1o ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ EX ORIENTE LUX Η έρευνα και διδασκαλία των Πολιτισµών της Αιγύ-του, Εγγύς Ανατολής & Κύ-ρου στα Ελληνικά Α.Ε.Ι. Αθήνα, 20 Μαΐου 2011 Κεντρικό Κτίριο Πανειστηµίου Αθηνών Αµφιθέατρο Ι. ∆ρακοούλου, Πανειστηµίου 30 1 ΦΟΡΕΙΣ Πανειστήµιο Αιγαίου Εθνικό και Καοδιστριακό Πανειστήµιο Αθηνών Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Παναγιώτης Η.Μ. Κουσούλης Νότα Κούρου Ελένη Μαντζουράνη Κωνσταντίνος Κοανιάς Ελένη Παάζογλου Ελένη Τουρνά Εικοινωνία – ληροφορίες: http://www.easternstudies.org Π. Κουσούλης (6944945907, kousoulis@rhodes.aegean.gr) Κ. Κοανιάς (kopanias@arch.ua.gr) Εικόνα εξωφύλλου: Ψηφίδα µε µέρος του ονόµατος του Φαραώ Νεχώ Β΄ (610-595 π.Χ.) από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρόδου. 2 Ex Oriente Lux… Το Πανειστήµιο Αιγαίου σε συνεργασία µε Εθνικό και Καοδιστριακό Πανειστήµιο Αθηνών και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ξεκινάει µια σειρά ειστηµονικών συµοσίων µε το γενικό τίτλο Ex Oriente Lux. Το ρώτο Συµόσιο είναι αφιερωµένο στην έρευνα και τη διδασκαλία των ολιτισµών της Αιγύτου, Εγγύς Ανατολής και Κύρου στα Ελληνικά Α.Ε.Ι. Η λεκάνη της Μεσογείου υήρξε ανέκαθεν ο χώρος αέναης διάδρασης ιδεών, συµβόλων, ολιτισµών, αρέχοντας γόνιµο έδαφος και διαύλους εικοινωνίας για µια ολυείεδη και ολυδιάστατη εικοινωνία, η οοία είχε άµεση είδραση στην τέχνη, ευρύτερα τον ολιτισµό και µάλιστα τη θρησκεία και λατρευτική σηµασιολογία. Η ανάγνωση των ιστορικών διαδροµών των λαών ου γέννησαν αυτούς τους ολιτισµούς ξεερνούν τα όρια της αρχαιότητας. Η γοητεία ου άσκησε, για αράδειγµα, η Αίγυτος ως χώρα και ως ολιτισµός στην Ελληνική διανόηση φθάνει αό τον Ηρόδοτο και τον Πλάτωνα ως τις µέρες µας, µε λαµρό αράδειγµα την οίηση του Καβάφη. Το Ex Oriente Lux στοχεύει στην έναρξη και εδραίωση ενός εοικοδοµητικού διαλόγου για τους ανατολικούς ολιτισµούς και ταυτόχρονα εγκαινιάζει ένα σύγχρονο όλο έρευνας, µελέτης και ανάδειξης των ολιτισµικών καταλοίων, ιδεών και συµβόλων αυτών των ολιτισµών στην Ελλάδα. Η Οργανωτική Ειτροή του Συµοσίου 3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 09:00-10:00: Έναρξη Εργασιών του 1ου Πανελλήνιου Συµ-οσίου Ex Oriente Lux – Ε-ίσηµοι Χαιρετισµοί Κος TAREK ADEL, Πρέσβης της Αιγύτου Κος. BURHAN JAF, Πρέσβης του Ιράκ ∆ρ. HISHAM DARWISH, Μορφωτικός Ακόλουθος της Αιγυτιακής Πρεσβείας Εκρόσωος Υουργείου Εξωτερικών Εκρόσωος Υουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού Καθηγητής ∆. ΜΠΟΥΡΑΖΕΛΗΣ, Πρόεδρος Τµήµατος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανειστήµιο Αθηνών Αν. Καθηγήτρια Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΟΛΑ, Πρόεδρος Τµήµατος Μεσογειακών Σουδών, Πανειστήµιο Αιγαίου ∆ρ. Ε. ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ∆ιευθύντρια Ανατολικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 1η Συνεδρία: Πολιτισµοί της Ανατολικής Μεσογείου – Έρευνα και ∆ιδασκαλία στα Ελληνικά Α.Ε.Ι. 10:00 – 11:00 / Προεδρεύουσα: Ν. ΚΟΥΡΟΥ Ν. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ, Η Προϊστορία της Μέσης Ανατολής στο Πανειστήµιο της Θεσσαλονίκης: οι αρχαιολογικές και εθνοαρχαιολογικές έρευνες στην Κύρο και στο Σουλτανάτο του Οµάν Σ. ΚΑΛΟΠΙΣΗ-ΒΕΡΤΗ & Μ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ∆Η, Ανασκαφική έρευνα στην Αγία Κορυφή (Gebel Musa) του Όρους Σινά Π.Η.Μ. ΚΟΥΣΟΥΛΗΣ, Το Αιγαίο στην Αίγυτο κατά την 3η χιλιετία µ.Χ. και η αυγή της Αιγυτολογίας στην Ελλάδα 11:00-11:30: ∆ΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ 11:30 – 12:30 / Προεδρεύων: Ν. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ Ε. ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ, Οι Κυριακές σουδές και έρευνα στην Ελλάδα Ν. ΚΟΥΡΟΥ, Πολιτισµικές ταυτότητες και ετερότητες: «Φοίνικες» και Μεσόγειος στα Ελληνικά Πανειστήµια 4 Κ. ΚΟΠΑΝΙΑΣ, Αρχαιολογική έρευνα στις θέσεις Tell Nader και Tell Baqrta στην Κουρδική εριφέρεια του βορείου Ιράκ. 12:30 – 13:00: Συζήτηση 13:00 – 14:30: ∆ΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΦΑΓΗΤΟ 2η Συνεδρία: Μετακινήσεις ιδεών, συµβόλων, -ολιτισµών στην Ανατολική Μεσόγειο 14:30-16:00 / Προεδρεύουσα: Ε. ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ Ν. ΜΑΡΙΝΑΤΟΥ (ροσκεκληµένη οµιλήτρια), Έλληνες στην Αίγυτο την Εοχή του Ψαµµήτιχου Γ. ΜΠΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, Όψεις κυριακής και φοινικικής κεραµικής στο ∆έλτα του Νείλου κατά την Τρίτη Μεταβατική Περίοδο ∆. ΠΑΛΑΙΟΘΟ∆ΩΡΟΣ, Οι Έλληνες στην Ανατολή Ε. ΜΑΡΚΟΥ, «Κατάκτηση», «αελευθέρωση» ή «εκούσια υοταγή»; Η ενσωµάτωση της Κύρου στις µεγάλες δυνάµεις των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων 16:00-16:30: ∆ΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ 3η Συνεδρία: Παρουσίαση της αρχαίας Αιγύ-του στην Ελλάδα του σήµερα 16:30 – 17:40 / Προεδρεύων: Π.