Ποιοί είμαστε Ο οργανισμός μας ιδρύθηκε στις 6 Μαΐου 2010 (Αριθμός Μητρώου 46816 του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης) από μια ομάδα νέων ευαισθητοποιημένων ανθρώπων. Αγαπητοί αναγνώστες, Το συγκεκριμένο τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας , πρωταγωνιστές έχει τα παιδιά, τα οποία καλούνται να Η παροχή επείγουσας ανθρωπιστικής, επισιτιστικής βοήθειας εισέλθουν επιτυχώς στον κόσμο των μεγάλων. προς τα παιδιά των αναπτυσσόμενων χωρών. Μια ενήλικη πρόσκληση, η οποία τα προκαλεί να ενσωματωθούν «κανονικά» στην πορεία του υπάρχοντος Η παροχή οικονομικής ενίσχυσης σε παιδιά τα οποία πάσχουν γίγνεσθαι. Μια πορεία πολλές φορές ανωμάλου δρόμου, από διάφορες ασθένειες, ανίατες ή μη, οι οποίες χρήζουν στην οποία αγωνίζονται για να επιτύχουν την αποδοχή των οποιασδήποτε θεραπείας στην Ελλάδα η το εξωτερικό. θεατών. Επίσης, μια πορεία με κρυμμένους θησαυρούς, με ερήμους, με οάσεις, με σοβαρά παιχνίδια και τυχερούς Σκοποί Η οικονομική στήριξη σε παιδιά άπορων οικογενειών, λαχνούς. Σε έναν κόσμο ανεξερεύνητο, θαυματουργό, τα οποία στερούνται είδη πρώτης ανάγκης για την τεράστιο, καλούνται να καταλάβουν τις εντολές, τους επιβίωση και την διαπαιδαγώγηση τους. κωδικούς και τις ιδιοτροπίες εκείνων που βλέπουν τον κόσμο μικρό, παλιό και προβλέψιμο. Η οικονομική ενίσχυση άρρωστων - άπορων παιδιών, Αυτό το τεύχος, ένα ελάχιστο δείγμα, προσπαθεί να φέρει τα τα οποία χρήζουν ειδικής καθοδήγηση και εκπαίδευση πράγματα σε μια κατανόηση. Μια αντίληψη συνολικότερης σε οποιοδήποτε κρατικό η ιδιωτικό εκπαιδευτικό κέντρο συνοχής, από την οποία θα συνειδητοποιήσουμε τη εντός η εκτός Ελλάδος. βαρύτητα των απαιτήσεων μας. Εύχομαι, το τεύχος αυτό, να συνεισφέρει σε μια εσώστρεφη Η ευαισθητοποίηση των μελών και της τοπικής κοινωνίας πορεία σκέψης, στην εκκίνηση της αυτογνωσίας μας. σε θέματα προστασίας και παροχής κάθε στήριξης, σε παιδιά άρρωστα και άπορων οικογενειών γενικότερα. Με εκτίμηση ΑΔΑΜΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. Στόχος μας! Μέσω της ενημέρωσης που σας παρέχουμε να κατορθώσουμε να παρέχουμε ολοκληρωμένη βοήθεια στους ανθρώπους οι οποίοι έχουν ανάγκη. [3] Περιεχόμενα 6 - 9 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 10 - 13 ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΜΑΣ, Η ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ 14 - 19 Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 20 - 24 Δ.Ε.Π ΜΕ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 25 - 28 Ο ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΣΗΜΕΡΑ 29 - 31 Ο “ΚΑΚΟΣ” ΜΑΘΗΤΗΣ 32 - 34 ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΔΑΜΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΑΜΠΑΤΖΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: IDEA PRINT ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΑΔΕΙA ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ [5] Στα πλαίσια της βοήθειας που παρέχει “Η ελπίδα για το παιδί” ανταποκρίθηκε στις ανάγκες διαμόρφωσης του εξωτερικού χώρου του ινστιτούτου αναπτυξιακής αποκατάστασης παίδων στην περιοχή Πεύκα Θεσσαλονίκης προσφέροντας τη δυνατότητα προς χρήση ενώς περισσότερου λειτουργικού, για τις απαιτήσεις των παιδιών, χώρου. Παρακάτω ακολουθούν φωτογραφίες. Η “Ελπίδα για το παιδί” διοργάνωσε εθελοντική αιμοδοσία στις 9 Ιανουαρίου στην πλατεία Αριστοτέλους για τις ανάγκες παιδιών στα νοσοκομεία ΑΧΕΠΑ και Ιπποκράτειο. [7] [9] Εκείνος που θέλει να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του και αναφέρομαι στους ενήλικες, δε θα δυσκολευτεί να μην αποδεχτεί πως ο ίδιος, όπως και οι άνθρωποι που τον πλαισιώνουν Όλ ο ι κ α θ η μ ε ρ ι νά β ι ώ νο υ μ ε κ άπ ο ι α μορφή ψυχολογικής διαταραχής σε έναν ορισμένο βαθμό. δίπλα του, οι φίλοι του, οι γνωστοί του, οι συγγενείς του, δεν Επικυρώνουμε τη γνώση του καθενός, ως τη μοναδική κι έχουν βιώσει ποτέ ενός είδος ψυχολογικής διαταραχής. Δεν ολοκληρωμένη; είναι εντελώς ασυνήθιστη και πρωτάκουστη στους Το παραπάνω ερώτημα, είναι ο λόγος για τον οποίο απλώς σύγχρονους ανθρώπους η λέξη διαταραχή. θα εκφράσω την άποψή μου μέσα από το προσωπικό πρίσμα, Όλοι καθημερινά βιώνουμε κάποια μορφή της σε δηλαδή, μέσα από την προσωπική αίσθηση της ψυχολογίας . έναν ορισμένο βαθμό. Οι στιγμές που δυσκολευτήκαμε να Επιχειρώ να διατυπώσω τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι διατηρήσουμε και χάσαμε την ψυχραιμία μας είναι αμέτρητες τη σημερινή συνθήκη, στην οποία καλούμε τα παιδιά να . Καθώς αναλογιζόμαστε εάν η ψυχική μας ενέργεια είναι μεγαλώσουν ψυχολογικά υγιή. θωρακισμένη στο σύνολό της, είναι σίγουρο ότι θα έχουμε πολλές Έρευνες, αντικείμενο των οποίων ήταν η σχέση του ατόμου με ώρες να συζητάμε μεταξύ μας. το περιβάλλον του, έδειξαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου Δεν είναι ψυχική δια-ταραχή οποιαδήποτε κατάσταση στην οποία αιώνα ότι η σχέση είναι αμφίδρομη. Οι τρόποι, η ένταση βιώνουμε θυμό, απογοήτευση, ενοχές, ζήλεια, ενίοτε μίσος, της σχέσης, ο βαθμός επιρροής της μιας πλευράς στην άλλη γενικά, τα αρνητικά συναισθήματα; Από μια άλλη οπτική γωνία· κ.τ.λ. αφορούν πηγή άντλησης πληροφοριών. Η δυναμική δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι βιώνουμε διαταραχή καθώς οι του ατόμου επιδρά στο περιβάλλον και αυτό επηρεάζει το πεποιθήσεις μας πιστεύουν άλλα, τα λόγια μας εννοούν άλλα και πρώτο. Έχουμε ακούσει συχνά να λένε για ένα ζευγάρι ότι το οι σκέψεις επιθυμούν άλλα; Η απόσταση αυτή, μεταξύ του εαυτού παιδί τους άλλαξε τη ζωή. Το στενό περιβάλλον , βρίσκεται σε σε ρόλους. Πώς να αποδοθεί ένας ρόλος με επιτυχία, στην μας κι εμάς δεν είναι στον πυρήνα της πηγή διαταραχής; συνεχή μετάλλαξη όπως και ο άνθρωπος. Έχουν αλλάξει τους προκειμένη του γονιού, όταν ο καθένας πιστεύει για το δικό Ζούμε υπό το καθεστώς ενός διαταραγμένου νου, δεν είναι έτσι; χώρους του σπιτιού, σκέφτονται διαφορετικά τα οικονομικά του ρόλο ότι σε κάθε περίπτωση είναι ο πρωταγωνιστικός; Θα πει κανείς, μπορεί η θάλασσα να μείνει ακίνητη; έσοδα-έξοδα, κοντολογίς, έχουν αλλάξει το συνήθη τρόπο Τελικά, σε τι είδους έργο πρωταγωνιστεί ο καθένας, φαίνεται Αναμφισβήτητα, το να αποδώσει κάποιος με απόλυτη αντιστοιχία ζωής που μέχρι πρότινος ακολουθούσαν. Τι συμβαίνει όμως, από τη στάση του. στην πράξη το εύρος του όρου ψυχική διαταραχή, είναι δύσκολο σε μια εποχή που ο ιός της πίεσης έχει εξαπλωθεί σαν την Η ποιότητα του χαρακτήρα που υιοθετείται από το άτομο, έως και ακατόρθωτο . Μπορούμε να τον προσδιορίσουμε και πανούκλα στο Μεσαίωνα; Ποιό το μέλλον