Νοημοσύνη Μπορεί να μετρηθεί; Βασίλειος Κωτούλας 2η Περιφέρεια ΔΕ Καρδίτσας S Αμφισβήτηση S  Αξιολόγηση της νοημοσύνης (Νασιάκου, (1980): Νοημοσύνη είναι ό,τι μετρούν τα τεστ νοημοσύνης) S  Τρόπος αξιολόγησης κάθε δεξιότητας S  Η νοημοσύνη σχετίζεται ευθέως με τη σχολική επίδοση Raymond Ca\ell S  Ρευστή νοημοσύνη: ικανότητα λογικής σκέψης και λύσης προβλημάτων σε νέες καταστάσεις. Είναι η ικανότητα ανάλυσης νέων προβλημάτων, αναγνώρισης πλαισίων και σχέσεων που υπάρχουν πίσω από αυτά τα προβλήματα. Απαραίτητη για τη λύση λογικών προβλημάτων, ειδικά των επιστημονικών, μαθηματικών και τεχνολογικών. S  Αποκρυσταλλωμένη νοημοσύνη: ικανότητα να χρησιμοποιείς δεξιότητες, γνώσεις και εμπειρία. Η συσσωρευμένη γνώση όπως προκύπτει από το βάθος λεξιλογίου κάποιου και το βαθμό γνώσης του κόσμου. Θεώρηση της πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner Γλωσσική Λογική/ μαθηματική Μουσική Χωρική Σωματική Διαπροσωπική Ενδοπροσωπική Φυσιοκρατική ... Gardner (1999: 41-‐43): 7+1 είδη νοημοσύνης S  Γλωσσική νοημοσύνη περιλαμβάνει την ευαισθησία στο γραπτό και τον προφορικό λόγο, τη δυνατότητα να μαθαίνει γλώσσες και την ικανότητα να χρήσης της γλώσσας για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Η νοημοσύνη αυτή περιλαμβάνει την ικανότητα αποτελεσματικής χρήσης της γλώσσας για να εκφραστεί κάποιος ρητορικά ή ποιητικά καθώς επίσης ως μέσο για να ανακληθούν πληροφορίες. Συγγραφείς, ποιητές, δικηγόροι και ομιλητές είναι μεταξύ αυτών που ο Gardner χαρακτηρίζει ως έχοντες υψηλή γλωσσική νοημοσύνη. S  Λογικομαθηματική νοημοσύνη αποτελείται από την ικανότητα να αναλύονται προβλήματα λογικά, πραγματοποιούνται μαθηματικές πράξεις και διερευνούνται αρχές επιστημονικά. Συνεπάγεται την ικανότητα να αντιλαμβάνεται μοτίβα, να συμπεραίνουν αιτίες και να σκέφτονται λογικά. Η νοημοσύνη αυτή πολύ συχνά σχετίζεται με την επιστημονική και τη μαθηματική σκέψη. Gardner (1999: 41-‐43): 7+1 είδη νοημοσύνης S  Μουσική νοημοσύνη περιλαμβάνει δεξιότητες στην εκτέλεση, σύνθεση και εκτίμηση μουσικών κομματιών. S  Σωματική-‐Κιναισθητική νοημοσύνη συνεπάγεται τη δυνατότητα κάποιου να χρησιμοποιεί το σώμα του ή μέρος του σώματός του για να λύνει προβλήματα. Πρόκειται για την ικανότητα να χρησιμοποιεί νοητικές ικανότητες για να συντονίζει σωματικές κινήσεις. Ο Gardner θεωρεί πως νόηση και φυσική κίνηση σχετίζονται. S  Χωρική νοημοσύνη περιλαμβάνει την ικανότητα να αναγνωρίζει και να χρησιμοποιεί τον ελεύθερο χώρο. Gardner (1999: 41-‐43): 7+1 είδη νοημοσύνης S  Διαπροσωπική νοημοσύνη αναφέρεται στην ικανότητα να