά, εάν το οργανώναμε ξανά και έτσι έγινε. Την τρίτη χρονιά ο Λούα Ράστα δεν μπόρεσε να έρθει στην Ευρώπη, αλλά διαδίδοντας την εμπειρία του για τη Σαμοθράκη, άρχισε αυτή να γίνεται γνωστή. Έτσι μπόρεσα να πείσω τον Μέστρε Καμαλέαο (Camaleao) και άλλους δυο δασκάλους», μας εξηγεί ο 37χρονος Σπύρος. Για το πώς προλαβαίνει να συνδυάζει την επαγγελματική του ενασχόληση με τη μεγάλη του αυτή αγάπη, ο Σπύρος δηλώνει ότι δεν ξεχωρίζει την Καποέιρα από τη δουλειά, τα ταξίδια, τη βραδινή έξοδο, τις διακοπές. «Η Καποέιρα είναι για μένα το παν, από τη στιγμή που θα ξυπνήσω μέχρι που θα πέσω για ύπνο. Έχει γίνει, πλέον, φιλοσοφία ζωής. Δύο με τέσσερεις φόρες την εβδομάδα, μετά τη δουλειά, πηγαίνω για προπόνηση είτε στη σχολή, είτε μόνος. Από το 2008, κάθε μήνα παίρνω μέρος σε σεμινάρια Καποέιρα, διάρκειας τριών ημερών, σε κάποια ευρωπαϊκή πόλη. Χωρίς τη δουλειά, βέβαια, η οποία μου δίνει την ανάλογη οικονομική δυνατότητα, δεν θα μπορούσα να ακολουθήσω και να εμβαθύνω σε αυτή τη μαγευτική Τέχνη, η οποία είναι και φυσική άμυνα κατά του στρες και της ρουτίνας», μας εξομολογείται. Εξαπλώνεται στην Ελλάδα Στη Γερμανία, και ευρύτερα στο εξωτερικό, η Καποέιρα, είναι περισσότερο γνωστή. Ο Σπύρος Μαυρίδης θυμάται ότι στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, όταν πρωτοήρθε στην Ελλάδα, ως Καποεϊρίστας, υπήρχε μόνο μια σχολή, στην Αθήνα. «Αυτή τη στιγμή πρέπει να υπάρχουν πάνω από δέκα. Σήμερα, η Καποέιρα έχει εξαπλωθεί στη Ελλάδα, υπάρχουν σχολές από Αλεξανδρούπολη μέχρι την Κρήτη, στα Ιωάννινα, το Βόλο, την Πάτρα, τη Ρόδο», επισημαίνει. Στην Ευρώπη, η Καποέιρα άρχισε να εξαπλώνεται από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80 και σήμερα οι λάτρεις της Τέχνης αυτής έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν, κάθε Σαββατοκύριακο, κάποιο σεμινάριο στην Αγγλία, τη Γαλλία, την Πορτογαλία κ.ά. Ενδεικτικά για τη Γερμανία, ο Σπύρος αναφέρει ότι ήδη πολλά γερμανικά σχολεία προσφέρουν μαθήματα Καποέιρα, ως εναλλακτική λύση, στο μάθημα της φυσικής αγωγής. Το ίδιο γίνεται και σε κάποια σχολεία στη Γαλλία. «Παραδίδονται μαθήματα Καποέιρα ως ‘social project’ (κοινωνικό πρόγραμμα) στα γκέτο των μεγάλων πόλεων, που χρηματοδοτούνται από τις τοπικές Αρχές. Κάτι τέτοιο δεν έχω ακούσει να γίνεται στην Ελλάδα -μέχρι σήμερα τουλάχιστον- αλλά πιστεύω ότι εάν συνεχιστεί να εξαπλώνεται με αυτούς τους ρυθμούς (η Καποέιρα), θα είναι η φυσική εξέλιξη και εδώ. Το εύχομαι ολόψυχα», καταλήγει ο Σπύρος Μαυρίδης. Δ.Ρ. ■ Εξαγωγές στις ΗΠΑ Αμπελόφυλλα από την κυρία Μαριάννα Η γιαγιά της κυρίας Μαριάννας ήταν Αρμένισσα και ξακουστή μαγείρισσα. Είχε εστιατόριο στην Απολλωνία και όλοι οι ταξιδιώτες στο δρόμο από τη Θεσσαλονίκη για την Τουρκία- γνωστοί στρατιωτικοί και πολιτικοί- μόλις μύριζαν τις μυρωδιές από το φαγητό που έφτιαχνε, αποφάσιζαν να κάνουν μια στάση για να γευτούν τις νοστιμιές της. της Πέπυς Γιούλτση Η ίδια πάντα έλεγε στην εγγονή της: «ψάξε να βρεις το καλό αμπε- λόφυλλο». Έτσι κι εκείνη, όταν άρχισε να μαγειρεύει, έψαχνε καλά στους τενεκέδες που έρχονταν από την Κρήτη. Δεν έβρισκε, όμως, πάντα αυτό που ήθελε και έτσι άρχισε να φτιάχνει για τον εαυτό της και τις φίλες της, τα δικά της βάζα με αμπελόφυλλα. Μετά τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, η τιμή του σταφυλιού έπεσε και πολλοί παραγωγοί έσπευσαν να αλλάξουν καλλιέργειες. Εξαίρεση ήταν η οικογένεια της κ. Μαριάννας, η οικογένεια Καζάκη, που μέχρι τότε εξήγαγε σταφύλια στη Γερμανία σε πολύ καλές τιμές. Παρά τις εξελίξεις, αποφάσισαν όλοι να επιμείνουν στην αμπελοκαλλιέργεια, αυτή τη φορά όμως για να παράγουν αμπελόφυλλα, ιδανικά για ντολμαδάκια κι άλλα εδέσματα. Μάλιστα, η ζήτηση για τα αμπελόφυλλα που παρήγαγαν ήταν μεγάλη, καθώς η ποιότητά τους αναγνωρίστηκε γρήγορα, όχι μόνο από τις φίλες της κ. Μαριάννας, αλλά και απ’ όσους τα δοκίμαζαν. Από τα 500 βαζάκια στις αρχές της δεκαετίας του 90, σιγά-σιγά το προϊόν έγινε βιολογικό, κατέκτησε την τοπική αγορά και γρήγορα βρέθηκε σε περίοπτη θέση στα ντελικατέσεν όλης της Ελλάδας, της Ευρώπης, ακόμη και των πιο δύσκολων αγορών της Αμερικής. «Το μυστικό είναι η καλή ποιότητα» λέει ο Πάγκαλος Καζάκης, γιος της κυρίας Μαριάννας, επιτυχημένος παραγωγός του Αμπελουργικού Οίκου 29 Καζάκη και πρόεδρος της Ένωσης Αγροτών Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας. Το παράδειγμά του επιβεβαιώνει περίτρανα ότι, μπορεί κάποιος να πετύχει, ακόμη και σε δύσκολους καιρούς, σε πείσμα όσων είχαν πει πριν μερικά χρόνια: «πού πάτε με τ’ αμπελόφυλλα…;». Στην αγορά των delicatessen Το ταλέντο και το επιχειρηματικό δαιμόνιο της κυρίας Μαριάννας, σε συνδυασμό με την επιμονή των παιδιών της για ποιοτικό προϊόν, οδήγησε γρήγορα στην παραγωγή μιας ευρείας γκάμας προϊόντων, που έλαβε τις απαραίτητες πιστοποιήσεις και περιλαμβάνει καταψυγμένα ντολμαδάκια σε τάπερ, αμπελόφυλλα, αμπελοκορφές τουρσί, ξύδι, πετιμέζι, ρετζέλια, νωπό σταφύλι, γλυκό κουταλιού σταφίδα, μαρμελάδες, ακόμη και καταψυγμένες χειροποίητες χωριάτικες πίτες, που σε λίγο καιρό θα είναι αποκλειστικά βιολογικές. Πόσο δύσκολο είναι, όμως, να προωθήσει ένας παραγωγός το προϊόν του στα σούπερ μάρκετ; Ο κ. Καζάκης απαντά ότι είναι πράγματι κάπως δύσκολο, όμως το ζητούμενο δεν είναι να προωθηθεί ένα προϊόν σε μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων, αλλά σε πολύ καλά παντοπωλεία και καταστήματα ντελικατέσεν, που αναγνωρίζουν αμέσως την ποιότητα. «Το θέμα είναι να φτάσει το τρόφιμο στο στόμα του καταναλωτή. Μόλις εκείνος το δοκιμάσει, θα καταλάβει ότι είναι ποιοτικό και μετά θα το αναζητά σταθερά», τονίζει και προσθέτει ότι ο δρόμος είναι ο ίδιος και για τις αγορές του εξωτερικού, εφόσον υπάρχουν οι απαραίτητες πιστοποιήσεις. «Μέσω μιας εταιρείας που βρίσκεται στην Ελλάδα και εξάγει ελληνικά προϊόντα, θα στείλουμε κι εμείς φέτος 40.000 μικρά βαζάκια αμπελόφυλλα στην αγορά της Αμερικής. Κάτι αντίστοιχο είχαμε κάνει και στο παρελθόν, με μια άλλη εταιρεία. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι το 90% της παραγωγής που εμπορεύονται οι εταιρείες αυτές, φεύγουν στο εξωτερικό», αναφέρει. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, ο κ. Καζάκης απευθύνεται και σε όλους εκείνους που αναρωτιούνται, αν υπάρχουν προοπτικές για να ακολουθήσουν τη δική του διαδρομή. «Αυτό που συμβουλεύουμε σε όλους είναι να κάνουν μια δουλειά επειδή την αγαπάνε και πιστεύουν ότι έχει μέλλον. Να μην ασχολούνται με κάτι ευκαιριακά ή επειδή επιδοτείται. Μια δουλειά που στηρίζεται με ‘δεκανίκια’, αργά ή γρήγορα θα σταματήσει», τονίζει και δεν παραλείπει να προσθέσει πως χρειάζεται υπομονή και επιμονή. «Άλλωστε, ο ήλιος βγαίνει για όλους, όπως λένε οι πρόγονοί μας. Όλοι μπορούν να ασχοληθούν με τη γη και το χώμα το ελληνικό. Αυτός ο τόπος δεν θα αφήσει κανέναν, ο οποίος πραγματικά θα θελήσει και θα μοχθήσει για κάτι, να μείνει ανικανοποίητος», αναφέρει χαρακτηριστικά. Την τάση όλο και περισσότερων ανθρώπων να επιστρέφουν στη φύση επιβεβαιώνει και ο Ευάγγελος Βέργος, γεωπόνος, διευθυντής της Έρευνας και της Εκπαίδευσης Ενηλίκων στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή. «Ήρθαν φέτος γιατροί, δικηγόροι, πολιτικοί επιστήμονες, οι οποίοι έμαθαν να κάνουν τυρί. Του χρόνου θα μάθουν να κάνουν και μπύρα. Υπάρχουν εκείνοι που έρχονται για χόμπι ή αναζητώντας πραγματικές ευκαιρίες απασχόλησης», σημειώνει. Μιλώντας, εξάλλου, για τους παραγωγούς που αποφάσισαν να αφοσιωθούν στη γη, αναφέρεται στον κ. Καζάκη αλλά και σε πολλούς άλλους που ασχολούνται με τα βιολογικά προϊόντα σε όλη την Ελλάδα και υπογραμμίζει: «Όλα μπορούν να γίνουν, αρκεί να θέλει κανείς να δουλέψει, αρκεί να αφοσιωθεί σ’ αυτό και να έχει συνείδηση του τι επιδιώκει. Καλώς ή κακώς έχουμε συνηθίσει να θέλουμε να κάνουμε όλα τα χρήματα της ζωής μας σ’ ένα ή δύο βράδια. Η αγορά των αγροτικών προϊόντων έχει ανοίξει, είναι πλέον παγκόσμια και διεθνοποιημένη. Δεν μπορούμε να λειτουργούμε τοπικά». Δίνοντας τέλος το «μότο» για το μέλλον της χώρας μας, σημειώνει: «Αν η Ελλάδα βγει από την κρίση, θα βγει μέσω της γεωργίας και του αγροδιατροφικού τομέα. Εύχομαι αυτό ο καθένας να το εκμεταλλευτεί και να το κάνει πράξη. Δεν πρέπει να περιμένουμε τίποτα από πουθενά, αλλά να εκμεταλλευτούμε τους καλούς πόρους που έχουμε και να μην τους καταστρέψουμε, ώστε να είναι διαθέσιμοι και για τις επόμενες γενιές». ■ Η συμπαραγωγή της ΕΡΤ ‘Μέγας Αλέξανδρος’ στο Μουσείο του Λούβρου Το ντοκιμαντέρ ‘Μέγας Αλέξανδρος’, συμπαραγωγής ΕΡΤ, με θέμα τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τη συμβολή του στη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού από τη Μακεδονία μέχρι την Ινδία, προβάλλεται στην έκθεση ‘Στο βασίλειο του Μεγάλου Αλεξάνδρου - Η Αρχαία Μακεδονία’, που φιλοξενείται από τις 3 Οκτωβρίου 2011 έως τις 3 Ιανουαρίου 2012 στο Μουσείο του Λούβρου. Το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Bernard George. Ο «Μέγας Αλέξανδρος» είναι μια συμπαραγωγή της ΕΡΤ, του Μουσείου του Λούβρου, του Γαλλικού Κέντρου Κινηματογράφου και του τηλεοπτικού καναλιού ΑRTE, ενώ η παραγωγή είναι της εταιρείας «Les Films du Tambour de Soie». Η μεγάλη και εντυπωσιακή έκθεση «Στο βασίλειο του Μεγάλου Αλεξάνδρου - Η Αρχαία Μακεδονία» είναι μια διακρατική πολιτιστική διοργάνωση μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας και έχει ως στόχο την ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και ιδιαίτερα του μακεδονικού πολιτισμού. Αφετηρία και επίκεντρο της ταινίας είναι η Μακεδονία. Η ταινία προσφέρει ένα ταξίδι στους τόπους που γαλούχησαν τον Αλέξανδρο. Συντηρητές και αρχαιολόγοι μιλούν για την εμβέλεια των ανακαλύψεων τους αναλύοντας το υλικό και πολιτισμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε ο Αλέξανδρος: Το τεράστιο ανάκτορο της Πέλλας όπου γεννήθηκε ο Αλέξανδρος. Τα Στάγειρα, γενέτειρα του δασκάλου του, του Αριστοτέλη ο οποίος δίδαξε την τέχνη της Λογικής και ενίσχυσε την αγάπη του για τον Πολιτισμό. Ο αρχαιολογικός χώρος της Βεργίνας, οι αρχαίες Αιγές, πρώτη πρωτεύουσα του βασιλείου της Μακεδονίας όπου ήρθε στο φως ο τάφος του βασιλιά Φίλιππου του Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.. Το Δίον, μία από τις τρεις πολιτείες όπου έκανε θυσία