της ψυχικής υγείας είναι αυτή που θα διοχετευτεί σε παραπλήσιους ρόλους. Εκείνος φυσικά να δομήσουμε γύρω του μια επιστημονική πραγματικότητα. των παιδιών μας όταν εμείς οι ενήλικες καταστρέφουμε τις ο οποίος ποτέ δεν «ακούει» το συνομιλητή του, ποτέ δε θα Επίσης, ως κοινωνικοποιημένα πλάσματα χρησιμοποιώντας την ζωές μας; Άγχος, μη κατανόηση, ασυνεννοησία, παρεξήγηση, «ακούει» και τα παιδιά του. Εκείνος ο οποίος φοβάται, σε κάθε ικανότητα της διάκρισης των συμπεριφορών, να διαφοροποιηθούμε αδικία, σνομπ, αδιαφορία, υποκρισία, εγωισμός, είναι κάποιες περίπτωση , είναι εκείνος που θα το μεταδώσει και στα παιδιά από την ψυχική διαταραχή ως ταυτότητα. Από την άλλη πλευρά, λέξεις, (χαρακτηριστικά) γνωρίσματα των ανθρωπίνων σχέσεων του. Συμβαίνει όμως και το αντίθετο. Ο ειλικρινής άνθρωπος η τεχνολογική εξέλιξη μας παρέχει επιστημονικό εξοπλισμό με τον μεταξύ τους. θα σπείρει την ειλικρίνεια στο ψυχολογικό έδαφος του παιδιού. οποίο ανακαλύπτουμε την εγκεφαλική αιτιολογία της. Παρόλα Έχουμε αποδώσει στους εαυτούς μας ρόλους. Αντιμετωπίζουμε Ο δίκαιος θα μεταδώσει δικαιοσύνη, ο τρυφερός αγάπη και αυτά, είμαστε σε θέση να λέμε πως γνωρίζουμε τη θάλασσα επειδή την ολότητα του εαυτού μας διαχωρισμένη και οριοθετημένη ο τολμηρός θάρρος. γνωρίζουμε ότι κινείται; Ας θέσουμε το ερώτημα διαφορετικά. Ο χημικός αναλυτής, ο ναυτικός , ο ωκεανολόγος και ο ποιητής γνωρίζουν τη θάλασσα. [11] Ας αναρωτηθούμε σιωπηρά, ποιός από εμάς διαθέτει τέτοιες ποιότητες στο χαρακτήρα του. Ποιός είναι ευγενικός με τον εαυτό του; Ποιός κατανοεί τους άλλους; Ποιός δε νιώθει αδικημένος και ότι οι άλλοι δεν τον καταλαβαίνουν; Στο τέλος, ποιίς είναι Από την άλλη πλευρά, Ψυχολόγοι διατείνονται ότι η παρουσία χαρούμενος; των αρνητικών συναισθημάτων δε χαρακτηρίζουν τόσο μια ψυχολογική διαταραχή, όσο η ένταση και η διάρκεια αυτών. Επισημαίνω απλά, ότι για να ζήσουμε και να συμβιώσουμε με τους Τα παιδιά είναι στα χέρια αυτών οι οποίοι υπόλοιπους δυναμικά, χρειάζεται να αναπτύξουμε το αίσθημα ξέχασαν πώς είναι να είσαι παιδί. του συναγωνισμού. Κάποιος αγωνίζεται στον εαυτό του να Αν κοιτάξει κάποιος την κοινωνία στα μάτια, θα ντραπεί για τον εγερθεί ο εξευμενισμένος χαρακτήρας του, να απαλλαχθεί από ίδιο και όχι για τον υποτιθέμενο πολιτισμό. Το κάθε σπίτι έχει οποιαδήποτε μορφή βίας για τον ίδιο και τους άλλους. Αυτός, τις φοβίες του, τα ψέματά του, τα μυστικά του, έχει όμως και συναγωνίζεται με τον άλλο για να εγκαθιδρυθεί μια αμοιβαία τις εξομολογήσεις του, τη συγχώρεση και την αγάπη. Μέσα σε σχέση ειρήνης. αυτό τον κυκεώνα των αντιθέσεων αναζητούμε το κέντρο της Από τη μια πλευρά, γονείς διατείνονται ότι η υπομονή που γαλήνης μας, της βεβαιότητας, του σωστού και του ανοίγματος. θα ήθελαν να έχουν με τα παιδιά τους εξαντλείται, ότι είναι Το άνοιγμα στο θάρρος, στη γνώση και στην εμπιστοσύνη. ανυπάκουα, ότι συμπεριφέρονται κι αυτοί δεν ξέρουν πώς και Συνηθίσαμε στη διαταραχή και την κάναμε κανονικότητα, την γιατί έτσι. Οι γονείς στεναχωριούνται, επιμένουν στο δικό τους υποδεχτήκαμε με δάφνες στη ζωή μας. Θα ήταν ωραία να σενάριο, πιέζουν και μετά απογοητεύονται. Σε ιδιαίτερες στιγμές μπορούσαμε να ταξιδεύαμε στο μέλλον και να βλέπαμε την όμως, αγκαλιάζουν με τρυφερότητα τα παιδιά τους, τα λένε γλυκά κληρονομιά που εμείς θα αφήσουμε στα παιδιά μας. λόγια και υπόσχονται ενδόμυχα ότι θα γίνουν καλύτεροι γονείς. Στην ερώτηση εάν συζητάνε κι επικοινωνούν με τα παιδιά τους Ιωάννης Αμπατζίδης απαντάνε αδιαμφισβήτητα ναι. Ψυχολόγος-Φιλοσοφικός Σύμβουλος, Θεσσαλονίκη [13] Οι συνηθισμένες συμπεριφορές που περιμένουμε από ένα παιδί στην προεφηβική ηλικία, δεν είναι άλλες από εκείνες που υποδηλώνουν χαρά, ανεμελιά, ζωηράδα. Κι όμως, το τι αισθάνεται και το τι Οι νέοι με κατάθλιψη εμφανίζουν σημαντικά χαμηλή αυτοεκτίμηση, βιώνει ένα παιδί, πολλές φορές απέχει από το αναμενόμενο της μεγάλη απελπισία και αρνητικό στυλ απόδοσης της πραγματικότητας. παιδικής ηλικίας. Είναι πολλά τα παιδιά που υποφέρουν από Επίσης, τα αρνητικά γεγονότα της ζωής καθώς και η δυσκολία στην παιδική κατάθλιψη η οποία αποτελεί διαταραχή του εύρεση εναλλακτικών τρόπων επίλυσης σε καθημερινά προβλήματα, συναισθήματος. Η κατάσταση είναι πιο σύνθετη στην περίπτωση των καθιστά την ανάπτυξη καταθλιπτικών συμπτωμάτων στους έφηβους παιδιών από αυτή στους ενήλικες και αναγνωρίζεται πιο δύσκολα. ευοίωνη. Αυτό εξαιτίας κυρίως της αντίληψης που επικρατεί ότι τα παιδιά έχουν ως χαρακτηριστική συμπεριφορά τη χαρά και τη διάθεση εξερεύνησης του κόσμου τους μέσω του παιχνιδιού. Όσο αφορά την εφηβική ηλικία, η συνήθης συμπεριφορά Τα κύρια συμπτώματα -Αλλαγή της διάθεσης μέσω αυξημένου θυμού, ευερεθιστότητας και κακοκεφιάς. - Επίμονη λυπηρή διάθεση και απελπισία. ακολουθήσει την εξέλιξη αυτή, τα όρια είναι δυσδιάκριτα του - Αποφυγή του σχολείου και ελαττωμένες σχολικές επιδόσεις. αναμενόμενου και του φυσιολογικού από το παθολογικό και το - Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και στις συνήθειες του ύπνου. μη αναμενόμενο. Επιπρόσθετα, η δυσκολία στη λεκτική έκφραση - Συχνές σωματικές ενοχλήσεις (πονοκέφαλος, κοιλόπονος) - Αναποφασιστικότητα, διαταραχές μνήμης, έλλειψη προσοχής. - Αισθήματα ενοχής και χαμηλής αυτοεκτίμησης. που αναμένεται σε αυτήν, είναι του ευερέθιστου ατόμου, του κακόκεφου, με τις συνακόλουθες ψυχολογικές παραλλαγές. Από την ευφορία στη λύπη κι από τη διαχυτικότητα στη «μιζέρια». Σ’ αυτήν τη δύσκολη ηλικιακή φάση όπου το παιδικό σώμα επαναστατεί, καθώς αναπτύσσεται δίνοντας τη θέση του σιγά σιγά σε σώμα ενήλικα, και το πνεύμα καθυστερώντας να των συναισθημάτων από παιδιά και εφήβους, καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη διάγνωση και τις περισσότερες φορές εναπόκειται στους γονείς να συμπεράνουν τις μη φυσιολογικές συμπεριφορές και αντιδράσεις των παιδιών τους. - Απουσία ενθουσιασμού, γενικευμένη έλλειψη ενδιαφέροντος Η μορφή που παίρνει η κλινική κατάθλιψη δεν πρέπει να συγχέεται και να περιορίζεται στην απλή λύπη η οποία σχετίζεται με τις «κακές μέρες» ή τα στενάχωρα συμβάντα. Ούτε ακόμα με μια και έλλειψη κινήτρων δράσης. - Χρήση ουσιών - Ιδέες θανάτου και αυτοκτονικός ιδεασμός. τεράστια απώλεια, όπως ο απρόσμενος θάνατος ενός γονέα. [15] Πιθανά αίτια Η πορεία που οδηγεί στην κατάθλιψη δεν είναι ευθεία και Ο παράγοντας περιβάλλον Η αναπτυξιακή πορεία μονόδρομη αλλά αποτελεί το αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης μιας Τα αρνητικά γεγονότα της ζωής, όπως είναι το διαζύγιο, ή των παιδιών με κατάθλιψη. σειράς παραγόντων, οι οποίοι καθιστούν το παιδί ευάλωτο σε ο θάνατος των γονέων, οι κακές συνθήκες διαβίωσης κ.