HRONIČNE BOLESTI
Druga po značaju knjiga tvorca homeopatije, koja je konačno učvrstila
homeopatiju kao specifičan i djelotvoran medicinski sistem. Prvo izdanje je
objavljeno 1828. a drugo, čiji je ovo prevod, 1935. Pored toga što predstavlja
dio temelja homeopatije ova knjiga i danas ima svoj praktični značaj.
Naslov izvornika: Samuel Hahnemann – Die chronishen Krankheite, 2. Auflage
Copyright © Mile Malešević
Nijedan dio ove knjige, osim kratkog pregleda, ne smije se umnožavati u bilo
kojem obliku bez ovjerene pismene saglasnosti izdavača. Također se ne smije
koristiti struktura naslova i uredničkih dodataka. Za dodatne informacije
kontaktirajte ADVAITA.
IZDAVAČ:
ADVAITA SARAJEVO, BEOGRAD, ZAGREB
ZA IZDAVAČA:
MILE MALEŠEVIĆ
BIBLIOTEKA:
KLASIČNA HOMEOPATIJA, KNJIGA 9
PREVOD I OBRADA:
ADVAITA
TISAK / ŠTAMPA:
ZA ŠTAMPARIJU:
SABAHPRINT SARAJEVO
ELAN ELEZOVIĆ
KORICA:
ALEKSANDRA NINA KNEŽEVIĆ
TIRAŽ / NAKLADA:
300 PRIMJERAKA
PRVO IZDANJE
ISBN: 868310325-0
PLASMAN: TEL. / FAX: ++387 (0)33 971 798; 033 692 044; ++387 (0)66 2468 81
E-MAIL: ADVAITA@HS-HKB.BA ili pretraživati na webu po „ADVAITA“
SRJ: TEL. ++381 (0)63 825 42 34
HRVATSKA: TEL.: (++ 385) (0)98 232 473
3
Sadržaj
PREDGOVORI .......................................................................................................... 9
Predgovor izdavača ............................................................................................................ 11
Predgovor − dr. Hering ...................................................................................................... 15
Izdavački dodatak (MM) ................................................................................................. 22
Predgovor − dr. Dudley...................................................................................................... 24
Predgovor − dr. Hughes ..................................................................................................... 26
Nastanak knjige Hronične bolesti .................................................................................... 26
Moji urednički zadaci ...................................................................................................... 28
Predgovor autora za tom 1. .............................................................................................. 31
Predgovor autora za tom 3. ............................................................................................... 33
Kako primjenjivati homeopatske lijekove ....................................................................... 33
Uvod .................................................................................................................. 33
Vitalnoj sili odgovara blaga promjena pobude .................................................. 34
Utrljavanje lijeka u kožu ................................................................................... 36
Još neki savjeti .................................................................................................. 37
Predgovor autora za tom 4. ............................................................................................... 39
Istraživanje procesa homeopatskog iscjeljenja ................................................................ 39
Predgovor autora za tom 5. .............................................................................................. 42
Razblaženja i potencije (dinamizacija) ............................................................................ 42
I PRIRODA HRONIČNIH BOLESTI.......................................................................... 45
1. Uvod ................................................................................................................................ 47
Prije pojave homeopatije ................................................................................................. 47
Homeopatija i hronične bolesti ........................................................................................ 48
Ni homeopatija nije imala potpun učinak ................................................................... 49
Zašto homeopatija nije bila učinkovita u hroničnim bolestima? ................................. 51
2. Psora kao pra-bolest ...................................................................................................... 53
Psora je najstarija mijazmatično-hronična bolest koju poznajemo ............................. 57
Biblija, Knjiga 3: Leviticus ............................................................................... 57
Psora u Evropi............................................................................................................. 58
Uklanjanje šuge spoljašnjim sredstvima............................................................ 59
Širenje zaraze .................................................................................................... 59
Jačanje unutrašnje i psore i razvoj drugih bolesti .............................................. 60
3. Iskustva o štetnosti potiskivanja .................................................................................. 65
Lista referenci o štetnosti potiskivanja ............................................................................ 67
Komentari ................................................................................................................... 72
Pojašnjenje .................................................................................................................. 73
Venerična zaraza (sifilis), nastanak i tok................................................................ 77
Psora....................................................................................................................... 78
Razvojni proces šuge.............................................................................................. 80
4. Pritajeni znaci psore ...................................................................................................... 87
Bolovi i Pobuđujući činioci ............................................................................... 87
Glava i vrat ........................................................................................................ 87
Disajni sistem .................................................................................................... 88
4
Sadržaj
Ekstremiteti ....................................................................................................... 88
Probava .............................................................................................................. 89
Urinarno ............................................................................................................ 89
Žene ................................................................................................................... 89
Koža .................................................................................................................. 89
Spavanje ............................................................................................................ 89
Opšte ................................................................................................................. 90
5. Buđenje ili izbijanje psore ............................................................................................ 91
Simptomi sekundarnih čisto psoričnih bolesti: ................................................................ 95
Psiha, um ........................................................................................................... 95
Vrtoglavica ........................................................................................................ 97
Glava ...................................................................................................................... 98
Glavobolja ......................................................................................................... 98
Vlasište .............................................................................................................. 98
Lice .................................................................................................................... 99
Oči ..................................................................................................................... 99
Vid ................................................................................................................... 100
Nos .................................................................................................................. 100
Miris ................................................................................................................ 101
Uši ................................................................................................................... 101
Sluh ................................................................................................................. 101
Usne................................................................................................................. 101
Usta i zubi........................................................................................................ 101
Grlo i disajni sistem ............................................................................................. 102
Govor i glas ..................................................................................................... 102
Grlo ................................................................................................................. 103
Disajni sistem .................................................................................................. 103
Grudi, bol, u .................................................................................................... 105
Lokomotorno ........................................................................................................ 105
Bol ................................................................................................................... 105
Ekstremiteti ..................................................................................................... 106
Kosti ................................................................................................................ 106
Leđa i ramena .................................................................................................. 107
Mišići............................................................................................................... 107
Zglobovi .......................................................................................................... 107
Probava ................................................................................................................ 108
Probava uopšte ................................................................................................ 108
Bol abdominalni .............................................................................................. 111
Jetra ................................................................................................................. 112
Trbuh i Trbušni zid .......................................................................................... 112
Stolica i defekacija .......................................................................................... 112
Hemoroidi........................................................................................................ 113
Urin, uriniranje ..................................................................................................... 113
Polnost.................................................................................................................. 114
Muškarci .......................................................................................................... 114
Žene ................................................................................................................. 115
Grudi / dojke.................................................................................................... 116
Polnost, ostalo ................................................................................................. 116
Koža ..................................................................................................................... 117
Erupcije, lokalne.............................................................................................. 117
Sadržaj
5
Koža, ostalo ..................................................................................................... 118
Opšte .................................................................................................................... 119
Groznica, povratna .......................................................................................... 119
Krvotok ........................................................................................................... 119
Nervni sistem................................................................................................... 120
Spavanje i snovi .............................................................................................. 121
Opšte, ostalo .................................................................................................... 121
Komentari ................................................................................................................. 122
Doktrina o psori nije lako razumljiva .............................................................. 123
6. Bilješke (B1 − B98) .................................................................................................... 127
Astma .............................................................................................................. 127
Gušeći katar ..................................................................................................... 128
Gušenje usljed astme ....................................................................................... 129
Astma s generalizovanim otokom ................................................................... 129
Astma i hidrotoraks ......................................................................................... 129
Probadanja i pleuritis ....................................................................................... 129
Podbadanja (pleuritis) i kašalj) ........................................................................ 130
Žestoki kašalj................................................................................................... 130
Hemoptiza ....................................................................................................... 130
Skupljanje gnoja u grudima ............................................................................. 130
Gnojne ciste na crijevima ................................................................................ 130
Jaka degeneracija velikog dijela crijeva .......................................................... 131
Čir na želucu.................................................................................................... 131
Propadanje želuca i duodenuma ...................................................................... 131
Hidrops ‒ vodena bolest .................................................................................. 131
Oči i vid ........................................................................................................... 132
Probavni trakt .................................................................................................. 132
Potiskivanje urina ............................................................................................ 132
Kožni poremećaji ............................................................................................ 133
Groznica .......................................................................................................... 133
Vrtoglavica ...................................................................................................... 135
Konvulzije ....................................................................................................... 136
Epileptične konvulzije i epilepsija................................................................... 137
Paraliza ............................................................................................................ 138
II LIJEČENJE HRONIČNIH BOLESTI ................................................................... 139
7. Sikoza............................................................................................................................ 141
Sikoza je uzrok najmanjeg broja hroničnih bolessti ........................................ 141
Nezastarjela sikoza .......................................................................................... 142
Sikoza komplikovana psorom i / ili sifilisom .................................................. 143
8. Sifilis ............................................................................................................................. 145
Tri stanja kod bolesti veneričnog šankra: ............................................................. 145
Štetno je spolja uklanjati šankr ........................................................................ 146
1. Liječenje sifilisa sa šankrom ili bubonom ................................................... 148
2. Liječenje nekomplikovanog sifilisa bez šankra ........................................... 150
3. Sifilis komplikovan psorom ........................................................................ 151
III Liječenje psore ........................................................................................ 155
9. Uvodne napomene ....................................................................................................... 157
Tri klase hroničnih bolesti ............................................................................... 157
6
Sadržaj
Osip, primarni i sekundarni ............................................................................. 158