αντιληφθεί τις προθέσεις , τα κίνητρα και τις επιθυμίες άλλων ανθρώπων. Επιτρέπει στους ανθρώπους να εργάζονται αποδοτικά με άλλους. Εκπαιδευτικοί, πωλητές, ιερείς, πολιτικοί και σύμβουλοι χρειάζονται μια καλά αναπτυγμένη διαπροσωπική νοημοσύνη. S  Ενδοπροσωπική νοημοσύνη η ικανότητα να αντιλαμβάνεται κάποιος τον εαυτό του, να εκτιμά τα αισθήματα, τους φόβους και τα κίνητρά του. Σύμφωνα με τη θεώρηση του Gardner περιλαμβάνει μια εικόνα αποτελεσματικής λειτουργίας του εαυτού και την ικανότητα να χρησιμοποιεί πληροφορίες για να κανονίζει τη ζωή. S  Φυσιοκρατική νοημοσύνη περιλαμβάνει αναγνώριση, κατηγοριοποίηση και χρήση χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος. Συνδυάζει μια περιγραφή της κύριας ικανότητας με το χαρακτηρισμό του πολιτισμικού ρόλου. … και τότε τι είναι ο g του Spearman; Ø  Σύμφωνα με τον Spearman η διακύμανση στις επιδόσεις στα κριτήρια νοημοσύνης μπορεί να αποδοθεί σε δύο παράγοντες. Ø  Ο πρώτος είναι ο παράγοντας που σχετίζεται με την τέλεση μιας συγκεκριμένης νοητικής πράξης. Ø  Ο δεύτερος είναι ένας γενικός παράγοντας (general factor) που ορίζει τις επιδόσεις σε όλες τις νοητικές πράξεις. Μη λεκτικά τεστ Νοημοσύνης (Raven PM) S  Ο δημιουργός του το χαρακτηρίζει ως κριτήριο αξιολόγησης της αντιληπτικής ικανότητας S  Έρευνες έδειξαν ότι είναι «άδικη» διαδικασία εκτίμησης της νοητικής ικανότητας S  Ως μη λεκτικό τεστ πώς χρησιμοποιείται απέναντι σε μια λεκτική πράξη όπως η ανάγνωση; & δύο ακόμη παραδείγματα… David Wechsler: WISC S  WAIS: Κλίμακα αξιολόγησης νοημοσύνης σε ενήλικες S  WISC 3R: Κλίμακα αξιολόγησης νοημοσύνης σε παιδιά S  WPPSI: Κλίμακα αξιολόγησης νοημοσύνης σε νήπια WISC 3r Λεκτικό Πρακτικό Πληροφορίες Συµπλήρωση εικόνων Οµοιότητες Κωδικοποίηση Μαθηµατικά Σειροθέτηση Λεξιλόγιο Σχέδια κύβων Κατανόηση Συναρµολόγηση Μνήµη Λαβύρινθοι & Σύµβολα Wisc 3r -‐ τυποποίηση Λεκτικό Μέρος S  Πέντε υποχρεωτικά κριτήρια S  S  S  S  S  Πληροφορίες Ομοιότητες Μαθηματικά Λεξιλόγιο Κατανόηση S  Ένα συμπληρωματικό κριτήριο S  Μνήμη αριθμών S  Αυτό το κριτήριο μπορεί να αντικαταστήσει κάποιο από τα παραπάνω εάν και μόνο η πληροφορία από το υποχρεωτικό κριτήριο λείπει ή είναι άκυρη. (Kamphaus, 1993) Πρακτικό μέρος S  Πέντε υποχρεωτικά κριτήρια S  S  S  S  S  Συμπλήρωση εικόνων Τακτοποίηση εικόνων -‐ Σειροθέτηση Σχέδια με κύβους Συναρμολόγηση Κωδικοποίηση S  Δύο συμπληρωματικά κριτήρια S  Λαβύρινθοι S  Αναζήτηση συμβόλων S  Το κριτήριο των λαβυρίνθων μπορεί να αντικαταστήσει όποιο από τα υποχρεωτικά κριτήρια δεν έχει δώσει πληροφορίες ή αυτές δεν είναι αξιοποιήσιμες. Η