α. αυτούς και του δημιουργούν την προδιάθεση να αναπτύξει τη συνδυάζονται με παράγοντες κινδύνου, όπως η έλλειψη Αν και τα διαγνωστικά κριτήρια για την κατάθλιψη στα παιδιά και συγκεκριμένη διαταραχή. κοινωνικής στήριξης ή η ελλιπής γονεϊκή φροντίδα. στους εφήβους είναι σχεδόν τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιούνται Επιγραμματικά, ορισμένοι αιτιολογικοί παράγοντες είναι οι στις περιπτώσεις ενηλίκων, η εκδήλωση των συμπτωμάτων αυτών παρακάτω : Όπως είπαμε προηγουμένως, η σχέση μεταξύ αρνητικών διαφοροποιείται ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο Οι Γενετικοί- βιολογικοί γεγονότων και κατάθλιψης δεν ακολουθεί ευθεία γραμμή καθώς βρίσκεται το παιδί. Το συναίσθημα της θλίψης μπορεί να εκφραστεί Αναφέρονται στην κληρονομικότητα, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι αντιδράσεις των ανθρώπων στο ίδιο αρνητικό γεγονός συχνά με υπερβολικό κλάμα από ένα νήπιο, με θλιμμένη έκφραση προσώπου τα παιδιά των γονέων με κάποια διαταραχή της διάθεσης έχουν διαφέρουν. (χωρίς λεκτική εξωτερίκευση) από ένα παιδί σχολικής ηλικίας και με δύο ως τρείς φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ευερέθιστη διάθεση από έναν έφηβο. Οι διαφορετικοί αυτοί τρόποι κατάθλιψη σε σχέση με τα παιδιά γονέων χωρίς κάποια ψυχική Εκείνο που υποστηρίζουν οι περιβαλλοντικές θεωρίες για την εκδήλωσης των συμπτωμάτων αυτών δεν αποτελούν διαφορετικούς διαταραχή. κατάθλιψη, είναι το γεγονός ότι, τα αρνητικά γεγονότα της τύπους κατάθλιψης αλλά αντιπροσωπεύουν διαφορετικά στάδια Οι γνωστικοί ζωής, όπως είναι για παράδειγμα το διαζύγιο ή ο θάνατος της αναπτυξιακής πορείας της. Οι διαφορές αυτές σχετίζονται Επικεντρώνονται στο ρόλο που παίζουν οι αρνητικές και των γονέων, οι κακές συνθήκες διαβίωσης καθώς και άλλα, άμεσα με το επίπεδο της βιολογικής, συναισθηματικής και γνωστικής δυσλειτουργικές αντιλήψεις για την εμφάνιση και την πορεία ενδεχομένως να συνδυάζονται και με άλλους παράγοντες ανάπτυξης του παιδιού. της νόσου. Τα γνωστικά προβλήματα των καταθλιπτικών κινδύνου, όπως η έλλειψη κοινωνικής στήριξης ή η ελλιπής εμφανίζονται σε τρεις τομείς. Πρώτον, τα καταθλιπτικά άτομα γονεϊκή φροντίδα. Επιπλέον, ο τρόπος που τα παιδιά αντιδρούν Α. Βρεφική και νηπιακή ηλικία Β. Προσχολική ηλικία επεξεργάζονται τις πληροφορίες λάθος διότι επικεντρώνονται στα αρνητικά γεγονότα διαφέρει ανάλογα με το αναπτυξιακό Η πρώτη περιγραφή συμπτωμάτων κατάθλιψης σε βρέφη έγινε στο Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας με κατάθλιψη σπάνια εκφράζουν επιλεκτικά στα αρνητικά ερεθίσματα. Δεύτερον, η κατάθλιψη τους επίπεδο. πλαίσιο ιδρυμάτων. Βρέφη που μεγάλωναν σε ιδρύματα και δεν λεκτικά συναισθήματα θλίψης και αβοήθητου. Ωστόσο η εμφάνιση σχετίζεται με τη λεγόμενη αρνητική «γνωστική τριάδα», Γίνεται λοιπόν φανερό πως η σχέση μεταξύ αρνητικών είχαν τη δυνατότητα να αναπτύξουν έναν υγιή δεσμό με κάποιον τους ενδέχεται να είναι θλιμμένη. Μια άλλη ένδειξη κατάθλιψης είναι δηλαδή τα άτομα αυτά αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως γεγονότων και κατάθλιψης δεν ακολουθεί ευθεία γραμμή καθώς ενήλικα παρουσίαζαν συμπτώματα όπως καθυστέρηση ή απώλεια η έλλειψη ενδιαφέροντος για την ενασχόληση με δραστηριότητες ανάξιο ή ανίκανο, τον κόσμο ως κακό ή άδικο και το μέλλον οι αντιδράσεις των ανθρώπων στο ίδιο αρνητικό γεγονός συχνά αναπτυξιακών επιτευγμάτων όπως είναι ο έλεγχος των σφιγκτήρων, που είναι συνήθως ευχάριστες για τα παιδιά αυτής της ηλικιακής ανέλπιδο. Τρίτον, τα καταθλιπτικά άτομα αναπτύσσουν διαφέρουν. Η οξεία ή χρόνια φύση των αρνητικών γεγονότων, η αποκατάσταση ενός ορισμένου ρυθμού στον ύπνο καθώς και ομάδας, όπως είναι κύρια το παιχνίδι. Ενδεχόμενα, να παρουσιαστεί αρνητικά γνωστικά σχήματα, τα οποία λειτουργούν ως σταθερές η ένταση της σοβαρότητας τους, η πραγματική απειλή που τα η νοητική ανάπτυξη. Ορισμένες φορές μπορεί να υπάρχει μια παλινδρόμηση στο γνωστικό και λεκτικό τομέα, άγχος του δομές στη μνήμη, οι οποίες αντιστέκονται στην αλλαγή και συνοδεύει, επηρεάζουν την αντίδραση του ατόμου. Επιπλέον, το θλιμμένη έκφραση προσώπου στο παιδί, ενώ συχνά εμφανίζονται αποχωρισμού από το πρόσωπο που φροντίζει το παιδί και κοινωνική καθοδηγούν την επεξεργασία των πληροφοριών προς την υποκείμενο νόημα που αποδίδει το άτομο σε αυτά τα γεγονότα αυτοκαταστροφικές μορφές συμπεριφοράς όπως το κτύπημα του απόσυρση. Κάποιες φορές παρατηρούνται επίσης δυσκολίες στον αρνητική αυτοκριτική. ανάλογα με τις ανάγκες και τις προτεραιότητες του, καθώς κεφαλιού και το δάγκωμα, ή μορφές συμπεριφοράς όπως το πιπίλισμα ύπνο και ανήσυχη διάθεση. Τέλος, τα παιδιά αυτά κλαίνε συχνά και Ο παράγοντας διαπροσωπικές σχέσεις και το συναίσθημα πραγματικής ή υποκειμενικής ευθύνης του δαχτύλου και η ρυθμική κίνηση μπρος- πίσω. Γενικά, ενδέχεται φοβούνται ότι θα τα εγκαταλείψουν. Αποτελεί ένα είδος αντίδρασης στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει που βιώνει, είναι παράγοντες που μεσολαβούν ανάμεσα στα να εναλλάσσονται απαιτητικές με απαθείς μορφές συμπεριφοράς. το άτομο στην κοινωνική του αλληλεπίδραση και ιδιαίτερα στο αρνητικά γεγονότα και στην εμφάνιση κατάθλιψης. ενδοοικογενειακό περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα η καταθλιπτική συμπεριφορά συμβάλλει στην παγίωση και στην επιδείνωση των δυσκολιών αυτών. [17] Γ. Σχολική ηλικία άλλους με πιο λειτουργικό τρόπο, έτσι ώστε να αυξάνεται Στη σχολική ηλικία η κλινική εικόνα της κατάθλιψης πλησιάζει η συχνότητα των θετικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. περισσότερο αυτή των ενηλίκων. Η καταθλιπτική διάθεση Ένα πρόγραμμα γνωσιακής- συμπεριφορικής θεραπείας γίνεται εμφανής καθώς επίσης και η έκφραση συναισθημάτων συμπεριλαμβάνει και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, ενοχής και υπερβολικής αυτοκριτικής. Συχνή είναι και η έλλειψη με σκοπό την βελτίωση των ενδοοικογενειακών σχέσεων κινήτρων, η οποία μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την και της ποιότητας της επικοινωνίας των γονέων με το αποτελεσματικότητα του παιδιού τόσο στις σχολικές όσο και παιδί, ούτως ώστε να περιοριστούν οι δυσλειτουργικές στις κοινωνικές του δραστηριότητες. Πολύ πιθανό επίσης είναι αλληλεπιδράσεις που ενισχύουν την καταθλιπτική να εμφανιστούν διαταραχές στον ύπνο και τη διατροφή. συμπεριφορά του παιδιού. Ο βαθμός σοβαρότητας των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, η ενδεχόμενη συνύπαρξη κάποιας διαταραχής