Επίθετα Β Κλίσης Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Σεβαστή Ε. Δριμαροπούλου ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ Ἐπίθετα Λέγονται οἱ λέξεις ποὺ φανερώνουν ἰδιότητα ἤ ποιότητα οὐσιαστικῶν 1) πολλὰ εἶναι τρικατάληκτα μὲ τρία γένη (ὁ σοφός, ἡ σοφή, τὸ σοφόν) 2) ἀρκετὰ εἶναι δικατάληκτα μὲ τρία γένη (ὁ,ἡ ἄφθονος, τὸ ἄφθονον) 3) μερικὰ εἶναι μονοκατάληκτα μὲ δύο γένη (ὁ, ἡ φυγάς - ὁ, ἡ ἅρπαξ) Ἀνάλογα μὲ τὴν κατάληξή τους κλίνονται κατὰ μία ἀπὸ τὶς κλίσεις τῶν οὐσιαστικῶν. 1) τὰ τρικατάληκτα μὲ τρία γένη σχηματίζουν τὸ θηλυκὸ πάντοτε κατὰ τὴν α’ κλίση καὶ τὸ οὐδέτερο ἄλλα κατὰ τὴ β’ κλίση καὶ ἄλλα κατὰ τὴν γ’ κλίση. 2) Τὰ δικατάληκτα μὲ τρία γένη κλίνονται ἄλλα κατὰ τὴ β’ κλίση καὶ ἄλλα κατὰ τὴν γ’ κλίση. 3) Τὰ μονοκατάληκτα μὲ δύο γένη κλίνονται τὰ περισσότερα κατὰ τὴ γ’ κλίση. Ὅσα ἐπίθετα σχηματίζουν τὸ ἀρσενικὸ καὶ τὸ οὐδέτερο κατὰ τὴ β’ κλίση λέγονται δευτερόκλιτα΄ ὅσα σχηματίζουν τὰ δύο αὐτὰ γένη κατὰ την γ’ κλίση λέγονται τριτόκλιτα. 1 Επίθετα Β Κλίσης Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Σεβαστή Ε. Δριμαροπούλου Δευτερόκλιτα επίθετα Τα δευτερόκλιτα επίθετα χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες: 1. Ασυναίρετα Τριγενή και τρικατάληκτα, π.χ. ὁ σοφὸς, ἡ σοφὴ, τὸ σοφόν, ὁ δίκαιος, ἡ δικαία, τὸ δίκαιον Τριγενή και δικατάληκτα, π.χ, ὁ, ἡ ἄφθονος, τὸ ἄφθονον 2. Συνηρημένα Τριγενή και τρικατάληκτα, π.χ. ὁ χρυσοῦς, ἡ χρυσῆ, τὸ χρυσοῦν Τριγενή και δικατάληκτα, π.χ. ὁ, ἡ εὔνους, τὸ εὔνουν 3. Αττικόκλιτα, π.χ. ὁ, ἡ ἵλεως, τὸ ἵλεων δικατάληκτα: α) τα περισσότερα από τα σύνθετα, π.χ. ὁ, ἡ ἕν-δοξος, τὸ ἔν-δοξον Βεβαίως, υπάρχουν και επίθετα σύνθετα τα οποία παρόλο που είναι σύνθετα είναι τρικατάληκτα, β) μερικά επίθετα σε -ος που χρησιμοποιούνται στο αρσενικό και το θηλυκό και ως ουσιαστικά, π.χ. ὁ, ἡ βοηθός, τὸ βοηθὸν δ) μερικά απλά που λήγουν σε: –ειος, π.χ. ὁ, ἡ βόρειος τὸ βόρειον -ιος π.χ. ὁ, ἡ γαμήλιος, τὸ γαμήλιον -ιμος ὁ, ἡ δόκιμος, τὸ δόκιμον Υπάρχουν και επίθετα, απλά ή σύνθετα, που είναι συγχρόνως τρικατάληκτα και δικατάληκτα, π.χ. ὁ, ἡ βέβαιος τό βέβαιον ή ὁ βέβαιος, ἡ βεβαία, τό βέβαιον 2 Επίθετα Β Κλίσης Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Σεβαστή Ε. Δριμαροπούλου καταλήξεις των δευτερόκλιτων 3 επιθέτων Ενικός Αρσενικά ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. -ος -ου -ῳ -ον -ε Θηλυκά -η -ης -ῃ -ην -η Ουδέτερα -α -ας -ᾳ -αν -α -ον -ου -ῳ -ον -ον Πληθυντικός ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. -οι -ων -οις -ους -οι -αι -ῶν -αις -ας -αι -α -ων -οις -α -α 5 Ασυναίρετα τριγενή και τρικατάληκτα σοφ-ὸς σοφ-οῦ σοφ-ῷ σοφ-ὸν σοφ-ὲ δίκαι-ος δικαί-ου δικαί-ῳ δίκαι-ον δίκαι-ε σοφ-ὴ σοφ-ῆς σοφ-ῇ σοφ-ὴν σοφ-ὴ δικαί-α δικαί-ας δικαί-ᾳ δικαί-αν δικαί-α σοφ-ὸν σοφ-οῦ σοφ-ῷ σοφ-ὸν σοφ-ὸν δίκαι-ον δικαί-ου δικαί-ῳ δίκαι-ον δίκαι-ον σοφ-οὶ σοφ-ῶν σοφ-οῖς σοφ-οὺς σοφ-οὶ δίκαι-οι δικαί-ων δικαί-οις δικαί-ους δίκαι-οι σοφ-αὶ σοφ-ῶν σοφ-αῖς