PDF İndir - Türkiye Aile Hekimliği Dergisi

Derleme | Review
doi:10.2399/tahd.10.146
Türk Aile Hek Derg 2010; 14(3): 146-153
www.turkailehekderg.org
Nar’›n (Punica granatum) terapötik etkileri
Therapeutic use of pomegranate (Punica granatum)
Derleme
Bedriniam Y›lmaz1, Coflkun Usta1
Özet
Summary
Punicaceae ailesinin önemli bir üyesi olan nar; (Punica granatum)
The pomegranate, Punica granatum L., an ancient, mystical, and
highly distinctive fruit, is the predominant member of two species
comprising the Punicaceae family. The pomegranate has been widely consumed in many different cultures for thousands of years, largely without incidents, and thus is considered generally safe by the
general public. The pomegranate tree, Punica granatum, especially
its fruit, possesses a vast ethnomedical history and represents a phytochemical reservoir of heuristic medicinal value. The tree/fruit can
be divided into several anatomical compartments: seed, juice, peel,
leaf, flower, bark, and roots, each of which has interesting pharmacologic activity. Juice and peels, for example, possess potent antioxidant properties, while juice, peel and oil are all weakly estrogenic.
However, the use of juice, peel and oil have also been shown to possess anticancer activities, including interference with tumor cell proliferation, cell cycle, invasion and angiogenesis. In the human and
animal studies, pomegranate has been shown to exert significant
antiatherogenic, antioxidant, anticarcinogenic and anti-inflammatory effects. It is possible to use pomegranate in the prevention of cancer, cardiovascular disease, diabetes and ultraviolet radiationinduced skin damage. Increasing body of evidence has underscored
the cancer preventive efficacy of pomegranate both in vitro and in
vivo animal models. Currently, numerous clinical trials are in progress
exploring the therapeutic potential of pomegranate extracts.
antik dönemden beri tan›nan, mistik özelliklere sahip, di¤erlerinden oldukça farkl› bir meyvedir. Nar, binlerce y›ld›r farkl› kültürler
taraf›ndan oldukça yayg›n olarak kullan›lan, herhangi bir ciddi yan
etkisi olmayan ve toplum taraf›nda oldukça güvenli kabul edilen
bir bitkidir. Nar a¤ac› özellikle de meyvesi halk hekimli¤inde yeri
olan, medikal de¤eri keflfedilmesi gereken bir fitokimyasal kaynakt›r. Nar a¤ac› ve meyvesi, de¤iflik ilgi çekici farmakolojik etkilere
sahip anatomik bölümlerden oluflur; çekirdek, nar suyu, kabuk,
yaprak, çiçek, a¤aç kabu¤u ve kök. Nar suyu ve meyve kabu¤u
güçlü antioksidan etki gösterir, nar suyu, kabu¤u ve ya¤› zay›f östrejenik etkilidir. Nar suyu, kabu¤u ve ya¤›n›n tümör hücre ço¤almas›, döngüsü, invazyonu ve anjiogenez ile etkileflerek antikanser
aktivite gösterdi¤i kan›tlanm›flt›r. ‹nsan ve hayvan çal›flmalar›, nar›n antiaterojenik, antioksidan, antikanserojenik ve antiinflamatuvar etkilerini göstermifltir. Kanser, kardiyovasküler hastal›klar, diyabet ve ultraviyolenin zararl› etkilerinden koruyucu olarak kullan›labilme potansiyeli vard›r. ‹n vitro ve in vivo hayvan modellerinde artan say›da deney, nar›n, kanser tedavisinde etkili oldu¤unu
kan›tlamaktad›r. Günümüzde, nar ekstrelerinin terapötik kullan›mlar›yla iliflkili birçok çal›flma sürdürülmektedir.
Anahtar sözcükler: Nar, terapötik kullan›m›, Punica granatum.
unicaceae ailesinin önemli bir üyesi olan nar; Puni-
simgesidir. Nar antik ça¤larda de¤iflik hastal›klara flifa ola-
ca granatum, di¤er meyvelerden oldukça farkl›, an-
rak kullan›lm›flt›r. Ayurveda t›bb›nda ‘eczane bitki’ olarak
tik ça¤dan beri tan›nan, mistik özelliklere sahip bir
an›lan nar, eski dönemlerde aft, diyare, ülser, parazitoz te-
meyvedir. Birçok din kitab›nda üretkenlik, bolluk ve flans
davisinde ve kuvvet verici olarak kullan›lm›flt›r. Hindistan
P
1)
146
Key words: Punica granatum, therapeutic use, pomegranate.
2)
Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dal›, Araflt›rma Görevlisi, Antalya
Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dal›, Prof. Dr., Antalya
2010 © Yay›n haklar› Türkiye Aile Hekimli¤i Uzmanl›k Derne¤i (TAHUD)'a aittir. Her hakk› sakl›d›r. Deomed Medikal Yay›nc›l›k taraf›ndan yay›mlanmaktad›r.
Copyright © 2010 Turkish Society of Family Practice. All rights reserved. Published by Deomed Medical Publishing, Istanbul.
ve Ortado¤uda antidiyabetik olarak kullan›ld›¤›n› gösteren
kan›tlar vard›r. Literatürde son y›llarda nar›n tedavideki
yeri üzerine yay›nlar artmaktad›r. Nar›n genifl potansiyel
terapötik etkileri aras›nda kanser, kalp-damar hastal›klar›,
diyabet, difl eti hastal›klar› ve morötesi ›fl›nlar›ndan koruma say›labilir. Di¤er olas› tedavi alanlar› infantil beyin iskemisi, Alzheimer hastal›¤›, artrit ve obezitedir.1
Nar Meyvesinin ‹çeri¤i
Nar 3 bölümden oluflur: Tohum (a¤›rl›¤›n %3’ü), suyu (a¤›rl›¤›n %30’u) ve kabuk. Son y›llarda nar bileflenle-
Derleme
rinin ve farmakolojik etki mekanizmalar›n›n tan›mlanmas›nda önemli ilerlemeler sa¤lanm›flt›r. Nar›n, meyvesinin, kabu¤unun, kökünün ve yapraklar›n›n terapötik
özellikleri de¤iflik çal›flmalarda bildirilmifltir.2 Nar baz›
fenolik bileflikler aç›s›ndan oldukça zengindir, flavonoidler (antosiyaninler, kateflinler ve di¤er kompleks flavonoidler), taninler (punikalin, punisik asid, punikalagin, gallagik asid, ellagik asid) içerir3 (fiekil 1 ve 2). Nar tohumu
fleker, doymam›fl çoklu ya¤ asidi, vitamin, polisakarid,
polifenoller ve minerallerden zengindir. Nar ya¤› %80
fiekil 1. Ellagik asidin kimyasal formülü.
