Τεύχος 52 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

2011 - ΕΤΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ
100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ
1911 - 2011
Το μνημείο του «Κοσμοκαλόγερου» στη Σκιάθο όπως είναι σήμερα.
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Ο.Ε.
ΤΟΜΟΣ Β΄
Περιεχόμενα
ΤΑ ΦΙΛΙΑ
ΦΙΛΙΩΤΕΣ
ΤΡΙMHNIAIA EKΔΟΣΗ
ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡ/ΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΓΡΑΦΕΙΑ: ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 Τ.Κ. 10678-ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ. 210 3806090 - FAX: 210 3815772
Site: www.adelfotis-filioton.gr
Ε-mail: vdrakop@sch.gr
Αρ. βιβλίου αναγνωρισμ. σωματείων Πρωτοδικ. 1711
Αριθμ. φακέλου Νομαρχίας Αθηνών 218
Α.Φ.Μ. 090045259 ΔΟΥ: Α΄ ΑΘΗΝΩΝ
Κωδικός Γεν. Γραμματείας Ενημέρωσης: 5283
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ
ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΓΛΑΔΣΤΩΝΟΣ 3 Τ.Κ. 10677 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ: 210 3835572 - FAX: 210 3835083
E-mail: mitropoulosgeorgios@yahoo.gr
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΣΙΔΕΡΗΣ ΒΛΑΣΙΟΣ
Αντιπρόεδρος Δ.Σ.
ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ
Γεν. Γραμμ. Δ.Σ.
ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Μέλος Εξελ. Επιτροπής
ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Μέλος Εξελ. Επιτροπής
DTP - ΕΚΤΥΠΩΣΗ
Τηλ.: 210 34.76.090 • e-mail: info@saiti.gr
ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
Εσωτερικού, ετήσια
Ευρώ 20
Εξωτερικού, ετήσια Δολ. ΗΠΑ 50
Κατάθεση συνδρομών: ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
Aριθμός Λογαριασμού: 33627963
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΙΒΑΝ: GR 87 01200160 00000003 3627 963
B1C: EMPOGRAA
Τιμή τεύχους Ευρώ 5
2
Ανακοίνωση - Πρόσκληση ............................................ σελ. 3
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ:
1. Η οικονομική κρίση και το Περιοδικό μας. 2. Πήραμε και
δημοσιεύουμε: α. Ανατρέχω στο παρελθόν. β. Στον πατέρα
μου Δημήτρη Παπαρρηγόπουλο. γ. Χορευτικού ανάπαυση .................................................................................... σελ. 4
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ: 1. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΜΑΣ
ΑΓΩΝΕΣ: α. Ο Εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Γρεβενών
Αιμιλιανός. β. Γρεβενά. γ. Στην Ελληνίδα του 1940-1941.
δ. Αναμνήσεις από τις επιχειρήσεις στην Κύπρο Ιούλιο Αύγουστο 1974. 2. ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2011: α. Φθινοπωρινό πανηγύρι στο Μοναστήρι μας στις 23 Οκτωβρίου 2011.
β. 28η Οκτωβρίου 2011 στο Χωριό μας. γ. Το Οχυρό της
Νυμφαίας. δ. Κοσμικόν γεγονός στο Χωριό μας. ε. 4 Δεκεμβρίου Εορτή της Αγίας Βαρβάρας... στ. Η Γενική Συνέλευση
της 11/12/2011. ζ. Χριστούγεννα 2011 στο Χωριό μας.
3. Οι θεοί δεν τιμωρούν πια .......................................... σελ. 8
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Πρακτικά και αποφάσεις της Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της 11 Δεκεμβρίου 2011
- Για τη Γενική Συνέλευση λίγα λόγια από τον Γενικό Γραμματέα. .............................................................................σελ. 30
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ:
Πίνακας προσφορών ...................................................... σελ. 37
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ:
Ο Άγιος Νικόλαος ........................................................ σελ. 38
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ:
Με ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες γιορτάσαμε στο Μοναστήρι μας τη μνήμη του Προστάτου μας Αγίου Αθανασίου.................................................................................. σελ. 39
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ:
Μικρό οδοιπορικό στο Δημοτικό Τραγούδι ....... σελ. 41
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 1. Πόνος εις το
στήθος: Ένοχος ή αθώος; 2. Λαπαροσκοπική χειρουργική και
όγκοι επινεφριδίων. 3. Οδοντόκρεμα και οδοντόβουρτσα. 4.
Ιός του Δυτικού Νείλου (Ι.Δ.Ν.). 5. Ιστορικές ρήσεις και η
σημασία τους. ................................................................. σελ. 45
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ: Μουσικοφιλία:........... σελ. 55
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ: 1. Συγχαρητήρια. 2. Γάμοι. 3.
Γεννήσεις. 4. Βαφτίσεις. 5. Μνημόσυνα. 6. Έφυγαν από τη
ζωή ................................................................................... σελ. 57
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ: ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ: 1. Ο ηρωϊκός θάνατος ενός
27χρονου παλικαριού στη μάχη της Χειμάρας .......... σελ. 59
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ
ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ: Τι είπαν και τι έγραψαν οι ξένοι για
την Ελλάδα και τους Έλληνες....................................... σελ. 61
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
« Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ »
ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 - Τ.Κ. 10678 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ. 210 3835572 FAX. 210 3835083
«Όμιλος Φίλων Ιεράς Μονής Αγ. Αθανασίου Φιλίων»
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Αγαπητοί συμπατριώτες, με την ευκαιρία του νέου έτους 2012,
ευχόμαστε σε όλους ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ - ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ,
ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ!
Ο Πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. της Αδελφότητας σας προσκαλούν στις εορταστικές
εκδηλώσεις προς τιμήν του Αγίου Βλασίου και την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας
της Αδελφότητας, σύμφωνα με το παρακάτω πρόγραμμα:
Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2012
Εκκλησιασμός, όσων μπορέσουν, στην Εκκλησία του Χωριού μας
την ημέρα της εορτής του Πολιούχου του Χωριού μας Αγίου Βλασίου
Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012, ώρα 07:00 – 10:15 π.μ.
Εορτασμός του Προστάτου μας Αγίου Βλασίου στην Αθήνα με εκκλησιασμό
στον Ιερό Ναό Αγίας Ειρήνης – Αιόλου 86
Ώρα 10:30 π.μ.
Δεξίωση και κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας της Αδελφότητας
63
στο κέντρο «Σταθμός Μπαϊρακτάρη» στην οδό Μητροπόλεως 63.
Θα προσφερθούν καφές, γλυκίσματα και βασιλόπιτα και θα επακολουθήσει
φαγητό και ποτό για όλους, προσφορά της Αδελφότητας.
Με εγκάρδιους χαιρετισμούς
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Γεν. Γραμματέας
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ν. ΖΩΓΡΑΦΟΣ
3
το Περιοδικό μας
και οι παραλήπτες του
Η οικονομική κρίση και το Περιοδικό μας
Αγαπητοί μας συμπατριώτες, φίλοι αναγνώστες του Περιοδικού μας, η οικονομική κρίση
που τα δύο τελευταία χρόνια κυριολεκτικά
μαστίζει όλους μας από άκρου εις άκρον της
Χώρας μας, όπως ήταν επόμενο, δεν άφησε
ανεπηρέαστο και το Περιοδικό μας. Και είναι
επόμενο όταν τα οικονομικά όλων μας διαρκώς μειώνονται, οι δαπάνες μας περιορίζονται
και περιορίζονται εκείνες που δεν επηρεάζουν
άμεσα τη ζωή μας! Όταν δεν έχουμε οικονομική ευχέρεια, θα περιορίσουμε τις εξόδους
μας, θα περιορίσουμε την ψυχαγωγία μας και
θα κοιτάξουμε να ανταποκριθούμε στις πλέον
αναγκαίες για τη ζωή μας δαπάνες.
Με αυτό το σκεπτικό είναι επόμενο και η
συνδρομή μας στην Αδελφότητα και το Περιοδικό να είναι περιορισμένη και όχι απλόχερη,
όπως ήταν μέχρι πρότινος, να την αναβάλουμε
για ευθετότερο χρόνο ή ακόμη-ακόμη και να
την καταργήσουμε, αν η οικονομική μας κατάσταση δεν μας επιτρέπει την καταβολή της.
Και σαν να μην έφτανε αυτό έρχεται το
Κράτος και καταργεί τη σημαντική ταχυδρομική μείωση των τελών διακίνησης των εντύπων στο εσωτερικό της Χώρας μας! Έτσι ενώ
το κάθε περιοδικό που ταχυδρομούσαμε στο
εσωτερικό μέχρι και το τεύχος «50» πληρώναμε 0,17 € (17 λεπτά) και η συνολική δαπάνη
έφτανε τα 120 € περίπου, για το εσωτερικό
μόνον, γιατί για το εξωτερικό πληρώνουμε
άλλα 250 € περίπου για τα 65 αντίτυπα που
ταχυδρομούμε και η συνολική δαπάνη ξεπερνούσε τα 350 €, για το προηγούμενο τεύχος
«51» η συνολική δαπάνη ξεπέρασε τα 600 €
και μάλιστα ύστερα από πολλές διαπραγματεύσεις και χάρη στην καλή προσφορά που
μας έκαμε το Ταχυδρομικό Γραφείο Αργυρού-
4
πολης 0,54 € (54 λεπτά) για κάθε αντίτυπο
που ταχυδρομήσαμε στο εσωτερικό. Η κατάσταση αυτή, όπως ήταν επόμενο, προβλημάτισε τα μέλη του Δ.Σ. και πολλές σκέψεις
έγιναν π.χ. να περιοριστούν τα τεύχη από 4 σε
3 κάθε χρόνο, να περιοριστούν οι σελίδες του
για να μειωθεί το βάρος του, προκειμένου να
μειωθούν τα ταχυδρομικά του. Η μόνη σκέψη που δεν έγινε ήταν εκείνη της αναστολής
της έκδοσής του, αφού αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ μας, μας φέρνει σε επαφή με
το Χωριό μας και μας κρατάει ενήμερους για
ό,τι συμβαίνει και μας ενδιαφέρει, αφού έχει
σχέση με το Χωριό μας και όλους εμάς που
έχουμε κοινές τις ρίζες μας και σημείο αναφοράς το Χωριό μας. Και αφού δεν τίθεται θέμα
αναστολής της έκδοσής του, δεν θα πρέπει σε
καμιά περίπτωση να αλλοιωθούν και τα χαρακτηριστικά του, που καθιερώθηκαν στη 12ετή
πορεία της ζωής του. Θα πρέπει δηλαδή και τα
τεύχη να παραμείνουν 4 το χρόνο, αν θέλουμε
να έχουμε έγκαιρη ενημέρωση, και οι σελίδες
να παραμείνουν 64 προκειμένου να υπάρχει ο
αναγκαίος χώρος να συμπεριλαμβάνονται όλα
τα προς δημοσίευση κείμενα και όλα τα κεφάλαια να είναι παρόντα σε κάθε τεύχος με αντίστοιχα κείμενα! Με λίγα λόγια θα πρέπει να
επιδιώξουμε τη βελτίωσή του, τόσο ως προς
την ύλη και τα περιεχόμενά του, όσο και ως
προς την όλη του εμφάνιση εξωτερικά και κυρίως εσωτερικά με την καλαίσθητη διάταξη
της ύλης και την εκμετάλλευση του χώρου.
Προϋπόθεση όλων αυτών είναι η εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων, για την απαιτούμενη δαπάνη έκδοσης και κυκλοφορίας του
Περιοδικού μας, που με τους μετριότερους
υπολογισμούς, για το 2012, θα ανέλθει στο
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ποσό των 10,000 €. Και επειδή η μόνη πηγή
χρηματοδότησης είμαστε εμείς οι ίδιοι με την
συνδρομή μας, θα πρέπει να καταβάλουμε
κάθε προσπάθεια, παρ’ όλες τις οικονομικές
δυσκολίες που όλοι μας αντιμετωπίζουμε, να
ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας, καταβάλλοντας έστω τη συνδρομή μας των 20 €,
αν δεν έχουμε την δυνατότητα για μεγαλύτερη
οικονομική ενίσχυση προς την Αδελφότητα,
αν θέλουμε και το Περιοδικό να συνεχίσει
να εκδίδεται και να φτάνει στα χέρια όλων
και οι καθιερωμένες ετήσιες εκδηλώσεις να
γίνονται και να μην παραπονούμεθα ότι δεν
κάνει τίποτα η Αδελφότητα, ενώ οι Σύλλογοι άλλων χωριών κάνουν πάρα πολλά.
Παράλληλα το Δ.Σ. θα πρέπει να κάνει εκκαθάριση του Πίνακα παραληπτών του Περιοδικού, διαγράφοντας σε πρώτη φάση όλους
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
εκείνους που τα 3 τελευταία χρόνια δεν έχουν
καταβάλει την συνδρομή τους και ακόμη να
περιορίσει τον αριθμό των εκδιδομένων κάθε
φορά αντιτύπων στο ύψος των παραληπτών
με ένα πλεόνασμα 10%, προκειμένου να καλύπτονται τυχόν απώλειες! Όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν από το επόμενο τεύχος, το τεύχος «53» που θα είναι το πρώτο τεύχος του
2012, προκειμένου να ενημερωθούν όλοι οι
παραλήπτες για τις προθέσεις του Δ.Σ. και να
μην υπάρχουν περιθώρια για παράπονα και διαμαρτυρίες.
Θέλουμε να πιστεύουμε πως αν όλοι μας
ιδούμε τα πράγματα αντικειμενικά και από
την ίδια σκοπιά, μπορούμε να συνεχίσουμε να
παίρνουμε το περιοδικό μας, όπως το παίρναμε 13 χρόνια τώρα!
Το Δ.Σ.
5
... Πήραμε και δημοσιεύουμε
ΑΝΑΤΡΕΧΩ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
Ο λαογραφικός πλούτος του χωριού μας,
τα ήθη, τα έθιμα, οι παραδόσεις, ο τρόπος
ζωής είναι μια κιβωτός μνήμης.
Θυμάμαι τα περασμένα, νοσταλγώ, γυρίζω
πίσω και ανατροφοδοτούμαι με τα μηνύματα
που έρχονται από τα χρόνια της παιδικής μου
ζωής.
Ατενίζω τα μέλλοντα και φοβάμαι, στεναχωριέμαι για τα σημερινά δρώμενα, ο φόβος
όμως και η στεναχώρια δεν ισορροπούν τον
ψυχισμό μου, ενώ η νοσταλγία “ο νόστος”
για τα περασμένα προκαλούν συσπείρωση των
πνευματικών μας δυνάμεων, αναθέρμανση των
συναισθηματικών καταστάσεων, παρέχουν ευχαρίστηση, φέρνουν ηρεμία και στέλνουν μηνύματα για δημιουργία.
Με αυτές τις σκόρπιες σκέψεις, θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω τη ζωή των απλών
ανθρώπων, των ξωμάχων, των ανθρώπων της
καθημερινής πάλης.
Η κοινωνία στην οποία ζούσαμε, ήταν μια
κοινωνία με αγάπη, με αλτρουϊσμό, αλλά και
με πολλές αδυναμίες, οξύθυμοι, ασυμβίβαστοι, τραχείς με αντικοινωνικές συμπεριφορές
με λάθη και ελαττώματα. Τα αρνητικά σημεία
είχαν τις ρίζες τους στην ορεινότητα της περιοχής, στις ανάγκες, στη ξωμαχική ζωή και
στον ευαίσθητο χαρακτήρα των ανθρώπων.
Η αλήθεια είναι χρυσός, αντέχει στο πέρασμα του χρόνου και η αλήθεια είναι ότι η
μικρή κοινωνία παραμερίζει τα πάθη της. Έτρεχαν στον πόνο και στη δυστυχία των άλλων, το
διαπιστώσαμε άλλωστε στο κάψιμο του χωριού μας, στις ανάγκες πολλών ανθρώπων που
έτρεχαν ο ένας για τον άλλον ας είχαν μαλώσει,
ας είχαν βριστεί, ας είχαν αλληλοκατηγορηθεί.
Η φιλοξενία ήταν μια έμπρακτη εφαρμογή
της αγάπης. Θυμάμαι τους γονείς μου, που πάντα έλεγαν να μαγειρεύεις ένα πιάτο παραπάνω
για το ζητιάνο, τον περαστικό και το φτωχό.
6
Την σκέψη αυτή δε την έκαναν μόνο οι γονείς
μου που μπορούσαν να έχουν το περίσσευμα,
αλλά το σύνολο των κατοίκων και αυτοί που
δεν είχαν περίσσευμα, συμπλήρωναν το πιάτο
παίρνοντας από μια κουταλιά από τα πιάτα
των άλλων, από το υστέρημα.
Οι οικογένειες πολυμελείς, ξωμάχοι, τα
προϊόντα ανεπαρκή, η διατροφή φτωχή. Δύσκολοι καιροί, αλλά οι δυσκολίες αυτές είχαν
παρωθητικό χαρακτήρα για δημιουργία, για
μόρφωση.
Είναι πολλές οι εικόνες, στιγμιότυπα της
ζωής εκείνης της εποχής όταν έρχονται στη
μνήμη σου, σε συνταράσσουν, νιώθεις ένα
φτερούγισμα στον ψυχισμό σου.
Θυμάμαι τους σεβάσμιους γέροντες που
καθόντουσαν μπροστά στο Ιερό της εκκλησίας και κουβέντιαζαν τα κατορθώματα των
πολέμων γιατί είχαν πολεμήσει στους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους μας, σχολίαζαν τη διαδρομή και την πρόοδο των νέων,
επαινούσαν όσους προόδευαν και μιλούσαν
απαξιωτικά για όσους έβλαπταν τους συνανθρώπους τους.
Άνθρωποι βαθύτατα θρησκευόμενοι, ευλαβούντο το δικό τους Άγιο και προστάτη μας
τον ΑΓΙΟ ΒΛΑΣΙΟ.
Ιερωμένοι, δικαστικοί, εκπαιδευτικοί, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, υπάλληλοι, επιχειρηματίες έδειχναν το σεβασμό τους στους σεβάσμιους αυτούς ανθρώπους. Θα ήθελα να αναφερθώ σε ονόματα, αλλά δε το τολμώ μήπως
ξεχάσω κανέναν και διαμαρτυρηθεί από εκεί
ψηλά που βρίσκεται.
Τα λόγια μου αυτά είναι ένα συναισθηματικό ξεχείλισμα που πηγάζει από το παρελθόν,
είναι μία γέφυρα που συνδέει το παρελθόν με
το παρόν είναι ένα κάλεσμα των παιδιών μας
να προσεγγίσουν την κληρονομιά τους.
Δημ. Κ. Δημητρακόπουλος
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Στον πατέρα μου Δημήτρη Παπαρρηγόπουλο
Εχθές (30/12) έβλεπα σε επανάληψη το μεγάλο κατόρθωμα της Εθνικής
Ελλάδας στα γήπεδα της Πορτογαλίας το 2004. Όταν οι ποδοσφαιριστές άρχισαν να μιλάνε για τα συναισθήματα που ένιωσαν, θυμήθηκα
κάτι από μένα, όταν έμπαινα μέσα στο
Καλλιμάρμαρο. Συναισθήματα που
δύσκολα περιγράφονται με λέξεις.
Όλα άρχισαν πριν 5 μήνες, όταν
ξεκινούσα την προετοιμασία μου για
το Μαραθώνιο, Μια προετοιμασία 18
εβδομάδων, 160 ωρών, 1.300 χιλιομέτρων.
Και ήρθε η μέρα 13 Νοέμβρη. Μια
μέρα βροχερή με τσουχτερό κρύο. Φτάσαμε στο
Μαραθώνα στις 8 το πρωί και μέχρι τις 9,30 περιμέναμε μέσα στο κρύο τυλιγμένος σε μια πλαστική σακούλα. Και στις 9,30 ακούστηκε η δική
μας πιστολιά και αρχίσαμε σιγά-σιγά. Περάσαμε τον τύμβο και μετά το άγαλμα του Γρηγόρη
Λαμπράκη. Μπήκαμε στη Νέα Μάκρη, ανηφορίσαμε προς το Πικέρμι και μετά ξανά προς την
Παλλήνη. Ατελείωτες ανηφόρες και άλλη μια μας
περίμενε στο Σταυρό. Μετά όμως μας περίμενε
μια γλυκιά κατηφόρα. Ο κόσμος συγκλονιστικός. Αψηφούσε το κρύο για να μας ζεστάνει. Οι
εθελοντές γεμάτοι χαμόγελο. Και συνεχίζουμε την κατηφόρα και φτάνουμε
στο Χολαργό. Πρώτη φορά ο φόβος
δίνει τη θέση του στο κουράγιο και την
πίστη. Περνάμε κάτω από τη γέφυρα
της Κατεχάκη, όπου 10 τυμπανιστές
μας εμψύχωναν με όλη τους τη δύναμη. Τότε η πίστη γίνεται σιγουριά και
γεμίζεις αυτοπεποίθηση. Περνάμε το
Μέγαρο και τότε αρχίζουν να βγαίνουν
απίστευτες δυνάμεις από μέσα.
Εκεί στο Μέγαρο αρχίζουν να περνάνε εικόνες αγαπημένων προσώπων
και φίλων από το μυαλό, οι οποίοι με
συντροφεύουν στη διαδρομή. Καλλιμάρμαρο: όλες οι αισθήσεις είναι εκεί. Ακούς,
μυρίζεις, αισθάνεσαι, βλέπεις. Δάκρυα στα μάτια
και ανατριχίλα. Τερματισμός: ολοκληρώνεις την
προσπάθεια σου παρέα με όλους, όσους έχεις
στην καρδιά σου. Και πιστέψτε με, είστε όλοι
εκεί.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην οικογένεια μου,
στους θείους μου, αλλά και στον Κώστα, την
Αλέκα και τον Μικρό Ιάσωνα που, παρά το πολύ
κρύο, με περίμεναν για να με συγχαρούν. Και είμαι σίγουρος από κάπου με καμάρωναν αυτοί
που δεν ήσαν εκεί.
Χορευτικού ανάπαυση
Το τμήμα των παραδοσιακών χορών, έκανε
την τελευταία πρόβα του 2011 στις 19 Δεκεμβρίου. Τους δύο και πλέον χειμωνιάτικους μήνες
που έγιναν πρόβες, η συμμετοχή δυστυχώς δεν
ήταν η αναμενόμενη. Κρίμα, γιατί είμαστε βέβαιοι ότι υπάρχει αξιόλογο δυναμικό στους Φιλαίους της Αθήνας, που θα μπορούσε να λάβει μέρος. Ίσως η ψυχολογία από την οικονομική κρίση, ίσως οι λοιπές υποχρεώσεις δεν επέτρεψαν
να υπάρχει αρκετός αριθμός συμμετεχόντων, παρότι από την εκδήλωση του καλοκαιριού είχαν
δημιουργηθεί άλλες προσδοκίες. Ο στόχος ήταν
το χορευτικό αφ’ ενός να λειτουργήσει ως τμήμα εκμάθησης και παρουσίασης παραδοσιακών
χορών, αφ’ ετέρου να αποτελέσει την αιχμή για
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ανάπτυξη άλλων δράσεων γύρω από την παράδοση. Έτσι το Δ.Σ. αποφάσισε, προς το παρόν,
να μην χρηματοδοτήσει άλλο την ενοικίαση της
αίθουσας για αυτή τη δραστηριότητα.
Υπάρχει η σκέψη για επανεκκίνηση αμέσως
μετά το Πάσχα, σε μέρα και ώρα που θα κανονιστούν, αλλά θα πρέπει να προϋπάρχει εκδήλωση
ενδιαφέροντος ικανού αριθμού συμμετεχόντων.
Όσοι λοιπόν θα ενδιαφερθούν να λάβουν μέρος,
είτε έχουν κάποιες προτάσεις, ιδέες, απόψεις,
μπορούν να επικοινωνήσουν με τα γνωστά τηλέφωνα της Αδελφότητας ή με τον Στέλιο Παναγόπουλο στο 6977-574 974 ή τον Λάμπη
Ζωγράφο στο 6944-581 208.
7
Επικαιρότητες
Επικαιρότητες
Επικαιρότητες
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥΣ ΜΑΣ ΑΓΩΝΕΣ
Ο Εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός
Μέσα σ’ αυτόν τον αναβρασμό, τον Μάρτιο του 1910, ο
Πατριάρχης έστειλε στην Μητρόπολη Γρεβενών, που χήρευε
γιατί είχε απομακρυνθεί ο Μητροπολίτης Αγαθάγγελος, τον
νεαρό Επίσκοπο Πέτρας Αιμιλιανό Λαζαρίδη.
Η κατάσταση στην περιοχή
Γρεβενών ήταν τόσο έκρυθμη,
όσο και στο Μοναστήρι. Κι εδώ
υπήρχε η δίωξη που είχαν εξαπολύσει οι Τούρκοι, το όργιο το εγκληματικό
των Βουλγάρων και επιπλέον και η ρουμανική
προπαγάνδα, που την ενεθάρρυναν οι Νεότουρκοι.
Όπως όλοι, έτσι και ο Μητροπολίτης Αιμιλιανός στην αρχή είχε πιστέψει στις εξαγγελίες των Νεοτούρκων. Για να δει πολύ γρήγορα την αλήθεια. Όσο ο καιρός περνούσε,
οι Νεότουρκοι άρχισαν να δολοφονούν τους
Μακεδονομάχους και να καταδιώκουν τους
κληρικούς.
Ο Μητροπολίτης Αιμιλιανός, νέος, γενναίος, αποφασισμένος για κάθε θυσία, ύψωσε το
ανάστημα. Με τακτικές Εκθέσεις προς το Πατριαρχείο και την Ελληνική Κυβέρνηση, έκανε
γνωστή την κατάσταση που επικρατούσε και
τα μαρτύρια των Ελλήνων. Επισκεπτόταν τα
χωριά για να εμψυχώσει τους ιερείς και τους
δασκάλους, να τονώσει το ηθικό των κατοίκων.
Η θαρραλέα στάση του διαρκώς αύξανε το
μίσος των εχθρών. Το μόνο που επεδίωκαν ήταν
να τον εξοντώσουν, να τον βγάλουν από τη μέση. Ιδίως ο Μπεκήρ αφέντης, ο ισχυρός Τούρκος,
μένεα έπνεε εναντίον του.
Όμως τίποτε δεν δείλιαζε τον
ατρόμητο Μητροπολίτη. Συνεχίζοντας το παράδειγμα των
προκατόχων του, εξακολουθούσε το έργο του. Είχε γίνει ο καλός ποιμένας που όλοι λάτρευαν.
Την μοιραία 1η Οκτωβρίου
1911, μετά από περιοδεία, πήγε
στο χωριό Σνίχοβο (Αιμιλιανό) να λειτουργήσει, να έρθει σε επικοινωνία με τους πιστούς.
Το απόγευμα αποφάσισε να επιστρέψει στα
Γρεβενά. Οι χωρικοί τον παρακαλούσαν να
αναβάλει την αναχώρηση, γιατί είχαν πληροφορηθεί ότι Νεότουρκοι και Ρουμανίζοντες
καιροφυλακτούσαν στα γύρω μέρη με κακές
προθέσεις. Μα ο Μητροπολίτης δεν ήθελε να
υποχωρήσει. Δεν δείλιαζε εκείνος. Το καθήκον
μόνο λογάριαζε. Ξεκίνησε. Στον δρόμο, σε μια
χαράδρα, οι εχθροί περίμεναν. Ανεπεράσπιστος καθώς ήταν, τον συνέλαβαν, μαζί με τον
διάκονο που τον συνόδευε, τον Δημήτρη Αναγνώστου και τον αγωγιάτη τους. Αφού τους
βασάνισαν, τους κατακρεούργησαν κατά τον
πιο φρικτό, απάνθρωπο τρόπο.
Μόνο την 6η Οκτωβρίου, ψάχνοντας,
βρήκαν τα πτώματα στην οικτρή εκείνη κατάσταση. Τους μετέφεραν στα Γρεβενά, όπου η
κηδεία τους έγινε σε κατανυκτική ατμόσφαιρα
θρήνου και πένθους, την 11η Οκτωβρίου.
Πηγή: http://blogs.sch.gr/kantonopou/ 2009/10/07.
8
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Εκεί, στην Μητρόπολη, αναπαύεται ο Αγωνιστής του Χριστού και του Έθνους, ο οποίος
έβαψε με το αίμα του την Μακεδονική γη, που
υπερασπίστηκε με όλη την ψυχή του. Ήρωας
της Μεγάλης Ιδέας, Εθνομάρτυρας.
Ο Μητροπολίτης Αιμιλιανός ήταν το τελευταίο θύμα της θηριωδίας των εχθρών του
Γένους. Τον ηρωικό του θάνατο θρήνησε όλος
ο Ελληνισμός.
Στα Γρεβενά, στήθηκε η προτομή του στην
κεντρική Πλατεία.
Και τα δύο τελευταία χωριά που επισκέφθηκε, πήραν το όνομά του τιμητικά. Το ένα «Δεσπότης», το άλλο «Αιμιλιανός», ενώ το 1990 ο
διάδοχός του Μητροπολίτης Γρεβενών Σέργιος
έστησε τον ανδριάντα του στον αύλειο χώρο
του Μητροπολιτικού Οίκου, δίπλα στον ανδριάντα του αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
Κι ύστερα, μετά τόσων χρόνων αγώνα,
τόσες θυσίες, τόσα μαρτύρια, τόσους ηρωισμούς, τόσο αίμα, τόσους νεκρούς, ευδόκησε
ο Θεός και χάρισε στην Ελληνική Μακεδονία
την ελευθερία, με τους ένδοξους Πολέμους
του 1912-13.
Στον Μακεδονικό Αγώνα, τον μοναδικό
αυτό Αγώνα, που διεξήχθη εθελοντικά, για το
ύψιστο αγαθό της ελευθερίας, η Εκκλησία είχε
από την αρχή τον πρώτο λόγο. Η Εκκλησία
στάθηκε ο ακρογωνιαίος λίθος που στήριξε
το οικοδόμημα, που χάρισε θάρρος, ελπίδα,
δύναμη, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι
ευνοϊκό, όπως το πόθησε ο Ελληνισμός.
Η Εκκλησία θυσιάστηκε. Από τον Πατριάρχη, τους Αρχιερείς, τον Κλήρο, τους Μοναχούς, η Εκκλησία έδωσε το μεγάλο παράδειγμα της αυταπάρνησης και της ανδρείας. Στους
ιερείς που θυσιάστηκαν αξίζει, όσο και στους
αγωνιστές, η δόξα.
Θα τελειώσουμε το ευλαβικό αυτό αφιέρωμά μας, με τα λόγια του Παύλου Μελά:
«Πάντοτε κατά τους αγώνας του Έθνους μας
προΐστατο η Εκκλησία. Έτσι, τώρα προ πάντων, στην Μακεδονία, ότε κατ’ Αυτής κυρίως
στρέφονται αι επιθέσεις των εχθρών, η Εκκλησία και πάλιν θα προστατεύση τον Αγώνα».
ΠΗΓΗ: ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ»
ΓΡΕΒΕΝΑ
ΟΤΑΝ, μικρὸ παιδὶ ἀκόμα, ἄκουγα στὰ
κλέφτικα τραγούδια καὶ τ’ ὄνομα τῶν ΓρεΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
βενῶν, τὰ φανταζόμουνα σκαρφαλωμένα στὰ
κατσάβραχα τῆς Πίνδου, ἐκεῖ στ’ ἀπάτητα
9
λημέρια τοῦ Ζιάκα κι ὅλης τῆς δοξασμένης
κλεφτουριᾶς τοῦ 21.
Φοβοῦμαι ἀλήθεια, ὅτι πολλὰ Ἑλληνόπουλα
δὲν ἔχουν ἀκούσει οὔτε τ’ ὄνομα τῆς ἀρματωλικῆς οἰκογενείας τῶν Ζιακέων καὶ τὰ κλέφτικα
τραγούδια, τ’ ἀφιερωμένα σ’ αὐτούς. Τέσσερα
ἀδέρφια βρέθηκαν στὸ μεγάλο χαλασμὸ τοῦ
Μεσολογγιοῦ. Γιὰ τὸν ἀρματωλὸ Γιαννούλα
Ζιάκα τραγουδᾶμε ἀκόμα στὴ Ρούμελη:
Γραφ’ ὁ Γιαννούλας μιὰ γραφὴ κι ἕνα καημένο γράμμα
σὲ σᾶς, γερόντ’ ἀπ’ τ’ Ἄγραφα, σὲ σᾶς, Κοτζαμπασῆδες,
γρήγορα τὸ μουρασαλὲ ἀπ’ τὴν Ὀξυὰ καὶ κάτω...
Κι ὅταν στὸ Σπήλιο, κοντὰ στὰ Γρεβενά,
σκοτώθηκε στὰ 1854 ὁ τελευταῖος Ζιάκας,
τὸ κλέφτικο τραγούδι διαλάλησε παντοῦ τὸ
μεγάλο χαμὸ κι ἐδιάταξε καὶ τὰ πουλιὰ ἀκόμα
νὰ πενθήσουν:
Ἐσεῖς, πουλιὰ τῶν Γρεβενῶν καὶ ἀηδόνια τοῦ Μετσόβου,
φέτο νὰ μὴ λαλήσετε παρὰ νὰ βουβαθῆτε.
Γι’ αὐτὸ ἀπὸ παιδί, ὅπως εἶπα παραπάνω,
φανταζόμουνα τὰ Γρεβενὰ πολὺ μακριὰ ἀπ’
τὸν κάμπο.
Κι ἔτσι τὰ φανταζόμουνα καὶ τώρα ἀκόμα,
ὅσο ποὺ μ᾽ ἔβγαλε,ἀπ’ τὴν πλάνη μου ἕνα
ταξίδι ἕως ἐκεῖ. Ἀπ’ τὴν Κοζάνη τ’ αὐτοκίνητο
ὅλο κι ἐκατέβαινε χαμηλότερα κι ὕστερα ἀπὸ
65 χιλιόμετρα βρήκαμε τὰ Γρεβενά, τρυπωμένα
σ’ ἕνα βαθύπεδο τοῦ γειτονικοῦ Ἁλιάκμονα.
Κυκλωμένα ἀπὸ πανύψηλες βουνοκορφές,
ἔχουν μόνο μιὰ στενὴ ἔξοδο πρὸς τὸ ποτάμι
καὶ ζοῦν ἐκεῖ ἀπόμερα κι εὐχαριστημένα ἀπὸ
τὶς ἀναμνήσεις δοξασμένων παλιῶν καιρῶν.
Ἦταν σούρουπο, ὅταν ἐφθάσαμε στὰ
Γρεβενά. Στὴν πλατεία τῆς μικρῆς πολιτείας
ἐλεύκαζε ἡ μαρμαρένια προτομὴ τοῦ μαρτυρικοῦ Δεσπότη, τοῦ ἀείμνηστου Αἰμιλιανοῦ. Μὲ συγκίνηση βαθειὰ ἀντικρύσαμε τὴν
ἀδείλιαστη μορφή του· καὶ μὲ πιὸ πολλὴ
συγκίνηση ἀκούσαμε τὸ βράδυ ἀπὸ εὐγενικὸ
φίλο ὅλη τὴν ἱστορία του.
Ὁ Αἰμιλιανὸς γεννήθηκε στὸ Ἰκόνιο τῆς Μ.
Ἀσίας στὰ 1874 κι ἐσπούδασε στὴ Θεολογικὴ
Σχολὴ τῆς Χάλκης. Ἅμα πῆρε τὸ δίπλωμά
του, ἔγινε διάκος κοντὰ στὸ Μητροπολίτη
τοῦ Μοναστηριοῦ καὶ δίδασκε καὶ στὸ ἑλληνικὸ γυμνάσιο. Σὲ λίγο καιρὸ ἔγινε Ἐπίσκοπος καὶ βοηθὸς τοῦ Μητροπολίτη· βοηθὸς
ὄχι μόνο στὰ θρησκευτικά του καθήκοντα,
ἀλλὰ σύντροφος καὶ δεξὶ χέρι στοὺς ἐθνικοὺς
ἀγῶνες τοῦ Παύλου Μελᾶ καὶ τῶν παλληκαριῶν τῶν Μακεδονικῶν βουνῶν.
Στὰ 1908 ἔγινε Μητροπολίτης Γρεβενῶν.
Ἐδῶ οἱ ἐθνικοὶ ἀγῶνες ἦταν σκληρότεροι.
Μέρα καὶ νύχτα ὁ Αἰμιλιανὸς γύριζε στὰ χωριά, δίνοντας θάρρος στοὺς βασανισμένους
χριστιανούς. Ὅλοι τοῦ ἔλεγαν νὰ μὴ βγαίνη
ἀπὸ τὰ Γρεβενά, γιατὶ κινδύνευε ἡ ζωή του·
παντοῦ τὸν παραμόνευαν ἐχθροί.
— Νὰ μὴ βγαίνω ἀπ’ τὰ Γρεβενά; ἀπαντοῦσε μὲ περηφάνεια ὁ Αἰμιλιανός. Μήπως
εἶμαι μόνο Μητροπολίτης στὰ Γρεβενά; Τὰ
χωριά μου θὰ μείνουν χωρὶς τὸν πατέρα τους;
Κι ἐξακολουθοῦσε ἀτάραχος τὶς περιοδεῖες του. Οἱ χριστιανοὶ μάθαιναν τὰ σχέδια
τῶν Τούρκων, ἀλλὰ δὲν τολμοῦσαν πιὰ νὰ
λένε τίποτε στὸν Αἰμιλιανό. Καὶ τὴν πρώτη
Ὀκτωβρίου τοῦ 1911, γυρίζοντας ἀπὸ τὸ
Σχίνοβο, δολοφονήθηκε μὲ τὸν ἀγριώτερο
τρόπο, μαζὶ μὲ τὸ διάκο του καὶ τὸν ἀγωγιάτη
του. Κι ὕστερα ἀπὸ πέντε μέρες βρῆκαν κρεουργημένα τὰ πτώματά τους.
Ὅλα τὰ χωριὰ τότε ξεκίνησαν γιὰ τὴν πολιτεία. Ἐπήγαιναν νὰ προσκυνήσουν τὸ χιλιοβασανισμένο σῶμα τοῦ Δεσπότη. Καὶ στὶς 11
Ὀκτωβρίου τὸν ἔθαψαν δίπλα στὴ Μητρόπολη.
Δημ. Κοντογιάννης
Αναγνωστικό Έκτης Δημοτικού, 1949.
10
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΤΟΥ 1940-1941
Ἀπεριόριστος εἶναι ὁ
θαυμασμός, τὸν ὁποῖον
αἰσθάνομαι γιὰ σένα,
ἡρωικὴ Ἑλληνίδα τοῦ
1940 - 41.
Σὲ πρωτογνώρισα, πὼς
ἤσουν ἐσύ, στῆς Πίνδου
τ’ ἄγρια βουνὰ τὰ κακοτρόχαλα. Ὅταν, μὲ τὸ
χαμόγελο στὰ χείλη, πέτρα
τὴν πέτρα σκαρφαλώνοντας, κουβαλοῦσες στὴν
κυρτωμένη ράχη σου πολεμεφόδια καὶ τροφὲς
γιὰ τὰ παλληκάρια μας. Τότε ποὺ οὔτε ὁ
κίνδυνος, οὔτε οἱ βροχές, οὔτε τὰ χιόνια ἢ τὸ
μαῦρο σκοτάδι στάθηκαν ἱκανὰ νὰ σὲ ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὴν ἐκτέλεση τοῦ ἱεροῦ σου
καθήκοντος. Τότε ποὺ ἡ αὐταπάρνηση ἡ δική
σου δημιούργησε τὸ θαῦμα ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο
ἔγινε θρύλος καὶ παραμύθι ἀληθινὸ στὴν
ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη.
Σὲ παρακολούθησα στὴν ὀργάνωσή σου
τὴ θαυμαστὴ τῆς Ὑπηρεσίας Ἀλληλεγγύης τοῦ
Μετώπου: Ὅταν, ὡς ἐπισκέπτρια ταχτικὴ τῶν
νοσοκομείων τῶν ἡρωικῶν τραυματιῶν μας,
ἐγινόσουν ἄγγελος παρήγορος, γιὰ νὰ χύσης
βάλσαμο στὸ πονεμένο τους σῶμα, γιὰ νὰ
χαρίσης λίγη παρηγοριά, ἀνακούφιση ἢ ψυχαγωγία στὴ λυπημένη τους ψυχή.