πριν την εκστρατεία του και διέταξε την κατασκευή ενός μεγαλοπρεπούς ναού αφιερωμένου στον Δία. 30 Τα Λευκάδια με τον θαυμάσιο τάφο των Ανθεμίων, η Αμφίπολις όπου η αρχαιολογική σκαπάνη φέρνει στο φως ένα καινούριο αρχαιολογικό χώρο και τέλος το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης που φιλοξενεί μερικά από τα πιο όμορφα «ίχνη» (κοσμήματα, χειροτεχνήματα) της εποχής. Η εκστρατεία του Αλέξανρου Παράλληλα, με αυτές τις αφηγήσεις, η δραματοποιημένη φωνή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπως τη φαντάστηκε ο συγγραφέας Laurent Gaude - βραβείο Goncourt 2004, στο θεατρικό του έργο «Ο Μπλε Τίγρης του Ευφράτη» - μας μεταφέρει τα πιο διάσημα επεισόδια του έπους του: τη συνάντηση με τον Βουκεφάλα, τη δολοφονία του πατέρα του, Φίλιππου του Β΄, τις μάχες στα Γαυγάμηλα και τον Υδάσπη ποταμό, και το θάνατό του στη Βαβυλώνα. Από το ουτοπικό του όνειρο για έναν ενωμένο κόσμο υπό τη δόξα του, ο Αλέξανδρος μας αφήνει μία διόλου ευκαταφρόνητη κληρονομιά. Με την ευκαιρία της μεγάλης έκθεσης με τίτλο «Στο βασίλειο του Μεγάλου Αλεξάνδρου - Η αρχαία Μακεδονία» που φιλοξενεί το Μουσείο του Λούβρου, η ταινία αναδεικνύει μέσα από μία νέα οπτική τα ίχνη του υλικού και καλλιτεχνικού πολιτισμού του βασιλείου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Φωνή και εικονογραφία συμμετέχουν στη φανταστική αναδημιουργία της ιστορίας και του κύριου πρωταγωνιστή της. ■ Ιστορικό ντοκουμέντο ‘Οι επιστολές της βασίλισσας Αμαλίας στον πατέρα της’ σε Ο νέα δίτομη έκδοση του Κώστα Μαρδά ι επιστολές περιλαμβάνονται στο δίτομο έργο «Ανέκδοτες επιστο- ‘Αγαπημένε, καλέ, γλυκέ, αγγελικέ μου πατερούλη’. Έτσι ξεκινά μία κόρη της επιστολές της στον πατέρα της. Μόνο που η κόρη, είναι η νεαρή βασίλισσα της Ελλάδας Αμαλία, σύζυγος του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα. Και πατέρας, ο Παύλος Φρειδερίκος Αύγουστος, μέγας δούκας του Ολδεμβούργου της Γερμανίας. λές της βασίλισσας στον πατέρα της, 1836-1853», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Εστία, με επιμέλεια και μετάφραση του ζεύγους Βάνα και Μιχαέλ Μπουσέ οι οποίοι ασχολούνται με την έρευνα των γερμανικών αρχείων. Ο πρώτος τόμος αριθμεί 890 σελίδες και ο δεύτερος 888. Σύνολο 1.778 σελίδες. Η πρώτη επιστολή γραμμένη από μια γυναίκα 18 χρονών που ερχόταν για πρώτη φορά στην Ελλάδα και η τελευταία όταν ήταν 34. Η πρώτη, από ένα ευγενικό κοριτσόπουλο που έχασε τη μητέρα της σε ηλικία 2 ετών, μορφωμένη και θρησκευόμενη. Και η τελευταία, από μια εξουσιάστρια που είχε αρχίσει να αναμειγνύεται στις κυβερνητικές υποθέσεις, πιστή στο μεσαιωνικό δόγμα ότι η μοναρχία πηγάζει από το Θεό, ο οποίος δεν σφάλει ποτέ - όπως και ο βασιλιάς. Βέβαια, οι επιστολές, που φυλάσσονταν στο κρατικό αρχείο της πόλης, γραμμένες στη γερμανική γλώσσα, αποτελούν ανεκτίμητη ιστορική πηγή για πρόσωπα και γεγονότα της ταραγμένης μετά-επαναστατικής περιόδου. Μιας εποχής σημαδεμένης από ιδεολογικές και ατομικές συγκρούσεις σε ένα λιλιπούτειο κράτος, με σχεδόν φεουδαρχικές δομές, το οποίο εκλήθησαν να εκσυγχρονίσουν αυταρχικά οι βαυαροί. Γράμματα με συναρπαστικές περιγραφές, ανθρώπινες εξομολογήσεις, εξουσιαστικές αναλύσεις, αφελείς τοποθετήσεις, πονηρές επισημάνσεις, παιδιάστικες αιτιάσεις, αυθόρμητες αναφορές, οξυδερκείς παρατηρήσεις, αλαζονικές απαιτήσεις, ωραιοπαθείς αναφορές. Με το ανάλογο μείγμα σνομπ και θαυμασμού. Η κόρη του Μπότσαρη Παρακάμπτοντας τη βασιλική θεώρηση του κόσμου, ο αναγνώστης μπορεί να μείνει στην ιστορική διάσταση της γραφής, διαβάζοντας τα κείμενα ως ντοκουμέντα εποχής. Η επανάσταση της 3ης του Σεπτέμβρη, οι επεμβάσεις των ξένων δυνάμεων, οι ευρωπαϊκές επαναστάσεις του 1848, η ανέγερση των ανακτόρων σε μια Αθήνα τσοπάνηδων και ληστών, η δημιουργία του Εθνικού Κήπου, οι ομορφιές του Αττικού τοπίου, οι ιππικές εξορμήσεις του βασιλικού ζεύγους στην Πελοπόννησο, οι διανυκτερεύσεις στα χωριά, τα σχόλια για τους ήρωες του αγώνα, τα κουτσομπολιά για τους καλεσμένους στους χορούς του παλατιού, ζωντανεύουν μέσα από τα γαλάζια γράμματα. Μαζί και οι ζηλοτυπίες, οι καχυποψίες, τα πάθη, οι μικροκακίες και, πάνω από όλα, η απέχθεια για τον επαναστάτη λαό - όλα όσα τέλος πάντων συνιστούν τα βάθη μιας ψυχής που θεωρεί ότι είναι προορισμένη θεόθεν να ασκεί εξουσία. Γράμματα μέσα από τα οποία ξεπηδούν οι αντιλήψεις μιας κόρης ηγεμόνα που γράφει στον μπαμπά απαραιτήτως στο χρωματιστό χαρτί βασιλικής αλληλογραφίας. Ιδού ένα ελάχιστο απάνθισμα: «Όταν ήμουν ακόμη στο Ναύπλιο διάλεξα μια Ελληνίδα κυρία της Τιμής, τη μικρότερη κόρη του περίφημου Μάρκου Μπότσαρη. Μια κοπελίτσα δεκαέξι χρονών, πολύ όμορφη, μια ξανθούλα, σπάνιο στην Ελλάδα. Η μητέρα της θα προτιμούσε να είχα διαλέξει τη μεγαλύτερη κόρη της που την επαινούσε γιατί ήξερε γαλλικά. Αυτή όμως είναι 20 χρονών και στην Ελλάδα θεωρείται μεγάλη ηλικία για μια κοπέλα. Μου ήταν όμως αδύνατον να αποφασίσω να τη πάρω, γιατί μου έδωσε την εντύπωση ότι κάνει την έξυπνη». «Σήμερα μας επισκέφθηκε ο γέρο Μαυρομιχάλης, ο άλλοτε μπέης της Μάνης και τώρα αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ένας μεγαλοπρεπής γέροντας, δυνατό μυαλό και πολύ ζωντανός, πολύ ειλικρινής και πολύ πιστός στο βασιλιά. Ο καημένος ήταν πολύ άτυχος γιατί έχασε έναν γιό του στον πόλεμο και ο άλλος εκτελέστηκε, επειδή συμμετείχε στη δολοφονία του Καποδίστρια». «Ζούμε πάρα πολύ, ίσως υπερβολικά, ήσυχα. Ο βασιλιάς εργάζεται φοβερά πολύ, χτες μέχρι τις 8 το βράδυ. Τρώμε δηλαδή τώρα στις 7-8 για μεσημέρι. Το ότι το παλάτι δεν θα είναι έτοιμο ούτε μετά από πολλά χρόνια, είναι πολύ δυσάρεστο. Για μερικά χρόνια η τωρινή μας κατοικία είναι ανεκτή, για περισσότερο όμως όχι. Εσάς, σε σύγκριση με μας, η κατοικία σας είναι θεϊκή». Και τα γράμματα καταλήγουν με το «η κόρη σου που θα σε αγαπά αιώνια». ■ 31 Παγκόσμια πρωτιά από Ελληνες ερευνητές στη μάχη κατά του καρκίνου Χάρη σε μια νέα τεχνική που κάνει τα καρκινικά κύτταρα να λάμπουν και να ξεχωρίζουν από τα υγιή, κατέστη δυνατή για πρώτη φορά η χειρουργική αφαίρεση με μεγάλη ακρίβεια καρκινικών κυττάρων από ωοθήκες, τα οποία σε άλλη περίπτωση θα είχαν μείνει απαρατήρητα και δεν θα είχαν αφαιρεθεί κατά την επέμβαση, οδηγώντας πιθανώς σε επανεμφάνιση του καρκίνου μετά από ένα χρονικό διάστημα. ιστούς να λάμπουν πλέον υπό το φως μιας ειδικής κάμερας. Αυτό επιτρέπει στους χειρουργούς να ξεχωρίζουν με ακρίβεια, σε πραγματικό χρόνο την ώρα της επέμβασης, τα καρκινικά από τα γύρω υγιή κύτταρα. Οι γιατροί, με τη νέα μέθοδο, βρήκαν κατά μέσο όρο 34 όγκους σε κάθε ασθενή έναντι μόλις επτά με τις υπάρχουσες έως τώρα τεχνικές. Άλμα προόδου Από όλους τους γυναικολογικούς καρκίνους (κολπικό, μήτρας, ωοθηκών), ο τελευταίος προκαλεί τους περισσότερους θανάτους, καθώς είναι και ο πιο δύσκολος στον εντοπισμό του. Η αφαίρεση όσο το δυνατό μεγαλύτερου μέρους του καρκινικού ιστού είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας μετά την επέμβαση, ώστε να σκοτωθούν όλα τα εναπομένοντα καρκινικά κύτταρα. Για «πραγματικό άλμα προόδου στην χειρουργική απεικόνιση» έκανε λόγο ο Ντζιαχρήστος και πρόσθεσε ότι «μέχρι τώρα έπρεπε να βασιστούμε μόνο στο ανθρώπινο μάτι για να εντοπίσουμε τον καρκινογόνο ιστό ή σε μη εξειδικευμένες χρωστικές ουσίες που χρωμάτιχαν τόσο τα επιμέρους καρκινικά κύτταρα όσο και τον (υγιή) αγγειακό ιστό. Τώρα πια ακολουθούμε ακριβείς μοριακές ενδείξεις και όχι απλώς την φυσιολογία. Αυτό παρέχει μεγαλύτερη ακρίβεια και βεβαιότητα στους γιατρούς για να αφαιρέσουν τα καρκινικά κύτταρα στο χειρουργείο σε πραγματικό χρόνο». Στην πρώτη τους κλινική δοκιμή (που περιλάμβανε δέκα επεμβάσεις σε γυναίκες ηλικίας 41-76 ετών), οι γιατροί κατάφεραν να αφαιρέσουν όγκους μικρότερους από ένα χιλιοστό σε μέγεθος, δηλαδή περίπου 30 φορές μικρότερο σε σχέση με τους μικρότερους όγκους που μπορεί να εντοπίσει η συμβατική χειρουργική τεχνική. Σύμφωνα μάλιστα με τον Ντζιαχρήστο, η τεχνική θα μπορούσε να εντοπίσει καρκινογόνο ιστό πολύ μικρότερο, μέχρι και 50 μικρόμετρα (εκατομμυριοστά του μέτρου). Νέες κλινικές δοκιμές του Παύλου Δρακόπουλου Η νέα μέθοδος, με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής Βασίλη Ντζιαχρήστο, επικεφαλής του Ινστιτούτου Βιολογικής και Ιατρικής Απεικόνισης του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου και του Κέντρου Χέλμχολτς στη Γερμανία, ανοίγει το δρόμο για πιο αποτελεσματικές αφαιρέσεις καρκινικών ιστών και για το καλύτερο «καθάρισμα» ενός ασθενούς από τον καρκίνο. Οι ερευνητές παρουσίασαν την μελέτη τους στο ιατρικό περιοδικό «Nature Medicine», σύμφωνα με το «Nature», τη βρετανική «Γκάρντιαν» και το «New Scientist». Από ελληνικής πλευράς, συμμετείχαν επίσης οι Γιώργος Θέμελης και Αθανάσιος Σαραντόπουλος (και οι δύο συνεργάτες του Ντζιαχρήστου στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου), ενώ σημαντική υπήρξε η συμβολή του καθηγητή και χειρούργου Γκούιτζεν βαν Νταμ του ολλανδικού πανεπιστημίου του Γκρένιγκεν και του καθηγητή χημείας Φίλιπ Λόου του αμερικανικού πανεπιστημίου Περντιού. Οι ερευνητές χορήγησαν ενδοφλέβια στους ασθενείς μια ειδική ουσία (σχετική με το φυλλικό οξύ) και κατάφεραν να προσδέσουν στα καρκινικά κύτταρα ένα μόριο της φθορίζουσας ουσίας, κάνοντας τους καρκινικούς 32 Οι μέχρι τώρα απεικονιστικές τεχνικές (ακτίνες Χ, μαγνητική τομογραφία, υπολογιστική τομογραφία, υπέρηχοι κ.α.) βοηθούν τους γιατρούς να υπολογίσουν το μέγεθος ενός όγκου και την θέση του στο σώμα, όμως δεν μπορούν να διακρίνουν με ακρίβεια ένα καρκινικό κύτταρο από ένα υγιές, γεγονός που περιορίζει την αποτελεσματικότητα της χειρουργικής επέμβασης. Η νέα τεχνική μοριακής απεικόνισης, που αρχικά δοκιμάστηκε σε ποντίκια και τώρα για πρώτη φορά δοκιμάστηκε σε ανθρώπους, φαίνεται πια να ξεπερνά αυτή τη δυσκολία. Σε αυτό το δοκιμαστικό στάδιο, σύμφωνα με τον Ντζιαχρήστο, απλώς επιβεβαιώθηκε ότι η τεχνική «δουλεύει» στους ασθενείς, αν και στην πορεία θα πρέπει να βελτιωθεί κι άλλο, ώστε να διασφαλιστεί ότι σε όλους τους καρκινοπαθείς θα λάμπουν τα κύτταρά τους. Το επόμενο βήμα επίσης θα είναι να εξακριβωθεί ότι όντως η τεχνική βελτιώνει την κατάσταση της υγείας των ασθενών μετά την χειρουργική επέμβαση και αυτό απαιτεί μια νέα μεγάλη κλινική δοκιμή σε τυχαίο δείγμα. Ο Βασίλης Ντζιαχρήστος αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Χάρβαρντ στις ΗΠΑ, όπου ειδικεύτηκε στην τεχνολογία της ιατρικής απεικόνισης, πριν μετακινηθεί στη Γερμανία. ■ Πρωτεία στην Ολυμπιάδα Αστρονομίας για την ελληνική αποστολή Με δύο χάλκινα μετάλλια και τρεις τιμητικές διακρίσεις επέστρεψαν στην Ελλάδα, οι μαθητές της ελληνικής αποστολής που συμμετείχαν στην 5η Ολυμπιάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής, που πραγματοποιήθηκε στην Κρακοβία της Πολωνίας. 