oran›nda 18 karbonlu punisik asid, fitoöstrojen ve östron
içerir. Nar suyu antioksidan polifenolleri bol miktarda
4
bar›nd›r›r (Tablo 1).
ve bir olgu çal›flmas›ndan elde edilmifltir. Olgu çal›flmas›nda, deneklere 180 mL nar suyu verildikten bir saat
sonra plazma ellagik asid düzeyinin 31.9 ng/mL, plazma
Nar Meyvesinin Biyokimyas› ve
Farmakokineti¤i
klirensinin 4 saat oldu¤u saptanm›flt›r. Bu veri, insanda
Nar suyundaki fenolik bilefliklerin; antosiyaninlerin,
do¤rudan kan›t›d›r. Ayn› araflt›rma grubunun 18 sa¤l›kl›
emildi¤i h›zla di¤er bilefliklere metabolize oldu¤u in vit-
gönüllüyü kapsayan çal›flmas› da, benzer flekilde, ellagita-
ro saptanm›flt›r.5 Nara antioksidan özelli¤ini suyundaki
ninlerin h›zl› bir emilim ve plazma klirensine sahip oldu-
polifenol ve punikalaginler verir.6 Nar›n emilimi ve biyo-
¤unu do¤rulam›fl, nar suyu içilmesini izleyen 48 saatte id-
yararlan›m›na iliflkin bilgiler insanda yap›lan üç çal›flma
rarda metaboliti ürolitin’in bulundu¤u gösterilerek nar›n
nar suyu tüketimi sonras›nda ellagik asidin emiliminin ilk
fiekil 2. Punisik asidin kimyasal formülü.
Türkiye Aile Hekimli¤i Dergisi | Turkish Journal of Family Practice | Cilt 14 | Say› 3 | 2010
147
etkisinin uzun süreli oldu¤u kan›tlanm›flt›r. Bir di¤er kli-
de edilen nar suyu, yüksek miktarda suda çözünebilen
nik çal›flmada 6 sa¤l›kl› kifliye 5 gün boyunca 4.37 g/L
punikalagin içerir, ve saklama koflullar›na ba¤l› olarak bu
punikalagin ve 0.49 g/L antosiyanin içeren 1litre nar su-
düzeyi uzun süre koruyabilir.6,9 180 ml nar suyu 25 mg el-
yu içirilmifl ve plazmada ürolitin A, ürolitin B ile tan›m-
lagik asid içerir, içildikten 1 saat sonra plazmadaki kon-
lanmam›fl üçüncü bir minör metabolit saptanm›flt›r. 24
santrasyonu 32 ng/ml’dir, 1 saat içinde bütün vücut s›v›-
saatlik idrarda, plazmadaki 3 metobolitin yan›s›ra bunla-
lar›nda saptan›r, 4 saat içinde h›zla at›l›r.8,10 Bu polifenol-
r›n 3 aglikon metaboliti de bulunmufl, böylece metabolit
lerden oldukça stabil olan ellagik asid biyomarker olarak
say›s› 6’ya ulaflm›flt›r. Metabolitlerin idrarla maksimum
kabul edilir.11 Nar suyunun ve çekirdek ekstrelerinin, k›r-
at›l›m h›z› 3-4 gündür. Nar suyunun, ürolitin A ve B me-
m›z› üzüm ve yeflil çaydan 2-3 kat fazla antioksidan etki
tobolitleri oldukça önemlidir çünkü uzun süreli antioksi-
gösterdi¤i in vitro kan›tlanm›flt›r. Hayvan çal›flmalar›nda
Derleme
7
dan etkiden sorumlu olduklar› düflünülür. Baflka bir ça-
nar ekstrelerinin serbest oksijen radikallerini uzaklaflt›r-
l›flmada, 11 sa¤l›kl› erkek ve kad›na üç gün süreyle poli-
d›¤›, makrofajlardaki oksidatif stresi ve lipid peroksidas-
fenol ve antioksidan içermeyen, 330.4 mg punikalagin,
yonunu azaltt›¤›, yafll› insanlarda plazma antioksidan ka-
21.6 mg ellagik asid içeren nar ektresi 800 mg’l›k kapsül
pasitesini art›rd›¤› gösterilmifltir. Karbontetraklorür ile
fleklinde verilmifl, plazmadaki bir saat sonraki ellagik asid
karaci¤er hasar› oluflturulmufl s›çanlar› kontrol grubu ile
Cmaks ve Tmaks de¤erleri (olgu sunumundakine yak›n)
karfl›laflt›ran farkl› çal›flmalarda, nar kabu¤u ektresi ile
33.8±12.7 ng/mL bulunmufltur.
önceden tedavi edilen karaci¤er hasarl› deneklerde, lipid
peroksidasyonunun %54 oran›nda azald›¤› gösterilmifl-
Nar Meyvesinin Terapötik Etki
Mekanizmalar›
Nar, de¤iflik mekanizmalarla çok say›da terapötik yarar sa¤lamas›na karfl›n birçok araflt›rmac› antioksidan,
antikarsinojen ve antiinflamatuvar özelliklere odaklanm›flt›r.
tir. ‹nsan araflt›rmalar›nda nar özünün antioksidan kapasitesinin, elma özünden daha fazla oldu¤u saptanm›flt›r.
