‫به نام خدا‬
‫تمرین چهارم‪:‬‬
‫طراحی وضعیت مطلوب بانک فرصت سازان‬
‫و تولید سبد راه حلهای سامانه ای رایانه‬
‫ای‬
‫به روش مطالعه راهبردی معماری سازمان‬
‫درس مدیریت و برنامهریزی راهبردی فناوری اطالعات‬
‫استاد ‪ :‬مهندس سید ابراهیم ابطحی‬
‫نیمسال دوم سال تحصیلی ‪89-90‬‬
‫دانشکدهی مهندسی کامپیوتر‬
‫دانشگاه صنعتی شریف‬
‫موعد اولیهی تحویل تمرین (حداقل ‪ ۵۰‬نمره)‪ :‬یکشنبه ‪ ۲۵‬اردیبهشت‬
‫موعد نهایی تحویل تمرین‪ :‬چهارشنبه ‪ ۴‬خرداد‬
‫مقدمه‬
‫بانک فرصت سازان سال گذشته از طریق الگوی برنامه ریزی راهبردی‬
‫فناوری اطالعات (‪ )ITSP‬در صدد برنامه ریزی برای تولید سامانه های‬
‫رایانه ای یکپارچه شونده ای برآمد که پس از آغاز این مطالعات ‪ ،‬در‬
‫پی آشکار شدن عدم وجود اسناد راهبردی باالدستی بانک ‪ ،‬علیرغم گذشت‬
‫دو ماه از آغاز این مطالعه ‪ ،‬هیئت مدیره بانک ضمن صدور دستور توقف‬
‫این پروژه ‪ ،‬خواستار انجام اینکار از طریق مطالعه ای گسترده تر‬
‫معماری سازمان شد ‪.‬این پروژه موضوع تمرین چهارم درس است‪.‬‬
‫موضوع این تمرین استخراج سامانههای اطالعااتی وضام مطلاو باا روشای‬
‫بانک فرصت سازان انجاام میشاود‪.‬‬
‫مشابه روشگان ‪ EAP‬اسپیواک است که‬
‫ادلهای داده و کسا وکار ساازمان‪ ،‬و‬
‫اا اسات اده از ما‬
‫در این تمارین با‬
‫همچنین منابم دیگر‪ ،‬سامانههای اطالعاتی مناس را استخراج میکنید‪.‬‬
‫ابزار مورد است اده در این تمرین و تمرین بعد‪ ،‬سیستم آرشایتکت‪ 1‬اسات‬
‫که علیرغم مشکالت آن‪ ،‬تنها ابزار در دسترس بوده که در حد مناسابی از‬
‫نیازهای این دو تمرین پشتیبانی میکند‪ .‬پیوند بارگیری این ابازار در‬
‫و گاه درس و همچنین ص حهی ویژهی این تمارین در و گااه غیررسامی درس‬
‫قرار گرفته است‪.‬‬
‫این تمرین شامل سه بخش است کاه هار ساه گروهای ه ستند‪ .‬دو بخاش اول‬
‫اجباری و بخش سوم اختیاری است‪ .‬نمرهی تمرین از ‪ ۱۰۰‬داده میشود اماا‬
‫‪ ۸۰‬نمرهی اضافه در قال سؤاالت اختیاری نیز پیشبینی شده است‪.‬‬
‫هر گروه یک گزارش ‪ ،PDF‬پوشهی ‪zip‬شدهی پاروژهی سیساتم آرشایتکت و یاک‬
‫فایل ص حه گسترده (در قال دلخواه کاه میتواناد ‪ ods ،xlsx ،xls‬یاا ‪csv‬‬
‫باشد) حاوی ماتریس ‪ CRUD‬خوشهبندی شده تحویل میدهد؛ بنابراین نیاازی‬
‫به کپی کردن مدلهای سیستم آرشیتکت (کاه صاریحا گ تاه شاده بایاد در‬
‫)‪System Architect (SA‬‬
‫‪1‬‬
‫ابزار وارد شوند) و ماتریس ‪ CRUD‬در گزارش نیست‪ .‬ایان فایلهاا را در‬
‫ُماین نساخهی‬
‫یک فایل ‪ zip‬با نام ‪( ex4-groupname-vx.zip‬که ‪ vx‬نشاندهندهی ‪x‬ا‬
‫ارسالی است) و در ایمیلی با عناوان ‪ ex4-groupname-vx‬باه نشاانی ایمیال‬
‫‪ itsmpta‬در ‪ googlegroups.com‬ب رستید‪ .‬باید حداقل ‪ ٪۵۰‬گزارش گروهی (یعنای‬
‫طوری که حداقل ‪ ۵۰‬نمره بگیرد) را تا مهلت اولیه ب رستید‪ ،‬که در این‬
‫صورت از سوی کمکاستادها به شما بازخورد داده خواهاد شاد‪ .‬سیاساتهای‬
‫نمرهدهی و تأخیر قسمت « نکات مهم و راهنمایی برای انجام تمارین» را‬
‫حتما ببینید‪.‬‬
‫در صورتی که در هر زمینهای سؤال دارید یا ابهامی در صورت تمرین‬
‫نشانی‬
‫به‬
‫درس‬
‫گوگل‬
‫گروه‬
‫از‬
‫حتما‬
‫میبینید‪،‬‬
‫‪( http://groups.google.com/group/itsmp‬و نشانی ایمیل ‪ itsmp‬در ‪)googlegroups.com‬‬
‫است اده کنید‪ .‬در صورتی که هنوز در این گروه عضو نشدهاید‪ ،‬با رفتن‬
‫به نشانی آن میتوانید درخواست عضویت دهید‪ .‬در صورت مطلم نشدن از‬
‫اصالحات احتمالی یا رفم ابهامها در صورت تمرین یا نحوهی تحویل که در‬
‫گروه گوگل درس اعالم میشوند‪ ،‬مسئولیت آن به عهدهی شما خواهد بود‪.‬‬
‫پیشزمینهای دربارهی موضوع تمرین‬
‫همانطور که در صورت تمرین دوم هم اشاره شده بود‪ ،‬به طور سنتی‬
‫سازمانها شیوهی سامانمندی (سیستماتیک) برای شناسایی و برنامهریزی‬
‫سامانههای خود نداشتهاند و تصمیمگیری در این مورد به صورت موردی‬
‫انجام میشده است‪ :‬واحدی از کس وکار به واحد فناوری اطالعات اعالم‬
‫نیاز میکرد و بعد از ثابت شدن نیاز و تأمین بودجه‪ ،‬پروژه انجام‬
‫میشد‪ .‬بدینترتی منظرهی فای‪ 2‬سازمان به مرور و بدون برنامهریزی جامم‬
‫ساخته میشد‪ .‬در ابتدا این روش مناس به نظر میرسد چرا که ظاهرا‬
‫براساس «نیازهای کس وکار» است اما به مرور و با افزایش تعداد‬
‫سامانهها‪ ،‬که در سازمانهای متوسط و بزرگ به راحتی به دهها و بلکه‬
‫صدها سامانه میرسد‪ ،‬مشکالت زیر بروز میکند‪:‬‬
‫‪ ‬چون سامانهها از پایگاه دادهی مشترک است اده نمیکنند‪،‬‬
‫افزونگی و ناسازگاری داده به وجود میآید‪ .‬مثال سامانهی فروش‬
‫و سامانهی حسابداری ممکن است ارقام مختل ی را برای فروش‬
‫نشان دهند چرا که پایگاههای دادهی مت اوت دارند‪ .‬این‬
