‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان‬
‫اﻣﯿﺮ ﻫﺪاﯾﺘﯽ‬
‫داﻧﺸﺠﻮی ‪ MBA‬داﻧﺸﮑﺪه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‬
‫‪amir.hedayati@gmail.com‬‬
‫واژهﻫﺎی ﮐﻠﯿﺪی‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮا‪ ،‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ‬
‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫اﻣﺮوزه ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﺑﺴﯿﺎری از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﯾﯽ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‪ ،‬اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﺤﺘﻮای‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺪف از اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی‬
‫اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﺪف‪ ،‬از رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ‪ 100‬ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺮﺗﺮ ﮐﺸﻮر ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﻨﻌﺘﯽ درﺳﺎل ‪ 1388‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮده اﯾﻢ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی‬
‫ﻗﺮار دارﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﺻﻨﻌﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﺑﺎﻧﮑﺪاری‪ ،‬ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ‪ ،‬ﺧﻮدروﺳﺎزی و ﻗﻄﻌﺎت و ﻓﻠﺰات ﻣﺘﻌﻠﻘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای‬
‫ﮔﺮدآوری داده ﻫﺎ از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ روی ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﺎ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ‪ 58‬درﺻﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ دارای ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬رﻓﺘﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫داﻧﺶ و رﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‪ ،‬ادب و اﺣﺘﺮام و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﮐﺎر ﺗﯿﻤﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﮑﺮار در‬
‫ﻣﯿﺎن ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻫﺎی اﯾﺮان ﺑﺮ ﺧﻼف اﮐﺜﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ‪ ،‬ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‪ ،‬ﻗﺒﻮل و ﯾﺎ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد رﺷﻮه ﯾﺎ‬
‫ﻫﺪﯾﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان ﮐﻮﺗﺎه و اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ و از اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اروﭘﺎﯾﯽ ﺷﺒﺎﻫﺖ دارﻧﺪ‪ .‬ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺻﻨﻌﺖ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫اﻣﺮوزه ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن آﮔﺎه ﺗﺮی روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﻨﺎوری ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن روش ﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺟﺪﯾﺪ و دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻪ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ آﮔﺎﻫﯽ اﻓﺮاد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﻻ ﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﺧﻮد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﯾﺎ وﺑﻼگ ﻫﺎی ﺧﻮد در ﻣﻌﺮض ﻋﻤﻮم ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬از ﻫﻤﯿﻦ روی ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﻤﺎم ﺗﻼش ﺧﻮد را ﺑﺮای ﺣﻔﻆ ﺷﻬﺮت و اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻬﯿﻪ ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ ﯾﮑﯽ‬
‫از روش ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از آن ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد رﻓﺘﺎر ﮐﺎرﻣﻨﺪان و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺑﻬﺒﻮد ﻧﮕﺮش ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﺮان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرﻫﺎی دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺪادی از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ از ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﺪف اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﺎﮐﯿﺪ در اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ روی ﻣﺤﺘﻮای‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﭼﻪ درﺻﺪی از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان دارای ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن اﯾﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﻣﮑﺎن ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان ﺑﻪ ﻣﻨﺸﻮر ﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اروﭘﺎﯾﯽ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺗﺎ ﺣﺪودی ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ‬
‫ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ و ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺗﺠﻮﯾﺰی ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ و ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺗﺸﺎﺑﻬﺎت و ﺗﻔﺎوت ﻫﺎی آن ﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎﯾﺮ‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ راﻫﻨﻤﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻠﺰوﻣﺎت‬
‫ﺑﺎزارﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻣﺮوز ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﺎﮐﯿﺪ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ و ﺗﺸﺎﺑﻬﺎت ﺑﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﺘﻔﺎوت ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻫﯿﺖ و ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻣﺘﻔﺎوت اﯾﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮوری ﺑﺮ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺧﻼق ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر در ﺑﯿﻦ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‪ ،‬اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮده اﻧﺪ ]‪ [13،1‬و ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای آن ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ‬