άγχους, Δ. Εφηβική ηλικία η ύπαρξη ψυχοπαθολογίας στους γονείς, το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και η έλλειψη κοινωνικών Είναι περισσότερο πιθανό στους εφήβους να εξωτερικεύσουν πόρων καθώς και ο βαθμός έκθεσης σε αρνητικά γεγονότα τα συναισθήματα στεναχώριας και δυσφορίας που βιώνουν. αποτελούν αρνητικούς προγνωστικούς παράγοντες για την Απότομες και ξαφνικές μεταπτώσεις της διάθεσης, αρνητικές έκβαση αυτής της θεραπείας σε παιδιά και εφήβους. και αντιδραστικές συμπεριφορές καθώς και απομάκρυνση από τα Η φαρμακευτική αγωγή, αν και έχει παρουσιάσει πολύ σχολικά καθήκοντα αποτελούν περαιτέρω ενδείξεις κατάθλιψης καλά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης σε της εφηβείας. Επιπρόσθετα μπορούμε να αναφέρουμε ότι οι έφηβοι ενήλικες, έχει εξαιρετικά περιορισμένη αποτελεσματικότητα αυτοί κάνουν συχνά αρνητική αξιολόγηση του εαυτού τους, έχουν στα παιδιά. Αντίθετα, η χρήση των τρικυκλικών χαμηλή αυτοεκτίμηση και πολλές φορές παραπονιούνται για συνδυαστικής εφαρμογής των θεραπευτικών μεθόδων με αντικαταθλιπτικών μπορεί να αποβεί ακόμη και επικίνδυνη υπερβολική κόπωση και απώλεια της ενέργειας τους. στόχο τη διατήρηση των θετικών αποτελεσμάτων και την για τα παιδιά. Μάλιστα η αποτελεσματικότητα των πρόληψη εμφάνισης νέων επεισοδίων. φαρμάκων αυτών δεν ξεπερνάει την αποτελεσματικότητα Η θεραπεία η οποία ενδείκνυται και αποδίδει σημαντικά του εικονικού φαρμάκου (placebo). Ακόμα και η χρήση αποτελέσματα είναι η γνωσιακή- συμπεριφορική θεραπεία. νεώτερων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων όπως το prozac, Λόγω της φύσης της η κατάθλιψη δε γίνεται εύκολα αντιληπτή Επιδεικνύει τα περισσότερα βραχυπρόθεσμα και δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά ορθή και αποτελεσματική σε παιδιά και εφήβους. Εξαιτίας αυτού, μόνο περιορισμένος μακροπρόθεσμα αποτελέσματα καθώς διαπιστώθηκε ότι στα παιδιά. αριθμός παιδιών και εφήβων με κατάθλιψη εντάσσονται το 70% των παιδιών και εφήβων ανταποκρίνονται θετικά σε προγράμματα θεραπευτικής αντιμετώπισης. Υψηλά είναι σε αυτήν. Στα πλαίσιά της το παιδί μαθαίνει να εντοπίζει Κωνσταντίνος Μακρής τα ποσοστά συννοσηρότητας με άλλες διαταραχές, όπως και να τροποποιεί τις δυσλειτουργικές του αντιλήψεις, να Ψυχολόγος Α.Π.Θ, Αθήνα. αυξημένος είναι και ο αριθμός των συνοδών προβλημάτων. Τα αξιολογεί αντικειμενικά τις προσπάθειες και τα επιτεύγματα καταθλιπτικά επεισόδια επανεμφανίζονται και τα αναπτυξιακά του, να θέτει ρεαλιστικούς στόχους και να αυτοενισχύεται. ελλείμματα συχνά παραμένουν ακόμα και μετά την πάροδο του Ταυτόχρονα, τεχνικές όπως η εκμάθηση κοινωνικών καταθλιπτικού επεισοδίου. Αυτά τα δεδομένα καθιστούν επιτακτική δεξιοτήτων βοηθούν το παιδί να επικοινωνεί με τους Η θεραπευτική αντιμετώπιση της κατάθλιψης. την ανάγκη [19] Θυμώνουν και φωνάζουν, πετούν διάφορα πράγματα ή χτυπούν. Δε μαθαίνουν από την εμπειρία τους, επειδή δε χειρίζονται τον χρόνο έτσι ώστε να αφομοιώσουν αυτό που κάνουν. Αξίζει να σημειωθεί Στις μέρες μας συναντάμε πολύ συχνά ένα “Υπερκινητικό Παιδί”, ένα ότι ο εγκέφαλος λαμβάνει ερεθίσματα και πληροφορίες από όλες τις παιδί που παρουσιάζει υπερκινητικότητα, διάσπαση της προσοχής αισθήσεις (ακοή, όραση, όσφρηση, αφή). Στο μυαλό τους γίνεται και παρορμητικότητα. Η έναρξη της διαταραχής τοποθετείται κάποιου είδους επιλογή αυτών, ούτως ώστε να χρησιμοποιούνται στην ηλικία των τριών με πέντε ετών. Η υπερβολική κινητικότητά μόνο οι απαραίτητες πληροφορίες για το σχεδιασμό κάποιας του είναι περισσότερο εμφανής σε δομημένες και οργανωμένες δράσης. Για να κατανοήσουμε αυτή την ικανότητα, μπορούμε καταστάσεις που απαιτούν αυτοέλεγχο όπως για παράδειγμα την να σκεφτούμε το εξής: καθόμαστε να διαβάσουμε ένα περιοδικό ώρα που θα καθίσει να διαβάσει. Το παιδί αυτό φαίνεται ιδιαίτερα και διακόπτουμε την πράξη εξαιτίας των παραμικρών ήχων που δραστήριο αλλά η ενεργητικότητά του είναι πολλές φορές άσκοπη. έρχονται από τον ευρύτερο χώρο. Μεταπηδά από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, χωρίς ποτέ να Τα υπερκινητικά παιδιά έχουν μικρό εύρος προσοχής και αποσπώνται τελειώνει κάτι που έχει αρχίσει. Δεν μπορεί να μείνει καθιστό εύκολα. Μερικά από αυτά έχουν πρόβλημα με την επεξεργασία περισσότερο από μερικά λεπτά, τρέχει, χοροπηδά, είναι υπερβολικά οπτικών πληροφοριών, μπορεί να αποσπώνται από τις κινήσεις των ομιλητικό και θορυβώδες, κουνά ένα μέρος του σώματός του ή άλλων, το πέταγμα των πουλιών, την κυκλοφορία των αυτοκινήτων. στριφογυρίζει, ακόμη και σε καταστάσεις (υποθετικής) ηρεμίας. Άλλα πάλι δυσκολεύονται να επεξεργαστούν (ξεχωρίσουν) ήχους, Συνήθως, σηκώνεται και κάθεται επανειλημμένα στο θρανίο του όπως ομιλίες, το κουδούνισμα του τηλεφώνου, του κουδουνιού ή κάνει διάφορα πράγματα συγχρόνως κατά τη διάρκεια του της πόρτας και κόρνες αυτοκινήτων. παιχνιδιού ή του διαβάσματος. Είναι ανυπόμονο, απαιτητικό και Η διάσπαση της προσοχής τα καθιστά ανίκανα να συγκεντρωθούν ευαίσθητο στις ματαιώσεις. Δυσκολεύεται να δεχτεί κανόνες και και να εκτελέσουν καθήκοντα που απαιτούν προσήλωση προσοχής. να σεβαστεί την επιβαλλόμενη πειθαρχία. Κατά συνέπεια παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες και η εν Από την άλλη πλευρά το βλέπουμε να εκδηλώνει έντονη γένει συμπεριφορά τους τα καθιστά ανεπιθύμητα στην τάξη. παρορμητικότητα, να εμπλέκεται σε επικίνδυνες καταστάσεις και Παρουσιάζουν γρήγορες και ξαφνικές αλλαγές της ψυχικής διάθεσης μερικές φορές να ενεργεί απερίσκεπτα. και έλλειψη αναστολών στις κοινωνικές σχέσεις. Οι σχέσεις τους Πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν ότι τα υπερκινητικά παιδιά με τους ενήλικες χαρακτηρίζονται από έλλειψη τυπικότητας και παθαίνουν περισσότερα ατυχήματα και δηλητηριάσεις και για συστολής, ενώ δεν είναι αγαπητά στα άλλα παιδιά και μπορεί να αυτόν το λόγο χρειάζονται ιδιαίτερη επίβλεψη. Δείχνουν να απομονώνονται. Η συχνότητα της υπερκινητικότητας ανέρχεται βιάζονται και να αδυνατούν να ολοκληρώσουν αυτό που κάνουν. μεταξύ 4% και 19%, ανάλογα με τα διαγνωστικά κριτήρια που Για παράδειγμα, δεν «ζυγίζουν» τη σκέψη τους πριν μιλήσουν. Λένε χρησιμοποιούνται. Η αναλογία σε αγόρια και κορίτσια είναι τρία κάτι και μετά ζητούν συγγνώμη πριν τελειώσουν την κουβέντα τους με τέσσερα προς ένα. Τα αγόρια παρουσιάζουν περισσότερο ή απαντούν στην ερώτηση του δασκάλου πριν εκείνος ολοκληρώσει προβλήματα υπερκινητικότητας, παρορμητικότητας, ενώ τα τη διατύπωσή της. κορίτσια διάσπασης της προσοχής. [21] Δεν έχει αποσαφηνιστεί εάν η γένεση του υπερκινητικού