BEYAZ HAZ. BET. AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. SAN. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESĠSĠ (39,41 Hektar) ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRME RAPORU Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Köyü 82613 Ruhsat Numaralı Saha ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu MERS ÇEVRE MERS Çevre Madencilik Mühendislik Proje DanıĢmanlık iĢ Sağ. Ve Güv. ĠnĢ.San. ve Tic. Ltd. ġti. ANKARA–2013 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU PROJE SAHĠBĠNĠN ADI BEYAZ HAZ. BET. AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. ADRESĠ Hollanda Cad. No: 41/6 Yıldız-Çankaya/ ANKARA TELEFON VE FAKS NUMARALARI --- PROJENĠN ADI KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESĠSĠ PROJE BEDELĠ PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN AÇIK ADRESĠ (ĠLĠ, ĠLÇESĠ, MEVKĠĠ) RUHSAT NUMARASI 4.662.582,00 TL ANKARA ĠLĠ, MAMAK ĠLÇESĠ, KUTLUDÜĞÜN KÖYÜ 82613 RUHSAT NUMARALI SAHA 82613 ÇED ALANINA AĠT KOORDĠNATLAR Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM D.O.M.: 33 Zon: 36 Ölçek Fak.: 6 derecelik NO SAĞA YUKARI Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: Zon: Ölçek Fak.: NO ENLEM BOYLAM 1 504704.80 4413619.00 1 39.868979 33.054677 2 505386.00 4413619.00 2 39.870940 33.062644 3 505468.90 4413608.20 3 39.870842 33.063613 4 505434.00 4413150.40 4 39.866718 33.063201 5 504606.40 4412858.60 5 39.864094 33.053523 ALAN: 39,41 Ha. 1 NOLU KIRMA ELEME TESĠS ALANINA AĠT KOORDĠNATLAR Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM D.O.M.: 33 Zon: 36 Ölçek Fak.: 6 derecelik NO SAĞA YUKARI Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: Zon: Ölçek Fak.: NO ENLEM BOYLAM 1 504676 4413237 1 39.867503 33.054339 2 504770 4413228 2 39.867421 33.055438 3 504755 4413128 3 39.866520 33.055262 4 504659 4413146 4 39.866683 33.054140 2 NOLU KIRMA ELEME TESĠS ALANINA AĠT KOORDĠNATLAR Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM D.O.M.: 33 Zon: 36 Ölçek Fak.: 6 derecelik NO SAĞA YUKARI 1 504659 4413146 2 504755 4413128 3 504740 4413028 4 504642 4413055 i Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: Zon: Ölçek Fak.: NO ENLEM BOYLAM 1 39.866683 33.054140 2 39.866520 33.055262 3 39.865619 33.055086 4 39.865863 33.053940 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU HAZIR BETON TESĠS ALANINA AĠT KOORDĠNATLAR Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM D.O.M.: 33 Zon: 36 Ölçek Fak.: 6 derecelik NO SAĞA YUKARI Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: Zon: Ölçek Fak.: NO ENLEM BOYLAM 1 504770 4413228 1 39.867421 33.055438 2 504889 4413217 2 39.867321 33.056829 3 504874 4413117 3 39.866420 33.056653 4 504755 4413128 4 39.866520 33.055262 STOK ALANINA AĠT KOORDĠNATLAR Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM D.O.M.: 33 Zon: 36 Ölçek Fak.: 6 derecelik NO SAĞA YUKARI Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: Zon: Ölçek Fak.: NO ENLEM BOYLAM 1 504704 4413401 1 39.868980 33.054668 2 504930 4413472 2 39.869619 33.057311 3 504892 4413218 3 39.867330 33.056865 4 504676 4413237 4 39.867503 33.054339 BĠTKĠSEL TOPRAK DEPOLAMA ALANINA AĠT KOORDĠNATLAR Koor. Sırası: Sağa, Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM D.O.M.: 33 Zon: 36 Ölçek Fak.: 6 derecelik NO SAĞA YUKARI Koor. Sırası: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Türü: Coğrafik (Derece.kesir) D.O.M.: Zon: Ölçek Fak.: NO ENLEM BOYLAM 1 504930 4413472 1 39.869619 33.057311 2 505099 4413526 2 39.870104 33.059287 3 505099 4413430 3 39.869239 33.059287 4 504914 4413361 4 39.868619 33.057123 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı ÇED Yönetmeliği (30.06.2011 tarih ve 27980 sayılı RG ile değiĢik) PROJENĠN ÇED YÖNETMELĠĞĠ KAPSAMINDAKĠ YERĠ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) RAPORU HAZIRLAYAN KURULUġUN/ ÇALIġMA GRUBUNUN ADI EK-I Listesi: 25–Ruhsat hukuku ve aĢamasına bakılmaksızın, a) 25 hektar ve üzeri çalıĢma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık iĢletme ve cevher hazırlama tesisleri, MERS ÇEVRE MADENCĠLĠK MÜH. PROJE DAN. Ġġ SAĞ. VE GÜV. ĠNġ. SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. Yeterlik Belge No : 236 Yeterlik Belgesi VeriliĢ Tarihi : 30.04.2013 ii BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU RAPORU HAZIRLAYAN KURULUġUN/ ÇALIġMA GRUBUNUN ADRESĠ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI Cevizlidere Mah. Cevizlidere Çankay /ANKARA Tel :+90 312 472 50 30 Faks :+90 312 472 50 31 web: www.merscevre.com.tr e-mail: info@merscevre.com.tr Rapor Sunum Tarihi ARALIK 2013 iii Cad. No:80/20 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa No TABLOLAR DĠZĠNĠ ............................................................................................................. VIII ġEKĠLLER DĠZĠNĠ ................................................................................................................. IX EKLER DĠZĠNĠ ....................................................................................................................... X Bölüm 1: Projenin Tanımı ve Amacı ............................................................................... 1 a) Tanımı, hizmet amaçları, önem ve gerekliliği, projenin zamanlama tablosu ................................. 1 Bölüm 2: Proje Alanı ve Etki Alanına Ait Mevcut Durumun Belirlenmesi ve Özellikleri (Proje yeri ve etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili olarak çevresel özelliklerin belirtilmesi) .................................................................................... 3 2.1 Proje Ġçin Seçilen Yerin Konumu .................................................................................................. 4 2.1.1 Proje yer seçimi (Ġlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmıĢ olan yerin, Onanlı Çevre Düzen Planı veya Ġmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) ...................................................................................................................................... 4 2.1.2 Proje kapsamındaki ünitelerin konumu ...................................................................................... 6 2.1.2.1 Ocak ...................................................................................................................................... 6 2.1.2.2 Kırma-Eleme tesisi ................................................................................................................. 6 2.1.2.3 Stok alanı ............................................................................................................................... 6 2.1.2.4 Bitkisel toprak depo alanı ........................................................................................................ 6 2.1.2.5 ġantiye/Ġdari bina.................................................................................................................... 7 2.1.2.6 Nakliye güzergahı ................................................................................................................... 7 2.1.2.7 Diğer ...................................................................................................................................... 7 2.2 Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum ................................................... 7 2.3 Projenin Özellikleri........................................................................................................................ 8 2.3.1 Proje Kapsamında kullanılacak üretim yöntemleri, üretim miktarları, ĠĢ akım ġeması, ÇalıĢacak Personel Sayısı,................................................................................................................. 8 2.3.2 Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin miktar ve Özellikleri ...........................11 2.3.3 Üretim Sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taĢınmaları ve depolanmaları ............................................................................................................11 2.3.4 Proje Kapsamındaki UlaĢtırma Altyapısı Planı (UlaĢtırma Güzergahı, Güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleĢim yerlerine göre konumu, yapılması düĢünülen tamir, bakım ve iyileĢtirme çalıĢmaları vb.) ...................13 Bölüm 3: Projenin Ekonomik ve Sosyal Boyutları ....................................................... 15 3.1 Proje Ve Etki Alanının Mevcut Ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri .....................................15 3.1.1 Ekonomik özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluĢturun baĢlıca sektörler) .............................15 3.1.2 Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaĢ sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı)...............................................................................................................................................17 3.1.3 Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar)............................................................................18 3.1.4 Ġnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler ......................................................18 3.1.5 GerçekleĢmesi beklenen gelir artıĢlar; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri ............19 3.1.6 Yöredeki sosyal alt yapı hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür hizmetleri).........................................19 IV BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 3.1.7 ÇalıĢacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları ..........................................................................................................................................19 3.1.8 Projenin Fayda- Maliyet Analizi .................................................................................................20 3.1.9 Projeden etkilenen yerleĢim yerleri ...........................................................................................22 3.1.10 Projenin ekonomik ömrü .........................................................................................................22 3.1.11 Zamanlama tablosu ................................................................................................................22 3.2 Diğer Hususlar ............................................................................................................................23 Bölüm 4: Mevcut Çevresel Özellikler ve Doğal Kaynakların Kullanımı ...................... 24 4.1 Arazi kullanım ve mülkiyet durumu ..............................................................................................24 a) Tarım ve hayvancılık .................................................................................................................24 a.1 Arazinin İlgili mevzuata göre durumu ...........................................................................................24 a.2 Sulu ve kuru tarım arazilerin büyüklüğü .......................................................................................24 a.3 Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları .........................................................................25 a.4 Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları .........................................................................26 b) Orman alanları ..........................................................................................................................27 b.1 Ağaç türleri ve miktarı veya kapladığı alan büyüklükleri ...............................................................27 b.2 Ocak yerinin iĢlendiği mescere haritası ve yorumu.......................................................................28 b.3 Sahanın yangın görüp görmediği .................................................................................................28 c) Proje yerinde elden çıkarılacak alanın değerlendirmesi ..............................................................28 c.1 Proje sırasında kesilecek ağaçların tür ve ne kadar alanda bu iĢlerin yapılacağı ..........................28 c.2 Elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım kabiliyeti.........................................28 c.3 Etkilenecek tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu iĢlerin yapılacağı ...........................................29 c.4 Proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu ...........................................................................29 c.5 Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) ........................................................................................29 4.2 Toprak Özellikleri ........................................................................................................................29 a) Toprak yapısı ve arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması .................................................................29 b) Yamaç stabilitesi .......................................................................................................................31 c) Erozyon.....................................................................................................................................31 d) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında toprağa etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) ..............................................................................32 4.3 Jeolojik Özellikleri ......................................................................................................................33 a) Bölge Jeolojisi ...........................................................................................................................33 b) Proje Alanı jeolojisi ....................................................................................................................35 c) CevherleĢme .............................................................................................................................35 d) Depremsellik .............................................................................................................................35 e) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında jeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) ..............................................................................36 4.4 Hidrojeolojik Özellikleri ..............................................................................................................36 a) Bölge ve proje alanı hidrojeolojik özellikler .................................................................................36 b) Yüzeysel su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri.......................................................................37 c) Yeraltı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri (su seviyeleri, miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı) ................................................39 V BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU d) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında hidrojeolojik etkiler ve alınacak önlemler ( arazi hazırlık, inĢaatı iĢletme ve iĢletme sonrası) ...............................................................40 4.5 Hidrolojik Özellikleri ...................................................................................................................40 a) Bölge ve proje alanı hidrolojik özellikler......................................................................................40 b) Projenin göl, baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu.......................................42 c) Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaĢım, turizm, elektirik üretimi, diğer kullanımlar) ....................................................43 d) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında hidrolojik etkiler ve alınacak önlemler ( arazi hazırlık, inĢaati iĢletme ve iĢletme sonrası) ...............................................................................43 4.6 Meteorolojik ve iklimsel Özellikler ..............................................................................................44 a) Bölgesel ve proje alanı meteorolojik ve iklimsel özellikler ...........................................................44 b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler sırasında yerel ve bölgesel iklimde oluĢabilecek meterolojik ve iklimsel etkiler ile alınacak önlemler(arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) .58 4.7 Flora-Fauna ..............................................................................................................................58 a) Proje alanı ve proje etki alanı flora-fauna ...................................................................................58 b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler sırasında flora ve fauna üzerine etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) ................................................................71 4.8 Koruma alanları (Ek-V deki duyarlı yöreler listesi kapsamında) ..................................................72 a) Proje alanı ve proje etki alanı koruma alanları ( Bölgede yer alan Tarihi ve Kültürel Alanlar özellikle irdelenmelidir) ......................................................................................................................77 b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında koruma alanlarına etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) ................................................................78 4.9 Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler ( Askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluĢlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiĢ alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile “SınırlandırılmıĢ Alanlar” v.b.) ....................................................................78 a) Proje alanı ve proje etki alanı.....................................................................................................78 b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında etki ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) ........................................................................................78 Bölüm 5: Proje kapsamındaki faaliyetlerin değerlendirilmesi .................................... 79 5.1 Emisyon hesaplamaları (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) ...................................79 5.2 Su kullanımı ve bertarafı (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarı, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluĢacak atık suların miktarları ve bertarafı) ...........................................87 5.3 Atıklar (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) ...........................................................................................................................................89 5.4 Gürültü Kaynakları Seviyeleri (Akustik Rapor)..............................................................................93 5.5 Sağlık Koruma Bandı Mesafesi....................................................................................................99 5.6 Doğaya yeniden kazandırma çalıĢmaları ve rehabilitasyon planı ................................................100 5.7 Risk analizi ................................................................................................................................101 a) Proje alanı ve proje etki alanı analizi (Bölgede tarım alanları, taĢıma güzergahı, karayolu, yerleĢim alanları ve yüzeysel su kaynaklarına muhtemel etkiler özellikle incelenmelidir) ..................102 b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında risk durumlarında alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) ............................................................................103 5.8 Diğer Hususlar ..........................................................................................................................105 Bölüm 6: Projenin Alternatifleri .................................................................................. 106 Bölüm 7: Ġzleme Programı ........................................................................................... 107 VI BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 7.1 Projenin inĢaatı için önerilen izleme programı, projenin iĢletmesi ve iĢletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil müdahale planı...........................................................................................107 7.2 ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda Yeterlilik Tebliği‟nde “ Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluĢların yükümlülükleri baĢlığının 4. Maddesinde yer alan hususların gerçekleĢtirilmesi ile ilgili program ...............................................................................................................................113 Bölüm 8: Halkın Katılımı .............................................................................................. 114 Bölüm 9: Sonuçlar: ...................................................................................................... 115 NOTLAR ve KAYNAKLAR PROJE TANITIM DOSYASINI HAZIRLAYAN UZMANLARIN LĠSTESĠ VII BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU TABLOLAR DĠZĠNĠ Sayfa No Tablo 2.1. 82613 Ruhsat No’lu Saha Sınır Koordinatları ................................................................................ 5 Tablo 2.2. ÇED Alanı Koordinatları ................................................................................................................. 5 Tablo 2.3. Kırma-Eleme Tesisi 1 Sınır Koordinatları ....................................................................................... 5 Tablo 2.4 Kırma-Eleme Tesisi 2 Sınır Koordinatları ........................................................................................ 5 Tablo 2.5. Hazır Beton Tesisi Sınır Koordinatları ........................................................................................... 5 Tablo 2.6. Stok Alanı Sınır Koordinatları ........................................................................................................ 6 Tablo 2.7. Bitkisel Toprak Depolama Sınır Koordinatları ............................................................................... 6 Tablo 2.8. Üretim Miktarları ............................................................................................................................. 8 Tablo 2.9. Proje Kapsamında Kullanılacak Makine Ekipman Listesi .............................................................11 Tablo 2.10. Hazır Beton Tesisi Makine Ekipman Listesi ................................................................................11 Tablo 2.11. 82613 No’lu Kalker Ocağı Patlatma Yönteminin Teknik Özellikleri.............................................13 Tablo 3.1. Türkiye, Ankara ve Mamak’na Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri .............................................17 Tablo 3.2. YaĢ Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Verileri .................................................................................18 Tablo 3.3. Toplam Makine ve Donanım Tutarı ...............................................................................................20 Tablo 3.4. Personel Gideri..............................................................................................................................20 Tablo 3.5. Projenin Zamanlama Tablosu .......................................................................................................22 Tablo 4.1. Arazi Kullanım Sınıfları..................................................................................................................24 Tablo 4.2. Tarım Arazilerinin Dağılımı ............................................................................................................24 Tablo 4.3. Ġldeki Tarla Ürünleri Üretim Tablosu (2009 Yılı) ............................................................................25 Tablo 4.4. Ġldeki Meyve Ağaçları Üretim ve Veri Tablosu (2009)....................................................................25 Tablo 4.5. Ġlde Sebze Üretimi ve Miktarı (2009) ..............................................................................................25 Tablo 4.6. Organik Tarım Bilgi Sistemi (OTBĠS) Verileri Tablosu ..................................................................26 Tablo 4.7. Hayvan Tür ve Adetleri (2009) .....................................................................................................26 Tablo 4.8. Ankara Ġli Topraklarının Verimlilik Kriterlerinin % Olarak Dağılımı ...............................................29 Tablo 4.9. Ankara Ġli Büyük Toprak Grupları (ha) ........................................................................................30 Tablo 4.10. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha) ...............................................................................30 Tablo 4.8.Ankara Ġli Doğal Gölleri ..................................................................................................................38 Tablo 4.9. Yeraltı Suyu Havzaları Yeri ve ĠĢletme Rezervleri .........................................................................39 Tablo 4.10.Ankara Ġli Doğal Gölleri ................................................................................................................42 Tablo 4.11. Ankara Ġli Basınç (hPa) Değerleri ................................................................................................44 Tablo 4.12. Ankara Ġli Sıcaklık Değerleri ........................................................................................................45 Tablo 4.13. Ankara Ġli’ne Ait YağıĢ Değerleri .................................................................................................47 Tablo 4.14. Ankara Ġli’ne Ait Nem Değerleri ..................................................................................................47 Tablo 4.15. Ankara Ġli Sayılı Günler................................................................................................................48 Tablo 4.16. Maksimum Kar Kalınlığı .............................................................................................................49 Tablo 4.17. Ankara Ġli’ne Ait Ortalama Açık Yüzey BuharlaĢması .................................................................50 Tablo 4.18. Ankara Merkez Meteoroloji Ġstasyonu Verilerine Göre Rüzgârın Aylık ve Yıllık Esme Sayılarının Dağılımları ...........................................................................................................................51 Tablo 4.19. Ankara Merkez Meteoroloji Ġstasyonu Verilerine Göre Rüzgârın Mevsimlik Esme Sayılarının Dağılımları..............................................................................................................................................52 Tablo 4.20. Ankara Ġli Meteoroloji Ġstasyonu Verilerine Göre Rüzgârların Aylık ve Yıllık Esme Hızları Dağılımları (m/sec) .................................................................................................................................52 Tablo 4.21. Ankara Ġli Yıllık ve Aylık Rüzgâr Dağılımı ....................................................................................53 Tablo 4.22. IUCN red List Kategorileri ve Türkçe KarĢılıkları ........................................................................59 Tablo 4.23. Prof. Dr. Ali Demirsoy’a (1996) Göre Red Data Book Kategorileri ..............................................59 Tablo 4.24. Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü üzerinde planlanan Kalker Ocağı ve KırmaEleme Tesisi ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan flora türleri, Türkçe Ġsimleri, Fitocoğrafik Bölgeleri, Habitatları, Nispi Bolluğu, Endemizm Durumu, IUCN Red Data Book ve Bern Ek-I Kategorileri. ...........................................................................................................................62 Tablo 4.25. Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan sürüngen türleri, Latince ve Türkçe Adları, Habitatları, Bern, IUCN Red Data Book ve MAK Kategorileri ............................................................................................................................................66 Tablo 4.26. Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan kuĢ türleri, Latince ve Türkçe Adları, Bern, IUCN Red Data Book ve Korunma Statüleri ve MAK Kategorileri ............................................................................................................................................67 Tablo 4.27. Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan memeli türleri, Latince ve Türkçe Adları, Habitatları, Bern, IUCN Red Data Book ve MAK Kategorileri ............................................................................................................................................68 Tablo 5.1. Toz Emisyon Faktörleri-Dekapaj ...................................................................................................79 Tablo 5.2. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak SKHKKY Emisyon Faktörleri .......81 Tablo 5.3. Kırıcı Ünitelerinde Toz Emisyon Faktörleri ...................................................................................82 Tablo 5.4. Üretimde OluĢacak Toz Emisyon Debisi ve Alınacak Önlemler ...................................................86 Tablo 5.5. Tesiste OluĢması Muhtemel Ambalaj Atıklar ve Miktarları ...........................................................91 Tablo 5.6. Tesiste OluĢması Muhtemel Tehlikeli Atıklar ve Miktarları ...........................................................91 VIII BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 5.7. Arazi Hazırlık ve ĠnĢaat AĢamasında Kullanılacak Makine Ve Ekipmanların Miktar ve Özellikleri, ..............................................................................................................................................97 Tablo 5.8. Arazi Hazırlık ve ĠnĢaat AĢamasında Tüm Kaynaklardan OluĢacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı, ...............................................................................................98 Tablo 5.9. ġantiye Alanı Ġçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri ......................................................................99 Tablo 5.10. Risk Analizinde Kullanılan Değerlendirme Verileri ................................................................... 102 Tablo 5.11. Proje Etki Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi ............................................................... 103 ġEKĠLLER DĠZĠNĠ Sayfa No ġekil 2.1. Proje alanını gösterir Uydu Görüntüsü ........................................................................................... 7 ġekil 2.2. Proje Genel ĠĢ Akım ġeması ...........................................................................................................10 ġekil 2.3. 2011 Yılı Trafik Hacmi Haritası .......................................................................................................14 ġekil 4.1. Ankara Ġli Jeotermal Alanları Gösterir Harita .................................................................................40 ġekil 4.2. Ankara Ġli’ne Ait Aylık Basınç Değerleri .........................................................................................45 ġekil 4.3. Ankara Ġli’ne Ait Aylık Sıcaklık Değerleri ........................................................................................46 ġekil 4.4. Ankara Ġli’ne Ait Aylık Sıcaklık Değerleri ........................................................................................46 ġekil 4.5. Ankara Ġli Aylara Göre YağıĢ Miktarları ..........................................................................................47 ġekil 4.6. Ankara Ġli Aylara Göre YağıĢ Miktarları ..........................................................................................48 ġekil 4.7. Ankara Ġli Aylara Göre Sayılı Günler Dağılımı-1 .............................................................................49 ġekil 4.9. Ankara Ġli Aylara Göre Maksimum Kar Kalınlığı .............................................................................50 ġekil 4.10. Konya Ġli Aylara göre Ortalama ve Maksimum Açık Yüzey BuharlaĢması ...................................51 ġekil 4.11 Ankara Ġli’ne Ait Aylara Göre Ortalama Ve Maksimum Rüzgar Hızları ..........................................53 ġekil 4.12. Ankara Ġli’ne Ait Aylara Göre Ortalama Fırtınalı Gün ve Ortalama Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı .....................................................................................................................................................53 ġekil 4.22. Ankara Ġli Yıllık Esme Sayısına Göre Yaz Mevsimi Rüzgâr Yönleri ..............................................57 ġekil 4.23. Ankara Ġli Yıllık Esme Sayısına Göre Sonbahar Mevsimi Rüzgâr Yönleri ....................................57 ġekil 4.24. IUCN Red List Kategorileri ...........................................................................................................58 ġekil 4.24. P. H Davis Grid Kareleme Sistemi ................................................................................................60 ġekil 5.1. Kamyona Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi ...........................................................................93 ġekil 5.2. Ekskavatöre Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi ......................................................................94 ġekil 5.3. Mobil Vince Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi .......................................................................94 ġekil 5.4. Jeneratöre Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi .........................................................................94 ġekil 5.5. Beton Mikserine Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi ................................................................95 ġekil 5.6. Yükleyiciye Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi .......................................................................95 ġekil 5.7. A, B ve C Ağırlıklı Ses (Gürültü) Düzeyleri için Çevirim Eğrileri ....................................................97 ġekil 5.8. Arazi Hazırlık ve ĠnĢaat AĢamasında Tüm Kaynaklardan OluĢacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği ....................................................................................98 ġekil 5.9. Risk Analizi ve Değerlendirme Tablosu ....................................................................................... 102 ġekil 7.1. Acil Eylem Planı Koordinasyon Yapısı ......................................................................................... 109 ġekil 7.2. Koruma Ekibinin Görev ve Sorumlulukları, ................................................................................. 110 ġekil 7.3. Kurtarma Ekibinin Görev ve Sorumlulukları, ............................................................................... 111 ġekil 7.4. Ġlk Yardım Ekibinin Görev ve Sorumlulukları, .............................................................................. 112 ġekil 7.5. Yangın Ekibinin Görev ve Sorumlulukları, ................................................................................... 112 IX BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU EKLER DĠZĠNĠ Ek-1 Faaliyet Alanına Ait Yer Bulduru Haritası ve Uydu Görüntüsü Ek-2 ĠĢletme Ruhsatı Ek-3 Faaliyet Alanına Ait 1/10.000 Ölçekli Vaziyet Planı Ek-4 Faaliyet Alanının 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Haritası Ek-5 Faaliyet Alanına Ait 1/25.000 Ölçekli Termin (Ġmalat) Planı Ek-6 Faaliyet Alanının 1/25.000 Ölçekli Jeolojik Haritası Ek-7 Faaliyet Alanının Ait Deprem Haritası Ek-8 Devir SözleĢmesi Ek-9 Faaliyet Alanını Gösterir Fotoğraflar Ek-10 Fosseptik Tip Planı Ek-11 Kadastro Mülkiyet Durumunu Gösterir Harita Ek-12 Orman Ġnceleme ve Değerlendirme Formu Ek-13 Mamak Belediyesinden alınan Kullanma Suyu Temini Yazısı X BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bölüm 1: Projenin Tanımı ve Amacı 1.1. tablosu Tanımı, hizmet amaçları, önem ve gerekliliği, projenin zamanlama Proje konusu faaliyet Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında 1/25.000 ölçekli i30 a1,a4 paftalarında yer alan, Beyaz Hazır Beton Akaryakıt ĠnĢ. Mad. TaĢ. Turz. San. Tic. Ltd. ġti.'ye ait 82613 ruhsat nolu sahada Kalker Ocağı ve KırmaEleme Tesisi iĢletmesi planlanmaktadır. Projeye ait halkın katılım toplantısı 01.08.2012 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢtir. Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı ise 02.08.2013 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢi olup Çevre ve ġehircilik bakanlığının vermiĢ olduğu özel formata göre bu proje hazırlanmıĢtır. Söz konusu 82613 ruhsat nolu saha 21.03.2013 tarihinde Çesan Mad. ĠnĢ. Turz. San. Tic. Ltd. ġti. den Beyaz Hazır Beton Akaryakıt ĠnĢ. Mad. TaĢ. Turz. San. Tic. Ltd. ġti.'ye devri gerçekleĢtirilmiĢ olup devir sözleĢmesi EK-8 sunulmuĢtur. 82613 ruhsat nolu sahaya ait iĢletme ruhsatı 13.03.2013 tarihinde Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından verilmiĢtir. Bahse konu ruhsat Ek.2‟de sunulmuĢtur. 82613 ruhsat nolu sahadan yıllık ortalama 2.000.000 ton kalker cevheri üretimi gerçekleĢtirilmesi planlanmaktadır. Üretilen cevherin tamamı kırma-eleme tesisinde iĢlendikten sonra cevherin bir kısmı hazır beton üretimi için hazır beton tesisine gönderilecek bir kısmı ise ocak içerisinde belirlenen stok alanında depolanacak ve piyasaya satıĢa sunulacaktır. Projeye konu mevcut kırma-eleme tesisi faaliyeti için 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı ÇED Yönetmeliği Madde 7 kapsamında kapasite artıĢına yönelik ÇED süreci baĢlatılmıĢtır. Proje alanı Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında, Kutludüğün Beldesi‟nin yaklaĢık olarak 3,2 km güneyinde yer almaktadır. Proje alanına ait Yer Bulduru Haritası ve uydu görüntüsü ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK-1). Proje alanına en yakın yerleĢim birimi yaklaĢık 500 m. kuzeyinde yer alan konuttur. Proje alanı etki incelemesi hesaplamalarında alana en yakın konumda bulunan ve yaklaĢık olarak 500 m. kuzeyinde yer alan, Kutludüğün Beldesi'ne bağlı ev dikkate alınmıĢtır. 39,41 hektarlık proje alanının toplam 0,93 ha.lık kısmında 1 nolu kırma-eleme tesisi, 0,96 ha. kısmında 2. Nolu kırma eleme tesisi, 1,2 ha.lık kısmında Hazır Beton Tesisi bulunacaktır. Ayrıca 4,52 ha.lık kısmında stok alanı ve 1,78 ha.lık kısmında ise bitkisel toprak depolama alanı yer alacaktır. Söz konusu alanları gösterir vaziyet planı EK-3 de sunulmuĢtur. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır. Sahanın kuĢ uçuĢu 150 m. kuzeyinden kuru dere niteliğinde bir dere yatağı geçmektedir. Arazi hazırlık, inĢaat ve üretim faaliyetleri sırasında ve sonrasında bu su yüzeylerine hiçbir Ģekilde müdahale edilmeyecek atık malzeme bırakılmayacaktır. Tesisin bulunduğu alan hazine ve orman arazileri kapsamındadır. Proje alanı mülkiyet durumunu gösterir onaylı kadastro haritası ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. Ek 11). 1 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Sahada tesis iĢletme faaliyetlerine proje sahibi firma tarafından devam edilecektir. Faaliyetler sırasında proje alanında toplam 30 personel çalıĢacaktır. Piyasanın hammadde ihtiyacı devam ettiği sürece ve günün teknolojik geliĢmelerine paralel olarak yapılması muhtemel iyileĢtirme çalıĢmaları doğrultusunda tesisin uzun yıllar çalıĢacağı düĢünülmektedir. Kalker Cevherinin Genel Özellikleri Genel olarak, kimyasal bileĢiminde en az % 90 CaCO 3 (kalsiyum karbonat) içeren kayaçlara kalker ya da kireçtaĢı adı verilmektedir. Ayrıca mineralojik bileĢiminde en az % 90 kalsit minerali bulunan kayaçlar da kalker olarak adlandırılmaktadır. Kalker saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluĢur. Kalsit ve aragonit kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal Ģekli olup, teorik olarak % 56 CaO ve % 44 CO2 içerir. Ancak doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. Ġkincil derecede değiĢik madde ve bileĢiklerin içinde yer alması nedeniyle orijinal halde sarı, kahverengi ve siyah renklerde de görülebilmektedir. Kalkerin, özgül ağırlığı 2,5 – 2,7 gr/cm3 arasındadır. Fiziksel, Kimyasal ve Mineralojik Özellikleri: Kalkerin genel olarak sertliği 3, kabarma katsayısı 1,6 dır. Kırılma dayanımı (basma dayanımı) 1.900 kg/cm2, kırılma indeksi 60 kg/cm2, elastisite modülü 2.100 kg/mm2, genleĢme katsayısı 0,00022, 1 santigrat derece (100-150 derece için) reaksiyon ısısı 426 kcal/gr-mol (25 santigrat derece)‟dür. Tesislerde iĢlenen kalker cevherinin tamamı proje alanı içerisinde açılacak olan ocak alanından temin edilecektir. Kalker cevherinin ortalama yoğunluğu 2,5 ton/m3'tür. 2 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bölüm 2: Proje Alanı ve Etki Alanına Ait Mevcut Durumun Belirlenmesi ve Özellikleri*** (Proje yeri ve etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili olarak çevresel özelliklerin belirtilmesi) Proje etki alanı, sahada gerçekleĢtirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkilerin ilgili yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilip, söz konusu yönetmeliklerdeki sınır değerlerin altına indiği mesafeler göz önüne alınarak belirlenir. Bu tür faaliyetlerde etki alanı belirlemesindeki en önemli faktörlerden toz emisyonları ve gürültü dağılımları