E D I T O R I A L Σε στάση ΑΝΑΜΟΝΗΣ Η υπομονή είναι η τέχνη της ελπίδας (Vauvenargues) Αυτές ακριβώς οι πολιτικές, με μια σειρά Στις 25 του Γενάρη έγιναν εκλογές από τις οποίες επήλθε νόμων, διέλυσαν εντελώς τον προστατευτικό κυβερνητική αλλαγή. Την πολιτική εξουσία ανέλαβε ιστό του ελληνικού φαρμακείου. Κατήργησαν τις αποστάσεις στις αδειοδοτήσεις. Απορρύθμισαν το μια νέα κυβέρνηση με αριστερό πρόσημο, που έθεσε ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων. Επέτρεψαν την ως μία από τις βασικές της προτεραιότητες την πολυϊδιοκτησία φαρμακείων από ένα άτομο. Επέτρεψαν τη απαλλαγή από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές συστέγαση φαρμακείων με άλλα καταστήματα. Επιχείρησαν που επέβαλαν στη χώρα τα Μνημόνια των να εξομοιώσουν διαχειριστικά μια μερίδα φαρμάκων δανειστών, δια της Τρόικας και του Δ.Ν.Τ. (Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ.) με κοινά καταναλωτικά προϊόντα. Κι ακόμα, έσπρωξαν έξω από τα φαρμακεία μεγάλες κατηγορίες επαγγελματικής ύλης, όπως τα συμπληρώματα διατροφής και τα βρεφικά γάλατα, και μείωσαν το ποσοστό κέρδους του φαρμακοποιού. Αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών, όπως σωστά επισημαίνει ο Γιάννης Δαγρές, αντιπρόεδρος του Π.Φ.Σ. και του Δ.Σ. του Φ.Σ.Α., ήταν να γίνει μια τεράστιας κλίμακας και βίαιη ανακατανομή εισοδήματος υπέρ κάποιων επιλεγμένων λίγων στον κλάδο μας, σε βάρος της μεγάλης πλειοψηφίας των συναδέλφων. Την εξαιρετικά δυσχερή θέση του κλάδου μετά τη μνημονιακή λαίλαπα αποκαλύπτει ανάγλυφα πρόσφατη δημοσκόπηση του blog φαρμακοποιών Pharma Team που διενήργησε η SurveyMonkey και στην οποία πήραν μέρος 814 συνάδελφοι. Τη μείωση τζίρου αναδεικνύουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι φαρμακοποιοί ως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα (62,11%), ενώ αμέσως μετά ακολουθεί η απορρύθμιση του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων (39,90%) και φυσικά η δραματική περιστολή της φαρμακευτικής δαπάνης (34,38%). Προφανές είναι ότι οι πληγές του κλάδου σε συνθήκες γενικότερης οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης είναι εξαιρετικά δύσκολο να επουλωθούν άμεσα. Η συνδικαλιστική εκπροσώπηση δείχνει μια κάθετη στάση σε ό,τι αφορά την κατάργηση των ρυθμίσεων που οδήγησαν στην απελευθέρωση του ωραρίου, υποστηρίζοντας ότι αυτές απορρύθμισαν τις εφημερίες των φαρμακείων και δημιούργησαν ασφυξία στα μικρά φαρμακεία της γειτονιάς. Θα απαιτήσει ακόμα την αύξηση των φαρμακευτικών δαπανών, ώστε να καλύπτει τις υγειονομικές ανάγκες της κοινωνίας και την άρση των μνημονιακών νόμων που επέβαλαν την πλήρη απελευθέρωση του επαγγέλματος, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του μικρομεσαίου φαρμακείου. Όμως, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές φαίνεται πως προτεραιότητα της νέας ηγεσίας του υπουργείου Υγείας αποτελεί −και δικαίως− η εκπόνηση προγράμματος για την άμεση αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και τη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των χαμηλοσυνταξιούχων και των ανασφάλιστων πολιτών. Το κυβερνητικό πλάνο για το φάρμακο προβλέπει αύξηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης κατά 360 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο θα κατευθυνθεί ωστόσο προς την ευαίσθητη ομάδα των ανασφάλιστων και των άπορων και στη μείωση της οικονομικής επιβάρυνσης των ασθενών. Κι εμείς; Εμείς θα περιμένουμε τις νέες ρυθμίσεις που θα αφορούν τη γενικότερη πολιτική φαρμάκου και τον επανακαθορισμό και τη δικαίωση του ρόλου μας στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Θα περιμένουμε… υπομένοντας. Χωρίς να βγάλουμε στιγμή από το νου μας ότι: «Ανάμεσα στο παρελθόν με τις [πικρές] αναμνήσεις μας και το μέλλον με τις [μεγάλες] προσδοκίες μας, υπάρχει το παρόν, όπου πρέπει να κάνουμε το καθήκον μας». (Jean-Baptiste Henri Lacordaire, 1802-1861) 6 06 Editorial: Σε στάση αναμονής ?????????????? € ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Βασίλης Σταθόπουλος: Μονοσυνταξιούχοι Τ.Σ.Α.Υ. 58 Γιάννης Δαγρές: Φαρμακεία & Κρίση: διδάγματα για το μέλλον #149 60 Λευτέρης Μαρίνος: Αυστραλία: Η κυβέρνηση τοποθετεί το φαρμακοποιό στο κέντρο των σχέσεων διανομής ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Γιάννης Χονδρογιάννης 62 Βήμα αναγνωστών: Το παράδοξο με την πώληση των Φ.Υ.Κ. στην Ελλάδα 64 Παρουσίαση: AbbVie ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ 12 Μανώλης Μιτάκης: Δείτε το φαρμακείο σας με άλλη ματιά 14 Δημήτρης Πανταζής: Έχουν επιλέξει την άγνοια 16 Κώστας Περαντζάκης: Λίστα φαρμάκων ασθενή: Προτεραιότητα στη φαρμακευτική φροντίδα 66 Ο γιατρός… βοηθός: Πνευμονικό εμφύσημα και έλλειψη α1-αντιθρυψίνης 20 Κεντρικό θέμα: Το καλλυντικό στο φαρμακείο 22 Στέλιος Κακαγιάννης: Δερμοκαλλυντικά: Η αναγκαία «εργαλειοθήκη» στο φαρμακείο 24 Ευγενία Μανωλοπούλου: Προβολή & τοποθέτηση των καλλυντικών στο φαρμακείο 26 Έλενα Παυλίδου: Προσέγγιση πελατών: Ερωτήσεις-κλειδιά για την αγορά καλλυντικών 28 Πάνος Ζαρογουλίδης: Το marketing του καλλυντικού σε περιόδους οικονομικής κρίσης % 9 4 #% ± 56 32 Γιώργος Κουτέπας: Τα κριτήρια για την επιλογή και διαχείριση των καλλυντικών στο φαρμακείο 34 Σοφία Χατζηαντωνίου: Πού θα στοχεύουν τα καλλυντικά του μέλλοντος 36 Παρουσίαση: acad 38 Συνέντευξη: Λιλή Περγαντά ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ 44 Φάκελος Τ.Σ.Α.Υ.: Το ασφαλιστικό μας ταμείο στο μικροσκόπιο Βασίλης Σταθόπουλος: Ε.Τ.Α.Α./Τ.Σ.Α.Υ.: Ένα πλεονασματικό & αυτοχρηματοδοτούμενο ασφαλιστικό ταμείο στην Ελλάδα 52 Συντακτική ομάδα «Φ.Κ.»: Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης στο Τ.Σ.Α.Υ. 46 Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2014 ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Βάσω Καλυβιώτη ΔΙΟΡΘΩΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Αναστασία Σαράφη ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Ηλίας Κατσόγιαννης Ευφροσύνη Δ. Μάναλη Σπύρος Α. Παπίρης Χριστίνα Σιδέρη Μυρτώ Σκοτίδα Δημήτρης Τσουκάλας Κική Φέσκου 70 Παρουσίαση: Johnson & Johnson 72 Ενημέρωση: Ό,τι απασχολεί ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ button 74 Εργαστηριακοί μύθοι: Παρασκευές εκτός φαρμακοποιίας και πώς τις αντιμετωπίζουμε ΑΤΕΛΙΕ - DTP Xρύσα Δανιηλίδου 78 Συμπληρώματα διατροφής: Πώς η φύση θωρακίζει τη λειτουργία της καρδιάς 84 Στηρίζοντας τον ασθενή με στεφανιαία νόσο 87 Παρουσίαση: Rhinaction 88 Παρουσίαση: Abbott Ελλάς 90 Παρουσίαση: Ponotex ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ MARKETING & ΠΩΛΗΣΕΩΝ Βαρβάρα Τασάκου (e-mail: b.tassakou@f-kosmos.gr) BUSINESS DEVELOPMENT MANAGER Άρτεμις Ψαρρή (e-mail: a.psarri@f-kosmos.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Αφροδίτη Κανιαμού (e-mail: a.kaniamou@f-kosmos.gr) OIKONOMIKH ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ RPS Oρκωτοί Ελεγκτές Λογιστές Επιχειρηματικοί Σύμβουλοι Α.Ε. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Ρίτα Κανδάκη ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ PressiousArvanitidis® ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Kωδικός εντύπου: 011740 92 Νέα προϊόντα 96 Ευκαιρίες της αγοράς 98 Εταιρικά νέα www.f-kosmos.gr (password: FK2007) ακολουθήστε μας Φαρμακευτικός Κόσμος KOINΩΝΙΚΗ ΖΩΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 104 Σωτήρης Νικολαρόπουλος: Το αντίο μου στον Παύλο της καρδιάς μας 106 Συνέντευξη: Νίκος Χατζηνικολάου Tα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τις απόψεις των συγγραφέων τους και δεν απηχούν απαραίτητα τις θέσεις του περιοδικού. Aναδημοσίευση, αναπαραγωγή ή μετάδοση της ύλης επιτρέπεται μόνο μετά από συνεννόηση με τη διεύθυνση του περιοδικού. Σκανάρετε με το smart phone σας τον κώδικα QR στο εξώφυλλο του περιοδικού, χρησιμοποιώντας τη δωρεάν εφαρμογή QR Reader, και μεταφερθείτε στην ηλεκτρονική έκδοση του «Φαρμακευτικού Κόσμου». Κηφισιάς 15 & Ελπίδος 2, Ν. Ηράκλειο 141 21 Αττική Τ 210 2829552, 210 2843871 F 210 2821479 8 Επαγγελματική πρακτική, φαρμακευτική φροντίδα, θέματα marketing και management, ιδέες και προτάσεις για την ανάπτυξη του φαρμακείου. & € σελ. 11-40 Σε αυτό το τεύχος: Αφιέρωμα: Το καλλυντικό στο φαρμακείο. Οδηγός για να δημιουργήσετε το δικό σας επιτυχημένο μοντέλο στην πιο δημοφιλή ομάδα προϊόντων του φαρμακείου σας. Κι ακόμα: το ξεχασμένο stock: μπορεί να γίνει το κρυφό σας όπλο; Καινοτόμες ιδέες και προϊόντα: πώς θα αναπτυχθούν στο έδαφος της κρίσης. Λίστα Φαρμάκων Ασθενή: απλό παράδειγμα φαρμακευτικής φροντίδας. 11 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΑΠΟΨΕΙΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΑΣ ΜΕ ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ το υ Δείτε το Μ αν ώ λη Μ ιτά κη € Έγραφα στο προηγούμενό μου άρθρο για τις αξιέπαινες ενέργειες μερικών φαρμακοποιών που προσπάθησαν να βγουν από την κρίση. Οι ενέργειες αυτές περιληπτικά συνίστανται στο τρίπτυχο: απόφαση για επένδυση−εύρεση νέας υπηρεσίας−εύρεση προϊόντων υποστήριξης της νέας υπηρεσίας. Ο αδύναμος κρίκος του τρίπτυχου στη σημερινή εποχή είναι η επένδυση, γιατί η επένδυση προϋποθέτει χρηματοδότηση και η ανεύρεση χρηματοδότησης ισοδυναμεί με το μαρτύριο του Προκρούστη για τα μικρά φαρμακεία. Πολλοί προτείνουν τη συνένωση φαρμακείων για να λυθεί το πρόβλημα. Την προσπερνώ, αφήνοντάς την στους πιο ειδικούς και στο βάθος του χρόνου, ώστε να απαντηθεί το πώς θα συνενωθεί ο ισχυρός με τον αδύναμο, αυτός που κέρδισε με αυτόν που χρωστάει. Άμεσα όμως τι γίνεται; Αν ανήκετε σε αυτούς που έχουν το μικρό αδύναμο φαρμακείο με πολύ φιλότιμο αλλά λίγο εμπόρευμα, ίσως θα πρέπει να κάνετε μια διαφορετική βόλτα στα ράφια του φαρμακείου σας. Με άλλη ματιά όμως, πιο διερευνητική, πιο διαδραστική, πιο εξατομικευμένη για τους πελάτες σας με ονοματεπώνυμο. Μόνο έτσι θα ανακαλύψετε ξανά τους ξεχασμένους, εγκαταλειμμένους «κωδικούς» σας: Προϊόντα που έφτασαν στα ράφια σας αλλά ποτέ δεν «έφυγαν». Και τούτο διότι μπορεί να μην υπήρχε ο απαιτούμενος χρόνος για να κατανοήσετε τα θετικά τους σημεία, για να τα προτείνετε όπως πρέπει στους ασθενείςπελάτες σας. Μπορεί πάλι να μη διαφημίστηκαν κατάλληλα, ώστε να τα ζητήσει ο πελάτης αυθόρμητα. Αν τα προϊόντα αυτά σας φαίνονται ξεπερασμένα αισθητικά, κάπως παλιομοδίτικα ως προς τα συστατικά, θυμηθείτε: Στην εποχή της κρίσης ο πελάτης ζητάει περισσότερα πληρώνοντας λιγότερα. Έρχεται στο φαρμακείο για να του καλυφθεί η ανάγκη και όχι απαραίτητα με τη «νόσο της επώνυμης μάρκας». Γι’ αυτό, εάν ανακαλύψετε τα ξεχασμένα αυτά προϊόντα, μελετήστε τα τόσο καλά, ώστε να ξέρετε τι και πώς, σε ποιον, πότε και γιατί θα τα προτείνετε. Μια μάτια στο πώς το απέναντι σουπερ μάρκετ ξαναλάνσαρε επιτυχημένα το ταπεινό σαπουνάκι, εκεί που υπήρχαν γιγαντιαία υγρά καθαριστικά, θα σας πείσει για του λόγου το αληθές. Ίσως στην εποχή της κρίσης, στο μικρό φαρμακείο να μη χρειάζονται τόσα λεφτά για να το κάνετε Ιθάκη στα μάτια του πελάτη σας. Ταξίδι χρειάζεται. ταξίδι γνώσης στα προϊόντα που έχετε και στις νέες υπηρεσίες που θα δώσετε. Λιγότεροι κωδικοί, άλλα βαθύτερη γνώση για καθέναν από αυτούς και αξιόπιστες συμβουλές για αυτούς. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά της «φτωχικής» Ιθάκης. «Φτωχική» ίσως ναι, μικρή όμως όχι. Θα το διαπιστώσετε σύντομα. Ο Μανώλης Μιτάκης είναι φαρμακοποιός, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας, emitak@otenet.gr 12 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΑΠΟΨΕΙΣ Δη μή τρ η Πα ν τα ζή € επιλΕξει την αγνοια το υ έχουν Καινοτομία είναι η ικανότητα ενός ατόμου, μιας κοινωνικής ομάδας ή ενός κράτους να δημιουργεί, να προτείνει και να εισάγει νέες, πρωτοποριακές μεθόδους, διαδικασίες ή προϊόντα που αποτελούν τομή σε σχέση με το παρελθόν και έχουν στόχο να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και τον τρόπο, με το οποίο καλύπτονται οι ανάγκες των πολιτών. Ιδιαίτερα στο χώρο της υγείας, η αξία μιας οποιασδήποτε καινοτομίας, είτε αυτή αφορά προϊόν είτε διαδικασία, δεν μπορεί παρά να συνδέεται άμεσα με το κατά πόσο αυτή προωθεί και προάγει την υγεία ή την αποκατάσταση της υγείας εκείνων των πολιτών που η υγεία τους έχει τρωθεί. Το ερώτημα είναι: Κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορούν οι άνθρωποι, οι επιστήμονες, οι κοινωνικοί φορείς και τα έθνη να αναπτύξουν, και ακόμα περισσότερο να υλοποιήσουν, καινοτόμες ιδέες και προϊόντα; Αποτελεί άραγε ή σημερινή οικονομική, πολιτική και πολιτιστική κρίση πρόσφορο έδαφος πάνω στο οποίο μπορεί να αναπτυχθεί η κοινωνικά ωφέλιμη καινοτομία; Αντί για απάντηση προτιμώ να σας παραθέσω μέρος της επιστολής που δημοσιεύτηκε στις 9 Οκτωβρίου 2014 στην επιθεώρηση «Nature» και είχε τίτλο: «Έχουν επιλέξει την άγνοια». Την επιστολή απηύθυνε ομάδα επιστημόνων στους επίσημους φορείς χάραξης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τι ισχυρίζονται αυτοί οι επιστήμονες; «Έχουν επιλέξει να αγνοήσουν την κρίσιμη συνέργεια μεταξύ έρευνας και εκπαίδευσης. Αντ' αυτού, έχουν συρρικνώσει τη χρηματοδότηση της έρευνας στα δημόσια πανεπιστήμια, υπονομεύοντας συνολικά την ποιότητά τους και απειλώντας το ρόλο τους ως υπερασπιστών των ίσων ευκαιριών. Και πάνω από όλα, έχουν επιλέξει να αγνοήσουν ότι η έρευνα δεν πρέπει μόνο να υπηρετεί την οικονομία, αλλά πρέπει να προωθεί τη γνώση και την κοινωνική πρόνοια, συμπεριλαμβάνοντας και εκείνους που δεν διαθέτουν τους πόρους για να πληρώσουν το λογαριασμό. Έχουν επιλέξει την άγνοια, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να τους υπενθυμίσουμε όσα "αγνοούν", γιατί η δική τους άγνοια μπορεί να μας στοιχίσει το μέλλον. Ως ερευνητές και ως πολίτες διαμορφώνουμε ένα διεθνές δίκτυο που χρησιμοποιείται για να ανταλλάσσουμε πληροφορίες και προτάσεις. Συμμετέχουμε σε μια σειρά πρωτοβουλιών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο που στόχο έχουν να αντισταθούν σθεναρά στη συστηματική καταστροφή των εθνικών υποδομών Έρευνας και Ανάπτυξης και να συμβάλουν στην οικοδόμηση μιας "από κάτω προς τα πάνω κοινωνικής Ευρώπης".» Προσωπικά αυτού του είδους οι «καινοτόμες» δράσεις με κάνουν πιο αισιόδοξο. Όποιος ενδιαφέρεται να διαβάσει όλη την επιστολή μπορεί να ανατρέξει στον ιστότοπο: http://openletter.euroscience.org/open-letter-greek/ / Ο Δημήτρης Πανταζής είναι φαρμακοποιός, MBA, dpantazis@doto.gr 14 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΑΠΟΨΕΙΣ Προτεραιότητα στη φαρμακευτική φροντίδα ντ ζά κ ρα Πε Κώ στ α το υ ΛΙΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΣΘΕΝΗ: η € Ας εφαρμόσουμε καθημερινά στο φαρμακείο μας κάποιες διαδικασίες που πηγάζουν από τη φιλοσοφία της φαρμακευτικής φροντίδας. Ένα απλό και εφικτό παράδειγμα είναι η λεγόμενη φαρμακευτική λίστα ή Λίστα Φαρμάκων Ασθενή (ΛΦΑ – patient medication list/record). Ας δούμε πιο συγκεκριμένα κάποιες παραμέτρους που την αφορούν: Η ΛΦΑ πρέπει να είναι ένα μικρό έγγραφο που να αναφέρει επιγραμματικά μεν, διεξοδικά δε, όλα τα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής. Είναι κάτι σαν «φωτογραφία» της φαρμακοθεραπείας του στο παρόν χρονικό σημείο. Σε αυτά πρέπει να περιλαμβάνονται και άλλα σκευάσματα, όπως φυτοθεραπευτικά, βιταμίνες, συμπληρώματα, πραγματοποιημένοι εμβολιασμοί και ενδεχομένως εναλλακτικές θεραπείες (ομοιοπαθητικά κλπ.). Στη λίστα θα πρέπει να περιλαμβάνονται η επιστημονική και η εμπορική ονομασία του σκευάσματος, το δοσολογικό σχήμα (δόση, μορφή, ποσότητα, συχνότητα, ώρα λήψης), η οδός χορήγησης, η διάρκεια θεραπείας, η πάθηση που αφορά, η ημερομηνία έναρξης θεραπείας και ο θεράπων γιατρός. α στοιχεία του ασθενή (όνομα, ηλικία, ΑΜΚΑ, διεύθυνση, Τ τηλέφωνο) είναι απαραίτητα για ταυτοποίηση. Τα στοιχεία του φαρμακείου (όνομα, διεύθυνση, τηλέφωνο επικοινωνίας, λογότυπο) πρέπει επίσης να βρίσκονται σε εμφανή θέση για απαραίτητες διευκρινίσεις και επικοινωνία. Η ημερομηνία έκδοσης-επικαιροποίησης της ΛΦΑ πρέπει να είναι σε περίοπτη (τουλάχιστον) θέση, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε σύγχυση με προγενέστερες. Θα πρέπει να εκτυπώνεται (για να παραδοθεί στον ασθενή) είτε από ανεξάρτητο πρόγραμμα είτε σε συνεργασία με το πρόγραμμα διαχείρισης του φαρμακείου, κατά προτίμηση αυτοματοποιημένα με συντόμευση από το περιβάλλον εργασίας του φαρμακοποιού, έτσι ώστε να κερδίζεται πολύτιμος χρόνος. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι ιατρικές συντμήσεις (π.χ. S. 1X2 po) για να μπορεί να το αναγνωρίζει και ο ασθενής. Θα είναι χρήσιμο να πλαστικοποιείται για προστασία κατά την αποθήκευση (π.χ. πορτοφόλι, φάκελος υγείας) ή να επικολλάται στο βιβλιάριο ασθενείας. Κατά την έκδοσή του θα πρέπει να απορρίπτεται τυχόν προηγούμενη ΛΦΑ. Η ΛΦΑ έχει διττό στόχο: Αφενός ενημερώνει υπεύθυνα το συνταγογράφο γιατρό για την υπάρχουσα αγωγή, ώστε να αποφύγει πιθανά προβλήματα, αφετέρου βοηθάει τον ασθενή (ή τον φροντιστή του) να ανατρέχει, όποτε χρειαστεί, για υπενθύμιση της αγωγής. Το φαρμακείο πετυχαίνει, εκτός από την αναγνώριση, και τον καθεαυτό στόχο του: την προάσπιση της δημόσιας υγείας... Ο Κώστας Περαντζάκης είναι φαρμακοποιός MSc Κλινικής Φαρμακευτικής, μέλος του Φ.Σ. Αττικής, cost.pera@gmail.com 16 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ τη ςΒ άσ ω ςΚ αλ υβ ι ώ τη € Δημιουργήστε το δικό σας επιτυχημένο μοντέλο στις πωλήσεις καλλυντικών Όταν πριν από 30 περίπου χρόνια, η χρήση των καλλυντικών προϊόντων είχε αρχίσει να παίρνει μάλλον εκρηκτικές διαστάσεις, οι διανοούμενοι της εποχής, στηλιτεύοντας αυτήν τη νέα τάση, προσπάθησαν να απομειώσουν τη γυναικεία φιλαρέσκεια, υποστηρίζοντας πως η ομορφιά είναι τελικά εσωτερική υπόθεση. Τα όσα γράφτηκαν είναι μνημειώδη. «Η ομορφιά έρχεται από μέσα: μέσα από μπουκαλάκια, βαζάκια, φιαλίδια και σωληνάρια», είχε δηλώσει ειρωνευόμενος ο Καναδός συγγραφέας Laurence J Peter, ενώ στον αντίλογο η Αμερικανίδα συνάδελφός του Jean Kerr σημείωνε: «Έχω κουραστεί από όλες αυτές τις ανοησίες ότι η ομορφιά είναι επιδερμική. Δηλαδή τι θα θέλατε; Ένα αξιολάτρευτο πάγκρεας»; 20 Σήμερα, τα καλλυντικά προϊόντα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής εκατομμυρίων γυναικών αλλά και ανδρών. Από μια απλή κρέμα χεριών μέχρι ένα στοχευμένο αντιρυτιδικό serum, στα συρτάρια όλων κρύβεται ένα οπλοστάσιο φροντίδας προσώπου και σώματος. Είναι σαφές όμως ότι σε καιρούς βαθιάς κρίσης, οι μηνιαίες δαπάνες για την αγορά καλλυντικών μειώνονται. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για καλλυντικά φαρμακείου. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η αξία της εγχώριας αγοράς καλλυντικών (σε τιμές καταναλωτή) σημείωσε νέα υποχώρηση κατά 3,5%, στα 816 εκατομμύρια ευρώ το 2013, η οποία πάντως ήταν αρκετά μικρότερη σε σχέση με το 2011, όταν είχε σημειωθεί υποχώρηση κατά 9%, σύμφωνα με την κλαδική μελέτη της Infobank Hellastat 1 . Σε σχέση τώρα με το επίπεδο του 2010, η αγορά λιανικής έχει υποστεί απώλεια περίπου 230 εκατομμύρια ευρώ, μέγεθος που μεταφράζεται σε μείωση 22%, με το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης των λιανικών πωλήσεων να προέρχεται από τα προϊόντα μαλλιών και ειδών περιποίησης προσώπου και σώματος. Η ίδια μελέτη αναφέρει ότι η κρίση στρέφει τους καταναλωτές στα φθηνότερα προϊόντα. Η υποχώρηση των προηγούμενων ετών επιβεβαιώνεται και από τη φθίνουσα πορεία του δείκτη κύκλου εργασιών της ΕΛΣΤΑΤ για τα καταστήματα φαρμακευτικών και καλλυντικών. Το 2013 ο εν λόγω δείκτης σημείωσε περαιτέρω επιτάχυνση του ρυθμού πτώσης του σε 15,4%, μειούμενος για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά. Υπάρχουν όμως και ευχάριστα νέα. Τα στοιχεία του πρώτου 7μήνου του 2014 δείχνουν ότι η αγορά του καλλυντικού ανεβαίνει και πάλι, σημειώνοντας μια άνοδο της τάξεως του 1,4%. Πώς μπορείτε να δημιουργήσετε το προσωπικό σας επιτυχημένο μοντέλο στην πώληση των καλλυντικών στο φαρμακείο σας; Αναδιοργάνωση του μάνατζμεντ, σωστή καταγραφή των προϊόντων που έχετε στοκάρει, παροχές και εκπτώσεις που πρέπει να διεκδικήσετε από τις εταιρείες, σωστή τοποθέτηση στα ράφια και μια έξυπνη επικοινωνία με τον πελάτη είναι μόνο μερικά από τα πολλά ζητήματα που θέτει το αφιέρωμα που ετοίμασε ο «Φαρμακευτικός Κόσμος» για τα καλλυντικά προϊόντα φαρμακείου. 1 Καθημερινή, « Στα 816 εκατ.€ υποχώρησε η αγορά καλλυντικών το 2013», 06-01-2015 21 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ € ΔΕΡΜΟκαλλυντικά: Η αναγκαία κοσμητική « στο φαρμακείο το υ Στ έλ ιο υ Κα κα γι ά νν η εργαλειοθήκη» Τα δερμοκαλλυντικά, έχοντας συστατικά ασφαλή και αποτελεσματικά, συστήνονται από τους επαγγελματίες υγείας για συγκεκριμένες ανάγκες περιποίησης της επιδερμίδας. 22 Καλλυντικό ονομάζεται κάθε ουσία ή παρασκεύασμα που προορίζεται να έλθει σε επαφή με διάφορα εξωτερικά μέρη του ανθρώπινου σώματος, δηλαδή επιδερμίδα, κόμη, όνυχες, χείλη και εξωτερικά γεννητικά όργανα και επιπλέον με τους οδόντες και τους βλεννογόνους της στοματικής κοιλότητας, με αποκλειστικό σκοπό τον καθαρισμό, τον αρωματισμό τους, τη μεταβολή της εμφάνισής τους, τη διόρθωση της σωματικής οσμής τους, την προστασία τους και τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση. Τα δερμοκαλλυντικά εμπίπτουν στη σφαίρα της δερματολογίας που ενδιαφέρεται για την αισθητική εμφάνιση του δέρματος. Περιλαμβάνει προϊόντα που αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που σχετίζονται με την εμφάνιση του δέρματος, όπως η ακμή, οι ρυτίδες, η ερυθρότητα κλπ. Δεν είναι μόνο καλλυντικά, αλλά κυρίως προϊόντα που έχουν σχεδιαστεί για να βελτιώσουν την υγεία του δέρματος, ενώ προσδίδουν μια όμορφη εμφάνιση. Όλα ξεκίνησαν το 1931, στη Γαλλία. Τη χρονιά αυτή, ο Δρ. Haller, γιατρός στο Κέντρο Thermal της Vichy, και ο αρωματοποιός Georges Guérin, παρήγαγαν το πρώτο δερμοκαλλυντικό. Ο Δρ. Haller, όντας μπροστά από την εποχή του σε θέματα διατροφής και ευεξίας, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κατανόηση των επιπτώσεων που έχουν τα ιαματικά λουτρά στα προβλήματα του δέρματος και αποφάσισε να εφαρμόσει την ιατρική έρευνα και αυστηρότητα στα καλλυντικά. Για την παρασκευή των πρώτων δερμοκαλλυντικών χρησιμοποιήθηκε το νερό από ιαματικές πηγές που έχουν κλινικά αποδεδειγμένα θεραπευτικές ιδιότητες, χάρη στα χημικά συστατικά που περιέχουν. Σήμερα, κάθε προϊόν πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση σε ποιο βαθμό αποκαθιστά, διορθώνει ή τροποποιεί τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού, προκειμένου να εκτιμηθεί αν ανήκει στην κατηγορία του φαρμάκου ή του καλλυντικού. Σε αυτήν την αξιολόγηση θα πρέπει να εξεταστούν επίσης τα εξής χαρακτηριστικά: η απορροφητικότητα, ο βαθμός διείσδυσης και η τακτικότητα της εφαρμογής κάθε προϊόντος. Είναι συχνά δύσκολο να ξέρει ο καταναλωτής τι περιέχεται, π.χ. σε μια κρέμα, για να είναι αποτελεσματική στην περιποίηση της επιδερμίδας. Τα δερμοκαλλυντικά: ε ίναι υποαλλεργικά παράγονται σε στείρες συνθήκες και είναι δοκιμασμένα σε ευαίσθητες επιδερμίδες ε φαρμόζονται τοπικά στο δέρμα, στο τριχωτό της κεφαλής και στα μαλλιά, συνδυάζοντας καλλυντική και δερματολογική δράση είναι ειδικά σχεδιασμένα για τα ευαίσθητα δέρματα είναι καλά ανεκτά (υποαλλεργικά, με ελάχιστη συγκέντρωση συντηρητικών και με περιορισμένο αριθμό συστατικών) είναι δοκιμασμένα ως προς την αποτελεσματικότητά τους με κλινικές μελέτες. Τα δερμοκαλλυντικά, έχοντας συστατικά ασφαλή και αποτελεσματικά, συστήνονται από τους επαγγελματίες υγείας (δερματολόγους, παιδιάτρους, αισθητικούς γιατρούς και φαρμακοποιούς) για συγκεκριμένες ανάγκες περιποίησης της επιδερμίδας. Ο φαρμακοποιός έχει τις δεξιότητες, αφού πρώτα εξετάσει, κάνοντας τις κατάλληλες ερωτήσεις, να εκμαιεύσει τις ανάγκες και να προτείνει τις κατάλληλες λύσεις. Σήμερα τα δερμοκαλλυντικά εμπλουτίζουν την «εργαλειοθήκη» του φαρμακοποιού, αναβαθμίζοντας το ρόλο του, στον επίκαιρο τομέα της φαρμακευτικής φροντίδας. Ο Στέλιος Κακαγιάννης είναι φαρμακοποιός, μέλος του Φ.Σ.Α., τέως πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας, info@kakagiannis-pharmacy.gr 23 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ πο λο αν ω Μ ς νία γε Ευ ΠΡΟΒΟΛΗ & ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ύλ ου € Η προβολή, όπως γνωρίζετε, επιτυγχάνεται μέσω της διαφήμισης. Η διαφήμιση αποτελεί ένα εργαλείο που προσφέρει τη δυνατότητα γρήγορης και πλήρους παρουσίασης του προϊόντος αλλά και του μηνύματος που θέλει η εταιρεία να περάσει στον καταναλωτή. Παράλληλα αποτελεί και μια «ζωντανή» προβολή του προϊόντος μέσω της εικόνας που στέλνει στον καταναλωτή. Πώς θα προωθήσετε καλύτερα τα καλλυντικά στο φαρμακείο: ξασφαλίστε μέσα στο χώρο του φαρμακείου ειδικά Ε σημεία προβολής του διαφημιστικού υλικού: αφίσες, σταντ, έντυπα. Παρέχετε ποικιλία καλλυντικών προϊόντων και μη διστάζετε να ενημερώνετε τους πελάτες σας για τις προωθητικές ενέργειες των εταιρειών. τη στο ΦαΡΜαΚεΙΟ ς Όταν σχεδιάζετε το marketing plan του φαρμακείου σας, θα πρέπει να γνωρίζετε τους καλύτερους τρόπους προβολής και τοποθέτησης των καλλυντικών προϊόντων ώστε να προσελκύσετε τους καταναλωτές-πελάτες σας. Μια γενική αρχή του visual merchandising για την τοποθέτηση των προϊόντων είναι η αύξηση των θερμών περιοχών στο χώρο (οι περιοχές μεγαλύτερης ροής και αυξημένης ελκυστικότητας) και η τοποθέτηση εκεί των προϊόντων που συνήθως αφορούν παρορμητικές αγορές, όπως είναι τα καλλυντικά. TIPS τοποθέτησης των προϊόντων στα ράφια: α προϊόντα τοποθετούνται στο ράφι πάντα κατά ομάδες Τ σχετικών προϊόντων και κατά μάρκα προϊόντος. Ιδανικά θα πρέπει να υπάρχει μία μόνο μάρκα σε κάθε ράφι και η ίδια ποσότητα συσκευασιών ανά μάρκα. Στο ράφι τοποθετούνται τουλάχιστον 2-3 σειρές του ίδιου προϊόντος (να καταλαμβάνουν δηλαδή 25 εκ. μήκος). Τα σχετικά προϊόντα είναι προτιμότερο να ταξινομούνται κάθετα, ώστε ο καταναλωτής να βλέπει περισσότερα από μία θέση. Το κέντρο του χώρου, η αρχή και το τέλος μιας πτέρυγας και οι περιοχές μπροστά από τον πάγκο εργασίας του φαρμακείου αποτελούν σημεία εστίασης του καταναλωτή. Γενικά, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα όμορφο περιβάλλον, το οποίο θα αντιπροσωπεύει τη φύση των προϊόντων προς πώληση αλλά ταυτόχρονα θα δημιουργεί μια ζεστή και φιλική ατμόσφαιρα για τους καταναλωτές. Τέλος, θα πρέπει να παρέχετε ασφαλή και ποιοτικά προϊόντα με συμφέρουσα σχέση ποιότητας - τιμής και να επιστρατεύετε τον επαγγελματισμό και την επιστημονική σας γνώση, προτείνοντας στους πελάτες-ασθενείς σας τα προϊόντα που θα καλύπτουν τις ανάγκες τους. Όλα αυτά θα συμβάλλουν ώστε το φαρμακείο σας να αποτελεί την πρώτη επιλογή ως κανάλι διανομής καλλυντικών προϊόντων αλλά και να διατηρήσει και να αναπτύξει το πελατολόγιό του. / Η Ευγενία Μανωλοπούλου είναι αρχιτέκτων μηχανικός, evgenia_80@yahoo.com 24 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ υλ ίδ ου € εν ας Πα ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ: Έλ Eρωτήσεις-κλειδιά για την τη ς αγορά καλλυντικών Έχετε σκεφθεί ποτέ τι είναι αυτό που σπρώχνει τον πελάτη να αγοράσει ένα καλλυντικό προϊόν; Είναι τα οφέλη, τα πλεονεκτήματα και οι λύσεις που παρέχει το προϊόν, έτσι ώστε να αισθανθεί καλύτερα. «Ο πελάτης αγοράζει βάση συναισθήματος και στη συνέχεια αιτιολογεί την αγορά του βάση λογικής». Ακολουθώντας μια «γραμμή» προσέγγισης, με σκοπό την άμεση επικοινωνία και ικανοποίηση των αναγκών του καταναλωτή, μπορούμε σταδιακά να «χτίσουμε» ένα πελατολόγιο. Στάδια προσέγγισης ποδεχθείτε τον πελάτη και αφουγκραστείτε τη διάθεσή Υ του, δίνοντάς του χώρο και χρόνο για μια σύντομη ματιά. Με τη χρήση ερωτήσεων, αναζητήστε τις ανάγκες του διαμορφώνοντας ένα σύντομο ιστορικό. Ενδεικτικές ερωτήσεις: Π ώς φροντίζετε το πρόσωπό σας; Ποιας εταιρείας καλλυντικά χρησιμοποιείτε/προτιμάτε συνήθως; Ακολουθείτε κάποια φαρμακευτική/δερματολογική αγωγή; Υπάρχει κάποια εντοπισμένη αλλεργία; Διανύετε περίοδο εγκυμοσύνης, θηλασμού ή εμμηνόπαυσης; Ποιες υφές και αρώματα προτιμάτε; Ποια είναι η ανάγκη σας τη δεδομένη στιγμή/τι είναι αυτό που θέλετε να βελτιώσετε; Εστιάστε στο προϊόν το οποίο ανταποκρίνεται στις ανάγκες του (π.χ. ηλικία, τύπος δέρματος) και παράλληλα τον ευχαριστεί (π.