ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ (µια ενασχόληση δηµιουργίας) Νικόλας ∆ονταδάκης 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ Λίγα λόγια για αρχή… 4 Εισαγωγή 5 Τα χαρακτηριστικά ενός καλού µαχαιριού 7 Πώς να επιλέξουµε το σωστό µαχαίρι 9 Συντήρηση µαχαιριών 11 Ακόνισµα µαχαιριών 12 Ατσάλια κατασκευής µαχαιριών 15 ∆αµασκηνές λεπίδες 18 Ατσάλι Sai Mai 19 ∆ιαµόρφωση κόψης λεπίδας 20 Συλλογή µαχαιριών 21 Ξεκινώντας την κατασκευή µαχαιριών 23 Κατασκευή µαχαιριών συχνές ερωτήσεις-απαντήσεις 24 Βασική ονοµατολογία των µερών ενός µαχαιριού 28 Βασικά εργαλεία κατασκευής µαχαιριών 30 Κατασκευή µαχαιριού – Κανόνες ασφαλείας 33 Κατασκευή µαχαιριού βήµα προς βήµα 34 Κατασκευή δερµάτινης θήκης µαχαιριού βήµα προς βήµα 41 ∆ιακόσµηση ράχης µαχαιριού 46 Μέθοδοι µαρκαρίσµατος µαχαιριού 50 Απλή µέθοδος µαρκαρίσµατος µαχαιριών 52 Επίλογος 54 Knives and Blades Greek Forum 55 3 Λίγα λόγια για αρχή… Ηράκλειο 17/9/2010 Γεννήθηκα το 1972 στο Ηράκλειο Κρήτης όπου ζω και εργάζοµαι. Από πολύ µικρή ηλικία οι υπαίθριες δραστηριότητες και εξορµήσεις αποτελούσαν µεγάλο κοµµάτι της ζωής µου. Με αφορµή αυτές τις δραστηριότητες ξεκίνησα σιγά-σιγά την προσωπική µου συλλογή µαχαιριών. Πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε και η συλλογή µου µεγάλωνε. Σαν συλλέκτης µαχαιριών έχω δει αρκετά όµορφα κοµµάτια, µε µερικά από αυτά αληθινά έργα τέχνης, και έχω τη χαρά µερικά από αυτά να είναι κοµµάτια της προσωπικής µου συλλογής. Η αγάπη για αυτό το αντικείµενο µε πέρασε στο κοµµάτι της κατασκευής. Ο µικρός αυτός οδηγός δεν αποσκοπεί να σας κάνει µαχαιροποιούς. Αυτό είναι κάτι που απαιτεί αφοσίωση, χρόνο, έρευνα, υποµονή και φυσικά πολύ δουλειά. Είναι ένας δρόµος µακρύς για όλους µας, και λέω για όλους µας, για το λόγο ότι όλα αυτά τα χρονιά που προσωπικά ασχολούµαι µε την κατασκευή µαχαιριών, είναι παρά πολύ λίγα και µε τίποτα δεν θα ονόµαζα το εαυτό µου ειδικό. Μέσα από αυτό τον µικρό οδηγό θα προσπαθήσω να σας γνωρίσω όσο µπορώ το αντικείµενο µαχαίρι και την κατασκευή του. Στη συνεχεία να σας παρουσιάσω το τρόπο κατασκευής µαχαιριού µε έτοιµη λεπίδα. Είναι ίσως το συνηθέστερο πρώτο βήµα που θα κάνει ο οποιοσδήποτε που θέλει να ασχοληθεί µε την κατασκευή µαχαιριών. Ελπίζω όλα αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω να φανούν χρήσιµα σε όλους εσάς που ενδιαφέρεστε για τη κατασκευή µαχαιριών, και να σας κεντρίσουν το ενδιαφέρον ώστε να είναι αφορµή για την επιθυµία σας να πλουτίσετε περισσότερο τις γνώσεις σας πάνω στη συγκεκριµένη ενασχόληση. Νικόλας ∆ονταδάκης 4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κατασκευή µαχαιριών είναι µια ενασχόληση που χρόνο µε το χρόνο κερδίζει και περισσοτέρους οπαδούς. Ως χόµπι είναι µια διαδικασία κατά την οποία ο καθένας µέσα από τη δηµιουργία µοναδικών χειροποίητων αντικειµένων, εξερευνά τις δυνατότητες του µε µοναδικό όριο την φαντασία του. Η κατασκευή µαχαιριών µπορεί να γίνει µε δυο βασικές µεθόδους. Ο πρώτος τρόπος είναι κατασκευή από ατσάλινες µπάρες µε αποκοπή µετάλλου και ο δεύτερος είναι µε σφυρηλάτηση. Έπειτα το µαχαίρι ολοκληρώνετε µε τη προσθήκη της λαβής από διάφορα υλικά και ίσως κάποια µεταποίηση της λεπίδας. Και στις δυο περιπτώσεις όλα τα µαχαιριά που προέρχονται από τέτοιες διαδικασίες είναι µοναδικά και δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν δύο ίδια. Μικρό Bowie από ατσάλι 440C και λαβή από κέρατο βούβαλου. Όπως όλα τα καλά πράγµατα που κάνουµε στη ζωή µας έτσι και για την κατασκευή ενός καλού µαχαιριού πρέπει να συνυπάρξουν τρία βασικά στοιχειά. 1ο Αγάπη. Πρέπει να αγαπάς αυτό που κάνεις. Ξέρω ακούγεται κοινότυπο αλλά χωρίς αγάπη δεν µπορείς να δηµιουργήσεις γιατί όπως και να το κάνουµε δηµιουργείς, παίρνεις ένα κοµµάτι σίδερο, ένα κοµµάτι ξύλο, αλλά υλικά, και φτιάχνεις κάτι όµορφο µε µονό περιορισµό τα όρια της φαντασίας σου. 2ο Υποµονή. Στο κάθε βήµα της κατασκευής χρειάζεται υποµονή. Πρέπει να ολοκληρώνεται το κάθε στάδιο του µαχαιριού και να περνάς στο επόµενο. Η βιασύνη δεν δίνει σωστό αποτέλεσµα, αντίθετα µπορεί να σου προκαλέσει ζηµιά ή ακόµη και ατυχήµατα. Υποµονή λοιπόν. 3ο Και καλύτερο είναι η επιµονή. Αν κάτι δεν πάει καλά ξαναπροσπαθείς και ξαναπροσπαθείς µέχρι να το πετύχεις. Ίσως κάποια αποτελέσµατα στην αρχή απογοητεύουν αλλά µόνο µε προσπάθεια και επιµονή θα βλέπεις την βελτίωση σου µέρα µε τη µέρα, και τη διαφορά προς το καλύτερο από µαχαίρι σε µαχαίρι. 5 Βεβαία όλα αυτά δεν είναι καινούργια, για κάθε τι καλό και όµορφο που στοχεύει ο άνθρωπος στη ζωή του χρειάζονται αυτά τα πράγµατα. Μαχαίρι µε δαµασκηνή λεπίδα και λαβή από κέρατο βούβαλου. Βεβαία το κλασικό ερώτηµα είναι ένα: «Γιατί να δώσω €100, €200, €1000, ίσως και παραπάνω για ένα χειροποίητο µαχαίρι, όταν µε €20 €30 µπορώ να πάρω ένα µαχαίρι και να κάνω τη δουλειά µου, είτε αυτό είναι κυνήγι ή ψάρεµα ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα». Όλα τα χειροποίητα µαχαίρια που φτιάχνουν κατασκευαστές (µικροί και µεγάλοι) δεν είναι απλά καθηµερινά µαχαίρια. Όχι ότι δεν θα µπορέσουν να κάνουν δουλειά ως µαχαίρια, αφού πάρα πολλές φορές είναι πολύ ανώτερα ποιοτικά από αυτά της παραγωγής, αλλά είναι και κάτι παραπάνω. Είναι µοναδικές δηµιουργίες µε µεράκι και αγάπη, και πολλά από αυτά να είναι αληθινά έργα τέχνης. ∆εν θα προσπαθήσω να πείσω κανένα για την αξία αυτών το µαχαιριών όλοι αυτοί που ψάχνουν για τέτοια µαχαιριά την γνωρίζουν. Μαχαίρι λοιπόν ένα από τα αρχαιότερα εργαλεία του κόσµου που άλλαξε κυριολεκτικά την ανθρώπινη ιστορία! Μαχαίρι από πριονόλαµα και λαβή από µαύρο dymondwood 6 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΚΑΛΟΥ ΜΑΧΑΙΡΙΟΥ Ατσάλι Το πιο σηµαντικό σηµείο σε ένα µαχαίρι είναι το ατσάλι από το οποίο είναι κατασκευασµένο. Μην ξεχνάµε άλλωστε ότι η βασική αποστολή ενός µαχαιριού είναι µία και µοναδική: να κόβει. Πρέπει λοιπόν να έχει την ικανότητα να κόβει καλά, αλλά και να αντέχει στη χρήση. Από το ατσάλι στο µαχαίρι. Μια διαδικασία δηµιουργίας! Η αντοχή, µε τη σειρά της, έχει δύο πλευρές: την αντοχή της κόψης στην συνεχή (φυσιολογική) χρήση ώστε να µη χρειάζεται διαρκώς ακόνισµα, αλλά και την αντοχή ολόκληρου του µαχαιριού στην ταλαιπωρία από τη σκληρή χρήση (χτυπήµατα, λυγίσµατα, πέσιµο, κλπ). Ήδη, αυτά τα δύο δηµιουργούν αντικρουόµενες απαιτήσεις στον κατασκευαστή, αφού ένα ατσάλι πρέπει να είναι πολύ σκληρό ώστε να κόβει καλά και να αντέχει χωρίς να χρειάζεται ακόνισµα, από την άλλη όµως πρέπει να είναι και µαλακό (άρα εύκαµπτο) ώστε να αντέχει την ταλαιπωρία και να µη σπάει στην πολύ σκληρή χρήση. Η σύνθεση του ατσαλιού µε τις προσµίξεις (π.χ. χρώµιο, βανάδιο, νικέλιο) που διαθέτει, αλλά και η θερµική κατεργασία (βαφή και ανόπτηση), επηρεάζουν κατά πάρα πολύ µεγάλο ποσοστό τη µηχανική συµπεριφορά του, και όλες οι µεγάλες και έµπειρες εταιρείες κατασκευής γνωρίζουν πολύ καλά τα χαρακτηριστικά του ατσαλιού που χρησιµοποιούν σε κάθε µαχαίρι που προσφέρουν. Σχήµα Λεπίδας Ανάλογα µε το ρόλο για τον οποίο προορίζεται, η λάµα ενός µαχαιριού µπορεί να δίνει έµφαση στις «επιδόσεις», στην αντοχή, ή να είναι συµβιβασµός ανάµεσα στα δύο. Είναι γνωστό ότι όσο πιο λεπτή είναι µία λάµα, τόσο πιο εύκολα ακονίζεται και τόσο καλύτερα κόβει, ενώ µία χοντρή λάµα «κολλάει» µέσα σε πολλά υλικά και χρειάζεται περισσότερη δύναµη για να προχωρήσει, έστω κι αν η κόψη της είναι αρκετά κοφτερή για να ξεκινήσει η τοµή. Ένα ξυράφι µπορεί να είναι πολύ λεπτό αφού πρέπει µόνο να κόβει όσο καλύτερα γίνεται, από την άλλη πλευρά όµως, ένα µαχαίρι επιβίωσης, αναγκαστικά θα είναι αρκετά χοντρό και ανθεκτικό ώστε να µπορεί να τα βγάλει πέρα σε οτιδήποτε …βάρβαρο µπορεί να χρειαστεί, χωρίς να κινδυνεύει να σπάσει και να αφήσει τον ιδιοκτήτη του «ξεκρέµαστο» στην ερηµιά. Μην ψάχνετε για µία, µοναδική «σωστή» απάντηση, στο σχεδιασµό της λάµας η σωστή απάντηση είναι αυτή που ταιριάζει καλύτερα στη συγκεκριµένη χρήση για την οποία προορίζεται το κάθε µαχαίρι. 7 Λαβή Ο σχεδιασµός αλλά και το υλικό κατασκευής της λαβής παίζουν µεγάλο ρόλο, που γίνεται όλο και µεγαλύτερος ανάλογα µε την έκταση της χρήσης του µαχαιριού. Όσο περισσότερο χρησιµοποιούµε το µαχαίρι, τόσο πιο πολύ φαίνεται η λαβή που ταιριάζει καλύτερα στο χέρι µας, αφού µία κακοσχεδιασµένη λαβή κουράζει και «κόβει» την παλάµη, ενώ ένα κακής ποιότητας υλικό γλιστράει µε ιδρωµένα ή βρεγµένα χέρια. Πάντως, µόλις πιάσετε ένα µαχαίρι και το «ζυγίσετε» στο χέρι σας, αµέσως θα καταλάβετε αν σας ταιριάζει ή όχι. Λαβές διαφόρων σχηµάτων και υλικών 8 ΠΩΣ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΟΥΜΕ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΜΑΧΑΙΡΙ Με την απέραντη ποικιλία µαχαιριών στην αγορά, η επιλογή για ένα µαχαίρι που θα µας συντροφεύσει στις δραστηριότητες µας είναι λιγάκι πονοκέφαλος! Παρόλα αυτά ακολουθώντας µερικά βήµατα µπορεί η επιλογή του µαχαιριού µας να γίνει ποιο απλή. Βήµα ένα: Που θα χρησιµοποιήσουµε το µαχαίρι µας; Κατά την αγορά ενός µαχαιριού το πρώτο που πρέπει να διερωτηθούµε είναι: που θα χρησιµοποιήσουµε το µαχαίρι µας; Παραδείγµατος χάριν, θα είναι κάποιο µαχαίρι που θα χρησιµοποιηθεί για να ανοίγει συσκευασίες, να κόβει σχοινιά ή για άλλες καθηµερινέ εργασίες; Μας ενδιαφέρει η συλλογή µαχαιριών; Σε αυτή την περίπτωση, θα προσανατολιστούµε περισσότερο σε ειδικές εκδόσεις και κοµµάτια µοναδικά ή ειδικά. Έχουµε ανάγκη για ένα µαχαίρι για τις βασικές υπαίθριες δραστηριότητες όπως η κατασκήνωση, η ορειβασία, η πεζοπορία; πραγµατοποιούµε εξορµήσεις µε αποτέλεσµα να βρισκόµαστε συχνά στο ύπαιθρο; Αν ναι, θα πρέπει να επιλέξουµε ένα µαχαίρι που να καλύπτει την βασική διαβίωση στο ύπαιθρο και τις εργασίες που χρειάζονται να γίνουν σε αυτήν, προετοιµασία τεµαχισµό θηράµατος, προετοιµασία πυράς, ακόµα και την κατασκευή ενός προχείρου καταφυγίου. Ή µήπως τελικά το µαχαίρι µας θα είναι αποκλειστικά κυνηγετικό ή αλιευτικό; Η επιλογή µας για κάποιο τέτοιο µαχαίρι ίσως να είναι ποιο εύκολη, µιας και υπάρχει µεγάλη ποικιλία µε µαχαίρια που κατασκευάζονται συγκεκριµένα για αυτές τις χρήσεις. Βήµα δύο: Μαχαίρι µε σταθερή λεπίδα η µε αναδιπλουµένη; Το επόµενο βήµα είναι να αποφασίσουµε εάν χρειαζόµαστε ένα µαχαίρι µε σταθερή