Η.Μ. ΚΟΥΣΟΥΛΗΣ Ε. ΤΟΥΡΝΑ, Η Αιγυτιακή Συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ∆. Ι. ΚΥΡΤΑΤΑΣ, Αίγυτος και Ελλάδα: οι αφανείς διασυνδέσεις ΑΙ. ΚΟΛΤΣΙ∆Α, Έλληνες και Αιγυτιακή Αρχαιολογία 17:40 – 18:30: ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ 19:00: ∆ΕΙΠΝΟ 5 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΟΜΙΛΙΩΝ Η ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΘΝΟΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΟΥΛΤΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΟΜΑΝ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ Αριστοτέλειο Πανειστήµιο Θεσσαλονίκης Η αρουσίαση στο Αριστοτέλειο Πανειστήµιο Θεσσαλονίκης σε ροτυχιακό και µετατυχιακό είεδο συγκεκριµένων θεµατικών της ρώιµης ροϊστορίας της Μέσης Ανατολής όως αυτό της ‘αρχής της γεωργίας’, συνιστά ένα ενδιαφέροντα χώρο αρχαιολογικού ροβληµατισµού. Την αφορµή για ρωτότυες σχετικές µελέτες και δηµοσιεύσεις αοτελούν οι ειτόιες αρχαιολογικές και εθνοαρχαιολογικές έρευνες του ΑΠΘ ου βρίσκονται σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια σε εριοχές όως της Κύρου και του Σουλτανάτου του Οµάν στον Αραβικό Κόλο. Στόχος των ερευνητικών αυτών ρογραµµάτων ου ροσαθούν να ειβιώσουν µέσα σε αρνητικές οικονοµικές συγκυρίες αλλά και χρόνιες νοοτροίες ερευνητικής εσωστρέφειας είναι η αόκτηση αό τη µεριά των νέων ερευνητών εµειριών οργάνωσης αλλά και συµµετοχής σε ερευνητικές αοστολές εκτός Ελλάδος και µάλιστα σε εριοχές µε ιδιαίτερο ολιτισµικό και ιστορικό ενδιαφέρον για τη χώρα µας. Γεωγραφικές εριοχές όου εκδηλώνουν το ερευνητικό τους ενδιαφέρον εδώ και ολλές δεκαετίες διεθνείς αοστολές και στις οοίες η ελληνική αρχαιολογική κοινότητα καλείται να δώσει το δικό της ειστηµονικό της αρόν. Η αρουσίαση αυτή έχει σκοό να δώσει τα χαρακτηριστικά αυτής της ροσάθειας του ΑΠΘ στο χώρο της Μέσης Ανατολής και να συζητήσει την εµειρία ου έχει αοκοµίσει. Ο Νικόλαος Ευστρατίου είναι Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ. Κατέχει διδακτορικό δίλωµα αό το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Πανειστηµίου του Λονδίνου. Η ερευνητική του δραστηριότητα εριλαµβάνει έρευνες εδίου στην Ελλάδα (Θράκη, Ροδόη, Γρεβενά, Λήµνο) και το εξωτερικό (Οµάν, Κύρο, Καταλονία) µε ανασκαφικά, εθνοαρχαιολογικά και γενικότερα αρχαιολογικά αντικείµενα και ενδιαφέροντα (ειφανειακές έρευνες κλ). Το ακαδηµαϊκό έτος 1999-2000 δίδαξε για ένα εξάµηνο ως εισκέτης καθηγητής στη Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανειστηµίου της Κύρου. Αό το 2003 διδάσκει και συντονίζει τη Θεµατική Ενότητα ‘Η Αρχαιολογία του Ελληνικού Χώρου’ στον Κύκλο Σουδών του ‘Ελληνικού Πολιτισµού’, στο Ελληνικό Ανοικτό Πανειστήµιο. Η συγγραφική του δραστηριότητα αφορά τέσσερα βιβλία και άνω αό ογδόντα άρθρα ελληνικά και ξενόγλωσσα. Εικοινωνία: efstrati@hist.auth.gr 6 ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΟΡΥΦΗ (GEBEL MUSA) ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΙΝΑ ΣΟΦΙΑ ΚΑΛΟΠΙΣΗ-ΒΕΡΤΗ & ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ∆Η Εθνικό και Καοδιστριακό Πανειστήµιο Αθηνών Στο νότιο ορεινό τµήµα της χερσονήσου του Σινά ραγµατοοιούνται αό το 1998, µε την άδεια των αιγυτιακών αρχών, ανασκαφές σε αλαιοχριστιανικές θέσεις αό την Ελληνική Αρχαιολογική Αοστολή η οοία αοτελείται αό τις υογράφουσες, τους αρχαιολόγους Νικόλαο Φύσσα, Γεώργιο Μαγγίνη, ∆ιονύσιο Μουρελάτο, Γεωργία Φουκανέλη και τους αρχιτέκτονες: Πέτρο και Μαρίνα Κουφοούλου. Σε ύψος 2 285µ, σε θέση ου δεσόζει στο γρανιτένιο τοίο, η Αγία Κορυφή ταυτίστηκε αό νωρίς µε τον τόο ου ο Μωυσής έλαβε το νόµο και αοτέλεσε χώρο λατρείας και ροσκύνησης αό τα ρώιµα αλαιοχριστιανικά χρόνια. Η ανασκαφική έρευνα αοσαφήνισε την κάτοψη τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής µε νάρθηκα, εσωτερικών διαστάσεων ερίου 28,35x12µ. Αν και µικρότερων διαστάσεων, η βασιλική της Αγίας Κορυφής αρουσιάζει ολλές οµοιότητες µε το καθολικό της µονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά ου κτίστηκε αό τον Ιουστινιανό µετά το θάνατο της Θεοδώρας το 548. Η βασιλική της Αγίας Κορυφής δεν αναφέρεται στο Περί Κτισµάτων του Προκοίου ου γράφτηκε µεταξύ 555 και 560 και εοµένως θα ρέει να χρονολογηθεί στα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Ιουστινιανού, µεταξύ 560-565. Τον 11ο/12ο αιώνα κτίστηκε άνω σε βοηθητικό ιουστινιάνειο ρόσκτισµα µικρό µουσουλµανικό τέµενος. Η ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως µικρών διαστάσεων