10. Primarna šuga............................................................................................................ 163
Upotreba sumpora ..................................................................................................... 165
Sirovi sumpor, nehomeopatska upotreba......................................................... 165
Homeopatska upotreba sumpora ..................................................................... 168
11. Prepreke liječenju ...................................................................................................... 171
Ishrana i način života, kućno liječenje ...................................................................... 171
Napici ........................................................................................................................ 174
Kafa ................................................................................................................. 174
Kineski čaj ....................................................................................................... 174
Vino i alkohol .................................................................................................. 174
Zakon reakcije vitalne sile ............................................................................... 175
Pivo ................................................................................................................. 176
Namirnice za ishranu ................................................................................................ 176
Duhan ........................................................................................................................ 177
Ostale prepreke izliječenju ............................................................................................ 178
Psihički uzročnici i podržavajući činioci su mnogo moćniji od fizičkih ......... 178
Neodgovarajući liječnički tretman................................................................... 179
Loš način života kao prepreka izlječenju ........................................................ 183
Ponovno izbijanje psore ili nova zaraza šugom............................................... 183
12. Još nekoliko savjeta i preporuka .............................................................................. 185
Pojava starih simptoma ................................................................................... 186
Pojava novih simptoma ................................................................................... 186
Homeopatsko pogoršanje ................................................................................ 186
Greške u prepisivanju ........................................................................................... 188
Greška 1.: Predoziranje ................................................................................... 188
Greška 2.: Nehomeopatski izbor lijeka............................................................ 188
Ispravan postupak ............................................................................................ 188
Greška 3. : nestrpljenje, prečesto prepisivanje ................................................ 189
Slučajevi dugotrajnog djelovanja lijeka ............................................................... 190
Izuzeci ili kada treba ponoviti dozu; Druga pomoćna sredstva ............................ 194
Placebo ............................................................................................................ 197
13. Međubolesti ................................................................................................................ 201
Traume ...................................................................................................................... 201
Međubolesti .............................................................................................................. 202
Epidemične i sporadične groznice i mijazmatičke akutne bolesti, ............................ 203
Endemične bolesti ..................................................................................................... 204
14. Tok i praćenje liječenja ............................................................................................. 207
Kojim redosljedom prestaju tegobe .......................................................................... 207
Praćenje toka lijelenja ............................................................................................... 207
Šta možemo izliječiti i koliko brzo ........................................................................... 208
Kako i kada uzimati ili ne uzimati lijek .................................................................... 209
Menstruacija .................................................................................................... 210
Trudnoća.......................................................................................................... 211
Dojenčad.......................................................................................................... 211
15. Još o palijaciji i neki drugi savjeti ............................................................................ 213
Životnoj sili je neophodna adekvatna pomoć............................................................ 213
Imitiranje akcije poremećene sile je palijacija .......................................................... 213
Klistir ........................................................................................................................ 214
Promjene starih navika .............................................................................................. 215
Sadržaj
7
Fontanele ......................................................................................................... 215
Rublje/veš ........................................................................................................ 215
Kućni lijekovi i terapije ................................................................................... 215
IV Pravljenje homeopatskih lijekova ......................................................... 217
16 Lijekovi ........................................................................................................................ 219
Homeopatski postupak oslobađanja ljekovite moći iz supstance ......................... 221
Homeopatskom obradom supstance mijenjaju i fizikalna svojstva ...................... 222
Priprema homeopatskih preparata ........................................................................ 223
Trituracija ........................................................................................................ 223
Rastvori ........................................................................................................... 226
Granule ili kuglice kao nosač potenciranog lijeka ........................................... 228
Lijekovi od produkata organizma ili bolesti ......................................................... 229
DRUGI DIO: ANTIPSORIČNI LIJEKOVI ............................................................... 231
Sveske 2., 3., 4. i 5. Sažeci opisa lijekova .................................................... 231
Predgovor izdavača (MM) ............................................................................................... 233
Pregled Hanemanovih djela (radova) ............................................................................ 233
Pregled Hanemanovih lijekova ...................................................................................... 234
Lista antipsoričnih lijekova (obrađeni u HB) .................................................. 235
Lista lijekova koji nisu obrađeni u HB ............................................................ 236
Lijekovi koji nisu opisani u knjigama ............................................................. 236
Kako je organizovana izvorna knjiga Hronične bolesti ................................... 237
Lista su-posmatrača koje je Haneman najčešće navodio ................................. 237
Kako je organizovan naš pregled knjiga 2. − 5. ............................................................. 238
Neke moje lične opservacije .......................................................................................... 239
Skraćeni opisi lijekova iz knjige 2. .................................................................................. 241
Agaricus muscarius........................................................................................................ 241
Alumina ......................................................................................................................... 242
Ammonium carbonicum ................................................................................................ 244
Ammonium muriaticum................................................................................................. 246
Anacardium ................................................................................................................... 247
Antimonium crudum...................................................................................................... 248
Aurum ............................................................................................................................ 250
Aurum muriaticum ........................................................................................................ 254
Arsenicum album. .......................................................................................................... 254
Baryta carbonica ............................................................................................................ 254
Borax ............................................................................................................................. 256
Calcarea carbonica ......................................................................................................... 257
Sažeti opisi lijekova (knj. 3., 4., 5.) .................................................................................. 261
Carbo animalis ............................................................................................................... 261
Carbo vegetabilis ........................................................................................................... 261
Causticum, kaustična supstanca..................................................................................... 262
Hanemanov tekst o spravljanju Causticuma .................................................... 262
Lista simptoma koje je Haneman naglasio ...................................................... 263
Clematis erecta .............................................................................................................. 264
Colocynthis .................................................................................................................... 264
Conium maculatum........................................................................................................ 264
Cuprum .......................................................................................................................... 264
Digitalis ......................................................................................................................... 265
8
Sadržaj
Dulcamara...................................................................................................................... 265
Euphorbium ................................................................................................................... 265
Graphites........................................................................................................................ 265
Guajacum ....................................................................................................................... 265
Hepar sulphuris calcareum ............................................................................................ 266
Hanemanov tekst o spravljanju ....................................................................... 266
Iodium............................................................................................................................ 266
Kali carbonicum ............................................................................................................ 266
Kali nitricum (Nitrum) ................................................................................................... 267
Lycopodii pollen ............................................................................................................ 267
Magnesia carbonica ....................................................................................................... 267
Magnesia muriatica........................................................................................................ 268
Manganum ..................................................................................................................... 268
Mezereum ...................................................................................................................... 268
Muriaticim acidum ........................................................................................................ 268
Natrum carbonicum ....................................................................................................... 268
Natrium muriaticum ...................................................................................................... 269
Nitri acidum ................................................................................................................... 269
Petroleum....................................................................................................................... 270
Phosphorus .................................................................................................................... 270
Phosphoricum acidum ................................................................................................... 271
Platina ............................................................................................................................ 271
Sarsaparilla .................................................................................................................... 271
Sepia .............................................................................................................................. 271
Silicea terra .................................................................................................................... 272
Stannum ......................................................................................................................... 273
Sulphur .......................................................................................................................... 273
Sulphuricum acidum ...................................................................................................... 275
Zincum ........................................................................................................................... 275
Indeks lijekova i supstanci ............................................................................................... 277
PREDGOVORI
11
PREDGOVOR IZDAVAČA
Dvije i po godine nakon što smo objavili našu ediciju Hanemanovog Organona uspjelo nam je privesti kraju i rad na njegovim Hroničnim bolestima. Kao i za
Organon bili su potrebni uistinu veliki entuzijazam, napor i strpljivost i vjerujem
da je sve imalo smisla i da će naša homeopatija imati velike koristi od ove knjige,
sličnu onoj koju ima od Organona.
Za dvije protekle godine Organon je bio najprodavanija ADVAITA knjiga.
Kvalitet knjige je nadvladao sve otpore. U homeopatskom Udruženju u Novom
Sadu su oformili komisiju da procijeni vrijednost i valjanost našeg izdanja i,
koliko mi je poznato, komisija je zauzela vrlo pozitivan stav, mada je uprava
Udruženja odbila da nam dostavi kopiju izvještaja komisije.
Poučeni iskustvom sa Organonom i ohrabreni od strane mnogih homeopata
odlučili smo se uraditi i Hronične bolesti na identičan način. Posebnu zahvalnost u
tom pogledu dugujemo nažalost sada već upokojenom prof. Milošu Popoviću koji
nas je posebno podržavao, ali koga je bolest omela da napiše predgovor ovoj knjizi, za koji smo se bili dogovorili.
Obzirom da su Hronične bolesti praktično produžetak Organona i da smo je
priredili na isti način, onda nema potrebe ovdje pisati dugačak tekst, jer se Predgovor izdavača i predgovor pok. profesora Popovića za Organon trebaju smatrati i
predgovorom za ovu knjigu. Zato ću se ja ovdje ukratko osvrnuti samo na specifičnosti strukture Hroničnih bolesti i našeg priređivanja koje se odnosi na tu strukturu. Čini mi se da je ovdje jedina inovacija uredički tekst tiskan crnom bojom, ali
u uglastim zagradma []. Dakle, sav tekst tiskan plavom bojom je urednički, a unutar Hanemanovog (crnog) teksta je urednički tekst izdvojen zagradama. Uglavnom su to pokušaji pojašnjenja prevoda. Uredničko je i podvlačenje linijom, dok
je masni tekst Hanemanovo naglašavanje (u izvorniku kurziv).
Haneman je Hronične bolesti smatrao dvodijelnim. Prvi dio se odnosi na teoretska razmatranja problematike hroničnih bolesti i nosi naziv „Priroda hroničnih
bolesti“, a drugom dijelu je dao naslov „Antipsorični lijekovi“. Mi smo u radu
koristili elektronsku fotokopiju izvornog njemačkog drugog izdanja i ispostavlja
se da je prvi dio tiskan kao jedna knjiga (tom) obima od oko 270 stranica najvjerovatnije formata A5, dok je drugi dio tiskan u 4 toma i tačnu veličinu izvornika
nismo mogli ustanoviti, ali se najvjerovatnije radi o obimu od oko 2.000 strana.
Engleski prevod je tiskan na formatu B5 i ima ukupno 1.600 stranica.
Obzirom da smo ovom knjigom željeli zaokružiti izdavaštvo Hanemanovog
djela u za nas najneophodnijem obimu odlučili smo se za sljedeći postupak:
12
Predgovori
1. Prvi dio smo preveli u potpunosti direktno sa izvornog njemačkog tj. Hanemanovog jezika, a radi postizanja jasnoće razumijevanja paralelno smo
koristili i engleski prevod (drugo američko izdanje, koje je bilo prevod
drugog njemačkog izdanja, a objavljeno je 1896.)