λεπίδα η ένα µε αναδιπλούµενη (σουγιάς). Ένα µαχαίρι µε σταθερή λεπίδα µπορεί να είναι πολύ αξιόπιστο και µπορεί να χρησιµοποιηθεί αµέσως. ∆εν υπάρχει κανένας µηχανισµός διπλώµατος για να σπάσει ή να δυσλειτουργήσει, αλλά δεν µπορούν να µεταφερθούν τόσο εύκολα όσο οι σουγιάδες. Οι σουγιάδες διαθέτουν συνήθως µια αναδιπλουµένη λεπίδα που κλειδώνει µε ασφάλεια και µεταφέρονται ποιο εύκολα. Μερικοί διαθέτουν κάποιο χαρακτηριστικό στη λεπίδα τους που του επιτρέπει να ανοίξουν µε το ένα χέρι. Βήµα τρία: Από τι υλικά πρέπει είναι κατασκευασµένο το µαχαίρι µου; Κατ' αρχάς, εξετάζουµε τα υλικά από τα οποία είναι κατασκευασµένη η λαβή. Μην ξεχνάµε θέλουµε ένα καλό ισχυρό πιάσιµο. Η άνεση επίσης θα πρέπει να είναι άλλο ένα κριτήριο. Έτσι λοιπόν ψάχνουµε, και περνάνε από τα χεριά µας διαφορά µαχαιριά µέχρι να καταλήξουµε. Κρατώντας ένα µαχαίρι προσποιούµαστε τις εργασίες που θα κάνουµε µε αυτό ώστε να τα «δούµε» στη λειτουργία του. 9 Το µαχαίρι θα πρέπει να µην µας πιέζει στο κράτηµα του αλλά συγχρόνως να το «νιώθουµε» καλά στο χέρι σας, έτσι ώστε ακόµα και µετά από µεγάλες περιόδους χρήσης να µην µας κουράζει. Επίσης θα εξετάσουµε εάν η λαβή του είναι στεγανή ή όχι. Κύριο χαρακτηριστικό εάν η χρήση του µαχαιριού µας θα γίνει κατά κύριο λόγο στο ύπαιθρο. Έχουµε βεβαία και το αισθητικό κοµµάτι. Εδώ τα πράγµατα είναι γενικά. Το τι αρέσει στον καθένα δεν είναι υποχρεωτικό να αρέσει και τους άλλους. Οπότε εδώ η επιλογή είναι καθαρά προσωπική. Η λεπίδα πρέπει επισης να είναι από υλικό ικανό που να συντηρηθεί εύκολα µετά από την εκτεταµένη χρήση, να παρέχει προστασία εναντία στη διάβρωση, και να µπορεί να ακονιστεί εύκολα αλλά να µην χάνει το ίδιο εύκολα την κοφτερότατα της. Στη αγορά υπάρχουν διαφορά µαχαιριά που προσφέρουν αυτά τα χαρακτηριστικά σε διαφόρους βαθµούς, έτσι ώστε να µπορούν να καλυφτούν όλες οι απαιτήσεις. Τέλος και ο προϋπολογισµός µας είναι ακόµη ένας παράγοντας που θα επηρεάσει την αγορά του µαχαιριού µας. Συµπέρασµα Ακολουθώντας αυτά τα βήµατα θα αποκτήσουµε µια πιο ολοκληρωµένη εικόνα για τις ανάγκες, όσο αφορά το θέµα µαχαίρι, και σίγουρα κατά µεγάλο ποσοστό θα έχουµε µια σωστή επιλογή και κατά συνέπεια µια επιτυχηµένη αγορά. Το no13 (50 εκατοστά ανοιχτός) και το no2 της σειράς σουγιάδων της Opinel 10 ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ Κάθε υπεύθυνος συλλέκτης-ιδιοκτήτης µαχαιριών πρέπει να ξέρει τα βασικά σχετικά µε την κατάλληλη συντήρηση των µαχαιριών του. Τα µαχαίρια είναι από τα αρχαιότερα εργαλεία του ανθρώπου. Είναι τα εργαλεία που άλλαξαν την ιστορία µας. Αναπόφευκτοι σύντροφοι στην καθηµερινή διαβίωσή µας αλλά είναι επίσης για κάποιους από εµάς επενδύσεις και έργα τέχνης. Αυτοί είναι οι λόγοι γιατί πρέπει να φροντιστούν κατάλληλα. Τα καλά-διατηρηµένα µαχαίρια θα εκτελέσουν καλύτερα τις εργασίες για τις οποίες έχουν σχεδιαστεί, και θα διαρκέσουν περισσότερα χρόνια. Όλα τα µοντέρνα ατσάλια που χρησιµοποιούνται στην κατασκευή µαχαιριών είναι υψηλής ποιότητας, αλλά ο χρόνος µπορεί να διαβρώσει το οποιοδήποτε µέταλλο αν δεν φροντιστεί. Σκουπίζοντας τις λεπίδες των µαχαιριών σας ανά διαστήµατα µε ένα λαδωµένο ύφασµα (το λάδι συντήρησης όπλων είναι πολύ καλό) θα αποτρέψετε τη σκουριά ειδικά εάν ζείτε σε υγρό κλίµα ή κοντά στη θάλασσα. Εάν το µαχαίρι σας βραχεί σκουπίστε το καλά για να το στεγνώσετε, και µην το αφήσετε να στεγνώσει µόνο του. Εάν το µαχαίρι σας έχει βραχεί από θαλασσινό νερό ή κάποια άλλη ουσία που δεν είστε σίγουροι τι είναι και τι µπορεί να προκαλέσει στο µαχαίρι σας, πρέπει να το ξεπλύνετε αµέσως µε καθαρό νερό να το στεγνώσετε καλά και τέλος να το λαδώσετε. Μην φυλάσσετε τα µαχαίρια στις θήκες τους. Το δέρµα συλλέγει την υγρασία και δηµιουργεί σηµάδια στη λεπίδα. Ειδικά για τους σουγιάδες σας περιστασιακά ένα λάδωµα στις ενώσεις και τα ελατήρια (µια δυο σταγόνες) είναι αρκετό για το ευκολότερο άνοιγµα και το κλείσιµο και θα αποτρέψει τη σκουριά και το χαλάρωµα στο «κλείδωµα» του. Ελέγξτε τακτικά την εγκοπή κλειδώµατος των σουγιάδων σας για την καλή λειτουργία τους η οποία θα εξασφαλίσει και την ασφαλή χρήση τους. Αποφεύγετε να χρησιµοποιείτε το µαχαίρι σας ως ανοιχτήρι δοχείων, µοχλό, κατσαβίδι ή για οποιαδήποτε βαριά εργασία για την οποία το µαχαίρι σας δεν σχεδιάστηκε. Επίσης, µην χρησιµοποιήστε το πίσω µέρος του µαχαιριού σας ως σφυρί. Οι λαβές από ξύλο µπορούν να τριφτούν περιστασιακά µε τη στιλβωτική ουσία ή ειδικό λάδι όπως αυτό που χρησιµοποιούν στα έπιπλα. Ο ορείχαλκος µπορεί να γυαλιστεί µε τη στιλβωτική ουσία οικιακού ορείχαλκου. Τέλος να κρατάτε το µαχαίρι σας ακονισµένο. Μια λεπίδα που δεν κόβει µπορεί να είναι πιο επικίνδυνη από µια κατάλληλα διατηρηµένη, καθώς απαιτεί περισσότερη δύναµη για ν κάνει τη δουλειά του, οπότε είναι δύσκολος και ο έλεγχος του. Θυµηθείτε, κρατήστε το µαχαίρι σας…καθαρό, λαδωµένο ακονισµένο. 11 ΑΚΟΝΙΣΜΑ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ ∆εν υπάρχει κανένα µαχαίρι που να µην απαιτεί ακόνισµα. Όλα τα µαχαίρια χρειάζονται περιοδικό ακόνισµα, και είναι σηµαντικό να µάθει ο χρήστης να ακονίζει το µαχαίρι του ο ίδιος, είτε µε τη βοήθεια µίας απλής πέτρας ακονίσµατος είτε µε τη βοήθεια κάποιου πιό σύνθετου συστήµατος όπως το Lansky Sharpener (www.lanskysharpeners.com) ή το Spyderco Sharpmaker (www.spyderco.com). Μαζί λοιπόν µε την αγορά του µαχαιριού σας, µην ξεχάσετε να αγοράσετε και µία µικρή πέτρα ακονίσµατος και να µάθετε να ακονίζετε σωστά. Ένα πολύ σηµαντικό στοιχείο που επηρεάζει την επίδοση ενός µαχαιριού σε πραγµατικές συνθήκες είναι η γωνία του τελικού ακονίσµατος της κόψης. Μερικές φορές, µάλιστα, ο έµπειρος χρήστης επιλέγει ο ίδιος να αλλάξει την εργοστασιακή γωνία σε κάποιο συγκεκριµένο µαχαίρι εάν κάτι τέτοιο τον εξυπηρετεί. Η γωνία που επιλέγουµε για το τελικό ακόνισµα της κόψης ενός µαχαιριού, είναι κάτι που έχει πολύ µεγάλη επίδραση στην τελική επίδοση ενός µαχαιριού. Ανάλογα µε τη σκληρότητα και την αντοχή του συγκεκριµένου κράµατος ατσαλιού, αλλά και ανάλογα µε την συγκεκριµένη χρήση, υπάρχει και µία διαφορετική γωνία που µπορεί να θεωρηθεί ιδανική. Από την αρχή ξεκαθαρίζουµε ότι δεν υπάρχει µία µόνο ιδανική λύση για όλα τα µαχαίρια, ούτε και είναι εύκολο να φτιάξει κανείς «συνταγές» για κάθε χρήση. Πολύ συχνά, η επιλογή του κατασκευαστή είναι και η καλύτερη, κάποιες άλλες φορές, όµως, αξίζει να δοκιµάσουµε και κάποια άλλη λύση µήπως και ταιριάζει καλύτερα στη δική µας χρήση. Lansky Sharpener Kit Για να καταλάβουµε καλύτερα το ζήτηµα, ας πάρουµε το παράδειγµα µε τα δύο άκρα που εφαρµόζει ο κρεοπώλης. Ανάµεσα στα διάφορα εργαλεία της δουλειάς του, ο κρεοπώλης έχει ένα λεπτό και πολύ καλά ακονισµένο µαχαίρι µε πολύ µικρή γωνία ακονίσµατος, για να µπορεί να καθαρίζει σαν χειρουργικό νυστέρι γύρω από κόκαλα και δύσκολα σηµεία, ενώ έχει και έναν µεγάλο µπαλτά που είναι ακονισµένος πιο «χοντρά», σε αρκετά πιο µεγάλη γωνία ώστε να αντέχει η κόψη και να µην παραµορφώνεται από τα χτυπήµατα σε κόκαλα. Αυτές είναι οι δύο άκρες του ζητήµατος, και όποιος µπορεί να έχει ταυτόχρονα πολλά εργαλεία στα χέρια του, µπορεί να επιλέξει διαφορετική γωνία για κάθε µαχαίρι ώστε να πετυχαίνει πάντα το ιδανικό. Όµως, για τον µέσο χρήστη µαχαιριού, ή για τον κυνηγό που κινείται στο βουνό µε ένα βασικό µαχαίρι για κάθε χρήση, το ζητούµενο πλέον είναι η εύρεση του ιδανικού συνδυασµού: αρκετά µικρή γωνία ώστε το µαχαίρι να είναι κοφτερό, αλλά και αρκετά µεγάλη ώστε να είναι ανθεκτικό στη χρήση και να µην στοµώνει ή να µην παραµορφώνεται µε το παραµικρό. Κάπου ανάµεσα στη µεγάλη και τη µικρή γωνία βρίσκεται η χρυσή τοµή, διαφορετική όµως για κάθε Spyderco Sharpmaker Kit περίπτωση. 12 Όπως προαναφέρθηκε για να ακονίσουµε ένα µαχαίρι σε συγκεκριµένη γωνία (είτε στην εργοστασιακή είτε σε άλλη, δικής µας επιλογής) θα πρέπει, είτε να διαθέτουµε καλά εξασκηµένο χέρι, είτε να χρησιµοποιήσουµε κάποια βοηθητική διάταξη ακονίσµατος, όπως π.χ. το Sharpmaker της Spyderco ή το Lansky Sharpener. Στην ουσία, είτε µε το χέρι είτε µε κάποιο από αυτά τα συστήµατα, η κίνηση του µαχαιριού πάνω στην πέτρα είναι ακριβώς η ίδια, απλώς οι ειδικές συσκευές βοηθούν ακόµα και τον µηδαµινής εµπειρίας χρήστη να καταφέρει να ακονίσει µε επιτυχία. Η βασική αρχή του ακονίσµατος είναι να µπορούµε να κρατήσουµε σταθερή τη γωνία της λάµας ως προς την πέτρα σε επαναλαµβανόµενες διαδοχικές κινήσεις, ενώ το πιο συνηθισµένο λάθος των αρχαρίων είναι ο κακός έλεγχος της γωνίας σε όλη τη διάρκεια της σύνθετης καµπυλωτής κίνησης, που έχει ως αποτέλεσµα την κακή ποιότητα της κόψης. Με τα συστήµατα ακονίσµατος, ο χρήστης το µόνο που έχει να κάνει είναι να κρατά απόλυτα κάθετα το µαχαίρι όσο το ανεβοκατεβάζει στις κατακόρυφα τοποθετηµένες ράβδους. Υπάρχουν επιλογές γωνίας από 30 µοίρες για πιο λεπτές δουλειές µεχρι και 40 µοίρες για πιο ανθεκτική κόψη. Για να δώσουµε ένα πραγµατικό παράδειγµα, θα πούµε ότι ένα µαχαίρι καλής ποιότητας, κατασκευασµένο από ακριβό κράµα ατσαλιού, µπορεί να αποκτήσει απίστευτα κοφτερή κόψη αν αποφασίσει κανείς να κατεβάσει τη γωνία σε σηµείο που να γίνει πλέον πολύ λεπτή, µε αποτέλεσµα ένα µαχαίρι που θεωρούσαµε ότι από κατασκευής δεν κόβει τόσο πολύ, ξαφνικά να γίνει πραγµατικό ξυράφι! Προσοχή, η «µετατροπή» αυτή δεν είναι χωρίς κόστος, αφού λεπταίνοντας την κόψη σε αυτά τα επίπεδα, το µαχαίρι γίνεται πλέον πιο ευαίσθητο στην ταλαιπωρία, και η κόψη του παραµορφώνεται ευκολότερα όταν συναντήσει κάτι πολύ σκληρό. Επίσης, αυτή η κόψη λειτουργεί µόνο µε καλά ατσάλια υψηλής σκληρότητας, αφού ένα ατσάλι γενικής χρήσης δεν έχει την ικανότητα να φτιάξει και να κρατήσει τόσο λεπτή κόψη (και άρα απαιτεί λίγο µεγαλύτερη γωνία για να λειτουργήσει σωστά). Η αντίθετη περίπτωση είναι όταν διαπιστώνουµε ότι ένα µαχαίρι κόβει πολύ καλά όταν το έχουµε µόλις ακονίσει, αλλά χάνει πολύ γρήγορα την επίδοσή του µόλις χρησιµοποιηθεί στην πράξη. Είτε λόγω µαλακού ατσαλιού είτε λόγω σκληρής χρήσης, το αποτέλεσµα είναι το ίδιο, και η λύση είναι η αύξηση της γωνίας ακονίσµατος, έτσι ώστε να θυσιάσουµε ενδεχοµένως λίγο από την επίδοση αλλά να βελτιώσουµε την πρακτική διάρκεια ζωής της κόψης ανάµεσα στα ακονίσµατα. Όµως, ο απλός χρήστης, στο καθηµερινό του µαχαίρι γενικής χρήσης, απαιτεί καλή επίδοση αλλά και µια στοιχειώδη αντοχή, οπότε θα πρέπει να ανεβάσει λίγο τη 13 γωνία µέχρι να πετύχει τη χρυσή τοµή. Το ίδιο ακριβώς θα πρέπει να κάνει και ο κυνηγός µεγάλων τριχωτών θηραµάτων που χρησιµοποιεί το µαχαίρι του για γδάρσιµο και τεµαχισµό. Η ιδανική λύση είναι η χρήση δύο διαφορετικών µαχαιριών, ένα µεγαλύτερο και βαρύτερο, µε κόψη λίγο πιο «χοντρή» (δηλαδή ακονισµένη µε µεγαλύτερη γωνία) για το πιο σκληρό µέρος της δουλειάς, και ένα δεύτερο µικρότερο και λεπτοακονισµένο για τις λεπτοδουλειές του γδαρσίµατος όπου η επίδοση είναι πιο σηµαντική από την αντοχή. Για να µπορέσει κανείς να κάνει τα πειράµατά του πιο εύκολα, ένα βοήθηµα ακονίσµατος όπως οι δύο συσκευές που αναφέραµε είναι ιδιαίτερα χρήσιµες, αφού επιτρέπουν ακόµα και στον άπειρο χρήστη να πετύχει τη σωστή γωνία µε ευκολία. Και για τον έµπειρο, πάντως, που συνηθίζει να ακονίζει τα µαχαίρια του σε µια απλή επίπεδη πέτρα, οι συσκευές αυτές δεν είναι άχρηστες, το αντίθετο µάλιστα. Για το αρχικό ακόνισµα στη σωστή γωνία, µια τέτοια συσκευή ακονίσµατος είναι µια πολύ καλή λύση για να γίνει η δουλειά σωστά και µε ακρίβεια, έτσι ώστε να γίνεται στη συνέχεια το ακόνισµα µε το χέρι, µε οδηγό την ήδη σωστή γωνία. Μια τελευταία παρατήρηση. Σε µερικές περιπτώσεις, η χρυσή τοµή επιτυγχάνεται όχι µε µία µόνο γωνία αλλά µε συνδυασµό δύο. Αφού ακονίσουµε το µαχαίρι σε πολύ λεπτή κόψη (π.