Guo ve arkadafllar›, sa¤l›kl› yafll› deneklere 4 hafta boyunca günde 250 mL nar suyu verildi¤inde, plazman›n
antioksidan kapasitesinin 1.33 mmol’den 1.46 mmol’e
ç›kt›¤›n›, elma suyunun ise anlaml› bir art›fla yol açmad›¤›n› saptam›fllard›r. Elma suyu içen deneklerle karfl›laflt›r›ld›¤›nda nar suyu içenlerde, inflamatuvar hastal›klarda
Antioksidan Etkileri
Nar suyundaki temel antioksidan polifenoller, ellagi6
oksidan/antioksidan bariyeri bozulmas›n›n belirteci plaz-
Antioksidan etkinin
ma karbonil içeri¤inde anlaml› bir azalma gösterilmifltir.
%92’sinden sorumlu ellagitaninler meyvenin kabuk ve
Gruplar aras›nda plazma vitamin E, askorbik asid ve azal-
özünde bol miktarda bulunur. Punikalaginler meyvedeki
m›fl glutatyon de¤erlerinde anlaml› bir farkl›l›k bulunma-
temel ellagitanindir ve in vivo olarak ellagik asid ve di¤er
m›fl, bu etkiden nar fenollerinin sorumlu olaca¤› sonucu-
taninler ve antosiyaninlerdir.
8
küçük polifenollere parçalan›rlar. Nar›n s›k›lmas›yla el-
na var›lm›flt›r.
Tablo 1. Nar bileflenlerinin içeri¤i
148
Nar›n bölümleri
‹çeri¤i
Nar suyu
Antosiyanin, glukoz, askorbik asid, ellagik asid, gallik asid, kateflin, aminoasidler, demir, minerallar
Nar ya¤›
%95 punisik asid, ellegik asid, diger ya asidleri, steroller
Nar kabu¤u
Fenolik punikalaginler, gallic asid, kateflinler, flavonoller, antosiyanidinler
Nar yapra¤›
Taninler, flavon glikozidler
Nar çiçe¤i
Gallik asid, ursolik asid
Nar a¤ac› kökü ve kabu¤u
Ellagitaninler, piperidin alkoloidleri
Y›lmaz B, Usta C | Nar’›n (Punica granatum) terapötik etkileri
Di¤er Etkileri
Farkl› prostat kanser hücre kültürlerindeki in vitro de-
Hiperlipemili tip 2 diyabetiklerdeki bir pilot çal›flma,
neyler de¤iflik nar ekstrelerinin (meyve suyu, tohum ya¤›,
yo¤unlaflt›r›lm›fl nar suyunun, kolesterol emilimini azalt-
kabu¤u) prostat kanser hücrelerinin yay›lmas›n›, ço¤alma-
t›¤›, kolesterolün d›flk› ile at›l›m›n› art›rd›¤›, kolesterol
s›n› ve tümörün büyümesini güçlü bir flekilde bask›lad›¤›-
metabolizmas›nda rol oynayan enzimlere yararl› etkiler
n› göstermifltir. Bu çal›flmalar, meyvenin de¤iflik bölümle-
gösterdi¤i bulunmufltur. Ayn› çal›flmada, total ve LDL
rinin ekstrelerinin birlikte kullan›m›n›n, tek bir ekstreden
kolesterol düzeyinde anlaml› azalma ile birlikte to-
daha etkili oldu¤unu da göstermifltir. Hayvan deneyleri,
tal/HDL ve LDL/HDL kolesterol oran›nda düzelme
nar›n potansiyel antikanser etki mekanizmas›n› da ortaya
sa¤lanm›flt›r. Hipertansiyonlu hastalarda nar suyunun se-
ç›karm›flt›r. Farelere prostat kanseri PC-3 hücre soyu yer-
rum anjiyotensin dönüfltürücü enzim (ACE) aktivitesini
lefltirilerek yap›lan iki çal›flmada, nar ekstresinin hücre bü-
bask›lad›¤› gösterilmifltir. Böylece sistolik kan bas›nc›n›
yümesini bask›lad›¤›, düzenleyici proteinleri modüle ede-
düflüren ve kalp-damar hastal›klar›na karfl› potansiyel bir
rek apoptozu uyard›¤› gösterilmifltir. ‹n vitro deneylerde
koruyucu etki söz konusudur. Hayvan çal›flmalar›nda nar
hastalar›n plazma ve serum prostat kanseri hücresi say›la-
ekstrelerinin insülin duyarl›l›¤›n› düzeltip, glukozidaz›
r›nda anlaml› azalma, apoptoziste anlaml› art›fl gösteril-
bask›layarak sükrozun glükoza dönüflümünü azaltt›¤›,
mifltir. Nardaki polifenollerin al›nmas›yla, nitrik oksidin
hücrelerinin rejenerasyonu ile kan flekerini düflürdü¤ü
zararl› etkilerinden korunma ve PSA de¤erlerindeki azal-
bulunmufltur.
Derleme
Antikarsinogen Etkileri
ma aras›nda anlaml› bir iliflki görülmüfltür. Nar, prostat
kanserinde antiproliferatif, apoptotik, antioksidan ve olas›l›kla antiinflamatuvar etki göstermektedir.