dikkate alınarak civardaki yerleĢim yerleri ve hassas alanlara göre aĢağıdaki değerlendirmeler yapılmıĢtır. Faaliyetin Toz Emisyonları Açısından Değerlendirilmesi: Proje alanında yapılacak üretim faaliyetlerinden kaynaklanan toz kütlesel debileri için modelleme çalıĢması yapılmıĢ olup, Hava Kalitesi Modelleme Raporunun son Ģekli ÇED Raporu çoğaltma iĢlemleri sırasında sunulacaktır. Modelleme çalıĢması sonucu hesaplanan UVD Uzun Vadeli Değer) ve KVD (Kısa Vadeli Değer)‟ler, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” UVS ve KVS sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Sahada üretim faaliyetleri sırasında gerekli tüm önlemler alınacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında ocak ayna önü ve ocak içi ve bağlantı yolları mevsim Ģartlarına uygun olarak sulanarak nemlendirilecektir. Ayrıca üretim sırasında malzemenin kamyonlara savurma yapmadan yüklenmesine, nakliye sırasında kamyonlarda malzeme üstünün branda ile örtülmesine ve araçların hız sınırlamalarına uymasına özen gösterilecektir. Proje kapsamındaki faaliyetler için yapılan toz modellemesi incelendiğinde toz konsantrasyonlarının proje alanı içerisinde sınır değerlerin altına indiği görülmektedir. Faaliyetin Gürültü Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi: Sahada yapılacak üretim faaliyetleri sırasında çalıĢacak makine ekipmandan kaynaklı olarak gürültü oluĢması söz konusudur. Sahada oluĢması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” esaslarına uygun olarak ilgili bölümde gürültü düzeyi hesaplamaları yapılmıĢtır. Faaliyetten kaynaklı gürültü dağılımı incelendiğinde, oluĢması muhtemel gürültü düzeyinin yaklaĢık olarak 200 metre mesafede yönetmelik sınır değerlerinin altına indiği görülmüĢtür. ÇalıĢma alanında gerçekleĢtirilecek faaliyetlerden kaynaklanan çevresel etkilerin emisyon ve gürültü dağılımları incelendiğinde yaklaĢık olarak 200 metre mesafede yönetmeliklerdeki sınır değerlerinin altına inildiği görülmekte olduğundan, proje alanı sınırından itibaren etki mesafesi 200 m olarak belirlenmiĢtir. Faaliyetlerden kaynaklı toz ve gürültü hesaplamaları yapılırken etki mesafesi olan 200 metre yarıçaplı alandan daha geniĢ bir alan dikkate alınmıĢ ve modelleme çalıĢmaları toz için yaklaĢık 39,41 hektarlık alanda yapılmıĢtır. Bununla birlikte gürültü hesaplamaları ve dağılımı ise sahaya en yakın yerleĢim yerine olan mesafe dikkate alınarak gerçekleĢtirilmiĢtir. 3 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 2.1 Proje Ġçin Seçilen Yerin Konumu 2.1.1 Proje yer seçimi (Ġlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmıĢ olan yerin, Onanlı Çevre Düzen Planı veya Ġmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje konusu faaliyet Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında 1/25.000 ölçekli i30 a1,a4 paftalarında yer alan, Beyaz Hazır Beton Akaryakıt ĠnĢ. Mad. TaĢ. Turz. San. Tic. Ltd. ġti.'ye ait 82613 ruhsat nolu sahada Kalker Ocağı ve KırmaEleme Tesisi iĢletmesi yapılması planlanmaktadır. Projeye ait halkın katılım toplantısı 01.08.2012 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢtir. Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı ise 02.08.2013 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢi olup Çevre ve ġehircilik bakanlığının vermiĢ olduğu özel formata göre bu proje hazırlanmıĢtır. Proje alanı sınırları 1/25.000 ölçekli topografik harita üzerine iĢlenmiĢtir (Bkz. Ek 7). Proje alanı Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında, Kutludüğün Beldesi‟nin yaklaĢık olarak 3,2 km güneyinde yer almaktadır. Proje alanına ait Yer Bulduru Haritası ve uydu görüntüsü ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK-1). Proje alanına en yakın yerleĢim birimi yaklaĢık 500 m. kuzeyinde yer alan konuttur. Proje alanı etki incelemesi hesaplamalarında alana en yakın konumda bulunan ve yaklaĢık olarak 500 m. kuzeyinde yer alan, Kutludüğün Beldesi'ne bağlı ev dikkate alınmıĢtır. 39,41 hektarlık proje alanının toplam 0,93 ha.lık kısmında 1 nolu kırma-eleme tesisi, 0,96 ha. kısmında 2. Nolu kırma eleme tesisi, 1,2 ha.lık kısmında Hazır Beton Tesisi bulunacaktır. Ayrıca 4,52 ha.lık kısmında stok alanı ve 1,78 ha.lık kısmında ise bitkisel toprak depolama alanı yer alacaktır. Söz konusu alanları gösterir vaziyet planı EK-3 sunulmuĢtur. Proje alanının 2023 BaĢkent Ankara Nazım Ġmar Planı‟nda hangi bölgede kaldığını gösterir harita ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. Ek 10). Söz konusu haritada faaliyet alanı diğer tarım alanları ve marjinal ve dikili tarım alanları içerisinde kalmaktadır. Proje alanı hazine arazileri kapsamındadır. Proje alanı mülkiyet durumunu gösterir onaylı kadastro haritası ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. Ek 9). Ankara Ġli‟ne ait 1/50.000, 1/100.000, 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ve bölgeye ait 1/5.000 ölçekli Nazım Ġmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı bulunmamaktadır. 4 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 2.1. 82613 Ruhsat No’lu Saha Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) 1. Nokta 504000 4414000 2. Nokta 504406 4414000 3. Nokta 504552 4413352 4. Nokta 505386 4413619 5. Nokta 505663 4413583 6. Nokta 505640 4413223 7. Nokta 504440 4412800 8. Nokta 504440 4412797 9. Nokta 504400 4412783 10. Nokta 504400 4413800 11. Nokta 503500 4413802 12. Nokta 503500 4413900 13. Nokta 503425 4413900 14. Nokta 503362 4413992 15. Nokta 503999 4414183 16. Nokta 504000 4414146 Alan: 90,73 Ha. Tablo 2.2. ÇED Alanı Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) 1. Nokta 504704.80 4413619.00 2. Nokta 505386.00 4413619.00 3. Nokta 505468.90 4413608.20 4. Nokta 505434.00 4413150.40 Alan: 39,40 Ha. Tablo 2.3. Kırma-Eleme Tesisi 1 Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) 1. Nokta 504676 Yukarı (X) 4413237 2. Nokta 504770 4413228 3. Nokta 504755 4413128 4. Nokta 504659 4413146 Alan: 90,73 Ha. Tablo 2.4 Kırma-Eleme Tesisi 2 Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) 1. Nokta 504659 4413146 2. Nokta 504755 4413128 3. Nokta 504740 4413028 4. Nokta 504642 4413055 Alan: 0,96 Ha. Tablo 2.5. Hazır Beton Tesisi Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) 1. Nokta 504770 4413228 2. Nokta 504889 4413217 3. Nokta 504874 4413117 4. Nokta 504755 4413128 Alan: 1,20 Ha. 5 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 2.1.2 Proje kapsamındaki ünitelerin konumu 82613 ruhsat no‟lu 90,73 hektarlık sahanın 39,41 hektarlık kısmı projeye konu faaliyetler kapsamında kullanılacaktır. Proje Alanı içerisinde ocak, tesis alanları, Ģantiye ve stok alanlarının yerleĢimini gösterir 1/10.000 ölçekli Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK 6). 2.1.2.1 Ocak 39,41 hektarlık proje alanında tesis ve stok alanlarının dıĢında kalan 30,02 hektarlık kısmı kalker üretimi için ocak alanı olarak kullanılacaktır. 2.1.2.2 Kırma-Eleme tesisi 39,41 hektarlık proje alanının toplam 0,93 ha.lık kısmında 1 nolu kırma-eleme tesisi, 0,96 ha. kısmında 2. Nolu kırma eleme tesisi, 1,2 ha.lık kısmında Hazır Beton Tesisi bulunmaktadır. Ayrıca 4,52 ha.lık kısmında stok alanı ve 1,78 ha.lık kısmında ise bitkisel toprak depolama alanı bulunmaktadır. Söz konusu alanları gösteriri vaziyet planı EK-3 de sunulmuĢtur. Sahada üretim faaliyetleri sırasında sürekli olarak bulunacak personelin sosyal ihtiyaçları için Ģantiye ve sosyal tesis kurulacaktır. Ayrıca sahada çalıĢacak personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksuların toplanması amacıyla sızdırmasız fosseptik ve hazır beton tesisinden çıkacak yıkama suları için fiziksel arıtım ünitesi kurulacaktır. Sızdırmasız fosseptik kırma-eleme tesisi alanına, fiziksel arıtım ünitesi ise hazır beton tesisi alanına yerleĢtirilecektir. 2.1.2.3 Stok alanı 39,41 hektarlık proje alanında tesis ve stok alanlarının dıĢında kalan 30,02 hektarlık kısmı kalker üretimi için ocak alanı olarak kullanılacaktır. Tablo 2.6. Stok Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) 1. Nokta 504704 4413401 2. Nokta 504930 4413472 3. Nokta 504892 4413218 4. Nokta 504676 4413237 Alan: 4,52 Ha. 2.1.2.4 Bitkisel toprak depo alanı 39,41 hektarlık proje alanında tesis ve stok alanlarının dıĢında kalan 30,02 hektarlık kısmı kalker üretimi için ocak alanı olarak kullanılacaktır. Tablo 2.7. Bitkisel Toprak Depolama Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) 1. Nokta 504930 4413472 2. Nokta 505099 4413526 3. Nokta 505099 4413430 4. Nokta 504914 4413361 Alan: 1,78 Ha. 6 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 2.1.2.5 ġantiye/Ġdari bina 39,41 hektarlık proje alanında tesis ve stok alanlarının dıĢında kalan 30,02 hektarlık kısmı kalker üretimi için ocak alanı olarak kullanılacaktır. 2.1.2.6 Nakliye güzergahı Proje alanı Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında, Kutludüğün Beldesi‟nin yaklaĢık olarak 3,2 km güneyinde yer almaktadır. Proje alanına ait Yer Bulduru Haritası ve uydu görüntüsü ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK-1). Tesise Kutludüğün'den doğu istikametine ayrılan mevcut yol vasıtasıyla ulaĢmak mümkündür. 2.1.2.7 Diğer Bu bölümde anlatılacak baĢka bir özellik yoktur. 2.2 Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Mahallesi sınırlarında mevcut durumda faaliyetini sürdüren birden çok maden ocağı bulunmaktadır. GerçekleĢtirilmesi planlanan projenin faal olarak çalıĢan en yakın maden ocağına mesafesi yaklaĢık olarak 750 metredir. ġekil 2.1. Proje alanını gösterir Uydu Görüntüsü Bahse konu maden ocakları uzun yıllardır faaliyetlerini sürdürmektedir. Dolayısıyla ilgili ocaklara ait dökümanlara ulaĢarak bu bölgede ki mevcut çevresel kirliliği tespit etmek mümkün olabilecektir. Konu ile ilgili Ankara Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğüne baĢvuru yapılmıĢ ve bölgede yer alan ocaklara ait patlatma paternleri, kütlesel emisyon debileri, yıllık üretim miktarı gibi bilgiler istenilmiĢtir. Ankara Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğünden alınacak bilgilere göre, hem mevcut durum hemde Beyaz Hazır Beton tarafından 7 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU gerçekleĢtirilecek faaliyetin hem çevreye hem tarım arazilerine hemde yer altı suyuna etkileri kümülatif olarak incelenecektir. Bu durumla ilgili Aksaray Üniversitesi ile ortak bir çalıĢma yürütülmektedir. Bahse konu üniversite raporu 1. ĠDK toplantısından önce tamamlanacak olup Ankara Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü ile Çevre ve ġehircilik Bakanlığına sunulacaktır. 2.3 Projenin Özellikleri 2.3.1 Proje Kapsamında kullanılacak üretim yöntemleri, üretim miktarları, ĠĢ akım ġeması, ÇalıĢacak Personel Sayısı, Proje kapsamında 2 adet kırma-eleme tesisi ve 1 adet hazır beton tesisi kurulacaktır. Kırma-eleme tesislerinin kapasiteleri 1.000.000 ton olup, toplamda 2.000.000 tondur. Proje alanı içerisinde üretilen kalker cevherinin tamamı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Tesislerde boyutlandırılan cevherin bir kısmı kurulacak olan Hazır Beton Tesisinde beton üretiminde kullanılacaktır. Hazır beton tesisinin yıllık üretim kapasitesi 374,400 m3/yıl olarak planlamıĢtır. Boyutlandırılan kalker cevherinin hazır beton tesislerine ve piyasaya satıĢı yapılacaktır. Tesiste boyutlandırılan cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 gr/cm 3 olarak kabul edilmiĢtir. Sahada yılda 260 gün, günde 8 saat çalıĢma yapılacaktır. Üretim miktarlarına yönelik ayrıntılar aĢağıdaki tabloda sunulmuĢtur. Tablo 2.8. Üretim Miktarları Cevher Üretimi – Kırma Eleme Tesisi Yıllık Üretim 2.000.000 ton/yıl Günlük Üretim (ortalama) 7.692 ton/gün Saatlik Üretim (ortalama) 961,5 ton/saat Vardiya sayısı 8 Saat / 1 Vardiya Kırma Eleme Tesisi Üretim Faaliyetleri Proje kapsamında kurulması planlanan kırma-eleme tesislerinde yılda 2.000.000 ton kalker boyutlandırılması planlanmaktadır. Kırma – eleme tesisinin ekipmanları ve genel iĢ akımı aĢağıda açıklanmıĢtır. Primer Çeneli Kırıcı: Çeneli kırıcılar ocak, granit ve benzeri sert karakterli ve kalker tipi daha yumuĢak karakterli ocak malzemesi ile dere malzemesi, muhtelif cins ve karakterdeki cevherin kırılması için kullanılabilmektedir. Bu tip kırıcılar tesislerde genel olarak birincil (primer) kırıcı olarak kullanılır. Bütün maden ve agrega sektörlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Çok sert ve aĢındırıcı malzemelerde dahi üstün performans gösteren ve malzeme gerilimini alıp sekonder ve tersiyer kırıcıları önemli ölçüde rahatlatan, aĢınma parçaları kolay temin edilebilen, iĢletme kolaylığı sağlayan ters düz çene kullanabilirliği olan bir kırıcı çeĢididir. Üretimi gerçekleĢtirilen kalker cevheri, kırma–eleme tesisinin besleyici ünitesine getirilecek ve birincil kırıcıda (çeneli kırıcı) kırılacaktır. Kırıcıdan çıkan malzeme by-pass eleğinden geçerek burada yaklaĢık olarak % 15 by-pass malzeme (0-25 mm) ayrılacaktır. Tesise beslenen malzemenin yaklaĢık % 85‟i birincil kırıcıdan bant konveyörler yardımıyla çok katlı eleğe gönderilecek ve buradaki elek üstü malzeme (+25 mm) de darbeli (sekonder) kırıcıya gönderilecektir. Sekonder kırıcıya giren malzeme miktarı toplam 8 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU malzeme miktarının % 65‟i kadardır. 0-5 mm, 5-15 mm. ve 15-25 mm. boyutlarına indirgenen malzeme ise depolanmak üzere stok alanına gönderilebilecektir. Sekonder Darbeli Kırıcı: Orta ve yüksek sertlikte malzemeleri (kireçtaĢı, dolomit, granit, bazalt vb.) asfalt ve beton agregası iriliğinde kıran kırıcılardır. Ġri malzeme beslenebilme, kübik ürün, yüksek küçültme oranı, yüksek kapasite, düĢük yatırım ve iĢletme maliyeti bu tip kırıcıları, kırma eleme tesislerinde ideal sekonder kırıcı yapmaktadır. Ana kırıcılardan sonra ikinci kırıcı olarak kullanılmaktadır. Bu makinede kırılan malzemeler istenilen ebatlarda ise daha sonraki iĢlem bölgesine geçer; bir sonraki iĢleme geçemeyecek kadar büyük olan parçalar elek, konveyör vb. ekipmanlar ile tekrar sekonder darbeli kırıcılara verilir. Böylece malzeme istenilen ebatlara düĢürülene kadar bu iĢlem devam eder. Sekonder kırıcıda kırılarak istenen ebatlara getirilen malzeme, boyutlarına göre ayrılmak üzere titreĢimli elek ünitesine gönderilir. Malzeme boyutları faaliyet kapsamında hazır beton tesislerine ve piyasada hammadde olarak kullanılacak malzeme boyutlarına uygun olarak belirlenmiĢtir. TitreĢimli elek ünitesi ile malzeme 3 fraksiyonda (0-5 mm, 515 mm, 15-25 mm) sınıflandırılarak depolanacaktır. 