‫]‪.[16،4،7،19،15،11،22‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در زﻣﯿﻨﻪ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اﻧﺠﺎﻣﯿﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ‬
‫ی ﻣﻌﻨﺎداری ﺑﯿﻦ وﺟﻮد ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ در ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن و اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدن آن ﺳﺎزﻣﺎن وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ از ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫داﺷﺘﻦ ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺪارد‪ .‬ﮐﺎﭘﺘﯿﻦ و ﺷﻮارﺗﺰ ]‪ ،[8‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﯿﻨﻪ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ را‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺠﺸﺎن در ‪ 5‬ﮔﺮوه دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﮐﺮدﻧﺪ‪ :‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺜﺒﺖ‪ ،‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﺿﻌﯿﻒ‪ ،‬ﺑﺪون‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ درﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ 1‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد آن ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ را ﺗﺎﯾﯿﺪ‬
‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﻣﺪﯾﺮان ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ راه ﺑﺮای اﯾﺠﺎد‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﯽ ﻧﮕﺮﻧﺪ ] ‪ .[16‬ﺑﻪ ﻋﻘﯿﺪه ﺳﯿﻨﮓ و ﻫﻤﮑﺎران ]‪ ،[20‬اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﺮای ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ارزﺷﻤﻨﺪﻧﺪ و‬
‫ارزش ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﻪ ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -1‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ در زﻣﯿﻨﻪ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﺟﺪول اراﺋﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎﭘﺘﯿﻦ و ﺷﻮارﺗﺰ )‪(2007‬‬
‫ﮐﺎﭘﺘﯿﻦ و ﺷﻮارﺗﺰ ]‪ [8‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮ روی اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اﻧﺠﺎﻣﯿﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت در ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن‬
‫دارای ﻧﮕﺮش واﺣﺪی ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺤﻮل ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و اﻫﺪاف ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻮﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در آﻏﺎز‪ ،‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰاری ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺿﺮﺑﻪ ﻣﯽ زد ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪی ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ ذی ﻧﻔﻌﺎن ﺳﺎزﻣﺎن و‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎی آن در ﻗﺒﺎل ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺴﻞ ﺳﻮم ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺧﻮد در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻣﺤﯿﻂ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﭘﯿﭽﯿﺪه ای ﮐﻪ در آن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ]‪ .[22‬اﺳﺘﯿﻮﻧﺰ ]‪ [21‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺟﺎﻣﻌﯽ از ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫اراﺋﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ‪" :‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺴﺘﻨﺪاﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،...‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﺮﮐﺖ‬
‫ﻫﺎ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ اﯾﻦ ﭘﯿﺎم ﻫﺎ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺑﺮای ﻣﺨﺎﻃﺒﯿﻦ داﺧﻠﯽ و ﻫﻢ ﻣﺨﺎﻃﺒﯿﻦ ﺑﯿﺮون از ﺳﺎزﻣﺎن ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ را در‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ از ﮐﺎرﻣﻨﺪان اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮی را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺻﺮف ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ در رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﻮد رﻋﺎﯾﺖ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪".‬‬
‫ﻣﺤﻘﻘﺎن اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎی زﯾﺎدی را ﺑﺮای ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻄﺮح ﮐﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﻣﮏ دوﻧﺎﻟﺪ ]‪ [12‬ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﺪادی از ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻫﺎی‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ‪ 7‬اﻧﮕﯿﺰه ﻣﻬﻢ ﺗﺮ را اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮ ﺷﻤﺮده اﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺮای رﻓﺘﺎر‪ ،‬ﺣﻔﻆ اﻋﺘﺒﺎر ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﻦ آوردن رﯾﺴﮏ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻊ ﮐﺮدن ﮐﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‪،‬‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺳﺎزﮔﺎری ﺑﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ‪ ،‬اﯾﺠﺎد و ﺣﻔﻆ اﻋﺘﻤﺎد و اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻬﺎم داران و ﻣﺨﺎﺑﺮه ﮐﺮدن ﻗﻮاﻋﺪ و ﺗﻌﻬﺪات ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ذی‬
‫ﻧﻔﻌﺎن‪.‬‬
‫ﻣﺮوری ﺑﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه درﺑﺎره ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﯿﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از روﯾﮑﺮدﻫﺎی ﻣﺤﻘﻘﺎن در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮا و ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺘﻌﺪدی در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪.[9،4،15،17‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺎﺧﺘﺎر زﺑﺎﻧﯽ آن ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﮐﻠﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد‪ :‬اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ و‬
‫ﺗﺠﻮﯾﺰی‪ .‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺒﺎرات آرﻣﺎﻧﯽ و ﯾﺎ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎی ﮐﻠﯽ اﺧﻼﻗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫‪3‬‬