‫ناسازگاریها باید به صورت دستی یا پردازههای دستهای‪ 3‬شبانه‬
‫رفم شود یا این که این سامانهها با صرف هزینهی اضافی به‬
‫یکدیگر متصل شوند‪ .‬همچنین دسترسی به دادهی مورد نیاز در این‬
‫شرایط مشکل است‪.‬‬
‫‪ ‬وقتی نیاز به اتصال و یکپارچهسازی سامانهها پیش میآید‪ ،‬این‬
‫یکپارچهسازیها نیز موردی انجام میشوند‪ .‬در نتیجه به تعداد‬
‫بسیار زیادی یکپارچهسازی نیاز است چرا که اگر ‪ n‬سامانه‬
‫داشته باشیم‪ ،‬تعداد اتصاالت ممکن بین آنها از مرتبهی ‪ n2‬است‪.‬‬
‫این باعث افزایش هزینهی کلی یکپارچهسازی میشود‪ .‬همچنین چون‬
‫مختل ی (مثل ‪ J2EE‬و ‪).NET‬‬
‫سامانهها با محیط های فناورانه‬
‫توسعه داده شدهاند‪ ،‬متصل کردن آنها نسبتا پرهزینه است و‬
‫‪IT Landscape‬‬
‫‪Batch‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫اتصال حاصله محمل اشکاالت نرمافزاری فراوان است‪ ،‬که به نوبهی‬
‫خود هزینهی نگهداری را افزایش میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬چون کنترلی کلی روی منظر فای سازمان وجود ندارد‪ ،‬سامانهها‬
‫از فناوریهای مختل ی است اده میکنند‪ .‬بنابراین به ازای هر‬
‫فناوری‪ ،‬باید افراد و یا تیمهایی در سازمان باشند که بر آن‬
‫فناوریها مسلط باشند‪ .‬این موضوع باعث افزایش زمان و هزینهی‬
‫توسعه و نگهداری سامانهها میشود‪ .‬همچنین اختالف فناوریها‬
‫امکان است ادهی مجدد را کاهش میدهد و بنابراین باعث افزایش‬
‫هزینهی توسعه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬از آنجا که به نیازهای کس وکار به صورت سیستماتیک نگاه‬
‫نشده‪ ،‬همیشه نیازهای جوا داده نشدهی فراوانی وجود دارند که‬
‫بودجهی کافی برای ساختن سامانههای اطالعاتی برآوردهکنندهی‬
‫آنها وجود ندارد و در عین حال سامانههای مختلف‪ ،‬یک نیاز را‬
‫به شیوههای مختل ی به صورت همپوشاننده برآورده میکنند‪ .‬حتی‬
‫در بسیاری از موارد خود این «نیازهای کس وکار» نیازی‬
‫غیرواقعی بودهاند که به تحقق اهداف سازمان کمک نمیکردهاند و‬
‫صرفا تصور یک ذین م از نیاز بودهاند‪.‬‬
‫‪ ‬پیچیدگی مدیریت نشده در فناوری اطالعات سازمان باعث میشود که‬
‫‪Fox‬‬
‫اعمال تغییراتی نظیر تغییر فناوری (مثال انتقال از محیط‬
‫‪ Pro‬به ‪ .NET‬یا از ویندوز به لینوکس)‪ ،‬جایگزینی سامانهها یا‬
‫حتی اضافه کردن سامانهی جدید دشوار‪ ،‬پرهزینه‪ ،‬وقتگیر و‬
‫پرخطر باشد‪ .‬این پیچیدگی همچنین فهم وضم موجود و برنامهریزی‬
‫برای آن را مشکل میکند‪.‬‬
‫مشکالت فوق ناشی از مجموعهای ناساختیافته و نامنسجم از ساامانهها و‬
‫فناوریهاست که بیشباهت به عمارت وینچساتر نیسات (مقدماه و فصال اول‬
‫کتا اسپیواک را برای توضیح بیشتر بخوانیاد)‪ .‬ایان مجموعاه‪ ،‬اهاداف‬
‫سازمان را برآورده نمیکند؛ به عبارت دیگار همتارازی راهباردی در آن‬
‫وجود ندارد‪.‬‬
‫شکل‪ : 1‬یک منظرهی فای رایج در ساازمانها (برگرفتاه از تتااب ‪،Strategic IT Management‬‬
‫نوشتهی ‪ ،Inge Hanschke‬چاا اشایرین ر ‪http://www.springer.com/computer/swe/book/978-3- ،۲۰۱۰‬‬
‫‪)642-05033-6‬‬
‫اهریزی‬
‫اگانهای برناما‬
‫ارور روشا‬
‫اه ما‬
‫ایالدی با‬
‫اهی ‪ ۱۹۷۰‬ما‬
‫ادینترتی از دها‬
‫با‬
‫سامانههای اطالعاتی پدید آمدند که تالش میکردند باه روناد شناساایی و‬
‫اجرای سامانههای اطالعاتی نظم بدهند‪ .‬مشهورترین این روشگانها ‪ 4BSP‬از‬
‫‪ )۱۹۸۴-۱۹۷۵( IBM‬و مهندساای اطالعااات‪ 5‬از کالیااو فینکلشااتاین و جیمااز‬
‫مارتین‪ )۱۹۹۲-۱۹۸۱( 6‬بودند که تا حدودی به یکدیگر شبیه بودند‪ :‬هر دو‬
‫مدلی اساسی‪ 7‬از کارکردهاا یاا فراینادهای ساازمان و مادلی اساسای از‬
‫موجودیتهای دادهای سازمان میساختند و سپس با ربط دادن آنها به کماک‬
‫یک ماتریس کاارکرد‪-‬موجودیات‪« ،‬معمااری ساامانههای اطالعااتی‪ »8‬مطلاو‬
‫سازمان را استخراج میکردند‪ .‬این معماری شامل تقریبا تمام سامانههای‬
‫مورد نیاز سازمان بود و آنها و ارتباطات میان آنها را توصیف میکرد‪.‬‬
‫در ادامه یک برنامهی بلندمدت یکپارچه‪ ،‬متشکل از چندین پروژهی ایجاد‬
‫سامانه‪ ،‬ریخته و پی گرفته میشد که در طول سه تا پنج سال این معماری‬
‫را پیادهسازی میکرد‪ .‬روشگان ‪ EAP‬استیون اسپیواک (‪ )۱۹۹۳‬نیز از ایان‬
‫دو روشگان الهاام گرفتاه و آنهاا را تکمیال کارده اسات‪ .‬بادینترتی‬
‫شناسایی‪ ،‬برنامهریزی و توسعهی یکپارچهی سامانههای اطالعااتی ساازمان‬
‫باعث میشود تا‬
‫‪ ‬سامانههای اطالعاتی متناس با نیازهای واقعی کسا وکار توساعه‬
‫داده شوند و همترازی کس وکار‪-‬فا تحقق یابد‪.‬‬
‫‪ ‬سامانههای اطالعاتی متناس با یکدیگر و با یاک پایگااه دادهی‬
‫مشترک سازمان توسعه یابند‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Business Systems Planning‬‬