χ. άρωμα, υφή). Προτείνετε δύο εναλλακτικές επιλογές, ξεκινώντας πάντα από το προϊόν που κατά τη γνώμη σας είναι ιδανικό. Δώστε τη δυνατότητα στον πελάτη να δοκιμάσει το προϊόν και, εφόσον σας το επιτρέψει, εφαρμόστε το επάνω του. Ζητήστε από τον πελάτη να εκφράσει την άποψή του. Προβάλλετε τη δράση και τα οφέλη και των δύο προϊόντων (με έμφαση σε αυτό που έχει επιλέξει) χωρίς να εμμένετε στα συστατικά τους. Εάν υπάρχει διαφορά τιμής, ξεκινήστε την πώληση από το πιο ακριβό καταλήγοντας στο πιο οικονομικό, χωρίς όμως να μειώσετε την αποτελεσματικότητα κάποιου εκ των δύο. Έτσι δίνετε τη δυνατότητα επιλογής στον καταναλωτή και ελαχιστοποιείτε τις πιθανότητες να χαθεί η πώληση. Εφόσον εξασφαλίσετε την πρώτη πώληση, στοχεύστε στη συνδυαστική πώληση: αν το πρώτο προϊόν αφορά το πρόσωπο, τότε τα επόμενα μπορεί να καλύπτουν τη φροντίδα του σώματος ή των μαλλιών. Επιπλέον, προϊόντα μακιγιάζ, ένα άρωμα ή κάποιο προϊόν μανικιούρ/πεντικιούρ, ολοκληρώνει τη φροντίδα περιποίησης και αφήνει ικανοποιημένο τον πελάτη. Η Έλενα Παυλίδου εργάζεται ως σύμβουλος αισθητικής σε φαρμακεία εκπροσωπώντας πολυεθνική εταιρεία καλλυντικών, paulidou.elena@gmail.com 26 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ € ΤΟ marketing ΤΟΥ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΟΥ το υ Πά νο υ Ζα ρο γο υλ ίδ η ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Το marketing έχει ως βασική αρχή για την επίτευξη των στόχων μας τον καθορισμό των αναγκών και των επιθυμιών των πελατών μας και την προσφορά επιθυμητών ικανοποιήσεων, με τρόπο αποτελεσματικότερο και αποδοτικότερο από αυτόν που ακολουθούν οι ανταγωνιστές μας. 28 Για ένα επιτυχημένο marketing οφείλουμε να γνωρίζουμε τους πελάτες μας θεωρητικά, γνωρίζοντας βασικές αρχές καταναλωτικής συμπεριφοράς όπως θα δούμε παρακάτω, αλλά πιο σημαντικό δίνοντας χώρο και κίνητρα στον πελάτη να μας αποκαλύψει ποιος είναι και τι είναι αυτό που επιθυμεί… Η πράξη της κατανάλωσης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας (David A. Statt, 1997). Η μίμηση, η διαφοροποίηση, η διάκριση, όπως επίσης η εξυπηρέτηση των πάγιων αναγκών των ανθρώπων, εξεφρασμένη μέσω μιας ιεραρχημένης δόμησης, αποτελούν τα βασικά κίνητρα που χαρακτηρίζουν τις καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων στην κοινωνία μας. Η επωνυμία του προϊόντος, η τιμή, η ποιότητα και τα προσωπικά χαρακτηριστικά του καταναλωτή χαρακτηρίζουν διαφορετικές καταναλωτικές συνήθειες. Έτσι κάποιοι προτιμούν ακόμα και σήμερα ακριβές μάρκες ή προϊόντα χαρακτηρισμένα υψηλής ποιότητας, ενώ άλλοι στρέφονται σε φθηνότερα ή λιγότερο επώνυμα προϊόντα (Sproles; Kendall;, 1986). H μελέτη κατέληξε σε 8 διαφορετικά καταναλωτικά πρότυπα: Έ μφαση στην ποιότητα (High quality conscious) Έ μφαση στη μάρκα (Brand conscious) Έ μφαση στη μόδα (Fashion Conscious) Αγορές για αναψυχή (recreational/hedonic consciousness) Έ μφαση στην τιμή (price conscious) Παρορμητικός / απρόσεκτος καταναλωτής (impulsive/ ca-reless) Μ περδεμένος καταναλωτής (confused by overchoise) Πιστός στη μάρκα/αδρανής καταναλωτής (habit/brand loyalty). Στον τομέα των καλλυντικών φαρμακείου, η 10ετία του 2000 χαρακτηρίστηκε από την είσοδο των φυσικών ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ € καλλυντικών στην αγορά και τη σταδιακή μεταστροφή της καταναλωτικής συνήθειας προς αυτά. Ενδεικτικά από το 1,1% που κατείχαν τα φυσικά καλλυντικά στο μερίδιο αγοράς το 1999 φτάσαμε στο 15% το 2007. Η ζήτηση των καλλυντικών προϊόντων είναι συσχετισμένη με το βιοτικό επίπεδο του καταναλωτή. Έτσι οικονομικοί δείκτες, όπως εισόδημα του καταναλωτή και τιμές προϊόντων, επηρεάζουν σημαντικά τις καταναλωτικές του συνήθειες. Είναι ενδεικτικό ότι μετά από μία δεκαετία που ο κλάδος των καλλυντικών εμφάνιζε ρυθμό ανάπτυξης 4,9%, στην αμέσως επόμενη 3ετία (2010-2012) σημειώθηκε μείωση 25% (ICAP), ποσοστό που είναι αντίστοιχο με το δείκτη ανεργίας στην Ελλάδα. Σε δεύτερο βαθμό κοινωνικοί παράγοντες, όπως τρόπος ζωής-τάσεις και brand loyalty, καθώς και δημογραφικοί παράγοντες (όπως φύλο, ηλικία, εποχικότητα) παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα καταναλωτών ΙΕΛΚΑ, οι παράγοντες που επηρεάζουν την καταναλωτική συμπεριφορά είναι πολιτιστικοί, κοινωνικοί, προσωπικοί και ψυχολογικοί (Coleman, 1983), με σημαντικότερο πλέον παράγοντα από όλους στην Ελλάδα της κρίσης, τον οικονομικό. Τ ο 80% έχει μειώσει συνολικά τις αγορές του λόγω της κρίσης. Τ ο 71% αγοράζει μόνο τα απαραίτητα. Τ ο 70% αγοράζει γενικά φθηνότερα προϊόντα. Τ ο 67% αγοράζει οικονομικές συσκευασίες. Τ ο 82% επιλέγει περισσότερες προσφορές. Οι παρατηρούμενες μειώσεις στο ρυθμό ανάπτυξης ωθούν τις εταιρείες στην ανάπτυξη νέων προϊόντων με απώτερο στόχο «το moto της κρίσης»: την εξυπηρέτηση των προσωποποιημένων και ιδιόμορφων αναγκών των καταναλωτών. Αυτό δημιουργεί επιπρόσθετα κόστη τοποθέτησης και αποθήκευσης από πλευράς των φαρμακείων, τα οποία για να ανταπεξέλθουν στη μειωμένη ζήτηση οφείλουν υπό αυστηρή διαχείριση να αναζητήσουν μέσα από την υψηλή εξειδίκευση επιπρόσθετες πωλήσεις. Η παρατηρούμενη αύξηση των τετραγωνικών των νέων φαρμακείων λοιπόν γίνεται για να αυξηθούν οι λεγόμενες «ζεστές ζώνες» αλληλεπίδρασης με τον καταναλωτή, ο οποίος επιθυμεί να διαθέσει όσο το δυνατόν λιγότερα χρήματα απολαμβάνοντας τα μέγιστα προνόμια, όπως ευχάριστο χώρο, καλή τιμή, ευγενική και χαρούμενη εξυπηρέτηση. Ο Πάνος Ζαρογουλίδης είναι φαρμακοποιός, ΜΒΑ, αντιπρόεδρος Φ.Σ. Πέλλας και αντιπρόσωπος Φ.Σ. Πέλλας στον Π.Φ.Σ., pzaro2010@gmail.com Βιβλιογραφία: Coleman, R. P., 1983. Τhe Continuing Significance of Social Class to Marketing. Journal of Consumer Research, Inc, 12, Τόμος Vol 10, pp. 265-280. David A. Statt, 1997. Understanding the Consumer: A Psychological Approach. s.l.:Palgrave Macmillan. Sproles; Kendall;, 1986. A methodology for profiling consumers decision making styles. Journal of Consumer Affairs, Τόμος Vol. 20, pp. 267-279. 30 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ Κο υτ έ πα € στο φαρμακείο το υ Γιώ ργ ου κριτήρια ΤΑ για την επιλογή και διαχείριση των καλλυντικών Το νέο ποσοστό κέρδους στο φάρμακο δεν αφήνει πλέον πολλές δυνατότητες χρηματοδότησης αγορών που δεν θα αποδώσουν αμέσως. Πριν από τις περιοριστικές πολιτικές στο χώρο του φαρμάκου, ένα φαρμακείο που ήθελε να αναπτύξει και άλλες κατηγορίες προϊόντων, μπορούσε –με ένα σωστό προγραμματισμό– να κατευθύνει μέρος της κερδοφορίας από το φάρμακο στη χρηματοδότηση αγορών παραφαρμακευτικών προϊόντων, έως ότου αυτά αποδώσουν και συντηρήσουν τους πιστωτικούς κύκλους προμηθειών, πωλήσεων και εξοφλήσεών τους. Οι εποχές αυτές αποτελούν πλέον μακρινό παρελθόν. Στο φάρμακο υπάρχουν ποσοστά κέρδους που οριακά επιτρέπουν να καλυφθούν τα σταθερά έξοδα του φαρμακείου, τα κόστη αποθέματος και διακίνησης του ίδιου του φαρμάκου, για να επιτρέψουν και ένα στοιχειώδες θετικό ισοζύγιο που θα αφήσει ένα βιώσιμο κέρδος στο φαρμακοποιό. Ούτε λόγος λοιπόν να περισσέψει κομμάτι που θα στηρίξει επενδύσεις σε προϊόντα που δεν θα αποδώσουν αμέσως. Η διαχείριση συνεπώς των παραφαρμακευτικών στο φαρμακείο απαιτεί κινήσεις που θα αποδίδουν άμεσα. Οι στρατηγικές μάρκετινγκ που ίσχυαν έως και το 2009 και επικεντρώνονταν στο συνεχή εμπλουτισμό του μείγματος προϊόντων και τη συνεχή προμήθεια παραλλαγών παρόμοιων προϊόντων για την προσφορά ποικιλίας στον πελάτη είναι πρακτικά ανεφάρμοστες. Όσο εντείνεται ο ανταγωνισμός οι στρατηγικές θα πρέπει να επικεντρωθούν στα εξής: συνεργασίες με λιγότερους προμηθευτές οι προμηθευτές να παρέχουν σειρές προϊόντων που να καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερες ανάγκες με τα λιγότερα δυνατά προϊόντα στο ράφι ισορροπημένες πολιτικές επιστροφών για ό,τι δεν κινείται αποφυγή συχνών αλλαγών σε εκστρατείες μάρκετινγκ και σε συσκευασίες που απαιτούν από το φαρμακοποιό να προμηθευτεί πράγματα που ήδη έχει στο ράφι του. Ακόμα και τα μεγαλύτερα φαρμακεία θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα τι τοποθετούν στο ράφι τους και σε ποια ποσότητα. Ο ανταγωνισμός από τις ηλεκτρονικές πωλήσεις και η συμπίεση των περιθωρίων λόγω εκπτώσεων μπορεί να τους έχει οδηγήσει να διακινούν προϊόντα με ζημιά και να μην το έχουν αντιληφθεί. Έχουμε γίνει μάρτυρες του τιμολογιακού εξευτελισμού των προϊόντων φαρμακείου και ενός ανταγωνισμού χωρίς λογική και όριο. Οι ίδιες οι εταιρείες παραγωγής και εμπορίας παραφαρμακευτικών, εάν δεν ελέγξουν σύντομα τις πολιτικές εκπτώσεων όγκου αγορών, θα βρεθούν σε μια κατάσταση που η στρατηγική τιμολόγησης των προϊόντων τους, όπως και η αντίληψη σχέσης τιμήςποιότητας του καταναλωτή, θα έχει φύγει από τα χέρια τους. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να δημιουργηθεί η εικόνα prestige στα προϊόντα φαρμακείου. Είμαστε όμως πολύ κοντά στο να τα δούμε να πωλούνται σε «ηλεκτρονικά πανέρια» και η εικόνα αυτή να διαλυθεί χωρίς δυνατότητα αποκατάστασης. Ο Γιώργος Κουτέπας είναι φαρμακοποιός, πτυχιούχος Επιχειρησιακής Έρευνας & Μάρκετινγκ ΑΣΟΕΕ, αντιπρόσωπος του Φ.Σ. Αττικής στον Π.Φ.Σ., koutepasg@yahoo.gr 32 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ € ΠΟΥ ΘΑ ΣΤΟΧΕΥΟΥΝ ΤΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Η βιομηχανία των καλλυντικών προϊόντων είναι κατεξοχήν ανταγωνιστική. Δείκτης του φαινομένου είναι η πληθώρα των νέων προϊόντων που λανσάρονται στην αγορά κάθε χρόνο. Αντίθετα με τα φαρμακευτικά σκευάσματα, η ανάπτυξη των νέων καλλυντικών προϊόντων απαιτεί συντομότερο χρονικό διάστημα, ενώ οι απαιτήσεις του ρυθμιστικού πλαισίου τους είναι λιγότερο αυστηρές. Έτσι οι εξελίξεις της τεχνολογίας ενσωματώνονται πρώτα στα καλλυντικά, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται προϊόντα που ενσωματώνουν καινοτόμα τεχνολογία, πολύ πριν αυτή εμφανιστεί στα φάρμακα. Ως παράδειγμα αναφέρεται η λιποσωμιακή τεχνολογία, η οποία χρησιμοποιήθηκε σε καλλυντικό προϊόν για τη βελτίωση της μεταφοράς συστατικών στο δέρμα, πολύ πριν κυκλοφορήσει λιποσωμιακό φαρμακευτικό σκεύασμα για τη θεραπεία του καρκίνου. Η εφαρμογή των επιστημονικών εξελίξεων στην τεχνολογία των καλλυντικών δίνει πάντα ένα πολύ σοβαρό όπλο κατά του ανταγωνισμού, ειδικά όταν οδηγεί στην ανάπτυξη καλλυντικών, τα οποία εκτός από ασφαλή είναι και αποτελεσματικά. Οι τάσεις που φαίνεται να επικρατούν σήμερα στην ενσωμάτωση των επιστημονικών επιτευγμάτων στην τεχνολογία των καλλυντικών προϊόντων αναφέρονται συνοπτικά στη συνέχεια: Καινοτομία στα συστατικά / Η Σοφία Χατζηαντωνίου είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Εργαστήριο Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Πατρών, sohatzi@upatras.gr 34 Φυσική προέλευση: Χωρίς αμφιβολία τα συστατικά φυσικής προέλευσης προτιμώνται από τους καταναλωτές (όχι πάντα δικαιολογημένα είναι η αλήθεια) ως ασφαλέστερη λύση. Πρώτες ύλες που αποτελούνται από απομονωμένες ουσίες, εκχυλίσματα, βάμματα, από ολόκληρα φυτά ή διάφορα μέρη αυτών, υπάρχουν εμπορικά διαθέσιμες. Η πληθώρα των φυτικής προέλευσης συστατικών που έχει στη διάθεσή του όποιος αναπτύσσει καλλυντικά, καθιστά πολλές φορές δύσκολη την ορθή επιλογή τέτοιων συστατικών. υ νίο ω ντ ηα τζ Χα ας φί Σο ς τη Προϊόντα βιοτεχνολογίας: Σε όλα τα προηγούμενα έρχονται να προστεθούν οι νεότερες πρώτες ύλες που είναι προϊόντα βιοτεχνολογίας και, ενώ μπορούν να διατηρούν τον ισχυρισμό της φυσικής προέλευσης, εντούτοις είναι παράγωγα κυτταροκαλλιεργειών ή και ζύμωσης. Ήδη εκτός από τα «πράσινα καλλυντικά» που οι παρασκευαστές τους υπόσχονται ότι είναι «φυσικής», «βιολογικής», «οργανικής» προέλευσης, αρχίζουν να κυκλοφορούν τα «μπλε καλλυντικά», προϊόντα με συστατικά που προέρχονται από κυτταρο-καλλιέργειες διαφόρων ειδών φυκών. Εναλλακτικά συντηρητικά: Συνεπακόλουθη της έκδηλης ανησυχίας του καταναλωτικού κοινού για τα paraben ήταν η στροφή προς την ανακάλυψη νέων συντηρητικών με εξίσου καλή δράση αλλά με μεγαλύτερη ασφάλεια στη χρήση. Ήδη υπάρχει μεγάλος αριθμός συντηρητικών φυτικής προέλευσης, εναλλακτικών των paraben. Συστήματα μεταφοράς: Η προστασία των δραστικών ουσιών αλλά και η μεταφορά τους στις βαθύτερες στιβάδες της επιδερμίδας είναι ο στόχος που καλούνται να εκπληρώσουν τα επιτεύγματα της νανοτεχνολογίας. Μεγάλη ποικιλία νανοφορέων με εγκλωβισμένα κάθε λογής μόρια ή εκχυλίσματα υπάρχουν στη διάθεση των ανθρώπων που αναπτύσσουν νέα καλλυντικά. Φωτοσταθεροποίηση φίλτρων UV: Το μεγάλο πρόβλημα των επιστημόνων που ασχολούνται με τα αντηλιακά προϊόντα είναι η αστάθεια των διαθέσιμων φίλτρων υπεριώδους ακτινοβολίας. Πολλές εταιρείες προτείνουν μόρια που χρησιμοποιούνται στα αντηλιακά είτε ως σταθεροποιητές ή ως ενισχυτικά των φίλτρων υπεριώδους ακτινοβολίας. Βελτίωση στα τελικά προϊόντα Πολυλειτουργικά προϊόντα: Πιθανώς η σύγχρονη κατάσταση της οικονομίας οδηγεί τους καταναλωτές στην προτίμηση καλλυντικών που διαθέτουν πολλούς ισχυρισμούς. Προϊόντα 3 σε 1 ή 5 σε 1 είναι ήδη γνωστά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι κρέμες «αλφαβήτου»: μετά τις BB (blemish balm), CC (color correction) και τις DD (daily defense) creams, πριν λίγους μήνες έκανε την εμφάνισή της –όπως άλλωστε αναμένονταν– και η ΕΕ (Even Effect). Καλύτερες υφές: Η σύγκριση των σύγχρονων καλλυντικών με αυτά που κυκλοφορούσαν μόλις πριν από μια δεκαετία κλίνει σαφώς υπέρ των πρώτων. Συνεχώς προτείνονται συστατικά που δίνουν στο τελικό προϊόν καλύτερη υφή και σταθερότητα, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να υποκαταστήσουν υλικά που δεν είναι τόσο καλά αποδεκτά από τους καταναλωτές. Συμπερασματικά Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς το γεγονός ότι τα καινοτόμα προϊόντα είναι αποτέλεσμα της κοπιώδους προσπάθειας μεγάλου αριθμού επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων. Η καινοτομία είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία της παγκόσμιας αγοράς καλλυντικών προϊόντων και για την ανάπτυξη κάθε επιμέρους δραστηριότητας στον κλάδο. Στόχος είναι η ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών με καινοτόμα προϊόντα, χωρίς να παραμερίζεται στο ελάχιστο η ασφάλεια του χρήστη αλλά και η αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα του προϊόντος. 35 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ € Η μεταστέγαση του φαρμακείου σε ένα χώρο 350m2 προκαλεί έκπληξη. Ποια ανάγκη σας οδήγησε σε μια τέτοια γενναία απόφαση; "Το αλεξίπτωτο δεν το υφαίνεις τη στιγμή που πηδάς από το αεροπλάνο, πρέπει να το έχεις ήδη ετοιμάσει πολύ καιρό πριν, ώστε να σε κρατήσει όταν το χρειαστείς". Ποιος ήταν ο στόχος σας όταν αρχίσατε να υφαίνετε το δικό σας "αλεξίπτωτο"; Στο μυαλό μου υπήρχε ανέκαθεν το όραμα ενός φαρμακείου που να ανταποκρίνεται στις αλλαγές τόσο των δικών μας αναγκών ως επαγγελματίες υγείας όσο και των αναγκών των συνανθρώπων μας: σύγχρονο, εύκολα προσβάσιμο, με ποικιλία και πληρότητα προϊόντων, με εναλλακτικές θεραπείες και υπηρεσίες, συμβουλής, ομορφιάς και ευεξίας, πρώτων βοηθειών, με πρότυπο γαληνικό εργαστήριο, με αίθουσα σεμιναρίων κλπ. Από τη στιγμή που βρέθηκε ο ενδεδειγμένος χώρος, είχα στο πλάι μου τους πλέον κατάλληλους συνεργάτες, την εταιρεία acad, η οποία μελέτησε και υλοποίησε αυτό το τεράστιο project μέσα σε 2 μήνες. Το εντυπωσιακό φαρμακείο της κ. Εριφύλης Ρούσσου στο Βόλο Ένα εντυπωσιακό φαρμακείο στο Βόλο, δημιούργημα της κατασκευαστικής εταιρείας acad, έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα στη μορφή που γνωρίζουμε για τα φαρμακεία σήμερα. Η φαρμακοποιός Εριφύλη Ρούσσου μιλά για την τολμηρή της απόφαση να δημιουργήσει ένα φαρμακείο πρότυπο, 350m2, το οποίο η acad κατόρθωσε να μελετήσει και να υλοποιήσει μέσα σε μόλις 2 μήνες! 36 Πρέπει να κάνατε αγώνα δρόμου για να πάρει σάρκα και οστά ένα τόσο μεγάλο εγχείρημα μέσα σε 2 μήνες! Άξιζε τον κόπο; Το αποτέλεσμα μας δικαίωσε. Ο κ. Θάνος Πούλης της acad, μαζί με τους συνεργάτες του αντιλήφθηκαν αμέσως τι είχα στο μυαλό μου και έκαναν το όραμά μου πραγματικότητα. Σημαντική είναι η ανταπόκριση τόσο των πελατών μας που μας εμπιστεύονται χρόνια τώρα όσο και εκείνων που τώρα μας γνωρίζουν. Αυτό με γεμίζει με δύναμη για να συνεχίσω να προσπαθώ για το καλύτερο. Θέλω το φαρμακείο να αποτελεί το δικό τους χώρο υγείας και ευεξίας. Ο πραγματικός αγώνας δρόμου για μένα τώρα ξεκινά! Φαρμακείο Εριφύλης Ρούσσου, Βόλος Αυγής 37, 141 21 Ν. Ηράκλειο Αττικής ■ τηλ./fax: 210 2820882 e-mail: info@acad-mobilm.gr ■ web site: www.acad-mobilm.gr acadpharmacy ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ € Λιλή Περγαντά: Δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας και επενδύουμε στην ψηφιακή τεχνολογία Το 2014 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως χρονιά σταθμός για την ελληνική εταιρεία Power Health, καθώς γιόρτασε 30 χρόνια παρουσίας μέσα στα ελληνικά φαρμακεία, ενώ παράλληλα διακρίθηκε από την Active Business-Stat Bank με το βραβείο Επιχειρηματικής Αριστείας «Salus Index 2014». Το συγκεκριμένο βραβείο ανακήρυξε την Power Health ως τη Νο 1 εταιρεία στα συμπληρώματα διατροφής στην Ελλάδα. τη ς Βά σω ς Για την ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλο της εταιρείας Λιλή Περγαντά, τα συμπληρώματα διατροφής αποτελούσαν εξαρχής μια εναλλακτική φυσική πρόταση πρόληψης και θεραπείας, και μάλιστα πριν ακόμα καθιερωθούν στη συνείδηση φαρμακοποιών και καταναλωτών. Κα λυ βι ώ τη 38 Σήμερα νιώθει δικαιωμένη καθώς, όπως τονίζει μιλώντας στο «Φαρμακευτικό Κόσμο», η Power Health άνοιξε ένα δρόμο, τον οποίο όσοι ακολούθησαν τελικώς δικαιώθηκαν... Παραλαμβάνοντας το βραβείο Επιχειρηματικής Αριστείας «Salus Index 2014» Αισθάνεστε ότι με το βραβείο Επιχειρηματικής Αριστείας «Salus Index 2014» δικαιώθηκαν οι προσπάθειές σας για την ανάδειξη των συμπληρωμάτων διατροφής ως επιλογή υγείας; Μετά από 30 χρόνια σκληρής δουλειάς, τα συμπληρώματα διατροφής αναγνωρίζονται ως ένας διακριτός τομέας της υγείας. Αποτελεί λοιπόν δικαίωση για έναν κλάδο –που συνεισφέρει στην ελληνική οικονομία και προσφέρει δουλειά σε εκατοντάδες οικογένειες– να εκτιμάται η προσφορά του στο ελληνικό φαρμακείο, στην ελληνική οικογένεια και εν γένει στη φαρμακευτική αγορά. Ειδικά βέβαια η οικογένεια της Power Health, που ξεκίνησε ανοίγοντας το δρόμο σε ένα νέο τρόπο ζωής, συνέβαλε στη δημιουργία ενός νέου κλάδου και ενός νέου ραφιού στο ελληνικό φαρμακείο. Για εμάς είναι η μεγαλύτερη δικαίωση για μια πορεία που ξεκίνησε σε μια πολύ δύσκολη εποχή, με το φάρμακο να μεσουρανεί στο φαρμακείο αποτελώντας την κυρία πηγή εσόδων των φαρμακοποιών και με τους καταναλωτές να έχουν ελάχιστη γνώση –και κυρίως επιφυλακτικότητα– για τα φυσικά προϊόντα υγείας. Μιλώντας πρώτοι για βιταμίνες, συμπληρώματα διατροφής, ομοιοπαθητικά και φυτοθεραπευτικά σκευάσματα, Η ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος Λίλη Περγαντά μαζί με τους εργαζόμενους της Power Health μας δόθηκε η δυνατότητα να το κάνουμε σωστά, έντιμα, με πίστη στο όραμά μας και με σεβασμό στον Έλληνα φαρμακοποιό και την ελληνική οικογένεια. Ο χώρος αυτός μεγαλώνει και συνεχώς επεκτείνεται, ακόμα και με αμιγώς φαρμακευτικές εταιρείες που εντάσσουν τα εναλλακτικά προϊόντα στην γκάμα των προϊόντων τους. Τα τελευταία χρόνια, παρά τις συνέπειες της κρίσης, παρατηρείται μεγάλη ανάπτυξη στα συμπληρώματα διατροφής. Πού το αποδίδετε; Στη συνειδητοποίηση ότι η φύση αποτελεί «φάρμακο» θεραπείας αλλά και πρόληψης ήπιων προβλημάτων υγείας, που παράλληλα καλύπτει και καθημερινές ανάγκες τόνωσης, ευεξίας και ομορφιάς, χωρίς παρενέργειες ή εθισμούς. Παράλληλα, η καθημερινότητα έχει γίνει πολύ δύσκολη και απαιτητική, δημιουργώντας συνεχώς νέες ανάγκες, οι οποίες καλύπτονται ιδανικά μέσω των εναλλακτικών προϊόντων. Οι αντοχές μειώνονται, ενώ η πρόληψη αποτελεί προτεραιότητα που εύλογα υπερέχει της θεραπείας. Τα συμπληρώματα διατροφής παρέχουν όλο και πιο εξειδικευμένες λύσεις, ενώ συνοδεύονται από κλινικές έρευνες και μελέτες που 39 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ € διασφαλίζουν στο έπακρο την ασφάλεια στη χρήση τους και την αποτελεσματικότητά τους. Η κρίση επιπλέον έστρεψε τους καταναλωτές περισσότερο στην αναζήτηση λύσεων που στοιχειοθετούνται από τη γνώση και την εμπειρία του Έλληνα φαρμακοποιού. Μετράτε 30 χρόνια παρουσίας μέσα στο φαρμακείο της γειτονιάς. Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση σας με τους φαρμακοποιούς; Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι το φαρμακείο αποτέλεσε από την πρώτη στιγμή το φυσικό χώρο για τα προϊόντα μας. Τα φυσικά προϊόντα υγείας χρήζουν ενός γνωστικού περιβάλλοντος που μόνο ο φαρμακοποιός μπορεί να παρέχει. Είναι ο επιστήμονας που γνωρίζει τη σύνθεση, τις ιδιότητες, τις επιδράσεις και τη χρήση, όχι μόνο των φαρμάκων, αλλά και των φυσικών συστατικών. Έχει πλέον ξεφύγει από τον παλιό παραδοσιακό του ρόλο και έχει αυξήσει και εξελίξει τις υπηρεσίες υποστήριξης των ασθενών. Το φαρμακείο αποτελεί την πρωτοβάθμια –θα έλεγα– μορφή φροντίδας, καθώς είναι ένα εναλλακτικό σημείο περίθαλψης και το πρώτο, στο οποίο θα ανατρέξει ο καταναλωτής ζητώντας συμβουλές που θα βελτιώσουν την υγεία του και θα αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής του. Η αξιοπιστία, η εμπειρία αλλά και η κοινωνική συνεισφορά του φαρμακοποιού, ειδικά στις μέρες μας, αποτελούν σημεία αναφοράς σε μία σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και προσφοράς στην ελληνική οικογένεια. Με ποιον τρόπο ενισχύετε το έργο του φαρμακοποιού, δεδομένου ότι καλύπτετε ένα μεγάλο αριθμό φαρμακείων που ξεπερνά τα 5.000 σε όλη την Ελλάδα; Καταρχάς επενδύουμε στην προσωπική επαφή, αφού το τμήμα πωλητών μας πηγαίνει και στο πιο απομακρυσμένο φαρμακείο παρέχοντας «δια ζώσης» ενημέρωση και ταυτόχρονα εκπαίδευση για τα προϊόντα μας. Διευρύνουμε την γκάμα των προϊόντων μας, παρέχοντας όλο και πιο εξειδικευμένες λύσεις υγείας, τόνωσης, ομορφιάς. Διοργανώνουμε σεμινάρια, τόσο στο χώρο μας όσο και στο χώρο των φαρμακείων. Δημιουργούμε ελκυστικά πακέτα προσφορών, ενώ παράλληλα, μέσα από τις on-pack συσκευασίες, προσπαθούμε να προσφέρουμε περισσότερα οφέλη στους καταναλωτές, αλλά και μια πολύ καλή εμπορική πρόταση για το φαρμακείο. Προχωρήσαμε στη δημιουργία δύο νέων τμημάτων. Το τμήμα Promotion φέρνει τον καταναλωτή πιο κοντά στο προϊόν μέσα από την ενημέρωση, την εντυποδιανομή και τη γευστική δοκιμή δημιουργώντας εν δυνάμει πελάτες. Το τμήμα Merchandising διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση των προϊόντων με pop υλικό, που σηματοδοτεί δημιουργικά το σημείο πώλησης, την τοποθέτησή τους ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής, ενώ 40 Επενδύουμε στην προσωπική επαφή με τους φαρμακοποιούς, αφού παρέχουμε «δια ζώσης» ενημέρωση και ταυτόχρονα εκπαίδευση για τα προϊόντα μας. γίνεται καταγραφή αποθεμάτων συμβάλλοντας στη σωστή διαχείριση των κωδικών. Επενδύουμε στη διαφήμιση με ισχυρή παρουσία σε όλα τα μέσα επικοινωνίας, επισημαίνοντας ότι το φαρμακείο της γειτονιάς είναι το κύριο σημείο διάθεσης των προϊόντων μας. Με την πρωτοβουλία για τη δημιουργία της «Vitamins Academy», την πρώτη «Ακαδημία Βιταμινών» στην Ελλάδα, προσφέρουμε ένα εκπαιδευτικό «πολυεργαλείο» που αξιοποιεί την τεχνολογία των mobile applications (εφαρμογών σε κινητά τηλέφωνα). Πρόκειται για μια πολυδιάστατη εφαρμογή που παρέχει στους καταναλωτές ένα μεγάλο φάσμα δυνατοτήτων, όπως τη δυνατότητα e-learning σχετικά με τις ιδιότητες και τα οφέλη των βιταμινών, μέσω μικρών video από το επιστημονικό μας τμήμα. Επίσης βοηθάει τον καταναλωτή να επιλέξει το προϊόν που χρειάζεται βάσει των αναγκών του και του παρέχει συμβουλές διατροφής. Τέλος, τον κατευθύνει στο σημείο πώλησης, εντοπίζοντας το πλησιέστερο στο χρήστη φαρμακείο που διαθέτει το επιλεχθέν προϊόν. Η κρίση επηρέασε την εταιρεία σας; Πώς αντιμετωπίσατε τις συνέπειες που προκάλεσε; Διανύουμε το 5ο έτος μιας κρίσης που από τη μία πλευρά έφερε απίστευτες αναταράξεις στην καθημερινότητά μας και στον τρόπο προσέγγισης πολλών πραγμάτων, από την άλλη όμως μας αφύπνισε, μας έφερε πιο κοντά και μας έκανε πιο δημιουργικούς. Όμως δεν σκεφτήκαμε στιγμή να μετριάσουμε τις όποιες απώλειες, μειώνοντας την ποιότητα των προϊόντων μας. Στην Power Health αποφασίσαμε να αντισταθούμε ενωμένοι και αυτό μας επιβραβεύει, όχι μόνο με βραβεία και διακρίσεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, αλλά κυρίως με την εμπιστοσύνη του κόσμου που μας έφερε στην 1η θέση της επιλογής του. Ενθαρρύνουμε την απόδοσή τους με σεμινάρια, δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας και λειτουργούμε όλοι σαν ασπίδα προστασίας του δικαιώματός μας στην εργασία και στην αξιοπρέπεια. Ρεπορτάζ, απόψεις, θέσεις και αντιπαραθέσεις που αναλύουν και προτείνουν λύσεις για τα μεγάλα ζητήματα του φαρμάκου και της υγείας. % 9 4 #% ± σελ. 43- 64 Σε αυτό το τεύχος: Φάκελος Τ.Σ.Α.Υ.: Στο μικροσκόπιο το ασφαλιστικό μας ταμείο. Διοίκηση, αποθεματικά, εισφορές, παροχές, προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, το πρόβλημα των μονοσυνταξιούχων. Θα διασωθεί μέσα στη θύελλα που σαρώνει την κοινωνική ασφάλιση; Κι ακόμα: μετρώντας τις πληγές από την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού στο φαρμακείο. Τι γίνεται αλλού; Η αυστραλιανή κυβέρνηση ενάντια στις υποδείξεις για απορρύθμιση της αγοράς των φαρμακείων. 43 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΦΑΚΕΛΟΣ Τ.Σ.Α.Υ. % 9 4 #% ± Το ασφαλιστικό μας στο TAMEIO ΜΙΚΡΟσκόπιο Τα τελευταία χρόνια μια σειρά από λάθη της Διοικούσας Επιτροπής του Τ.Σ.Α.Υ. αλλά και οι μνημονιακές πολιτικές που οδήγησαν σε δύο κουρέματα των αποθεματικών του ταμείου των υγειονομικών, οδήγησαν το ασφαλιστικό ταμείο σε οριακή κατάσταση. Το πολυσέλιδο αφιέρωμα που ακολουθεί, στοχεύει να σας ενημερώσει για τη σημερινή εικόνα της ασφαλιστικής σας θέσης. Ειδικότερα, βάλαμε στο μικροσκόπιο τις αλλαγές που η απελθούσα κυβέρνηση είχε δρομολογήσει στο ασφαλιστικό σύστημα από την 1η Ιανουαρίου 2015, τις προϋποθέσεις και τους όρους για να μπορέσετε να συνταξιοδοτηθείτε, τα όσα ισχύουν για τους μονοσυνταξιούχους αλλά και τα όσα αφορούν τα αποθεματικά του Ταμείου και τον τρόπο λειτουργίας του. τη ς Βά ώ βι λυ Κα ς σω Το πόρισμα του Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ., στο οποίο ασφαλίζονται περίπου 120.000 γιατροί, οδοντίατροι, φαρμακοποιοί και κτηνίατροι, έχει διαβιβαστεί στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, στο υπουργείο Οικονομικών, στην Οικονομική Αστυνομία και στο υπουργείο Εργασίας. Ταυτόχρονα ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, που έλαβε το πόρισμα στις αρχές Οκτωβρίου, αποφάσισε την υποβολή μηνυτήριας αναφοράς κατά παντός υπευθύνου, προκειμένου να διερευνηθούν πλήρως όλα τα σοβαρά ζητήματα που προκύπτουν από το συγκεκριμένο πόρισμα. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι δημόσιοι ελεγκτές, οι παρατυπίες εντοπίζονται στα εξής: τη Στο ρεπορτάζ που ακολουθεί παρουσιάζονται τα πορίσματα τόσο των Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) όσο και του Σώματος Ελεγκτών του υπουργείου Υγείας (ΣΕΥΥΠ), τα οποία −μετά τον οικονομικό και διαχειριστικό έλεγχο που διενεργήθηκε στις διοικήσεις του Ταμείου για την περίοδο 2004-2014− κάνουν λόγο για κακοδιοίκηση και ζημιές ύψους 1 δισ. ευρώ. 44 Εισφορές / έσοδα Υ πάρχει αδυναμία είσπραξης εισφορών από ιδιωτικές κλινικές. Δεν υπάρχει έλεγχος των εργοδοτών ως προς τα στοιχεία των απασχολούμενων υγειονομικών, με αποτέλεσμα το Τ.Σ.Α.Υ. να μη γνωρίζει εάν απασχολούνται υγειονομικοί. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο πόρισμα: «…Το ισχύον σύστημα αναζήτησης ασφαλιστικών εισφορών ευνοεί τη μη καταβολή τους επί μακρόν»… Δ εν έχουν αναζητηθεί εισφορές του 13,3% από εργοδοτικές εισφορές των υγειονομικών που εργάζονται σε δημόσιους οργανισμούς και ιδιωτικές κλινικές. Πορίσματα των Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) και του Σώματος Ελεγκτών του υπουργείου Υγείας (ΣΕΥΥΠ) κάνουν λόγο για κακοδιοίκηση και ζημιές ύψους 1 δισ. ευρώ. Δ εν έχουν εισπραχθεί ενοίκια από ακίνητα ιδιοκτησίας του Τ.Σ.Α.