2. Nismo mogli izostaviti ni drugi dio, ali pošto je bio preobiman onda smo
ga u velikoj mjeri skratili. O tome kako smo organizovali taj tekst napisao
sam poseban Predgovor izdavača za drugi dio, tj. za tomove 2. − 5. (str.
233. – 240.). Vjerujem da smo takvom obradom drugog dijela bar dijelom
zadovoljili potrebe naših studenata i homeopata. Naime, tek kroz ovo naše
priređivanje će biti jasno koje je lijekove Haneman koristio i donekle kako
ih je sistematizovao, te kako je vidio njihovu suštinu. Znamo i kako je lijekove spravljao, a za neke to znamo relativno detaljno.
3. Jasno je da je nama do sada, ne samo što se tiče literature nego uopšte, nedostajalo znanja o Hanemanovom djelu i stoga smo se odlučili da ovdje
priložimo sve predgovore Hroničnim bolestima do kojih smo mogli doći,
uključujući i sve Hanemanove predgovore za sve tomove, koje donosimo u
cjelosti. Imamo, dakle, predgovor znamenitog dr. Konstantina Heringa koji
je napisao za prvo američko izdanje Hroničnih bolesti, dva uređivačko-prevodilačka predgovora za drugo američko izdanje i četiri Hanemanova
predgovora: za prvi dio (tom), te za 3., 4. i 5. tom. Dakle, samo za 2. tom
Haneman nije pisao nikakav predgovor. Čitaoci će se uvjeriti u veliku važnost prilaganja svih ovih predgovora koji su jedna vrsta obvojnice koja je
potpuno na razini sadržaja koji obavija, ali ga istovremeno i osvjetljava. U
tom pogledu se posebno ističe predgovor Hanemanovog savremenika i saradnika dr. Heringa koji može biti aktuelan i danas, 170 godina nakon što je
napisan. I to nam skreće posebnu pažnju na činjenicu da homeopatija nije
mnogo odmakla od svojih početaka, i nije važno kako ćemo to objašnjavati
– genijalnošću samog Hanemana, koji je prednjačio ne samo pred svojim
vremenom, ili ćemo to objašnjavati nečim drugim.
Siguran sam da će i studenti i homeopati pomno čitati ovu knjigu i da će pronaći odgovore na mnoga pitanja, ponekad možda u mjeri kao da je ova knjiga
objavljena upravo danas. Slično bi se moglo reći i za predgovor dr. Heringa u
kome se govori o veličini i temeljitosti Hanemanovog djela i nedovoljnom razumijevanju i prihvatanju od strane tadašnjih liječnika. Čini se da je situacija i danas u suštini jako slična, ali pojavno dosta različita. Naime, liječnici izvan homeopatije je potpuno ignorišu, a danas je od značaja pomenuti i one unutar homeopatije koji se „kunu“ u Hanemana protiveći se svakoj promjeni i razvoju homeopatije nesvjesni da su takvi njihovi stavovi upereni upravo protiv djela samog
Hanemana, pa prema tome i same homeopatije. Meni se čini da bi se prije svega
na takve mogle primijeniti Hanemanove riječi iz njegovog Predgovora za tom 3.
Hroničnih bolesti da su „slabi i nehajni/nepažljivi“ za razliku od... „sposobnih,
Predgovor izdavača
13
poduzetnih i inteligentnih ljudi koji su majstori svog umijeća“ (vidi podvučeni
tekst na str. 33).
Ko god bude pažljivo čitao ovu knjigu između ostalog će ustanoviti sljedeće:
1. Koliko god je jasno da je Haneman bio predani tragalac, neumorni praktičar i posmatrač „oka sokolova“ do najsitnijih detalja i nijansi, toliko svakom pažljivom čitaocu može biti očigledno da Haneman nije bio dogmat,
nije po svaku cijenu branio svoje stavove, nego je bio spreman promijeniti
ih i priznati sopstvene greške. Na više mjesta u knjizi čitalac će pronaći
njegova priznanja da nešto ni on sam ne razumije ali da su činjenice neumitne. Ovdje bismo mogli svrstati i dio teksta iz Predgovora za tom 4. u
kome kaže „Zato sad povlačim ono šta sam pisao na ovu temu prije tri godine..“ Mislio sam da na ovo treba skrenuti pažnju ne samo iz razloga da
budemo stalno svjesni Hanemanove čestitosti nego i iz razloga što do dana
današnjeg ne prestaju napori da se omalovrjeđuje svaka nova misao u homeopatiji koristeći to što do sada Henemanovo djelo nije bilo nikome u
dovoljnoj mjeri čitko.
2. Što se samih lijekova tiče uočio sam nekolike stvari:
Očigledno je da nisu tačne tvrdnje i vjerovanja da su u Hanemanovo vrijeme
svi lijekovi detaljno i masovno dokazani strogo po pravilima propisanim u Organonu. Iz uvodnih tekstova o lijekovima (a neke smo prenijeli u našim sažecima
opisa lijekova) jasno je da je Haneman prikupljao tekstove iz svih mogućih izvora i da najčešće nije jasno da li se radi o dokazivanjima ili opservacijama iz kliničke prakse.
Haneman je „naglas“ izražavao nezadovoljstvo detaljima o porijeklu simptoma, npr. oznakama da podaci potiču od neidentifikovane osobe.
U više navrata je ustvrdio da neki lijek treba dalje istraživati.
Meni izgleda očiglednim da je Haneman, praveći uvodne tekstove za većinu
lijekova koji su sadržavali specifičan odabir simptoma i neke opservacije o samom lijeku, tragao za „suštinom lijeka“, a što su kasnije homeopati nastavili činiti.
No, na primjeru pravljenja specifičnih mješavina, kao što su Causticum i Hepar sulphuris, meni izgleda očiglednim da Haneman nije razmišljao samo u jednom pravcu − tipa lijek proizvodi simptome i onda takvu grupu simptoma može
liječiti − nego da je želio i pronaći šta je poremećeno u samoj vitalnoj sili, pa tek
onda tragati za mogućnošću uklanjanja tog poremećaja. Bilo kako bilo, jasno je
da Hanemanovo djelo nagovještava potrebu stalnog preispitivanja i istraživanja i
da nipošto ne bismo smjeli pristajati na tvrdnje da su savremena otkrića suprotstavljena Hanemanovom djelu.
Očigledno je da je Haneman svoje djelo smatrao nedovršenim i da su njegova
teorija i praktični pronalasci u liječenju hroničnih bolesti tek zaronili u oblast
14
Predgovori
samo jednog, doduše temeljnog, mijazma (psore).
Obzirom da mi je, navodeći ove aspekte Hanemanovog djela, namjera inspirisati čitaoce na traganje i dublje proučavanje homeopatije ostajući otvorenog
uma, želim skrenuti pažnju na još jednu vrstu problematike. Npr. danas se smatra da su bradavice ili proširene vene čisti znak sikotičnog mijazma. No, iz teksta
ove knjige je jasno da je Haneman npr. bradavice i proširene vene smatrao simptomima sekundarnih čisto psoričnih bolesti, ali je na drugim mjestima dozvoljavao da se radi o kombinaciji sikoze i psore. Meni izgleda da upravo to potvrđuju
rubrike iz savremenih repertorija u kojima su za obje bolesti naglašeni i lijekovi
koje je Haneman smatrao najboljim antipsoricima (Sulph, Caust). No, kod bradavica su tu i dva lijeka koje je Haneman smatrao antisikoticima: Thuj i Nit-ac, ali
za divno čudo, tu su i neki antisifilistici, npr. Merc-c (živin hlorid). Dakle, sikozu Haneman nije vezivao za bradavice nego je sikozi govorio kao o „bolesti kondiloma (Fiegwarzen Krakheit1)“, što nije identično sa bradavicama. Znači da ima
smisla diferencirati bradavice po mjestu i obliku, što onda vodi ka diferencijaciji
mijazama i lijekova. U svakom slučaju ima mjesta za istraživanja i tačnija i jasnija definisanja pojava i simptoma, i čini se da nam je Haneman još uvijek od
koristi i da će još dugo biti.
Sve u svemu, pišući svoje zadnje riječi Haneman nije nikad ni rekao niti mislio da piše zadnje riječi homeopatije.
Skoro svu problematiku koju sam pomenuo sažeto pominje i dr. Hering u svome predgovoru nagovještavajući dalju diferencijaciju mijazama (vidi podvučeni
tekst na str. 20.). Nadam se, dakle, da će ova knjiga mnoge stvari reaktualizovati
i da neće biti smatrana samo „istorijskim spomenikom“.
Stoga, budimo doslijedni Hanemanovi sljedbenici − pažljivo posmatrajmo,
precizno zaključujmo i diferencirajmo, ne padajmo u predrasude i uvijek budimo
otvoreni za nove spoznaje. Svim učiteljima homeopatije, studentima i homeopatima želim inspiraciju i uspjeh na tom uzvišenom putu.
Ilidža 19. 03. 2013.
Mile Malešević
1
Na engleski su ovo prevodili kao „figwart“, dakle bukvalno „smokvaste bradavice“, ali se to u
medicinskim riječnicima strogo vezuje za kondilome ili polne bradavice ili tumore koji su meki,
svijetlo-crveni, zašiljeni ili resasti/ćubasti i locirani oko genitalija.
15
PREDGOVOR − DR. HERING1
Hanemanov rad na Hroničnim bolestima može se smatrati nastavkom njegovog
Organona, a lijekovi koji će biti opisani u
ovoj knjizi se, prema tome, mogu smatrati
nastavkom Materia Medica Pura. Kako su
principi i pravila generalno razrađeni u Organonu, tako Haneman razvija principe i
pravila koji trebaju preovladavati u tretiranju hroničnih bolesti, a čiji naziv je legija2.