Ὅταν, ὕστερ’ ἀπὸ τὴ σκληρὴ ἐργασία τῆς
ἡμέρας, γύριζες τὶς νύχτες στὰ σπίτια τῶν
στρατιωτῶν μας, συγκεντρώνοντας πληροφορίες γιὰ τὴν κατάσταση τῶν οἰκογενειῶν
τους, γιὰ νὰ γράψης σ’ ἐκείνους νὰ μὴν ἀνησυχοῦν γιὰ τοὺς ἐδῶ, ποὺ τοὺς φροντίζεις καὶ
τοὺς προστατεύεις ἐσύ. Ν’ ἀνησυχοῦν μόνο
γιὰ τὴν Πατρίδα κι Αὐτὴ νὰ βλέπουν καὶ γι’
Αὐτὴ νὰ νοιάζωνται.
Ὅταν περισυνέλεγες, συσκεύαζες κι ἔστελνες στὰ μαχόμενα παιδιά μας χιλιάδες δέματα
μὲ εἴδη μάλλινα, γλυκά,
τσιγάρα κι ὅ,τι ἄλλο
χρήσιμο κι ἀναγκαῖο
ἦταν σ’ ἐκεῖνα.
Σὲ πρόσεξα, μὲ τί
λαχτάρα προμηθευόσουν, ἀπὸ τοῦ ψωμιοῦ
σου τὸ ὑστέρημα, τ’
ἀπαραίτητο μαλλί, καὶ
μὲ τί εὐλαβικὴ στοργὴ
τὸ ἔπλεκες, τὸ ἑτοίμαζες
καὶ τὸ παράδινες στὴν
ἁρμόδια ὑπηρεσία, γιὰ νὰ τὸ στείλη, ἂν δὲν τὸ
ἔστελνες ἐσὺ ἡ ἴδια. Κι ἄκουγα τῆς προσευχῆς
σου τὰ λόγια κι ἔνιωθα τῆς ψυχῆς σου τὸν
Ἐθνικὸ παλμὸ σὰ συνόδευες τὴν ἀποστολή
του μ’ ἐκεῖνες τὶς ὁλόθερμες εὐχές, ποὺ ἐσὺ
μόνο ἤξερες νὰ παρακαλῆς τὸν Παντοδύναμο,
γιὰ νὰ σ’ ἀκούση.
Καμάρωσα τὸν ἄφταστο ἀνθρωπισμό σου
καὶ τὴν παραδειγματικὴ ἀφοσίωση τῆς ψυχῆς
σου, ὅταν σὲ συνάντησα τῶν τραυματιῶν μας
μάνα πονετική, νοσοκόμο ψύχραιμη, ἄξια
κοπέλλα, ποὺ ἔβρισκες τὴ δύναμη νὰ κρύβης
τὴν ἀδυναμία καὶ τὴ λύπη σου καὶ κάτω ἀπὸ
μιὰ ἀδιαφορία φαινομενικὴ νὰ προσφέρης
πολύτιμες ὑπηρεσίες.
Θαύμασα τὸ μεγαλεῖο τῆς γενναιοψυχίας
καὶ τῆς αὐτοθυσίας σου, ὅταν, μόνη σου,
προσφέρθηκες νὰ δώσης τὸ αἷμα σου τ’
ἀμόλυντο, γιὰ νὰ σώσης ἀπὸ τοῦ χάρου τὰ
δόντια κάποιον ἥρωα ποὺ κινδύνευε, γιατὶ
χωρὶς φειδὼ εἶχε προσφέρει τὸ δικό του τὸ
αἷμα στὸν ἱερὸ βωμὸ τῆς Πατρίδας.
Ζήλεψα τῆς ψυχῆς σου τὸ σθένος, ὅταν,
καρτερικὰ καὶ περήφανα, πῆρες στὰ χέρια σου
τὴν ἀγκλίτσα τοῦ τσοπάνη καὶ τοῦ ζευγολάτη
τ’ ἀλέτρι, γιὰ νὰ πολεμήσης κι ἐσὺ τὸ δικό
σου, τὸν εἰρηνικό, τῆς καθημερινῆς βιοπάλης
πόλεμο, νὰ θρέψης τὰ παιδιά σου, βλαστάρια
Αναγνωστικό Έκτης Δημοτικού, 1949.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
11
ἀγαπημένα τοῦ ἥρωα, ποὺ γιὰ πάντα κοιμήθηκε στῆς Ἀλβανίας τὰ παγωμένα χιόνια.
Κι ἔμεινα, ἔμεινα ἐκστατικὸς μπροστὰ στὴν
τόλμη σου τὴν τόση, ὅταν, ζωσμένη τῶν δοξασμένων πατέρων σου τ’ ἄρματα τ’ ἀτίμητα, ὅρμησες μέσα στῆς μάχης τὸν καπνό, τὸν
κίνδυνο ἀψηφώντας, μὲ τὴ σκληρὴ ἀπόφαση
στὸ πρόσωπό σου ζωγραφισμένη: Βέβηλο
ποδάρι ἐχθρικὸ νὰ μὴν πατήση στοῦ τόπου
σου τ’ ἅγια χώματα, ὅσο περνάει ἀπὸ τὸ χέρι
σου.
Ναί! γενναία κι ἀσύγκριτη Κρητικοπούλα!
Ἡ ἀδερφή σου, σὰν καὶ σένα λεβέντισσα, τὸν
ἄνοιξε τὸν πόλεμο στῆς Πίνδου τῆς πανύψηλες βουνοκορφές. Ἐσύ, σὰν κι ἐκείνη ἀτρόμητη, τὸν ἔκλεισες στῆς ἀνδρειωμένης Κρήτης
μας τὶς αἱματοβαμμένες ράχες.
Στὴ μνήμη μου ξανάφερες θρύλους παλιοὺς καὶ δόξες χιλιοτραγουδισμένες!
Σπαρτιάτισσες, Σουλιώτισσες, Μεσολογγίτισσες, Νησιώτισσες γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ
ἐσὺ τὶς ξαναζωντάνεψες! Κι ἀγάλλεται ἡ ψυχή
τους καὶ χαίρει, γιατὶ τόσο πιστὴ φάνηκες στὴ
βαρειὰ κληρονομιά, ποὺ σοῦ ἀφῆκαν! Ἐσὺ
δίδαξες τὰ παιδιά σου στὶς μηχανὲς τὶς φονικὲς τοῦ ἐχθροῦ νὰ μὴ λυγίζουν! Τοὺς ἔδωκες τὸ παράδειγμα, περήφανο κι ἀπτόητο τὸ
άκριβὸ κορμί τους νὰ ὀρθώνουν καὶ μὲ τὸ
τραγούδι στὸ στόμα νὰ πέφτουν, ὅταν ἀγωνίζωνται γιὰ τῆς φυλῆς τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια, γιὰ
τοῦ ἀνθρώπου τοὺς πόθους καὶ τὰ ἰδανικά,
γιὰ τῆν Ἐλευθερία, γιὰ τἠν Πατρίδα!
Κλίνω εὐλαβικὰ τὸ γόνυ μου ἐπάνω στὸν
ἔνδοξο τάφο σου, Ἄγνωστη Ἑλληνίδα, κι ἀπὸ
τὸ δικό σου μεγαλεῖο ἀντλῶ τὴ δύναμη, γιὰ νὰ
φανῶ ἄξιός σου!
Θεόδωρος Γιαννόπουλος
Αναμνήσεις από τις επιχειρήσεις στην Κύπρο
Ιούλιο – Αύγουστο του 1974
Του Υποστράτηγου ε.α Κούκουρα Δημητρίου
Μέσα στη διαδρομή ενός έθνους υπάρχουν κάποιες στιγμές που άνθρωποι μπορεί
να ξεπεράσουν τον εαυτό τους και οι λέξεις
όπως καθήκον, αγάπη για την πατρίδα, αυτοθυσία αποκτούν ξεχωριστό νόημα και διάσταση. Μπροστά στο φόβο και την αγωνία
είναι εκείνοι που προτάσσουν τη δύναμη της
ψυχής τους και τις μαχητικές τους ικανότητες
και καθοδηγούν τους λοιπούς στην υπέρτατη προσφορά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν
κάποια ξεχωριστά χαρακτηριστικά, τολμούν
όμως υπεράνθρωπες πράξεις για να υπηρετήσουν τις ιδέες τους αδιαφορώντας και για την
ζωή τους ακόμη. Είναι αυτοί που στη ζυγαριά
του καθήκοντος βάζουν στη μια μεριά το θάνατο και στην άλλη την ψυχική τους δύναμη.
Είναι αυτοί που όταν η υπέρτατη υποχρέωση
προς την Πατρίδα τους καλεί να αναμετρηθούν με τον χάροντα, όχι μόνο τον βλέπουν
12
με απαξίωση, αλλά περνούν και από δίπλα του
χωρίς να τον υπολογίζουν.
Με αυτές τις αρχές και τις αξίες ήταν διαποτισμένο το προσωπικό της μονάδας που
υπηρετούσα στην Κύπρο τον καυτό εκείνο
Ιούλιο και Αύγουστο του 1974 και με επικεφαλής τον ήρωα Διοικητή μου οδηγήθηκαν
στην υπέρτατη θυσία για να υπερασπιστούν
την ελευθερία και την εδαφική ακεραιότητα
της Μεγαλονήσου. Νεκροί, αγνοούμενοι, αιχμάλωτοι και τραυματίες το μεγάλο τίμημα της
προσφοράς τους.
Οι νεκροί έχουν τις δάφνες, οι αγνοούμενοι τα “που” και τα “γιατί” στα πικραμένα
χείλη των συγγενών τους. Οι τραυματίες και
οι αιχμάλωτοι τις ουλές και τα εγκαύματα.
Όλοι αυτοί που διάβηκαν ζωντανοί ανάμεσα
στα λιωμένα σίδερα, τις φωτιές και τις σφαίρες, που άκουσαν να σφυρίζουν βασανιστικά
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
περνώντας δίπλα τους οι όλμοι, που δέχθηκαν
ακάλυπτοι τις ρουκέτες και τις βόμβες των
εχθρικών αεροπλάνων, δίχως ποτέ ένα “μπράβο” δε γυρεύουν διθυράμβους ποιητών ούτε
τα χατίρια της απούσας πολιτείας. Ζήτησαν
κάπου ανάμεσα στις γραμμές που δε γράφτηκαν, στις ιστορίες που δε λέχτηκαν, την αλήθεια που δεν μπόρεσε ποτέ κανείς να τους
ξεκαθαρίσει, μια χαραμάδα για να στριμωχθεί
ο δικός τους αγώνας και η θυσία των συμπολεμιστών τους.
Έτσι για να την μάθουν κάποτε οι γενιές
που θα έρθουν.
Να είναι για το αύριο ένα σημάδι για να
αποφύγουν οι επόμενοι νέους ακρωτηριασμούς.
Αυτή τη χαραμάδα στην Ιστορία άνοιξε
και ο πρόεδρος της Παγκαλαβρυτινής Ένωσης κ. Γιώργος Κοσμάς ένας αντάξιος συνεχιστής των άξιων προκατόχων του.
Όταν στις 2 Απριλίου 2011 πραγματοποιήθηκαν στη Σχολή Πυροβολικού στη
Ν.Πέραμο Αττικής τα αποκαλυπτήρια της
προτομής, από τον εξοχότατο πρόεδρο της
Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια, του τότε
Διοικητού μου στην Κύπρο Αντιστράτηγου
Καλμπουρτζή Στυλιανού, ο οποίος εφονεύθει
την 23η Ιουλίου 1974 κατά την διάρκεια της
Τουρκικής εισβολής, μεταξύ των προσκεκλημένων ήταν και ο πρόεδρος της βραβευμένης
από την Ακαδημία Αθηνών Παγκαλαβρυτινής
Ένωσης κ. Γιώργος Κοσμάς, ο Πρόεδρος των
απανταχού Φιλιωτών κ. Γιώργος Μητρόπουλος και αρκετοί συμπατριώτες μας.
Μέσα από τις στήλες του Παγκαλαβρυτινού Βήματος, της Φωνής των Καλαβρύτων
και του περιοδικού των απανταχού Φιλιωτών
έγιναν για πρώτη φορά γνωστά ένα μέρος των
γεγονότων από την πολεμική δράση της Μονάδας μου, η θυσία του Διοικητού μου και
ο αγώνας της Πυροβολαρχίας που διοικούσα
κατά την διάρκεια εκείνων των επιχειρήσεων.
Μετά από 37 χρόνια επιτελείς της σχολής
Πυροβολικού μελέτησαν τα υπάρχοντα αρΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
χεία και κατέγραψαν σε DVD και μας παρουσίασαν, με παραστατικό τρόπο, μετά την τελετή των αποκαλυπτηρίων στο αμφιθέατρο της
σχολής, τα γεγονότα από την πολεμική δράση
της μονάδας μου όπως εξελίχτηκαν εκείνη την
εποχή. Με τη λήξη της παρουσίασης ήταν χαρακτηριστικά τα λόγια που άκουσα από τον
αγαπητό φίλο Γιώργο Κοσμά:
“Δημήτρη, γιατί τόσα χρόνια δεν μάθαμε
τίποτα από εκείνη την περίοδο της ζωής σου,
που βλέποντάς την σήμερα νοιώσαμε υπερήφανοι για την Καλαβρυτινή καταγωγή σου;”
Γιατί, φίλε Γιώργο, αυτή την περίοδο δεν
ήθελε μέχρι πριν από λίγα χρόνια να την αναγνωρίσει ούτε η ίδια η Πολιτεία και πράξεις
γενναιότητας και αυτοθυσίας Ελλήνων αξιωματικών και οπλιτών που αγωνίσθηκαν κάτω
από τις πιο δύσκολες και άνισες συνθήκες δεν
ελαμβάνοντο υπ’ όψιν. Αυτό που είδες ζωντανά εσύ και οι λοιποί προσκεκλημένοι, το
γνώριζαν μόνο οι τότε στρατιώτες μου, οι
περισσότεροι Ελληνοκύπριοι (Ε/Κ) και δύο
από εδώ, ο Δημήτρης ο Στεφανόπουλος από
την Πάτρα και ο Παναγιώτης ο Καραγιαννόπουλος από τον Πύργο της Ηλείας που παραβρέθηκαν στην τελετή και όπως προσωπικά
διαπίστωσες, από την αγάπη και το σεβασμό
που μου δείχνουν ακόμη και σήμερα, είναι για
μένα η καλύτερη ηθική ικανοποίηση ότι εκπλήρωσα το χρέος μου. Πόσο μάλλον όταν
το χρέος αυτό άγγιζε το νου και την καρδιά
ενός ανθρώπου που από την βρεφική του ακόμη ηλικία στα αυτιά του αντηχούσαν τα σήμαντρα της Αγίας Λαύρας και οι θρύλοι του
Γέρου του Μοριά και είχε μπροστά του να
αντιμετωπίσει τον ίδιο προαιώνιο αντίπαλο.
Είναι αξιοσημείωτο και οφείλω να το επισημάνω, ότι είναι η πρώτη φορά που η επίσημη Πολιτεία δια του Προέδρου της Δημοκρατίας παρευρέθη σε παρόμοια τελετή,
για να τιμήσει τον τότε διοικητή μου Αντ/ρχη
Στυλιανό Καλμπουρτζή στον οποίο απενεμήθη μετά από 35 χρόνια από τη θυσία του ο
βαθμός του Αντιστράτηγου. Είναι προς τιμήν
13
του κ. Παπούλια που ανταποκρίθηκε σε αίτημα της κόρης του ήρωα κ. Μαρίας Καλμπουρτζή και πραγματοποίησε τα αποκαλυπτήρια
της προτομής του, τιμώντας με την παρουσία
του ένα πραγματικό ήρωα. Ήταν επίσης ιδιαίτερη τιμή και για μένα ότι η οικογένεια του
ήρωα με πρότεινε και η σχολή Πυροβολικού
μου ανέθεσε να είμαι ο κύριος ομιλητής σε
αυτή την εκδήλωση.
Ευχαριστώ τον αγαπητό φίλο, συμμαθητή
από το γυμνάσιο Κλειτορίας αλλά και συγγενή
Γιώργο Κοσμά και τους λοιπούς Καλαβρυτινούς που παραβρέθηκαν στην τελετή και με
τίμησαν με την παρουσία τους. Ευχαριστώ
επίσης τον τ. Υπουργό Άμυνας της Κύπρου
κ. Κώστα Παπακώστα και τον πρέσβη της
Κύπρου στην Ελλάδα κ. Ιωσήφ Ιωσήφ για τα
θερμά τους λόγια μετά την ομιλία μου, ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω τον σεβασμιότατο
Επίσκοπο της περιοχής ο οποίος με αγκάλιασε
και μου είπε “κύριε Κούκουρα, όχι μόνο μας
συγκίνησες με την ομιλία σου αλλά μας ράγισες και την καρδιά”.
καρδιά”
Γεννημένος λίγο μετά το καταστροφικό
πέρασμα της Γερμανικής λαίλαπας στον ευλογημένο και δοξασμένο τόπο των Καλαβρύτων
και παίρνοντας τις πρώτες εγκύκλιες σπουδές
στο Δημοτικό και το τότε Γυμνάσιο Κλειτορίας, από εκείνους τους ήρωες εκπαιδευτικούς
της εποχής μας δασκάλους και καθηγητές,
ξεκινήσαμε για να κατακτήσουμε τη ζωή. Να
δημιουργήσουμε κάτι καλύτερο από εκείνο
που οι γονείς μας μπόρεσαν να μας δώσουν
αλλά και να προσφέρουμε τον καλύτερο εαυτό μας στην υπηρεσία της Πατρίδας μας. Με
όπλα τις γνώσεις που έβαλαν στο μυαλό μας
αλλά και τις ηθικές αξίες που γέμισαν τις καρδιές μας οι δάσκαλοι μας, οι γονείς μας αλλά
και η τοπική κοινωνία, μέλημά μας ήταν να
γίνουμε καλοί και χρήσιμοι για τον εαυτό μας
την οικογένεια μας αλλά και την Πατρίδα
όπως μας έλεγαν.
Το καλοκαίρι του 1973 νεαρός υπολοχαγός πήρα μετάθεση από την Β. Ελλάδα όπου
14
υπηρετούσα για την Κύπρο. Τοποθετήθηκα
σε μία μονάδα πυρ/κού που είχε έδρα της μία
όμορφη κωμόπολη το Τρίκωμο 15 περίπου
χιλιόμετρα βόρεια της Αμμοχώστου, γενέτειρα του στρατηγού Γρίβα – Διγενή, σήμερα
βρίσκεται στην κατεχόμενη περιοχή.
Όλα για ένα περίπου χρόνο κυλούσαν ομαλά ώσπου την 15η Ιουλίου 1974 επραγματοποιήθη από το στρατιωτικό καθεστώς των
Αθηνών εκείνο το εγκληματικό πραξικόπημα
και άνοιξε την πόρτα για την εισβολή των
Τούρκων στην Κύπρο. Νύχτα 19 προς 20
Ιουλίου 1974 μια διαφορετική από τις άλλες,
φαινόταν ότι το ξημέρωμα δεν θα ήταν ομαλό. Κάποιοι ανησυχούσαν και προετοιμάζονταν, κάποιοι όμως που είχαν και την κύρια
ευθύνη για λήψη αποφάσεων σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές, δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, όπως αποδείχθηκε από την εξέλιξη
των γεγονότων, καθώς ο τουρκικός στόλος
όλο και πλησίαζε στο νησί στη διάρκεια της
νύχτας. Αυτό είναι κάτι που η ιστορία οφείλει
να εξιχνιάσει.
Η μονάδα μου από τον Διοικητή μου μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη σε συνεχή δράση
ξάγρυπνοι, για να είμαστε έτοιμοι να εκτελέσουμε το υπέρτατο καθήκον οποιαδήποτε
στιγμή και αν διαταχθούμε. Ήταν λίγο μετά
τα μεσάνυχτα της τραγικής εκείνης νύχτας,
όταν ο Τουρκικός κίνδυνος ήταν προ των πυλών της Κύπρου, με κάλεσε θυμάμαι ο Διοικητής μου στο γραφείο του και με ρώτησε αν
είναι έτοιμη η πυροβολαρχία μου για ανάληψη
πολεμικής αποστολής. Όταν του απάντησα
πως και αυτή τη στιγμή αν διαταχθούμε είμαστε έτοιμοι να κινηθούμε και να δράσουμε σε οποιοδήποτε σημείο του νησιού, είδα
το πρόσωπό του να λάμπει από ικανοποίηση. Δημήτρη, μου είπε, δυστυχώς δεν έχουμε ακόμη διαταγές για κάτι συγκεκριμένο, να
είσαι όμως σε ετοιμότητα γιατί η μέρα που
ξημερώνει δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει. Η
έλλειψη διαταγών εκείνη τη νύχτα προς τους
Διοικητές των πολεμικών μονάδων για λήψη
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
μέτρων στις πιθανές περιοχές αποβάσεως ήταν
η αρχή όλων αυτών που ακολούθησαν.
Οι διαταγές ήρθαν, αλλά δυστυχώς ήταν
πολύ αργά. Ήρθαν όταν οι Τούρκοι από το
πρώτο φως ( Π.Φ.) της 20ης Ιουλίου 1974
άρχισαν να ρίχνουν αλεξιπτωτιστές στον πεδινό χώρο Β.Δ. της Λευκωσίας λες και έκαναν εκπαιδευτική άσκηση, είχαν αποβιβάσει
τα πρώτα τμήματά τους στην περιοχή Πέντε
Μίλι δυτικά της Κερύνειας σχεδόν χωρίς αντίσταση και τα Τουρκικά αεροπλάνα διέσχιζαν
ανενόχλητα τον ουρανό της Κύπρου βομβαρδίζοντας τα στρατόπεδά μας με τις μονάδες
εντός αυτών.
Μέσα σ’ αυτό το πανδαιμόνιο της αλαζονικής στρατιωτικής υπεροχής, του θράσους
της ανομολόγητης καταπάτησης κάθε κανόνα
Διεθνούς Δικαίου και της ακόρεστης ορμής
του Ασιατικού επεκτατισμού, οι Διοικητές
μονάδων και υπομονάδων παίρναμε τις πρώτες πολεμικές μας αποστολές. Εάν οι διαταγές
ελαμβάνοντο κατά τη διάρκεια της νύχτας,
ώστε να βρεθούμε έτοιμοι το πρωί περιμένοντας στην ακτή τους Τούρκους εκτιμώ ότι σήμερα θα ήταν διαφορετική η κατάσταση.
Η συνέχεια των γεγονότων είχε την τραγική εξέλιξη που όλοι γνωρίζουμε, με την κατάληψη του 37% του εδάφους, την διχοτόμηση
του νησιού, τον εξαναγκασμό των Ελληνοκυπρίων να γίνουν πρόσφυγες στο ίδιο το νησί
τους, την καταστροφή σημαντικών μνημείων
του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, αλλά
και τους χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους.
Βαρύ ήταν το τίμημα που πλήρωσε και η
Μονάδα μου, ο Διοικητής της Αντ/ρχης Καλμπουρτζής Στυλιανός και σαράντα εικοσάχρονα παλικάρια έδωσαν το αίμα τους αγωνιζόμενοι μέχρις εσχάτων επάνω στα πυροβόλα
τους για να διατηρηθεί η ελευθερία στο νησί.
Για την δράση της πυροβολαρχίας, στην οποία
ήμουν Διοικητής από την έναρξη των επιχειρήσεων και μέχρι πέρατος αυτών, παραθέτω
την περιγραφή όπως έγινε από τους επιτελείς
στη Σχολή Πυροβολικού:
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
“Η πυροβολαρχία αυτή με Διοικητή τον
Υπολοχαγό Δημήτριο Κούκουρα -θα μπορούσε να πει κάποιος- ότι έμελε με την δράση
της να εκδικηθεί για τις απώλειες της υπόλοιπης μονάδας. Πράγματι από την πρώτη
μέρα έναρξης των επιχειρήσεων μέχρι και την
τελευταία η Πυροβολαρχία δεν έπαψε να πολεμά και μάλιστα με ιδιαίτερη επιτυχία. Και
όχι μόνο αυτό, εκτελώντας τις διαταγές της
διοικήσεως Πυροβολικού, διέτρεξε σχεδόν
όλη τη γραμμή αντιπαράθεσης, όλο σχεδόν
το μέτωπο, μετακινούμενη συνεχώς και εκπέμποντας δραστικά και αποτελεσματικά τα
πυρά της κατά του προελαύνοντος εισβολέα,
έχοντας μηδενικές στην κυριολεξία απώλειες.
Και όλα αυτά κάτω από το συνεχές σφυροκόπημα της τουρκικής αεροπορίας χωρίς την
κάλυψη τμημάτων ελιγμού. Ακόμα και με το
πέρας των εχθροπραξιών παρέμεινε ταγμένη
σε πλήρη πολεμική ετοιμότητα για έναν περίπου χρόνο…”
Αυτή η πολεμική ετοιμότητα για ένα περίπου χρόνο επί 24ώρου βάσεως μετά τη λήξη
των επιχειρήσεων ήταν μια ακόμη μεγάλη
δοκιμασία τόσο για μένα, όσο και για τους
γονείς μου, καθ’ ότι και ο δεύτερος αδελφός
μου ο Κώστας υπηρετούσε την ίδια περίοδο
τη θητεία του στον Έβρο λίγο έξω από την
Ορεστιάδα.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να καταθέσω
την μαρτυρία της παρέας του πατέρα μου που
έπιναν κάθε μέρα τον καφέ τους εκεί στο καφενείο του Γιώργου του Γιαννούλια δίπλα από
το σπίτι μου και που προσπαθούσαν να του
συμπαρασταθούν σε εκείνη τη μεγάλη δοκιμασία εκείνους τους δύσκολους μήνες.
Η παρέα αυτή αποτελείτο από τον Μίμη
τον Παπαγιαβή, τον Γιώργη τον Χαχάμπη, τον
Σωτήρη τον Χαχάμπη, τον Βασίλη τον Ντούπα, τον Θόδωρο τον Κόρμπο και τον Ανδρέα
τον Μαρίνη όλοι τους μακαρίτες, ο Θεός να
τους αναπαύσει και να είναι ελαφρύ το χώμα
της Μαζιώτικης γης που τους σκεπάζει.
Όταν γύρισα από την Κύπρο τον Αύγου-
15
στο του 1975 και με υποδέχθηκαν με αγκαλιές και φιλιά μου είπαν το εξής:
“Δημήτρη, εκείνες τις δύσκολες ημέρες που
περνούσες στην Κύπρο, ενώ προσπαθούσαμε
να δώσουμε κουράγιο στον πατέρα σου, γιατί
για δύο μήνες περίπου δεν γνωρίζαμε εάν είσαι
ζωντανός, μας έλεγε: Τώρα είναι η σειρά των
δικών μου παιδιών να υπηρετήσουν και να
αγωνισθούν για την Πατρίδα, παρακαλώ το
Θεό να τα βοηθάει σε κάθε δύσκολη στιγμή
τους, εγώ με τα δύο αδέλφια μου πολεμήσαμε στα βουνά της Β. Ηπείρου και ένοιωσα
μάλιστα υπερήφανος όταν με το Τάγμα μου
μπήκαμε στο Αργυρόκαστρο και είδαμε τις
Ελληνικές σημαίες να κυματίζουν στα μπαλκόνια των Ελλήνων της Β. Ηπείρου”.
Έτσι σκέπτονταν εκείνοι οι ήρωες γονείς
μας που μας μεγάλωσαν καταβάλλοντας υπεράνθρωπες προσπάθειες και θυσίες και που
έβαζαν πρώτα την αγάπη τους για την Πατρίδα και μετά τη ζωή των παιδιών τους.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εκείνους
τους συμπατριώτες μου που εκείνη τη περίοδο
με κάθε τρόπο προσπαθούσαν να απαλύνουν
την αγωνία των γονιών μου και όσους με τη
σκέψη τους συμμετείχαν στη δοκιμασία μου,
όπως ο αγαπητός φίλος Θανάσης Μπαλφούσιας με τη σύζυγό του Έλσα. Ιδιαίτερα όμως
να ευχαριστήσω τον φίλο και εκλεκτό συμπατριώτη Ανδρέα Χαχάμπη, ο οποίος κατέβαλε
ξεχωριστή προσπάθεια κατά τη διάρκεια της
περιόδου που ήμουν αγνοούμενος να με εντοπίσει και να έρθει σε επαφή μαζί μου. Ο Αν-
16
δρέας υπηρετούσε τότε σε μια υπηρεσία του
Ο.Τ.Ε. στην Αθήνα που είχε τη δυνατότητα
να επικοινωνεί με όλο τον κόσμο. Σε συνεργασία με συναδέλφους του στην Κύπρο, αν και
η επικοινωνία εκείνη την εποχή ήταν δύσκολη,
κατάφεραν να με εντοπίσουν έξω από ένα χωριό, καθότι ήμουν σε συνεχή πολεμική ετοιμότητα και δεν μπορούσα να απομακρυνθώ
από τη θέση μου. Με ενημέρωσαν να περιμένω σε ένα τηλέφωνο μιας μικρής ταβέρνας εκεί
κοντά που ήταν και η Πυροβολαρχία μου,
για να επικοινωνήσω με την Ελλάδα. Όταν με
συνδέσανε και άκουσα τη φωνή του Ανδρέα,
καταλαβαίνετε τη χαρά που ένοιωσα. Αφού
μιλήσαμε για αρκετή ώρα μαζί, στη συνέχεια
με σύνδεσε πρώτα με την Κλειτορία και μετά
με όλους τους συγγενείς μου στην Αθήνα, την
Πάτρα και τη Θεσ/νίκη. Ήταν περί τα τέλη
Σεπτεμβρίου του 1974 που έδινα σημεία
ζωής και χαρά στους γονείς μου, στους συγγενείς και στους φίλους. Τόσο μεγάλη ήταν
η έκπληξη της μακαρίτισσας της Μάνας μου
που όταν άκουσε τη φωνή μου δεν μπορούσε
να μου μιλήσει από τη συγκίνηση και άκουγα
μόνο την αναπνοή της. Αυτός ο τρόπος επικοινωνίας συνεχίστηκε για αρκετό καιρό μέχρις ότου ομαλοποιήθηκε η κατάσταση και
μπορούσα μόνος μου να επικοινωνώ με τους
δικούς μου.
Ανδρέα, να είσαι πάντα καλά εσύ και η οικογένεια σου, ήταν η μεγαλύτερη προσφορά
για μένα και τους γονείς μου εκείνη τη δύσκολη περίοδο, δεν το ξεχνάω ποτέ!
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2011
Το φετινό Φθινόπωρο ήταν το χειρότερο
των τελευταίων 40 χρόνων περίπου! Κύρια χαρακτηριστικά του η ανομβρία, οι ζεστές ημέρες και οι ψυχρές νύχτες, τόσο ψυχρές, που
το θερμόμετρο έδειξε πολλές φορές 2, 3 και 5
βαθμούς κάτω από το μηδέν στην Τρίπολη και
γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή της ορεινής
Πελοποννήσου που βρίσκεται και το Χωριό
μας. Από το 1972 είχαμε να ιδούμε αυτές
τις καιρικές συνθήκες, σύμφωνα με τα μαζικά
μέσα ενημέρωσης και το χειρότερο είναι ότι ο
Σεπτέμβριος είχε δύο καλές βροχές και όλοι
πιστέψαμε ότι θα έχουμε ένα καλό φθινόπωρο,
ήρθε όμως ο Οκτώβριος ο οποίος μας έφερε
πρώιμα χιόνια! Τα πρώτα χιόνια στο Χελμό
έπεσαν το δεύτερο Σαββατοκύριακο 8 και 9
Οκτωβρίου και το τρίτο Σαββατοκύριακο είχαμε ακόμα περισσότερα, όλα τα βουνά της
κεντρικής Πελοποννήσου γέμισαν χιόνια στις
15 και 16 Οκτωβρίου. Και μπορεί να μην ήρθε
ο Χειμώνας από τα μέσα Οκτωβρίου, αφού
ακολούθησαν ζεστές ημέρες, όμως οι νύχτες
ήταν χειμωνιάτικες και έκτοτε τα καλοριφέρ
δουλεύουν ανελλιπώς στο Χωριό μας.
Με τις βροχές του Σεπτεμβρίου ο τόπος
ξεγελάστηκε και «σκάρισε», άρχισε να βγάζει
χορτάρι. Οι ψυχρές νύχτες όμως που ακολούθησαν και κυρίως οι ζεστές ημέρες, ανέκοψαν
την αύξησή του, ήρθε και ο Νοέμβριος που
ήταν τελείως άνυδρος και το αποξέρανε τελείως. Έτσι για τη γη συνέβη αυτό που λέει ο
λαός μας: «απόρριξε»! Και εκεί που περιμέναμε ένα καλό φθινόπωρο, έχουμε το χειρότερο
για τη γεωργία και την κτηνοτροφία των τελευταίων 40 χρόνων. Μόνο στην περιοχή της
Κλειτορίας είδαμε σπαρμένα γρασίδια, εκεί
που έχουν τη δυνατότητα να τα ποτίζουν με
τεχνητή βροχή, χάρη στον αναδασμό. Αυτό
βέβαια ισχύει για όλη τη χώρα, αφού οι ίδιες
καιρικές συνθήκες επικράτησαν σχεδόν παντού.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Έφυγε ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος μας
έκαμε ποδαρικό με τις ίδιες καιρικές συνθήκες και μόνο από την Κυριακή το βράδυ, 4
Δεκεμβρίου αναμένεται αλλαγή του καιρού,
άλλωστε το θέλει και η παράδοση της Αγίας
Βαρβάρας, Αγίου Σάββα, Αγίου Νικολάου να
έρχεται ο Χειμώνας: Αγία Βαρβάρα φώναξε και
Σάββας αποκρίθη... Άγιος Νικόλας έρχεται με
χιόνια φορτωμένος.
Το γεγονός ότι το Χωριό μας οδικώς απέχει από την Αθήνα 2 - 2 ½ ώρες, συντελεί
ώστε τα Σαββατοκύριακα να κατεβαίνουν
συμπατριώτες μας και να δίνουν την αίσθηση
ότι υπάρχει ακόμη ζωή στο Χωριό μας κοντά
σ’ αυτούς που παρέτειναν τη διαμονή τους
και τον Οκτώβριο. Και μπορεί να λέμε όλοι
μας: «Ερημώσαμε», αλλά σε σχέση με άλλα
χωριά της περιοχής μας, υπάρχουν ακόμη 40
μόνιμοι κάτοικοι και οπωσδήποτε τα Σαββατοκύριακα, όλο και κάποιος θα περάσει από
όλους εμάς που έχουμε φύγει και ζούμε στα
αστικά κέντρα της χώρας μας και ιδιαίτερα της
Αθήνας και των όμορων δήμων της Αττικής.
Φέτος μάλιστα που καθημερινά φτάνει ψωμί,
είτε από την Τρίπολη είτε από τον Πύργο, σε
συνδυασμό και με την εβδομαδιαία διέλευση
του αυτοκινήτου με είδη μαναβικής, κάνει τη
ζωή μας στο Χωριό ευκολότερη από τα προηγούμενα χρόνια που για ένα κιλό ψωμί έπρεπε να κατέβουμε στα Μαζέικα. Και θα ήταν
ακόμη ευκολότερη, αν υπήρχαν και τα εντελώς
απαραίτητα είδη μπακαλικής.
17
Φθινοπωρινό Πανηγύρι
στο Μοναστήρι μας στις 23 Οκτωβρίου!
Την Κυριακή 23 Οκτωβρίου το Μοναστήρι μας είχε μία αναπάντεχη κοσμοπλημμύρα! Συγκεντρώθηκαν περί τα 80 άτομα
και των δύο φύλων και όλων των ηλικιών,
που έφτασαν εκεί με δύο λεωφορεία από
την Αττική. Συγκεκριμένα το ένα λεωφορείο έφερε προσκυνητές από το Κορωπί με
πρωτοβουλία της Προέδρου του Ομίλου
Φίλων της Ιεράς Μονής Αγίου Αθανασίου Φιλίων, κας Μαρίας Βλ. Καραθανάση,
η οποία και συνόδευσε το λεωφορείο, ως
αρχηγός της προσκυνηματικής εκδρομής,
και δεν είναι η πρώτη φορά, αλλά η πολλοστή που η κα Μαρία Καραθανάση οδηγεί
προσκυνητές στο Μοναστήρι μας, ας είναι
εις βοήθειάν της! Και μπορεί αυτό το λεωφορείο να μην ήταν γεμάτο προσκυνητές,
γιατί κάποιοι για διαφόρους λόγους ακύρωσαν την συμμετοχή τους, όμως το δεύτερο λεωφορείο που ξεκίνησε από τη Βάρη
της Αττικής ήταν αρκετά γεμάτο και έτσι
συνολικά συγκεντρώθηκαν, όπως προείπαμε, περίπου 80 άτομα και το σημαντικότερο είναι ότι, το δεύτερο λεωφορείο, δεν
το οδήγησε και δεν οργάνωσε την εκδρομή
κάποιος που γνώριζε το Μοναστήρι μας,
αλλά το γνώρισαν μέσα από την ιστοσελίδα
της Αδελφότητας και έτσι αποφάσισαν να
το επισκεφτούν, αφού σαν Σύλλογος έχουν
ως σκοπό να επισκέπτονται Μοναστήρια,
που δεν διαθέτουν αδελφότητες μοναχών,
για να τα γνωρίσουν και να συμβάλουν στη
διατήρησή τους. Προηγουμένως είχαν τηλεφωνήσει στον κ. Σπύρο Καββαδά ο οποίος και τους περίμενε.
Μετά την αρτοκλασία που έφεραν οι
προσκυνητές από το Κορωπί και που μοιράστηκαν όλοι τους, ακολούθησε η καθιερωμένη φιλοξενία τόσον από την Πρόεδρο
του Ομίλου κα Καραθανάση, όσον και από
18
το Μοναστήρι δια του κ. Σπύρου Καββαδά.
Όλοι τους κατενθουσιασμένοι πήραν το
δρόμο της επιστροφής και οι μεν από τη
Βάρη προσκυνητές τράβηξαν για τις πηγές
του Αροανίου, οι δε από το Κορωπί για το
Χωριό μας.
Εκείνη την ημέρα, Κυριακή και εορτή του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, ο
οποίος έχει γράψει και την αρχαιότερη Θεία
Λειτουργία και τελείται μία φορά το χρόνο,
ανήμερα της εορτής του, ο Ιερέας μας λειτούργησε στα Καλύβια και έτσι η Εκκλησία
μας ήταν κλειστή και οι επισκέπτες δεν μπόρεσαν να προσκυνήσουν. Κάθησαν για έναν
καφέ στο καφενείο, και στη συνέχεια κατέβηκαν στα Μαζέικα, όπου έμειναν κατενθουσιασμένοι από την περιποίηση που έτυχαν
στο Κέντρο «Μουριές».
Τις πρώτες απογευματινές ώρες πήραν το
δρόμο της επιστροφής μέσω Βυτίνας, από
όπου προμηθεύτηκαν άφθονα ντόπια προϊόντα.
Στο σημείωμά μου αυτό θα ήθελα να
προσθέσω δύο παρατηρήσεις: Την μεγάλη
σημασία που έχει η σωστή οργάνωση της
ιστοσελίδας της Αδελφότητας και του Χωριού μας γενικότερα, με φωτογραφίες και
σωστή πληροφόρηση, προβάλλοντας όλα
τα αξιοθέατα του Χωριού μας, που δεν είναι λίγα, με πρώτη και καλύτερη την Εκκλησία μας, σαν σύνολο εξωτερικά, αλλά
και το εσωτερικό της τμηματικά, το Μοναστήρι μας, τα εξωκκλήσια μας, τα κάστρα
μας, τα γεφύρια μας και οι οικισμοί μας και
όχι μόνο!
Και δεύτερη παρατήρηση τη δυσκολία
των λεωφορείων να φτάσουν στον Αϊ Θανάση είτε μέσω Καλυβίων, από τα δέντρα
που είναι πάνω στο δρόμο, είτε από τις δύσκολες στροφές μέσω Κλειτορίας.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
28η Οκτωβρίου 2011
στο Χωριό μας!
Και φέτος την ημέρα της Εθνικής μας Εορτής της 28ης Οκτωβρίου βρέθηκα πρωί-πρωί
στο Χωριό μας. Ήταν ένα αρκετά κρύο πρωινό, τα καλοριφέρ έκαιγαν και οι λιγοστοί κάτοικοι του Χωριού μας το σκέφτονταν πολύ
να βγουν από τα σπίτια τους. Λίγο πριν από
τις 10 η ώρα η καμπάνα της Εκκλησίας μας
σήμανε, καλώντας μας στην δοξολογία, για
την επέτειο της Εθνικής μας γιορτής.