33 Η φετινή ελληνική συμμετοχή ξεπέρασε κάθε προσδοκία, καθώς και οι πέντε μαθητές που εκπροσώπησαν τη χώρα μας, ανέβηκαν στο βάθρο, σε μία κατά γενική ομολογία από τις δυσκολότερες Ολυμπιάδες, καθώς συμμετείχαν περισσότεροι μαθητές, τα θέματα ήταν δυσκολότερα και οι βραβεύσεις λιγότερες. «Ο πρώτος χρυσός μαθητής - από την Τσεχία - επέλυσε μόλις το 77% των θεμάτων, ενώ ο περσινός χρυσός μαθητής είχε λύσει το 90%» αναφέρει χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της ελληνικής αποστολής, καθηγητής του τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Γιάννης Σειραδάκης, και προσθέτει ότι χώρες που παραδοσιακά κέρδιζαν πολλά μετάλλια (Ρουμανία, Βραζιλία κ.α.), βρέθηκαν φέτος πίσω από την ελληνική συμμετοχή. Η φετινή, ωστόσο, ελληνική συμμετοχή είχε και μία επιπλέον σημαντική διάκριση, καθώς ένα από τα δύο χάλκινα μετάλλια, κατέκτησε για πρώτη φορά κοπέλα. Η τελειόφοιτη του 3ου ΓΕΛ Δράμας, Δέσποινα Παζούλη, είναι η πρώτη Ελληνίδα μαθήτρια, που κατέκτησε σε Ολυμπιάδα Αστρονομίας μετάλλιο. Για την 18χρονη Δέσποινα είναι διπλή η επιτυχία, αφού λίγες μέρες πριν την Ολυμπιάδα Αστρονομίας, έμαθε ότι εισήχθη πρώτη στο τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, συγκεντρώνοντας περισσότερα από 19.000 μόρια στις πανελλαδικές εξετάσεις. Ο δεύτερος χάλκινος νικητής της Ολυμπιάδας, τελειόφοιτος του 1ου ΓΕΛ Τρικάλων, Γιώργος Λιούτας, βρέθηκε και στην περσινή Ολυμπιάδα, στην ίδια ακριβώς θέση του βάθρου (χάλκινο μετάλλιο), ενώ φέτος εισήχθη 7ος στο τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ. Οι δύο τελειόφοιτοι δεν κρύβουν την αγάπη τους για την επιστήμη της Αστροφυσικής και της Αστρονομίας, κατεύθυνση την οποία επιθυμούν να ακολουθήσουν και στις σπουδές τους. «Θέσαμε δύο σημαντικούς στόχους - τις πανελλαδικές και την Ολυμπιάδα - που δεν επείχαν χρονικά μεταξύ τους, τους οποίους τελικά πετύχαμε. Δεν ήταν εύκολη υπόθεση, αλλά ούτε και δύσκολη, γιατί πραγματικά είναι κάτι που αγαπάμε πολύ και θέλαμε να κάνουμε» δηλώνει ο Γιώργος Λιούτας. Οι δύο χάλκινοι μαθητές συγκέντρωσαν περίπου το 67% της βαθμολογίας στο σύνολο των δοκιμασιών της Ολυμπιάδας (θεωρία, πρακτική και ασκήσεις πλανηταρίου), ενώ τιμητικές διακρίσεις για την βαθμολογία τους έλαβαν επίσης ο μαθητής της Β’ τάξης του 26ου ΓΕΛ Αθήνας, Μάνος Βουρλιώτης, ο τελειόφοιτος ιδιωτικού λυκείου από την Καλαμάτα, Στέφανος Τύρος και ο μαθητής Β΄ τάξης του ΓΕΛ Δοξάτου Δράμας, Πάρης Τζιτζιμπάσης. Στην φετινή 5η Ολυμπιάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής συμμετείχαν 27 χώρες από την Ευρώπη, την Ασία και τη Ν. Αμερική, με 140 περίπου μαθητές. Πρόκειται για τους καλύτερους μαθητές που επελέγησαν να εκπροσωπήσουν τις χώρες τους από όλο τον κόσμο. Εκτός από τον καθηγητή κ.Σειραδάκη, την ελληνική αποστολή συνόδευσαν και προετοίμασαν, ο λέκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Λουκάς Ζαχείλας οι καθηγητές του τμήματος Φυσικής ΑΠΘ, Χαράλαμπος Βάρβογλης και Κωνσταντίνος Μελίδης, ο Φυσικός Χρήστος Ξενάκης και οι φοιτητές Φυσικής, Γιώργος Βαλογιάννης, Άγγελος Τσιάρας, Παναγιώτης Ιωαννίδης και Χρύσα Αβδελλίδου. Η επόμενη Ολυμπιάδα Αστρονομίας θα πραγματοποιηθεί στη Βραζιλία, τον Αύγουστο του 2012. Ε.Ρ. ■ Στάθης Γιώτας Μνήμες του ’60 και του ’70 Την προσωπική του κατάθεση για τα πυρακτωμένα χρόνια της δεκαετίας του 1960 και 1970 δίνει ο πρώην υπουργός Στάθης Γιώτας στο βιβλίο του «Μνήμες και στοχασμοί από τη δικτατορία και τη μεταπολίτευση», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση. 34 του Κώστα Μαρδά Μ ε στυλ αφηγηματικό, διανθισμένο με σκέψεις και πολιτικές παρατηρήσεις, ο συγγραφέας δίνει σε 537 σελίδες τη μαρτυρία του, όχι απλώς από τη σκοπιά του παρατηρητή, αλλά του συνδημιουργού της Ιστορίας, καθ’ ότι υπήρξε μέλος της αντιστασιακής οργάνωσης του μεγάλου ήρωα της αντίστασης Αλέξανδρου Παναγούλη, φοιτητή του Πολυτεχνείου, που λιποτάκτησε από το στρατό και οργάνωσε την «Ελληνική Αντίσταση» επιχειρώντας να εκτελέσει τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο . Θυμάται όλες τις λεπτομέρειες: πως εκείνη την ημέρα, Τρίτη και 13 Αυγούστου του 1968, μυημένος από καιρό στο εγχείρημα με το ψευδώνυμο «Δημοσθένης», ασκούμενος δικηγόρος, μαθαίνει από το ραδιόφωνο ότι ο αρχηγός του,Αλέξανδρος Παναγούλης,με το ψευδώνυμο «Ανίκητος» αστόχησε στο 31ο χιλιόμετρο της Λεωφόρου Αθηνών Σουνίου, συνελήφθη, βασανίσθηκε φρικτά, αλλά δεν ομολόγησε. Διηγείται τη δική του σύλληψή του, το ξύλο στην Ασφάλεια, τον εφιαλτικό κόσμο της κράτησης, την σχιζοφρενική απανθρωπιά των βασανιστών … «ιδεολόγων» της χούντας, τη δίκη της οργάνωσης στο στρατοδικείο τον Νοέμβριο του 1968,την καταδίκη του σε δέκα χρόνια κάθειρξη και την καταδίκη «δις εις θάνατον» του Παναγούλη. Ποινή που δεν τόλμησαν να εκτελέσουν οι δικτάτορες, παρ ΄ότι αυτός ο γενναίος Έλληνας αρνιόταν στους βασανιστές, που τον …θερμοπαρακαλούσαν να υπογράψει αίτηση χάριτος. Γράφει για τη ζωή του στις φυλακές Κορυδαλλού, Αίγινας και Γεντί Κουλέ και για την απόδραση του Νίκου Ζαμπέλη. Αναφέρεται στην απόδραση και σύλληψη του Παναγούλη όταν έφυγε από τις στρατιωτικές φυλακές Μπογιατίου στις 5 Ιουνίου του 1969 παίρνοντας μαζί του τον στρατιώτηφρουρό του Γιώργο Μωράκη ο οποίος του άνοιξε το κελί. Τις ατελείωτες ώρες συζητήσεων με τους συγκρατούμενούς του. Την εσωτερική αυτοοργάνωση στη φυλακή με την εκ περιτροπής ανάληψη της υπηρεσίας για ακρόαση παράνομων σταθμών, σκούπισμα θαλάμων, πλύσιμο πιάτων κλπ, σημειώνοντας ότι «συμφιλιώνεσαι με την πραγματικότητα δεχόμενος το κελί σου σαν κατοικία», αφού μέχρι και… σεμινάρια κοινωνιολογίας έκαναν οι φυλακισμένοι διανοούμενοι! Επανάσταση - Αντιβία. Δύο λέξεις που εμφανίζονταν συχνά στο κεντρώο πολιτικό λεξιλόγιο της εποχής . «Δικαιολογούσε άραγε τη χρήση τους το ταραγμένο τότε πολιτικό κλίμα η οφειλόταν στην κεκτημένη ταχύτητα στο δρόμο της σαγηνευτικής για το λαό ρητορικής υπερβολής και των ιδιοτελών προσωπικών σχεδιασμών;» διερωτάται σήμερα ο συγγραφέας. Ο Στάθης Γιώτας γεννήθηκε στην Αμφίκλεια Φθιώτιδας. Σπούδασε στη Νομική Αθηνών. Πρόεδρος του Συλλόγου Φοιτητών τη Σχολής. Στέλεχος της Νεολαίας Ενώσεως Κέντρου. Ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ και μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου. Τρεις φορές βουλευτής Αττικής με το ΠΑΣΟΚ και υπουργός Ναυτιλίας, υφυπουργός Ναυτιλίας, υπουργός Αναπληρωτής Άμυνας . Βουλευτής Επικρατείας του Συνασπισμού το 1989. Βουλευτής Αθηνών με την «Πολιτική Άνοιξη» του Αντώνη Σαμαρά. ■ 5ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου στη Νέα Υόρκη Eργα και ντοκιμαντέρ που απελευθερώνουν το ελληνικό φως, αποτυπώνοντας εικόνες μυθοπλασίας και πραγματικότητας της χώρας μας, προβλήθηκαν στο πλαίσιο του 5ου Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Νέας Υόρκης. 35 του Π. Παναγιώτου Τ ο φετινό Φεστιβάλ περιελάμβανε δώδεκα βραδιές προβολών, με εννέα ταινίες και ντοκιμαντέρ, σε διαφορετικές κινηματογραφικές αίθουσες, από τις 16 Οκτωβρίου μέχρι τις 6 Νοεμβρίου. Ο διευθυντής του Φεστιβάλ, Τζέιμς Ντι Μέτρο, επεσήμανε ότι: «Με τις προβολές δώσαμε την ευκαιρία σε Νεοϋορκέζους να ανακαλύψουν μερικούς από τους καλύτερους ανερχόμενους σκηνοθέτες στην Ελλάδα». Ο ομογενής καθηγητής ευχαρίστησε τους βασικούς διοργανωτές και χορηγούς του Φεστιβάλ που είναι το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, το Ίδρυμα Ελληνοαμερικανικού Πολιτισμού και το Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Σύμφωνα με τον κ. Ντι Μέτρο και τον υπεύθυνο διοργάνωσης του Φεστιβάλ, Σταμάτη Γκίκα, βασικός ετήσιος στόχος ήταν η εξασφάλιση των καλύτερων παραγωγών από Έλληνες δημιουργούς. Παρά την οικονομική κρίση, όπως υπογράμμισαν, η οποία καθιστά τη χρηματοδότηση κινηματογραφικών ταινιών ιδιαίτερα δύσκολη, διαπιστώνεται ότι ο ελληνικός κινηματογράφος διανύει μια «συναρπαστική αναγέννηση». Τα δυο στελέχη του οργανισμού «New York City Greek Film Festival» σημείωσαν ότι οι νέες ελληνικές ταινίες κερδίζουν παντού θεατές, ενώ διακρίνονται σε διεθνή φεστιβάλ. «Λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό κόστος διανομής ταινιών στις ΗΠΑ και την αποστροφή των Αμερικανών στην ανάγνωση υποτίτλων σε ξενόγλωσσες ταινίες, η αμερικανική αγορά δεν παύει να αποτελεί πρόκληση για τους Έλληνες δημιουργούς και καλλιτέχνες», επεσήμαναν χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι «ακόμη και εδώ, τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν». Η περσινή υποψηφιότητα για Όσκαρ της ταινίας «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου και η διανομή του έργου «Attenberg» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη για προβολή μέσα στο 2012 εκτιμάται ότι ανοίγουν το δρόμο για μια «νέα εποχή» του ελληνικού κινηματογράφου στην Αμερική. Το φετινό φεστιβάλ άνοιξε την αυλαία του με το ντοκιμαντέρ «Γλυκό μου καναρίνι», στο «Center for Jewish History» του Μανχάταν. Οι θεατές ταξίδεψαν σε μια άλλη εποχή της Κωνσταντινούπολης, της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, ακολουθώντας το δρόμο μίας από τις μεγαλύτερες ρεμπέτισσες, της θρυλικής Ρόζας Εσκενάζυ. Την επομένη, προβλήθηκε στο «Rubin Museum of Arts» το ιστορικό ντοκιμαντέρ που φέρει τον τίτλο «The Promise of Tomorrow 1940-1960» και με αφηγήτρια την Ολυμπία Δουκάκη, το οποίο αναφέρεται στα βιώματα και στις περιπέτειες της πρώτης και δεύτερης γενιάς Ελληνοαμερικανών στη Νότια Καλιφόρνια, που μέσα από αντίξοες συνθήκες πάλεψαν για να κρατήσουν την ελληνική κληρονομιά. Οι προβολές των ταινιών έγιναν στο «Museum of Moving Image» στην Αστόρια και στο «SVA Theatre Chelsea» στο Μανχάταν. Επίσης, μέσα στα πλαίσια του Φεστιβάλ, διοργανώθηκαν εκδηλώσεις και διαλέξεις. Μεταξύ άλλων, ο ομογενής καθηγητής και κριτικός κινηματογράφου, Νταν