25 mm. üstünde kalan malzeme ise tekrar sekonder kırıcıya gönderilecektir. 9 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU KIRMA – ELEME TESİSİ Primer Besleyici Primer Çeneli Kırıcı Konveyör Bant Bypass Eleği Konveyör Bant Sekonder (Darbeli) Kırıcı Konveyör Bant Çok Katlı Elek Konveyör Bant (Toz ve Gürültü) Konveyör Bant 0-5 mm. 5-15 mm. 15-25 mm. +25 mm. Stok Alanı Hazır Beton Tesisi Piyasaya Satış ġekil 2.2. Proje Genel ĠĢ Akım ġeması Kırma–eleme tesisinde Çevre ve ġehircilik Bakanlığı genelgesi gereği kapalı sisteme geçilecek olup, tozlanmayı en aza indirmek için bant konveyör ve kırıcıların üstü kapatılacaktır. Kırma-eleme tesisinin çalıĢması esnasında toz indirgeme sistemiyle tesise pülvarize su verilerek kırıcı ünitelerinde oluĢması muhtemel tozun malzemeye yapıĢması sağlanarak toz çıkıĢı önlenecektir. Kırma-eleme tesisinde iĢlemden geçirilen malzeme ekte sunulan vaziyet planında yeri gösterilen stok alanında depolanacak ve buradan hazır beton tesislerine ve piyasaya satıĢa sunulacaktır (Bkz. Ek 8). Depolama sırasında yüksek yığınlar oluĢturulmayacak, tozumaya karĢı ise gerekirse malzeme üstü yeterli derecede nemli tutulacaktır. 10 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 2.3.2 Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin miktar ve Özellikleri Faaliyet kapsamında çalıĢacak makine ekipmanlar aĢağıdaki tabloda sunulmuĢtur. Tablo 2.9. Proje Kapsamında Kullanılacak Makine Ekipman Listesi Makine-Ekipman Adedi Darbeli Kırıcı (110'luk) 2 Çeneli Kırıcı 2 Toprak Eleği 2 Besleyici Elek 2 Çok Katlı Elek 2 Konveyör Bant 17 Kamyon 4 Lastik Tekerlekli Yükleyici 1 Kırma–eleme tesisinde Çevre ve ġehircilik Bakanlığı genelgesi gereği kapalı sisteme geçilecek olup, tozlanmayı en aza indirmek için bant, konveyör ve kırıcıların üstü kapatılacaktır. Kırma-eleme tesisinin çalıĢması esnasında toz indirgeme sistemiyle tesise pülvarize su sistemiyle kırıcı ünitelerinde oluĢması muhtemel tozun malzemeye yapıĢması sağlanarak toz çıkıĢı önlenecektir. Hazır Beton Tesisi Makine Ekipmanları Hazır beton tesisinde kullanılacak makine ekipman özellikleri aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir. Tablo 2.10. Hazır Beton Tesisi Makine Ekipman Listesi Makine-Ekipman Adet Kapasite YaĢ Sistem Beton Santrali 1 150 m /saat (max.) Beton Pompası 1 37 m Beton Katkı Tankı 1 --- Çimento Silosu 2 80-100 ton Çimento BoĢaltma Kompressorü 2 --- Lastik Tekerlekli Yükleyici (Beko-Loder) 1 3-3,5 m Transmikser 5 10-15 m 3 3 3 2.3.3 Üretim Sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taĢınmaları ve depolanmaları Sahada kalker cevherleĢmesi sert bir yapı gösterdiğinden ocak iĢletmeciliği açık iĢletme yöntemi ile basamaklarda delme patlatma yapılarak gerçekleĢtirilecektir. Patlayıcı maddeler ocakta kalker üretiminde kullanılacak olup, ruhsat alanında depolanması söz konusu değildir. Patlayıcı madde, ilgili firmadan ihtiyaca göre temin edilecektir. 11 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Patlatma işlemlerinde dikkat edilecek unsurlar; Faaliyet alanı çevresindeki atımlardan etkilenebilecek yakın çevredeki köylere patlatmaların yapılacağı tarih ve saat bildirilecektir. AteĢleme sahasına yetkililerden baĢkası kesinlikle girmeyecektir. Patlamayan delikler içindeki patlayıcı madde gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra etkisiz hale getirilecektir. Patlayıcı malzemelerin ateĢleme yerine getirilmesinde bu iĢ için yetiĢmiĢ yetenekli personel görevlendirilecektir. Patlatma iĢlemi ateĢleme ehliyetine sahip kiĢilerce yapılacak. Dinamit ve kapsüllerin ayrı ayrı taĢınmasına itina gösterilecektir. AteĢleme yapıldıktan sonra bölgenin sorumlu nezaretçisi gerekli kontrolü yapacak ve iĢ makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak Ģevinde askıda kalmıĢ ise önlemi alınacaktır. Bu üretim yönteminde; üç sıra olarak tanımlanan delikler delindikten sonra ateĢleme yapılarak bir patlatmadan ortalama 20.000 Ton malzeme gevĢetilecektir. Yılda sahadan 2.000.000 ton malzeme söküleceğinden yılda yaklaĢık olarak 100 patlatma yapılması öngörülmektedir. (1) Deliklerin delinmesi: Sert blokların gevĢetilmesinde iĢin ilk aĢamasını patlatma deliklerinin delinmesi iĢlemi oluĢturmaktadır. Ocak üretiminde delik dizaynı belirlendikten sonra, delik çapı, delikler arası mesafe ve delik boyları hesaplanır. Pnömatik deliciler vasıtasıyla delme iĢlemi gerçekleĢtirilir. Deliklerin delinmesi sırasında toz ve gürültü kaynağı oluĢacaktır. Her patlatma grubu 3 sıradan teĢekkül edecek olup; sıralar arası mesafe 3 m olarak ayarlanacaktır. Her sırada delikler arası mesafe 3 metre olacaktır. Delik boyları 11 m ve delik çapları 90 mm civarında olacaktır. 3 sıra halinde delinecek delik sayısı toplam 87 delik olup bir sırada 29 adet delik delinecektir. (2) Deliklere patlayıcının doldurularak patlatmanın yapılması: Patlatma delikleri oluĢturulduktan sonra, deliklerin patlayıcı ile doldurulması iĢlemi gerçekleĢmektedir. Ortalama 11 m. derinliğinde açılacak patlatma deliklerine, kapsül, yemleyici, çoğunlukla anfo, gerek duyulduğu takdirde emulite 150 kullanılacak ve sıkılama malzemesi yerleĢtirildikten sonra ateĢleme iĢlemi yapılacaktır. AteĢlemede Excel veya Nonel elektriksiz kapsüller kullanılmaktadır. Bu sistemde tüm delikler tek tek patlatılarak delikler arasında gecikme verilmektedir. AteĢleme düzeni, çevresel etkileri azaltmak ve iĢ güvenliğini artırmak amacıyla elektriğe duyarsız Excell elektriksiz kapsülleri (25 ms gecikmeli) kullanılarak yapılacaktır. ANFO kullanılması durumunda her delikte 2 yemleyici kapsüle (Excell kapsül), duyarlı Powergel kullanılacak, deliklerde 3 m sıkılama payı bırakılacaktır. Her delik için 1 kg powergell kullanılacaktır. Her patlatmada bir delik için kullanılacak ANFO miktarı yaklaĢık 46 kg olacaktır. Dolayısıyla bir patlatmada toplam 4.002 kg ANFO kullanımı ile sahada yılda toplam 400.200 kg/yıl patlayıcı madde kullanılacaktır. 12 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Patlatmada delik baĢına kullanılacak anfo miktarı aĢağıdaki gibi hesaplanmıĢtır. (0,090 / 2)2 * π * 8,00 m * 0,9 gr/cm3 46 kg Sahada kullanılacak patlayıcılara iliĢkin yıllık miktarlar aĢağıda hesaplandığı gibidir. Yılda delinecek delik sayısı: 87 * 100 = 8.700 adet Yılda kullanılacak ANFO miktarı: 46 kg * 87 * 100 = 400.200 kg/yıl Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı: 1 kg * 87 * 100 = 8.700 kg / yıl Yılda kullanılacak olan kapsül adedi: 2 * 87 * 100 = 17.400 adet/yıl Patlayıcı maddelerin kullanımlarında, taĢıma ve depolanmalarında "Tekel dıĢı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taĢınması, saklanması, depolanması, satıĢı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları" na iliĢkin 29.09.1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanan 87/12028 karar sayılı Tüzük hükümlerine uygun Ģekilde çalıĢılacaktır. Proje sahasında kullanılacak delme – patlatma yönteminin teknik özellikleri aĢağıdaki tabloda özetlenmiĢtir. Tablo 2.11. 82613 No’lu Kalker Ocağı Patlatma Yönteminin Teknik Özellikleri Sıralar Arası Mesafe Delikler arası Mesafe Delik Çapı (mm) Delik Boyu Ort. (m) ġarj Boyu (m) Ort. (m) Ort. (m) 90 3 3 11 8 Delik Çapı (mm) Delik BaĢına patlayıcı Madde Miktarı (kg) Bir Delikten Alınan Malzeme Tonajı 20.000 ton için patlatılacak delik sayısı (Ort.) Sıra Sayısı 90 46 230 87 3 Sıkılama Boyu Ort. (m) 3 Yılda Delinecek Toplam Delik Sayısı 8.700 2.3.4 Proje Kapsamındaki UlaĢtırma Altyapısı Planı (UlaĢtırma Güzergahı, Güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleĢim yerlerine göre konumu, yapılması düĢünülen tamir, bakım ve iyileĢtirme çalıĢmaları vb.) Proje konusu faaliyet Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında 1/25.000 ölçekli i30 a1,a4 paftalarında yer alan, Beyaz Hazır Beton Akaryakıt ĠnĢ. Mad. TaĢ. Turz. San. Tic. Ltd. ġti.'ye ait 82613 ruhsat nolu sahada Kalker Ocağı ve KırmaEleme Tesisi iĢletmesi yapılması planlanmaktadır. Proje alanı Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında, Kutludüğün Beldesi‟nin yaklaĢık olarak 3,2 km güneyinde yer almaktadır. Proje alanına ait Yer Bulduru Haritası ve uydu görüntüsü ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK-1). 13 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Proje alanına en yakın yerleĢim birimi yaklaĢık 500 m. kuzeyinde yer alan konuttur. Proje alanı etki incelemesi hesaplamalarında alana en yakın konumda bulunan ve yaklaĢık olarak 500 m. kuzeyinde yer alan, Kutludüğün Beldesi'ne bağlı ev dikkate alınmıĢtır. T.C. UlaĢtırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleĢtirilen Trafik Hacim Haritası çalıĢması kapsamında proje alanı civarındaki karayolları 2013 yılı trafik hacmi haritası aĢağıda verilmiĢtir. 2 1 ġekil 2.3. 2011 Yılı Trafik Hacmi Haritası Projeye konu alandaki mevcut çalıĢmalar sırasında üretilen malzemenin tesis dıĢına nakliyesi için günlük ortalama taĢıt yükü 30 taĢıt(sefer)/gün civarındadır. Kapasite artıĢı sonrası yapılacak çalıĢmalar neticesinde tesis dıĢına nakliye sırasında taĢıt yükünün 122 taĢıt(sefer)/gün olması beklenmektedir. Dolayısıyla malzemenin nakli için kullanılacak yollarda toplam 92 taĢıt/gün‟lük bir artıĢ olması beklenmektedir. Proje alanından nakliye sırasında çoğunlukla Samsun-Ankara–Konya karayolu kullanılacaktır. Söz konusu karayolunun Mamak mevkiindeki yükü yukarıda verilen trafik hacmi haritasında iĢaretlenmiĢtir. ĠĢaretlenen her iki yolda da üretilen malzemenin nakli ile yük artıĢı gerçekleĢecektir. Yük artıĢı yüzdeleri aĢağıda hesaplanmıĢtır: 1. Güzergâh için : (92 / 28.587) * 100 = % 0,3‟lük bir artıĢ 2. Güzergâh için : (92 / 22.769) * 100 = % 0,4‟lük bir artıĢ olması beklenmektedir. Faaliyetler sırasında çalıĢacak iĢçilerin tamamı yakın yerleĢim birimlerinden geleceği için servis saatlerinde ana ulaĢım yollarındaki yoğunluğa olumsuz bir katkı söz konusu olmayacaktır. Sahada yapılacak faaliyetler sırasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve Karayolları ile ilgili tüm kanun ve yönetmeliklere riayet edilecektir. 14 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 08.07.2005 tarih ve 25869 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Trafikte Seyreden Motorlu Kara TaĢıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Nakliye esnasında gerekli bütün emniyet tedbirleri alınacaktır. Bu doğrultuda kamyon Ģoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Nakliye esnasında kamyonların hız sınırlarına uymasına dikkat edilecek ve malzemenin üzeri branda ile örtülecektir. Kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aĢırı yükleme söz konusu olmayacaktır. Bölüm 3: Projenin Ekonomik ve Sosyal Boyutları 3.1 Proje Ve Etki Alanının Mevcut Ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri 3.1.1 Ekonomik özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluĢturun baĢlıca sektörler) Ankara nüfusunun dörtte üçü hizmet sektöründe çalıĢır ve bu sektör ilin gayrisafi hasılasında en büyük paya sahiptir. Sektörün bu kadar geliĢmesinin nedeni, göçle gelen nüfusa istihdam sağlayacak kadar büyük sanayinin bulunmamasıdır. Ġl, Türkiye gayrisafi milli hasılasının % 9‟una sahiptir. Ülkenin toplam vergi gelirlerinin % 12‟si, bütçe gelirlerinin % 12,3‟ü buradan toplanır; buna karĢılık ilin ülke bütçesinden aldığı pay % 6,4‟tür. 2006 yılında Ankara bütçe vergi gelirlerine 16,5 milyar TL, toplam bütçe gelirlerine de 21,1 milyar TL katkıda bulunmuĢ, bütçeden ise 11,3 milyar TL pay almıĢtır. 2001 yılı itibariyle gayrisafi yurtiçi hasılasının Ankara'ya düĢen kısmının % 45‟i ticaretten, % 23‟ü ulaĢtırma ve haberleĢmeden, % 14‟ü devlet hizmetinden kaynaklanmaktadır. Ankara ilinde özel sektörün katma değer içindeki payı % 85‟in üzerindedir. Ġlin sanayisi baĢlıca küçük ve orta boy iĢletmelerden oluĢur. Bunların % 40‟ı, savunma ve taĢıt üretimi yapan büyük kuruluĢların talep gösterdiği makine ve metal alanında üretim yapmaktadır. Bunun ardından gıda ve tekstil sanayileri gelir. Üretim açısından en önemli sektörler, gıda (Ģeker, un, makarna, süt, içki), taĢıt, makine (tarım araçları, taĢıt, traktör), savaĢ, çimento ve dokumadır (yünlü dokuma, trikotaj, konfeksiyon). Ayrıca tarım ilaçları, mobilya, Ģekercilik ve matbaacılık da önemlidir. Savunma sanayi, yazılım ve elektronik sektörlerinde Ankara Türkiye'de baĢta gelen illerdendir. Ankara Sanayi Odası'na (ASO) kayıtlı yaklaĢık 3.500 Ģirket vardır. Türkiye'nin en büyük 500 Ģirketinin 48‟inin ASO'ya bağlı olmasıyla Ankara, 2009 yılında Ġstanbul'dan sonra Türkiye'nin 2. sanayi merkezi sayılmaktadır. Ankara'daki sanayi üretimin büyük kısmı Sincan, Akyurt, Çubuk ve il merkezine yakın olan Ġvedik ile Ortadoğu Sanayi ve Ticaret merkezi (OSTĠM) organize sanayi bölgelerinde gerçekleĢmektedir. OSTĠM, Türkiye'nin en büyük küçük ve orta boy sanayi üretim alanıdır. 2009‟da Ekonomi ve DıĢ Politika AraĢtırmalar Merkezi tarafından hazırlanan bir çalıĢmaya göre, en rekabetçi il Ankara'dır. Ankara, "rekabetçilik" endeksini oluĢturan alt endeksler arasında insani sermaye, yaratıcı sermaye ve sosyal sermaye endekslerinde ilk sırada yer almıĢtır. Üniversite ve öğretim üyesi sayısının yüksekliği, patent ve benzeri baĢvurular gibi faktörler Ankara‟yı özellikle yaratıcı sermaye endeksinde Türkiye'de birinci yapmaktadır. 