KATAR DOĞALTAŞ SEKTÖRÜ ÜLKE RAPORU Samet ACAR İÇİNDEKİLER Genel Bilgiler………………………………………………………………………………………………………………………...1 Genel Ekonomik Durum…………………………………………………………………………………………………………2 Katar Dış Ticareti…………………………………………………………………………………………………………………..4 Katar-Türkiye Dış Ticareti………………………………………………………………………………………………………6 Katar Doğal Taş Sektörü…………………………………………………………………………………………………………7 Katar-Türkiye Doğal Taş Ticareti………………………………………………………………………………………….11 Katar Müteahhitlik ve İnşaat Sektörü…………………………………………………………………………………..13 Pazar ile İlgili Bilgiler…………………………………………………………………………………………………………..15 İşadamlarının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar……………………………………………………………………18 Doğal Taş İhracatına Uygulanan Vergi Oranları……………………………………………………………………20 Önemli Fuarlar…………………………………………………………………………………………………………………….20 Önemli Doğal Taş Firmaları………………………………………………………………………………………………….21 Önemli Mimarlık Ofisleri……………………………………………………………………………………………………..22 Nüfus : 1,8 milyon (2012) Yüzölçümü 2 : 11.521km : Doha Başkent Kişi Başına Düşen Milli Gelir Büyüme Oranı Döviz Kuru Başlıca Şehirler Telefon Kodu : 86,059 Dolar (2012) : % 5,8 (2012) : 1 $ = 3,64 QR Doha, Messaied, Ras Laffan, : Rayyan : +974 Genel Bilgiler Coğrafi Konum Katar gerek nüfus gerek yüzölçümü açısından küçük Körfez ülkelerinden bir tanesidir. Arap Yarımadası’nın doğu kıyısında yaklaşık 11.521 km²’lik bir alana sahiptir. Kıyı şeridi 550 km, kara sınırı ise 60 km olup, Suudi Arabistan’la komşudur. Siyasi ve İdari Yapı Ülkede Osmanlı egemenliği 1871 yılında başlamış olup, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nun Arap Yarımadası’ndan çekilmesiyle birlikte, 1916 yılında Birleşik Krallık ile imzalanan anlaşmayla Katar’ın savunma ve dışişleri Birleşik Krallık tarafından üstlenilmiştir. Birleşik Krallığın bölgeden çekilmesiyle birlikte Katar Eylül 1971’de bağımsızlığını ilan etmiştir. Katar aynı tarihlerde Birleşmiş Milletler’e ve Arap Birliği’ne, 1981 yılında da Körfez İşbirliği Konseyi’ne üye olmuştur. 1995 yılında bir saray darbesiyle ülkenin yönetimi Şeyh Hamad bin Khalifa al Thani’ye geçmiştir. O tarihten bu yana, Katar sosyal ve ekonomik alanlarda reformlar yaparak hızlı bir kalkınma süreci sergilemektedir. Katar, anayasal monarşidir. Tüm yetkiler Emir’de toplanmış olup, Bakanlar Kurulu ve Başbakan Emir tarafından atanmaktadır. Nüfus ve İşgücü Yapısı Katar’da yüksek bir nüfus artış hızı görülmekle birlikte, söz konusu oran ülkenin sanayileşme ve yatırım çalışmaları kapsamında özellikle doğalgaz ve altyapı çalışmaları için bu ülkeye gelen yabancıların sayısındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Ülkede çalışan yabancıların çoğunluğu Hindistan, Pakistan, Nepal ve Filipinler’den gelmektedir. 2012 itibariyle ülke 1 nüfusu 1,8 milyon olarak görülmektedir. EIU verilerine göre 2015 yılında Katar’ın nüfusunun 2,5 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Ülke nüfusunun %77’si erkek, % 47,5’i 29 yaşın altındadır. Bu oransızlıklar da yabancı işgücüne bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Nüfusun %90’ı şehirlerde yaşamaktadır. Başkent Doha nüfusun 45,7’sini, 10 km uzaklıktaki Rayyan ise %36,7’sini barındırmaktadır. Ülkenin işgücü neredeyse tamamıyla yabancı işçilere dayanmaktadır. Katar’da hükümet tarafından sürdürülen çalışmalar ağırlıklı olarak Katarlı işgücünün kalitesinin artırılarak özel sektörde istihdam edilmesini amaçlamaktadır. Bu çerçevede, ülkede faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerle birlikte Katarlılar için yoğun mesleki eğitim programları düzenlenmektedir. Diğer taraftan ülkede işgücüne tanınan haklar da Katarlılarla sınırlı kalmaktadır. Yabancı işgücünün çalışma izinleri İçişleri Bakanlığı’nca düzenlenmektedir. Katar’da çalışan her yabancı için bir kefil zorunludur. Bu nedenle, ülkede iş yapmak isteyen her yabancı şirketin yatırımı için getireceği yabancı çalışanların kefalet işlemlerini kefili/ortağı ile en başta çözmesi gerekmektedir. İçişleri Bakanlığı’nın ve kefilin kabulü ile yabancı işçinin kefaleti el değiştirebilmektedir. Bununla birlikte, İçişleri Bakanlığı’nın kabulüne bağlı olarak kefili hakkında geçerli bir şikâyette bulunan çalışanın kefaleti bir başkasına geçebilir. Diğer taraftan, ikamet izni içerisinde kefalet yalnızca iki kere değiştirilebilir. Bir yabancının ikamet izni iptal edilirse, kişi Katar’a işçi vizesi ile 2 yıl içerisinde giriş yapamaz. Nüfus İstatistikleri Nüfus (m) Toplam Erkek Kadın Yaşlara göre dağılım (%) 0-14 15-64 65+ Kaynak: EIU 2005 2010 2015 1.0 0.7 0.3 1.7 1.3 0.4 2.5 2.0 0.5 18.0 79.3 2.7 17.4 80.5 2.1 16.8 81.7 1.5 Genel Ekonomik Durum Ekonomik Yapı 1995 yılında iktidarı ele geçiren Şeyh Hamad bin Khalifa al Thani’nin, borçlanarak ekonomiyi çeşitlendirme politikalarına hız verme düşüncesi, artan enerji fiyatlarının da etkisiyle ülke ekonomisine önemli katkılarda bulunmuştur. 2 Economist Intelligence Unit tahminlerine göre ülkede satın alma gücü paritesi göz önüne alındığında kişi başına düşen milli gelir 58.000 $’ı aşmıştır. Bu itibarla, Katar bölgenin en iyi ekonomik performans gösteren ülkesi haline gelmiştir. Doğalgazın dünya ekonomisinde giderek artan önemi, Katar’ın güçlü ekonomik kalkınma politikalarının başarısını arttıracaktır. GSYİH'nin Sektörlere Göre Dağılımı (%) 2007 2008 Tarım 0,1 2,5* Sanayi 18,7 10.0* Hizmetler 15,0 15,4* Kaynak: Economist Intelligence Unit *tahmini 2009* 1,9 14,9 3,0 2010* 1,7 20,1 2,5 2011* 1,5 17,9 5,4 Ekonomik Performans Gerek enerji fiyatlarındaki yükselişler, gerek yeni LNG tesislerinin ardı ardına devreye alınması, yeni LNG ve petrokimya projelerinin oluşması ile birlikte son bir kaç yıldır ihracat ve hidrokarbon üretimindeki artışlarla reel GSYİH’daki %20’lere varan hızlı büyüme 2010 yılında yakalanabilmiştir. 