Klinik Uygulamalar
Prostat Kanseri
Anti-inflamatuar Etki Mekanizmas›
ABD ve di¤er Bat› ülkelerinde erkeklerde en fazla ölü-
Nar suyunun nitrik oksidin oksidatif y›k›m›n› önleye-
me yol açan ikinci kanser türü prostat kanseridir. ‹n vitro
rek antioksidan ve antiinflamatuvar etkileri destekledi¤i
çal›flmalarda, nar meyvesi ekstrelerinin prostat kanseri
12
gösterilmifltir. ‹n vitro deneylerde so¤uk bask› ile elde
hücrelerinin büyümesini bask›lad›¤›, oldukça agresif olan
edilen nar tohumu ya¤›n›n siklooksijenaz ve lipooksije-
PC-3 prostat kanseri hücreleri de dahil olmak üzere, çeflit-
naz enzimlerini bask›lad›¤› gösterilmifltir. Di¤er bir in
li primer prostat kanseri hücrelerinin apoptozunu uyard›-
vitro çal›flmada nar meyve ekstresinin osteoartritik ek-
¤›, PC-3 hücrelerinin yay›l›m potansiyelini bask›lad›¤› ve
lemde yüksek düzeyde bulunan ve hücred›fl› eklem mat-
DU-145 prostat kanser hücrelerinin ço¤almas›n› yavafllat-
riksinin yap›m ve y›k›m›nda rol oynayan kolajenaz en-
t›¤› gösterilmifltir. Malik ve arkadafllar›, nar ekstresinin,
zimlerinin alt grubu matriks metalloproteinazlar›n› be-
PC-3 prostat kanser hücre soyunda, hücre büyümesini do-
lirgin flekilde bask›lad›¤› gösterilmifltir. ‹nsan femuru os-
za ba¤›ml› olarak (10-100 μg/ml 48 saat) bask›lad›¤›n› gös-
teoartrit kondrositlerinin nar ekstresiyle önceden tedavi-
termifllerdir. Nar suyunun, Bax/Bcl-2 oran›n› artt›r›p hüc-
siyle interlökin-1‚ ile uyar›lm›fl proteoglikan›n y›k›m›,
reyi apoptoza yönelterek kanser hücresini bask›lad›¤› ileri
hücresel düzeyde matriks metaloproteinazlar›n›n yap›m›
sürülmektedir. Apoptoza neden olan di¤er bir mekanizma,
ve mitojenle-aktive edilen protein kinazlar›n (matriks
kanser hücresinin ço¤alma faz› G1-S evresinde durdurul-
metalloproteinazlar›n›n yap›m›nda rol oynayan sinyal
mas› ve apoptotik sürecin ifllemesidir. Burada hücre ço¤al-
transdüksiyon molekülleri) fosforilasyonu ve aktivasyonu
mas›nda rol oynayan siklin D ve E’nin siklin kinaz bask›la-
bask›lanm›flt›r. Osteoartrit kondrosit kültürlerinde nar
y›c›lar›n›n etkisi söz konusudur.13 Lansky ve arkadafllar›,
ekstresinin kolajen y›k›m›n› önledi¤i, belki de osteartrit-
eflit miktarlarda bir araya getirdikleri nar bileflenlerinin
li hastalarda eklem y›k›m›n›n bask›lanabilece¤i gösteril-
DU-145 prostat kanser hücrelerinin matrikse yay›lmas›n›
mifltir. Ancak nar›n anti-inflamatuvar etkileri henüz kli-
%99 oran›nda bask›lad›¤›n› göstermifllerdir. Nar ya¤› ya
nik çal›flmalarla gösterilememifltir.11
da suyu ekstreleri tek bafl›na verildi¤inde hücre invazyonuTürkiye Aile Hekimli¤i Dergisi | Turkish Journal of Family Practice | Cilt 14 | Say› 3 | 2010
149
Derleme
nu %60, birlikte verildi¤inde %90 bask›lamaktad›r.14 Fare-
oldu¤u gösterilmifltir. Ayn› flekilde nar ya¤›n›n da maya-
lerde, nar kabu¤u ektresinin prostat tümörü büyümesini
lanm›fl nar suyundan daha etkili oldu¤u saptanm›flt›r.21,22
engelledi¤i ve PSA düzeylerini azaltt›¤› gösterilmifltir.15
‹nsan akci¤er karsinom hücrelerinde nar ektresinin
Ayn› araflt›rmac›lar, yineleyen prostat kanserli, yüksek
doza ba¤›ml› bir flekilde kanser hücresi yaflam süresini
PSA’l› erkeklerde iki aflamal› bir faz II klinik araflt›rma yü-
azaltt›¤› gösterilmifltir.23 Baflka bir çal›flmada, içme suyu-
rüttüler. Önceden cerrahi ifllem ya da radyoterapi gören ve
na nar ekstresi kat›lan farelerin yaln›zca karsinojen alan
yüksek PSA’l› hormon terapisi görmemifl, metastaz› olma-
grupla karfl›laflt›r›ld›¤›nda akci¤er tümörlerinin daha iyi
yan gruba toplam 8 ons nar suyu (570 mg total polifenol
seyretti¤i görülmüfltür. Bu çal›flmada, nar›n de¤iflik kan-
gallik asid eflde¤eri) bafllanarak PSA düzeyi, serum lipid
serlerde rol oynayan MAPK, PI3K/AKT ve NFκB sinyal
peroksidasyonu ve nitrik oksid düzeyi, prostat kanseri hüc-
yola¤›n› belirgin bir flekilde bask›lad›¤› da gösterilmifl-
resinde ço¤alma ve apoptoz indüksiyonuna bak›lm›flt›r.
tir.24 Bu çal›flmalardan, nar›n, ileride, akci¤er kanserinin
Hastalar›n %35’inde PSA düzeyi düflmüfl, 46 hastan›n
tedavisinde kullan›labilece¤i sonucuna var›lmaktad›r. Fa-
4’ünde (%8.7) nesnel yan›t ölçütü ve PSA düzeyinin
relerde, nar meyve ektresinin akci¤er ve deri kanseri mo-
%50’den fazla azald›¤› görülmüfltür. Hastalar›n serum oksidatif stresleri ortalama %40 azalm›fl, buna serum lipid
peroksidasyonunda anlaml› azalmalar efllik etmifltir.9 ay
sonra bazal PSA de¤erleri ile anlaml› korelasyon gösteren
nitrik oksid serum metabolitleri ölçülmüfl, ortalama %23
art›fl saptanm›flt›r. Çal›flman›n 9. ay›nda hücre büyümesinin hastalar›n %84’ünde %12 azald›¤› saptanm›flt›r. Hastalar›n %75'inde apoptoz ortalama %17.5 artm›flt›r. Bu
çal›flma nar ve bileflenlerinin özellikle tekrarlayan yüksek
PSA düzeyli prostat kanserinin tedavisinde umut verici oldu¤una iflaret etmektedir; faz III çal›flmalar› halen sürmektedir.16
Çekirdek ya¤›nda temel olarak bulunan punisik asid ve
trienoik asid çok düflük dozlarda dahi antikarsinojen
özelli¤e sahiptir. Akci¤er kanseri araflt›rmas›nda farelere
a¤›zdan verilen nar ektresinin akci¤er tümörü büyümesinde anlaml› azalmaya neden oldu¤u saptanm›flt›r.
