∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
ΤΜΗΜΑ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
Γ
07 – 09 - 2009
1ο Λ.Βουλιαγµένης 283, Αγ. ∆ηµήτριος (Παναγίτσα), τηλ: 210-9737773
2ο Κάτωνος 13, Ηλιούπολη (Κανάρια), τηλ: 210-9706888
3o Αρχιµήδους 22 & Γούναρη (Άνω Γλυφάδα), τηλ: 210-9643433
4ο Θεοµήτορος 60 (Άλιµος), τηλ: 210-9859810
e-mail: dafni@enekapaideias.gr
∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΜΑΘΗΜΑ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΘΕΜΑΤΑ
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ
Ἐπειδή δέ ὁ ἄνθρωπος θείας µετέσχε µοίρας, πρῶτον µέν διά τήν τοῦ θεοῦ
συγγένειαν ζώων µόνον θεούς ἐνόµισεν, καί ἐπεχείρει βωµούς τε ἱδρύεσθαι
καί ἀγάλµατα θεῶν˙ ἔπειτα φωνήν καί ὀνόµατα ταχύ διηρθρώσατο τῇ τέχνῃ,
καί οἰκήσεις καί ἐσθῆτας καί ὑποδέσεις καί στρωµνάς καί τάς ἐκ γῆς τροφάς
ηὕρετο. Οὕτω δή παρεσκευασµένοι κατ' ἀρχάς ἄνθρωποι ᾤκουν σποράδην,
πόλεις δέ οὐκ ἦσαν˙ ἀπώλλυντο οὖν ὑπό τῶν θηρίων διά τό πανταχῇ αὐτῶν
ἀσθενέστεροι εἶναι, καί ἡ δηµιουργική τέχνη αὐτοῖς πρός µέν τροφήν ἱκανή
βοηθός ἦν, πρός δέ τόν τῶν θηρίων πόλεµον ἐνδεής - πολιτικήν γάρ τέχνην
οὔπω εἶχον, ἧς µέρος πολεµική - ἐζήτουν δή ἁθροίζεσθαι καί σώζεσθαι
κτίζοντες πόλεις˙ ὅτ' οὖν ἁθροισθεῖεν, ἠδίκουν ἀλλήλους ἅτε οὐκ ἔχοντες τήν
πολιτικήν τέχνην, ὥστε πάλιν σκεδαννύµενοι διεφθείροντο. Ζεύς οὖν δείσας
περί τῷ γένει ἡµῶν µή ἀπόλοιτο πᾶν, Ἑρµῆν πέµπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους
αἰδῶ τε καί δίκην, ἵν' εἶεν πόλεων κόσµοι τε καί δεσµοί φιλίας συναγωγοί.
Ἐρωτᾷ οὖν Ἐρµῆς ∆ία τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην καί αἰδῶ ἀνθρώποις˙
«Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέµηνται, οὕτω καί ταύτας νείµω; Νενέµηνται δέ ,
ὧδε˙ εἷς ἔχων ἰατρικήν πολλοῖς ἱκανός ἰδιώταις καί οἱ ἄλλοι δηµιουργοί˙ καί
δίκην δή καί αἰδῶ οὕτω θῶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις, ἤ ἐπί πάντας νείµω;» «Ἐπί
πάντας,» ἔφη ὁ Ζεύς, «καί πάντες µετεχόντων˙ οὐ γάρ ἄν γένοιντο πόλεις, εἰ
ὀλίγοι αὐτῶν µετέχοιεν ὥσπερ ἄλλων τεχνῶν˙ καί νόµον γε θές παρ’ ἐµοῦ τόν
µή δυνάµενον αἰδοῦς καί δίκης µετέχειν κτείνειν ὡς νόσον πόλεως».
1. Να µεταφραστεί το παρακάτω απόσπασµα : «Ἐπειδή δέ … διεφθείροντο»
(10 µόρια)
2. «Ζεύς οὖν ... συναγωγοί»
: από ποιες έννοιες, σύµφωνα µε τον
Πρωταγόρα, αποτελείται η πολιτική αρετή; Να προσδιορίσετε το
περιεχόµενό τους και να αναφερθείτε στη σηµασία τους για την
ανάπτυξη µιας πολιτείας.
(10 µόρια)
3. «Πολιτικήν γάρ τέχνην οὔπω εἶχον, ἧς µέρος πολεµική» : ποια η
σχέση που υπάρχει ανάµεσα στην πολιτική και την πολεµική τέχνη;
Αναλύστε.
(10 µόρια)
4. Τι γνωρίζετε για τη σωκρατική ειρωνεία; Να απαντήσετε µε βάση την
εισαγωγή του βιβλίου σας.