U Materia Medica Pura nam Haneman opisuje simptome koje opšti lijekovi mogu
razviti, a koji su isprobani na zdravim ljudima. Suprotno tome, sadašnje tretiranje će
biti sačinjeno na osnovu onih lijekova koje
je Haneman posebno koristio u tretmanu
hroničnih bolesti, i koje je, iz tih razloga
nazvao anti-psoricima. U Organonu je Haneman pokušao utvrditi činjenicu da je princip „Similia similibus curentur“ vrhunsko
pravilo u svakoj pravoj metodi liječenja, te kako se to pravilo treba poštovati u
tretmanu bolesti. Međutim, u njegovom tretmanu hroničnih bolesti koje je u osnovi dato u Organonu, on svoje učenje na kraju modifikuje i mijenja. Tu Haneman pokazuje da većina hroničnih bolesti potiče iz istog izvora, da su međusobno
povezane, a posebno da se kod tretiranja ovih bolesti treba koristiti grupa lijekova
koje je obilježio kao „anti-psorici”. Zajednički izvor većine hroničnih bolesti,
prema Hanemanu je psora.
Površni oponenti homeopatije – a nikada nismo ni imali drugačije - napadali
su teoriju psoričnog mijazma sa stanovišta koja su bila puna nedorečenosti i sarkazma koji nije imao nikakvog smisla. Identifikujući psoru sa šugom, oni su podrugljivo isticali da je prema Hanemanu šuga prizemni i primitivni grijeh (nečastivi), te je ta doktrina bila izjednačena sa doktrinom originalnog grijeha koje je
Hrišćanstvo prihvatalo.
1
2
Ovaj je tekst bio predgovor prvom američkom izdanju Hroničnih bolesti, 1845. Prim. ur. MM.
U izvorniku „legion“, a po rječniku to znači 'legija'. Ovaj, a ni sličan izraz nisam sretao na
drugim mjestima. Prim. ur. MM.
31
PREDGOVOR AUTORA ZA
TOM 1.
1
Svrha mog života na Zemlji bila je postati što bolji i doprinijeti boljitku u
skladu sa svojim sposobnostima. U tom smislu, prije svoje smrti predajem Čovječanstvu još jedno umijeće za opštu upotrebu i sveopštu korist.
Kada ne bih znao u koju svrhu sam bio ovdje na zemlji – „da postanem što je
moguće bolji i da učinim za okolinu sve što je u mojoj moći“ - smatrao bih se za
veoma glupog. Moja je bila odluka da predam prije svoje smrti jedno umijeće za
opšte dobro, koje sam jedino ja posjedovao i čijim sam skrivanjem za sebe mogao
obezbjediti stalnu korist.
No, nisam siguran da će moji savremenici sve ovo razumjeti i ispravno i dosljedno primijeniti.
Ali, dok svijetu saopštavam ove velike pronalaske, žalim što moram posumnjati da će moji savremenici uvidjeti dosljednost ove moje nauke, da će je pažljivo podražavati i iz nje izvući beskrajan dobitak za bolesno čovječanstvo, koji
mora proizaći ukoliko se vjerno i tačno slijedi ta nauka. Ili će je, zaplašeni što nisu ranije čuli za neke od ovih objava, radije ostaviti neistraženom i nepodržavanom, dakle ostaviti je neiskorištenom.
Jer, nije vjerovatno da će sudbina ovog pronalaska biti bolja od sudbine opšte
homeopatije koju sam podario ljudima. Ljekari nisu povjerovali malim dozama i
razrjeđenjima, nego su radije koristili velike doze koje su morali uvijek povećavati, a sve na štetu zdravlja bolesnika.
Barem se ne mogu nadati, da će ovim važnim saopštenjima biti bolja sudbina
nego li što je već do sada bila sudbina opšte homeopatije, koju sam ja podučavao,
gdje se, ne vjerujući snazi tako malih i razrijeđenih doza lijekova (ali, previdjelo
se da razrjeđenje povećava njihovu svrsishodnost pošto razvija dinamičku sposobnost djelovanja), koje sam nakon što sam se uvjerio u njihovu moć kroz hiljade
slučajeva mogao najzad saopštiti svijetu ljekara kao svrsishodne lijekove. Ljekari
su radije bolesnike godinama dovodili u opasnost velikim i sve većim dozama lijekova (ne vjerujući mojim uvjerljivim razlozima) i zato (kao nekada ja, prije nego što sam došao do ovog sniženja doza) obično nisu mogli doživjeti uspjeh izlječenja.
1
Ovo je Hanemanov predgovor za prvo izdanje Hroničnih bolesti. Čini se da nije bilo novog
predgovora za drugo izdanje.
33
PREDGOVOR AUTORA ZA TOM 3.1
Kako primjenjivati homeopatske lijekove
Uvod
Nakon što sam posljednji put2 istupao po pitanju javnog značaja našeg umijeća iscjeljivanja, između ostalog sam imao priliku sticati iskustva kako na najbolji
mogući način primjenjivati lijekove i ovdje ću izložiti ono najbolje šta sam pronašao po tom pitanju.
Kad je riječ o konkretnoj potenciji onda se najmanjom dozom može smatrati
jedna suha granula položena na jezik. Pošto su i bolesti i pacijenti veoma raznoliki potrebna je i raznolika primjena.
Pokazalo se da je jedna mala suha granula najviše dinamizacije [potencije]
lijeka položena na jezik, ili umjereno mirisanje otvorene bočice u kojoj se nalazi
jedna ili više takvih granula, najmanja i najslabija doza sa najkraćim periodom
djelovanja. Brojni su pacijenti tako pobudljive prirode na koje za vrijeme lakih
akutnih bolesti takva doza djeluje u dovoljnoj mjeri, i koje može izliječiti ako je
lijek odabran homeopatski ispravno. Ipak, postoji nevjerovatna različitost među
pacijentima kada je u pitanju njihova razdražljivost, dob, duhovna i tjelesna razvijenost, vitalnost i, posebno, priroda bolesti, a što iziskuje veliku raznolikost
tretmana i doziranja lijekova. Pošto njihove bolesti mogu biti različitih vrsta, bilo
da su prirodne i jednostavne i da su se pojavile nedavno, ili su prirodne i jednostavne ali stare, ili mogu biti komplikovane (kombinacija više mijazama), ili, što
je najčešće, upropaštene izopačenim medicinskim tretmanom tako da je na bolest
pridodata bolest lijekova.
Nije moguće napraviti šematski prikaz koji bi neupućenima, nesposobnima ili
nedovoljno posvećenima omogućio rutinsko određivanje načina primjene lijeka,
pa ću se u daljem tekstu ograničiti samo na slučajeve komplikovanih bolesti.
Ovdje bih se mogao ograničiti samo na zadnji slučaj jer se drugi slučajevi ne
mogu složiti u tabelu za one koji su slabi i nehajni/nepažljivi, nego se moraju pre1
Knjiga Hronične bolesti je objavljena u pet dijelova, knjiga i tomova i izuzev drugog dijela, autor
je za svaki napisao poseban predgovor. U predgovorima se bavio pitanjima od opšteg značaja
za homeopatiju. Tekst ovog predgovora kao i predgovora za tom 4. i tom 5. je preveden iz
američkog izdanja Hroničnih bolesti iz 1896, sa engleskog. Prim. ur. MM.
2
Početkom godine 1834. sam napisao prva dva dijela ovog rada oba dužine od samo 36 strana
mom bivšem izdavaču g-dinu Arnoldu iz Drezdena je trebalo dvije godine da objavi tih 36
stranica. Ko je uticao na to odlaganje? Na osnovu ličnog poznavanja mogao bih to pogoditi.
39
PREDGOVOR AUTORA ZA TOM 4.1
Istraživanje procesa homeopatskog iscjeljenja
Procesi u živim organizmima su različiti od onih u mrtvim supstancama i
stoga ih ne možemo pouzdano mjeriti, te o tim pojavama moramo praviti pretpostavke.
Naša osjetila/čula ne mogu biti sredstva za sticanje suštinskog znanja o životnim procesima unutar ljudskog organizma, te nam stoga preostaje da povremeno
pravimo spekulativne zaključke o pojavama i načinima na koji su se mogle dogoditi. Ali mi o tome ne možemo praviti pouzdane dokaze i objašnjenja na osnovu
promjena koje uočavamo u neorganskom carstvu, jer promjene do kojih dolazi u
živim organskim subjektima, nemaju ništa zajedničko sa onim koje se dešavaju u
neorganskom, pošto su ti procesi u potpunosti različiti.
Zato se ja ne usuđujem objašnjavati na koji način djeluju potencirani lijekovi.
Dovoljna je spoznaja da oni djeluju u skladu sa zakonima prirode.
Zato je potpuno prirodno što se ja pri predstavljanju homeopatskih terapeutskih sredstava ne usuđujem objašnjavati kako dolazi do iscjeljenja bolesti i kako
na pacijenta djeluju supstance koje imaju moć da u zdravih osoba pobude simptome koji su slični simptomima bolesti. Ja jesam, doista, postavljao pretpostavke o
tome, ali to nisam želio zvati objašnjenjima, tj. definitivnim objašnjenjima modusa operandi2. Nije to bilo ni potrebno jer za nas je obavezno slične simptome
liječiti korektno i uspješno, u skladu sa zakonom prirode koji se stalno potvrđuju.
Ali bez hvalisanja apstraktnim objašnjenjima ostavljajući pacijente neizliječenim,
a to je jedino što su tzv. liječnici postizali.
Neki liječnici odbacuju homeopatiju samo iz razloga što nema objašnjenja
kakve promjene i procese potencirani lijekovi pokreću u unutrašnjosti organizma.
Ti su liječnici mnogo toga zamjerili mojim objašnjenjima i oni bi radije potpuno odbacili homeopatski metod liječenja (jedini mogući) samo stoga što nisu
bili zadovoljni mojim naporima da objasnim šta se dešava u unutrašnjosti organizma u toku homeopatskog liječenja.
Ipak vrijedi pokušavati razumjeti te procese.
1
Knjiga Hronične bolesti je objavljena u pet knjiga ili tomova i izuzev drugog dijela, autor je za
svaki napisao poseban predgovor. U predgovorima se bavio pitanjima od opšteg značaja za
homeopatiju. Tekst ovog predgovora je preveden iz američkog izdanja Hroničnih bolesti iz
1896., sa engleskog. Prim. ur. MM.
2
Način djelovanja. Prim. ur. MM.