συνδρόμου οφείλεται σε μια μόνο αιτία. Αναφέρονται διάφοροι αιτιολογικοί Το υπερκινητικό σύνδρομο εμφανίζεται στα πρώτα παιδικά χρόνια παράγοντες κι ο πιθανός συνδυασμός τους δημιουργεί τη διαταραχή. και εξελίσσεται μέχρι την εφηβεία ή την αρχή της ενήλικης ζωής. Αρχικές απόψεις, που προέρχονταν από μελέτες παιδιών που είχαν Έρευνες δείχνουν ότι ένας μεγάλος αριθμός ανηλίκων (30 με 70 περάσει εγκεφαλίτιδα στις ΗΠΑ, θεωρούσαν ότι η κατάσταση αυτή %) που έπασχαν από υπερκινητικό σύνδρομο κατά την παιδική ήταν ένα είδος “εγκεφαλικής βλάβης”. Πρόσφατες μελέτες που ηλικία εξακολουθεί να έχει το πρόβλημα στην εφηβεία. Το ποσοστό αφορούν στη μορφολογία του εγκεφάλου με Μαγνητική Αξονική μειώνεται όμως κατά πολύ (8%) στην ενήλικη ζωή. Πέρα από Τομογραφία έδειξαν ότι τα παιδιά με υπερκινητικότητα έχουν την επιμονή ορισμένων συμπτωμάτων, αυτά τα παιδιά έχουν φυσιολογικούς κροταφικούς λοβούς του εγκεφάλου, αλλά μη χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις από τους συνομήλικούς φυσιολογικούς μετωπιαίους. Έρευνες σε δίδυμα ή υιοθετημένα τους. Διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολών στο γυμνάσιο παιδιά δείχνουν ότι υπάρχει κληρονομική επιβάρυνση. Οι έρευνες και διακόπτουν συχνότερα το σχολείο. διδύμων βρίσκουν την κληρονομικότητα σε υψηλά επίπεδα που φτάνουν το 80%. Από το ιστορικό των υπερκινητικών παιδιών προκύπτει ότι ως μωρά ήταν υπερβολικά ανήσυχα, έκλαιγαν συνέχεια, είχαν κωλικούς, παρουσίαζαν προβλήματα στον ύπνο και στο φαγητό. Η ιδιοσυγκρασία του παιδιού φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του συνδρόμου. Κατά τα τελευταία χρόνια εκφράστηκε η άποψη ότι διάφορες τοξίνες και χημικά συστατικά των τροφών προκαλούν συμπεριφορές υπερκινητικού Κατά αρχήν για να γίνει δυνατή η θεραπευτική αντιμετώπιση, τύπου. Υπεύθυνες θεωρήθηκαν τεχνητές χρωστικές ουσίες, ακόμη προέχει η αναγνώριση των συμπτωμάτων από γονείς και και η ζάχαρη. Όμως οι απαλλαγμένες από τις τοξικές ουσίες δίαιτες δασκάλους. Η φυσική εξέταση του παιδιού κρίνεται απαραίτητη που προτάθηκαν δεν έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. για να αποκλειστούν φυσικές ασθένειες, με ιδιαίτερη έμφαση στην επιληψία. Κατόπιν συμφωνίας των γονέων, ζητούνται πληροφορίες Εάν οι διαταραχές άρχισαν σε μια συγκεκριμένη στιγμή στη ζωή από τους δασκάλους και γίνεται μαθησιακή και νοητική εκτίμηση του παιδιού, ύστερα από μια κρίση (π.χ., χωρισμός γονιών ή (προσδιορισμός νοητικού πηλίκου). Η κλινική εκτίμηση του παιδιού διαζύγιο, γέννηση αδελφού/ης), ίσως να οφείλονται σε άγχος. απαιτεί την εξέτασή του περισσότερες από μια φορές Εάν οι διαταραχές είναι χρόνιες, δηλαδή εμφανείς από τη γέννηση του παιδιού, και συνεχείς, δηλαδή παρουσιάζονται καθημερινά σε όλες τις δραστηριότητες του παιδιού, είναι πιθανόν να είναι νευρολογικής αιτιολογίας και να οφείλονται σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου. [23] Υπάρχει ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, το οποίο εδώ και πέντε δεκαετίες Η υπερκινητική συμπτωματολογία μπορεί να μην είναι σταθερή και προσελκύει την προσοχή των ειδικών από διαφόρους τομείς της να ποικίλλει ανάλογα με το περιβάλλον. Πρέπει, επίσης, να επιστήμης – ψυχολόγους, ψυχίατρους, παιδαγωγούς, κοινωνικούς εκτιμηθούν η ικανότητα του παιδιού να συγκεντρώνεται και να λειτουργούς. Γίνεται λόγος για την κατάσταση την οποία ο Leo επιμένει σε κάποια προσπάθεια, η κοινωνική του αναστολή και Kanner ονόμασε «Πρώιμο Παιδικό Αυτισμό». Το μεγάλο ενδιαφέρον συναισθήματα άγχους που μπορεί να συνυπάρχουν. Η θεραπευτική για αυτή τη γενικευμένη διαταραχή της ανάπτυξης, εστιάζεται στην προσέγγιση, όταν η διάγνωση του υπερκινητικού συνδρόμου «επαρκώς υψηλή διάδοση» στον παιδικό πληθυσμό, αναλογούν τεθεί με βεβαιότητα, απευθύνεται τόσο στο περιβάλλον (γονείς, δηλαδή 5-10 περιπτώσεις στα 10.000 παιδιά. Στα χρόνια μετά το δασκάλους) όσο και στο ίδιο το παιδί. 1943 παρατηρείται, «Ο πύργος της Βαβέλ» ιδεών και υποθέσεων, οι οποίες αφορούν την εξήγηση της κατάστασης, αλλά παρόλα Έπειτα, η συμβουλευτική γονέων σκοπό έχει να πληροφορήσει αυτά ο αυτισμός θεωρείτε ως ένα απο τα μεγαλύτερα μυστικά της τους γονείς για το είδος του προβλήματος και να τους βοηθήσει εξέλιξης της παιδικής ανάπτυξης. να βρουν τρόπους για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της καθημερινής ζωής με το υπερκινητικό παιδί. Αποφασιστικής Η επιστημονική έρευνα στρέφεται περισσότερο σε βιολογικούς, σημασίας για την εξέλιξη της διαταραχής είναι η καταλληλότητα νευρολογικούς και νευροχημικούς παράγοντες και κληρονομικά αίτια του εκπαιδευτικού πλαισίου. Σταθερό, δομημένο αλλά για να αιτιολογήσει τον αυτισμό, επειδή η έναρξη της διαταραχής ευέλικτο εκπαιδευτικό πλαίσιο, με ατομική προσέγγιση είναι πολύ πρώιμη. Μια υπόθεση υποστηρίζει ότι είναι το αποτέλεσμα για το κάθε παιδί προσφέρει δυνατότητες βελτίωσης μιας νευρολογικής διαταραχής που επηρεάζει την λειτουργία του της συμπτωματολογίας και της αποφυγής της σχολικής εγκεφάλου σε τμήματα τα οποία επεξεργάζονται τη γλώσσα και αποτυχίας. Προγράμματα τροποποίησης της συμπεριφοράς, τις πληροφορίες που δίνουν οι αισθήσεις. Πιο σύγχρονες μελέτες στηριζόμενα στη συμπεριφορική θεωρία, μπορούν να γίνουν είτε μιλούν για γενετικά αίτια (γονίδια) που προδιαθέτουν τα άτομα στο σχολείο είτε στο σπίτι. Το παιδί αναλαμβάνει καθήκοντα που αυτά για αυτισμό. βαθμιαία απαιτούν όλο και μεγαλύτερη συγκέντρωση προσοχής. Άλλα πιθανά αίτια είναι: οι διαταραχές του μεταβολισμού των Επιβραβεύεται όταν έχει την αναμενόμενη συμπεριφορά, ενώ η εγκεφαλικών κυττάρων (αύξηση της γλυκόζης), λιγότεροι νευρώνες ακατάλληλη συμπεριφορά αγνοείται. σε αγόρια στις περιοχές του εγκεφάλου που έχουν σημαντικό ρόλο στα συναισθήματα και στη μνήμη. Βιοχημικές διαταραχές σε Τέλος, η θεραπεία βοηθά το παιδί να διαμορφώσει το δικό του τρόπο επίπεδα νευροδιαβιβαστών (ντοπαμίνης και παράγωγων, ιδιαίτερα επίλυσης των προβλημάτων και να αποκτήσει αυτοέλεγχο. Τα παιδιά της σεροτονίνης), μειωμένη κυκλοφορία αίματος σε ορισμένες μπορούν να βελτιώσουν έτσι την αυτοεκτίμησή τους. Στα βαρύτερα περιοχές του εγκεφάλου, δυσλειτουργία της παρεγκεφαλίδας, περιστατικά, και όταν οι ανωτέρω θεραπευτικές προσεγγίσεις τραυματισμοί ή ανοξία του εγκεφάλου. Ενδοκρινολογικά αίτια αποδειχθούν ανεπαρκείς, προτείνεται φαρμακοθεραπεία. Λόγω των (αύξηση τεστοστερόνης), ιοί, δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού παρενεργειών, πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά οι περιπτώσεις συστήματος (ευαισθησία σε μολύνσεις π.