‫ﺗﺠﻮﯾﺰی‪ ،‬ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﺮای ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﻓﺘﺎر اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ]‪.[4‬‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ اوﻟﯿﻦ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺎﯾﺖ و ﻫﻤﮑﺎران ]‪ [6‬در ﺳﺎل ‪ 1988‬ﻣﺤﺘﻮای ‪ 67‬ﺷﺮﮐﺖ از ‪500‬‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺮﺗﺮ ﻓﻮرﭼﻮن را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ‪ 42‬ﻣﻮﺿﻮع را ﮐﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ را اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺎره ‪ 1‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫درﺻﺪﻫﺎی ﮐﻢ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﻣﯿﺎن ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ و ﯾﺎ‬
‫روش ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﯽ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻮده اﺳﺖ ]‪ .[18،19،14،23‬ﻟﻨﮕﻠﻮﯾﯿﺲ ]‪ [9‬ﻣﺤﺘﻮای‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ژاﭘﻦ را ﺑﺮرﺳﯽ و ﻧﺘﺎﯾﺞ آن را ﺑﺎ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻏﺮﺑﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮد‪ .‬او ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ژاﭘﻨﯽ در ﻟﺤﻦ و ﻣﺤﺘﻮا ﺑﺎ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻏﺮﺑﯽ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ژاﭘﻦ ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻤﯽ درﺑﺎره ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺧﺎص ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﺮ دارﻧﺪ وﻟﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻏﺮب اﻃﻼﻋﺎت زﯾﺎدی را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﻫﺎی اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ژاﭘﻦ‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻏﺮب ﺑﻪ درون ﺷﺮﮐﺖ ﺗﻮﺟﻪ دارﻧﺪ‪ .‬ﺳﯿﻨﮓ و‬
‫ﻫﻤﮑﺎران ]‪ [20‬ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﮐﺎﻧﺎدا‪ ،‬اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ و ﺳﻮﺋﺪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی و‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ دﯾﮕﺮ ﺷﺒﯿﻬﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﯾﯽ در ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ آن ﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی‬
‫اﺧﻼﻗﯽ اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ و ﮐﺎﻧﺎدا ﺗﺠﻮﯾﺰی ﺗﺮ از ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﻮﺋﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﻮﺋﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻤﺘﺮی‬
‫ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات دارﻧﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ را ﺑﺮاﺳﺎس ﮐﺎر ﻫﺎﻓﺴﺘﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﯿﺎن ﮐﺸﻮرﻫﺎی آﻧﮕﻠﻮﺳﺎﮐﺴﻮن و ﮐﺸﻮرﻫﺎی‬
‫اروﭘﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮﺧﯽ از ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت درﺑﺎره ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻧﺎم ﮐﺸﻮر‪/‬‬
‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪/‬‬
‫ﺳﺎل‬
‫درﺻﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ‬
‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن‬
‫اﻧﺘﺸﺎر‬
‫دارای ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﭘﻨﺞ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫)ﺑﻪ ﮐﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ(‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺎﺻﺤﯿﺢ از داراﯾﯽ ﻫﺎ ‪ /‬ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺷﻔﺎف‬
‫ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‬
‫ﻫﺎﯾﺖ و‬
‫آﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ﻫﻤﮑﺎران‬
‫‪1988‬‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﺎﻣﻮران دوﻟﺖ‬
‫‪%13‬‬
‫]‪[6‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ‬
‫رﺷﻮه‬
‫ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‬
‫ﻓﺎرل و ﮐﺎﺑﯿﻦ‬
‫ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات‬
‫]‪[3‬‬
‫اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ‬
‫‪1996‬‬
‫‪%40‬‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ داده ﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت‬
‫اﻣﺎﻧﺖ در ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺷﺨﺼﯽ و ﺣﺮﻓﻪ ای‬
‫‪4‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺨﺼﯽ از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت و ﻣﺤﺼﻮﻻت‬
‫ﺷﺮﮐﺖ‬
‫ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﺤﻠﯽ و ﻣﻘﺮرات‬
‫ﮐﺎﭘﺘﯿﻦ‬
‫‪2004‬‬
‫ﻫﺎی ﺑﯿﻦ‬
‫اﻟﻤﻠﻠﯽ‬
‫‪%58‬‬
‫ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬
‫]‪[7‬‬
‫ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‬
‫ﻓﺴﺎد اداری‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ‪ /‬ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ رﺷﻮه ﯾﺎ ﻫﺪﯾﻪ‬
‫ﺳﯿﻨﮓ‬
‫ﮐﺎﻧﺎدا‬
‫‪2006‬‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد رﺷﻮه‪ /‬ﻫﺪﯾﻪ‬
‫‪%20‬‬
‫]‪[20‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﮐﺎرﻣﻨﺪان‪ /‬ﺳﻼﻣﺘﯽ و اﯾﻤﻨﯽ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ اﻓﺮاد‬
‫ﻗﺎﻧﻮن و ﻣﻘﺮرات‬
‫اﻻﻧﮑﻮﻣﺎران‬
‫ﻫﻨﺪ‬
‫‪2006‬‬
‫ﭘﺬﯾﺮش ﻫﺪﯾﻪ‬
‫‪%6‬‬
‫]‪[2‬‬
‫ﻣﺤﯿﻂ اﯾﻤﻦ و ﺳﺎﻟﻢ ﮐﺎری‬
‫ﻧﮕﻬﺪاری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ‬
‫اﯾﻤﻨﯽ و ﺳﻼﻣﺖ‬
‫اﯾﺮﻟﻨﺪ‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ ﮐﺎرﻣﻨﺪان‬
‫اُ دواﯾﺮ وﻣﺎدن‬
‫‪2006‬‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫‪%70‬‬
‫]‪[15‬‬
‫ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ‬
‫آزار و ﺗﺒﻌﯿﺾ ﺟﻨﺴﯽ‬
‫‪5‬‬
‫ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ‬
‫اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ‬
‫رودرﯾﮕﺰ‪-‬‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﯾﺎ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد دادن رﺷﻮه‬
‫دوﻣﯿﻨﯿﮕﺰ و‬
‫ﻫﻤﮑﺎران‬
‫‪2009‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت‪ /‬ﻣﺤﺼﻮﻻت‬
‫‪%15.3‬‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن و رﻗﺒﺎ‬
‫]‪[17‬‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺮﮐﺖ‬