Δειλά-δειλά άρχισαν να κυκλοφορούν κάποιοι άνθρωποι και όλοι μας πήγαμε στην
Εκκλησία, όπου περιμέναμε να συγκεντρωθούμε, όσοι ξέραμε ότι ήμασταν διαθέσιμοι
να πάρουμε μέρος στον εορτασμό της Εθνικής μας Επετείου. Σε κάποια στιγμή ο Ιερέας
έβαλε «Ευλογητός...» και οι ψάλτες ψάλαμε
τη δοξολογία, εμπλουτισμένη με πρόσθετους
στίχους που αναφέρονταν στην συγκεκριμένη
επέτειο και ο Ιερέας μας έκλεισε τη δοξολογία
με αντίστοιχες ευχές και δεήσεις υπέρ του Ελληνικού Έθνους και της Πατρίδας μας.
Μετά το πέρας της δοξολογίας βγήκαμε
όλοι και συγκεντρωθήκαμε στο Ηρώον των
Πεσόντων, όπου ψάλαμε τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών όλων εκείνων που έδωσαν ακόμη και τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας μας και που χάρη στη θυσία
τους ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Τηρήθηκε
ενός λεπτού σιγή, κατατέθηκε δάφνινο στεφάνι προς τιμήν τους από τον Πρόεδρο του
Τοπικού μας Συμβουλίου κ. Δαφαλιά Κων/
νο και όλοι μαζί ψάλαμε τον Εθνικό μας Ύμνο,
αναφωνώντας στο τέλος ζήτω η 28η Οκτωβρίου, ζήτω το Έθνος!
Προσπάθησα χονδρικά να υπολογίσω πόσοι παραβρεθήκαμε στην εκδήλωση και δεν
τους έφτασα 40! Ήμασταν δεν ήμασταν 2022 άνδρες και 15-16 γυναίκες. Το ψύχος της
ημέρας μας μάζεψε όλους μέσα στο καφενείο
του κ. Κωστόπουλου, όπου μας δεξιώθηκε
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
όλους ο Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου
κ. Δαφαλιάς Κων/νος.
Η αργία της Εθνικής μας Εορτής της 28ης
Οκτωβρίου με το Σαββατοκύριακο 29-30
Οκτωβρίου που ακολούθησε, αποτέλεσε ένα
ωραίο 3ήμερο με στεγνό καιρό και έδωσε την
ευκαιρία στους εργαζόμενους να εγκαταλείψουν
τα αστικά κέντρα, όπου εργάζονται, και να εκδράμουν, εφόσον τους το επέτρεπαν τα οικονομικά τους. Βέβαια όλοι γνωρίζουμε ότι τα οικονομικά όλων μας γίνονται όλο και πιο δύσκολα
και όσο τα οικονομικά μας δυσκολεύουν, τόσο
το Χωριό μας θα γίνεται και θα παραμένει ο πιο
προσιτός προορισμός για μια σύντομη απόδραση, ιδιαίτερα από τη ζούγκλα της Αθήνας.
Αυτό έγινε και το 3ήμερο περί ου ο λόγος
και ενώ στις 28 Οκτωβρίου, μέχρι το μεσημέρι τουλάχιστον, έδειχνε το Χωριό μας να μην
έχει κόσμο, τόσον το Σάββατον, όσον και την
Κυριακή, κυκλοφόρησαν πολλά αυτοκίνητα
και πολλά σπίτια φωτίστηκαν τα βράδια. Το
γεγονός ότι όλοι αυτοί δεν πήραν μέρος στον
εορτασμό της Εθνικής μας Επετείου στο Χωριό μας, πιθανόν να οφείλεται ότι έφτασαν στο
Χωριό μας μετά την εκδήλωση, προκειμένου να
εκμεταλλευτούν το Σαββατοκύριακο που ακολούθησε, για να ξεκουραστούν. Και όμως αν
είχαν σκεφτεί ωριμότερα, με μικρή προσπάθεια,
θα μπορούσαν να δώσουν το παρόν στον Εορτασμό, πρωτίστως τιμώντας τη μνήμη όλων
εκείνων που θυσιάστηκαν για την Πατρίδα μας,
σε μια στιγμή μάλιστα που δέχτηκε πρωτοφανή
ταπείνωση από τους υποτιθέμενους φίλους και
εταίρους μας της Ευρωζώνης, το δίδυμο Γερμανίας – Γαλλίας, οι οποίοι βρήκαν την ευκαιρία
να βγάλουν τα απωθημένα τους επιβάλλοντάς
μας το περιεχόμενο του δημοψηφίσματος που
τόλμησε να ψελίσει ο ανεκδιήγητος Πρωθυπουργός μας εκείνων των ημερών και που ευτυχώς δεν έγινε ποτέ!
19
Το Οχυρό της Νυμφαίας
Το Οχυρό της Νυμφαίας είναι το 21ο,
και τελευταίο προς Ανατολάς, των οχυρών
της γραμμής «Μεταξά», που καλύπτει τα
Βόρεια σύνορά μας, που γειτνιάζουν με την
Βουλγαρία! Όλα αυτά τα οχυρά έγιναν από
το 1936 έως το 1940, οπότε και κηρύχτηκε
ο πόλεμος εναντίον μας από τη φασιστική
Ιταλία και φέρουν το όνομα του τότε Κυβερνήτου της Ελλάδος Ιωάννου Μεταξά.
Τα σημαντικότερα είναι του Ρούπελ και του
Ιστίμπεη, που είναι και πολύ γνωστά, ενώ
της Νυμφαίας και όλα τα άλλα, οι περισσότεροι τα αγνοούμε. Αυτό βέβαια δεν μειώνει
την αξία τους και τη σημασία που είχαν για
την άμυνα της χώρας μας εκείνη την περίοδο ούτε το ρόλο που έπαιξαν στην έκβαση
του πολέμου εναντίον μας που μας κήρυξε,
μετά την αποτυχία της Φασιστικής Ιταλίας
να καταλάβει τη Χώρα μας, η σύμμαχός της
Ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ.
Είχα την ευτυχία να βρεθώ φέτος στις 24
και 25 Οκτωβρίου στην Κομοτηνή, για να
παραβρεθώ στην ορκωμοσία του γιου μου
Θεοδώρου, ως πτυχιούχου της Νομικής
Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου
Θράκης, που έγινε την Τρίτη 25 Οκτωβρίου. Από το βράδυ της Κυριακής που φθάσαμε στην Κομοτηνή, ρώτησα για τα αξιοθέατα που θα μπορούσαμε να επισκεφτούμε την
επομένη Δευτέρα 24 Οκτωβρίου, αφού δεν
είχαμε ανειλημμένες υποχρεώσεις. Το πρώτο, μεταξύ των άλλων που μας είπαν, ήταν
το οχυρό της Νυμφαίας. Η συγκυρία των
ημερών μας έκανε να αποφασίσουμε, χωρίς δεύτερη σκέψη, να το επισκεφτούμε το
πρωινό της επομένης, Δευτέρας 24 Οκτωβρίου. Ήταν μία ηλιόλουστη ημέρα από τις
πλέον κατάλληλες για εκδρομή και μάλιστα σε ορεινούς δασοσκεπείς προορισμούς.
Όλοι μας δεν βλέπαμε την ώρα να πάρουμε το δρόμο για το οχυρό και αυτό έγινε,
20
αφού πήραμε το πρωινό μας. Πολύ γρήγορα
βρεθήκαμε στις παρυφές του βουνού που
δεσπόζει στα Βόρεια της Κομοτηνής και
μπήκαμε στο πευκοδάσος που το σκεπάζει.
Ανεβαίνοντας την πλαγιά του βουνού απολαμβάναμε μέσα από τα ξέφωτα την εικόνα
του Κάμπου με την πόλη της Κομοτηνής και
τα χωριά της. Δεν αργήσαμε να φτάσουμε
στο διάσελο και να έχουμε απέναντί μας την
οροσειρά που αποτελεί το Βουλγαρικό όριο.
Πινακίδες μας ενημερώνουν ότι βρισκόμαστε σε στρατιωτική περιοχή και απαγορεύεται η λήψη φωτογραφιών. Αφού διανύσαμε
την απόσταση των 14 χιλιομέτρων που χωρίζει το οχυρό της Νυμφαίας από την πόλη
της Κομοτηνής, βρεθήκαμε μπροστά στην
πύλη του στρατοπέδου της φρουράς του
Οχυρού. Ο σκοπός που ήταν στην πύλη μας
ενημερώνει ότι δεν είχε επισκεπτήριο αφού
είχε την προηγουμένη, Κυριακή 23 Οκτωβρίου, εντούτοις δέχτηκε με πολλή ευγένεια
να ενημερώσει τον επί κεφαλής της φρουράς,
ο οποίος δεν άργησε να έρθει στην πύλη και
αφού πείστηκε ότι δεν θα μας ήταν εύκολο
να επισκεφτούμε άλλη φορά το οχυρό, μας
έκανε τη χάρη να μας δεχτούν κατ’ εξαίρεση και λόγω του προχωρημένου της ηλικίας
εμού και της συζύγου μου. Με το αυτοκίνητό μας και με τη συνοδεία τόσον του επί κεφαλής, όσον και άλλων δύο φρουρών, φτάσαμε στην πύλη του Οχυρού. Μας ξενάγησε
ο ένας εκ των δύο φρουρών, ενώ οι άλλοι
δύο μας περίμεναν στο προαύλιο του Οχυρού, στο οποίο δεσπόζει ένα πολύ όμορφο
εκκλησάκι, που όμως παρέμενε κλειδωμένο.
Περνώντας την πύλη του Οχυρού, η δόξα
του ’40 κατακλύζει τις καρδιές μας και το
νου και η συγκίνηση που δοκιμάζουμε είναι
ανείπωτη. Οι φωτογραφίες, τα ονόματα και
οι πολεμικές εξαρτύσεις των υπερασπιστών
του Οχυρού και ιδιαίτερα των επτά ηρώων
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
που θυσιάστηκαν στο βωμό της ελευθερίας
της Πατρίδας μας, μας συγκινούν ιδιαίτερα
και μας γεμίζουν εθνική υπερηφάνεια. Τα ενδιαιτήματα των αξιωματικών, υπαξιωματικών και οπλιτών της φρουράς του Οχυρού,
τα μαγειρεία, οι τουαλέτες και κυρίως τα πολυβολεία που έχει κανείς απέναντί του μπαίνοντας σε κάθε διάδρομο, πέρα από εκείνα
που είναι περιφερειακά του Οχυρού και
στοχεύουν την απέναντι πλαγιά, όλα φροντισμένα με ιδιαίτερη προνοητικότητα και περίσκεψη, μας εντυπωσίασαν. Ακόμη και υποτυπώδες αποχετευτικό δίκτυο διαπιστώσαμε
ότι υπάρχει, για την απαγωγή των υδάτων
σε ενδεχόμενη πλημμύρα, οιασδήποτε αιτιολογίας, και το σημαντικότερο η πρόνοια για
την έξοδο των υπερασπιστών του Οχυρού
σε απόλυτο σκοτάδι. Ήταν ένας μεταλικός
οδηγός, που διέτρεχε όλους τους διαδρόμους στην αριστερή τους πλευρά, σε σχέση
με την έξοδο, στο ύψος του καρπού του χεριού μας, που ψηλαφώντας τον μας οδηγεί
στην έξοδο. Τέλος, σε κάποιο θάλαμο είδαμε τα όπλα που διέθεταν οι υπερασπιστές
του Οχυρού. Ήταν ένα υποτυπώδες πολεμικό μουσείο εκείνης της εποχής. Όλα αυτά
στον τρίτο όροφο, τον πάνω-πάνω, κάτω
από την κορυφή του βουνού, ενώ διαθέτει
δύο ακόμη ορόφους που δεν είναι επισκέψιμοι, ο δεύτερος όροφος βρίσκεται σε βάθος
16 τουλάχιστον μέτρων, αφού για να φτάσει
κανείς εκεί, πρέπει να κατέβει μια σκάλα που
έχει 90 σκαλιά και κλίση 45ο, αν όχι και μεγαλύτερη, και από εκεί για να κατέβει κανείς
στον πρώτο όροφο, πρέπει να κατέβει άλλα
63 σκαλιά.
Και στο Οχυρό της Νυμφαίας οι Γερμανοί επιτέθησαν με πεζικό, πυροβολικό και
αεροπορία στις 6 Απριλίου 1941. Το Οχυρό άντεξε δύο ημέρες 6 και 7 Απριλίου. Ένα
βλήμα πυροβολικού βρήκε το στόμιο ενός
πολυβολείου του Οχυρού και τον μεν πολυβολητή διαμέλισε, τους δε γεμιστή και προμηθευτή άφησε τελείως ανέπαφους, πλην
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
όμως νεκρούς. Τα αέρια από την έκρηξη του
βλήματος τους στέρησαν τη ζωή.
Και πάλι το Οχυρό κρατούσε και μόνον
όταν οι Γερμανοί ανακάλυψαν τις οπές εξαερισμού του Οχυρού στην κορυφή του βουνού
Καρτάλ και άρχισαν να διοχετεύουν δηλητηριώδη αέρια στο εσωτερικό του Οχυρού,
από τα οποία έχασαν τη ζωή τους 4 από τους
υπερασπιστές του οχυρού, μόνον τότε οι υπερασπιστές του αποφάσισαν να παραδοθούν,
βλέποντας το μάταιον του αγώνα τους. Έτσι
συνολικά οι απώλειες των υπερασπιστών του
Οχυρού ήσαν συνολικά επτά. Τα ονόματά
τους διαβάζουμε σε πίνακες που βρίσκονται
εντός του Οχυρού, τόσο στην αίθουσα που
πρωτομπαίνουμε, στην αίθουσα υποδοχής,
όσον και σε άλλα σημεία του Οχυρού.
Οι Γερμανοί υπολογίζεται ότι είχαν διακόσιες απώλειες, στην προσπάθειά τους να καταλάβουν το Οχυρό, μέσα στις δύο ημέρες
που κράτησε η όλη τους προσπάθεια για την
εκπόρθησή του και σίγουρα στην πολεμική
τους Ιστορία και το Οχυρό της Νυμφαίας
αποτελεί μια ακόμη σελίδα που θα ήθελαν
να μην υπάρχει. Στο υποσυνείδητό τους και
την ιστορική τους μνήμη έχουν εγγράψει τον
ηρωϊκό αγώνα των Ελλήνων του ’40-’41 για
την ελευθερία της πατρίδας ως μία από τις
αιτίες που έχασαν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μπορεί σήμερα να θεωρούμεθα φίλοι
και εταίροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την
Ευρωζώνη, όμως δεν χάνουν ευκαιρία να μας
ταπεινώνουν, βγάζοντας έτσι τα απωθημένα
τους.
Αλλά και οι σύμμαχοί μας, στο πλευρό
των οποίων πολεμήσαμε κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν χάνουν ευκαιρία να
βγάζουν κι εκείνοι τα απωθημένα τους, αφού
αποδειχτήκαμε υπέρτεροί τους, κάτι που δεν
μας το συγχωρούν και συμπράττουν στην
ταπείνωση και την εξουθένωσή μας, όπως
συνέβη πρόσφατα, τις τελευταίες ημέρες του
Οκτωβρίου - αρχές Νοεμβρίου στις Κάννες,
από κοινού με την Γαλλία - Γερμανία.
21
Κοσμικόν γεγονός στο Χωριό μας!
Τον φετινό Οκτώβριο διαδέχτηκε ο πιο
άνυδρος Νοέμβριος, μετά το 1972 κατά τα
Μ.Μ.Ε., παρά τις αλλεπάλληλες προσδοκίες
των Μετεωρολογικών Δελτίων, για κάποιες
βροχές. Και μπορεί σε κάποια μέρη της Πατρίδας μας, την Καλαμάτα π.χ., να έπεσαν κάποια
ψιλόβροχα, όμως σ’ όλη την άλλη Ελλάδα και
όχι μόνο, είχαμε καλοκαιρινές ημέρες και ψυχρές νύχτες, τόσο ψυχρές που το θερμόμετρο
κατέβαινε αρκετά κάτω από το μηδέν. Κάθε
εβδομάδα περνούσε με την προσδοκία πως η
επόμενη θα έφερνε τις πολυπόθητες βροχές,
μάταια όμως! Έτσι φτάσαμε στα μέσα του
τρίτου 10ήμερου, 25 Νοεμβρίου - Εορτή της
Αγίας Αικατερίνης και ενώ περιμέναμε να επαληθευτούν οι λαϊκές τουλάχιστον προγνώσεις,
που θέλουν να βρέχει της Αγίας Αικατερίνης,
δεν είχαμε ούτε σταγόνα, είχαμε όμως αρκετό
κρύο.
Μ’ αυτόν τον καιρό έλαχε στον Αλέξανδρο
Βερτζάγια και την συμπατριώτισσά μας Μαρία Δαφαλιά να τελέσουν τον γάμο τους το
Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2011, στις 4 η ώρα
το απόγευμα, στην Εκκλησία του Χωριού μας.
Και μπορεί όλοι, και όχι μόνον οι μελλόνυμφοι, να ευχόμαστε να μη βρέξει την ημέρα του
γάμου, δεν περιμέναμε όμως να κάνει το κρύο
που έκανε εκείνο το απόγευμα στο Χωριό μας.
Όλοι μας είχαμε ξεχάσει από πότε είχε να
γίνει γάμος στο Χωριό μας. Κάποιοι θυμήθηκαν γάμους Φιλιωτών που οι γυναίκες είναι ξενοχωρήτισσες και κατά συνέπεια η στέψη δεν
έγινε στο Χωριό μας. Κάποιοι άλλοι θυμήθηκαν γάμους που έγιναν δεκαετίες πριν. Ήταν
δύσκολο να θυμηθούμε μετά βεβαιότητος τον
αμέσως προηγούμενο γάμο που έγινε στο Χωριό μας. Τελικά θυμηθήκαμε πως ο αμέσως
προηγούμενος γάμος που έγινε στο Χωριό μας
και ελπίζουμε να μην κάνουμε λάθος, ήταν της
κόρης του κ. Νίκου Αναστόπουλου, της Αγγελικής, που παντρεύτηκε τον κ. Παύλο Σατο-
22
λιά από τη Σκοτάνη. Και είναι επόμενο, μετά
από τόσα χρόνια, και ο Ιερέας μας να έχει ξεχάσει την ακολουθία του μυστηρίου! Να γιατί
μιλάμε για κοσμικόν γεγονός στο Χωριό μας!
Όλο το Χωριό ήμασταν καλεσμένοι στο
γάμο και πολλοί από τα γύρω χωριά, αλλά και
από πιο μακρινά μέρη και πόλεις. Έτσι ενωρίς
το απόγευμα του Σαββάτου 26 Νοεμβρίου,
το Χωριό μας γνώρισε ασυνήθιστη για την
εποχή ατμόσφαιρα. Αυτοκίνητα κατέφθαναν
το ένα μετά το άλλο φέρνοντας καλεσμένους
όλων των ηλικιών και των δύο φύλων, τόσον
του γαμπρού, όσον και της νύμφης και έβλεπε
κανείς χαρούμενα πρόσωπα, καλοντυμένους
άνδρες και γυναίκες ακόμη και με εξεζητημένες
τουαλέτες, που μας έκαναν να διερωτώμεθα
αν πραγματικά ζούμε αυτή την πρωτόγνωρη
οικονομική κρίση ή τη ζούμε μόνο στη σκέψη
και στη φαντασία μας.
Έγκαιρα έφθασε στην Εκκλησία μας ο γαμπρός με τους καλεσμένους του και ανέμεναν
την νύμφη μαζί με όλους εμάς που ήμασταν
καλεσμένοι της νύμφης και την περιμέναμε
στην Εκκλησία μας. Η νύμφη όμως αργούσε
και το κρύο γινόταν όλο και πιο τσουχτερό
και έτσι υποχρεωθήκαμε να καταφύγουμε στο
εσωτερικό της Εκκλησίας μας, η οποία σιγάσιγά άρχισε να γεμίζει και πραγματικά γέμισε. Όταν έφθασε η νύμφη, την υποδέχτηκε ο
γαμπρός και η κουμπάρα τους και όλοι τους
οδηγήθηκαν στο εσωτερικό της Εκκλησίας
μας, κάτω από τον μεγάλο πολυέλαιο.
Το μυστήριο τέλεσαν από κοινού ο Ιερέας
μας παπα-Θανάσης Αναστασόπουλος και ο Ιερέας του Ιερού Ναού Κλειτορίας παπα-Νίκος
Παπαϊωάννου. Τους αρραβώνες άλλαξε ο παπα-Θανάσης και τα στέφανα ο παπα-Νίκος.
Άθελά μας εμείς οι μεγάλοι θυμηθήκαμε τους
γάμους που γίνονταν στην Εκκλησία μας, πολλές δεκαετίες πριν, τότε που το Χωριό μας
ήταν γεμάτο ζωή κι εμείς ήμασταν ακόμη παιΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
διά και οι γάμοι ήταν πολλοί κάθε χρόνο και
πολλά είχαμε να θυμηθούμε κατά περίπτωση.
Μετά το πέρας του μυστηρίου έγινε γνωστό στους καλεσμένους ότι, οι νεόνυμφοι θα
δέχονταν τις ευχές μας στο Κέντρο που θα παρέθεταν εν συνεχείᾳ το γαμήλιο δείπνο, έτσι κι
έγινε· και μόνον όσοι δεν είχαν την πρόθεση
να παραβρεθούν στο γαμήλιο δείπνο ευχήθηκαν στους νεόνυμφους «Να ζήσουν ευτυχισμένοι», και στην κουμπάρα «πάντα άξια»!
άξια»!
Αμέσως μετά άρχισε η αποχώρησή μας και
γύρω στις 7 η ώρα, το βράδυ, το πανηγύρι είχε
τελειώσει και το Χωριό μας θύμιζε και πάλι
τα προηγούμενα βράδια, καθώς απλωνόταν το
σκοτάδι παντού και το κρύο δυνάμωνε, με την
ερημιά να βασιλεύει παντού.
Το γαμήλιο δείπνο δόθηκε σ’ ένα τεράστιο
πολυτελές Κέντρο που βρίσκεται πάνω στο
δρόμο προς την Τρίπολη αμέσως μετά το Λεβίδι. Παρακαθήσαμε περί τα 400 άτομα και
όλα ήσαν πλούσια. Τα γλυκά ήσαν πάνω στα
τραπέζια, τα ποτά και τα αναψυκτικά άφθονα και η εξυπηρέτηση όλων μας ήταν άψογη. Προηγήθηκε η καθιερωμένη σούπα που
σερβίρει το Κέντρο και που για τις καιρικές
συνθήκες που επικρατούσαν ήταν ό,τι έπρεπε. Ακολούθησαν μεζέδες χοιρινού ελευθέρας
βοσκής και αμνών από το κοπάδι του πατέρα
της νύμφης και Προέδρου του Τοπικού μας
Συμβουλίου κ. Κων/νου Δαφαλιά, όλοι νοστιμότατοι και οικολογικοί.
Η μουσική, στη διαπασών, έδωσε την ευκαιρία τόσο στους νεόνυμφους και την κουμ-
πάρα, όσο και στους συγγενείς και καλεσμένους τους, να χορέψουν όσο ήθελαν και να
ξεφαντώσουν κυριολεκτικά. Πολλοί ήταν
εκείνοι που διακρίθηκαν στους χορούς τόσον
από τους καλεσμένους του γαμπρού, όσον και
της νύμφης και για να μην αδικήσουμε κανένα
που θα μας διαφύγει, θα περιοριστούμε μόνον
στους γονείς του γαμπρού και της νύμφης που
πραγματικά διακρίθηκαν, τόσο για την ποιότητα του χορού τους, όσον και την αντοχή
τους, με εξαίρεση τον πατέρα της νύμφης που
προτίμησε να χορέψει λιγότερα τραγούδια,
πλην όμως εκείνα που εξέφραζαν τα συναισθήματά του εκείνης της στιγμής και ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις τους, όπως το θέλει η
παράδοση του τόπου μας.
Πλούσιες ήσαν και οι ευχές όλων μας τόσον προς τους νεονύμφους και την κουμπάρα,
να ζήσουν ευτυχισμένοι και πάντα άξια, όσον
και προς τους γονείς και τους συγγενείς των νεονύμφων, πλούσιες ήσαν και οι ευχαριστίες τους
προς όλους μας για τη συμπαράστασή μας στην
ευτυχέστερη στιγμή της ζωής των παιδιών τους.
Κάποιοι τις πρώτες πρωϊνές ώρες αρχίσαμε
να αποχωρούμε, κάποιοι άλλοι όμως πιο τολμηροί και γλεντζέδες έμειναν ως τα ξημερώματα. Βγαίνοντας από το Κέντρο είχαμε να αντιμετωπίσουμε τους μείον 4 βαθμούς θερμοκρασίας, γι’ αυτό και ελάχιστοι επιστρέψαμε στο
Χωριό μας. Οι περισσότεροι αναζήτησαν τη
ζεστασιά των καλοριφέρ της Αθήνας και όχι
τις παραδοσιακές συνθήκες του χωριού μας.
Και σ’ άλλα με υγεία!
4 Δεκεμβρίου. Εορτή της Αγίας Βαρβάρας
Θεία Λειτουργία στον φερώνυμο Ιερό Ναό του Χωριού μας!
Την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011, Εορτή
της Αγίας Βαρβάρας, τελέστηκε Θεία Λειτουργία στον νεόδμητο Ιερό Ναό που είναι
αφιερωμένος στη μνήμη της και εγκαινιάστηκε
στις 21 Αυγούστου, το περασμένο Καλοκαίρι.
Η ξηρασία και η παγωνιά του Νοεμβρίου
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
συνεχίστηκαν και τις πρώτες ημέρες του Δεκεμβρίου, όμως, παρόλη την παγωνιά, ο Ιερέας του Χωριού μας με τον Ψάλτη του το
τόλμησαν και μαζί τους το τόλμησαν και όλοι
οι άλλοι συγχωριανοί μας και πήγαν στο εκκλησάκι και τέλεσαν τη Θεία Λειτουργία, ικα-
23
νοποιώντας το θρησκευτικό τους συναίσθημα
και τιμώντας τους κτήτορες για τις πολυετείς
προσπάθειες και τις σημαντικές δαπάνες που
έχουν καταβάλει.
Την παγωνιά την αντιμετώπισαν με σόμπες υγραερίου που άφησαν αναμμένες από
τον Εσπερινό της προηγουμένης, χάρη στη
φροντίδα της κτήτορος κας Χρυσούλας Δημητρακοπούλου - Αριστοδήμου που ήταν
παρούσα και κατέβαλε κάθε προσπάθεια να
υπερπηδηθεί κάθε δυσκολία και έτσι και έγινε.
Όπως ήταν επόμενο, η Θεία Λειτουργία
τελέστηκε μετ’ αρτοκλασίας υπέρ υγείας τόσον των κτητόρων και δωρητών, όσον και
όλων των ευλαβών προσκυνητών που είχαν τη
δυνατότητα να παραβρεθούν και να παρακολουθήσουν την πρώτη πανηγυρική Θεία Λειτουργία που τελέστηκε ανήμερα της μνήμης
της Μεγαλομάρτυρος Αγίας Βαρβάρας.
Ας είναι εις βοήθειαν όλων!
Η Γενική Συνέλευση της 11/12/2011
Η εβδομάδα που ακολούθησε έφερε κάποιες βροχές στο Χωριό μας και την ευρύτερη
περιοχή χωρίς όμως να αλλάξει ουσιαστικά το
σκηνικό του καιρού, αφού και πάλι συνεχίστηκε η ξηρασία και η παγωνιά. Φθάσαμε έτσι
στην Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011, οπότε
πραγματοποιήθηκε η Γενική Συνέλευση της
Αδελφότητας, αφού ήταν η δεύτερη Κυριακή
σύμφωνα με την πρόσκληση που είχαμε πάρει με το προηγούμενο τεύχος του Περιοδικού μας. Παραβρεθήκαμε κοντά 40 άτομα και
οι εργασίες της εξελίχθηκαν καθόλα τυπικές,
όπως άλλωστε συμβαίνει χρόνια τώρα.
Τις εργασίες άνοιξε ο Πρόεδρος του Δ.Σ.
κ. Μητρόπουλος Γεώργιος κάνοντας προσκλητήριο όλων εκείνων των συμπατριωτών μας
που έφυγαν από τη ζωή στο διάστημα που
μεσολάβησε από την προηγούμενη Γενική Συνέλευση και τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη
μνήμη τους. Ακολούθησε η εκλογή του Προεδρείου που αποτελέστηκε από τους Παναγόπουλο Γεώργιο, Πρόεδρο, Χαραλαμπόπουλο
Βλάσιο, Αντιπρόεδρο, κα Λένα Μαυρουκλή,
κόρη της συμπατριώτισσάς μας Βενετίας Κόλλια, ως Γραμματέα.
24
Το Προεδρείο ευχαρίστησε τη Γενική Συνέλευση για την τιμή που του έγινε, δια του
Προέδρου του κ. Παναγόπουλου, και έδωσε το λόγο στον Πρόεδρο του Δ.Σ. κ. Μητρόπουλο Γεώργιο, ο οποίος έκαμε απολογισμό των πεπραγμένων του Δ.Σ. κατά το έτος
2011. Ακολούθησε η ανάγνωση της Έκθεσης
της Εξελεγκτικής Επιτροπής από το μέλος της
κ. Δημητρακόπουλο Αθανάσιο, δίνοντας πλήρη και λεπτομερή απολογισμό των οικονομικών της Αδελφότητας, τόσον ως προς το σκέλος των εσόδων, όσον και ως προς το σκέλος
των εξόδων.
Ακολούθως η κα Καραθανάση Μαρία ενημέρωσε τη Γενική Συνέλευση για τις δραστηριότητες του Ομίλου Φίλων της Ιεράς Μονής
Αγίου Αθανασίου Φιλίων και έδωσε πλήρη
στοιχεία εσόδων και εξόδων για το έτος 2011.
Την διαδέχτηκε στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης ο κ. Σταθούλιας Βλάσιος, ο οποίος
περιέγραψε σε αδρές γραμμές τις δυσκολίες
και τα εμπόδια τα οποία διαρκώς συναντάει
στην προσπάθεια που καταβάλλει να εγκριθεί
η μελέτη και να χρηματοδοτηθεί η συντήρηση
του Καθολικού της Ιεράς Μονής Αγίου ΑθαΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
νασίου, ως διατηρητέου μνημείου, που έχει
κριθεί ως σεισμόπληκτον, καθώς και το διαβατικόν της Μονής.
Στη συνέχεια εζητήθη κριτική επί των πεπραγμένων, πλην όμως δεν διατυπώθηκε καμία παρατήρηση και τα πεπραγμένα εγκρίθηκαν ομόφωνα από την Γενική Συνέλευση.
Από τον Πρόεδρο του Δ.Σ. κ. Μητρόπουλο Γεώργιο ετέθη στα μέλη της Γενικής
Συνέλευσης ο προβληματισμός ως προς την
ημερομηνία του Εορτασμού στην Αθήνα της
μνήμης του Προστάτου μας Αγίου Βλασίου
και την κοπή της πίτας για το 2012. Σύμφωνα με το Καταστατικό θα πρέπει να γίνει την
Κυριακή μετά τις 11 Φεβρουαρίου, που φέτος συμβαίνει να είναι η αμέσως επομένη 12
Φεβρουαρίου, προκειμένου να διευκολυνθούν
και να παραβρεθούν και όλοι εκείνοι που θα
κατέβουν στο χωριό για τις 11 και που ίσως
δεν έχουν επιστρέψει την επομένη Κυριακή 12
Φεβρουαρίου.
Παρεμβαίνοντας η κα Καραθανάση Μαρία είπε ότι, εφόσον οι καιρικές συνθήκες το
επιτρέπουν, θα δρομολογηθεί λεωφορείον με
προσκυνητές τόσον στις 18 Ιανουαρίου για
τον Άγιο Αθανάσιο, όσον και στις 11 Φεβρουαρίου για τον Άγιο Βλάσιο και επειδή η
Γενική Συνέλευση δεν είχε ξεκάθαρη άποψη,
δεν ελήφθη οριστική απόφαση, αφήνοντας
το θέμα στο Δ.Σ. να αποφασίσει, αφού λάβει
υπόψη του όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν τη συμμετοχή των συμπατριωτών μας
στις εορταστικές εκδηλώσεις. Συζητήθηκε
ακόμη αν έπρεπε να αναζητηθεί άλλος χώρος
από εκείνον που πηγαίνουμε τα τελευταία χρόνια και που έχει το μειονέκτημα ότι διασπάται
σε ισόγειο και πρώτο όροφο, όμως λόγω των
οικονομικών δυσκολιών που όλοι αντιμετωπίζουμε, αποφασίστηκε το Δ.Σ. να αναζητήσει
την οικονομικότερη προσφορά, παραμένοντας
έστω και στον ίδιο χώρο, με τα όποια μειονεκτήματα παρουσιάζει.
Ακολούθως το Προεδρείο της Γεν. Συνέλευσης κάλεσε τους παρευρισκομένους να
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
πάρουν το λόγο και να θέσουν οποιοδήποτε
θέμα προς συζήτηση διατυπώνοντας ταυτόχρονα και τις απόψεις τους.
Το λόγο πήρε ο Γενικός Γραμματέας του
Δ.Σ. κ. Ζωγράφος Χαράλαμπος και έθεσε το
θέμα του Χορευτικού καλώντας όλους ανεξαιρέτως να πλαισιώσουν με την παρουσία τους
αυτή την προσπάθεια της Αδελφότητας, η
οποία έχει πολλά να δώσει, τόσο στον καθένα
ξεχωριστά που συμμετέχει, όσο και στο σύνολο όλων όσων παίρνουν μέρος στις όποιες
εορταστικές εκδηλώσεις.
Τον ακολούθησε στο βήμα ο Αντιπρόεδρος
του Δ.Σ. κ. Σιδέρης Βλάσιος, ο οποίος αναφέρθηκε στις δυνατότητες που έχει η Αδελφότητα σαν σύνολο και πόσο πολλά μπορούμε
να πετύχουμε αν όλοι συμμετέχουμε και από
κοινού προσπαθήσουμε να αναδείξουμε τις
ομορφιές του χωριού μας και να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες για το καλό όλων μας, βελτιώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης, τόσον για μας
τους ίδιους, όσον και για τους επισκέπτες που
θα θελήσουν να περάσουν κάποιες ημέρες στο
Χωριό μας είτε ως φιλοξενούμενοί μας είτε
γιατί το διάλεξαν να περάσουν κάποιες από τις
ημέρες των διακοπών τους.
Τέλος, επειδή δεν υπήρχε άλλος υποψήφιος να πάρει το λόγο, τόσον το Προεδρείο
της Γεν. Συνέλευσης, όσον και ο Πρόεδρος
και τα παριστάμενα μέλη του Δ.Σ., ευχήθηκαν
σε όλους Χρόνια Πολλά, Καλά Χριστούγεννα
και ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος 2012!
Ακολούθως προσφέρθηκαν γλυκά και αναψυκτικά στους παρισταμένους από το Δ.Σ.
της Αδελφότητας, αντηλλάγησαν οι καθιερωμένες ευχές όλων προς όλους και αποχωρήσαμε, αφήνοντας πίσω μας τα πεπραγμένα μίας
ακόμη χρονιάς, της 75ης στα δρώμενα της
Αδελφότητας Φιλιωτών Καλαβρυτινών «Ο
ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ» και ελπίζω να μην κάνω
λάθος, αφού η Αδελφότητα Φιλιωτών ιδρύθηκε το έτος 1936, ευχόμενος όχι μόνον να
τα εκατοστήσει, αλλά να παραμείνει όρθια και
ζωντανή εις τον αιώνα τον άπαντα!
25
Χριστούγεννα 2011 στο Χωριό μας
Οι ημέρες κύλησαν γρήγορα, όπως πάντα,
και χωρίς να το καταλάβουμε φθάσαμε στις
παραμονές των Χριστουγέννων και όσοι από
εμάς, που ζούμε μακριά από το Χωριό μας παραμένουμε θιασώτες του, ακόμη και το χειμώνα και έχουμε τις στοιχειώδες συνθήκες διαβίωσης, βρεθήκαμε και πάλι εκεί.
Εκεί βρέθηκαν και όσων τα σπίτια είναι ακόμη ανοιχτά, που δυστυχώς χρόνο με το χρόνο
διαρκώς μειώνονται, αφού οι πραγματικοί μόνιμοι κάτοικοι του Χωριού μας, δεν ξεπερνούν
τους 40! Άλλοι τόσοι είναι δεν είναι και σε όλους
τους οικισμούς του Χωριού μας που κάποτε
όπως και το Χωριό μας, ήσαν πολυάριθμοι.
Την παραμονή των Χριστουγέννων, δεν
άκουσα τα Κάλαντα ούτε από την τηλεόραση και μου έκανε εντύπωση, βάλθηκαν να μας
κάνουν να ξεχάσουμε ό,τι θυμίζει Ελλάδα του
παλιού καλού καιρού; Πηγαίνοντας στο Καφενείο, είδα τρία παιδάκια που έβγαιναν κρατώντας ένα τρίγωνο! Προφανώς είχαν πάει να
ειπούν τα κάλαντα στους ελάχιστους θαμώνες που βρήκαν εκεί. Πληροφορήθηκα πως η
μητέρα τους είναι Φιλιώτισσα και είχαν έρθει
από τη Σκοτάνη, όπου κατέβηκαν να κάνουν
Χριστούγεννα από την Αθήνα! Ελπίζω να είναι
αληθινή η πληροφόρηση που είχα και να μην
κάνω λάθος. Τα προηγούμενα χρόνια είχα ιδεί
παιδάκια από το διπλανό Λευκάσιο, από τη
Σκοτάνη δεν θυμάμαι άλλη χρονιά.
Η κίνηση στο Χωριό μας, κάθε άλλο παρά
θύμιζε παραμονή Χριστουγέννων. Ευτυχώς συνεχίζει να πηγαίνει το αυτοκίνητο που πουλάει
ψωμί και γύρω στη μία η ώρα, οι περισσότεροι
μαζευτήκαμε και πήραμε ψωμί. Αυτό το αυτοκίνητο πηγαίνει από την Τρίπολη Τρίτη – Πέμπτη – Σάββατο, ενώ Δευτέρα – Τετάρτη και
Παρασκευή πηγαίνει άλλο αυτοκίνητο από τον
Πύργο και είναι μεγάλη προσφορά για τους
μόνιμους κατοίκους, καθώς και ο μανάβης που
περνάει κάθε Πέμπτη. Έχουν εξασφαλίσει το
ψωμί, κανένα λαχανικό και κανένα φρούτο! Θα
26
ήταν ευχής έργο να μπορούσαν να προμηθευτούν και τα πλέον απαραίτητα είδη μπακαλικής, δεν θα ήσαν υποχρεωμένοι να κατεβαίνουν
στα Μαζέικα.
Στον Εσπερινό των Χριστουγέννων ήμασταν δεν ήμασταν 5-6 άτομα, δεν συνέβη όμως
το ίδιο και την επομένη που μπορεί να μην γέμισε η Εκκλησία μας, όμως δεν ήταν και άδεια,
αφού συγκεντρωθήκαμε κοντά εκατό άτομα
κι αυτό γιατί ήρθαν και από τις συνοικίες και
ιδιαίτερα οικογένειες με μικρά παιδάκια που
κοινώνησαν. Εκείνο που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι μετά τις ευχές έξω στο προαύλιο
της Εκκλησίας, μπήκαν στα αυτοκίνητά τους
και έφυγαν όλοι! Κανένας δεν έμεινε για καφέ
στο Χωριό! Πίνοντας τον καφέ μου στο Καφενείο, αναζήτησα την αιτία και πέρα από τις
οικογένειες με τα μικρά παιδάκια που έτσι κι
αλλιώς δεν μπορούσαν να καθίσουν, είδα ότι
το Καφενείο, έτσι που έχει διαμορφωθεί, δεν
μπορούσε να εξυπηρετήσει περισσότερους από
όσους ήμασταν και που δεν ξεπερνούσαμε τα
35-40 άτομα. Δικαιολογημένα λοιπόν δεν κάθησαν όχι μόνον εκείνοι που ήρθαν από τους
οικισμούς, αλλά και άλλοι από το Χωριό που
προτίμησαν να πάνε στο σπίτι τους να πιουν
τον καφέ τους, αφού είδαν ότι δεν υπήρχε τρόπος να εξυπηρετηθούν.
Μέχρι τώρα και όσο ζούσε ο μακαρίτης ο
Χρήστος Γλογοβίτης, πολλοί εξυπηρετούμεθα
και στη δική του αίθουσα που είναι πιο άνετη
και έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει, αν όχι
περισσότερα, τουλάχιστον 40-50 άτομα, φέτος μας έλειψε!
Παρούσα και στο Χωριό μας η οικονομική κρίση. Φέτος, ύστερα από πολλά χρόνια, το
Καφενείο δεν πρόσφερε γλυκά και τα κεράσματα πολύ περιορισμένα!