κτίσµα αλαιότερο της βασιλικής ου ταυτίστηκε µε το ευκτήριο του οσίου Ιουλιανού, ο οοίος εισκέφτηκε την Αγία Κορυφή το 362/63. Αοκαλύφθηκαν είσης ερείια κτισµάτων µεταγενέστερων του ιουστινιάνειου ναού. Πρόκειται για αρεκκλήσια ου ανεγέρθηκαν στα ερείια της βασιλικής σε διάφορες εοχές. Σήµερα στο ανατολικό τµήµα του κεντρικού κλίτους της βασιλικής υψώνεται αρεκκλήσι αφιερωµένο στην Αγία Τριάδα ου κτίστηκε το 1935 χρησιµοοιώντας οικοδοµικό υλικό του ιουστινιάνειου ναού. Τα ευρήµατα, µεταξύ των οοίων εριλαµβάνονται θραύσµατα ειγραφών στα ελληνικά, αραβικά και αρµενικά καθώς και όστρακα αγγείων της αλαιοχριστιανικής, φατιµιδικής και µαµελουκικής εοχής αλλά και νεώτερων εριόδων, αναδεικνύουν την Αγία Κορυφή ως διαχρονικό ροσκυνηµατικό τόο για χριστιανούς και µουσουλµάνους. Η Σοφία Καλοίση-Βέρτη είναι Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανειστήµιο Αθηνών και Πρόεδρος της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας. ∆ιευθύνει αό το 1985, σε συνεργασία µε την καθ. Μ. Παναγιωτίδη, ανασκαφή σε αλαιοχριστιανικό οικισµό στην Καρδάµαινα της Κω καθώς και, αό το 1998, σε αλαιοχριστιανικές θέσεις της χερσονήσου του Σινά (Ελληνική Αρχαιολογική Αοστολή). Έχει λάβει µέρος σε ολλά διεθνή και 7 εθνικά συνέδρια. Οι µελέτες της, δηµοσιευµένες σε ελληνικά και ξένα εριοδικά και συλλογικούς τόµους, εικεντρώνονται σε θέµατα σχετικά µε τις αλαιοχριστιανικές ανασκαφές, τη βυζαντινή ζωγραφική, το βυζαντινό ζωγράφο, τη χορηγία, τις αφιερωτικές ειγραφές και την ορολογία. Η Μαρία Παναγιωτίδη είναι Οµότιµη καθηγήτρια της Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Πανειστηµίου Αθηνών και Γενική Γραµµατέας της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας. Αό το 1986, διευθύνει, µαζί µε τη συνάδελφο Σ. Καλοίση-Βέρτη την ανασκαφή του αλαιοχριστιανικού οικισµού στο ιερό του Αόλλωνα, στην Καρδάµαινα της Κω και αό το 1998 ανασκαφή στο όρος Σινά (Ελληνική Αρχαιολογική Αοστολή). Έχει λάβει µέρος σε ολλά διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει δώσει σηµαντικό αριθµό διαλέξεων. Έχει είσης δηµοσιεύσει ολλές µελέτες ου αναφέρονται κυρίως στη βυζαντινή ζωγραφική, µε στόχο κυρίως την κατανόηση των φαινοµένων της κοινωνίας της εοχής. Έχει ασχοληθεί είσης µε τη βυζαντινή γλυτική, τη βυζαντινή αρχιτεκτονική, την κεραµική καθώς και την ορολογία. Εικοινωνία: skalop@arch.uoa.gr 8 ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΟΛΤΣΙ∆Α Η αρούσα µελέτη σκοεύει να αρουσιάσει τους Έλληνες ερευνητές ου θεραεύουν το αντικείµενο της Αιγυτιακής αρχαιολογίας και να καταδείξει την ανάγκη συστηµατικής ροώθησης και µελέτης των υλικών καταλοίων του αρχαίου Αιγυτιακού ολιτισµού, ως αναόσαστης ειδικότητας της αρχαιολογικής ειστήµης στην Ελληνική ακαδηµαϊκή σκηνή. Θα ροσαθήσει να σκιαγραφήσει τις ροοτικές ανάτυξης και τη δυναµική µιας ξένης µεν, αλλά τόσο άρρηκτα συνδεδεµένης µε την Ελληνική, αρχαιολογίας, καθώς και τα οφέλη ου κοµίζει στον/ην φοιτητή/τρια ου θα θελήσει να την ειλέξει ως ειδίκευσή του. Η Αίγυτος διαθέτει ληθώρα αρχαιολογικού υλικού, αρκετά δείγµατα του οοίου διατηρούνται σε ασυνήθιστα καλή κατάσταση. Το γεγονός αυτό δίνει τη δυνατότητα να κινηθούµε µε έναν τρόο µελέτης ου ξεφεύγει αό τις συµβατικές υοθέσεις οι οοίες διέουν τα αοτελέσµατα των αρχαιολογικών ερευνών άλλων εριοχών. Είσης, στα λαίσιο της διειστηµονικότητας και της συνεργασίας των ειστηµονικών κατευθύνσεων ου αρχίζει να ανατύσσεται, η ελληνική αρχαιολογική κοινότητα καλείται να αγκαλιάσει καινούργιους κλάδους, όως αυτόν της Αιγυτιολογίας, και να στηρίξει µε τον δικό της τρόο τον διειστηµονικό διάλογο. Η Αικατερίνη Κολτσίδα είναι διδάκτωρ Αιγυτολογίας του Πανειστηµίου του Λίβερουλ. Κατέχει τυχίο Αρχαιολογίας αό το Πανειστήµιο Αθηνών και Μετατυχιακό στην Αιγυτολογία αό το Πανειστήµιο του Λίβερουλ. ∆ιετέλεσε υότροφος του Ιδρύµατος Κρατικών Υοτροφιών, µεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Μητροολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και στο Πανειστήµιο της Πενσυλβάνιας, καθώς και στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Έχει συµµετάσχει σε ολλές ανασκαφές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Κατά το 2004 ροχώρησε σε έρευνα ειφανείας και αοτύωση της φαραωνικής όλης Μαλκάτα της Αιγύτου διευθύνοντας την ερευνητική οµάδα. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εικεντρώνονται στην οικιστική αρχιτεκτονική της Φαραωνικής Περιόδου, την αιγυτιακή αρχαιολογία και τέχνη, την έρευνα ειφανείας και την τοογραφία. Έχει συγγράψει ολλές ρωτότυες εργασίες σε διεθνή εριοδικά και συλλογικούς τόµους, ενώ έχει δηµοσιεύσει και µία µονογραφία (Social Aspects of Ancient Egyptian Domestic Architecture, BAR International Series 1608, Oxford 2007). Εικοινωνία: koltsida@otenet.gr 9 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ TELL NADER ΚΑΙ TELL BAQRTA ΣΤΗΝ ΚΟΥΡ∆ΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΙΡΑΚ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΠΑΝΙΑΣ Εθνικό και Καοδιστριακό Πανειστήµιο Αθηνών Το Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανειστηµίου Αθηνών εξασφάλισε άδεια για την ραγµατοοίηση αρχαιολογικής έρευνας στις θέσεις Tell Nader και Tell Baqrta στο Erbil (αρχαία Άρβηλα), την ρωτεύουσα της Κουρδικής Περιφέρειας του βορείου Ιράκ. Κατά τον Αρίλιο του 2011 ραγµατοοιήθηκε ανασκαφή στοTell Nader αό 14µελή οµάδα του Πανειστηµίου Αθηνών, καθώς και σύντοµη ειφανειακή έρευνα στοTell Baqrta. Η ανασκαφή στο Tell Naderέφερε στο φως ευρήµατα κυρίως της ύστερης 5ης και 4ης χιλιετίας .Χ. (ερίοδοι Ubaid και Uruk), ωστόσο η χρήση του χώρου της συγκεκριµένης θέσης φαίνεται ότι συνεχίστηκε µέχρι και την ρώιµη 1η χιλιετία .Χ. (νεοασσυριακή ερίοδος). Το Tell Baqrta, ου βρίσκεται ερίου 30 χιλιόµετρα νοτιοδυτικά του Erbil, αοτελούσε κατά την νεοασσυριακή ερίοδο µία µικρή όλη. Ο χώρος κατοικούνταν αό την χαλκολιθική µέχρι και την ισλαµική ερίοδο. Μεταξύ των ειφανειακών ευρηµάτων ήταν και ένα όστρακο υστεροκλασικού αττικού αγγείου. Ο Κωνσταντίνος Κοανιάς είναι Λέκτορας Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανειστήµιο Αθηνών. Σούδασε στα Πανειστήµια Αθηνών, Salzburg, καθώς και στο Tübingen ως µέλος του Graduiertenkolleg „Anatolienundseine Nachbarn“ και υότροφος της DFG. Εργάσθηκε ως µεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανειστήµιο Αθηνών, ως ∆ιδάσκων του Π.∆. 407/80 στο Πανειστήµιο Κρήτης και ως ερευνητής (AllgemeinerReferent) στο Γερµανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών. ∆ιευθύνει αό το 2011 ανασκαφή στην θέση Tell Nader στο Erbil του βορείου Ιράκ. Οι µελέτες του εικεντρώνονται κυρίως σε θέµατα σχετικά µε τις διαολιτισµικές σχέσεις µεταξύ Αιγαίου και Ανατολής κατά την Ύστερη Εοχή του Χαλκού και την Πρώιµη Εοχή του Σιδήρου. Εικοινωνία: kkopanias@arch.uoa.gr 10 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΗΤΕΣ: “ΦΟΙΝΙΚΕΣ” ΚΑΙ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΝΟΤΑ ΚΟΥΡΟΥ Εθνικό και Καοδιστριακό Πανειστήµιο Αθηνών Στα χρόνια της µεγάλης ύφεσης της Ανατολικής Μεσογείου ου συνήθως αοκαλούµε “Σκοτεινούς Αιώνες”, ορισµένοι λαοί της εριοχής αυτής έαιξαν ένα αοφασιστικό ρόλο στην ανάκαµψη της Μεσογείου γενικά. Η έξοδος τους στην Κεντρική και ∆υτική Μεσόγειο δια µέσου της Κύρου και του Αιγαίου ωδήγησε αφενός στην οµαλοοίηση των θαλάσσιων εικοινωνιών και αφετέρου υροδότησε µια σειρά αό διαδραστικές ολιτισµικές εξελίξεις ου ωδήγησαν τη Μεσόγειο σε νέα εοχή. Οι ολιτισµοί και ο ρόλος αυτών των λαών ου µέχρι ρόσφατα η έρευνα συνήθως χαρακτήριζε µε τον γενικό όρο “Φοίνικες”, θεωρούνται λέον τα “εκ των ων ουκ άνευ” για την κατανόηση ενός µεγάλου τµήµατος της ιστορίας του Αιγαίου και των ολιτισµών ου ροσδιόρισαν νέες “ταυτότητες” στην ιστορία της Μεσογείου. Η έρευνα και η διδασκαλία αυτών των ολιτισµών διακονείται µε ειτυχία σε ολλά ανειστήµια διεθνώς. Στην ανακοίνωση αυτή ειχειρείται µια διερεύνηση για την διδασκαλία και την έρευνα των ολιτισµών της Φοινίκης και των γειτονικών της εριοχών στην Εγγύς Ανατολή στα ελληνικά ανειστήµια. Η Νότα Κούρου είναι Kαθηγήτρια Aρχαιολογίας των Πρωΐµων Iστορικών Xρόνων (1100600 .Χ.) στο Πανειστήµιο Αθηνών και διευθύντρια των ανασκαφών του ΕΚΠΑ στο Ξώµουργο Τήνου αό το 1995. Κατέχει Πτυχίο Αρχαιολογίας αό το Πανειστήµιο Αθηνών και ∆ιδακτορικό ∆ίλωµα αό το Πανειστήµιο της Οξφόρδης. Έχει διατελέσει εισκέτρια καθηγήτρια σε Πανειστήµια των Ηνωµένων Πολιτειών (Columbia University, University of Texas, South Florida University, University of Missouri) και της Αυστραλίας (University of Sydney, Macquarie University,The University of Queensland, The University of New England, The University of Newcastle). Έχει δώσει σεµινάρια και διαλέξεις σε ολλά ανειστήµια της Ευρώης, της Κύρου και της Εγγύς Ανατολής και έχει άρει µέρος σε ολλά διεθνή συνέδρια. Έχει συγγράψει ερισσότερες αό 70 ειστηµονικές µελέτες. Πρόσφατες µονογραφίες: Tο Nότιο Nεκροταφείο της Nάξου κατά τη Γεωµετρική ερίοδο, Aθήνα 1999. CVA Greece 8, Athens, National Museum 5. Attic and Atticizing amphorae of the Protogemetric and Geometric Periods, Athens 2002. Limestone Statuettes of Cypriote type found in the Aegean. Provenance Studies (Σε συνεργασία µε τους: B. Kαραγιώργη, Γ. Mανιάτη, K.