‫ﭘﯿﺮوی از ﻗﻮاﻧﯿﻦ‬
‫آﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‬
‫ﻣﮏ ﮐﺮاو و‬
‫ﻫﻤﮑﺎران‬
‫‪2009‬‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ‬
‫‪%100‬‬
‫]‪[11‬‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﮔﺰارش ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺮﮐﺖ‬
‫اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﮐﺎرﻣﻨﺪان‬
‫ﻟﻮﮔﯽ و‬
‫ﻫﻤﮑﺎران‬
‫‪2009‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن‬
‫‪%85‬‬
‫]‪[10‬‬
‫ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‬
‫ﻓﺴﺎد اداری‬
‫روش اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫روش ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻀﻤﻮﻧﯽ و از ﻧﻮع ﻣﻘﻮﻟﻪ ای اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬ﻟﯿﺴﺘﯽ از ‪ 100‬ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺮﺗﺮ رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان را ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﻨﻌﺘﯽ اﯾﺮان در ﺳﺎل ‪ 1387‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺮ اﺳﺎس درآﻣﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از آن ﺟﺎ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﺑﺮ روی ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی‬
‫ﺑﺰرگ و ﺑﺎ درآﻣﺪ ﺑﺎﻻ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ ،[4،19‬اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻣﮑﺎن ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی دﯾﮕﺮ را‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬از آن ﺟﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ و اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ را دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ در آن ﻫﺎ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ]‪.[17‬‬
‫ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ روی ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ]‪ .[17،11‬ﻣﺎ ﻓﺮض ﮐﺮدﯾﻢ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻨﺪات اﺧﻼﻗﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻧﺸﺎن دادن ﺗﻌﻬﺪ ﺧﻮد ﺑﻪ ذی‬
‫ﻧﻔﻌﺎن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﺠﺎد اﻋﺘﺒﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ روی اﯾﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎم ﻫﺎی ﺑﻌﺪی ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬ﺻﺤﺖ اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎ در ﺧﺮدادﻣﺎه و ﺗﯿﺮﻣﺎه ‪ 1389‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ‪ 100‬ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺮﺗﺮ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار‬
‫دادﯾﻢ‪ .‬در اﯾﻦ ﮔﺎم ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﺮای ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﻪ آن‬
‫‪6‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن در آن ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺗﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﺘﻌﺪدی ﺑﺮای ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ وﺟﻮد‬
‫دارد‪ .‬در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺎ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ از ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ ﮐﻪ ﻟﻨﮕﻠﻮﯾﯿﺲ ] ‪ [9‬ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده اﯾﻢ‪:‬‬
‫"ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ای ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺮرات‪ ،‬ﻣﻮارد اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﻗﻮاﻋﺪ رﻓﺘﺎر و ﻓﻠﺴﻔﻪ وﺟﻮدی ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﮐﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬ﺳﻬﺎم‬
‫داران‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂ و ﯾﺎ ﻫﺮ ﺟﻨﺒﻪ دﯾﮕﺮی از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺧﺎرج از ﺳﺎزﻣﺎن را ﺷﮑﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ دارد"‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ‪ 58 ،‬ﺷﺮﮐﺖ از ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ ﺧﻮد‬
‫را ﻗﺮار داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻫﺪاف‪ ،‬ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز‪ ،‬ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ‪ ،‬ارزش ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد اﺷﺎره‪ ،‬ﺗﻤﺮﮐﺰ‪ ،‬ﻧﺎم و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ذی ﻧﻔﻌﺎن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮای اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻨﺸﻮر ﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﺗﻤﺎم ‪ 58‬ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻣﺮور ﻣﺠﺪد‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﺪه ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺸﺨﺺ و ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﺗﻼش ﮐﺮدﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ اﯾﺪه ﻫﺎ در ﻃﺒﻘﻪ ﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﺮور ﺑﻌﺪی ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﺪه ﻫﺎ را در ﯾﮑﯽ از ﻃﺒﻘﻪ ﻫﺎی اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮد ﻗﺮار دادﯾﻢ‪ .‬اﮔﺮ اﯾﺪه ای در ﻫﯿﭻ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ای ﻗﺮار ﻧﻤﯽ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ای ﺑﺮای آن اﯾﺪه در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ و در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﯾﮏ واﺣﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﮑﺮارﻫﺎی آن ﻃﺒﻘﻪ اﻓﺰوده ﻣﯽ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻃﺒﻘﻪ ﻫﺎی اﯾﺠﺎد ﺷﺪه را ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد ]‪ [15،11،17‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮدﯾﻢ و‬
‫ﻧﺎم آن ﻫﺎ را در ﺻﻮرت ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ آن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت در آﯾﻨﺪه ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد اﺻﻼح ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﺠﺪداً‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﻫﺎی اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﻣﺮور ﮐﺮدﯾﻢ ﺗﺎ ﭼﻨﺎن ﭼﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ رخ داده اﺳﺖ اﺻﻼح ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪادی از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﻪ‬
