οδηγιες για ασθενεις που παιρνουν θεραπεια με

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΟΥΝ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ EVEROLIMUS (AFINITOR)
ΤμΗμα ΟγκολογΙας
και χημειοθεραπεΙας
ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟ
ΟΥ ΠΑΙΡΝΟ
ΕΙΑ ΜΕ EVE
EROLIMUS (
(AFINITOR)
Όπως κάθε φάρμακο έτσι και το AfinitorΟΔΗ
εμφανίζει
μια σειρά
απόΟΥΝ ΘΕΡΑΠΕ
Dr Κωνσταντίνος
Παπαζήσης,
MD, PhD,
Λουκάς
Κοντοβίνης,
ανεπιθύμητες ενέργειες. Πολύ σπάνια μια
ενέργεια
Όπω
ως ανεπιθύμητη
κάθε φά
άρμακο έτσ
σι και το A
Afinitor εμφ
φανίζει μια σειρά απόό MD
ανεπιθύμητες Τηλ: +30
2310να 895362
ενέρργειες. λύ σπάνια μια ανεπ
πιθύμητη ενέργεια ε
μπ
πορεί γγίνει ιδιαίττερα μπορεί να γίνει ιδιαίτερα σοβαρή αν
την Πολ
αφήσουμε
χωρίς
σοβ
βαρή αν την τ
αφήσο
ουμε χωρίςς αντιμετώ
ώπιση. Για το λόγο αυτό θα σας e-mail:
konstantinos.papazisis@gmail.com
αντιμετώπιση. Για το λόγο αυτό θα σας παρακαλούσαμε
ναετε λίγη προ
δώσετεοσοχή στο κκείμενο πουυ ακολουθείεί. παρρακαλούσαμ
με να δώσε
λίγηΕΙΑ ΜΕ EVE
προσοχή
στο κείμενο
ΠΑΙΡΝΟ
ΟΥΝ ΘΕΡΑΠΕ
EROLIMUS (
(AFINITOR)που ακολουθεί.
ΣΤΟ
ΟΜΑΤΙΤΙΔΑ Οι μ
μέχρι τώρα μελέτες αλλλά και η κα
αθημερινή κλινική μαςς εμπειρία έέχουν δείξεει ότι η σ
στοματίτιδα
α (άφθες ή ή έλκη στ ο στόμα) είνα
αι αρκεττά συχν ό όβλημα σττους ασθ
θενείς που πρό
βρίσ
σκονται σε θεραπεία μ
Οι μέχρι τώρα μελέτες αλλά και η καθημερινή κλινική
μας εμπειρία
έχουν με Afinitor. δείξει ότι η
1. Η πρώ
ώτη γραμμ
μή άμυνα
ας στοματίτιδα (άφθες ή έλκη στο στόμα) είναι αρκετά συχνόαπέναν
πρόβλημα
στουςστοματίτιδα
ασθενείςα ντι στη και η κα
αθημερινή κλινική μαςς εμπειρία έέχουν δείξεει ότι η είναι προφύλαξη
π
η. έλκη στ ο που βρίσκονται σε θεραπεία με Afinitor.
ούμε σε όλους ό
του
υς Συνιστο
συχν ό ασθενεείς είς που η προφύλαξη.
Να βουρτσ
σίζουν καλλά τα δόντια τους
με ασθενείς:
απ
παλή οδονττόβουρτσα και Η
πρώτη
γραμμή
άμυνας
απέναντι
στη
στοματίτιδα
είναι
Συνιστούμε
σε όλους
Afinitor. οδοντόκρεμα που δενν έχει “καυσ
στική”‐ έντο
ονη γεύση μμέντας. άμυνα
ας  Να βουρτσίζουν καλά τα δόντια με απαλή οδοντόβουρτσα και
οδοντόκρεμα
που
δεν
έχει
“καυστική”έντονη
γεύση
οποιούν οδδοντικό νήμα μετά από
ό κάθε γεύμ
μα. μέντας.
 Να χρησιμο
οματίτιδα
α Να κάνου
υν προφυ
λακτικά πλύσεις π
στ
τόματος μμε αλατόννερο 
οφύλαξηη.  Να χρησιμοποιούν οδοντικό νήμα μετά από κάθε γεύμα.