Κατά τα καθιερωμένα απολαύσαμε, καθένας
στο σπίτι του, το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, που θέλουμε να πιστεύουμε πως για όλους
μας ήταν τόσο πλούσιο, όσο και τα περασμένα
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
χρόνια και μακάρι να διατηρήσουμε και για τα
επόμενα χρόνια τις ίδιες δυνατότητες.
Το απόγευμα ο καιρός επιδεινώθηκε και
τις βραδυνές ώρες άρχισε να ψιχαλίζει και να
χιονίζει. Έτσι τη νύχτα όλα σκεπάστηκαν με
ένα ελαφρό στρώμα χιονιού και το πρωί που
ξυπνήσαμε είδαμε τα πάντα γύρω μας να είναι
κάτασπρα! Ήταν ακόμη μια απόλαυση που μας
χάρισε το Χωριό μας σ’ όλους εμάς που ζούμε
μακριά του το χειμώνα και δεν συνηθίζουμε να
πηγαίνουμε στα χιονοδρομικά κέντρα της πατρίδας μας.
Ο καιρός γλύκανε, το χιόνι άρχισε να λιώνει
και όλοι εκείνοι που την επομένη, Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011, έπρεπε να επιστρέψουν στις εργασίες τους, πήραν το δρόμο της επιστροφής.
Κάποιοι που δεν είχαμε τις ίδιες υποχρεώσεις
μείναμε για να φύγουμε τις επόμενες ημέρες,
αφήνοντας και πάλι μόνους τους ακρίτες του
Χωριού μας, που όπως είπα δεν ξεπερνούν τους
σαράντα.
Χρόνια πολλά σε όλους και του χρόνου να
είμαστε όλοι καλά!
Όσο ζούσε ο μακαριστός Φιλάρετος Ηγούμενος της Αγίας Λαύρας, και ήταν καλά, την
επομένη των Χριστουγέννων λειτουργούσε πάντα στο Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου και
όλοι, όσοι μπορούσαμε, τρέχαμε να εκκλησιαστούμε και στον Προστάτη μας Άγιο Αθανάσιο! Φέτος ήταν η δεύτερη χρονιά που δεν
λειτουργήθηκε το Μοναστήρι μας, πέρυσι διότι ήταν άρρωστος και φέτος που πλέον δεν
βρίσκεται στη ζωή! Ας είναι τούτα τα λόγια
μνημόσυνο στη μνήμη του και ο Πανάγαθος
Θεός να αναπαύει την ψυχή του! Πρόσφερε
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
πολλά στην προσπάθειά μας να κρατήσουμε
όρθια έστω τα ερείπια της Ιστορικής Μονής
του Αγίου Αθανασίου! Ας ευχηθούμε ο άξιος
διάδοχός του πατήρ Ευσέβιος, Ηγούμενος
πλέον της Ιεράς Μονής Αγίας Λαύρας στην
οποία υπάγεται και η Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου Φιλίων, να θέσει υπό την αιγίδα του
κάθε προσπάθεια τόσον του Ομίλου Φίλων
της Ιεράς Μονής Αγίου Αθανασίου, όσον και
της Αδελφότητας Φιλιωτών Καλαβρυτινών
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ» εντός των κόλπων της
οποίας λειτουργεί ο Όμιλος, ακολουθώντας τα
ίχνη του προκατόχου του μακαριστού Αρχιμανδρίτου π. Φιλαρέτου.
Φεύγοντας από το Χωριό μας αφήσαμε
ολομόναχους τους μοναδικούς μόνιμους κατοίκους της Πλατείας, τα δύο πλατάνια, να ορθώνουν περήφανα το ανάστημά τους, με τους
κλώνους γυμνούς από φύλλα να δέονται προς
τον Ύψιστο γρήγορα να επιστρέψουμε και πάλι
κοντά τους και να μην τους αφήνουμε μόνους
κι έρημους σε μια Πλατεία που και οι ίδιοι
ντρέπονται να την βλέπουν, όπως την κατήντησαν τα μισοσαπισμένα φύλλα τους που κανένας
δεν βρέθηκε, κανένας δεν φιλοτιμήθηκε να τα
μαζέψει και να τα απομακρύνει από τα σημεία
που ο άνεμος τα μάζεψε και ήρθε η βροχή και
τα κόλλησε στο πλακόστρωτο της δυτικής της
πλευράς!
Ο Καλλικρατικός Δήμος Καλαβρύτων μας
είχε δώσει καλά δείγματα τη χρονιά που πέρασε, τα συνεργεία του καθάρισαν δυο-τρεις
φορές έστω το κέντρο του Χωριού μας, όμως
γρήγορα μας ξέχασε! Από τον Αύγουστο δεν
τους ξαναείδαμε.
27
Οι θεοί δεν τιμωρούν πια
Πριν από ένα αιώνα,
το 1911, δημοσιεύθηκε
το ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον».
Το παραθέτω μετά το
τέλος. Σήμερα, η Ιστορία
μοιάζει να μιλάει στον καθένα μας με τους στίχους του ποιητή «... σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την, τήν Αλεξάνδρεια που φεύγει».
φεύγει».
Φτάσαμε εδώ, μέσα από καθημερινές ιστορικές
αρνήσεις, επιλογές. Αρνηθήκαμε τις αρχές εκείνες που είναι προϋποθέσεις ύπαρξης της δημοκρατίας, αξιοκρατία-ισονομία-ισοπολιτεία και
κατασκευάσαμε ένα είδωλο «δημοκρατίας»
που το λατρέψαμε. Αρνηθήκαμε την καταβολή
κόπου για την απόκτηση αγαθών, βάλαμε στο
περιθώριο το ρητό «τ’ αγαθά κόποις κτώνται».
Δανειστήκαμε με αμετροέπεια μερίδιο στην ευμάρεια, οπότε εξυψώθηκε στρεβλά το «εγώ»,
αφού στηρίχτηκε σε κούφιο χώμα. Λάβαμε τ’
αγαθά άκοπα, το νομίζαμε κατόρθωμα, κι έτσι
στερηθήκαμε την ανακάλυψη των ανθρωπίνων
σχέσεων που χρειάζονται για να σφυρηλατηθεί
η απόκτηση των αγαθών, δηλαδή της αλληλεγγύης, της αλληλοκατανόησης, της αλληλεξάρτησης, των συμβιβασμών, της συμπόρευσης,
της υπομονής, των στερήσεων. Έτσι θόλωσε
ο κρύσταλλος.
Τώρα ποιος φταίει; Ποιος πρέπει να τιμωρηθεί και ποιος να τον τιμωρήσει; Ποια
πρέπει να είναι η τιμωρία και σε τι πρέπει να
αποσκοπεί; Πολύ αργά για περισυλλογή και
νηφάλια σκέψη. Οι κυβερνήτες αποσείουν τις
ευθύνες από πάνω τους και επικαλούμενοι την
κρισιμότητα των περιστάσεων, αναγνωρίζουν
με γενικόλογη και ήπια φρασεολογία τα λάθη
του παρελθόντος αλλά προτείνουν για λύση
τη λήθη, προκειμένου να επικεντρωθούμε με
εκβιαστικά διλήμματα στο μέλλον που μας
έχουν ετοιμάσει. Έτσι αποφεύγουν την δίκη
και την τιμωρία για τους εαυτούς τους, εξα-
28
ντλούμενοι, αν πιεστούν, σε εικονικές δίκες
προς παροδική ικανοποίηση του περί δικαίου
αισθήματος. Αντίθετα ο λαός, ο καμωμένος
για τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα εύγε, όπως
θα έλεγε κι ο ποιητής, οδηγείται στο πάνθεον
των τιμωρημένων, όπου τον υποδέχεται χαμογελαστός ο Σίσσυφος για να σπρώξουν μαζί το
βράχο και ν’ανέβουν.
Όμως, η τιμωρία από τ’ αρχαία χρόνια
ήταν απαραίτητη, όχι για να αποκατασταθεί η
βλάβη, αφού αυτή έχει ήδη συντελεστεί, αλλά
για την παραπέρα υγιή πορεία, καθώς οι μεν
αγαθοί παίρνουν δύναμη για την πορεία στο
δύσκολο δρόμο της αρετής, «… οι δε αγαθοί
τους κακούς ιδόντες ατιμασθέντας, πολύ ευθυμότερον της
αρετής ανθέξονται», όπως επισημαίνει ο Ξενοφών,
οι δε επιρρεπείς στη φαυλότητα θα αποτραπούν από το να επιλέξουν να διαπράξουν το
κακό «…αλλά του μέλλοντος χάριν, ίνα μη αύθις αδικήση μήτε αυτός μήτε άλλος ο τούτον ιδών κολασθέντα»,
κολασθέντα»,
όπως μας υποδεικνύει ο Πλάτων στο έργο του
«Πρωταγόρας». Ακόμα ο Πλάτων στην «Πολιτεία», μας επισημαίνει ότι η τιμωρία μπορεί
να είναι σκληρή και φοβερή, όπως η τιμωρία
του τύραννου Αρδιαίου και μερικών άλλων,
που αφού τους έδεσαν τα χέρια, τα πόδια και
το κεφάλι, αφού τους έγδαραν, άρχισαν να
τους σέρνουν έξω στο δρόμο και να τους ξεσκίζουν πάνω στους αγκαθωτούς ασπάλαθους
και εξηγούσαν σε όλους τι είχαν κάνει αυτοί,
καθώς πήγαιναν να τους ρίξουν στα Τάρταρα.
(βλ. και το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη, «Επί
Ασπαλάθων»).
Αν όμως, φευ, αφεθούν ατιμώρητοι οι ένθεν
κακείθεν σφάλαντες, είδωλα οι μεν στον καθρέφτη των δε, η ηγεμονία τους θα συνεχιστεί και
μοιραία θα μας οδηγήσουν στη πιο κρίσιμη συναρμογή της ιστορίας και θα μας παραδώσουν
έρμαια των ανεξέλεγκτων και ανυπέρβλητων
δυνάμεων της τύρβης που θεριεύει πάντα σε τέτοιες συναρμογές. Και μετά την μανία της τύρβης, η ιστορία θα συνεχιστεί στα ήρεμα νερά
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
της Κοινής Ευρωπαϊκής Πορείας των λαών της
Ευρώπης. Μιας Ευρώπης πλήρως αποεθνικοποιημένης, με λαούς που θα διαθέτουν ελάχιστη εθνική συνείδηση και αφοσίωση, οι οποίες
καθόρισαν την εξέλιξη της ιστορίας κατά τους
προηγούμενους αιώνες και πλέον δεν είναι καθόλου επιθυμητές από τους παγκοσμιοκράτες,
οι οποίοι θεωρούν τις εθνικές κυβερνήσεις ως
«απολιθώματα» που η μόνη χρήσιμη λειτουργία τους είναι η διευκόλυνση των παγκόσμιων
δραστηριοτήτων των ελίτ.
Κι εμείς τι κάνουμε; Αντιστεκόμαστε; Πρέπει ν’ αντιστεκόμαστε; Μπορούμε ν’ αντισταθούμε πραγματικά ή κολυμπάμε κόντρα στο
ρεύμα μεν, αλλά παρασυρόμαστε από αυτό
προς τις εκβολές; Πώς μπορεί να επιβιώσει η
έννοια της εθνικής υπόστασης, όταν η οντό-
τητα που λέγεται έθνος δεν μπορεί να εξασφαλίσει στα μέλη της αυτάρκεια, ασφάλεια,
εθνική παιδεία και εθνική συνείδηση; Πρέπει
να επιβιώσει; Δυστυχώς όλα αυτά φαίνεται να
τα αντιλαμβανόμαστε αφού έχουν αρχίσει να
εκδηλώνονται οι συνέπειές τους και είναι πια
μετρήσιμες. Και αν αποφασίσουμε συνειδητά
ότι θέλουμε ν’ αντισταθούμε, τότε δεν φτάνει να εκφράζουμε τη γνώμη μας κάθε 4 χρόνια κι ύστερα «… να δέχεσαι με απελπισία αυτά τα
πράγματα που δεν τα θέλεις.» όπως λέει ο ποιητής.
Τούτο δυστυχώς δεν φτάνει να εμποδίσει την
παγκόσμια Σατραπεία. Έτσι λοιπόν οι θεοί δεν
τιμωρούν πια. Έχουν αφήσει το έλλογο ον να
τιμωρείται από τις επιλογές του, μέχρι που ο
λόγος του να γίνει Λόγος.
Λάμπης Ζωγράφος
Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον
(του Κων/νου Καβάφη)
Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ’ ακουσθεί
αόρατος θίασος να περνά
με μουσικές εξαίσιες, με φωνές –
την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου
που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου
που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει.
Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν ένα
όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου.
μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχτείς.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,
κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ’ όχι
με των δειλών τα παρακάλια και τα παράπονα,
ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,
κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις.
Επί Ασπαλάθων…
Ασπαλάθων
(του Γιώργου Σεφέρη)
Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του
Ευαγγελισμού πάλι με την άνοιξη.
Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες
πέτρες
το κόκκινο χώμα και οι ασπάλαθοι
δείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνια
και τους κίτρινους ανθούς.
Απόμερα οι αρχαίες κολώνες, χορδές μιας άρπας που
αντηχούν ακόμη…
Γαλήνη.
Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;
Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ, χαμένη στου μυαλού
τ’ αυλάκια.
Τ’ όνομα του κίτρινου θάμνου
δεν άλλαξε από κείνους τους καιρούς.
Το βράδυ βρήκα την περικοπή:
«τον έδεσαν χειροπόδαρα» μας λέει
«τον έριξαν χάμω και τον έγδαραν
τον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαν
απάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθους
και πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο κουρέλι».
Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του
ο Παμφύλιος ο Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
29
Δραστηριότητες
Δραστηριότητες
Δραστηριότητες
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΓΕΝ. ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ 11ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011
Στην Αθήνα σήμερα 11 Δεκεμβρίου 2011,
ημέρα Κυριακή και ώρα 10.00΄, στα γραφεία
της ΠΑΓΓΟΡΤΥΝΙΑΚΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ στην
οδό Πειραιώς αρ. 1 (7ος όροφος) συνήλθαν σε
ετήσια επαναληπτική Γενική Συνέλευση τα μέλη
της Αδελφότητας Φιλιωτών Καλαβρυτινών «Ο
ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ», μετά την ματαίωση της
Γενικής Συνέλευσης της 04-12-2011 ελλείψει
απαρτίας, για να συζητήσουν και λάβουν αποφάσεις για τα θέματα της ημερησίας διατάξεως
που περιλαμβάνονται στην από 21-09-2011
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ,
η οποία απεστάλη στα μέλη της Αδελφότητας
ταχυδρομικώς και δημοσιεύθηκε στο τεύχος 51
του Περιοδικού μας.
Κατά τη Γενική Συνέλευση παρέστησαν οι:
1. Γεώργιος Μητρόπουλος
2. Χαράλαμπος Ζωγράφος
3. Θεμιστοκλής Αναστασόπουλος
4. Βασιλική Παπαρρηγοπούλου
5. Βασίλειος Δρακόπουλος
6. Βλάσιος Σιδέρης
7. Μαρία Καραθανάση
8. Κων/νος Τερζής
9. Γεώργιος Παναγόπουλος
10. Νικολέττα Παναγοπούλου
11. Αθανάσιος Δημητρακόπουλος
12. Πάνος Μητρόπουλος
13. Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος
14. Νικόλαος Βλ. Οικονόμου
15. Νικόλαος Καραμάνος
16. Αθανάσιος Καραμάνος
17. Ιωάννης Ηλ. Παπαρρηγόπουλος
18. Μιχάλης Παπαρρηγόπουλος
19. Αδαμαντία Πασχάλη
20. Γεωργία Πασχάλη
21. Βλάσιος Καραθανάσης
30
22. Βλάσιος Σταθούλιας
23. Ιωάννης Ανδρ. Παπαρρηγόπουλος
24. Βλάσιος Χάντζιος
25. Αθανασία Χάντζιου
26. Βλάσιος Χαραλαμπόπουλος
27. Ηλίας Κόλντηρης
28. Παναγιώτης Δρακόπουλος
29. Αλέξιος Κόλλιας
30. Ελένη Μαυρουκλή
31. Χρήστος Παναγόπουλος
32. Κων/νος Καραμάνος
33. Κων/νος Γιαννακόπουλος
34. Παναγιώτα Ρ. Καραμάνου
35. Αγγελική Οικονόμου
36. (Ιερέας) Δημήτριος Οικονόμου
37. Αθανάσιος Ρηγόπουλος
38. Βλάσιος Ρηγόπουλος
39. Παναγιώτης Χριστοδούλου
40. Αλέξιος Αντωνόπουλος
41. Αικατερίνη Βουρλή
Σύμφωνα με το Καταστατικό δεν απαιτείται
ειδική απαρτία, άλλωστε υπάρχουν 41 μέλη της
Αδελφότητας, και ως εκ τούτου εγκύρως συνήλθαν και αρχίζουν οι εργασίες της.
Ο Πρόεδρος, αφού έλαβε το λόγο, είπε:
Αγαπητοί Συμπατριώτες,
Σας καλωσορίζω στη Γενική μας Συνέλευση
και εύχομαι υγεία σε όλους.
Σήμερα είναι επαναληπτική Γενική Συνέλευση, καθόσον την προηγούμενη Κυριακή 04-122010 δεν υπήρξε προσέλευση μελών, όπως εξ
ιδίας αντιλήψεως σας καταθέτω και ανεβλήθη
για σήμερα.
Είθισται στην ετήσια Γ.Σ. να μνημονεύουμε
όλους εκείνους τους συμπατριώτες μας, που έφυγαν από τη ζωή κατά το χρονικό διάστημα που
διέρρευσε από την προηγούμενη Γενική ΣυνέΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ς
λευση και που δυστυχώς δεν είναι λίγοι και είναι
κατά σειρά που έφυγαν, οι εξής:
1. Ιωάννης Παν. Τερεντές
2. Αντώνιος Μπάλιος συζ. Γεωργίας Θεοδωρακοπούλου (Σκεπαστό)
3. Αθανάσιος Γ. Θεοδοσίου
4. Αθανάσιος Ι. Μάμαλης
5. Αργυρώ Παπασταύρου – Καραμάνου (Κρανίδι)
6. Ρήγας Θ. Καραμάνος
7. Αθανασία Μιχ. Παπαρρηγοπούλου
8. Βασίλειος Σπ. Σπηλιάδης
9. Αναστάσιος Βασ. Νικολακόπουλος
10. Θεόδωρος Ιω. Βουρλής
11. Ηλίας Νικ. Γλογοβίτης
12. Ιωάννης Καπράλος (από τις Σειρρές – γιος
της Χρυσούλας Καραμάνου - Καπράλου)
13. Αναστασία Ιω. Σιδέρη
14. Αρχόντω συζ. Ιω. Καραμάνου
15. Γεώργιος Δημ. Τσερνοτόπουλος (στην Αργεντινή)
16. Δημήτριος Γεωργ. Τρυφωνόπουλος
17. Δημήτριος Νικ. Γλογοβίτης (Δημάκος)
18. Χρήστος Ιω. Γλογοβίτης (Κιτσέας)
19. Καλλιόπη συζ. Γεωργ. Νικολακοπούλου
20. Θεόδωρος (Λάκης) Γλογοβίτης
21. Φωτεινή συζ. Χρήστου Γιαννακοπούλου
(Αίγιο)
22. Αυγερινός (Αυγέρος) Αναστασόπουλος
23. Αθανάσιος Παπαθανασίου (γιος της Χρυσούλας Παπαευθυμίου)
24. Γιαννούλα Κων. Καραμάνου
25. Ευφροσύνη Ρήγα Κανέλλου
26. Αλέξιος Γεωργ. Καραθανάσης.
Επιτρέψτε μου να μνημονεύσω και τον μακαριστό Ηγούμενο της Ι. Μ. Αγίας Λαύρας Αρχιμανδρίτη π. Φιλάρετο Κωνσταντακόπουλο.
Στη μνήμη τους Σας ΚΑΛΩ να τηρήσουμε
ενός (1) λεπτού σιγή. (Τηρείται ενός λεπτού σιγή).
Αιωνία τους η μνήμη!
Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της
Αδελφότητας εκφράζουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια στις νέες και τους νέους του Χωριού
μας, που πέτυχαν σε ανώτατα και ανώτερα ΕκΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
παιδευτικά Ιδρύματα και ευχόμαστε καλές σπουδές και επιτυχία στη ζωή τους. Το γεγονός ότι δεν
δημοσιεύονται όλα τα ονόματα των επιτυχόντων
στις στήλες του Περιοδικού μας, φυσικά δεν
οφείλεται σε παράλειψη, αλλά στο γεγονός ότι
δεν ενημερωνόμαστε και δεν λαμβάνουμε εγκαίρως γνώση. Γι’ αυτό παρακαλούμε να μας ενημερώνετε και να μας αποστέλλετε σχετικό σημείωμα
τόσο για παρόμοιες επιτυχίες σε ανώτατες σχολές ή άλλες διακρίσεις, όσο και για οποιοδήποτε
άλλο κοινωνικό γεγονός δηλ. γάμους, βαπτίσεις,
γεννήσεις, μνημόσυνα κλπ., που θα επιθυμούσε
οποιοσδήποτε πατριώτης να δημοσιευθεί.
Επίσης εκφράζουμε τις θερμότερες ευχές μας
για καλή και ευτυχισμένη ζωή σε όσους νέους και
νέες παντρεύτηκαν την χρονιά που φεύγει.
Στο σημείο αυτό, σύμφωνα με το Καταστατικό της Αδελφότητας θα πρέπει να εκλεγεί Προεδρείο προκειμένου να προχωρήσουμε στις εργασίες της Γενικής Συνελεύσεως.
Ως Πρόεδρο προτείνω τον κ. Γεώργιο Παναγόπουλο, ως Αντιπρόεδρο τον κ. Βλάσιο Θ. Χαραλαμπόπουλο και για τη θέση του Γραμματέα
την κ. Ελένη Μαυρουκλή. (Γίνονται αποδεκτοί και το
προεδρείο λαμβάνει τη θέση του).
Ο Πρόεδρος της Γεν. Συνέλευσης κ. Γεώργιος
Παναγόπουλος ευχαριστεί τα μέλη της για την
τιμή που του έκαναν και καλεί τον πρόεδρο κ.
Μητρόπουλο Γεώργιο να αναγνώσει τον Απολογισμό των πεπραγμένων για το έτος 2011. Ακολούθως, ο πρόεδρος λαμβάνει πάλι το λόγο και
διαβάζει τον Απολογισμό των πεπραγμένων για
το 2011, που έχει ως εξής:
Σας ευχαριστούμε όλους για τη συμμετοχή σας στη Γενική Συνέλευση. Ιδιαίτερα ευχαριστούμε την κα Αγγελική Οικονόμου, που σε
τόσο μεγάλη ηλικία παρευρίσκεται στη συνέλευση αποδεικνύοντας την αγάπη της για τους πατριώτες και το Χωριό μας. Ευχαριστώ επίσης τον
κ. Κώστα Καραμάνο, που και φέτος ήλθε από τα
Χανιά για να είναι παρών στη Γ.Σ. και να ασκήσει τα καθήκοντά του, ως μέλος της Εξελεγκτικής
Επιτροπής καθώς και τον τέως πρόεδρο τον κ.
Κώστα Γιαννακόπουλο, τόσο για την παρουσία
31
του, όσο και για την πολύτιμη συμβολή του στη
σύνταξη του περιοδικού μας. Για να μην ξεχνάμε
σ’ αυτούς τους δύο Κώστηδες οφείλουμε, εκτός
των άλλων, την έμπνευση, την οργάνωση και τον
εμπλουτισμό της έκδοσης του περιοδικού μας,
το οποίο αποτελεί ένα ζηλευτό ακόμα και από
άλλους μεγαλύτερους από εμάς συλλόγους, έντυπο που πραγματικά παράγει πολιτισμό. Για να
επιτευχθεί όμως το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκε
και χρειάζεται πολύ προσπάθεια, αφιέρωση πολύ
χρόνου, αλλά κυρίως χρειάστηκε πολύ μεράκι και
η μεγάλη και ειλικρινής αγάπη για την ιδιαίτερη
πατρίδα μας, για το Χωριό μας. Νομίζω ότι ο
καθένας με τα έργα του, με την ανιδιοτελή προσφορά του δείχνει το περίσσευμα της καρδιάς
του και πόσο καλός πατριώτης είναι και όχι με
την εύκολη κριτική για πιθανά λάθη ή παραλείψεις. Διότι ως γνωστόν λάθη δεν κάνει, όποιος
δεν κάνει τίποτα.
Η φετινή Γενική Συνέλευση είναι απολογιστική. Είναι το πρώτο έτος της θητείας του νέου
Δ.Σ. που προέκυψε από τις περσινές αρχαιρεσίες
και νομίζω ότι όλοι οι θητεύοντες ανταποκρίθηκαν στα καθήκοντά τους και προσπάθησαν
για το καλύτερο. Τους ευχαριστώ όλους για το
ενδιαφέρον του και για την προσφορά τους. Οι
δραστηριότητες της Αδελφότητας το έτος 2011
κινήθηκαν στα καθιερωμένα πλαίσια, δηλ. στην
έκδοση του περιοδικού, στην συμμετοχή μας
στις εορτές των τοπικών Αγίων στο Χωριό και
στο Μοναστήρι, στην οργάνωση της εορτής για
τον πολιούχο του Χωριού μας Άγιο Βλάσιο στην
Αθήνα και την παράθεση της δεξίωσης, που χρόνια τώρα οργανώνει η Αδελφότητα. Για το προσεχές έτος 2012 ο εορτασμός του Αγίου Βλασίου
δηλαδή η 11η Φεβρουαρίου είναι ημέρα Σάββατο. Θα ήθελα την γνώμη της Γενικής Συνέλευσης
για την ημέρα του εορτασμού του στην Αθήνα,
δηλαδή θα γίνει την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου ή
την επομένη 19 Φεβρουαρίου; Πάντως σύμφωνα με το καταστατικό, η Αδελφότητα εορτάζει
τον Άγιο Βλάσιο την 11η Φεβρουαρίου ή την
πρώτη Κυριακή μετά από αυτήν. Επίσης, θα ήθελα την γνώμη της Γενικής Συνέλευσης και για τον
32
τρόπο εορτασμού του Αγίου Βλασίου στην Αθήνα δηλαδή την Εκκλησία, το κατάστημα για την
παράθεση της δεξίωσης κλπ.
Σχετικά με το περιοδικό, με τον νόμο για το
μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα καταργήθηκε η επιδότηση που είχαμε στα ταχυδρομικά τέλη και το
κόστος αποστολής του ταχυδρομείου ανέβηκε
στα 1.500 ευρώ περίπου, για κάθε έκδοση αντί
350 ευρώ περίπου που ήταν μέχρι πριν από την
κατάργησή της. Σκεφθήκαμε ότι ίσως θα έπρεπε
να περιορίσουμε τα τεύχη αντί για 4 ετησίως, σε
3, προκειμένου να μειώσουμε τα έξοδα. Εν τέλει το ταχυδρομικό γραφείο Αργυρούπολης μας
έκανε ειδικό τιμολόγιο και πληρώσαμε για το
τελευταίο τεύχος περίπου 650 ευρώ. Αν εξακολουθήσει και στο μέλλον η οικονομική συμβολή
των μελών μας, όπως μέχρι σήμερα, θεωρώ ότι
μπορούμε να εξακολουθήσουμε απρόσκοπτα την
έκδοση και αποστολή 4 τευχών κάθε χρόνο.
Οι εκδηλώσεις του 15Αύγουστου θεωρούμε
ότι ήσαν επιτυχείς, χωρίς βέβαια να μπορεί να
ισχυρισθεί κανείς ότι δεν υπάρχουν περιθώρια
βελτίωσης. Το πανηγύρι του 15Αύγουστου το
εμπλούτισε το χορευτικό, που κοπίασε να οργανώσει ο Στέλιος ο Παναγόπουλος. Τα σχετικά μαθήματα είχαν αρχίσει από τις αρχές Μαΐου στην αίθουσα χορευτικού ομίλου στην οδό
Τσάμη Καρατάσου 39 και Δράκου στο Κουκάκι
(στάση Μετρό Συγγρού - Φιξ). Η προσπάθεια
δημιουργίας χορευτικού από την Αδελφότητα,
στην οποία πρωτοστατεί ο Στέλιος ο Παναγόπουλος, νομίζω ότι είναι σημαντική και εμείς
ως Δ.Σ. την αγκαλιάζουμε, γιατί εκτός της πολύ
σπουδαίας εμπειρίας που ατομικά αποκομίζει ο
καθένας που συμμετέχει, αποτελεί για την Αδελφότητα έναν τομέα πολιτιστικής δραστηριότητας στην Αθήνα, από τον οποίο πάντοτε έπασχε,
που μπορεί να συσπειρώσει τους πατριώτες με
όλα τα θετικά επακόλουθα και να γεννήσει νέες
ιδέες και σκέψεις για ακόμα μεγαλύτερη σύσφιξη
των σχέσεών μας, για ακόμη περισσότερες δραστηριότητες. Τα μαθήματα χορού έχουν αρχίσει
πάλι από 3 Οκτωβρίου στον ίδιο χώρο, χωρίς
όμως σημαντική προσέλευση πατριωτών. Σας
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
καλώ όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, να αφιερώσουμε μία Δευτέρα απόγευμα για να συμμετάσχουμε στο μάθημα και θα διαπιστώσουμε ότι
πράγματι αξίζει τον κόπο. Αν όμως εξακολουθήσει να μην υπάρχει προσέλευση θα αναγκαστούμε
να διακόψουμε τα μαθήματα.
Η εκδήλωση της 16ης Αυγούστου στο Δημοτικό Σχολείο, ήταν και αυτή επιτυχής, όπως και
πέρυσι. Ευχαριστώ και πάλι από τη θέση αυτή
τον Ιωάννη Α. Λυμπέρη και τον Βλάσιο Σπ. Σταθούλια που προσέφεραν δωρεάν σφαχτά για όλο
τον κόσμο, καθώς και όσους βοήθησαν για την
οργάνωση και την εξυπηρέτηση των πατριωτών.
Το προσεχές έτος φιλοδοξούμε να είναι ακόμη
καλύτερο και με την βοήθεια και την συμπαράσταση όλων σας μπορούμε να τα καταφέρουμε.
Από πλευράς έργων, το 2011 κάναμε ελάχιστα πράγματα. Σκοπός μας πάντα είναι ο εξοπλισμός του πνευματικού μας κέντρου στο Δημοτικό Σχολείο με τραπεζοκαθίσματα, η βελτίωση
των τουαλετών και η συνεχής προσπάθεια αξιοποίησης του προαυλίου. Βέβαια αυτά απαιτούν
σημαντικά ποσά, τα οποία δεν διαθέτουμε. Ήδη
όμως ο Θεόδωρος Αναστασόπουλος μετά το
κλείσιμο της επιχείρησής του στην Κλειτορία,
απέσυρε τα τραπεζοκαθίσματα που είχε στο Σχολείο και εξυπηρετούσαν τις εκδηλώσεις μας, οπότε την προσεχή περίοδο, πρέπει οπωσδήποτε να
βρούμε λύσεις και να εξοπλίσουμε την αίθουσα
του Πνευματικού μας Κέντρου με όσο πιο αξιοπρεπή εξοπλισμό σε τραπεζοκαθίσματα μπορούμε. Φυσικά απαιτούνται χρήματα και προς τούτο
ζητάμε την ενίσχυσή σας.
Όπως γνωρίζετε, είχαμε αναγγείλει από τις
στήλες του Περιοδικού μας την πρόθεσή μας να
ασχοληθούμε με την ανάπλαση της προσόψεως
του νεκροταφείου του Χωριού και προς τούτο
ζητήσαμε την χρηματική ενίσχυση των πατριωτών. Δυστυχώς δεν υπήρξε ανταπόκριση, αλλά
είναι και το σχετικά μεγάλο κόστος, υπερβαίνει
τις 10.000 ευρώ, που κατέστησε απαγορευτική
μέχρι σήμερα την εκτέλεση του έργου. Ωστόσο
η κατάσταση της προσόψεως και ιδίως της πύλης εισόδου του νεκροταφείου είναι οικτρή και
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
συνεχώς επιδεινώνεται, οπότε θα πρέπει έστω να
ανακατασκευάσουμε την είσοδο.
Στο τελευταίο Δ.Σ. της Αδελφότητας αποφασίσαμε να απευθυνθούμε με έγγραφο και προς τον
Δήμο και να ζητήσουμε την παρέμβασή του για
το θέμα της ανακατασκευής της πρόσοψης και
της ανάπλασης του νεκροταφείου. Με έγγραφό
μας ζητήσαμε επίσης την παρέμβαση του Δήμου
τόσο για τις ελλείψεις που υπάρχουν ακόμη στην
πλατεία του Χωριού, κυρίως στον ηλεκτροφωτισμό, όσο και για το θέμα του ξενώνα, ο οποίος πρέπει να δημοπρατηθεί και να λειτουργήσει
σύμφωνα με τον προορισμό του και να εξυπηρετήσει τους πατριώτες και το χωριό. Λάβαμε θετική απάντηση από τον Δήμο, αλλά θα επιμείνουμε
για να έχουμε αποτελέσματα.
Τα έσοδά μας, ίσως λόγω και της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης, που όλοι πλέον
βιώνουμε, ήσαν φέτος ελαφρώς μειωμένα και
ανήλθαν στο ποσό των 25.841,21 ευρώ έναντι
26.611,03 ευρώ που ήσαν πέρυσι. Αντιστοίχως
μειωμένες ήσαν και οι δαπάνες μας και ανήλθαν
σε 21.401,66 ευρώ έναντι 23.714,37 ευρώ που
ήσαν πέρυσι.
Αναλυτικά και κατά κατηγορία οι κατ’ ιδίαν
δαπάνες θα αναφερθούν στη Γ.Σ. από την Εξελεγκτική Επιτροπή.
Για τα έσοδα και τις εργασίες που έγιναν στο
Μοναστήρι θα σας ενημερώσει στη συνέχεια η
Πρόεδρος του Ομίλου Φίλων του Μοναστηριού
του Αγίου Αθανασίου κα Μαρία Καραθανάση.
Για την πορεία της υπόθεσης της χρηματοδότησης για την επισκευή του καθολικού του Μοναστηριού ως σεισμοπλήκτου θα παρακαλούσα
να ενημερώσει τη Γενική Συνέλευση ο κ. Βλάσης
Σταθούλιας.
Περαιτέρω για να μην μονοπωλώ το λόγο,
θα παρακαλούσα και τα άλλα μέλη του Δ.Σ. τον
αντιπρόεδρο κ. Βλάσιο Σιδέρη, τον Γεν. Γραμματέα κ. Λάμπη Ζωγράφο, τον κ. Δρακόπουλο και
όποιον άλλο επιθυμεί να πάρουν το λόγο και να
αναφερθούν στα θέματα που έχουν ασχοληθεί
και στις αξιόλογες προτάσεις που έχουν αναπτύξει στα Διοικητικά Συμβούλια της Αδελφότητας.
33
Για το προσεχές έτος 2012, από πλευράς εκδηλώσεων σε γενικές γραμμές θα προσπαθήσουμε
να πραγματοποιήσουμε τις εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο, δηλαδή συμμετοχή στις εορτές
των προστατών Αγίων μας στο Χωριό, στα Καλύβια και στο Μοναστήρι, οργάνωση της εορτής
του Αγίου Βλασίου στην Αθήνα κατά τα καθιερωμένα, οργάνωση δεξίωσης στο Μοναστήρι την
2 Μαΐου και φυσικά οργάνωση και εμπλουτισμός
των εκδηλώσεων του 15Αύγουστου.
Φυσικά θα εξακολουθήσει η έκδοση του Περιοδικού μας.
Από πλευράς έργων θα επικεντρωθούμε και
πάλι στη βελτίωση των εγκαταστάσεων και τον
εξοπλισμό της αίθουσας του Πνευματικού μας
Κέντρου στο Δημοτικό Σχολείο, καθώς και στο
θέμα του νεκροταφείου, όπως ανέφερα παραπάνω. Φυσικά θα εξακολουθήσουμε να προσπαθούμε για την συντήρηση του Μοναστηριού
του Αγίου Αθανασίου, μέσω του Ομίλου Φίλων
του Μοναστηριού. Τέλος, όπως έχουμε άλλωστε
υποχρέωση, θα εξακολουθήσουμε να ενδιαφερόμαστε για τα προβλήματα του Χωριού μας και να
παρεμβαίνουμε στο Δήμο Καλαβρύτων και όπου
αλλού χρειάζεται για την αντιμετώπισή τους.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας ανακοινώσω ότι ο Δήμαρχος Αθηναίων και η Ένωση Καλαβρυτινών Αθήνας μας προσκάλεσαν σε εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί την 12η Δεκεμβρίου 2011 στην Αθήνα στην οδό Λαγουμιτζή
στον Ν. Κόσμο, στη μνήμη των θυμάτων του
Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων.
Περιμένοντας τις κρίσεις και την καλόπιστη
κριτική των πεπραγμένων του Δ.Σ. για το 2011,
καθώς και τις προτάσεις σας για το προσεχές
έτος, εύχομαι σε όλους Καλά Χριστούγεννα και
ένα ευτυχές και δημιουργικό νέο έτος.
Ακολούθως το λόγο έλαβε το μέλος της Εξελεγκτικής Επιτροπής κ. Αθανάσιος Δημητρακόπουλος, ο οποίος ανέγνωσε την Έκθεση της Εξελεγκτικής Επιτροπής, η οποία έχει ως εξής:
34
ΕΚΘΕΣΗ ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Στην Αθήνα σήμερα την 9η Δεκεμβρίου
2011, ημέρα Παρασκευή, η Εξελεγκτική Επιτροπή της «Αδελφότητας Φιλιωτών Καλαβρυτινών
-Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ» αποτελούμενη από τους
Αθανάσιο Δημητρακόπουλο, Κων/νο Καραμάνο
και Γεώργιο Παναγόπουλο, διενήργησε οικονομικό
έλεγχο για το οικονομικό έτος 2011.
Ήλεγξε το βιβλίο ταμείου, τα διπλότυπα εισπράξεων και τα παραστατικά των δαπανών.Από
τον έλεγχο προέκυψε ότι όλα έχουν καλώς.
Το σύνολο των εσόδων συμπεριλαμβανομένου και του υπολοίπου της παρελθούσης χρήσεως
2010, που ήταν 2.896,66 ευρώ, είναι 25.841,21
ευρώ. Το σύνολο των εξόδων είναι 21.401,66 ευρώ
και το υπόλοιπο 4.439,55 ευρώ, εκ των οποίων
ποσό 2.739,87 ευρώ είναι κατατεθειμένα στην
Εμπορική Τράπεζα στον υπ’ αριθμόν 33627963
Λογαριασμό και το ποσό των 1.699,68 ευρώ ευρίσκεται εις χείρας του Ταμία.
Οι δαπάνες κατανέμονται ως ακολούθως:
1. Απόδοση υπέρ τρίτων:
α) Υπέρ Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου 5.245,00 ευρώ
β) Υπέρ Ι. Ν. Αγ. Βλασίου 1.605,00 ευρώ
2. Εκδηλώσεις & Λοιπές Δαπάνες 7.084,77 ευρώ
3. Εκτυπωτικά 5.737,10 ευρώ
4. Ταχυδρομικά 1.729,79 ευρώ
ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ: 21.401,66 ευρώ.
Η ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ.
Στη συνέχεια η Πρόεδρος του Ομίλου Φίλων
του Μοναστηριού του Αγίου Αθανασίου Φιλίων
κα Μαρία Καραθανάση, πήρε το λόγο και ανέγνωσε τον Οικονομικό Απολογισμό του Ομίλου, που
έχει ως εξής:
«Αθήνα 11 Δεκεμβρίου 2011
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΡΓΩΝ
ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Κυρίες και κύριοι Καλημέρα σας.
Με αφορμή την σημερινή συγκέντρωση θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εκείνους που προσέφεραν
τον οβολό τους, παρά τις οικονομικές δυσκολίες
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
που όλοι μας αντιμετωπίζουμε, ενισχύοντας έτσι
τις προσπάθειες που καταβάλλει ο Όμιλος για την
συντήρηση των κτισμάτων και την αποκατάσταση
των ερειπίων.
Φέτος συγκεντρώσαμε (2010 – 2011) το
ποσό των 8.405 ευρώ. Συνολικά τα έξοδα ήταν
5.605 ευρώ, από τα οποία δώσαμε 4.057 ευρώ
στον Αλέκο Θεοδώρου – Καρκαλέτση, 1.500
ευρώ για οικοδομικές εργασίες και γενικά για νοικοκύρεμα των κελιών, 57 ευρώ για την αγορά αξεσουάρ τουαλέτας, 500 ευρώ για τα σοφατεπιά των
κελιών της βεράντας και το βάψιμο της τουαλέτας.