‫دﻟﯿﻞ آن ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﮑﺮار آن ﻫﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 2‬ﺑﻮد ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﻌﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ و درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻫﺮ‬
‫ﺑﺨﺶ از ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﻧﮕﺎره ‪ 2‬آﻣﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -2‬ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ و درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺷﺮﮐﺖ ﻓﻌﺎل در‬
‫ﺑﺨﺶ‬
‫درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺸﻮر‬
‫اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﺑﺎﻧﮏ و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺎﻟﯽ‬
‫‪18‬‬
‫‪%61.1‬‬
‫ﺧﻮدرو و ﻗﻄﻌﺎت‬
‫‪13‬‬
‫‪%46‬‬
‫ﺑﯿﻤﻪ‬
‫‪5‬‬
‫‪%80‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری‬
‫‪11‬‬
‫‪%18.1‬‬
‫ﻓﻠﺰات‬
‫‪8‬‬
‫‪%62.5‬‬
‫دارو‬
‫‪6‬‬
‫‪%16.6‬‬
‫ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ‬
‫‪20‬‬
‫‪%90‬‬
‫ﺑﺮق‬
‫‪4‬‬
‫‪%100‬‬
‫‪7‬‬
‫ﻏﯿﺮه‬
‫‪15‬‬
‫‪%46.6‬‬
‫ﺟﻤﻊ‬
‫‪100‬‬
‫‪%58‬‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻓﻌﺎل در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮق‪ ،‬ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ و ﺑﯿﻤﻪ دارای ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻓﻌﺎل در‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری و دارو دارای ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﭼﻪ ﭘﯿﺶ ﺗﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ 58 ،‬درﺻﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ دارای ﻣﻨﺸﻮر‬
‫اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺎ ﺑﺮ روی ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ در اداﻣﻪ ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‪ 31 ،‬ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻪ در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت در ﻧﮕﺎره ‪ 3‬آﻣﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -3‬ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ و درﺻﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻦ آن ﻫﺎ‬
‫ﺷﻤﺎره‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬
‫ردﯾﻒ‬
‫ﺗﻌﺪاد‬
‫درﺻﺪ‬
‫‪1‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن‬
‫‪46‬‬
‫‪79.3‬‬
‫‪2‬‬
‫رﺷﺪ و داﻧﺶ‬
‫‪34‬‬
‫‪58.6‬‬
‫‪3‬‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫‪28‬‬
‫‪48.2‬‬
‫‪4‬‬
‫ادب و اﺣﺘﺮام‬
‫‪25‬‬
‫‪41.3‬‬
‫‪5‬‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﮐﺎر ﺗﯿﻤﯽ‬
‫‪24‬‬
‫‪41.3‬‬
‫‪6‬‬
‫ﺧﻠﻖ اﯾﺪه‬
‫‪23‬‬
‫‪39.6‬‬
‫‪7‬‬
‫راﺳﺘﮕﻮﯾﯽ‬
‫‪23‬‬
‫‪39.6‬‬
‫‪8‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫‪22‬‬
‫‪37.9‬‬
‫‪9‬‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﮐﺎری‬
‫‪21‬‬
‫‪36.2‬‬
‫‪10‬‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ‬
‫‪19‬‬
‫‪32.7‬‬
‫‪11‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت‬
‫‪18‬‬
‫‪31‬‬
‫‪12‬‬
‫ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫‪18‬‬
‫‪31‬‬
‫‪8‬‬
‫‪13‬‬
‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت در اﺳﺮع وﻗﺖ‬
‫‪14‬‬
‫‪24.1‬‬
‫‪14‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ و ﻧﻈﻢ‬
‫‪12‬‬
‫‪20.6‬‬
‫‪15‬‬
‫ﺗﻼش‬
‫‪12‬‬
‫‪20.6‬‬
‫‪16‬‬
‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﯽ‬
‫‪12‬‬
‫‪20.6‬‬
‫‪17‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎدات‬
‫‪12‬‬
‫‪20.6‬‬
‫‪18‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﻬﺎم داران‬
‫‪9‬‬
‫‪15.5‬‬
‫‪19‬‬
‫ارزش ﻫﺎی اﺳﻼﻣﯽ‬
‫‪7‬‬
‫‪12‬‬
‫‪20‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫‪6‬‬
‫‪10.3‬‬
‫‪21‬‬
‫وﻓﺎداری‬
‫‪6‬‬
‫‪10.3‬‬
‫‪22‬‬
‫ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﯾﺶ اﻋﺘﺒﺎر ﺷﺮﮐﺖ‬
‫‪5‬‬
‫‪8.6‬‬
‫‪23‬‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﻫﺪﯾﻪ‬
‫‪4‬‬
‫‪6.8‬‬
‫‪24‬‬
‫ﺳﻼﻣﺘﯽ و اﯾﻤﻨﯽ‬
‫‪4‬‬
‫‪6.8‬‬
‫‪25‬‬
‫ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ‬
‫‪4‬‬
‫‪6.8‬‬
‫‪26‬‬
‫ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‬
‫‪3‬‬
‫‪5.1‬‬
‫‪27‬‬
‫ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺳﺎﻻری‬
‫‪3‬‬
‫‪5.1‬‬
‫‪28‬‬
‫ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت واﻗﻌﯽ‬
‫‪3‬‬
‫‪5.1‬‬
‫‪29‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ رﻗﺒﺎ‬
‫‪3‬‬
‫‪5.1‬‬
‫‪30‬‬
‫رﺷﻮه‬
‫‪2‬‬
‫‪3.4‬‬
‫‪31‬‬
‫اﻣﻮر ﺧﯿﺮﯾﻪ‬
‫‪2‬‬
‫‪3.4‬‬
‫ﻫﯿﭻ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ 80‬درﺻﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ داﻧﺶ و رﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‪ ،‬ادب و اﺣﺘﺮام و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﮐﺎر ﺗﯿﻤﯽ‪ 5 ،‬ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﺗﮑﺮار در ﻣﯿﺎن ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺎ درﺻﺪ ﺑﯿﺶ از ‪ 40‬درﺻﺪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ‬
‫ﺳﺎﻻری‪ ،‬ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت واﻗﻌﯽ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ رﻗﯿﺒﺎن‪ ،‬رﺷﻮه و اﻣﻮر ﺧﯿﺮﯾﻪ ‪ 6‬ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ درﺻﺪ رﺧﺪاد ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 6‬درﺻﺪ‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫ﺗﻤﺮﮐﺰ‬