‫‪Information Engineering‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Clive Finkelstein & James Martin‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Essential‬‬
‫‪8‬‬
‫)‪Information Systems Architecture (ISA‬‬
‫‪5‬‬
‫‪‬‬
‫منظرهی فناوری اطالعات سازمان غیرپیچیده‪ ،‬قابال فهام و قا بل‬
‫مدیریت باشد‪.‬‬
‫بخش اول‪ :‬مدلسازی وضم موجود کس وکار سازمان‬
‫(گروهی)‬
‫است‪ .‬از آنجا که‬
‫توضیح‪ :‬سازمان موضوع این تمرین بانک فرصت سازان‬
‫به جزئیات یک سازمان مشخص دسترسی ندارید‪ ،‬باید فرضهایی معقول را در‬
‫نظر بگیرید و مطابق روال گذشته فرضهای غیربدیهی را صریحا در گزارش‬
‫خود بیاورید‪ .‬به ازای هر فرض غیربدیهی بیان نشده‪ ۲ ،‬نمره از نمرهی‬
‫کل تمرین کم میشود‪.‬‬
‫‪ ۱۵( .۱‬نمره ‪ ۵ +‬نمرهی اضافه) موجودیت های داده ای سازمان و‬
‫ارتباطهای آنها را شناسایی کرده و آنها را در ابزار (سیستم‬
‫آرشیتکت) بصورت نمودار موجودیت‪-‬ارتباط وارد کنید‪ .‬برای آسانتر شدن‬
‫مدلسازی‪ ،‬میتوانید از مدلهای موجود موجودیت‪-‬ارتباط برای محیط بانک‬
‫مانند ‪:‬‬
‫‪ http://www.databaseanswers.org/data_models/investment_banking/index.htm‬به عنوان‬
‫مدل مرجم‪ 9‬است اده کنید ولی الزامی به این کار نیست‪ .‬مرجم اصلی این‬
‫سؤال‪ ،‬دو گام اول فصل ه ت کتا اسپیواک (ص حات ‪ ۱۶۹‬تا ‪ )۱۸۸‬است که‬
‫معیارهای کی ی مورد نیاز را هم بیان کرده است‪ .‬در صورت داشتن کی یت‬
‫عالی‪ ،‬مدل داده میتواند تا ‪ ۵‬نمرهی اضافی هم بگیرد‪.‬‬
‫‪ ۳۵( .۲‬نمره ‪ ۵ +‬نمارهی اضاافه) سلسالهمرات کارکردهاای ساازمان را‬
‫مطابق توضیحات گام دوم فصل چهار کتا اسپیواک (ص حات ‪ ۹۵‬تا ‪ )۱۰۵‬به‬
‫دست آورید و به صورت نمودار تجزیه فرآینادی ( ‪ ) Process Decomposition‬در‬
‫سیستم آرشیتکت وارد کنید‪ .‬برای استخراج آساانتر ایان سلسالهمرات و‬
‫آشنایی با کارکردهای بانک‪ ،‬میتوانید از مدل مرجام فراینادی ‪APQC PCF‬‬
‫اانی‬
‫اق نشا‬
‫اخهی ‪ PDF‬آن از طریا‬
‫اه نسا‬
‫اد کا‬
‫ات اده کنیا‬
‫اداری اسا‬
‫ارای بانکا‬
‫با‬
‫‪http://www.apqc.org/knowledge‬‬‫‪base/download/33193/a%3A1%3A%7Bi%3A1%3Bs%3A1%3A%222%22%3B%7D/PCF_Bank‬‬
‫‪ ing_Ver_5.0.1.pdf‬و نساااااخهی ‪ XLS‬آن نیاااااز از طریاااااق نشاااااانی‬
‫‪http://www.apqc.org/knowledge‬‬‫‪base/download/31568/a%3A1%3A%7Bi%3A1%3Bs%3A1%3A%222%22%3B%7D/pcf-5.0.1‬‬‫‪ banking.xls‬قابل دسترسی است‪ .‬سلسلهمرات به دست آماده بایاد معیارهاای‬
‫کی ی ذکر شده در ادامهی سؤال را برآورده کند و در پاایینترین ساطح‪،‬‬
‫بین پنجاه تا صد کارکرد برگ داشته باشد‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫‪ ‬مجموعه مدلهای مرجم ‪( APQC PCF‬چارچو دستهبندی فرایندها ی مرکز‬
‫آمریکایی بهرهوری و کی یت‪ )11‬که از ساازمانهای واقعای اساتخراج‬
‫اق را در یاک‬
‫اازمان ناوعی موفا‬
‫شدهاند‪ ،‬کارکردها‪/‬فرایندهای یک سا‬
‫سلسلهمرات دستهبندی میکنند و مانند ساایر مادلهای مرجام‪ ،‬باه‬
‫عنوان نقطهی شروعی در مدلسازی (به خصوص مدلسازی وضام مطلاو )‪،‬‬
‫ام‪ ،‬رساتههای‬
‫کاربرد دارند‪ .‬در سطح یک هر یک از این مدلهای مرجا‬
‫‪9‬‬
‫‪Reference model‬‬
‫)‪Process Classification Framework (PCF‬‬
‫‪11‬‬
‫)‪American Productivity and Quality Center (APQC‬‬
‫‪10‬‬
‫‪‬‬
‫فرایندی‪ 12‬وجود دارند که در سطح دو به گروههای فراینادی شکساته‬
‫میشوند که آنها نیز در سطح ساه باه فراینادها شکساته میشاوند‪.‬‬
‫عناصر سطح چهارم هم فعالیت نام دارند‪ .‬این مجموعه مدلهای مرجم‬
‫شامل یک مدل مرجم فرایندی عماومی (بینصانعتی‪ )13‬و تعادادی مادل‬
‫مرجم فرایندی خاص صنایم مشخص (از جمله بانکداری) هساتند‪ .‬مادل‬
‫مرجم صنایم خاص شباهت زیاادی باه مادل مرجام عماومی دارد اماا‬
‫ت اوتهای زیادی هم با آنها دارد‪ .‬مثال در مدل مرجام بانکاداری‪،‬‬
‫یک رساتهی کامال فراینادی خااص بانکاداری‪ ،‬یعنای مادیریت خطار‬
‫سازمانی‪ 14‬به رستههای فرایندی مشترک اضافه شده اسات‪ .‬در نساخهی‬
‫‪ XLS‬مدلهای مرجم‪ ،‬فرایندهایی که خاص یاک صانعت مثال بانکاداری‬
‫هستند مشخص شدهاند‪.‬‬
‫مشکل مدل مرجم فرایندی فوق برای این تمرین این است که بایش از‬
‫حد بزرگ است (صدها کارکرد برگ دارد)‪ .‬بنابراین با توجه به این‬
‫که قرار است از سلسلهمرات و موجودیتهای دادهای اساتخراج شاده‬
‫در این تمرین برای تدوین ماتریس ‪( CRUD‬کاارکرد‪-‬موجودیات) و در‬
‫نهایت استخراج سامانهی اطالعاتی است اده کنید‪ ،‬در صورت است اده‬
‫از آن‪ ،‬باید بخشی از فرایندها را که مناس خودکارسازی هستند و‬