Πολυκρέτη, Γ, Mασιάκο, K. Ξενοφώντος), Λευκωσία 2002. Terracotta Statues and Figurines of Cypriote Type found in the Aegean. Provenance Studies (Σε συνεργασία µε τους: B. – J. Kαραγιώργη, B. Κιλίκογλου, Π. Μαραντίδου , Μ. Glascock), Nicosia 2009. Εικοινωνία: nkourou@arch.uoa.gr 11 ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 3Η ΧΙΛΙΕΤΙΑ Μ.Χ. ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Η.Μ. ΚΟΥΣΟΥΛΗΣ Πανειστήµιο Αιγαίου Για τη σύγχρονη θέαση των ειστηµών η Αιγυτολογία, ως η συστηµατική σουδή της ιστορίας και του ολιτισµού της αρχαίας Αιγύτου, έχει ως αφετηρία της την εκστρατεία του Ναολέοντα στην Αίγυτο το 1798 και την ίδρυση του Γαλλικού Ινστιτούτου (Institut d’Egypte) στο Κάιρο, του µετέειτα Institut Français d’Archéologie Orientale. Η ανακάλυψη του λίθου της Ροσέτας και η µετέειτα αοκρυτογράφησή της αό τον Γάλλο λόγιο J.F. Champollion το 1824 οδήγησε στην αρχή της κατανόησης της Αιγυτιακής γραφής, ξεκλειδώνοντας έτσι ολλά αό τα µέχρι τότε Αιγυτιακά αινίγµατα και µυστήρια. Ταυτόχρονα, ροκάλεσε ένα τεράστιο κύµα ενδιαφέροντος για τα µνηµεία της αρχαίας Αιγύτου και η µελέτη του ολιτισµού ου δηµιούργησε τα µνηµεία αυτά γνώρισε και συνεχίζει να γνωρίζει αλµατώδη ανάτυξη τα τελευταία 200 χρόνια. Σε αντίθεση, ωστόσο, µε την έντονη και ολυληθή ερευνητική και ανασκαφική αρουσία των Ευρωαίων και Αµερικανών στο έδαφος της Αιγύτου κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, η Ελληνική αντιροσώευση ήταν µικρή, αρά τις µακραίωνες και ολυδιάστατες ολιτισµικές εαφές των δύο λαών κατά την αρχαιότητα. Η αρούσα οµιλία θα σκιαγραφήσει το ιστορικό και τη δυναµική της Ελληνικής Αιγυτολογίας, αό τους σκαανείς, ερασιτέχνες αρχαιολόγους και συλλέκτες του τέλους του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα έως το ολυδιάστατο, ερευνητικό και εκαιδευτικό, έργο του Πανειστηµίου Αιγαίου. Ο Παναγιώτης Η.Μ. Κουσούλης είναι Είκουρος Καθηγητής Αιγυτολογίας στο Τµήµα Μεσογειακών Σουδών του Πανειστηµίου Αιγαίου. Κατέχει διδακτορικό στην Αιγυτολογία αό τη Σχολή Αρχαιολογίας και Αιγυτολογίας του Πανειστηµίου του Λίβερουλ. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εικεντρώνονται κυρίως στις µαγικές και θρησκευτικές αντιλήψεις των Αρχαίων Αιγυτίων, την Αιγυτιακή δαιµονολογία, την ιερογλυφική γραφή, την Αιγυτιακή αρχαιολογία και ειγραφική. Αό το 2005-2007 διετέλεσε ειστηµονικός υεύθυνος της ειφανειακής έρευνας και χαρτογράφησης της εριοχής του Χελουάν στο ∆έλτα του Νείλου. Έχει διοργανώσει στη Ρόδο δύο εξειδικευµένα Αιγυτολογικά συνέδρια, το 2003 και το 2004, καθώς και το 10ο Παγκόσµιο Συνέδριο των Αιγυτολόγων το 2008. Έχει συµµετάσχει σε ολλά διεθνή συνέδρια, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είναι εκρόσωος της ∆ιεθνούς Ενώσεως των Αιγυτολόγων στην Ελλάδα και ερευνητικό µέλος ολλών διεθνών αιγυτολογικών οργανώσεων. Έχει συγγράψει ολλές ρωτότυες ειστηµονικές µελέτες και µία µονογραφία. Μέσα στο 2011 θα κυκλοφορήσουν δύο µονογραφίες του αό τον εκδοτικό οίκο Peeters (Ancient Egyptian Demonology: Studies on the Boundaries between the Demonic and the Divine in Egyptian Magic και Apophis: a Study of his Nature and Ritual Execution) και δύο αό τις εκδόσεις Πααζήση (Αιγυτιακή Αρχαιολογία και Ιερογράµµατα: Μορφολογία και Σύνταξη των Κλασικών Αιγυτιακών). Εικοινωνία: kousoulis@rhodes.aegean.gr 12 ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑ∆Α: ΟΙ ΑΦΑΝΕΙΣ ∆ΙΑΣΥΝ∆ΕΣΕΙΣ ∆ΗΜΗΤΡΗΣ I. ΚΥΡΤΑΤΑΣ Πανειστήµιο Θεσσαλίας Με δεδοµένη την ανάγκη ροώθησης των αιγυτιακών και γενικότερα των ανατολικών σουδών στην Ελλάδα, χρειάζεται να ροσδιοριστεί τόσο η στόχευσή τους όσο και η κατάλληλη µεθοδολογία για τη διδασκαλία τους. Σε µια αλαιότερη εοχή, η ιστορία των ανατολικών λαών διδασκόταν στο ελληνικό εκαιδευτικό ρόγραµµα για να υογραµµιστεί η συµβολή τους στην ρόοδο του ολιτισµού. Χρησίµευε έτσι ως εισαγωγή στην κόσµο των Μινωιτών και των Μυκηναίων. Σήµερα, ου ακόµα και αυτή η διδασκαλία έχει συρρικνωθεί ή εγκαταλειφθεί, η ιστορία της αρχαίας Αιγύτου ρέει να συνδυαστεί µε την ελληνική ιστορία µε τρόο συνεχή και διαχρονικό. Η αξία της ροσέγγισης αυτής γίνεται φανερή µε την είκληση ορισµένων χαρακτηριστικών αραδειγµάτων. Ο ∆ηµήτρης Κυρτάτας γεννήθηκε στην Αθήνα και σούδασε στη Θεσσαλονίκη. Έκανε µετατυχιακές σουδές στο Λονδίνο και εκόνησε διδακτορική διατριβή µε θέµα την «Κοινωνική δοµή των χριστιανικών κοινοτήτων αό τον ρώτο έως τον τρίτο αιώνα». Πραγµατοοίησε µεταδιδακτορική έρευνα στο Τµήµα Kλασικών Σουδών του King’s College του Πανειστηµίου του Λονδίνου, όου ασχολήθηκε µε την ρωτοχριστιανική γραµµατεία. Ειστρέφοντας στην Ελλάδα εργάστηκε στο Kέντρο Eρεύνης της Eλληνικής Kοινωνίας της Aκαδηµίας Aθηνών. ∆ιδάσκει αρχαία ιστορία αό το 1985 στο Tµήµα Iστορίας