‫ﻃﻮل ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮان ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮای اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻃﻮل ﻣﻨﺸﻮر ﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ از ﺗﻌﺪاد ﺑﻨﺪﻫﺎی‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ‪ ،‬اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻃﻮل ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ روش اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﯿﺪی ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﺟﺎی آن از ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﻪ ﮔﺎﻣﻨﯿﺘﺰ ]‪ [5‬از آن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻬﺮه ﺑﺮدﯾﻢ‪ .‬ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد اﺷﺎره در ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ دارای ﺗﻤﺮﮐﺰ ‪ 7‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 1‬و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﺳﺖ و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﺸﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ 26‬ﻣﻮﺿﻮع را در ﺑﺮ دارد‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ ﺑﺮای ﻣﻨﺸﻮری ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ‪ 16‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﻦ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 6‬ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ )‪ .(%39.6‬ﻣﻘﺪار ﻣﺪ آﻣﺎری ﺑﺮای ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه ‪ 6‬اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫‪ 12‬ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎره ‪ 4‬ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﻫﺮ ﯾﮏ از داﻣﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه از‬
‫ﻟﺤﺎظ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -4‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﻣﻨﺸﻮر ﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت )ﺗﻤﺮﮐﺰ(‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫درﺻﺪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫‪3-1‬‬
‫‪6‬‬
‫‪10.3‬‬
‫‪6-4‬‬
‫‪23‬‬
‫‪39.6‬‬
‫‪9-7‬‬
‫‪16‬‬
‫‪27.5‬‬
‫‪12-10‬‬
‫‪6‬‬
‫‪10.3‬‬
‫‪15-13‬‬
‫‪5‬‬
‫‪8.6‬‬
‫‪ 16‬و ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫‪1‬‬
‫‪3.4‬‬
‫ﻧﺎم‬
‫ﻣﺎ ﺗﻤﺎم ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﯽ و ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮد را ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎوﯾﻦ و در ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ‪ 4‬ﺑﺨﺶ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪" :‬ارزش ﻫﺎ"‪" ،‬ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ"‪" ،‬ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز‪ ،‬ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ و اﻫﺪاف" و "ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ"‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﺎم ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ دارای ﻧﺎم ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﺑﻮدﻧﺪ و ﯾﺎ اﺳﺎﺳﺎً ﺑﺪون ذﮐﺮ ﻧﺎم ﻣﺸﺨﺺ در ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع‬
‫رﺳﺎﻧﯽ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮدار ‪ 2‬درﺻﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻧﺎم ﻫﺎ را ﺑﺮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -2‬ﻧﺎم ﻫﺎی ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ذی ﻧﻔﻌﺎن‬
‫ذی ﻧﻔﻌﺎن اﺻﻠﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺳﻬﺎم داران‪ ،‬ﮐﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬رﻗﺒﺎ و ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺳﻄﺢ ﮐﻼن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﮐﻪ در ﻧﮕﺎره‬
‫‪ 2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ذی ﻧﻔﻌﺎن دﯾﮕﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮد‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬درﺻﺪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ دو ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ % 79.3‬و ‪ % 37.9‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﯾﺮان ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ذی ﻧﻔﻊ ﺗﻮﺟﻪ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺳﻬﺎﻣﺪاران و رﻗﺒﺎ ﻧﯿﺰ ﮐﻢ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻗﺒﺎ ﺑﺎ ‪ %5‬دارای ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ذی ﻧﻔﻌﺎن در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﻧﮕﺎره ‪ 10 ،5‬ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﺟﻬﺎت در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ و درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ‪ 4‬ﺑﺨﺶ اﺻﻠﯽ‬
‫ﺻﻨﻌﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ‪ ،‬ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت در ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ آن ﻫﺎ در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫اﻧﺠﺎﻣﯿﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻓﻌﺎل در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﻧﮏ داری‪ ،‬ﺧﻮدرو و ﻗﻄﻌﺎت و ﻓﻠﺰات ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮی داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻓﻌﺎل در زﻣﯿﻨﻪ ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻤﺘﺮی ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ رﺷﺪ و داﻧﺶ در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬
‫ﺑﺨﺶ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ رود‪ ،‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻓﻠﺰات و ﺧﻮدرو و ﻗﻄﻌﺎت ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ زﯾﺴﺖ‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﮐﺮده اﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ادب و اﺣﺘﺮام‪ ،‬راﺳﺘﮕﻮﯾﯽ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ 4 ،‬ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه‬
‫ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻓﻌﺎل در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺎﻧﮏ داری ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮ روی ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ و ﺗﻌﻬﺪ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻧﮏ‬
‫داری و اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ دو ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮای ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن آن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -5‬درﺻﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﺟﻬﺎت در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن‬
‫‪%100‬‬
‫‪%100‬‬
‫‪%90.9‬‬
‫‪%55.5‬‬
‫‪%79.3‬‬
‫رﺷﺪ و داﻧﺶ‬
‫‪%40‬‬
‫‪%66.6‬‬
‫‪%18.1‬‬
‫‪%77.7‬‬