Υ. Συντάξεις Δ εν χορηγούνται τακτικά οι συντάξεις. Οι προσωρινές συντάξεις και οι συντάξεις χηρείας χορηγούνται σχετικά σύντομα, σε έναν έως τρεις μήνες. Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις που χορηγήθηκαν σε διάστημα κάτω του μήνα ή ακόμη και την ίδια ημέρα! Ο ι συντάξεις γήρατος χορηγούνται με καθυστέρηση έως και δύο μηνών, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις χορήγησης σε σύντομα χρονικά διαστήματα, με εντολή προέδρου. Δ εν έχει γίνει απογραφή. Προμήθειες-αναθέσεις έργων Δ εν καταρτίζεται ετήσιο πρόγραμμα προμηθειών, ενώ γίνονται απευθείας αναθέσεις. Δ εν τηρούνται λογιστικά βιβλία. Δ εν ενημερώνονται οι λογαριασμοί εξόδων στο δημόσιο λογιστικό. Γ ίνονται αυθαίρετες παρατάσεις ή ανανεώσεις συμβάσεων. Υ πογράφονται αναδρομικές συμβάσεις για έργα που έχουν γίνει. Α ρκετές δαπάνες ενταλματοποιούνται με τιμολόγια που εκδίδονται είτε αναδρομικά είτε έως και 15 μέρες πριν από το τέλος της περιόδου τιμολόγησης. Λογιστικό σύστημα Δ εν υπάρχει επαρκές λογιστικό σύστημα. Θα έπρεπε να λειτουργεί λογιστική εφαρμογή στο πλαίσιο της μηχανοργάνωσης λογιστηρίου, αλλά παρουσιάζει πολλές ελλείψεις και ουσιαστικά δεν χρησιμοποιείται. Κ αταγράφεται αδυναμία διαχειριστικού και διοικητικού ελέγχου. Δ εν συντάσσονται ισολογισμοί (ο τελευταίος είχε συνταχθεί το 2001)! Αποθεματικά – περιουσία ταμείου και οικονομικές ατασθαλίες Έ χει προηγηθεί «κούρεμα-μαμούθ» των αποθεματικών του Τ.Σ.Α.Υ., με αποτέλεσμα την απώλεια ενός ομολόγου αξίας 91,4 εκατ.€. Συγκεκριμένα, υπήρξε «κούρεμα», καθώς τα προ PSI ομόλογα αξίας 290,3 εκατ.€, ανταλλάχθηκαν με τίτλους αξίας 226,3 εκατομμυρίων και ειδικότερα με νέα ομόλογα δημοσίου (91,4 εκατ.€), τίτλους Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (43,5 εκατ.€) και αποσπώμενους τίτλους ΑΕΠ με λογιζόμενη αξία 91,4 εκατ.€. Δ απανήθηκαν 4,4 εκατ.€ για τη μηχανογράφηση του ταμείου, η οποία ποτέ δεν ολοκληρώθηκε. 7 20.000€ κόστισαν μελέτες περιβάλλοντος ξενοδοχείου στους Πύργους Θερμής Λέσβου και δεν δόθηκε ούτε ένα ευρώ για αποκατάσταση. 45 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΦΑΚΕΛΟΣ Τ.Σ.Α.Υ. το υ Βα σί λη Στ αθ όπ ου λο υ % 9 4 #% ± Ε.Τ.Α.Α. / Τ.Σ.Α.Υ.: Ένα πλεονασματικό & αυτοχρηματοδοτούμενο ασφαλιστικό ταμείο στην Ελλάδα Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα από 1/1/2015, οι ιδιαιτερότητες και τα πλεονεκτήματα του Τ.Σ.Α.Υ., οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης καθώς και οι συνέπειες μιας ενσωμάτωσης του Ε.Τ.Α.Α. σε έναν ενιαίο φορέα συντάξεων παρουσιάζονται με σκοπό την ενημέρωση και τον προβληματισμό για το μέλλον της κοινωνικής ασφάλισης των φαρμακοποιών. 46 Σημερινή κατάσταση του Τ.Σ.Α.Υ. Το σύστημα της Κοινωνικής Ασφάλισης βρίσκεται σε κρίση, ενώ «αντιμετωπίζεται με ασπιρίνες» ή αποσπασματικά και άδικα μέτρα, όπως είναι η αύξηση εισφορών ή η αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, επί όσων δεν ευθύνονται για το σημερινό αδιέξοδο. Το κράτος από το 1992, που θεσπίστηκε η τριμερής χρηματοδότηση για τους νέους ασφαλισμένους, οφείλει στο Τ.Σ.Α.Υ. το ποσό των 445.121.960€ μέχρι τις 31/12/2014. Ακόμη, το κράτος οφείλει 609.779.872€ για τον κοινωνικό πόρο, που καταργήθηκε το 1997, αλλά ανέλαβε το ίδιο να καλύπτει (άρθρο 58, Ν. 2084/1992). Το Τ.Σ.Α.Υ. δεν έχει πάρει ούτε 1 ευρώ από την τριμερή χρηματοδότηση ή άλλους κοινωνικούς πόρους και άρα στην ουσία είναι ένα πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενο ταμείο. (Εικ. 1) 3,0 δισ.€ ΕΟΠΥΥ 1,9 δισ.€ ΤΠΔΥ 1,1 δισ.€ Λοιποί φορείς Λογαριασμός Αγροτικής Εστίας Σύνολο 270 δισ.€ 136 δισ.€ 199,757* δισ.€ * Δεν συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες για συντάξεις του Δημοσίου Πηγή: Υπουργείο Εργασίας Εικόνα 2 Στατιστικά πληθυσμιακά στοιχεία Τ.Σ.Α.Υ. (Ιούνιος 2014) 61,984 59,956 89,958 Άμε σοι ασφ αλισ μέν οι Ενε ργο ί ασ φαλ ισμέ Δικα νοι ιούμ ενο ι πε ρίθα λψη ς Άμε σοι με π ερίθ αλψ Έμμ η εσο ι ασ φαλ ισμέ νοι Έμμ εσο ι με περ ίθαλ ψη Συν ταξι ούχ οι ά μεσ Δικα οι ιούμ ενο ι πε ρίθα λψη ς Συν ταξι ούχ οι έ μμε σοι 5,399 12,542 23,876 33,475 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 95,431 χιλιάδες Άρα, αν καταρρεύσει το ασφαλιστικό σύστημα στη χώρα μας, το κράτος θα «εγγυάται» στους ασφαλισμένους των λοιπών ταμείων ποσό 360€, ενώ το Τ.Σ.Α.Υ., που είναι υποχρεωμένο να καταβάλλει αμφότερες βασική και αναλογική σύνταξη, εάν δε δεν έχει αποθεματικά, δεν θα μπορεί να δώσει σύνταξη στους ασφαλισμένους του. Εικόνα 3 Σχέση ασφαλισμένων / συνταξιούχων Τ.Σ.Α.Υ. ποσοστό αναλογίας Το σενάριο αυτό είναι μη ρεαλιστικό, διότι το Τ.Σ.Α.Υ. έχει προσόδους, τις οποίες όμως δεν αξιοποιεί. Τον Απρίλιο του 2013 για παράδειγμα, ψηφίστηκε μια τροπολογία στο N.4144, άρθρο 76§β, σύμφωνα με την οποία, ειδικά το Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ. δικαιούται να ελέγξει αν αποδίδονται οι ασφαλιστικές εισφορές των υγειονομικών που απασχολούνται σε οποιονδήποτε οργανισμό ή Ν.Π.Δ.Δ., ακόμα και σε φορείς όπως η Τράπεζα της Ελλάδος που αποτελούν «άβατο». Δύο χρόνια μετά, το Ε.Τ.Α.Α. δεν έχει συστήσει τον αναγκαίο μηχανισμό ελέγχου, αν και εγκρίθηκε από τη Διοικούσα Επιτροπή (Δ.Ε.) του Τ.Σ.Α.Υ. να διατεθεί ποσό 200.000€ προκειμένου να γίνουν έλεγχοι από ελεγκτικές εταιρείες, που θα αποδώσουν διαφυγόντα έσοδα ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Οι ανέλεγκτες υποθέσεις εξακολουθούν να στοιβάζονται, με αποτέλεσμα οι εργοδότες να μην αποδίδουν (ενώ ίσως παρακρατούν;) τις εργοδοτικές εισφορές 13,33% επί πάσης αμοιβής υγειονομικού για τον κλάδο Σύνταξης και 5% για τον 102,877 Από 1/1/2015 το κράτος, σε αντικατάσταση της τριμερούς χρηματοδότησης, χορήγησης προνομιακών επιδομάτων κ.ά., θα χρηματοδοτεί τη βασική ή εγγυημένη σύνταξη, που σε τιμές 2010 ανερχόταν στα 360€, ενώ σήμερα – λόγω μείωσης πληθωρισμού και ΑΕΠ– εκτιμάται κάτω των 300€. Το υπόλοιπο τμήμα της αναλογικής σύνταξης, που δικαιούται ο ασφαλισμένος, θα παρέχεται από το Ε.Τ.Α.Α., το οποίο αναιτιολόγητα υποχρεούται να καλύπτει και την «εγγυημένη» σύνταξη (άρθρο 37, Ν.3863/2010). Τέλος, ο αριθμός ενεργών ασφαλισμένων με ισοκατανομή στις ηλικιακές ομάδες είναι 95.431 έναντι 23.876 συνταξιούχων, που αποτελεί μια υγιή αναλογία ασφαλισμένων/συνταξιούχων: 4/1. (Εικ. 2 & 3) 5,8 5,6 5,4 5,2 5 4,8 4,6 4,4 4,2 4 3,8 5,54 5,33 5,19 5,1 4,07 5,14 5,14 5,17 5,07 5,08 5,09 4,96 5,06 4,1 4,01 2014 ΑΚΑΓΕ 2013 6,8 δισ.€ 2011 ΟΑΠ-ΔΕΗ Σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο, το Τ.Σ.Α.Υ. καλύπτεται από μια εξαιρετική νομοθεσία. Έχει καταστατικούς νόμους που το θωρακίζουν έναντι οποιασδήποτε απαίτησης εναντίον του, αλλά και εξειδικευμένη νομοθεσία για πολλά επιμέρους θέματα λειτουργίας του. Πλαίσιο είναι οι εξής καταστατικοί νόμοι: ο Ν.5945/1934, ο οποίος εξακολουθεί να είναι σε ισχύ, και ο Ν.982/1979, ο οποίος περιλαμβάνει και τους μονοσυνταξιούχους. Ο τελευταίος Ν.3655/2008, που ενοποίησε το Τ.Σ.Α.Υ. με τους δικηγόρους και μηχανικούς στο Ε.Τ.Α.Α., είναι προβληματικός για τη λειτουργία του Τ.Σ.Α.Υ. 2009 6,5 δισ.€ 2001 7,1 δισ.€ ΤΑΠ-ΟΤΕ 2000 ΟΑΕΔ 1999 8,1 δισ.€ 1998 12,0 δισ.€ Νοσοκομεία (ανάληψη οφειλών από ΙΚΑ) 1997 ΟΠΑΔ Οι τελευταίοι έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν σε κλινικές, ΔΕΚΟ και διαγνωστικά κέντρα, σύμφωνα με τις οικονομικές υπηρεσίες του ταμείου, όσο τραγικό ή επιλήψιμο και εάν είναι, αφορούν την περίοδο προ του 2003. 1996 13,4 δισ.€ 1995 ΝΑΤ 1994 17,3 δισ.€ 1993 45,2 δισ.€ ΟΑΕΕ 1992 74,0 δισ.€ ΙΚΑ 1975 ΟΓΑ κλάδο Ασθενείας αντίστοιχα, ή να εκκρεμούν για πλέον των 20 ετών στα δικαστήρια και τελικά οι οφειλές προς το Τ.Σ.Α.Υ. να παραγράφονται. Με συντηρητικούς υπολογισμούς οι εργοδοτικές οφειλές ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως. 1974 Εικόνα 1 Η χρηματοδότηση άλλων ταμείων 47 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΦΑΚΕΛΟΣ Τ.Σ.Α.Υ. % 9 4 #% ± Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης Οι προϋποθέσεις του 2010, δηλαδή τα 35 έτη εργασίας και όριο ηλικίας συνταξιοδότησης τα 60 έτη για τους άνδρες και τα 58 έτη για τις γυναίκες, έχουν ανατραπεί και οι ισχύουσες προϋποθέσεις είναι ως όριο ηλικίας τα 62 έτη για αμφότερα τα φύλα και τα 40 έτη εργασίας. Οι προϋποθέσεις αυτές ισχύουν τόσο για τους παλαιούς (ασφαλισμένους προ την 1/1/1993) όσο και για νέους ασφαλισμένους. (Εικ.4) Εικόνα 4 Διαχρονική εξέλιξη προϋποθέσεων συνταξιοδότησης Έτος συμπλήρωσης 35ετίας Έτη ασφάλισης Ηλικία 2010 35 60 2011 36 60 2012 37 60 2013 40 62 2014 40 62 2015 40 62 Το Τ.Σ.Α.Υ. στερείται ρύθμισης για τη συνταξιοδότηση μητέρας με ανήλικο τέκνο ή ειδικά όρια συνταξιοδότησης επαγγελματικής ανικανότητας. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες ειδικές κατηγορίες, όπως υγειονομικοί με τουλάχιστον 15 χρόνια εργασίας, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να ασκήσουν περαιτέρω το επάγγελμα, και όριο εξόδου τα 67 έτη ή ασφαλισμένοι με ανάπηρους συζύγους ποσοστού άνω του 67% ή τέκνα με αναπηρία άνω του 80% που βγαίνουν σε σύνταξη με ευνοϊκότερους όρους. Τα 40 έτη δεν είναι απαραίτητο να είναι χρόνος πραγματικής εργασίας, αλλά μπορεί να περιλαμβάνονται πλασματικά χρόνια του Ν.3996/2011. Υπάρχουν 13 είδη πλασματικών χρόνων, που δύναται κάποιος να επιλέξει, με ανώτατο όριο εξαγοράς πλασματικού χρόνου τα επτά (7) έτη. Συμπερασματικά, μετά το 2013 απαιτούνται τουλάχιστον 33 έτη πραγματικής εργασίας για λήψη πλήρους σύνταξης. Δυσλειτουργίες του Τ.Σ.Α.Υ. Αν υπήρχε ουσιαστική και αποφασιστική διοίκηση, πολλά προβλήματα θα είχαν δρομολογηθεί. Πέραν της έλλειψης διοίκησης και του συντονισμού των υπηρεσιών του από Γενικό Διευθυντή, θέση που έχει καταργηθεί από το 2008, δεν έχει συνταχθεί ισολογισμός από το 2001, ενώ δεν έχουν υποβληθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο οι ισολογισμοί 1993-2001. Ακόμη, δεν έχουν παραληφθεί οι ισολογισμοί 48 2002-2004, όσο για την αναλογιστική μελέτη, αυτή έχει να πραγματοποιηθεί από το 1997, αν και η ισχύουσα νομοθεσία (Ν.2084/92 και Ν.3518/06) επιβάλλει τη σύνταξη και υποβολή της εντός προθεσμίας 6 μηνών από το τέλος κάθε οικονομικής χρήσης, άλλως διώκεται πειθαρχικά ο διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών και καθίσταται έκπτωτο το Δ.Σ. του Ταμείου με απόφαση του εποπτεύοντος Υπουργείου Εργασίας. Απόρροια όλων αυτών των ελλείψεων ήταν, κατόπιν παρέμβασης του Ι.Σ.Α. στο Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης κ. Ρακιντζή, να συσταθεί τριμελής ελεγκτική επιτροπή το Νοέμβριο του 2013, με εντολή για διαχειριστικό και οικονομικό έλεγχο του Τ.Σ.Α.Υ., ο οποίος ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο 2014 σε ένα πόρισμα-καταπέλτη 202 σελίδων. Προϋπολογισμοί συντάσσονται κάθε χρόνο χωρίς να αντιστοιχούνται από ετήσιους απολογισμούς. Ο προϋπολογισμός του 2014 «δείχνει» το λογιστικό ερασιτεχνισμό με τον οποίο λειτουργούσε το Τ.Σ.Α.Υ. Για πρώτη φορά, μετά από 88 χρόνια λειτουργίας, υποβλήθηκε ελλειμματικός προϋπολογισμός του κλάδου Σύνταξης, που αποτελεί τον κορμό του συνολικού προϋπολογισμού, κατά 70 εκατομμύρια και επικυρώθηκε από το Ε.Τ.Α.Α. με έλλειμμα 39.525.000€. Η Δ.Ε. φυσικά καταψήφισε τον ανωτέρω προϋπολογισμό, διότι τα μηνιαία ταμειακά υπόλοιπα τόσο του 2013 όσο και του 2014 αυξάνονταν, και απολογιστικά τον Οκτώβριο 2014 αποδείχθηκε πλεονασματικός κατά 5.574.972€. (Εικ.5) Εικόνα 5 Καθαρά οικονομικά διαθέσιμα ανά μήνα & έτος 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 προθεσμιακή 3 3 01 . Iαν 1 20 .2 βρ τ. Φε ρ Μα 13 20 3 13 01 2 ρ. Απ Ο.Ε.Δ. (Ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου) ς άιο 20 κοινό κεφ. Μ μετοχές 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 αμοιβαία διαθέσιμα τ. π Σε 13 20 τ. Οκ 13 20 Ν 3 01 .2 μ οε κ. Δε 13 20 4 01 .2 Ιαν ξέρουμε τις ανάγκες σας ακούστε τις ιδέες μας “δημιουργούμε φαρμακεία που ξεχωρίζουν” Βασίλης Κωνσταντακόπουλος Φαρμακείο Βασιλάκη Κλεοπάτρα, Αιγάλεω αγίων σαράντα 39, 183 46 μοσχάτο www.pharmamod.com 210 94.00.180 info@pharmamod.com ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΦΑΚΕΛΟΣ Τ.Σ.Α.Υ. % 9 4 #% ± Εικόνα 6 Προϋπολογισμός κλάδου Σύνταξης Τ.Σ.Α.Υ. Αρχικός προϋπολογισμός 2014 Προϋπολογισμός 2015 Εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων 12μηνου 2014 Απολογισμός 2013 Γενικό σύνολο εσόδων 634.227.966 591.799.838,32 593.084.490,00 562.565.503,97 Γενικό σύνολο εξόδων 627.509.323 631.324.866,84 589.050.994,75 494.686.198,01 Προϋπολογισμένο έλλειμα / πλεόνασμα 6.718.643 -39.525.028 4.033.495,25 67.879.305,96 Στη συνέχεια ο προϋπολογισμός του 2015 εγκρίθηκε με τον κλάδο σύνταξης πλεονασματικό κατά 8.408.816€ σε αντίθεση με τους λοιπούς τομείς του Ε.Τ.Α.Α., όπου εμφανίζονται ελλειμματικοί το 2015. (Εικ.6) Άλλο ένα χρονίζον πρόβλημα είναι οι 32 «αντιπροσωπείες» του Τ.Σ.Α.Υ. σε νομούς, χωρίς περιφερειακό γραφείο, τις οποίες αποζημίωνε το Τ.Σ.Α.Υ. με ένα ετήσιο ποσό 300.000€ μέσω παρακράτησης από τις εισφορές που συγκέντρωνε ο νομός. Μετά το 2011, που οι ασφαλιστικές εισφορές καταβάλλονται μέσω τραπέζης, η χρηματοδότηση της αντιπροσωπείας προϋπέθετε υποβολή δικαιολογητικών. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία όμως οι υποβαλλόμενες δαπάνες δεν εγκρίνονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο ως μη σύννομες. Λειτουργία της Διοικούσας Επιτροπής (Δ.Ε.) Η παρούσα Δ.Ε. έχει βελτιώσει την εσωτερική λειτουργία του Τ.Σ.Α.Υ. και έχει προχωρήσει σε προτάσεις νομοθετικών ρυθμίσεων. Ενδεικτικά, πρώτον έχουν καταργηθεί οι συμψηφισμοί του «90%» για μη εκκαθαρισμένες οφειλές μεταξύ Τ.Σ.Α.Υ. και νοσηλευτικών ιδρυμάτων ή διαγνωστικών εργαστηρίων, οι οποίοι ακολουθούσαν μια «μπακαλίστικη» λογική, με οικονομική ζημία του Ταμείου. Δεύτερον, με την υπουργική απόφαση ΓΥ24α/22.2.2012 οι κλινικές δεν είναι υποχρεωμένες να προσκομίζουν στα ασφαλιστικά ταμεία τις ταινίες γνησιότητας των φαρμακευτικών σκευασμάτων που χορηγούνται στους ασφαλισμένους. Το ταμείο επέβαλε για λόγους ελέγχου την παρουσία της ταινίας επί των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών προκειμένου να καλυφθούν οι αντίστοιχες δαπάνες στις κλινικές. Τρίτον, δεν χορηγείται καταχρηστικά –εν αντιθέσει με το παρελθόν– «ασφαλιστική ενημερότητα» αλλά «βεβαίωση οφειλής» σε εργοδότες υγειονομικών, οι οποίοι δεν είναι ενήμεροι. Τέταρτον, έγινε επαναδιαπραγμάτευση συμβάσεων με ευνοϊκότερους όρους για το ταμείο, ενώ παράλληλα 50 γίνεται προσπάθεια να δίνεται ορθή ενημέρωση στους ασφαλισμένους, ιδίως σε συνταξιοδοτικά θέματα, για τα οποία η επικοινωνία οφείλει να γίνεται μέσω αλληλογραφίας για τη διασφάλισή τους. Υπάρχει μάλιστα η δυνατότητα ο ασφαλισμένος να συμπληρώνει ο ίδιος τον ηλεκτρονικό του φάκελο (Η.Φ.Α.), όπου εμφανίζεται η εργασιακή του «εικόνα». Αφού συμπληρώσει τα στοιχεία των πεδίων που λείπουν, πρέπει να προσκομίσει ταχυδρομικά ή με φαξ τα αντίστοιχα αποδεικτικά έγγραφα για να οριστικοποιηθούν από το Ταμείο. Πέμπτον, περιορίσθηκε η «διπλοασφάλιση». Αρκετοί ασφαλισμένοι δήλωναν ως έμμεσο μέλος κάποιο μέλος της οικογένειάς τους, ενώ αυτό ανήκε ως άμεσο μέλος σε άλλο ασφαλιστικό ταμείο. Αυτό σημαίνει τεράστιες εκροές για το Τ.Σ.Α.Υ., δεδομένου ότι το ετήσιο κόστος περίθαλψης σε «ευγενή» ταμεία ήταν 600800€ ανά ασφαλισμένο, ενώ στο Τ.Σ.Α.Υ. το αντίστοιχο ποσό υπολογίσθηκε σε 1.200€. Έχει γίνει επίσης εξορθολογισμός στις κατασκηνώσεις, τα δάνεια πρώτης εγκατάστασης κ.λπ. Έκτον, το θέμα που «καίει» τους νέους ασφαλισμένους είναι η υποχρεωτική μετάταξη κάθε τρία χρόνια σε ανώτερη ασφαλιστική κατηγορία (Ν.3986/2011), κατά την οποία από την 1η ασφαλιστική κλάση εξελικτικά φθάνει στη 14η με σημαντική χρηματική επιβάρυνση. Η Ε.Ο.Ο. και ο Π.Σ.Κ. αποφάσισαν κατά της υποχρεωτικής μετάταξης, ενώ εδώ και 15 μήνες αναμένονται οι απόψεις του Π.Φ.Σ. και του Π.Ι.Σ., προκειμένου με συμφωνία των φορέων να υποβληθεί νομοθετική ρύθμιση για την κατάργηση της υποχρεωτικότητας στη μετάταξη. Τέλος, έχουν αρθεί «φωτογραφικές αποφάσεις», όπως η απόφαση 586/2006 του Δ.Σ. του Τ.Σ.Α.Υ., που έδινε το δικαίωμα σε εργαζόμενους μερικής απασχόλησης να καταβάλουν ελαττωμένες ασφαλιστικές εισφορές (ενώ λαμβάνουν πλήρη σύνταξη), η απόφαση 248/2013, και απομένουν αρκετές μη σύννομες παλαιότερες αποφάσεις που πρέπει να καταργηθούν. Η συγχώνευση του Τ.Σ.Α.Υ. σε ένα ενιαίο ταμείο συντάξεων θα ήταν καταστροφική επιλογή, υπό την έννοια ότι το Τ.Σ.Α.Υ. είναι ένα υγιές χρηματοοικονομικά ταμείο, με σημαντικά αποθεματικά, υψηλή ακίνητη περιουσία ύψους 39.891.943€ (αντικειμενικές αξίες 2011) και κάτοχος των μοναδικών ιδιωτικών ιαματικών πηγών στην Ελλάδα, στη Θερμή της Λέσβου, αν και είναι εγκαταλελειμμένες. Μια περαιτέρω ενοποίηση θα είχε ως αποτέλεσμα να απολεσθεί η λογιστική και οικονομική αυτοτέλεια, δηλαδή να λεηλατηθούν οι πόροι και τα αποθεματικά του μέσω «αλληλεγγύης» σε ελλειμματικό φορέα. Το Τ.Σ.Α.Υ. έχει συνεχή ροή εσόδων. Αναλογιστική μελέτη που πραγματοποιήθηκε για το Τμήμα Ασθενείας (2012) έδειξε ότι με τα 2 PSI (σενάριο 1 / Εικ. 8) ή χωρίς τα 2 PSI (σενάριο 2 / Εικ. 8), δηλαδή χωρίς τα 600 εκατομμύρια αφαίμαξη, ο χρόνος που γινόταν «προβληματικό» το Τ.Σ.Α.Υ. αυξανόταν μόλις (!) κατά τρία χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι τρέχουσες εισφορές εργοδότη και ασφαλισμένου είναι το βασικό έσοδο. Οι λοιποί πρόσοδοι είναι σημαντικοί για τη δημιουργία αποθεματικών, αλλά η μείωσή τους δεν καθιστά το ταμείο ελλειμματικό (Εικ. 7 & 8). Μετά το 2015, μεταβαίνουμε στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Σύμφωνα με αυτό, ό,τι πιστώνεται στο λογαριασμό του ασφαλισμένου από ίδιες εισφορές θα αποτελεί το «κεφάλαιο», με το οποίο θα χρηματοδοτηθεί η μελλοντική του σύνταξη. Για την ομαλή μετάβαση από το αναδιανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, θα πρέπει να υπάρχει μια μακρά μεταβατική περίοδος. Εφόσον δεν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη ή δεδομένη κρατική επιχορήγηση, μέχρι τον τελευταίο συνταξιούχο του αναδιανεμητικού συστήματος, είναι βάσιμη η υπόθεση ότι θα χρησιμοποιηθούν οι «προσωπικοί λογαριασμοί» των μελλοντικών ασφαλισμένων του κεφαλαιοποιητικού συστήματος για να καλυφθούν τα επόμενα 35-40 χρόνια οι συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις του αναδιανεμητικού συστήματος. Εικόνα 7 Αποθεματικά Τ.Σ.Α.Υ. προ & μετά των 2 PSI εκατ. € Συνέπειες ένταξης σε Ενιαίο Ταμείο Προ PSI 09/03/2012 Ο.Ε.Δ.* προ PSI 09/03/2012 Ο.Ε.Δ.* 31/07/2012 Ο.Ε.Δ.* 31/07/2012 140 627 600 120 500 100 400 80 300 133 109 60 48 202 200 96 100 0,00 σύνταξη 40 106 59 υγεία 20 26 21 9 31 πρόνοια 0 σύνταξη υγεία πρόνοια * Ο.Ε.Δ.: Ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου Εικόνα 8 Μέση τιμή Χρονικού Σημείου Μηδενισμού Αποθεματικών (Χ.Σ.Μ.Α.) Σενάριο Μέση τιμή Χ.Σ.Μ.Α. προ PSI (σε έτη) Μέση τιμή Χ.Σ.Μ.Α. μετά PSI (σε έτη) Σενάριο 1 9 6 Σενάριο 2 8 5 Η μείωση κατά 60% των 2 PSI επιβάρυναν μόνον κατά 3 έτη το σημείο μηδενισμού των αποθεματικών του Τ.Σ.Α.Υ. ευγηρίας με μηνιαία επιχορήγηση 800€ εφ’ όρου ζωής του υγειονομικού, εφόσον το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα είναι μικρότερο των 30.000€. Επίλογος Κατά τη συνταξιοδότηση καταβάλλονται τρεις επιπλέον συντάξεις, δίκην μετόχου σε Α.Ε. Eπιπλέον, η χορήγηση περίθαλψης επεκτείνεται σε 18 μήνες μετά την καταβολή των τελευταίων εισφορών, για όσους σταμάτησαν να πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές, τόσο για τους άμεσα ασφαλισμένους όσο και για τα έμμεσα μέλη τους. Επίσης χορηγούνται δάνεια Α΄ επαγγελματικής εγκατάστασης κ.λπ. Το Τ.Σ.Α.Υ. έχει μια αξιοζήλευτη προνομιακή πολιτική, δεδομένου ότι ήδη από τη δεκαετία του 1950 έχει συστήσει τη «Στέγη Υγειονομικών». Από τότε που καταργήθηκε, γύρω στο 1990 διότι το κτίριο δεν πληρούσε πλέον τα ευρωπαϊκά κριτήρια, το Ταμείο καλύπτει φιλοξενία σε οίκο Το Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ. είναι ένα υγιές ταμείο, που με τις προσόδους και τις εργοδοτικές εισφορές, εάν καταβάλλονταν πλήρως, οι ασφαλισμένοι του –μεταφορικώς ειπείν– δεν θα ήταν απαραίτητο να καταβάλουν ασφαλιστικές εισφορές. / Ο Βασίλης Σταθόπουλος είναι Οδοντίατρος, μέλος του Δ.Σ. του Ε.Τ.Α.Α., της Διοικούσας Επιτροπής του Τ.Σ.Α.Υ., μέλος του Δ.Σ. του Οδοντιατρικού Συλλόγου Αθήνας και της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, stathvas@otenet.gr 51 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΦΑΚΕΛΟΣ Τ.Σ.Α.Υ. «Φ .Κ .» % 9 4 #% ± Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ντ ακ τικ ή ομ άδ α Τ.Σ.Α.Υ. συ ΣΤΟ Δεκάδες φαρμακοποιοί, οι οποίοι είτε έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια ασφάλισης και επιθυμούν να βγουν στη σύνταξη είτε βρίσκονται χρονικά κοντά στο να συμπληρώσουν τα απαραίτητα ένσημα, αναζητούν πληροφόρηση. Όσα πρέπει να γνωρίζετε για το ασφαλιστικό σας μέλλον Ποιοι είναι οι όροι και οι προϋποθέσεις που θα σας επιτρέψουν να ολοκληρώσετε τον επαγγελματικό σας βίο; Πόσα χρόνια μπορείτε να εξαγοράσετε και τι ισχύει για τις μητέρες ανήλικων παιδιών; Στο άρθρο που επιμελήθηκε η συντακτική ομάδα του «Φαρμακευτικού Κόσμου» θα ενημερωθείτε για όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το ασφαλιστικό σας μέλλον. Συνταξιοδότηση για τους άνδρες Έτος Όριο ηλικίας Έτη ασφάλισης Εξαγορά πλασματικών χρόνων 2010 60 35 (στρατιωτική θητεία) 2011 60 36 4 (στρατιωτική θητεία, σπουδές, τέκνα, ανεργία) 2012 60 37 5 (στρατιωτική θητεία, σπουδές, τέκνα, ανεργία) 2013 και εξής 62 40 7 (στρατιωτική θητεία, σπουδές, τέκνα, ανεργία) Θεμελίωση έως 31/12/2010 Όσοι άνδρες μέχρι 31/12/2010 είχαν συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης µε προσμέτρηση ετών που προβλέπονται στο άρθρο 40 του Ν.2084/92 (χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας, χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών κλπ.) και είχαν συμπληρώσει και το 60ό έτος της ηλικίας τους (μέχρι 31/12/2010) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε, µε τις προϋποθέσεις που ίσχυαν κατά το 2010, εφόσον η αναγνώριση των ετών έχει ήδη πραγματοποιηθεί ή η αίτηση αναγνώρισης έχει υποβληθεί μέχρι 31/12/2013. 52 Παράδειγμα: Άνδρας ο οποίος μέχρι 31/12/2010 είχε συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας και είχε 33 χρόνια ασφάλισης από άσκηση επαγγέλματος και έχει στρατιωτική θητεία 2 έτη, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί µε τις διατάξεις που ίσχυαν το 2010, εφόσον έχει υποβάλει την αίτηση για αναγνώριση στρατιωτικής θητείας μέχρι 31/12/2013. Κατοχύρωση από 1/1/2011 έως 31/12/2012 Απαραίτητη προϋπόθεση για να κατοχυρώσει κανείς συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις διατάξεις που ισχύουν για τα έτη 2011 και 2012 αντίστοιχα είναι τα 35 έτη ασφάλισης (πραγματική ασφάλιση + πλασματικά έτη). Σύμφωνα µε το άρθρο 40 παρ. 5 του Ν.3996/2011, οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη µε το όριο ηλικίας και το χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 ετών ασφάλισης. Παράδειγμα: Ένας ασφαλισμένος συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2012 και είναι 58 ετών. Σύμφωνα με τον πίνακα 1, το 2012 απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών, οπότε ο ασφαλισμένος αυτός θα συνταξιοδοτηθεί το 2014 που συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας αλλά µε 37 έτη ασφάλισης, παρόλο που το έτος εκείνο απαιτούνται 40. Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος από 01/01/2013 και εξής Για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος από 01/01/2013 και έπειτα απαιτούνται αφενός το 62ο έτος της ηλικίας αφετέρου τα 40 έτη ασφάλισης. Παρατήρηση: Στα 35 έτη για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και στα απαιτούμενα για τη συνταξιοδότηση έτη (36, 37 κλπ.) μπορεί να συνυπολογίζονται και πλασματικά έτη (σπουδών, τέκνων κλπ.) που προβλέπονται από το άρθρο 40 του Ν.3996/2011. Παράδειγμα: Ένας ασφαλισμένος ο οποίος στις 31/12/2013 είναι 60 ετών και έχει 30 έτη ασφάλισης, με εξαγορά 7 πλασματικών ετών μπορεί να συνταξιοδοτηθεί στις 31/12/2016, οπότε και θα συμπληρώνει 40 έτη ασφάλισης, ενώ ταυτόχρονα θα έχει συμπληρώσει και το 62ο έτος της ηλικίας του ήδη από το 2015. Η αναγνώριση πλασματικού χρόνου δεν είναι απαραίτητο να γίνει μέχρι 31/12/2011 ή μέχρι 31/12/2012 αντίστοιχα αλλά οποτεδήποτε. Η αναγνώριση πλασματικού χρόνου δεν είναι απαραίτητο να γίνει μέχρι 31/12/2013 αλλά οποτεδήποτε. Συνταξιοδότηση για τις γυναίκες Έτος Όριο ηλικίας Έτη ασφάλισης Εξαγορά πλασματικών χρόνων 2010 58 35 1 (άδεια ανατροφής τέκνων) 2011 58 36 4 (σπουδές, τέκνα, ανεργία κλπ.) 2012 59 37 5 (σπουδές, τέκνα, ανεργία κλπ.) 2013 και εξής 62 40 7 (σπουδές, τέκνα, ανεργία κλπ.) Θεμελίωση έως 31/12/2010 Όσες γυναίκες μέχρι 31/12/2010 είχαν συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης µε προσμέτρηση ετών που προβλέπονται στο άρθρο 40 του Ν.2084/92 (χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών κλπ.) και είχαν συμπληρώσει και το 58ο έτος της ηλικίας τους (μέχρι 31/12/2010) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε, µε τις προϋποθέσεις που ίσχυαν κατά το 2010, εφόσον η αναγνώριση γονικής άδειας έχει ήδη πραγματοποιηθεί ή η αίτηση αναγνώρισης έχει υποβληθεί μέχρι 31/12/2013. Παράδειγμα: Γυναίκα η οποία μέχρι 31/12/2010 είχε συμπληρώσει το 58ο έτος της ηλικίας και είχε 34 χρόνια ασφάλισης από άσκηση επαγγέλματος και έχει χρόνο γονικής άδειας ανατροφής παιδιών 1 έτος, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί µε τις διατάξεις που ίσχυαν το 2010, εφόσον έχει υποβάλει την αίτηση για αναγνώριση της γονικής άδειας μέχρι 31/12/2013. Κατοχύρωση από 1/1/2011 έως 31/12/2012 Απαραίτητη προϋπόθεση για να κατοχυρώσει κανείς συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις διατάξεις που ισχύουν 53 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΦΑΚΕΛΟΣ Τ.Σ.Α.Υ. % 9 4 #% ± για τα έτη 2011 και 2012 αντίστοιχα, είναι τα 35 έτη ασφάλισης (πραγματική ασφάλιση + πλασματικά έτη). ηλικίας και αφετέρου τα 40 έτη ασφάλισης (με δυνατότητα εξαγοράς μέχρι 7 πλασματικών ετών). Σύμφωνα µε το άρθρο 40 παρ. 5 του Ν.3996/2011, οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη µε το όριο ηλικίας και το χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 ετών ασφάλισης. Παράδειγμα: Ασφαλισμένη συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2012 και είναι 57 ετών. Σύμφωνα με τον πίνακα 2, το 2012 για τη συνταξιοδότηση απαιτούνται 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 59 ετών, οπότε η ασφαλισμένη αυτή θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, που συμπληρώνει το 59ο έτος της ηλικίας αλλά µε 37 έτη ασφάλισης, παρόλο που το έτος εκείνο απαιτούνται 40. Παρατήρηση: Στα 35 έτη για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και στα απαιτούμενα για τη συνταξιοδότηση έτη (36, 37 κλπ.) μπορεί να συνυπολογίζονται και πλασματικά έτη (σπουδών, τέκνων κλπ.) που προβλέπονται από το άρθρο 40 του Ν.3996/2011. Η αναγνώριση πλασματικού χρόνου δεν είναι απαραίτητο να γίνει μέχρι 31/12/2011 ή μέχρι 31/12/2012 αντίστοιχα αλλά οποτεδήποτε. Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος από 1/01/2013 και εξής Για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος από 01/01/2013 και έπειτα, απαιτούνται αφενός το 62ο έτος της Η αναγνώριση πλασματικού χρόνου δεν είναι απαραίτητο να γίνει μέχρι 31/12/2013 αλλά οποτεδήποτε. Ευνοϊκή διάταξη για όσες συμπληρώνουν τουλάχιστον 21 έτη 6 μήνες και 1 ημέρα ασφάλισης Όσες ασφαλισμένες συμπληρώνουν τουλάχιστον 21 έτη, 6 μήνες και 1 ημέρα ασφάλισης μέχρι 31/12/2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας τους με την προϋπόθεση ότι θα έχουν ενεργό ασφαλιστικό δεσμό με το Ταμείο και χρόνο ασφάλισης που προσαυξάνεται κατά 6 μήνες για κάθε έτος μέχρι τη συμπλήρωση των 25 ετών. (Απαιτούνται 22 χρόνια για το 2011, 22,5 για το 2012 κ.ο.