42
Predgovori
PREDGOVOR AUTORA ZA
TOM 5.
Razblaženja i potencije (dinamizacija)
Samo rastvaranjem supstanici u vodi i daljim razrjeđivanjem, bez dinamizacije, slabe i na kraju nestaju njene materijalno-hemijske karaktersistike, npr. ukus
ili boja.
Razblaženja ili razrjeđenja, to bi bio pravi naziv, skoro da postoje samo u smislu ukusa i boje. Rastvori soli i gorkih supstanci sve više budu lišavani svog ukusa što se više vode doda, i na kraju teško da preostane išta od ukusa, bez obzira
koliko se mnogo protresa. Isto tako rastvor supstance za bojenje umješavanjem sa
sve više vode na kraju postaje skoro bezbojan i nikakva količina protresanja ne
može pojačati boju.
To jeste, i ostaće stvarno razrjeđenje, razblaženje, ali ne i dinamizacija.
Homeopatska dinamizacija budi ljekovite moći supstance, koje na skoro duhovan način mogu djelovati na ljudski organizam. Dinamizacija podrazumijeva
sukcesivnu i naizmjeničnu kombinaciju 1. trljanja u avanu ili udranja bočice koja
sadrži tečnsot i 2. razblaživanja. Supstance nad kojima nisu obavljane obje operacije nisu dinamizirane i one se ne mogu zvati ljekovitim pripravcima.
Homeopatska dinamizacija je proces kroz koji se ljekovita svojstva, koja su
latentna u prirodnim supstancama dok su one u sirovom/neprerađenom stanju,
bude i kao takva budu u stanju djelovati na skoro duhovan način na naš život; tj.
na naša osjetljiva i pobudljiva vlakna. Taj razvoj svojstava sirove prirodne supstance (dinamizacija) odvija se, kao što sam ranije objasnio, u slučaju suhih supstanci kroz drobljenje u avanu, a kod tečnih protresanjem ili udaranjem, što je
također drobljenje. Takvi se pripravci ne mogu zvati razblaženjima iako svaki
pripravak te vrste da bi bio podignut na višu potenciju, tj. da bi se ljekovita svojstva koja su u njemu još uvijek latentna mogla dalje razbuditi i razviti se, prije se
mora podvrći daljem razrjeđenju kako bi drobljenje ili protresanje moglo još dublje ući u samu suštinu ljekovite supstance i isto tako moglo osloboditi i izložiti još
suptilnije dijelove medicinske moći koja leži skrivena u još većoj dubini, a što se
ne može učiniti kroz bilo koju količinu drobljenja i protresanja supstance u njenom koncentrisanom obliku.
Uzrok slabog ili nikakvog dejstva dinamiziranog lijeka može biti nedovoljan
broj udaraca.
Često u homeopatskim knjigama čitamo o slučajevima bolesnih osoba kad neke visoke dinamizacije (razablaženja) lijekova nisu bile ni od kakve koristi, a niže
I
PRIRODA HRONIČNIH
BOLESTI
47
1.
UVOD
Homeopatija je pokazala svoju prirodnu prednost nad alopatijom, kako kod
akutnih bolesti, tako i u slučajevima epidemija i groznica.
Do sada je moje homeopatsko umijeće liječenja pokazalo svoju prirodnu prednost pred svakim alopatskim tretmanom, ukoliko je tretman precizno slijedio
upute opisane u mojim kao i u spisima mojih učenika. To nije bio slučaj samo
kod ljudi koje su iznenada napale akutne bolesti, nego je bilo vrlo uočljivo izraženo i kod epidemija i sporadičnih groznica.
I venerične bolesti je homeopatija liječila mnogo sigurnije.
Takođe je homeopatija liječila venerične bolesti mnogo sigurnije, bez tegoba i
mučnih posljedica, jer je, ne narušavajući i ne uništavajući lokalne manifestacije,
uništavala i liječila unutrašnju osnovnu bolest, jedino iznutra, uz pomoć najbolje
izabranog specifičnog lijeka.
No, i dalje smo suočeni sa veoma velikim brojem hroničnih bolesti.
Nažalost, broj drugih teških i dugotrajnih, hroničnih bolest koje postoje na
zemaljskoj kugli, je bio i ostao jako veliki.
Prije pojave homeopatije
Alopatski tretmani hroničnih bolesti, zasnovani na velikim dozama agresivnih supstanci i drugim agresivnim postupcima, povećavaju patnje pacijenata.
Bolesti mijenjaju svoj oblik, a nerijetko staru bolest zamjenjuje nova koja je teža
od prethodne.
Do tada su liječenja, koja su alopatski liječnici poduzimali kod takvih vrsta
bolesti, povećavala patnje pacijenata jer se tretman sastojao od primjene niza problematičnih smjesa, koje su apotekari pripremali od velikih doza jako agresivnih
supstanci, čija pojedinačna dejstva nisu poznavali. Pored toga su koristili razne
kupke, te sredstva koja izazivaju znojenje i salivaciju, sredstva koja uklanjaju bolove, klistir, vruće obloge, kađenja, meleme koji izazivaju plikove, kožne eksuda-
48
I. Priroda hroničnih bolesti
te i fontanele1, a naročito su bili u upotrebi laksativi, pijavice, puštanje krvi, terapija izgladnjivanja i druge metode mučenja raznih naziva, koje su se stalno mijenjala kao što se mijenja moda. Na taj način se bolest najčešće pogoršavala, a vitalna sila pacijenta slabila i pored povremene primjene tobožnjih sredstava za jačanje. Ako bi se, međutim, primjenom ovih sredstava postigla uočljiva promjena,
umjesto postojećih patnji javljala bi se neka teža stanja nove nepoznate bolesti.
Ovakvo novo stanje je bilo daleko teže od same prvobitne bolesti, a isto tako i
teže za liječenje. Uobičajena fraza, kojom su se liječnici služili, je bila „Imao sam
sreće prethodnu bolest izliječiti i velika je šteta što se pojavila nova (?) bolest. Ali
nadam se da ću ovu kao i prethodnu uspješno ukloniti.“ I tako, promjenom oblika
iste bolesti, kao i dodatak nove bolesti prouzrokovane korištenjem neodgovarajućih i štetnih lijekova, patnje pacijenata su se povećavale i na kraju završavale
smrću. Bližnje su tješili objašnjenjima „Sve što se moglo zamisliti bilo je kod
pokojnika učinjeno i primijenjeno.“
Homeopatija i hronične bolesti
Kod homeopatije, koja je veliki dar božiji, nije tako!
Homeopatija kod hroničnih bolesti daje daleko bolje rezultate, pogotovu ako
organizam nije oslabljen alopatskim tretmanima.
Čak i kod ostalih tipova hroničnih bolesti učenici su, slijedeći učenja predstavljena u mojim ranijim tekstovima i na predavanjima, postizali daleko veće uspjehe u liječenju u odnosu na već spomenute metode. Odnosno, kada bi nailazili
na bolesnika koji nije bio suviše iscrpljen i oslabljen tadašnjim alopatskim tretmanima, što je, nažalost, bio veoma čest slučaj kod pacijenta koji je imao dovoljno finansijskih sredstava za trošenje.
Homeopati su često bili u mogućnosti ukloniti hroničnu bolest pomoću homeopatskih lijekova odabranih prema simptomima pacijenta.
Koristeći prirodniji tretman, homeopatski liječnici su bili često u mogućnosti
u kratkom vremenskom periodu ukloniti hroničnu bolest koju su tretirali i to nakon analize svih simptoma koje su mogli svojim čulima uočiti i otkriti. Liječili su
odgovarajućim homeopatskim lijekovima koji su već bili dokazani, a koje su koristili u najmanjim mogućim dozama i bez popratnih štetnih posljedica za pacijentove fluide i snagu, a što je, nažalost, bio slučaj kod alopatskog liječenja. Na taj
način je pacijent, potpuno izliječen, mogao ponovo uživati u životnim radostima.
Ova liječenja su u svakom slučaju prevazilazila sve što su alopati, i to u rijetkim
1
Ital. fontanella – 1. izvorčić, česmica; 2. med. vještački napravljen kanal za odvođenje škodljivih
sokova (npr. gnoja). Prim. ur. MM.
1. Uvod
49
slučajevima, mogli postići koristeći sredstva iz svojih medicinskih torbi.
Doze homeopatskih lijekova su bile minimalne, a uspjeh je bio dosta čest u
slučajevima većine hroničnih bolesnika čije bolesti nisu uzele suviše maha i koji
nisu bili tretirani prejakim alopatskim sredstvima.
Simptomi su se najčešće povlačili pod uticajem vrlo malih doza onoga lijeka
koji je pokazivao sposobnost izazivanja istog niza simptoma kod zdravih ljudi.
Ali, ako bolest nije uhvatila suviše maha i nije bila previše ni prejako tretirana
alopatskim metodama, često se u toku relativno dugog vremenskog perioda povlačila, pa su ljudi imali razloga nazivati se sretnima i zaista su se, ne tako rijetko,
i nazivali. Na taj način tretiran pacijent je mogao smatrati da je dobrog zdravstvenog stanja, a zapravo je i bio, pogotovo kada je procjenjivao svoje novo poboljšano stanje i poredio ga sa daleko bolnijim stanjem u kojem je bio prije homeopatskog tretmana. 1
Ni homeopatija nije imala potpun učinak
Ipak su jače spoljašnje pobude kod homeopatijom naizgled potpuno izliječenih pacijenata uzrokovale tegobe. Čak i ispravni ponovljeni homeopatski tretmani
su davali sve slabije rezultate, da bi se tegobe na kraju pojavile i bez spoljašnjih
pobuda ili uzročnika, a tretmani su bivali nepotpuno djelotvorni.