χ. μύκητες, candida, στις οποίες χρειάζεται να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή. albicans, κλωστοβακτηρίδια), δυσαπορόφηση τροφίμων, έλλειψη ενζύμων και παραγωγή τοξικών ουσιών από μύκητες στο έντερο, όπως της καζείνης και της γλουτένης. [25] Θεραπευτικές προσεγγίσεις Με τα σημερινά δεδομένα δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για τον Κλινική εικόνα αυτισμό και τις συναφείς διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές. Σήμερα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ποιες είναι οι βασικές Η εκπαίδευση αποτελεί την πιο σημαντική προσέγγιση όταν διαταραχές του αυτισμού και να μπορούμε βάση διαγνωστικών εστιάζεται στις βασικές δυσκολίες και στον τρόπο μάθησης κριτηρίων να διαγνώσουμε έγκυρα και έγκαιρα την αυτιστική του παιδιού. Χρειάζεται ειδική εκπαίδευση σε ειδικές τάξεις, με διαταραχή. Οι έρευνες βοήθησαν στην διαμόρφωση των δασκάλους που έχουν εκπαιδευτεί στο να κατανοούν τον αυτισμό διαγνωστικών κριτηρίων και καθόρισαν τον αυτισμό σαν «εκτεταμένη και να χρησιμοποιούν ειδικά δομημένες τεχνικές. Έχει πολύ μεγάλη διαταραχή της ανάπτυξης» που εμφανίζεται πριν από τον τρίτο σημασία η έγκαιρη διάγνωση και η πρώιμη παρέμβαση. Τα παιδιά χρόνο της ζωής του παιδιού. με αυτιστικές διαταραχές θα χρειαστούν ειδική εκπαίδευση και παρακολούθηση ειδικών προγραμμάτων σε ειδικά κέντρα. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις στον αυτισμό έχουν στόχο την Ο αυτισμός επηρεάζει την ανάπτυξη των παιδιών κατάκτηση της επικοινωνίας και τον έλεγχο της ακατάλληλης σε τρεις βασικούς τομείς: όπως χειροκρότημα, περιστροφές ή κούνημα κορμού. Επίσης μπορεί συμπεριφοράς. Απευθύνονται τόσο στο παιδί όσο και στους γονείς. • Στην κοινωνικότητα να υπάρχουν διαταραχές του λόγου. Μπορεί να βγάζει ήχους, να Η συμβουλευτική των γονέων σκοπό έχει την κατανόηση της • Στην επικοινωνία και μουρμουρίζει ή να επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις χωρίς νόημα και φύσης του προβλήματος από τους γονείς και τη συναισθηματική • Σε στερεοτυπικές συμπεριφορές με περιορισμένο χωρίς αξία επικοινωνίας. Ακόμη και στις περιπτώσεις που το παιδί τους υποστήριξη στις δυσκολίες της καθημερινής συμβίωσης με μιλά, ο λόγος του είναι πολύ διαταραγμένος και δεν συμβαδίζει με το αυτιστικό παιδί. τους γραμματικούς κανόνες και το συντακτικό. Η χρησιμότητα της φαρμακοθεραπείας στον αυτισμό μπορεί να παιχνίδι και άκαμπτη σκέψη. Τα περισσότερα αυτιστικά παιδιά βρίσκονται στον «δικό τους συμβάλλει στη βελτίωση της κλινικής εικόνας, ταυτόχρονα με τις κόσμο», μακριά από κάθε κοινωνική επαφή. Δεν αντιδρούν και ψυχολογικές και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις σε περιπτώσεις με δεν επιδιώκουν καμιά συναισθηματική επαφή, με το βλέμμα ή το σοβαρές προκλητικές συμπεριφορές. σώμα τους. Μεγάλο βάρος δίνεται στην εκπαίδευση των αυτιστικών παιδιών με Το αυτιστικό παιδί ενδιαφέρεται για τα αντικείμενα. Θέλει να τα τεχνικές που βασίζονται σε θεωρίες συμπεριφοράς. Εκπαιδεύονται περιεργαστεί, να τα αγγίξει, να τα μυρίσει, να τα βάλει στο στόμα να αυτοεξυπηρετούνται και να αποκτούν ορισμένες δεξιότητες. του. Μολονότι δείχνει μεγάλη προτίμηση στα αντικείμενα που Γίνονται μεγάλες προσπάθειες για την απόκτηση επικοινωνίας και την μετακινούνται, νιώθει την επιτακτική ανάγκη να διατηρείται το εκπαίδευση στο λόγο. Όταν αυτό δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί υλικό περιβάλλον αμετακίνητο. Παρουσιάζει επίσης αντίσταση στην σε παιδιά χαμηλής λειτουργικότητας, προτείνεται η νοηματική αλλαγή των συνθηκών του περιβάλλοντος όπου ζει. Τα περισσότερα γλώσσα με τεχνικές αντίστοιχες με αυτές που χρησιμοποιούνται αυτιστικά παιδιά ακολουθούν πάντα την ίδια διαδρομή, κάθονται στην εκπαίδευση των κωφών. στην ίδια θέση στο τραπέζι, προτιμούν το ίδιο φαγητό. Μπορεί να παρουσιάσει στερεοτυπίες των κινήσεων π.χ. επανάληψη των κινήσεων των χεριών ή των δαχτύλων, κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό του και αιωρείται μπρος ή πίσω. Ένα άτομο με αυτισμό μπορεί να παρουσιάζει επαναλαμβανόμενες σωματικές κινήσεις, [27] Μελέτες δείχνουν ότι όλα τα άτομα με αυτισμό μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά με την κατάλληλη θεραπευτική και Γιατί σε κάθε σχολική τάξη υπάρχουν οι «καλοί» και οι «κακοί» εκπαιδευτική αντιμετώπιση. Τα προγράμματα παρέμβασης πρέπει μαθητές; Ο προσδιορισμός αυτός, αφορά αποκλειστικά τις να οργανώνονται από ειδικούς εκπαιδευμένους δασκάλους, σε σχολικές επιδόσεις ή αντανακλά μια συνολικότερη θέαση προγράμματα αυστηρά δομημένης διάρθρωσης που δίνουν έμφαση του παιδιού ως άνθρωπο; Αναρωτηθήκαμε γιατί οι μαθητές στην ατομική καθοδήγηση. Τα άτομα με αυτισμό μπορούν να που κάθονται στα τελευταία θρανία είναι οι «τεμπέληδες», μάθουν να λειτουργούν στο σπίτι και στην κοινότητα. Κάποια οι «αδιάφοροι», «αυτοί που δεν παίρνουν τα γράμματα», οι μπορούν να μάθουν να ζουν μια σχεδόν φυσιολογική ζωή. «ταραξίες»; Πόσο μπορεί να επηρεάζει η αντίληψη αυτή, Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, το εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα την εσωτερική διεργασία της κοινωνικοποίησής τους; Η προς πρέπει να επικεντρώνεται στις επαγγελματικές ικανότητες και την σχηματοποίηση ταυτότητα των παιδιών, ανταγωνίζεται ή επαγγελματική συμπεριφορά. Οι ενήλικες με αυτισμό χρειάζονται παραδίνεται στην επιβολή αυτών των γνωρισμάτων. επαγγελματική κατάρτιση, ευκαιρίες για θέσεις εργασίας, Η σχολική επίδοση ενός μαθητή ορίζεται ως η αξιολόγηση της ειδικές κατοικίες ή εποπτευόμενα διαμερίσματα και ψυχαγωγικά απόδοσής του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Επηρεάζεται από προγράμματα. πολλούς παράγοντες, οι οποίοι εμπλέκονται στην εκπαιδευτική Οι οικογένειες με παιδιά και ενήλικες με αυτισμό χρειάζονται πράξη αλλά και στη γενικότερη διάπλαση της προσωπικότητάς του. βοήθεια από την κοινωνία και το κράτος με την παροχή των Οι συχνότερες αιτίες που οδηγούν σε χαμηλή απαραίτητων υπηρεσιών. Χωρίς τις κατάλληλες υπηρεσίες για τα σχολική επίδοση είναι οι ακόλουθες: άτομα με αυτισμό, η ζωή αυτών των οικογενειών και των ίδιων των αυτιστικών ατόμων γίνεται αρκετά δύσκολη. 