Nar bileflenlerinin günefl ›fl›nlar›ndaki morötesi A ve
B’nin zararl› etkilerine karfl› koruyucu oldu¤unu gösteren çal›flmalar vard›r.25,26 Deri kanseri oluflturulmufl farelerde topikal nar ektresi uygulamas›n›n deri tümörü ve
cilt kanseri insidans›n› önemli ölçüde azaltt›¤› saptanm›flt›r; bu etkiden inflamasyon (COX-2, MAPKs, NFκB) ve
Di¤er Kanser Türleri
tümör proliferasyon belirteci ornitin dekarboksilaz›n
Nar ekstrelerinin çeflitli kanser hücre kültürlerindeki
bask›lanmas›n›n sorumlu oldu¤u düflünülmektedir.3,27,28
etkileri in vitro araflt›r›lm›flt›r. Punikalagin, ellagik asit,
HL-60 insan lösemi hücre kültürlerinde hücresel
nar tanninleri ve nar suyunun çeflitli hücre kültürlerinde-
farkl›laflmay› düzenledi¤i ve ço¤almay› bask›lad›¤› do¤-
ki etkilerini araflt›ran bir çal›flmada hücre say›lar›n›n azald›¤› saptanm›flt›r.17 HT-29 kolon kanseri hücrelerinde
nar tanninleri veya konsantre nar punikalaginleriyle kanserde olumlu etkiler elde edilmifltir. Bu etkiler nar›n antiinflamatuvar ve antikarsinojen aktivitesinin birlikte
olumlu etki yarataca¤›n› ortaya koymaktad›r.18
rulanm›fl, flavonoidden zengin nar ekstrelerinin hücre
farkl›laflmas› üzerine benzer etki gösterdi¤i bilinse de, çal›flmada, bu etkide baflka bir mekanizman›n rol oynayabilece¤i ileri sürülmektedir.
Ateroskleroz
Nar bileflenlerinin, meme kanseri hücre kültürlerinde
Ateroskleroz atardamar duvar›nda oksidatif stres ve
damar oluflumunu, tümör büyümesini, hücre ço¤almas›n›
bir seri inflamatuvar olay›n rol oynad›¤› dejeneratif bir
ve invazyon yetene¤ini etkin bir flekilde bask›lad›¤›, apop-
hastal›kt›r.29 ‹n vitro insan ve hayvan çal›flmalar›nda çeflit-
tozu indükledi¤i gösterilmifltir.19-22 Özellikle nardaki poli-
li nar bileflenlerinin aterosklerozu önleyici ve azalt›c› etki-
fenollerin aromataz enzimini bask›layarak aktif öströjen
si araflt›r›lm›flt›r. Endotel fonksiyonu ve NO biyokimyas›
biyosentezini bloke etti¤i, baz› meme kanseri hücre soy-
konusunda en önemli araflt›rmac›lardan Louis J. Ignarro
19
150
dellerinde tümör oluflumunu bask›lad›¤› saptanm›flt›r.
lar›nda yararl› etkilerinin oldu¤u saptanm›flt›r. Mayalan-
nar suyu ve di¤er meyve sular›n›n endotel fonksiyonu
m›fl nar suyunun taze nar suyuna oranla daha fazla etkili
üzerine etkilerini araflt›rm›fllard›r. Üzüm ya da yaban
Y›lmaz B, Usta C | Nar’›n (Punica granatum) terapötik etkileri
mersini ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda daha yüksek antosiyanin
¤erleri artm›fl, nar suyuyla tedavi edilen grupta ise azal-
flavonoidleri ve yüksek total flavonoid içeren nar suyu-
m›flt›r. Plasebo grubunda anjina s›kl›¤› %38 artm›fl, teda-
nun, oldukça düflük konsantrasyonlarda dahi antioksidan
vi grubunda ise %50 azalm›flt›r. Bu çal›flman›n sonuçlar›
kapasiteye sahip oldu¤u bulunmufltur. S›çan aortu düz kas
nar suyu uygulamas›n›n stresle oluflan miyokard iskemi-
hücrelerinde nar suyunun nitrik oksid sentetaz (eNOS)
sini azaltt›¤›n› ve miyokard kanlanmas›n› düzeltti¤ini
yap›m›n› etkilemeksizin nitrik oksidin antiproliferatif et-
göstermifltir.1
kisini art›rd›¤› ve nitrik oksidi serbest radikallerin y›k›c›
etkisinden korudu¤u gösterilmifltir. Aviram ve arkadafllar›
apolipoprotein-E geni silinmifl aterosklerotik farelere nar
ekstresinin verilmesinin aterogenezi bask›lamada olumlu
etkisini saptand›lar. 4 ayl›k apolipoprotein-E geni silinmifl
farelere ateroskleroz sonras›nda 3 ay boyunca nar suyuna
Diyabetes Mellitus
Huang ve arkadafllar› diyabetik hayvan modellerinde
narçiçe¤i ektresinin obez diyabetik s›çanlarda lipid profilleri ve kalp fibrozisi üzerine olumlu etkisini göstermifllerdir. Rosenblat ve arkadafllar›, 4-10 y›ld›r tip 2 diyabet
olan 10 hastada ve 10 sa¤l›kl› kiflide 3 ay boyunca 50
nar ekstresi verilmifl, total makrofaj peroksid düzeyi %27,
mL/gün nar suyunun oksidatif stres, kan flekeri ve ya¤
hücresel lipid peroksid düzeyi %42, okside LDL’nin pe-
profiline etkisini araflt›rm›fllard›r. 3 ayl›k nar suyu kulla-
riton makrofaj al›m› %19 azalm›flt›r. Nar bileflenleriyle
n›m›ndan sonra trigliserid, HDL kolesterol, HbA1C,
yap›lan son çal›flmalarda 3 ayl›k aterosklerozlu fare mo-
glükoz ya da insülin de¤erlerinde anlaml› bir etki görül-
dellerinde ateroskleroz lezyonlar›nda oldukça anlaml›
memifltir. Nar suyundaki lif oran›n›n düflük olmas› nede-
azalma saptanm›flt›r. Bu çal›flmadan elde edilen ilginç bir
niyle etkili olmad›¤› düflünülmektedir. Ancak, diyabetik
bulgu, nar çiçe¤i ektresinin total lif içeri¤inin fazla olma-
hastalar›n bazal de¤erleri ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda insülin
s› nedeniyle atrosklerozun yan›nda serum kolesterol ve
duyarl›l›¤›ndaki düzelmenin belirtisi olan serum C-pep-
glükoz düzeylerini de belirgin olarak düflürmesidir. Nar
tid düzeyi %23, lipid peroksid de¤eri %56 daha düflük
ya¤›n›n ateroskleroza etkisi gösterilememifltir.30 Fare mo-
bulunmufl, nar suyunun oksidatif stresi anlaml› olarak
dellerinde aterosklerozu azalt›c› etki saptanan çal›flmalar
azaltt›¤› gösterilmifltir. Araflt›rmac›lar nar suyu kullan›-
Derleme
göre 8 kat daha yüksek polifenol konsantrasyonuna sahip
m›n›n içindeki do¤al flekere karfl›n diyabet parametrele-
31-34
da vard›r.