‫مابااهازا در ماادل دادهای دارنااد (یعناای روی موجودیتهااای ماادل‬
‫دادهای‪ ،‬عملیااات ‪ CRUD‬انجااام میدهنااد)‪ ،‬انتخااا کاارده و در‬
‫اک (رساتههای‬
‫سلسلهمرات مرت کنید‪ .‬بدینمنظور فرایندهای سطح یا‬
‫فرایندی) «توسعهی چشمانداز و راهبرد» (‪« ،)۱٫۰‬مادیریت فنااوری‬
‫اطالعات» (‪« ،)۷٫۰‬مدیریت سالمت و امنیت محیطی» (‪ )۱۰٫۰‬و «مدیریت‬
‫دانش‪ ،‬بهبود و تغییر» (‪ )۱۲٫۰‬را که احتماال در مادل دادهای باه‬
‫دست آمده در سؤال قبل ماباهازایی ندارناد‪ ،‬پاایین نرویاد و در‬
‫همان سطح اول در ابزار وارد کنید‪ ،‬و فراینادهای باقیماناده را‬
‫تا یک یا دو سطح پایینتر پایین بروید‪ .‬سپس درخت به دست آمده و‬
‫مدل دادهی به دست آمده در سؤال قبال را باا توجاه باه همادیگر‬
‫پاالیش کنید تا با یکدیگر هماهنگ باشند‪ .‬سلسالهمرات کارکردهاا‬
‫را طوری تدوین کنید که بین پنجاه تا صاد کاارکرد بارگ تاا حاد‬
‫امکان همتراز داشته باشید‪.‬‬
‫‪ o‬در حالت ایدهآل‪ ،‬سلسلهمرات کارکردها و مدل دادهای بایاد‬
‫هر دو کامل باشند یعنی تمام کارکردهاا‪ ،‬اعماالی (ایجااد‪،‬‬
‫خواندن‪ ،‬بهروز کردن و حذف‪ )15‬روی یک یا چند موجودیت انجام‬
‫دهند‪ .‬در عمل موجودیتهای مختص به کارکردهاایی کاه چنادان‬
‫قابل خودکارسازی نیستند یا این که خودکارسازی آنها رایاج‬
‫نیست (بهخصوص کارکردهایی که به جای تراکنش‪ ،‬بیشاتر حااوی‬
‫تصمیمگیری هستند؛ مانند برنامهریزی راهبردی و کارکردهاای‬
‫زیرمجموعهی سایر رستههای فرایندی نامبرده) در بسایاری از‬
‫اوقات در مدل داده وارد نمیشوند‪ .‬مثال «هادف» و «راهبارد»‬
‫میتوانند به عنوان موجودیتهای دادهای در نظر گرفته شاوند‬
‫اما این کار رایج نیست‪ .‬دقت کنید که مادل دادهی ساازمانی‬
‫معموال در نهایت باه پایگااه دادهی مشاترک ساازمان تبادیل‬
‫‪12‬‬
‫‪Process Category‬‬
‫‪Cross-industry‬‬
‫‪14‬‬
‫‪Enterprise Risk Management‬‬
‫‪15‬‬
‫)‪Create, Read, Update & Delete (CRUD‬‬
‫‪13‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫میشود‪ .‬به این دلیل و همچنین برای زیاد نشدن کار الزم‪ ،‬در‬
‫این تمرین کافی است موجودیتهای دادهای رایج و عملیاتی را‬
‫ماادل کنیااد و میتوانیااد کارکردهااای سااطح یااک نااامبرده و‬
‫کارکردهای دیگری را که مربوط به برنامهریزی و تصامیمگیری‬
‫میشوند یا خودکارسازی آنها رایج نیست‪ ،‬ریز نشوید‪.‬‬
‫ااالیی داشاته‬
‫سلسلهمرات کارکردهای به دست آمده بایاد کی یات با‬
‫باشد‪ ،‬یعنی‪:‬‬
‫‪ o‬هر کارکرد برگ به اندازهی کافی اتمیک و ریزدانه باشد باه‬
‫طوری که روی موجودیتهای دادهای محدودی عملیات ‪ CRUD‬انجام‬
‫دهد‪.‬‬
‫‪ o‬کارکردها تا حد امکان مستقل از شیوهی خااص اجارای آنهاا‪،‬‬
‫واحد‪/‬نقش انجامدهنده و محل اجرا تعریف شوند‪.‬‬
‫‪ o‬کارکردهای برگ حتیاالمکان همتراز باشند‪.‬‬
‫‪ o‬درخت خوشتعریف باشد یعنی کارکردهای فرزند هر کارکرد پدر‪،‬‬
‫کل آن را پوشش دهند و با یکدیگر همپوشانی نداشته باشند‪.‬‬
‫‪ o‬تمام کارکردهای بانک پوشش داده شود‪ .‬همانطور که گ ته شاد‬
‫اای مادل دادههاای رایاج‬
‫برای کارکردهایی که روی موجودیتها‬
‫عملیات انجام نمیدهند‪ ،‬کافی است در کلیات (سطح یک) بااقی‬
‫بمانید‪.‬‬
‫‪ o‬برای توضیح کاملتر موارد فوق‪ ،‬به توضیحات فصل چهار کتاا‬
‫اسپیواک مراجعه کنیاد‪ .‬در صاورتی کاه سلسالهمرات حاصاله‬
‫کی یت عالی داشته باشد میتواناد تاا ‪ ۵‬نمارهی اضاافه هام‬
‫بگیرد‪.‬‬
‫اصطالحات «کاارکرد» و «فرایناد» دو م هاوم مشاابه ولای مت ااوت‬
‫هستند‪ ،‬اما ما در این تمرین ایان دو را باه جاای هام باه کاار‬
‫میبریم‪ .‬مدل مرجم ‪ APQC‬از «فرایند»ها صحبت میکند در حاالی کاه‬
‫اسپیواک از «کارکرد»ها میگویاد‪ .‬البتاه اساپیواک در عاین حاال‬
‫توضیح میدهد که تمایز بین کارکرد و فرایند در عمل چنادان مهام‬
‫نیست‪ .‬به طور خالصه‪ ،‬وقتی از فرایناد صاحبت مایکنیم باه شایوهی‬
‫اجرای آن نظر داریم (مثال مطابق تمرین قبال‪ ،‬جریاان کاار آن را‬
‫ار‬
‫رسم میکنیم) ولی در کارکرد‪ ،‬صرفا به ن س کار انجاام شاده نظا‬
‫داریم که میتواند به شیوههای مختل ی انجاام شاود‪ .‬ایان ت ااوت‬
‫تعریف ممکن است در اسات اده از ‪ PCF‬در روش اساپیواک کمای مشاکل‬
‫ایجاد کند‪ ،‬اما این مشکالت معموال در نتیجهی نهایی تاأثیر مهمای‬
‫ندارند‪.‬‬
‫در نمودار تجزیه فرآینادی (‪ (Process Decomposition‬سیساتم آرشایتکت‪،‬‬
‫کارکردهای سطح یک (رستههای فرایندی در ‪ )PCF‬را به صاورت ‪Primary‬‬
‫‪ ،Process Group‬کارکردهای برگ را به صاورت ‪ Elementary Business Process‬و‬
‫کارکردهای بین این سطوح را به صورت ریسمانهای فرآیندی ( ‪Process‬‬