15 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tarım, hayvancılık ve ormancılık: Ankara il genelinde toprakların % 60‟ı tarım alanı olarak kullanılır ve bu oran Türkiye ortalamasının oldukça üzerindedir. En önemli tarla ürünleri buğday, arpa ve Ģeker pancarıdır. Diğer önemli ürünler kavun, karpuz, domates, havuç, armut, elma, viĢne ve üzümdür. Tarla arazilerinin yaklaĢık % 24‟ünde buğday, % 23‟ünde arpa, kalanında ise diğer ürünler yetiĢtirilmektedir. Polatlı Türkiye‟nin ikinci büyük "tahıl ambarı" olması dolayısıyla en aktif tahıl borsalarından birine sahiptir. Ankara rakım ve mera özellikleri açısından, küçükbaĢ hayvancılığa daha elveriĢlidir. Hayvancılık il ekonomisinde önceleri önemli olan yerini giderek kaybetmektedir. Ġlde koyun (ak ve karaman cinsi) ve sığır beslenir. Tavuk yetiĢtiriciliği de önemli boyuttadır. Ankara keçisi olarak bilinen tiftik keçisi sayısı 1970'lerdeki sayılarının onda birinin altındadır ve korunması amacıyla, günümüzde yetiĢtiricilerine ücret verilmektedir. Ankara orman varlığı bakımından pek zengin değildir. 2007 verilerine göre ilin % 13‟ü ormanlarla kaplı olup, yüzölçümünün % 7‟sini bozuk ormanlar, % 6‟sını ise normal ormanlar oluĢturmaktadır. Kayda değer bir ormancılık üretimi yoktur. Ancak, Türkiye çapında mobilyacılık, döĢemecilik gibi alanları kapsayan önemli düzeyde bir ağaç iĢleri sektörü geliĢmiĢtir. Enerji: Nallıhan‟da Çayırhan Termik Santrali linyit (634 MW güçlü), Esenboğa termik santrali ise fuel oil (54 MW) yakarak enerji üretir. Ayrıca, Sarıyar Barajı (160 MW), Hirfanlı Barajı (Evren) (128 MW) ve Kesikköprü Barajı (76 MW) hidrolelektrik enerji üretir. Madencilik: Ankara, Türkiye'nin madencilik potansiyeli fazla olan illerindendir. Ġlin Beypazarı ve Nallıhan ilçelerinde Türkiye‟nin en önemli linyit yataklarından bazıları bulunur. Ayrıca Tuz Gölü ve çevresinde tuz çıkarılır. Türkiye‟de Ġzmir'deki Çamaltı Tuzlası'ndan sonra en fazla tuz çıkarılan yer Tuz Gölü ve çevresidir. Ġlde ayrıca, Beypazarı ve Kızılcahamam çevresinde sodacılık geliĢmiĢtir. Ankara taĢı olarak da bilinen "Andezit" GölbaĢı ilçesine özgü önemli değerlerden biridir. Heykel yapımında da kullanılan andezit taĢından yapılmıĢ çalıĢmalar “Andezit TaĢı Heykel Açık Hava Müzesi”nde sergilenmektedir. Su Kaynakları: Hidroelektrik enerji sağlayan barajların yanı sıra, Ankara'da içme suyu ve sulama suyu sağlayan barajlar da bulunmaktadır. Bunlardan Çubuk-1 Barajı, Çubuk-2 Barajı, Kesikköprü Barajı ve Çamlıdere Barajı içme suyu sağlar, Asartepe Barajı sulama suyu sağlar; Kurtboğazı Barajı ise hem içme hem sulama suyu sağlar. Bu su kaynakları büyüyen Ģehrin ihtiyacını karĢılamaya yetmediği için, 2008‟de Kızılırmak‟tan da baĢkente su getirilmeye baĢlanmıĢtır. Sanayi: Sanayi ve ticaret bakımından memleketimizin baĢta gelen merkezlerindendir. Sanayi, imalat ve gıda kolunda oldukça geliĢmiĢtir. Un, makarna, Ģeker, yağ, dokuma fabrikaları, süt, tereyağı, et kombinaları, deri ve trikotaj tesisleri vardır. Çimento, tuğla, kiremit ve inĢaat makineleri imal eden fabrikalar hızla artmaktadır. Merkezi ve ilçelerinde fabrika sayısı oldukça fazladır. ġehir, 1956‟dan bu yana “Enterkonnekte” enerji sistemine bağlıdır. Ġlin enerji ihtiyacının çoğu Hirfanlı, Sarıyar, Kesikköprü, Çatalağzı ve Çayırhan 16 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU hidroelektrik santrallerinden karĢılanır. Ankara ilinde tehlikeli boyutlara ulaĢan hava kirliliği son yıllarda alınan tedbirlerle azaltılmıĢtır. Proje alanına en yakın yerleĢim birimi olan Kutludüğün Beldesi'nin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yörede ayrıca kalker ocağı iĢletmeciliği de yapılmaktadır. 3.1.2 Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaĢ sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Ankara Ġli 38°33' ve 40°47' kuzey enlemleri ile 30°52' ve 34°06' doğu boylamları arasında yer almaktadır. Ġç Anadolu Bölgesi‟ndedir. Ankara ilinin ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) 2008 Nüfus Sayımı sonuçlarına göre yıllık nüfus artıĢ hızı 2007-2008 dönemi için % 18,23 olarak gerçekleĢmiĢtir. Proje alanının içerisinde yer aldığı Ankara Ġli ve Mamak Ġlçesi‟ne ait ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine göre 2011 yılı nüfus verileri ile Türkiye‟nin nüfus verileri aĢağıdaki tabloda karĢılaĢtırmalı olarak verilmiĢtir. Tablo 3.1. Türkiye, Ankara ve Mamak’na Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri ġehir Nüfusu Belde/Köy Nüfusu Türkiye Ankara Toplam 57.385.706 4.762.116 Erkek 28.853.575 2.375.040 Kadın 28.532.131 2.387.076 Mamak 558.223 284.649 273.574 *Kaynak: TUĠK ADNKS, www.tuik.gov.tr Toplam Toplam 17.338.563 128.777 Erkek 8.679.379 64.018 Kadın 8.659.184 64.759 Toplam 74.724.269 4.890.893 Erkek 37.532.954 2.439.058 Kadın 37.191.315 2.451.835 --- --- --- 558.223 284.649 273.574 Mamak ilçesinin nüfusu yapılaĢmanın artmasıyla son yıllarda artıĢ göstermektedir. 2000 yılı genel nüfus sayımında 430.606 kiĢi olan nüfus, 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine (ADNKS) göre 558.223 kiĢi olmuĢtur. Proje alanına en yakın yerleĢim birimi olan Kutludüğün Beldesi‟nin 2000 yılı nüfus sayımına göre nüfusu 4.759 kiĢidir. Ankara ili Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) “2011 Nüfus Sayımı” sonuçlarına göre “YaĢ Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus” verileri aĢağıdaki tabloda sunulmuĢtur. 17 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 3.2. YaĢ Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Verileri YAġ GRUBU TOPLAM ERKEK KADIN 0-4 5-9 355.824 344.897 183.097 177.040 172.727 167.857 10-14 15-19 20-24 377.870 369.841 427.015 194.230 188.018 222.197 183.640 181.823 204.818 25-29 30-34 35-39 435.604 449.967 399.399 218.090 223.951 198.387 217.514 226.016 201.012 40-44 45-49 352.400 352.854 175.501 174.592 176.899 178.262 50-54 55-59 60-64 277.484 240.273 170.928 138.800 119.478 81.582 138.684 120.795 89.346 65-69 70-74 75-79 118.967 88.132 65.642 55.612 38.335 27.826 63.355 49.797 37.816 80-84 85-89 40.933 17.854 15.198 5.838 25.735 12.016 90+ 5.009 1.286 3.723 TOPLAM 4.890.893 2.439.058 2.451.835 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi(ADNKS) 31.12.2009 tarihli “2009 Nüfus Sayımı” Sonuçları 3.1.3 Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Mamak Ġlçesi'nde, 15.07.2010 tarihinden itibaren Aile Hekimliği Sistemi'ne geçilmiĢtir. Ġlçede sağlık hizmetleri Sağlık Grup BaĢkanlığı bünyesinde yer alan 1 Toplum Sağlığı Merkezi ve ona bağlı 35 Aile Sağlığı Merkezi ile 1 adet Ağız ve DiĢ Sağlığı Polikliniği, 2 AÇS/AP Merkezi ve 1 Ağız ve DiĢ Sağlığı Merkezi tarafından yürütülmektedir. Sağlık Grup BaĢkanlığı ve Toplum Sağlığı Merkezi Mamak Hükümet Konağı'nda hizmet vermektedir. Mevcut odalar ihtiyacı karĢılamaktadır. Kutludüğün Beldesi‟nde sağlık ocağı bulunmaktadır. 3.1.4 Ġnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler Tesiste yıllık 2.000.000 ton kalker cevherinin boyutlandırılması planlanmaktadır. Tesiste boyutlandırılan malzemenin bir kısmı hazır beton tesislerine hammadde olarak satılacak, geriye kalan kısmı ise doğrudan piyasaya satıĢa sunulacaktır. Proje alanında kırma-eleme tesisi ile yükleme ve nakliye faaliyetlerinden dolayı toz oluĢumu söz konusudur. ĠĢletme faaliyetleri sırasında tozdan dolayı olumsuz yönde etkilenmelerin en aza indirilmesi için; - 4857 Sayılı ĠĢ Kanunu ve ĠĢ Kanunu uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge ve yönergelere uyulacaktır. - 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen ilgili hususlara uyulacaktır. - Tesis faaliyetleri sırasında toz indirgeme sistemi olarak pulvarize sulama sistemi kullanılacaktır. 18 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU - ĠĢçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için gerektiğinde toz maskesi ve kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Ayrıca personel çalıĢma saatleri 8 saat ile sınırlıdır. Bundan sonraki faaliyet dönemlerinde makine ve ekipman sürekli bakımda tutulacak ve gerekli önlemler alınacaktır. ÇalıĢanların sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmek için 4857 sayılı yasaya ve bu yasaya bağlı olarak hazırlanıp yayınlanmıĢ olan ve yürürlükte bulunan mevzuata uyulacaktır. 3.1.5 GerçekleĢmesi beklenen gelir artıĢlar; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri Proje alanında yapılan üretim faaliyetleri esnasında toplam 25 personel görev alacaktır. ĠnĢaat sektöründeki geliĢmelere paralel olarak hammadde ihtiyacı gün geçtikçe önem kazanmakta, geliĢen inĢaat ve altyapı yatırımları doğrultusunda hızla artmaktadır. Sektörde artan talebi karĢılamak için mevcut yatırımlarda kapasite artırımına ve yeni iĢletme çalıĢmalarına ağırlık verilmiĢtir. Söz konusu faaliyet nüfus hareketine neden olacak kadar büyük bir istihdam yaratmayacaktır. Bununla birlikte ihtiyaç duyulan personelin öncelikle bulunduğu yakın yöreden temini yoluna gidilecektir. Bu da personel ailelerinin geçimine katkı sağlayacaktır. Projeye konu faaliyetlerin gerçekleĢtirilmesi çerçevesinde mal ve hizmet sektöründe (lojistik, yedek parça, konaklama, araç bakım ve onarım atölyesi, restoran, kafeterya, market, kantin, dinlenme tesisi, akaryakıt istasyonu vb.) yörede ilave bir hareketlilik olacaktır. 3.1.6 Yöredeki sosyal alt yapı hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür hizmetleri) Proje alanına en yakın yerleĢim birimi Kutludüğün Beldesi‟dir. Proje alanı, Mamak Ġlçesi‟ne 10 km. ve Ankara Ġli‟ne 17 km. mesafededir. Kutludüğün Beldesi 1932 yılında belde statüsü kazanarak Çankaya Ġlçesi'ne, son olarak da 1983 yılında Mamak Ġlçesi'ne bağlanmıĢtır. Kutludüğün'de 4 Haziran 1972 tarihinde yapılan yerel seçimle belediye teĢkilatı kurulmuĢtur. Beldede bir adet sağlık ocağı bulunmaktadır. Beldede halkın eğitimi orta düzeyde olup halkın % 85‟inden fazlası okur yazardır. Beldede üç adet ilköğretim okulu, iki adet lise ve Kutludüğün Halk Kütüphanesi bulunmaktadır. 3.1.7 ÇalıĢacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları Proje alanı Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında, Kutludüğün Beldesi‟nin yaklaĢık olarak 3,2 km güneyinde yer almaktadır. Proje alanına ait Yer Bulduru Haritası ve uydu görüntüsü ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK-1). Proje alanına en yakın yerleĢim birimi yaklaĢık 500 m. kuzeyinde yer alan konuttur. Proje alanı etki incelemesi hesaplamalarında alana en yakın konumda bulunan ve yaklaĢık olarak 500 m. kuzeyinde yer alan, Kutludüğün Beldesi'ne bağlı ev dikkate alınmıĢtır. Proje alanında toplam 30 personel görev alması planlanmaktadır. 19 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Proje alanı içerisinde üretim faaliyetleri sırasında çalıĢacak personelin sosyal ihtiyaçlarının (WC, lavabo, duĢ, mutfak vb.) karĢılanacağı bir Ģantiye binası mevcuttur. 3.1.8 Projenin Fayda- Maliyet Analizi Proje kapsamında kırma eleme tesislerinden yılda yaklaĢık 2.000.000 ton kalker cevheri boyutlandırılacaktır. Kırma–eleme tesisinde istenilen ebatlara getirilen malzeme tesis alanının mücavirinde belirlenen stok alanında stoklanmaktadır. Stoklanan malzemenin bir kısmı proje alanı içerisinde bulunan hazır beton tesisinde hammadde olarak kullanılacaktır. beton santrallerine ve piyasaya satıĢa sunulmaktadır. Proje kapsamında yapılacak çalıĢmalar ile ilgili olarak yapılan maliyetleri içeren açıklamalar baĢlıklar halinde aĢağıda sunulmaktadır. Makine Donanım Giderleri Tablo 3.3. Toplam Makine ve Donanım Tutarı Adet Darbeli Kırıcı (110'luk) 2 Çeneli Kırıcı 2 Birim Fiyat (TL) 75.000 65.000 Toplam Fiyat (TL) 150.000 130.000 Toprak Eleği Besleyici Elek Çok Katlı Elek 2 2 2 45.000 60.000 85.000 90.000 120.000 170.000 Konveyör Bant Kamyon 10 4 50.000 150.000 500.000 600.000 Lastik Tekerlekli Yükleyici Toplam 2 175.000 350.000 2.110.000 Personel Giderleri Tablo 3.4. Personel Gideri ADI Ocak-Eleme Tesisi ĠĢçisi Ġdari Personel Toplam ADEDĠ AYLIK ÜCRETĠ (TL) ÇALIġMA SÜRESĠ (ay) YILLIK ÜCRET (TL) 25 800 10 200.000 5 1.250 10 30 62.500 262.500 Elektrik Giderleri ĠĢletmede yıllık elektrik giderleri 250.000 TL civarında olacağı tahmin edilmektedir. Bakım ve Onarım Giderleri ĠĢletmenin sürekli ve kesintisiz çalıĢmaları sağlanarak, ulaĢılabileceği en yüksek kapasite kullanım oranında üretim yapması amaçlanır. ĠĢletmenin karlılık düzeyi en üst seviyede tutulabilir. Bu gider makine teçhizat oranının %5‟i olarak alınmıĢtır. 1.205.000 TL x 0.05 = 60.250 TL Yakıt, Yağ giderleri Kamyon; Güç Toplamı Yıllık ÇalıĢma Süresi Birim Mazot Sarfiyatı : 110 Hp : 260 gün x 8 saat/gün = 2.080 saat : 0.10 lt/Hp. Saat 20 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Birim Mak. Yağı Sarfiyatı Yıllık Akaryakıt Sarfiyatı Yıllık Mak. Yağı Sarfiyatı : 0.001 lt/Hp. Saat : 110 x 0.10 x 2.080 x 6 adet = 137.280 Litre : 110 x 0.001 x 2.080 x 6 adet =1372,8 Litre Lastik Tekerlekli Yükleyici; Güç Toplamı Yıllık ÇalıĢma Süresi Birim Mazot Sarfiyatı Birim Mak. Yağı Sarfiyatı Yıllık Akaryakıt Sarfiyatı Yıllık Mak. Yağı Sarfiyatı : : : : : : 126 Hp 260 gün x 8 saat/gün = 2.080 saat 0.12 lt./Hp. Saat 0.005 lt./Hp. Saat 126 x 0.12 x 2.080 x 2 adet = 62.899 Litre 126 x 0.005 x 2.080 x 2 adet = 2620,8 Litre Güç Toplamı Yıllık ÇalıĢma Süresi Birim Mazot Sarfiyatı Birim Mak. Yağı Sarfiyatı Yıllık Akaryakıt Sarfiyatı Yıllık Mak. Yağı Sarfiyatı Arazöz; : : : : : : 115 Hp 260 gün x 8 saat/gün =2.080 saat 0.12 lt./Hp. Saat 0.005 lt./Hp. Saat 115 x 0.12 x 2.080 x 1 adet = 28.704 Litre 115 x 0.005 x 2.080 x 1 adet = 1196 Litre Güç Toplamı Yıllık ÇalıĢma Süresi Birim Mazot Sarfiyatı Birim Mak. Yağı Sarfiyatı Yıllık Akaryakıt Sarfiyatı Yıllık Mak. Yağı Sarfiyatı : : : : : : 80 Hp 260 gün x 8 saat/gün = 2.080 saat 0.10 lt/Hp. Saat 0.001 lt/Hp.saat 80 x 0.10 x 2080 x 1adet = 16.640 Litre 80 x 0.001 x 2080 x 1 adet= 166,4 Litre Güç Toplamı Yıllık ÇalıĢma Süresi Birim Mazot Sarfiyatı Birim Mak. Yağı Sarfiyatı Yıllık Akaryakıt Sarfiyatı Yıllık Mak. Yağı Sarfiyatı : : : : : : 80 Hp 260 gün x 16 saat/gün = 4160 saat 0.10 lt/Hp. Saat 0.001 lt/Hp.saat 80 x 0.10 x 4160 x 5adet = 166.400 Litre 80 x 0.001 x 4160 x 5 adet = 1664 Litre Toplam Mazot Sarfiyatı Toplam Makine Yağı Sarfiyatı 1 Litre Mazot 1 Litre Makine Yağı Yıllık Mazot Gideri Yıllık Makine Yağı Gideri : 411.923 Litre : 7.020 Litre : 4.00,00 TL : 7.00,00 TL : 1.647.692 TL : 49.140 TL Toplam Akaryakıt –Yağ Gideri : 1.696.832,00 TL. Ekskavatör; Forklift; Toplam Gider Makine ve Donanım Yakıt ve Yağ ĠĢçilik ve Personel Elektrik Bakım, Onarım : 2.110.000,00 TL : 1.696.832,00 TL : 265.500,00 TL : 250.000,00 TL : 60.250,00 TL 21 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Hazır Beton üretimi için satın alınan malzeme bedelleri:280.000,00 TL TOPLAM : 4.662.582,00 TL 3.1.9 Projeden etkilenen yerleĢim yerleri Proje alanı Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında, Kutludüğün Beldesi‟nin yaklaĢık olarak 3,2 km güneyinde yer almaktadır. Proje alanına ait Yer Bulduru Haritası ve uydu görüntüsü ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK-1). Proje alanına en yakın yerleĢim birimi yaklaĢık 500 m. kuzeyinde yer alan konuttur. Proje alanı etki incelemesi hesaplamalarında alana en yakın konumda bulunan ve yaklaĢık olarak 500 m. kuzeyinde yer alan, Kutludüğün Beldesi'ne bağlı ev dikkate alınmıĢtır. 