(φυσιολογιικό ορό ή έένα κουταλλάκι του γλυκού αλάτιι σε μισό λίτρο λ
ους τουυς  Να κάνουν προφυλακτικά πλύσεις στόματος με αλατόνερο (φυσιολογικό
ορό ή έναλι. κουταλάκι του γλυκού αλάτι σε μισό λίτρο
νερό), ή κρύο χαμομήλ
2. Εφόσονν αναπτυχθ
θεί στοματίττιδα που δεν δ είναι εννοχλητική ( μια‐δύο άφ
φθες νερό),
ή κρύο
χαμομήλι.
ουν καλλά τα δόν
τια με απ
παλή οδονττόβουρτσα και χωρίς ιδ
διαίτερα συ
υμπτώματα
α) τα παραπάνω μέτρα είναι αρκεττά. που δενν έχει “καυσ
στική”‐ έντο
ονη γεύση μμέντας. 3. Αν η στοματίτιδα
σ
α αρχίζει να
α γίνεται ενοχλητική ε
μπορεί να
α χρειαστείί να οιούν οδδοντικό νήμα μετά από
μα. Εφόσον ό κάθε γεύμ
αναπτυχθεί
στοματίτιδα που δεν είναι ενοχλητική
(μια-δύο
συμπτώματα)
τα παραπάνω
μέτρανα διακοπ
εί για άφθες
λίγγες χωρίς
μέρες ιδιαίτερα
το φάρμ
μακο. Ωστόσο, είναιι δυνατόν προφυλακτικά πλύσεις π
σττόματος μμε αλατόννερο αντιμεττωπισθούν τα συμπτώ
ώματα με πλύσεις σττόματος μεε το παρακκάτω είναι
αρκετά.
ορό ή έένα κουταλλάκι του γλυκού αλάτιι σε μισό λίτρο λ
διάλυμα: χαμομήλλι. σθητικό, το βρίσκετε σστο φαρμακείο)  20 ml Xyloccaine 2% (τοοπικό αναισ
στοματίττιδα που δεν δ Ανείναι εννοχλητική αρχίζει
( μια‐δύο η στοματίτιδα
ναάφφθες γίνεται ενοχλητική μπορεί ναχρειαστεί
ναDexamethso
για λίγες
μέρες
10 ml Sir Dδιακοπεί one ή 1 am
mp Dexametthasone 8 m
mg (επίσης στο πτώματα
α) τα παραπάνω μέτρα είναι αρκεττά. φαρμακείο
ο – το φάρμ
μακο μπορείί να συνταγγογραφηθείί) Ωστόσο,
είναι δυνατόν
συμπτώματα
με
πλύσεις
στόματος
με
το
παρακάτω
διάλυμα:ατικό ρχίζει να
α γίνεται ενοχλητική ετο φάρμακο.
μπορεί ναα χρειαστεί
ί να να αντιμετωπισθούντα Το υπόλοιπ
πο μέχρι τα
α 100 ml συμπληρώνε
σ
εται με νερρό ή στομα
μέρες το φάρμ
μακο. Ωστόσο, είναιι δυνατόν να διάλυμα Be
etadine 1%
 20 ml Xylocaine 2% (τοπικό αναισθητικό, το βρίσκετε στο φαρμακείο)
ώματα με πλύσεις σττόματος μεε το παρακκάτω συμπτώ
(σημείω
ωση: μόνο π
πλύσεις στόόματος – δεεν καταπίνουμε το διάλλυμα!).  10 ml Sir Dexamethsone ή 1 amp Dexamethasone 84.mgΑν η στ
(επίσης
στο φαρμακείο
– ντικότερη κ
το φάρμακο
μπορεί ει την σωστ
να συνταγογραφηθεί)
οματιτιδα ε
είναι σημαν
αι εμποδίζε
τή λήψη τρο
οφής ne 2% (τοοπικό αναισ
σθητικό, το βρίσκετε σστο φαρμακείο) ή υγρώ
ών τότε δια
κόπτουμε τ
το φάρμακο
ο. ΟΠΩΣΔΗ
ΗΠΟΤΕ στις περιπτώσεεις 3 
Το
υπόλοιπο
μέχρι
τα
100
ml
συμπληρώνεται
με
νερό
ή
στοματικό
διάλυμα
Betadine
1%
amethsoone ή 1 am
mp Dexametthasone 8 m
mg (επίσης στο και 4 εννημερώνουμε το γιατρρό που μας π
παρακολου
υθεί. το φάρμμακο μπορεί
ί να συνταγγογραφηθεί
ί) στόματος – δεν καταπίνουμε
(σημείωση:
μόνο πλύσεις
το διάλυμα!).