1990’ların ortalarında başlayan; liberalleşme, dışa açılma, ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi ve yasal reformlar sonucunda yakalanan süreçte, 2002 - 2008 yılları arasında GSYİH 19,7 milyar $’dan 115 milyar $’a çıkmıştır. 2009 yılında Katar’ın GSYİH’sı küresel kriz nedeniyle 97 milyar dolara gerilemiştir. Ancak 2010 yılında 127 milyar dolara ulaşmıştır. 2011 yılında ise 174 milyar dolar seviyelerine ulaşması beklenmektedir. Katar’ın uyguladığı ekonomi politikalarıyla, 2005 yılında yaklaşık 25 milyon ton/yıl olan LNG üretimini 2010 yılı sonu itibariyle hedeflenen 77 milyon ton/yıl (günlük 5 milyon varile eşdeğer) kapasitesine ulaştırmıştır. Bunun yanında, petrol ve doğalgaz sektörlerinin ağırlığını imalat sanayi, ulaştırma, finans, ticaret ve turizm sektörleri lehine değiştirecek kapsamlı ekonomik çeşitlendirme politikasının sonuçlarının alınması ve hidrokarbon kaynaklarına dayalı sanayi projelerinin devreye girmesiyle birlikte, nominal GSYİH’nın 2011 yılında 174 milyar ABD dolarına çıkması ve reel büyüme oranının %14.1olması beklenmektedir. Ancak 2012-2016 yılları arasında yeni enerji projeleri planlanmadığı için büyüme oranının %6’ larda kalacağı tahmin edilmektedir. Sektörlerin Büyüme Projeksiyonu (%) 2007 2008 0,1 2,5* Tarım 18,7 10.0* Sanayi 15,0 15,4* Hizmetler Kaynak: Economist Intelligence Unit *tahmini 3 2009* 1,9 14,9 3,0 2010* 1,7 20,1 2,5 2011* 1,5 17,9 5,4 Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler Sahip olunan 1.1 milyon varil/gün ham petrolle birlikte 5 milyon varil/güne eşdeğer 77 milyon tonluk LNG üretim kapasitesi ile buna bağlı olarak 77 milyon ton/yıl LNG ihracat hedefine ulaşılması beklentisi ve 2022 dünya futbol şampiyonasının beraberinde getirdiği fırsatlar nedeniyle, metro ve 200.000 kişilik nüfusu barındırması planlanan Lusail gibi küresel kriz etkisiyle yavaşlanan bazı büyük projelerin hızlandırılması gündeme gelmiştir. Ayrıca, şampiyona için yapılacak orta ve büyük ölçekli 9 adet yeni stadyumun yanı sıra, Katar 2030 vizyonu (www.gsdp.gov.qa) kapsamında gerçekleştirilecek olan metro, Katar-Bahreyn köprüsü, Doha Limanı ve çeşitli karayollarının yapımı gibi büyük ölçekli projeler ile çok sayıda üstyapının 2017’ye kadar tamamlanabileceği görüşü, iş çevrelerinin ortak kanaatini oluşturmaktadır. Ancak, yatırımlarının % 65-70’ini uluslararası piyasalardan kredi yoluyla finanse eden ve uzun vadeli olarak güvenilir bir borçlanıcı konumundaki Katar’ın finansal krizin etkisinin devam etmesi nedeniyle, ülkenin söz konusu yatırımlarını gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğu finansmanı uluslararası piyasalardan kriz öncesindeki kadar rahat temin edemeyeceği veya en azından daha yüksek maliyetle elde edebileceği açıktır. Bunun etkisinin, özellikle müteahhitlik sektörü üzerinde daha düşük bedelle işlerin alınması baskısını oluşturabileceği söylenebilir. Dış Ticaret Genel Durum Katar dış ticareti, uluslararası enerji fiyatlarına bağlı olarak şekillenmektedir. Diğer taraftan, tamamlanmış veya sürdürülmekte olan petrol ve gaz sektöründeki yatırımlar, altyapı geliştirme programı, sanayi, eğitim ve turizm sektöründeki yatırımlarla artan ihracat ve ithalata bağlı olarak dış ticaret hacmi son yıllarda katlanarak gelişmektedir. Genel olarak Katar, önemli ölçüde ticaret fazlası vermektedir. 2010 yılında 51 milyar dolar olan dış ticaret fazlası 2011 yılında da 87 milyar dolara, 2012 yılında da 93 milyar dolara ulaşmıştır. Son yıllarda hızla gelişen ekonomi ile birlikte ithalat artışı ihracat artışından hızlı olarak gelişmişse de, ihracatta ana kalem olan enerji kaynaklarının uluslararası piyasa fiyatlarındaki artış dolayısıyla söz konusu ticaret fazlası sürmektedir. Ülkenin Dış Ticareti Dış Ticaret Göstergeleri (Milyar Dolar) İhracat 2008 56,593 2009 48,306 2010 72,040 4 2011 114,299 2012 125,674 25,135 İthalat 31,457 Denge 81,728 Hacim Kaynak: Trademap 22,452 25,854 70,758 20,937 51,104 92,977 26,926 87,373 141,225 32,312 93,362 157,986 İhracatında Başlıca Ürünler İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) GTİP Ürünler 2010 2011 2012* 29.809 49.376 59.098 2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden 20.193 42.273 46.529 elde edilen yağlar) 5.602 8.927 9.511 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 1.407 2.109 2.161 3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) 861 1.083 1.490 3102 Azotlu mineral/kimyasal gübreler 378 959 1.266 7601 İşlenmemiş alüminyum 76 635 564 2901 Asiklik hidrokarbonlar Kaynak: Trademap * tahmini İthalatında Başlıca Ürünler İthal Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar) GTİP 8703 9999 8802 7113 ÜRÜNLER 2010 2011 2012* Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları 1.715 1.392 2.269 Başka yerde belirtilmemiş ürünler 386 1.341 1.554 Diğer hava taşıtları, uzay araçları 13 964 1.153 Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci 116 777 838 eşyası 213 572 817 8411 Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri 270 1.048 430 2601 Demir cevherleri ve konsantreleri 6802 Yontulmaya, inşaata elverişli işlenmiş taşlar 124 110 96 (kayagan hariç) Kaynak: Trademap *tahmini 5 Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti İhracat (1.000 Dolar) ÜLKELER 1-) Japonya 2-) Güney Kore 3-) Çin 4-) Tayvan 5-) Tayland 12-)Türkiye Kaynak: Trademap 2010 21.743.242 11.915.450 2.455.837 2.051.783 2.101.898 177.046 2011 30.082.973 20.749.364 4.694.309 3.767.562 2.517.843 481.018 2012 35.873.450 25.492.904 7.254.871 5.604.463 2.678.979 466.499 2010 3.163.885 1.142.499 855.444 919.962 472.666 162.546 2011 2.796.011 1.018.246 1.198.757 1.042.769 469.004 188.135 2012 3.576.918 1.504.066 1.205.100 1.002.847 738.988 