‫‪ )Thread‬تعریف کنید‪.‬‬
‫است اده از مدل مرجم اجباری نیست اما عمال به ن عتان است از آن‬
‫است اده کنید! اگر یک مدل مرجم کوچکتر و قابال فهمتار از ‪APQC‬‬
‫‪ PCF‬میخواهید میتوانید مدل مرجام دیگاری را کاه در صا حهی ایان‬
‫تمرین در و گاه غیررسمی درس (‪ )https://sites.google.com/site/itsmpce‬قارار‬
‫گرفته است ببینید‪.‬‬
‫‪ ۱۵( .۳‬نمره) ماتریس کارکرد‪-‬موجودیت (‪ )CRUD‬را برای کارکردهای بارگ‬
‫(‪ Elementary Business Process‬در سیستم آرشیتکت) رسم کنید‪ .‬این ماتریس مشخص‬
‫میکند که کدام فرایناد‪ ،‬از کادام موجودیات اطالعااتی چاه اسات ادهای‬
‫میکند‪ .‬نوع است اده با یک یاا چناد تاا از حاروف ‪،Read ،Create( CRUD‬‬
‫‪ Update‬و ‪ )Delete‬مشخص میشود‪ .‬توضیح چگونگی این کار در گاام ساوم فصال‬
‫ه ت کتا اسپیواک (ص حات ‪ ۱۸۹‬تا اوایل ‪ )۱۹۲‬آمده است‪.‬‬
‫برای انجام عملی این کار دو راه دارید‪ :‬یا از فایل اکسال ‪ PCF‬و روش‬
‫دستی است اده کنید یا از سیستم آرشیتکت‪ .‬روش تولید ماتریس باه کماک‬
‫سیستم آرشیتکت به صورت زیر است‪:‬‬
‫‪ ‬ابتدا به منوی ‪Tools > Process Modeling Matrices > Process > Business Enterprise‬‬
‫‪ > Elem Bus Process to Entity‬برویاد‪ .‬مااتریس خاالی ‪ CRUD‬نماایش داده‬
‫میشود که میتوان آن را ویارایش کارد (ابتادا روی آن راساتکلیک‬
‫کرده و گزینهی ‪ Text-In-Cell‬را فعال کنید)‪ ،‬اما مشکل ایان مااتریس‬
‫در سیستم آرشیتکت این است که حروف فارسی را درست نشان نمیدهاد‬
‫و ضمنا اگر محل سطرها و ستونها را تغییر دهید (که برای انجاام‬
‫سؤال بعدی الزم است)‪ ،‬ممکن است در شارایطی ایان ترتیا از دسات‬
‫برود‪ .‬بنابراین به منوی …‪ Matrix > Save As‬برویاد و مااتریس را در‬
‫قال ‪ csv‬یا ‪ html‬ذخیره کنید (سایر قال ها فقاط باا ‪MS Office 2000‬‬
‫کار میکنند)‪ .‬سپس‬
‫‪ o‬در صورت انتخا قال ‪ ،csv‬فایل حاصله را میتوانید با اکسل‬
‫مایکروسافت باز کنید‪ .‬اگر در اکسل‪ ،‬تماام اطالعاات در یاک‬
‫ستون قرار گرفته‪ ،‬فایل را ابتدا در یک ویرایشگر متن بااز‬
‫کرده و ویرگولها (‪ ),‬را با ویرگولنقطه (;) جایگزین کنید که‬
‫ارد‪ .‬در‬
‫در این صورت اکسل به درستی آن را ت سایر خواهاد کا‬
‫اکسل برای جابهجا کردن ستونها و سطرها‪ ،‬باید ابتدا ساتون‬
‫یا سطر را انتخا کرده‪ ،‬اشارهگر ماوس را در لبهی آن نگاه‬
‫تبدیل شود‪ .‬سپس ‪ Shift‬را نگه داشته‬
‫به‬
‫دارید تا عالمت‬
‫و سطر یا ستون را جابهجا کنید‪ .‬برای این که قال بنادیهای‬
‫پیچیده ممکن باشد باید فایل را در اکسال در قالا ‪( xls‬یاا‬
‫‪ )xlsx‬ذخیره کنید‪.‬‬
‫ُرد‬
‫‪ o‬اگر قال انتخابی شما ‪ html‬اسات‪ ،‬فایال حاصاله را باا و‬
‫مایکروسافت باز کرده و سطر اول جدول را حاذف کنیاد‪ .‬حااال‬
‫میتوانید این ماتریس را ویرایش کرده یا سطرها و ستونهای‬
‫آن را جابهجا کنید (ابتدا کل یک سطر یا ساتون را انتخاا‬
‫کرده و سپس نقطه نما ( ماوس ) را روی سالولهای میاانی آن‬
‫قرار داده‪ ،‬جابهجایش کنید)‪.‬‬
‫ماتریس ‪ CRUD‬به دست آمده را بررسی کنید که مشکلی نداشته باشد‪ ،‬یعنی‬
‫هر موجودیت حداقل توسط یک کارکرد ایجاد و توسط یاک کاارکرد خواناده‬
‫شود و هر کارکرد (به جز کارکردهای خاصی که در سؤال قبل توضایح داده‬
‫شدند) حداقل یک عمل روی یک یا چند موجودیت انجام دهد‪ .‬از آنجاا کاه‬
‫احتماال تعداد ‪R‬ها زیاد خواهد بود‪ ،‬میتوانیاد فقاط ‪R‬هاای مهام را در‬
‫ماتریس وارد کنید‪.‬‬
‫در نهایت ماتریس ‪ CRUD‬را سطر به سطر و ستون به ستون تحلیال کنیاد و‬
‫با جابهجا کردن سطرها و ستونها‪ ،‬تالش کنید تا کارکردهایی را کاه روی‬
‫موجودیتهای مشابه اعمال مشابه انجام میدهناد و موجودیتهاایی را کاه‬
‫توسط کارکردهای مشابه دستکاری میشوند در کنار هم قرار دهید‪ .‬با این‬
‫کار به مرور خوشه‪16‬هایی تقریباا مستطیلیشاکل از سالولهای پار شاده و‬
‫مشابه کنار هم قرار میگیرند‪.‬‬
‫‪ ‬در دستهبندیها به ترتی به سلولهای ‪ D ،U ،C‬و ‪ R‬اولویت دهیاد‪.‬‬
‫برای آسانتر شادن کاار میتوانیاد سالولهای ‪ R‬را در ایان قسامت‬
‫تقریبا نادیده بگیرید‪.‬‬
‫‪ ‬مثال ص حات ‪ ۱۹۰‬و ‪ ۱۹۱‬کتا اسپیواک مثالی از چنین خوشاهبندیای‬
‫را نشان میدهد‪ .‬این خوشهها میتوانند در نهایت به عنوان سامانه‬
‫تعریف شوند‪ .‬ص حات ‪ ۱۹۲‬و ‪ ۱۹۳‬و همچنین بند آخار صا حهی ‪ ۲۰۲‬در‬
‫مورد این تکنیک که ‪ Affinity Clustering‬نامیده میشود و در روشاگانهای‬
‫‪ BSP‬و مهندسی اطالعاات توصایه شاده‪ ،‬توضایحات و نقادهایی ارائاه‬
‫میدهند‪.‬‬
‫ام‬
‫ااتی وضا‬
‫اامانههای اطالعا‬
‫اتخراج سا‬
‫اش دوم‪ :‬اسا‬
‫بخا‬
‫مطلو (گروهی)‬