σοφ-ὰς σοφ-αὶ δίκαι-αι δικαί-ων δικαί-αις δικαί-ας δίκαι-αι σοφ-ὰ σοφ-ῶν σοφ-οῖς σοφ-ὰ σοφ-ὰ δίκαι-α δικαί-ων δικαί-οις δίκαι-α δίκαι-α * Όταν * Όταν το αρσενικό τονίζεται στην ΠΠΛ, το θηλυκό τονίζεται στην ΠΛ Το θηλυκό σε -η, γιατί πριν την κατάληξη -ος του αρσενικού υπάρχει σύμφωνο εκτός από ῥ. Το θηλυκό σε -α, γιατί πριν από την κατάληξη -ος του αρσενικού υπάρχει φωνήεν ή ῥ Επίθετα Β Κλίσης Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Σεβαστή Ε. Δριμαροπούλου 4 Επίθετα Β Κλίσης Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Σεβαστή Ε. Δριμαροπούλου 5 Ασυναίρετα διγενή και τρικατάληκτα ἄφθον-ος ἀφθόν-ου ἀφθόν-ῳ ἄφθον-ον ἄφθον-ε τιμωρ-ὸς τιμωρ-οῦ τιμωρ-ῷ τιμωρ-ὸν τιμωρ-ὲ ἄφθον-ον ἀφθόν-ου ἀφθόν-ῳ ἄφθον-ον ἄφθον-ον τιμωρ-ὸν τιμωρ-οῦ τιμωρ-ῷ τιμωρ-ὸν τιμωρ-ὸν ἄφθον-οι ἀφθόν-ων ἀφθόν-οις ἀφθόν-ους ἄφθον-οι τιμωρ-οὶ τιμωρ-ῶν τιμωρ-οῖς τιμωρ-οὺς τιμωρ-οὶ ἄφθον-α ἀφθόν-ων ἀφθόν-οις ἄφθον-α ἄφθον-α τιμωρ-ὰ τιμωρ-ῶν τιμωρ-οῖς τιμωρ-ὰ τιμωρ-ὰ Επίθετα Β Κλίσης Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Σεβαστή Ε. Δριμαροπούλου Συνηρημένα δευτερόκλιτα επίθετα 6 Τα συνηρημένα δευτερόκλιτα επίθετα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: 1. τριγενή και τρικατάληκτα, π.χ. ὁ χρυσοῦς, ἡ χρυσῆ, τὸ χρυσοῦν 2. τριγενή και δικατάληκτα, π.χ. ὁ, ἡ εὔνους, τὸ εὔνουν. Σχηματίζονται όπως και τα συνηρημένα ουσιαστικά της β' κλίσης. Δεν έχουν κλητική Συνηρημένα τριγενή και τρικατάληκτα χρυσ-οῦς χρυσ-οῦ χρυσ-ῷ χρυσ-οῦν χρυσ-ῆ χρυσ-ῆς χρυσ-ῇ χρυσ-ῆν χρυσ-οῦν χρυσ-οῦ χρυσ-ῷ χρυσ-οῦν χρυσ-οῖ χρυσ-ῶν χρυσ-οῖς χρυσ-οῦς χρυσ-αῖ χρυσ-ῶν χρυσ-αῖς χρυσ-ᾶς χρυσ-ᾶ χρυσ-ῶν χρυσ-οῖς χρυσ-ᾶ Επίθετα Β Κλίσης Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Σεβαστή Ε. Δριμαροπούλου Συνηρημένα διγενή και τρικατάληκτα εὔν-ους εὔν-ου εὔν-ῳ εὔν-ουν εὔν-ουν εὔν-ου εὔν-ῳ εὔν-ουν εὖν-οι* εὔν-ων εὔν-οις εὔν-ους εὔν-οα** εὔν-ων εὔν-οις εὔν-οα Προσοχή: Τονίζονται σ' όλες τις πτώσεις και στα τρία γένη στη λήγουσα και παίρνουν περισπωμένη * Η κατάληξη -οι στην ονομαστική πληθυντικού είναι βραχύχρονη, παρόλο που προέρχεται από συναίρεση. ** Στο τέλος του πληθυντικού των ουδετέρων το -οα μένει ασυναίρετο και έχουν κατάληξη -οα. Τονίζονται παντού στην παραλήγουσα. 7 Επίθετα Β Κλίσης Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Σεβαστή Ε. Δριμαροπούλου 8 Αττικόκλιτα ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ ἵλε-ως ἵλε-ω ἵλε-ῳ ἵλε-ων ἵλε-ως ἵλε-ῳ ἵλε-ων ἵλε-ῳς ἵλε-ως ἵλε-ῳ τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ ἵλε-ων ἵλε-ω ἵλε-ῳ ἵλε-ων ἵλε-ων ἵλε-α* ἵλε-ων ἵλε-ῳς ἵλε-α* ἵλε-α* Όλα τα αττικόκλιτα είναι δικατάληκτα εκτός από το επίθετο ὁ πλέως, ἡ πλέα, τὸ πλέων· τα σύνθετά του όμως σχηματίζονται με δύο καταλήξεις, π.χ. ὁ, ἡ ἔμπλεως, τὸ ἔμπλεον * Στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του πληθυντικού του ουδετέρου, έχουν κατάληξη -α, σύμφωνα με τα ουδέτερα της κοινής β' κλίσης Τέλος
© Copyright 2024 Paperzz