257.491 İthalat (1 000 Dolar) ÜLKELER 1-) ABD 2-) Japonya 3-) Çin 4-) Fransa 5-) Güney Kore 10-) Türkiye Kaynak: Trademap Katar-Türkiye Dış Ticareti Genel Durum Katar, Ekonomi Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın uygun görüşü ve Müsteşarlık Makamı’nın onayı ile 2012 - 2013 döneminde öncelikli ülkelerinden birisi olarak belirlenmiştir. Türkiye - Katar Dış Ticaret Değerleri (1.000 Dolar) Yıl İthalat İhracat 159.352,94 1.074.012,61 2008 85.652,39 289.363,06 2009 177.046,00 162.549,40 2010 670.325,48 188.137,53 2011 466.498,53 257.491,16 2012 145.712,91 67.047,31 2012* 128.937,43 80.112,04 2013* Kaynak: TÜİK * Ocak - Nisan ayı verileri Hacim 1.233.365,56 375.015,44 339.595,39 858.463,01 723.989,69 212.760,22 209.049,47 6 Denge 914.659,67 203.710,67 -14.496,60 -482.187,96 -209.007,37 -78.665,60 -48.825,39 Türkiye'nin Katar'a İhracatında Başlıca Ürünler (1.000 Dolar) GTİP 7214 Ürün Adı 2010 2011 2012 Demir/Çelik Çubuklar (Sıcak Haddeli, Dövülmüş, 233 90 31.152 Burulmuş, Çekilmiş) Kablo Ve Teller 6.538 17.422 25.105 8544 Elektrik Transformatörleri, Statik Konvertisörler, 17.757 12.988 15.493 8504 Endüktorler Petrol Yağları Ve Bıtumenlı Minerallerden Elde 4.378 8.792 10.527 2710 Edilen Yağlar Dokunmuş Halılar, Yer Kaplamaları (Kilim, 7.156 6.617 8.325 5702 Sumak, Karaman Vb) Diğer Mobilyalar Vb. Aksam, Parçaları 4.060 7.666 7.937 9403 Demir/Çelikten İnşaat Ve Aksamı 8.420 5.776 6.530 7308 6802 Yontulmaya, İnşaata Elverişli İşlenmiş Taşlar 5.693 5.148 6.079 (Kayağan Hariç) Kaynak: TÜİK KATAR DOĞAL TAŞ SEKTÖRÜ Katar’ın Dünya Doğal Taş Ticaretindeki Yeri ( 1.000 USD) Aşağıda yer alan tabloda görüldüğü üzere, 2012 yılında 17,64 milyar USD olarak gerçekleşen küresel doğal taş ticaretinde Katar 122,3 milyon USD ile %0,7 pay almıştır. Katar’ın gerçekleştirmiş olduğu doğal taş ihracatının net bir trendi olmamasının sebebi olarak gerçekleştirilen ya da gerçekleştirilmesi planlanan projelerin büyüklüğü gösterilebilir. Katar’da önümüzdeki 5 yıl için planlanan 200 kadar yatırım projelerinin toplam tutarı yaklaşık 150 milyar USD düzeyindedir. Bunun %43’ü altyapıya giderken, kalanı sağlık ve eğitim sektörleri için kullanılacaktır. Diğer taraftan 2022 yılında düzenlenecek olan Dünya Kupası için Katar 65 milyar USD harcamayı planlamıştır. İthalatçı Ülke 2008 2009 2010 2011 2012 Genel Toplam 17.304.026 13.839.127 15.888.616 17.085.610 17.648.512 3.378.477 2.149.248 2.386.500 2.452.785 2.706.312 1 A.B.D. 1.543.359 1.451.412 2.257.594 2.484.761 2.642.940 2 Çin 863.989 790.350 792.448 873.906 960.789 3 Japonya 884.049 815.735 841.189 816.027 765.716 4 Güney Kore 805.504 674.479 689.308 785.326 742.807 5 Almanya 725.972 574.571 634.929 649.621 627.144 6 Fransa 134.077 146.499 233.752 312.779 617.490 7 Suudi Arabistan 818.849 590.946 609.397 610.232 575.928 8 İngiltere 776.924 515.780 573.264 579.247 503.499 9 İtalya 339.903 290.260 364.036 374.519 406.341 10 Kanada 28 Katar 132.221 166.214 129.655 122.318 Kaynak: Trademap 7 Katar’ın Ülkeler Bazında Doğal Taş İthalatı (1.000 USD) Katar gerçekleştirmiş olduğu 122,3 milyon dolarlık doğal taş ithalatının yaklaşık üçte birini Çin’den gerçekleştirmektedir. İtalya ve İspanya’dan gerçekleştirilen ithalatla birlikte ithalat sıralamasında ilk üç ülkeden toplam ithalat 2012 yılı için yaklaşık %75’i teşkil etmiştir. İlk grubun ardından gelen ülkelerin ihracatında keskin bir düşüş yaşanırken Türkiye’de bu grupta yer alan bir ülke olarak yaklaşık olarak %5 pay ile 6 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir. İthalatçı Ülke Genel Toplam 1 Çin 2 İtalya 3 İspanya 4 Lübnan 5 Mısır 6 Türkiye 7 Hindistan 8 Yunanistan 9 Umman 10 Fransa Kaynak: Trademap 2008 1.344.780 18.452 15.234 6.989 11.140 5.058 1.810 5.689 554 40.972 243 2009 86.392 21.550 20.296 8.435 7.291 3.571 3.606 8.530 203 3.617 246 2010 108.521 28.892 34.761 11.304 12.040 2.144 5.963 5.365 481 2.010 8 2011 129.655 30.647 44.953 16.291 5.209 8.685 5.224 4.257 2.643 5.354 1.159 2012 122.318 38.708 22.292 17.868 9.820 8.996 6.189 6.009 3.720 3.097 2.450 Katar’ın Mal Grupları Bazında Doğal Taş İthalatı (1.000 USD) Katar’ın 2012 yılında gerçekleştirmiş olduğu doğal taş ithalatının önemli bir kısmını, yaklaşık %30’unu, granit teşkil etmektedir. Diğer taraftan, işlenmiş mermer de %23’lük pay ile ikinci sırada yer almaktadır. Aynı zamanda 680221, 251512 ve 251511 GTİP’li mermer ürünleri toplam ithalatın %40’ın üzerindeki kısmını oluşturmaktadır. GTİP ÜRÜN 2008 Toplam 132.221 '680293 Granit '680291 '680221 '251512 '251511 '680223 Mermer, Traverten Ve Su Mermeri (İşlenmiş Veya Yontulmamış) Mermer, Traverten Ve Su Mermeri (Yontulmaya Veya İnşaata Elverişli) Mermer - Traverten. Dörtgen Blok / Kalın Dilim. Mermer Ve Traverten; Ham Veya Kabaca Yontulmuş Granit (Yontulmaya Veya İnşaata Elverişli) '680299 Diğer Taşlar 8 2009 2010 2011 2012 166.214 129.655 122.318 5.725 16.935 36.651 31.896 7.586 7.521 23.119 28.389 18.898 50.449 34.410 20.966 2.436 2.974 10.883 16.081 3.300 2.137 4.571 5.698 14.174 21.536 5.712 5.572 1.574 1.954 1.506 4.722 '680292 Diğer Kalkerli Taşlar Yontulmaya Veya İnşaata Elverişli Diğer Taşlar Yontulmaya Ve İnşaata Elverişli '251690 Diğer Taşlar Kaynak: Trademap '680229 Mermer Ve Traverten; Ham Veya Kabaca Yontulmuş; 4,66 191 669 3.173 3.552 7.062 9.806 3.738 1.616 785 297 121 1.102 Granit (Yontulmaya Veya İnşaata Elverişli); 4,56 Diğer ; 8,98 Katar 2012 Yılı Mal Gruplarına Göre Doğal Taş İthalatı Yüzdeleri Granit; 26,08 Mermer Traverten. Dörtgen Blok / Kalın Dilim. ; 13,15 Mermer, Traverten Ve Su Mermeri (Yontulmaya Veya İnşaata Elverişli); 17,14 Mermer, Traverten Ve Su Mermeri (İşlenmiş Veya Yontulmamış); 23,21 Katar’ın Gerçekleştirdiği Doğal Taş İhracatı Katar’ın gerçekleştirmiş olduğu