Često su neke teške greške u prehrani, prehlada, zahlađenje, dolazak osobito
oštrog, vlažnog ili olujnog vremena kao što se dešava u jesen (koliko god da je
blaga), ali još više dolazak zime i hladnog proljeća, zatim jaki napori tijela i uma,
a posebno šokovi uzrokovani nekim spoljašnim jakim pozljedama, ili veoma tužan događaj koji je pogodio dušu, zatim učestali strah, duboka tuga i žalost kao i
stalna ljutnja, kod oslabljenog organizma ili kod naizgled izliječene bolesti, u čijoj osnovi je bila razvijena psora, ponovo prouzrokovali jednu ili više tegoba, koje su izgledale kao da su već izliječene. Ovo novo stanje je često bilo pogoršano
nekim potpuno novim okolnostima a koje je, ako nije bilo ozbiljnije od prethodnog, homeopatski uklonjenog, ipak često bilo isto tako ozbiljno i još upornije. U
tom slučaju liječnik je davao od poznatih lijekova onaj koji je najviše odgovarao
1
U slučajevima gdje je liječenje bolesti uzrokovane nepotpuno razvijenom psorom, a koju su tretirali moji sljedbenici lijekovima koji nisu pripadali mnoštvu onih koji su se kasnije pokazali
kao glavne anti-psorični lijekovi; jer tada još nisu bili poznati [kao takvi]. Bolesti su bile tretirane uglavnom takvim lijekovima koji su najbolje pokrivali vidljive simptome i privremeno ih
uklanjali, odnosno ublažavali. Takvo liječenje je opet vraćalo psoru u latentno stanje stvarajući
neku vrstu zdravog stanja i to posebno kod mladih osoba. Sve bi to svakom posmatraču djelovalo kao pravo zdravlje, ako je posmatrač površno analizirao stanje. Takvo bi stanje, veoma
često, trajalo čitav niz godina. Ali, kod hroničnih bolesti uzrokovanih potpuno razvijenom psorom lijekovi, koji su tada bili poznati, nisu nikada bili dovoljni za potpuno izlječenje, koje se
homeopatskim lijekovima može postići danas.
50
I. Priroda hroničnih bolesti
novoj bolesti, naravno sa priličnim uspjehom, tako da je bolesnik stavljen u bolji
položaj. Naprotiv, u prvom slučaju, gdje se već činilo da su tegobe uništene, one
su se usljed gore pomenutih uzroka ponovile. Izabrano sredstvo koje je prvog
puta pomoglo, sada je pomoglo mnogo nepotpunije, a pri sljedećem ponavljanju
još i manje. Onda su se, usljed djelovanja homeopatskih lijekova koji su se činili
primjerenim, pojavili čak i kod besprijekornog načina života bolesnika novi simptomi bolesti, koji su se mogli ukloniti sa drugim mogućim najpogodnijim lijekovima, ali ipak oskudno i nepotpuno, a i simptomi se takođe nisu mogli poboljšati
kada su gore pomenuti suprotni događaji izvana sprječavali to poboljšanje.
Povoljne okolnosti usporavaju tok bolesti i čine ga lakšim, često dovodeći do
prividno dosta dobrog zdravlja, što nikad ne traje dugo. Homeopatski lijekovi
djeluju sve slabije. I sve se svodilo na to da je homeopatija samo usporavala napredak hronične bolesti, koja se vremenom ipak pogoršavala.
S vremena na vrijeme je neki veseo događaj stvarao dobro raspoloženje, a što
je poboljšavalo stanje bolesnika, zatim su prijatno putovanje, povoljno godišnje
doba i suho ujednačeno vrijeme prouzrokovali značajan zastoj hronične bolesti na
kraće ili duže vrijeme. Tada je homeopat mogao smatrati da se bolesnik prilično
oporavio. A i bolesnik se mogao, kada bi zanemario podnošljive, umjerene tegobe, smatrati zdravim. Ali taj zastoj [bolesti] nije nikada dugo trajao i česti povrati
bolesti doveli su do toga da su i najbolje izabrani do tada poznati homeopatski lijekovi u najpodesnim dozama postajali, što su se češće upotrebljavali, manje uspješni i na kraju su postali samo slaba sredstva za smirenje [bolesti]. Nakon češćeg
pokušaja pobjeđivanja ponovljene bolesti, koja bi se uvijek malo promijenila tegobe koje su do tada istraženi homeopatski lijekovi morali ostaviti neuklonjenim
i nepobjeđenim, obično preostajale − uvijek nove i nove tegobe, sve teže i vremenom opasnije čak i pri besprijekornom načinu života bolesnika i njegovog poštivanja propisanih uputa. Zbog svega toga su homeopatski liječnici mogli samo
malo usporiti napredovanje hronične dugotrajne bolest tako da se ona iz godine u
godinu ipak pogoršavala.
Početak tretmana je bio povoljan, nastavak manje povoljan, a ishod beznadežan...
Ovo je bio i ostao brži ili laganiji postupak takvog liječenja svih brojnih neveneričnih hroničnih bolesti, čak kada je izgledalo da je proces oporavka vođen prema učenju do tada poznatog homeopatskog umijeća. Početak tretmana je bio povoljan, nastavak manje povoljan, a ishod beznadežan.
... i pored toga što se liječenje zasnivalo na ispravnom i pouzdanom učenju.
A ipak se samo učenje oslanjalo na neoborive stubove istine i vječno će
tako biti. Želio bih reći (ukoliko to živi stvor smije reći) i istaći, da je potvrđivanje osobenosti i pouzdanosti toga učenja predočeno svijetu kroz činjenice.
91
5.
BUĐENJE ILI IZBIJANJE PSORE
Osoba sa ovakvim tegobama se smatra zdravom i može imati podnošljiv život
dok je još relativno mlada, pri relativno dobrim uslovima življenja.
Imajući neke ili više ovakvih tegoba (koje se javljaju često ili češće), čovjek
se još smatra zdravim a i drugi ga tako smatraju. On pri tome može mnogo godina voditi podnošljiv život i prilično nesmetano se baviti svojim poslom tako dugo
dok je mlad ili je još u svojim najboljim godinama. Tada još uvijek može istrpjeti
ne naročitu nedaću spolja, ako ima dovoljne prihode, ako ne živi u ljutnji ili brizi,
ako se ne napreže preko svojih snaga, a osobito ako je potpuno vedre, opuštene,
strpljive i zadovoljne naravi. Tada psora (unutrašnja bolest šuge) koja putem nekih ili više gore pomenutih simptoma skreće poznavaocu pozornost na sebe, može mnogo godina dalje tinjati u unutrašnjosti, a da čovjeka ne gurne u neku trajnu
hroničnu bolest.
No, dok čovjek zađe u godine, onda i mali povodi mogu dovesti do izbijanja
žestokih tegoba, nesrazmjernih neposrednom uzročniku.
Ali čak i kod ovih povoljnih vanjskih okolnosti mogu, čim čovjek dođe u godine, već često mali povodi (umjerena ljutnja, ili prehlada, greška u ishrani itd.)
proizvesti žestok poticaj bolesti (iako samo kratak): žestoku koliku, upalu pluća,
upalu grla, crveni vjetar, groznicu i tome slično – napade bolesti, čija žestina često ne stoji ni u kakvom odnosu prema umjerenom uzroku uzbuđenja. Slično se
uglavnom događa većinom u jesen i zimi, ali ponekad, u prvom redu, u proljeće.
Izraženije nepovoljne okolnosti kao što su epidemije, zaraze, povrede i druge
traume, te teške okolnosti dovode do buđenja psore kroz veći broj težih simptoma
i do stvaranja različitih psoričnih bolesti. Pogrešno liječenje dodatno pogoršava
stanje.
Ako se ipak osoba, bilo dijete ili odrastao čovjek sa psorom koja iznutra tinja,
čini zdravom, ali dospije u suprotno od upravo navedenih nepovoljnih životnih
prilika, ako je njegovo zdravlje npr. i sav njegov organizam jako oslabljen i uzdrman od epidemijske groznice, koja je zahvatila čitav organizam, ili od akutne
zarazne bolesti1 boginja, ospica, velikog kašlja, groznice šarlaha, crvenog osipa
1
Na kraju akutne groznice često dolazi do izbijanja stare psore, uzrokovane poticajem ovakve
groznice, koja se nalazi u organizmu, u vidu osipa šuge. Liječnici takvo stanje objašnjavaju kao
92
I. Priroda hroničnih bolesti
itd. ili usljed vanjske teške povrede, udarca, pada, ozljede, značajnih opekotina,
loma noge ili ruke, teškog porođaja i ograničenja zbog bolesti (uz dodatno nepravilno i neuspješno alopatsko liječenje koje slabi bolesnika) – kada ograničavanje
života na sjedenje pri tamnoj ili polumračnoj svjetlosti sobe slabe životnu silu,
kada tužni smrtni slučajevi voljenih članova obitelji obore psihu zbog žalosti ili
kada svakodnevne smutnje i uvrede zagorčaju život – ili kad dođe do nedostatka
hrane ili ukupnog nedostatka svega potrebnog i neophodnog, sve to obara entuzijazam i snagu organizma. Tada se budi psora, koja je do tada tinjala, i pokazuje
se sa sljedećim povećanim i nagomilanim simptomima, koji su nabrojani u daljnjem tekstu, na putu stvaranja težih bolesti. Ova ili ona od bezimenih (psoričnih)
hroničnih bolesti1 izbija i pogoršava se (najviše usljed krivog liječenja od strane
novu pojavu šuge u datom tijelu, koje je ispunjeno otrovnim sokovima (scilicet [tako reći, to
znači]), zato što ništa ne znaju o dugotrajnoj psori koja često tinja u čovjeku. Ali bolest šuge ne
može se sada kod pojedinog čovjeka ponovo sama od sebe proizvesti, sama od sebe nastati ili
sama od sebe stvoriti, isto tako kao što se ne mogu pojaviti kod bilo kojeg čovjeka kravlje
boginje ili ospice niti venerični šankr itd. ukoliko taj čovjek nije prije toga bio zaražen.
1
A već prema tome da li je prvobitna tjelesna konstitucija, prihvaćen specifičan način života,
posebna duševna sposobnost postignuta često putem individualnog odgoja, ili jedan ili drugi
najviše osjetljiv ili oslabljen dio organizma, bolest šuge određuje smjer nastanka neke od bolesti
i vodi više do nastanka date bolesti, kako bi se ona u prvom redu tako modifikovana razvila.