Το ποσό των 2.000 ευρώ, τα οποία οφείλαμε από
το έτος 2010 για την επισκευή της κεραμοσκεπής
της αποθήκης. 100 ευρώ έξοδα για την εορτή στις
2 Μαΐου, 100 ευρώ εξόφληση λογαριασμού της
ΔΕΗ. Επίσης 1.100 ευρώ στον Μιχαήλ Ιφρίμ
για την αντιστήριξη και αρμολόγηση της δυτικής πλευράς του Μοναστηριού συν 248 ευρώ για
υλικά από τους αδελφούς Μηλιτσόπουλους, τα
οποία ήταν προσφορά της κυρίας Αθανασίας Χάντζιου – Ματθαίου.
Στο Ταμείο μας στην Τράπεζα Πειραιώς έχουμε
το ποσό των 2.800 ευρώ.
Σας ευχαριστώ και σας εύχομαι Καλά Χριστούγεννα και Καλή Πρωτοχρονιά.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ
Μαρία Βλ. Καραθανάση ».
Εν συνεχεία το λόγο έλαβε ο κ. Βλάσιος Θ.
Σταθούλιας, ο οποίος ενημέρωσε τη Γ.Σ. για την
πορεία της υπόθεσης της χρηματοδότησης του
Μοναστηριού ως σεισμοπλήκτου μέσω του ΤΑΣ
και του Υπουργείου Πολιτισμού. Αναφέρθηκε διεξοδικά στο όλο θέμα και στη γραφειοκρατία που
υπήρξε σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα των 3,5
χρόνων, που απαιτήθηκε για να ολοκληρωθεί η διαδικασία των υπογραφών και είπε ότι αναμένεται η
εκταμίευση του ποσού, που έχει εγκριθεί.
Επίσης, το λόγο πήρε ο Γεν. Γραμματέας κ. Χαράλαμπος Ζωγράφος και μίλησε για την αναγκαιότητα υπάρξεως συμμετοχής στις δραστηριότητες
της Αδελφότητας, οι οποίες πρέπει να εμπλουτιστούν με ιδέες και δράσεις. Αναφέρθηκε στη σημασία της παράδοσης και ιδιαίτερα στα μαθήματα
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
των παραδοσιακών χορών, που πραγματοποιούνται
με την πολύτιμη βοήθεια του συμπατριώτη μας κ.
Στέλιου Παναγόπουλου και πρότεινε την ιδέα για
πραγματοποίηση 2ημέρου παράδοσης στο Χωριό
μας την περίοδο του 15Αύγουστου, όπως σε σπίτια με λαογραφικό ενδιαφέρον, κάνοντας αναφορά
στα σπίτια των Νικολάου Κόλλια και Θεοδώρου
Σταθούλια, οι οποίοι έχουν συλλέξει διάφορα παραδοσιακά αντικείμενα.
Ο Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης κ. Γεώργιος Παναγόπουλος, αφού πήρε το λόγο, αναφέρθηκε και αυτός στα σπίτια λαογραφικού ενδιαφέροντος, όπως και ο κ. Χαράλαμπος Ζωγράφος, και
επιπλέον ανακοίνωσε την αποστολή στο Δασαρχείο
Καλαβρύτων επιστολής, σχετικά με το θέμα που
έθεσε ο κ. Νίκος Οικονόμου περί φύτευσης 200
δενδρυλλίων ελάτης στην περιφέρεια του Χωριού
μας, τα οποία θα προμηθευτεί από το Δασαρχείο
Βυτίνας.
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. κάλεσε τον Αντιπρόεδρο
κ. Βλάσιο Σιδέρη, ο οποίος αφού έλαβε το λόγο
απηύθυνε χαιρετισμό και αναφέρθηκε στην πρότασή του να ιδρυθεί λαογραφικό μουσείο στον χώρο
του Δημοτικού Σχολείου, το οποίο θα είναι επισκέψιμο από όλους.
Επίσης, ο κ. Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος απηύθυνε χαιρετισμό προς τα μέλη της Αδελφότητας και
ο κ. Πάνος Δρακόπουλος αναφέρθηκε στην κακή
κατάσταση που παρουσιάζει η βρύση στο κέντρο
του Χωριού μας και στην έλλειψη ανεμιστήρων
στην αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου.
Ακολούθως καλείται η Γενική Συνέλευση να
αποφασίσει επί των πεπραγμένων του Διοικητικού
Συμβουλίου κατά το έτος 2011.
Η Γενική Συνέλευση ομόφωνα ενέκρινε τα πεπραγμένα του Διοικητικού Συμβουλίου 2011 ως
και τον Οικονομικό Απολογισμό Χρήσεως 2011.
Για το σκοπό αυτό συντάχθηκε η πράξη αυτή
και υπογράφεται ως ακολούθως:
Ο Πρόεδρος της Γ.Σ. Γεώργιος Παναγόπουλος
Ο Αντιπρ. της Γ.Σ. Βλάσιος Χαραλαμπόπουλος
Η Γραμματέας της Γ.Σ. Ελένη Μαυρουκλή
Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Γεώργιος Μητρόπουλος
Ο Γεν. Γραμματέας Χαράλαμπος Ζωγράφος
35
Για την Γενική Συνέλευση, λίγα λόγια από τον Γενικό Γραμματέα
Καλημέρα σε όλους κι από μένα. Τα πεπραγμένα της Αδελφότητας, οι δράσεις και οι εκδηλώσεις που έχουν προγραμματιστεί αναπτύχθηκαν προηγουμένως από τον Πρόεδρο. Εγώ
θα ήθελα να σταθώ και να τονίσω το θέμα της
συμμετοχής. Η Αδελφότητα είναι Σύλλογος,
δηλαδή δεν είναι μόνο το Δ.Σ. ή εμείς που είμαστε εδώ σήμερα αλλά και όλα τα μέλη. Στην
υλοποίηση των δράσεων και των εκδηλώσεων
πρέπει επομένως να συμμετέχουμε όλοι ώστε
να μπορέσουμε να αναπτύξουμε πολλούς τομείς
και να διευρύνουμε τις δράσεις μας. Σε όλα τα
μέλη βρίσκεται ένας θησαυρός που πρέπει να
τον «κερδίσουμε» όλοι.
Θα αναφερθώ σε δύο δράσεις με άξονα την
Παράδοση, που, όπως γνωρίζετε, ανήκει στους
σκοπούς της Αδελφότητας και ήδη προωθούνται. Η Παράδοση είναι κάτι στην οποία πρέπει
όλοι να κοινωνούμε, όχι με την έννοια της νοσταλγίας κάποιων παλαιών καταστάσεων, αλλά
επειδή πρέπει να μεταλαμβάνουμε στο αποτύπωμα εκείνων που έχουν προηγηθεί. Βεβαίως και
πρέπει πάντα να κοιτάμε μπροστά, αλλά πρέπει
και να γνωρίζουμε πώς βρεθήκαμε εδώ που
υπάρχουμε, για να μπορούμε να προσδιοριζόμαστε σωστά και να χαράζουμε το μέλλον μας, αντί
για να πηγαίνουμε σ’ αυτό όπως πάει ο άνεμος
τα φύλλα.
Εμείς λοιπόν στην Αδελφότητα, για να μην
αλλάζω θέμα, έχουμε την τύχη να διαθέτουμε
τον Στέλιο τον Παναγόπουλο, έναν άνθρωπο
βαθιά καταρτισμένο στην μουσική και χορευτική παράδοση απ’ όλα τα μήκη και πλάτη του
Ελληνισμού, Πόντο, Μικρά Ασία, Μακεδονία,
Ήπειρο, Πελοπόννησο, νησιά, που όταν μας
μαθαίνει χορό δεν μας μαθαίνει μόνο πώς πάνε
του χορού τα βήματα αλλά εμπλουτίζει κάθε
«βήμα» με ιστορικές, γεωπολιτικές, λαογραφικές, κοινωνικές αναφορές. Μέχρι σήμερα δεν
έχει στηριχθεί όπως θα ‘πρεπε, ώστε το χορευτικό να μετεξελιχθεί και ν’ αποτελέσει ένα πεδίο
συνεύρεσης Φιλαίων και μια αφετηρία δημι-
36
ουργίας άλλων δράσεων, ώστε η επαφή με το
χωριό ν’ αποκτήσει μερίδιο στην κοινωνική μας
έκφραση.
Ο άλλος τομέας είναι η προσπάθεια να πάρουμε μία γεύση από το πώς ζούσαν αυτοί οι
άνθρωποι τότε. Πώς δραστηριοποιούνταν, πώς
κοινωνικοποιούνταν, πώς λειτουργούσε η οικονομία τους και το κυριότερο να τα ερμηνεύσουμε και να τα συσχετίσουμε με την εξέλιξη του
σήμερα. Ακούμε καμιά φορά ότι με την οικονομική κρίση που περνάμε σήμερα κινδυνεύουμε
να πάμε στην Ελλάδα του ’50, χωρίς όμως να
αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει αυτό. Σ’ αυτά τα
πλαίσια, για να πάρουμε μια εικόνα από παραδοσιακές δραστηριότητες του χωριού μας, υπάρχει
η ιδέα να οργανώσουμε το καλοκαίρι στο χωριό
μία ή δύο «ημέρες παράδοσης», αφιερωμένες σε
παραδοσιακές δραστηριότητες. Ν’ αγγαρέψουμε π.χ. 5 σπίτια σε 5 γειτονιές του χωριού και
τις δύο αυτές μέρες, σε καθορισμένες ώρες π.χ.
12.00-14.00 και 18.00-20.00, περπατάμε στις
γειτονιές του χωριού για να τις γνωρίσουμε και
σταματάμε σ’ αυτά τα σπίτια που συμμετέχουν
στη δράση για καφέ, λουκούμι και να δούμε μία
παραδοσιακή δραστηριότητα, π.χ. στου Νικολού του Κόλλια και του Θόδωρου του Σταθούλια θα δούμε το λαογραφικό τους μουσείο,
σε άλλο σπίτι θα δούμε ζύμωμα και φούρνισμα
ψωμιού σε ξυλόφουρνο κλπ. Ας βρούμε και άλλα
τρία σπίτια σε άλλες τρεις γειτονιές, ας ψάξουμε
για προσφορές για να παρουσιάζονται άλλες παραδοσιακές δραστηριότητες.
Πολλές άλλες δράσεις μπορούν να γίνουν,
αλλά όπως όλοι ξέρετε, χρειάζεται συμμετοχή
ώστε να μοιράζεται το φορτίο του χρόνου και να
υπάρχει ποικιλία ιδεών. Δεν θέλω να σας κουράσω άλλο, εύχομαι σε όλους Καλά Χριστούγεννα,
Καλή Χρονιά με υγεία και τις μέρες των εορτών
να προσπαθήσουμε όλοι να περάσουμε από το
χωριό έστω για μια βόλτα, γιατί όπως γνωρίζουμε «η επαφή με το χωριό ωφελεί σοβαρά την
υγεία.».
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Τα Οικονομικά μας
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
Αρ. ΑΠΟΔ. ΠΟΣΟ ΣΕ €
1. Λεωνίδας Ζαφειρόπουλος (Τρίπολη)
1431 20
2. Αχιλλέας Κακαβούλας (Πάτρα)
1432 30
3. Χρήστος Κανέλλος (Τρίπολη)
1433 30
4. Κωνσταντίνος Ι Σπυρόπουλος (Αθήνα)
1434 100
5. Νικόλαος Ι. Καραμάνος (Ηλιούπολη)
1435 20
6. Αδαμαντία Τοζάνη (Αίγιο)
1436 50
7. Δημοσθένης Παπαγιαννακόπουλος
(Κρυονέρι Αττικής)
1437 50
8. Παναγιώτης Θ. Κυριακούλης (Αθήνα)
1438 50
9. Οικογένεια Ζωγράφου (Αθήνα)
1439 έως 1441 500
(Στη μνήμη Νικολάου Ζωγράφου)
10. Δημήτριος Καστρινός (Πάτρα)
1442 30
11. Ελένη Μαυρουκλή (Λυκόβρυση)
1443 30
12. Παναγιώτης Β. Χριστοδούλου (Βριλήσσια)
1444 50
13. Ανώνυμος
1445 350
(Εισπράχθηκαν την 15-8-2011)
14. Κωνσταντίνος Καραμάνος (Καλλιθέα)
1446 20
15. Ιωάννης Ηλ. Παπαρρηγόπουλος (Ίλιον)
1447 50
16. Βασιλική Παπαρρηγοπούλου (Χαλάνδρι)
1448 50
17. Νικόλαος Οικονόμου (Ν. Ιωνία)
1449 50
(Υπέρ Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου)
18. Γεώργιος Γρ. Μητρόπουλος (Αθήνα)
1450 50
19. Αλέξιος Κόλλιας (Αθήνα)
1451 20
20. Νικόλαος Οικονόμου (Ν. Ιωνία)
1452 50
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
Αρ. ΑΠΟΔ. ΠΟΣΟ ΣΕ €
21. Ηλίας Κόλντηρης (Ν. Ιωνία)
1453 50
22. Κυριάκος Παντελίδης
1454 50
23. Δήμητρα Ρεκουνιώτη (Γλυκά Νερά)
1455 50
24. Νικόλαος Αθ. Καραμάνος (Γλυφάδα)
1456 30
25. Χρήστος Β. Παναγόπουλος (Αθήνα)
1457 30
26. Γεωργία Μπάλιου (Σκεπαστό Καλαβρύτων)
1458 20
27. Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος (Ν. Ηράκλειο)
1459 30
28. Αναστασία Ι. Γλογοβίτη (Αθήνα)
1460 40
(Υπέρ Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου)
29. Αδαμαντία Κυριακούλη (Τρίπολη)
1461 30
30. Βλάσιος Θ. Χαραλαμπόπουλος (Παιανία)
1462 20
31. Χρυσούλα Καραμάνου-Σωτηροπούλου (Αίγιο) 1463 15
32. Πόπη Λυμπέρη (Φίλια)
1464 30
33. Ιερ. Αθανάσιος Αναστασόπουλος (Φίλια)
1465 20
34. Βλάσιος Βούκαλης (Μαρούσι)
1466 100
35. Δήμητρα Καραμουσουλή (Αθήνα)
1467 20
36. Παρασκευή Σπηλιάδη-Μανωλάκου (Πάτρα) 1468 60
37. Χαρίκλεια Λυμπεροπούλου-Δημήτρουλα (Τρίπολη)1469 20
38. Κων/νος Γαλάνης (Πάτρα)
1470 20
39. Δημήτριος Κούκουρας (Δράμα)
1471 50
Γενικό Σύνολο: 2.285 ευρώ
Υπέρ Αδελφότητας: 2.195 ευρώ
Υπέρ Ι.Μ. Αγίου Αθανασίου: 90 ευρώ
Για να φτάνει το Περιοδικό μας στα χέρια σας και στα χέρια όλων των υπολοίπων συμπατριωτών
μας, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, είναι αναγκαία και η οικονομική σας ενίσχυση!
Μην αμελείτε τη συνδρομή σας για το Περιοδικό, αλλά και για όλες τις υπόλοιπες δραστηριότητες
της Αδελφότητας, που πάντα στοχεύουν στο κοινό καλό!
Ο λογαριασμός μας είναι: ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: Αριθ. Λογαριασμού: 33627963.
Αδελφότητα Φιλιωτών Καλαβρυτινών «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
Οι εργασίες στο Μοναστήρι μας συνεχίζονται με αμείωτη ένταση!
Για οποιαδήποτε προσφορά, ο νέος ενιαίος λογαριασμός για την Ι.Μ. ΑΓ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ είναι:
ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Αρ. Λογ. 5037-037048-401
Για τις προσφορές από παραλήπτες του εξωτερικού το swift code του λογαριασμού είναι:
Αρ. Λογ. 33627963. ΙΒΑΝ: GR87 0120 0160 0000 0003 3627 963. BIC: EMPOGRAA
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ
37
Εκκλησία και Λατρεία
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Μία ἀπό τίς ὡραιότερες μορφές τῆς Θρησκείας μας εἶναι ὁ
Ἅγιος Νικόλαος. Δέν εἶναι τά πολλά και διάφορα προσόντα του
ἐκεῖνα πού τόν ἀνέδειξαν, ὅπως ἡ
μεγάλη του μόρφωση, ἡ λαμπρή
κοινωνική θέση, τό ἀξίωμα, ἡ φιλανθρωπική του δράση, οἱ ἀγῶνες
του γιά τήν Ὀρθοδοξία, ἡ φλογερή διδασκαλία του, ἡ ἀρχιερωσύνη του, τά τόσα θαύματά του καί
ἀκόμα ἡ ὁμολογία τῆς ἀλήθειας
πού πίστευε καί τά τόσα βασανιστήρια γιά τό Χριστό. Εἶναι ὅλα
αὐτά, ἀλλά πάνω ἀπ’ ὅλα τό μοναδικό καί ἀπαραίτητο καί χωρίς
αὐτό δέν θά ἦταν μεγάλος, εἶναι ἡ ἁγιότητά του.
Ὅλα τά πράγματα τοῦ κόσμου ὅσο καί ἄν
εἶναι ὡραῖα καί ἀπαραίτητα καί ὅσο καί ἐάν μοχθοῦμε γιά νά τά ἀποκτήσουμε, κάποια στιγμή
τά ἀφήνουμε καί φεύγουμε ἤ μᾶς ἀφήνουν καί
χάνονται. Τά ἐγκόσμια σταματοῦν στόν κόσμο.
Τά πάντα τερματίζουν στόν τάφο.
Ἕνα πρᾶγμα εἶναι αἰώνιο καί σωτήριο, ἡ ἁγιότητα. Οἱ ἅγιοι ἔχουν τοῦτο τό κύριο χαρακτηριστικό καί ἔργονται νά μᾶς διδάξουν τήν ἀξία
τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἠθικῆς τελειότητος.
Πολλοί ἄνθρωποι εἶναι ἀδιάφοροι μπροστά
στό τεράστιο αὐτό θέμα. Δέν θέλουν νά ἐνδιαφερθοῦν οὔτε νά ἀκούσουν γιά τήν ψυχή, τήν
ἀθανασία, τήν ἀρετή, τήν σωτηρία των.
Ὑπάρχουν καί ἄλλοι πού ἔχουν κάποιο ἐνδιαφέρον ἀλλά καταπλακωμένοι ἀπό ἀδυναμίες,
μέριμνες, κακίες καί πάθη δέν ἀφήνουν περιθώρια γιά πνευματική καλλιέργεια καί ἠθική τελειοποίηση. Στόν ὡραῖο ἀγῶνα τοῦ ἁγιασμοῦ
χρειάζεται νά ἔχουμε πίστη. Μία πίστη ὅμως
σωστή, ὄχι τυπική καί ἐξωτερική ἀλλά βαθειά,
φωτισμένη, πίστη πού κάνει τούς ἁγίους.
Αὐτό μᾶς διδάσκει ὁ Ἅγιος Νικόλαος.
Ἄνθρωπος ἦταν καί αὐτός. Νιάτα πέρασε. Στάθηκε ὅμως δυνατός, συνετός, ἅγιος. Δέν ἐπέταξε
τά νιᾶτα του στό βόρβορο, στήν ἀσωτεία καί
τή διαφθορά. Ἡ ζωή του προσαρμόστηκε στό
38
θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὅλες οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος χρησιμοποιήθηκαν συνετά.
Τό πνεῦμα του, ἡ καρδιά του,
οἱ πόθοι του, ἡ δραστηριότητά
του, ὅλα ἀνήκουν στόν Χριστόν.
Κρατᾶ γερά τήν Ὀρθόδοξη πίστη
καί πολεμᾶ καί ἀμύνεται ἐναντίον
τῶν αἱρέσεων καί κάθε πλάνης. Διδάσκει καί γαλουχεῖ τόν λαόν στά
καθαρά νάματα τῆς ἀληθείας πού
ὁ ἴδιος τήν γνωρίζει σωστά καί
τήν ζεῖ εἰλικρινά, ὅπως τό ἀπέδειξε στήν Πρώτη Οἰκουμενική Σύνοδο, στήν εὐλογημένη διακονία
Του. Εἶναι ὁ μεγάλος ὁμολογητής
τοῦ Χριστιανισμοῦ. Τό βάθος καί τό μεγαλεῖον
τῆς πίστεώς του φαίνεται ἀπό τήν αὐταπάρνησή
του στό ἔργο του πού εἶναι γεμᾶτο ταπείνωση,
εὐγένεια, καλωσύνη, φιλανθρωπία. Εἶναι γνωστόν ὅτι ὁ Ἅγιος Νικόλαος ἐθυσίαζε τά πάντα
γιά τούς πτωχούς καί τούς δυστυχεῖς. Πατέρας
ἀληθινός, ποιμένας στοργικός. Ἡ ἁγιότητα μέ
τήν βαθειά του πίστη θά τόν ἀναδείξουν μεγάλο θαυματουργό ἅγιο πού ἀστράφτει σέ ὅλους
τούς αἰῶνες καί θαυμάζεται.
Εἶναι τόσο ἀγαπητός σέ ὅλο τόν κόσμο. Τόν
τιμοῦν βέβαια ξεχωριστά οἱ θαλασσινοί ἀλλά
δέν παύει νά εἶναι ὁ ἅγιος τῆς Ὀρθοδοξίας ὁλόκληρης καί πέρα ἀπ’ αὐτό ὁ Χριστιανικός ἅγιος.
Ἄς ποθήσωμεν καί ἐμεῖς τήν ἁγιότητά του.
Ἄς προσπαθήσωμεν νά εἴμεθα κοντά στό
Θεό. Νά ἔχουμε ζωντανή τήν πίστη τήν ὁποία
πρέπει νά μετουσιώνουμε σέ ἔργα ἀγάπης, καί
προπαντός νά γνωρίζουμε ὅτι ἡ ζωή περνᾶ, ὁ
θάνατος ἔρχεται.
Ἄς ξεκινήσουμε ἀπό τήν μετάνοια γιά νά
προχωρήσουμε στόν ἁγιασμό μας.
Αὐτός εἶναι ὁ ὡραῖος ἀγώνας καί ὁ Ἅγιος
Νικόλαος, ἰδιαίτερα τοῦτες τίς ἅγιες ἡμέρες πού
ἔρχονται, ἄς μᾶς προστατεύει καί ἄς μᾶς εὐλογεῖ.
Πρωτοπρεσβύτερος
Γεώργιος Σκιρλῆς
Θεολόγος τ. Καθηγητής
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
Τα Μνημεία μας
Με ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες
γιορτάσαμε στο Μοναστήρι μας
τη μνήμη του Προστάτου μας Αγίου Αθανασίου
Με θερμοκρασίες
ποσότητα νερού για τις
που ξεπερνούσαν τους
βασικές μας ανάγκες,
ο
ο
10 κάτω του 0 και
αναζητήσαμε τη ζεσταχωρίς την κάθοδο λεσιά της κλίνης μας, για
ωφορείου με προσκυνα περάσουμε τη νύχτα
νητές από την Αθήνα,
μας.
ύστερα από πολλάΤην επομένη, ανήπολλά χρόνια, γιορτάμερα του Αγίου Αθασαμε φέτος στο Μονασίου, το σκεφτήκαμε
ναστήρι μας τη μνήμη
πολύ για να βγούμε από
του Αγίου Αθανασίου,
το σπίτι και στο ΜοΤο
εσωτερικό
του
Καθολικού
της
Ιεράς
Μονής.
Προστάτου του Χωριού
ναστήρι φτάσαμε κονμας, την Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2012.
τά στις 9:30. Οι Ιερείς έψαλαν τις αρτοκλαΑν και είχε προγραμματιστεί να κατέβει λεωσίες και οι προσκυνητές ήσαν πολύ λίγοι για
φορείο με ικανοποιητικό αριθμό προσκυνητών,
την ημέρα. Οι Ιερείς παπα-Θανάσης Φιλίων,
παπα-Ασημάκης Κρινοφύτων, παπα-Δημήτρης
οι ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες υποχρέωσαν πολλούς να ανακαλέσουν τη συμμετοχή
Λευκασίου και παπα-Δημήτρης Κωστόπουλος
τους και όπως ήταν επόμενο, υποχρέωσαν και
Δρακοβουνίου, αν και είχαν ειδοποιηθεί να μη
την Πρόεδρο του Ομίλου Φίλων του Μοναβιαστούν, για να προφτάσει να έρθει και ο Ηγούστηριού Αγίου Αθανασίου Φιλίων, να ματαιώσει
μενος Αγίας Λαύρας π. Ευσέβιος, παρασύρθηκαν
την προσκυνηματική εκδρομή, για πρώτη φορά
από τις εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες και τη
φτωχή προσέλευση προσκυνητών και στις 10 η
ύστερα από 20 χρόνια, αφότου η Αδελφότητα
ώρα τέλειωσε η θεία Λειτουργία, όπως θα τέέχει αναλάβει την προσπάθεια να περισώσει ό,τι
λειωνε μια οποιαδήποτε Κυριακή ή άλλη εορτή.
μπορεί από την Ιστορική Μονή, το 1992.
Μετά τις 9:30 όλο και περισσότεροι προσκυνηΠαρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, κάτές προσέρχονται και η ατμόσφαιρα ζεσταίνεται,
ποιοι, ελάχιστοι βέβαια, το αποτολμήσαμε και
κατεβήκαμε στο Χωριό μας, που κυριολεκτικά
βλέποντας να προσέρχονται προσκυνητές, τόσο
ήταν στην κατάψυξη. Το κρύο ασυνήθιστο, τα
από τα γύρω χωριά, όσο και από το Αίγιο, την
Πάτρα και την Αθήνα.
πάντα κατεψυγμένα και το μόνο θετικό ήταν ότι
Λίγο πριν να σχολάσει η θεία Λειτουργία,
δεν έβρεχε και δεν χιόνιζε. Αφού προσαρμοστήπροσέρχται ο Ηγούμενος της Αγίας Λαύρας,
καμε, δημιουργώντας τις απαραίτητες συνθήκες
Αρχιμ. πατήρ Ευσέβιος, κρατώντας στα χέρια
ζεστασιάς και εξασφαλίσαμε την απαραίτητη
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ
39
του τα Λείψανα Αγίων της Ιεράς Μονής Αγίου
νία του Μοναστηριού. Η τραπεζαρία, κάτω από
Αθανασίου, που φυλάσσονται στην Αγία Λαύτην βεράντα, ήταν γεμάτη καφέδες και γλυκά
ρα, συνοδευόμενος από τον Μοναχό γέροντα
που μοίραζε η κα Νίτσα Χρ. Κανέλλου για τα
Ευγένιο. Ίσως διερωτηθεί κάποιος γιατί να μην
χρόνια πολλά του γιου τους που γιόρταζε και είέρθουν ενωρίτερα όπως γινόταν με τον μακαναι και νιόπαντρος. Χρόνια του πολλά και να
ριστό Φιλάρετο, η απάντηση είναι ότι ο Άγιος
ζήσουν ευτυχισμένοι!
Ηγούμενος έπρεπε να λειτουργήσει πρώτα στην
Χρόνια πολλά επίσης σε όλες και όλους τις
Αγία Λαύρα, αφού δεν υπάρχει άλλος Ιερέας, και
εορτάζουσες και τους εορτάζοντες και ο Προεν συνεχεία να έρθουν στο Μοναστήρι του Αγίστάτης μας Άγιος Αθανάσιος ας είναι εις βοήου Αθανασίου, διορθώνοντας έτσι τη βιασύνη
θειαν όλων μας! Και του χρόνου καλύτερα!
Ο Πρόεδρος της Αδελφότητας Φιλιωτών
των Ιερέων, αφού, μετά το πέρας της θείας Λειείχε φροντίσει να φτάσει έγκαιρα στο Μοναστήτουργίας, ο Άγιος Ηγούμενος βγήκε στην Ωραία
ρι, όπως μάθαμε, αρτοκλασία υπέρ υγείας των
Πύλη και μίλησε στους προσκυνητές, δίνοντας
απανταχού της γης Φιλιωτών Καλαβρυτινών,
την ευκαιρία και σε όσους καθυστερημένα έφταενώ από τα μέλη του Δ.Σ. παρών ήταν ο κ. Ανασαν στο Μοναστήρι να ανάψουν το κεράκι τους
στον Προστάτη μας Άγιο Αθανάσιο.
στασόπουλος Θεμιστοκλής. Από την Επιτροπή
Ό Άγιος Ηγούμενος μίλησε για την ιστορική
του Ομίλου Φίλων του Μοναστηριού μπορεί
παρουσία του Μοναστηριού του Αγίου Αθανα έλειπε η Πρόεδρος κα Μαρία Καραθανάνασίου στην περιοχή, για τις προσπάθειες των
ση, ήσαν όμως παρούσες οι άλλες δύο κυρίες
τελευταίων χρόνων, τόσον των Αρχών και των
μέλη της Επιτροπής Παναγιώτα Διαμαντοκατοίκων της περιοχής, όσον και της Αδελφόπούλου-Δημητριάδη και Ευθυμία Σπηλιάδητητας για να κρατήσουν όρθιο ό,τι απόμεινε και
Κακαβούλα, η οποία ήταν και η μόνη αισιόδοξη
για τον Άγιο Αθανάσιο και τη συμβολή του στην
για τις καιρικές συνθήκες, υποστηρίζοντας πως
Ορθοδοξία της Πίστεώς μας. Έτσι φτάσαμε στις
ήταν μια χαρά, αφού έχουμε χειμώνα!
10:30, οπότε οι Ιερείς βγήκαν στο προαύλιο με
Και πάλι χρόνια πολλά σε όλους και ιδιτα Άγια Λείψανα, τον Αγιασμό, το αντίδωρο και
αίτερα στις εορτάζουσες και τους εορτάζοντας
την αρτοκλασία και αφού προσκυνήσαμε όλοι,
και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά και να
αγιαστήκαμε και πήραμε αντίδωρο και αρτογιορτάσουμε με καλύτερες συνθήκες.
κλασία, ανταλλάξαμε
τις καθιερωμένες ευχές αναζητώντας τον
ήλιο που ήταν λαμπερός, αλλά και το κρύο
τσουχτερό, αφού οι
θερμοκρασίες τόσο
στα Καλάβρυτα, όσο
και στα Μαζέικα,
ήσαν διψήφιες κάτω
του 0ο (μηδενός) και
στο Χωριό μας κοντά
στους -10ο.
Παρά το τσουχτερό κρύο, δεν έλειψε η
καθιερωμένη φιλοξεΑπό τον εορτασμό της μνήμης του Αγίου Αθανασίου την 18/1/2000.
40
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ
Λαογραφία και Παράδοση
Μικρό οδοιπορικό στο Δημοτικό Τραγούδι
Του Κωνσταντίνου Σταθούλια
Επ. Σχολικού Συμβούλου
συνέχεια από το προηγούμενο
Συνεχίζεται το μικρό οδοιπορικό με προορισμό το δημοτικό τραγούδι στο χωριό
μας. Ακολουθήστε…
Το χωριό μας, ένα απ’ τα
ομορφότερα χωριά του Χελμού, έχει πλούσια μουσικοχορευτική παράδοση. Η γεωγραφική θέση με το ανάγλυφο του εδάφους κι ο φυσικός περίγυρος που το οριοθετούν, ο καταγάλανος
ουρανός κι ο λαμπερός ήλιος, τα πέτρινα σπίτια με
τις ολοκόκκινες κεραμοσκεπές που δένουν αρμονικά
με την άγρια φύση, ο μεγαλοπρεπής ναός της Κοίμησης της Παναγίας και η βασιλική της Ζωοδόχου
Πηγής στις περίοπτες θέσεις τους, ο θεόρατος πλάτανος δίπλα στο πηγάδι ν’ αγκαλιάζει όλη σχεδόν
την πλατεία και τα παιδιά να παίζουν στη σκιά του
και να ξεφωνίζουν, τα παραδοσιακά καφενεία με
τους παππούδες να παίζουν τάβλι και δηλωτή ή να
σχολιάζουν την επικαιρότητα και τα περασμένα και
να ξεκουκίζουν το κομπολόι τους, οι καλοκυράδες
και οι κόρες να γεμίζουν τις βαρέλες και τις στάμνες
τους στις κοντινές πηγές, τα όμορφα ξωκλήσια να
ξεμυτίζουν μπροστά σου και να σε καλούν ν’ ανάψεις ένα κεράκι και να προσευχηθείς, το περίφημο
μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου, όπου μπορείς να
υψώνεις την ευχαριστία σου και να νιώθεις να σ’ εξαγνίζει μακάρια η αγάπη του Θεού και πιο θερμή η
πίστη, ο ξερός κρότος από τα πέταλα των αλόγων
στους γλιστερούς πέτρινους δρόμους, η κοιλάδα με
το φιδωτό ποτάμι και την καταπράσινη γαλήνη, οι
ρεματιές με τα κελαρυστά νερά και τις τρίλιες των
αηδονιών, τα λιβάδια με τις παπαρούνες και τ’ αρνάκια της ειρήνης, οι κοντοραχούλες με το λάλημα του
κούκου και τον απόηχο της φλογέρας του βοσκού,
οι στάνες με τους ήχους των κουδουνιών και τα βελάσματα των προβάτων, τα δασύλλια με το θρόισμα των φύλλων και τα βουνά με τη μυρωμένη αύρα
του βοριά, η ευλογημένη εργασία του γεωργού και
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
του βοσκού σε όλες της τις εκφάνσεις, η ιστορία της
ευρύτερης περιοχής και το τέλεια οργανωμένο χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων, οι αμέτρητες
προσωπικές εμπειρίες, οι διάφορες υποκειμενικές κι
άλλες αλήθειες και οι, τόσο διαφορετικοί από τους
ανθρώπους της πόλης, καλοκάγαθοι κάτοικοί του,
του δίνουν τη δική του ταυτότητα, το αναδεικνύουν
σ’ ελκυστικό θερινό και χαλαρωτικό προορισμό για
φίλους της υπαίθρου και όλα μαζί συνθέτουν παζλ
ακαταμάχητου ζωγραφικού σκηνικού, όχι μόνο για
ευδοκίμηση, αλλά και για δημιουργία δημοτικού
τραγουδιού. Μ’ όλα αυτά και με πολλά περισσότερα
ακόμη και με το τόσο φιλικό, εγκάρδιο κι ευχάριστο,
σε ντόπιους και ξένους, περιβάλλον, δεν θα μπορούσε να ήταν χωρίς λαϊκούς μύθους και διηγήσεις, ήθη
κι έθιμα, λαϊκή παράδοση κι αστείες ιστορίες, παραμύθια και παροιμίες, ποιητική και μουσική δημιουργία, ζωντανές μνήμες κι αληθινή ιστορία, όνειρα
και προσμονές.
Οι Φιλιώτες, φτωχοί αγρότες, με τα λιγοστά χωράφια τους και τ’ αμπέλια τους, τα γεννήματά τους
και τα κρασιά τους, τα κοπάδια τους και τα ζευγάρια
τους και πάνω απ’ όλα με τη σκληρή δουλειά και τον
ιδρώτα του προσώπου τους, σίγουρα δεν είχαν βιος,
είχαν όμως πλούτο στην καρδιά. Όλοι τους, άντρες
και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, νέοι και γέροι, άνθρωποι έξω καρδιά, ζούσαν στους ρυθμούς του δημοτικού τραγουδιού, πράγμα απόλυτα ταιριαστό με
τη ζωή του χωριού. Δεν είχαν άλλο τρόπο διαφυγής
από τη μουντή καθημερινότητα. Μεγάλωναν, εργάζονταν, ερωτεύονταν, παντρεύονταν, γιόρταζαν, ξενιτεύονταν, αγωνίζονταν, διασκέδαζαν, πέθαιναν με τη
συνοδεία των ήχων και της μελωδίας των δημοτικών
τραγουδιών. Το δημοτικό τραγούδι, σ’ εποχές που
το χωριό έσφυζε από ζωντάνια και διάθεση, διάνθιζε
τη ζωή των κατοίκων στο σπίτι, στους χώρους διασκέδασης και ψυχαγωγίας (καφενεία, πλατεία κ.α.),
στους χώρους δουλειάς, παντού.
Οι γυναίκες (γιαγιάδες, μανάδες, θυγατέρες),
ανάλογα, νανούριζαν τα μωρά και ταχτάριζαν τα
μικρότερα παιδιά τους, ζύμωναν, μαγείρευαν, ύφαι-
41
ναν στον αργαλειό, έξαιναν και λανάριζαν το μαλλί,
έγνεθαν κι έκλωθαν την κλωστή, έπλεκαν, κεντούσαν, έπλεναν και λεύκαιναν στις πηγές και τα μεγάλα
ρέματα ή το ποτάμι, πήγαιναν στις βρύσες και τα
πηγάδια για νερό, σκάλιζαν, βοτάνιζαν, θέριζαν τα
δημητριακά, κορφολογούσαν τ’ αμπέλια, ξεφύλλιζαν
τ’ αραποσίτια, συμμετείχαν στον τρύγο και γενικά
βοηθούσαν τους άντρες σ’ ελαφριές εργασίες. Οι
άντρες όργωναν, έσπερναν, φύτευαν, καλλιεργούσαν
περιβόλια, πότιζαν τα ποτιστικά χωράφια, έκοβαν τα
τριφύλλια και τα σανά και τα στοίβαζαν στ’ αχυροκάλυβα, θέριζαν-έδεναν τα δεμάτια και τα μετέφεραν
στις θημωνιές, αλώνιζαν κι αποθήκευαν τις σοδειές,
κλάδευαν-έσκαβαν και τρυγούσαν τ’ αμπέλια, φρόντιζαν-οδηγούσαν στις βοσκές και στις στρούγκεςάρμεγαν και κούρευαν τα κοπάδια, έκοβαν και κουβαλούσαν τα ξύλα, κυνηγούσαν θηράματα και βοηθούσαν τις γυναίκες. Οι περισσότερες απ’ αυτές τις
δουλειές και ιδιαίτερα οι ομαδικές κι οι γυναικείες
γίνονταν συχνά με επένδυση φωνητικής ερμηνείας
δημοτικών τραγουδιών από τους ίδιους τους εργαζόμενους. Στον τρύγο, για παράδειγμα, που έβγαινε
όλο το χωριό στ’ αμπέλια, όλη μέρα δεν άκουγες τίποτε άλλο παρά χαχανητά, κραυγές και ξεφωνητά,
αστεία αλληλοπειράγματα και χαρούμενα τραγούδια ή συχνά τα βράδια, παρέες κυρίως γυναικών,
επιστρέφοντας στο χωριό από αγροτικές εργασίες
(βλαστολόγημα αμπελιού, ξεφύλλισμα αραποσιτιού
κ.ά.), παρ’ όλη την κούρασή τους, τραγουδούσαν
όμορφα κοινωνικά, ερωτικά, πειραχτικά κ.ά. δημοτικά τραγούδια.
Στα σχολεία, οι δάσκαλοι κι οι μαθητές τραγουδούσαν ωραία εθνικοπατριωτικά, ιστορικά,
κλέφτικα, θρησκευτικού κ.ά. περιεχομένου σχολικά
τραγούδια και, στις εθνικές γιορτές και σχολικέςκοινωνικές εκδηλώσεις, χόρευαν παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς.
Στις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές του Αγίου
Βασιλείου, του Αγίου Βλασίου, της Αποκριάς, της
Καθαρής Δευτέρας, της Ανάστασης, της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Αθανασίου, της Κοίμησης
της Παναγίας, της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού,
των Χριστουγέννων, καθώς και σ’ ονομαστικές εορτές και βαφτίσεις, κυριαρχούσαν τα εκκλησιαστικά
άσματα, τα κάλαντα και το ενόργανο ή φωνητικό
δημοτικό τραγούδι.
Η αγάπη κι ο έρωτας τραγουδιούνταν, από τους
νέους που αγαπιούνταν ή ερωτεύονταν, με εκλεκτά
και μεγάλης δημοφιλίας ειδυλλιακά, γοητευτικά
εξομολογητικά και χαμηλόφωνα κι αθόρυβα αισθησιακά τραγούδια, ώστε να μην ταράζονται τα νερά
42
της κλειστής κοινωνίας του χωριού. Η αγάπη κι ο
έρωτας αποτέλεσαν τον κεντρικό πυρήνα στα περισσότερα δημοτικά τραγούδια.