doğal taş ihracatı, yıllık birkaç bin USD ile ihmal edilebilir düzeydedir. Katar’ın Gerçekleştirdiği İşlenmiş Mermer ve Traverten İthalatı (1.000 USD) Katar doğal taş ihracatının yaklaşık %41’lik kısmı 680291 ve 680221 GTİP’li işlenmiş mermer ve traverten ihracatı olarak gerçekleştirilmektedir. Ülkemizin dünya doğal taş ticaretinde blok mermer-traverten ile birlikte en güçlü olduğu bu alanın Katar doğal taş ithalatının da en önemli kalemlerinden olması ihracatımız için bir avantaj oluşturmaktadır. GTIP '680291 ÜRÜN İşlenmiş Mermer Traverten Mermer, Traverten Ve Su Mermeri (İşlenmiş Veya Yontulmamış) 2008 26.484 2009 7.586 9 2010 57.970 2011 57.529 2012 49.355 7.521 23.119 28.389 Mermer, Traverten Ve Su Mermeri (Yontulmaya Veya İnşaata Elverişli) Kaynak: Trademap 18.898 '680221 50.449 34.410 20.966 Katar’ın İşlenmiş Mermer-Traverten İthalatında Ülkelere Göre Ortalama Alış Fiyatı Katar tarafından ithal edilen işlenmiş mermer-traverten ortalama fiyatları ülkeler göre farklılık arz etmektedir. Fransa’dan ithal edilen mermer-traverten ortalama fiyatı 11.000 USD’nin üstünde gerçekleştiği için aşağıda bulunan grafiğe dâhil edilmemiştir. Türkiye’nin Katar’a gerçekleştirdiği işlenmiş mermer-traverten ihracat ortalama fiyatı, dünya ortalaması olan 954 USD’nin altında, 766 USD olarak gerçekleşmiştir. Ortalama Fiyat (USD) 2500 2.050 2000 1500 1000 954 1.216 710 867 766 1.219 1.026 727 391 500 0 Kaynak: Trademap Aşağıda bulunan tablo, Katar’a işlenmiş mermer ve traverten ihracatı yapan ülkelerin ortalama ton fiyatlarını göstermektedir. Sıralama değerde en fazla işlemiş mermer ve traverten ihracatı yapan ülkeden en az yapana doğru sıralanmıştır. Fransa dünya ortalamasının çok üstünde bir rakama sahipken, en düşük fiyat Umman’a aittir. Diğer taraftan Türkiye son beş sene içerisinde sürekli olarak dünya ortalama fiyatının altında ihracat yapmıştır. 1 2 3 4 İthalatçı Ülke Dünya Ortalaması İtalya Çin İspanya Türkiye 2008 909 2009 889 2010 1.088 2011 1.032 2012* 954 1.339 587 784 569 1.607 633 973 584 1.927 709 832 782 2.064 594 883 673 1.216 710 867 766 10 Lübnan 5 Yunanistan 6 Fransa 7 Mısır 8 Umman 9 Portekiz 10 Kaynak: Trademap 1.333 1.498 1.387 730 2.263 844 677 879 962 604 636 1.312 330 491 927 1.905 806 13.982 2.181 421 513 2.050 1.026 11.447 727 391 1.219 Katar - Türkiye Doğal Taş Ticareti Katar’ın Türkiye Doğal Taş İhracatındaki Payı Türkiye, 2012 yılında toplam 1,9 milyar dolarlık doğal taş ihracatı gerçekleştirmiştir. 2011 senesine göre miktarda %8,60, değerde ise % 13,68’lik artışla bir rekora imza atan Türk doğal taş sektörü, bu artış oranlarıyla ürünlerine katma değer katarak ihracatını artırmıştır. Tüm doğal taş sektörü ihracatında dünya 3.’sü olan ülkemiz, mermer-traverten ihracatında ise dünyanın 1 numaralı ülkesidir. Aşağıda yer alan tabloda, Türkiye’nin 2011 ve 2012 senelerinde ülkelere göre gerçekleştirmiş olduğu doğal taş ihracat rakamları yer almaktadır. Tablodan anlaşıldığı üzere, Çin doğal taş ihracatımızda yaklaşık % 40’lık payı ile ilk sırada yer alırken, onu A.B.D.ve Irak takip etmektedir. Katar ise bu sıralamada yaklaşık % 0,3 pay ile 34. sırada yer almaktadır. 2011 ÜLKE ÇİN A.B.D. IRAK S.ARABİSTAN HİNDİSTAN İNGİLTERE FRANSA B.A.E. İSRAİL KANADA KATAR G.TOPLAM Kaynak: İMMİB 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 34 2012 MİKTAR DEĞER (TON) (USD) 3.580.309 638.746.882 421.147 236.762.391 312.488 83.576.465 174.419 62.759.041 129.817 38.152.086 70.216 46.474.533 78.638 42.631.686 52.308 29.417.366 94.974 35.269.033 49.530 42.939.605 7.764 5.207.435 7.281.936 1.674.121.880 11 % DEĞİŞİM MİKTAR DEĞER MİKTAR DEĞER (TON) (USD) 4.172.377 782.595.967 16,54 22,52 449.892 252.356.078 6,83 6,59 360.099 100.994.983 15,24 20,84 227.217 86.712.559 30,27 38,17 179.553 50.568.507 38,31 32,54 66.848 45.458.666 -4,80 -2,19 83.785 42.077.045 6,54 -1,30 66.407 41.769.452 26,95 41,99 227.509 37.723.545 139,55 6,96 43.033 36.649.773 -13,12 -14,65 8.331 6.209.642 7,30 19,25 7.908.430 1.903.116.787 8,60 13,68 Türkiye’nin Katar’a Mal Gruplarına Göre Doğal Taş İhracatı Türkiye, Katar’a gerçekleştirmiş olduğu 6,2 milyon dolarlık ihracatın yaklaşık %97’sini işlenmiş mermer ve traverten olarak gerçekleştirmektedir. Katar’ın bu grupta gerçekleştirdiği yaklaşık 49 milyon USD’lik ithalatın sadece %12’sini Türkiye gerçekleştirmiştir. 2011 MAL GRUBU MERMER-TRAVERTEN HAM, KABACA YONTULMUŞ, BLOK İŞLENMİŞ MERMER İŞLENMİŞ TRAVERTEN İŞLENMİŞ GRANİT İNŞAATA ELVERİŞLİ DİĞER İŞLENMİŞ TAŞLAR KAYAĞAN TAŞI İŞLENMİŞ TOPLAM Kaynak: İMMİB Değer (USD) 36.164 Miktar (Kg) 165.700 % DEĞİŞİM 2012 6.843.719 4.778.197 675.478 337.453 738 3.893 75.775 13.124 3.432 Miktar (Kg) 259.633 5.464.970 3.945.142 2.277.772 2.081.636 396 397 326.430 77.181 38.604 7.764.842 5.207.435 Değer Miktar Değer (USD) 84.423 56,69 133,45 2.177 -20,15 -17,43 237,21 516,87 -46,35 -89,81 330,79 488,07 20.864 -36,56 -45,95 8.331.378 6.209.642 7,29 19,24 KATAR’IN DOĞAL TAŞ UYGULADIĞI VERGİ ORANLARI İTHALATINA Katar, Türkiye’yi en çok gözetilen ulus tanımı içerisinde değerlendirip doğal taş ürünlerinden % 5 oranında gümrük vergisi almaktadır. GTİP VERGİ ORANI % 25140010 25151100 25151200 25152010 25161100 25161200 25162000 25169000 68010000 68021000 68022110 Kaynak: Market Access VERGİ ORANI % GTİP 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 68022120 68022130 68022300 68022910 68022990 68029100 68029200 68029300 68029900 68030010 68030090 12 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 KATAR MÜTEAHHİTLİK İNŞAAT SEKTÖRÜ HİZMETLERİ VE Katar’da önümüzdeki 5 yıl için planlanan 200 kadar yatırım projelerinin toplam tutarı yaklaşık 150 milyar $ düzeyindedir. Bunun %43’ü altyapıya giderken, kalanı sağlık ve eğitim sektörleri için kullanılacaktır. Bayındırlık Katar yatırım programının bir diğer önemli bölümünü de yol, kanalizasyon ve diğer kamu binalarının inşası oluşturmaktadır. Katar Bayındırlık İdaresi Ashghal, 2007/08 - 2011/12 arasındaki 5 yılı kapsayan dönem için hayata geçirmeyi planladığı 66 projenin toplam maliyetinin 16,2 milyar $ olacağı tahmin edilmektedir. Söz konusu projelerin 8,2 milyar $ tutarındaki 29 adedi yol projesi, 3 milyar $ tutarındaki 16 adedi bina projesi ve 4,9 milyar $ tutarındaki 21 adedi su ve kanalizasyon projesidir. 