χ. σε γωνία 30 µοιρών συνολικά, περνάµε ένα τελικό ακόνισµα σε µεγαλύτερη γωνία (π.χ. 40 µοιρών) ώστε να «σπάσει» η πολύ λεπτή άκρη της κόψης και να µείνει ένα τελικό ακόνισµα 40 µοιρών στην ακµή της κόψης. Όπως είπαµε και στην αρχή, µαγική λύση για όλες τις περιπτώσεις δεν υπάρχει. Ο κάθε χρήστης θα πρέπει να βρει από µόνος του την ιδανική γωνία ακονίσµατος που ταιριάζει µε το συγκεκριµένο µαχαίρι, µε το συγκεκριµένο ατσάλι και τη συγκεκριµένη χρήση. 14 ΑΤΣΑΛΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ Aς θυµηθούµε εν περίληψη τα βασικά χαρακτηριστικά που περιµένουµε από ένα ατσάλι, όταν µιλάµε για τη συγκεκριµένη χρήση της κατασκευής µαχαιριών. Ξεκινώντας από τα µηχανικά χαρακτηριστικά, και για να κατανοήσουµε καλύτερα το πρόβληµα, ας παρατηρήσουµε ότι το ιδανικό ατσάλι, εάν υπήρχε, θα ήταν µαλακό κατά την κατεργασία αλλά σκληρό κατά τη χρήση, ενώ θα ήταν εύκολο στο ακόνισµα αλλά πολύ ανθεκτικό στη συνεχή χρήση. Όµως, όλα αυτά είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι είναι αδύνατον να συµβαίνουν ταυτόχρονα, αφού τα ιδανικά χαρακτηριστικά είναι αλληλοσυγκρουόµενα. Ένα µαλακό ατσάλι είναι εύκολο στην κατεργασία, εύκολο στο ακόνισµα, αλλά δεν αντέχει στη συνεχή χρήση και απαιτεί συνεχώς ακόνισµα. Ένα σκληρό ατσάλι είναι δύσκολο στο ακόνισµα, αλλά αντέχει πολύ περισσότερο ανάµεσα σε ακονίσµατα. Για να µπερδέψουµε τα πράγµατα ακόµα περισσότερο, ένα πολύ σκληρό ατσάλι που είναι ταυτόχρονα και ψαθυρό, µπορεί να είναι εξαιρετικά κοφτερό όταν χρησιµοποιείται σε µαλακά υλικά και µε προσοχή, όµως σε σκληρή χρήση (π.χ. κόψιµο ξύλων για φωτιά ή τεµαχισµός µεγάλων θηραµάτων µε σκληρά κόκαλα) κινδυνεύει από τοπικά µικρά σπασίµατα στην κόψη µέχρι (σε ακραίες περιπτώσεις) και σε καταστροφή της λάµας από θραύση. Εκτός από τα ίδια τα χαρακτηριστικά ενός κράµατος, στα τελικά µηχανικά χαρακτηριστικά, σηµαντικό ρόλο παίζει και η θερµική κατεργασία (βαφή, ανόπτηση, κρυογενική επαναφορά, κλπ) που επιλέγει ο κάθε κατασκευαστής, οπότε και οι παράµετροι πληθαίνουν ακόµα περισσότερο. Από όλα τα παραπάνω, προκύπτει ότι δεν υπάρχει ένα απλό και µονοσήµαντο κριτήριο βάσει του οποίου µπορούµε να κατατάξουµε τα διαφορετικά κράµατα και να βρούµε το «καλύτερο» ατσάλι για κάθε χρήση. Έτσι, τα διαφορετικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να συνυπολογίζονται, και να συγκρίνονται σε κάθε περίπτωση και µε την αύξηση του κόστους που προκύπτει από τη χρήση πιό εξελιγµένων κραµάτων. Ας επισηµάνουµε εδώ ότι το µεγαλύτερο κόστος σε ένα µαχαίρι που χρησιµοποιεί κάποιο από τα πολύ καινούρια και εξειδικευµένα κράµατα ατσαλιού, δεν είναι πλασµατική υπεραξία του µάρκετινγκ, αλλά αντικατοπτρίζει την πραγµατική αύξηση του κόστους κατασκευής, όπως προκύπτει τόσο από το κόστος της πρώτης ύλης, όσο και από τη σηµαντική αύξηση στον χρόνο κατασκευής που προκύπτει αναγκαστικά από τη χρήση ενός πιό σκληρού και ανθεκτικού ατσαλιού. Εάν, για παράδειγµα, το τελικό ακόνισµα µιάς λάµας από εξελιγµένο κράµα απαιτεί τον διπλάσιο χρόνο από ότι µιά λάµα από απλό ατσάλι, αυτό σηµαίνει ότι κατά τη διάρκεια µιάς ηµέρας εργασίας θα περάσουν από τον σταθµό ακονίσµατος τα µισά µαχαίρια, και άρα θα διπλασιαστεί το κόστος παραγωγής που αντιστοιχεί στη συγκεκριµένη κατεργασία. Κάπως έτσι προκύπτει το συνολικό κόστος κατασκευής ενός µαχαιριού, και αυτός είναι ο βασικότερος λόγος για τον οποίο τόσα πολλά µαχαίρια εξακολουθούν να κατασκευάζονται από το θεωρητικά παλαιότερης τεχνολογίας ατσάλι 440C, ή ακόµα και από τις ακόµα φθηνότερες εκδοχές της σειράς 420 και AUS6. Αυτά τα κράµατα αποτελούν τη 15 µεγάλη βάση των κραµάτων µαχαιροποιίας. Η επιλογή χαµηλότερου κόστους κατασκευής, καθώς και του εύκολου και γρήγορου ακονίσµατος, ταιριάζει πάρα πολύ σε κλασικά µαχαίρια εργασίας τα οποία προορίζονται για πραγµατική καθηµερινή χρήση και αγορές όπου ένα ακριβό και ειδικό ατσάλι θα ήταν αντιεµπορικό αλλά και δύσχρηστο. Έτσι, λοιπόν, όσο κι αν προχωρά η τεχνολογία και όσο κι αν παρουσιάζονται διαρκώς όλο και νέα και καλύτερα κράµατα, οι βασικές επιλογές του 440C και των αντιστοίχων του, παραµένουν τα πιό σηµαντικά κράµατα µαχαιροποιίας, αφού προσφέρουν έναν πολύ καλό συνδυασµό επιδόσεων αλλά και κόστους. Προχωρώντας προς τα πιό καινούρια κράµατα, βρίσκουµε τα γνωστά µας ATS-34 και 154CM (πρακτικά ισοδύναµα κράµατα από διαφορετικούς κατασκευαστές), τα οποία αποτελούν το επόµενο σκαλοπάτι σε επίπεδο επιδόσεων αλλά και κόστους, προσφέροντας αυξηµένη σκληρότητα και αντοχή στην ταλαιπωρία, σε συνδυασµό µε αρκετά καλή προστασία από διάβρωση και όχι ιδιαίτερα δύσκολο ακόνισµα. Βελτίωση των κραµάτων αυτών (που υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια) είναι οι εκδοχές που προσθέτουν βανάδιο ή µολυβδένιο στο κράµα, µε κύριους εκπροσώπους το VG10 και το CPM 440V αντίστοιχα (προσέξτε, το 440V είναι άλλο και σαφώς πιό εξελιγµένο από το 440C). Οι προσµίξεις αυτές βελτιώνουν την αντοχή στη διάβρωση, αλλά κυρίως βελτιώνουν την αντοχή στα µεγάλα µηχανικά φορτία από κρούσεις ή κάµψη, αλλά και τη µηχανική φθορά της κόψης από τη συνεχή χρήση. Μειονέκτηµα, το αυξηµένο κόστος κατασκευής λόγω της δύσκολης κατεργασίας, ενώ το ακόνισµα είναι λίγο δυσκολότερο από τα πιό µαλακά κράµατα αλλά όχι τόσο που να προκαλεί πρόβληµα. Προχωρώντας προς το επόµενο σκαλοπάτι, έχουµε ένα γνωστό κράµα, το BG-42, αλλά και ένα σχετικά καινούριο κράµα που τα τελευταία δύο-τρία χρόνια φαίνεται ότι έχει κατακτήσει ολόκληρη την παγκόσµια αγορά µαχαιριών υψηλής ποιότητας ως το καλύτερο ανοξείδωτο ατσάλι που µπορεί κανείς να βρει σε ένα µαχαίρι παραγωγής, το CPM S30V. Ένα ατσάλι που προέρχεται από την ίδια οικογένεια του γνωστού µας 440V, µε ακόµα καλύτερα χαρακτηριστικά όµως, που του δίνουν εξαιρετική αντοχή στη χρήση µε αντίστοιχα καλή αντοχή στην ταλαιπωρία, και όλα αυτά µε κόστος µεγάλο µεν αλλά όχι µεγαλύτερο από τα προηγούµενα «ειδικά» ατσάλια της αγοράς. Άλλωστε, η απόδειξη είναι και η σχεδόν καθολική αποδοχή του κράµατος αυτού από όλους τους κατασκευαστές ακριβών και ιδιαίτερων προδιαγραφών µαχαιριών, τόσο σε επίπεδο µαχαιριών παραγωγής όσο και ανάµεσα στους µικρούς και εξειδικευµένους κατασκευαστές χειροποίητων µαχαιριών κατά παραγγελία. Η µεθοδολογία κατασκευής του κράµατος της σειράς CPM έχει ιδιαίτερο τεχνικό ενδιαφέρον, αφού χρησιµοποιεί µια εξαιρετικά προηγµένη τεχνολογία κατά την οποία το λιωµένο κράµα µε όλα τα συστατικά συµπιέζεται κάτω από πολύ υψηλή πίεση έτσι ώστε να περάσει µέσα από ένα στενό ακροφύσιο και να µετατραπεί στα όρια της εξάχνωσης, σε πολύ µικρά σταγονίδια λιωµένου µετάλλου, τα οποία ψεκάζονται και συλλέγονται µέσα σε µεταλλικά δοχεία, όπου και στερεοποιούνται κάτω από ελεγχόµενες συνθήκες θερµοκρασίας και πίεσης δηµιουργώντας ένα εξαιρετικά οµοιογενές υλικό µε πολύ οµαλό και προβλέψιµο καταµερισµό των καρβιδίων του βαναδίου και του χρωµίου, µε έναν τρόπο που είναι αδύνατον να συµβεί στα κλασικά κράµατα που παράγονται ανακατεύοντας απλώς το λιωµένο µέταλλο. Με το S30V να κυριαρχεί στην αγορά των ειδικών µαχαιριών υψηλού κόστους, αρκετά ακριβά κράµατα σιγά σιγά εξαφανίζονται, µε την εικόνα της αγοράς να ξεκαθαρίζει σιγά σιγά, αφαιρώντας παράλληλα και τη δυνατότητα σε µικρούς κατασκευαστές να πλασάρουν σπάνια και ιδιαίτερα κράµατα ως στοιχεία διαφοροποίησης. Η εξέλιξη θα συνεχιστεί, βέβαια, όµως από το εξαιρετικό επίπεδο του σηµερινού S30V δεν περιµένουµε να δούµε πλέον θεαµατικές βελτιώσεις. Για παράδειγµα, µιά από τις πιο σηµαντικές εξελίξεις των τελευταίων ετών είναι η παρουσίαση του Η1, ενός ατσαλιού που έχει παραπλήσια µηχανικά χαρακτηριστικά µε αυτά του 440C, όµως έχει το σηµαντικότατο προσόν να είναι εντελώς ανοξείδωτο. Σκληραίνοντας το µέταλλο µε άζωτο 1% αντί για άνθρακα, το Η1 καταφέρνει να είναι απολύτως ανοξείδωτο χωρίς να χρησιµοποιεί µεγάλες ποσότητες χρωµίου (όπως π.