κ.). Παράδειγμα: Ασφαλισμένη που συμπληρώνει 21 έτη, 6 μήνες και 1 ημέρα ασφάλισης μέχρι 31/12/2010 και είναι 57 ετών, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας της το 2013, με την προϋπόθεση ότι θα εξακολουθεί να εργάζεται μέχρι τότε και θα έχει συμπληρώσει 23 έτη ασφάλισης τουλάχιστον. Σημείωση: Για όσες δεν συμπλήρωναν 21 έτη, 6 μήνες και 1 ημέρα ασφάλισης μέχρι 31/12/2010, αλλά μέχρι 31/12/2011 ή μέχρι 31/12/2012 ήταν 60 ετών μπορούν υπό προϋποθέσεις να συνταξιοδοτηθούν (με αναγνώριση πλασματικών ετών). Συνταξιοδότηση λόγω ορίου ηλικίας και με ειδικές διατάξεις για άνδρες και γυναίκες Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με όριο ηλικίας Όριο ηλικίας Έτη ασφάλισης 67 15 (αν δεν παίρνουν και δεν δικαιούνται σύνταξη από άλλο φορέα) 67 20 (αν παίρνουν ή δικαιούνται σύνταξη από άλλο φορέα) 67 16 (αν παίρνουν ή δικαιούνται σύνταξη από άλλο φορέα) Στην περίπτωση αυτή λαμβάνουν το 50% της σύνταξης που τους αναλογεί. Συνταξιοδότηση με ειδικές διατάξεις Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται άτομα με ανικανότητα και γονείς ή αδελφοί ατόμων με ανικανότητα που συνταξιοδοτούνται με χρόνο ασφάλισης και όριο ηλικίας, όπως ορίζεται από τις ειδικές συνταξιοδοτικές διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά. 54 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΦΑΚΕΛΟΣ Τ.Σ.Α.Υ. το υ Βα σί λη Στ αθ όπ ου λο υ % 9 4 #% ± ΜΟΝΟΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ Τ.Σ.Α.Υ: Ένα πρόβλημα από το παρελθόνμια υπόθεση για το μέλλον Μετά την ψήφιση του Ν.982/79, ίσχυσε η δυνατότητα να υπάρχει μια κατηγορία ασφαλισμένων, οι οποίοι καταβάλλοντας αυξημένες εισφορές θα ελάμβαναν ένα μεγαλύτερο ποσό σύνταξης, που εξελικτικά ανήλθε μετά το 1991 σε ποσοστό 50% πλέον της απλής σύνταξης. Έκτοτε, νομοθετικές τροποποιήσεις το 1985 και το 1991 στον Ν.982 δεν προέβλεψαν την προαιρετική έξοδο. Ένας μεγάλος αριθμός ασφαλισμένων εντάχθηκε μετά το 1980 στο θεσμό του μονοσυνταξιούχου. Στο Ν.982/79 είχε προβλεφθεί προαιρετική είσοδος, αλλά δεν νομοθετήθηκε προαιρετική έξοδος, δηλαδή δυνατότητα εθελούσιας διαγραφής. Με την απόφαση 229/1985 του Ελεγκτικού Συνεδρίου μειώνεται ο χρόνος παραγραφής αξιώσεων στα 20 έτη γι’ αυτούς που δικαιούνται εξόδου, άρα επιστροφής των εισφορών τους, απόφαση που ουδέποτε προσέβαλε το Τ.Σ.Α.Υ. Ιστορικά, το 1983 ο ασφαλισμένος Π.Χ. υπέβαλλε αίτημα να του επιστραφούν οι εισφορές της κατηγορίας μονοσυνταξιούχου και αρνούμενο το τότε Δ.Σ. να ικανοποιήσει το αίτημά του, προσέφυγε δικαστικά κατά της ανωτέρω απόφασης. Δικαιώθηκε στο Ειρηνοδικείο Αθηνών (Απ. 2041/1984) και στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών (Απ. 4045/1986). Το Δ.Σ. δεν προσέβαλε περαιτέρω τη δικαστική απόφαση και συμμορφούμενο επέστρεψε τα χρήματα στον ασφαλισμένο. 56 Η μόνη κατηγορία ασφαλισμένων, που αυτοδίκαια εκπίπτει από την κατηγορία του μονοσυνταξιούχου, αφορά ασφαλισμένους που δικαιώνονται σύνταξης από δεύτερο Ταμείο. Τέλος, με το Ν.3655/2008, που ενσωματώνει το Τ.Σ.Α.Υ. στο Ε.Τ.Α.Α., ορίζεται στο άρθρο 137 ως χρόνος παραγραφής αξιώσεων των ασφαλισμένων από τον φορέα, τα 5 έτη. Μετά το 2008 κυρίως, ένας αριθμός ασφαλισμένων της κατηγορίας του μονοσυνταξιούχου, και ιδιαίτερα μετά τις σημαντικές περικοπές των συντάξεων που επέβαλαν οι μνημονιακοί νόμοι 3863, 4024, 4051, 4093, ήθελαν να αποχωρίσουν. Κατά την άποψη έγκριτων νομικών, λανθασμένα το Ταμείο μας άθροισε απλή και σύνταξη μονοσυνταξιούχου πριν εφαρμόσει τις μειώσεις. Οι ανωτέρω νόμοι όριζαν ότι οι μειώσεις θα υπολογίζονται επί της απλής σύνταξης ή αθροίσματος συντάξεων και της επικουρικής (το Τ.Σ.Α.Υ. στερείται επικουρικής), όχι επί της μονοσύνταξης, εφόσον δεν αναφερόταν ρητώς. Αντίθετα, όταν ο νομοθέτης επιθυμούσε μείωση, όπως στον «ειδικό λογαριασμό» του ΤΣΜΕΔΕ, το ανέφερε ρητά στο νόμο. Έφθασαν λοιπόν οι αιτήσεις για διαγραφή από την κατηγορία του μονοσυνταξιούχου να προσεγγίζουν τις 3.000, επί συνόλου ασφαλισμένων στην εν λόγω κατηγορία 8.097 (2013), ενώ 6.150 είναι οι ήδη συνταξιούχοι-μονοσυνταξιούχοι. Άρα, ενώ το ταμείο έχει μια βιώσιμη αναλογία ασφαλισμένων/συνταξιούχων: 4/1, στον κλάδο των μονοσυνταξιούχων η αναλογία μειώνεται 1,3/1. Ευνόητο είναι ότι διαρροές από την κατηγορία αυτή διαμορφώνουν ακόμη χαμηλότερη αναλογία με οικονομική επιβάρυνση της βασικής σύνταξης του Τ.Σ.Α.Υ. (Εικ. 1) Εικόνα 1: Αριθμός μονοσυνταξιούχων ανά κατηγορία ασφαλισμένων 10,00 6.150 6.508 8,00 6,00 νέοι ασφαλισμένοι 4,00 0,00 1.589 2,00 παλαιοί ασφαλισμένοι συνταξιούχοι 600 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 προστέθηκαν αποχώρησαν 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 Το Δ.Σ. του Ε.Τ.Α.Α. το 2009, παρόλο που υπήρξε μια τεκμηριωμένη γνωμοδότηση από το Νομικό Τμήμα περί μη ύπαρξης προαιρετικής εξόδου από την κατηγορία του μονοσυνταξιούχου, αποφασίζει να δεχτεί το αντίθετο, δηλαδή να δικαιούται ο μονοσυνταξιούχος εξόδου και να επιστρέφονται οι εισφορές είτε των τελευταίων 20 ετών είτε των 5 ετών κατά περίπτωση. Το οξύμωρο στην απόφαση είναι ότι ενώ δέχεται την «προαιρετική έξοδο» και άρα την προαιρετικότητα στην Κοινωνική Ασφάλιση, έννοια ασύμβατη στην ελληνική νομοθεσία, ανακαλεί ως μη σύννομες τις αποφάσεις 817/1986 και 114/1992 των Δ.Σ. του Τ.Σ.Α.Υ., που έδιναν τη δυνατότητα επιστροφής εισφορών. Οι πρώτες επιστροφές υποβάλλονται προς έγκριση στο Ελεγκτικό Συνέδριο και με τις Πράξεις 43/12.7.2012 και 78/2013 του αρμοδίου Επιτρόπου ακυρώνονται. Εν τω μεταξύ, κυρίως λόγω έλλειψης διοίκησης του Τ.Σ.Α.Υ., οι υπηρεσίες άρχισαν να παραλαμβάνουν αιτήσεις διαγραφής και σε ορισμένες περιπτώσεις συμβούλευαν τους ασφαλισμένους −μέχρι να διαγραφούν (απαιτείται έκδοση διοικητικής πράξης που μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί)− να μην πληρώνουν, όχι μόνο τις εισφορές της μονοσύνταξης, αλλά το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών, με την προσδοκία συμψηφισμού. Όταν απορρίφθηκαν οι επιστροφές χρημάτων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, αυτόματα δημιουργήθηκε μείζον θέμα, γιατί όσοι έχουν υποβάλει αίτηση διαγραφής ή αίτηση συμψηφισμού, βρίσκονται στο κενό. Η δίκαιη και επιβεβλημένη θεραπεία του προβλήματος είναι μόνο νομοθετικές ρυθμίσεις, που ήδη έχουν υποβληθεί στο υπουργείο Εργασίας μέσω της Δ.Ε. του Τ.Σ.Α.Υ. και του Δ.Σ. του Ε.Τ.Α.Α. Ο Βασίλης Σταθόπουλος είναι Οδοντίατρος, μέλος του Δ.Σ. του Ε.Τ.Α.Α., της Διοικούσας Επιτροπής του Τ.Σ.Α.Υ., μέλος του Δ.Σ. του Οδοντιατρικού Συλλόγου Αθήνας και της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, stathvas@otenet.gr 57 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΑΠΟΨΕΙΣ νν η Δα γρ έ % 9 4 #% ± το υ διδάγματα ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Γιά ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ & ΚΡΙΣΗ: Για 4 ολόκληρα χρόνια όλος ο κλάδος αγωνιούσε και πάλευε για την επιβίωσή του. Η απειλή ήταν πρωτόγνωρη, ήρθε ξαφνικά αλλά και έδρασε ύπουλα, αργά, κεκαλυμμένα, μεθοδικά και αμείλικτα. εμπορικά ώρες». Γοητευτικές προσδοκίες αλλά και τελική εκκωφαντική διάψευσή τους με βαρύ τίμημα. Μία από τα ίδια ζήσαμε και με τα Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ. Απελευθερώθηκε η τιμή τους προς τα κάτω, δηλαδή το κράτος έπαψε εν μέρει να τα αξιολογεί τιμολογιακά ως φάρμακα. Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι από το σχετικό νόμο και βιώσαμε τον εξευτελισμό Χατζηδάκη-Γεωργιάδη, όταν κάποια πολύ κινήσιμα Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ. εκμεταλλεύτηκαν έστω αυτό το μερικό «ξήλωμα των ρυθμίσεων» για να ακριβύνουν δραματικά. Ο στόχος των αλλαγών ήταν σαφέστατος μεν, πολύ δύσκολο δε να τον αντιληφθεί κανείς από την αρχή, αν δεν ήταν ιδιαίτερα υποψιασμένος: να γίνει μια τεράστιας κλίμακας και βίαιη ανακατανομή εισοδήματος και κοινωνικής τοποθέτησης υπέρ κάποιων επιλεγμένων λίγων, τόσο στον κλάδο μας όσο και σε άλλους κλάδους. Η χαρά της ευνοιοκρατίας. Όχημα το ξεδιάντροπο ψέμα, ο ιδεολογικός φανατισμός και η κοινωνική αναισθησία που αυτός γεννά. Ένα νέο Σοβιέτ ή μια δυτική Τζιχάντ, απλώς με άλλη προβιά... Κλασικό παράδειγμα το ωράριο. Είπαν ότι το απελευθερώνουν για να «εξυπηρετείται καλύτερα ο κοσμάκης» και, επιτιθέμενοι με μένος σε όποια αντίθετη άποψη ή προειδοποίηση, δεν άκουγαν τίποτα. Τελικά ο κοσμάκης εξυπηρετείται καλύτερα, αλλά μόνο τις ώρες που έτσι κι αλλιώς πάντα εξυπηρετείτο καλά. Το τίμημα είναι η αποψίλωση των εφημεριών, με συνέπεια το «ελεύθερο» και το «διευρυμένο» ωράριο να πλήττουν όλους τους συμπολίτες μας που έχουν την ατυχία να αρρωστήσουν στις «όχι και τόσο καλές 58 Ανάλογα «μεγάλα λόγια» ειπώθηκαν και οδήγησαν σε νόμους για το ποσοστό κέρδους: «να πέσει για να φθηνύνουν τα φάρμακα», έλεγαν. Τελικά το ποσοστό κέρδους έπεσε, αλλά αποδείχθηκε ότι οι τιμές των φαρμάκων έπεφταν μόνο όταν μειωνόταν η εργοστασιακή τους τιμή και όχι το κέρδος των φαρμακείων. Όταν δεν γινόταν αυτό, τα φάρμακα έμεναν το ίδιο ακριβά ή ακρίβαιναν κι άλλο. Πολύ μακρύς είναι ο κατάλογος των σχεδόν θρησκευτικού δογματισμού κηρυγμάτων «υπέρ των αγορών και του ανταγωνισμού ανθρώπου εναντίον συνανθρώπου» που οδήγησαν –όπως ήταν αναμενόμενο– σε δραματικά φιάσκα και γκάφες πανελλήνιων διαστάσεων με ανθρώπινα θύματα, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Το ζήσαμε λοιπόν κι αυτό και πλέον το μάθαμε. Υπάρχει σκοταδισμός, αντιδημοκρατικότητα και οπισθοδρόμηση πίσω από τον όρο «απελευθέρωση των αγορών». Είναι όλα ένα τεράστιο ψέμα. Η πραγματικότητα δεν λειτουργεί με βάση αυτές τις θεωρίες. Αυτές είναι εκτός πραγματικότητας. Ήρθε η ώρα να διδαχθούμε από το λάθος και να αποκαταστήσουμε το ορθό. Οι καιροί έχουν πλέον ωριμάσει, κοινωνικά και πολιτικά. Ο Γιάννης Δαγρές είναι φαρμακοποιός, γ' αντιπρόεδρος του Π.Φ.Σ. και αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Φ.Σ.Α., dagrespharm@yahoo.gr ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ Ο πιο γλυκός τρόπος να μας γνωρίσουν οι μικροί μας φίλοι Το καλύτερο δώρο του φαρμακοποιού στους μικρούς του φίλους! Διατίθεται: σε πακέτο των 10 παραμυθιών (τιμή: 30€) σε πακέτο των 20 παραμυθιών (τιμή: 50€) σε καλαίσθητο stand πάγκου (στις τιμές συμπεριλαμβάνονται Φ.Π.Α. & έξοδα αποστολής) Κάντε την παραγγελία σας: τηλεφωνικά: 210 2829552 ηλεκτρονικά: www.f-eshop.gr ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΑΠΟΨΕΙΣ ί νο υ % 9 4 #% ± έρ η Μ αρ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ: υ Λε υτ Η κυβέρνηση τοποθετεί το φαρμακοποιό Αν κάτι συναντάται όλο και σπανιότερα στην ταραγμένη εποχή μας, αυτό είναι οι βεβαιότητες. Σε αυτές τις λίγες που αναδύονται, η προφανέστερη είναι η επικράτηση του απορρυθμιστικού ρεύματος, που διακονούν ενδελεχώς οι πιστοί της ορθοδοξίας των «ελεύθερων αγορών» σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. το ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Όμως η πνευματική κυριαρχία του δόγματος των «ελεύθερων αγορών» στις εφαρμοζόμενες πολιτικές αποδεικνύεται αδύναμη και ανεπαρκής, όταν έρχεται αντιμέτωπη με επιστημονικά στοιχεία ή ολοκληρωμένες μελέτες. Αυτό συνέβη και με τις υποδείξεις για απορρύθμιση της αγοράς των φαρμακείων, στη μακρινή Αυστραλία, από διάφορες επιτροπές που συστήνονταν αποκλειστικά γι’ αυτό το σκοπό. Η υπερ-δεκαετής άσκηση πίεσης για άρση των ιδιοκτησιακών και δημογραφικών περιορισμών της αγοράς φαρμακείων εξακολουθεί να καταλήγει άκαρπη, μια που τα στοιχεία από τις μελέτες αποδεικνύουν με μεγάλη σαφήνεια τα προτερήματα του ελέγχου της αγοράς. Στην ολοκληρωμένη έκθεση που έθεσε στη διάθεση της κυβέρνησης και του κοινού ο Αυστραλιανός Φαρμακευτικός Σύλλογος –στη σύνταξη της οποίας συμμετείχε η αφρόκρεμα των ειδικών επί αυστραλιανού εδάφους– σημειώνονται τα παρακάτω: Οι ιδιοκτησιακοί, γεωγραφικοί και δημογραφικοί περιορισμοί θα πρέπει να εξετάζονται στο πλαίσιο του ειδικού ενδιαφέροντος της κυβέρνησης για τη διάρθρωση ενός εμπορικού πλαισίου, ικανού να παρέχει τη διανομή και τις συμβουλευτικές υπηρεσίες κατά τρόπο αποτελεσματικό. Έτσι, οι χωροταξικοί-δημογραφικοί περιορισμοί οδήγησαν σε διασπορά των φαρμακείων, παρέχοντας έτσι ένα πολύ υψηλό επίπεδο πρόσβασης και επιλογής στους πολίτες και στους ασφαλισμένους, χωρίς την περιττή επανάληψη πάγιων εξόδων. Επομένως με αυτόν τον τρόπο περιορίζεται το κόστος που αναλαμβάνει η κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει μέσω της φορολογίας. Ταυτόχρονα, οι ιδιοκτησιακοί περιορισμοί ενθαρρύνουν την αποτελεσματικότητα της παροχής υπηρεσιών από τα φαρμακεία της κοινότητας. Συμβαλλόμενη με ανεξάρτητους ιδιοκτήτες-φαρμακοποιούς, η κυβέρνηση τοποθετεί το φαρμακοποιό και την επαγγελματική του φήμη στο κέντρο των σχέσεων διανομής, μια θέση που ο φαρμακοποιός θα χάσει, εάν τα πρότυπα ποιότητας δεν πληρούνται. Κατά αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση επιτυγχάνει ουσιαστικά να «ανεβάσει τον πήχη» της ποιοτικής απόδοσης. Η πειστικότητα αυτών και των υπόλοιπων επιχειρημάτων που αναδεικνύονται στην έκθεση αντανακλώνται και στις δηλώσεις του πρωθυπουργού της Αυστραλίας Τόνι Άμποτ απέναντι στις απορρυθμιστικές πιέσεις: «Δεν πρόκειται να στριφογυρίζω γύρω από την επίλυση ανύπαρκτων προβλημάτων και δεν πρόκειται εγώ να θέσω τη θεωρία μπροστά από την πράξη. Όταν ξέρω ότι κάτι λειτουργεί καλά (εννοεί τη ήδη υπάρχουσα αγορά των φαρμακείων), θέλω να το υποστηρίξω». Ο Λευτέρης Μαρίνος είναι MSc φαρμακοποιός, μέλος του Φ.Σ. Αττικής elmarinos@gmail.com 60 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΒΗΜΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ λη ιχά Μ υ το Το παράδοξο με την πώληση των Φ.Υ.Κ. στην Ελλάδα Κω ν. Κ άζ η % 9 4 #% ± Με αφορμή την καταγγελία που έκανε η φαρμακαποθήκη Κάζης Ελλάς Α.Ε. στην Εισαγγελία Θεσσαλονίκης –και κοινοποίησε στους εκπροσώπους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν), της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του γραφείου της Καγκελαρίου της Γερμανίας Άγκελα Δωροθέας (Κάσνερ) Μέρκελ– θέλω να ενημερώσω διεξοδικά τους αναγνώστες του «Φαρμακευτικού Κόσμου». Η καταγγελία μας αφορά αυτό που συμβαίνει στη χώρα μας σχετικά με τα λεγόμενα φάρμακα «υψηλού κόστους» που συνιστά απόλυτο παραλογισμό και βεβαίως δεν συμβαίνει σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Κάθε λίγους μήνες εκδίδεται και μία νέα υπουργική απόφαση ή υπουργική εγκύκλιος που αφορά τα φάρμακα αυτά, ανάλογα με τις πιέσεις που δέχεται και τις υποσχέσεις που λαμβάνει ο Έλληνας υπουργός Υγείας εκ μέρους των πολυεθνικών εταιρειών φαρμάκων. Το κέρδος του φαρμακείου έχει σκόπιμα μειωθεί σε τέτοιο ποσοστό ώστε να μην μπορεί ο φαρμακοποιός να διαθέτει τα προϊόντα αυτά στους ασθενείς του, ενώ οι πολυεθνικές εταιρείες φαρμάκων ερμηνεύουν η κάθε μία ξεχωριστά, κατά το δοκούν, τις υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους. Για παράδειγμα, άλλες πολυεθνικές κρίνουν ότι εκτός από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, μπορούν να διαθέτουν τα φάρμακα αυτά και στα ιδιωτικά φαρμακεία μέσω των φαρμακαποθηκών και άλλες όχι. Σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν απαγορεύεται στον ασθενή να πάει στο φαρμακείο του και να αγοράσει το φάρμακό του, όσο ακριβό και αν είναι αυτό, πληρώνοντάς το είτε από την τσέπη του είτε μέσω της ιδιωτικής ασφάλισής του (αν διαθέτει). Στην Ελλάδα ορισμένοι εμπορικοί διευθυντές πολυεθνικών εταιρειών έχουν το δικαίωμα… να απαγορεύουν κάτι τέτοιο! Δηλαδή, οι πολυεθνικές εταιρείες αποφασίζουν εάν θα διοχετεύσουν τα φάρμακά τους στην ιδιωτική αγορά ή όχι! Παράδειγμα αποτελούν τα φάρμακα κατά του AIDS. Σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο ασθενής έχει το εναλλακτικό δικαίωμα, εάν επιθυμεί, να αγοράσει το φάρμακό του από το φαρμακείο του και φυσικά να το πληρώσει. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα όπου εάν ο ασθενής επιθυμεί να αγοράσει τα φάρμακά του, η πολιτεία δεν του το επιτρέπει (!!) αλλά τον υποχρεώνει να τα προμηθευθεί δωρεάν μέσω του ΚΕΕΛΠΝΟ! Είναι φανερό ότι όλα αυτά συμβαίνουν διότι οι πολυεθνικές εταιρείες φαρμάκων, μέσω υποσχέσεων ή πιέσεων, επηρεάζουν τους εκάστοτε Έλληνες υπουργούς Υγείας. Είναι επίσης γνωστό στους διεθνείς κύκλους ότι το lobby των πολυεθνικών εταιρειών στην Ελλάδα είναι το ισχυρότερο από 62 όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου απαγορεύονται στην πράξη οι παράλληλες εισαγωγές φαρμάκων. Εάν οι Έλληνες υπουργοί Υγείας ενδιαφέρονται πραγματικά να μειωθεί το φαρμακευτικό κόστος για τα ασφαλιστικά ταμεία και το ενδιαφέρον τους να μειωθούν οι τιμές των φαρμάκων δεν ήταν υποκριτικό, θα επέτρεπαν τις παράλληλες εισαγωγές, διαδικασία που ισχύει εδώ και χρόνια σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι παράλληλες εισαγωγές φαρμάκων δεν γίνονται μόνο από χώρες όπως η Γερμανία, αλλά γίνονται ακόμη και από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Επίσης στην Ελλάδα ισχύει και το εξής φαινόμενο παγκόσμιας –θα έλεγα– πρωτοτυπίας: φάρμακα που για οποιονδήποτε λόγο δεν υπάρχουν στην Ελλάδα αλλά είναι απαραίτητα για τη δημόσια υγεία, δεν επιτρέπεται να εισαχθούν από τους καθ’ ύλην αρμοδίους, που είναι οι ελληνικές φαρμακαποθήκες, αλλά απεναντίας εισάγονται από μια… κρατική επιχείρηση, το ΙΦΕΤ (!!!), η ίδρυση του οποίου χρονολογείται από το 1980 και η οποία εισάγει τα φάρμακα αυτά σε ανεξέλεγκτες τιμές και με μονοπωλιακές διαδικασίες «σοβιετικού τύπου». Σε αντίθεση με τις επιταγές της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, σύμφωνα με τις οποίες κάθε Έλληνας πολίτης πρέπει να λαμβάνει απάντηση σε οποιοδήποτε ερώτημα ή αίτημά του, μέσα σε τακτές και σύντομες προθεσμίες, δεν έχουμε λάβει απάντηση σε ανάλογα ερωτήματά μας από κανέναν υπουργό Υγείας επί υπουργίας πέντε υπουργών Υγείας κατά σειράν. / Ο Μιχάλης Κάζης είναι φαρμακοποιός, πρόεδρος της φαρμακαποθήκης Κάζης Ελλάς Α.Ε., michael@kazishel.gr ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ % 9 4 #% ± 64 Η σύνθεση της επιστημονικής μας συμβουλής: σωματική και ψυχική υγεία, έρευνες, ειδικά θέματα και αναλύσεις από επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων. σελ. 65-90 Σε αυτό το τεύχος: Πνευμονικό εμφύσημα λόγω έλλειψης της α1- αντιθρυψίνης: μια σοβαρή νόσος που συχνά υποδιαγιγνώσκεται. Εργαστηριακοί μύθοι, μέρος πρώτον: οι παρασκευές γαληνικών φαρμάκων που δεν περιέχονται σε εθνικές φαρμακοποιίες ως σοβαρή πρόκληση αξιοπιστίας για την επιστημονικότητά μας. Καρδιακά προβλήματα: η φύση και η συμβουλή μας συμμαχούν στην αντιμετώπισή τους και στη στήριξη των πασχόντων. 65 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / Ο ΓΙΑΤΡΟΣ... ΒΟΗΘΟΣ ι α κ α ς μ η ν η ί σ ψ ύ υ ρ φ θ ι μ τ ε ν α ό κ 1 ι α ν η ο ψ μ ι υ ε λ ε λ ν έ Π Το πνευμονικό εμφύσημα αποτελεί χρόνια νόσο των πνευμόνων που χαρακτηρίζεται από μόνιμη παθολογική διάταση των αεροφόρων χώρων πέραν των τελικών βρογχιολίων, με συνοδό καταστροφή των μεσοκυψελιδικών διαφραγμάτιων. Η νόσος σχετίζεται αιτιολογικά κατεξοχήν με το κάπνισμα, ενώ ένα μικρό ποσοστό ασθενών παρουσιάζουν κληρονομική προδιάθεση στην ανάπτυξη της νόσου, ιδιαίτερα κατά τη χρόνια έκθεση στον καπνό του τσιγάρου ή σε άλλους τοξικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, λόγω γενετικά καθοριζόμενης έλλειψης ή μείωσης των επιπέδων της α1 αντιθρυψίνης (Α1ΑΤ). τω νΣ πύ ρο υ Α. Πα πίρ η & φρ οσ ύν ης Δ. Μά λ να η 66 Η Α1ΑΤ είναι μια γλυκοπρωτεΐνη που ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των αναστολέων πρωτεασών της σερίνης (serpin) μαζί με άλλες πρωτεΐνες, όπως η α1 αντιχυμοθρυψίνη, ο αναστολέας C1, η αντιθρομβίνη και η νευροσερπίνη. Ανευρίσκεται στους πνεύμονες είτε μέσω διάχυσης από το ήπαρ, όπου κατεξοχήν παράγεται, δια της αιματικής κυκλοφορίας είτε παράγεται από τα κυψελιδικά μακροφάγα και άλλα κύτταρα του βρογχικού επιθηλίου. Δρα σαν αντιπρωτεάση έναντι πολλών πρωτεολυτικών ενζύμων του οργανισμού, όπως η θρυψίνη και η χυμοθρυψίνη. Παρά το όνομά της όμως, η Α1ΑΤ εξουδετερώνει κυρίως την ελαστάση των ουδετερόφιλων και προσφέρει μείζονα προστασία έναντι της καταστροφικής δράσης αυτού του ενζύμου επί της ελαστίνης, κύριου δομικού συστατικού των κυψελίδων του πνεύμονα. Η ανεξέλεγκτη δράση της ελαστάσης στον πνεύμονα οδηγεί σε εμφύσημα. Ευ Η νόσος σχετίζεται αιτιολογικά κατεξοχήν με το κάπνισμα, ενώ ένα μικρό ποσοστό ασθενών παρουσιάζουν κληρονομική προδιάθεση. ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / Ο ΓΙΑΤΡΟΣ... ΒΟΗΘΟΣ Η έλλειψη α1 αντιθρυψίνης κληρονομείται με τον αυτοσωματικό συν-επικρατούντα χαρακτήρα. Το υπεύθυνο γονίδιο εντοπίζεται στο χρωμόσωμα 14q, ενώ πάνω από 120 αλληλόμορφα γονίδια (αλλήλια) έχουν ταυτοποιηθεί. Ο φαινότυπος κάθε ατόμου καθορίζεται με το πρόθεμα PI (αναστολέας πρωτεασών/protease inhibitor) και ακολούθως από δύο γράμματα που αντιστοιχούν στα αλλήλια που έχει κληρονομήσει από τη μητέρα και τον πατέρα αντίστοιχα ως προς την Α1ΑΤ. Κάθε αλλήλιο χαρακτηρίζεται από ένα γράμμα, για παράδειγμα «Μ» για το φυσιολογικό αλλήλιο ή «Ζ» για το πιο συχνά ανιχνεύσιμο παθολογικό αλλήλιο. Οι πιο συχνές μεταλλάξεις είναι οι Z (Glu342Lys) και S (Glu264Val), οι οποίες οδηγούν σε μείωση της συγκέντρωσης της Α1ΑΤ στο αίμα λόγω αδυναμίας απέκκρισής της από τα ηπατοκύττταρα, όπου παράγεται. Τα αλλήλια Ν (null) αντιστοιχούν σε πλήρη έλλειψη Α1ΑΤ λόγω αδυναμίας σύνθεσης της πρωτεΐνης. Τα φυσιολογικά άτομα (PI*MM) χαρακτηρίζονται από επίπεδα Α1ΑΤ στον ορό της τάξης των 80-220mg/dl (μέτρηση με νεφελομετρία). Όταν τα επίπεδα Α1ΑΤ είναι χαμηλότερα από 50mg/dl, ο κίνδυνος ανάπτυξης πνευμονικού εμφυσήματος είναι μεγάλος. Η συχνότητα εμφάνισης του φαινοτύπου (PI*ZZ) στην Ευρώπη είναι περίπου 1/5000. Ο κίνδυνος ανάπτυξης εμφυσήματος στο φαινότυπο PI*ZZ υπολογίζεται σε 90% στους καπνιστές και σε 65% στους μη καπνιστές. Η διάγνωση της έλλειψης Α1ΑΤ εργαστηριακά γίνεται με: ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών, οπότε διαπιστώνεται απουσία μπάντας στην περιοχή των α1 σφαιρινών μέτρηση επιπέδων α1 αντιθρυψίνης στον ορό ηλεκτροφόρηση ισοηλεκτρικού εστιασμού και γενετική ανάλυση DNA. Η έλλειψη Α1ΑΤ χαρακτηρίζεται από ηπατική νόσο (ηπατίτιδα, ηπατική κίρρωση, ηπάτωμα) που σε κάποιες περιπτώσεις παραμένει σε υποκλινική μορφή, και από πνευμονικό εμφύσημα, το οποίο παθογενετικά αποδίδεται στη διαταραχή της ισορροπίας πρωτεασών-αντιπρωτεασών και σε μηχανισμούς φλεγμονής που αναπτύσσονται πιο εύκολα σε άτομα με έλλειψη Α1ΑΤ, κυρίως καπνιστές με υποτροπιάζουσες λοιμώξεις που αυξάνουν το φορτίο ελαστάσης τους πνεύμονες και οδηγούν σε πνευμονικό εμφύσημα και σπανιότερα σε βρογχιεκτασίες. Βασικά χαρακτηριστικά του πνευμονικού εμφυσήματος που σχετίζεται με την έλλειψη Α1ΑΤ είναι η εμφάνιση της νόσου σε σχετικά νεαρή ηλικία (4η-5η δεκαετία της ζωής), η εικόνα πανλοβιδιακού εμφυσήματος και η υπεροχή των βλαβών στην ακτινογραφία θώρακος στις βάσεις και όχι στις κορυφές των πνευμόνων, αν και αυτό το ειδικό εύρημα δεν απαντά παρά σε ποσοστό 20-64% των ασθενών με έλλειψη Α1ΑΤ και εμφύσημα. Οι ασθενείς εκδηλώνουν δύσπνοια, παραγωγικό βήχα, συρίττουσα αναπνοή και συχνές λοιμώξεις. Ο λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής χαρακτηρίζεται συχνά από αποφρακτικού τύπου διαταραχή. Η ετήσια πτώση του FEV1 σε άτομα με πνευμονικό εμφύσημα και έλλειψη Α1ΑΤ μπορεί να φθάσει τα 300ml. Η πιο κοινή αιτία θανάτου είναι η αναπνευστική ανεπάρκεια και σε πολύ μικρότερο βαθμό η ηπατική κίρρωση. Θεραπευτική αντιμετώπιση Το πνευμονικό εμφύσημα με έλλειψη Α1ΑΤ αντιμετωπίζεται ως εξής: Πλήρης διακοπή του καπνίσματος Βρογχοδιασταλτική αγωγή Προληπτικός εμβολιασμός έναντι του ιού της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου Ένταξη σε πρόγραμμα αποκατάστασης, όπου ενδείκνυται Οξυγονοθεραπεία κατ’ οίκον, όπου ενδείκνυται Θεραπεία υποκατάστασης με Α1ΑΤ (Prolastin®) σε εξειδικευμένα κέντρα κυρίως σε ασθενείς με τιμές FEV1 μεταξύ 35-60% του προβλεπόμενου. Χειρουργική αντιμετώπιση, όπου ενδείκνυται. Το πνευμονικό εμφύσημα σε έδαφος έλλειψης Α1ΑΤ είναι μία νόσος που συχνά υποδιαγιγνώσκεται. Ο ενδελεχής έλεγχος για τη διάγνωση και τεκμηρίωση της νόσου επιβάλλεται επί κλινικής υποψίας με σκοπό την έγκαιρη και ορθή αντιμετώπιση και τη βελτίωση της έκβασης της νόσου και της ποιότητας ζωής των ασθενών. Βιβλιογραφικές αναφορές: Stoller JK, Aboussouan LS. A review of a1 antitrypsin deficiency. Am Respir Crit Care Med 2012; 185: 246-259 Stoller JK, Aboussouan LS. Alpha 1 antitrypsin deficiency. Lancet 2005; 365: 2225-2236 Campos MA, Lascano J. Alpha1 antitrypsin deficiency: current best practice in testing and augmentation therapy. Ther Adv Respir Dis 2014; 8: 150-161. Ο Σπύρος Α. Παπίρης είναι καθηγητής Πνευμονολογίας, διευθυντής Β' Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αττικόν», Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Η Ευφροσύνη Δ. Μάναλη είναι λέκτορας Πνευμονολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 68 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ JOHNSON & JOHNSON: Κρυολόγημα; Ήρθε η Hexa-λύση Τα συμπτώματα του κρυολογήματος ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣ ΒΗΧΑΣ ταλαιπωρούν ένα μεγάλο ποσοστό Ο παραγωγικός βήχας είναι ένα συχνό φαινόμενο που του πληθυσμού κάθε χρόνο, δυσκοπροκαλεί δυσφορία και πλήττει το 40% των ασθενών λεύοντας τις καθημερινές τους κάθε χρόνο1. δραστηριότητες. Η οικογένεια Hexalen® παρουσιάζει το νέο πόσιμο διάλυμα Τώρα ήρθε η Hexa-λύση για τη Hexacough® για τη γρήγορη και αποτελεσματική καταπολέμηση θεραπεία των 2 πιο συχνών του παραγωγικού βήχα. Η μοναδική καταπραϋντική του σύνθεση συμπτωμάτων: αρχίζει να δρα σε μόλις 15 λεπτά και περιέχει γουαϊφενεσίνη, τη δραστική ουσία που εμπιστεύονται οι γιατροί στο εξωτερικό εδώ και 50 χρόνια. Διαλύει τα φλέματα και διευκολύνει την απόχρεμψή τους, αποκαθιστώντας τη φυσιολογική λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος. Κυκλοφορεί σε ευχάριστη γεύση μέντας & raspberry για εύκολη κατάποση. ΠONOΛΑΙΜΟΣ Ο πονόλαιμος ταλαιπωρεί 1 στα 2 άτομα τουλάχιστον μια φορά το χρόνο3 και δημιουργεί ανασφάλεια σχετικά με την επιδείνωση των συμπτωμάτων2. Το Hexalen®, που συνιστούν και εμπιστεύονται οι γιατροί εδώ και 30 χρόνια για τη θεραπεία του πονόλαιμου, κυκλοφορεί τώρα σε πρακτική μορφή spray για στοχευμένη δράση και με τη διπλάσια περιεκτικότητα σε εξετιδίνη (0,2%) για ισχυρή αντισηπτική δράση. Σε αντίθεση με τις κοινές καραμέλες λαιμού που ανακουφίζουν προσωρινά, το Hexalen® spray θεραπεύει τον πονόλαιμο από τις πρώτες κιόλας ενοχλήσεις. Η αντιβακτηριακή του δράση μπορεί να διαρκέσει έως 10 ώρες, το οποίο σημαίνει ότι 2 εφαρμογές την ημέρα είναι αρκετές για να αποφευχθεί η επιδείνωση. Το Hexalen® spray ενδείκνυται και για ένα μεγάλο πλήθος λοιμώξεων της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας και των δοντιών. 