‫‪%58.6‬‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫‪%60‬‬
‫‪%50‬‬
‫‪%9‬‬
‫‪%77.7‬‬
‫‪%48.2‬‬
‫ادب و اﺣﺘﺮام‬
‫‪%40‬‬
‫‪%50‬‬
‫‪%63.6‬‬
‫‪%38.8‬‬
‫‪%43.1‬‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﮐﺎر ﺗﯿﻤﯽ‬
‫‪%100‬‬
‫‪%50‬‬
‫‪%18.1‬‬
‫‪%50‬‬
‫‪%41.3‬‬
‫ﺧﻠﻖ اﯾﺪه‬
‫‪%20‬‬
‫‪%50‬‬
‫‪%36.3‬‬
‫‪%33.3‬‬
‫‪%39.6‬‬
‫راﺳﺘﮕﻮﯾﯽ‬
‫‪%40‬‬
‫‪%66.6‬‬
‫‪%18.1‬‬
‫‪%44.4‬‬
‫‪%39.6‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫‪%60‬‬
‫‪%50‬‬
‫‪%36.3‬‬
‫‪%38.8‬‬
‫‪%37.9‬‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﮐﺎری‬
‫‪%0‬‬
‫‪%50‬‬
‫‪%72.7‬‬
‫‪%38.8‬‬
‫‪%36.2‬‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﮕﯽ‬
‫‪%20‬‬
‫‪%16.6‬‬
‫‪%54.5‬‬
‫‪%27.7‬‬
‫‪%32.7‬‬
‫اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﻓﻠﺰات‬
‫ﺧﻮدرو و‬
‫ﺑﺎﻧﮑﺪاری‬
‫ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ‬
‫ﻣﺠﻤﻮع‬
‫ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت از اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ در ﺳﻄﺢ وﺳﯿﻌﯽ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده ‪ 58‬درﺻﺪی ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺎ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ ،‬ﻣﺎ از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮا اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‪ 100 ،‬ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺮﺗﺮ اﯾﺮان در ﺳﺎل ‪ 1387‬اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺮ روی اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﻮده اﺳﺖ‪ :‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن‪ ،‬رﺷﺪ و داﻧﺶ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ادب و اﺣﺘﺮام و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﮐﺎر ﺗﯿﻤﯽ‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی‬
‫اﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ دارﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ را در رده ﻧﺴﻞ دوم ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی‬
‫اﺧﻼﻗﯽ اﯾﺮان ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻤﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ‪ ،‬ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‪ ،‬ﻗﺒﻮل ﻫﺪﯾﻪ و‬
‫رﺷﻮه دارﻧﺪ‪ .‬دﺳﺖ ﮐﻢ دو ﻣﻮﺿﻮع از اﯾﻦ ‪ 5‬ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬در اﮐﺜﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ در ﻣﯿﺎن ‪ 5‬ﻣﻮﺿﻮع اول ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ آن‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ]‪.[6،3،7،11‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﯾﺮاﻧﯽ اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻃﻮل ﮐﻮﺗﺎه آن ﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺷﺎره ﮐﻠﯽ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ارزش ﻫﺎ و‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻮﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﯾﺮان ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اروﭘﺎﯾﯽ ﺷﺒﯿﻪ اﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی‬
‫اﺧﻼﻗﯽ ﺗﺠﻮﯾﺰی آﻣﺮﯾﮑﺎ‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫ ﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻓﻌﺎل در ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮده‬،‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‬
.‫ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮد‬.‫اﻧﺪ‬
.‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﻨﺸﻮر اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﺮ روی ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ آن ﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫ از آن ﺟﺎ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺮای ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮدﯾﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﺪاد‬،‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‬
.‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دارای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ اﻧﺪﮐﯽ ﺑﯿﺶ از آن ﭼﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﯽ‬.‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ راﺑﻄﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در آﯾﻨﺪه ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد‬
‫ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬.‫ﺗﻮان از اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮای ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ را ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺧﻮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎﯾﺮ‬
.‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺻﻨﻌﺖ ﺧﻮد ﺑﺮای ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﺑﺎزارﻫﺎی ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار اﻣﺮوز ﯾﺎری ﮐﻨﺪ‬
‫ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺎ ﺑﻪ‬.‫ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻫﺪف اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻮده اﺳﺖ‬
‫ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آﯾﻨﺪه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ‬.‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ از ﻣﻨﻈﺮ ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن آن و ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر ﮐﺎرﻣﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ از آن ﻫﺎ ﭘﯿﺮوی ﮐﻨﻨﺪ ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪ اﯾﻢ‬
‫ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آﺗﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و‬،‫ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‬.‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﮕﺮش ﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮان و ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‬
.‫روش ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﭘﯿﺎده ﺳﺎزی اﯾﻦ ﻣﻨﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬
1. Cleek, M.A. and Leonard, S.L., ‘‘Can Corporate Codes of Ethics Influence Behavior?’’, Journal of
Business Ethics, Vol. 17, 1998, pp. 619-630.