3.1.10 Projenin ekonomik ömrü Proje kapsamında ocak alanından yılda yaklaĢık 2.000.000 ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Proje alanı için belirlenen toplam rezerv miktarı 81.856.320 tondur. Proje alanından yılda 2.000.000 Ton/Yıl kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Sahaya ait iĢletme ruhsatı süresi 2023 yılına kadar devam edecektir. Süre bitimine kadar sahadan 20.000.000 ton üretim yapılması planlanmaktadır. Günün ekonomik koĢulları ve rezerv durumu göz önüne alınarak ruhsat süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır. Böylece temdit ruhsat dönemlerinde de sahada faaliyetlere devam edilecektir. Ayrıca rezerv ve üretim miktarına bağlı olarak da proje süresi değiĢebilecektir. Projenin ekonomiye katkı değeri Bölüm 3.1.8‟de açıklanmıĢtır. 3.1.11 Zamanlama tablosu Proje alanında kırma eleme tesisi kurulu durumda olup üretim faaliyetlerine devam edilmektedir. Proje kapsamındaki zamanlama tablosu aĢağıda sunulmuĢtur. Tablo 3.5. Projenin Zamanlama Tablosu AÇIKLAMA AylarYIL 1 ÇED BaĢvuru Dosyası Hazırlanması ve Çevre ve ġehircilik Bakanlığı‟na Sunulması Yerel ve Ulusal Gazete Ġlanlarının Verilmesi Halkın Katılım Toplantısı ve Kapsam Belirleme Toplantısının Yapılması ÇED Özel Formatının Alınması, ÇED Raporunun Hazırlanması ve Çevre ve ġehircilik Bakanlığı‟na Sunulması 2 3 4 5 2013 2013 2013 2013 2013 22 6 7 8 9 10 11 12 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 3.2 Diğer Hususlar Bu bölümde belirtilecek baĢka bir husus bulunmamaktadır. 23 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bölüm 4: Mevcut Çevresel Özellikler ve Doğal Kaynakların Kullanımı (Bölgesel ve çalıĢma alanı, baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir.) 4.1 Arazi kullanım ve mülkiyet durumu 82613 ruhsat nolu sahaya ait EK-12 sunulan ÇED Ġnceleme Değerlendirme raporuna göre 3,30 hektarlık kısmı orman sayılan araziler içerisinde kalmaktadır. Söz konusu alanda çalıĢma yapılması durumunda üretim faaliyetlerine geçilmeden önce Orman Bölge Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. Sahanın diğer kısımlarında ise hazine arazileri ve Ģahıs parselleri bulunmaktadır. Sahada üretim faaliyetlerine geçilmeden önce bütün izinler alınacak ve daha sonra üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Sahaya ait kadastro haritası EK-14 sunulmuĢtur. a) Tarım ve hayvancılık a.1 Arazinin Ġlgili mevzuata göre durumu Projeye konu alanın mülkiyet durumu ekler bölümünde sunulan Kadastro Haritası'nda gösterilmiĢtir (Bkz. Ek 9). Mülkiyet durumunu gösterir Kadastro Haritasında da görüleceği üzere proje alanı hazine arazisi niteliğindedir. Proje kapsamında gerçekleĢtirilecek faaliyet ile ilgili olarak, ÇED sürecinde oluĢturulan Ġnceleme ve Değerlendirme Komisyonu üyelerinden Tarım Ġl Müdürlüğü‟nce 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 1380 Sayılı Su ürünleri Kanunu ve 4342 Sayılı Mera Kanunu açısından gerekli değerlendirme yapılacaktır. a.2 Sulu ve kuru tarım arazilerin büyüklüğü Ankara Ġli‟nde tarım arazilerinin 193.837 hektarı sulanabilecek alandır. Bunun tarım alanlarına oranı % 15‟tir. Ġlde toplam sulanan alan 93.055 ha olup, toplam sulanabilir alana oranı 48‟dir. Sulanan arazilerin %72‟si devlet sulaması, % 28‟i ise halk sulaması Ģeklindedir. Ġl genelinde susuz tarım arazilerinde özellikle hububat üretimi, sulu tarımın yapıldığı alanlarda ise endüstriyel bitkiler, meyve ve sebze üretimi gerçekleĢtirilmektedir. Ayrıca Ankara Ġli‟nde organik tarım ile de ürün yetiĢtiriliciği yapılmaktadır. Ankara ili genel ve GölbaĢı ilçesi arazi kullanım sınıfları aĢağıdaki gibidir. Tablo 4.1. Arazi Kullanım Sınıfları ĠL/ĠLÇE Sulu Kuru Tarım KarıĢık Tarım (Ha) Tarım (Ha) (Ha) ANKARA 331.783 396.961 655.994 Mera Orman 549.168 GölbaĢı 11.009 19.497 16.234 32.607 172.218 ġehir ve Endsütriyel Kullanım 101.270 Sulak Alanlar Tuzsuz 15.058 Çıplak Alan 238.859 194 6.834 1.404 2.085 Kaynak: Tarımsal AraĢtırma Genel Müdürlüğü, Tarla Bitkileri Merkez AraĢtırma Ens.-CBS UA Bölümü,2010 2013 Yılı Ankara Ġl Çevre Durum Raporu Tablo 4.2. Tarım Arazilerinin Dağılımı Tahıl Alanı (Ha) Baklagil Alanı (Ha) Endüstri Bitkileri Alanı (Ha) ANKARA 792.719 35.831,5 19.552,2 Yağlı Tohumlu Bitkiler Alanı (Ha) 23.891 GölbaĢı 45.312,7 340 500 1.800 ĠL/ĠLÇE Yem Bitkileri Alanı (Ha) Yumru Bitkileri Alanı (Ha) Toplam Tarla Alanı (Ha) 7.247,5 12.620,4 891.861,6 --- 403 48.355,7 Kaynak: Ankara Valiliği, Ġl Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2011 24 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 82613 no‟lu sahanın bu proje kapsamında 39,41 hektarlık kısmı faaliyetler için kullanılacaktır. Proje alanında öncelikle orman sayılan alanlarda üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Tapulu alanda üretim faaliyetinde bulunulması gerektiğinde öncesinde mülkiyet (satın alınacak ya da muvafakat) izni ve bu alan için Ġl Tarım Müdürlüğü‟nden tarım dıĢı amaçla kullanım izni alınacaktır. a.3 Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları Ankara‟da yetiĢtirilen ürünlere ait bilgiler aĢağıdaki tablolarda verilmiĢtir. Tablo 4.3. Ġldeki Tarla Ürünleri Üretim Tablosu (2009 Yılı) EKĠLEN ALAN (HEKTAR) ÜRÜN ADI TAHILLAR BAKLAGĠLLER ENDÜSTRĠ BĠTKĠLERĠ YUMRULU BĠTKĠLER ORTALAMA VERĠM (KG/HEKTAR) Buğday 525.396,0 1.881.222 3.580 Arpa 255.277,7 968.954 3.795 Fiğ(dane) 15.839,5 17.295 1.090 Nohut 14.200,6 13.646 960 Fasulye * 1.875,5 2.211 --- YeĢil Mercimek * 5.230,5 3.953 - ġeker pancarı 8.467,5 428.037,5 50.550 Pamuk* 10 15 - Kimyon* 6.000 3.507 - Ayçiçeği (Yağlık)* 8.992,6 14.917 Ayçiçeği (Çerezlik)* 12.440 10.752 --- Aspir* 534,5 1.006 - Kuru soğan 7.096 352.474 49.672 Fiğ 6.151,7 33.641 5.468 Yonca 3.358,6 52.775 15.713 Mısır 2.197,3 112.297 51.110 581,8 5.105 8.774 Yulaf 175 3.048 17.417 Mısır 85 3.000 35.290 Sorgum 50 1.650 33.000 Burçak 16 44 2.750 Korunga YEM BĠTKĠSĠ ÜRETĠM MĠKTARI (TON) Mürdümük 5 7,5 1.500 Kaynak: Ankara Ġl Çevre ve Durum Raporu-2010, Ankara Valiliği, Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2011 “ * “Ankara Valiliği, Ġl Tarım Müdürlüğü, 2010 Tablo 4.4. Ġldeki Meyve Ağaçları Üretim ve Veri Tablosu (2009) MEYVELER AĞAÇ SAYISI Meyve Vermeyen (Adet) 213.978 108.046 Elma ViĢne Meyve Veren (Adet) 807.796 832.466 Armut Kiraz 496.423 180.343 113.204 66.170 18.550 6.048 Kayısı 133.399 51.871 4.993 Ceviz 79.237 40.853 2.817 Dut 77.685 37.149 Üzüm 4.582,8 1.324,1 (Bağ Alanı Ha) Ankara Valiliği, Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2011 3.805 YUMUġAK ÇEKĠRDEKLĠ SERT KABUKLULAR Üretim (Ton) 32.336 29.323 ÜZÜMSÜLER 37.364 Tablo 4.5. Ġlde Sebze Üretimi ve Miktarı (2009) EKĠLEN ALAN SEBZELER ÜRETĠM (TON) ( DEKAR ) Kavun 20.596 287.589 Karpuz 3.886,1 126.854 VERĠM ( KG ) 13.960 32.640 Domates 48.665 3.540,1 172.279 25 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. Marul 2.559,8 KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 77.554 30.296 Havuç 2.290,0 110.030 Hıyar 1.074,4 22.744 Taze fasulye 769,9 6.836 Ankara Valiliği, Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2011 48.050 21.168 8.880 Tablo 4.6. Organik Tarım Bilgi Sistemi (OTBĠS) Verileri Tablosu ĠLÇE ÇĠFTÇĠ SAYISI ALAN(da) AyaĢ 1 9.58 YETĠġTĠRĠLEN ÜRÜN Nohut, Kabak Bala Beypazarı 13 2 3.585 213 Arpa, Buğday,Kimyon,Mısır Elma, Domates, Biber, Patlıcan Elmadağ GölbaĢı Kalecik 3 1 6 44 10 3.746 Elma, Armut Elma, Armut, Kayısı, Erik Bağ, Badem, Domates, Biber, Patlıcan Kazan Polatlı Sincan 1 8 1 3 1.695 12 Elma, Armut Buğday, Arpa, Kimyon Elma, Armut Nallıhan ĠġLETME SAYISI 1 377 Tarla FAALĠYET ALANI Organik Gıda Üretim Ve SatıĢı Organik Gübre Üretimi 17 Organik Hububat ĠĢlemesi Organik Bağ Üretim Alanı Organik Ceviz Ve Badem Kaynak: Ankara Valiliği, Ġl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2011 Ġlde basta buğday olmak üzere, arpa, ayçiçeği, fiğ, nohut, soğan ve Ģeker pancarı yetiĢtiriciliği yapılmaktadır. GölbaĢı Ġlçesi‟nde göller bölgesini içine alan havzada oldukça verimli olan I. ve II. sınıf tarım arazileri mevcuttur. Bu tarım arazilerinde kuru tarım yapılmaktadır. Ġlçede tahıllardan; buğday, arpa, çavdar ve yulaf, baklagillerden; nohut, fasulye ve mercimek, endüstriyel bitkilerden; Ģekerpancarı ve ayçiçeği yetiĢtirilmektedir. Alanın %90‟ı tahıl, %5‟i baklagil, %5‟i yağlı tohum için kullanılmaktadır. Nadaslı kuru tarım yapılan bölgede vadi tabanlarında yer yer sebze üretimine ve sık olmamak üzere meyve bahçelerine rastlanır. Ġlçede yetiĢen sebze türleri ise domates, kavun, soğan, bayır turpu, taze fasulye ve patlıcandır. YetiĢtirilen meyveler elma, kayısı, armut, ayva, kiraz, viĢne, badem ve eriktir. Projeye konu alanın bulunduğu bölgede buğday yetiĢtiriciliği yaygındır. a.4 Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları Ankara ili geneli ve GölbaĢı ilçesi hayvancılık verileri aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir. Tablo 4.7. Hayvan Tür ve Adetleri (2009) ĠL/ĠLÇE BüyükbaĢ (BaĢ) KüçükbaĢ (BaĢ) Kovan Sayısı (Adet) Yumurta Tavuğu Miktarı (Adet) ANKARA 218.374 636.894 53.474 2.863.799 GölbaĢı 8.042 46.180 2.984 250.000 Kaynak: Ankara Valiliği, Ġl Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2011 2010 Yılı Ankara Ġl Çevre Durum Raporu 26 Et Tavuğu Miktar (Adet) 3.946.791 50.000 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Büyükbaş Hayvancılık (218.374 Adet) Sığır Manda ab 217.788 Adet 586 Adet Küçük Baş Hayvancılık a- Keçi (Kıl+Tiftik) b- Koyun 100.649 Adet 536.245 Adet Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi ) a- Broiler b- Yumurta Tavuğu c- Hindi 3.946.791 Adet 2.863.799 Adet 16.957 Adet Su Ürünleri ve Arıcılık Su Ürünleri: a- Kültür balıkçılığı b- Alabalık yavrusu c- Tatlı su balıkları 102.218 Kg 22.260.000 Adet 873.557 Kg Arıcılık: Arı kovanı (Eski+Yeni) 53.474 Bal (kg): 475,5 Proje alanının bulunduğu bölgede tarımsal faaliyetlere bağlı olarak hayvan yetiĢtiriciliği de yapılmaktadır. Proje alanının çevresinde bulunan yerleĢimlerde çoğunlukla küçükbaĢ hayvancılığa ve zati (kiĢiye özel) hayvan yetiĢtiriciliğine rastlanmıĢtır. b) Orman alanları 82613 ruhsat nolu sahaya ait EK-12 sunulan ÇED Ġnceleme Değerlendirme raporuna göre 3,30 hektarlık kısmı orman sayılan araziler içerisinde kalmaktadır. Faaliyet kapsamında kullanılacak orman sayılan alanlar için, 6831 Sayılı Orman Kanunu‟nun 16. Maddesi gereğince orman izni alınacaktır. b.1 Ağaç türleri ve miktarı veya kapladığı alan büyüklükleri Proje alanı ile ilgili olarak Ankara Orman Bölge Müdürlüğü‟ne yapılan baĢvuru sonucu ilgili kurum tarafından ÇED Ġnceleme ve Değerlendirme Formu düzenlenmiĢtir (Bkz. EK 18). Buna göre, söz konusu ruhsatlı saha Ankara Serisi olarak adlandırılan 457 bölge numaralı MeĢe, maki bitki florasına sahip ağaç türlerini kapsamakta ve ağaçsız orman toprağı ile zirai alanları içermektedir. Bununla birlikte “incelemeye konu bölgede orman kadastrosu ve 2/b çalıĢmaları henüz yapılmadığından, incelemeye konu alandaki ormanlık alanların tespiti iĢlemi teknik ve idari orman sınırı belirlenmesi çerçevesinde kadastro talimatının 58. Maddesinde belirtilen; talep sahanın dahilindeki mülkiyetler, idare kayıtları, taĢınmaza ait değiĢik tarihli memleket haritaları, amenajman planı, planın ilgili mescere haritalarındaki bulgular ve 27 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU tespitler ıĢığında mahallinde yapılan aktüel durumdaki arazi inlemeleri neticesinde tespit edildiği” belirtilmiĢtir. b.2 Ocak yerinin iĢlendiği mescere haritası ve yorumu ÇED alanının 3,30 hektarlık kısmı orman sayılan araziler içerisinde kalmaktadır. Ankara Orman Bölge Müdürlüğü‟nce düzenlenen ÇED Ġnceleme ve Değerlendirme Formu Ek.12‟de sunulmuĢtur. b.3 Sahanın yangın görüp görmediği Ankara Orman Bölge Müdürlüğü‟nce düzenlenen ÇED Ġnceleme ve Değerlendirme Formu bilgilerine göre, ruhsat sahası ve proje alanı yerin 6831 sayılı Orman Kanununun 18. Maddesindeki; yangın görmüĢ orman alanı, gençleĢtirmeye ayrılmıĢ ve ağaçlandırılan sahalarda baraj havzalarında kalmadığı belirtilmiĢtir. Proje alanında çıkabilecek herhangi bir yangına karĢı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı ve yangın söndürme ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacaktır. ÇalıĢanların topluca bulunduğu alanlara “Yangın Söndürme Talimatnamesi” asılacak ve talimatnamenin eksiksiz uygulanması konusunda hassas davranılacaktır. Orman Bölge Müdürlüğü‟nden orman yangınları ile ilgili afiĢ broĢür v.b yayınlar temin edilerek çalıĢanların bu konuda bilinçlenmesi sağlanacaktır. Herhangi bir yangın ihtimaline karĢı ilgili emniyet ve jandarma birimleri ile iliĢki kurulacaktır. c) Proje yerinde elden çıkarılacak alanın değerlendirmesi 39,41 hektarlık proje alanının toplam 0,93 ha.lık kısmında 1 nolu kırma-eleme tesisi, 0,96 ha. kısmında 2. Nolu kırma eleme tesisi, 1,2 ha.lık kısmında Hazır Beton Tesisi bulunacaktır. Ayrıca 4,52 ha.lık kısmında stok alanı ve 1,78 ha.lık kısmında ise bitkisel toprak depolama alanı yer alacaktır. Söz konusu alanları gösterir vaziyet planı EK-3 de sunulmuĢtur. c.1 Proje sırasında kesilecek ağaçların tür ve sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler Ġncelemeye konu bölgede orman kadastrosu ve 2/b çalıĢmaları henüz yapılmadığından proje sırasında kesilecek ağaçların tür ve sayıları Orman izni alınması aĢamasında ilgili Ģeflik ve müdürlük tarafından belirlenecektir. Ruhsatlı sahada ocak alanı olarak belirlenen alanda kalker cevherleĢmesi yüzeyde gözlenmekte olup, vejetasyon ocak alanının bir kısmında zayıf denebilecek düzeydedir. Kalker cevherleĢmesinin yüzeyde bulunmasından dolayı, ocak alanında üretim faaliyetleri sırasında herhangi bir dekapaj iĢlemi yapılmayacaktır. Ocak alanında herhangi bir sebepten dolayı çıkabilecek yangına karĢı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak, tesis ve ocak alanı hiçbir zaman boĢ bırakılmayacak, bunun için sürekli bir bekçi görev alacaktır. Faaliyet sahasında bir telsiz telefon bulundurulacaktır. Yangın konusunda hassas davranılacak olup, sahada ateĢ yakılmayacak, çalıĢan iĢçiler sürekli kontrol edilecek ve uyarılacaktır. c.2 Elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım kabiliyeti Söz konusu proje alanı içerisinde hazine arazisi ve ormanlık alanlar bulunmaktadır. Nazim imar planına göre marjinal tarım arazisi niteliğindedir. Proje alanı içerisindeki arazilerde çalıĢılmadan önce gerekli izinler için değiĢikliği talebte bulunulacaktır. 