29 adet yol projesi içerisinden Salwa Yolu (I. Faz), Kuzey Yolu–North Road (4 Faz) Dukhan Otoyolu (3 Faz), Umm Birkah Yolu, Doha Çevreyolu (Doha Expressway) (çeşitli fazlar), Mesaimeer Yolu, 55. Karayolu, Lusail Caddesi, Al Markhia ve TV Kavşakları ile Wakrah Yolu Projeleri yol projelerinin; Tıp Kulesi (Medical Tower), Olimpiyat Köyü, Wakrah Hastanesi, Deniz Bilimleri ve Balıkçılık Araştırmaları Merkezi, Al Khor Çevre Parkı, Emirlik Yat Rıhtımı, Ruwais Limanı Geliştirme Projesi ve çeşitli sağlık merkezleri ve okul inşaatları bina projelerinin; Sanayi Bölgesi (Industrial Area), Wakrah, Maither ve Doha Club yakınlarındaki pompa istasyonlarının inşaası ve mevcut tesislerin iyileştirilmesi çalışmaları su ve kanalizasyon projelerinin, başlıcaları olarak değerlendirilebilir. Ulaştırma Ulaştırma sektöründe, ülkenin stratejik konumunun getirdiği avantajdan yararlanılmasını teminen 11 milyar $ tutarındaki, 50 milyon yolcu kapasiteli Yeni Doha Uluslararası Havalimanı’nın inşaatı devam etmektedir. Havalimanının en büyük projesi olan terminal inşaatı TAV tarafından Japon Taisei Firmasıyla birlikte sürdürülmektedir. Bunun yanısıra, ilk aşaması 7 milyar $’a mal olması öngörülen 6 milyon konteyner kapasiteye sahip olacak yeni Doha Limanı’nın proje çalışmaları sürdürülmektedir. China Harbour Arabia firması, birinci aşama ihalesine 680 milyon dolarla en düşük teklifi vermiştir. Ancak, “The New Doha Port Steering Committee” tarafından ihale edilen projenin kesin kararı henüz verilmemiştir. Bu projenin müşavirliğini ise AECOM yapmaktadır. Katar ve Bahreyn’i deniz üzerinde kurulacak 40 km’lik bir köprü ile birbirine bağlayacak olan, yaklaşık 3 milyar $’a mal olacak “Dostluk Köprüsü” de ulaştırma sektöründeki önemli 13 projelerden birisi olarak ortaya çıkmaktadır. Söz konusu proje kapsamında Qatari Diar, Vinci, Hochtief, CCC, International Dredging ve Qatar Dredging firmaları tarafından oluşturulan konsorsiyum oluşturmuştur. Ayrıca Diar, Alman Demiryolları DB ile stratejik bir işbirliği anlaşması imzalamış olup, KİK çerçevesinde hayata geçirilecek KİK Demiryolu Ağı kapsamında Katar’ın demiryolu ve Doha’nın 140 km’lik hafif raylı ve metro altyapısının sağlanmasına yönelik bir projeler bütünü üzerinde çalışmalara başlamıştır. Gayrimenkul Çeşitli sektörlerde yakalanan yüksek performans, Katar’daki gayrimenkul yatırımlarını da hızlandırmıştır. The Pearl, Lusail City, Urjuan City, Al Waab City gibi karma (ticari ve iskan) kullanım amaçlı gayrimenkul geliştirme projelerinin de aralarında yer aldığı sektör yatırımlarının toplam bedeli yaklaşık 20 milyar $’dır. Eğitim, Sağlık ve Spor Katar diğer Körfez ülkeleri arasında eğitim, sağlık ve spor alanlarında yaptığı yatırımlarla da öne çıkmaktadır. Katar Emiri’nin eşi Şeyha Mozah bint Nasser Al-Missned’ın başkanlığını yaptığı Qatar Foundation şemsiyesi altında 1997 yılında başlatılan Education City projesi, Katar’ı eğitim alanında bölgede bir merkez haline getirmeyi amaçlamaktadır. Bu proje kapsamında, ABD’nin uluslararası üne sahip beş üniversitesi en yetkin oldukları ana bilim dallarında karma eğitim vermektedir. Weill Cornell Üniversitesi tıp (2002), Virginia Commonwealth Üniversitesi güzel sanatlar (2003), Texas A&M Üniversitesi mühendislik (2003), Carnegie Mellon Üniversitesi iş idaresi ve bilgisayar (2004), Georgetown Üniversitesi uluslararası ilişkiler (2005), Northwestern Üniversitesi gazetecilik (2008) alanlarında eğitim vermektedir. Qatar Foundation’ın gerçekleştireceği Sidra Tıp Merkezi için yapılacak yatırım miktarı ise yaklaşık 2,5 milyar $’dır. Uluslararası Futbol Federasyonu FIFA, 2022 Dünya Futbol Şampiyonasının Katar’da yapılmasına karar vermiştir. Bu nedenle, aralarında 100.000 seyirci kapasiteli bir stadyumun da bulunduğu 9 yeni stadyum yapılacaktır. Sadece bu organizasyon için ayrılan bütçe 4 milyar dolar civarındadır. İnşaat İnşaat sektörü büyük ölçüde devletin harcama politikasına bağımlıdır. 1996 yılından itibaren başlayan doğalgaz yatırımları ve Katar’ın uluslararası spor karşılaşmalarında önemli bir ev sahibi olma politikası çerçevesinde inşaat sektörü Katar ekonomisindeki önemli sektörlerden biri haline gelmiştir. 2002 yılından 2008 yılına kadar nominal olarak 5 kat büyüme kaydeden sektör, bir yandan altyapı projelerine hız verilmesi, diğer yandan ülkeye hızla gelen yabancı işgücünün konut talebinin karşılanması amacıyla yapılan yatırımlarla güç kazanmıştır. 