1: ΜR InSites 2011: Usage & Atitude testing Hexpectoral 2: TNS ICAP, Cough and Cold consumer behavior June 2014, Greece 3: Addey and Shephard BMC Ear, Nose and Throat Disorders 2012, 12-9 70 96 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Ό,τι απασχολεί κο έσ Φ ς κή Kι ς τη Οι γυναίκες δεν εμφανίζουν πάντα τα ίδια κλασικά συμπτώματα του εμφράγματος με τους άνδρες, όπως έντονο πόνο στο στήθος που επεκτείνεται μέχρι το ένα άνω άκρο. Τα κάτωθι συμπτώματα αναφέρονται ως κοινά στις γυναίκες: Πόνος στο στήθος ή δυσφορία: Είναι το πιο κοινό σύμπτωμα αλλά μερικές γυναίκες τον βιώνουν διαφορετικά από τους άνδρες. Τον αισθάνονται σαν πίεση και μπορεί να είναι σε οποιοδήποτε σημείο του στήθους όχι μόνο στην αριστερή πλευρά του. Χαρακτηρίζεται δε μεταφορικά «σαν μέγγενη που σφίγγει». Πόνος στο/α χέρι(α), πλάτη, αυχένα ή σαγόνι: Ο πόνος μπορεί να είναι ξαφνικός ή σταδιακός δηλαδή να διαρκεί για αρκετά λεπτά. Στομαχικός πόνος: Μερικές φορές οι άνθρωποι συγχέουν τον πόνο στο στομάχι εξαιτίας καρδιακής προσβολής με τον πόνο λόγω καούρας, κρυολογήματος ή στομαχικού έλκους. Δυσκολία στη αναπνοή, ναυτία, ζαλάδα: Σε πρόβλημα στην αναπνοή χωρίς συγκεκριμένο λόγο υπάρχει υπόνοια καρδιακής προσβολής, ειδικότερα αν συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα. Ο ασθενής «αισθάνεται σαν να έτρεξε σε μαραθώνιο, χωρίς να έχει κάνει ούτε μία κίνηση». Εφίδρωση με κρύο ιδρώτα και νευρικότητα είναι κοινή στις γυναίκες που προσβάλλονται από καρδιακό επεισόδιο. υ Ποια είναι τα συμπτώματα του εμφράγματος στις γυναίκες; Κόπωση: Μερικές γυναίκες που προσβάλλονται από έμφραγμα αισθάνονται υπερβολική κούραση ακόμη και όταν δεν έχουν μετακινηθεί καθόλου. Χαρακτηριστικά αναφέρουν ότι δεν είναι σε θέση να εκτελέσουν απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως να περπατήσουν μέχρι το μπάνιο τους. Συνήθως τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από 20 λεπτά. Είναι πιθανό όμως να σταματούν για λίγο και να επανεμφανίζονται. Πώς γίνεται η σωστή επιλογή και η χρήση προβιοτικών; Η επιλογή του κατάλληλου προβιοτικού δεν είναι πάντα εύκολη. Οι ακόλουθες συμβουλές μπορεί να τη διευκολύνουν: Τα προβιοτικά είναι εξίσου αποτελεσματικά σε οποιαδήποτε μορφή και αν ληφθούν, αρκεί να χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας του προϊόντος και μετά από εντολή γιατρού. Περισσότερο σημαντικό από τη μορφή είναι η επιλογή του κατάλληλου προβιοτικού, αφού συγκεκριμένα στελέχη τους εμφανίζονται να θεραπεύουν μόνο συγκεκριμένες παθήσεις. Για παράδειγμα τα στελέχη που είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της μολυσματικής διάρροιας περιλαμβάνουν το Lactobacillus GG και το Saccharomyces boulardii. Η ετικέτα του προϊόντος πρέπει να αναφέρει το συγκεκριμένο γένος και είδος του προβιοτικού οργανισμού ή των οργανισμών που περιέχει. Επίσης σε αυτήν πρέπει να αναγράφεται: Ο αριθμός των οργανισμών που περιέχεται σε μία δόση και η συχνότητα λήψης (η δοσολογία μπορεί να κυμαίνεται από 50 εκατ. ζωντανά κύτταρα για κάποιους οργανισμούς έως 1 τρισ. κύτταρα για κάποιους άλλους). Ένδειξη και προτεινόμενες χρήσεις βασιζόμενες σε επιστημονικές μελέτες. Οδηγίες φύλαξης του προϊόντος. Πληροφορίες για την εταιρεία που το διακινεί. / Η Κική Φέσκου είναι φαρμακοποιός, μέλος του Φ.Σ. Αττικής, feskoy@otenet.gr 72 95 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΙ ΜΥΘΟΙ Παρασκευές εκτός φαρμακοποιίας το υ Ηλ ία Κα τσ όγ ια νν η και πώς τις αντιμετωπίζουμε Στην πρώτη προσπάθεια να προσεγγίσω το θέμα του γαληνικού σκευάσματος στο σύγχρονο ελληνικό φαρμακείο, θα αναφερθώ στις παρασκευές που δεν περιέχονται σε εθνικές φαρμακοποιίες ή formulary, δηλαδή εκείνες που δεν είναι καλά μελετημένες και πρόκειται για σχεδόν αυτοσχέδιες συνταγές γιατρών. Οι συνταγές αυτές δεν στηρίζονται συνήθως σε βιβλιογραφικά δεδομένα και αποτελούν τον υπ’ αριθμόν 1 «εργαστηριακό» μύθο όσον αφορά τη δραστικότητά τους αλλά κυρίως (και αυτό αφορά πρωτίστως το επάγγελμά μας) τη σταθερότητά τους. Για τους περισσότερους από εμάς, ανεξάρτητα του πόσο ασχολούμαστε με το γαληνικό φάρμακο, είναι πρακτικά αδύνατο να έχουμε παρασκευάσει όλους τους πιθανούς συνδυασμούς έτοιμων προϊόντων με δραστικές ουσίες, ιδίως όταν δεν υπάρχει η βιβλιογραφία για το «σωστό» τρόπο παρασκευής τους. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ακολουθούμε μερικούς γενικούς κανόνες που περιγράφονται βιβλιογραφικά για κάθε τύπο παρασκευής. Και εκεί ακριβώς έγκειται η υποκειμενικότητα του όλου εγχειρήματος που αποτελεί 74 και μία από τις πιο μεγάλες προκλήσεις της δουλειάς μας. Είναι εύλογο όμως να ερχόμαστε σε άβολη θέση, όταν οι ασθενείς, που μας εμπιστεύτηκαν με την παρασκευή του φαρμάκου τους, επιστρέφουν μετά από λίγες ημέρες στο φαρμακείο, γιατί μια κρέμα στην αρχή ήταν «κανονική» και μετά «έκοψε» ή ένα διάλυμα στην αρχή ήταν διαυγές και μετά απέκτησε ίζημα. Ειδικά όταν αυτή η συνομιλία ολοκληρώνεται με την επωδό ότι «ο γιατρός είπε να πάει να το φτιάξει σε “εκείνο” το φαρμακείο που “ξέρει” να τα φτιάχνει αυτά τα σκευάσματα», ερχόμαστε σε ακόμα πιο δύσκολη θέση. ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΙ ΜΥΘΟΙ Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε λοιπόν αυτά τα περιστατικά στο φαρμακείο μας; Ως πρώτη κίνηση ανατρέχουμε στο αρχείο παρασκευής του γαληνικού σκευάσματος για να ελέγξουμε ότι όλα τα στάδια παρασκευής έγιναν σωστά στην αρχή και δεν υπήρξε κάποια αμέλεια εκ μέρους μας. Είναι πολύ σημαντικό αυτό να γίνεται παρουσία του ασθενούς, προκειμένου να κερδίσουμε άμεσα την εμπιστοσύνη του και την εκτίμησή του για τον επαγγελματισμό μας. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι οφείλουμε να έχουμε ένα σύστημα καταγραφής των παρασκευασμάτων μας. 3 2 Εφόσον βεβαιωθούμε ότι από πλευράς μας τηρήσαμε σωστά τις διαδικασίες, είναι η ώρα να επικοινωνήσουμε με το γιατρό και να ζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες για την παρασκευή αυτή (π.χ. αν τη συνταγογραφεί συχνά, αν του έχει αναφερθεί παρόμοιο περιστατικό, σε ποιο φαρμακείο γνωρίζει ότι το σκεύασμα αυτό παρασκευάζεται σωστά κτλ.). Συνήθως (9 στις 10 φορές) αυτή η επικοινωνία δεν οδηγεί σε λύση του μυστηρίου, αλλά σίγουρα δίνει την αίσθηση στον ασθενή ότι είμαστε διατεθειμένοι να πάρουμε στα σοβαρά το παράπονό του. Μελέτη και πειραματισμός: Ειδικά σε σκευάσματα με πολλά συστατικά και έτοιμα εμπορικά προϊόντα είναι ουσιαστικά ανέφικτο να μελετήσουμε την πλήρη σύστασή τους, μπορούμε όμως να μελετήσουμε βιβλιογραφικά τις δραστικές ουσίες. Για παράδειγμα, μπορούμε να βρούμε την περιοχή pΗ στην οποία η μινοξιδίλη παραμένει διαλυμένη και στη συνέχεια να φτιάξουμε ένα όμοιο διάλυμα, να ελέγξουμε το pΗ του και να δικαιολογήσουμε έτσι το πιθανό αποτέλεσμα. Παρόλ’ αυτά, ίσως έτσι να μην καταλήξουμε σε συμπέρασμα γιατί το σκεύασμα, ενώ «έφυγε» σωστό από το φαρμακείο, άλλαξε μορφή μέσα σε σύντομο χρονικό διάσημα. Σε αυτό το σημείο θα ήταν σκόπιμο να κάνετε ένα πείραμα: Θα φτιάξετε ένα σκεύασμα, το οποίο θα παρακολουθήσετε για 15 ημέρες στο εργαστήριό σας. Το παρασκεύασμά σας θα το χωρίσετε σε δύο περιέκτες: τον έναν θα τον ανοίγετε δύο φορές ημερησίως και τον άλλο θα τον αφήσετε σκοπίμως κακο-κλεισμένο με τέτοιο τρόπο που να έρχεται σε επαφή με τον αέρα. Παρατηρήστε και καταγράψτε τα αποτελέσματα καθημερινά και συντάξτε μια μελέτη στο τέλος της περιόδου παρατήρησης. Η εμπειρία έχει δείξει ότι αρκετές φορές το πρόβλημα βρίσκεται στις συνθήκες φύλαξης από πλευράς ασθενούς. Αν το πείραμά σας δείξει ότι το σκεύασμά σας δεν αλλοιώθηκε στο φαρμακείο, το πρόβλημα οφείλεται σε λάθος χειρισμό ή σε πιθανή επιμόλυνση. Το σίγουρο είναι ότι ένα ασφαλές συμπέρασμα προϋποθέτει από εμάς ενασχόληση, εργασία και δυστυχώς επιπλέον κόστος, αλλά πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η εργαστηριακή εργασία απαιτεί σοβαρότητα και διάθεση για λεπτομέρεια. Το «στο περίπου» αφορά παλαιότερες εποχές και νοοτροπίες, τις οποίες πρέπει να αφήσουμε πίσω μας για να προχωρήσουμε μπροστά. Ο Ηλίας Κατσόγιαννης είναι φαρμακοποιός, μέλος του Φ.Σ. Αττικής, ilias.kat1@gmail.com 76 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΩΣ Η ΦΥΣΗ ΘΩΡΑΚΙΖΕΙ τη λειτουργία της καρδιάς Η λέξη καρδιά, ή καρδία κατά τους αρχαίους ημών προγόνους, αποτελεί μεταπλασμό από τις λέξεις κῆρ και κέαρ (καρδιά) < *κηρδ, που σύμφωνα με το λεξικό, πιθανολογείται ότι ανάγεται στην εικαζόμενη λέξη «kērd», ινδοευρωπαϊκής προέλευσης. Από όπου και αν προέρχεται όμως η λέξη, πιστεύω ότι όλοι μας αναγνωρίζουμε ότι η σημασία της στη λειτουργία του οργανισμού μας είναι κάτι παραπάνω από σημαντική, γι’ αυτό και καλό θα ήταν να την προστατεύσουμε. Και ίσως παλαιότερα, ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός να χρησιμοποιούσαν κριθάρι (κρίθη η κοινή ή hordeum vulgare) για τις καρδιαλγίες, σήμερα όμως έχουμε στη φαρέτρα μας πολλά θρεπτικά συστατικά που μπορούν να θωρακίσουν την καρδιά μας. 78 H υπόθεση «ωμέγα» τω ν Μ υρ τώ ς Σκ οτ ίδ α & Δη μή τρ η Τσ ο υκ αλ ά Τα δύο πρώτα πράγματα που έρχονται στο νου είναι η τακτική άσκηση και η σωστή διατροφή, χαμηλή σε λιπαρά. Τελικά όμως πρέπει να τρώμε λιπαρά ή πρέπει να τα αποφεύγουμε; Ποια είναι καλά λιπαρά και ποια όχι; Αναμενόμενο να αναρωτιόμαστε μετά από 60 χρόνια σκληρής προπαγάνδας ενάντια στα διατροφικά λίπη και της προώθησης συνθετικά παρασκευασμένων λιπαρών ως υγιεινά. Ονομασίες, όπως ωμέγα 3 λιπαρά, ωμέγα 6, κορεσμένα κλπ., έχουν δημιουργήσει σύγχυση στο κοινό και καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε να διαλευκάνουμε την υπόθεση «ωμέγα». Πρόκειται για ονομασίες που αφορούν διαφορετικά μόρια λιπαρών ανάλογα με τη μοριακή τους δομή και μπορούμε να τα διαχωρίσουμε σε 5 κύριες κατηγορίες: Τα ωμέγα-3 είναι λιπαρά που βρίσκονται κυρίως στα ψάρια, τα βρίσκουμε όμως και σε φυτικές πηγές, όπως στο λινέλαιο, στα καρύδια, στα φύκια κ.ά. Τα ωμέγα-6 βρίσκονται κυρίως σε σπόρους και ξηρούς καρπούς. Τα μονοακόρεστα αφορούν τα ωμέγα-9 και τα ωμέγα-7 λιπαρά. Αυτά τα βρίσκουμε σε φυτικά έλαια, με κύρια πηγή το λάδι ελιάς, τους ξηρούς καρπούς αλλά και κάποιες τροφές ζωικής προέλευσης. Τα κορεσμένα λιπαρά βρίσκονται κυρίως σε ζωικές τροφές, υπάρχουν όμως και σε έλαια φυτικής προέλευσης, όπως το λάδι καρύδας, το βούτυρο από κακάο, τα μακαντάμια κ.ά. Τα τρανς λιπαρά, που αν και υπάρχουν στη φύση, στην πλειοψηφία τους αφορούν συνθετικής προέλευσης λιπαρά που βέβαια καλό είναι να τα αποκλείσουμε από τη διατροφή μας. Όσο περισσότερο βελτιώνεται η αναλογία μεταξύ ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρών στη διατροφή, πλησιάζοντας προς την ιδανική αναλογία 1:1, τόσο περισσότερο μειώνεται η θνησιμότητα λόγω καρδιακών παθήσεων. 79 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Τα λίπη έχουν τρεις βασικές λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα: Δομική λειτουργία: Διαμορφώνουν το εξωτερικό περίβλημα των κυττάρων, τις κυτταρικές μεμβράνες, καθώς επίσης και το υποδόριο λίπος, ενώ παρέχουν μηχανική υποστήριξη και μόνωση σε διάφορα όργανα. Πηγή ενέργειας: Χρησιμοποιούνται από τα κύτταρα ως καύσιμη ύλη για την παραγωγή ενέργειας. Παραγωγή ορμονών: Είναι απαραίτητα ως πρώτη ύλη στην παραγωγή ενός μεγάλου αριθμού ορμονών. Τα διαφορετικά μόρια αυτών των λιπαρών μπορούν να μετρηθούν με ειδικές εξετάσεις στο αίμα και οι τιμές αυτές μπορούν να μας δώσουν πολλές πληροφορίες για την κατάσταση υγείας ενός ατόμου, τη διατροφή του και την προδιάθεση ή όχι για την ανάπτυξη φλεγμονών. Το σώμα μας χρειάζεται όλα τα λίπη (εκτός από τα συνθετικά φυσικά) σε συγκεκριμένες όμως αναλογίες μεταξύ τους. Η ύπαρξη όλων των απαραίτητων λιπαρών επιτρέπει την ομαλή και υγιή λειτουργία του οργανισμού. Οι ιδανικές αναλογίες μεταξύ των λιπαρών στη διατροφή μας, για παράδειγμα μεταξύ ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρών, είναι 1:1. Θα πρέπει να έχουμε ένα μόριο ωμέγα-3 για κάθε μόριο ωμέγα 6. Αλλά και μια σχέση μέχρι 1:5 θεωρείται ένας καλός στόχος. Δυστυχώς όμως η σχέση που καταγράφεται στη σύγχρονη διατροφή είναι 1:16 ή και χειρότερα, με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται αντίστοιχα η ακεραιότητα και η λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών σε όλα τα κύτταρα στο σώμα μας. Ξέρουμε ότι τροφές πλούσιες σε ωμέγα-6 έχουν ανοσοκατασταλτική δράση, ενώ όσο περισσότερο βελτιώνεται η αναλογία μεταξύ ωμέγα-3 και ωμέγα-6 στη διατροφή, πλησιάζοντας προς την ιδανική αναλογία 1:1, τόσο περισσότερο μειώνεται η θνησιμότητα λόγω καρδιακών παθήσεων. Η μείωση αυτή μπορεί να φθάσει μέχρι και το 70%. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι καρδιακές παθήσεις, οι γαστρεντερικές διαταραχές, ο καρκίνος και τα αυτοάνοσα νοσήματα, αυξήθηκαν σημαντικά στο διάστημα που προτεινόταν η αποφυγή του λίπους στη διατροφή. Η βιταμίνη Κ2 Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι τα καρδιολογικά νοσήματα συνδέονται άμεσα με τη δράση της βιταμίνης Κ. Η βιταμίνη Κ2, σε συνεργασία με τη βιταμίνη D και το μαγνήσιο, διαχειρίζονται την εναπόθεση ασβεστίου στα όργανα και στους ιστούς. Αν δεν υπάρχει επαρκής 80 ποσότητα βιταμίνης Κ, τότε το σώμα μας δεν είναι σε θέση να διακρίνει πού και πόσο ασβέστιο πρέπει να εναποθέσει. Τα αγγεία μας είναι από τα πρώτα όργανα που πλήττονται και αναπόφευκτα δημιουργείται αρτηριοσκλήρωση. Μετά από κλινικές μελέτες που εξέτασαν χιλιάδες περιστατικά για πάνω από 10 χρόνια, παρατηρήθηκε ότι όσοι είχαν αυξημένη πρόσληψη Κ2 εμφάνιζαν 50% λιγότερη ασβέστωση των αρτηριών τους και 50% λιγότερα καρδιολογικά περιστατικά από όσους είχαν μειωμένη πρόσληψη. Αντιθέτως, χαμηλά επίπεδα μαγνησίου στο αίμα όπως και αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου συνδέονται με αυξημένους καρδιακούς θανάτους. Πρόκειται για μια σημαντική πρόοδο στη μάχη μας κατά των καρδιολογικών νοσημάτων, καθώς λαμβάνοντας μια απολύτως ασφαλή φυσική ουσία (προσοχή στη δοσολογία μόνο για όσους λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή) μπορούμε να ενισχύσουμε την υγεία και να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης νόσου. Ρεσβερατρόλη Η ένωση ρεσβερατρόλη (resveratrol, RVT) είναι μια φυσική ουσία που βρίσκεται σε υψηλές συγκεντρώσεις κυρίως στη φλούδα των κόκκινων σταφυλιών, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και αρκετούς αιώνες για τις ασθένειες της καρδιάς και των αρτηριών, λόγω των καρδιοπροστατευτικών τους ιδιοτήτων. Η ρεσβερατρόλη έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, δηλαδή εξουδετερώνει οξυγονούχες ρίζες και οξειδωτικές ενώσεις που παράγονται στους διαφόρους ιστούς ή κυκλοφορούν στο πλάσμα του αίματος. Άλλα σημαντικά συστατικά Συνένζυμο Q10: Αυξάνει την οξυγόνωση του καρδιακού ιστού και έχει αναφερθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης καρδιακών προσβολών. Βιταμίνη C: Παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Ασβέστιο και Μαγνήσιο: Βοηθούν στη σωστή λειτουργία του καρδιακού μυός. Και τα βότανα επί το έργον Εκτός όμως από τα παραπάνω, υπάρχουν και αρκετά βότανα και φυτά που μπορούν να συμβάλουν στη σωστή λειτουργία της καρδιάς. Μερικά από αυτά είναι: Ρόδι: Ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο χυμός από ρόδι, όχι μόνο εμποδίζει την αρτηριοσκλήρωση, αλλά μπορεί και να συμβάλει στη μείωσή της. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Αδελαΐδας διαπίστωσαν ότι το σκόρδο, είτε σε φυσική μορφή είτε σε συμπληρώματα διατροφής, ρίχνει την πίεση το ίδιο αποτελεσματικά με τα αντιυπερτασικά φάρμακα. Το μυστικό του κρύβεται στην ουσία allicin, που παράγεται μόλις κοπεί σε κομματάκια. περιεκτικότητα που έχει ο συγκεκριμένος χυμός σε αντιοξειδωτικά, που είναι υψηλότερη από κάθε άλλο φρούτο. Ginkgo biloba: Εκτός του ότι βοηθά τη μνήμη, το ginkgo biloba εμποδίζει τη δημιουργία ελεύθερων ριζών. Εκχύλισμα σπόρων σταφυλιού: Μειώνει την πίεση. Και πάνω από όλα… το σκόρδο: Είναι ωφέλιμο για την καρδιά και τα αγγεία, διότι συμβάλλει στην πτώση της υψηλής χοληστερόλης και της πίεσης, ενώ μειώνει την πηκτικότητα του αίματος, απομακρύνοντας έτσι τον κίνδυνο απόφραξης σημαντικών αρτηριών. Το σκόρδο έχει χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα για τις ιαματικές του ιδιότητες και δεν είναι τυχαίο ότι οι γιαγιάδες μας μάς προέτρεπαν να τρώμε μια σκελίδα σκόρδο την ημέρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι Αυστραλοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Κατάρριψη κάποιων μύθων Σύμφωνα με τα στοιχεία 15 κλινικών μελετών (2003) για τη χρήση βιταμίνης Ε και καροτίνης Β απέδειξαν ότι οι βιταμίνες αυτές δεν αποτελούν ασπίδα κατά της καρδιοαγγειακής νόσου, ενώ αντίθετα μπορεί να αποδειχθούν επιζήμιες στην υγεία. Βιβλιογραφικές αναφορές: www.trophos.gr www.drtsoukalas.com / Η Μυρτώ Σκοτίδα είναι μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών Φίλων Ιατρών Κ.Ε.Φ.Ι. Αθηνών, υπεύθυνη της εκστρατείας «Τροφός» για τη σημασία της αντικαρκινικής διατροφής και της εκστρατείας «Δικαίωμά μου» για την ενημέρωση των καρκινοπαθών για τα δικαιώματά τους. / Ο Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς είναι διδάκτωρ Πανεπιστημίου της Νάπολη (Universita' degli Studi di Napoli, Federico II), μετεκπαιδευθείς στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και πρόεδρος του Ινστιτούτου Διατροφικής Ιατρικής. ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ Η στεφανιαία νόσος αφορά μια ευρύτερη ομάδα προβλημάτων στη στεφανιαία αιματική ροή, η οποία οφείλεται συνήθως στην αθηροσκλήρωση, δηλαδή την ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών στην εσωτερική επιφάνεια των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων. Στηρίζοντας τον ασθενή με στεφανιαία νόσο Καθώς οι αθηρωματικές πλάκες αυξάνονται σε αριθμό και μέγεθος, μπορούν να εμποδίσουν ή και να διακόψουν την αιματική ροή, να προκαλέσουν δηλαδή οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Το έμφραγμα αποτελεί ένα ισχυρό σοκ για τον οργανισμό, τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο και σηματοδοτεί την έναρξη σημαντικών αλλαγών όσον αφορά τη λειτουργικότητα, την καθημερινότητα αλλά και την ποιότητα ζωής του ατόμου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ψυχολογικοί παράγοντες κινδύνου, κυρίως όσοι σχετίζονται με χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και του ψυχοκοινωνικού περιβάλλοντος του ασθενούς. της Xριστίνας Κ. Σιδέρη 84 Ειδικά όσον αφορά την προσωπικότητα, η βιβλιογραφία περιγράφει έναν ιδιαίτερο τύπο, γνωστό και ως προσωπικότητα τύπου Α, με συμπεριφορικές εκδηλώσεις όπως: ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ● ● ● ● περβολική ανταγωνιστικότητα και υ προσπάθεια για επίτευξη συνεχώς ανανεούμενων στόχων υπερεπαγρύπνηση και επιθετικότητα νυπομονησία και βιασύνη, αίσθηση α ότι ο χρόνος είναι περιορισμένος σε σχέση με το εύρος των ευθυνών αεικινησία και ανησυχία. Η προσωπικότητα τύπου Α, σε συνδυασμό με την ίδια τη φύση της νόσου και την ακαριαία συχνά εκδήλωση των συμπτωμάτων, καθώς και οι αλλαγές που επιβάλλει στον τρόπο ζωής του ασθενούς συχνά δυσχεραίνουν την προσαρμογή του ατόμου στη νέα πραγματικότητα. Οι ασθενείς που πάσχουν από στεφανιαία νόσο αναφέρουν υψηλά επίπεδα άγχους και κατάθλιψης, ενώ παρουσιάζουν χαμηλό κίνητρο και ανθεκτική αντίσταση σε μια οργανωμένη θεραπευτική παρέμβαση σε ολιστικό επίπεδο. Στην επαφή σας μαζί τους, μπορεί να είναι αρκετά βοηθητικά τα εξής: Η στεφανιαία νόσος συχνά συνυπάρχει με άλλες σοβαρές ιατρικές καταστάσεις, π.χ. σακχαρώδης διαβήτης και υπερχοληστερολαιμία. Παρά το γεγονός ότι συνήθως παρουσιάζεται ως το πρωτεύον ζήτημα, είναι λάθος να παραγνωρίζονται οι υπόλοιπες παράμετροι του ιατρικού ιστορικού του ατόμου. Εξηγήστε τη σημασία του ολιστικού μοντέλου και ενθαρρύνετε τη συνεργασία με γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων. Οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο πολλές φορές εκδηλώνουν αγχώδη συμπτωματολογία και κάνουν κατάχρηση αγχολυτικών και ηρεμιστικών φαρμάκων. Ενημερώστε τους για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από αυτήν τη συμπεριφορά και υπογραμμίστε την αναγκαιότητα της ψυχιατρικής εκτίμησης και παρακολούθησης. Οι κλινικές εκδηλώσεις της νόσου, συχνά με τρόπο απρόβλεπτο και εν δυνάμει μοιραίο, αφαιρούν από τον ασθενή την αίσθηση ελέγχου της ζωής του και τη δυνατότητα προβολής στο μέλλον. Αυτό αποτελεί μια αντικειμενική πραγματικότητα, όπως επίσης και η ατομική μας ευθύνη για τη διαφύλαξη και την προαγωγή της υγείας και της ποιότητας ζωής. Ενθαρρύνετε την καλή συνεργασία με το θεράποντα γιατρό, την αποφυγή των κακών συνηθειών και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. / Η Χριστίνα Κ. Σιδέρη είναι ΜSc Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, christina.sideri@googlemail.com 86 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ® Η άμεση & φυσική λύση στο κρυολόγημα ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΠΟ 3 ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΙΘΕΡΙΟ ΕΛΑΙΟ ΡΑΒΙΝΤΣΑΡΑΣ Το RHINaction®, είναι ιατροτεχνολογικό προϊόν και φέρει σήμανση CE σύμφωνα με την οδηγία 93/42 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο οίκος Laboratoire de la Mer Γαλλίας, από τους μεγαλύτερους παραγωγούς φυσικών ρινικών αποσυμφορητικών παγκοσμίως, παρουσιάζει τη νέα του καινοτομία, το RHINaction®, ένα 100% φυσικό ρινικό spray που προσφέρει άμεση και πλήρη ανακούφιση από όλα τα ρινικά συμπτώματα της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος (ρινική συμφόρηση, ρινόρροια κ.ά.). Η σύνθεση του RHINaction®, που είναι κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, περιλαμβάνει υπέρτονο διάλυμα θαλασσινού νερού (από την προστατευμένη περιοχή του Saint-Malo στη Γαλλία) και 3 αιθέρια έλαια (ραβιντσάρα, άγρια μέντα, γλυκό θυμάρι). ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ Λόγω του συνδυασμού αυτών των φυσικών συστατικών, το RHINaction® διαθέτει τριπλή δράση: Αποσυμφορεί, περιορίζοντας το οίδημα του ρινικού βλεννογόνου. Καθαρίζει, απομακρύνοντας τις πυώδεις και μη ρινικές εκκρίσεις. Προλαμβάνει τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως η ωτίτιδα, η ιγμορίτιδα και η βρογχίτιδα. Η αποτελεσματικότητα του RHINaction® οφείλεται στην αποσυμφορητική δράση του υπέρτονου διαλύματος θαλασσινού νερού μέσω του φυσικού μηχανισμού της όσμωσης σε συνδυασμό με τη βλεννολυτική και αποδεδειγμένη αντιμικροβιακή δράση των 3 αιθέριων ελαίων του. Επιπρόσθετα, το RHINaction® προάγει την αναγέννηση και ταχεία αποκατάσταση του ρινικού βλεννογόνου. Το RHINaction® δεν περιέχει συντηρητικά και χημικές ουσίες, δεν προκαλεί εθισμό και φαρμακευτική ρινίτιδα, δεν ξηραίνει το ρινικό βλεννογόνο, δεν έχει αντενδείξεις και παρενέργειες. Έχει pH ιδανικό για το ρινικό βλεννογόνο και είναι κατάλληλο για παρατεταμένη χρήση από ενήλικες και παιδιά από την ηλικία των 3 ετών. Διατίθεται από την Arma Pharma: info@armapharma.gr ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ 87 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΒΒΟΤΤ ΕΛΛΑΣ IQ FOBT (IQ Test Παθήσεων Παχέος Εντέρου) Η Abbott Ελλάς έχει αναλάβει την αποκλειστική διάθεση, διανομή και ανάπτυξη του διαγνωστικού προϊόντος IQ FOBT (IQ Test Παθήσεων Παχέος Εντέρου) για την ανίχνευση των παθήσεων παχέος εντέρου. Πρόκειται για το μοναδικό αυτοδιαγνωστικό τεστ στην ελληνική αγορά για την ανίχνευση μη εμφανούς αίματος στα κόπρανα, με αποδεδειγμένη ακρίβεια και ευαισθησία. Η απλή και φιλική προς το χρήστη κατ’ οίκον διαδικασία εξέτασης δεν απαιτεί ειδική δίαιτα για την εκτέλεσή του, ούτε επαφή του χρήστη με το δείγμα και δίνει τη δυνατότητα σε ομάδες υψηλού και μέσου κινδύνου να ενημερωθούν για την κατάσταση της υγείας τους ακόμα και σε πρώιμα στάδια της νόσου. Bήματα διαδικασίας και ερμηνείας αποτελεσμάτων 1 Έλεγχος ποιότητας (καθαρότητας) νερού Τραβάμε το καζανάκι 1-2 φορές, ώστε να βεβαιωθούμε ότι το περιεχόμενο νερό της λεκάνης είναι καθαρό. Στη συνέχεια ρίχνουμε το διαγνωστικό φύλλο μέσα στη λεκάνη, το οποίο πρέπει να παραμείνει άχρωμο. 2 Εξέταση κοπράνων Μετά από κάθε κένωση ρίχνουμε το διαγνωστικό φύλλο στη λεκάνη που περιέχει κόπρανα. Αυτή η διαδικασία πρέπει να γίνει τρεις φορές, δηλαδή σε τρεις διαφορετικές ημέρες. Σημειώνουμε το αποτέλεσμα στην κάρτα καταχώρησης των αποτελεσμάτων κάθε φορά που ρίχνουμε το διαγνωστικό φύλλο. Αυτό το βήμα πρέπει να ολοκληρωθεί, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι τα αποτελέσματα του τεστ είναι έγκυρα. Το περιεχόμενο της συσκευασίας θετικού ελέγχου μαζί με το τελευταίο διαγνωστικό φύλλο ρίχνονται στο καθαρό νερό της λεκάνης της τουαλέτας. Σε δύο λεπτά πρέπει να σχηματιστεί πάνω στο διαγνωστικό φύλλο ένας μπλε-πράσινος σταυρός. Σημαντικό: Οποιαδήποτε χρωματική ένδειξη πάνω στη διαγνωστική επιφάνεια ανεξαρτήτου μεγέθους, θεωρείται ως θετικό αποτέλεσμα. 88 3 Έλεγχος εγκυρότητας του τεστ ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Χωρίς πόνο η ζωή είναι παράδεισος Το Ponotex της Adelco A.E. είναι το μοναδικό σκεύασμα στην αγορά που προσφέρει την πολύτιμη αναλγητική δράση του ακετυλοσαλικυλικού οξέος σε συνδυασμό με τη γαστροπροστασία που εξασφαλίζουν τα υδροξείδια μαγνησίου και αργιλίου. Το Ponotex είναι αναλγητικό, αντιπυρετικό και αντιρρευματικό, ενώ είναι ενισχυμένο με προστασία του γαστρικού βλεννογόνου. Ενδείκνυται σε πόνους όπως κεφαλαλγίες αλλά και στον πυρετό, σε οστεοαρθρίτιδες και στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, καθώς και σε μυϊκούς πόνους. Ενέργειες Ενημέρωσης Διαφήμισης και Προώθησης: Το Ponotex επανέρχεται δυναμικά στην αγορά με σημαντικές ενέργειες ενημέρωσης, διαφήμισης και προώθησης προς το κοινό: www.adelco.gr 90 νέ α πρ οϊό ντα ευκ αιρ ί ες τη ςα γο ς ρά Τα νέα προϊόντα, οι εμπορικές ευκαιρίες για το φαρμακείο και το κοινό του, η δραστηριότητα των επιχειρήσεων στην αγορά υγείας. εταιρικά νέα ΦΑΡΜΑ ΚΕΥ ΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ σελ. 91-101 91 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ / ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 1/ 2/ HEXACOUGH® (γουαϊφενεσίνη) & HEXALEN® SPRAY (εξετιδίνη) / από την Johnson & Johnson Η οικογένεια Hexalen® εμπλουτίζεται με 2 νέα προϊόντα, το Hexacough® με γουαϊφενεσίνη (100mg/5ml) και το Hexalen spray με εξετιδίνη (0,2%). Το νέο πόσιμο διάλυμα Hexacough® χορηγείται για τη γρήγορη και αποτελεσματική καταπολέμηση του παραγωγικού βήχα. Η μοναδική καταπραϋντική του σύνθεση με γουαϊφενεσίνη αρχίζει να δρα σε μόλις 15 λεπτά και έχει ευχάριστη γεύση μέντας & raspberry. Το Hexalen®, που συνιστούν και εμπιστεύονται οι γιατροί εδώ και 30 χρόνια, κυκλοφορεί τώρα σε πρακτική μορφή spray για στοχευμένη αντισηπτική δράση και με τη διπλάσια περιεκτικότητα σε εξετιδίνη, θεραπεύοντας τον πονόλαιμο από τα πρώτα συμπτώματα. 2/ 3/ LICOSIL (sildenafil citrate) / από τη Pharma Q A.E. 3/ Η Pharma Q A.E κυκλοφόρησε τo Licosil (sildenafil citrate) το πρώτο και μοναδικό ελληνικό γενόσημο, το οποίο διατίθεται και σε συσκευασία του 1 x 50mg. Τα δισκία Licosil δεν περιέχουν λακτόζη, κυκλοφορούν σε 3 διαφορετικές περιεκτικότητες και είναι μοναδική πρόταση πώλησης για τo φαρμακείο. Διατίθεται στις ακόλουθες συσκευασίες και τιμές (Φ.Π.Α.: 6,5%): 100mg x 4 fc δισκία: Χ.Τ.: 15,70€, Λ.Τ.: 22,57€. 50mg x 4 fc δισκία: Χ.Τ.: 13,09€, Λ.Τ.: 18,82€. 50mg x 1 fc δισκίο: Χ.Τ.: 4,97€, Λ.Τ.: 7,15€. 25mg x 4 fc δισκία: Χ.Τ.: 10,69€, Λ.Τ.: 15,37€. 4/ ΝICORETTE® QUICKSPRAY (nicotine) / από την Johnson & Johnson 4/ Το Νicorette® Quickspray είναι o νέος τρόπος για να ελέγξει ο καπνιστής την έντονη επιθυμία για τσιγάρο, ιδίως τις στιγμές που το έχει περισσότερο ανάγκη, όπως στον πρωινό καφέ, μετά το φαγητό ή σε στιγμές εκνευρισμού. Το καινοτόμο στοματικό σπρέι Νicorette® Quickspray είναι εύκολο στη χρήση και είναι το μόνο που παρέχει άμεσα τη νικοτίνη ενός κοινού τσιγάρου αλλά σε φαρμακευτική μορφή, χωρίς τις βλαβερές ουσίες του. Έτσι, ανακουφίζει από την ανάγκη για κάπνισμα σε μόλις 60 δευτερόλεπτα. 1-2 ψεκασμοί είναι αρκετοί κάθε φορά που ο καπνιστής έχει την ανάγκη για τσιγάρο. 5/ 5/ ΑΓΚΙΝΑΡΑ / της Power Foods / από την Power Health Η Power Health αξιοποιεί μία ακόμα δυναμοτροφή στο προϊόν Αγκινάρα της σειράς Power Foods. Προσφέρει όλα τα οφέλη της αγκινάρας σε ένα προϊόν, συμβάλλοντας στην καλή υγεία ενός από τα πιο σημαντικά όργανα του οργανισμού, του συκωτιού. Το συκώτι φιλτράρει τον οργανισμό από τις τοξικές ουσίες που δέχεται από το περιβάλλον και από την τροφή, συμβάλλει στην αποτοξίνωσή του και κινητοποιεί τη χολή. Παράλληλα, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, ενώ βοηθάει στον έλεγχο της χοληστερίνης και στο μεταβολισμό των λιπών. Η Αγκινάρα της Power Foods διατίθεται σε αναβράζοντα δισκία με υπέροχη γεύση. 