μέχρι τα
α 100 ml συμπληρώνε
σ
εται με νερρό ή στομα
ατικό dine 1%
ΔΕΡ
ΡΜΑΤΙΤΙΔΑ Αν η στοματιτιδα είναι σημαντικότερη και εμποδίζει
την συχνή σωστή λήψη
τροφής
ή υγρών τότε διακόπτουμε το φάρμακο.
ύσεις στόόματος – δεεν καταπίνουμε το διάλλυμα!). Λιγό
ότερο σ
και κ
πολλύ αι σημανντικότερη και εμποδίζε
ει την σωστ
οφής 3 και 4 ενημερώνουμε
σπα
αντιότερα ενοχλητική
ή είναι η ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ
στιςτή λήψη τρο
περιπτώσεις
το γιατρό
που μας
παρακολουθεί.
πτουμε ττο φάρμακο
ο. ΟΠΩΣΔΗ
ΗΠΟΤΕ στις περιπτώσεεις 3 εμφ
φάνιση εξαννθήματος με μ όψη “σα
αν το γιατρρό που μας π
παρακολου
υθεί. ακμ
μή” κυρίως στο λαιμό, τον κορμό ή τα χχέρια. Το εξξάνθημα αυ
υτό συνήθω
ως και το A
Afinitor εμφ
φανίζει μια σειρά απόό ανεπιθύμητες ια ανεππιθύμητη ενέργεια ε
μπ
πορεί να γγίνει ιδιαίττερα ε χωρίςς αντιμετώ
ώπιση. Για το λόγο αυτό θα σας ΣΤΟΜΑΤΙΤΙΔΑ
λίγη προοσοχή στο κκείμενο που
υ ακολουθεί
εί. πολλύ είναι η όψη “σα
αν ν κορμό ή συνήθω
ως 1.
2.
3.
4.
ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ
Λιγότερο συχνή και πο­
λύ σπαντιότερα ενοχλητική είναι η εμφάνιση εξανθήματος με
όψη “σαν ακμή” κυρίως
στο λαιμό, τον κορμό ή τα χέρια. Το εξάνθημα αυτό συνήθως
δεν είναι ενοχλητικό και δεν χρειάζεται κάποια αγωγή. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι:
1. Ασθενείς που έχουν ακμή πριν την έναρξη της θεραπείας
καλό είναι να πάρουν προφυλακτικά μια αντιβιοτική αλοιφή.
2. Αν το εξάνθημα είναι ενοχλητικό η τοπική θεραπεία με μια
κρέμα benzoyle peroxide με αντιβιοτικό (όπως η indoxyl) θα
φανεί χρήσιμη.
3. Αποφύγετε οπωσδήποτε τις κρέμες με ρετινοειδή, ακόμα και
τις καλυντικές, μπορεί να προκαλέσουν ή και να επιδεινώσουν
το πρόβλημα.
Ενημερώστε τον θεράποντα γιατρό σας αν το εξάνθημα εξαπλωθεί ιδιαίτερα ή γίνει πολύ ενοχλητικό. Μπορεί να χρειαστεί
να διακόψετε τη θεραπεία με Afinitor για λίγες μέρες.
ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ
Η άνοδος του σακχάρου στο αίμα είναι σχετικά συχνή, αν και
σπάνια φτάνει σε ακραία επίπεδα. Οι ασθενείς όμως που είναι
ήδη διαβητικοί πριν την έναρξη της θεραπείας με Afinitor θα
πρέπει να είναι προσεκτικοί ώστε να:
1. Κρατούν μια σωστή δίαιτα σύμφωνα με τις οδηγίες του διαβητολόγου/παθολόγου τους.
2.Έχουν καλή ρύθμιση της γλυκόζης πριν την έναρξη της θε-
ραπείας με Afinitor (στόχος η γλυζογυλιωμένη αιμοσφαιρίνηHbA1c να είναι κάτω από 7%).
3.Μετρούν τακτικά το σάκχαρο αίματος χρησιμοποιώντας τα
stick γλυκόζης. Σε περίπτωση ανόδου πρέπει να έρθουν σε επαφή με τους θεράποντες. Σπάνια χρειάζεται η τροποποίηση της
δόσης του Afinitor. Πιο συχνά το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με
καλύτερη αντιδιαβητική αγωγή.