rini olumsuz olarak etkilemedi¤ini, içerdi¤i polifenollerKarotis Arter Stenozu
le oksidatif stresi azaltarak aterojenezi olumlu etkiledi¤i
Uzun süreli, az say›da hastada yap›lan bir çal›flmada,
sonucuna varm›fllard›r.36
ciddi arter stenozlu (iç karotisi %70-90 daralm›fl) yafllar›
65-75 aras›ndaki 19 hastan›n 10’una bir y›l süreyle ran-
Obezite
domize 1.5 mmol total polifenol içeren 50 ml/gün nar
fiiflman hiperlipidemik farelere befl hafta boyunca
suyu uygulanm›flt›r. Eko doppler analiziyle, nar suyu uy-
narçiçe¤i ekstresi (400 veya 800 mg/kg/gün) uygulanma-
gulanan deneklerde, sa¤ karotis arteri darl›¤›n›n bir y›l›n
s›, vücut a¤›rl›¤›, ya¤ dokusu a¤›rl›¤› yüzdesi, enerji al›m›,
sonunda, %35 azald›¤› saptanm›fl, tedavi gören denekle-
serum kolesterol, trigliserid, glikoz ve toplam koleste-
rin beden kitle indeksinde de¤ifliklik olmam›fl ve çal›flma
rol/HDL oranlar›nda anlaml› düflüfle neden olmufltur.
boyunca sistolik kan bas›nc› ortalama %16 azalm›flt›r.
Pankreatik lipaz aktivitesinin k›smen bask›lanmas›yla ifl-
35
tah azalm›fl, ba¤›rsak ya¤ emilimi de azalm›flt›r.
Miyokard Perfüzyonu Üzerine Etkileri
Çift kör, randomize, plasebo kontrollü 39 hastayla
Di¤er Olas› Etkileri
yap›lan bir çal›flmada, 23 hastaya 3 ay boyunca günde 240
Farelerde yap›lan araflt›rmalar nar suyu tüketiminin
ml nar suyu, di¤er gruba benzer renk, lezzet ve kaloride
epididimal sperm konsantrasyonunu, spermatojenik hüc-
bir içecek verilmifltir. Bafllang›çta, kontrol ve tedavi
re dansitesini, seminifer tüplerin çap›n› ve sperm motili-
gruplar›nda stresle oluflan iskemi de¤erleri benzer iken 3.
tesini düzeltti¤ini ve anormal sperm say›s›n› azaltt›¤›n›
ay›n sonunda plasebo grubunda stresle oluflan iskemi de-
göstermifltir.
Türkiye Aile Hekimli¤i Dergisi | Turkish Journal of Family Practice | Cilt 14 | Say› 3 | 2010
151
Nar içeri¤indeki polifenollerinin nöroprotektif özel-
d›fl›nda de¤iflik kanserlerin ve kalp-damar hastal›klar›n›n
likleri Alzheimer hastal›¤›n›n hayvan modelinde de¤er-
tedavisine yard›mc› olarak kullan›labilece¤i bildirilmifltir.
lendirilmifltir. Alzheimer patolojisinin benzeri oluflturu-
Nar ekstrelerinin Alzheimer hastal›¤›, osteoartrit, obezite-
lan transgenik farelerde nar suyu uygulanmas›yla eriyebi-
de kullan›m› söz konusu olabilir. Nar ve bileflenlerinin te-
lir amiloid-beta birikmesinin ve hipokampal amiloidin
rapötik etkileriyle iliflkili çok say›da klinik çal›flma devam
azalmas› nar›n nöroprotektif etkisi olabilece¤ini göster-
etmektedir. Bütün bu çal›flmalar›n sonucunda nar ve bile-
mektedir. Kontrol hayvanlar› ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda, bu
flenlerinin t›bb›n hizmetine çok daha bilinçli bir flekilde su-
hayvanlar›n labirent ve yüzme ö¤renme modelinde de
nulaca¤› düflünülmektedir.
daha etkili oldu¤u ortaya ç›km›flt›r.
Derleme
Kaynaklar
Potansiyel ‹laç Etkileflimleri ve
Yan Etkileri
Nar ve bileflenleri herhangi bir yan etkisi olmadan gü-
1.
2.
2007; 109: 177-206.
3.
NF-kappaB pathways and inhibits skin tumorigenesis in CD-1 mice. Int J
dukça yo¤un olarak bulunan antioksidan polifenol punika-
Cancer 2005; 113: 423-33.
4.
Zhonghua Yu Fang Yi Xue Za Zhi 2005; 39; 80-3.
5.
cyanins, and vitamin C. J Agric Food Chem 2002; 50: 2308-12.
6.
ya olumsuz kan ve idrar laboratuvar de¤eri bildirilmemifltir. Karotis darl›¤› olan 10 hastadaki bir çal›flmada 3 y›l süreyle 121 mg/L nar suyu tüketiminin karaci¤er, kalp fonk-
composition and processing. J Agric Food Chem 2000; 48: 4581-9.