χ. τα κλασικά καταδυτικά µαχαίρια), και άρα διατηρώντας αξιοσηµείωτη σκληρότητα στην κόψη έτσι ώστε να µπορεί να ακονιστεί και να λειτουργήσει 16 πολύ καλά. Ήδη, τα πρώτα µαχαίρια που χρησιµοποιούν Η1 έχουν γνωρίσει µεγάλη επιτυχία στην αγορά, και είναι ενδιαφέρον να δούµε εάν σιγά σιγά το νέο αυτό ατσάλι µε το σχετικά χαµηλό κόστος θα καταφέρει να µπει στην αγορά των φθηνότερων µαχαιριών καθηµερινής χρήσης και να εκτοπίσει τα κλασικά κράµατα. ∆ιάφορα µαχαίρια από ατσάλι S30V 17 ∆ΑΜΑΣΚΗΝΕΣ ΛΕΠΙ∆ΕΣ Το µυστήριο του δαµασκηνού ατσαλιού ξεκινά κάπου στα βάθη του Μεσαίωνα, όταν οι Σταυροφόροι επέστρεψαν στην Ευρώπη απορηµένοι από τις µαγικές (για τα δεδοµένα της εποχής) επιδόσεις κάποιων ιδιαίτερα κοφτερών σπαθιών που συνάντησαν στους Άγιους Τόπους. Σε αντίθεση µε τα δικά τους, µεγάλα, βαριά και µάλλον χοντροκοµµένα σπαθιά, τα σπαθιά των πολεµιστών της Ανατολής ήταν λεπτότερα, και φαίνεται ότι έκοβαν πάρα πολύ καλά, αντίστοιχα µε ένα µαχαίρι ή ένα ξυράφι. Η φήµη της εποχής έλεγε ότι ένα τέτοιο σπαθί µπορούσε να κόψει στον αέρα ένα µεταξωτό µαντίλι ή να χωρίσει στα δύο ένα πουπουλένιο µαξιλάρι, άθλοι πραγµατικά ανήκουστοι για τα δεδοµένα της δυτικής µεταλλουργίας της εποχής. Τα παράξενα «νερά» που φαίνονταν πάνω στην επιφάνεια του ατσαλιού, µαρτυρούσαν κάτι παράξενο στη σύνθεση και στην κατασκευή του σπαθιού, όµως ήταν εξαιρετικά δύσκολο για κάποιον να καταφέρει να ανακαλύψει το µυστικό. Με την πάροδο των αιώνων, η µεταλλουργία εξελίχθηκε µε διάφορους τρόπους και στις ευρωπαϊκές χώρες, οπότε και ανακαλύφθηκαν αρκετοί ακόµα τρόποι κατασκευής ενός καλού, κοφτερού σπαθιού. Όµως, το µυστήριο του πραγµατικού δαµασκηνού ατσαλιού παρέµενε άλυτο, αφού κανείς δεν είχε καταφέρει να εξηγήσει την όψη της επιφάνειας του υλικού µε τα «νερά» που θυµίζουν κάποιο είδος ξύλου. Σε απάντηση αυτού του ερωτήµατος, ήλθαν αρκετές σύγχρονες εκδοχές αυτού που ονοµάζουµε σήµερα «δαµασκηνό ατσάλι», το οποίο όµως στην πραγµατικότητα δεν έχει µεγάλη σχέση µε το αυθεντικό. Το κοινό σηµείο βρίσκεται µόνο στην ιδιαίτερη όψη, αφού το σύχρονο «δαµασκηνό» είναι ένα ατσάλι που καταφέρνει να δώσει την εικόνα των «νερών» και της µοναδικής όψης της επιφάνειας, µε έναν τρόπο, όµως, εντελώς διαφορετικό από τον αυθεντικό. Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι κατασκευής ενός σύγχρονου δαµασκηνού ατσαλιού, το οποίο, προς αποφυγήν παρεξηγήσεως, σαφώς και δεν υπονοούµε ότι είναι «ψεύτικο» ή παραπλανητικό («µαϊµού» στην καθοµιλουµένη). Άλλωστε, ακόµα και το «σύγχρονο δαµασκηνό» είναι ούτως ή άλλως ένα ιδιαίτερο ατσάλι υψηλής ποιοτητας και κόστους, απλώς ο τρόπος κατασκευής του είναι εντελώς διαφορετικός, οπότε και η ονοµασία του κακώς παραπέµπει στο πραγµατικό δαµασκηνό (το οποίο, µε τη σειρά του, δεν κατασκευαζόταν στη ∆αµασκό της Συρίας αλλά ερχόταν από την Ινδία). Έτσι, το σύγχρονο δαµασκηνό βασίζεται στις διαφορετικές ιδιότητες δύο διαφορετικών κραµάτων ατσαλιού, όπου συνήθως το ένα από τα δύο είναι λίγο πιό µαλακό και το άλλο πιό σκληρό, ενώ το ένα γυαλίζει λίγο περισσότερο χάρη στο νικέλιο που περιέχει, ενώ το άλλο σκουραίνει πιό γρήγορα υπό την επίδραση κάποιου οξέος. Έτσι, και στις δύο περιπτώσεις «ανακατεύουµε» σφυρηλατώντας µαζί σε υψηλή θερµοκρασία, δύο διαφορετικά είδη ατσαλιού, µε τη διαφορά ότι στη µία περίπτωση διπλώνουµε και ξαναδιπλώνουµε πολλές φορές προς διάφορες κατευθύνσεις τα φύλλα των διαφορετικών υλικών έτσι ώστε να φτιάξουµε ένα τελικό αποτέλεσµα µε «νερά» ιδιαίτερου (και πάντοτε µοναδικού) σχήµατος, ενώ, στη δεύτερη περίπτωση, τα φύλλα τοποθετούνται εναλλάξ το ένα πάνω στο άλλο και σφυρηλατούνται σε µία µόνο διεύθυνση, έτσι ώστε να φτιάξουν µία λάµα σε στρώσεις που θυµίζουν τα αντίστοιχα δίχρωµα κοντάκια των σκοπευτικών όπλων. 18 ΑΤΣΑΛΙ SAI MAI Κάποια µαχαίρια κατασκευάζονται µε ατσάλι Sai Mai. Άλλα τι είναι οι San Maι λεπίδες; Ένας απλός τρόπος να κατανοήσει κάποιος τη τεχνοτροπία του ατσαλιού San Mai είναι να φανταστεί ένα σάντουιτς! Το κέντρο - το ζαµπόν!!! - είναι σκληρός χάλυβας υψηλής περιεκτικότητας άνθρακα, και τα κοµµάτια του ψωµιού από κάθε πλευρά είναι ατσάλι χαµηλότερης περιεκτικότητας άνθρακα. Η κόψη της λεπίδας πρέπει είναι σκληρή ώστε να µεγιστοποιηθεί η οξύτητα της αλλά και το «κράτηµα» αυτής σε καλή κατάσταση για αρκετό χρόνο. Αλλά εάν ολόκληρη η λεπίδα ήταν σκληρή θα µπορούσε να σπάσει ή να καταστραφεί λόγω της ακαµψίας της. Έτσι λοιπόν εφαρµόζεται η ανθεκτικότητα σε όλο το σώµα της λεπίδας και είναι σε θέση να αντισταθεί σε κτυπήµατα ακόµα και σε στρέψη. Η ανθεκτικότητα πρέπει να συνδυάζει "τη µαλακότητα" και "την ευελιξία" στο χάλυβα, έτσι ώστε, η σκληρή κόψη «αγκαλιασµένη» από αυτά τα χαρακτηριστικά να µπορεί να κρατάει την οξύτητα της ώστε να προσφέρει την µέγιστη εκµετάλλευση κατά τη χρήση. Αυτό είναι το San Mai λοιπόν! Μια λεπίδα µε αυξηµένη αντοχή αλλά παράλληλα και µια έντονη, µακράς διαρκείας οξύτατη κόψη. Το Tanto της Cold Steel κατασκευασµένο µε ατσάλι Sai Mai 19 ∆ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΟΨΗΣ ΛΕΠΙ∆ΑΣ Αν φανταστούµε ότι έχουµε κόψει τη λεπίδα ενός µαχαιριού στη µέση, η τοµή της θα είχε µια από τις παρακάτω µορφές, και αντίστοιχα µια από τις παρακάτω διαµορφώσεις. 1. Hollow ground (κοίλη διαµόρφωση) Ίσως η πιο κοινή διαµόρφωση κόψης. Η κοίλη διαµόρφωση της λεπίδας δηµιουργεί µια παρά πολύ κοφτερή ακµή αλλά λιγότερη ανθεκτική στη σκληρή χρήση. ∆εν προτείνεται για µαχαιριά που χρησιµοποιούνται για κόψιµο µε χτύπηµα (µπαλτάδες), αλλά ούτε και σε µαχαιριά που προορίζονται να κόβουν σκληρά υλικά. Τα αναδιπλούµενα ξυράφια χρησιµοποιούν την συγκεκριµένη διαµόρφωση καθώς και αρκετά µαχαιριά παραγωγής. 2. Flat ground (επίπεδη διαµόρφωση) Η λεπίδα διαµορφώνεται µε επίπεδη κλήση από την ράχη µέχρι την κόψη και από τις δυο πλευρές. Για την συγκεκριµένη διαµόρφωση πρέπει να αφαιρεθεί αρκετό µέταλλο. Είναι µια δύσκολη διαµόρφωση και για αυτό το λόγω τη συναντάµε σε λιγότερα µαχαιριά παραγωγής. Η επίπεδη διαµόρφωση θυσιάζει τη δύναµη της λεπίδας υπέρ της πολύ καλής οξύτητας της ακµής. Το φινλανδικό pukko είναι ένα παράδειγµα µαχαιριού µε τέτοια διαµόρφωση όπως είναι και τα περισσότερα µαχαίρια κουζίνας (chef knives). 3. Sabre ground (µισή επίπεδη διαµόρφωση) Παρόµοια µε την επίπεδη διαµόρφωση αλλά µε αρχή τη µέση περίπου του πλάτους της λεπίδας και όχι τη ράχη. Αποτέλεσµα αυτής της διαµόρφωσης είναι η λεπίδα να µπορεί να «κρατάει» το ακόνισµα της για περισσότερο καιρό αλλά µε λιγότερη οξύτητα στη ακµή της. 4. Chisel ground (µονόπλευρη µισή επίπεδη διαµόρφωση) Όπως και µισή επίπεδη διαµόρφωση αλλά µόνο από τη µια πλευρά της λεπίδας και συνήθως υπό γωνιά 20o-30o. Η απέναντι πλευρά µένει επίπεδη µέχρι τη ράχη της λεπίδας. Την συναντάµε σε πολλά Γιαπωνέζικα µαχαιριά κουζίνας. 5. Double bevel or compound bevel (διπλή επίπεδη διαµόρφωση) Όπως και η µισή επίπεδη διαµόρφωση αλλά λίγο πριν την ακµή της λεπίδας αλλάζει η γωνιά. Ο συνδυασµός των δυο αυτών γωνιών ποικίλει. Η διπλή επίπεδη διαµόρφωση δίνει µια πιο δυνατή κόψη θυσιάζοντας λίγη από την οξύτητα της. Την συναντάµε σε µαχαιριά που χρησιµοποιούνται να κόβουν µε χτύπηµα (µπαλτάδες) ή µαχαιριά για σκληρά υλικά. 6. Convex ground (καµπύλη διαµόρφωση) Όπως και στην επίπεδη διαµόρφωση αλλά εδώ οι πλευρές της λεπίδας είναι κυρτές από την ράχη µέχρι την ακµή (αντίθετα µε την κοίλη διαµόρφωση). Ένα τέτοιο σχήµα αφήνει αρκετό µέταλλο στη λεπίδα κάνοντας την αρκετά δυνατή επιτρέποντας και µια αρκετή καλή γωνιά στην τελική ακµή της για ακόνισµα. Τέτοια διαµόρφωση συναντάµε σε τσεκουριά και για αυτό το λόγο πολλές φορές ονοµάζεται και axe grind. Για το λόγο ότι γωνιά διαµόρφωσης συνεχώς αλλάζει σε όλο το πλάτος της λεπίδας, χρειάζεται αρκετή εξοικείωση και επιδεξιότητα ο τεχνίτης, για να πετύχει ένα καλό αποτέλεσµα. Προτείνετε συνήθως για παχύτερες λεπίδες που έχουν αρκετό µέταλλο. Ο συνδυασµός των παραπάνω διαµορφώσεων µπορεί να δώσει κάποιο άλλο νέο είδος διαµόρφωσης που µπορεί θα καλύψει την κάθε ιδιαιτερότητα. 20 ΣΥΛΛΟΓΗ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ Η συλλογή µαχαιριών είναι ένα από τα ποιο αναπτυσσόµενα χόµπι σε αρκετές χώρες ανά τον κόσµο και φυσικά και στη Ελλάδα. Είναι µια ευχάριστη ενασχόληση η οποία πολλές φόρες στο πέρασµα του χρόνου µπορεί να αποδειχτεί και µια πολλή καλή επένδυση, αν και κανένας δεν ξεκινά τη συλλογή µαχαιριών µε αυτό το σκοπό. Σε µια προσεκτικά «κτισµένη» συλλογή από «διαλεγµένα» µαχαίρια η άξια της θα µεγαλώνει κοµµάτι µε το κοµµάτι και χρόνο µε το χρόνο. Στο χώρο των συλλεκτών η αναζήτηση παλιών καλών µαχαιριών είναι δεδοµένη. Ετσι λοιπόν η άξια των συγκεκριµένων κοµµατιών αυξάνεται στο πέρασµα του χρόνου. Οι περισσότεροι συλλέκτες ταξινοµούν τις συλλογές τους συµφωνά µε τέσσερεις κυρίες κατηγορίες που χωρίζονται σύµφωνα µε: • Σχέδιο λεπίδας • Υλικό λαβής • Κατασκευαστή • Ειδικευµένα Η συλλογή των µαχαιριών είναι ένα πολύ προσωπικό χόµπι που ο κάθε συλλέκτης µπορεί να συµφωνά µε τη δική του ιδιοσυγκρασία να αναπτύξει τη συλλογή του. Έτσι λοιπόν έχουµε συλλογές µε µαχαίρια συγκεκριµένου σχεδίου λεπίδας (drop point, skinners κ.τ.λ.) συλλογές µε συγκεκριµένο υλικό λαβής (κέρατο ελαφιού, κέρατο βούβαλου κ.τ.λ.) και άλλες µε συγκεκριµένες µάρκες-κατασκευαστές. Συνδυασµός βέβαια όλων των προαναφερόµενων ή κάποιες άλλες κατηγορίες φυσικά και δε αποκλείονται. Κατά τη πορεία του ο κάθε συλλέκτης θα «ωριµάσει» µέσα στη συγκριµένη ενασχόληση, και θα του δοθεί η δυνατότητα να έρθει σε επαφή και µε άλλους οµοϊδεάτες, να πλουτίσει τις γνώσεις του και αναπόφευκτα να αναπτύξει την κρίση του. Το τελευταίο είναι ένα σηµαντικό «εργαλείο» το όποιο θα τον βοηθήσει στις επιλογές κοµµατιών για την συλλογή του. Ακολουθώντας τις επιθυµίες ο συλλέκτης, θα αγοράσει, θα πουλήσει, και θα ανταλλάξει µαχαίρια της συλλογής του. Ένας γενικός κανόνας είναι ότι η τιµή ενός µεταχειρισµένου µαχαιριού µπορεί να είναι χαµηλότερη από 25% έως 70% από την τιµή του ως καινούργιο. Βεβαία ο µεγαλύτερος παράγοντας διαµόρφωσης τιµής σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η κατάσταση που βρίσκεται το µαχαίρι. Με λίγη ερευνά ένας συλλέκτης µπορεί να αποκτήσει πολύ καλά κοµµάτια µε τιµή 50% ως και 70% κάτω από την αρχική. Σίγουρα τα παλιά µαχαίρια είναι ιδιαίτερα συλλεκτικά, χωρίς όµως πάντα να είναι ιδία και η πραγµατική τους αξία. Εάν είναι δυνατόν, καλό είναι ο συλλέκτης να αναπτύσσει τη συλλογή του µε πολύ καλά η έστω καλά µαχαίρια. Η συντήρηση της συλλογής σε καλή κατάσταση είναι εξίσου σηµαντική. Η υγρασία και οι δαχτυλιές είναι τα πιο σύνηθες προβλήµατα για την καλή κατάσταση µιας συλλογής. 21 Ένα περιοδικός έλεγχος της συλλογής και η φύλαξη της σε µέρος χωρίς υγρασία, θα την κρατήσει σε καλή κατάσταση και θα προλάβει κάποιο πρόβληµα. Η οποιαδήποτε συλλογή µπορεί να χάσει την άξια της πολύ γρήγορα από την έλλειψη συντήρησης ή αν παραµεληθεί. Ο πιο κάλος δάσκαλος σχετικά µε τα µαχαίρια είναι η επαφή και ανταλλαγή απόψεων και ιδεών µε άλλους συλλέκτες, κατασκευαστές και φυσικά η προσωπική ερευνά του καθένα σε βιβλία, διαδίκτυο κ.τ.