2. Elankumaran, S., ‘‘Corporate codes of conduct in India: a survey’’, Journal of Human Values, Vol.
12, No. 1, 2006, pp. 65-80.
3. Farrel, B.J. and Cobbin, D.M., ‘‘A content analysis of codes of ethics in Australian enterprises’’,
Journal of Managerial Psychology, Vol. 11, No. 1, 1996, pp. 37-55.
4. Farrel, B.J., Cobbin, D.M. and Farrell, H.M., ‘‘Codes of ethics, their evolution, development and
other controversies’’, Journal of Management Development, Vol. 21, No. 2, 2002, pp. 152-163.
5. Gaumnitz, B. R. and Lere, J. C., ‘‘A ClassificationScheme for Codes of Business Ethics’’, Journal
of Business Ethics, Vol. 49, 2004, pp. 329–335.
6. Hite, R.E., Bellizzi, J.A. and Fraser, C., ‘‘A Content Analysis of Ethical Policy Statements
Regarding Marketing Activities’’, Journal of Business Ethics, Vol. 7, No. 10, 1988,pp. 771-776.
7. Kaptein, M., ‘‘Business codes of multinational firms: what do they say?’’, Journal of Business
Ethics, Vol. 50 No. 1, 2004, pp. 13-31.
8. Kaptein, M. and Schwartz, M.S., ‘‘the Effectiveness of Business Codes: A Critical Examination of
Existing Studies and the Development of an Integrated Research Model’’, Journal of Business
Ethics, Vol. 77, 2008, pp. 111-127.
9. Langlois, C., ‘‘National character in Corporate Philosophies: How Different Is Japan?’’, European
Management Journal, Vol. 11, No. 3, 1993, pp. 313-320.
10. Lugli, E., Kocollari, U. and Nigrisoli, C., ‘‘the codes of ethics of S&P/MIB Italian companies: an
investigation of their contents and the main factors that influence their adoption’’, Journal of
Business Ethics, Vol. 84, 2009, pp. 33-45.
11. McCraw, H., Moffeit, K.S. and O'Malley, J.R., ‘‘an Analysis of the Ethical Codes of Corporations
and Business Schools’’, Journal of Business Ethics, Vol. 87, 2009, pp. 1-13.
12. Mcdonald, G.M., ‘‘An anthology of codes of ethics’’, European Business Review, Vol. 21, No. 4,
2009, pp. 344-372.
13. McKinney, J.A. and Moore, C.W., ‘‘International Bribery: Does a Written Code of Ethics Make a
Difference in Perceptions of Business Professionals’’, Journal of Business Ethics, Vol. 79, 2008,
pp. 103-111.
13
14. Mel'e, D., Debeljuh, P.and Arruda, M.C., ‘‘Corporate Ethical Policies in Large Corporations in
Argentina, Brazil and Spain’’, Journal of Business Ethics, Vol. 63, 2006, pp. 21-38.
15. O’Dwyer, B. and Madden, G., ‘‘Ethical codes of conduct in Irish companies: a survey of code
content and enforcement procedures’’, Journal of Business Ethics, Vol. 63 No. 3, 2006, pp. 217-36.
16. Robin, D., Giallouraski, M., David, F.R. and Moritz, T.E., ‘‘A different look at codes of ethics’’,
Business Horizons, Vol. 32 No. 1, 1989, pp. 66-73.
17. Rodrı´guez-Domı´nguez,L., Garcı´a-Sa´nchez, I. M. and Gallego-A´lvarez, I., ‘‘Codes of ethics in
Spanish corporations: an exploratory content analysis’’, International Journal of Lam and
Management, Vol. 51, No. 5, 2009, pp. 291-309.
18. Schlegelmilch, B., ‘‘The Ethics Gap between Britain and the United States: A Comparison of the
State of Business Ethics in both Countries’’, European Management Journal, Vol. 7, No. 1, 1989,
pp. 57-64.
19. Singh. J., Carasco, E., Svensson, G., Word, G. and Callaghan, M., ‘‘A comparative study of the
contents of corporate codes of ethics in Australia, Canada and Sweden’’, Journal of World
Business, Vol. 40, 2005, pp. 91-109.
20. Singh, J.B., ‘‘A comparison of the contents of the codes of ethics of Canada's largest corporations
in 1992 and 2003’’, Journal of Business ethics, Vol. 64, 2006, pp. 17-29.
21. Stevens, B., ‘‘An Analysis of Corporate Ethical Code Studies: "Where Do We Go From Here?’’,
Journal of Business Ethics, Vol. 13, 1994, pp. 63-69.
22. Stohl, c., Stohl, M. and Popova, L., ‘‘A New Generation of Corporate Codes of Ethics’’, Journal of
Business Ethics, Vol. 90, pp. 607-622.
23. Winkler, I. and Remisov'a, A., ‘‘do corporate codes of ethics reflect issues of societal
transformation? Western German and Slovak companies compared’’, Business Ethics: A European
Review, Vol. 16, No. 4, 2007, pp. 419-431.
14