Ljutita, zlovoljna psiha neobično pospješuje izbijanje psore, kao i prethodna iscrpljenost zbog
čestih trudnoća, pretjeranog dojenja, suviše napora, napadajućeg pogrešnog liječenja, uživanja i
raskalašenog života. Unutrašnja bolest šuge je, kako je već rečeno, tako neobične prirode, da
može vrlo dugo vremena pod vrlo povoljnjim vanjskim prilikama ostati istovremeno ograničena
i skrivena, tako da čovjek površnom posmatraču može izgledati kao zdrav, često i tokom mnogo
godina, dok se ne dese nepovoljne prilike za dušu i tijelo ili za oboje, koje onda kao neprijateljski poticaj probude unutrašnju tinjajuću bolest i razviju njene klice. Onda ne mogu poznanici, ni
liječnici pa čak ni sam pacijent shvatiti kako je njegovo zdravlje moglo tako naglo i drastično
propasti. Tada se razvijaju – da bih objasnio nekoliko primjera iz mog iskustva – npr. poslije
jednostavnog preloma noge, poslije 5-6 sedmica mirovanja u postelji, stanja bolesti druge vrste,
čiji se izvor ne može razumjeti. Stanja bolesti, koja se poslije podnošljivog otklanjanja ipak ponovo vraćaju i čak, iako ne postoje greške u ishrani, pojavljuju u pojačanom stupnju, najviše
ujesen, zimi i uproljeće i nastaju iz godine u godinu, intenzivnije, dugotrajne bolesti, a često i
bez alopatskog liječenja razviju se na njihovom mjestu neke druge, još teže bolesti. Uzaludno se
traži trajna pomoć kroz savjete dosadašnjih liječnika a isto tako se često uzaludno koriste mineralne kupke. Postoje nebrojeni poticaji u životu i takvi nepovoljni događaji, koji obično probude do tada (možda već dugo) tinjajuću psoru (unutrašnju bolest svraba) i dovode njene klice
do razvoja. One su često takve prirode da velike bolesti koje iza njih slijede nisu ni u kakvoj
vezi sa tim događajima, tako da nijedan pametan čovjek ne može te uzroke smatrati dovoljnim
razlogom ovih često čudovišnih hroničnih bolesti, koje slijede, nego je prisiljen priznati da postoji dublji neprijateljski razlog za razvoj tih pojava.
Primjer 1.: Površno i prema uobičajenim mjerilima pregledana, zdrava, mlada žena (zaražena u djetinjstvu psorom) imala je nesreću da se u trećem mjesecu trudnoće prevrne iz kola.
Osim male povrede i straha pretrpjela je i pobačaj te ju je veliki gubitak krvi prilično unazadio.
Ali za nekoliko sedmica se mlada priroda ipak oporavila i moglo se očekivati skorašnje trajno
zdravlje. Ali vijest o bolesti njene voljene sestre, opasne po život, koja je živjela daleko, bacila
DRUGI DIO:
ANTIPSORIČNI LIJEKOVI
SVESKE 2., 3., 4. I 5.
SAŽECI OPISA LIJEKOVA
233
PREDGOVOR IZDAVAČA (MM)
Pregled Hanemanovih djela (radova)
Ovom knjigom u ADVAITA zaokružujemo rad na Hanemanovim knjigama,
te može biti zanimljivo na jednom mjestu imati pregled svih Hanemanovih radova.
God.
Pojam
Dob Djelo
1755.
rođenje
0
1784.
kraj prakse 29
1792.
Početak “nove” prakse
1796.
Novi princip za utvrđivanje ljekovite moći
supstanci, članak
1803.
O učincima kafe iz izvornog posmatranja
1805.
Fragmenta de viribus medicamentorum
positivis, 27 dokazivanja l., na latinskom
1806.
Medicina iskustva, esej
1807.
homeopatija 52
Indikacije homeopatske primjene lijekova u
redovnoj praksi, esej u Hufeland's Jour.
1810.
55
Organon, 1. izdanje
1811.
MMP 1
1812.
57
1812: Habilitacija „De helleborisima veterum”
1816.
MMP 2
1817.
MMP 3
1818.
MMP 4
1819.
MMP 5
1821.
66
MMP 6
1827.
potencija
1828.
73
Hronične bolesti (HB): HB 1; HB 2; HB 3
1830
MMP 1, dorađeno, 2. izdanje
1830.
HB 4
1833.
78
Organon, 5. izdanje
1833.
MMP 2, dorađeno, 2. izdanje
1835.-9.
Hronične bolesti
1842.
87
Organon, neobjavljeno, 6. izdanje
1843.
smrt
88
1921.
Organon, prvo objavljivanje, 6. izdanje
234
Antipsorični lijekovi
Pregled Hanemanovih lijekova
U tabeli ispod je navedeno koji su lijekovi opisani u jednoj od knjiga MMP, a
koji u HB. Vidi se da su neki lijekovi opisani u obje knjige.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
MMP
Acetica
(acet-ac?)
Acon
HB, 2.izd.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
Agar
Alum
Amm-c
Anac
Ant-c
Ang
Arg
Arn
Ars
Asar
Aur
Ars
Aur
Aur-m
Bar-c
Bell
Bism
Borax
Bry
Calc
Camph
Cann-s
Caps
Caust
Cham
Chel
Cic
Cina
Cinch
Calc
Carb-a
Carb-v
Caust
1
Clem
Cocc
Coloc
Con
Cycl
Dig
Dros
Dulc
Euphrasia
Coloc
Con
Cupr
Dig
Dulc
Euphorbium
Ferr
Gujac
Hell
Graph
Guajacum
Hep
Hyos
Ign
Iod
Ipec
Kali-c
Led
Lyc pollen
Mag-c
Mag-m
Magnes
Mang
M-arct
M-aust1
Meny
Merc
Mang
Izvorno: magnetni pol južni i sjeverni.
Predgovor izdavača
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
Mezereum
Mur-ac
Mosch
Mur-ac
Nat-c
Nat-m
Nit-ac
Nitrum=Kali-n
Nux-v
Olnd
Op
Ph-ac
Puls
Rheum
Rhus-t
Ruta
Petr
Ph-ac
Phos
Plat
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
Samb
Sars
Scilla
235
Sars
Sepia
Silicea Terra
Spig
Spong
Stann
Staph
Stram
Sulph
Stann
Sulph
Sulph-ac
Thuja
Tarax
Ver-a
Verb
Zinc
Lista antipsoričnih lijekova (obrađeni u HB)
Kao što je već rečeno sveske 2., 3., 4. i 5. čine drugi dio knjige Hronične bolesti sa jedinstvenim naslovom Antiposrični lijekovi.
1. Agar
17. Con
33. Nat-c
2. Alum
18. Cupr
34. Nat-m
3. Amm-c
19. Dig
35. Nit-ac
4. Anac
20. Dulc
36. Nitrum
5. Ant-c
21. Euphorbium
37. Petr
6. Ars
22. Graph
38. Ph-ac
7. Aur
23. Guajacum
39. Phos
8. Aur-m
24. Hep
40. Plat
9. Bar-c
25. Iod
41. Sars
10. Borax
26. Kali-c
42. Sepia
11. Calc
27. Lyc
43. Silic
12. Carb-a
28. Mag-c
44. Stann
13. Carb-v
29. Mag-m
45. Sulph
14. Caust
30. Mang
46. Sulph-ac
15. Clem
31. Mezereum
47. Zinc
16. Colc
32. Mur-ac
U dijelu knjige (prve) Liječenje u poglavlju Sikoza Haneman govori samo o
236
III Liječenje psore
dva lijeka, dakle kao „anti-skiotičnim“: Thuja i Nitricum acidum, a u poglavlju
Sifilis samo o preparatima žive kao o „anti-sifilističnim“, mada ni jednom nije
upotrijebio izraze koje sam zato stavio pod navodnike.
U svakom slučaju, u Materia Medica Pura Haneman je obradio 65 lijekova, a u
ovoj knjizi (Hronične bolesti – HB) je obrađeno 47 kao antipsorični. No, 14 lijekova iz MMP su ponovljeni u HB, tako da se ispostavlja da je Haneman u ove dvije knjige opisao ukupno 98 lijekova, što je najvjerovatnije približan broj lijekova
koji su korišteni u njegovo doba. Slijedi i lista lijekova koji su obrađeni u MMP, a
nisu obrađeni u knjizi HB, što znači da ih Haneman nije smatrao antipsoricima, te
preostaje onda da ih je smatrao akutnim, antisikotičnim (Thuj, ?), antisifilističnim
(Merc, Merc-, ?) ili možda i nije imao stav o nkim lijekovima po tom pitanju (u
nekoliko navrata je pisao da je lijek potrebno dodatno istražiti).
Lista lijekova koji nisu obrađeni u HB
Radi bolje preglednosti, evo liste lijekova koji su opisani u MMP a nisu u HB.
To znači da ih Haneman nije smatrao antipsoričnim.
1.
Acetica
14.
Chel
27.
Led
40.
Rhus-t
2.
Acon
15.
Cic
28.
Magnes
41.
Ruta
3.
Ang
16.
Cina
29.
M-arct
42.
Samb
4.
Arg
17.
Cinch
30.
M-aust
43.
Scilla
5.
Arn
18.
Cocc
31.
Meny
44.
Spig
6.
Asar
19.
Cycl
45.
Spong
32.
Merc
7.
Bell
20.
Dros
33.
Mosch
46.
Staph
8.
Bism
21.
Euphr
34.
Mur-ac
47.
Stram
9.
Bry
22.
Ferr
35.
Nux-v
48.
Thuja
10.
Camph
23.
Hell
36.
Olnd
49.
Tarax
11.
Cann-s
24.
Hyos
37.
Op
50.
Ver-a
12.
Caps
25.
Ign
38.
Puls
51.
Verb.
13.
Cham
26.
Ipec
39.