‫‪ ۲۰( .۱‬نمره) با است اده از ماتریس ‪ CRUD‬تعادادی ساامانهی اطالعااتی‬
‫برای بانک فرصت سازان پیشنهاد کنیاد‪ .‬بارای ایان کاار میتوانیاد از‬
‫ترکیبی از روشهای زیر است اده کنید‪ .‬خوانادن ‪ Task 1‬از گاام اول فصال‬
‫هشت کتا (ص حات ‪ ۲۰۱‬و ‪ )۲۰۲‬اکیدا توصیه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬خوشههای پدید آمده در ‪ CRUD‬در اثر انجام ساؤال دو بخاش گذشاته‬
‫نامزدهای خوبی برای تعریف سامانهها هستند‪ .‬هر سامانه میتواناد‬
‫مجموعهای از سلولها (و در نتیجه اعمال دادهای تو سط کارکردهاا‬
‫روی موجودیتها) را پوشش دهد‪.‬‬
‫‪ ‬همانطور که اساپیواک در ‪ Task 1‬در صا حات ‪ ۲۰۱‬و ‪ ۲۰۲‬توضایح داده‬
‫اا مجموعاهای از ساتونهای مارتبط (موجودیتهاای‬
‫است‪ ،‬هر ساتون یا‬
‫دادهای) در ماتریس ‪ CRUD‬میتواند تبدیل به یک سامانهی پیشنهادی‬
‫شود‪ .‬هر سطر یا مجموعاهای از ساطرهای مارتبط (کارکردهاا) نیاز‬
‫میتواند تبدیل به یک سامانهی پیشنهادی شود‪ .‬روش اول را میتوان‬
‫دادهمحور‪ 17‬و روش دوم را کارکردمحور‪ 18‬نامید‪.‬‬
‫‪ o‬این روشها در حقیقت تعمیمی از ‪ Affinity Clustering‬هساتند‪ ،‬چارا‬
‫که اگر خوشههای مستطیلی تمام طول یا عرض مااتریس ‪ CRUD‬را‬
‫پوشش دهند به همین روش خواهیم رسید‪.‬‬
‫‪ ‬سامانههای دیگری پیشنهاد کنید تا سامانههای پیشانهادی در ایان‬
‫سؤال‪ ،‬تمام ‪C‬ها‪U ،‬هاا و ‪D‬هاای مااتریس ‪ CRUD‬را مجموعاا پوشاش‬
‫اد‬
‫دهند‪ .‬سعی کنید این سامانهها بامعنی و معقول باشاند و تاا حا‬
‫امکان تصنعی نباشند‪.‬‬
‫ااتریس ‪CRUD‬‬
‫اامانه از روی ما‬
‫اا ‪ 1۵‬سا‬
‫این ‪ 1۰‬تا‬
‫اد با‬
‫اوع‪ ،‬بایا‬
‫در مجما‬
‫پیشنهاد کنید‪.‬‬
‫‪ ۱۵( .۲‬نمره ‪ ۵ +‬نمرهی اضاافه) باا اسات اده از اطالعاات و تجربیاات‬
‫عمومی که دربارهی بانکداری دارید‪ ،‬سامانههایی راهباردی را پیشانهاد‬
‫‪16‬‬
‫‪Cluster‬‬
‫‪Data-oriented‬‬
‫‪18‬‬
‫‪Function-oriented‬‬
‫‪17‬‬
‫کنید که کس و کار سازمان را بهبود دهند یا مزیات رقاابتی بارای آن‬
‫فراهم کنند‪ .‬این کار را دقیقاا مطاابق توضایحات ‪( Task 2‬صا حهی ‪ ۲۰۳‬و‬
‫‪ )۲۰۴‬کتا و با است اده از راهنماییهای آن انجام دهید‪ .‬برخالف ساؤال‬
‫قبل‪ ،‬این قسمت نیاز زیادی به خالقیت و اطالعات عمومی دارد‪ .‬میتوانیاد‬
‫از ترکیبی از روشهای زیر (که تقریبا همه در قسمت فوق از کتا ماورد‬
‫اشاره قرار گرفتهاند) است اده کنید‪:‬‬
‫‪ ‬اهداف سازمانی را استخراج و بررسی کنید تا سامانههایی راهبردی‬
‫اا‬
‫را مستقیما از روی آنها شناسایی کنید‪ .‬چه سامانههایی ‪ -‬که با‬
‫است اده از ماتریس ‪ CRUD‬شناسایی نشدهاند ‪ -‬میتوانناد مساتقیما‬
‫به یک یا چند تا از این اهداف کمک کنند؟‬
‫‪ ‬تحقیق در مورد سامانههایی که بانکها‪ ،‬به خصوص بانکهاای پیشارو‬
‫از آن است اده میکنند‪.‬‬
‫‪ o‬در حالت آرمانی‪ ،‬همانند مدل مرجام فراینادی ‪ ،PCF‬یاک مادل‬
‫مرجم کاربرد برای این صنعت خاص وجود دارد که دیادی راجام‬
‫به کل کاربردهای رایج برای شرکتهایی که در این صنعت کاار‬
‫میکنند به دست میدهد و آنها را معرفی میکند‪ .‬میتوان مادل‬
‫مرجم را پس از س ارشیسازی و اعمال تغییرات خااص سازمان‪،‬‬
‫اابراین در‬
‫به عنوان معماری کاربردهاا اسات اده کارد و بنا‬
‫انتخا سامانهها صرفهجویی هزینهای و زمانی زیادی صورت می‬
‫گیرد‪ .‬در حوزهی سامانههای اطالعاتی مانند ‪ PCF‬یک مدل مرجام‬
‫ادهای در‬
‫استاندارد وجود نادارد ولای مادلهای مرجام پراکنا‬
‫‪http://www.axxiome.com/main/services/banking/core-banking-reference‬‬‫‪ /architecture-model‬و همچناین حاق اختاراع‬
‫‪http://www.google.com/patents/download/10_422_797_Banking_process_and_ap‬‬
‫‪ plicati.pdf?id=PWqfAAAAEBAJ&output=pdf‬وجود دارد که میتوانیاد‬
‫از آنها برای ایده گرفتن است اده کنید‪ .‬توجه کنید که این‬
‫مدلهای مرجم شامل سامانههایی که از روی ماتریس ‪ CRUD‬نیاز‬
‫قابل استخراج است‪ ،‬هستند‪.‬‬
‫‪ ‬در نظر گرفتن این که کی یت هر یک از کارکردهای سازمان اعام از‬
‫سرعت‪ ،‬دقت‪ ،‬اتکاپذیری یاا کااهش هزیناه میتواناد باه کماک چاه‬
‫سامانههایی بهبود یابد‪.‬‬
‫‪ ‬تحلیل زنجیرهی ارزش پورتر که در فصل چهار کتا اسپیواک هم تاا‬
‫حدی توضیح داده شده است‪.‬‬
‫اتهای ایجااد‬
‫‪ ‬روش «تولیدکنندهی گزینههای راهبردی» که در آن فرصا‬
‫ادف راهباردی‬
‫سامانهی اطالعااتی‪ ،‬باا بررسای گزیناههای مختلاف ها‬
‫(تأمینکننده‪ ،‬مشتری یا رقی )‪ ،‬پیشران راهباردی (متماایز شادن‪،‬‬
‫کاهش هزینه‪ ،‬نوآوری‪ ،‬افزایش تعداد مشتریان یا اتحاد راهبردی)‪،‬‬
‫‪ ‬توفان فکری‪ 19‬گروهی به تنهایی یا با ترکی از هر یک از روشهاای‬
‫فوق‪.‬‬