7.
beyaz k›sm›n›n kaynat›l›p içilmesi sonucunda içindeki taninler ve alkoloidler nedeniyle mide irritasyonu yapabildi¤i bildirilmifltir.37 Meyve ekstrelerinin iç organlarda konjestiyona ve kreatin düzeyi art›fl›na yol açt›¤› gösterilmifltir.38 Nar›n meyve olarak tüketilmesi s›ras›nda alerjik reaksiyonlar görülebilir.39-41 Nar çekirde¤inin kronik kullan›42,43
m›yla özofagus kanseri de bildirilmifltir.
Cerda B, Espin JC, Parra S, Martinez P, Tomas-Barberan FA. The potent
in vitro antioxidant ellagitannins from pomegranate juice are metabolised
into bioavailable but poor antioxidant hydroxy-6H-dibenzopyran-6-one
derivatives by the colonic microflora of healthy humans. Eur J Nutr 2004;
saptanmam›flt›r. Nar polifenol ekstrelerinin 1400 m’a kaAncak bu çal›flmalar›n yan› s›ra nar kabu¤unun ve içindeki
Gil MI, Tomas-Barberan FA, Hess-Pierce B, Holcroft DM, Kader AA.
Antioxidant activity of pomegranate juice and its relationship with phenolic
siyonu ve kan kimyas› üzerine herhangi bir toksik etkisi
dar güvenli olaca¤› klinik çal›flmalardan anlafl›lmaktad›r.11
Perez-Icente A, Gil-Izquierdo A, Garcia-Viguera C. In vitro gastrointestinal digestion study of pomegranate juice phenolic compounds, antho-
süreyle 1420 mg/gün (870 mg gallik asit benzerleri) tablet
fleklinde nar meyve ektresi verildi¤inde hiçbir yan etki ve-
Xu J, Guo CJ, Yang JJ ve ark. Intervention of antioxidant system function
of aged rats by giving fruit juices with different antioxidant capacities.
organlar üzerine toksik etkilerinin olmad›¤› görülmüfltür.
Gönüllü kilolu insanlarda yap›lan bir araflt›rmada 28 gün
Afaq F, Saleem M, Krueger CG, Reed JD, Mukhtar H. Anthocyanin-and
hydrolyzable tannin-rich pomegranate fruit extract modulates MAPK and
dukça güvenli oldu¤unu görülmektedir. Nar suyunda ollagin ile s›çanlarda yap›lan histopatolojik incelemelerde
Lansky EP, Newman RA. Punica granatum (pomegranate) and its potential
for prevention and treatment of inflammation and cancer. J Ethnopharmacol
venle yüzy›llard›r kullan›lmakta ve günümüzde de bu konuda yap›lan hayvan çal›flmalar›nda nar ve içeri¤inin ol-
Jurenka J. Therapeutic applications of pomegranate (Punica granatum L.).
Alternative Medicine Review 2008; 13:128-44.
43: 205-20.
8.
Seeram NP, Lee R, Heber D. Bioavailability of ellagic acid in human plasma after consumption of ellagitannins from pomegranate (Punica granatum
L.) juice. Clin Chim Acta 2004; 348: 63-8.
9. Seeram NP, Aviram M, Volkova N ve ark. Dietary polyphenols derived
from pomegranates are potent antioxidants: evaluation in various in vitro
models of antioxidation. 228th National Meeting of the American
Chemical Society, 2004; 67: 49-56.
10. Seeram NP, Henning SM, Zhang Y, Suchard M, Li Z, Heber D.
Pomegranate juice ellagitannin metabolites are present in human plasma
and some persist in urine for up to 48 hours. J Nutr 2006; 136: 2481-5.
11. Basu A, Penugonda K. Pomegranate juice: a heart-healthy fruit juice.
Nutrition Reviews 67: 49-56.
12. Ignarro LJ, Byrns RE, Sumi D, de Nigris F, Napoli C. Pomegranate juice
Sonuç
Nar›n çok say›daki tedavi edici etkisi üzerine ciddi bir
ilgi oluflmas› nedeniyle son y›llarda çok say›da in vitro hayvan ve klinik çal›flma yap›lmaktad›r. Nar k›rm›z› flaraptan
daha güçlü, yeflil çayla ise eflit derecede antioksidan bir
meyvedir. Antikanserojen ve antiinflamatuvar özellikleri
152
Y›lmaz B, Usta C | Nar’›n (Punica granatum) terapötik etkileri
protects nitric oxide against oxidative destruction and enhances the biological actions of nitric oxide. Nitric Oxide 2006; 15: 93-102.
13. Malik A, Afaq F, Sarfaraz S, Adhami VM, Syed DN, Mukhtar H.
Pomegranate fruit juice for chemoprevention and chemotherapy of prostate
cancer. Proc Natl Acad Sci 2005; 102: 14813-8.
14. Lansky EP, Harrison G, Froom P, Jiang WG. Pomegranate (Punica granatum) pure chemicals show possible synergistic inhibition of human PC-3
prostate cancer cell invasion across matrigel. Invest New Drugs 2005; 23:
121-2.
29. Fan J, Watanabe T. Inflammatory reactions in the pathogenesis of atherosclerosis. J Atheroscler Thromb 2003; 10: 63-71.
30. Aviram M, Volkova N, Coleman R, ve ark. Pomegranate phenolics from
the peels, arils, and flowers are antiatherogenic: studies in vivo in atherosclerotic apolipoprotein e-deficient (E0) mice and in vitro in cultured
macrophages and lipoproteins. J Agric Food Chem 2008; 56: 1148-57.
31. Aviram M, Dornfeld L, Rosenblat M, ve ark. Pomegranate juice consumption reduces oxidative stress, atherogenic modifications of LDL, and
platelet aggregation: studies in humans and in atherosclerotic apolipoprotein E-deficient mice. Am J Clin Nutr 2000; 71: 1062-76.
32. Aviram M, Dornfeld L, Kaplan M ve ark. Pomegranate juice flavonoids
inhibit LDL oxidation and cardiovascular disease: studies in atherosclerotic mice and in humans. Drugs Exp Clin Res 2002; 28: 49-62.