Γεωργακάς, μίλησε στη Σχολή Καλών Τεχνών «Φρανκ Σινάτρα» για το Μιχάλη Κακογιάννη και την ταινία «Στέλλα» και ο βιμπραφωνίστας Χρήστος Ραφαηλίδης με το συγκρότημά του παρουσίασαν τα καλύτερα τραγούδια του ελληνικού κινηματογράφου σε μουσική τζαζ. ■ Αφιερωμένα στα 50 χρόνια της μετανάστευσης στη Γερμανία ‘Μια βαλίτσα γεμάτη ελληνικά τραγούδια’ Μια πρόταση ποιοτική, με έντονα ελληνικό «άρωμα», κομίζει στο φιλόμουσο κοινό της Γερμανίας η εταιρεία «Πολύτροπον», που ίδρυσε στις αρχές του 2010 ο δημοσιογράφος Βασίλης Χατζηβάσιος από τη Φρανκφούρτη. της Διαμαντένιας Ριμπά Ε χοντας διανύσει μακρά πορεία στον χώρο της δημοσιογραφίας, ύστερα από περίπου είκοσι χρόνια στην ελληνική εκπομπή της ραδιοφωνίας της Έσσης, ο Βασίλης Χατζηβάσιος είναι η χαρακτηριστική περίπτωση ανθρώπου που βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο. Μετά το οριστικό κλείσιμο της ελληνικής εκπομπής, της οποίας ήταν υπεύθυνος τα τελευταία επτά χρόνια, με συνέπεια, υπευθυνότητα και επαγγελματισμό- στάση ζωής για τον ίδιο- ακολούθησε μια νέα πορεία, με στόχο την ανάδειξη του δυναμικού της πολυπολιτισμικής κοινωνίας της χώρας, που έμελλε να γίνει γι’ αυτόν, όπως και για εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, δεύτερη πατρίδα. Έτσι, σε μια δύσκολη για τον ίδιο στιγμή, δημιούργησε το «Πολύτροπον», που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων στον χώρο της επικοινωνίας, των μέσων ενημέρωσης, της διοργάνωσης εκδηλώσεων και των δημοσίων σχέσεων. Ήταν μια νέα πρόκληση, μέσα από την οποία ένιωθε πως ήθελε να δώσει ερεθίσματα, αναδεικνύοντας ότι ακόμη κι ένα μόνο άτομο, με χαμηλό προϋπολογισμό, μπορεί να προσφέρει ποιότητα, που αν την ψάχνεις, όπως λέει χαρακτηριστικά, αποτελεί πλούτο. Κι απ’ ό,τι φαίνεται, τα κατάφερε. Νέοι καλλιτέχνες Από τον Μάρτιο του 2010 έχει οργανώσει περισσότερες από πέντε μουσικές εκδηλώσεις, με έμφαση στην κλασσική μουσική, προβάλλοντας νέους ανερχόμενους καλλιτέχνες- ελληνικής και μη καταγωγής. «Ξεκίνησα σκεπτόμενος πώς μπορώ να προβάλλω προγράμματα, τα οποία θα αποτελούν ένα είδος πλούτου για την κοινωνία που ζούμε, εδώ στη Γερμανία, μια πολυπολιτισμική κοινωνία, όπου υπάρχει πληθώρα ποιοτικών πολιτιστικών εκδηλώσεων. Ξεκίνησα, έχοντας πλήρη συναίσθηση ότι, αν η πρότασή μου δεν έχει αυθεντικότητα, για ποιον λόγο θα πρέπει να την προσέξουν οι άλλοι; Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στις μέρες μας, καθώς ο πήχης έχει μπει ψηλά», δηλώνει από την Φρανκφούρτη ο κ. Χατζηβάσιος, που απολαμβάνει τους «καρπούς» της νέας αυτής δημιουργικής ενασχόλησής του. «Δεν μπορεί και δεν πρέπει να μένει κάποιος στάσιμος, γιατί αλλάζουν και τα δεδομένα, που πρέπει να τα παρακολουθούμε. Αυτό σημαίνει για μένα ‘Πολύτροπον’ και προσπαθώ, από την πλευρά μου, να υπάρχει μια ολοκληρωμένη προσφορά», προσθέτει. 36 Η αρχή έγινε τον Μάρτιο του 2010, στη Φρανκφούρτη, με το ντουέτο «Τέρρα ε Άρια», με την ομογενή Ναταλία Γεράκη στο φλάουτο και την Αυστριακή αρπίστρια Ουλρίκε Νόιμπαχερ. Στη συνέχεια, τον Ιούνιο, παρουσίασε και πάλι στη Φρανκφούρτη το βερολινέζικο «Κουϊντέτο Γιώργος Ψυράκης», σε τζαζ διασκευή τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι. Με το ελληνογερμανικό μουσικό σχήμα «Κλανγκ Ντιβέρς», με το οποίο επιδιώκει να συνεργάζεται, παρουσίασε, τον περασμένο Δεκέμβριο, το πρόγραμμα «Παραμύθια και διηγήσεις», με μουσική δωματίου και λυρικά τραγούδια από τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες και την Ελλάδα. Η φετινή χρονιά ξεκίνησε με ένα «Ταξίδι ανά τις ηπείρους», με έργα έξι συνθετών από την Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ασία, ερμηνευμένα από το ντουέτο Ναταλία Γεράκη (φλάουτο) και την Κινέζα Τζε Λιν (μαρίμπα), που ενθουσίασαν όσους είχαν την ευκαιρία να τις ακούσουν στις παραστάσεις που δόθηκαν στη Φρανκφούρτη και τη Στουτγκάρδη. Το ίδιο επιτυχημένη ήταν και η συναυλία στο Ντάρμστατ, τον Μάιο, του μουσικού σχήματος «Κώστας Αντωνιάδης και ανσάμπελ», που ξεσήκωσε το κοινό με ρεμπέτικα, λαϊκά και παραδοσιακά τραγούδια της Ελλάδας. «Δεν απορρίπτω κανένα είδος μουσικής, αρκεί να παρουσιάζεται στο σωστό πλαίσιο», σημειώνει ο Βασίλης Χατζηβάσιος. «Τα προγράμματα απευθύνονται κυρίως σε Γερμανούς και Έλληνες, αλλά και αλλοεθνείς μετανάστες. Έχουν διεθνή χαρακτήρα, όμως, λόγω της καταγωγής μου, όπως και σημαντικού μέρους των καλλιτεχνών που συνεργάζομαι, έχουν συχνά ελληνικό χρώμα», εξηγεί. Εκδήλωση για τα 50χρονα των Ελλήνων στη Γερμανία, στο Βισμπάντεν Οι εκδηλώσεις της εταιρείας «Πολύτροπον» αποτελούν κάθε φορά μια πολιτιστική πρόταση στο σύνολο της τοπικής κοινωνίας και αποτελούν αποδεικτικό στοιχείο του δυναμικού που περικλείει η πολυπολιτισμική κοινωνία της Γερμανίας. Και σε κάποιες απ’ αυτές, ο Βασίλης Χατζηβάσιος επιδιώκει συνεργασία με ελληνικούς φορείς, όπως με τον Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών Γερμανίας και τον Γερμανο-ελληνικό Επιχειρηματικό Σύνδεσμο (DHW). Στις 29 Οκτωβρίου, το «Πολύτροπον» διοργάνωσε στο Βισμπάντεν, σε συνεργασία με την Ελληνική Κοινότητα και την ελληνογερμανική εταιρεία Βισμπάντεν/Μάιντς, εκδήλωση αφιερωμένη στα 50χρονα από την υπογραφή, το 1960, της σύμβασης μετανάστευσης Ελλήνων στη Γερμανία. Μια επέτειος-σταθμός και για τον ίδιο, παιδί Ελλήνων μεταναστών, με καταγωγή από την Πρώτη Σερρών. Στη Γερμανία πήγε σε ηλικία εννέα χρονών. Έζησε εκεί τρία χρόνια και στη συνέχεια πήγε στην Θεσσαλονίκη, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο. Επέστρεψε στη Φρανκφούρτη, όπου σπούδασε κοινωνιολογία. Η βιωματική του σχέση με τη μετανάστευση τον οδήγησε, συνειδητά, να ασχοληθεί στη διπλωματική του εργασία μ’ ένα θέμα που τον απασχολούσε από τότε: τις πολιτιστικές ανάγκες της δεύτερης γενιάς μεταναστών. «Πολλές φορές μιλάμε για τη μετανάστευση και παραγνωρίζουμε το δυναμικό που κρύβει αυτός ο χώρος. Γι΄ αυτό και οι εκδηλώσεις που διοργανώνω στοχεύουν στην ισότιμη επικοινωνία μεταξύ των πολιτισμικών ομάδων, αλλά κυρίως στην ικανοποίηση των αναγκών για απόλαυση καλλιτεχνικών προγραμμάτων, που εμπλουτίζουν την πολιτιστική προσφορά», σημειώνει. Αυτός ήταν, άλλωστε, και ο στόχος της εκδήλωσης στο Βισμπάντεν: να δώσει το στίγμα ότι ο Ελληνισμός έχει να προσφέρει στην κοινωνία που ζει, με συγκεκριμένο τρόπο, μέσα από την πολιτιστική μας παράδοση. « Ήταν μια σημαντική επέτειος. Πέρασε πάρα πολύς κόσμος από τη Γερμανία. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Έλληνες έχουν συμμετοχή σ’ αυτό που ονομάζεται ‘γερμανικό θαύμα’, αλλά και η χώρα αυτή τους έδωσε ευκαιρίες. Σήμερα, οι Έλληνες έχουν ένα καλό όνομα εδώ με τα όσα κατάφεραν». Η ξενιτιά, βέβαια, είναι πάντα σκληρή και ο ρόλος της Ελλάδας δεν ήταν, ίσως, ο αναμενόμενος, όπως λέει ο ίδιος. «Δεν ξέρω πότε η Ελλάδα έδωσε βάρος για το τι συμβαίνει πραγματικά στους Έλληνες του εξωτερικού. Γιατί όσο και να κρύβεται κανείς πίσω από κάποιους φορείς, πίσω από κάποια προγράμματα, δεν ενδιαφέρθηκε επί της ουσίας, δηλαδή να δει τι είναι αυτό που μπορεί να αξιοποιήσει από πλευράς αποδήμων, ουσιαστικά και όχι για το ‘θεαθήναι’. Παρ΄ όλα αυτά η σκέψη και η καρδιά τους είναι πάντα στην πατρίδα κι ας υφίστανται, στις μέρες μας, τις αρνητικές συνέπειες των όσων συμβαίνουν στη χώρα μας, χωρίς να φταίνε οι ίδιοι», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηβάσιος. Οράματα για το μέλλον «Δεν μπορούν οι Έλληνες του εξωτερικού να αλλάξουν την εικόνα της εσωτερικής κατάστασης στην Ελλάδα», τονίζει και συμπληρώνει: «Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να ανακτήσουν την αυτοπεποίθησή τους και να μην πτοούνται με τα όσα συμβαίνουν. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι να έχουμε οράματα για το μέλλον, που σαφώς έχει ο Ελληνισμός στη Γερμανία». Η βραδιά ελληνικής μουσικής δωματίου και λυρικού τραγουδιού στο Βισμπάντεν ήρθε να θυμίσει στους Έλληνες μετανάστες το πώς έφτασαν εκεί πριν από 50 χρόνια, «με μία βαλίτσα όνειρα και με τον ήλιο στην καρδιά τους», όπως γράφει ο Βασίλης Χατζηβάσιος στο πρόγραμμα της εκδήλωσης. Τη φτωχή βαλίτσα του μετανάστη ήρθε, 51 χρόνια μετά, να τη γεμίσει με ήχους και ελληνικά τραγούδια το μουσικό σχήμα «Κλανγκ Ντιβέρς+», που αποτελείται από νέους ανερχόμενους καλλιτέχνες, με αξιόλογες σπουδές στη Γερμανία και στο εξωτερικό: η πιανίστα Δέσποινα Αποστόλου, που ζει μόνιμα στη Φρανκφούρτη, η Ελληνογερμανίδα υψίφωνος Ναστάζια Ντοκάλου, η Γερμανίδα τσελίστα Μπάρμπαρα Γκραφ, η βιολονίστα Κωνσταντίνα Παππά, που έχει μια πολύ καλή θέση στην κρατική ορχήστρα του Κόμπλεντς της Γερμανίας και ο Βραζιλιάνος πιανίστας Τζέφερσον Σαμσονόφσκι. Η επιλογή ορχηστρικών έργων των Δ. Βισβάρδη, Γ. Κωνσταντινίδη και Ν. Χαριζάνου, αλλά και αγαπημένων τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη, διασκευασμένα για κλασικά όργανα, σφράγισαν άλλη μια επιτυχημένη εκδήλωση, με την υπογραφή της «Πολύτροπον» (www. polytropon.de). ■ 1. Από την εποχή της ραδιοφωνίας. 2. Με τους πιανίστες Jefrson Samsonowski, Δέσποινα Αποστόλου. 3, 4. Από τη βραδιά πιάνου «έργα για τέσσερα χέρια» στο Bechstein Centrum της Φραγκφούρτης. 37 ομογενειακά νέα Μνημείο για τους Έλληνες- θύματα των Σταλινικών διώξεων στο Μαγκαντάν Σ την τελική ευθεία έχουν μπει οι προσπάθειες για την ανέγερση μνημείου για τους Έλληνες που έχασαν τη ζωή τους στα γκουλάγκ της Σιβηρίας κατά την περίοδο 19371938, με πρωτοβουλία του προέδρου της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας (ΑΓΟΟΡ), βουλευτή της Ρωσικής Δούμας, Ιβάν Σαββίδη. Το μνημείο θα ανεγερθεί στο κέντρο του Μαγκαντάν, σε έκταση που παραχώρησε η διοίκηση της περιοχής Κολιμά, τόπος θανάτου πολλών εξόριστων Ελλήνων κατά την περίοδο των Σταλινικών διώξεων. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα kolyma.ru, έχουν ήδη συγκεντρωθεί περισσότερα από δύο εκατομμύρια ρούβλια, για τη «Στήλη της μνήμης», από άσπρο μάρμαρο, βάρους περίπου δύο τόνων. Η απόφαση για την ανέγερση του μνημείου πάρθηκε στο πλαίσιο του σχεδίου «Ελληνικό Μαρτυρολόγιο», στο οποίο εντάσσεται και η πολύχρονη έρευνα του συγγραφέα και ερευνητή, Ιβάν Τζούχα. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας , η «ελληνική επιχείρηση» εκκαθάρισης, ντιρεκτίβα Νο 50215 της NKBD (μετέπειτα KGB), υπογεγραμμένη από το διευθυντή Νικολάι Γιεζόφ, στενό συνεργάτη του Στάλιν, είχε ως αποτέ- λεσμα να «εξαφανιστούν» στη «μαύρη τρύπα» των γκουλάγκ τριάντα οκτώ χιλιάδες ελληνικής καταγωγής Σοβιετικοί πολίτες. Η επιχείρηση ξεκίνησε τη νύχτα της 15ης Δεκεμβρίου του 1937, ταυτόχρονα σε όλη την επικράτεια της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Πάνω από 20.000 εκτελέστηκαν και οι μισοί από τους υπόλοιπους στάλθηκαν στα στρατόπεδα της Κολιμά, όπου ελάχιστοι κατάφεραν να επιζήσουν. «Μετά από επτά δεκαετίες τα παιδιά και τα εγγόνια των αδικοχαμένων ελλήνων ομογενών άρχισαν να μαθαίνουν για τον τόπο και την αιτία θανάτου τους, χάρη στο σχέδιο της Ομοσπονδίας , «Ελληνικό Μαρτυρολόγιο», που ερευνά όλες τις διαστάσεις των καταπιέσεων της σταλινικής εποχής κατά των Ελλήνων», σημειώνεται στην ανακοίνωση της οργάνωσης. Νέος πρόεδρος της ΑΧΕΠΑ ο Δρ. Ιωάννης Γροσσομανίδης Ν έο πρόεδρο στη διάρκεια του 89ου ετήσιου συνεδρίου της, που πραγματοποιήθηκε στο Μαϊάμι της Φλόριντα εξέλεξε η Αμερικανοελληνική Εκπαιδευτική Προοδευτική Ένωση (ΑΧΕΠΑ). Ο Δρ. Ιωάννης Γροσσομανίδης διαδέχεται τον ελληνοκυπριακής καταγωγής Νικόλα Καρακώστα. «Αποτελεί για μένα μεγάλη τιμή να εκλεγώ πρόεδρος της ΑΧΕΠΑ», δήλωσε ο Δρ. Γροσσομανίδης, που για 27 χρόνια είναι μέλος του 38 ελληνοαμερικανικού αυτού φορέα, με τμήματα σε όλες τις πολιτείες της χώρας. «Υπάρχουν πολλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε», υπογράμμισε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «η Ελλάδα και ο λαός της βιώνουν μια πρωτοφανή οικονομική κρίση. Η Κυπριακή Δημοκρατία αναμένεται να πιεστεί για να φτάσει σε λύση του Κυπριακού». Καταλήγοντας, επεσήμανε ότι θα συνεργαστεί με όλους για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις και να κρατήσει την οργάνωση στο δρόμο της αποστολής της. Ο Δρ. Γροσσομανίδης, που δραστηριοποιείται επαγγελματικά στο χώρο της φαρμακευτικής, είναι από το Ρόουντ Άιλαντ και ανήκει στην ελληνορθόδοξη κοινότητα Αγίας Τριάδας στο Νόργουιτς. Π.Π. Ελληνίδα μαθήτρια Γυμνασίου, πρωταθλήτρια δημοσίου λόγου στην πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας Τ ο όνειρό της είναι να γίνει οδοντίατρος, αλλά όλοι την προτρέπουν να γίνει δικηγόρος ή να ακολουθήσει κάποιο επάγγελμα που θα της επιτρέπει να υψώνει τη φωνή της σε θέματα και αρχές που πιστεύει. Ο λόγος για τη μαθήτρια της Στ΄ Γυμνασίου του Prairiewood High School, Φανούλα Σαπουντζή (Fanulla Sapountzis), η οποία αναδείχτηκε πρωταθλήτρια δημοσίου λόγου στην πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας της Αυστραλίας, μια μεγάλη εκπαιδευτική διάκριση, όπως αναφέρει η ομογενειακή εφημερίδα «Νέος Κόσμος». Οι συμμετέχοντες στον τελικό, έξι στο σύνολο, έπρεπε να εκφωνήσουν ομιλία που είχαν προηγουμένως συντάξει. Ακολούθως, τους δόθηκαν τρία λεπτά για να αυτοσχεδιάσουν πάνω στο θέμα «Νικώντας τους ισχυρούς» (Beating the big guys). Οι ομιλίες της Φανούλας στον τελικό διακρίθηκαν για τις προσωπικές εμπειρίες και πεποιθήσεις της. Ο πρώτος λόγος της αφορούσε τους πρόσφυγες και την ανάγκη καλύτερης μεταχείρισής τους. Στην επιχειρηματολογία της συμπεριέλαβε δικές της εμπειρίες, καθώς η ίδια βρέθηκε στην Αυστραλία προερχόμενη από την Ελλάδα, σε ηλικία επτά ετών, ενώ δεν μιλούσε αγγλικά. Μέρος των 850 δολαρίων που έλαβε ως έπαθλο, η Φανούλα θα τα διαθέσει για φιλανθρωπικό σκοπό. «Η ομιλία της ήταν γνήσια, αυθεντική και ενδυναμωμένη από τη δική της αίσθηση ότι αποτελούσε μέρος της ιστορίας που ανέπτυσσε», δήλωσε ένας εκ των κριτών, ο Πίτερ Κερ (Peter Kerr), αρχισυντάκτης της εφημερίδας Σίντνεϊ Μόρνινγκ Χέραλντ (Sydney Morning Herald), η οποία ήταν και η επίσημη χορηγός του 34ου Διαγωνισμού. Η επόμενη «λογομαχία» της ομογενούς μαθήτριας θα είναι στις 15 Αυγούστου, στον παναυστραλιανό διαγωνισμό δημοσίου λόγου, απ΄όπου οι δύο πρώτοι θα εκπροσωπήσουν στη συνέχεια την Αυστραλία στον αντίστοιχο διεθνή διαγωνισμό, που θα πραγματοποιηθεί στη Βρετανία. Δ.Ρ. ομογενειακά νέα Ταξίδι στα κύματα της ιστορίας με γαλέρες και ιστιοφόρα Ε κθεση μικροναυπηγικής με αντίγραφα ελληνικών πλοίων που ανά τους αιώνες υπήρξαν σταθμοί στην εξέλιξη της ναυσιπλοΐας παρουσίασε για πρώτη φορά στη Μελβούρνη το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού σε συνεργασία με το Ελληνικό Μουσείο «Ναυσικά Σταμούλη». Τα έργα μικροναυπηγικής πλαισιώθηκαν από αντίγραφα αρχαίων ελληνικών αντικειμένων με παραστάσεις από τη ζωή της θάλασσας. «Η θάλασσα, ένα στοιχείο απόλυτα συνυφασμένο με την ελληνική ιστορία και με τον ελληνικό πολιτισμό, φέρνει κοντά διαφορετικούς λαούς και πολιτισμούς, ενώνοντας και εμπνέοντας τους ανθρώπους» - αναφέρει στον πρόλογο του καταλόγου που συνοδεύει την έκθεση ο Πρόεδρος του ΕΙΠ καθηγητής κ. Γ. Μπαμπινιώτης. «Η συναισθηματική ταύτιση του Έλληνα με τη θάλασσα αποτυπώνεται με τρόπο συγκινητικό στα έργα του Γρυπιώτη, τα οποία είναι έκφραση ουσιαστικής γνώσης των ιστορικών πηγών αλλά και μιας βαθιάς αγάπης τού δημιουργού για τα «ξύλινα σκαριά» και τον πολιτισμό που εκφράζουν». Τα πλοία του Γρυπιώτη έφτασαν στη Μελβούρνη- πόλη με παράδοση στη ναυτιλίαγια να προσφέρουν στον επισκέπτη ένα ταξίδι στον πολιτισμό της Ελλάδας. «Τα εκθέματα, πέρα από την αισθητική πανδαισία που προσφέρουν, αποτελούν σημαντική αφόρμηση για μαθήματα όχι μόνο ναυπηγικής αλλά και ιστορίας, εθνολογίας, μυθολογίας, οικονομίας ακόμα και δημοκρατίας.» -αναφέρει ο κ. Γ. Μπαμπινιώτης. Η Έκθεση πραγματοποιήθηκε με την αμέριστη, ηθική και υλική, στήριξη του κ. Χάρη Σταμούλη, Προέδρου του «Ελληνικού Μουσείου». ζε με ιδιαίτερη ευαισθησία. Aσχολήθηκε, ευρύτερα, με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, καθώς και με ζητήματα της πολιτισμικής ενσωμάτωσης και της πολιτιστικής διαχείρισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέσα από τη «Φωνή της Ελλάδας», ο Νώε είχε συγκροτήσει ένα φιλόδοξο- αναπτυξιακό επικοινωνιακό μοντέλο ενημέρωσης για θέματα και αφιερώματα στην ομογένεια και στις ευρύτερες ευρωπαϊκές και ευρωατλαντικές διεθνείς σχέσεις, σε όλα τα επίπεδα (πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά). Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Εθνικό Καποδιαστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πολιτισμικές Σπουδές στα Πανεπιστήμια της Χαϊδελβέργης και Φραγκφούρτης της Γερμανίας. Γνώριζε άπταιστα γερμανικά και μέσα από τη δημοσιογραφική του έρευνα συνέβαλε αποφασιστικά στην αλληλογνωριμία Ελλήνων, που δραστηριοποιούνται στη Γερμανία, αλλά και των Γερμανών φιλελλήνων που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα. Η ευρύτερη επαγγελματική του σταδιοδρομία περιλαμβάνει, επίσης, τηλεοπτικές παραγωγές στο δορυφορικό κανάλι της ΕΡΤ, ντοκιμαντέρ και αρθρογραφία σε ελληνικά και ξένα ΜΜΕ. Είχε συνεργαστεί και με το γερμανικό τηλεοπτικό πρόγραμμα ZDF στην παραγωγή ντοκιμαντέρ, ενώ από το 1990 έως το 2005 ήταν υπεύθυνος πολλών διακρατικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων σε θέματα Πολιτισμού και Τουρισμού. Επί σειρά ετών ο Νώε Παρλαβάντζας δίδαξε θέματα σχετικά με τα ΜΜΕ, τον πολιτισμό και τον τουρισμό, σε δημόσια και ιδιωτικά ΙΕΚ, καθώς και σε Ευρωπαϊκά Κέντρα Επαγγελματικής κατάρτισης. Ως εκπαιδευτής συμμετείχε και σε κρατικές επιτροπές πιστοποίησης πτυχίων του ΙΕΚ, καθώς και σε επιτροπές του υπουργείου Εργασίας, ως βαθμολογητής ευρωπαϊκών προγραμμάτων, φορέων και εταιρειών, που υλοποιούν προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης. Δ.Ρ. όπως το μνημειώδες έργο του «Περί φυτών ιστορίαι», που αποτέλεσε το πρώτο επιστημονικό σύγγραμμα στην επιστήμη βοτανικής και χάρη στο οποίο ο Θεόφραστος θεωρείται από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα ο πατέρας της Οικολογίας. Η κ. Aμίγκ επισκέπτεται για πρώτη φορά την Λέσβο, κάνοντας ένα προσκύνημα στην πατρίδα του μεγάλου δασκάλου Θεόφραστου και με μεγάλη συγκίνηση αναζητά στοιχεία και τοποθεσίες που αναφέρονται στο έργο του για τα οποία επίσης ζήτησε πληροφορίες από το Μουσείο. Στα πλαίσια της επίσκεψής της περιηγήθηκε στις εκθέσεις του Μουσείου καθώς και στα υπαίθρια εκθέματα του Απολιθωμένου Δάσους και ενημερώθηκε αναλυτικά για τις διαδικασίες απολίθωσης των φυτών και το ρόλο της ηφαιστειότητας στη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους. Ιδιαίτερη αναφορά άλλωστε γίνεται στο ειδικό τμήμα των μόνιμων εκθέσεων του Μουσείου το οποίο είναι αφιερωμένο στο Θεόφραστο. Στο βιβλίο του Θεόφραστου «Περί Λίθων» υπάρχει η πρώτη γραπτή αναφορά στα απολιθώματα, και παραπομπή στην ειδική για το θέμα - αλλά χαμένη - πραγματεία του «Περί των Λιθουμένων» καθώς ο Θεόφραστος είχε διακρίνει την ιδιαιτερότητα των απολιθωμάτων της Λέσβου. Σ. Μπαλάσκας Έφυγε από τη ζωή ο δημοσιογράφος της ΕΡΑ-5, Νώε Παρλαβάντζας Τ ην απώλεια του δημοσιογράφου, Νώε Παρλαβάντζα, που έφυγε από τη ζωή σήμερα το πρωί, έπειτα από μία άνιση και παλικαρίσια μάχη με τον καρκίνο, θρηνούν η οικογένεια της ΕΡΤ, η «Φωνή της Ελλάδας» (ΕΡΑ-5) και η ομογένεια. «Ο Νώε Παρλαβάντζας, ο ανιδιοτελής και ακούραστος σκαπανέας της δημοσιογραφικής έρευνας, ο φίλος, ο συνάδελφος, ο δάσκαλος, θα ζει πάντα στη μνήμη μας και την καρδιά μας», επισημαίνεται-μεταξύ άλλων- σε ανακοίνωση της διεύθυνσης της «Φωνής της Ελλάδας». Πολιτικός επιστήμονας και δημοσιογράφος, γεννημένος στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1957, ο Νώε Παρλαβάντζας αγαπήθηκε από την ομογένεια, στα πέρατα της γης, μέσα από την καθημερινή ενημερωτική ομογενειακή εκπομπή της «Φωνής της Ελλάδας», «Δίκτυο χωρίς Σύνορα». Ειδικεύτηκε σε θέματα, που αφορούν την ελληνική Διασπορά, τα οποία προσέγγι- Μια καθηγήτρια του Μονπελιέ στα χνάρια του Θεόφραστου Η διακεκριμένη ελληνίστρια και ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ της Γαλλίας Σουζάν Αμίγκ επισκέφτηκε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωμένου Δάσους και ξεναγήθηκε από τον διευθυντή του Μουσείου αναπληρωτή καθηγητή Νίκο Ζούρο, ενώ 39 συζητήθηκε η επίδραση των απολιθωμάτων και οι αναφορές σε αυτά, στο έργο του Θεόφραστου. Η καθηγήτρια Σουζάν Αμίγκ έχει αφιερώσει όλη της τη ζωή στη μελέτη του έργου του Θεόφραστου και έχει μεταφράσει και εκδώσει τα σημαντικότερα έργα του στα Γαλλικά, ανταποκρίσεις Ο Αθ. Συνοδινός πάει στη Γερουσία ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ, του Σ. Χατζημανώλη O ομογενής Αθανάσιος Συνοδινός θα είναι το νέο πρόσωπο της αυστραλιανής ομοσπονδιακής γερουσίας, αντικαθιστώντας την πρώην υπουργό Χέλεν Κούναν. Με καταγωγή από το Ληξούρι της Κεφαλονιάς, ο κ. Θανάσης Συνοδινός, ο οποίος πρόσφατα ανέλαβε και πρόεδρος του Φιλελεύθερου κόμματος της Νέας Νότιας Ουαλίας, κινήθηκε επί τριάντα χρόνια στους δαιδάλους της πολιτικής σκηνής και σταδιακά χαρακτηρίστηκε, υπό την ιδιότητα του διευθυντή του γραφείου του πρώην πρωθυπουργού, Τζον Χάουαρντ, ως ο «πλέον ισχυρός Έλληνας της Αυστραλίας», αλλά και ως «ο πιο ισχυρός Αυστραλός του παρασκηνίου της πολιτικής». Ως ενεργό μέλος της ομογένειας επί σειρά ετών ασχολήθηκε με καυτά θέματα του ελληνισμού όπως το Κυπριακό, το Σκοπιανό και το Πατριαρχείο, κάτι που μετέπειτα συνέχισε Συνέδριο στη Σόφια ‘Το Βυζάντιο δίχως σύνορα’ ΣΟΦΙΑ, του Μπ. Μπορίσοφ Χ ίλιοι διακόσιοι βυζαντινολόγοι από τις πέντε ηπείρους συμμε- τείχαν στο 22ο συνέδριο «Το Βυζάντιο δίχως σύνορα», που πρσγματοποιήθηκε στη Σόφια. Την ιδιαίτερα επίκαιρη σημασία της πολιτιστικής και πολιτισμικής κληρονομιάς του Βυζαντίου, υπογράμμισε ο πρόεδρος της Βουλγαρίας Γκεόργκι Παρβάνοφ, στο χαιρετισμό του στο συνέδριο, «το μεγαλύτερο και το σπουδαιότερο διεθνές επιστημονικό φόρουμ στη Βουλγαρία στις τελευταίες δεκαετίες», όπως χαρακτηριστικά είπε. Στα χρόνια της αρχαιότητας, υπό την τότε ονομασία «Σέρντικα», η Σόφια έπαιζε ουσιαστικό ρόλο στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, σημείωσε από την πλευρά της η δήμαρχος της βουλγαρικής πρωτεύουσας, Ιορντάνκα Φαντάκοβα, ενώ ο υπουργός Παιδείας της Βουλγαρίας Σεργκέι Ιγνάτοφ τόνισε τη σημασία του Βυζαντίου για την εδραίωση των πνευματικών αξιών της Ορθοδοξίας. 40 με διακριτικότητα λόγω της πολιτικής του θέσης. Μιλώντας για την ελληνική καταγωγή του ο κ. Συνοδινός δήλωσε πρόσφατα: «Γεννήθηκα στο Νιουκάστλ της Αυστραλίας το 1957. Ο πατέρας μου ήταν ναυτικός και, όταν ξέσπασε ο πόλεμος, βρέθηκε στην Αυστραλία χωρίς να μπορεί να επιστρέψει στην Ελλάδα, ενώ αργότερα πήρε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις στον Ειρηνικό. Η μητέρα μου, επίσης από το Ληξούρι, ήρθε στην Αυστραλία το 1952, ενώ γνωρίζονταν από το χωριό. Και οι δύο γονείς μου είχαν καταγωγή από το Ληξούρι της Κεφαλονιάς. Άρα είμαι δύο φορές στενοκέφαλος», λέει με χιούμορ και γελώντας ο κ. Θανάσης Συνοδινός. «Έχω σχέσεις με την Ελλάδα και πηγαίνω κάθε τόσο στην Κεφαλονιά. Μου αρέσει που κρατά ακόμα το ελληνικό χρώμα, χωρίς να έχει χαλάσει από τον τουρισμό. Υπάρχουν βέβαια και συγγενείς εκεί, όπως και στην Αθήνα και στο Βόλο». Στην Καμπέρα ήταν ενεργό μέλος και στέλεχος στην εκεί ελληνική κοινότητα πριν μετακινηθεί στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ο ίδιος εξηγεί πως έγινε: «Σπούδασα οικονομολόγος και μετά το πανεπιστήμιο είχα πάει στην Καμπέρα, όπου εργαζόμουν για το αντίστοιχο υπ. Οικονομικών. Ήταν πριν από πολλά χρόνια, το 1987, όταν είχα πάει να εργαστώ και είχα αποσπαστεί στη Βουλή. Ο Χάουαρντ τότε ήταν επικεφαλής της αντιπολίτευσης και είχε ανάγκη από οικονομικούς αναλυτές. Κάποιος με είχε συστήσει τότε, γνωριστήκαμε και είπε ότι ήθελε να συνεργαστούμε. Ο κ. Χάουαρντ έγινε πρωθυπουργός και ύστερα από λίγο καιρό ανέλαβα τη διεύθυνση του Πρωθυπουργικού Γραφείου. Έμεινα για δέκα και πλέον χρόνια ως σύμβουλός του, περνούσαμε καλά και μου άρεσε η δουλειά με τα θέματα της πολιτικής αλλά και των εξωτερικών σχέσεων. Στα τέλη του 2006 αποφάσισα να φύγω», λέει ο κ. Συνοδινός. Λίγο μετά την αποχώρησή του, η κυβέρνηση του Συνασπισμού των Φιλελευθέρων-Εθνικών έχασε τις εκλογές. Τη μεγαλύτερη ομάδα βυζαντινολόγων που συμμετέχουν στο φόρουμ της Σόφιας συγκροτούν οι 175 Έλληνες και Κύπριοι ερευνητές, από τα πανεπιστήμια, τις ακαδημίες επιστημών και τα διάφορα κέντρα βυζαντινών μελετών της Ευρώπης και όλου του κόσμου. Όπως μάλιστα σημείωσε, απαντώντας σε σχετική επισήμανση ο καθηγητής Ταξιάρχης Κόλιας, στα διεθνή συνέδρια βυζαντινολογίας, οι Έλληνες πάντοτε αποτελούν μία από τις ισχυρότερες ομάδες, τόσο από πλευράς αριθμού όσο και από πλευράς ποιότητας. «Θα έλεγα ότι, φυσιολογικά, είναι (οι Έλληνες ερευνητές) ανάμεσα στους καλύτερους, ίσως οι καλύτεροι, όσον αφορά την ποιότητα», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κόλιας, διευθυντής του Ινστιτούτου Βυζαντινών Σπουδών. Ο ίδιος χαρακτήρισε «πολύ χρήσιμη» τη μελέτη του Βυζάντιου, ιδιαίτερα στη σύγχρονη εποχή. «Όπως ξέρουμε, στο Βυζάντιο συμβίωναν πολλοί λαοί και αξίζει να μελετήσουμε και να γνωρίζουμε τις βασικές αρχές, τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της συμβίωσης τους», τόνισε ο Έλληνας καθηγητής, φέρνοντας ως χαρακτηριστικό επίκαιρο παράδειγμα για το ενδιαφέρον που παρατηρείται για την εποχή του Βυζαντίου το έργο «Η μεγάλη στρατηγική της Βυζαντινής αυτοκρατορίας» του Αμερικανού πολιτικού αναλυτή Edward Luttwak. Ο κ. Κόλιας αναφέρθηκε και στην τάση «υποβάθμισης» της ιστορικής έρευνας αλλά και, γενικότερα, των ανθρωπιστικών επιστημών, μια κοινή ανησυχία, που δίνει το στίγμα των ομιλιών στο φόρουμ της Σόφιας. Η διαφαινόμενη τάση παραμέλησης των ανθρωπιστικών σπουδών, της τεχνητής «αντιπαράθεσής» τους με την οικονομολογία και την τεχνολογία στη σύγχρονη εποχή μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες τόσο για το παρόν, όσο και για το μέλλον της ανθρώπινης κοινωνίας, προειδοποίησε ο Έλληνας επιστήμονας. ανταποκρίσεις Απεβίωσε ο Ελληνοαμερικανός ακαδημαϊκός και συγγραφέας Χάρης Ψωμιάδης ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, του Π. Παναγιώτου Σ ε ηλικία 82 ετών έφυγε, μετά από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο, ο Ελληνοαμερικανός ακαδημαϊκός, Χάρης Ψωμιάδης, ο οποίος το 1974 ίδρυσε και διηύθυνε για τριάντα χρόνια το Κέντρο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Κολεγίου Κουίνς, που ανήκει στο Δημοτικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (CUNY). Ο δρ. Ψωμιάδης, με το συνολικό εκπαιδευτικό και συγγραφικό του έργο, συνέτεινε σημαντικά ώστε από τότε να δημιουργηθούν πολλά προγράμματα και έδρες ελληνικών σπουδών σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα των Ηνωμένων Πολιτειών. Εκτός από τα βιβλία, τις μελέτες και τις εκατοντάδες διδασκαλίες και διαλέξεις για τον Ελληνισμό της Διασποράς, ο ομογενής καθηγητής ασχολήθηκε εκτεταμένα και συστηματικά με την ιστορία, την κληρονομιά και την τραγωδία των Ποντίων. Σύντομα, θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά και στα αγγλικά το νέο του βιβλίο «Ο Νάνσεν και το Ελληνικό Προσφυγικό Πρόβλημα 1922-1924». Το βιβλίο θα παρουσιαστεί μέσα στα πλαίσια των εκδηλώσεων για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Νάνσεν, κατά τη διάρκεια τελετής αποκαλυπτηρίων προτομής του στο Πάρκο της Αθήνας, τον ερχόμενο Οκτώβριο. Ο Χάρης Ψωμιάδης γεννήθηκε στη Βοστώνη στις 8 Σεπτεμβρίου 1928 από Πόντιους γονείς, την Κυριακή και τον Ιωάννη Ψωμιάδη. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, όπου είχε κάνει το διδακτορικό του. Με όραμα και αγάπη για τον Ελληνισμό, το 1974 ίδρυσε το Κέντρο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στο Κολέγιο Κουίνς, ανοίγοντας μια καινούρια σελίδα για την Ομογένεια της Αμερικής. «Ο Δρ. Ψωμιάδης ανέδειξε το Κέντρο ως το φάρο του ελληνικού πνεύματος στον αμερικανικό ακαδημαϊκό χώρο», επισημαίνει ο σημερινός διευθυντής του, δρ. Χρήστος Ιωαννίδης, τονίζοντας ότι «με τη σοφή ηγεσία του καθηγητή Ψωμιάδη, το Κέντρο γαλούχησε δεκάδες χιλιάδες φοιτητές στην ελληνική παιδεία, μέσω ενός διεπιστημονικού προγράμματος σπουδών που καλύπτει το Βυζάντιο μέχρι την σύγχρονη Ελλάδα, καθώς και την ιστορία και κοινωνική πορεία της Ελληνοαμερικανικής κοινότητας, της οποίας υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα». «Ο Χάρης Ψωμιάδης υπήρξε πρωτοπόρος, αφιερώνοντας ανιδιοτελώς τη ζωή του στους αγώνες για τα εθνικά θέματα και δίκαια του Ελληνισμού, ενώ παράλληλα πρόσφερε ανεκτίμητο έργο έρευνας και μελέτης για τον Ελληνισμό του Πόντου και της Μικράς Ασίας», τονίζει ο δρ. Ιωαννίδης. Ο δρ. Ψωμιάδης υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό και ως έφεδρος διατηρούσε τον τίτλο του Συνταγματάρχη. Κατά διαστήματα, αρθρογραφώντας σε έντυπα των ΗΠΑ ή μιλώντας σε πανεπιστημιακά συνέδρια, είχε διαφωνήσει με επιλογές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στα ζητήματα της Ελλάδας και της Κύπρου, στηρίζοντας επίσης τα δίκαια των Αρμενίων και των Παλαιστινίων. 41 Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτώριας Tα πρώτα πρακτικά σε ηλεκτρονική έκδοση ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ, του Σ. Χατζημανώλη Τ α πρώτα πρακτικά της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελ- βούρνης και Βικτώριας, της περιόδου 1897-1916, δημοσιεύονται για πρώτη φορά σε ηλεκτρονική έκδοση, με την ευκαιρία της 114ης επετείου της ιστορικής ομογενειακής οργάνωσης της Αυστραλίας. Τα πρακτικά, που παρουσιάζονται από την ιστοσελίδα της Κοινότητας, www.greekcommunity.com.au, περιέχουν εκατοντάδες ονόματα των πρώτων Ελλήνων μεταναστών και μέσα από τις σελίδες των, βλέπουμε την ιστορία της οργάνωσης όπως εξελίχθηκε κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες λειτουργίας της. Όπως για παράδειγμα την ίδρυση της πρώτης Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Μελβούρνη (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου), τη συνεισφορά των ιδρυτικών μελών της Κοινότητας στις προσπάθειες για την απελευθέρωση της Ελλάδας και το πρώτο Καταστατικό της Κοινότητας, που είναι και το πρώτο καταστατικό ελληνικού οργανισμού στην Αυστραλία (σελ. 41-50). Στόχος της Κοινότητας είναι να διατηρήσει και να προωθήσει τέτοια ιστορικά έγγραφα που καθορίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πρωτοπόρων Ελλήνων μεταναστών, προς όφελος τόσο των σημερινών όσο και των μελλοντικών γενεών. Η Ελληνική Κοινότητά δηλώνει υπερήφανη που μπορεί να συμβάλει στο πολιτιστικό τοπίο της Μελβούρνης στην προσπάθειά της να προσδιορίσει τη σημασία της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να διαβάσουν τα πρακτικά στην ιστοσελίδα:http://www.greekcommunity.com.au/gocmv_public/index.php/el/ about-us/1897-minutes. Κύπρια σοπράνο βραβεύτηκε από το STAR Foundation Κύπρος, του Α. Βικέτου Η Κύπρια σοπράνο Ιουλιέτα Δημητριάδου βραβεύτηκε στη Βουλή των Λόρδων στο Λονδίνο, για την προσφορά και τα επιτεύγματα της στο χώρο του κλασσικού τραγουδιού. Σύμφωνα με ανακοίνωση, το βραβείο απονεμήθηκε από το STAR Foundation (Sociable, Trustworthy And Responsible), το οποίο, μεταξύ των δραστηριοτήτων του, βραβεύει καλλιτέχνες που έχουν επιτύχει στη σταδιοδρομία τους και έχουν προσφέρει τις υπηρεσίες τους για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Η Ιουλιέτα Δημητριάδου, γεννημένη στη Λευκωσία, άρχισε τις μουσικές της σπουδές στο Ελληνικό Ωδείο Λευκωσίας.