λ. Οι περισσότεροι οµοϊδεάτες (κατασκευαστές, συλλέκτες) είναι αρκετά θετικοί και υποµονετικοί στο µεταδώσουν γνώσεις και να λύσουν απορίες στους νεοφερµένους στη συλλογή µαχαιριών. Όσα περισσότερα µαχαίρια περάσουν από τα χεριά µας, όσα περισσότερα µαχαίρια εξετάσουµε, τόσο περισσότερο θα εξοικειωθούµε µε αυτά, αναγνωρίζοντας υλικά, τεχνικές και κατασκευαστές, που κάποιος χωρίς πείρα θα ήταν αδύνατον να κάνει. Η πείρα είναι ένα ακόµα σηµαντικό χαρακτηριστικό το όποιο θα κάνει ευκολότερο τον εντοπισµό κάποιου αξιόλογου ή ιδιαίτερου µαχαιριού ή ακόµα και κάποια πλαστογραφία. Κατά το ξεκίνηµα µας µε τη συλλογή µαχαιριών δεν πρέπει να βιαστούµε. Το ψάξιµο και η ερευνά είναι προτιµότερα από µια βιαστική αγορά. Το αµέσως καλύτερο είναι η επίσκεψη µας σε κάποια σχετική έκθεση (αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα) και τέλος, όπως προαναφέρθηκε, σηµαντικό είναι η πληροφόρηση µας µέσα από βιβλία και περιοδικά σχετικά µε το χόµπι. Ξεκινώντας τη συλλογή µαχαιριών δεν πρέπει να ελπίζουµε ότι θα αποκτήσουµε όλα τα µαχαίρια από όλους τους κατασκευαστές, αυτό είναι κάτι αδύνατο. Για να καταλάβουµε το µέγεθος του εγχειρήµατος αυτού αναφέρω ότι µόνο η Remington διαθέτει 1300 διαφορετικά µοντέλα. Θέτουµε λοιπόν πιο ρεαλιστικά όρια όπως, ένα πρακτικό σχήµα λεπίδας, κάποια συγκεκριµένα υλικά λαβής κ.τ.λ. Τέλος µια συλλογή «προσανατολισµένη» σε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά είναι και πιο εύκολο να αναπτυχτεί αλλά και να πουληθεί (αν χρειαστεί!) από µια η οποία περιλαµβάνει λίγο από όλα. Στη ανάπτυξη της συλλογή µας και φτάνοντας στο σηµείο να αποκτούµε κοµµάτια αρκετών εκατοντάδων ευρώ, θα πρέπει να είµαστε σίγουροι για τις αγορές µας και να εµπιστευόµαστε µάρκες, κατασκευαστές και πωλητές οι όποιοι θα εξασφαλίσουν τη αυθεντικότητα του µαχαιριού που αποκτάµε. Όπως σε όλα τα χόµπι έτσι και στο δικό µας υπάρχουν κάποιοι οι όποιοι θα προσπαθήσουν να µας «εξυπηρετήσουν» µε στόχο µόνο τη δική τους τσέπη. ∆ίνουµε λοιπόν µεγάλη προσοχή στις «ευκαιρίες» που παρουσιάζονται, µιας και αρκετοί «παραχαράκτες» παρουσιάζουν στην αγορά αντίγραφα µοντέλων επώνυµων µαχαιριών, τα οποία πολλές φόρες µόνο ένας έµπειρος συλλέκτης µπορεί να ξεχωρίσει. Είµαστε λοιπόν προσεκτικοί όσο µπορούµε και προσπαθούµε να εξοικειωθούµε ώστε να αναγνωρίζουµε τις κατασκευαστικές µεθόδους και τα υλικά που χρησιµοποιούνται, εξετάζοντας τις λεπτοµέρειες των κοµµατιών που µας ενδιαφέρουν. Επισκεφτείτε λοιπόν εκθέσεις, κοιτάξτε, ψάξτε, ρωτήστε, διαβάστε βιβλία και άρθρα. Γίνετε συλλέκτης µαχαιριών και γνωρίστε από κοντά αυτή τη όµορφη ενασχόληση. 22 ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ 23 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Κατά καιρούς γίνονται κάποιες επαναλαµβανόµενες ερωτήσεις από όλους που θέλουν ή ήδη ασχολούνται µε τη κατασκευή µαχαιριών. Ας δούµε λοιπόν αν µπορούµε να δώσουµε κάποιες απαντήσεις, που θα βοηθήσουν να κατανοήσουµε την κατασκευή µαχαιριών, αλλά και τα άτοµα που ασχολούνται µε αυτή. Υπάρχουν αρκετοί πεπειραµένοι κατασκευαστές (ερασιτέχνες ή επαγγελµατίες), που θέλουν και µπορούν να βοηθήσουν τους νεότερους που αρχίζουν να γνωρίζουν αυτή την όµορφη ενασχόληση. Για τον οποιοδήποτε που πρωτοασχολείται µε τη κατασκευή µαχαιριών, γνωρίζοντας τις απαντήσεις σε αυτές τις συχνές ερωτήσεις, η γνωριµία και η εξοικείωση του µε αυτή την ενασχόληση θα είναι πιο γρήγορη και πιο βατή. Οι ακόλουθες ερωτήσεις είναι οι πιο συχνές. Οι απαντήσεις µου εκφράζουν την προσωπική µου άποψη, και φυσικά δεν είναι υποχρεωµένος να συµφωνήσει κανένας. Σέβοµαι απόλυτα τις διαφορετικές γνώµες - απαντήσεις που θα υπάρχουν από αλλά άτοµα, και σας παρακινώ να αναζητήσετε κι άλλες διαφορετικές γνώµες, ώστε να σχηµατίσετε τη δικιά σας προσωπική άποψη και γνώµη. Πόσο καιρό χρειάζεται για να κατασκευαστεί ένα µαχαίρι; Ο χρόνος που χρειάζεται για να κατασκευαστεί ένα µαχαίρι ποικίλλει και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Αν το µαχαίρι κατασκευάζεται χειρονακτικά. Αν χρησιµοποιούνται µηχανήµατα. Αν ο κατασκευαστής κάνει την βαφή (ανόπτηση - ατσάλωµα) µόνος του. Αν η λεπίδα στέλνεται αλλού για την συγκεκριµένη εργασία. ∆εν υπάρχει καµία πραγµατικά καλή απάντηση σε αυτήν την ερώτηση λόγω των τόσο πολλών µεταβλητών που υπάρχουν, και για το λόγο ότι µπορεί πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι να εργαστούν σε διαφορετικά κοµµάτια του µαχαιριού για να έχουµε το τελικό αποτέλεσµα. Για την κατασκευή ενός µαχαιριού λοιπόν µπορεί να χρειαστούν από µερικές ώρες (για ένα µικρό χρηστικό µαχαίρι) µέχρι και αρκετούς µήνες (για κάποιο σφυρήλατο, καλλιτεχνικό, εξειδικευµένο κ.τ.λ.). Τι είναι custom µαχαίρι; Αυτή είναι µια ερώτηση που φέρνει πολλούς σε αντιπαράθεση. Το custom µαχαίρι είναι κάτι περά από τα συνηθισµένα. Αν κατασκευάζω ένα τυποποιηµένο µαχαίρι και κάποιος ζητήσει να κάνω κάποιες συγκεκριµένες αλλαγές ώστε να του «ταιριάσει» καλύτερα, τον αποτέλεσµα θα είναι ένα custom µαχαίρι. Εάν ο ενδιαφερόµενος ορίσει το σχέδιο του µαχαιριού τα υλικά κ.τ.λ., το αποτέλεσµα είναι και πάλι ένα custom µαχαίρι, δηλαδή ένα µαχαίρι που κατασκευαστικέ συµφωνά µε τις επιθυµίες του τελικού χρηστή ώστε να καλύψει συγκεκριµένες ανάγκες και επιθυµίες. Τι είναι χειροποίητο (handmade) µαχαίρι; Όπως στον ορισµού custom έτσι και στον ορισµό του χειροποίητου υπάρχουν πολλές αντιπαραθέσεις. Χειροποίητο µαχαίρι σηµαίνει ότι ελέγχουµε κάθε στάδιο της κατασκευής του µαχαιριού. Τίποτα δεν εκτελείται από µηχανήµατα χωρίς να περιλαµβανόµαστε και εµείς οι ίδιοι. Χρησιµοποιούµε µηχανήµατα για να µας βοηθήσουν. Τα µηχανήµατα όµως δεν κάνουν την εργασία. Παραδείγµατος χάριν, ο ταινιολειαντήρας δεν δηµιουργεί µόνος του την κόψη. Απλά κινεί γρήγορα ένα κοµµάτι γυαλόχαρτο. Οι γνώσεις µας και οι ικανότητες µας είναι που κινούν το κοµµάτι του ατσαλιού πάνω στο κινούµενο γυαλόχαρτο για να δηµιουργήσουµε το µαχαίρι. Κάποιοι µαχαιροποιοί χρησιµοποιούν µηχανήµατα CNC. Τα µαχαίρια αυτά δεν µπορούν να θεωρηθούν χειροποίητα για το λόγο ότι το ίδιο το µηχάνηµα ελέγχει την λειτουργία της κατασκευής. Τι είναι hibben tang knife και τι full tang knife; Το hidden tang µαχαίρι είναι το µαχαίρι που το υλικό της λαβής τρυπιέται στο κέντρο και από εκεί παίρνει το πίσω µέρος του µαχαιριού και ασφαλίζει συνήθως µε ένα ακόµα µεταλλικό κοµµάτι το όποιο ονοµάζεται pommel. Σε αρκετά µαχαίρια hidden tang το µεταλλικό πίσω µέρος της λεπίδας δεν ξεπερνά την λαβή αλλά σταµατά περίπου στη µέση ή στα 2/3 της 24 λαβής και ασφαλίζεται µε κόλλα ή και ένα πίρο. Στο full tang µαχαίρι η λαβή αποτελείται από δυο πλακίδια που αγκαλιάζουν τη λαβή στις δυο επίπεδες πλευρές της και στερεώνονται συνήθως µε πίρους. Πολλές φόρες τα πλακίδια αυτά αναφέρονται και ως µανίκια ειδικότερα στα Κρητικά µαχαίρια. Ποια εργαλεία απαιτούνται για να κατασκευάσω ένα µαχαίρι; Αυτή είναι µάλλον η πιο συχνή ερώτηση. Η απάντηση είναι απλή. Μια λίµα, και µια ακονόπετρα. Τόσο απλό είναι. Με τη λίµα δίνουµε την επιθυµητή µορφή στο κοµµάτι του ατσαλιού και το ακονίζουν στην ακονόπετρα. Αυτό είναι το µαχαίρι στην απλούστερη µορφή. Πιο ρεαλιστικά όµως θα χρειαστούµε. Μια λίµα για την διαµόρφωση του µαχαιριού και της κόψης, µια καλή εστία θερµότητας (φωτιά µε κάρβουνα) για να κάνουµε τη βαφή (ατσάλωµα - ανόπτηση) στο µαχαίρι και ένα τρυπάνι για τις τρύπες των πίρων. Με αυτά, λίγο γυαλόχαρτο και έποικη κόλλα µπορούµε να κατασκευάσουµε ένα αξιοπρεπέστατο µαχαίρι. Υπάρχουν ακόµα παρά πολλά εργαλεία για την κατασκευή µαχαιριών αλλά αυτά είναι τα βασικά. Πρέπει να αγοράσω όλα τα εργαλεία; Όχι! Μπορούµε να κατασκευάσουµε οι ίδιοι πολλά από τα εργαλεία και τα µηχανήµατα που χρειαζόµαστε. Τα µηχανήµατα θα µας βοηθήσουν να κάνουµε τις κατασκευές µας γρηγορότερα, αλλά είναι ακριβά (ταινιολειαντήρες, φούρνοι κ.τ.λ.). Καθώς προχωράµε στην κατασκευή µαχαιριών θα αγοράζουµε και το επόµενο εργαλείο το όποιο θα µας δώσει ένα ακόµα πλεονέκτηµα-ευκολία. Αφού κατασκευάσουµε µερικά µαχαίρια πηγαίνουµε στο επόµενο εργαλείο. Αφήνουµε τα µαχαίρια µας να πληρώσουν για τα επόµενα εργαλεία µας. Σιγά - σιγά θα αποκτήσουµε ότι θέλουµε και ότι χρειαζόµαστε. Τι είναι ο ταινιολειαντήρας που χρησιµοποιούµε στη κατασκευή µαχαιριών; Ο ταινιολειαντήρας που χρησιµοποιούµε στην κατασκευή µαχαιριών είναι ένα µηχάνηµα όπου χρησιµοποίει µια λουρίδα γυαλόχαρτου κινούµενη από το µοτέρ ώστε να επεξεργαστούµε το σχήµα της λεπίδας αλλά και το ίδιο το µαχαίρι κατά την κατασκευή του. Οι περισσότεροι ταινιολειαντήρες για την κατασκευή µαχαιριών χρησιµοποιούν λουρίδα γυαλόχαρτου µε 2 ίντσες φάρδος και 72 ίντσες µήκος (5,80εκ. Χ 182,88εκ.). Πολλοί ταινιολειαντήρες είναι ιδιοκατασκευές από τους ιδίους τους µαχαιροποιούς. Ο καλύτερος συνδυασµός για ένα ταινιολειαντηρά είναι, µοτέρ µε µεταβλητή ταχύτητα, βραχίονα µε πλατό για επίπεδη διαµόρφωση της κόψης (flat grinding) και βραχίονα µε µεγάλο τροχό για κοίλη διαµόρφωση της κόψης (hollow grinding). Πόσο µεγάλο πρέπει να είναι το µοτέρ του ταινιολειαντήρα µου; Ένα καλό µοτέρ για ταινιολειαντήρα προτείνεται να είναι 1HP (ίππος) τουλάχιστον µε ταχύτητα γύρω στις 1725RPM (στροφές ανά λεπτό). Το ιδανικότερο είναι ένα µοτέρ 2HP µεταβλητής ταχύτητας στις 2500 RPM. Με τι ατσάλι µπορώ να αρχίσω να κατασκευάζω µαχαίρια; Το συνιστώµενο ατσάλι για να αρχίσει κάποιος την κατασκευή µαχαιριών είναι το ατσάλι άνθρακα (carbon steel). Πιο συγκεκριµένα το 1084 είναι ένα ατσάλι που δουλεύεται εύκολα και µπορούν να κατασκευαστούν από αυτό πολύ καλά µαχαίρια. Εκτός αυτού, µπορούµε να κάνουµε και τη βαφή στο συγκεκριµένο ατσάλι µόνοι µας. Μπορώ να φτιάξω µαχαίρια από λάµα αλυσοπρίονου (τον οδηγό της αλυσίδας); Ναι. Από την λάµα του αλυσοπρίονου µπορούν να κατασκευαστούν αξιοπρεπέστατα µαχαίρια. Πολύ µαχαιροποιοί κατασκευάζουν πολύ καλά µαχαίρια από το συγκριµένοι υλικό. Πρέπει να ξέρουµε τι ατσάλι είναι για να κάνουµε σωστά την βαφή. 25 Μπορώ να φτιάξω µαχαίρια από πριονόλαµα ή πριονόδισκο; Ναι. Όπως και τη λάµα του αλυσοπρίονου επίσης πολλά καλά µαχαίρια έχουν κατασκευαστεί από τα συγκεκριµένα ατσάλια. Πρέπει να ξέρουµε τι ατσάλι είναι για να κάνουµε σωστά την βαφή. Μπορώ να φτιάξω µαχαίρια από λίµα; Ναι. Η λίµα θα λέγαµε ότι είναι το πιο δηµοφιλές υλικό για όσους ξεκινούν να ασχολούνται µε την κατασκευή µαχαιριών. Είναι ένα υλικό που µπορεί να βρεθεί εύκολα και πολλοί το έχουν ήδη στην κατοχή τους. Πολλοί έχουµε ακούσει από τους παππούδες µας για µαχαίρια που έχουν φτιαχτεί από λίµα, και αναµφισβήτητα είναι ένα από τα πιο ανακυκλώσιµα υλικά. ∆εν κάνουν όµως όλες οι λίµες καλά µαχαίρια. Η αντιστοιχία είναι απλή. Καλή λίµα (π.