Το προξενιό κι ο αρραβώνας, η γαμήλια προετοιμασία κι ο γάμος απεικονίζονται σε πολλά και
πολυτραγουδισμένα γαμοτράγουδα. Στο τραπέζι
του γάμου ακούγονταν κορυφαία συμποσιακά τραγούδια από τραγουδιστές με προσόντα, συνεπικουρούμενους από τους παρακείμενους ομοτράπεζους,
με εναλλαγή μονού τραγουδιού και πολυφωνίας ή
πολυφωνίας μεταξύ διαφορετικών ομάδων. Ο χορός
και το γλέντι, που ακολουθούσαν μετά τα στέφανα,
με πρώτους τη νύφη, το γαμπρό και τους κουμπάρους κι αραδιασμένους τους συγγενείς και τους καλεσμένους, άνοιγε στην πλατεία ή το σπίτι με κατάλληλα ευχετικά και παινεσιάρικα για τη λαμπερή νύφη
και το φωτογενή γαμπρό δημοτικά τραγούδια και
συνεχίζονταν με τραγούδια της αγάπης, του έρωτα
και του γλεντιού.
Με τραπεζώματα στα σπίτια και τραγούδια της
ξενιτιάς, αποχαιρετούσαν, η οικογένεια, οι συγγενείς
και οι φίλοι, τους νέους που μετανάστευαν στην αλλοδαπή.
Το τραγούδι κι ο χορός μονοπωλούσαν το ενδιαφέρον των Φιλιωτών. Το τραγούδι, τους έδινε
έμπνευση, πνευματικά φτερά, πλούτο συναισθημάτων, καλλιέργεια ψυχής και χαρά κι ο χορός, επινόηση τρόπων έκφρασης, εκτόνωση και θέαμα. Και τα
δύο μαζί, τους έδιναν κοινωνικότητα, ψυχοσωματική ισορροπία, ελπίδα κι αγάπη για ζωή. Ήταν μερακλήδες και γλεντζέδες. Στο γλέντι, που δε συμμετείχε
ορχήστρα ή παλιότερα που δεν υπήρχαν πικ-απ και
μαγνητόφωνα, τραγουδούσαν καθιστικά όλοι μαζί ή
κατά ομάδες και χόρευαν τραγουδώντας. Απολάμβαναν την καλή παρέα, το καλό φαγητό και το καλό
κρασί. Διασκέδαζαν ξέγνοιαστοι και προσωρινά
απόμακροι από τις σκοτούρες της ζωής. Τρεις και
πλέον ομόκεντρους ανοιχτούς κύκλους είχαν οι χοροί, στην πλατεία, σε χαρές και πανηγύρια. Αυτές οι
δυο μορφές τέχνης, μαζί βέβαια με πολλά άλλα, ήταν
η κουλτούρα τους και ο πολιτισμός τους. Κάθε αντικειμενικός παρατηρητής, βλέποντάς τους να γλεντάνε, δεν μπορούσε παρά να θαυμάζει το ψυχικό τους
μεγαλείο, στο τσακίρ κέφι να περιλούζεται κι αυτός
μαζί τους με ξανθό βαρελίσιο κρασί απ’ τα φιλέικα αμπέλια και να ομολογεί ότι είναι συναρπαστικό
να διασκεδάζει κανείς με τέτοιους απλούς κι ευχάριστους ανθρώπους. Είναι διαπιστωμένο, άλλωστε,
ότι τις αρετές τις συναντάμε συχνότερα στους απλοϊκούς ανθρώπους.
Τα θρηνητικά τραγούδια, με τα οποία αποχαιρεΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
τούσαν τους νεκρούς, τ’ απέδιδαν γυναίκες. Λίγα ήταν
εκείνα που επαναλαμβάνονταν με την ίδια μορφή. Τα
περισσότερα ήταν κατά περίπτωση αυτοσχέδια.
Το χωριό μας, στους στενούς δεσμούς του με το
παραδοσιακό τραγούδι, διαθέτει ένα ξεχωριστό δίδυμο προνομίων. Το πρώτο, να επιδεικνύει τον αείμνηστο ποιητή του Πάνο Παπαρρηγόπουλο, που
συνέθεσε και δημοσίευσε τα τραγούδια του Λάδωνα,
τραγούδια του χωριού, του βουνού, του κάμπου, της
στάνης και της αγάπης (έχει γίνει ιδιαίτερος λόγος
στο τ.28) και το δεύτερο, να προβάλλει τη δική του,
αρχικά μικρή και αργότερα μεγαλύτερη, ομάδα από
ντόπιους επαγγελματίες ερμηνευτές, αποτελούμενη
από: α) τους συχωρεμένους: Σπύρο Καρακωνσταντή
στο βιολί και το συντονισμό της ορχήστρας, Βλάση Οικονόμου (Τσαμίκος) στο λαούτο και το τραγούδι, Αντρέα Παπαρρηγόπουλο (καπετάν Αντρέας)
δεύτερο λαουτέρη και Κυριάκο Μίντζια στο κλαρίνο
και β) τους υπάρχοντες και χαίροντες υγείας: Ντίνο Μπελέρη κλαριντζή, Αχιλλέα Δαφαλιά και Ντίνο
Σταματόπουλο κιθαρωδούς και δημοσιοσχεσίτες
της κομπανίας, Βλάση Νταμόκα τρίτο κιθαρωδό και
διασκεδαστικό χωρατατζή και Τάσο Αθανασόπουλο
τυμπανιστή και τραγουδιστή. Ο Τάσος κατασκεύαζε
ο ίδιος το νταούλι του. Έπαιζε συχνά σε γλέντια με
τους Μπελέρη και Νταμόκα και πολλές φορές εντελώς μόνος. Τα ’βγαζε πέρα μια χαρά.
Η εννεαμελής φιλέικη ορχήστρα, σ’ αρκετά γλέντια του χωριού, έκανε ενωτικά την εμφάνισή της. Τις
περισσότερες φορές όμως έπαιζε χωρισμένη σε δύο
μικρότερα σχήματα, συνήθως ένα εξαμελές ή πενταμελές κι ένα τριμελές. Προσωπικά, πλην του Βλάση
Οικονόμου και του Αντρέα Παπαρρηγόπουλου, έχω
γλεντήσει μ’ όλους τους άλλους και περισσότερο με
τη ζυγιά του Μπελέρη. Ο Μπελέρης ήταν η ψυχή
και η στήριξη του μικρού σχήματος, γιατί συνδύαζε ευαισθησία, λεπτότητα, έμπνευση και τεχνική και
κορύφωνε το κέφι των χορευτών. Με τον πρώτο της
ορχήστρας, το βιρτουόζο του βιολιού μπάρμπα μου
Σπύρο, έχω διασκεδάσει αρκετά και σε γλέντια οικογενειακού κύκλου. Κρατάω αξέχαστες στιγμές. Ήταν
όλοι τους ευσυνείδητοι λαϊκοί οργανοπαίχτες. Είχαν
ασίγαστο πάθος για τη δουλειά τους και ακατανίκητη επιθυμία για ποιοτική αναβάθμιση. Αγαπούσαν
το δημοτικό τραγούδι και το υπηρέτησαν πιστά κι
επάξια. Ήταν όμως και φτωχοί οικογενειάρχες και η
οργανοπαιξία αποτέλεσε, γι’ αυτούς, επαγγελματική
απασχόληση και μέσο ενίσχυσης του οικογενειακού
τους προϋπολογισμού. Η υστεροφημία, ως αναγνώριση της προσφοράς όσων έχουν αποδημήσει εις
Κύριον, τους ακολουθεί.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Στα πανηγύρια και στα μεγάλα γλέντια του χωριού, εκτός απ’ το φιλέικο μουσικό συγκρότημα,
έπαιζαν κι αμιγούς ξένης σύνθεσης ή μικτά σύνολα.
Αξίζει ν’ αναφερθεί η αυτόνομη ομάδα με προεξάρχοντα τον ασυναγώνιστο στο κλαρίνο Μπρουκλόγιαννη, που ξεσήκωνε κι απογείωνε το ενθουσιώδες
κοινό σε ξέφρενο ολοήμερο και ολονύχτιο γλέντι,
στην πλατεία και στα καφενεία. Οι Φιλιώτες, στο
ζήτημα της επιλογής του μουσικού σχήματος για
τη διασκέδασή τους, ήταν εξαιρετικά εκλεκτικοί και
γενναιόδωροι.
Η ντόπια ορχήστρα, στην οποία συχνά συμμετείχαν και λαϊκοί οργανοπαίχτες από γειτονικά χωριά
(Πάικος Πρώιμος, από το Δρακοβούνι στο κλαρίνο, Μπερτσουκλής Γιώργιος και Φώτης, από το
Λευκάσιο στην κιθάρα και στο κλαρίνο, αντίστοιχα
κ.ά.) δεν υφίσταται πλέον. Είναι όμως ευχάριστο,
συγχρόνως και παρήγορο για τη μελλοντική πορεία του δημοτικού τραγουδιού στο χωριό μας, ότι
τρεις συγχωριανοί μας, οι αδερφοί Παπαρρηγόπουλοι, Θόδωρος (συχωρεμένος), Γιάννης και Ντίνος,
αντάξιοι μαθητές και μιμητές του λαουτιέρη πατέρα
τους, εραστές της μουσικής τέχνης και λάτρεις του
τραγουδιού και, απ’ όσα μπορώ να γνωρίζω, καλλίφωνοι τραγουδιστές, χαρισματικοί οργανοπαίχτες
(στο κλαρίνο ο πρώτος κι ο τρίτος, στο λαούτο ο
δεύτερος και στο μπουζούκι κι οι τρεις) και καλαίσθητοι χορευτές, ασχολούνται, οι δύο πια, ιδιωτικά
και εντελώς ερασιτεχνικά, με το δημοτικό τραγούδι.
Στα τρία αδέρφια, όπως με πληροφόρησε ο ξάδερφός του Γιάννης Παπαρρηγόπουλος, πρέπει να προστεθεί κι ο Φιλιώτης κλαριντζής Χαρμπιλογιώργης,
που ζει στην Αυστραλία. Αυτό που παρατηρείται με
τους τέσσερις τελευταίους επιβεβαιώνει την αλήθεια
ότι το τραγούδι και η ενόργανη απόδοσή του συμβαδίζουν με οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα.
Με βάση τις εμπνευσμένες, από τη λαϊκή παράδοση της μικρής αγροτικής κοινωνίας του χωριού
μας, θύμησες της παιδικής κι εφηβικής μου ζωής,
παραθέτω ως κατάθεση ψυχής, πολύτιμη παρακαταθήκη και ελάχιστο δείγμα σεβασμού στο παραδοσιακό τραγούδι και σε σημαίνοντα, για μένα, συχωρεμένα πρόσωπα (δασκάλους, γονείς, καλλιτέχνη
θείο μου Σπύρο, μακαριστό Δαμασκηνό κ.ά.), που
συνέβαλαν στον εμπλουτισμό του προσωπικού μου
ρεπερτορίου, λίγα, γνωστά στους Φιλιώτες της ηλικίας μου και όχι μόνο, δημοτικά τραγούδια, αφού
προηγουμένως επισημάνω ότι, σ’ όλη την ελληνική
επικράτεια τα δημοτικά τραγούδια παρουσιάζουν
μεγάλη συνεκτική ομοιότητα, πολλά απ’ αυτά ακούγονται, κατά καιρούς, με διάφορες παραλλαγές και
43
υπάρχουν δημώδη ποιήματα, οι καταλογές, που δεν
τραγουδιούνται, απαγγέλλονται μόνο. Παραλογές:
Ο Μενούσης. Ξενιτιάς: Ο αμάραντος, Τάξε μανούλα τάματα, Πουλάκι ξένο, Λουλούδι τι μαράθηκες,
Γιάννη μου το μαντίλι σου, Κώστα τα χιόνια λιώσανε
(της φυλακής). Ιστορικά: Στη μέση τα Καλάβρυτα,
Γλυκοχαράζει η χαραυγή, 25 του Μαρτιού, Στα Τρίκορφα μες στην κορφή. Κλέφτικα: Οι Κολοκοτρωναίοι, Η Αρκαδιανή, Παιδιά της Σαμαρίνας, Μάνα
μου τα κλεφτόπουλα, Κάτω στου Βάλτου τα χωριά.
Αγάπης κι έρωτα: Κυρά μια χάρη σου ζητώ, Μ’ έκαψες γειτόνισσα, Φοράς καινούργια φορεσιά, Το κλήμα θέλει κλάδεμα, Σε κοντοσκάλια ανέβαινα, Μια
κοντή κοντούλα, Αγκινάρα με τ’ αγκάθια, Πάνω σε
ψηλή ραχούλα, Ο Αριστείδης, Τώρα το κοντόβραδο, Φώτα το φεγγαράκι μου, Κελάηδα περδικούλα
μου, Ο κάμπος επρασίνισε, Θέλω ν’ ανέβω σε βουνό,
Ο ήλιος βασιλεύει, Στη βρύση, Στους κάμπους αναστέναξα, Μαύρα μάτια στο ποτήρι, Διαμάντω ποιος
σε φίλησε, Μανουσάκια. Γάμου: Ας παν να ιδούν τα
μάτια μου, Σήμερα βγήκα να χαρώ, Είμαστε ορκισμένα, Παινέματα και χάρες, Στου παπα-Λάμπρου
την αυλή, Βγήκα ψηλά στα διάσελα, Μη σας εκακοφάνηκε, Εκεί ψηλά στην αετοράχη, Ένα καράβι από
τη Χιο, Μπαίνω μες στ’ αμπέλι. Σατιρικά: Πώς το
τρίβουν το πιπέρι. Θρησκευτικά: Κάλαντα, Σήμερα
Χριστός Ανέστη. Κοινωνικά κ.ά.: Μπήκαν τα γίδια στο μαντρί, Συννέφιασε ο Παρνασσός, Μην τα
μαλώνεις τα παιδιά, Ρούσα παπαδιά, Παραμεράτε
λυγερές, Για την καλή μας συντροφιά, Πήρα τα ζαγαράκια μου, Ήρθε η ώρα γι’ άρμεγμα, Να ’σαν τα
νιάτα δυο φορές, Θα χορέψεις γέρο.
Φτάνοντας στο τέλος του μικρού οδοιπορικού,
αισθάνομαι υποχρεωμένος να ευχαριστήσω τον αγαπητό φίλο Αχιλλέα για την παροχή σχετικών έγκυρων
πληροφοριών και τον έγκριτο νομικό επιστήμονα,
κάτοχο του λαούτου του πάλαι ποτέ πρωτοποριακού και κορυφαίου λαϊκού ερμηνευτή Βλάση Οικονόμου, αγαπητό Γιάννη Παπαρρηγόπουλο, που με
δική του πρωτοβουλία ήρθε σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί μου και ανταλλάξαμε απόψεις. Πρέπει να
ομολογήσω ότι τον βρίσκω αρκούντως ενημερωμένο
και θα χαρώ ιδιαιτέρως, εάν με το μικρό οδοιπορικό,
του δώσω πάσα ή το έναυσμα, ως περισσότερο οικείο με το χώρο, ν’ ασχοληθεί ερευνητικά με το δημοτικό τραγούδι ή ν’ αναπτύξει οποιαδήποτε άλλη
σχετική επωφελή δράση.
Επιπλέον θέλω να ζητήσω ταπεινά συγνώμη, γιατί χρησιμοποίησα και παρωνύμια σε δύο μέλη της
καλλιτεχνικής τοπικής ομάδας, με σκοπό να τα ξεχωρίσω από συγχωριανούς μας που φέρουν το ίδιο
44
μ’ αυτά βαφτιστικό και οικογενειακό όνομα. Συγνώμη πρέπει να ζητήσω κι απ’ άλλους, που ίσως έχουν
ασχοληθεί ή ασχολούνται με το δημοτικό τραγούδι
και δεν τους ανέφερα.
Ο αξέχαστος «Τσαμίκος».
Βιβλιογραφικές πηγές
• Aποστολάκης Γ., Η ποίηση στη ζωή μας, 1927.
• Δημαράς Κ., Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, 1976.
• εφημ. Το Βήμα, Τα Δημοτικά μας τραγούδια.
• Θέρος Αγ., Τα τραγούδια των Ελλήνων, 1951.
• Καραντώνης Α., Εισαγωγή στη νεότερη ποίηση, 1958.
• Μακρής Στ., Το Δημοτικό τραγούδι, Βίωμα και Μεράκι, Τρίπολη 1998.
• Μελάς Σπ., Νεοελληνική Λογοτεχνία, 1962.
• Μπίκος Αθ., Ελληνικοί χοροί, Αθήνα 1969.
• Μιράσγεζη Μ., Νεοελληνική Λογοτεχνία, τ. Α΄, Αθήνα 1978.
• Περάνθης Μ., Μεγάλη ελληνική ποιητική ανθολογία, Αθήνα
1954.
• Πετρουλάκης Ν., Το ριζίτικο τραγούδι, π. Σχολείο και Ζωή,
Αθήνα 1994.
• Πολίτης Αλ., Το δημοτικό τραγούδι.
• Πολίτης Ν., Εκλογαί από τα τραγούδια του Ελληνικού λαού,
Αθήναι 1914.
• Σταθούλιας Κ., Το Δημοτικό Τραγούδι, εφημ. Χελμός, μηνιαίο όργανο του Συνδέσμου «Χελμός» Ακράτας, Μάιος/
Ιούλιος-Αύγουστος 1967.
• Σύγχρονη Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, Αθήνα.
• Τοπάλη αφοί, Συλλογή τραγουδιών για παιδιά Δημοτικού και
Γυμνασίου.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Επιστημονικές δημοσιεύσεις
Πόνος εἰς τὸ στῆθος: Ἔνοχος ἢ ἀθῶος;
Παύλου Κ. Τούτουζα,
Ὁμότιμου Καθηγητοῦ – Διευθυντοῦ
τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἱδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.)
Σὲ στηθάγχη ἢ ἔμφραγμα μυοκαρδίου ἡ καρδιὰ διψάει, θέλει ὀξυγόνο καὶ δὲν τὸ ἔχει, ὑποφέρει
καὶ πονάει. Αὐτὸ κρατάει γιὰ δύο - πέντε λεπτὰ
ἢ περισσότερο, ἐνῷ σὲ ἔμφραγμα ἐπάνω ἀπὸ μισὴ
ὥρα. Κινδυνεύει τὸ τμῆμα τοῦ μυοκαρδίου, ποὺ
δὲν παίρνει αἷμα, ἐπειδὴ ἔχει στενέψει ὁ σωλήνας
- ἡ ἀρτηρία, ποὺ τὸ τροφοδοτεῖ καὶ διαμαρτύρεται μὲ πόνο. Ὁ πόνος ἐμφανίζεται στὸ θώρακα, πιὸ
συχνὰ στὸ στέρνο, ὅμως ἀπὸ ἀσθενῆ σὲ ἀσθενῆ ἡ
θέσις τοῦ πόνου ἠμπορεῖ νὰ διαφέρῃ, λίγο πρὸς
τὰ πάνω, τὸ λαιμὸ ἢ τὴν κάτω γνάθο-σαγόνι μέχρι
τὸ αὐτί, πρὸς τὰ κάτω νὰ ἐγγίζῃ τὸ στομάχι, πρὸς
τὰ ἀριστερὰ νὰ ξεπερνάῃ τὸν μαστὸ μέχρι τὴ μασχάλη, τὸν ὦμο, τὸν βραχίονα-ἀγκῶνα, ἠμπορεῖ νὰ
φθάσῃ μέχρι τὸν καρπό. Σὲ ὁρισμένους ὁ πόνος
εἶναι δεξιὰ στὶς ἀντίστοιχες θέσεις. Καὶ τὸ σπουδαῖο εἶναι ὅτι κάθε φορά, ποὺ ὁ πάσχων ἐμφανίζει
πόνο τῆς καρδιᾶς τὸν περιγράφει μὲ τὶς ἴδιες λέξεις.
Ἂν ἐκφραστῇ μὲ τὴ λέξι «σφίξιμο», τότε σὲ κάθε
κρίσι θὰ μιλάῃ γιὰ σφίξιμο, ἂν πῇ τὸν πόνο «κάψιμο», θὰ λέγῃ πάντα κάψιμο κ.ο.κ. Ἕνας κλέφτης,
ποὺ «τὶς νύχτες ζεῖ» ἀπὸ κάποιο διαμέρισμα πλουσίου, ἀκολουθεῖ πάντα τὴν ἴδια ἀσφαλῆ διαδρομή.
Διακρίνεται ὁ πόνος τῆς τυπικῆς στηθάγχης καὶ
τοῦ κλασικοῦ ἐμφράγματος τοῦ μυοκαρδίου. Κατὰ
κανόνα, ἀποκλείουμε νὰ εἶναι κλέφτης κάποιος, ποὺ
ζοῦμε δίπλα καὶ τὸν ξέρουμε χρόνια. Δὲν μπορεῖ νὰ
εἶναι στηθαγχικὸς ὁ πόνος, ποὺ ἔχει ἕνα κορίτσι ἢ
ἀγόρι 15-20 χρονῶν. Ἂν τὸ ἀγόρι εἶναι μεγαλύτερο,
οἱ γονεῖς καὶ οἱ παπποῦδες του εἶναι καλὰ χωρὶς παράγοντες κινδύνου, ἀπομακρυνόμαστε ἀπὸ τὴ στηθάγχη. Ἡ γυναίκα, μὲ τὴν προστασία τῶν οἰστρογόνων ὁρμονῶν, θεωρεῖται ἀσφαλὴς μέχρι τὴν
ἐμμηνόπαυσι, τὰ 50 ἔτη. Ἡ ἀσφάλεια αὐτὴ βάλλεται, ἐξασθενεῖ, ἐὰν ἡ γυναίκα καπνίζῃ καί, μάλιστα,
ἐὰν παίρνῃ καὶ ἀντισυλληπτικά. Δυστυχῶς τὶς τελευταῖες δεκαετίες νοσηλεύονται καὶ νέες γυναῖκες
μὲ περίοδο στὴν Ἐντατική, γιὰ ἀσταθῆ στηθάγχη
ἢ ἔμφραγμα μυοκαρδίου, χωρὶς νὰ ἔχουν πρόωρη
ἐμμηνόπαυσι. Τὴ στηθάγχη ἢ τὸ ἔμφραγμα σκεπτόμαστε στὸν ἄνδρα συνήθως μετὰ τὴν ἡλικία
τῶν 40, ἂν καὶ τὸ κάπνισμα μπορεῖ νὰ μᾶς τὸν φέρῃ
νωρίτερα στὴν Ἐντατική.
Τὸ εὐχάριστο εἶναι ὅτι πολὺ συχνά, μόνο μὲ τὴ
λῆψι τοῦ ἱστορικοῦ, ἀπαλλάσσεται ὁ ἐξεταζόμενος
ἀπὸ τὴ διάγνωσι τῆς στεφανιαίας νόσου. Αὐτὸ γίνεται ἐὰν ὁ πόνος «περπατάει», μία φορὰ εἶναι ἀριστερὰ στὸ στῆθος, τὴν ἄλλη δεξιά, ἄλλοτε στὴν
πλάτη ἢ καὶ στὸ πόδι. Τότε ὁ καρδιολόγος χαμογελάει λέγοντας ὅτι ὁ πόνος δὲν εἶναι τῆς καρδιᾶς.
Γιὰ νὰ τὸ συγκρίνωμε μὲ τραυματισμὸ στὸ γόνατο,
εἶναι παράλογο νὰ φταίῃ τὸ γόνυ, ὅταν ὁ πάσχων
μᾶς λέγει ὅτι πονάει στὸ χέρι, τὴ μέση, τὸ κεφάλι…
Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ ἄλλα χαρακτηριστικά τοῦ
πόνου. Ἐὰν ὁ πάσχων δὲν θυμᾶται ἀκριβῶς πότε
τὸν ἔπιασε ὁ πόνος, τότε ὁ γιατρὸς ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὴν κρίσι ἰσχαιμίας τῆς καρδιᾶς. Οἱ κρίσεις
αὐτὲς εἶναι ὀργανικές, πάσχει καὶ τραυματίζεται τὸ
μυοκάρδιο, πονάει σὲ συγκεκριμένο χρόνο ὁ πάσχων. Θυμᾶται πολὺ καλὰ τὴν ἡμέρα π.χ. Τετάρτη,
τέσσερις ἡ ὥρα ἐνῷ βάδιζε στὸ Κολωνάκι ἢ τρεῖς
τὴ νύχτα ποὺ ὁ πόνος τὸν ξύπνησε στὸν ὕπνο. Ἐὰν
ὁ καρδιολόγος προσποιεῖται ὅτι δὲν θυμᾶται καὶ
λέγει ἄλλες μέρες καὶ ἄλλες ὧρες, τὸν διορθώνει συνεχῶς ὁ πάσχων. Ἔτσι ὁ καρδιακὸς δίνει λεπτομερεῖς περιγραφές, ὄχι μόνο γιὰ τὸ χρόνο ἀλλὰ καὶ τὶς
συνθῆκες, ποιὸς ἦταν δίπλα του, ἂν σηκώθηκε ἀπὸ
τὸ κρεβάτι, ἂν στάθηκε σὲ μία βιτρίνα, ὅλα συγκεκριμένα. Ἀντίθετα ἐκεῖνοι μὲ τοὺς ἀθώους πόνους
συχνὰ ξεφεύγουν, δὲν θυμοῦνται καλά, λένε σήμερα καὶ προχωροῦν στὸ χθές, στὸ προχθὲς χωρὶς νὰ
προσδιορίζουν ἀκριβῶς πότε ἄρχισε ὁ πόνος καὶ
πόσο διαρκεῖ, λένε ὅτι διαρκεῖ λίγα λεπτὰ καὶ σὲ
λίγο τὰ λεπτὰ τὰ συγχέουν μὲ τὶς ὧρες, «καὶ τώρα
Φωτεινή Γραμμή, Πανηγυρική Ἔκδοσις ἐπί τῇ ἐλεύσει τοῦ Νέου Ἐνιαυτοῦ 2012.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
45
ἔχω πόνο» λένε. Οἱ ἀθῶοι πόνοι συνήθως εἶναι
σπασμοὶ μυῶν, ἂς ποῦμε ἕνα εἶδος ψευτοκράμπας,
ἀπὸ τοὺς ὁποίους πάσχουμε σχεδὸν ὅλοι. Μερικὲς
φορὲς φτερουγίζουν στὸ στῆθος, πιὸ συχνὰ βέβαια πάσχουν τὰ ἔντερά μας. Αὐτὲς οἱ ἐνοχλήσεις
δὲν ἐμποδίζουν τὸν ἄνθρωπο νὰ περπατήσῃ καὶ νὰ
τρέξῃ, ἐνῷ σὲ στηθάγχη καὶ ἔμφραγμα δὲν γίνεται
αὐτό, ὅπως ἀκριβῶς δὲν γίνεται νὰ τρέχῃς μὲ σπασμένο γόνατο. Ἐπίσης φαίνεσαι ὅτι δὲν πάσχεις ἀπὸ
τὴν καρδιά, ὅταν δείχνῃς τὸν πόνο μὲ τὸ δάχτυλο
στὸ στῆθος, ἐνῷ σὲ κρίσι στηθαγχικὴ ὁ πάσχων
ἁπλώνει τὴν παλάμη ἢ φέρνει τὴ γροθιά του στὸ
μέρος τοῦ πόνου, ὅπως καὶ ὁ ἄλλος, ποὺ ἀγκαλιάζει τὸ γόνατό του καὶ ποτὲ δὲν δείχνει τὸ κάταγμα
μὲ δάχτυλο. Τέλος, οἱ ἀθῶοι πόνοι οὐδέποτε σὲ
ξυπνοῦν τὴ νύχτα, ὅπως αὐτὸ συχνὰ συμβαίνει σὲ
π.χ. ἔμφραγμα ἢ ἀσταθῆ στηθάγχη. Οἱ ἀθῶοι πόνοι
εἶναι τῆς ἡμέρας, θέλουν…μυαλὸ καὶ σέβονται τὸν
ὕπνο, ἐνῷ τὸ ἔμφραγμα καὶ ἡ ἀσταθὴς στηθάγχη
εἶναι εἰσβολεῖς, ποὺ θὰ σὲ πονέσουν πολὺ ἢ θὰ σὲ
πιέσουν τόσο, ὥστε νὰ αἰσθάνεσαι πλάκα ἀφόρητη στὸ στῆθος, ἢ θὰ σοῦ ρίξουν ἕνα κουβὰ νερό,
γίνεσαι μούσκεμα ἀπὸ τὸν ἱδρῶτα, ἔχεις ἀδυναμία.
Αὐτὰ ὅλα σὲ ξυπνοῦν ἀμέσως.
Βέβαια ὑπάρχουν περιπτώσεις, συνήθως μὲ παράγοντες κινδύνου καὶ συμπτώματα, ποὺ ναὶ μὲν
δὲν εἶναι τυπικὰ στηθάγχης ἢ ἐμφράγματος ἀλλὰ
δὲν ἀποκλείεται ἡ στεφανιαία νόσος. Τότε θὰ γίνῃ
ἔλεγχος μὲ ἠλεκτροκαρδιογράφημα, ἐνδεχομένως
δοκιμασία κοπώσεως ἢ στεφανιογραφία.
Λαπαροσκοπική χειρουργική και όγκοι επινεφριδίων
Γεώργιος Ν. Ζωγράφος
Διευθυντής Χειρουργικής
Γ΄ Χειρ/κή Κλινική, Γενικό Κρατικό Αθηνών
Η λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή αντικατέστησε γρήγορα την ανοιχτή μέθοδο και καθιερώθηκε σαν επέμβαση εκλογής για την αντιμετώπιση
των καλοήθων επινεφριδιακών όγκων (1,2). Η λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή είναι πλέον ο χρυσούς κανόνας για όλους τους καλοήθεις όγκους
των επινεφριδίων.
Τα σαφή πλεονεκτήματά της είναι μικρότερο μετεγχειρητικό άλγος, λιγότερες επιπλοκές από το εγχειρητικό τραύμα, καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα,
μικρότερος χρόνος μετεγχειρητικής νοσηλείας και
ταχύτερη επάνοδος στις δραστηριότητες.
Η λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή είναι εξ
ίσου ασφαλής με την ανοιχτή διότι έχει την δυνατότητα αναγνώρισης και παρασκευής των παρακειμένων οργάνων και αγγείων (1).
Οι ενδείξεις της λαπαροσκοπικής επινεφριδιεκτομής σήμερα δεν διαφέρουν πολύ από τις
ενδείξεις της ανοιχτής χειρουργικής και είναι οι
εξής:
1) Σύνδρομο Cushing οφειλόμενο σε αδένωμα πού παράγει κορτιζόλη. Νόσος Cushing
που δεν αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά με υποφυσιεκτομή η ακτινοβολία υποφύσεως. Τα σημαντικότερα κλινικά σημεία του συνδρόμου είναι
παχυσαρκία, πληθωρική εμφάνιση προσώπου, ιδιάζουσα κατανομή του λίπους στο πρόσωπο, τον
46
αυχένα, και την κοιλιά. Συχνά υπάρχει υπέρταση,
σακχαρώδης διαβήτης, οστεοπόρωση, εύκολη κόπωση.
2) Σύνδρομο Conn (αδένωμα επινεφριδίου
που εκκρίνει αλδοστερόνη). Ο ασθενής παρουσιάζεται με υπέρταση η/και υποκαλιαιμία που προκαλεί καταβολή δυνάμεων.
3) Φαιοχρωμοκύτωμα. Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι παροξυσμική ταχυκαρδία η/και παροξυσμική υπέρταση. Συνυπάρχουν κεφαλαγίες
και εφίδρωση.
4) Τυχαιώματα. Ανακαλύπτονται τυχαία,
κατά τον απεικονιστικό έλεγχο διά άλλη αιτία. Ο
ασθενής κατά κανόνα δεν έχει συμπτώματα σχετιζόμενα με παθήσεις επινεφριδίων.
Τα τυχαίως ανακαλυπτόμενα μορφώματα επινεφριδίων, τα οποία καλούνται τυχαιώματα, είναι
πλέον συχνότερα απ’ ότι παλαιότερα, λόγω της ευρείας διαδόσεως των απεικονιστικών μεθόδων με
ποικίλες ενδείξεις (3,4).
Η μελέτη τους ανέδειξε μιά ιδιαίτερη ομάδα
αδενωμάτων χωρίς έντονες κλινικές εκδηλώσεις
συνδρόμου Cushing αλλά με αυτονομία στην έκκριση κορτιζόλης η/και αλδοστερόνης. Συχνά οι
ασθενείς αυτοί έχουν υπέρταση, η οποία βελτιώνεται μετά την λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή.
Γιά την ενδιαφέρουσα αυτή ομάδα αδενωμάτων
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
χρησιμοποιείται ο όρος υποκλινικό Cushing και
έχει ένδειξη επινεφριδιεκτομής (5).
Στον πρωτοπαθή υπεραλδοστερονισμό (σύνδρομο Conn), όταν οφείλεται σε αδένωμα επινεφριδίου, έχει απόλυτη ένδειξη η λαπαροσκοπική
επινεφριδιεκτομή. Πρόκειται συνήθως για μικρά,
καλοήθη αδενώματα που δεν συμφύονται με τους
πέριξ ιστούς και είναι ιδανικά για λαπαροσκοπική
προσέγγιση.
Για τους μη λειτουργικούς καλοήθεις όγκους,
βάσει κλινικού αλγορίθμου με διεθνή επιβεβαίωση, έχουν ένδειξη χειρουργικής επεμβάσεως, όγκοι
είτε ορμονικά λειτουργικοί είτε μεγαλύτεροι από
4cm, αλλά και ακόμα μικρότεροι εάν παρουσιάζουν εικόνα ύποπτη για κακοήθεια στην αξονική η
μαγνητική τομογραφία.
Σε μεγάλη κλινική μελέτη προκύπτει ότι όγκοι
>4cm έχουν διπλάσια πιθανότητα κακοήθειας
ενώ όγκοι >8 cm έχουν 9 φορές υψηλότερη πιθανότητα κακοήθειας (6).
Το μέγεθος των όγκων που μπορεί να εξαιρεθούν λαπαροσκοπικά παρουσιάζει αποκλίσεις στην
βιβλιογραφία που σχετίζονται κυρίως με την εμπειρία των κέντρων. Ορισμένοι συγγραφείς θέτουν ώς
ανώτερο όριο για την λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή τα 6cm (7), ενώ όταν υπάρχει εμπειρία
μπορεί να εξαιρεθούν λαπαροσκοπικά όγκοι μέχρι
13-14cm (5,8). Απαραίτητη προϋπόθεση για την
λαπαροσκοπική αφαίρεση των μεγάλων όγκων είναι η εμπειρία στην λαπαροσκοπική χειρουργική
αλλα και στην χειρουργικη των επινεφριδίων.
Προς το παρόν η λαπαροσκοπική τεχνική δεν
ενδείκνυται για κακοήθεις όγκους των επινεφριδίων με διήθηση παρακειμένων οργάνων(9). Εκτεταμένες en-block εκτομές όπως νεφρεκτομή, ηπατεκτομή η νεφρεκτομή και σπληνεκτομή δεν είναι
εφικτές με την λαπαροσκοπική χειρουργική (10).
Έχουν δημοσιευθεί αρκετές περιπτώσεις υποτροπής και εκτεταμένης περιτοναϊκής διασποράς της
νόσου, μέσα σε λίγους μήνες μετά απο λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή για κακοήθεις όγκους
(11). Απο την άλλη πλευρά όμως, έχουν δημοσιευθεί αρκετές περιπτώσεις λαπαροσκοπικής επινεφριδιεκτομής για μεταστατικούς όγκους επινεφριδίων, που δεν παρουσίασαν υποτροπή για μια
περίοδο μέχρι 19 μήνες (12).
Αν και τα περισσότερα κέντρα προτιμούν την
ανοιχτή μέθοδο για την αντιμετώπιση των κακοήθων όγκων των επινεφριδίων, τα τελευταία χρόνια
παρατηρείται μία αύξηση των λαπαροσκοπικών
επινεφριδιεκτομών για την αντιμετώπιση του καρΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
κίνου των επινεφριδίων. Δυστυχώς όμως, οι σειρές δεν είναι μεγάλες, τα αποτελέσματα δεν είναι
ομόφωνα και δεν υπάρχουν προοπτικές μελέτες. Η
λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή είναι αποδεκτή
μέθοδος για την αντιμετώπιση μετάχρονων, μονήρων μεταστάσεων διότι στις περιπτώσεις αυτές
απουσιάζει η διήθηση των πέριξ ιστών (13).
Στον καρκίνο του φλοιού των επινεφριδίων
υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις κατά πόσον είναι
ασφαλής ογκολογικά η λαπαροσκοπική εκτομή
αν και σε πολλά κέντρα έχουν πραγματοποιηθεί
λαπαροσκοπικές εκτομές. Στην μεγαλύτερη δημοσιευθείσα σειρά προκύπτει ότι οι ασθενείς που
υποβλήθηκαν σε λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή παρουσίασαν σε μεγαλύτερο ποσοστό τοπική
υποτροπή, ενώ στην ανοιχτή χειρουργική μικρότερο ποσοστό των ασθενών παρουσίασε τοπική
υποτροπή (14).
To φαιοχρωμοκύτωμα αποτελεί και αυτό ένδειξη λαπαροσκοπικής εκτομής (15).
O σωστός προεγχειρητικός φαρμακολογικός
έλεγχος των ασθενών με φαιοχρωμοκύτωμα αποτρέπει πλέον την αιμοδυναμική αστάθεια κατά την
διάρκεια του χειρουργείου, η οποία αποτελούσε
στο παρελθόν μία από τις σοβαρότερες διεγχειρητικές επιπλοκές της λαπαροσκοπικής και ανοιχτής
επινεφριδιεκτομής (16). Σε ποσοστό 2.5-26%
είναι κακοήθη αν και δεν υπάρχουν απόλυτα ιστολογικά κριτήρια γιά να τεκμηριωθεί η κακοήθεια
(17). Η διάγνωση της κακοήθειας τίθεται συνήθως από την παρουσία τοπικής διήθησης, λεμφαδενικών η απομακρυσμένων μεταστάσεων και
στην περίπτωση αυτή η λαπαροσκοπική εκτομή
δεν είναι εφικτή.
Συμπερασματικά η λαπαροσκοπική επινεφριδιεκτομή είναι η μέθοδος εκλογής για την αντιμετώπιση όλων των καλοηθών παθήσεων των επινεφριδίων. Είναι ασφαλής και αποτελεσματική και
συνδυάζεται με χαμηλή νοσηρότητα και μικρότερο χρόνο νοσηλείας. Επιπλέον όμως είναι μέθοδος
που απαιτεί εμπειρία στην ανοιχτή χειρουργική των
επινεφριδίων, στην προχωρημένη λαπαροσκοπική
χειρουργική και εξοικείωση με την νέα τεχνολογία.
Ο σχολαστικός προεγχειρητικός σχεδιασμός και η
υποστήριξη των ενδοκρινολόγων, ελαχιστοποιούν
την πιθανότητα εμφάνισης διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών.
BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Νguven PH, Keller JE, Novitsky YW, Heniford BT.
Laparoscopic approach to adrenalectomy: review of periopera-
47
tive outcomes in a single center. Am Surg 2011;77(5):592-6.
2. Zografos G.N, Markou A, Ageli C et al. Laparoscopic
surgery for adrenal tumors. A retrospective analysis. Hormones 2006;5(1):52-56.
3. Staren ED, Prinz RA. Selection of patients with
adrenal incidentalomas for operation. Surg Clin N Am
1995;75(3):499-509.
4. Barry MK, van Heerden JA, Farley DR, Grant CS,
Thompson GB, Ilstrup DM. Can adrenal incidentalomas be
safely observed? World J Surg 1998;22:599-604.
5. Guerrieri M, Campagnacci R, Patrizi A, Arnaldi G,
Boscaro M. Primary adrenal hypercortisolism: minimally invasive surgical treatment or medical therapy? Surg Endosc
2010;24(10):2542-6.
6. Sturgeon C, Shen WT, Clark OH, Duh QY, Kebebew E. Risk assessment in 457 adrenal cortical carcinomas:
How much does tumor size predict the likelihood of malignancy? J Am Coll Surg 2006;202:423-430.
7. Ting ACW, Lo CY, Lo CM. Posterior or laparoscopic
approach for adrenalectomy. Am J Surg 1998;175:488-490.
8. Zografos GN, Kothonidis K, Aggeli C et al. Laparoscopic resection of large adrenal ganglioneuroma. Journal of the Society of Laparoendoscopic surgeons JSLS
2007;11(4):487-492.
9. Raeburn CD, McIntyre RC. Laparoscopic approach
to adrenal and endocrine pancreatic tumors. Surg Cl N Am
2000;80:1427-1433.
10. G.N. Zografos, G. Vasiliadis, A.N. Farfaras, C. Aggeli, M. Digalakis Laparoscopic surgery for malignant adrenal tumors Journal of American Laparoscopic Society (JSLS)
2009;13(2):196-202.