Συνέχισε τις σπουδές της, με υποτροφίες των Βασιλικών Σχολών του Ηνωμένου Βασιλείου και του Ιδρύματος Λεβέντη, στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Λονδίνου και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Το 2007 ήταν φιναλίστ στο Ραδιοφωνικό Διαγωνισμό Μεσογειακού Παραδοσιακού Τραγουδιού «Nizzissima,Voce del Mediterraneo». ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Η Χαλκιδική τιμώμενη περιοχή Στόχος του υπ. Πολιτισμού Η Ελλάδα στους δέκα πρώτους στην 21η ‘Hermes Expo’ τουριστικούς προορισμούς Σ Ο Νομός Χαλκιδικής θα είναι η τιμώμενη περιοχή στην 21η ετήσια έκθεση «Hermes Expo», από 15 έως και 18 Μαρτίου 2012, στη Νέα Υόρκη και στο Ατλάντικ Σίτι των ΗΠΑ. Το θέμα συζητήθηκε σε συνάντηση που είχε αντιπροσωπία του «Hermes Expo», με επικεφαλής τον ιδρυτή και πρόεδρό του, Παύλο Κοτρότσιο, με τον Πρόεδρο του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, Γιώργο Γκιλή, στα γραφεία του επιμελητηρίου στον Πολύγυρο Χαλκιδικής. «Θέλουμε να δούμε την Χαλκιδική να γίνετε γνωστή στην Αμερική, με τα προϊόντα της που έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι άλλων κρατών και γιατί όχι να δούμε κάποια στιγμή την αδελφοποίηση περιοχών της Χαλκιδικής με αντίστοιχες περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως κάναμε με την υπογραφή συνθήκης επιχειρηματικής και πολιτιστικής συνεργασίας της Θεσσαλονίκης με την Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, όπου ο «Ερμής» έπαιξε και παίζει καταλυτικό ρόλο», επισημαίνει ο Παύλος Κοτρότσιος. Ευχαριστώντας τον πρόεδρο και το Διοικητικό Συμβούλιο του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής για την εμπιστοσύνη, ο κ. Κοτρότσιος τόνισε την αναγκαιότητα ανάπτυξης του διαύλου επικοινωνίας μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών και το ρόλο της «Hermes Expo», κυρίως στον εμπορικό τομέα, πάνω στον οποίο ειδικεύεται επί 21 συναπτά έτη. «Τα 2,5 εκατομμύρια Ελλήνων και Ελληνοαμερικανών που ζουν στις Η.Π.Α μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμοι στον μέσο Χαλκιδικιώτη επιχειρηματία που θέλει να «ανοιχτεί» στην Αμερικανική αγορά», επισημαίνει ο κ. Κοτρότσιος. Και συνεχίζει: « Άλλωστε, πολλοί μικρομεσαίοι επιχειρηματίες έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν τον «Ερμή» ως βατήρα για την γνωριμία τους με την Αμερικανική αγορά και τα παραδείγματα είναι πολλά». Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, Γιώργος Γκιλής τόνισε πως επιθυμεί η Χαλκιδική και τα προϊόντα της να γίνουν γνωστά και εμπορεύσιμα στην Αμερικανική αγορά. «Θέλουμε να δούμε τους επιχειρηματίες μας, από την ευρύτερη περιοχή, να πωλούν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ, όπως θέλουμε να δούμε και Αμερικανούς τουρίστες να επισκέπτονται, εκτός από την Αθήνα και τα νησιά μας, και την Χαλκιδική» σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Γκιλής. Ο ίδιος δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην προσπάθεια που γίνεται, με την αρωγή και άλλων επιμελητηρίων της Βορείου Ελλάδος, για δημιουργία μόνιμων εκθέσεων στην Γερμανία και τη Ρωσία. Επιχειρηματίες και τουριστικοί πράκτορες από την Χαλκιδική έχουν ήδη εκδηλώσει την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν στην «Hermes Expo 2012». Αυτό που απομένει, όπως λέει ο κ. Κοτρότσιος, είναι να διευθετηθούν οι λεπτομέρειες μετάβασής τους στην Νέα Υόρκη, όπου στο ξενοδοχείο Radisson θα λάβει χώρα η εκδήλωση γευσιγνωσίας. Στη συνέχεια, στο Ατλάντικ Σίτυ θα διεξαχθεί η έκθεση, με παράλληλες επιχειρηματικές συναντήσεις, γεύματα εργασίας, πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις. Επίσης, προγραμματίζεται ημερίδα για τον Τουρισμό και τις Νέες Τεχνολογίες, στο Πανεπιστήμιο Drexel της Φιλαδέλφειας. Δ. Ρ. 42 την πρώτη δεκάδα των πιο ελκυστικών τουριστικών προορισμών του κόσμου στοχεύει να φέρει την Ελλάδα το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού την επόμενη 10ετία, όπως τονίζει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα BLIC του Βελιγραδίου ο αρμόδιος υπουργός, Παύλος Γερουλάνος, υπογραμμίζοντας, ταυτόχρονα, ότι τα έσοδα από τον τουρισμό εκπροσωπούν γύρω στο 15%-18% του ΑΕΠ της χώρας. Σε ερώτηση εάν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου ανέμενε τέτοια ανάπτυξη του τουρισμού εφέτος, ο κ. Γερουλάνος απάντησε αρνητικά. «Μια τόσο μεγάλη ανάπτυξη δεν την αναμέναμε. Αυτό όμως αποδεικνύει ότι η Ελλάδα έχει μεγάλο δυναμικό το οποίο, δυστυχώς, τα προηγούμενα χρόνια δεν καταφέραμε να αξιοποιήσουμε. Είχαμε κάνει κάποιες διαφημιστικές εκστρατείες, οι οποίες δεν τελεσφόρησαν. Σήμερα, συνεργαζόμαστε στενά με τους εταίρους μας και κάθε επιμέρους αγορά την προσεγγίζουμε με ιδιαίτερη στρατηγική. Όπως αποδείχθηκε ήταν σωστή επιλογή. Διευκολύναμε την έκδοση θεωρήσεων για τις χώρες στις οποίες ισχύει το καθεστώς θεωρήσεων και επίσης μειώσαμε τη φορολογία κατά 50%. Οι ξενοδόχοι ομοίως προσαρμόστηκαν στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης και μείωσαν τις τιμές τους», είπε ο υπουργός. Ο κ. Γερουλάνος πρόσθεσε ότι φέτος αυξήθηκε ο αριθμός των επισκεπτών από την Τουρκία κατά περίπου 180%, από το Ισραήλ κατά 120%, από τη Ρωσία κατά 90% και κατά 70% από τη Σερβία. Κατά παράδοση οι ελκυστικότεροι προορισμοί παραμένουν η Κρήτη, η Κέρκυρα, τα Δωδεκάνησα και η Χαλκιδική. Κ.Α.Χ Εκθεση του Φρεντ Μπουασονά για το Άγιο Όρος στο Παρίσι Φ ωτογραφίες του Φρεντ Μπουασονά, από τις δύο επισκέψεις του στο Άγιο Όρος το 1928 και το 1930, παρουσίασε η Αγιορείτικη Εστία στη Fondation Hellenique στο Παρίσι. Ο Φρεντ Μπουασονά (1858-1946) υπήρξε ο σημαντικότερος φωτογράφος του Ελλαδικού χώρου κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, καταγράφοντας με το φακό του τόπους και ανθρώπους. Η έκθεση στο Παρίσι πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς», που οργάνωσε η Fondation Hellenique, ενώ συνέπεσε με την έκθεση για την αρχαία Μακεδονία στο Λούβρο. Συνδιοργανωτής της έκθεσης ήταν το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, θεματοφύλακας του ελληνικού φωτογραφικού αρχείου του Φρεντ Μπουασονά. Με την ευκαιρία της έκθεσης η Αγιορειτική Εστία και η Fondation Hellenique συμφώνησαν να αναπτύξουν περαιτέρω συνεργασία. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Διεθνές βραβείο ελληνικού πολιτισμού στην έδρα Σεφέρη του Χάρβαρντ Μ ε στόχο την προβολή της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας της Ελλάδας και την ανάδειξη των επιτευγμάτων του νεότερου ελληνικού πολιτισμού, διανοητές και ερευνητές του Πανεπιστημίου του Harvard, θεσμοθέτησαν «Διεθνές Βραβείο για τον ελληνικό πολιτισμό». Το Διεθνές Βραβείο θα απονέμεται σε ετήσια βάση και περιλαμβάνει Η Μαρία Δελιβάνη επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Ρουμανίας τρεις κατηγορίες: το βραβείο Ποίησης της έδρας Σεφέρη του Χάρβαρντ, το βραβείο Πεζογραφίας και το βραβείο Κριτικού Δοκιμίου-Επιστημονικής Μελέτης. Τα βραβεία θα απονέμονται μετά από διαγωνισμό ή τιμής ένεκεν. Είναι διεθνή και απευθύνονται σε συγγραφείς από όλο τον κόσμο με την προϋπόθεση ότι το έργο των υποψηφίων για τις κατηγορίες ποίησης και πεζογραφίας είναι γραμμένο στα ελληνικά. Για την κατηγορία κριτικού δοκιμίου-επιστημονικής μελέτης το έργο μπορεί να είναι γραμμένο στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά ή ιταλικά όμως θα πρέπει να αφορά στον ελληνικό πολιτισμό. Την παρουσίαση του Διεθνούς Βραβείου ελληνικού πολιτισμού έκαναν σε συνέντευξη Τύπου στο βιβλιοπωλείο «Ιανός» ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής των βραβείων και καθηγητής του Χάρβαρντ Δημήτρης Γιατρομανωλάκης και ο καθηγητής του Χάρβαρντ Παναγιώτης Ροϊλός, ο οποίος τόνισε ότι «εδώ και 5-6 χρόνια στην έδρα των νεοελληνικών σπουδών γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια από διανοητές, ερευνητές που έχουν κοινές σκέψεις προκειμένου να προχωρήσει αυτή η προσπάθεια». Όπως είπε ο κ. Γιατρομανωλάκης, το 2012 θα θεσμοθετηθεί και βραβείο Μουσικής και Μουσικολογίας. Την κριτική επιτροπή αποτελούν νομπελίστες και καθηγητές από το Χάρβαρντ, το Γέηλ, το Κέμπριτζ, την Οξφόρδη και άλλα μεγάλα πανεπιστήμια του κόσμου. Η απονομή του Διεθνούς Βραβείου και στις τρείς κατηγορίες θα γίνει σε επίσημη εκδήλωση τον ερχόμενο Δεκέμβριο στο Μέγαρο Μουσικής, από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Υπουργείο Παιδείας Το νομοσχέδιο για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό Τ ο νομοσχέδιο για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξω- Ε πίσημη τελετή για την υποδοχή της καθηγήτριας, τ. πρυτάνεως, Μαρίας Νεγρεπόντη Δελιβάνη, ως επιτίμου μέλους της πραγματοποίησε η Ακαδημία Επιστημών της Ρουμανίας. Είχε προηγηθεί η εκλογή της πριν ένα χρόνο. Η τελετή πραγματοποιήθηκε με κάθε επισημότητα στις 14/10/11 στο Βουκουρέστι και συνοδεύτηκε από ομιλίες των μελών της Ακαδημίας και πανηγυρική ομιλία της κ. Δελιβάνη, με θέμα: «Η τύχη της Ευρώπης του Νότου και των Βαλκανίων στην ΕΕ-Ευρωζώνη». Το γενικό συμπέρασμα της ομιλίας κατέληγε στο εξής: «Ο κίνδυνος μιας σύγχρονης αποικιοκρατίας, προς όφελος των ισχυρότερων και σε βάρος των οικονομικά ασθενέστερων κρατών-μελών είναι ήδη ορατός. Η σταδιακή απώλεια της εθνικής κυριαρχίας των λιγότερο ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών οικονομιών φαίνεται να προωθείται με όχημα το δημόσιο χρέος τους». Σημειώνεται ότι η ομιλία θα δημοσιευθεί από τη Ρουμανική Ακαδημία στη γαλλική γλώσσα. 