Οι μη-διαβητικοί ασθενείς πρέπει να είναι ενήμεροι για την πιθανότητα ανόδου του σακχάρου στο αίμα και να αναφέρουν
στον θεράποντα γιατρό συμπτώματα (πολυδυψία, πολυουρία, κλπ) που θα μπορούσαν να σημαίνουν άνοδο της γλυκόζης στο αίμα. Έτσι κι αλλιώς, στους πρώτους μήνες θεραπείας με Afinitor μετράμε στα πλαίσια του ελέγχου των “βιοχημικών” εξετάσεων και τη γλυκόζη, και δεν χρειάζεται πιο τακτικός έλεγχος.
ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ
Ένα ποσοστό ασθενών που βρίσκονται σε θεραπεία με Afinitor
εμφανίζει άνοδο στις τιμές των λιπιδίων στο αίμα (χοληστερόλη ή/και τριγλυκερίδια). Θα πρέπει να τονισθεί ότι η υπερλιπιδαιμία δεν είναι οξεία κατάσταση, και η μέτρηση των λιπιδίων
στην έναρξη της θεραπείας και κάθε δεύτερο μήνα κατά τους
πρώτους μήνες θεραπείας είναι αρκετή. Μερικά σημεία που
πρέπει να λάβουμε υπόψην είναι:
1. Οι ασθενείς που βρίσκονται ήδη σε υπολιπιδαιμική αγωγή
καλό είναι να συνεχίσουν την αγωγή τους. Αν χρειαστεί, μπορεί
να αναπροσαρμοσθεί η δόση των υπολιπιδαιμικών.
2. Η άνοδος της χοληστερόλης ή των τριγλυκεριδίων πάνω
από κάποιο επίπεδο αντιμετωπίζεται με τα ίδια φάρμακα όπως
και στους υπόλοιπους ασθενείς, χωρίς αλληλεπιδράσεις των
υπολιπιδαιμικών με το Afinitor. Έτσι, αν χρειαστεί, μπορεί να
πάρουν κάποια υπολιπιδαιμική αγωγή.
3. Η υπερλιπιδαιμία μπορεί να είναι αποτέλεσμα υποθυρεοειδι-
σμού ή κάποιων φαρμάκων (διουρητικά) που χρησιμοποιούνται
στην υπέρταση. Σε κάθε ασθενή λαμβάνουμε λεπτομερές ιστορικό όλων των φαρμάκων που παίρνει για άλλες παθήσεις.
4. Η μέτρηση των λιπιδίων στο αίμα γίνεται μετά από 12ωρη
αποχή από λιπαρά...
κάθε ασθενή α
λαμ
μβάνουμε λλεπτομερές ιστορικό όλων ό
των φ
φαρμάκων που παίρνειι για άλλες παθήσεις.
ΠΝΕΥΜΟΝΙΤΙΔΑ
4. Η μέτρρηση των λιπιδίων λ
σττο αίμα γίννεται μετά από 12ωρρη αποχή από λιπαρά... Μια σπάνια παρενέργεια του Afinitor είναι η εμφάνιση πενυμονίτιδας.
Αν και το 15% των ασθενών θα εμφανίσει μια ήπια εικόνα
πνευμονίτιδας στην αξονική τομογραφία θώρακος,ΠΝΕ
αυτή
είναι συνήθως
ασυμπτωματική, δεν ενοχλεί τον ασθενή και δεν χρειάζεΕΥΜΟΝΙΤΙΔ
ΔΑ Μια
α σπάνια π
α του Afinittor όπως:
είναι η εμφάνιση πενυμονίτιιδας. Αν κα
αι το αρενέργεια
ται θεραπεία. Ωστόσο, σπανιότερα μπορεί να εμφανισθεί πνευμονίτιδα με συμπτώματα
15%
% των ασθεννών θα εμφ
φανίσει μια ήπια εικόνα αξονική ττομογραφία Δύσπνοιαπνευμονίτιδας στην Πυρετός
Βήχας
θώρρακος, αυτή
ή είναι συννήθως ασυμ
μπτωματική
ή, ενοχλεί ιατρός,
τ
τον ασθεν
ή μπορεί
και δενν αι Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να ενημερωθείδεν ο θεράπων
γιατί
ναχρειάζετα
χρειαστεί
στόσο, σπ
πανιότερα μπορεί να θεραπεία. Ωσ
να διακοπεί για λίγες μέρες η θεραπεία, να χορηγηθεί
πρεδνιζολόνη
ή ναα με συμπτώ
ελαττωθείώματα όπως
η δόση του
φανισθεί πν
νευμονίτιδα
ς εμφ

Βήχας Afinitor. Σε πολύ σπανιότερες περιπτώσεις (κάτω από 1%) η βαρύτητα των συμπτωμάτων μπορεί
 Δύσπνο
οια να οδηγήσει στην πλήρη διακοπή της θεραπείας με Afinitor.