1. Έλλειψη σχολικής ωριμότητας Χρειάζονται σωστά σχολεία και αίθουσες που θα παρέχουν ειδική Προκαλεί αδυναμία παρακολούθησης των μαθημάτων, εκπαίδευση. Επίσης χρειάζεται σωστή επαγγελματική εκπαίδευση δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή, φτωχό λεξιλόγιο, για τους εφήβους και τους ενήλικες με προστατευμένες θέσεις αδυναμία προσαρμογής στο περιβάλλον και στους κανόνες της εργασίας σε εργαστήρια και άλλες επαγγελματικές ευκαιρίες. Πρέπει τάξης, δυσκολία στις κοινωνικές συναναστροφές. Η σχολική να γίνεται εξειδικευμένη εκπαίδευση στον αυτισμό για γιατρούς, ωριμότητα αφορά την ανάπτυξη της νοημοσύνης, η οποία νοσοκόμους, εκπαιδευτές καθώς και εκπαίδευση και υποστήριξη ποικίλει από άτομο σε άτομο, τη συναισθηματική και κοινωνική για τους γονείς των αυτιστικών παιδιών. του εξέλιξη καθώς και τη βιολογική του ωρίμανση. ΠΛΩΜΑΡΙΤΗΣ Σ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ. ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ. 2. Αίσθημα ντροπής ή δειλίας, είναι ένα χαρακτηριστικό ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΜΕ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΑΙ γνώρισμα αρκετών μαθητών το οποίο εκδηλώνεται με ένα ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. συνεσταλμένο ύφος, την έλλειψη φιλικών σχέσεων, την ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΑ ΕΡΓΑ: <<ΑΤΟΜΑ ΣΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΟΥ κοινωνική απομόνωση και την αδυναμία συμμετοχής στις ΑΥΤΙΣΜΟΥ>> ISBN : 978-960-93-2030-6 σχολικές δραστηριότητες. [29] 7. Οι μαθησιακές δυσκολίες (οπτική ή ακουστική διάκριση, Η εκπαιδευτική διαδικασία δεν εμβαθύνει και δεν τοποθετεί δυσλεξία κ.α.) οδηγούν αρκετές φορές σε χαμηλή σχολική Είναι εύκολο, ένας μαθητής, ο οποίος διαβιώνει σε ένα την αξία της γνώσης στην ορθή βάση. επίδοση, με προοπτική γενίκευσης της ανικανότητας στο πολύπλευρα στερημένο οικογενειακό περιβάλλον να είναι σύνολο της προσωπικότητάς του. ένας «καλός» μαθητής; Ένας μαθητής χωρίς κίνητρα, να είναι 4. Αρνητικός τρόπος διδασκαλίας των εκπαιδευτικών 4 3. Απουσία εσωτερικών κινήτρων. Ένας δάσκαλος-εκπαιδευτικός έχει υποχρέωση να αγκαλιάσει όλους τους μαθητές του και να βοηθήσει κάθε ένα ξεχωριστά να ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει, σε συνεργασία ένας «καλός» μαθητής; με διάφορους οργανισμούς. Να ενισχύσει τη διαδικασία της κοινωνικοποίησής τους, την καλλιέργεια αυτοπεποίθησης, την 8. Το χαμηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης επιδρά αρνητικά Αντιλαμβανόμαστε ότι η στερεοτυπική τακτική προς τους χωριστά, επηρεάζει καταλυτικά την ποιοτική επίδοση των στην εξέλιξη της προσωπικότητας του παιδιού και στην μαθητές καλό θα είναι να απουσιάζει από τη σχολική αγκαλιά. αίσθηση ότι το σχολείο είναι μια μεγαλύτερη οικογένεια. μαθητών. Η επίπληξη, η τιμωρία ή η απομάκρυνση του απόδοσή του. Έχει βρεθεί ότι η υψηλή αυτοεκτίμηση συνδέεται Καλό θα είναι να απουσιάζει, ούτως ώστε αυτοί οι «κακοί» Να μην παραλείπει να διαμορφώνει το μάθημά του βάσει των εκπαιδευτικού απο το μαθητή δημιουργεί προβλήματα στην με υψηλή σχολική επίδοση και ότι η χαμηλή σχολική επίδοση μαθητές να αποφεύγουν την αποστασιοποίηση του σχολικού δυνατοτήτων των μαθητών και κάθε φορά να το διαφοροποιεί ψυχοσύνθεση του τελευταίου και μάλιστα, όταν αυτές οι έχει ως αποτέλεσμα τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Επομένως, η θεσμού, την υστέρηση στην πορεία των μαθημάτων και τέλος, όπου κρίνει ότι οι μαθητές δεν μπορούν να το κατανοήσουν. συμπεριφορές εκδηλώνονται μπροστά στους συμμαθητές βελτίωση της χαμηλή σχολικής επίδοσης ανταποκρίνεται στη την αποδοχή της αρνητικής ταυτότητάς τους. Οι δάσκαλοι-διαπαιδαγωγοί, είναι αυτοί οι οποίοι μπορούν του. Έτσι, δημιουργούνται επιθετικές συμπεριφορές, άγχος, δημιουργία ισχυρής αυτοεκτίμησης και εμπιστοσύνης του Όταν ένα παιδί βιώνει καθημερινά το άγχος της ανταπόκρισης να πείσουν τα παιδιά για την αξία της γνώσης. Έτσι, καθώς προβλήματα ένταξης στο σύνολο, μαθησιακές δυσκολίες, μαθητή στις δυνάμεις του. στις απαιτήσεις του σχολείου, δηλαδή στις απαιτήσεις των εκφράζουν οι ίδιοι τα ιδανικά της παιδείας, τότε τα παιδιά ενηλίκων, και το άγχος για καλές διαπροσωπικές σχέσεις με τους ανταμείβουν με την καλή επίδοση στα μαθήματα, αλλά ανασφάλεια, συναισθήματα απόρριψης και αποτυχίας. Στο 2= αλλά και η συμπεριφορά τους απέναντι σε κάθε μαθητή 9. Γονείς και καθηγητές οι οποίοι ασκούν τον δάσκαλο και τους συμμαθητές του, μπορεί πολύ εύκολα το πιο σημαντικό, με την καλή ποιότητα του χαρακτήρα τους υποστηρικτικό προς τους μαθητές, δημιουργεί ευνοϊκές επανειλημμένα ψυχική πίεση στα παιδιά για υψηλές να περιθωριοποιηθεί, να αποξενωθεί και τελικά να αρνηθεί . Να διώξουν λοιπόν την πλάνη ότι η σχολική επίδοση ενός συνθήκες για την εμφάνιση των παραπάνω συμπεριφορών. επιδόσεις. Αν και η προώθηση στη μόρφωση έχει θετικά να συμμετάσχει στη μαθησιακή διαδικασία. Αυτή η άρνηση, μαθητή ταυτίζεται με τον δείκτη νοημοσύνης και ας πιστέψουν αποτελέσματα, όταν αυτή μετατρέπεται σε πίεση και υπερβολική μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την υποτίμηση των διανοητικών στην βελτίωση του μαθητή ως ανθρώπινη οντότητα. Μα 5. Ο οικογενειακός παράγοντας είναι πρωταρχικής απαίτηση έχει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα και μπορεί ενδιαφερόντων και την αποστροφή προς οτιδήποτε συμβολίζει πάνω απ’ όλα, ας αποκτήσει ο κάθε δάσκαλος-εκπαιδευτικός σημασίας για την εμφάνιση χαμηλής σχολικής επίδοσης. Οι να αγγίξει μέχρι και την (όχι μόνο) σχολική αποτυχία. το σχολείο. Ο τρόπος που θα εκφράσει τη δυσαρέσκειά του παιδαγωγική ευαισθησία καθώς για να αγαπήσουν τα παιδιά κουρασμένοι μαθητές, που δεν προσέχουν στο μάθημα, δε συνδέεται με διάφορες μορφές παραβατικής συμπεριφοράς. Με τα βιβλία πρέπει να τα διδαχτούν με αγάπη. συζητούν εύκολα, έχουν μελαγχολική έκφραση και κλείνονται αυτόν τον τρόπο συμπεραίνεται, ότι το εκπαιδευτικό σύστημα στον εαυτό τους, είναι στοιχεία που επιβεβαιώνουν πολλές μπορεί να αποτελέσει παράγοντα αποτυχίας της δομής της Θεογνωσία Κουνατίδου φορές την έλλειψη υποστήριξης και ενδιαφέροντος από την προσωπικότητας και αύξηση της εγκληματικότητας, σε άτομα Φιλόλογος Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη. οικογένεια με άμεση συνέπεια την κακή σχολική επίδοση. τα οποία, βρίσκονται σε χαμηλότερα πλαίσια της κοινωνικής 2x γενικότερο πλαίσιο, όταν το σχολικό περιβάλλον δεν είναι κλίμακας. 