11. Iino K, Oki Y, Sasano H. A case of adrenocortical
carcinoma associated with recurrence after laparoscopic surgery. Clin Endocrinol (Oxf) 2000;53(2):243-248
12. Heniford BT, Arca MJ, Walsh RM, Gill IS. Laparoscopic adrenalectomy for cancer. Semin Surg Oncol
1999;16:293-306.
13. Zografos GN , Farfaras A Ageli C, Kontogeorgos,
Vasiliadis G, Papastratis G Laparoscopic adrenalectomy for
large adrenal metastasis from contralateral renal cell carcinoma. JSLS 2007;11(2):261-5.
14. Gonzales RJ, Shapiro S, Sarlis N et al Laparoscopic
resection of adrenal cortical carcinoma: A cautionary note.
Surgery 2005;138:1078-86.
15. G.N. Zografos, A. Farfaras, E. Kassi, D. Vaidakis,
G. Kaltsas, G. Piaditis. Laparoscopic resection of pheochromocytomas with delayed vein ligation Surg Laparosc Endosc
Percut Tech 2011;21:116-119.
16. Papastratis G, Zografos G, Koliopanos A et al. Laparoscopic approach to the right pheochromocytoma. Surgical
Endoscopy 1998;12(5):v163
17. Sturgeon C, Kebebew E. Laparoscopic adrenalectomy for malignancy. Surg Clin N Am 2004;84:755-774.
Οδοντόκρεμα και οδοντόβουρτσα
Αναστασίας Βουρλή
Τις χρησιμοποιούμε καθημερινά, έχουμε όμως ποτέ αναρωτηθεί την πορεία τους στη
διάρκεια της ιστορίας;
Οι πρώτες οδοντόβουρτσες
Το πρώτο εργαλείο φροντίδας
των δοντιών έχει ηλικία 5.500 χιλιάδων χρόνων. Οι
πρώτοι που μερίμνησαν για την υγιεινή των δοντιών
τους ήταν οι Βαβυλώνιοι και οι Αιγύπτιοι, που χρησιμοποιούσαν υγρή σκλήθρα για να τα τρίβουν. Γύρω
στο 1600 π.Χ. οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν ένα ξυλαράκι από αρωματικό δέντρο, το οποίο μασούσαν.
Αυτό καθάριζε τα δόντια, φρεσκάροντας παράλληλα
την αναπνοή. Σε κείμενα των Συρίων περιγράφεται
μέθοδος καθαρισμού των δοντιών με τεμάχιο υφάσματος περιτυλιγμένου στο δείκτη του χεριού, σε
συνδυασμό με αλάτι για τον έλεγχο της κακοσμίας.
Ο Ιπποκράτης συνιστούσε τη χρήση μιας μικρής
σφαίρας από μαλλί, για τον καθαρισμό των δοντιών,
καθώς και χρήση ειδικών στοματοπλυμάτων.
48
Αργότερα, χρησιμοποιούνταν μακριά ραβδιά,
το ένα άκρο των οποίων μετατρεπόταν σε φούντα,
ύστερα από μάσημα. Παράλληλα άρχισε και η κατασκευή οδοντοφυραμάτων από κέλυφα αυγών,
οστά, όστρακα και άλλα συστατικά.
Στα μέσα του 16ου αιώνα οι Κινέζοι έκαναν
ένα βήμα παραπέρα, στερεώνοντας τις σκληρές
τρίχες από το σβέρκο των γουρουνιών σε μια λαβή
από κόκαλο ή μπαμπού. Η ανακάλυψη αυτή διαδόθηκε ταχύτατα στην Ευρώπη. Έτσι έχουμε αναφορές του 1560 από τη Γαλλία για χοντροφτιαγμένες οδοντόβουρτσες με καμπυλωτή κεφαλή. Οι
Ευρωπαίοι ωστόσο επέλεγαν αντί για γουρουνότριχες, τις μαλακότερες αλογότριχες ή φτερά. Κατά
το 18ο αιώνα το φινίρισμα τελειοποιήθηκε.
Οι εύποροι συνήθιζαν πλέον να έχουν οδοντόβουρτσες με λαβές από χρυσό ή ελεφαντόδοντο,
ενώ ο Άγγλος William Addis ήταν ο πρώτος που
άρχισε γύρω στο 1780 να παράγει μαζικά οδοντόβουρτσες. Η λαβή τους ήταν οστέινη και στην
άκρη βρισκόταν το βουρτσάκι με τις κολλημένες
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
γουρουνότριχες ή αλογότριχες, που πρόβαλαν
μέσα από τρυπίτσες.
Οι πρώτες πλαστικές οδοντόβουρτσες (με
ίνες από νάυλον) έκαναν, για πρώτη φορά, την
εμφάνισή τους στην αγορά το 1938. Από τότε,
κατασκευάζεται πληθώρα οδοντοβουρτσών σε
διάφορα σχήματα, ενώ πλέον τα τελευταία χρόνια
κυκλοφορούν στο εμπόριο και οι ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες.
Οι πρώτες οδοντόκρεμες
Ήδη το 5.000 π.Χ. κατασκεύαζαν οδοντόκρεμα σε μορφή σκόνης. Η σκόνη ήταν φτιαγμένη
από διάφορα υλικά, όπως θρυμματισμένα κομμάτια από κεφάλι βοδιού, ελαφρόπετρα, σκόνη
από τσόφλια αυγών και σμύρνα. Δε γνωρίζουμε
ακριβώς πώς χρησιμοποιούσαν τη σκόνη, αλλά οι
αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι την έτριβαν πάνω στα
δόντια τους με τα δάχτυλα.
Η παλαιότερη αναφορά στην οδοντόκρεμα γίνεται σε ένα χειρόγραφο από την Αίγυπτο και το
χειρόγραφο αυτό πιστεύεται ότι έχει γραφτεί στον
4ο μ.Χ. αιώνα. Οι οδοντόπαστες που αναφέρονται
στο χειρόγραφο έγιναν από ένα μείγμα με λουλούδια. Ομοίως, υπάρχουν πολλά σκευάσματα της
οδοντόκρεμας που χρησιμοποιήθηκαν κατά την
αρχαιότητα και τα περισσότερα από τα σκευάσματα αυτά είχαν ούρα ως το βασικό συστατικό.
Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν ως επί το πλείστον καρβουνόσκονη και
φλοιούς δέντρων. Οι Ρωμαίοι ήταν επιπλέον οι
πρώτοι που αντιμετώπιζαν τη δυσοσμία της αναπνοής με διάφορα μπαχαρικά. Επίσης η τάξη των
ευγενών χρησιμοποιούσε ειδικό προσωπικό για
τον καθαρισμό των δοντιών. Μετά τους Ρωμαίους, η υγιεινή των δοντιών έμεινε στάσιμη για τα
επόμενα 1.200 χρόνια. Μόλις το 1700 άρχισαν
Ευρωπαίοι και Αμερικανοί γιατροί, οδοντίατροι
και χημικοί να παρασκευάζουν οδοντική σκόνη.
Το διττανθρακικό νάτριο ήταν το βασικό συστατικό στα περισσότερα μείγματα του είδους, αλλά σε
πολλές περιπτώσεις πρόσθεταν συστατικά άκρως
επικίνδυνα, για παράδειγμα σκόνη από τούβλα.
Μερικές παλιές συνταγές οδοντόκρεμας είναι
πραγματικά περίεργες. Για παράδειγμα, τον 18ο αιΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ώνα, αμερικανοί και βρετανοί χρησιμοποίησαν μια
οδοντόκρεμα που φτιάχτηκε από ψωμί. Μια άλλη
συνταγή χρησιμοποιούσε αίμα Δράκου (!)
Η χρήση της οδοντόκρεμας έγινε ευρέως διαδεδομένη, ωστόσο, μόνο κατά τον 19ο αιώνα με
τη μορφή σκόνης. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι πρόσθεταν λειαντικά, όπως σπασμένα κόκαλα, κελύφη
αυγών και όστρακα στρειδιών.
Τον 9ο αιώνα, ένας μουσικός από την Περσία και σχεδιαστής μόδας που ονομάζεται Ziryab
εφηύρε έναν τύπο οδοντόκρεμας που δεν ήταν
μόνο χρήσιμη για το πλύσιμο των δοντιών, αλλά
είχε και μια ευχάριστη γεύση. Δυστυχώς, τα ακριβή συστατικά αυτής της οδοντόκρεμας δεν ήταν
γνωστά.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, κάποιοι σκέφτηκαν να προσθέσουν στην οδοντική σκόνη γλυκερίνη, κι έτσι δημιουργήθηκε η οδοντόκρεμα, που η
γεύση της ήταν σαφώς πιο ευχάριστη.
Η εταιρεία Colgate ήταν η πρώτη
που έβγαλε σε μαζική παραγωγή οδοντόκρεμα, το 1873. Πουλιόταν
σε βάζα. Το 1892 έκανε την
εμ φάνι σή της
ο δον τό κρεμα
στη μορφή που
τη συναντάμε
σήμερα, δηλαδή, σε σωληνάριο.
Το 1914, το φθόριο προστέθηκε στην
οδοντόκρεμα για πρώτη φορά. Ωστόσο,
η κίνηση αυτή επικρίθηκε έντονα από την
Αμερικανική Οδοντιατρική Ομοσπονδία
το 1937. Ωστόσο, η οδοντόπαστα φθορίου που αναπτύχθηκε στη δεκαετία του
1950 πήρε την έγκριση του Συνδέσμου.
Η οδοντόκρεμα σε πτυσσόμενο σωλήνα όπως σήμερα εφευρέθηκε για πρώτη
φορά το 1892 από έναν οδοντίατρο που
ονομάζεται Dr. Washington Sheffield.
Ως εκ τούτου, μπορούμε να πούμε ότι η
σύγχρονη-οδοντόκρεμα εφευρέθηκε από τον ίδιο.
Βιβλιογραφία: BioNews Μαρτίου 2011,
Προληπτική οδοντιατρική, εκδ. Συμμετρία 2003, Αποστόλου Ξ. Αποστολοπούλου
Για απορίες, διορθώσεις παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου
στο anastasia_vourli@
hotmail.co.uk
49
50
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
51
52
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ
«Είναι ο επιγραμματικός λόγος, σημαντικού προσώπου,
με αποφθεγματικό χαρακτήρα»
“Ματιές στα ψιλά της Ιστορίας”
Γιάννη Α. Παπαρρηγόπουλου
συνέχεια από το προηγούμενο
61)) “ΑΝΑΓΚΑ
61
ΑΝΑΓΚΑ ΚΑΙ ΘΕΟΙ ΠΕΙΘΟΝΤΑΙ
ΠΕΙΘΟΝΤΑΙ”!!!
!!!
Ακόμη μια ιστορική ρήση, η οποία δεν έχει
γνωστόν… πατέρα, με την έννοιαν ότι, δεν γνωρίζουμε τα όνομα του αρχαίου μας πρόγονου,
που μας την άφησε σαν σοφή παρακαταθήκη!
Την παραπάνω ιστορική ρήση: “Ανάγκα
Ανάγκα και
θεοί πείθονται
πείθονται”,, μπορούμε να την ερμηνεύσουμε και να την αποδώσουμε πολύ καλά στα νεοελληνικά, εάν ειπούμε ότι: Όταν υπάρχει λόγος
λόγος,, υποχωρούν ακόμη και οι θεοί,
θεοί, πόσο μάλλον οι άνθρωποι!!!
άνθρωποι!!!
Δηλαδή με άλλα λόγια, μπροστά στην ανάγκη,
ανάγκη, είναι
υποχρεωμένοι να υπακούσουν,
υπακούσουν, να υποχωρήσουν και να
υποταχθούν οι πάντες,
πάντες, ακόμη και οι θεοί
θεοί,, πόσο μάλλον
τα κακόμοιρα και αδύναμα…
αδύναμα… ανθρωπάκια
ανθρωπάκια,, που είναι
και… αναλώσιμα
και…
αναλώσιμα!!!
!!!
Με τη λέξη: “ανάγκη
ανάγκη”,, δηλώνεται η έννοια της πιεστικής υποχρέωσης
υποχρέωσης,, η οποία απορρέει από κάτι το εντελώς απαραίτητο ή το αναπόφευκτο!
αναπόφευκτο
Για να σας το κάνω πιο… νιανιά και φραγκοδίφραγκα,
για να το εμπεδώσετε πλήρως, θα σας το αποδώσω με
φιλέικη… ντοπιολαλιά και θα σας ειπώ ότι, εάν για παράδειγμα, σας έχει πιάσει… κωλοτρέτσα, δηλαδή αγρίας
μορφής… κόψιμο ή ζεματίζεσθε για να… τσιουτσιουρήσετε, μπορείτε να αντισταθείτε και να μην τρέξετε…
πηλάλα για τον απόπατο, που τον λένε και… ανακουφιστήριο, για να ανακουφιστείτε;;; Πέστε μου,
μου, μπορείτε
μπορείτε;;;
;;;
Εάν κανένας από σας, είναι τόσο μεγάλος… ήρωας
και μπορεί να αντισταθεί και να μην τρέξει στο… ανακουφιστήριο πηλαλώντας, στις δύο παραπάνω “πιεστιπιεστικές ανάγκες
ανάγκες”,
”, της
της…
… κωλοτρέτσας και του
του…
… τσιουτσιουρήματος,, τότε να μου το ειπεί κι’ εμένα, για να του
ουρήματος
αποδώσω τα… εύσημα κι’ εξ ετέρου, να τον περάσουμε
στο περιώνυμο βιβλίο του… “Γκίννες
Γκίννες”!!!
!!!
Οι φράσεις που χρησιμοποιούμε εμείς οι νεοέλληνες
κι’ έχουν σαν βασική λέξη τη λέξη: “ανάγκη
ανάγκη”,, είναι πολλές όπως: “εξ
εξ ανάγκης”
ανάγκης” ή “κατ
“κατ’’ ανάγκη
ανάγκη”,, που σημαίνουν: από υποχρέωση ή παρά τη θέλησή μας ή “εν
εν ανάγκη”,, που σημαίνει ότι: δεν γίνεται διαφορετικά ή “δεν
γκη
δεν
ήταν ανάγκη
ανάγκη”,, σαν τυπική απάντηση ευγενείας, όταν μας
δωρίζουν κάποιο δώρο ή “πάω
πάω να κάνω την ανάγκη
μου , όταν πρέπει να οδεύσουμε δρομαίως προς το…
μου”,
ανακουφιστήριο και τέλος “την
την ανάγκη φιλοτιμίαν ποιΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
ούμενος , που σημαίνει ότι: προθυμοποιούμαι
ούμενος”,
να κάνω κάτι
κάτι,, το οποίο ούτως ή άλλως είμαι
υποχρεωμένος να κάνω!!!
κάνω!!!
Ανέφερα στην αρχή ότι, η παραπάνω ιστορική ρήση, είναι αγνώστου… πατρός, αλλά πιθανώτατα είναι παραλλαγή του παρακάτω αποφθέγματος – γνωμικού, του Πιττακού του Μυτιληναίου,, που έζησε τον έκτο (στ΄) αιώνα προ
τιληναίου
Χριστού και ήταν ένας από τους επτά (7) σοφούς της
αρχαιότητας, το οποίο έχει ως εξής: “Ανάγκα
Ανάγκα δ’’ ουδέ οι
θεοί μάχονται
μάχονται” και που σημαίνει ότι: “την
την ανάγκη,
ανάγκη, δεν
μπορούν να την νικήσουν ((στη
στη μάχη)
μάχη) ούτε οι θεοί”!!!
θεοί !!!
Στον σοφό Πιττακό τον Μυτιληναίο,
Μυτιληναίο, λέγεται ότι,
ανήκουν και ελεγεικά ποιήματα, που δεν σώζονται δυστυχώς και πάρα πολλά αποφθέγματα – γνωμικά, μεταξύ
των οποίων είναι και τα δύο (2) παρακάτω: “Χαλεπόν
Χαλεπόν
εσθλόν έμμεναι”
έμμεναι και “Γίγνωσκε
Γίγνωσκε καιρόν”!!!
καιρόν !!!
Και ο μέγας Πλάτωνας χρησιμοποίησε στους “ΝόΝόμους” του, το παραπάνω απόφθεγμα του Πιττακού του
μους
Μυτιληναίου, αναφέροντας: “Ανάγκην
Ανάγκην δε ουδέ θεός είναι λέγεται δυνατός βιάζεσθαι”,
βιάζεσθαι , που σημαίνει ότι: Ούτε
ο ίδιος ο θεός
θεός,, λένε
λένε,, δεν είναι δυνατόν να παραβιάσει
τον νόμο της ανάγκης!!!
ανάγκης!!!
Το βαθύτερο νόημα των παραπάνω ρήσεων, συμπίπτει με τη φιλοσοφική αντίληψη, περί του γνωστού
“νόμου
νόμου της αναγκαιότητας”,
αναγκαιότητας , που διέπει τον κόσμο και
ο οποίος αποτελεί θεμελιώδη, κοσμογονική θα έλεγα,
αρχή, η οποία συνάπτεται με την σχέση της αιτίας και
του αποτελέσματος
αποτελέσματος!!!
!!!
Όμως δεν πρέπει να συγχέουμε τις έννοιες των λέξεων: “ανάγκη
ανάγκη” και “αναγκαιότητα”, γιατί: “ανάγκη
ανάγκη”,,
όπως προανέφερα, είναι η πιεστική υποχρέωση η οποία
απορρέει από κάτι το απαραίτητο ή το αναπόφευκτο,
ενώ η “αναγκαιότητα
αναγκαιότητα” αναφέρεται στην ισχυρή σχέση
αιτίου και αποτελέσματος, η οποία είναι γενικά παραδεκτή!!!
Για παράδειγμα: Η φράση: “ανάγκη
ανάγκη για εργασία
εργασία”,,
δηλώνει την πιεστική υποχρέωση του ανθρώπου να εργαστεί, ενώ η φράση: “η αναγκαιότητα της εργασίας”,
εργασίας ,
μας λέει πόσο απαραίτητη είναι η εργασία, όχι μόνο για
σωματική άσκηση, η οποία μπορεί να γίνεται και χωρίς
να εργάζεσαι, αλλά και για ψυχική ηρεμία και γαλήνη και
53
πέραν τούτων, για την απόκτηση του καθημερινού…
αναφακά, δηλαδή της καθημερινής τροφής, διότι όπως
κάλλιστα γνωρίζετε: “Ο μη εργαζόμενος,
εργαζόμενος, μηδέ εσθιέτω”!!!
τω
!!!
62)) “ΔΕΝ
62
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ…
ΥΠΑΡΧΕΙ… ΣΑΛΙΟ
ΣΑΛΙΟ!”
!”
Η παραπάνω ρήση, η οποία είναι κυριολεκτικά…
“κρεμασμένη” στα χείλη σχεδόν όλων των σημερινών
Ελλήνων, οι οποίοι ζουν εντός των τειχών της κατακαημένης… Ψωροκώσταινας, όσο κι’ αν σας φαίνεται παράξενο, δεν είναι… φρέσκια, αλλά πολύ παλιά, σχεδόν
αρχαία, αφού λέγεται από τους Έλληνες, από τον δωδέκατο μετά Χριστόν αιώνα,
αιώνα, τουλάχιστον και μάλιστα συνεχώς και αδιαλείπτως, μέχρι σήμερα, είτε στην αρχαία
ή στην “καθαρεύουσα”, είτε στη δημοτική εκφορά και
διατύπωση της λέξης: “σάλιο
σάλιο”!!!
!!!
Από το έτος 1175 μετά Χριστόν,
Χριστόν, μέχρι το έτος 1194
οπότε και απεδήμησεν εις Κύριον, από τον λεγόμενον μάταιο τούτο κόσμο, στη Θεσσαλονίκη μας,
μας, ήταν αρχιεπίσκοπος,, ένας από τους σημαντικότερους και διαπρεπίσκοπος
πέστερους θρησκευτικούς και πνευματικούς παράγοντες
της Βυζαντινής εποχής, ο Κωνσταντινοπολίτης ιεράρχης:
Ευστάθιος,, ο οποίος είχε τύχει ευρυτάτης Ελληνικής παιΕυστάθιος
δείας και έγραψε έργα ποικίλου περιεχομένου!!!
περιεχομένου!!!
Κύριο έργο του ήσαν οι περιώνυμες: “Παρεκβολές
Παρεκβολές
εις την Ιλιάδα και Οδύσσειαν του Ομήρου”!!!
Ομήρου !!!
Ο παραπάνω σοφός και ελληνιστής ιεράρχης, κατά
την ταπεινή μου γνώμη, πρέπει να διέθεται… μπόλικο
χιούμορ, γιατί σε κάποιο γραπτό του κείμενο, ανέφερε την
παρακάτω ιστορική φράση, η οποία από τότε, είναι πασίγνωστη στους Έλληνες: “Τέσσαρας
Τέσσαρας χρυσίνων χιλιάδας
εζητήθημεν οι μηδέ καθωμιλημένον σίελον επί στόματος έχοντες”
έχοντες και με αυτήν ήθελε να ειπεί και να εκφράσει,
αυτό που λέμε κι εμείς οι νεοέλληνες σήμερα, επί το…
Λακωνικώτερον, δηλαδή ότι: “Δεν
Δεν υπάρχει…
υπάρχει… σάλιο
σάλιο”!!!
!!!
Η λέξη: “σάλιο
σάλιο”,, στην αρχαία και στην “καθαρεύουσα” γλώσσα μας, λέγεται “σίαλος
σίαλος”” ή “σίελος
“σίελος” και είναι
το υγρό που παράγουν οι σιελογόνοι αδένες του στόματός μας και περιέχει βλενίνη και πτυαλίνη,
πτυαλίνη, διαβρέχει
τις τροφές που τρώμε και συμβάλλει στη διάσπαση του
αμύλου!
Όπως συνάγεται από την παραπάνω φράση του ιεράρχη Ευσταθίου
Ευσταθίου,, οι Έλληνες από τα πολύ παλιά χρόνια,
σκαρφίζονταν διάφορες λέξεις, φράσεις και εκφράσεις,
για να απαντήσουν αρνητικά,
αρνητικά, σε κάποιον που τους ζητούσε δανεικά
δανεικά!!!
!!!
Σήμερα οι νεοέλληνες, όταν αρνούνται να δώσουν
δανεικά σε κάποιον που τα ζητάει ο καψερός, λένε την
παραπάνω φράση: “Δεν
Δεν υπάρχει
υπάρχει…
… σάλιο
σάλιο” ή ότι: “Δεν
Δεν
υπάρχει δεκάρα…
δεκάρα… τσακιστή
τσακιστή”!!!
!!!
Όμως οι βαρύμαγκες του “Πόρτο
Πόρτο Λεόνε
Λεόνε” και του…
54
Πασαλιμανέως, με ύφος ασήκωτο που δεν μπορεί να το
Πασαλιμανέως,
σηκώσει ούτε ο μεγαλύτερος γερανός του λιμανιού του
Πειραιά, λένε σε κάποιον όταν τους ζητήσει δανεικά, τις
εξής φράσεις: “Δεν
Δεν υπάρχει
υπάρχει…
… μία
μία” ή “Δεν
Δεν υπάρχει…
υπάρχει…
σίελος μωρ
μωρ’’ αδελφάκι μου
μου,, ούτε για να φτύσω το
το…
…
γραμματόσημο”,, χρησιμοποιώντας την αρχαία ορολογραμματόσημο
γία της λέξης: “σάλιο
σάλιο” κι’ ας μην έχουν ουδεμία γνώση
και σχέση με το λεξικό και τη γραμματική του μεγάλου
μας γλωσσολόγου και φιλόλογου Αχιλλέα Τζάρτζανου
(1873
1873 - 1946
1946)) από τον Τύρναβο!!!
Τύρναβο!!!
Εκτός από τις παραπάνω φράσεις, μερικοί νεοέλληνες, αρνούμενοι να δώσουν δανεικά, δεν λένε τίποτα,
παρά αρνούνται δια της μεθόδου της… παντομίμας
παντομίμας,,
βγάζοντας έξω από το παντελόνι τους και τις δύο άδειες
τσέπες τους,
τους, ακριβώς έτσι όπως βγάζουμε τη γλώσσα
μας από το στόμα μας
μας!!!
!!!
Κάποτε, όταν ήμουν 13 – 14 χρονών και κουβαλούσα αραποσίτι απ’ τη “Μαγούλα
Μαγούλα” στο Χωριό, με το
άλογό μας, τον αείμνηστο “Τσίλιο
Τσίλιο”,, έτυχε να παρευρεθώ μπροστά στην παρακάτω στιχομυθία μεταξύ δύο
τσιγγάνων, οι οποίοι είχαν κατασκηνώσει με τις… τσιατώρες τους, στα “Φιλέικα
Φιλέικα Χάνια
Χάνια”,, έξω από το πάλαι
ποτέ αμπέλι του αείμνηστου Θανάση Παναγόπουλου,
του λεγόμενου και “Καρακαμπιά
Καρακαμπιά”!
Ο ένας τσιγγάνος, με την ιδιότυπη τσιγγάνικη προφορά του, εζήτησε από τον άλλο ένα τσιγάρο κι’
κι’ αυτός
αυτός,,
ενώ είχε (όπως διαπίστωσα αργότερα όταν έφυγε ο άλλος,
οπότε έβγαλε και κάπνισε!), του απάντησε ως εξής: “Δεν
Δεν
έχου ρε κι
κι’’ αν έχου
έχου,, να του βγάλου μεσ’
μεσ’ του μάτ’!”
μάτ’!”!!!
!!!
Και επειδή είναι πρόσφατη και γι’ αυτόν τον λόγο
επίκαιρη, θα σας αναφέρω τελειώνοντας και την ντρέτα
και σταράτη απάντηση του, επί της Υγείας Κεφαλονίτη
Υπουργού της λεγόμενης “πράσινης
πράσινης παράταξης
παράταξης”,, προς
τους δημοσιογράφους, όταν αυτοί τον ρώτησαν γιατί υπάρχει έλλειψη ιατροφαρμακευτικού υλικού στα
κρατικά Νοσοκομεία
Νοσοκομεία,, η οποία ήταν η εξής λιτή, απίθανη και σχετικά… μόρτικη: “Διότι
Διότι δεν υπάρχει
υπάρχει…
… σάλιο
σάλιο,,
στον Εθνικό κορβανά
κορβανά!”
!”,, ενώ πριν από 2 – 3 μόλις μήνες, προεκλογικά
προεκλογικά,, ο αρχηγός του και αρχηγός της παραπάνω παράταξης, με φωνή που ξεπερνούσε
ξεπερνούσε,, σε ένταση,, και αυτήν ακόμη την παροιμιώδη φωνή του ήρωα
ση
της Ιλιάδας Στέντορα από τη γειτονική μας Αρκαδία
Αρκαδία,,
βροντοφώναζε και διατυμπάνιζε σε όλους τους τόνους
και σε όλο το Ελληνικό… μεϊντάνι και βιλαέτι, το περιώνυμο και ξακουστό σε όλη την Υφήλιο: “Λεφτά
Λεφτά…
…
υπάρχουν!”,
υπάρχουν
!”, για να κερδίσει τις εκλογές και να γίνει κι
κι’’
αυτός Πρωθυπουργός,
Πρωθυπουργός, τρομάρα του, αλλά δυστυχώς
και γι’ αυτόν και το κυριώτερο και για μας όλους, λεφτά
δεν υπήρχαν, ούτε υπάρχουν!!!
“Παράς
Παράς…
… γιόκ
γιόκ”,, που λένε και οι “φίλοι” μας οι
Τούρκοι!!!
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Καλλιτεχνική
γωνιά
ΜουσικοΦΙΛΙΑ
Επιμέλεια: Β. Δρακόπουλος
Η στήλη αυτή αποτελεί ένα μουσικό βοήθημα για όσους επιθυμούν να δραπετεύουν, έστω
και για λίγο, από την καθημερινότητα, μέσα από ήχους και μελωδίες το άκουσμα των οποίων
οδηγεί πολλές φορές σε μυστηριώδεις οδούς. Σε κάθε τεύχος φιλοξενούμε κριτικές δίσκων,
αφιερώματα σε εκπροσώπους της μουσικής τέχνης, ιστορικές αναδρομές σε μουσικά δρώμενα,
κ.ά. γραμμένα από όλους εμάς οι οποίοι πιστεύουμε ότι η μουσική δεν αποτελεί απλώς διασκέδαση, αλλά τρόπο ζωής.
Πάρτε μολύβι και χαρτί ή έναν επεξεργαστή κειμένου σε έναν Η/Υ και μοιραστείτε μαζί μας τις εντυπώσεις σας για
έναν αγαπημένο σας ή όχι δίσκο, κάνετε μία ανάλυσή του ή γράψτε ένα άρθρο για μία μουσική καλλιτεχνική προσωπικότητα η οποία σας έχει επηρεάσει ποικιλοτρόπως. Στείλτε τα κείμενά σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση vasilios@
di.uoa.gr και… αναμείνατε στο στερεοφωνικό σας. Πάντοτε υπάρχει λίγος χρόνος για ένα καινούργιο άκουσμα.
Στο τρέχον τεύχος:
Τις τρεις πρώτες Παρασκευές και Σάββατα του Νοεμβρίου (4 - 5, 11 - 12 και 18 - 19/11) η Λία
Βίσση σε έξι μοναδικά κοντσέρτα άγγιξε και ερμήνευσε με έναν δικό της, ιδιαίτερο, τρόπο όλα τα είδη μουσικής στο «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης». Η ίδια στο πιάνο, φιλοξένησε κάθε βραδιά φίλους - έκπληξη,
για να μοιραστούν κορυφαίες μουσικές στιγμές, μετατρέποντας κάθε μία από τις 6 μουσικές βραδιές σε
μοναδική, διαφορετική μουσική εμπειρία. Ανάμεσα στους φίλους - έκπληξη συγκαταλέγονται:
Οι τραγουδίστριες Άννα Βίσση και Ναταλία Πετσάλη,
Πετσάλη
Οι συνθέτες Νίκος Πλατύραχος και Βαγγέλης Πετσάλης.
Πετσάλης
Οι ηθοποιοί Θοδωρής Αθερίδης, Τάνια Τρύπη, Βαλέρια Χριστοδουλίδου, Αθηνά Παππά, Κωνσταντίνος Μάνος, Λεονάρδος Σφοντήρης.
Σφοντήρης
Ο σαξοφωνίστας Guido de Flaviis κ.ά.
Εμείς, αφού αναφέρουμε δύο λόγια για την μουσικό, σας περιγράφουμε τις εντυπώσεις μας από την
τελευταία της παράσταση.
Λία Βίσση
Η Ολυμπία (Λία) Βίσση είναι Ελληνοκύπρια τραγουδίστρια από το χωριό Πύλα της Λάρνακας.
Βίσση γεννηθείσα το 1955. Πριν ξεκινήσει επαγγελματική σταΕίναι η μεγαλύτερη αδελφή της Άννας Βίσση,
διοδρομία, συνόδευε τις αδελφές της Άννα και Νίκη στο πιάνο, όταν τραγουδούσαν και έγιναν γνωστές στην Κύπρο ως Αδελφές Βίσση.
Βίσση Το 1973 εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Πήρε δίπλωμα πιάνου
από το Εθνικό Ωδείο, στο οποίο από το 1987 δίδαξε ως καθηγήτρια πιάνου. Έχει παρακολουθήσει
σειρά σεμιναρίων φωνητικής σε ανεγνωρισμένα Πανεπιστήμια της Αμερικής. Η σταδιοδρομία της ξεκίνησε επαγγελματικώς στα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Το 1985 έλαβε μέρος στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision εκπροσωπώντας την Κύπρο
με το τραγούδι Το κατάλαβα αργά, κατακτώντας τη 16η θέση. Ενωρίτερα, το 1979, μετείχε στον ίδιο
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
55
διαγωνισμό ως μέλος των φωνητικών που συνόδευσαν την Ελπίδα
στο τραγούδι Σωκράτης (8η θέση). Στη συνέχεια έθεσε αρκετές φορές
υποψηφιότητα σε εθνικούς τελικούς για εκ νέου εκπροσώπηση Ελλάδας ή Κύπρου, όμως δεν τα κατάφερε. Το 1978 μετείχε και στον
ημιτελικό του φεστιβάλ τραγουδιού Θεσσαλονίκης με το Για να γραφεί
ένα τραγούδι, το οποίο όμως δεν προκρίθηκε στον τελικό (16η θέση).
Σημαντική επιτυχία σημείωσε με τα τραγούδια Χορεύοντας στην
άμμο, Black out (τέλη δεκαετίας του 1980) και Απουσία (αρχές του
1990), ενώ τραγούδησε και αγγλόφωνα τραγούδια, περισσότερο
γνωστό εκ των οποίων είναι το Follow your heart. Υπήρξε συνεργάτρια
της τηλεόρασης συνθέτοντας και τραγουδώντας μουσικά θέματα για
διάφορες ελληνικές σειρές και συμμετέχοντας ως μέλος κριτικής επιτροπής σε τηλεοπτικό πρόγραμμα ανάδειξης ταλάντων (Να η ευκαιρία,
Mega).
Από το 1998 δίδαξε τραγούδι σε ιδιωτικό ωδείο των Αθηνών, ενώ το 2002 συνεργάστηκε με το
Εθνικό Ωδείο Κύπρου στη διδασκαλία ελληνικού και ξένου σύγχρονου τραγουδιού. Ασχολήθηκε επίσης με την πολιτική και το 2006 ήταν υποψήφια στις εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων με το
κόμμα του Δημοκρατικού Συναγερμού. Δεν κατάφερε ωστόσο να εκλεγεί. Υπήρξε παντρεμένη με τον
Κύπριο πιανίστα και συνθέτη Σάββα Σάββα, ενώ από το γάμο της με τον επίσης συνθέτη Γιάννη Πηλιούρη απέκτησε δύο παιδιά, τον Νικόλα και τη Ζανίνα Πηλιούρη.
19 Νοεμβρίου 2011
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Γέλιο, συγκίνηση και μοναδικές ερμηνείες ήταν τα χαρακτηριστικά της
μουσικής συνάντησης της Λίας και
της Άννας Βίσση στο «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης». Σε έναν χώρο
μικρό και καλαίσθητο, συντροφικής
ατμόσφαιρας, η Λία και η Άννα τραγουδούσαν, πειράζονταν, αστειεύονταν και μοιράζονταν με τον κόσμο
τις αναμνήσεις τους.
Αρχικώς, η Λία έπαιξε στο πιάνο και τραγούδησε επιτυχίες από την Διεθνή και Ελληνική μουσική σκηνή επί μία και ήμισυ της ώρας
(«The winner takes it all», «Total eclipse of
the heart», «Ο τηλεφωνητής», «Caruso», «A
whiter shade of pale», «Η μπαλάντα του Ουρί»,
«Αύρα», «Your heart is as black as night» κ. ά).
Ακολούθησε ένα μικρό διάλειμμα και εν συνεχεία δύο φωνές και ένα πιάνο ήταν αρκετά για
να ζεστάνουν την ατμόσφαιρα και να δώσουν,
σε όσους τις παρακολουθούσαν, την αίσθηση
ότι ευρίσκονται στο παιδικό δωμάτιο των αδελφών Βίσση, όπου η Λία παίζει πιάνο και η Άννα
τραγουδάει!
Πρώτο τραγούδι «Μεθυσμένη πολιτεία»,
ενώ συνέχισαν με τα τραγούδια «Σου ’δωσα να
πιεις» και «Η πίκρα σήμερα», τα οποία είχε να
56
τραγουδήσει η Άννα από τη δεκαετία
του 1970. Κάποια στιγμή η Άννα και
η Λία κάλεσαν στη σκηνή την τρίτη
αδελφή Βίσση... Άννα, Λία και Νίκη
για πρώτη φορά μετά από πολύν καιρό τραγουδούν μαζί «Τηλλυρκώτισσα, Τα ριάλια»! Ιδιαίτερη στιγμή ήταν
όταν η Λία ζήτησε από την Άννα να
της τραγουδήσει το αγαπημένο της
τραγούδι λέγοντας: «Κάθε φορά που η
Άννα μου το τραγουδάει, κλαίω! Ελπίζω να μην
συμβεί κι απόψε αυτό!». Δεν θέλω να ξέρεις...
Συνέβη κι απόψε! Η Λία παίζει πιάνο συγκινημένη και η Άννα, καθώς τραγουδά, δακρύζει...!
Ακούστηκαν επίσης τα «Σ’ αγαπώ (Αχ περιστέρι μου)» σε Στίχους Άκου Δασκαλόπουλου
και Μουσική Σταύρου Κουγιουμτζή, «Πράγματα», «Δώδεκα», «Μέταλλο», «Κόντρα»
(Breathless), «Sorry seems to be the hardest
word» των Elton John και Bernie Taupin,
Taupin
«Τα μαθητικά χρόνια», «Με αγάπη από μένα
για σένα». Το σκέλος αυτό της βραδιάς έκλεισε
με την Άννα και τη Λία να τραγουδούν μαζί το
«Μην τον ρωτάς τον ουρανό», ενώ στη συνέχεια, μετά από ένα μικρό διάλειμμα, η Λία Βίσση πήρε πάλι το μικρόφωνο μέχρι τις πρώτες
πρωινές ώρες της Κυριακής.
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
Τα Κοινωνικά μας
1. Η Δήμητρα θυγ. Παναγιώτη Βουρλή, πέρασε στο Τμήμα Κοινωνικών
Λειτουργών του ΤΕΙ Αθηνών.
2. Η Αθηνά θυγ. Αλεξίου Θεοδώρου-Καρκαλέτση, ορκίστηκε πτυχιούχος του Τμήματος Παιδαγωγικών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
3. Ο Κατωπόδης Βασίλειος του Μηνά, γιος της συμπατριώτισσάς μας Ερασμίας Γεωργίου
Κόλντηρη, ορκίστηκε πτυχιούχος της Σχολής Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών.
Θερμά συγχαρητήρια σε όλους!
Καλές σπουδές στη νεοεισαχθείσα - Καλή σταδιοδρομία στους πτυχιούχους.
1. Τους γάμους τους τέλεσαν το Σάββατον 12 Νοεμβρίου 2011 στον Ιερό
Ναό Προφήτου Ηλιού στην Τρίπολη, ο συμπατριώτης μας Κανέλλος Αθανάσιος του Χρήστου και η κα Θεοδωροπούλου Παναγούλα από τον Κάτω Δρυμό.
2. Τους γάμους τους τέλεσαν το Σάββατον 26 Νοεμβρίου 2011 στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως
της Θεοτόκου Φιλίων, ο κ. Βερτζάγια Αλέξανδρος του Ανδρέου και η συμπατριώτισσά μας κα
Δαφαλιά Μαρία του Κωνσταντίνου.
Τους ευχόμαστε ολόψυχα να ζήσουν ευτυχισμένοι.
Το ζεύγος των συμπατριωτών μας Στέλιου Ιωάννου Παπαρρηγόπουλου και
Μαρίας Αλεξ. Θεοδώρου - Καρκαλέτση απέκτησαν το δεύτερο παιδί τους, ένα
χαριτωμένο κοριτσάκι.
Ευχόμαστε ολόψυχα να τους ζήσει!
Την Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011 στον Ιερό Ναό των Αγίων Ισαποστόλων
Κωνσταντίνου και Ελένης στον Άγιο Στέφανο Αττικής, ο κ. Δούκας Δημήτριος,
γιος της συμπατριώτισσάς μας κας Χαρίκλειας Μίντζια – Δούκα, και η σύζυγός του κα Κατερίνα
βάφτισαν το πρώτο τους παιδί και του έδωσαν το όνομα Αναστάσιος.
Τους ευχόμαστε να τους ζήσει!
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
57
Πέρασε ένας χρόνος αφότου έφυγε από τη ζωή ο αείμνηστος συμπατριώτης μας Ιωάννης Παν. Τερεντές, ενεργό μέλος της Αδελφότητας Φιλιωτών και
στον τάφο του τελέστηκε τρισάγιο από τον Ιερέα του Χωριού μας Παπα-Θανάση, ύστερα από το
ενδιαφέρον που εκδήλωσε η πρώτη του εξαδέλφη κα Ιωάννα (Αννούλα) Μαρίνη!
Ο Θεός να τον αναπαύσει!
ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
ΕΦΥΓΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ
1. Την Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2011 πέθανε
στην Πάτρα η Βασιλική Ασημακοπούλου το
γένος Ιερέως Νικολάου Κούζιου από το Θεόκτιστο και κηδεύτηκε στο Β΄ Νεκροταφείο
Πατρών.
2. Την Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2011 πέθανε στα Καλύβια Φιλίων η Ιωάννα (Γιαννούλα) χήρα Κων/νου Καραμάνου και κηδεύτηκε
στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής Καλυβίων.