43 τερικό, αλλά και για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τα ΙΕΚ, έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Παιδείας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο τρόπος που θα γίνεται η εισαγωγή σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ των Ελλήνων του εξωτερικού. Το νομοσχέδιο προβλέπει: «Τα τμήματα και οι σχολές των ημεδαπών Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. ή τα Α.Ε.Ι και τα Τ.Ε.Ι. της ημεδαπής μπορεί να δέχονται, με διαδικασίες που καθορίζουν τα ίδια, για εγγραφή και φοίτηση σε αυτά ορισμένο αριθμό Ελλήνων του εξωτερικού, που έχουν φοιτήσει επί δέκα (10) έτη τουλάχιστον σε σχολεία του εξωτερικού, ομογενών και αλλογενών, οι οποίοι έχουν για όλες τις περιπτώσεις απολυτήριο ξένου λυκείου ή αντίστοιχου σχολείου. Ο αριθμός των δυναμένων να εγγραφούν, ο τρόπος επιλογής τους και το ύψος της συμμετοχής τους στις δαπάνες σπουδών καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, ύστερα από πρόταση των ιδρυμάτων, των τμημάτων ή των σχολών». Σημειώνεται ότι οι προαναφερόμενες διατάξεις εφαρμόζονται ανάλογα και για τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης, με απόφαση του υπουργού Παιδείας, «που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση της Γενικής Γραμματείας Διά Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Οι εγγραφόμενοι στα Α.Ε.Ι., τα Τ.Ε.Ι. και τα Ι.Ε.Κ., ομογενείς και αλλογενείς, λαμβάνουν άδεια παραμονής στη χώρα μας, σύμφωνα με όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται από το νόμο». Μ. Π. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΒΕΘ Τουρισμός και ΑΠΕ στο επίκεντρο της ελληνοουκρανικής συνεργασίας Ο ι προοπτικές ανάπτυξης των οικονομικών και εμπορικών σχέ- σεων μεταξύ Ελλάδας και Ουκρανίας βρέθηκαν στο επίκεντρο της πρόσφατης επίσκεψης στη Θεσσαλονίκη του προέδρου της Ουκρανίας, Viktor Yanukovych. Στη διάρκεια της εκδήλωσης που διοργάνωσε το Προξενείο της Ουκρανίας στη Θεσσαλονίκη, ο κ. Yanukovych, απευθυνόμενος σε 50 επιχειρηματίες –μέλη του ΕΒΕΘ, αναφέρθηκε στους τομείς που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις των δυο χωρών, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τουρισμό, ενώ αναφέρθηκε και στα βήματα που έχει κάνει η χώρα του για την πάταξη της γραφειοκρατίας. Επίσης, ο Ουκρανός πρόεδρος «έδειξε», μεταξύ άλλων, ως δυναμικούς τομείς για διμερή συνεργασία τα δομικά υλικά, τα αγροτικά προϊόντα, τη ναυτιλία, τις κατασκευές, τα έπιπλα, το βιομηχανικό εξοπλισμό και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Επιπλέον, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην πολυπληθή ελληνική κοινότητα της Μαριούπολης, η οποία αριθμεί περίπου 120.000 άτομα. Στην ομιλία του ο πρόεδρος του ΕΒΕΘ, Δημήτρης Μπακατσέλος επισήμανε ότι «οι σχέσεις των δύο χωρών χαρακτηρίζονται από πνεύμα αμοι- Το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη υποψήφιο για το βραβείο ‘Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς 2012’ βαίας συνεργασίας, το οποίο στηρίζεται στους μακραίωνους ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών». Υπενθύμισε δε ότι σε μια προσπάθεια ενδυνάμωσης των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων των δύο χωρών, το ΕΒΕΘ έχει υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας με το Επιμελητήριο Dnipropetrovsk το 2002, της Οδησσού και της Kherson το 2009. Νέα σελίδα για τον ΑΚΤΟ Θεσσαλονίκης Ο Παναγιώτης Μεταλινός καθηγητής Άκτο κος Γιάννης Χαραλαμπόπουλος της Beetroot και ο κος Νίκος Σμυρνιός. Ν έο, υπερσύγχρονο campus 3.000 m2 εγκαινίασε το Κολέγιο Υ ποψήφιο για το βραβείο «Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς 2012» είναι το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη στη Μυρτιά Ηρακλείου. Πρόκειται για έναν διαγωνισμό που διοργανώνει κάθε χρόνο το Φόρουμ Ευρωπαϊκών Μουσείων (EMF) και τελεί υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το βραβείο καθιερώθηκε το 1977 και έχει εξελιχθεί έκτοτε σε ένα δυναμικό εργαλείο αναγνώρισης της καινοτομίας, της καλής πρακτικής και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στα μουσεία σήμερα. Επιπλέον, είναι ένα μέσο διεθνούς δικτύωσης των μουσείων και των επαγγελματιών του χώρου. Στη φετινή διοργάνωση συμμετέχουν 57 μουσεία από 19 Ευρωπαϊκές χώρες, τα οποία θα κριθούν όλα από επιτροπή αξιολόγησης, ενώ η διαδικασία θα ολοκληρωθεί το Μάιο του 2012 στην πόλη Πεναφιέλ (Penafiel) της Πορτογαλίας, όπου και θα ανακοινωθεί το βραβευθέν μουσείο. Μέλη της κριτικής επιτροπής επισκέφθηκαν ήδη για αξιολόγηση το Μουσείο Καζαντζάκη. Γ. Μυσιρλάκης 44 Τέχνης και Design ΑΚΤΟ στη Δυτική Θεσσαλονίκη (26ης Οκτωβρίου 38-40 και Α. Γεωργίου). Αξίζει να σημειωθεί ότι το νέο, μοντέρνας αρχιτεκτονικής και υψηλής αισθητικής κτίριο διαθέτει μεταξύ άλλων, βιβλιοθήκη 120 τ.μ. με αναγνωστήρια και internet stations, σύγχρονες αίθουσες σχεδιασμού, αίθουσες διαλέξεων και θεωρητικών μαθημάτων, αίθουσα εκδηλώσεων, αίθουσες internet και multimedia, studios ηλεκτρονικών υπολογιστών, άνετους διαδρόμους κυκλοφορίας και εργαστηριακούς χώρους. Διαθέτει ακόμα εσωτερικούς χώρους ψυχαγωγίας των σπουδαστών, μεγάλο αίθριο , cafe και κατάστημα γραφικής ύλης. Ο ΑΚΤΟ, κολέγιο Τέχνης και Design, με 2.000 σπουδαστές και 14.000 αποφοίτους, λειτουργεί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ως επικυρωμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα του Βρετανικού Πανεπιστημίου Middlesex προσφέροντας ολοκληρωμένες σπουδές σε επίπεδο Bachelor και Master of Arts in Design στους τομείς των Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, του 3D Animation, των Multimedia Εφαρμογών και του Marketing. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 1ο Πολυσυνέδριο ‘Καινοτομία & Ανάπτυξη’ Ο μίας, οι Τρόποι στήριξης επιχειρηματιών εν μέσω μνημονίου, Το μέλλον της Θεσσαλονίκης: πού πάμε; και Τεχνολογία: Νέα Μέσα - ΜΜΕ ή Πρόκληση, είναι οι θεματικές που απασχόλησαν το Πολυσυνέδριο «Καινοτομία & Ανάπτυξη», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Porto Palace της Θεσσαλονίκης. Την πρωτοβουλία και τη διοργάνωση είχε το ΚΑ-business, ενώ το συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, του Δήμου Θεσσαλονίκης και με την στήριξη του ΣΕΒΕ και της ΔΕΘ ΑΕ. Στο πλαίσιο του πολυσυνεδρίου παρουσιάστηκε από την δημοσιογράφο και δημιουργό του πόρταλ www.ka-business.gr, Ραλλιώ Λεπίδου, η έρευνα που πραγματοποίησε η Focus Bari για λογαριασμό του ka-business.gr και της έντυπης έκδοσής του, με θέμα «Η ψυχολογία των επιχειρηματιών εν μέσω μνημονίου: Πώς η κρίση δημιουργεί ανάπτυξη». Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ένα δείγμα 100 επιχειρηματιών μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων σε Αττική και Θεσσαλονίκη το χρονικό διάστημα 5 έως 20 Οκτωβρίου. Όπως προέκυψε από την έρευνα 8 στους 10 επιχειρηματίες, πιστεύουν πως οι επιχειρήσεις της περιφέρειας είναι πολύ έως αρκετά σημαντικές, για την ανάκαμψη της οικονομίας. Ενώ 6 στους 10, πιστεύουν ότι η περιφέρεια κρύβει πολύ μεγάλες ικανότητες τις οποίες δεν έχει ακόμα αναπτύξει καθώς και στελέχη τα οποία δεν αξιοποιεί ικανοποιητικά. Στο συνέδριο συμμετείχαν πολιτικοί, επιχειρηματίες, καθηγητές, δημοσιογράφοι και παράγοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μεταξύ των οποίων οι: Διονύσης Ψωμιάδης, Σπύρος Πέγκας, Κυριάκος Μαλλίνης, Γιάννης Βοτσαρίδης, Δρ. Στέλλα Μπεζεργιάννη, Καθ. Ιωάννης Βλαχάβας, Αθανάσιος Τζιρίτης, Ελευθέριος Ιακώβου, Δημήτρης Σουμπενιώτης, Απόστολος Τζιτζικώστας, Κωνσταντίνος Ζέρβας, Τάσος Τζήκας, Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, Σταύρος Καλαφάτης, Εύα Καϊλή, Μάκης Βοϊτσίδης, Στρατής Μαυραγάνης, Ελευθέριος Μαυρίκος, Ηρακλής Ασλανίδης, Παναγιώτης Χριστοδουλίδης. Άρωμα Ανατολής από το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης 2η Ελληνογερμανική συνάντηση στη Θεσσαλονίκη ρόλος της Περιφέρειας στην Ανάπτυξη της Εθνικής Οικονο- Σ ημαντικές παρουσίες και εισηγήσεις καταγράφηκαν στην 2η Σ τη Μέση Ανατολή εστιάζει το πρόγραμμα του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης για το πρώτο μέρος της σαιζόν μέχρι το Φεβρουάριο 2012. Οσο αφορά τις εκδηλώσεις, σημειώνουμε την ιστορία του Σαμψών και της Δαλιδά όπως αναβιώνει στην ομότιτλη όπερα του Camille SaintSaens, τη Μαρία Φαραντούρη να συναντά τον Αλκίνοο Ιωαννίδη με αφορμή το Νίκο Γκάτσο και το Στέφανο Κορκολή να στήνει με την Εφη Σταμούλη ένα μουσικοθεατρικό δρώμενο για τα «100 χρόνια από τη γέννηση του Οδυσσέα Ελύτη». Ακόμα άρωμα Ανατολής, ταλαντούχοι, νέοι δημιουργοί και δυναμικά καλλιτεχνικά σχήματα της πόλης είναι μερικές μόνο από τις εκδηλώσεις που περιλαμβάνονται στο νέο πρόγραμμα του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης. Μιλώντας με αριθμούς, 28 βασικές εκδηλώσεις και πλήθος παράλληλων θα έχει τη δυνατότητα να απολαύσει το κοινό της πόλης επενδύοντας στη δυναμική του προηγούμενου εξαμήνου και εδραιώνοντας σταδιακά τη θέση που διεκδικεί ως το «Μέγαρο της Πόλης». 45 Ελληνογερμανική συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στα πλαίσια της 8ης Διεθνούς Έκθεσης POLIS στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Η 2η Ελληνογερμανική συνάντηση οργανώθηκε στα πλαίσια πρωτοβουλίας για την εταιρική σχέση Ελλάδας - Γερμανίας. Στο επίκεντρο της Συνάντησης βρίσκεται η προώθηση της συνεργασίας και η δημιουργία ενός δικτύου μεταξύ Περιφερειών, Δήμων και Πολιτών των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της αξιοποίησης υφισταμένων καθώς και της δημιουργίας νέων αδελφοποιήσεων δήμων. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Γερμανικής Πρεσβείας στην Αθήνα, του Γ. Προξενείου της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη, της Helexpo, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Δήμου Θεσσαλονίκης. Συμμετείχαν Έλληνες και Γερμανοί εκλεγμένοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκπρόσωποι Ελληνογερμανικών Οργανισμών και Επιμελητηρίων, νομικοί, τεχνοκράτες, επιστήμονες, διπλωμάτες, τουριστικοί παράγοντες. Οι θεματικές ενότητες αφορούσαν στη δημιουργία δικτύων συνεργασίας σε επιχειρηματικό επίπεδο και σε επίπεδο Τ.Α., γερμανικές επενδύσεις στην Ελλάδα, διαχείριση απορριμμάτων, ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και προώθηση τουρισμού.
© Copyright 2024 Paperzz