14 Katar başta inşaat demiri ve çimento olmak üzere inşaat malzemelerinin çok büyük bir kısmını yurtdışından tedarik etmek zorundadır. Ayrıca, Katar’ın temel inşaat malzemeleri sektöründeki oligopollerin kırılması konusunda etkin bir çaba göstermemesi, diğer taraftan Doha Limanı’nın düşük kapasitesi nedeniyle yeterli malzeme tedarikine imkan vermemesi de inşaat malzemeleri sektöründe fiyat artışlarına neden olmaktadır. Katar’da sürdürülen projelerin en önemli yönlerinden bir tanesini kamu ihalelerinin “sabit fiyatlı” olarak gerçekleştirilmesi oluşturmaktadır. Bu anlamda, müteahhitlik firmaları gerek yüksek fiyat artışlarından dolayı, gerek projelerdeki değişikliklerin fiyatlara yansıtılmaması nedeniyle önemli risklerle karşılaşmışlardır. Katar’ın sabit fiyatlı kontratlarda ısrarı, özellikle enerji sektöründe sürdürülen projelerde çok büyük gecikmelere yol açmaktadır. Katar’ın hemen her alanda başladığı kapsamlı yatırım projeleri, yıllar içerisinde ülkedeki piyasa dengelerini bozarak, yüksek bir enflasyonist baskı oluşturmuştur. Katar’ın başta inşaat demiri ve çimento olmak üzere inşaat malzemelerinin çok büyük bir kısmını yurtdışından tedarik etmek zorunda olması, özellikle Suudi Arabistan ve Hindistan’ın çimento ihracatını ülke içerisindeki projeler nedeniyle yasaklamaları, söz konusu fiyat artışının en önemli nedeni olarak ortaya çıkmıştır. Genellikle danışman (Consultant) firmalar tarafından hazırlanan büyük projeler, uluslararası ihalelere açılmaktadır. Bütün kurumlarda hemen hemen İngilizlerin koyduğu değerlendirme kriterleri esas alınmaktadır. İhale aşamasında ve sonrasındaki proje uygulanmasında çok titiz değerlendirmeler ve kontroller yapılmakta ve ihale süreci genellikle uzun zaman almaktadır. Nitelikli ve büyük çaplı projeler dışında kalan işlerin üstlenilmesi konusunda hükümet yetkilileri her fırsatta yabancı firmaların yerlilerle işbirliği yapmalarını ve yerli şirket kurmalarını önermektedirler. Kurulacak şirketin en az %51'inin Katarlıya ait olma şartı vardır. Ancak uygulamalarda, yasal olmamasına rağmen yerli ortakla sadece yasal işlerin yerine getirilmesi için anlaşılmaktadır. Fakat son zamanlarda ve özellikle büyük yerli firmalardan, başta Türk müteahhitleri olmak üzere proje bazında “joint venture” şeklinde gerçek ortaklıklar kurma konusunda önemli talepler gelmektedir. Bu taleplerin çoğu deneyimlerinin olmadığı yol, büyük çaplı üstyapı projeleri ve enerji sektörüne yöneliktir. PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER Dağıtım Kanalları Katar’a ihraç edilen bir malın pazardaki başarısı, acenta veya distribütörün pazarlama ağının yaygınlığı ve etkinliği ile doğru orantılıdır. Bu yüzden acenta seçimi oldukça önemlidir. Katar’da iş yapmak isteyen firmaların, pazarın koşullarını ve tüketicinin alışkanlıklarını bilen, yaygın bir dağıtım ağına ve sağlam ilişkilere sahip aracılar ile kuracakları ilişkiler pazardaki başarılarına büyük katkı sağlayabilecektir. Diğer taraftan, kamu sektörünün de ihaleler çerçevesinde mal alımları yaptığı dikkate alındığında, işbirliği yapılacak Katarlı firmanın seçiminde kamu alımları konusunda gerekli 15 prosedürleri bilmesi, açılan ihaleleri ve değişen mevzuatı sürekli olarak takip etmesi önemli kriterler olarak görülmektedir. Katar yasaları, sadece Katar vatandaşlarının acenta, distribütör veya sponsor olabileceğini belirtmektedir. Ancak, pratikte bazı bakanlıklar Katar Hükümeti ile direkt sözleşmesi olan yabancı firmalar için yerel acenta kullanılması zorunluluğundan vazgeçebilmektedir. Diğer taraftan, Katar Bilim ve Teknoloji Parkı’nda (Qatar Science and Technology Park) %100 yabancı mülkiyetinde yerel firmalar kurulabilmektedir. Başkent Doha’da genel olarak ürünler son kullanıcılara büyük ve gösterişli alışveriş merkezleri, daha küçük çarşılar ve sokak dükkanları aracılığıyla ulaşmaktadır. Büyük alışveriş merkezlerinde (City Center ve Villagio gibi) oldukça kaliteli ürünler yüksek fiyatlarla alıcılarla buluşmaktadır. Diğer taraftan büyük alışveriş merkezlerinde yer alan hipermarketlerde ise gıda ürünlerinde beyaz eşyaya, kırtasiye ürünlerinden tekstil ürünlerine pek çok kalem ürün satılmaktadır. Gerek City Center gerekse Villagio alışveriş merkezlerinde Carrefour bu tarzda açılan hipermarkettir. Küçük çarşılarda ve sokak dükkanlarında ise daha ziyade Araplar dışında nüfusa hitap eden nispeten kalitesiz ve düşük fiyatlı ürünlere rastlanmaktadır. Doğrudan pazarlama Katar mevzuatlarına göre yabancı firmalar ürettikleri mal ve hizmeti piyasaya, acentaları kanalıyla sunabilirler. Bununla birlikte, bir kamu ihalesi kapsamında faaliyet gösteren yabancı firmalar doğrudan mal ithalatı gerçekleştirebilirler. Öte yandan, Katar’da kurulacak temsilcilikler kanalıyla pazarlama faaliyetleri yürütülebilir. Bununla birlikte, temsilcilik ofisleri de doğrudan ithalat yapamazlar. Acentalar Uluslararası ihalelere açılan projelerin uygulanması dâhil Katar’da, diğer körfez ülkelerinde olduğu gibi sponsorluk yani kefalet sistemi uygulanmaktadır. Uluslararası ihalelere göre yürütülen projelerde yasal olarak sponsor bulma zorunluluğu olmamasına rağmen, işin selameti ve etkin yürütülebilmesi için bir sponsorla çalışılması önerilmektedir. Sponsorluğun yasal adı acentalıktır. Sponsor, yabancı firmanın Katar’daki temsilcisi olarak faaliyet gösterir. Sponsor, vize almak ve ilgili kurumlar nezdinde firmayı tanıtmak gibi ihtiyaç duyulan işleri yapar. Sponsorluk Katar vatandaşı olan kişiler veya bu ülkede kurulmuş şirketler aracılığıyla yürütülmekte ve verilen hizmetlerin karşılığı olarak da genellikle işin değer bakımdan büyüklüğüne göre %1 - %5 arasında komisyon alınmaktadır. Yasal komisyon oranı %5'i geçemez. Projenin büyüklüğü arttıkça komisyon oranı düşer. Bu nedenle etkin ve güvenilir sponsor bulmak pazara girişin esasını oluşturmaktadır. Ancak, bazı sponsorlar sadece yasal formaliteleri yerine getirmek için de tutulabilmektedir. İşler fiilen proje yüklenici firmanın kendi yetkilileri tarafından yerine getirilmektedir. Katar Ticari Acentalar Kanunun en önemli iki prensibi; acentalık yetkisinin yalnızca Katar vatandaşlarına verilmesi ve çalışılan acentanın her şart altında yetkili acenta (exclusive agency) olarak kabul edilmesidir. 