και Aρχαιολογίας του Πανειστηµίου Kρήτης και αό το 2001 στο Τµήµα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωολογίας του Πανειστηµίου Θεσσαλίας, όου αό το 2006 είναι καθηγητής της ύστερης αρχαιότητας. ∆ιετέλεσε διευθυντής του ρογράµµατος µετατυχιακών σουδών και ρόεδρος στο ίδιο Τµήµα. Έχει γράψει βιβλία και άρθρα για την κοινωνική ιστορία της ελληνικής αρχαιότητας και του ρώιµου χριστιανισµού, έχει οργανώσει ολλά συνέδρια και έχει αναλάβει την ειµέλεια συλλογικών τόµων µε συναφή θεµατολογία. Το τελευταίο του βιβλίο ου έγραψε µε τον Σύρο Ράγκο έχει τίτλο Η ελληνική αρχαιότητα: όλεµος, ολιτική, ολιτισµός, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σουδών, Θεσσαλονίκη 2010. Εικοινωνία: kyrtatas@otenet.gr 13 OΙ ΈΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΨΑΜΜΗΤΙΧΟΥ I ΝΑΝΝΩ ΜΑΡΙΝΑΤΟΥ University of Illinois, Chicago Ο στόχος αυτής της εργασίας είναι η διερευνήσει µιας σχετικά άγνωστης εριόδου της Ελληνικής ιστορίας ου την γνωρίζουµε ολύ αοσασµατικά αό τις ιστορικές µας ηγές για την οοίαν όµως υάρχουν ολλά στοιχεία αό την λογοτεχνία και τις εικαστικές τέχνες. Πρόκειται για τις σχέσεις Ελλήνων µισθοφόρων της Ιωνίας µε την Αίγυτο και Μέση Ανατολή στα µέσα του 7ο αιώνα, δηλ. την εοχή του Ψαµµήτιχου Ι. Οι στρατηγοί των µισθοφόρων ήταν λόγιοι και ροφανώς ολύγλωσσοι. Σε αυτή την εοχή τοοθετείται ο Αρχίλοχος και –όως θα στηρίξω- και ο Όµηρος. H Ναννώ Μαρινάτου είναι καθηγήτρια Κλασικών Σουδών στο Πανειστήµιο Illinois στο Σικάγο. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εικεντρώνονται στην αρχαία Ελληνική και Μινωϊκή θρησκεία, την αρχαιογνωσία, τον Ηρόδοτο και τον Θουκυδίδη, αλλά εκτείνονται µέχρι την Αίγυτο και την Εγγύς Ανατολής, µε ιδιαίτερη έµφαση στις διαολιτισµικές σχέσεις και την διάδραση των ιδεών στην ευρύτερη λεκάνη της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Έχει συγγράψει 14 µονογραφίες και άνω αό 70 ρωτότυες ειστηµονικές µελέτες σε διεθνή εριοδικά και συλλογικούς τόµους. Είναι εξέχων µέλος της Αµερικανικής Ένωσης Ακαδηµαϊκών Phi Beta Kappa, αντειστέλλων µέλος της Αυστριακής Ακαδηµίας, ερευνητικό µέλος του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, του Γερµανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου και της Αµερικανικής Φιλολογικής Εταιρείας. Συµµετείχε για άνω αό 10 χρόνια στις ανασκαφές του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην εριοχή Τελ ελ-Ντάµα (αρχ. Άβαρις, ΒΑ ∆έλτα του Νείλου) υό τη διεύθυνση του Καθηγητή Manfred Bietak, ως υεύθυνη για τη µελέτη και ανάδειξη της αρουσίας των µινωϊκών τοιχογραφιών και της αρουσίας των Μινωϊτών στην αρχαία ρωτεύουσα των Υξώς. Έχει συµµετάσχει σε ολλά διεθνή συνέδρια, συµόσια και colloquia, µε ανακοινώσεις, αρεµβάσεις κλ., ενώ έχει ροσκληθεί για διαλέξεις σε ολλά Πανειστήµια στην Ευρώη και την Αµερική Εικοινωνία: nannom@uic.edu 14 ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ», «ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ» Η «ΕΚΟΥΣΙΑ ΥΠΟΤΑΓΗ»; Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ∆ΥΝΑΜΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΝΗ ΜΑΡΚΟΥ Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών Κατά τη διάρκεια της αρχαϊκής και κλασικής εριόδου και σε διάστηµα τριών ερίου αιώνων, Ασσύριοι, Αιγύτιοι (;), Πέρσες και Μακεδόνες ενσωµατώνουν την Κύρο στις αυτοκρατορίες τους. Στην ερίτωση του Αλεξάνδρου Γ΄ η ενσωµάτωση αυτή χαρακτηρίζεται συχνά στη σύγχρονη βιβλιογραφία ως «αελευθέρωση» αό τον ερσικό ζυγό, αφήνοντας να εννοηθεί ως η ρωτοβουλία ανήκει στον Μακεδόνα. Αξίζει ωστόσο να διερευνηθεί το κατά όσο ισχύει κάτι τέτοιο, τόσο στην ερίτωση του Αλεξάνδρου, όσο και στην ερίτωση της ασσυριακής, αιγυτιακής (;) και ερσικής «κατάκτησης». Στην αρούσα ανακοίνωση θα εικεντρωθούµε λοιόν στο ώς αρουσιάζεται στη σύγχρονη βιβλιογραφία η ενσωµάτωση της Κύρου στις µεγάλες δυνάµεις της υό µελέτης εριόδου και θα αναζητήσουµε στις ρωτογενείς ηγές αλλά και στη σύγχρονη έρευνα το αν η ενσωµάτωση σε κάθε ερίτωση θα ρέει να χαρακτηριστεί ως«κατάκτηση», ως «αελευθέρωση» ή ως «εκούσια υοταγή». Η Ευαγγελινή Μάρκου είναι αόφοιτος του Τµήµατος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανειστηµίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), ολοκλήρωσε τις µετατυχιακές και διδακτορικές της σουδές στη Σορβόννη (Sorbonne - Paris IV) µε υοτροφία του Ιδρύµατος Α.Γ. Λεβέντη. Αναγορεύτηκε διδάκτωρ στην Ιστορία και τον Πολιτισµό της Αρχαιότητας το 2006. Εργάστηκε στο Fitzwilliam Museum του Cambridge (2004-2005) και στο Νοµισµατικό Μουσείο Αθηνών (2005-2007) ως υεύθυνη καταγραφής και ψηφιοοίησης των νοµισµατικών συλλογών και δίδαξε µαθήµατα Αρχαίας Νοµισµατικής, τυχιακού και µετατυχιακού ειέδου, στο Πανειστήµιο της Κύρου ως ειδική ειστήµονας (2008-2009) και Αρχαίας Ιστορίας στο Ανοικτό Πανειστήµιο Κύρου. Είναι ερευνήτρια στο ΚΕΡΑ/ΕΙΕ στο Πρόγραµµα Ελληνικής Ανατολής αό τον Οκτώβριο του 2009. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εριλαµβάνουν την ιστορία, νοµισµατική και ειγραφική της Κύρου κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους· την οικονοµική ολιτική των βασιλέων της Κύρου· τις αλληλειδράσεις Κύρου και Ανατολής. Σηµαντικότερα ρογράµµατα σε εξέλιξη: 1) Corpus των κυροσυλλαβικών ειγραφών (σε συνεργασία: Akademie der Wissenschaften zu Berlin / Université de la Sorbonne - Paris IV / Università degli Studi di Napoli, Suor Orsola Benincasa)· 2) The Cyprus Numismatic Project (σε συνεργασία: University of Edinburgh). Έχει µία µονογραφία (L'or des rois de Chypre. Numismatique et Histoire a l'epoque classique, ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 64, Athenes, 2011) και ολλές δηµοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα εριοδικά. Εικοινωνία: emarkou@eie.gr 15 ΟΙ ΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥ∆ΕΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΕΛΕΝΗ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ Εθνικό και Καοδιστριακό Πανειστήµιο Αθηνών Η σύντοµη αυτή ανακοίνωση αφορά στην ανάτυξη και εξέλιξη των κυριακών σουδών στα ελληνικά Ανώτατα Εκαιδευτικά Ιδρύµατα. Οι σουδές αυτές εικεντρώνονται στον τοµέα των Ανθρωιστικών Ειστηµών και κινούνται σε δύο άξονες: ρώτον τη διδασκαλία σε ροτυχιακό και µετατυχιακό είεδο στα Τµήµατα Ιστορίας και Αρχαιολογίας αλλά και Φιλολογίας και δεύτερον την έρευνα. Πιο συγκεκριµένα, διδασκαλία και έρευνα ραγµατοοιείται στους τοµείς της Προϊστορικής, Κλασικής και Βυζαντινής Αρχαιολογίας και της Αρχαίας Κυριακής Γραµµατείας. Το ροϊόν αυτής της σουδής είναι η εκόνηση Μετατυχιακών ∆ιλωµατικών Εργασιών και διατριβών αλλά και ειστηµονικών δηµοσιεύσεων -άρθρων και µονογραφιών-. Τα τελευταία χρόνια έχει αναµφίβολα αρατηρηθεί κάµψη στις κυριακές σουδές ακόµη και στο Εθνικό και Καοδιστριακό Πανειστήµιο Αθηνών το οοίο άντα έαιζε κυρίαρχο ρόλο στο χώρο αυτό. Η Ελένη Μαντζουράνη είναι Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανειστήµιο Αθηνών. Έκανε ροτυχιακές σουδές στο Πανειστήµιο της Αθήνας και µετατυχιακές (Master’s και διδακτορικό) στο Πανειστήµιο του Λονδίνου. Έχει τριακονταετή θητεία στο Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας όου δίδαξε και εξακολουθεί να διδάσκει Μινωική Αρχαιολογία και Προϊστορία της Κύρου σε ροτυχιακό και µετατυχιακό είεδο. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι: Αρχαιολογία της Κύρου, Μινωική Αρχιτεκτονική και Αρχαιολογική Έρευνα Ειφανείας. Έχει συγγράψει ολλά άρθρα σε διεθνή και ελληνικά ειστηµονικά εριοδικά και Πρακτικά Συνεδρίων καθώς και τέσσερις µονογραφίες για τα αραάνω θέµατα. Η τελευταία µονογραφία της αφορά στην τελική δηµοσίευση της ανασκαφής του νεολιθικού οικισµού στη θέση Καντού-Κουφόβουνος στην Κύρο (δίτοµο έργο), την οοία διηύθυνε αό το 1992-2002. Έχει διευθύνει οικίλα ρογράµµατα σχετικά µε την αρχιτεκτονική των µινωικών εαύλεων της Κρήτης. Τα τελευταία χρόνια ροετοιµάζει την τελική δηµοσίευση του νεοανακτορικού κτηρίου στη θέση Μακρυγιαλός της Ν. Κρήτης και αό το 2008 διευθύνει το Πρόγραµµα της Έρευνας Ειφανείας στη Ν. Λακωνία (αρχαίες Βοιές). Εικοινωνία: emantzou@arch.uoa.gr 16 ΌΨΕΙΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΦΟΙΝΙΚΙΚΗΣ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ ΣΤΟ ∆ΕΛΤΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟ∆Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Υ. Μεταδιδάκτορας ερευνητής, Πανειστήµιο Αιγαίου Museum of Mediterranean Antiquities, Stockholm Οι σχέσεις της αρχαίας Αιγύτου µε τις όµορες εριοχές της ανατολικής Μεσογείου συνθέτουν ένα ευρύτατο λέγµα αλληλειδράσεων και εµφανίζουν λούσια αρχαιολογική τεκµηρίωση. Λόγω της γεωγραφικής τους εγγύτητας οι ακτές της Συροαλαιστίνης και η Κύρος αοτέλεσαν σηµαντικούς εµορικούς εταίρους και συνέθεσαν ένα ισχυρό λέγµα εµορικών δεσµών µε την Αίγυτο. Η εξέλιξη, η ένταση και οι δοµές των σχέσεων αυτών δεν αντικατοτρίζουν µόνο τις ανάγκες της Αιγύτου σε αγαθά και ρώτες ύλες αλλά και το ιδιαίτερο ιστορικό λαίσιο εντός του οοίου αυτές συγκροτήθηκαν και σχηµατοοιήθηκαν. Μέσα στον λούτο των ενδείξεων, η λετή κεραµική κατέχει δευτερεύουσα αλλά όχι ασήµαντη θέση. Κλειστά κυρίως σχήµατα φοινικικής και κυριακής ροέλευσης εντοίζονται σε αρκετές θέσεις της Κάτω Αιγύτου, εισηµαίνοντας συγκεκριµένες τυχές της εµορικής κινητικότητας. Σκοός της αρουσίασης είναι να διαφωτίσει όψεις αυτών των ευρηµάτων ου αοδίδονται στην Τρίτη Μεταβατική ερίοδο και την 26η ∆υναστεία. Εκτός αό την τυολογική διαραγµάτευση, ειχειρείται η αντιαραβολή τους µε αντίστοιχα ευρήµατα αό τον Αιγαιακό χώρο, ώστε να κατανοηθούν ληρέστερα τα δίκτυα διακίνησης και η χρήση τους. Ο Γιώργος Μουρογιάννης κατέχει τυχίο αρχαιολογίας αό το Πανειστήµιο Αθηνών, µετατυχιακό δίλωµα αό το Πανειστήµιο του Εδιµβούργου και διδακτορικό δίλωµα στην κλασική αρχαιολογία αό το Πανειστήµιο Αθηνών. Είναι µεταδιδακτορικός υότροφος του Ιδρύµατος Α.