‫‪ ‬سایر روشهایی که مناس میدانید و ممکن است سامانههای دیگری به‬
‫دست دهند‪ .‬مثال میتوانید از پاسخی که باه ساؤال ‪ ۴‬تمارین چهاار‬
‫(برنامهریزی راهبردی فناوری اطالعات در میراث فرهنگی) دادهایاد‬
‫است اده کنید‪.‬‬
‫‪Brainstorming‬‬
‫‪19‬‬
‫حداقل پنج سامانه از این روشها پیشانهاد کنیاد‪ .‬ساامانههایی کاه در‬
‫پاسخ به این سؤال ذکر میکنید نباید با است اده از مااتریس ‪ CRUD‬هام‬
‫قابل به دست آمدن باشند (اگر این طور است بخشی از پاسخ به سؤال قبل‬
‫محسو خواهد شد) هرچند میتوانند روی موجودیتها عملیات انجام دهناد‪.‬‬
‫البته میتوانید با است اده از دیدی که در ایان ساؤال (باه خصاوص در‬
‫است اده از مدلهای مرجم) به دست میآورید سامانههای به دست آماده از‬
‫ماتریس ‪ CRUD‬را نیز پاالیش کنید‪ .‬سامانههای باه دسات آماده از ‪CRUD‬‬
‫معموال سامانههای تراکنشی و عملیااتی هساتند کاه عمادتا روی دادههاا‬
‫عملیات سادهی ‪ CRUD‬را انجام میدهند‪ .‬در مقابل‪ ،‬ساامانههای راهباردی‬
‫معموال ویژگیهای خاصی از قبیل است اده از فناوریهاای ناوین دارناد و‬
‫معموال پیشرفتهتر و پیچیادهتر از ساامانههای باه دسات آماده از ‪CRUD‬‬
‫هستند‪.‬‬
‫در صورتی که در انتخا سامانهها ابتکار باه خارج دهیاد‪ ،‬از روشهاای‬
‫متنوعی است اده کنید یا سامانههای خوبی پیشنهاد کنیاد تاا ‪ ۵‬نمارهی‬
‫اضافه نیز میتوانید بگیرید‪.‬‬
‫در گزارشتان فهرستی از ساامانههای باه دسات آماده در دو ساؤال فاوق‬
‫بیاورید و برای هر یک‪ ،‬عالوه بر نام‪ ،‬توضیح کوتاهی (درحد یاک یاا دو‬
‫جمله) از امکانات آن بنویسید‪ .‬نامهایی کاه بارای ساامانهها انتخاا‬
‫میکنید باید نامهای خو و روشنی باشند (توضیحات اول ص حهی ‪ ۲۰۲‬کتا‬
‫را بخوانید)‪.‬‬
‫همچنین برای هر سامانه‪ ،‬منبم و روش استخراج آن را بنویسید‪ .‬مثال اگر‬
‫از خوشههای ماتریس ‪ CRUD‬استخراج شده است‪ ،‬بنویسید که از کدام خوشاه‬
‫به دست آمده است‪.‬‬
‫وارد کردن سامانهها در سیستم آرشیتکت اختیاری است و بخشی از ساؤاالت‬
‫بعدی است‪.‬‬
‫بخش سوم‪ :‬تشریح سامانههای اطالعاتی وضع مطلاوب‬
‫(گروهی‪ ،‬اختیاری)‬
‫‪( .۱‬اختیاری با ‪ ۲۵‬نمرهی اضافه) سامانههای به دست آمده را در سیستم‬
‫آرشیتکت وارد کنید و یک نمودار معماری ساامانه )‪ (System Architecture‬رسام‬
‫کنید که جریانهای دادهی بین آنها و بازیگران خاارجی (کاه میتوانناد‬
‫کاربر یا سامانه باشند) را نشان بدهد‪ .‬ایان نماودار در واقام ناوعی‬
‫‪ 20DFD‬سطح ص ر است که به جای یک سامانه‪ ،‬سامانههای متعاددی را نشاان‬
‫میدهد‪ .‬دقت کنید که در نمودار مورد نظر‪ ،‬جریانهای داده نشااندهندهی‬
‫ارتباط مستقیم سامانهها نیستند‪ ،‬چارا کاه هماهی ساامانهها در واقام‬
‫دادههای مورد نیازشان را از پایگاه دادهی مشترک سازمان میخوانناد‪.‬‬
‫جریانهای داده نشاندهندهی این هستند کاه کادام ساامانهها دادههاایی‬
‫تولید میکنند (‪ C‬یا ‪ U‬در ماتریس ‪ )CRUD‬کاه در ساامانههای دیگار یاا‬
‫بازیگران خارجی مصرف میشود (‪ .)R‬بنابراین نیازی به نشان دادن مخازن‬
‫دادهای‪ 21‬در این نمودار نیست‪ .‬تنها ارتباطهای مهم را رسام کنیاد تا‬
‫نمودار بیش از حد شلوغ نشود‪ ،‬و روی هار ارتبااط ناام قلام اطالعااتی‬
‫مربوطه را برحس مدل داده بنویسید‪.‬‬
‫‪Data Flow Diagram‬‬
‫‪Data Store‬‬
‫‪20‬‬
‫‪21‬‬
‫سپس این سامانهها را با است اده از عنصار ‪ Rectangle‬در چهاار تاا ه ات‬
‫ار‬
‫«حوزه» دستهبندی کنید به طوری که سامانههای عضاو هار گاروه از نظا‬
‫معنایی به همدیگر شبیه باشند‪ .‬رنگها و چینش مناسبی به کار ببرید تا‬
‫فهم نمودار برای ذین عان رایج آسان باشد‪.‬‬
‫‪( .۲‬اختیاری با ‪ ۳۵‬نمرهی اضافه) سامانههای اطالعاتی پیشانهادیتان را‬
‫اولویتبندی کنید‪.‬‬
‫‪( ‬الف) به ساامانههای اطالعااتی پیشانهادی‪ ،‬در یاک جادول برحسا‬
‫معیارهااای هزینااه‪ ،‬من عاات کوتاهماادت‪ ،‬من عاات بلندماادت‪ ،‬ماادت‬
‫پیادهسازی و خطر پیادهساازی (ترکیبای از خطرهاای فنای‪ ،‬ماالی‪،‬‬
‫عملیاتی و سیاسی که البته نیازی به نمرهدهی جداگانه نیسات) از‬
‫‪ ۱‬تا ‪ ۵‬امتیاز دهید و هر امتیااز را در یاک یاا دو خاط توجیاه‬
‫کنید‪ .‬بنابراین جدول است اده شده جدولی مشابه زیر باید باشد‪:‬‬
‫امتی‬
‫نام‬
‫از‬
‫امت‬
‫توجیه‬
‫معیارها‬
‫سامان‬
‫وزند‬
‫یاز‬
‫ه‬
‫ار‬
‫هزینه‬
‫من عت‬
‫کوتاهمدت‬
‫من عت‬
‫سامان‬
‫بلندمدت‬
‫هی یک‬
‫مدت‬
‫پیادهسازی‬
‫خطر‬
‫پیادهسازی‬
‫سامان‬
‫هی دو‬
‫سامان‬
‫هی سه‬
‫‪...‬‬
‫‪...‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اک‬
‫( ) یک وزندهی برای این معیارها با توجه باه شارایط یاک بانا‬
‫پیشنهاد کنید و این وزندهی را در نیم ص حه توجیه کنید‪.‬‬