χ. Nicholson) καλό µαχαίρι, κακή λίµα (καµία κινεζιά) κακό µαχαίρι. Και για αυτό το υλικό πρέπει να ξέρουµε τι ατσάλι είναι για να κάνουµε σωστά την βαφή. Μπορώ να φτιάξω µαχαίρι από σουστόφυλλα ή από ελατήρια αυτοκίνητου; Ναι. Συνήθως αυτά είναι ατσάλια 5160 ή 1095. Και τα δυο είναι πολύ καλά ατσάλια για µαχαίρια. Όπως και στις λίµες και τις πριονόλαµες και εδώ πρέπει να ξέρουµε τι ατσάλι είναι για να κάνουµε σωστά τη βαφή. Ποια είναι η ευκολότερη διαµόρφωση; Θα λέγαµε ότι είναι η επίπεδη διαµόρφωση (flat grinding). Μπορεί να γίνει και χωρίς ταινιολειαντήρα. Η επίπεδη διαµόρφωση µπορεί να γίνει απλά µε µια λίµα και ένα γυαλόχαρτο. Θέλει πολύ δουλεία αλλά έτσι γίνεται εδώ και χρόνια. Η κοίλη διαµόρφωση (hollow grinding) είναι πιο δύσκολη για να γίνει χωρίς τη χρήση ταινιολειαντήρα. Μπορώ να κάνω τη διαµόρφωση της κόψης αφού έχω κάνει τη βαφή στη λεπίδα; Ναι. Το µονό πρόβληµα µε τη χρήση του ταινιολειαντήρα σε µια ήδη βαµµένη λεπίδα είναι η θερµοκρασία. ∆εν πρέπει να αφήσουµε να ανέβει πολύ η θερµοκρασία στη λεπίδα, γιατί έτσι θα καταστρέψουµε τη βαφή την οποία θα πρέπει να ξανακάνουµε. Έτσι λοιπόν όταν κάνουµε διαµόρφωση της κόψης σε µια ήδη βαµµένη λεπίδα, σε κάθε πέρασµα από τον ταινιολειαντήρα, βουτάµε τη λεπίδα σε νερό για να την κρυώσουµε. Αν ξεχαστούµε και δεν το κάνουµε η λεπίδα µας θα απόκτηση ένα µπλε χρώµα και τότε θα πρέπει να ξανακάνουµε τη βαφή. Τι κολλά πρέπει να χρησιµοποιώ; Η εποξική κόλλα δυο συστατικών είναι η πιο κατάλληλη για την κατασκευή µαχαιριών. Ακόµα και όταν χρησιµοποιείτε 5λεπτη ή 90λεπτη καλό είναι να αφήσετε την κόλλα να στεγνώσει για ένα πλήρες 24ωρο. Όταν στεγνώσει η κόλλα και αρχίσετε να επεξεργάζεστε τη λαβή αποφύγετε να ανεβάσετε πολύ τη θερµοκρασία γιατί η εποχική κόλλα θα χαλαρώσει. Μπορώ να χρωµατίσω την εποξική κόλλα; Ναι. Η εποξική κόλλα µπορεί να χρωµατιστεί προσθέτοντας µερικές σταγόνες ακρυλικού χρώµατος που έχει βάση το νερό και όχι το λάδι. Αυτό δεν θα επηρεάσει τις ιδιότητες της κόλλας. Εναλλακτικά µπορούµε να χρωµατίσουµε τη κόλλα προσθέτοντας σε αυτή σκόνη από κιµωλία. Όσο το υλικό που χρησιµοποιούµε για χρωµατίσουµε τη κόλλα δεν περιέχει λαδι δεν επηρεάζει καθόλου τις ιδιότητες και τη δύναµη συγκόλλησης της κόλλας. Τι µέταλλο µπορώ να χρησιµοποιήσω για χειροφυλακτήρες και πίρους; Χαλκό, ορείχαλκο, ανοξείδωτο και ότι άλλο µέταλλο µπορούµε να επεξεργαστούµε. Πολλοί χειροφυλακτήρες και πίροι κατασκευάζονται και από µη µεταλλικά υλικά, όπως πλαστικό και ξύλο. 26 Που µπορώ να πουλήσω τα µαχαίρια µου; Οι πρώτες πωλήσεις όσων αρχίζουν τη κατασκευή των µαχαιριών συνήθως είναι σε συγγενείς, φίλους και ανθρώπους που συναναστρέφονται καθηµερινά. Αναζητήστε φίλους και γνωστούς που θα τους ήταν χρήσιµο ένα µαχαίρι. Η φήµη σας ολοένα θα µεγαλώνει αν φτιάχνεται καλά µαχαιριά. Πόσο πρέπει να πουλήσω ένα µαχαίρι µου; Αυτή είναι µια δύσκολη ερώτηση. Οι περισσότεροι µαχαιροποιοί αφού ολοκληρώσουν το µαχαίρι θα µπορέσουν να εκτιµήσουν την αξία του και να δώσουν µια τιµή. Ο µαχαιροποιός δεν µπορεί να χρεώσει µε τη ώρα, ούτε µε την αξία των υλικών. Περιέχονται και αλλά πολλά σε ένα µαχαίρι που και αυτά έχουν αξία, όπως µοναδικότητα δυσκολία κατασκευές έµπνευση κ.τ.λ. Όσο θα γινόµαστε καλύτεροι η αξία (τιµη) των µαχαιριών µας θα ανεβαίνει. Ίσως ποτέ να µην µπορέσουµε να φτιάξουµε ένα µαχαίρι καλύτερο από αυτά του Bob Loveless, αλλά µπορούµε µε πολύ δουλειά να φτιάξουµε µαχαιριά αντίστοιχης τιµής µε τα δικά του. Μπορώ να πουλήσω µαχαιριά στο ebay; Κάποιοι πουλάνε µαχαιριά στο ebay. Ας έχουµε όµως υπόψη µας ότι αυτοί που αγοράζουν από ebay συνήθως ψάχνουν ευκαιρίες. Έτσι πολύ πιθανόν να µην επιτύχουµε την τιµή που περιµένουµε για το µαχαίρι µας, και ας είµαστε έτοιµοι για απογοητεύσεις όταν κάποια µαχαιριά µας δεν ξεπερνούν τα 20 δολάρια στη δηµοπρασία, όταν εµείς έχουµε υπολογίσει την αξία τους στα 200 και 250 δολάρια. Ελπίζω κάποιες απορίες σας σχετικά µε την κατασκευή µαχαιριών να βρήκαν την απάντηση τους. Πολύ σηµαντικό είναι όµως η προσωπική ερευνά που κάνει ο καθένας µας, ώστε να απαντήσει στα συγκεκριµένα δικά του ερωτήµατα και απορίες. Με το σηµερινό internet η δυνατότητα αυτή είναι εύκολα προσβάσιµη. Περιηγηθείτε λοιπόν σε σχετικές ιστοσελίδες γραφτείτε σε φόρουµ που ασχολούνται µε την κατασκευή µαχαιριών και αρχίστε τη δική σας «συλλογή» γνώσεων. 27 ΒΑΣΙΚΗ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΕΡΩΝ ΕΝΟΣ ΜΑΧΑΙΡΙΟΥ Το µαχαίρι ως αντικείµενο έχει και αυτό τα µέρη του, τα οποία µε τη σειρά τους έχουν το δικό τους όνοµα. Η ονοµατολογία των µερών του µαχαιριού χρησιµοποιεί αγγλικές λέξεις. Κάποιες από αυτές µεταφράζονται και κάποιες άλλες όχι. Η µετάφραση δε γίνεται κατά λέξη αλλά πιο πολύ ως έννοια. Ας δούµε λοιπόν τα βασικά µέρη ενός µαχαιριού. Blade (Λεπίδα) : Το κοµµάτι που βρίσκεται µπροστά από τη λαβή. Το µήκος της µετριέται από τη µύτη µέχρι το χειροφυλακτήρα στο µέσο του πλάτος της λεπίδας. Blood Groove (Αιµοροή) : Αυλάκωση που βρίσκεται στη µια πλευρά της λεπίδας κατά µήκος. Εξυπηρετεί στο να επιτρέπει στο αίµα να τρέχει από το θήραµα αλλά να τραβιέται πιο εύκολα το µαχαίρι χωρίς να υπάρχει πρόβληµα από τη υποπίεση (βεντούζαρισµα). Βεβαία χρησιµοποιείτε και σε στρατιωτικά και µαχαίρια µάχης µε την ιδία λογική. Bolster (Χειροφυλακτήρας) : Το µεταλλικό κοµµάτι (συνήθως) που βρίσκεται ανάµεσα στη λαβή και στη λεπίδα. Συνήθως διακοσµητικό, αλλά εξυπηρετεί επίσης και στο να έχει το µαχαίρι σωστή ισορροπία. Σε µερικές περιπτώσεις ο χειροφυλακτήρας µπορεί να µορφοποιηθεί έτσι ώστε να εξυπηρετήσει ως προστασία του χεριού µας ώστε να µην µπορεί να περάσει στην λεπίδα και τραυµατιστούµε. Butt Cap (?) : Μεταλλικό κοµµάτι (συνήθως) που τοποθετείτε στο τέλος της λαβής. Συνήθως κατασκευάζεται από ανοξείδωτο µέταλλο ή ορείχαλκο. Εξυπηρετεί ώστε το µαχαίρι να έχει σωστή ισορροπία, αλλά χρησιµοποιείτε και πολλές φορές σαν επιφάνεια κρούσης. Στα στρατιωτικά µαχαιριά το συναντάµε ως skull cracker! Choil (?) : Το κοίλο κόψιµο τής λεπίδα που βρίσκεται ακριβώς µπροστά από το χειροφυλακτήρα. Αυτό επιτρέπει να ακονίζεται όλη η κόψη του µαχαιριού. Σε κάποια µαχαιριά το συγκεκριµένο κόψιµο είναι µεγαλύτερο ώστε να µπορούµε να τοποθετήσουµε το δείκτη του χεριού µας κατά το κράτηµα του µαχαιριού για να έχουµε καλύτερο έλεγχο. 28 Clip or Drop Point (?) : Το κοµµάτι της λεπίδας που αλλάζει γωνιά από τη ράχη του µαχαιριού και καταλήγει στη µύτη. Πολλές φορές ονοµάζετε και false edge. Μπορεί να είναι ή να µην είναι ακονισµένο. Βασικά το συναντάµε σε µαχαιριά τύπου Bowie και εξυπηρετεί στο να αυξάνει τη δυνατότητα διάτρησης της λεπίδας. Edge (Κόψη) : Η κόψη της λεπίδας. Grind (∆ιαµόρφωση κόψης) : Το κοµµάτι από τη πλευρά ή τις πλευρές της λεπίδας οπού αλλάζει η γωνιά ώστε να διαµορφωθεί η κόψη. Guard (Περαστός Χειροφυλακτήρας) : Χωρίζει τη λαβή από τη λεπίδα. Σκοπός του είναι στο να προστατεύει τα δάχτυλα του χρήστη ώστε να µην γλιστρήσουν στη κόψη της λεπίδας. Στη περίπτωση των µαχαιριών µάχης προστατεύει επίσης το χέρι του χρηστή από το µαχαίρι του αντιπάλου. Handle (Λαβή) : Το κοµµάτι που κρατάµε το µαχαίρι. Οι λαβές έχουν συνήθως µήκος από 9 µέχρι και 13 εκατοστά για κάποια µεγάλα µαχαίρια. Υπάρχει µεγάλη ποικιλία υλικών που χρησιµοποιούνται για την κατασκευή τους αλλά και αρκετοί τρόποι για την τοποθέτηση και στερέωση τους. Pins (Πείροι) : Συνήθως µεταλλικοί, χρησιµοποιούνται για τη στερέωση της λαβής. Primary Bevel (Πρωτεύουσα ∆ιαµόρφωση) : Η διαµόρφωση της λεπίδας η οποία µπορεί να ξεκινάει από τη ράχη της λεπίδας ή από τη µέση και σταµατάει λίγο πριν την ακµή της κόψης. Μπορεί να υπάρχει ή να µην υπάρχει δευτερεύουσα διαµόρφωση. Ricasso (?) : Το αδιαµόρφωτο κοµµάτι µεταξύ του χειροφυλακτήρα και της κόψης. Εξυπηρετεί στο να αυξηθεί η αντοχή του µαχαιριού. Σε αυτό το σηµείο συναντάµε συνήθως και το σήµα του κατασκευαστή. Secondary Bevel (∆ευτερεύουσα ∆ιαµόρφωση) : Η τελική γωνιά που οδηγεί στην ακµή της λεπίδας. Ο λόγος που µπορεί να υπάρχει δευτερεύουσα διαµόρφωση είναι ώστε το µαχαίρι να απόκτηση καλύτερη κόψη χωρίς όµως να "αδυνατίσει" και συνεπώς να έχει περισσότερη αντοχή. Spine (Ράχη) : Το πάνω µέρος της λεπίδας που δεν είναι ακονισµένο. Υπάρχουν και άλλες ονοµασίες άλλα αυτές είναι οι πιο βασικές. 29 ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ Μια από τις ποιο κοινές απορίες για κάποιον που θέλει να αρχίσει να ασχολείστε µε την κατασκευή µαχαιριών είναι «Τι εργαλεία χρειάζοµαι;». ∆εν υπάρχει µια συγκεκριµένη απάντηση σε αυτή τη ερώτηση καθώς η ποικιλία είναι πολύ µεγάλη αλλά σίγουρα υπάρχουν κάποια βασικά εργαλεία που πρέπει να έχει κάποιος για να ξεκινήσει. Η πρώτη µας επιλογή εργαλείων λογικά θα είναι τα εργαλεία χειρός καθώς είναι φτηνότερα και ευκολότερα να τα αποκτήσουµε. Ανάλογα το ποσό ασχολούµαστε και το ποσό θέλουµε να προχωρήσουµε αυτή την ενασχόληση µας, µπορούµε να αναβαθµίζουµε και τα εργαλεία µας σε καλύτερα ή ακόµα και σε ηλεκτρικά. Στα πρώτα µας εργαλεία χειρός αποφεύγουµε εντελώς τα φτηνά και προτιµούµε κάποια καλά επώνυµα καθώς το κόστος τους είναι χαµηλό (ως εργαλεία χειρός), και θα αποδώσουν καλυτέρα από κάποια χαµηλής ποιότητας. Είναι προτεινόµενο να ξεκινήσουµε την κατασκευή µαχαιριών µε εργαλεία χειρός, καθώς απαιτούν ποιο πολύ χρόνο, µας δίνουν την δυνατότητα να αφιερώσουµε χρόνο στην κατασκευή µας, κατανοώντας το κάθε βήµα της, και είναι ποιο δύσκολο να κάνουµε µεγάλα λάθη που να µην µπορούν να διορθωθούν. Ίσως τα µονά ηλεκτρικά εργαλεία που θα χρειαστούµε στην αρχή θα είναι ένα τρυπάνι και ένα µικρό ταχυτροχό. Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ Η ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Η κατασκευή µαχαιριών είναι µια επικίνδυνη ενασχόληση χειριζόµαστε µηχανήµατα και εργαλεία τα οποία µπορούν να µας τραυµατίσουν. Με την έναρξη αλλά και κατά τη διάρκεια των εργασιών µας, ΦΟΡΑΜΕ ΠΑΝΤΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ ΓΥΑΛΙΑ. Πρέπει να κατανοούµε και να γνωρίζουµε απόλυτα το χειρισµό όλων των εργαλείων µας, χειρός και ηλεκτρικών. Αν για κάτι δεν είµαστε σίγουροι αναζητούµε την συµβουλή κάποιου πιο εµπείρου ή επαγγελµατία. Προτεινόµενος Εξοπλισµός ασφαλείας - Προστατευτικά γυαλιά - Ποδιά εργασίας - Μακριά γάντια δερµάτινα ή γάντια ηλεκτροκόλλησης - Μάσκα προστασίας µε ανταλλακτικά φίλτρα - Ωτοασπίδες - Λογική και Προσοχή (δεν πωλείται στα καταστήµατα!!!) Σηµείωση: όλα αυτά είναι τα βασικά για την προστασία µας. Η χρήση κάποιων µηχανηµάτων µπορεί να απαιτεί κάποιο παραπάνω προστατευτικό εξοπλισµό. Ακόµα έξτρα προστασία χρειαζόµαστε εάν έχουµε κάποιες αλλεργίες. 30 Προτεινόµενος Εξοπλισµός Επεξεργασίας µετάλλου - Σταθερός και στιβαρός πάγκος µε µια µέγγενη - Σετ από µεγάλες λίµες (επίπεδη, στρογγυλή, ηµιστρόγγυλη, και τρίγωνη) - Τρυπάνι - Μικρός ταχυτροχός (ρούτερ) - Σετ από µικρές λίµες - Γραφέα για µεταλλικές επιφάνειες - Μεταλλικός χάρακας µε εκατοστά και ίντσες - Μεταλλική πόντα - Παχύµετρο - Μικρή µεταλλική γωνία - Σιδερόσεγα - Σετ τρυπανιών HSS - Γυαλόχαρτα µετάλλου (κανονικά και νερού no 120, 300, 400, 600, 800) - Σφικτήρες - Σφυριά µικρό µεσαίο και µεγάλο Προτεινόµενος Εξοπλισµός Επεξεργασίας Ξύλου - Πριόνι - Σέγα Ξυλοκοπτικής - Σετ ράσπες (επίπεδη ηµιστρόγγυλη) - Γυαλόχαρτα ξύλου (no 80, 100, 120, 220, 320) - Μεταλλικό συρµατάκι - Γυαλόχαρτα σφουγγάρια διάφορα νούµερα - Κοπίδι Προτεινόµενες Αναβαθµίσεις Εξοπλισµού ∆ίδυµος τροχός Τροχός µε ταινιολειαντήρα 31 Τρυπάνι βάσης µε ρυθµιζόµενη ταχύτητα Γωνιακός τροχός Επιτραπέζια σέγα Μικρός ταινιολειαντήρας ∆ίδυµος τροχός γυαλίσµατος Μεγάλος ταινιολειαντήρας Ψηφιακός φούρνος ανόπτησης (βαφής) Ακόµα και µε τα πιο απλά εργαλεία µπορούν να κατασκευαστούν πολύ καλά µαχαιριά 32 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΧΑΙΡΙΟΥ ΜΕ ΕΤΟΙΜΗ ΛΕΠΙ∆Α Η κατασκευή µαχαιριού µε µια έτοιµη λεπίδα είναι η πιο συχνή επιλογή για κάποιον που επιθυµεί να αρχίσει να ασχολείτε µε την κατασκευή µαχαιριών. Η διαδικασία αυτή περιλαµβάνει εργαλεία χειρός και ηλεκτρικά οπότε και εδώ πρέπει να ακολουθήσουµε κάποιους κοινούς και λογικούς τρόπους χρήσης του ώστε να µην τραυµατιστούµε. Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ ∆ΕΝ ∆ΟΥΛΕΥΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΟΙ Θα κάνουµε λάθη και µπορεί να τραυµατιστούµε. Μπορούµε να ολοκληρώσουµε το µαχαίρι αργότερα. Χρειάζεται χρόνος για ένα σωστό αποτέλεσµα. ΠΑΝΤΑ ΦΟΡΑΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ Όταν χρησιµοποιούµε τροχούς και τριβεία φοράµε πάντα προστατευτικά γυαλιά, γάντια και καπέλο, το οποίο είναι ακριβώς πάνω από τα γυαλιά. Έτσι αποφεύγουµε να µπουν σπίθες από το πάνω µέρος των γυαλιών και προστατεύουµε τα µαλλιά µας. ΠΑΝΤΑ ΕΡΓΑΖΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΡΟΥΧΑ ∆εν εργαζόµαστε µε παντόφλες ούτε µε ακατάλληλα ρούχα. Τα βαµβακερά είναι ιδιαιτέρα εύφλεκτα όταν υπάρχουν σπίθες. Φοράµε πάντα παπούτσια για να αποφύγουµε τα καψίµατα και πρόχειρα ρούχα που δεν φοβόµαστε να καταστραφούν, καθώς και ποδιά εργασίας. ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΜΑΣ ∆ώστε προσοχή στα µέρη που κινούνται, βεβαιωθείτε ότι όλα τα ηλεκτρικά µηχανήµατα είναι γειωµένα. ∆ιαβάστε τις οδηγίες των µηχανηµάτων πριν τα χρησιµοποιήσετε. ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΑΣ ΚΑΘΑΡΟ Έχετε πάντα ένα πυροσβεστήρα έτοιµο προς χρήση καθώς και ένα φαρµακείο πρώτων βοηθειών. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗ ΠΟ∆ΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΑΣ Βεβαιωθείτε ότι η ποδιά σας δεν είναι χαλαρή καθώς και αν έχετε µακριά µαλλιά να είναι πιασµένα και µαζεµένα , πολύ εύκολα κάποιο από τα µηχανήµατα µπορεί να σας τραβήξει. ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΕΝΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑ Αποφεύγουµε να αφήνουµε µηχανήµατα σε λειτουργία. Σε λειτουργία είναι µόνο το µηχάνηµα που δουλεύουµε. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΤΡΥΠΑΝΙ Το τρυπάνι πρέπει να έχει µικρή διαδροµή µέχρι το τρύπηµα. Ασφαλίζουµε το υλικό του θα τρυπήσουµε µε σφυχτήρες και πάντα βγάζουµε το κλειδί του τσοκ πριν το ξεκινήσουµε. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΓΥΑΛΙΣΜΑ Στον τροχό γυαλίσµατος του αρέσει να πετάει πράγµατα. ∆ίνουµε προσοχή στην γωνιά προσέγγισης των υλικών και φοράµε πάντα γυαλιά και γάντια. Παρακάτω µέσα από µια φωτογραφική παρουσίαση θα προσπαθήσουµε να δούµε βήµα - βήµα την όλη διαδικασία όπως επίσης και την διαδικασία κατασκευής µιας απλής δερµάτινης θήκης. Οι παρουσιάσεις δείχνουν προτεινόµενες διαδικασίες. Αναµφισβήτητα υπάρχουν και άλλες διαφορετικές διαδικασίες. Ο καθένας µπορεί να µελετήσει τους διαφόρους τρόπους κατασκευών ώστε να δει και να αποφασίσει ποιος λειτουργεί καλύτερα για τον ίδιο. 33 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΧΑΙΡΙΟΥ ΜΕ ΕΤΟΙΜΗ ΛΕΠΙ∆Α ΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΒΗΜΑ Αφού συγκεντρώσουµε όλα τα υλικά και καλύψουµε τη κόψη ώστε να µην χαραχτεί το φινίρισµα της αλλά και για ασφάλεια, είµαστε έτοιµοι να ξεκινήσουµε την κατασκευή του µαχαιριού µας. Ξεκινάµε µε τα κοµµάτια της λαβής στα οποία λειαίνουµε την πλευρά που θα κολληθεί στη λεπίδα. Αυτό µπορεί να γίνει σε ένα γυαλόχαρτο στερεωµένο σε µια επίπεδη επιφάνεια η στο ταινιολειαντήρας µας. Με το µολυβί µας και µε οδηγό τη λεπίδα µας σηµειώνουµε το περίγραµµα της λαβής. Αφού σηµειώσουµε και τα δυο κοµµάτια της λαβής είµαστε έτοιµοι για το κόψιµο. 34 Κόβουµε το περίγραµµα χοντρικά και προσέχουµε να µην µπούµε στο κύριο κοµµάτι της λαβής. Στο τροχό λείανσης διαµορφώνουµε τα κοµµάτια της λαβής όσο γίνεται καλυτέρα στο σχέδιο που έχουµε σηµειώσει. Οι λαβές µας είναι έτοιµες για τη τοποθέτηση. Ασφαλίζουµε το ένα κοµµάτι στη λαβή µε ένα σφικτήρα και µε οδηγό τις τρύπες στη λεπίδα τρυπάµε τα κοµµάτι της λαβής. 35 Αφού κάνουµε όλες τρύπες προχωράµε στο άλλο κοµµάτι της λαβής Τοποθετούµε τα δυο κοµµάτια της λαβής τα ασφαλίζουµε µε ένα σφικτήρα και… …αντιγράφουµε τις τρύπες από ένα στο άλλο. Με το παχύµετρο µετράµε το πάχος της λαβής µε τη λεπίδα στη µέση… 36 …και κόβουµε τους πύρους της λαβής στο αντίστοιχο µήκος. Όλα τα υλικά µας είναι κοµµένα και αρχίζουµε τη διαµόρφωση της λαβής. Τοποθετούµε τα δυο κοµµάτια της λαβής ξανά µαζί, περνάµε τους πύρους και τα ασφαλίζουµε µε ένα σφικτήρα. Στο ταινιολειαντήρα ή µε µια λίµα λειαίνουµε και διαµορφώνουµε την µπροστινή άκρη της λαβής. Αυτό γίνεται γιατί όταν κολληθεί η λαβή δεν είναι δυνατόν να επέµβουµε σε αυτό το σηµείο. 37 Το µπροστινό κοµµάτι της λαβής αφού διαµορφωθεί πρέπει να λειανθεί πριν το κολλήσουµε. Περνάµε του πύρους στο ένα κοµµάτι της λαβής και απλώνουµε την κόλλα. Κυανοακρυλική κόλλα ή ακόµα καλύτερα εποξική κόλλα (κόλλα δυο συστατικών) είναι κατάλληλες για αυτή τη δουλειά. Τοποθετούµε τη λεπίδα µαζί µε το ένα κοµµάτι της λαβής… … και το ασφαλίζουµε µε ένα σφικτήρα. 38 Αφού κολλήσει προχωράµε στο δεύτερο κοµµάτι. Τοποθετούµε το δεύτερο κοµµάτι… … και τα ασφαλίζουµε ξανά µε ένα σφικτήρα όλα µαζί. Αφού στεγνώσει εντελώς η κολλά, προχωράµε στη τελική διαµόρφωση της λαβής στο ταινιολειαντήρα. 39 ν Τοποθετούµε το µαχαίρι έτσι ώστε να µπορούµε να εργαστούµε µε ευκολία σε όλες τις πλευρές της λαβής. Το τελικό φινίρισµα και γυάλισµα γίνεται στη πανόβουρτσα. Μετά από ένα καλό ακόνισµα το µαχαίρι µας είναι έτοιµο. 40 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ∆ΕΡΜΑΤΙΝΗΣ ΘΗΚΗΣ ΜΑΧΑΙΡΙΟΥ ΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΒΗΜΑ Η συγκεκριµένη θήκη δεν έχει κούµπωµα γιατί τα 2/3 της λαβής µπαίνουν και αυτά µέσα στη θήκη και το µαχαίρι ασφαλίζει µε αυτό το τρόπο. Το υλικό της θήκης είναι βακέτα (επεξεργασµένο µαλακό δέρµα) αλλά µπορεί να φτιαχτεί και από το κλασικό δέρµα. Στο τέλος µπορεί να «βαπτιστεί» σε λιωµένο κερί ή να βαφτεί µε ειδικό χρώµα για δέρµα. Για να αρχίσουµε το σχεδιασµό της θήκης, χωρίζουµε το χαρτί µας στη µέση. Σχεδιάζουµε το περίγραµµα του µαχαιριού στο ένα µισό της λεπίδας µε τη ράχη του µαχαιριού να έρχεται στη γραµµή του χωρίσµατος. Σχεδιάσουµε το περίγραµµα της θήκης αφήνοντας 1 εκατοστό (περίπου) περιθώριο από το σχέδιο του µαχαιριού. Κόβουµε το σχέδιο (όχι από τη πλευρά της διαχωριστικής γραµµής) το διπλώνουµε και αναπαράγουµε το υπόλοιπο κοµµάτι της θήκης. 41 Το σχέδιο είναι έτοιµο να αντιγράφει στο δέρµα. Σχεδιάζουµε τη θήκη στο δέρµα χρησιµοποιώντας κόκκινο µαρκαδόρο για το λόγο ότι µετά τη βαφή, ακόµα και αν είναι ανοιχτόχρωµη, δεν φαίνεται καθόλου. Κόβουµε προσεκτικά τα κοµµάτια… … και κόβουµε επίσης και το κοµµάτι που µπει στη κόλληση της θήκης και θα προστατεύει τη ραφή µας, ώστε να µην κοπεί από το µαχαίρι καθώς τοποθετείτε στη θήκη. Επίσης µια διακοσµητική δερµάτινη λουρίδα θα δώσει χαρακτήρα στη θήκη µας. 42 Αφού έχουµε γυρίσει και ράψει (στην περίπτωση αυτή έχει τοποθετηθεί περτσίνι) το κοµµάτι δέρµα που θα πέρνα η θήκη στη ζώνη, απλώνουµε τη κόλλα και στις δυο πλευρές που θα κολληθούν αλλά και στο κοµµάτι που θα µπει ανάµεσα. Κολλάµε όλα τα κοµµάτια µαζί. Προσοχή ακολουθείστε τις οδηγίες της κολλάς που χρησιµοποιείτε. Αφού κολλήσει καλά η θήκη… …κάνουµε µια µικρή δοκιµή για να είµαστε σίγουροι ότι το µαχαίρι δεν κινείτε καθόλου όταν βρίσκεται στη θήκη, αλλά ούτε να δυσκολεύεται να τοποθετηθεί µέσα σε αυτή. 43 Τοποθετούµε και τη διακοσµητική λουρίδα την οποία κολλάµε και αυτή. Αφού σηµαδέψουµε που θα γίνει η ραφή της θήκης… …µε ένα τρυπάνι 1,5 ή 2 χιλιοστών ανοίγουµε τρύπες (που έχουµε πριν σηµαδέψει) κατά µήκος της ραφής. Τώρα η θήκη είναι έτοιµη για ράψιµο. 44 Ένας τρόπος ραφής είναι οι διπλές βελόνες. Ένας δεύτερος (όπως εδώ) είναι να "κατεβούµε" όλη τη ραφή ζιγκ-ζαγκ… …και να "ανέβουµε" πάλι ζιγκ-ζαγκ. Μια µικρή λουρίδα ασφαλισµένη µε περτσίνι προσαρτηµένη µε ένα κρίκο δίνει τη δυνατότητα η θήκη να µπορεί να αναρτηθεί χαµηλότερα και να είναι πιο ελεύθερη η κίνηση της. Στο τέλος αλλά και στην αρχή της ραφής της θήκης δυο ακόµα περτσίνια ασφαλίζουν τη ραφή. Η θήκη µας είναι έτοιµη! 