6. Η ελλιπής φοίτηση με αρκετές απουσίες χωρίς λόγο από το σχολείο, μπορεί να είναι ένδειξη αρνητικής στάσης προς αυτό. Μπορεί να είναι ένας τρόπος έκφρασης του παιδιού, εκπέμποντας μηνύματα που χρειάζεται να αποκωδικοποιηθούν. [31] ΄Ένα φαινόμενο σε εκπαιδευτικούς χώρους με αυξανόμενη ένταση Η τρίτη μερίδα μαθητών, αυτοί που αντιλαμβάνονται καταστάσεις εκφοβισμού αλλά δεν ανήκουν σε καμία από τις δύο προηγούμενες Ο εκφοβισμός (bullying) είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται πλευρές, βλέπουν και σχολιάζουν το φαινόμενο με διαφορετικούς εδώ και πολλά χρόνια στους χώρους της εκπαίδευσης. Σε τρόπους. Κάποιοι από αυτούς το βλέπουν σαν ένα αστείο, αυτό το χρονικό διάστημα, γίνονται έρευνες και καταγραφές μια πλάκα όπως λένε, και αυτός είναι ο βασικός λόγος που ο από εκπαιδευτικούς και ερευνητές, με σκοπό να εξετάσουν εκφοβισμός αναγνωρίζεται δύσκολα . Άλλοι πάλι κατανοούν ότι το φαινόμενο. Να ανακαλύψουν τις αιτίες έξαρσης και τις ο εκφοβισμός είναι ένα πρόβλημα και πολλές φορές προσπαθούν συνέπειες που έχει στη ψυχολογία των παιδιών και στις να παρέμβουν και να σταματήσουν την άσκησή του ή ακόμη μετέπειτα αντιδράσεις τους. ενημερώνουν το διδακτικό προσωπικό του σχολείου. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια ιδιαίτερη μορφή επιθετικότητας Οι εκπαιδευτικοί ακολουθώντας μεθόδους επίλυσης του που εκφράζεται συνήθως ανάμεσα σε αγόρια, χωρίς αυτό να προβλήματος άλλοτε επιτυχαίνουν και άλλοτε όχι. Εντοπίζουν σημαίνει ότι δεν έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα εκφοβισμού το πρόβλημα, ενημερώνονται για τις υφιστάμενες μορφές βίας και σε κορίτσια. Οι μορφές του είναι οι εξής: και επεμβαίνουν εξετάζοντας ομαλά και τις δυο πλευρές του Οι μαθητές που συνήθως ασκούν εκφοβισμό είναι παιδιά τα ζητήματος, τον εκφοβιστή και τον εκφοβισμένο. Η επαφή με οποία θέλουν να έχουν ηγετικές τάσεις, έτσι και παρουσιάζονται τις δυο πλευρές παρέχει τις κατάλληλες πληροφορίες για την ως οι αρχηγοί μιας ομάδας παιδιών που κάνει ότι τους ζητηθεί. (ενδεχόμενη) άμεση επίλυση του ζητήματος, παράλληλα και τα Επίσης, πρόκειται για παιδιά που είτε πάσχουν από έλλειψη στοιχεία για μια ολοκληρωμένη αντιμετώπισή του. Σε άλλες προσοχής, είτε βιώνουν δυσάρεστες καταστάσεις στο σπίτι τους περιπτώσεις, καθώς εντοπίζεται ένα συμβάν, η αντιμετώπιση με αποτέλεσμα να βγάζουν επιθετικότητα προς τους άλλους επικεντρώνεται στη μια πλευρά. Η επίπληξη και η τιμωρία του μαθητές. εκφοβιστή είναι άμεση και έντονη, με αποτέλεσμα η επιθετικότητα Από την άλλη πλευρά, οι μαθητές που δέχονται εκφοβισμό, του παιδιού να αυξάνεται και φυσικά να θεωρεί κύριο υπεύθυνο είναι παιδιά που συνήθως θέλουν να περνούν απαρατήρητα για την τιμωρία του το συμμαθητή που είχε εκφοβίσει. στη σχολική κοινότητα ή παιδιά που απλώς δεν τους αρέσει Ένας βαθμός δυσκολίας του προβλήματος, είναι ότι τόσο ο Οι μορφές αυτές ποικίλουν αναλόγως τη σύμπλευση να απασχολούν τους γύρω με τις συμπεριφορές τους. Μιλάμε μαθητής που δέχεται τέτοιου είδους συμπεριφορές, όσο και οι διαφορετικών παραγόντων, όπως το είδος του σχολείου, τον συνήθως για χαρακτήρες ήσυχους, επιμελείς και χαμηλών συμμαθητές που παρακολουθούν τα γεγονότα, αποφεύγουν πληθυσμό του, το κοινωνικό-ψυχολογικό επίπεδο των μαθητών, τόνων, οι οποίοι από τη στιγμή που δέχονται μια τέτοιου είδους να αναφερθούν σε αυτά, είτε στους δασκάλους τους, είτε κ.α. Συνήθως η μορφή του σχολικού εκφοβισμού που συναντάμε επίθεση, τις περισσότερες φορές κλείνονται στον εαυτό τους στους γονείς τους, επειδή όπως είπαμε το θεωρούν αστείο είναι η λεκτική , η οποία τις περισσότερες φορές συνοδεύεται και προσπαθούν ακόμα περισσότερο να μην γίνονται αντιληπτοί ή φοβούνται παρόμοιες αντιδράσεις του εκφοβιστή εναντίον από χειρονομίες και άσκηση βίας, σε ατομικό ή και ομαδικό από τους συμμαθητές τους. τους στο μέλλον. επίπεδο. [33] Τα τελευταία χρόνια, η ενημέρωση των εκπαιδευτικών και η γονέων από τους εκπαιδευτικούς τόσο για το φαινόμενο του συνεχής τους εκπαίδευση πάνω σε τέτοια προβλήματα, συνήθως σχολικού εκφοβισμού όσο και για τη γενικότερη συμπεριφορά με τη μορφή σεμιναρίων, τους δίνει τη δυνατότητα να βοηθήσουν των παιδιών τους μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Πολλές φορές, Εξοπλισμός πάρκιν & παιδικής χαράς τους μαθητές σε τέτοιου είδους καταστάσεις και να βρουν λύσεις οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται την παραβατική ή αποκλίνουσα που θα είναι αποδοτικές για όλες τις πλευρές. Η άποψη όμως συμπεριφορά των παιδιών τους. Η συνεχής ενημέρωση από Τηλ.: 23940 - 73051, 73375 που επικρατεί ανάμεσα στους μαθητές είναι ότι αν κάποιο παιδί τους δασκάλους και καθηγητές, καθίσταται ικανή να αποτρέψει 15οχλμ Θεσ/νίκης - Καβάλας, Λαγκαδάς εκφράσει δυσαρέσκεια ή παράπονο σε κάποιον ενήλικα, είναι σε μεγάλο βαθμό τις τάσεις που οδηγούν κάποια παιδιά στη πρώτα απ όλα «καρφί» και στη συνέχεια φοβητσιάρης. Αυτό χρήση του εκφοβισμού και να προλάβει δυνητικά, μεγαλύτερα έχει σαν αποτέλεσμα τα περισσότερα παιδιά που υφίστανται προβλήματα που ελλοχεύουν. τον σχολικό εκφοβισμό να αποφεύγουν να μιλήσουν σε κάποιον Εν κατακλείδι, ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενομεγαλύτερο που ενδεχομένως θα μπορούσε να τους βοηθήσει. μάστιγα, που εμφανίζεται κυρίως στις μαθητικές κοινότητες. Με Γενικά παρατηρείται το φαινόμενο του επαναλαμβανόμενου την κοινή αρωγή όλων των πλευρών μπορεί ν’ αντιμετωπισθεί εκφοβισμού στο ίδιο άτομο, στην αρχή με τη μορφή πειράγματος, και να περιορισθεί σε χαμηλά επίπεδα. Οι μέθοδοι που μπορούν κοροϊδίας ή και άσκησης σωματικής βίας χωρίς λόγο, και στη ν’ ακολουθήσουν οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και στη συνέχεια τα συνέχεια, με τη μορφή απειλής ώστε να μη μιλήσει το θύμα. παιδιά, είναι πολλές και προσιτές, αρκεί να συνειδητοποιηθεί ότι Συνήθως οι εκφοβιστές αρέσκονται στο να διαιωνίζεται μια τέτοια πρόκειται για ένα πρόβλημα το οποίο μπορεί να προκαλέσει και κατάσταση και θεωρούν το συμμαθητή που έχουν επιλέξει ως άλλα στη ψυχολογία και τη ψυχοσύνθεση των παιδιών. 3ο χλμ. Σερρών - Νεοχωρίου παιχνίδι ότι μπορούν να τον εκφοβίζουν όποια στιγμή θέλουν. Σέρρες 62100, Ελλάδα Από την πλευρά τους οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εντείνουν Γιώργος Μαστορούδης, Τηλ: 23210 76489 την παρατήρηση των αντιδράσεων και τις συμπεριφορές Καθηγητής Πληροφορικής, Θεσσαλονίκη. Fax: 23210 76488 των μαθητών και να συζητούν γενικότερα το φαινόμενο του Κιν: 6947 271174 - 6947 271177 σχολικού εκφοβισμού, ανεξάρτητα με το αν έχουν δείγματα Email: fytkon@otenet.gr τέτοια στο σχολικό περιβάλλον ή όχι. Οι εκπαιδευτικοί στις http://www.fytoria-konstantinidi.gr μέρες μας διαθέτουν θεωρητικές κατευθύνσεις προς ενημέρωση των μαθητών και τρόπους να τους κάνουν να νιώθουν άνετα προσεγγίζοντας το πρόβλημα καθώς και να μη θεωρούν κακό να συζητούν τέτοιου είδους θέματα με μεγαλύτερους. Επίσης πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η ενημέρωση των