‫(پ) امتیازهاااای وزندار را محاسااابه کااارده و ساااامانهها را‬
‫اولویتبندی کنید‪ .‬با توجه به این سامانهها و این اولویتبنادی‪،‬‬
‫پنج توصیهی غیربدیهی و مستقل از هام بارای چگاونگی پیادهساازی‬
‫سامانهها ارائه دهید‪.‬‬
‫‪ ۵( .۳‬نمره) یکی از سامانههای پیشنهادی را به دلخواه انتخا کرده و‬
‫آن را تعریف کنید‪ .‬سند تعریف سامانه در اینجا مطابق نموناهی صا حهی‬
‫‪ ۲۰۷‬کتا اسپیواک شامل نام‪ ،‬شرح مختصر‪ ،‬فهرست نیازمندیهای کاارکردی‬
‫اصلی که هر کدام در یک یا دو جمله شرح داده شاوند (مجموعاا در نایم‬
‫ص حه) و مزایای سامانه برای سازمان و ذین عان آن است که مجموعاا در‬
‫نیم تا یک ص حه شرح داده میشوند و مخاط آن ذین عاان اصالی ساامانه‬
‫هستند‪.‬‬
‫نکات مهم و راهنمایی برای انجام تمرین‬
‫نکات مهم‬
‫هدف از این تمرینها این است که روی آنها وقت بگذارید‪ ،‬راجم به آنها‬
‫فکر و تحقیق کنید‪ ،‬بنویسید و در نتیجه م اهیم و روشهاای جدیاد یااد‬
‫بگیرید و قدرت مدلسازی و تحلیلتان تقویت شود‪ .‬کی یات مادلها اهمیات‬
‫زیادی دارد؛ مدل کمکی یت کم ارزش است ‪ ،‬انتظار مایرود کاه هار ن ار‬
‫برای این تمرین حداقل ده ساعت م ید وقت بگذارد‪.‬‬
‫مطمئن شوید تمام م اهیم را به خوبی و بدون ابهام درک میکنید و متنی‬
‫که مینویسید روشن و واضح نوشته شده باشد‪ .‬حتما منابم خاارجی ارجااع‬
‫داده شده (باه خصاوص کتاا اساپیواک) را باه دقات بخوانیاد و بارای‬
‫خواندنشان وقت بگذارید‪ .‬کمکاستادهای این درس آماده هستند تمام تاالش‬
‫خود را برای رفم ابهام از م اهیم این درس انجام دهند‪ .‬بنابراین باه‬
‫هیچ وجه از طرح هیچ سؤالی که برایتاان پایش آماده خاودداری نکنیاد‪.‬‬
‫سؤاالتتان را میتوانید در گروه گوگل درس بپرسید‪ .‬اگر تاکنون در ایان‬
‫گاااروه عضاااو نشااادهاید‪ ،‬میتوانیاااد باااا مراجعاااه باااه نشاااانی‬
‫ااتی را کااه‬
‫اد تمرینا‬
‫اوید‪ .‬میتوانیا‬
‫او شا‬
‫‪ http://groups.google.com/group/itsmp‬عضا‬
‫انجام میدهید زودتر از موعد به کمکاستادها ب رستید تا از آنها نظار‬
‫بخواهید‪ .‬منابم کمکی در صا حهی ایان تمارین در و گااه غیررسامی درس‬
‫(‪ )https://sites.google.com/site/itsmpce‬قرار میگیرناد یاا باه گاروه گوگال درس‬
‫فرستاده میشوند‪.‬‬
‫سیاستهای نمرهدهی و تأخیر‬
‫هر فرد‪/‬گروه حق دارد حداکثر ‪ ۷‬روز مجموعا در تحویل کال پانج تمارین‬
‫تأخیر داشته باشد (بدون کسر نماره)‪ .‬توجاه کنیاد کاه ایان ‪ ۷‬روز در‬
‫مجموع تأخیرهای ‪ ۱۰‬بار تحویل اولیه و نهایی تمرینات است و نه در هر‬
‫تمرین‪ .‬پس از این ‪ ۷‬روز‪ ،‬نمرهی نهایی هر تمرین در صاورت ارساال باا‬
‫تأخیر‪ ،‬به ازای هر روز تأخیر در نسخهی اولیاه یاا نساخهی نهاایی در‬
‫‪ ۰٫۹۵‬ضر و به باال گرد میشود‪ .‬تأخیرها برحس روز محاسبه خواهد شد و‬
‫هر روز تأخیر به معنای فرستادن پاسخ بعد از ساعت ‪ ۷‬صبح روز بعاد از‬
‫موعد تحویل است‪.‬‬
‫‪ ‬هیچ تمرینای پاس از دو ه تاه از اتماام مهلات نهاایی پذیرفتاه‬
‫نمیشود‪ .‬هیچ نسخهی اولیهای پس از یک ه ته از اتمام مهلت نهایی‬
‫پذیرفته نمیشود‪.‬‬
‫‪ ‬زمان بازخورد دادن به هر تمرین اولیه‪ :‬تا حداکثر ‪ ۵‬روز پاس از‬
‫ارسال آن‪ ،‬مگر این که بیش از یک ه ته از اتمام مهلات فرساتاده‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬ارسال نسخهی اولیه‪ ٪۴۰ ،‬نمرهی هر تمارین را دارد‪ .‬عادم ارساال‬
‫نسخهی اولیه (تا حداکثر یک ه تاه پاس از مهلات آن) باعاث ضار‬
‫نمرهی نسخهی نهایی در ‪( ۰٫۶‬و گرد به باال) میشود‪ .‬با این وجود‪،‬‬
‫در صورت ارسال نسخهی اولیه‪ ،‬نمره صرفا باه نساخهی نهاایی داده‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪ o‬نسخهی اولیهی تمرین باید طوری نوشته شده باشد کاه حاداقل‬
‫‪ ۵۰‬نمره (‪ )٪۵۰‬را بگیرید‪.‬‬
‫‪ o‬در صورتی که کار انجام شده در نسخهی اولیهی ان ارادی یاا‬
‫گروهی هر تمرین خیلی کم باشد (به طور واضاحی کمتار از ‪۵۰‬‬
‫درصد) نمرهی نهایی آن قسامت ان ارادی یاا گروهای در (یاک‬
‫منهای نسبت کمبود ضربدر ‪ ،۰٫۴‬گرد شده به باال) ضر میشود‪.‬‬
‫مثال اگر گروهی فقط ‪ ٪۲۰‬کار را انجاام داده باشاد‪ ،‬نمارهی‬
‫نهایی گزارش گروهی آنهاا در (‪ ۰٫۷۶ = ۱ - )۰٫۴ * ۰٫۶‬ضار‬
‫میشود و اگر فردی فقط ‪ ٪۱۰‬کار را انجام داده باشد نمارهی‬
‫نهایی گزارش او در (‪ ۰٫۷۴ = ۱ – )۰٫۴ * ۰٫۶۶‬ضر میشود‪.‬‬
‫در صورت کشف هرگونه کپی‪-‬پیست یا ترجمهی صرف از یک منبم خارجی یا از‬
‫پاسخ یک گروه دیگر‪ ،‬گروه خاطی به اندازهی نمرهی بخش کپی شده جریماه‬
‫خواهد شد (یعنی نه تنها نمرهی آن بخش را نمیگیرد‪ ،‬بلکه همان قدر از‬
‫نمرهی آن گروه کم میشود)‪.‬‬