45 ∆ΙΑΚΟΣΜΗΣΗ ΡΑΧΗΣ ΛΕΠΙ∆ΑΣ - FILEWORKING Η διακόσµηση της ράχης µιας λεπίδας δίνει χαρακτήρα και µοναδικότητα σε όλο το µαχαίρι. Σίγουρα όµως δεν ταιριάζει σε όλες τις κατασκευές. Ένα tactical µαχαίρι µε ένα filework δεν είναι και ότι καλύτερο, σε αντίθεση µε ένα bowie µε λαβή από κέρατο. Όλα όµως είναι σχετικά, όπως σχετικό είναι και το τι είναι όµορφο για τον καθένα. Μια διακόσµηση ράχης κάποιου µαχαιριού µπορεί να γίνει σχετικά εύκολα µε ένα dremel (ταχυτροχος) και µια τριγωνική λίµα! Και εδώ όµως, όπως σε κάθε τι που κάνουµε όταν δουλεύουµε µε µαχαίρια, πρέπει να είµαστε προσεκτικοί ώστε να µη χαράξουµε τη λεπίδα και χαλάσουµε το φινίρισµα των πλευρών της, αλλά και µην τραυµατιστούµε και εµείς οι ίδιοι. Μια καλή ιδέα είναι να τοποθετήσουµε µερικές στρώσεις χαρτοταινίας στις πλευρές αλλά και στη κόψη, αφήνοντας µονό τη ράχη της λεπίδας εκτιθέµενη. Παρακάτω µπορείτε να δείτε το σχεδιασµό, αλλά και µερικές φωτογραφίες από την όλη διαδικασία. Βήµα 1 : Ανά 1 εκατοστό µαρκάρουµε εναλλάξ και από τις δυο πλευρές την λεπίδα σε όλο το µήκος που θέλουµε να κάνουµε το filework. Βήµα 2 : Τοποθετούµε στο dremel το µεγάλο γυαλόχαρτο και αφαιρούµε σιγά σιγά ηµικυκλικά µέταλλο από τη λεπίδα περίπου µέχρι τη µέση του πάχους της. Εάν κάνουµε µια µικρή εγκοπή µε τη λίµα σε κάθε σηµάδι πριν χρησιµοποιήσουµε το dremel θα βοηθήσει να µην γλιστρήσει και σηµαδέψει την λεπίδα σε σηµεία που δε θέλουµε. Βήµα 3 : Μαρκάρουµε ξανά απέναντι από κάθε ηµικύκλιο αλλά λίγο πιο πάνω προς τη µύτη της λεπίδας. Βήµα 4 : Με την τριγωνική λίµα δηµιουργούµε µικρά τρίγωνα (δουλεύουµε τη λίµα σε γωνία µε τη λεπίδα περίπου 45 µοιρών). Ξεκινάµε λοιπόν!!! 46 Όπως είπαµε τα µονά που χρειάζεστε είναι dremel, τριγωνική λίµα και φυσικά ένα µαχαίρι. Αυτή είναι µια πατέντα για τη συγκράτηση των λεπίδων στη µέγγενη χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να σηµαδευτούν. Μετά το βήµα 3 η λεπίδα θα πρέπει να είναι κάπως έτσι... ... και µετά το βήµα 4 θα πρέπει να είναι κάπως έτσι! 47 Φινίρισµα µε 600αρι γυαλόχαρτο... ...γυάλισµα στην πανόβουρτσα και είναι έτοιµο! Μερικές ακόµα ιδέες για διακόσµηση λεπίδων. 48 Ένα πετυχηµένο, έστω και απλό filework, είναι δυνατόν να δώσει έναν εντελώς άλλο "αέρα" στο µαχαίρι και πολλές φόρες ένα µοναδικό και ιδιαίτερο χαρακτήρα. 49 ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΜΑΡΚΑΡΙΣΜΑΤΟΣ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ Το σήµα του κατασκευαστή πάνω στο µαχαίρι προσωπικά πιστεύω ότι είναι πολύ σηµαντικό. Μπορεί να είναι απλά τα αρχικά του, µπορεί να είναι ένα λογότυπο ή ακόµα και κάτι πιο περίπλοκο, αλλά σίγουρα είναι κάτι που πρέπει να υπάρχει. Υπάρχουν δυο βασικοί τρόποι να µαρκάρουµε τα µαχαιριά µας. Η επιλογή είναι δικιά σας, αλλά κατά παράδοση στα σφυρήλατα µαχαιριά σταµπάρετε το σήµα και στα µαχαιριά κατασκευασµένα µε αποκοπή µετάλλου χρησιµοποιείτε ηλεκτρόλυση. Μέθοδος µε σταµπάρισµα Το µαρκάρισµα των µαχαιριών µε σταµπάρισµα είναι αρκετά απλό ως µέθοδος, αλλά απαιτεί αρκετή εξάσκηση για να επιτευχθεί το επιθυµητό αποτέλεσµα. Η µέθοδος δεν περιλαµβάνει τίποτα παραπάνω από µια µεταλλική σφραγίδα µε τα γράµµατα ή το σήµα που θέλουµε σε αρνητικό (σαν να το βλέπαµε µέσα από καθρέπτη). Το µαρκάρισµα γίνεται στη λεπίδα του µαχαιριού εν θερµό και χωρίς να έχει περαστεί η λαβή. Το µαρκάρισµα πρέπει να γίνει µε ένα και µοναδικό χτύπηµα αν είναι δυνατόν και για αυτό, καλό είναι η λεπίδα να σταθεροποιείτε και η σφραγίδα να τοποθετείτε σε κάποιο οδηγό ώστε να εξασφαλιστεί η σωστή "εκτύπωση" της. Οι ποιοτικές σφραγίδες για αυτή τη µέθοδο πρέπει να φτιαχτούν από υλικά που προορίζονται για αυτό το σκοπό. Προτείνω λοιπόν εάν διαλέξετε αυτό τον τρόπο, να παραγγείλατε τις σφραγίδες σας βασιζόµενοι στην ποιότητα και όχι στην τιµή. Μια φτηνή σφραγίδα πιθανών να αντέξει µόνο λίγα µαρκαρίσµατα και µετά θα είναι άχρηστη. Μια δοκιµασµένη, από αρκετούς κατασκευαστές µαχαιριών, εταιρία κατασκευής τέτοιων σφραγίδων είναι αυτή http://www.henryaevers.com/. Ένα µειονέκτηµα της παραπάνω µεθόδου είναι ότι, το σήµα πρέπει να είναι απλό καθώς δεν µπορεί η συγκεκριµένη µέθοδος να απεικονίσει λεπτές γραµµές και λεπτοµέρειες. Μέθοδος µε ηλεκτρόλυση Η δεύτερη µέθοδος είναι το µαρκάρισµα µε χηµική ηλεκτρόλυση. Η µέθοδος περιλαµβάνει µια ηλεκτρονική συσκευή ηλεκτρόλυσης, ένα χηµικό ηλεκτρολύτη (µπορεί να χρησιµοποιηθεί και αλατόνερο) και ένα stencil µε το επιθυµητό σήµα. Το stencil τοποθετείτε στο µαχαίρι και µε τη µέθοδο της ηλεκτρόλυσης "σκάβετε" το σήµα µερικά εκατοστά του χιλιοστού πάνω στη λεπίδα. Και σε αυτή τη µέθοδο η εξάσκηση θα φέρει την τελειότητα. Αντίθετα µε την µέθοδο της µεταλλικής σφραγίδας εδώ ο µονός περιορισµός στο σήµα του κατασκευαστή είναι η φαντασία του, καθώς µε τη µέθοδο της ηλεκτρόλυσης µπορούν να "εκτυπωθούν" πάνω στη λεπίδα πολύ λεπτές γραµµές και περίπλοκα σχέδια. Μια δοκιµασµένη σελίδα παραγγελιάς stencil είναι αυτή http://www.erniesknives.com/knifemaker_stencil.html 50 Επιλογή σήµατος Το ερώτηµα αυτό απαιτεί αρκετή σκέψη. Για τον οποιοδήποτε αλλά και για τους καταξιωµένους κατασκευαστές µαχαιριών το σήµα περιέχει πληροφορίες που επιτρέψουν να αναγνωρίσει κάποιος, ποιος έχει κατασκευάσει το µαχαίρι χωρίς αµφιβολία. Πολλές φορές σε σήµατα περιέχονται και περαιτέρω πληροφορίες όπως χώρα και πόλη κατασκευής του µαχαιριού. Ίσως στην αρχή τα αρχικά του κατασκευαστή να είναι αρκετά, καθώς ο κύκλος που κινούνται τα µαχαίρια του να είναι µικρός, αλλά για ένα επαγγελµατία κατασκευαστή µαχαιριών, προτείνετε το σήµα του να περιλαµβάνει όλο το όνοµα και το επίθετο του και εάν είναι δυνατόν πόλη και χώρα. Συµπερασµατικά δεν παίζει τόσο σηµασία πια µέθοδο θα επιλέξετε αρκεί το σήµα σας: 1. Να δείχνει ποιοτικό και επαγγελµατικό. 2. Να είναι εύκολα αναγνωρίσιµο. 3. Να δίνει τη δικιάς σας ταυτότητα στο µαχαίρι. 4. Να επιτρέπει στο ενδιαφερόµενο να οδηγηθεί σε σας µε ελάχιστη προσπάθεια. Αφού αποφασίσετε το σήµα σας εξασκηθείτε έτσι ώστε, είτε µε τη µια είτε µε τη άλλη µέθοδο, να πραγµατοποιείτε την "εκτύπωση" του τέλεια. Θέλει χρόνο, σκέψη, και προσπάθεια έτσι ώστε το σήµα σας να µπορέσει να καλύψει τα προαναφερόµενα σηµεία προσοχής. 51 ΑΠΛΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ ΜΑΡΚΑΡΙΣΜΑΤΟΣ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ Όπως προαναφέραµε, το σήµα στα µαχαιριά ενός κατασκευαστή είναι κάτι σηµαντικό, είτε αυτός είναι επαγγελµατίας είτε ερασιτέχνης. Να λοιπόν ένας απλός φτηνός τρόπος για να βάλετε το δικό σας σήµα στα µαχαίρια σας. Αρχικά θα χρειαστείτε τα ακόλουθα υλικά. 1. Μπαταρία 9 βολτ. 2. Συνδετήρα πόλων µπαταρίας. 3. 2 κροκοδειλάκια για καλώδια. 4. Καθαριστικά βαµβάκια αυτιών 5. Επιτραπέζιο αλάτι 6. Νερό 7. Πλαστικό κύπελο. 8. Βερνίκι νυχιών 9. Βελόνα Παρακάτω ένα σχήµα για το στήσιµο των υλικών. Μέθοδος 1. Καθαρίζουµε πολύ καλά την επιφάνεια της λεπίδας. 2. Απλώνουµε ένα λεπτό στρώµα βερνικιού επάνω στην λεπίδα το αφήνουµε να στεγνώσει εντελώς. 3. Ζεσταίνουµε το νερό και προσθέτουµε αλάτι. Ανακατεύουµε για να λιώσει το αλάτι και προσθέτουµε περισσότερο µέχρι το νερό να µην µπορεί να απορροφήσει άλλο. 4. Συνδέουµε τον θετικό πόλο (+) στην λεπίδα µε το κροκοδειλάκι. 5. Συνδέουµε τον αρνητικό πόλο (-) σε ένα από τα καθαριστικά βαµβάκια. 6. Χρησιµοποιώντας την βελόνα σχεδιάζουµε το σήµα µας πάνω στην βαµµένη από βερνίκι επιφάνεια της λεπίδας. 7. Βουτάµε το καθαριστικό βαµβάκι µέσα στο διάλυµα του αλατόνερου, και έπειτα σκουπίζουµε απαλά το σχέδιο µας µε την υγρή επιφάνεια του βαµβακιού. 8. Για τελείωµα µπορούµε να καθαρίσουµε µε πολύ ψιλό γυαλόχαρτο (1000αρι και πάνω) 52 Το κροκοδειλάκι πρέπει να αγγίζει το υγρό σηµείο του βαµβακιού. Το βαµβάκι θα γίνεται ολοένα και πιο µαύρο καθώς αφαιρείτε το µέταλλο. Σταµατάµε κάθε τόσο και καθαρίζουµε την µαυρισµένη επιφάνεια ώστε να µπορούµε να βλέπουµε πως προχωράει η εργασία µας. Μπορούµε πρώτα να κάνουµε µερικές δοκιµές σε κοµµάτια σίδερο ώστε να δούµε το τρόπο λειτουργίας του χωρίς να κινδυνεύουµε να χαλάσουµε τα µαχαίρα µας. Πραγµατικά είναι αρκετά αποτελεσµατικό. Παρακάτω µερικές φωτογραφίες από δοκιµές την συγκεκριµένης µεθόδου µε ένα δικό µου stencil και µάλιστα µε µια αρκετά πεσµένη µπαταρία. Καλή επιτυχία και στα δικά σας σήµατα! 53 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ελπίζω να κατάφερα µέσα από αυτές τις ελάχιστες γραµµές και εικόνες να σας δώσω µια µικρή βοήθεια. Όλα τα παραπάνω δεν είναι παρά η «κορυφή του παγόβουνου». Οι τεχνικές και οι γνώσεις πάνω στη κατασκευή µαχαιριών είναι τόσες που µπορούν να γεµίσουν εγκυκλοπαίδειες ολόκληρες. Υπάρχουν βιβλία, ιστοσελίδες αλλά και έµπειροι κατασκευαστές που έχουν και θέλουν να µεταδώσουν τις γνώσεις τους. Από εδώ και πέρα είστε εσείς. Το ποσό θέλετε να εµβαθύνετε στη κατασκευή µαχαιριών είναι καθαρά προσωπική σας υπόθεση. Το µονό λοιπόν που µένει να ευχηθώ σε όλους εσάς που ξεκινάτε το ταξίδι σας σε αυτή την συναρπαστική ενασχόληση είναι… Καλή αρχή! Νικόλας ∆ονταδάκης Website: www.nikolasknives.webs.com Email: nikolasknives@gmail.com 54 Knives and Blades Greek Forum Για όλους εσάς που σας ενδιαφέρει η συλλογή και τη κατασκευή µαχαιριών, αλλά και όλους τους ενθουσιώδεις µε το συγκεκριµένο αντικείµενο σας περιµένουµε στο www.greekblades.com To Knives and Blades Greek Forum δηµιουργήθηκε το 2010 και είναι το πρώτο Ελληνικό forum που ασχολείτε µε το µαχαίρι, την κατασκευήν του, τη χρήση του ως εργαλείο ή απλά ως αντικείµενο συλλογής. Κατασκευαστές (επαγγελµατίες και χοµπίστες), συλλέκτες, κυνηγοί, και οποιοιδήποτε άλλοι, ενθουσιώδεις µε το µαχαίρι, µπορούν σε αυτό το forum να συζητήσουν, αλλά και να ανταλλάξουν απόψεις, γνώσεις και εµπειρίες µε ένα πολιτισµένο, έξυπνο και µη ανταγωνιστικό τρόπο. Σας περιµένουµε! Nickblade Forum Administrator 55 ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΟΠΟΙΑ∆ΗΠΟΤΕ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2012 ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΗ ΕΚ∆ΟΣΗ V2.01 56 Website: www.nikolasknives.webs.com Email: nikolasknives@gmail.com 57 Website: www.nikolasknives.webs.com Email: nikolasknives@gmail.com 58