92 συμπληρώματα διατροφής φάρμακα / διαγνωστικά / συμπληρώματα διατροφής / φυσικά-εναλλακτικά / καλλυντικά / ορθοπαιδικά / παραφαρμακευτικά-προϊόντα υγείας / οργάνωση-εξοπλισμός / υπηρεσίες Το Dicloplast είναι ένα αντιφλεγμονώδες έμπλαστρο δικλοφαινάκης για τις πιο συχνές φλεγμονώδεις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος (αθλητικοί τραυματισμοί, τοπικές φλεγμονές) και χρόνιες ρευματικές παθήσεις (οσφυαλγία, αυχενικό σύνδρομο, οστεοαρθρίτιδα). Το Dicloplast αποτελεί ένα γρήγορο και άμεσο τρόπο για την αντιμετώπιση του πόνου. Κολλάει στην πάσχουσα περιοχή, παρέχοντας κλινικά αποδεδειγμένα αποτελεσματική ανακούφιση και θεραπεία των συμπτωμάτων από την 1η ώρα εφαρμογής για έως και 12 ώρες, δρώντας απευθείας στο σημείο του πόνου και μειώνοντας την ευαισθησία στον πόνο, την έντασή του και το πρήξιμο. Διατίθεται σε συσκευασία 5 εμπλάστρων. φάρμακα 1/ DICLOPLAST® (diclofenac) / από την Angelini Pharma Hellas Η Pfizer Consumer Healthcare κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά δύο νέες πολυβιταμίνες της σειράς Centrum, που καλύπτουν τις ειδικές διατροφικές ανάγκες των ανδρών και των γυναικών: το Centrum Men και το Centrum Women. Το Centrum Men περιέχει αυξημένες ποσότητες βιταμινών Β για την υποστήριξη των καθημερινών αναγκών των ανδρών για ενέργεια, καθώς και μαγνήσιο για την καλή λειτουργία των μυών και της καρδιάς. Το Centrum Women καλύπτει τις ανάγκες της γυναίκας με αυξημένες ποσότητες φυλλικού οξέος για τη μείωση της κόπωσης, ασβεστίου για υγιή οστά, σιδήρου για την αντιμετώπιση απωλειών αίματος. Η σειρά Centrum συνιστάται σε περιπτώσεις μειωμένης πρόσληψης θρεπτικών συστατικών, αυξημένων διατροφικών αναγκών, στρες και σε περιόδους έντονης φυσικής δραστηριότητας ή μείωσης της άμυνας του οργανισμού. συμπληρώματα διατροφής 6/ CENTRUM MEN & CENTRUM WOMEN / από τη Pfizer Hellas A.E. 6/ 7/ CRANBERRY / της Power Foods / από την Power Health 7/ Το Cranberry, σε νέα μοντέρνα συσκευασία, αποτελεί μία ακόμα δυναμοτροφή που η Power Health αξιοποιεί μέσα από τη σειρά Power Foods, για την υγεία του ουροποιητικού συστήματος. Περιέχει Cranmax®, ένα φυσικό εξειδικευμένο δραστικό συστατικό από cranberry, το οποίο σύμφωνα με κλινικές μελέτες μειώνει σημαντικά την επανεμφάνιση των λοιμώξεων του ουροποιητικού, δρα τόσο αποτελεσματικά όσο ένα αντιβιοτικό και είναι ακόμα πιο δραστικό από το κοινό εκχύλισμα cranberry. Διατίθεται σε νέα συσκευασία με υπέροχη γεύση cranberry. 8/ 8/ ECHINACEA & BITAMINH C / από την Κορρές Το νέο συμπλήρωμα διατροφής Κορρές με Echinacea & Βιταμίνη C αποτελεί μια φυσική λύση για την πρόληψη και θεραπεία του κρυολογήματος, αλλά και την άμεση καταπολέμηση των συμπτωμάτων των εποχικών ιώσεων, ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού. Κεντρικός άξονας ανάπτυξής του είναι η ήπια, υπεύθυνη προσέγγιση των θεμάτων υγείας και φροντίδας, πιστή στη φιλοσοφία Κορρές. Εμμένοντας στην αρχή της συνέργειας των φυσικών δραστικών και της επιστημονικής έρευνας, η Κορρές ανέπτυξε μια σειρά αποτελεσματικών και ασφαλών συμπληρωμάτων διατροφής με ελληνικά βιολογικά βότανα, θεραπευτικά βότανα, φυσικές πρώτες ύλες και βιταμίνες – χωρίς συνθετικά συντηρητικά, συνθετικές χρωστικές και βελτιωτικά γεύσης. 9/ HYALURON drops / από την abc Kinitron Το HyalurOn drops (30ml) είναι υγρό πόσιμο διάλυμα υαλουρονικού οξέος σε σταγόνες, υψηλής καθαρότητας, πολύ υψηλού μοριακού βάρους και πλήρους απορρόφησης, το μοναδικό με άδεια κυκλοφορίας στην Ευρώπη. Είναι βιοσυνθετικής προέλευσης και έχει χαρακτηριστικά απολύτως ίδια με το υαλουρονικό οξύ του οργανισμού, αποκλείοντας έτσι τον κίνδυνο παρενεργειών. Το HyalurOn drops λιπαίνει και προστατεύει τις αρθρώσεις και τους μυς, ανακουφίζει από πόνους και φλεγμονές και αυξάνει την κινητικότητά τους, ενώ προστατεύει και αναπλάθει τους χόνδρους. Επίσης, διατηρεί τα μάτια καθαρά, υγρά και υγιή και προλαμβάνει τις ρυτίδες. 9/ 10/ NeuroAge NRG & NeuroAge Sleep / από την Elpen Το Τμήμα Consumer Health Care της Elpen παρουσιάζει 2 εξειδικευμένα συμπληρώματα διατροφής: το NeuroAge Sleep για τη διευκόλυνση του ύπνου και τη μείωση του χρόνου μετάβασης στον ύπνο και το NeuroAge NRG για την ενίσχυση της εγρήγορσης και της συγκέντρωσης. Με πυρήνα την ενίσχυση της μνήμης και την καλή λειτουργία του εγκεφάλου και τα 3 προϊόντα της σειράς NeuroAge περιέχουν έναν αποτελεσματικό συνδυασμό βασικών συστατικών εγκεκριμένων από την EFSA (Σίδηρος και Παντοθενικό Οξύ) και κλινικά ελεγμένων [Ουριδίνη, Κυτιδίνη και (L)-Γλουταμίνη]. Το NeuroAge NRG περιέχει επιπλέον Καφεΐνη και (L)-Θειανίνη, ενώ το NeuroAge Sleep περιέχει επίσης Μελατονίνη και Βαλεριάνα. 10/ 93 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ / ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Το Vitarenew Skin, Hair & Νails είναι ένα ειδικό συμπλήρωμα διατροφής με 11 βιταμίνες, 7 μέταλλα και L-κυστεΐνη, θρεπτικά συστατικά που είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της καλής υγείας του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών. Με σύνθεση πλούσια σε βιταμίνη C συμβάλλει στο σχηματισμό κολλαγόνου, απαραίτητου δομικού συστατικού του δέρματος, προστατεύοντας παράλληλα τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες. Διατηρεί το φυσιολογικό υγιή χρωματισμό του δέρματος, καθώς και το φυσιολογικό χρώμα των μαλλιών, χάρη στο χαλκό που περιέχει. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε σίδηρο, ψευδάργυρο και σελήνιο συμβάλλουν σημαντικά και στην υγεία των νυχιών. συμπληρώματα διατροφής 11/ SKIN, HAIR & ΝAILS / της Vitarenew / από τη Pharmanel Pharmaceuticals S.A. 11/ 12/ ACTIVE WASH / της AC-Norm / από τη Frezyderm 12/ καλλυντικά Το Active Wash της AC-Norm είναι ένα άνυδρο καθαριστικό gel, το οποίο ενεργοποιείται με το νερό και μετατρέπεται σε γαλάκτωμα με αποτέλεσμα να ξεπλένεται πιο εύκολα. Εμπλουτισμένο με φυτικό σαλικυλικό οξύ που προσφέρει αποτελεσματικό καθαρισμό, αποσυμφορεί τους φαγέσωρες, μειώνει την ερεθιστικότητα του σμήγματος και εμποδίζει την οξείδωσή του, ώστε να μη δημιουργηθούν μαύρα στίγματα. Καταστέλλει την ανάπτυξη του P. Acnes και χάρη στο Β-υδροξυοξύ (ΒΗΑ) παρέχει ήπια απολέπιση και αναστολή στην ανάπτυξη μικροβίων. Έχει αντισηπτική δράση που προλαμβάνει την ανάπτυξη σταφυλόκοκκου και τις επιμολύνσεις, ενώ παρέχει και ισχυρή αντιοξειδωτική προστασία. Mη φαγεσωρογόνο. 13/ ΒΕΕ RADIANT / από την Apivita Η Apivita παρουσιάζει τη νέα σειρά περιποίησης προσώπου και ματιών Bee Radiant με βλαστοκύτταρα πορτοκαλιού για αποτελεσματική αντιγήρανση και λάμψη σε πρόσωπο και μάτια. Η νέα σειρά Bee Radiant παρέχει λάμψη ως αποτέλεσμα της μηχανικής αλληλεπίδρασης φωτός και ύλης, στηριζόμενη στην αντιγηραντική δράση και την εξομάλυνση του μικροανάγλυφου της επιδερμίδας. Η σειρά περιλαμβάνει: κρέμας ελαφριάς υφής κρέμα πλούσιας υφής κρέμα ματιών. 13/ 14/ CALENDULA – CALENDULA HYPERICUM – ARNICA / από τη Think GAEA Η νέα σειρά προϊόντων Think GAEA συνδυάζει τη θεραπευτική παράδοση με τη σύγχρονη τεχνολογία και δημιουργεί κρέμες με: καλέντουλα για τους ερεθισμούς καλέντουλα-υπερικό για επούλωση και ανάπλαση άρνικα για μώλωπες από χτυπήματα. Οι συνθέσεις τους από υπερκρίσιμα εκχυλίσματα βοτάνων, εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο για φυσική αντιοξειδωτική δράση και μελισσοκέρι για μαλακτική και ενυδατική δράση, προσδίδουν στα προϊόντα Think GAEA τις ευεργετικές ιδιότητες των κηραλοιφών. Είναι δερματολογικά ελεγμένα, συμβατά με την ομοιοπαθητική και κατάλληλα για πρόσωπο, σώμα και παιδιά. Χωρίς τεχνητές χρωστικές, άρωμα, parabens, PEGs, lanolin, silicones, mineral oils. 14/ 15/ TOTAL CONTROL CREAM / της AC-Norm / από τη Frezyderm Η Ac-Norm Total Control Cream είναι μια εξειδικευμένη κρέμα για την αντιμετώπιση της ήπιας, μέτριας και σοβαρής ακμής, με φυτικά εκχυλίσματα που έχουν ανάλογη αποτελεσματικότητα των φαρμακευτικών μορίων, χωρίς καμία ανεπιθύμητη ενέργεια. Έχει αντιακνεϊκή δράση, χωρίς να προκαλεί δυσχρωμίες και φωτοευαισθησίες. Καταπολεμά την ανάπτυξη του P. Acnes και μειώνει τις φλεγμονές. Συνδυάζοντας την ακακία και το σαλικυλικό οξύ, προσφέρει κερατόλυση στην επιδερμίδα και δεν επιτρέπει την απορρόφηση του σαλικυλικού οξέος για την αποφυγή των ερεθισμών. Προσδίδει ματ όψη, ομαλοποιεί την υφή της επιδερμίδας, ενώ ενυδατώνει επαρκώς για άνεση και ευεξία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται. Mη φαγεσωρογόνο. 94 15/ To RHINaction® είναι ένα 100% φυσικό ρινικό spray που προσφέρει άμεση ανακούφιση από όλα τα ρινικά συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος (ρινική συμφόρηση, καταρροή). Η σύνθεσή του περιλαμβάνει υπέρτονο διάλυμα θαλασσινού νερού και 3 αιθέρια έλαια (ραβιντσάρα, άγρια μέντα, γλυκό θυμάρι). Η αποτελεσματικότητα του RHINaction® οφείλεται στην αποσυμφορητική δράση του υπέρτονου διαλύματος θαλασσινού νερού μέσω του φυσικού μηχανισμού της όσμωσης, σε συνδυασμό με τη βλεννολυτική και αποδεδειγμένη αντιμικροβιακή δράση των 3 αιθέριων ελαίων του. Το RHINaction® προάγει την ταχεία αποκατάσταση του ρινικού βλεννογόνου και είναι κατάλληλο για παρατεταμένη χρήση από ενήλικες και παιδιά από 3 ετών. παραφαρμακευτικά προϊόντα υγείας 16/ RHINACTION® / της Laboratoire de la Mer / από την Arma Pharma 16/ 17/ THERMOVAL RAPID & KIDS FLEX / από την Paul Hartmann Hellas Από τη Hartmann κυκλοφορούν τα θερμόμετρα Thermoval για στοματική, μασχαλιαία και πρωκτική μέτρηση της θερμοκρασίας του σώματος, με ιδιαίτερα σύντομο χρόνο μέτρησης (περίπου 10 δευτερόλεπτα στην πρωκτική μέτρηση). Τα Thermoval διαθέτουν αδιάβροχο και άθραυστο περίβλημα που απολυμαίνεται, υπερμεγέθη ψηφιακή οθόνη και ανταλλάξιμη μπαταρία μεγάλης διάρκειας. Δίνουν ακουστικό σήμα για υπόδειξη της ετοιμότητας λειτουργίας και της ολοκλήρωσης της μέτρησης και τη δυνατότητα αποθήκευσης της μέτρησης και αυτόματης απενεργοποίησης. Διατίθενται σε δύο τύπους: το Rapid που είναι ιδανικό για όλη την οικογένεια και το Kids Flex, με μαλακό, εύκαμπτο ρύγχος, ιδανικό για βρέφη. 17/ 18/ TENSOVAL CARDIO CONTROL ONLINE / από την Paul Hartmann Hellas Η Hartmann παρουσιάζει για μια νέα υπηρεσία για τον εύκολο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης. Ο ασθενής μετρά την πίεσή του με τη συσκευή Tensoval duo control της Hartmann και στη συνέχεια μεταφέρει τα αποτελέσματα στον υπολογιστή του, με τη βοήθεια του Tensoval cardio control online, ενός ειδικά σχεδιασμένου καλωδίου USB, αποκτώντας έτσι εύκολη πρόσβαση στη διαδικτυακή πύλη Tensoval Online-Portal. Η πύλη βοηθά τον ασθενή να παρακολουθεί μακροπρόθεσμα την αρτηριακή του πίεση, διασφαλίζοντας και το υψηλό επίπεδο προστασίας δεδομένων. Επιπλέον διευκολύνει το γιατρό του στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, καθώς δίνεται η δυνατότητα εκτύπωσης των μετρήσεων. 18/ Nicorette® Quickspray / ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ (SPC) 1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Nicorette® Quickspray 1 mg/ψεκασμό, Στοματικό εκνέφωμα (σπρέι). 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Τα 0,07 ml περιέχουν 1 mg νικοτίνης. Αντιστοιχεί σε 1 mg νικοτίνης/δόση ψεκασμού. 4. ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις: Για τη θεραπεία της εξάρτησης από τη νικοτίνη 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη νικοτίνη ή σε οποιοδήποτε από τα έκδοχα του στοματικού εκνεφώματος. 4.4 Ιδιαίτερες Προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Το Nicorette® Quickspray δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από μη καπνιστές. Εξαρτημένοι καπνιστές με πρόσφατο έμφραγμα του μυοκαρδίου, ασταθή η επιδεινούμενη στηθάγχη, στηθάγχη Prinzmetal, σοβαρές καρδιακές αρρυθμίες, μη ελεγχόμενη υπέρταση ή πρόσφατο αγγειοεγκεφαλικό επεισόδιο πρέπει να ενθαρρύνονται να διακόψουν το κάπνισμα με μη φαρμακολογικές μεθόδους. Σακχαρώδης Διαβήτης. Ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να συμβουλεύονται να παρακολουθούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους όταν διακόπτεται το κάπνισμα και μετά την έναρξη της ΘΥΝ στενότερα από ότι συνήθως. Αλλεργικές αντιδράσεις: Τάση για αγγειοοίδημα και κνίδωση. ● Νεφρική και ηπατική δυσλειτουργία: Πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή ηπατική ή/και σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία ● Φαιοχρωμοκύτωμα και μη ελεγχόμενος υπερθυρεοειδισμός: Πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με μη ελεγχόμενο υπερθυρεοειδισμό ή φαιοχρωμοκύτωμα ● Γαστρεντερική Νόσος: Η κατάποση νικοτίνης μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα ασθενών που πάσχουν από οισοφαγίτιδα, γαστρικά ή πεπτικά έλκη. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Συμπτώματα συνδεόμενα με τη διακοπή στα άτομα που χρησιμοποιούσαν το στοματικό εκνέφωμα. Ζάλη, προσυγκοπτικά συμπτώματα, βήχας, δυσκοιλιότητα, στοματικά έλκη, αιμορραγία των ούλων και ρινοφαρυγγίτιδα. Αλλεργικές αντιδράσεις όπως το αγγειοοίδημα, η κνίδωση ή αναφυλαξία δύνανται να συμβούν σε επιρρεπή άτομα. Οι τοπικές ανεπιθύμητες ενέργειες λόγω χορήγησης είναι παρόμοιες με άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες που παρατηρούνται με άλλες μορφές του σκευάσματος που χορηγούνται από το στόμα. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της θεραπείας ενδέχεται να εμφανιστεί ερεθισμός στο στόμα και στον λαιμό και ο λόξυγκας είναι ιδιαίτερα συνήθης. Η ανοχή επέρχεται φυσιολογικά με τη συνεχιζόμενη χρήση. Στις ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρονται σε κλινικές μελέτες του στοματικού εκνεφώματος περιλαμβάνονται τα εξής: Από το νευρικό σύστημα: Πολύ συνήθεις η κεφαλαλγία και η δυσγευσία και ασυνήθη η παραισθησία. ● Οφθαλμικές διαταραχές: Ασυνήθης η αύξηση της δακρύρροιας και άγνωστης συχνότητας η θολή όραση. ● Καρδιακές διαταραχές: Ασύνηθες το αίσθημα παλμών και άγνωστης συχνότητας η κολπική μαρμαρυγή. ● Αγγειακές διαταραχές: Ασυνήθεις οι εξάψεις. ● Από το αναπνευστικό σύστημα: Πολύ συνήθης ο λόξυγκας και ασυνήθεις η δύσπνοια, η ρινόρροια, ο βρογχόσπασμος, το φτέρνισμα, η ρινική συμφόρηση. ● Από το γαστρεντερικό σύστημα: Πολύ συνήθεις η ναυτία και η δυσπεψία. Συνήθεις ο έμετος, ο μετεωρισμός, το κοιλιακό άλγος και η διάρροια. Ασυνήθεις η ουλίτιδα και η γλωσσίτιδα. ● Διαταραχές του δέρματος και του υποδόριου ιστού: Ασυνήθεις η υπερίδρωση, ο κνησμός, το εξάνθημα, το ερύθημα, η κνίδωση. ● Από το ανοσοποιητικό σύστημα: Ασυνήθης η υπερευαισθησία. ● Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού χορήγησης: Πολύ συνήθεις το άλγος των μαλακών μορίων του στόματος και η παραισθησία, η στοματίτιδα, η υπερέκκριση σιέλου, το αίσθημα καύσου στα χείλη, η ξηροστομία ή/και ξηρότητα του φάρυγγα. Συνήθεις το συσφιγκτικό αίσθημα λαιμού, η κόπωση, η στηθάγχη και η δυσφορία. Ασυνήθεις η αποφολίδωση του στοματικού βλεννογόνου και η δυσφωνία. Άγνωστης συχνότητας οι αλλεργικές αντιδράσεις όπως αγγειοοίδημα και αναφυλαξία. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΆΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Johnson & Johnson Hellas Consumer AE: Αιγιαλείας & Επιδαύρου 4, 15125, Μαρούσι. Τηλ. 210 6875528. Τοπικός αντιπρόσωπος στην Κύπρο: Phadisco Ltd: Λ. Γιάννου Κρανιδιώτη 185, Λατσιά, Κύπρος, Τηλ. 22715000. Περαιτέρω πληροφορίες διατίθενται από τον Κάτοχο Άδειας Κυκλοφορίας κατόπιν αιτήσεως στα παραπάνω στοιχεία επικοινωνίας. 95 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ / ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ KAΣΕΤΙΝΕΣ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΟΥ / από τη Frezyderm Η Frezyderm διαθέτει 2 κασετίνες για τον καθαρισμό και την περιποίηση του προσώπου με υπέροχα δώρα για ολοκληρωμένη φροντίδα: Το gel απολέπισης προσώπου Facial Scrub και δώρο σε ειδικό μέγεθος το υγρό καθαρισμού προσώπου Mild Wash Liquid (15ml) και το cream-gel ματιών για μαύρους κύκλους Eye Balm (5ml). Το γαλάκτωμα καθαρισμού προσώπου De-Make Up 4 σε 1 και δώρο σε ειδικό μέγεθος την αντιγηραντική κρέμα νύχτας Night Force A + E cream (10ml) και την αντιρυτιδική κρέμα ματιών Eye cream (5ml). ΠΑΚΕΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ / από τη Frezyderm Η Frezyderm διαθέτει 2 πακέτα για την περιποίηση των αγοριών και των κοριτσιών αντίστοιχα: Το απαλό gel μαλλιών για δυνατό κράτημα Sensitive Kids Hair Styling Gel for Boys και δώρο το απαλό σαμπουάν Sensitive Kids Shampoo for Boys (100ml) Το spray για ευκολοχτένιστα μαλλιά Sensitive Kids Magic Spay και δώρο το απαλό σαμπουάν Sensitive Kids Shampoo for Girls (100ml). ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΑ / από τη Pharmamod Η Pharmamod για τους μήνες Φεβρουάριο - Μάρτιο 2015 και μέχρι εξάντλησης των αποθεμάτων, προσφέρει κλιματιστικά αποκλειστικά σε φαρμακεία, σε ειδικές τιμές. Ενδεικτικά κλιματιστικά τύπου κασέτας: 24.000 BTU: FUJITSU AUYG24: 1.467€ / LG CT24: 1.245€ 36.000 BTU: FUJITSU AUYG36: 1.930€ / LG UT36: 1.885€ 45.000 BTU: FUJITSU AUYG45: 2.340€ / LG UT42: 1.940€. Ενδεικτικά κλιματιστικά τύπου αεραγωγών: 24.000 BTU: FUJITSU ARYG24: 1.230€ / LG CM24: 1.200€ 36.000 BTU: FUJITSU ARYG36: 1.650€ / LG UM36: 1.710€ 45.000 BTU: FUJITSU ARYG45: 1.880€ / LG UM42: 1.840€. Οι ανωτέρω τιμές δεν περιλαμβάνουν ΦΠΑ και τοποθέτηση. ΗΕΧΑCOUGH® / ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Hexacough®. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ & ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΕ ΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ: Περιέχει 20mg γουαϊφενεσίνη ανά ml (100mg ανά 5ml). Επίσης κάθε ml περιέχει: ● Αιθανόλη 39.7 mg ● Γλυκόζη ● Φρουκτόζη ● Ponceau 4R (E124) 0.05 mg ● Νάτριο 1.8 mg. Για την πλήρη λίστα με τα έκδοχα, βλέπε το τμήμα 6.1. 3. ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Πόσιμο διάλυμα. Διαυγές μέχρι μερικώς ιριδίζον κόκκινο υγρό. 4.3 Αντενδείξεις: Η χρήση αυτου του προϊόντος αντενδείκυται σε άτομα με γνωστή υπερευαισθησία στην δραστική ουσία ή σε οποιδήποτε από τα έκδοχα. 4.4 Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά την χρήση: Αυτό το προϊόν δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε επίμονο ή χρόνιο βήχα, όπως αυτόν που προκύπτει από το άσθμα ή όπου ο βήχας συνοδεύεται από υπερβολικές εκκρίσεις, εκτός αν κρίνει ο θεράπων ιατρός ότι είναι απαραίτητο. Ο επίμονος βήχας μπορεί να είναι σημάδι μίας σοβαρής ασθένειας. Εάν ο βήχας επιμείνει για πάνω από 1 εβδομάδα, επανεμφανίζεται ή συνοδεύεται από πυρετό, εξάνθημα ή επίμονο πονοκέφαλο, θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Το προϊόν θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε άτομα με σοβαρή νεφρική ή ηπατική δυσλειτουργία. Η ταυτόχρονη χρήση κατασταλτικών του βήχα δεν συνίσταται. Ασθενείς με σπάνια κληρονομικά προβλήματα δυσανεξίας στη φρουκτόζη ή δυσαπορρόφησης γλυκόζης – γαλακτόζης δεν θα πρέπει να παίρνουν αυτό το φάρμακο. Το προϊόν αυτό περιέχει 4.7% κατά όγκο αιθανόλη (αλκοόλ), δηλ. ως και 400mg ανά δόση, που ισοδυναμεί περίπου με 10ml μπύρας, 4ml οίνου ανά 10ml δόση. Αυτό μπορεί να είναι επιβλαβές για τα άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό. Η περιεκτικότητα σε αιθανόλη θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες, παιδιά και ομάδες υψηλού κινδύνου όπως ασθενείς με ηπατική ή νεφρική νόσο ή επιληψία. Αυτό το προϊόν περιέχει κόκκινη χρωστική Ponceau 4R (E124), που μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις. Το προϊόν αυτό περιέχει 17.6 mg νατρίου ανά 10 ml δόση. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη σε άτομα που ελέγχουν το νάτριο που λαμβάνουν από την δίαιτά τους. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Οι ακόλουθες ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να συσχετιστούν με τη χρήση της guaifenesin:Γαστρεντερικές ανωμαλίες: Γαστρεντερική δυσφορία, ναυτία, εμετός. (συχνότητα - δεν είναι γνωστή).Ανωμαλίες του Ανοσολογικού συστήματος: Αντιδράσεις υπερευαισθησίας (συχνότητα - δεν είναι γνωστή). Κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας: Johnson & Johnson Hellas Consumer AE: Αιγιαλείας & Επιδαύρου 4, 15125, Μαρούσι, Αθήνα Ελλάδα, Tηλ. 210 6875528. Περαιτέρω πληροφορίες της Περίληψης Χαρακτηριστικών του Προϊόντος διατίθενται από τον κάτοχο άδειας κυκλοφορίας κατόπιν αιτήματος. Δεν απαιτείται ιατρική συνταγή. ΗΕΧΑLEN® (Hexetidine) / ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Hexalen®. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ σε δραστικά συστατικά: ● Hexetidine 0.2% w/v ● Hexetidine : C21 H45 N3 ● 1.3 - bis (2-ethylhexyl) hexahydro-5-methyl-5-pyrimidinamine. 3. ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Στοματικό εκνέφωμα. 4.3 Αντενδείξεις: Να μη χορηγείται σε παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών. 4.4 Ιδιαίτερες Προειδοποιήσεις και Ιδιαίτερες Προφυλάξεις κατά τη χρήση: Να μη χρησιμοποιείται για μακροχρόνια θεραπεία γιατί μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της χλωρίδας της στοματικής κοιλότητας. Να χορηγείται με προσοχή σε παιδιά διότι υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης λαρυγγοσπασμού που μπορεί, γενικά, να προκληθεί από την τοπική χρήση εκνεφωμάτων υπό πίεση καθώς και λόγω της ύπαρξης του μινθελαίου. Σε περίπτωση παρατεινόμενων συμπτωμάτων, για περισσότερες από 5 ημέρες, με ή χωρίς πυρετό, θα πρέπει να επανεκτιμάται η κατάσταση και να επιλέγεται η κατάλληλη θεραπεία. Δεν πρέπει να καταπίνεται. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Το φάρμακο είναι γενικά πολύ καλά ανεκτό, με μικρή πιθανότητα πρόκλησης ερεθισμού ή ευαισθητοποίησης. Σε μερικούς ασθενείς έχει παρουσιασθεί ήπιος ερεθισμός της γλώσσας και των ιστών του στόματος. Άλλες πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι παροδική αναισθησία και αλλοίωση της γέυσης. Κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας: Johnson & Johnson Consumer ΑΕ: Αιγιαλείας & Επιδαύρου 4, 151 25 Μαρούσι. Τηλ. 210 6875786. Περαιτέρω πληροφορίες της Περίληψης Χαρακτηριστικών του Προϊόντος διατίθενται από τον κάτοχο άδειας κυκλοφορίας κατόπιν αιτήματος. Δεν απαιτείται ιατρική συνταγή. 96 για το φαρμακοποιό ALLERG-STOP REPELLENT / από τη 5cleanTM Η 5cleanTM διαθέτει τις ακόλουθες προσφορές για το φυσικό βιοκτόνο αντιαλλεργικό σπρέι καθαρισμού στρωμάτων Allerg-Stop Repellent: 9 τμχ. (250ml) με δώρο 1 ακόμα τμχ. (250ml) στην ειδική τιμή: 99,00€ (+Φ.Π.Α.) 6 τμχ. (500ml) με δώρο 1 ακόμα τμχ. (500ml) στην ειδική τιμή: 105,00€ (+Φ.Π.Α.) 3 τμχ. (500ml) και 6 τμχ. (250ml) με δώρο 1 ακόμα τμχ. (500ml) στην ειδική τιμή: 118,50€ (+Φ.Π.Α.). Σε όλες τις προσφορές περιλαμβάνεται και ένα επιτραπέζιο stand με έντυπο διαφημιστικό υλικό. για τον καταναλωτή ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ / ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΝΕΑ ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΤΣΙΚΑΝΔΗΛΑΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΒΒΟΤΤ NUTRITION Η επιτυχημένη πορεία συνεχίζεται! Φαρμακείο Αναστάσιος Μετρητίδης στην Αθήνα Η 25ετής εμπειρία, η συνεχής ενημέρωση σε σύγχρονες τάσεις, η βαθύτερη γνωριμία με το αντικείμενο, καθώς και το προσωπικό μελετητικό στίγμα του αρχιτέκτονα, παράλληλα με την προσωπικότητα του εκάστοτε πελάτη καθιστούν το αρχιτεκτονικό γραφείο Τσικανδηλάκης Λευτέρης ικανό να συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία του σε όλη την Ελλάδα, όπως αποτυπώνεται με την πρόσφατη ολοκλήρωση του φαρμακείου του κ. Αναστάσιου Μετρητίδη στην Αθήνα. Ο κύριος Μετρητίδης δήλωσε: «Η επιλογή μας να συνεργαστούμε με το αρχιτεκτονικό γραφείο του κυρίου Τσικανδηλάκη για την ανακαίνιση του φαρμακείου ξεπέρασε τις προσδοκίες μας. Επαγγελματισμός, συνέπεια, υψηλών προδιαγραφών αισθητική και άριστη συμπεριφορά είναι μόνο λίγα από όσα θα μπορούσαμε να πούμε. Ευχαριστούμε από καρδιάς». TOVANOR® BREEZHALER® / Συνοπτική περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος Το φάρμακο αυτό τελεί υπό συμπληρωματική παρακολούθηση. Αυτό θα επιτρέψει τον ταχύ προσδιορισμό νέων πληροφοριών ασφάλειας. Ζητείται από τους επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να αναφέρουν οποιεσδήποτε πιθανολογούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες. Βλ. παράγραφο 4.8 για τον τρόπο αναφοράς ανεπιθύμητων ενεργειών. 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Tovanor Breezhaler 44 μικρογραμμάρια κόνις για εισπνοή, σκληρά καψάκια. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Κάθε καψάκιο περιέχει 63 μικρογραμμάρια βρωμιούχου γλυκοπυρρονίου ισοδύναμο με 50 μικρογραμμάρια γλυκοπυρρονίου. Κάθε παρεχόμενη δόση (η δόση που εξέρχεται από το επιστόμιο της συσκευής εισπνοής) περιέχει 55 μικρογραμμάρια βρωμιούχου γλυκοπυρρονίου ισοδύναμη με 44 μικρογραμμάρια γλυκοπυρρονίου. Έκδοχο(α) με γνωστές δράσεις: Κάθε καψάκιο περιέχει 23,6 mg λακτόζης (ως μονοϋδρική). Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλ. παράγραφο 6.1. 3. ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Κόνις για εισπνοή (σκληρό καψάκιο). Διαυγή, πορτοκαλί καψάκια που περιέχουν λευκή κόνι, με τυπωμένο τον κωδικό του προϊόντος «GPL50» με μαύρο χρώμα πάνω από μία μαύρη ράβδο και το λογότυπο της εταιρείας ( ) τυπωμένο με μαύρο χρώμα κάτω από τη μαύρη ράβδο. 4. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις: Το Tovanor Breezhaler ενδείκνυται ως βρογχοδιασταλτική θεραπεία συντήρησης για την ανακούφιση των συμπτωμάτων σε ενήλικες ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). 4.2 Δοσολογία και τρόπος χορήγησης: Δοσολογία: Η συνιστώμενη δόση είναι η εισπνοή του περιεχομένου ενός καψακίου άπαξ ημερησίως, με χρήση της συσκευής εισπνοής Tovanor Breezhaler. Το Tovanor Breezhaler συστήνεται να χορηγείται την ίδια ώρα της ημέρας κάθε ημέρα. Αν παραληφθεί μία δόση, η επόμενη δόση θα πρέπει να ληφθεί όσο το δυνατό πιο σύντομα. Στους ασθενείς θα πρέπει να δίδεται η οδηγία να μη λαμβάνουν περισσότερες από μία δόση την ημέρα. Ειδικοί πληθυσμοί: Ηλικιωμένος πληθυσμός: Το Tovanor Breezhaler μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνιστώμενη δόση στους ηλικιωμένους ασθενείς (75 ετών και άνω) (βλ. παράγραφο 4.8). Νεφρική δυσλειτουργία: Το Tovanor Breezhaler μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνιστώμενη δόση σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια νεφρική δυσλειτουργία. Σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία ή νεφροπάθεια τελικού σταδίου για την οποία απαιτείται διύλιση το Tovanor Breezhaler θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο εάν το προσδοκώμενο όφελος υπερτερεί του ενδεχόμενου κινδύνου (βλ. παραγράφους 4.4 και 5.2). Ηπατική δυσλειτουργία: Δεν έχουν διεξαχθεί μελέτες σε ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία. Το γλυκοπυρρόνιο απομακρύνεται κυρίως μέσω νεφρικής απέκκρισης και, ως εκ τούτου, δεν αναμένεται καμία σημαντική αύξηση της έκθεσης σε ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία. Παιδιατρικός πληθυσμός: Δεν υπάρχει σχετική χρήση του Tovanor Breezhaler στον παιδιατρικό πληθυσμό (κάτω των 18 ετών) για την ένδειξη ΧΑΠ. Τρόπος χορήγησης: Μόνο για χρήση διά εισπνοής. Τα καψάκια πρέπει να χορηγούνται μόνο με χρήση της συσκευής εισπνοής Tovanor Breezhaler (βλ. παράγραφο 6.6). Τα καψάκια δεν πρέπει να καταπίνονται. Στους ασθενείς θα πρέπει να δίδονται οδηγίες για το σωστό τρόπο χορήγησης του προϊόντος. Ασθενείς οι οποίοι δεν παρουσιάζουν βελτίωση στην αναπνοή θα πρέπει να ερωτηθούν εάν καταπίνουν το φάρμακο αντί να το εισπνέουν. Για οδηγίες σχετικά με τη χρήση του φαρμακευτικού προϊόντος πριν από τη χορήγηση, βλ. παράγραφο 6.6. 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα που αναφέρονται στην παράγραφο 6.1. 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Δεν ενδείκνυται για χρήση σε οξέα επεισόδια: Το Tovanor Breezhaler είναι μία άπαξ ημερησίως, μακροχρόνια θεραπεία συντήρησης και δεν ενδείκνυται για την αρχική θεραπεία οξέων επεισοδίων βρογχόσπασμου, δηλ. ως θεραπεία διάσωσης. Υπερευαισθησία: Άμεσες αντιδράσεις υπερευαισθησίας έχουν αναφερθεί μετά την χορήγηση του Tovanor Breezhaler. Εάν εμφανισθούν σημεία που να υποδηλώνουν αλλεργικές αντιδράσεις (συγκεκριμένα δυσκολίες στην αναπνοή και την κατάποση, διογκωμένη γλώσσα, χείλη και πρόσωπο), κνίδωση, δερματικό εξάνθημα, θα πρέπει να διακόπτεται αμέσως το Tovanor Breezhaler και να υποκαθίσταται με εναλλακτική θεραπεία. Παράδοξος βρογχόσπασμος: Σε κλινικές μελέτες με Tovanor Breezhaler δεν παρατηρήθηκε παράδοξος βρογχόσπασμος. Ωστόσο, παράδοξος βρογχόσπασμος έχει παρατηρηθεί με άλλη θεραπεία εισπνοής και ενδέχεται να είναι απειλητικός για τη ζωή. Εάν παρουσιαστεί αυτό, η χρήση του Tovanor Breezhaler θα πρέπει να διακόπτεται αμέσως και να χορηγείται εναλλακτική θεραπεία. Αντιχολινεργική δράση: Το Tovanor Breezhaler θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με γλαύκωμα κλειστής γωνίας ή κατακράτηση ούρων. Οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα σημεία και τα συμπτώματα του οξέος γλαυκώματος κλειστής γωνίας, να διακόπτουν τη χρήση του Tovanor Breezhaler και να επικοινωνούν άμεσα με τον ιατρό τους σε περίπτωση που εμφανίσουν κάποιο από αυτά τα σημεία ή συμπτώματα. Ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία: Μέτρια μέση αύξηση της συνολικής συστηματικής έκθεσης (AUClast) έως 1,4 φορές παρατηρήθηκε σε άτομα με ήπια και μέτρια νεφρική δυσλειτουργία και έως 2,2 φορές σε άτομα με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία και νεφροπάθεια τελικού σταδίου. Σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία (εκτιμώμενος ρυθμός σπειραματικής διήθησης κάτω των 30 ml/min/1,73 m2), συμπεριλαμβανομένων των ασθενών με νεφροπάθεια τελικού σταδίου για την οποία απαιτείται διύλιση, το Tovanor Breezhaler θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο εάν το προσδοκώμενο όφελος υπερτερεί του ενδεχόμενου κινδύνου (βλ. παράγραφο 5.2). Αυτοί οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά για δυνητικές ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου. Ασθενείς με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου: Ασθενείς με ασταθή ισχαιμική καρδιακή νόσο, ανεπάρκεια αριστεράς κοιλίας, ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου, αρρυθμία (εξαιρουμένης της χρόνιας σταθερής κολπικής μαρμαρυγής), ιστορικό επιμήκους συνδρόμου QT ή των οποίων το QTc (μέθοδος Fridericia) υπέστη επιμήκυνση (>450 ms για τους άνδρες ή >470 ms για τις γυναίκες) είχαν αποκλειστεί από τις κλινικές δοκιμές, και επομένως η εμπειρία σε αυτές τις ομάδες ασθενών είναι περιορισμένη. Το Tovanor Breezhaler πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε αυτές τις ομάδες ασθενών. Έκδοχα: Οι ασθενείς με σπάνια κληρονομικά προβλήματα δυσανεξίας στη γαλακτόζη, έλλειψη λακτάσης Lapp ή κακή απορρόφηση γλυκόζης- γαλακτόζης δεν πρέπει να πάρουν αυτό το φάρμακο. 4.5 Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Η συγχορήγηση του Tovanor Breezhaler με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν αντιχολινεργικά δεν έχει μελετηθεί και, ως εκ τούτου δε συστήνεται. Σε μία κλινική μελέτη σε υγιείς εθελοντές, η σιμετιδίνη, ένας αναστολέας της μεταφοράς οργανικών κατιόντων που θεωρείται ότι συντελεί στη νεφρική απέκκριση του γλυκοπυρρονίου, αύξησε την ολική έκθεση (AUC) του γλυκοπυρρονίου κατά 22 % και μείωσε τη νεφρική κάθαρση κατά 23%. Με βάση το εύρος αυτών των μεταβολών, δεν αναμένεται καμία κλινικά σημαντική φαρμακευτική αλληλεπίδραση όταν το γλυκοπυρρόνιο χορηγείται παράλληλα με σιμετιδίνη ή άλλους αναστολείς της μεταφοράς των οργανικών κατιόντων. Η ταυτόχρονη χορήγηση του Tovanor Breezhaler και της από του στόματος εισπνεόμενης ινδακατερόλης, ενός β2-αδρενεργικού αγωνιστή, υπό σταθερές συνθήκες και των δύο δραστικών ουσιών, δεν επηρέασε τη φαρμακοκινητική των δύο φαρμακευτικών προϊόντων. 4.6 Γονιμότητα, κύηση και γαλουχία: Εγκυμοσύνη: Δεν διατίθενται κλινικά δεδομένα σχετικά με τη χρήση του Tovanor Breezhaler σε έγκυες γυναίκες. Μελέτες σε ζώα δεν κατέδειξαν άμεση ή έμμεση τοξικότητα στην αναπαραγωγική ικανότητα (βλ. παράγραφο 5.3). Το γλυκοπυρρόνιο πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μόνο εάν το όφελος για τη μητέρα υπερτερεί του δυνητικού κινδύνου για το έμβρυο. Θηλασμός: Δεν είναι γνωστό εάν το βρωμιούχο γλυκοπυρρόνιο απεκκρίνεται στο ανθρώπινο γάλα. Ωστόσο, το βρωμιούχο γλυκοπυρρόνιο (περιλαμβανομένων και των μεταβολιτών του) απεκκρίνεται στο μητρικό γάλα των αρουραίων (βλ. παράγραφο 5.3). Η χρήση του γλυκοπυρρονίου από γυναίκες που θηλάζουν θα πρέπει να εξετάζεται μόνο εάν το αναμενόμενο όφελος για τη γυναίκα είναι μεγαλύτερο από το δυνητικό κίνδυνο για το έμβρυο (βλ. παράγραφο 5.3). Γονιμότητα: Μελέτες αναπαραγωγής και άλλα δεδομένα σε ζώα δεν υποδεικνύουν ανησυχία σχετικά με τη γονιμότητα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες (βλ. παράγραφο 5.3). 4.7 Επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών: Το γλυκοπυρρόνιο δεν έχει καμία ή έχει ασήμαντη επίδραση στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Περίληψη του προφίλ ασφάλειας: Η συχνότερη αντιχολινεργική ανεπιθύμητη ενέργεια ήταν η ξηροστομία (2,4 %). Η πλειονότητα των αναφορών ξηροστομίας θεωρήθηκαν ότι σχετίζονται με το φαρμακευτικό προϊόν και ήταν ήπιες, ενώ καμία από αυτές δεν ήταν σοβαρή. Το προφίλ ασφάλειας χαρακτηρίζεται περαιτέρω από άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με τις αντιχολινεργικές επιδράσεις, συμπεριλαμβανομένης της κατακράτησης ούρων, τα οποία ήταν όχι συχνά. Παρατηρήθηκαν επίσης γαστρεντερικές διαταραχές περιλαμβανομένων της γαστρεντερίτιδας και της δυσπεψίας. Ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με την τοπική ανοχή περιελάμβαναν ερεθισμό του λαιμού, ρινοφαρυγγίτιδα, ρινίτιδα και παραρρινοκολπίτιδα. Συνοπτικός πίνακας ανεπιθύμητων ενεργειών: Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν κατά τους πρώτους έξι μήνες δύο κύριων συγκεντρωτικών δοκιμών Φάσης ΙΙΙ διάρκειας 6 και 12 μηνών παρατίθενται κατά κατηγορία συστήματος οργάνων σύμφωνα με το MedDRA (Πίνακας 1). Μέσα σε κάθε κατηγορία συστήματος οργάνων, οι ανεπιθύμητες ενέργειες ταξινομούνται με βάση τη συχνότητα, με πρώτες τις συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Εντός κάθε κατηγορίας συχνότητας εμφάνισης, οι ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου παρατίθενται κατά φθίνουσα σειρά σοβαρότητας. Επιπροσθέτως, η αντίστοιχη κατηγορία συχνότητας για κάθε ανεπιθύμητη ενέργεια βασίζεται στην παρακάτω σύμβαση: πολύ συχνές (≥1/10), συχνές (≥1/100 έως <1/10), όχι συχνές (≥1/1.000 έως <1/100), σπάνιες (≥1/10.000 έως <1/1.000), πολύ σπάνιες (<1/10.000), μη γνωστές (δεν μπορούν να εκτιμηθούν με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα). Ανεπιθύμητες ενέργειες: • Συχνές: ρινοφαρυγγίτιδα, αϋπνία, κεφαλαλγία, ξηροστομία, γαστρεντερίτιδα, ουρολοίμωξη • Όχι συχνές: ρινίτιδα, κυστίτιδα, υπερευαισθησία και αγγειοοίδημα στο ουροποιητικό σύστημα, υπεργλυκαιμία, υπαισθησία, κολπική μαρμαρυγή, αίσθημα παλμών, συμφόρηση κόλπων του προσώπου, παραγωγικός βήχας, ερεθισμός του λαιμού, επίσταξη, δυσπεψία, τερηδόνα, εξάνθημα, άλγος στα άνω και κάτω άκρα, μυοσκελετικό θωρακικό άλγος, δυσουρία, κατακράτηση ούρων, κόπωση, εξασθένιση. Περιγραφή επιλεγμένων ανεπιθύμητων ενεργειών: Στη συγκεντρωτική εξάμηνη βάση δεδομένων, η συχνότητα της ξηροστομίας ήταν 2,2% έναντι 1,1%, της αϋπνίας 1% έναντι 0,8% και της γαστρεντερίτιδας 1,4% έναντι 0,9% για το Tovanor Breezhaler και το εικονικό φάρμακο αντίστοιχα. Η ξηροστομία αναφέρθηκε κυρίως κατά τη διάρκεια των πρώτων 4 εβδομάδων της θεραπείας με διάμεση διάρκεια τεσσάρων εβδομάδων στην πλειονότητα των ασθενών. Ωστόσο, στο 40% των περιπτώσεων τα συμπτώματα συνεχίστηκαν για ολόκληρη την περίοδο των 6 μηνών. Δεν αναφέρθηκαν νέα περιστατικά ξηροστομίας για τους μήνες 7-12. Αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών: Η αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών μετά από τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας του φαρμακευτικού προϊόντος είναι σημαντική. Επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση της σχέσης οφέλους-κινδύνου του φαρμακευτικού προϊόντος. Ζητείται από τους επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να αναφέρουν οποιεσδήποτε πιθανολογούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες μέσω του εθνικού συστήματος αναφοράς: Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, Μεσογείων 284, GR-15562 Χολαργός, Αθήνα, Τηλ: + 30 21 32040380/337, Φαξ: + 30 21 06549585, Ιστότοπος: http://www. eof.gr 4.9 Υπερδοσολογία: Υψηλές δόσεις γλυκοπυρρονίου μπορεί να οδηγήσουν σε αντιχολινεργικά σημεία και συμπτώματα για τα οποία η συμπτωματική θεραπεία μπορεί να ενδείκνυται. Οξεία δηλητηρίαση μετά από ακούσια από του στόματος κατάποση καψακίων Tovanor Breezhaler είναι απίθανο να συμβεί λόγω της μικρής από του στόματος βιοδιαθεσιμότητας (περίπου 5%). Τα μέγιστα επίπεδα στο πλάσμα και η συνολική συστηματική έκθεση μετά από ενδοφλέβια χορήγηση 150 μικρογραμμαρίων βρωμιούχου γλυκοπυρρονίου (ισοδύναμο με 120 μικρογραμμάρια γλυκοπυρρονίου) σε υγιείς εθελοντές ήταν αντίστοιχα περίπου 50 φορές και 6 φορές υψηλότερα από τη μέγιστη και συνολική έκθεση σε σταθερή κατάσταση που επιτεύχθηκε με τη συνιστώμενη δόση (44 μικρογραμμάρια άπαξ ημερησίως) του Tovanor Breezhaler και ήταν καλά ανεκτά. 6.6 Ιδιαίτερες προφυλάξεις απόρριψης και άλλος χειρισμός: Θα πρέπει να χρησιμοποιείται η συσκευή εισπνοής που παρέχεται με κάθε νέα συνταγή. Κάθε συσκευή εισπνοής πρέπει να απορρίπτεται μετά από χρήση 30 ημερών. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Novartis Europharm Limited, Wimblehurst Road, Horsham, West Sussex, RH12 5AB, Ηνωμένο Βασίλειο 8. ΑΡΙΘΜΟΣ(ΟΙ) ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: EU/1/12/790/001-006 9. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ/ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ: 28.09.2012 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 19.06.2014. Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία για το παρόν φαρμακευτικό προϊόν είναι διαθέσιμα στον διαδικτυακό τόπο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων http://www.ema.europa.eu 11. ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ: Με ιατρική συνταγή 12. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ Λ.Τ. TOVANOR® BREEZHALER® 44μg: 42,47 € (Σε περίπτωση τροποποίησης του ΔΤ ισχύει η νεότερη τιμή, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ όπως ισχύει). Περαιτέρω πληροφορίες διατίθενται από τον Τοπικό Αντιπρόσωπο του κατόχου της Άδειας Κυκλοφορίας. 98 PAUL HARTMANN HELLAS A.E. ΑΒΒΟΤΤ NUTRITION Συμμετοχή στο 7ο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων Από αριστερά: Ο Dr. Sven Eggerstedt, επικεφαλής ανάπτυξης των τομέων «Χέρια» και «Δέρμα» στην Bode Chemie GmbH, η Anne Keibel, ανώτερη Διευθύντρια Αγοράς - Marketing / τομέας διεθνών πωλήσεων της Bode Chemie GmbH, ο Δρ. Πάνος Κορωνάκης, πρόεδρος Δ.Σ. & διευθύνων σύμβουλος Paul Hartmann Hellas A.E. και η Έφη Μπαρμπαρούση, εμπορική διευθύντρια & διευθύντρια πωλήσεων Paul Hartmann Hellas A.E. ΜΥLAN ΑΒΒΟΤΤ NUTRITION Παγκόσμια παραγωγική δύναμη Η Mylan είναι ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές δραστικών φαρμακευτικών ουσιών στον κόσμο, με δυνατότητα ετήσιας παραγωγής 54 δισεκατομμυρίων δόσεων, ενώ από το σύνολο των εν λόγω προϊόντων, το 80% από αυτά είναι κατασκευασμένα εξ ολοκλήρου από τη Mylan. Η Έρευνα και Ανάπτυξη είναι και πάντα ήταν ένα από τα δυνατά χαρακτηριστικά της Mylan. Περισσότεροι από 2.600 επιστήμονες εργάζονται συνολικά σε 9 διαφορετικά κέντρα R&D σε όλο τον κόσμο. Αλλά η Mylan δεν είναι απλά μια παγκόσμια παραγωγική δύναμη. Η εταιρεία επιχειρεί με σκοπό την ανάπτυξη σε κατηγορίες πρωτότυπων και καινοτόμων θεραπειών, όπως είναι: • αναπνευστικές θεραπείες • θεραπείες για μολυσματικές ασθένειες • biologics • σύνθετα προϊόντα • epiPen® Auto-Injector. H Paul Hartmann Hellas συμμετείχε με επιτυχία στο 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων με θέμα: «Έλεγχος Λοιμώξεων - Ασφάλεια ασθενών: γεφυρώνοντας το χάσμα» (Νοέμβριος 2014, Αθήνα). Η εταιρεία παρουσίασε το φαρμακευτικό σκεύασμα Sterillium (αντισηπτικό χεριών) της θυγατρικής BODE Chemie, το οποίο κυκλοφορεί εκ νέου στην ελληνική αγορά από το Σεπτέμβρη. Στο στρογγυλό τραπέζι με θέμα: «Υγιεινή των χεριών», ο επικεφαλής της ανάπτυξης των τομέων «Απολύμανση χεριών και δέρματος» στην Bode Chemie GmbH, Dr. Sven Eggerstedt παρουσίασε τους τρόπους αύξησης της συμμόρφωσης των επαγγελματιών υγείας και όσα μας διδάσκει η διεθνής εμπειρία. Στο stand της Hartmann οι σύνεδροι ενημερώθηκαν από τους συνεργάτες του τμήματος πωλήσεων της εταιρείας σχετικά με τα προϊόντα απολύμανσης της BODE και τα προϊόντα χειρουργείου της Hartmann. 5CLEAN ΑΒΒΟΤΤ NUTRITION Συμμετοχή στην Έκθεση «Επιχειρηματικότητα & επικοινωνία υγείας» Η εταιρεία 5clean στέκεται πάντα δίπλα στο φαρμακοποιό και υποστηρίζει τα προϊόντα της με συνεχείς καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού. Σε συνέχεια της μεγάλης τηλεοπτικής καμπάνιας, η εταιρεία συμμετέχει στην 6η Διημερίδα + Έκθεση «Επιχειρηματικότητα & επικοινωνία υγείας» στις 14-15 Φεβρουαρίου 2015, που θα πραγματοποιηθεί στο Metropolitan Expo. Οι φαρμακοποιοί θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν τα περίπτερα A37 & A39 για να ενημερωθούν για το Allerg-STOP Repellent (που διατίθεται στα φαρμακεία), το μοναδικό εγκεκριμένο βιοκτόνο σπρέι που είναι ιδανικό για ακάρεα, κοριούς και ψύλλους και εφαρμόζεται σε στρώματα και σε όλες τις ινώδεις επιφάνειες. 99 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ / ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΝΕΑ ΦΑΡΜΕΞ Α.Ε. ΑΒΒΟΤΤ NUTRITION Συμμετοχή και υποστήριξη της έκθεσης «Επιχειρηματικότητα & Επικοινωνία Υγείας» Η εταιρεία ΦΑΡΜΕΞ Α.Ε είναι μια φαρμακευτική εταιρεία που δραστηριοποιείται από το 1981 στο χώρο των δερμοκαλλυντικών και φαρμάκων, με έδρα την Αττική. Αντικείμενο της εταιρείας είναι η εισαγωγή και προώθηση στη ελληνική αγορά φαρμακευτικών σκευασμάτων, δερμοκαλλυντικών, OTC προϊόντων και συμπληρωμάτων διατροφής. Η εταιρεία ειδικεύεται στην υποστήριξη όλων των ειδικοτήτων ιατρικής και είναι πιστή συνοδοιπόρος του ελληνικού φαρμακείου. Η εταιρεία ΦΑΡΜΕΞ Α.Ε. θέλει να γνωστοποιήσει την υποστήριξη και συμμετοχή της στην 6η Διημερίδα + Έκθεση: «Επιχειρηματικότητα & Επικοινωνία Υγείας» που θα πραγματοποιηθεί στις 14 & 15 Φεβρουαρίου 2015 στο εκθεσιακό κέντρο Metropolitan Expo. Το περίπτερο της εταιρείας είναι στη θέση: C703. ΧΟΤΕRNA® BREEZHALER® / Συνοπτική περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος Το φάρμακο αυτό τελεί υπό συμπληρωματική παρακολούθηση. Αυτό θα επιτρέψει τον ταχύ προσδιορισμό νέων πληροφοριών ασφάλειας. Ζητείται από τους επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να αναφέρουν οποιεσδήποτε πιθανολογούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες. Βλ. παράγραφο 4.8 για τον τρόπο αναφοράς ανεπιθύμητων ενεργειών. 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Xoterna Breezhaler 85 μικρογραμμάρια /43 μικρογραμμάρια, κόνις για εισπνοή, σκληρά καψάκια 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Κάθε καψάκιο περιέχει 143 μg μηλεϊνικής ινδακατερόλης ισοδύναμη με 110 µg ινδακατερόλης και 63 µg βρωμιούχου γλυκοπυρρονίου ισοδύναμο με 50 µg γλυκοπυρρονίου. Κάθε παρεχόμενη δόση (η δόση που εξέρχεται από το επιστόμιο της συσκευής εισπνοής) περιέχει 110 μg μηλεϊνικής ινδακατερόλης ισοδύναμη με 85 µg ινδακατερόλης και 54 µg βρωμιούχου γλυκοπυρρονίου ισοδύναμο με 43 µg γλυκοπυρρονίου. Έκδοχο(α) με γνωστές δράσεις: Κάθε καψάκιο περιέχει 23.5 mg λακτόζης (ως μονοϋδρική). Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλ. παράγραφο 6.1. 3. ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Κόνις για εισπνοή (σκληρό καψάκιο): Καψάκια με διαφανές κίτρινο καπάκι και φυσικό διαφανές σώμα που περιέχουν μία λευκή έως σχεδόν λευκή κόνη, με τον κωδικό προϊόντος «IGP110.50» τυπωμένο με μπλε χρώμα κάτω από δύο μπλε ράβδους στο σώμα και το λογότυπο της εταιρείας ( ) τυπωμένο με μαύρο χρώμα πάνω στο καπάκι. 4. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις: Το Xoterna Breezhaler ενδείκνυται ως μια βρογχοδιασταλτική θεραπεία συντήρησης για την ανακούφιση των συμπτωμάτων σε ενήλικες ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). 4.2 Δοσολογία και τρόπος χορήγησης: Δοσολογία: Η συνιστώμενη δόση είναι η εισπνοή του περιεχομένου ενός καψακίου άπαξ ημερησίως, με χρήση της συσκευής εισπνοής Xoterna Breezhaler. Το Xoterna Breezhaler συστήνεται να χορηγείται την ίδια ώρα της ημέρας κάθε ημέρα. Αν παραληφθεί μία δόση, θα πρέπει να ληφθεί το συντομότερο δυνατό την ίδια ημέρα. Στους ασθενείς θα πρέπει να δίδεται η οδηγία να μη λαμβάνουν περισσότερες από μία δόση την ημέρα. Ειδικοί πληθυσμοί: Ηλικιωμένος πληθυσμός: Το Xoterna Breezhaler μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνιστώμενη δόση στους ηλικιωμένους ασθενείς (75 ετών και άνω). Νεφρική δυσλειτουργία: Το Xoterna Breezhaler μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνιστώμενη δόση σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια νεφρική δυσλειτουργία. Σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία ή νεφροπάθεια τελικού σταδίου για την οποία απαιτείται διύλυση θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο εάν το προσδοκώμενο όφελος υπερτερεί του ενδεχόμενου κινδύνου (βλ. παραγράφους 4.4 και 5.2). Ηπατική δυσλειτουργία: Το Xoterna Breezhaler μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνιστώμενη δόση σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια ηπατική δυσλειτουργία. Καθότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα για την χρήση του Xoterna Breezhaler σε ασθενείς με σοβαρή ηπατική δυσλειτουργία, απαιτείται προσοχή σε αυτούς τους ασθενείς (βλ. παράγραφο 5.2). Παιδιατρικός πληθυσμός: Δεν υπάρχει σχετική χρήση του Xoterna Breezhaler στον παιδιατρικό πληθυσμό (κάτω των 18 ετών) στην ένδειξη ΧΑΠ. Η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του Xoterna Breezhaler σε παιδιά δεν έχουν ακόμα τεκμηριωθεί. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα. Τρόπος χορήγησης: Μόνο για χρήση διά εισπνοής. Τα καψάκια δεν πρέπει να καταπίνονται. Τα καψάκια πρέπει να χορηγούνται μόνο με χρήση της συσκευής εισπνοής Xoterna Breezhaler (βλ. παράγραφο 6.6). Στους ασθενείς θα πρέπει να δίδονται οδηγίες για το σωστό τρόπο χορήγησης του προϊόντος. Ασθενείς οι οποίοι δεν εμφανίζουν βελτίωση στην αναπνοή θα πρέπει να ερωτηθούν εάν καταπίνουν το φάρμακο αντί να το εισπνέουν. Για οδηγίες σχετικά με τη χρήση του φαρμακευτικού προϊόντος πριν από τη χορήγηση, βλ. παράγραφο 6.6. 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στις δραστικές ουσίες ή σε κάποιο από τα έκδοχα που αναφέρονται στην παράγραφο 6.1 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Το Xoterna Breezhaler δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ταυτόχρονα με φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν άλλους μακράς δράσης β-αδρενεργικούς αγωνιστές ή μακράς δράσης μουσκαρινικούς ανταγωνιστές, δηλαδή παράγοντες που ανήκουν στις φαρμακοθεραπευτικές κατηγορίες στις οποίες ανήκουν και τα συστατικά του Xoterna Breezhaler (βλέπε παράγραφο 4.5). Άσθμα: Το Xoterna Breezhaler δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του άσθματος καθώς δεν υπάρχουν δεδομένα για αυτή την ένδειξη. Οι μακράς δράσης β2-αδρενεργικοί αγωνιστές πιθανόν να αυξήσουν τον κίνδυνο σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών σχετικών με το άσθμα, περιλαμβανομένων θανάτων σχετικών με το άσθμα, όταν χορηγούνται για το άσθμα. Δεν ενδείκνυται για χρήση σε οξείες καταστάσεις. Το Xoterna Breezhaler δεν ενδείκνυται για την αντιμετώπιση οξέων επεισοδίων βρογχόσπασμου. Υπερευαισθησία σχετική με την ινδακατερόλη: Άμεσες αντιδράσεις υπερευαισθησίας έχουν αναφερθεί μετά την χορήγηση της ινδακατερόλης, ενός από τα συστατικά του Xoterna Breezhaler. Εάν εμφανισθούν σημεία που να υποδηλώνουν αλλεργικές αντιδράσεις (συγκεκριμένα δυσκολίες στην αναπνοή και την κατάποση, διογκωμένη γλώσσα, χείλη και πρόσωπο, κνίδωση, δερματικό εξάνθημα), η θεραπεία θα πρέπει να διακόπτεται αμέσως και να χορηγείται εναλλακτική θεραπεία. Παράδοξος βρογχόσπασμος: Σε κλινικές μελέτες με Xoterna Breezhaler δεν παρατηρήθηκε παράδοξος βρογχόσπασμος. Ωστόσο, παράδοξος βρογχόσπασμος έχει παρατηρηθεί με άλλη θεραπεία εισπνοής και ενδέχεται να είναι απειλητικός για τη ζωή. Εάν παρουσιαστεί αυτό, η θεραπεία θα πρέπει να διακόπτεται αμέσως και να χορηγείται εναλλακτική θεραπεία. Αντιχολινεργικές επιδράσεις που σχετίζονται με το γλυκοπυρρόνιο: Γλαύκωμα κλειστής γωνίας. Δεν διατίθενται δεδομένα για ασθενείς με γλαύκωμα κλειστής γωνίας και, ως εκ τούτου, το Xoterna Breezhaler θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε αυτούς τους ασθενείς. Οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα σημεία και τα συμπτώματα του οξέος γλαυκώματος κλειστής γωνίας και να ενημερώνονται για να διακόπτουν τη χρήση του Xoterna Breezhaler σε περίπτωση που εμφανίσουν κάποιο από αυτά τα σημεία ή συμπτώματα. Κατακράτηση ούρων. Δεν διατίθενται δεδομένα για ασθενείς με κατακράτηση ούρων και, ως εκ τούτου, το Xoterna Breezhaler θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε αυτούς τους ασθενείς. Ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία: Μέτρια μέση αύξηση της συνολικής συστηματικής έκθεσης (AUClast) στο γλυκοπυρρόνιο έως 1,4 φορές παρατηρήθηκε σε άτομα με ήπια και μέτρια νεφρική δυσλειτουργία και έως 2,2 φορές σε άτομα με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία και νεφροπάθεια τελικού σταδίου. Σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία (εκτιμώμενος ρυθμός σπειραματικής διήθησης κάτω των 30 ml/min/1,73 m2), συμπεριλαμβανομένων των ασθενών με νεφροπάθεια τελικού σταδίου για την οποία απαιτείται διύλιση, το Xoterna Breezhaler θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο εάν το προσδοκώμενο όφελος υπερτερεί του ενδεχόμενου κινδύνου (βλ. παράγραφο 5.2). Αυτοί οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά για δυνητικές ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου. Καρδιαγγειακές επιδράσεις: Το Xoterna Breezhaler θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με καρδιαγγειακές διαταραχές (στεφανιαία νόσος, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακές αρρυθμίες, υπέρταση). Οι β2-αδρενεργικοί αγωνιστές μπορεί να παράγουν κλινικά σημαντική καρδιαγγειακή επίδραση σε ορισμένους ασθενείς, όπως μετράται με αυξήσεις του σφυγμού, της αρτηριακής πίεσης ή/και συμπτωμάτων. Σε περίπτωση που παρουσιαστούν τέτοιες επιδράσεις με αυτό το φαρμακευτικό προϊόν, ενδέχεται να είναι απαραίτητη η διακοπή της θεραπείας. Επιπροσθέτως, έχει αναφερθεί ότι οι β-αδρενεργικοί αγωνιστές παράγουν ηλεκτροκαρδιογραφικές (ΗΚΓ) αλλαγές, όπως επιπεδοποίηση του επάρματος Τ, παράταση του διαστήματος QT και καταστολή του τμήματος ST, παρά το ότι η κλινική σημασία αυτών των παρατηρήσεων είναι άγνωστη. Επομένως, οι μακράς δράσης β2-αδρενεργικοί αγωνιστές πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή σε ασθενείς με γνωστή ή εικαζόμενη παράταση του διαστήματος QT ή που κάνουν θεραπεία με φαρμακευτικά προϊόντα που επηρεάζουν το διάστημα QT. Ασθενείς με ασταθή ισχαιμική καρδιακή νόσο, ανεπάρκεια της αριστερής κοιλίας, ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου, αρρυθμία (εξαιρουμένης της χρόνιας σταθερής κολπικής μαρμαρυγής), ιστορικό επιμήκους συνδρόμου QT ή των οποίων το QTc (μέθοδος Fridericia) υπέστη επιμήκυνση (>450 ms) είχαν αποκλειστεί από τις κλινικές δοκιμές, και επομένως δεν υπάρχει εμπειρία σε αυτές τις ομάδες ασθενών. Το Xoterna Breezhaler πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε αυτές τις ομάδες ασθενών. Υποκαλιαιμία: Οι β2-αδρενεργικοί αγωνιστές μπορεί να παράγουν σημαντική υποκαλιαιμία σε ορισμένους ασθενείς, η οποία έχει τη δυνατότητα να παράγει ανεπιθύμητες καρδιαγγειακές επιδράσεις. Η μείωση του καλίου ορού είναι συνήθως παροδική και δεν απαιτείται συμπλήρωμα. Σε ασθενείς με σοβαρή ΧΑΠ, η υποκαλιαιμία μπορεί να ενισχυθεί από υποξία και συγχορηγούμενη θεραπεία, γεγονός που μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία σε καρδιακές αρρυθμίες (βλ. παράγραφο 4.5). Κλινικά σημαντικές επιδράσεις υποκαλιαιμίας δεν έχουν παρατηρηθεί σε κλινικές μελέτες με Xoterna Breezhaler στη συνιστώμενη θεραπευτική δόση (βλ. παράγραφο 5.1). Υπεργλυκαιμία: Εισπνοή υψηλών δόσεων β2-αδρενεργικών αγωνιστών μπορεί να παράγει αυξήσεις της γλυκόζης πλάσματος. Κατά την έναρξη της θεραπείας με Xoterna Breezhaler, η γλυκόζη πλάσματος θα πρέπει να παρακολουθείται πιο στενά σε διαβητικούς ασθενείς. Κατά τη διάρκεια κλινικών μελετών, κλινικά αξιοσημείωτες μεταβολές της γλυκόζης αίματος ήταν γενικά συχνότερες σε ασθενείς με Xoterna Breezhaler στη συνιστώμενη δόση (4.1%) σε σχέση με εικονικό φάρμακο (2.3%). Το Xoterna Breezhaler δεν έχει ερευνηθεί σε ασθενείς με ανεπαρκώς ρυθμιζόμενο σακχαρώδη διαβήτη. Γενικές διαταραχές: Το Xoterna Breezhaler πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με διαταραχές σπασμών ή θυρεοτοξίκωση και σε ασθενείς που παρουσιάζουν ασυνήθιστη ανταπόκριση σε β2-αδρενεργικούς αγωνιστές. Έκδοχα: Οι ασθενείς με σπάνια κληρονομικά προβλήματα δυσανεξίας στη γαλακτόζη, έλλειψη λακτάσης Lapp ή κακή απορρόφηση γλυκόζης-γαλακτόζης δεν πρέπει να πάρουν αυτό το φάρμακο. 4.5 Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Η ταυτόχρονη χορήγηση από του στόματος εισπνεόμενης ινδακατερόλης και γλυκοπυρρονίου, σε συνθήκες σταθερής κατάστασης και για τα δύο συστατικά, δεν επηρέασε τη φαρμακοκινητική κανενός εκ των δύο συστατικών. Δεν έχουν διεξαχθεί ειδικές μελέτες αλληλεπίδρασης με το Xoterna Breezhaler. Οι πληροφορίες αναφορικά με την πιθανότητα αλληλεπιδράσεων βασίζονται στην πιθανότητα αλληλεπιδράσεων καθενός από τα δύο συστατικά του. Δεν συνιστάται η ταυτόχρονη χρήση: Αποκλειστές β-αδρενεργικών: υποδοχέων Οι αποκλειστές β-αδρενεργικών υποδοχέων μπορεί να εξασθενίσουν ή να ανταγωνίζονται τη δράση των β2-αδρενεργικών αγωνιστών. Επομένως, το Xoterna Breezhaler δεν θα πρέπει να χορηγείται μαζί με αποκλειστές των β-αδρενεργικών υποδοχέων (συμπεριλαμβάνονται οφθαλμικές σταγόνες), εκτός εάν υπάρχουν σοβαροί λόγοι για τη χρήση τους. Οταν απαιτείται, θα πρέπει να προτιμώνται καρδιοεκλεκτικοί αποκλειστές των β-αδρενεργικών υποδοχέων, παρά το ότι θα πρέπει να χορηγούνται με προσοχή. Αντιχολινεργικά: Η συγχορήγηση του Xoterna Breezhaler με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν αντιχολινεργικά δεν έχει μελετηθεί και, ως εκ τούτου, δεν συνιστάται (βλ. παράγραφο 4.4). Συμπαθομιμητικοί παράγοντες: Η παράλληλη χορήγηση λοιπών συμπαθομιμητικών παραγόντων (μεμονωμένα ή ως μέρος συνδυασμένης θεραπείας) μπορεί να ενισχύσει τις ανεπιθύμητες ενέργειες της ινδακατερόλης (βλ. παράγραφο 4.4). Απαιτείται προσοχή στην ταυτόχρονη χρήση: Θεραπεία για την υποκαλιαιμία: Η παράλληλη θεραπεία για υποκαλιαιμία με παράγωγα μεθυλοξανθίνης, στεροειδή ή μη καλιοσυντηρητικά διουρητικά μπορεί να ενισχύσει την πιθανή υποκαλιαιμική δράση των β2-αδρενεργικών αγωνιστών, επομένως πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή (βλ. παράγραφο 4.4). Να λαμβάνεται υπόψη κατά την ταυτόχρονη χρήση: Αλληλεπιδράσεις που βασίζονται στο μεταβολισμό και μεταφορείς: Αναστολή των βασικών παραγόντων που συντελούν στην κάθαρση ινδακατερόλης, του CYP3A4 και της P-γλυκοπρωτεΐνης (P-gp) αυξάνει τη συστηματική έκθεση σε ινδακατερόλη μέχρι δύο φορές. Το μέγεθος των αυξήσεων της έκθεσης λόγω αλληλεπιδράσεων δεν θέτει τυχόν θέματα ασφάλειας δεδομένης της εμπειρίας ασφάλειας της θεραπείας με ινδακατερόλη σε κλινικές μελέτες μέχρι ενός έτους σε δόσεις μέχρι δύο φορές τη μέγιστη συνιστώμενη θεραπευτική δόση ινδακατερόλης. Σιμετιδίνη ή άλλοι αναστολείς της μεταφοράς των οργανικών κατιόντων: Σε μία κλινική μελέτη σε υγιείς εθελοντές, η σιμετιδίνη, ένας αναστολέας της μεταφοράς οργανικών κατιόντων που θεωρείται ότι συντελεί στη νεφρική απέκκριση του γλυκοπυρρονίου, αύξησε την ολική έκθεση (AUC) του γλυκοπυρρονίου κατά 22% και μείωσε τη νεφρική κάθαρση κατά 23%. Με βάση το εύρος αυτών των μεταβολών, δεν αναμένεται καμία κλινικά σημαντική φαρμακευτική αλληλεπίδραση όταν το γλυκοπυρρόνιο χορηγείται παράλληλα με σιμετιδίνη ή άλλους αναστολείς της μεταφοράς των οργανικών κατιόντων. 