αναζήτηση συμβόλων μπορεί να αντικαταστήσει το κριτήριο της κωδικοποίησης. (Kamphaus, 1993) Πώς υπολογίζεται η βαθμολογία; S  Λεκτική & Πρακτική Κλίμακα συνδυάζονται προκειμένου να εξασφαλιστεί πλήρες IQ. • Όλα τα κριτήρια συνεισφέρουν το ίδιο • Κάθε κριτήριο έχει μέση επίδοση το 10 και τυπική απόκλιση 3 (Sa\ler, 2001) Τι υποτίθεται πως κάνει το WISC-‐III; S  Αξιολόγηση S  Μετρά τις γνωστικές ικανότητες των παιδιών S  Κατηγοριοποίηση S  Αναγνωρίζονται τα χαρισματικά παιδιά S  Αναγνωρίζονται τα παιδιά με ΜΔ S  Βοηθά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση αποτελεσματικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων S  Μετράει τον παράγοντα g S  Περίπου 43% της διακύμανσης όλων των 13 κριτηρίων αποδίδεται στον g του Spearman (Sa\ler, 2001) Αδυναμίες S  Ενώ το WISC-‐III μετράει τον παράγοντα g, αποτυγχάνει να αξιολογήσει άλλα είδη νοημοσύνης που χαρακτηρίζουν την προσωπικότητά μας όπως για παράδειγμα τη σωματική – κιναισθητική νοημοσύνη κατά Gardner (Ehrlich, 2003) (Sa\ler, 2001) Πιθανότητα λαθών στη βαθμολογία S  Κάθε υποκριτήριο αξιολογείται από τον εξεταστή που το χορηγεί. S  Κάποιες σημαντικές ερωτήσεις ζητούν μια ανοιχτή απάντηση, και ο αξιολογητής είναι υπεύθυνος στο να αξιολογήσει σωστά την απάντηση δίνοντας την κατάλληλη βαθμολογία. (Kubinger, 1998) (Sa\ler, 2001) Πολιτισμική επίδραση στο WISC-‐III S  «Ευρωκεντρική» η προσέγγιση S  Όλα τα κριτήρια νοημοσύνης κατηγορούνται για την πολιτισμική τους προτίμηση (Kwate, 2001) (Das, Naglieri, & Kirby, 1994) Κανονική Κατανομή Δείκτη Νοημοσύνη στον πληθυσμό σύμφωνα με το WAIS Κριτική στις δοκιμασίες S  Τα τεστ Νοηµοσύνης: S  Μετρούν µερικά µόνο από τα συστατικά στοιχεία της Νοηµοσύνης S  Μετρούν αποκτηµένη γνώση, η οποία επηρεάζεται αρνητικά από την αναγνωστική ικανότητα S  Μετρούν τη βραχύχρονη µνήµη, όµως παιδιά µε ΜΔ υστερούν σε αυτή S  Ο χρόνος ολοκλήρωσης ορισµένων κλιµάκων επηρεάζει τη τελική εκτίµηση του ΓΔΝ S  Ο ΓΔΝ επηρεάζεται από: S  Την ηλικία S  Το κοινωνικοοικονοµικό status Σχέση νοημοσύνης και ανάγνωσης S  Η σχέση συνάφειας ανάμεσα στο ΔΝ και την ανάγνωση δεν είναι γραμμική S  Μόνο 16% με 25% της διακύμανσης της ανάγνωσης εξηγείται από το ΔΝ S  Η Φωνολογική Επίγνωση – η ικανότητα δηλαδή του παιδιού να αναγνωρίζει και να χειρίζεται τα δομικά στοιχεία του προφορικού λόγου – είναι ο κύριος προγνωστικός δείκτης της κατάκτησης της ανάγνωσης. S  Κανένα τεστ νοημοσύνης δεν αξιολογεί την Φωνολογική Επίγνωση Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Επικοινωνία: vaskotoulas@sch.gr h\p://dipe.kar.sch.gr/grss S