Το 40ήμερο μνημόσυνό της τελέστηκε την
Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2012 στον Ιερό Ναό
Ζωοδόχου Πηγής Καλυβίων.
3. Την Πέμπτη 01 Δεκεμβρίου 2011 πέθανε στο Χωριό μας Φίλια η Ευφροσύνη χήρα
Ρήγα Κανέλλου και κηδεύτηκε στην Εκκλησία
του Χωριού μας.
4. Την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011, πέθανε στην Αθήνα ο συμπατριώτης μας Αλέξιος
Γεωργ. Καραθανάσης και κηδεύτηκε την επομένη, Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου, στη Ροδιά
Αιγίου.
Το 40ήμερο μνημόσυνό του τελέστηκε την
Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2012 επίσης στη Ροδιά Αιγίου.
5. Την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011,
πέθανε στην Καλλιθέα Κλειτορίας η Αθηνά
Παναγοπούλου, το γένος Αλεξίου Δαφαλιά
από το Χωριό μας, και κηδεύτηκε στον Ιερό
Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ
και Γαβριήλ στην Καλλιθέα Κλειτορίας.
Το 40ήμερο μνημόσυνό της τελέστηκε την
Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2012, επίσης στον
Ιερό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ Καλλιθέας Κλειτορίας.
6. Την Πέμπτη 5 Ιανουαρίου 2012, πέθανε
η Γεωργίτσα χήρα Ιωάννου Ζαφειρόπουλου,
το γένος Βασιλείου Καραθανάση από το Χωριό μας, και κηδεύτηκε στον Ιερό Ναό Αγίου
Δημητρίου Λευκασίου.
Ο Θεός να τους αναπαύσει
και να παρηγορήσει τους οικείους τους!
Το 40ήμερο μνημόσυνό της τελέστηκε το
Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012 στην Εκκλησία
του Χωριού μας.
58
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
Ανέκδοτες Ιστορίες και Διηγήσεις
ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Γιάννη Α. Παπαρρηγόπουλου
Ο ΗΡΩΪΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΝΟΣ 27ΧΡΟΝΟΥ ΠΑΛΙΚΑΡΙΟΥ
ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ!
Τα ξαδέλφια μου: Γιάννης και Τασιώ Ρούσσου, μου έστειλαν από το Αίγιο,
όπου διαμένουν, το παρακάτω κείμενο, μαζί με τη φωτοτυπία του “Δελτίου” του
φονευθέντος την 4η Ιανουαρίου 1941, θείου τους και θείου μου: Αναστασίου Ιωάννου Ρούσσου, στη Μάχη της Χειμάρας και με παρακάλεσαν να τα δώσω για να
δημοσιευθούν στο Περιοδικό μας, με την ευκαιρία της επετείου του ιστορικού
“ΟΧΙ” του 1940!!!
Επειδή το Περιοδικό μας, είχε τυπωθεί, όταν μου τα έστειλαν, γι’ αυτόν τον
λόγο, τα καταχωρώ στην παρούσα “Φιλέικη Αληθινή Ιστορία” μου, την οποίαν παρακαλώ τη διεύθυνση του Περιοδικού μας, να την δημοσιεύσει στις φιλόξενες σελίδες του.
Το κείμενο που μου έστειλαν τα παραπάνω εξαδέλφια μου, έχει κατά λέξη ως εξής:
«“Αφιέρωμα στους Αγωνιστές του έπους 1940.
ΠΑΤΡΟΣ ΤΕ ΚΑΙ ΜΗΤΡΟΣ
ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ
ΤΙΜΙΩΤΕΡΟΝ ΕΣΤΙΝ Η ΠΑΤΡΙΣ
ΚΑΙ ΣΕΜΝΟΤΕΡΟΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΤΕΡΟΝ.
Αναλογίζεσθε πόσοι γενναίοι άνδρες υπάκουσαν σ’ αυτό το πρόσταγμα.
Πόσα Φιλιωτόπουλα αποχαιρέτησαν, γονείς
και οικογένειες και έτρεξαν, για την πατρίδα.
Ο Τάσος μας, (καθ’ ομολογία του αδελφού
του Γεωργίου Ρούσσου), ήταν ένα παλικάρι, από
τα έξη επιζώντα παιδιά του Δημόγιαννη, γεννημένος το 1914. Υπηρέτησε τον Ελληνικό Στρατό το
1935, για 18 μήνες.
Την 28η Οκτωβρίου του 1940, χτύπησαν οι
καμπάνες του Χωριού μας όπως και στα γύρω Χωριά. Έγινε επιστράτευση. Είχαμε πόλεμο!
Όλα τα στρατεύσιμα Φιλιωτόπουλα, μαζί με
τον Τάσο, μαζεύτηκαν στην “Καρυά του Λάκη”
και χαιρέτησαν τους συγγενείς και συγχωριανούς
τους, φεύγοντας για το Μέτωπο!
Η τύχη όμως δεν τον συνόδευσε, δεν ήταν
σύμμαχός του και την 4η Ιανουαρίου του 1941
έπεσε υπέρ Πατρίδος στη μάχη της Χειμάρας!!!
Σαν εικόνισμα και φυλαχτό, φύλαξε η οικογένειά σου, το ΔΕΛΤΙΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΤΟΥ
ΧΑΜΟΥ ΣΟΥ!
ΠΟΤΕ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΞΕΧΑΣΤΗΚΕΣ από
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ
τους γονείς και τα αδέλφια σου Γεώργιο και Κωνσταντίνα Ρούσσου, καθώς και από εμάς τα παιδιά
και τα εγγόνια τους, που δεν είχαμε την τύχη να σε
59
γνωρίσουμε, γιατί την ώρα του μισεμού σου, δεν
είχαμε ακόμη γεννηθεί.
Πάντα τέτοιες μέρες, όπως την 28η Οκτωβρίου 1940 και 4η Ιανουαρίου 1941, ανάβουμε ένα
κεράκι στη μνήμη σου, σου απονέμουμε σεβασμό
και σου αποτίουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής!
Για μας είσαι ένας σιωπηλός και Μεγάλος
ΗΡΩΑΣ!!!
Η οικογένεια του Γιάννη και της Τασιώς Ρούσσου”».
Το παραπάνω κείμενο, έγραψαν και μου έστειλαν, τα ξαδέλφια μου Γιάννης και Τασιώ, για να
τιμήσουν τη μνήμη του αδικοχαμένου θείου τους:
Αναστασίου Ιωάννου Ρούσσου, που έπεσε μαχόμενος στη μάχη της Χειμάρας, χωρίς βέβαια να
υπολογίσουν και να φαντασθούν (δεν ήταν δυνατόν άλλωστε) ότι, το κείμενό τους αυτό, ήταν η
αφορμή να γυρίσει, με οδυνηρό τρόπο, η μνήμη
μου, πίσω στην τρυφερή παιδική μου ηλικία των
5 – 6 χρόνων, όταν σαν κεραυνός έπεσε στο Χωριό
μας η τρομερή είδηση, του θανάτου του παραπάνω παλικαριού, πάνω στο άνθος της ηλικίας του,
των 27 χρόνων!
Μέχρι εκείνη τη στιγμή, που ήλθε η παγερή είδηση, ότι: “Σκοτώθηκε ο Τάσιος του Δημόγιαννη!”, εγώ, έχοντας ιδεί με τα παιδικά μου μάτια,
τους επιστρατευμένους φαντάρους μας, να γλεντάνε
από βραδύς και την επομένη, να αποχαιρετούν τους
συγγενείς και τους συγχωριανούς μας, με χαρά λες
και πήγαιναν σε πανηγύρι και να ροβολάνε με χαμόγελο, προς τη “Λάκκα του Γιώργου”, από την “Καρυά
του Λάκη” πηγαίνοντας για το “Μέτωπο”, ενόμιζα,
πεπλανημένως βεβαίως ότι ο πόλεμος, ήταν κάποια
γιορτή, γεμάτη χαρές, γλέντια και τραγούδια!!!
Ότι ο πόλεμος δεν είναι γιορτή και πανηγύρι, το κατάλαβα κατά οδυνηρότατο τρόπο, μετά
από δύο μήνες περίπου, όταν έφτασε στο Χωριό
μας η παραπάνω θλιβερή είδηση του θανάτου του
27χρονου παλικαριού και θείου μου, του Τάσιου
του Δημόγιαννη, του πρωτοξάδελφου της μάνας
μου, στα μακρινά και άγνωστα χώματα της Χειμάρας!!!
Ο Ηράκλειτος, ο προσωκρατικός φιλόσοφος
από την Έφεσο, μπορεί να είχε δίκιο, από φιλοσοφικής άποψης, όταν πριν από 2.500 και πλέον
χρόνια έλεγε ότι: “Πόλεμος πάντων πατήρ!”, με
την έννοια ότι: κάθε εξέλιξη, οφείλεται στον αγώνα για επικράτηση, αλλά πέρα από τα χωράφια της
φιλοσοφίας, ο πόλεμος δεν παύει να είναι ένας τεράστιος Μινώταυρος, που τρέφεται με ανθρώπινες σάρκες κι’ ένα τρομερό γεγονός με εκατόμβες
θυμάτων, καταστροφών, δραμάτων και τραγωδιών
και πέρα απ’ όλα αυτά, ένα φοβερό γεγονός για
μένα, που είχε σαν αποτέλεσμα τον σκοτωμό του
παραπάνω νεαρού θείου μου, που με συγκλόνισε
συθέμελα και τραυμάτισε βαρύτατα και δια παντός, την τρυφερή παιδική ψυχή μου!!!
Ο παραπάνω ηρωικός νεκρός του ΕλληνοΙταλικού πολέμου, ο Τάσιος Ρούσσος, όπως προανέφερα, ήταν θείος μου, ως πρώτος ξάδελφος της
μάνας μου, καθότι ο πατέρας του ο Δημόγιαννης
και η μάνα της μάνας μου, δηλαδή η Βαγγελίτσα
Μπάτσιου, η κυράκα μου, ήσαν αδέλφια!
Καθ’ όλη τη διάρκεια του παραπάνω ΕλληνοΙταλικού πολέμου, η μάνα μου, είχε στημένο αργαλειό στο ανατολικό κατώι μας και ύφαινε βελέντζες και ανδρομίδες!
Πριν φτάσει στο Χωριό μας, η φοβερή είδηση
του θανάτου του παραπάνω 27χρονου παλικαριού, απ’ το κατώι μας ακουγόταν μόνον το “γκάπα-γκούπα”, δηλαδή το μονότονο χτύπημα του
ξυλόχτενου πάνω στο υφασμένο μέρος του υφαντού, αλλά μετά την παραπάνω θλιβερή είδηση,
ακουγότανε μόνο το συνεχές και ανατριχιαστικό
μοιρολόι της μάνας μου, που έκλαιγε, θρηνούσε και
οδύρονταν για το χαμό του νεαρού εξαδέλφου της,
ο οποίος πάνω στο άνθος της ηλικίας του, έπεσε
ηρωικά μαχόμενος, στα ξένα χώματα της Χειμάρας,
κατά τη διάρκεια της μάχης που έγινε εκεί, την 4η
Ιανουαρίου του 1941!!!
Η ημέρα του θανάτου του παραπάνω ηρωικού παλικαριού, ήταν ανάμεσα στις δύο μεγάλες
γιορτές της Χριστιανοσύνης: των Χριστουγέννων
και των Φώτων, αλλά από εκείνη την αποφράδα
ημέρα, μέσα στο σπίτι μας, δεν ακούγονταν πλέον
γέλια και χαρές, παρά ο συνεχής θρήνος και οδυρμός της μάνας μου!!!
Με την παραμικρή ευκαιρία και προφανώς για
να μην τη βλέπουμε να κλαίει, κατέφευγε στο κατώι, στον αργαλειό της και άρχιζε τον γοερό της
θρήνο και το ακατάπαυστο μοιρολόι της, που σου
ξέσχιζε την καρδιά και σου μάτωνε την ψυχή και
πολύ δύσκολα μπορούσα να το αντέξω, γιατί κάθε
θρήνος και σαϊτιά στο βηλάρι της, ήταν και μια
οδυνηρή σαϊτιά στην τρυφερή παιδική ψυχή μου,
που δεν πρόκειται να την ξεχάσω ποτέ!!!
Σημείωση σύνταξης: Στον πόλεμο του 1940 έπεσε μαχόμενος ένας ακόμη γενναίος στρατιώτης από το Χωριό μας: ο Γεώργιος Γιαννακόπουλος του Ιωάννου και της Παναγούλας. Έπεσε πολεμώντας στό ύψωμα της Σκουτάρας. Μνημονεύοντάς τον αποτίουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής.
60
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ
Σκόρπιες σκέψεις - στοχασμοί
που αποστάζει η ζωή
Τι είπαν και τι έγραψαν οι ξένοι για την Ελλάδα,
τους Έλληνες και την γλώσσα τους:
1. Juan Jose Puhana Arza (Βάσκος ελληνιστής και
πολιτικός, Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας της Βασκωνίας, τέως υπουργός συγκοινωνιών του κοινοβουλίου των Βάσκων).
«Οφείλουμε να διακηρύξουμε ότι δεν έχει υπάρξει
στον κόσμο μία γλώσσα η οποία να δύναται να συγκριθεί
με την κλασική Ελληνική. Εις αυτήν έχει συγκεντρωθεί όλη
η επιστήμη, η λογοτεχνία με όλα τα είδη της, η φιλοσοφία, η τέχνη, ο ουμανισμός(ανθρωπισμός), με μια ανυπέρβλητη μορφή…»
Στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο έχει υποβληθεί πρόταση
από τους Ισπανούς ευρωβουλευτές κ.κ. Gerikogoitia και
Imaz, την 22 Μαρτίου 1995, με σκοπό να καθιερωθεί η
Ελληνική γλώσσα ως επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής
Ενώσεως. Εκ των Ελλήνων ευρωβουλευτών την στήριξαν
μόνο τρείς οι: Ν. Κακλαμάνης, Κ. Αλαβάνος, Λαμπράκη...
2. Ρίχαρντ Βάγκνερ (Γερμανός μουσουργός και ποιητής, 1813 – 1883).
«Δεν μπορούμε να κάνουμε ούτε ένα βήμα στην τέχνη
μας χωρίς να την συσχετίσουμε με την τέχνη των Ελλήνων».
3. Ριχάρδος Βαΐτσέκερ (Πρόεδρος της Γερμανικής
Δημοκρατίας).
«Ο πολιτισμός στη Γερμανία εισήλθε από το Βυζάντιο
χάρη στην Ελληνίδα πριγκίπισσα Θεοφανώ, μητέρα του
αυτοκράτορος Όθωνος του Γ΄ , στα τέλη του 10ου αιώνα». (Από τον λόγο του στην Ακαδημία Αθηνών την 9
Οκτωβρίου 1992).
4. Ούλριχ Βιλαμόβιτς (Γερμανός ακαδημαϊκός,
1849 – 1930).
«Το Ελληνικό έθνος ηγεμονεύει της ανθρωπότητος».
5. Όθων Βίσμαρκ (Πρώσος πολιτικός και Καγκελάριος της Γερμανίας, 1815-1898).
«Εάν οι Έλληνες δεν πολεμούσαν μεταξύ τους, θα κατακτούσαν τον κόσμο». (Από τον λόγο που εξεφώνησε την
20 Μαρτίου 1890, όταν παρητήθη από το αξίωμά του).
6. Φραγκίσκος Βολταίρος (Γάλλος διανοητής,
1694-1778).
Χρήστου Βλ. Καραθανάση
α. «Υπερασπιστείτε την Ελλάδα, διότι σε αυτήν οφείλουμε τα φώτα μας, τις επιστήμες, τις τέχνες και όλες τις
αρετές μας».
β. «Επιθυμία μου είναι η Ελληνική γλώσσα να γίνει
κοινή πάντων των λαών».
γ. «Οραματίζομαι την Ελληνική γλώσσα, μετά την
απελευθέρωση του Ελληνικού έθνους από τους Τούρκους,
ως διεθνή γλώσσα της Ευρώπης». (Από επιστολή που
έστειλε στις 20/8/1770 στον Μέγα Φρειδερίκο).
7. Β. Γιαίγκερ (Γερμανός κλασικός φιλόλογος, 1888
– 1961).
«Το πάν ετέθη υπό των Ελλήνων». (Από λόγο του την
20/3/1890).
8. Ιωάννης Γκαίτε (Ο μεγαλύτερος Γερμανός ποιητής
και διανοητής, 1749-1832).
α. «Μένω εκστατικός μπροστά στο όραμα της Ελληνικής αρχαιότητας». (Απόσπασμα από το έργο του Ναυσικά).
β. «Οι Έλληνες είναι συγγενείς μου, είναι δάσκαλοί
μου. Τους θαυμάζω σαν άφθαστες διάνοιες της φράσεως
και της γραμμής, καθώς και για τον ιδεώδη βίο τους».
(Από επιστολή που έστειλε στον υιό του την 5 Ιουλίου
1815).
γ. «Ό,τι είναι η καρδιά και ο νους για το σώμα, είναι η
Ελλάδα για την ανθρωπότητα».
Μαθητές του Γκαίτε τον ρώτησαν:
— «Δάσκαλε, τι να διαβάσουμε, για να γίνουμε σοφοί
όπως εσύ;»
— «Τους Έλληνες κλασικούς», απάντησε.
— «Και όταν τελειώσουμε τους Έλληνες κλασικούς, τι
άλλο να διαβάσουμε;», ξαναρώτησαν.
— «Πάλι τους Έλληνες κλασικούς».(Από τις συνομιλίες Γκαίτε με τον Eckerman).
δ. «Άκουσα από τον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε, σαν
άστρο λαμπερό μέσα στη νύκτα».
ε. «Ό,τι είναι το φως του Ήλιου για τους πλανήτες
είναι και η Ελλάδα για την ανθρωπότητα».
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ
61
9. Μπούτρος Γκάλι (Γενικός Γραμματέας ΟΗΕ).
«Σήμερα τα Ηνωμένα Έθνη καθοδηγούνται από το
όραμα της Ελλάδος… για την κατίσχυση ανά την υφήλιο
των εννοιών της πολιτείας, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας». (Από λόγο που εκφώνησε στην Πνύκα στις 11
Ιουλίου 1995).
10. Φρειδερίκος Ένγκελς (Γερμανός φιλόσοφος και
κοινωνιολόγος, 1820-1895).
«Δίχως τη βάση του Ελληνισμού και της Ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας, δεν θα υπήρχε ούτε η σύγχρονη Ευρώπη».
(Από το έργο του Αντί Ντύρινγκ).
11. «L’ Express» Γαλλικό περιοδικό τεύχος 2611.
Κυκλοφόρησε στις 19/8/2001 με ένα αφιέρωμα στην
Ελλάδα και με τον τίτλο στο εξώφυλλο «Στην Ελλάδα
οφείλουμε τα πάντα, αλφάβητο, δίκαιον, δημοκρατία, θέατρο, αθλητισμό, φιλοσοφία, μαθηματικά, ιατρική, ηθική,
αστρονομία, τέχνη…».
12. Ιησούς.
Όταν οι μαθητές του, Φίλιππος και Ανδρέας τον
πληροφόρησαν ότι ήλθαν οι Έλληνες να ακούσουν την
διδασκαλία του, είπε: «ΕΛΗΛΥΘΕΝ Η ΩΡΑ ΙΝΑ ΔΟΞΑΣΘΕΙ Ο ΥΙΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ». (Ευαγγέλιο κατά Ιωάννη, κεφ. ΙΒ΄ ,παραγρ. :20-24). Το 1974 ο
καθηγητής Ελευθέριος Πρόκος συμμετέχων σε επιτροπή
της UNESCO ανακάλυψε σε μία βιβλιοθήκη του Βατικανού, χειρόγραφο του Ευσεβίου του Παμφίλου, επισκόπου Καισαρείας, 265 μ.Χ., το οποίο περιέχει την συνέχεια
της άνω φράσεως ως εξής: «ΕΛΗΛΥΘΕΝ Η ΩΡΑ ΙΝΑ
ΔΟΞΑΣΘΕΙ Ο ΥΙΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. ΕΛΛΑΣ
ΓΑΡ ΜΟΝΗ ΑΝΘΡΟΠΟΓΟΝΕΙ, ΦΥΤΟΝ ΟΥΡΑΝΙΟΝ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΜΑ ΘΕΙΟΝ ΗΚΡΙΒΩΜΕΝΟΝ,
ΛΟΓΙΣΜΟΝ ΑΠΟΚΤΙΝΟΥΣΑ ΟΙΚΕΙΟΥΜΕΝΟΝ
ΕΠΙΣΤΗΜΗ». Δηλαδή, «Η Ελλάς με το να δημιουργήσει τον λογισμό, ο οποίος γίνεται οικείος διά την επιστήμη, είναι αληθώς η μόνη που γεννά τον άνθρωπο, ο οποίος
είναι ουράνια φύτρα και εξακριβωμένος θεϊκός βλαστός».
(Ευαγγελική προπαρασκευή, βιβλίο 8, κεφάλαιο 14, παράγραφος 66).
13. Γουλιέλμος Κάϊτελ (Γερμανός στρατάρχης, αρχηγός του Επιτελείου της Βέρμαχτ κατά τον Β΄ ΠΠ, 1882
– 1946).
«Εάν δεν υπήρχε η καθυστέρηση των δύο και πλέον
ζωτικών μηνών από την πείσμονα αντίσταση των Ελλήνων, άλλη θα ήταν η πορεία του πολέμου και άλλοι θα
ήταν στο εδώλιο αυτό που κάθομαι εγώ σήμερα». (Απόσπασμα από την κατάθεσή του στην δίκη της Νυρεμβέργης, όπου και καταδικάστηκε σε θάνατο».
14. Ν. Κέλλυ (Αμερικανός αρχιδικαστής).
«Προ του δικαστηρίου της αδεκάστου ιστορίας, ο Έλλην απεκαλύφθη κατώτερος των περιστάσεων καίτοι από
απόψεως διανοητικής κατείχε πάντα τα πρωτεία. Ο Έλλην
62
είναι ευφυέστατος αλλά και αλαζών, δραστήριος αλλά και
αμέθοδος, φιλότιμος αλλά και πλήρης προλήψεων, θερμόαιμος, ανυπόμονος αλλά και γενναίος πολεμιστής. Ανέδειξε
τον Σωκράτη για να τον δηλητηριάσει. Θαύμασε τον Θεμιστοκλή για να τον καταδικάσει σε εξορία. Δημιούργησε
το 21 για να το διακυβεύσει. Προέβαλε το 1909 για να
το λησμονήσει. Μεγάλωσε την Ελλάδα το 1912 και παρ’
ολίγον να την κηδεύση. Πλάσμα παράδοξο, ατίθασο, περίεργο, καλό και κακό, ασταθές και αβέβαιων διαθέσεων.
Θαυμάστε τον, οικτήρατέ τον εάν θέλετε, και εάν δύνασθε ταξινομήστε τον». (Μελέτη του «Περί Ελλήνων που
εβραβεύτη από μεγάλο περιοδικό του Σικάγο το 1938).
15. Κικέρων (Ρωμαίος φιλόσοφος, 106-43 π.Χ.)
α. «Η Ελλάς στην επιστήμη και στα γράμματα μας
υπερέβαλε γενικώς».
β. «Εάν οι Θεοί συνομιλούν, την γλώσσα των Ελλήνων χρησιμοποιούν».
γ. «Τα Ελληνικά ομιλούνται από όλες τις φυλές της
Γης, τα Λατινικά περιορίζονται μέσα στα σύνορά τους».
(Από το έργο του περί ρήτορος).
16. Χένρι Κίσινγκερ (Πρώην υπουργός εξωτερικών
των ΗΠΑ).
«Ο Ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι’
αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του
ρίζες. Τότε ίσως συνετιστεί. Εννοώ δηλαδή, να πλήξουμε
τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα πνευματικά και ιστορικά του
αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητα
του, να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, για να
μην μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, να μην μας παρενοχλεί
στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Μέση Ανατολή, σε όλη
αυτή την νευραλγική περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας δια την πολιτική των ΗΠΑ». {Δημοσιεύτηκε στο
περιοδικό «ΝΕΜΕΣΙΣ» (τεύχος 35, Φεβρ. 1997), και
αφορά σε απόσπασμα ομιλίας του Κίσινγκερ προς τους
Αμερικάνους επιχειρηματίες τον Σεπτέμβριο 1994 σε εκδήλωση βραβεύσεώς του από τους ίδιους}.
17. Γεώργιος Κλεμανσώ (Πρωθυπουργός της Γαλλίας την περίοδο 1917-1920 και Ακαδημαϊκός. Ονομάσθη «Πατέρας της Νίκης» του Α΄ ΠΠ, 1841-1929).
«Οι Έλληνες είναι ένας λαός μικρός, αλλά μέγιστος
για τον πολιτισμό του, που ευεργέτησε την ανθρωπότητα
όλους τους αιώνες». (Από άρθρο του το 1913 στην εφημερίδα ελεύθερος άνθρωπος).
18. Τίτος Λίβιος (Ρωμαίος ιστορικός, 59 π.Χ. – 17 μ.Χ.)
«Δεν μιλώ για τους Έλληνες. Είναι το άνθος και το
άρωμα. Κατέχουν κάτι περισσότερο από την αρετή, την
καλαισθησία. Και καλαισθησία εννοώ το υπέρτατο εκείνο
χάρισμα, την αρμονία που γεννά σοφία.» (Από το έργο του
γενική Ρωμαϊκή ιστορία).
19. Λουδοβίκος Α΄ (Βασιλεύς της Βαυαρίας, πατέρας του Βασιλέως της Ελλάδος Όθωνα, 1796 – 1868).
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ
α. «Ό,τι θαυμαστότερο και μεγαλειωδέστερο υπάρχει
ανά τους αιώνες, προέρχεται από την Ελλάδα».
β. «Η Ελλάς είναι πατρίδα θαυμαστών ηρώων, εγκαλλώπισμα των Μουσών, μητέρα των τεχνών, ο θαυμασμός
του κόσμου». (Από ποίημα που έγραψε το 1830).
20. Κάρολος Μάρξ (Γερμανός κοινωνιολόγος και
οικονομολόγος, 1818 – 1883).
α. «Οι αξίες του Ελληνικού πολιτισμού, από μία ορισμένη άποψη παραμένουν ακόμα σαν κανόνες και άφθαστα πρότυπα». (Άπαντα, Τόμος ΧΙΙ, μέρος 1ο, σελ. 203).
β. «Η γοητεία που έχει η τέχνη των Ελλήνων προέρχεται από το ότι δεν μπορεί να επαναληφθεί».
21. Χένρι Μάιν (Καθηγητής στο πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ, 1822 – 1888).
«Εκτός από τις τυφλές δυνάμεις της φύσης, τίποτε μη
Ελληνικό στη ρίζα του δεν κινείται στο σύμπαν».
22. Παντίτ Νεχρού (Πρωθυπουργός της Ινδίας,
1889 – 1964).
«Η Ευρώπη είναι η θυγατέρα της Ελλάδος». (Από το
έργο του «Ματιές στην Παγκόσμιο Ιστορία»).
23. Φρειδερίκος Νίτσε (Γερμανός φιλόσοφος και
ποιητής, 1844 – 1900).
α. «Οι Έλληνες είναι όπως και η μεγαλοφυΐα απλοί, γι’
αυτό είναι δάσκαλοι αθάνατοι».
β. «Οι Έλληνες έχουν μέσα τους κάτι από το έργο της
τέχνης. Ο κόσμος μπορεί να είναι σκοτεινός, όμως αρκεί
να παρεμβάλουμε ένα κομμάτι ελληνικής ζωής για να φωτιστεί αμέσως άπλετα».
γ. «Δεν γνώρισα ποτέ κανέναν, που να έχει εμπνεύσει
τόσο σεβασμό όσο οι Έλληνες φιλόσοφοι».
δ. «Οι αρχαίοι Έλληνες είναι οι αθάνατοι διδάσκαλοι
της ανθρωπότητας».
ε. «Οι Έλληνες ανακάλυψαν τους κυριότερους τύπους
φιλοσοφικού πνεύματος, στους οποίους οι μεταγενέστερες
γενεές δεν προσέθεσαν τίποτε το ουσιαστικό».
στ. «Δεν υπάρχει λαός εις τον κόσμο ο όποιος να έχει
προσφέρει τόσα στην ανθρωπότητα όσα ο Ελληνικός, και
να έχει καταπολεμηθεί τόσο πολύ από τόσους λαούς, οι
οποίοι δεν προσέφεραν τίποτα σε αυτήν».
ζ. «Μας επιβάλλεται να ομολογήσουμε ότι οι Έλληνες
κρατάν τα ηνία του πολιτισμού μας και κάθε πολιτισμού».
(Αποσπάσματα από διάφορα έργα του Νίτσε).
24. Οράτιος (Ρωμαίος ποιητής, 65 – 8 π.Χ.)
«Η Ελλάς, κατακτηθείσα διά του σιδήρου, υπέταξε
τον αγροίκο κατακτητή και εισήγαγε τις τέχνες στο αγροίκο Λάτιον». (Επιστολές ΙΙ).
25. Βίκτωρ Ουγκώ (Γάλλος ποιητής, 1802 – 1885).
«Είναι ωραίο να κατάγεται κανείς από την Ελλάδα, την
χώρα που έδωσε στον κόσμο το φως, και να κρατάει περήφανο σε αυτή ολόφωτο φλάμπουρο». (Από άρθρο που
δημοσιεύτηκε στις 25 Αυγούστου 1856).
26. Πήτερ Ουστίνωφ (Άγγλος ηθοποιός).
«Ο κόσμος θα ήταν πολύ φτωχότερος χωρίς την Ελλάδα». (Από συνέντευξή του που μεταδόθηκε από την ΕΤ
1 την 1 Απριλίου 1994).
27. Πάπας Πίος ΙΒ΄ (1876 – 1958).
«Οι ρίζες του πολιτισμού του δυτικού κόσμου βρίσκονται στην Ελλάδα».
28. Ερνέστος Ρενάν (Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, 1823 – 1892).
α. «Υπάρχει στην ιστορία ένα θαύμα, αποκαλώ θαύμα
αυτό που συμβαίνει μία φορά μόνο. Αυτό είναι η αρχαία
Ελλάδα». (Από την προσευχή στην Αθηνά πάνω στην
ακρόπολη, 1865).
β. «Η Ελλάδα δημιούργησε την αλήθεια και την ομορφιά». (Από το λόγο του με θέμα «Ιερατικές λιτανίες»).
29. Ζαν Ρισπέν (Γάλλος πρόεδρος της γαλλικής
ακαδημίας, 1849 – 1946).
«Στ’ αλήθεια έχουμε ανακαλύψει κάτι – οτιδήποτε –
στην φιλοσοφία, στην μεταφυσική, στην λογική και στην
κοσμογονία, έπειτα από τους αρχαίους Έλληνες;» (Από το
έργο του μεγάλη Ελληνική Μυθολογία).
30. Ζακλίν Ντε Ρομιγύ (Σύγχρονη Γαλλίδα Ακαδημαϊκός).
α. «Αναπνέουμε τον αέρα της Ελλάδας κάθε στιγμή,
χωρίς να το ξέρουμε».
β. «Η Ελλάδα πρόσφερε στον κόσμο την τέλεια και
ιδανική έκφραση της δικαιοσύνης και της ελευθερίας».
(Από το βιβλίο της «Γιατί η Ελλάδα»).
γ. «… η Ελλάδα αφού ανακάλυψε, μετά τη γραφή,
την τέχνη να εκθέτει τις ιδέες και να τις συγκρίνει μεταξύ
τους… βάλθηκε να μιλάει, να γράφει και να συζητάει για
όλα…» (Από το βιβλίο της «Η αρχαία Ελλάδα σε αναζήτηση της Ελευθερίας»).
δ. «Να μαθαίνουμε ελληνικά, επειδή αποτελούν εργαλείο της πνευματικής ανάπτυξης, επειδή ανοίγουν προοπτική σκέψης, μ’ αυτά οι νέοι διδάσκονται την σαφήνεια,
την λιτότητα και την ηθική κατάρτιση».
31. Φραγκλίνος Ρούσβελτ (Πρόεδρος των ΗΠΑ,
1932 – 1945).
α. «Εις την Ελλάδα παρεσχέθη την 28 Οκτωβρίου 1940
χρόνος 3 ωρών δια να αποφασίσει πόλεμο ή ειρήνη, αλλά και 3
ημερών ή 3 εβδομάδων ή και 3 ετών προθεσμία να παρείχετο,
η απάντηση θα ήταν η ίδια». (Από λόγο του την 10/6/1943).
β. «Οι Έλληνες δίδαξαν δια μέσου των αιώνων την
αξιοπρέπεια. Όταν όλος ο κόσμος είχε χάσει κάθε ελπίδα,
ο ελληνικός λαός τόλμησε να αμφισβητήσει το αήττητο
του γερμανικού τέρατος αντιτάσσοντας το υπερήφανο
πνεύμα της ελευθερίας.» (Από ραδιοφωνικό λόγο του την
10 Ιουλίου 1943).
32. Ρωσική παροιμία.
«Οι Έλληνες είναι το δεξί χέρι του θεού».
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ
63
33. Φραγκίσκος Σατωμπριάν (Γάλλος συγγραφέας,
ακαδημαϊκός και υπουργός των Εξωτερικών, 1768 1868).
«’’Ελλάς’’, αυτό το όνομα δεν μπορεί να το προφέρει
κανείς χωρίς συγκίνηση. Ό,τι και αν συμβεί, εγώ θα πεθάνω
Έλλην». (Απομνημονεύματα της φίλης του κας Ρεκαμιέ).
34. Πέρσυ Σέλλεϋ (Λυρικός Άγγλος ποιητής, 1792
– 1822).
α. «Οι Έλληνες είναι οι δάσκαλοι της ανθρωπότητας,
είναι θεοί που πρέπει να λατρεύουμε».
β. «Καταγόμαστε από τους Έλληνες πολιτιστικά. Οι
νόμοι μας, οι επιστήμες και οι τέχνες μας έχουν την ρίζα
τους στην αρχαία Ελλάδα. Είναι τέκνα φωτεινά της ένδοξης Ελλάδος».
γ. «Εάν η Ελλάς δεν μετέδιδε τα φώτα της στην Ευρώπη, θα είμαστε ακόμα άγριοι και ειδωλολάτρες». (Από το
λυρικό του δράμα «Ελλάς»).
35. Ιωάννης Σίλλερ (Γερμανός ποιητής και συγγραφέας, 1759 – 1805).
«Έλληνα όπου και να γυρίσω την σκέψη μου, όπου
κι αν στρέψω την ψυχή μου, μπροστά μου σε βρίσκω …
Τέχνη λαχταρώ, ποίηση, θέατρο, αρχιτεκτονική, επιστήμη,
μαθηματικά, φιλοσοφία, ιατρική…Δημοκρατία, ισονομία,
ισοπολιτεία αναζητώ, εσύ μπροστά μου, μπροστάρης και
αξεπέραστος». (Από «Τα Ελληνικά» του Β. Λαντώρ).
36. Μπρούνο Σνέλλ (Καθηγητής πανεπιστημίου Αμβούργου,1896 – 1987).
«Μόνο στην Ελλάδα υπάρχει γηγενής επιστημονική
ορολογία… Όλες οι άλλες γλώσσες αντλούν από την Ελληνική. Αυτό το κατόρθωμα των Ελλήνων συνέβαλε ώστε
οι άλλοι λαοί να αναπτυχθούν περισσότερο από όσο επέτρεπε η δική τους γλώσσα». (Από το έργο του «Οι Ελληνικές ρίζες στην Ευρωπαϊκή σκέψη».)
37. Γεώργιος Μπέρναρ Σώ (Ιρλανδός θεατρικός
συγγραφέας, 1856 – 1950).
«Αν στη βιβλιοθήκη του σπιτιού σας, δεν έχετε τα
έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε μένετε σε
ένα σπίτι δίχως φως». (Από την πραγματεία του «Dramatic Opinion and Essays»).
38. Γουίστον Τσώρτσιλ (Πρωθυπουργός της Μ.
Βρετανίας κατά τον Β΄ ΠΠ, 1874 – 1965).
α. «Μέχρι τώρα λέγαμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν
ήρωες. Τώρα θα λέμε:’’Οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες’’». (Από λόγο που εξεφώνησε στο ΒΒC τις πρώτες μέρες του Ελληνοϊταλικού πολέμου).
β. «Εάν δεν υπήρχε η ανδρεία των Ελλήνων και η γενναιοψυχία τους, η έκβαση του Β΄ ΠΠ θα ήταν ακαθόριστη». ». (Από λόγο που εξεφώνησε στο ΒΒC μετά τις
πρώτες νίκες των Ελλήνων).
39. Αδόλφος Χίτλερ (Αρχηγός του Γερμανικού κράτους 1934 – 1945).
64
α. «Χάριν της ιστορικής αλήθειας, οφείλω να διαπιστώσω ότι μόνον οι Έλληνες, εξ όλων των αντίπαλων οι
οποίοι με αντιμετώπισαν, πολέμησαν με παράτολμο θάρρος και υψίστη περιφρόνηση προς τον θάνατο». (Από
λόγο που εξεφώνησε στις 4 Μαΐου 1941 στο Ράϊχσταγ).
β. «Ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι δημιούργημα του
Ελληνικού πνεύματος». (Από το έργο του «Ο αγών μου»).
40. Πώλ Φώρ (Γάλλος καθηγητής πανεπιστημίου
και συγγραφέας).
«Ένας αξιοθαύμαστος λαός (οι Έλληνες) που από
γενεά σε γενεά δεν έπαυσε να αφήνει κατάπληκτους τους
ξένους». (Από το βιβλίο του «Η καθημερινή ζωή στις Ελληνικές αποικίες του 6ου αιώνα π.Χ.)
41. Ίμπν Χαλντούν (Ο μεγαλύτερος Άραβας ιστορικός, 1332 – 1406).
«Πού είναι η γραμματεία των Ασσυρίων, των Βαβυλωνίων, των Χαλδαίων, των Αιγυπτίων; Όλη η ανθρωπότητα
έχει κληρονομήσει την γραμματεία των Ελλήνων μόνο».
(Από το σύγγραμμά του «Παγκόσμια ιστορία»).
42. Στο βιβλίο Γκίνες η ελληνική γλώσσα αναφέρεται
ως η πλουσιότερη του κόσμου με 5.000.000 λέξεις και
70.000.000 λεκτικούς τύπους ενώ η αγγλική έχει μόνο
490.000 λέξεις. Στο λεξικό Γουέμπστερ φαίνεται ότι η αγγλική γλώσσα έχει δανειστεί από την ελληνική 41.615 λέξεις. Στο πρόγραμμα ηλεκτρονικού αποθησαυρισμού του
πλούτου της ελληνικής γλώσσας, που έχει αναλάβει το πανεπιστήμιο Ιρβάιν της Καλιφόρνιας με την ονομασία «Ίβικος», οι υπεύθυνοι υπολογίζουν ότι οι λεκτικοί τύποι θα
φτάσουν στον αριθμό των 90.000.000. (WWW.TLG.
UCI.EDU). Ο Μπίλ Γκέιτς ομολογεί ότι η ελληνική, με
την μαθηματική της δομή, είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών,
γιατί μόνο σε αυτήν δεν υπάρχουν όρια. (Εφημερίδα «Το
Παρόν», 5 Απριλίου 2009).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1. Ανθολόγιον πατριδογνωσίας, Μενέλαος Παγουλάτος, Εκδόσεις
Γεωργιάδη.
2. Η Ελλάδα σε όλον τον κόσμο, Βαρθολομαίος Λάζαρης, Εκδόσεις Λογοθέτη.
3. Τα Ορφικά, Ιωάννης Πασσάς, Εκδόσεις «Ηλίου».
4. Πακτωλός γνώσεων παροιμιών – ρητών – γνωμικών, Ματθαίος
Δασκαλόπουλος, Εκδόσεως 7ου ΕΓ/ΓΕΣ.
5. Ελληνική δημιουργία υπεροχής και γραικύλοι, Κων/νος Πλεύρης, Εκδόσεις Ήλεκτρον.
6. Μαθήματα αρχαίας Ελληνικής γλώσσης Γ κύκλος σπουδών,
Άννα Τζιροπούλου – Ευσταθίου, Εκδόσεις Γεωργιάδη.
7. Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί γλώσσης, Αντωνίου Αντωνάκου, Εκδόσεις Νέα θέσις.
8. Ο εν τη λέξει λόγος, Άννα Τζιροπούλου – Ευσταθίου, Εκδόσεις
Γεωργιάδη.
9. Έλλην λόγος. Πως η Ελληνική γονιμοποίησε τον παγκόσμιο
λόγο, Άννα Τζιροπούλου – Ευσταθίου, Εκδόσεις Γεωργιάδη.
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ

Download Report