Rheum
Lijekovi koji nisu opisani u knjigama
Iz indeksa na kraju knjige se vidi da se u Hroničnim bolestima pominje još 10
lijekova, te se da zaključiti da su neki lijekovi koji nisu opisani pominjani ili u
alopatskom smislu ili su možda potencirani, ali nisu bili dovoljno dokazani. Evo
liste tih lijekova: Amm-m, Ampelopsis hederacea, Anac, Cic, Clem, Coffea cruda,
Colc, Copaiva, Croton tiglium, Psorinum.
Predgovor izdavača
237
Kako je organizovana izvorna knjiga Hronične bolesti
Uglavnom su svi lijekovi koji su opisani u sveskama 2., 3., 4. i 5. kao poglavito antipsorični opisani na sljedeći način:
1. Proces pripreme sirove supstance koji najčešće govori o suptilnom pročišćenju;
2. (Eventualno) alopatska upotreba supstance;
3. Hanemanov sažeti odabir simptoma lijeka, što uključuje i naglašavanje
nekih simptoma ili stanja (kurzivom, a ja sam za to upotrijebio masna
slova, jer je u našem stilu kurziv rezervisan za imena lijekova);
4. Lista liječnika koji su „priložili simptome“ bilo da su pratili tretmane ili su
učestvovali u dokazivanju. Te „prilagače“ Haneman zove „su-posmatrači“
(njem. Mit-Beobachter). Prema mome razumijevanju apsolutno nisu
razgraničene ove dvije pojave: dokazivanje i nestanak simptoma usljed
primjene lijeka na nekom pacijentu. Iz nekih fusnota prvog engleskog izdanja se vidi da su organizovana dokazivanja lijekova, pa se čini da su
rezultati tih dokazivanja navedeni pod imenom onoga koji je to dokazivanje proveo. To može biti i objašnjenje za relativno kratku listu imena
saradnika koje je Haneman označavao kao su-posmatrači (Mit-Beobahter)
5. Lista simptoma uz skraćenicu „prilagača“. Ako skraćenice nema onda se
radi o Hanemanu lično. Kao što se vidi iz Predgovora dr. Gughesa, prevodioca prvog izdanja Hroničnih bolesti na engleskom jeziku, koji smo
priložili na početku ovog našeg izdanja, Haneman je prikupljao simptome
iz više izvora:
6. Hahneman: Materia Medica Pura
7. Hartlaub i Trinks: Materia Medica
8. Staph: Archiv
9. još neki izvori.
Lista su-posmatrača koje je Haneman najčešće navodio
Mislio sam da nam može biti zanimljiva ta lista, te sam zato naveo imena koja
sam uočio, mada sam sigurno neka i izostavio.
Ahner
Ahr
Apelt
Ap.
dr. H. G. Bute iz Filadelfije
Bte
Dr. Bethman
Bth.
Dr. Caspari
C
Dr. Foiscas iz Pariza
Fc.
dr. Freidrich Hahneman (ne dr. Samuel Hahnemann)
Fr.H.
Dr. Franz
Frz
Dr. Gullon
Gll.
262
Antipsorični lijekovi
CAUSTICUM, KAUSTIČNA SUPSTANCA
Hanemanov tekst o spravljanju Causticuma1
Kreč u stanju kamena krečnjaka svoju nerastvorivost u vodi i blagost duguje
kiselinama nižeg reda koje se nalaze u njemu. Kad se zagrije do usijanja krečnjak
dozvoli tim kiselinama da izađu u obliku gasa.2 U toku tog procesa krečnjak, kao
paljeni kreč, pored latentne toplote je u svoj sastav primio drugu supstancu, hemiji nepoznatu, koja mu daje kaustično svojstvo kao i rastvorivost u vodi od čega
dobijamo krečnu vodu.3 Ta supstanca, mada sama nije kiselina, daje tome
kaustični kvalitet, i dodajući tečnu kiselinu (koja izdržava vatru), koja se onda
kombinuje sa krečom (koji ima afinitet prema toj kiselini) u vodeni kaustik
(Hydras Caustici?), odvaja se destilacijom.
Uzmite komad svježe paljenog kreča veličine oko dvije funte i zamočite taj
komad u posudu destilovane vode oko jednog minuta, a onda ga stavite u suhi
sud u kome će se uskoro pretvoriti u prah oslobađajući mnogo toplote i specifičan
miris, zvani krečna para. Uzmite dvije unce tog finog praha i u porculanskoj posudi za trituraciju ga pomiješajte sa dvije unce kalijevog bisulfata koji je prethodno zagrijan do usijanja i istopljen, pa zatim ohlađen i pretvoren u prah, pa rastvoren u dvije unce ključale vode. Ta pogusta mješavina4 se stavi u malu staklenu
retortu na koju je postavljena ručka sa vlažnim mjehurom; u cijev ručke se ubaci
prijemnik do pola uronjen u vodu; retorta se lagano zagrijava na umjeronoj vatri
od drvenog uglja sve dok se ne destiluje sva tečnost. Nastane oko jedna i po funta
1
Prema Leksikonu stranih reči i zraza Milana Vujaklije značenje riječi je sljedeće:
Kaustika (grč. kaustikos = nagrizan, koji nagriza) 1. sredstva za nagrizanje, za najedanje;
sposobnost nagrizanja pomoću kaustičnih sredstava.
Kausticitet: moć ili svojstvo nagrizanja; fig. zajedljivost, zagrižljivost, podsmješljivost.
Kaustičan: (grč. kaustikos) nagrizan, najedan koji nagriza, najeda. fig. zajedljiv, zagrižljiv,
satiričan. Prim. ur. MM.
2
CaCO3 CaO + CO2. A to što Haneman pominje kiselinu bi se moglo odnositi na ugljičnu kiselinu (CO2 + H2O → H2CO3), jer je CaCO3 kalcijev karbonat, tj. kalcijeva so ugljične kiseline.
Prim. ur. MM.
3
Kalcijev oksid (CaO) sa vodom stvara hidroksid (CaO + H2O Ca(OH)2) koji se jos naziva
„krečna voda“ ili „gašeni kreč“. Ca(OH)2 nije jako topiv u vodi i nalazi se kao veoma sitno
raspršeni materijal u vodenoj sredini, tako da se većina molekula taloži na dnu. Prim. ur. MM.
4
Dakle, sad imamo mješavinu Ca(OH)2 + K2S + H2O, i čini se da se sa tim radi destilacija, tj
isparavanje vode, ali sa tom vodom izlaze još neki molekuli. Sa gledišta savremene sistemske
homeopatije bi bilo zanimljivo znati i koji. Naime, mnogi autori misle da bi Caust trebalo
svrstavati u Kalije, što proizilazi i iz njegove ključne simptomatologije (dužnost, porodica itd.).
No, najvjerovatnije je tu i Kalcij (dom. zaštita), koji je u periodnom sistemu odmah iza Kalija,
te Sumpor (koji po Šoltenu ima veze sa „biti partner“). Čini se da bi se moglo raditi baš o takvoj
suptilnoj kombinaciji. Obzirom da je Caust jedan od najznačajnijih lijekova, o svemu ovome bi
imalo smisla napraviti detaljniju studiju. Prim. ur. MM.
Antipsorični lijekovi
263
tečnosti bistre kao voda, a koja sadrži koncentrisani oblik supstance koja je pomenuta, tj. Causticum; miriše kao cijeđ kalijeve kaustike (sode). Na zadnjem
dijelu jezika kaustik ostavlja vrlo stežući ukus, a u grlu peče. Zamrzava se samo
na nižoj temperaturi od vode. Pospješuje truljenje namirnica životinjskog porijekla, ako se u njega potopi. Kad se u kaustik doda barijum hlorid on pokazuje znake sumporne kiseline, a ako se doda oksalat amonijuma ne pokazuje tragove kreča.
Jedna kap destilata se stavlja u bočicu koja je do 1/3 napunjena sa 99 ili 100
kapljica alkohola, pa se smješa potencira pomoću 10 uzastopnih udaraca i na isti
način se nastavlja u 29 bočica iste vrste, sa alkoholom, razvijajući svako razrjeđenje i potenciju pomoću deset uzastopnih udaraca, dobijajući na kraju decilionsku
dinamičku potenciju [=30C].
Jedna a najviše dvije najmanje granule navlažene ovom tečnošću čine dozu
ovog moćnog antipsorika: aktivnost traje često više od 50 dana.
U drugoj svesci Materia Medica Pura je pomenut manje čist preparat pod imenom Kaustična tinktura, ali i dokazivanja ovog lijeka u pogledu njegovih osobitih
učinaka na promjene ljudskog zdravlja je do sada bilo prilično nesavršeno. No,
nakon što sam prepoznao njegovu antipsoričnu vrijednost, njegova dokazivanja
su dopunjena u listi simptoma koja sljedi. Na osnovu njih je moguć homeopatski
odabir ovog velikog antipsorika za odgovarajuće slučajeve, koji nije bez grešaka
bio moguć uz pomoć manjeg broja simptoma.
[Kraj detaljnog prevoda Hanemanovog uvodnog teksta. Slijedi kratka lista samo onih simptoma koje je Haneman naglasio unutar onih koje je izdvojio u uvodnom dijelu.]
Lista simptoma koje je Haneman naglasio
1. Gnojenje oko očiju;
2. Nevoljno mokrenje danju i noću;
3. Nevoljno puštanje urina kad kašlje, kiše i hoda;
4. Averzija prema koitusu kod žena;
5. Vaginalni sekret;
6. Začepljenje obje nozdrve;
7. Kratak kašalj;
8. Probadanje oko srca;
9. Hladna stopala;
10. Oticanje stopala;
11. Drhtava slabost.
Broj su-posmatrača: 7.

Letak - Krivotvorine (Lijekovi)

LISTE LIJEKOVA - Conference Republic

iF!je novo iMe CaRPC-a

Razvoj nove metodologije za kontrolu procesa

Propisivanje lijekova osobama starije životne dobi

HOLISTIČKI PRISTUP STARIJIM DR SNEŽANA MIĆANOVIĆ

ORGANON UMIJEĆA ISCJELJIVANJA

HRVATSKA ŠKOLA HOMEOPATIJE

inovacija u medicini je put prema boljem zdravlju ljudi