(10 µόρια)
5. Να βρείτε στο παραπάνω απόσπασµα λέξεις που να έχουν ετυµολογική
συγγένεια µε τις παρακάτω :
µέθεξη →
διασκέδαση →
βάση →
οικοδεσπότης →
γέννηση →
όλεθρος →
ἀγάλλοµαι →
φώνηµα →
δέος →
διάδηµα →
(10 µόρια)
Β. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
«Μάλιστα, ωραία τέχνη κατέχεις λοιπόν, αν βέβαια την κατέχεις
πραγµατικά», είπα εγώ. «Εγώ πάντως, θα σου πω αυτό που σκέφτοµαι.
Γιατί εγώ δε θεωρούσα, Πρωταγόρα, πως αυτό είναι κάτι που διδάσκεται.
Αφού όµως το λες εσύ, εγώ δεν µπορώ να το αµφισβητήσω. Αλλά το σωστό
εκ µέρους µου είναι να πω για ποιο λόγο νοµίζω πως δεν πρόκειται για
κάτι που διδάσκεται και γιατί δεν µπορούν οι άνθρωποι να το
µεταδώσουν σε άλλους ανθρώπους. […]»
1. Μελετώντας τα δύο αποσπάσµατα που σας δίνονται να διατυπώσετε τις
απόψεις του Σωκράτη και του Πρωταγόρα σχετικά µε το διδακτόν της
πολιτικής αρετής.
Γ. Α∆Ι∆ΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ὧν ὑµεῖς, ὦ ἄνδρες, µνησθέντες, καί τά ἀτυχήµατα γιγνόµενα διά τούς
προδότας θεωρήσαντες ἐν ταῖς Ὀλυνθίων καί Θηβαίων συµφοραῖς, ὑπέρ
ὑµῶν αὐτῶν ὀρθῶς νυνί βουλεύεσθε, καί τούς δωροδοκεῖν ἐθέλοντας κατά
τῆς πατρίδος ἀνελόντες, ἐν ὑµῖν αὐτοῖς καί τοῖς θεοῖς τάς ἐλπίδας τῆς
σωτηρίας ἔχετε. Μόνως γάρ οὕτως, ἄνδρες Ἀθηναῖοι, µόνως καί τούς
ἄλλους ποιήσετε βελτίους, ἐάν τούς ἐνδόξους τῶν πονηρῶν ἐξελέγξαντες
κολάσητε τῶν ἀδικηµάτων ἀξίως. Τούς µέν γάρ τυχόντας τῶν κρινοµένων,
ὅταν ἁλῶσιν, οὐδείς οἶδεν οὐδέ ζητεῖ πυθέσθαι τί πεπόνθασι˙ τούς δ’
ἐνδόξους πάντες πυνθάνονται, καί τούς δικάζοντας ἐπαινοῦσιν, ὅταν τό
δίκαιον µή πρόωνται ταῖς τῶν κρινοµένων δόξαις.
∆εινάρχου, Κατά ∆ηµοσθένους §§26-27
Λεξιλόγιο
∆ωροδοκῶ → παθητικής σηµασίας
ἀναιρῶ = σκοτώνω
ἐξελέγχω = αποκάλύπτω, ξεσκεπάζω
προΐεµαι = εγκαταλείπω
κρίνω = δικάζω
δόξα = φήµη
1. Να µεταφραστεί το παραπάνω απόσπασµα.
(20 µόρια)
2. Να δοθούν οι τύποι που ζητούνται :
α). ὑµεῖς : η αιτιατική ενικού
ἄνδρες : η δοτική πληθυντικού
τούς προδότας : η κλητική ενικού
τῆς πατρίδος : η γενική πληθυντικού
τῶν ἀδικηµάτων : η δοτική πληθυντικού
β).
(5 µόρια)
γιγνόµενα : το β’ ενικό προστακτικής αορίστου β’
θεωρήσαντες : το β’ πληθυντικό οριστικής παρατατικού
ἀνελόντες : το γ’ ενικό υποτακτικής αορίστου β’
τυχόντας : το γ’ πληθυντικό οριστικής µέλλοντα
πεπόνθασι : το απαρέµφατο του ίδιου χρόνου
(5 µόρια)
3. α).
Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις : ὧν,
δωροδοκεῖν, τῆς σωτηρίας, Ἀθηναῖοι, βελτίους, ἐξελέγξαντες.
(6 µόρια)
β).
Να εντοπίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις του κειµένου, να
αναγνωρίσετε το είδος τους και να βρείτε το συντακτικό τους
ρόλο.
(4 µόρια)