16 Bu nedenle firmalarımızın ticari temas kuracakları Katarlı firmayı doğru tespit etmeleri, ileriye dönük kapsamlı bir işbirliği hedefleniyorsa bir acentalık anlaşması yapmaları önem arz etmektedir. Acentalık verilirken taraflar yapılan acentalık anlaşmasının Arapça nüshası Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı Ticari Tescil Bölümü’nde kayıt altına alınır. Bakanlık söz konusu acentalık sözleşmesinden kaynaklanan sorunlar konusunda hakemlik görevi de yapar. Bununla birlikte, anlaşmazlık aşılamıyorsa yerel mahkemeler söz konusu davaya bakabilirler. Reklam ve Promosyon Katar’da en yaygın reklam biçimi, billboardlar ve broşürlerdir. Öte yandan, gazete ilanları, radyo ve TV reklamları da ürün tanıtımı için kullanılan diğer yöntemlerdir. Mevcut PR şirketleri, promosyon faaliyetlerini yürütmek konusunda uzmanlaşmışlardır. Katar’da 3’ü İngilizce ve 3’ü Arapça dillerinde gazete yayımlanmakta olup bu gazeteler aşağıda belirtilmektedir. Gulf Times (http://www.gulf-times.com), The Peninsula (http://www.thepeninsulaqatar.com) ve Qatar Tribune (http://www.qatar-tribune.com) ve Al-Sharq (Arapça) (http://www.alsharq.com), Al-Watan (Arapça) (http://www.al-watan.com), Al-Raya ( http://www.raya.com ) Devlete ait Qatar Radio and Television Corporation, Qatar Television (QTV) ve Qatar Broadcasting Service (QBS) Radyosunu işletmektedir. Her iki kuruluş da yayınlarında reklamlara yer vermektedir. Öte yandan, merkezi Katar’da bulunan ve Arap ülkelerinde son derece etkili olan Al-Jazeera Televizyonu da reklam imkânı sunmaktadır. (http://www.aljazeera.net) Söz konusu radyo ve TV istasyonlarına reklam veren, diğer taraftan, Katar’da billboard kiralayarak yaygın reklam imkanı sağlayan Q Media Firmasıdır. (http://www.qmediame.com) Kamu İhaleleri Katar, kamu alımlarında yüksek oranda yerel girdi kullanan tedarikçilere tercihli muamele yapmaktadır. Ayrıca, kamu alımlarında yerel firmalar için %10 ve KİK üyesi firmalar için ise %5 oranında fiyat avantajı sağlamaktadır. Katar, Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımları Anlaşmasına (WTO Agreement on Government Procurement) taraf değildir. Hükümet, Katar’da en büyük mal ve hizmet alıcısı konumundadır. Hükümet tarafından gerçekleştirilen alımlar, 8/1976 sayılı Kanun kapsamında düzenlenmektedir. Maliye Bakanlığı’na bağlı Merkezi İhale Komitesi (Central Tenders Committee-CTC), özellikle mal alımlarına yönelik kamu ihalelerinin önemli bir kısmını ele almaktadır. Kamu ihaleleri ile ilgili gerekli bilgiler ve ihale ilanları, kuruluşun web sitesi www.ctc.gov.qa üzerinden incelenebilir. CTC mal alım ihalelerini büyük çoğunlukla yerel kaynaklardan temin etmektedir. Diğer taraftan, açılan ihalelerin teklif verme süreleri de son derece kısadır. Bu çerçevede, taşıt araçlarından, büro makinelerine kadar üretici firmaların Katar kamu alımlarından pay alabilmeleri ancak etkin bir acenta vasıtasıyla mümkün olabilmektedir. 17 Diğer taraftan, Qatar Petroleum (www.qp.com.qa), Kahramaa (www.kahramaa.com.qa), National Health Authority (www.nha.gov.qa) gibi kuruluşlar, kendi ihalelerini iç ihale birimleri vasıtasıyla gerçekleştirmektedirler. Söz konusu kuruluşlara mal satmak isteyen firmaların veya ürettikleri ürünlerin söz konusu kuruluşlarca açılan ihalelere katılan firmalarca kullanılmasını isteyen firmaların, söz konusu kuruluşlarca “tedarikçi listesine” alınmaları gerekmektedir. İhalelerde genel olarak yerel bankalardan teminat mektubu talep edilmektedir. İhalelerde, büyüklüğe bağlı olarak değişmekle birlikte, katılım için %5, performance bond olarak ise %10 tutarında teminat mektubu alınır. Kamu ihalelerinde genellikle kontratın %20’si teminat mektubu karşılığında peşin olarak ödenir. Hakedişler ödenirken işveren kuruluş hakedişin belirli bir kısmını (iş sonuna kadar – kesin kabule kadar) tutmaktadır. Söz konusu kesintilere faiz uygulanmaz. Bu nedenle, firmaların ödemelerden kaynaklanacak gecikmeyi ve kayıpları teklif aşamasında dikkate alması gerekmektedir. İhale dokümanları aksi belirtilmedikçe Arapça doldurulmalıdır. İstenen standartlar çoğunlukla İngiliz standartları olmakla beraber, son dönemde ABD standartlarının da bazı ihalelerde arandığı gözlemlenmektedir. İŞADAMLARININ PAZARDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler Katar, yerel halkın tüm nüfusa oranının %20 düzeyinde olduğu oldukça kozmopolit yapıda bir ülkedir. İş görüşmesi yaparken hangi etnik gruptan kişiyle temas halinde bulunulduğuna dikkat edilmeli ve ona göre davranılmalıdır. Yerel tüccarlar uzun zamanlardan gelen bir ticaret kültürüne sahiptirler ve ticari müzakerelerde oldukça başarılıdırlar. Alışveriş yapılan dükkânlarda ürünler her zaman pazarlığa tabidir. İş görüşmelerine hızlı bir şekilde geçilmemelidir. İş görüşmelerinden önce kişisel konularda sohbet edilmeli, belirli bir zaman geçtikten sonra iş konuşulmaya başlanmalıdır. Araplar sert eleştirilere açık değillerdir. Bir eleştiri yapılacağı zaman dolaylı yollar kullanılması uygun olacaktır. Toplantılar belirlenenden daha geç başlayabilmektedir. Dakiklik konusuna fazla önem verilmez. Ancak, sizin toplantılara zamanında gitmeniz uygun olacaktır. Tüm sözlü anlaşmaların aynı zamanda sözleşmeye dökülmesinde fayda vardır. Katar’da işe başlamadan önce karşılıklı güvenin oluşturulması oldukça önemlidir. Katarlı iş adamları bir tanıdık vasıtasıyla iş yapmayı tercih etmektedirler. Kişisel temas oldukça önemli olup, hiç tanımadıkları kişilerle e-posta aracılığıyla ticaret yapılması tercih edilmemektedir. Majlis denen yerde toplanarak konuları daha rahat bir ortamda ve kahve içerek tartışılmakta, toplantılar genellikle sabah ya da akşam saatlerinde gerçekleştirilmektedir. 