 Πυρετό
ός Σε α
αυτές τις πεεριπτώσεις θα πρέπει να ενημερω
ωθεί ο θερά
άπων ιατρόός, γιατί μπορεί να χχρειαστεί να
α διακοπεί για λίγες μ
μέρες η θερ
ραπεία, να χχορηγηθεί ππρεδνιζολόνη ή να εελαττωθεί η
η δόση του Afinitor. Σεε πολύ σπα
ανιότερες πεεριπτώσεις (κάτω από 1%) ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ
η β
βαρύτητα των τ
συμπτω
ωμάτων μπ
πορεί να οδηγήσει ο
στην σ
πλήρηη διακοπή της Όπως πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται στηνθερ
ογκολογία,
το
Afinitor
μπορεί
να
ελαττώσει
την άμυνα του οργανισμού και να
απείας με A
Afinitor. αυτό:
προκαλέσει μια ευαισθησία σε λοιμώξεις. Για το λόγο
ΛΟΙΙΜΩΞΕΙΣ  Δεν ξεκινάμε θεραπεία με Afinitor σε ασθενείς που
έχουν ήδη
ενεργό λοίμωξη
(πχποιούνται σ
φυματίωση).
Όπω
ως πολλά φ
φάρμακα πο
ου χρησιμοπ
στην ογκολο
ογία, το Afinnitor μπορεεί να ελα
αττώσει την
ν άμυνα το
ου οργανισ
σμού και έναρξη
να ν προκαλ
μια γιατί
εευαισθησία
 Ασθενείς που είναι ενεργοί φορείς της ηπατίτιδας B ή C πρέπει να το αναφέρουν πριν την
τηςλέσει αγωγής
μπορεία νασε λοιμ
μώξεις. Για το λόγο αυτό χρειαστεί προφυλακτική αγωγή για την ηπατίτιδα. 1. Δεν ξεκκινάμε θερραπεία με Afinitor σε σ ασθενείςς που έχουυν ήδη ενεεργό λοίμωξη (πχ φυμα
 Αν εμφανίσετε συμπτώματα λοίμωξης (πχ. πυρετό) απευθυνθείτε
στονατίωση). θεράποντα γιατρό σας.
ης ηπατίτιδ
δας B ή C πρέπει να
α το 2. Ασθενεείς που είνναι ενεργοίί φορείς τη
 Μερικά αντιβιοτικά (κυρίως φάρμακα που λαβάνονταιαναφέρ
για μυκητιάσεις
ή αντιφυματικά)
ασύμβατα
με τη θεραπεία
με
ρουν πριν την έναρρξη της είναι
αγωγής για
ατί μπορεί να χρεια
αστεί προφυλ
λακτική αγω
ωγή για την
ν ηπατίτιδα.
. Afinitor. Σε κάθε περίπτωση πριν σας συνταγογραφηθεί οποιοδήποτε καινούργιο φάρμακο πρέπει να έρθετε σε επικοινωνία με
3. Αν εμφ
φανίσετε συμπτώματα
σ
α λοίμωξης (πχ. πυρ
ρετό) απευυθυνθείτε στον σ
τον θεράποντα ογκολόγο σας.
θεράπο
οντα γιατρό
ό σας. 4. Μερικά
ά αντιβιοτικκά (κυρίως φάρμακα που λαβάννονται για μυκητιάσεεις ή αντιφυματικά) είναι ασύμββατα με τη τ θεραπείία με Afinnitor. Σε κάθε κ
περίπτω
ωση πριν σας σ συνταγγογραφηθείί οποιοδήπ
ποτε καινούύργιο φάρμ
μακο 