4.6 Γονιμότητα, κύηση και γαλουχία: Εγκυμοσύνη: Δεν διατίθενται τα δεδομένα από τη χρήση του Xoterna Breezhaler στις έγκυες γυναίκες. Μελέτες σε ζώα δεν κατέδειξαν άμεση ή έμμεση τοξικότητα στην αναπαραγωγική ικανότητα σε κλινικά σχετικές εκθέσεις (βλέπε παράγραφο 5.3). Η ινδακατερόλη μπορεί να αναστείλει τον τοκετό λόγω χαλαρωτικής δράσης στον λείο μυ της μήτρας. Επομένως, το Xoterna Breezhaler πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μόνο εάν το όφελος για τη μητέρα υπερτερεί του δυνητικού κινδύνου για το έμβρυο. Θηλασμός: Δεν είναι γνωστό εάν η ινδακατερόλη, το γλυκοπυρρόνιο και οι μεταβολίτες τους απεκκρίνονται στο ανθρώπινο γάλα. Τα διαθέσιμα φαρμακοκινητικά/τοξικολογικά δεδομένα έδειξαν απέκκριση της ινδακατερόλης, του γλυκοπυρρονίου και των μεταβολιτών τους στο μητρικό γάλα των αρουραίων. Η χρήση του Xoterna Breezhaler από γυναίκες που θηλάζουν θα πρέπει να εξετάζεται μόνο εάν το αναμενόμενο όφελος για τη γυναίκα είναι μεγαλύτερο από το δυνητικό κίνδυνο για το έμβρυο (βλ. παράγραφο 5.3). Γονιμότητα: Μελέτες αναπαραγωγής και άλλα δεδομένα σε ζώα δεν υποδεικνύουν ανησυχία σχετικά με τη γονιμότητα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. 4.7 Επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών: Αυτό το φαρμακευτικό προϊόν δεν έχει καμία ή έχει ασήμαντη επίδραση στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών. Παρόλα αυτά, η παρουσία ζάλης πιθανό να επηρεάσει την ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών (βλ. παράγραφο 4.8). 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Η παρουσίαση του προφίλ ασφάλειας βασίζεται στην εμπειρία με το Xoterna Breezhaler και τα επιμέρους συστατικά. Περίληψη του προφίλ ασφάλειας: Η εμπειρία για την ασφάλεια με το Xoterna Breezhaler προέρχεται από την έκθεση στη συνιστώμενη θεραπευτική δόση για διάστημα έως 15 μηνών. Το Xoterna Breezhaler παρουσίασε παρόμοιες ανεπιθύμητες ενέργειες με εκείνες των επιμέρους συστατικών. Καθώς περιέχει ινδακατερόλη και γλυκοπυρρόνιο, στο συνδυασμό μπορεί να αναμένεται ο τύπος και η βαρύτητα των ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με κάθε επιμέρους συστατικό. Το προφίλ ασφάλειας χαρακτηρίζεται από τα τυπικά αντιχολινεργικά και β-αδρενεργικά συμπτώματα που σχετίζονται με τα επιμέρους συστατικά του συνδυασμού. Άλλες πολύ συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με το προϊόν (έχουν αναφερθεί σε ποσοστό τουλάχιστον 3% των ασθενών για το Xoterna Breezhaler και επίσης μεγαλύτερο από ότι για το εικονικό φάρμακο) ήταν ο βήχας και το στοματοφαρυγγικό άλγος (συμπεριλαμβανομένου του ερεθισμένου λαιμού). Περιληπτικός πίνακας των ανεπιθύμητων ενεργειών: Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν κατά τους πρώτους έξι μήνες δύο κύριων συγκεντρωτικών δοκιμών Φάσης ΙΙΙ διάρκειας 6 και 12 μηνών (Κύρια εξάμηνη βάση δεδομένων ασφάλειας) παρατίθενται κατά κατηγορία συστήματος οργάνων σύμφωνα με το MedDRA. Μέσα σε κάθε κατηγορία συστήματος οργάνων, οι ανεπιθύμητες ενέργειες ταξινομούνται με βάση τη συχνότητα, με πρώτες τις συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Εντός κάθε κατηγορίας συχνότητας εμφάνισης, οι ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου παρατίθενται κατά φθίνουσα σειρά σοβαρότητας. Επιπροσθέτως, η αντίστοιχη κατηγορία συχνότητας για κάθε ανεπιθύμητη ενέργεια βασίζεται στην παρακάτω σύμβαση: πολύ συχνές (≥1/10), συχνές (≥1/100 έως <1/10), όχι συχνές (≥1/1.000 έως <1/100), σπάνιες (≥1/10.000 έως <1/1.000), πολύ σπάνιες (<1/10.000), μη γνωστές (δεν μπορούν να εκτιμηθούν με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα). Ανεπιθύμητες ενέργειες: • Πολύ συχνή: λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος • Συχνές: ρινοφαρυγγίτιδα, ουρολοίμωξη, παραρρινοκολπίτιδα, ρινίτιδα, ζάλη, κεφαλαλγία, βήχας, στοματοφαρυγγικό άλγος (με ερεθισμό στο λαιμό), δυσπεψία, τερηδόνα, γαστρεντερίτιδα, μυοσκελετικός πόνος, πυρεξία, θωρακικό άλγος • Όχι συχνές: υπερευαισθησία, σακχαρώδης διαβήτης και υπεργλυκαιμία, αϋπνία, παραισθησία, γλαύκωμα, ισχαιμική καρδιοπάθεια, κολπική μαρμαρυγή, ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών, παράδοξος βρογχόσπασμος, ξηροστομία, ξηροστομία, μυϊκός σπασμός μυαλγία, άλγος στα άνω και κάτω άκρα, απόφραξη ουροδόχου κύστης και κατακράτηση ούρων, περιφερικό οίδημα, κόπωση. Περιγραφή επιλεγμένων ανεπιθύμητων ενεργειών: Ο βήχας ήταν συχνός, αλλά συνήθως ήπιας έντασης. Αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών: Η αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών μετά από τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας του φαρμακευτικού προϊόντος είναι σημαντική. Επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση της σχέσης οφέλους-κινδύνου του φαρμακευτικού προϊόντος. Ζητείται από τους επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να αναφέρουν οποιεσδήποτε πιθανολογούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες μέσω του εθνικού συστήματος αναφοράς: Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, Μεσογείων 284, GR-15562 Χολαργός, Αθήνα, Τηλ: + 30 21320 40380/337, Φαξ: + 30 210 6549585, Ιστότοπος: http://www.eof.gr 4.9 Υπερδοσολογία: Δεν υπάρχουν πληροφορίες αναφορικά με κλινικά σχετική υπερδοσολογία με το Xoterna Breezhaler. Υπερδοσολογία πιθανόν να οδηγήσει σε υπερβολικές επιδράσεις τυπικές των β2-αδρενεργικών διεγερτικών παραγόντων, δηλ. ταχυκαρδία, τρόμος, αίσθημα παλμών, κεφαλαλγία, ναυτία, έμετος, υπνηλία, κοιλιακές αρρυθμίες, μεταβολική οξέωση, υποκαλιαιμία και υπεργλυκαιμία ή πιθανόν να προκαλέσει αντιχολινεργικές επιδράσεις όπως αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση (προκαλώντας άλγος, διαταραχές της όρασης ή ερυθρότητα οφθαλμού), επίμονη δυσκοιλιότητα ή δυσκολίες στην ούρηση. Ενδείκνυται υποστηρικτική και συμπτωματική θεραπεία. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι ασθενείς θα πρέπει να νοσηλεύονται. Για τη θεραπεία των β2-αδρενεργικών επιδράσεων, μπορεί να ληφθεί υπόψη η χρήση καρδιοεκλεκτικών β αποκλειστών, αλλά μόνο υπό την επίβλεψη ιατρού και με εξαιρετική προσοχή, εφόσον η χρήση αποκλειστών των β-αδρενεργικών υποδοχέων μπορεί να προκαλέσει βρογχόσπασμο. 6.6 ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ: Θα πρέπει να χρησιμοποιείται η συσκευή εισπνοής που παρέχεται με κάθε νέα συνταγή. Κάθε συσκευή εισπνοής πρέπει να απορρίπτεται μετά από χρήση 30 ημερών. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Novartis Europharm Limited, Wimblehurst Road, Horsham, West Sussex, RH12 5AB, Ηνωμένο Βασίλειο 8. ΑΡΙΘΜΟΣ(ΟΙ) ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: EU/1/13/863/001-006 9. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ/ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ: 19.09.2013 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 12.06.2014. Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία για το παρόν φαρμακευτικό προϊόν είναι διαθέσιμα στον διαδικτυακό τόπο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων: http://www.ema.europa.eu 11. ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ: Με ιατρική συνταγή 12. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ Λ.Τ. XOTERNA® BREEZHALER® 85/43μg: 70,93 € (Σε περίπτωση τροποποίησης του ΔΤ ισχύει η νεότερη τιμή, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ όπως ισχύει). 100 ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΣΦΦΕ) ΑΒΒΟΤΤ NUTRITION Παρουσίαση των επαγγελματικών δυνατοτήτων των μελλοντικών φαρμακοποιών «Μετά το πτυχίο τι;». Σκοπός του είναι να παρουσιάσει στους εν δυνάμει κατόχους ενός πτυχίου Φαρμακευτικής τις επαγγελματικές τους δυνατότητες και τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν. Θα περιλαμβάνει ομιλίες και στρογγυλά τραπέζια από άτομα που ανήκουν στο φαρμακευτικό χώρο. Οι 3 κύριοι κορμοί, πάνω στους οποίους θα βασιστεί το συνέδριο είναι Νοσοκομείο - Βιομηχανία - Φαρμακείο. Το Συνέδριο Φοιτητών Φαρμακευτικής Ελλάδος (ΣΦΦΕ) αποτελεί μια πρωτοβουλία φοιτητών του τμήματος Φαρμακευτικής Πατρών που γεννήθηκε με αφορμή το ερώτημα abc KINITRON ΑΒΒΟΤΤ NUTRITION Νέα προϊόντα στην Έκθεση «Επιχειρηματικότητα & επικοινωνία υγείας» Η εταιρεία abc Kinitron είναι μια αμιγώς ελληνική εταιρεία που ιδρύθηκε στην Αθήνα από 3 Έλληνες επιστήμονες, με σκοπό να αξιοποιηθούν οι γνώσεις και η εμπειρία τους στην ελληνική αλλά και τη διεθνή φαρμακευτική αγορά. Η abc Kinitron προωθεί στα φαρμακεία, με μεγάλη διαφημιστική καμπάνια σε όλα τα ΜΜΕ, το πόσιμο υαλουρονικό οξύ HyalurOn για την υγεία των αρθρώσεων, το Klamin, το φυσικό ελιξήριο για την προώθηση της καλής ψυχικής υγείας και τα καλλυντικά Hyalos cosmetics από βιοσυνθετικό υαλουρονικό οξύ. Επίσης ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει στην ελληνική αγορά μια μεγάλη σειρά ειδικών συμπληρωμάτων διατροφής από φυσικά συστατικά. Την εταιρεία abc Kinitron και τα προϊόντα της μπορείτε να γνωρίσετε στην 6η Διημερίδα + Έκθεση «Επιχειρηματικότητα & επικοινωνία υγείας» που θα πραγματοποιηθεί στις 14-15 Φεβρουαρίου 2015, στο Metropolitan Expo στην Αθήνα, στο περίπτερο Α4. Το ΣΦΦΕ θα πραγματοποιηθεί στο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών, υπό την αιγίδα του τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών στις 20-21 Μαρτίου 2015. PHARMAMOD ΑΒΒΟΤΤ NUTRITION Συνεχίζοντας τη δυναμική πορεία Η εταιρεία κατασκευής και ανακαίνισης φαρμακείων Pharmamod, που αποτελεί συνέχεια της γνωστής εταιρείας Action Designs - Βασίλης Κωνσταντακόπουλος, συνεχίζει τη δυναμική της πορεία με όλο και περισσότερα έργα στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα. Με την εμπειρία των 23 χρόνων της Action Designs και των πάνω από 1000 κατασκευών φαρμακείων, η εταιρεία ανταποκρίνεται με μεγάλη επιτυχία στις επιθυμίες των φαρμακοποιών-πελατών της και στην επίλυση των όποιων προβλημάτων στη λειτουργία των φαρμακείων τους. Η Pharmamod καλεί τους φαρμακοποιούς που επιθυμούν την ανακαίνιση ή τη δημιουργία φαρμακείου στις νέες εγκαταστάσεις της εταιρείας στο Δήμο Μοσχάτου. 101 Η ματιά μας διεισδύει στο κοινωνικό γίγνεσθαι... και ο νους και η ψυχή μας ξανοίγονται στα ανοιχτά πελάγη της τέχνης και του πολιτισμού. & σελ. 103-108 Σε αυτό το τεύχος: Συνέντευξη του Νίκου Χατζηνικολάου, βιολόγου, διευθυντή του τμήματος Ογκολογίας της Pfizer, ανιψιού του Απόστολου Καλδάρα, μουσικού και συγγραφέα: η ερασιτεχνική ορχήστρα της εταιρείας στοχεύει στη διασκέδαση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Παύλος Κορδοπάτης: Πέρασε ήρεμα στη μέριμνα του ιστορικού χρόνου, την Πέμπτη, 16 Οκτωβρίου 2014. Ένα κείμενο «από καρδιάς» για τον αγαπημένο δάσκαλο, Ομότιμο Καθηγητή του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών. 103 το υ Σω τή ρη Νι κο λα ρό πο υλ ου ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ / ΑΡΘΡΟ Το αντίο μου στον Παύλο της καρδιάς μας Ένα κείμενο «από καρδιάς» για τον Παύλο Κορδοπάτη, τον αγαπημένο μας δάσκαλο, τον πολύτιμο συνεργάτη, το φίλο μας, Ομότιμο Καθηγητή του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, που πέρασε ήρεμα στη μέριμνα του ιστορικού χρόνου, την Πέμπτη, 16 Οκτωβρίου 2014. Γεννημένος την Πρωταπριλιά του 1947 στη σπαρασσόμενη πρωτεύουσα του υπό ανασυγκρότηση ελληνικού κράτους, αποφοίτησε από το Η΄ Γυμνάσιο της Αθήνας το 1965. Στη συνέχεια μετακόμισε στην πόλη, η οποία τότε φαινόταν ως προσωρινή διαμονή για σπουδές, την Πάτρα. Τόσο προσωρινή όσο πολλές φορές η ζωή αποδεικνύει με σαδιστική επάρκεια το αντίθετο. Το νεοπαγές Χημικό Τμήμα τού μόλις πριν ένα χρόνο ιδρυθέντος Πανεπιστημίου Πατρών υποδέχθηκε, μεταξύ άλλων πολλά υποσχόμενων εφήβων, και τον 18χρονο Παύλο και τον εμβολίασε ανεξίτηλα τόσο με τη γοητευτική επιστήμη της Χημείας όσο και με την απαστράπτουσα τήβεννο του ακαδημαϊκού γίγνεσθαι. Δύσκολα, όμορφα χρόνια, σε μια πόλη που προσπαθούσε επιδεικτικά να ισορροπήσει μεταξύ της εκλεπτυσμένης αρχοντιάς και του επιδεικτικού βερμπαλισμού, της επτανησιακής κομψότητας και του υπερφίαλου νεοπλουτισμού. Ο Παύλος άρχισε σταδιακά να νιώθει μέρος αυτής της γρήγορα εξελισσόμενης κοινωνίας, αξιοποιώντας την ορμέμφυτη εξωστρέφειά του και την άκρατη προσαρμοστικότητά του. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του, κατατάσσεται στην Πολεμική Αεροπορία, όπου κατά πάσα πιθανότητα, όντας δωρικά γήινος, απέκτησε τον εξόχως λογικό 104 φόβο για τις πτήσεις, τον οποίο (δυστυχώς για τον γράφοντα που ακόμα επιμένει) εγκατέλειψε τα τελευταία χρόνια. Το 1973 επιστρέφει ως πολίτης πια εκεί όπου βιωματικά έμελλε να περιελίξει την υπόλοιπη ζωή του, στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Ξεκινά την εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής και έρχεται σε στενή επαφή με καθηγητές υψηλού επιστημονικού διαμετρήματος και ακαδημαϊκού ήθους, οι οποίοι εκλήθησαν και υπερήφανα απεδέχθησαν να οργανώσουν το Πανεπιστήμιο Πατρών, θυσιάζοντας λαμπρές καριέρες και αμοιβές σε φημισμένα ιδρύματα της αλλοδαπής: Ο Δημήτρης Θεοδωρόπουλος και ο Ανδρέας Γαληνός, επικεφαλής της λίστας αείμνηστων παιδαγωγών που ενέπνευσαν τη μετεξέλιξη του νεαρού αποφοίτου σε πολλά υποσχόμενο ερευνητή και θιασώτη της πανεπιστημιακής ευταξίας. Το 1976 ολοκληρώνει τη διδακτορική του διατριβή και ως μεταδιδακτορικός ερευνητής εκπαιδεύεται σε διεθνώς καταξιωμένα εργαστήρια: Βέλγιο, Γαλλία και Ελβετία, Πανεπιστήμιο Mons, CEN Saclay και Πανεπιστήμιο Βασιλείας αντίστοιχα. Τέσσερα χρόνια στην καρδιά της Ευρώπης οσμίζεται την επερχόμενη αύρα του σοσιαλιστικού μετα- σχηματισμού και κατά πάσα βεβαιότητα ωριμάζει μέσα του ο θρησκευτικός φανατισμός για το μεγάλο ρόλο που μπορούσε να διαδραματίσει η Γηραιά Ήπειρος. Συνειδητοποιεί πως είναι πλέον ιστορική ανάγκη ο ευρωπαίος Φάουστ να επιχειρήσει ένα νέο ταξίδι στη χώρα του μέτρου και της ισορροπίας για να γεννήσει εκ νέου τον Ευφορίωνα. Μιλά εξαιρετικά Γαλλικά και Αγγλικά και ούτω πως επιτρέπει στην αισθητική και καλλιτεχνική του διάσταση να δέχονται αλλεπάλληλα εναργή ραπίσματα από τη ζωγραφική, την ποίηση, τη λογοτεχνία, τη μουσική. Ο μετέπειτα υπέροχα ώριμος bon viveur συχνά αναζητούσε την άκρη του νήματος σε εκείνη την περίοδο. Επιστρέφει στην Πάτρα ως υφηγητής το σωτήριον έτος 1981. Σωτήριον, γιατί επιτέλους ξεκινά αυτό που είναι για τον Παύλο η πεμπτουσία της επαγγελματικής του αναζήτησης, αυτό που θα υπηρετήσει με ασίγαστο πάθος μέχρι τέλους και τον επόμενο χρόνο προάγεται σε εντεταλμένο υφηγητή που την ίδια χρονιά μετονομάζεται σε επίκουρος καθηγητής. Την ίδια περίοδο, ένας πρόσφατα επιτυχών στις πανελλήνιες εξετάσεις έφτανε στην Πάτρα ως φοιτητής του Τμήματος Φαρμακευτικής, ο οποίος μετά από μια αυθαίρετη αλλά εξόχως διδακτική από βιωματικής απόψεως ετήσια άδεια από τις φοιτητικές υποχρεώσεις, αποφάσισε να ασχοληθεί με τα μαθήματά του. Εκεί γνώρισε για πρώτη φορά τον Παύλο −αρχικά από έδρας, αργότερα εκτός έδρας− ως νεαρό καθηγητή Φαρμακογνωσίας. Πολύ αργότερα ο ίδιος φοιτητής συνειδητοποίησε πως ουσιαστικά εισέπραττε κάτι πολύ περισσότερο. Πίσω και πέρα από τις παράξενες δρόγες και τα αβάσταχτα Λεμονένια, υπήρχε το πάθος για τη γνωσιακή μύηση, η προτροπή για την αξιολογική ικανότητα και η γοητεία της αισθητικής καλλιέργειας. Μια δεκαετία αργότερα και ενώ ήδη από το 1988 είχε εκλεγεί καθηγητής Φαρμακογνωσίας, ο Παύλος συμμετείχε ενεργά και με θέρμη στην έναρξη της ακαδημαϊκής καριέρας του τότε φοιτητή και νυν υπογράφοντα το αδιανόητο τούτο κείμενο. Και όταν δυο δεκαετίες αργότερα έδειξα στον Παύλο ένα εισαγωγικό σημείωμα για τον οδηγό σπουδών που ως νέος πρόεδρος του Τμήματος είχα συντάξει, μου χαμογέλασε με εκείνο το αφοπλιστικό του χαμόγελο και είπε: «Όλα καλά, αλλά δε γράφεις τίποτα για το χρόνο. Προσπάθησε να εξηγήσεις το χρόνο. Στους φοιτητές μας απευθύνεσαι...». Την επόμενη μέρα του έδειξα την προσπάθειά μου: «…Ο χρόνος είναι αμείλικτος, τρέξτε πιο γρήγορα από αυτόν και προσπαθήστε να νικήσετε την ανηθικότητα που εμπεριέχει: πάντα θα σας κυνηγά και ποτέ δε θα σας χαριστεί». Αυτή τη φορά δεν χαμογέλασε, παρά μόνο κοίταξε από το απέναντι παράθυρο τον Πατραϊκό που αιμορραγούσε από τα δάκρυα του δύοντος ηλίου και με διακριτικότητα συμπορεύτηκε μαζί του. Πίσω στο Τμήμα Φαρμακευτικής, στα τέλη της δεκαετίας του ’80, που τότε απαριθμούσε μόλις 4 μέλη ΔΕΠ, ενώ το Εργαστήριο Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων δεν ήταν παρά μόνο ιδέες, προσδοκίες και όνειρα, που ασφυκτιούσαν μέσα σε ένα από τα προκατασκευασμένα κτίρια, φτιαγμένα από ατόφιο τσιμέντο και περίσσεια σιδήρου από τη ΜΟΜΑ της επταετίας. Στα επόμενα 4 χρόνια ο νεαρός καθηγητής, λειτουργώντας καταλυτικά ανάμεσα σε προσωπικότητες με δυναμική ολετήρα και επιδιώκοντας την ειλικρινή σύνθεση, είδε με προσήκουσα αυταρέσκεια το Τμήμα του να υπερδιπλασιάζει τα μέλη ΔΕΠ και να δραπετεύει από τα νηπιακά σύνδρομα. Όσο για το Εργαστήριό του, στο ίδιο χρονικό διάστημα, διεκδικώντας και αξιοποιώντας τη χρηματοδότηση των άρτι αφιχθέντων ανταγωνιστικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων, κατάφερε να μετατρέψει τον άχαρο τσιμεντένιο κύβο σε σύγχρονη κυψέλη έρευνας και διδασκαλίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν σε αυτόν το χώρο, καταθέτοντας την ψυχή του και... διδάσκων αεί γηρασκόμενος, όπως εκλεπτυσμένα παρέφραζε τον Σόλωνα, παρήχθησαν πάνω από 180 πρωτότυπες ερευνητικές δημοσιεύσεις, εκπονήθηκαν με επιτυχία 18 διδακτορικές διατριβές και 40 μεταπτυχιακά διπλώματα ειδίκευσης, με τη συντριπτική πλειοψηφία των κατόχων αυτών να σταδιοδρομούν σε εξαιρετικές θέσεις και να μεταλαμπαδεύουν τη σπίθα που ο δάσκαλος εμφύτευσε στο μυαλό και στην καρδιά τους. Για σχεδόν 15 χρόνια ηγήθηκε του Τμήματος και συμμετείχε ενεργά στο ακαδημαϊκό γίγνεσθαι του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο λόγος του εμπεριείχε και εξέφραζε το στοχασμό του, την ενόρασή του, την προσδοκία του για το ρηξικέλευθο, την αβάσταχτη αυτοπειθαρχία του στην ακαδημαϊκότητα. Και είναι πλέον πανθομολογούμενο στην κοινότητά μας πως το Πανεπιστήμιο ατύχησε που, με την επικράτηση καταστροφικών πολώσεων και την επιλογή των μετρίων, δεν αξιοποίησε τον χαρισματικό Παύλο στις ανώτατες θέσεις διοίκησης. Το Τμήμα μας αναπτυσσόταν στα ίδια προκατασκευασμένα και υπέργηρα πλέον κτίρια και με προσωπικές παρεμβάσεις δημιούργησε το πρόσφορο έδαφος για τον ερχομό εξαιρετικών συναδέλφων, η δυναμική των οποίων κυριολεκτικά μας απογείωσε τα επόμενα χρόνια. Ίσως με την αμετροέπεια του ευεργετηθέντος, επιτρέψτε μου τώρα να καταθέσω τη συγκίνηση και την ευφορία που εξέπεμψε διαβάζοντας την εξαιρετική έκθεση της Εξωτερικής Αξιολόγησης το 2012. Εκείνο το λαμπύρισμα στα μάτια του ήταν το συνώνυμο της όλβιστης δικαίωσης. Και επειδή ένας απεριόριστα γενναιόδωρος άνθρωπος σαν τον Παύλο δεν εφείδετο κόπων και ονείρων, διεκδίκησε ισχυρά, έπεισε και κατάφερε εν μέσω επώδυνων, ζηλόφθονων αντιρρήσεων, πολυκέλαδων διαδικασιών, και μετά την πάροδο σχεδόν 20ετίας, την ανέγερση του νέου κτιρίου της Φαρμακευτικής. Λίγους μήνες μετά την μετεγκατάστασή του εκεί, έφυγε. Φεύγοντας άφησε πίσω του, εκτός από την ερεβώδη σιωπή του και το άδειο γραφείο του, σημαντικές παρακαταθήκες. Στην οικογένειά του, στους φίλους του, στους συναδέλφους του, στους μαθητές του, στον κόσμο μας, ο γοητευτικός και χαρισματικός αυτός άνθρωπος κατέθεσε τα διάφανα διαπιστευτήριά του διεμβολίζοντας ανεξίτηλα τις καρδιές μας. Είθε το νυκτιφαές περί γαίαν αλώμενον αλλότριον φως να τις φωτίζει, να τις παρηγορεί, να τις εμπνέει. Όλοι νιώθουμε ότι ο Παύλος μας είναι πλέον κομμάτι του. Με την ελπίδα της επόμενης συνάντησής μας, ει και εν ετέρα μορφή… Ο Σωτήρης Νικολαρόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Φαρμακευτικής Χημείας και πρόεδρος του Τμήματος Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, snikolar@upatras.gr 105 ς τη Νίκοσ χατζηνικολαου: Βά σω ς Κα λυ βι ώ τη ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η Pfizer Hellas Band τραγουδά για την τρίτη ηλικία Μια ομάδα εργαζομένων της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer ένωσαν τις φωνές τους και αξιοποιώντας τις μουσικές τους γνώσεις στο ακορντεόν, το μπουζούκι, την ακουστική κιθάρα και στο πιάνο δημιούργησαν την ερασιτεχνική ορχήστρα της εταιρείας. Στόχος τους είναι η διασκέδαση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που οι ανάγκες τους για ψυχαγωγία είναι αυξημένες, ενώ με τη δύναμη των τραγουδιών ανασύρουν μνήμες και εικόνες μιας εποχής που το λαϊκό τραγούδι μεσουρανούσε. Εμπνευστής της μπάντας είναι ο βιολόγος και διευθυντής του τμήματος Ογκολογίας της εταιρείας Pfizer, Νίκος Χατζηνικολάου, και όπως εξηγεί στη συνέντευξή του στο «Φαρμακευτικό Κόσμο», η δημιουργία της ερασιτεχνικής ορχήστρας είναι μόνο μία από τις πολλές δράσεις της φαρμακευτικής εταιρείας στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. ▶ Το βιβλίο «ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΔΑΡΑΣ: Αναφορά στη ζωή και το έργο του μεγάλου δημιουργού» από τις εκδόσεις Ιανός με συγγραφέα τον ανιψιό του, Νίκο Χατζηνικολάου 106 Πώς γεννήθηκε η σκέψη για τη δημιουργία αυτής της ερασιτεχνικής ορχήστρας; Είναι μια ιδέα που γεννήθηκε πολλά χρόνια πριν. Γνώριζα καλά πως με πολλούς συναδέλφους στη δουλειά μοιραζόμαστε την ίδια αγάπη για τη μουσική. Από την άλλη κατανοούσα τις δυσκολίες του εγχειρήματος. Τελικά για όλα υπάρχει ο κατάλληλος χρόνος. Για την ορχήστρα μας, αυτός ο χρόνος ήταν το 2013. Τότε έστειλα ένα μήνυμα προς όλους τους συναδέλφους ζητώντας τους να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους προκειμένου να συμμετάσχουν στη δημιουργία μιας ερασιτεχνικής ορχήστρας της Pfizer Hellas, που θα δίνει συναυλίες σε διάφορα ιδρύματα στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Η ανταπόκριση υπήρξε πολύ ενθαρρυντική και έτσι ξεκινήσαμε το Μάιο του 2013 τις πρόβες. Η πρώτη μας εμφάνιση έγινε ένα χρόνο μετά. Η αποδοχή ήταν πολύ συγκινητική, γεγονός που μας επέτρεψε να συνεχίσουμε με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Πόσες μουσικές εκδηλώσεις έχετε πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα και σε ποιους χώρους; O επικεφαλής του Τμήματος Ογκολογίας της Pfizer Hellas στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα αλλά και μέλος της Pfizer Hellas Band, Νίκος Χατζηνικολάου ▶ Έχουμε δώσει αρκετές συναυλίες κυρίως σε ΚΑΠΗ. Μόνο την 1η Οκτωβρίου, την Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία, δώσαμε δύο συναυλίες την ίδια ημέρα στη Θεσσαλονίκη: μία για τους ηλικιωμένους του ιδρύματος Χρόνιων Παθήσεων «Άγιος Παντελεήμων» και το ίδιο βράδυ στο Γ΄ ΚΑΠΗ του Δήμου Συκεών-Νεάπολης. Ένα αντίστοιχο φιλόδοξο πρόγραμμα εμφανίσεων θα ακολουθήσουμε και το 2015. Μιλήστε μας για το ρεπερτόριό σας. Τι είδους τραγούδια απολαμβάνει το κοινό σας; Το ρεπερτόριό μας περιλαμβάνει τραγούδια που διαχρονικά έχουν αγαπηθεί από πολλές γενιές Ελλήνων. Κυμαίνεται από τραγούδια του Τσιτσάνη και του Καλδάρα μέχρι τραγούδια των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Λοΐζου, Μούτση, Καπνίση κ.ά. Τραγούδια κοσμαγάπητα που βέβαια αρέσουν πολύ και στα μέλη της ορχήστρας μας. Οι άνθρωποι που έρχονται να μας ακούσουν διασκεδάζουν πολύ. Είναι βέβαια και η δύναμη των τραγουδιών αλλά και η ανάγκη για ψυχαγωγία που παίζουν καθοριστικό ρόλο. Εσείς ο ίδιος είχατε την τύχη να είστε ανιψιός του κορυφαίου συνθέτη Απόστολου Καλδάρα. Τι νιώθετε όταν ακούτε το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι»; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» είναι ίσως το εμβληματικότερο τραγούδι του Απόστολου. Πολλοί το συγκαταλέγουν ανάμεσα στα 2-3 καλύτερα ελληνικά τραγούδια του περασμένου αιώνα. Κάθε φορά βέβαια που το ακούω, όπως και τα άλλα «χειροποίητα» τραγούδια του Καλδάρα, αισθάνομαι μεγάλη συγκίνηση και υπερηφάνεια, καθώς λόγω της στενής συγγενικής σχέσης με το δημιουργό έζησα από κοντά αυτήν τη σπουδαία προσωπικότητα που διαμόρφωσε την αισθητική ολόκληρων γενεών Ελλήνων. Σας έχουν «σημαδέψει» οι μουσικοί του δρόμοι; Γεννήθηκα μέσα στο λαϊκό τραγούδι, δεν φλέρταρα με αυτό στα εφηβικά ή φοιτητικά μου χρόνια. Ο λόγος είναι ακριβώς η στενή συγγενική σχέση με τον Απόστολο Καλδάρα. Μεγάλωσα με τα τραγούδια του, πολλά είχα το προνόμιο 107 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ να τα ακούσω σε πρώτη εκτέλεση από τον ίδιο το δημιουργό στη διάρκεια οικογενειακών συγκεντρώσεων πολύ πριν ηχογραφηθούν και κυκλοφορήσουν σε δίσκο. Η μουσική και τα τραγούδια του Καλδάρα και των άλλων εμπνευσμένων συνθετών της γενιάς του διαμόρφωσαν τη δική μου αισθητική, όπως και εκατομμυρίων Ελλήνων. Στο προσωπικό μου εικονοστάσι, ο Καλδάρας έχει κεντρική θέση. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος είχε αναφερθεί στην «Αγία Τριάδα» του λαϊκού τραγουδιού, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «πατριάρχης υπήρξε ο Μάρκος Βαμβακάρης, ενώ ισότιμα δεξιά του και αριστερά του στέκονται ο Απόστολος Καλδάρας και ο Βασίλης Τσιτσάνης». Αισθάνεστε ότι το έργο και η προσφορά του Καλδάρα έχουν αναγνωριστεί επαρκώς; Είναι πανθομολογούμενο ότι η προσφορά του Καλδάρα δεν έτυχε της αναγνώρισης που όφειλε. Μιλώ για τους θεσμικούς φορείς, γιατί ο κόσμος είχε λατρέψει τα τραγούδια του. Ακόμα και στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τα Τρίκαλα, η τιμή που έχει αποδοθεί στον Καλδάρα είναι πολύ κατώτερη της προσφοράς και της ποιότητας του έργου του. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι δημόσιες σχέσεις δεν υπήρξαν ποτέ το ισχυρό σημείο του Απόστολου. Οι συνεντεύξεις του είναι μετρημένες, το ίδιο και οι φωτογραφήσεις του. Δεν συγχρωτίστηκε ποτέ με πολιτικούς, δημοσιογράφους, «παράγοντες». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γραφούν για τον Καλδάρα πολύ λίγα πράγματα σε σχέση με το μέγεθος και την αξία της καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Είστε ο συγγραφέας του βιβλίου «Απόστολος Καλδάρας. Αναφορά στη ζωή και το έργο του μεγάλου δημιουργού». Ποια ήταν η ανάγκη που σας οδήγησε να το γράψετε; Κίνητρά μου υπήρξαν η αγάπη προς τον άνθρωπο, το θείο μου Απόστολο και ο θαυμασμός μου προς το δημιουργό, αλλά και η διαπίστωση, όπως προανέφερα, ότι στον Καλδάρα δεν δόθηκε η τιμή που του άξιζε. Σημειώστε ότι με την κυκλοφορία του βιβλίου μου, καταγράφεται για πρώτη φορά το σύνολο του έργου του μεγάλου αυτού δημιουργού. Μέχρι το Δεκέμβριο του 2008 που κυκλοφόρησε το βιβλίο, δεν γνωρίζαμε τον ακριβή αριθμό των τραγουδιών που συνέθεσε ο Καλδάρας. Κλείνοντας, αισθάνεστε ότι η φαρμακοβιομηχανία μπορεί να βοηθήσει όσους βρίσκονται στο περιθώριο, σε αυτούς τους καιρούς της κρίσης; Όλοι οι εργαζόμενοι στη Pfizer Hellas αντιλαμβανόμαστε την 108 Η Pfizer Hellas Band (από αριστερά προς τα δεξιά): Νάντια Πρασίνου (πιάνο-φωνή), Νίκος Χατζηνικολάου (μπουζούκι), Κατερίνα Παπαευαγγέλου (φωνή), Κώστας Σαλβερίδης (φωνή), Στράτος Χρηστέας (κιθάρα) και Ηρακλής Βαβάτσικας (ακορντεόν) Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ως αναπόσπαστο κομμάτι της εταιρικής μας ταυτότητας, αποστολής και φιλοσοφίας. Έχουμε αναλάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες για τη στήριξη φορέων, κοινωφελών οργανισμών και ιδρυμάτων που υπηρετούν αδύναμους συνανθρώπους. Πρόσφατα δωρίσαμε φάρμακα αξίας 1 εκατ. ευρώ στο Κοινωνικό Φαρμακείο του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών για να δοθούν σε άπορους ή ανασφάλιστους συμπολίτες μας. Προχωρήσαμε σε δωρεές και χορηγίες προς φορείς που προσφέρουν κοινωφελές έργο και βρίσκονται σε οικονομική δυσπραγία λόγω της πρωτοφανούς κρίσης που βιώνει η χώρα. Αναλάβαμε μια σειρά πρωτοβουλίες που περιείχαν πολύ έντονα τα στοιχεία της εθελοντικής συμμετοχής των εργαζομένων της εταιρείας. Δεν μένουμε όμως μόνο σε αυτά. Στηρίζουμε την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας σε μικρά και ακριτικά νησιά της Ελλάδας σε συνεργασία με την «Ομάδα Αιγαίου». Με την οικονομική συνεισφορά της Pfizer Hellas κατασκευάστηκε στα Κατάπολα ένα υπερσύγχρονο κλειστό γυμναστήριο, στο οποίο μπορούν να αθλούνται δωρεάν όλο το χρόνο οι κάτοικοι της Αμοργού. Επίσης, σε μια εποχή που η κρίση δημιουργεί αδιέξοδα για τη νέα γενιά, είμαστε εδώ για να στηρίξουμε τους νέους ανθρώπους. Συμμετέχουμε στο πρόγραμμα «ReGeneration» που έχει ως στόχο να προσφέρει σε αποφοίτους Πανεπιστημίων και ανώτερων σχολών εκπαιδευτική εμπειρία και εξάμηνη στοχευμένη πρακτική άσκηση. Ο κατάλογος των πρωτοβουλιών που έχουμε αναλάβει είναι μακρύς και κάνει όλους εμάς που εργαζόμαστε στη Pfizer Hellas πολύ υπερήφανους.
© Copyright 2024 Paperzz