33. Aviram M. Pomegranate juice as a major source for polyphenolic flavonoids
and it is most potent antioxidant against LDL oxidation and atherosclerosis. Free Radic Res 2002; 36: 71-3.
34. Kaplan M, Hayek T, Raz A, ve ark. Pomegranate juice supplementation to
atherosclerotic mice reduces macrophage lipid peroxidation, cellular cholesterol accumulation and development of atherosclerosis. J Nutr 2001;
131: 2082-9.
35. Sumner MD, Elliott-Eller M, Weidner G, ve ark. Effects of pomegranate
juice consumption on myocardial perfusion in patients with coronary heart
disease. Am J Cardiol 2005; 96: 810-4.
Derleme
15. Malik A, Mukhtar H. Prostate cancer prevention through pomegranate
fruit. Cell Cycle 2006; 5: 371-3.
16. Pantuck AJ, Leppert JT, Zomorodian N ve ark. Phase II study of pomegranate juice for men with rising prostate-specific antigen following surgery
or radiation for prostate cancer. Clin Cancer Res 2006; 12: 4018-26.
17. Seeram NP, Aronson WJ, Zhang Y ve ark. Pomegranate ellagitanninderived metabolites inhibit prostate cancer growth and localize to the
mouse prostate gland. J Agric Food Chem 2007; 55: 7732-7.
18. Adams LS, Seeram NP, Aggarwal BB, Takada Y, Sand D, Heber D.
Pomegranate juice, total pomegranate ellagitannins, and punicalagin suppress inflammatory cell signaling in colon cancer cells. J Agric Food Chem
2006; 54: 980-5.
19. Toi M, Bando H, Ramachandran C ve ark. Preliminary studies on the antiangiogenic potential of pomegranate fractions in vitro and in vivo.
Angiogenesis 2003; 6: 121-8.
20. Mehta R, Lanksy EP. Breast cancer chemopreventive properties of pomegranate (Punica granatum) fruit extracts in a mouse mammary organ culture.
Eur J Cancer Prev 2004; 13: 345-8.
21. Kim ND, Mehta R, Yu W ve ark. Chemopreventive and adjuvant therapeutic potential of pomegranate (Punica granatum) for human breast cancer.
Breast Cancer Res Treat 2002; 71: 203-17.
22. Jeune MA, Kumi-Diaka J, Brown J. Anticancer activities of pomegranate
extracts and genistein in human breast cancer cells. J Med Food 2005; 8: 46975.
23. Khan N, Hadi N, Afaq F, Syed DN, Kweon MH, Mukhtar H.
Pomegranate fruit extract inhibits prosurvival pathways in human A549
lung carcinoma cells and tumor growth in athymic nude mice. Carcinogenesis
2007; 28: 163-73.
24. Khan N, Afaq F, Kweon M-H, Kim KM, Mukhtar H. Oral consumption
of pomegranate fruit extract inhibits growth and progression of primary
lung tumors in mice. Cancer Res 2007; 67: 3475-82.
25. Syed DN, Malik A, Hadi N, Sarfaraz S, Afaq F, Mukhtar H.
Photochemopreventive effect of pomegranate fruit extract on UVA-mediated activation of cellular pathways in normal human epidermal keratinocytes. Photochem Photobiol 2006; 82: 398-405.
26. Afaq F, Malik A, Syed D, Maes D, Matsui MS, Mukhtar H. Pomegranate
fruit extract modulates UV-B-mediated phosphorylation of mitogenactivated protein kinases and activation of nuclear factor kappa B in normal human
epidermal keratinocytes. Photochem Photobiol 2005; 81: 38-45.
27. Hora JJ, Maydew ER, Lansky EP, Dwivedi C. Chemopreventive effects of
pomegranate seed oil on skin tumor development in CD1 mice. J Med Food
2003; 6: 157-61.
28. Aslam MN, Lansky EP, Varani J. Pomegranate as a cosmeceutical source:
pomegranate fractions promote proliferation and procollagen synthesis and
inhibit matrix metalloproteinase-1 production in human skin cells. J
Ethnopharmacol 2006; 103: 311-8.
36. Rosenblat M, Hayek T, Aviram M. Anti-oxidative effects of pomegranate
juice (PJ) consumption by diabetic patients on serum and on macrophages.
Atherosclerosis 2006; 187: 363-71.
37. Squillaci G, Di Maggio G. Acute morbidity and mortality from decoctions
of the bark of Punica granatum. Bollettino Societa Italiana Biologia Sperimentale
1946; 1095-6.
38. Vidal A, Fallarero A, Pena B.R, ve ark. Studies on the toxicity of punica
granatum L. (Punicaceae) whole fruit extracts. Journal of Ethnopharmacology
2003; 89: 295-300.
39. Igea JM, Cuesta J, Cuevas M, ve ark. Adverse reaction to pomegranate
ingestion. Allergy 1991; 46: 472-4.
40. Gaig P, Bartolome B, Lleonart R, Garcia-Ortega P, Palacios R, Richart, C.
Allergy to pomegranate (Punica granatum). Allergy 1999; 54: 287-8.
41. Hegde VL, Mahesh PA, Venkatesh YP. Anaphylaxis caused by mannitol in
pomegranate (Punica granatum). Allergy and Clinical Immunology International 2002; 14: 37-9.
42. Ghadirian, P. Food habits of the people of the Caspian Littoral of Iran in
relation to esophageal cancer. Nutrition and Cancer 1987; 9: 147-57.
43. Ghadirian P, Ekoe JM, Thouez JP. Food habits and esophageal cancer: an
overview. Cancer Detection and Prev 1992; 16: 163-8.
Gelifl tarihi: 10.04.2010
Kabul tarihi: 08.07.2010
Çıkar çakıflması:
Çıkar çakıflması bildirilmemifltir.
‹letiflim adresi:
Prof. Dr. Coflkun Usta
Akdeniz Üniversitesi T›p Fakültesi
Farmakoloji Anabilim Dal›
Antalya
Tel: (0242) 249 69 21
e-posta: fcusta@akdeniz.edu.tr
Türkiye Aile Hekimli¤i Dergisi | Turkish Journal of Family Practice | Cilt 14 | Say› 3 | 2010
153

Download Report