18 Katar’da aile hayatına çok fazla önem verilmekte aile problemleri nedeniyle iş görüşmeleri yarıda kesilebilmekte ya da iptal edilebilmektedir. Katar'da iş yapabilmek batıya göre biraz daha zor ve yavaş gerçekleşmekte olup iş görüşmeleri sırasında sabırlı olmak gerekmektedir. Bu ülkede misafir ağırlamaya çok büyük önem verilmelidir. Yemeğin elle yenmesi Araplar arasında oldukça yaygındır. Sol el ile yemek yenmesi uygun karşılanmamakta olup, ayrıca sol el ile hiçbir koşulda yemeğe uzanılmaması veya bir şey iletilmemesi gerekmektedir. Yılın en sıcak ayı olan Ağustos ayında, Ramazan ayı ve dini bayramlarda iş görüşmeleri planlanmaması tavsiye edilmektedir. İslam takviminde ay takvimi kullanılmaktadır. Ay 28 çekmekte ve 12 ay içerisinde 354 gün bulunmaktadır. Bunun neticesinde dini bayramlar her yıl farklı zamanlarda uygulanmaktadır. Randevu talep edilmeden önce bayramların hangi tarihe geldiğine dikkat edilmelidir. İş görüşmeleri için Cuma gününe randevu talep edilmesi hoş karşılanmayacaktır. Cuma günü ibadet ve aile içi toplantılara ayrılmıştır. Katar son yıllarda modernleşmesine hız vermiş bir ülkedir. Ancak, ülkenin modern görüntüsüne bakarak halkın geleneksel yapısı göz ardı edilmemelidir. Halk oldukça kadercidir. Kadercilik insanların çok uzun vadeli planlar yapmasını engelleyebilmektedir. Dinin politika, sosyal davranışlar ve iş dünyası üzerinde önemli bir yeri vardır. Karşılıklı konuşmalarda bir kişinin eşi hakkında soru sorulmamalıdır. Bunun yerine çocukların nasıl olduğu sorulabilir. Kadınlara karşı her türlü fiziksel temastan kaçınılmalıdır. Kadının el sıkışmak için elini uzatması durumunda tokalaşılmalıdır. Erkekler arasında el sıkışması yaygındır. El kalbin üzerine götürülerek de karşı taraf selamlanabilir. En sık rastlanan selamlaşma şekli “Salam alaykum”, “Wa alaykum as-salam” şeklindedir. Selamlaşma için bazı temel Arapça sözcüklerin öğrenilmesinde fayda vardır. Konuşma sırasında göz teması önemlidir. Ancak bayanların gözlerinin içine bakılmamalıdır. İsrail ve Filistin sorunu ile ilgili konular sohbetten kaçınılması gereken konulardır. Ülke yemekleri ile ilgili konuşmak uygun bir konu olacaktır. Ülkede futbol oldukça popüler olup, konuşma için uygun bir konudur. “İnşallah” kelimesi İngilizce konuşmalarda bile sık sık kullanılmaktadır. Pasaport ve Vize İşlemleri Diplomatik, hususi ve hizmet pasaportlarına vize uygulanmamaktadır. Umuma Mahsus Pasaport hamilleri Katar’da bir otelde rezervasyon yaptırmaları halinde, Doha Uluslararası hava limanında 30 dolar karşılığı 10 günlük vize alabilmektedirler. Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri Emir’in tahta çıkması: 27 Haziran Bağımsızlık günü: 3 Eylül Eid al Fitr: 21 - 24 Eylül Eid al-Adha: 28 Kasım Yeni Yıl: 7 Aralık Milli gün: 18 Aralık 19 Çalışma saatleri resmi kurumlar; Pazar - Perşembe: 07:00 - 14:00, bankalar için; PazarPerşembe: 07:30 - 13:30, özel sektör için ise; 08:00 - 13:00 ve 15:30 - 18:30 (Cuma hariç) arasıdır. Yerel Saat Türkiye yaz saati uygularken Türkiye saati ile saat farkı bulunmamaktadır. Ülkemizde yaz saati uygulaması sona erdiğinde ise Katar saati Türkiye saatinden 1 saat ileridedir. Yerel Ölçü Birimleri İngiliz ve metrik sistemdir. Telefon Kodları Uluslararası telefon kodu: + 974 İklim Yazlar sıcak, kışlar ılıman. En sıcak aylar Mayıs-Eylül. Bu aylarda en yüksek sıcaklık 45 dereceye ulaşmaktadır. En soğuk aylar, Aralık-Mart. Bu aylarda ortalama sıcaklık 10-20 derece arasında değişmektedir. En kurak ay Ağustos en yağışlı ay ise Aralık’tır. Yıllık yağış miktarı 39 mm.’dir. Ülkede su kaynakları oldukça kısıtlı olup deniz suyu arıtma sistemi ülkenin su ihtiyacını karşılamaktadır. KATAR’DA GERÇEKLEŞEN ÖNEMLİ DOĞAL TAŞ FUARLARI Qatar Stone Tech International Stone and Stone Techology Show http://www.qatarstone-tech.com/ Project Qatar International Trade Exhibition for Construction Technology, Building Materials, Equipment and Environmental Technology in Qatar http://www.projectqatar.com/ INFDEX International Furniture and Design Exhibition http://www.indexexhibition.com/ 20 KATAR’DA ÖNEMLİ DOĞAL TAŞ FİRMALARI Al Jaber Group PO BOX 1120 Tel: +974 4372551 Fax: +974 4373907 E-mail: info@aljaberqatar.com www.aljaberqatar.com Kohinoor Marble & Granite Co PO BOX 15411 Tel:+974 4425262 Fax: +974 4373922 www.kohinoormarbles.com DARWISH & COMPANY LTD. PO BOX 889 Tel:+974 4414747 Fax:+974 4438805 www.darwishandco.com Jamco Tradg & Contg Co. W.L.L. PO BOX 11168 Tel : +974 468 86 72 Fax: +974 468 86 74 www.jamcoqatar.com IDesign Interiors IESCO PO BOX 13739 Tel: +974 4510010 Fax: +974 4510015 www.idesignqatar.com IESCO PO BOX 5722 Tel: +974 4428544 Fax: +974 4328132 www.iescoqatar.com Kassem Darwish Fakhro & Sons PO BOX 350 Tel: +974 4422739 Fax: +974 4426378 www.darwish-group.com GENERAL CONST & MATERIAL FOR MIDDLE EAST PO BOX 22569 Tel:+974 4515677 Fax:+974 4515679 E-mail:gencome@live.com Nabina PO BOX 130 Tel: +974 4652345 Fax: +974 4652386 E-mail: nabinaco@qatar.net.qa www.nabina.com FORUM DESIGN DIVISION OF AHB PO BOX 7848 Tel:+974 6559905 Fax:+974 4419002 www.ahbqatar.com Satco International PO BOX 8859 Tel: +974 4415564 Fax: +974 4422809 E-mail: satco@qatar.net.qa www.satcointernational.net ELITE MIDDLE EAST PO BOX 55386 Tel:+974 4581119 Fax:+974 4582035 E-mail:elitemea@gmail.com CORNICHE DÉCOR CENTER PO BOX 9898 Tel:+974 4449055 Fax:+974 4449066 www.cdc-qa.com Rumaillah Group PO BOX : 2, Doha Tel : +974 4508888 Fax: +974 4508886 Email : info@rumaillahgroup.com www.rumaillahgroup.com ARABIAN SPECIALISED MATERIALS CO. PO BOX 55289 Tel:+974 4213636 Fax:+974 4213737 www.asmaqatar.com 21 KATAR’DAKİ ÖNEMLİ MİMARLIK OFİSLERİ KHATİB & ALAMİ http://www.khatibalami.com/ ARAB ENGİNEERİNG BUREAU (AEB) http://www.aeb-qatar.com/aeb/index.html ARUP http://www.arup.com/ ASCO http://ascoqatar.com/ Qatar Design Consortium http://www.qdcqatar.com.qa/ Architectural Consulting Group LLC (ACG) http://www.acg.ae/ Diwan Al Emara http://www.dewan-architects.com/ Petra Design http://www.petradesign.com/ Al Mana Consulting Group http://www.almanagroup.com/ 22
© Copyright 2024 Paperzz