Γ. Λεβέντης στο Μουσείο Μεσογειακών Αρχαιοτήτων Στοκχόλµης (Medelhavsmuseet) και υ. µεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανειστήµιο Αιγαίου (ρόγραµµα ΕΣΠΑ για µεταδιδακτορικούς ερευνητές). Ήταν ειµελητής στο Τµήµα Ελληνικών και Ρωµαϊκών Αρχαιοτήτων του Βρετανικού Μουσείου (2008-2010, µελέτη κεραµικής αό τη Ναύκρατη) και µέλος Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Ρόδου (2002 και 2005). Έχει συµµετάσχει σε ολλές ανασκαφές στην Ελλάδα (Ξώµουργο Τήνου, Καρδάµαινω Κω, Ασκληιείο Ειδαύρου) και το εξωτερικό (Κύµη/Cuma Ιταλίας, Λευκαντί, Παλαίαφος-Μαρτσέλο). Έχει δηµοσιεύσει ολλές µελέτες σε εριοδικά και συλλογικούς τόµους, ενώ έχει διοργανώσει δύο αρχαιολογικά συνέδρια στο Βρετανικό Μουσείο (2009) και τη Σαραγόσα (2010). Εικοινωνία: Giorgos.Bourogiannis@smvk.se 17 OΙ EΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΛΑΙΟΘΟ∆ΩΡΟΣ Πανειστήµιο Θεσσαλίας Εξετάζονται συνοτικά τα ιστορικά, ειγραφικά και αρχαιολογικά δεδοµένα της αρουσίας των Ελλήνων στην Συρο-αλαιστίνη και τη Μέση Ανατολή, αό τις αρχές της εοχής του Σιδήρου ως την τώση του νεοβαβυλωνιακού βασιλείου (539 .Χ.). ∆ίδεται ιδιαίτερη έµφαση σε ρόσφατα αρχαιολογικά ευρήµατα ου ιστοοιούν την ένταση της ελληνικής αρουσίας στην Ανατολή ήδη αό τον 10 αιώνα .Χ. Ειχειρείται η χαρτογράφηση της αρουσίας αυτής µέσα αό τρεις άξονες: εµόριο, δράση µισθοφόρων και ειρατών, διλωµατικές σχέσεις των Ελλήνων µε τα βασίλεια της Ανατολίας, της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής. Ο ∆ηµήτρης Παλαιοθόδωρος είναι Είκουρος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας. Ειδικεύεται στην αρχαϊκή και κλασική κεραµική της Ελλάδας και της Ιταλίας, και στην αρχαιολογία και εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. ∆ιδάσκει αό το 2000 στο Πανειστήµιο Θεσσαλίας (Κλασική Αρχαιολογία, Ετρουσκολογία και αρχαιολογία της Νότιας Ιταλίας και της Σικελίας). Εικοινωνία: palaio@uth.gr 18 ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΤΟΥΡΝΑ Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Οι Αιγυτιακές Αρχαιότητες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κατέχουν αξιόλογη και συνάµα αξιοζήλευτη θέση αγκοσµίως, οφειλόµενη, κατά κύριο λόγο, στην οιότητα και τη σανιότητά τους. Γεγονός ου συνοψίζεται στα λόγια του B. VON BOTHMER, ου συχνά έλεγε στους µαθητές τους, ‘’δεν είδατε την Αιγυτιακή Συλλογή της Αθήνας, δεν είδατε τίοτε’’. Τον υρήνα της Συλλογής αοτελούν οι ηγεµονικές δωρεές δυο φιλότεχνων οµογενών αό την Αίγυτο του Ιωάννου ∆ηµητρίου αό την Λήµνο, ου έζησε στην Αλεξάνδρεια και του Αλεξάνδρου Ρόστοβιτς, ου έζησε στο Κάιρο. Οι αραάνω συλλέκτες δώρισαν τις συλλογές τους στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το 1880 και 1904 αντιστοίχως. Η Συλλογή ααρτίζεται αό: 1) Τη δωρεά των 578 αρχαίων της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ου ραγµατοοιήθηκε κατά το έτος 1894. 2) Tη δωρεά του αιγυτιακού κράτους, το 1894, µε ένα σύνολο αό φέρετρα της 21ης δυναστείας ου ανακαλύφθηκαν το 1891, αό τον αιγυτιολόγο Daressy στην τοοθεσία Ντέϊρ Ελ-Μάχαρι στον ονοµαζόµενο τάφο Bab El Gusus. 3) Αό µικρό αριθµό έργων αιγυτιακής τέχνης ροερχοµένων αό ανασκαφές του 19ου αι. και τυχαία ευρήµατα στον ελλαδικό χώρο. 4) Αό άλλες µεµονωµένες µικρότερες δωρεές Ελλήνων και Αιγυτιωτών. Η αρούσα οµιλία θα αρουσιάσει το ιστορικό της Συλλογής και το χρονικό των εκθέσεών της Η Ελένη Τουρνά είναι Ειµελήτρια της Αιγυτιακή Συλλογής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Είναι αόφοιτος της Ιταλικής Σχολής Αθηνών και διλωµατούχος του Τµήµατος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανειστηµίου Αθηνών. Αό το 1983 εργάστηκε ως υάλληλος του Υουργείου Πολιτισµού και αό το 1987 έως σήµερα ως ειµελήτρια της Αιγυτιακής Συλλογής. Συνέβαλε στη διοργάνωση της εανέκθεσης Αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου το 2008 και συνέγραψε σχετικά λήµµατα στον κατάλογο του Μουσείου «Η Αιγυτιακή Συλλογή – Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα 2008». Εικοινωνία: eleni.tourna@yahoo.gr 19
© Copyright 2024 Paperzz