28 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU c.3 Etkilenecek tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu iĢlerin yapılacağı ÇalıĢma yapılacak sahanın bulunduğu bölgeye ait flora listesi Bölüm 4.7‟de verilmiĢtir. 82613 ruhsat nolu sahaya ait EK-12 sunulan ÇED Ġnceleme Değerlendirme raporuna göre 3,30 hektarlık kısmı orman sayılan araziler içerisinde kalmaktadır. Ormanlık alanda çalıĢılmadan önce izin alınırken, rehabilitasyon projesi yaptırılacak, aynı Ģekilde diğer alanlarda geri kazanım ve tarım alanının tarım dıĢı kullanılması esnasında da toprak koruma projeleri yaptırılacaktır. Böylece çalıĢmalardan etkilenecek olan proje alanının doğal yapısına en uygun Ģekilde rehabilite edilmesi sağlanacaktır. Doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır. c.4 Proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu Proje alanı içerisinde ve yakın civarında herhangi bir kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır. Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği‟nin EK-V Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak yapılan değerlendirmesi Bölüm 4.1.8 de detaylı olarak açıklanmıĢtır. c.5 Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Sahada hazırlık, inĢaat ve üretim çalıĢmaları sırasında sahaya yabancı kiĢilerin girmesi önlenecektir. Sahada bekçi bulundurulacaktır. Ocak alanı ve etrafına gerekli uyarı levhaları konacaktır. Ocak alanına halkın ve yetiĢtirdiği hayvanların girmemesi ve zarar görmemesi açısından gerekli önlemler alınarak faaliyette bulunulacaktır. Ayrıca sahadan üretilecek malzemenin nakli sırasında yerleĢim yeri, tarım alanları ve hayvanların otlatıldığı bölgelerden geçilirken hız sınırlamalarına riayet edilecektir. Üretim faaliyetleri sonucunda orman sayılan alanlar için orman izni alınırken verilen rehabilitasyon projesine, diğer alanlarla ilgili de yine izin alınırken verilecek geri kazanım ve toprak koruma projelerine uygun olarak rehabilitasyon çalıĢmalarında bulunulacaktır. Orman sayılan alanlar üretim faaliyetlerinin tamamlanması ile ağaçlandırmaya hazır hale getirilerek, orman izni alım aĢamasında Orman Bölge Müdürlüğü‟ne verilecek taahhüt gereği, ağaçlandırmaya hazır hale getirilerek bölge müdürlüğüne teslim edilecektir. Ocak üretiminin yapıldığı veya tamamlandığı alanlarda çevre ve insan güvenliliğini tehlikeye sokabilecek yüksek Ģevlerin veya çukur alanların oluĢmaması sağlanacaktır. OluĢması halinde bu alanların çevresi tel çitle çevrilerek, uyarı levhaları konacak ve gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır. 4.2 Toprak Özellikleri a) Toprak yapısı ve arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması Toprak bünyesi, toprak verimlilik düzeyini belirleyen önemli fiziksel özelliklerdendir. Gübreleme yönünden büyük önem taĢır. Su tutma kapasitesi, havalanma, toprak amenajmanı vb. verimlilik faktörlerinin üzerinde direk etkisi vardır. Bunun yanında pH, % kireç içeriği, organik madde kapsamı, bitki besin maddeleri içeriklerinin miktarı ve % tuzluluk durumları da toprakların verimliliğinde baz alınan kriterler olup gübreleme yönünden bilinmesi gereken kriterlerdir. Ankara ili topraklarının verimlilik kriterleri ile ilgili tablo aĢağıda verilmiĢtir. Tablo 4.8. Ankara Ġli Topraklarının Verimlilik Kriterlerinin % Olarak Dağılımı 29 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Kategori % Dağılım Kategori Kumlu 2,4 K.Asit Tınlı 67,1 O.Asit Killi Tınlı 29,5 H.Asit % Dağılım Kategori --Çok Az --Az 0,6 Orta % Dağılım Kategori 29,1 Az Kireçli 51,3 Kireçli 16,4 Orta Kireçli 2,6 Fazla Kireçli % Dağılım Kategori % Dağılım 6,4 Tuzsuz 95,6 14,9 Hafif Tuzlu 3,8 42,7 23,7 K2 O Kategori % Dağılım Az 0,60 Orta 1,25 P2 O5 Kategori % Dağılım Çok Az 13 Az 28 BÜNYE pH Organik Madde Kireç Toplam Tuz Nötr 13,8 Killi 1 H.Alkali Ağır Killi --K.Alkali 85,4 Ġyi 0,2 Yüksek Orta Tuzlu 0,4 0,6 Çok Fazla Kireçli 12,3 Çok Tuzlu 0,2 Yeter 1,80 Yüksek 96,35 Orta 26,3 Yüksek 10,8 Çok Yüksek 21,9 Kaynak: Ankara Valiliği, Ġl Tarım Müdürlüğü, 2009 Ankara Ġli Arazi Varlığı verilerine dayanarak, proje alanı VII. sınıf arazi vasfında olup, kahverengi toprak grubundadır. Kahverengi topraklar, çeĢitli ana maddelerden oluĢan (ABC) profilli topraklardır. OluĢumlarında kalsifikasyon rol oynar. Bu iĢlem sonucu profillerinde çok miktarda kalsiyum bulunur. Erozyona uğrayanlarında A ve C horizonları görülür. Doğal drenajları iyidir. Kahverengi topraklarda bütün profil kireçlidir. Yazın uzun periyotlar kuru kalır ve bu süreçte kimyasal, biyolojik etkinlikleri yavaĢtır. Kahverengi topraklara ilin tüm ilçelerinde rastlamak mümkündür. VI. ve VII. sınıf topraklar ise genellikle dik eğim, erozyon,toprak sığlığı, taĢlılık, yaĢlık, tuzluluk ve sodiklik gibi kültür bitkilerinin yetiĢtirilmesini engelleyen sınıflandırmalara sahiptir. Fiziksel özellikleri tohumlama ve kireçleme yapmak, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları tesis etmek gibi iyileĢtirme, kontrol uygulamalarına elveriĢli olmadığından, çayır-mera ıslahı için kullanılma olanakları sınırlıdır. Toprak muhafaza önlemleri almak veya alttaki arazileri korumak için ağaç dikimi veya ot tohumu aĢılaması yapıldığı, hatta istisnai bazı hallerde kültür bitkileri bile yetiĢtirildiği olursa da, bu durumlar VII. sınıf araziler için genel özellik sayılmaz. (Kaynak: Ankara Ġli Arazi Varlığı, 1992) Ankara Ġli büyük toprak grupları ve arazi kullanım kabiliyeti ile ilgili bilgiler aĢağıdaki tablolarda verilmiĢtir. Tablo 4.9. Ankara Ġli Büyük Toprak Grupları (ha) Su, Kestane Kahverengi YerleĢim Alüvyal rengi Topraklar Ġlçe vb. Topraklar ANKARA 103672 144075 1456645 934 Ġl Mamak 4641 501 Regoseller Kahverengi Orman Toprakları 23 235380 Ġl Ġlçe ANKARA 15092 Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları 271395 Kırmızımsı Kahverengi Topraklar 152553 Hidromorfik Alüvyal Topraklar 5581 Kolüvyal Topraklar 2836 284 --- --- Organik Topraklar Kireçsiz Kahverengi Topraklar Toplam 547 35870 2469549 62874 Mamak --------1142 24496 Kaynak: Tarımsal AraĢtırmalar Genel Müdürlüğü, TARLA Bitkileri Merkez AraĢtırma Enstitüsü-CBS UA Bölümü, 2010; Ankara Ġl Çevre Durum Raporu, 2010 Not: Alan bilgileri 1:25 000 ölçekli Türkiye Toprak Veri Tabanı haritasından Coğrafi Bilgi Sistemi Analizi ile elde edilmiĢtir. Tablo 4.10. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha) 30 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. Ġl Ġlçe ANKARA Mamak KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Su, YerleĢim vb. 75574 I II III IV 197421 303817 350975 280315 3429 1371 2721 1651 964 V VI VII VIII Toplam 4225 273684 955183 28355 2469549 363 2863 9922 1212 24496 Kaynak: Tarımsal AraĢtırmalar Genel Müdürlüğü, TARLA Bitkileri Merkez AraĢtırma Enstitüsü-CBS UA Bölümü, 2010; Ankara Ġl Çevre Durum Raporu,2010 Not: Alan bilgileri 1:25 000 ölçekli Türkiye Toprak Veri Tabanı haritasından Coğrafi Bilgi Sistemi Analizi ile elde edilmiĢtir. Proje alanındaki çalıĢmalar uzun yıllardır devam etmekte olup, alanın geneli faaliyetler için kullanılmaktadır. Proje alanında yeni bir hafriyat vb. çalıĢma yapılması düĢünülmemektedir ve alanın genelinde sıyrılabilir ve tekrar kullanılabilir nitelikte toprak tabakası bulunmamaktadır. b) Yamaç stabilitesi Proje alanının genel arazi yapısı ve topografisi incelendiğinde, sahanın orjinalinde eğimli bir arazi yapısına sahip olduğu görülmektedir. Bugüne kadarki faaliyetler sonucunda proje alanındaki topografik durumda değiĢiklikler meydana gelmiĢtir. Mevcut durumda veya kapasite artıĢı sonrası dönemde sahanın mevcut arazi yapısına zarar verecek herhangi bir faaliyet söz konusu değildir. c) Erozyon Ankara YeĢil KuĢak Ağaçlandırma Projesi ile Ankara‟da hava kirliliğine karĢı bir tedbir alınması ile Ģehrin sel ve taĢkınlardan korunması düĢünülmüĢ ve günümüzde büyük önem kazanan rekreasyon alanlarının çoğaltılması ve düzensiz yerleĢmelerinin önüne yeĢil bir set çekilmesi, gecekondulaĢmanın durdurulması hedeflenmiĢtir. Ayrıca erozyonla mücadele çerçevesinde ağaçlandırmaya büyük önem verilmiĢtir. Ankara ilinde ciddi toprak sorunlarından biri olan erozyon, taban araziler hariç her yerde kendini az veya çok göstermektedir. Ġl içinde ırmak taĢkınları, su yüzeyleri ve çıplak kayalıkların dıĢında kalan alanların 2.940.773 hektarında su erozyonu, 505 hektarında da rüzgar erozyonu hüküm sürmektedir. Erozyona maruz 2.941.278 hektar toprakların 530.090 hektar tutan % 18,02 lik kısmı hiç erozyona uğramamıĢ veya çok az uğramıĢtır. Arazi varlığı verilerine göre, proje alanındaki topraklar % 6-30 arasında eğime sahip, toprak derinliği 0-50 cm arasında değiĢen sığ ve çok sığ olan Ģiddetli erozyon ve taĢlılık sorunu olan bir yapıdadır. Faaliyet alanının yağıĢ olduğu zamanlarda yüzeysel su erozyonuna maruz kalabileceği düĢüncesi ile aĢağıda su erozyonu tanımlanmıĢ ve alınacak önlemler açıklanmıĢtır. Su Erozyonu Su erozyonu diğer erozyon çeĢitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düĢen yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel akıĢa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aĢağılara taĢırlar. Su erozyonunu meydana getiren ana faktörler, hareket halinde bulunan suyun hidrolik, mekanik ve çözücü (eritici) etkileridir. Su erozyonuna etki eden faktörler ise iklim, topografya, vejetasyon, toprak ve insandır. Yüzey Erozyonu 31 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Yüzey erozyonu, eğimli bir arazi üzerinde toprak parçacıklarının yağmur sularının etkisi ile yerlerinden oynatılıp, eğim yönünde aĢağıya doğru taĢınması olayıdır. Arazi eğiminin muntazam ve yüzeyin düz olduğu yerlerde, yüzeysel akıĢın çizgi halinde veya derecikler Ģeklindeki belli kanallarda yoğunlaĢmadığı durumlarda, yağmur damlacıklarının etkisi ile yerinden kopan toprak parçacıklarının, yüzeysel akıĢa geçen suların taĢınması ile meydana gelen erozyondur. DeğiĢik kullanımlar altındaki yamaç arazilerde, erozyon olayının durdurulmasında genellikle iki ilkeden hareket edilmektedir: Yağmur damlasının toprak yüzeyi üzerindeki tahripkar etkisini ortadan kaldırmak, Yüzeysel akıĢın tehlikesiz bir Ģekilde akmasını ve toprak içine infiltrasyonunu sağlamak. Bu ilkelerden yola çıkarak faaliyet sahasında üretim aĢamasında erozyonla mücadele ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır. d) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında toprağa etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Projeye konu sahada ÇED sürecinin olumlu tamamlanması durumunda ilgili diğer kurumlardan gerekli izinler alınarak yatırım çalıĢmalarına baĢlanacaktır. Proje alanında kalker üretimi yapılacak alanda cevherleĢme yüzeyde gözlenmektedir. Ancak ocak alanının bazı kısımlarında bitkisel toprak dekapajı yapılabilecektir. Üretim açık iĢletme yöntemlerinden basamaklarda delme-patlatma Ģeklinde ve iĢ makineleri vasıtası ile yapılacaktır. Bitkisel toprak ise bitkisel toprak depolama alanı içerisinde uygun bir alanda üretim sırasında çıkabilecek pasa malzemeden ayrı olarak depolanacaktır. Bitkisel toprağın depolanması sırasında erozyona karĢı gerekli önlemler alınacaktır. Depolanan üst örtü ve pasa malzeme daha sonra ocak rehabilitasyonunda kullanılacaktır. Üretim sırasında çıkabilecek pasa malzemenin depolanacağı alan belirlenirken, erozyona, heyelana sebep olmayacak meyilde arazi seçilecektir. Saha çevresindeki dere, baraj göl, gölet gibi su yüzeylerini kirletmeyecek Ģekilde gerekli önlemler alınacak, izne konu olmayan yerlere ve ormanlara pasa malzeme dökülmeyecektir. Diğer taraftan proje alanı içerisinde yapılması planlanan Ģantiye binası, kırma-eleme tesisi ve hazır beton tesisinin kurulması aĢamasında yapılacak hafriyat iĢlemleri sırasında çıkan malzeme öncelikle arazi düzenlemesinde kullanılacaktır. Artan malzeme olursa bu malzeme ve proje alanında yapılacak üretim çalıĢmaları sırasında kullanılamayan pasa malzeme çıkması durumunda, ortaya çıkacak malzeme ile birlikte ocak alanı içerisinde biriktirilecektir. Pasa malzeme üretimi tamamlanan alanlarda uygun yerlere serilecek veya üretim sırasında oluĢabilecek çukur alanların doldurulmasında kullanılabilecektir. Pasa malzeme serilen alanlara gerekli görülmesi durumunda ocak dıĢından bitkisel toprak getirilerek serilecek ve üretim öncesi vejetasyonun bölgede yeniden oluĢması için bir zemin oluĢturulacaktır. 90,73 hektarlık iĢletme ruhsatlı sahanın proje kapsamında kullanılması planlanan 39,40 hektarlık proje alanının 3,30 hektarlık kısmı orman sayılan alan, diğer kısımları ise hazine arazi ve Ģahıs parselleri niteliğindedir. Orman sayılan alanlar, Orman Bölge Müdürlüğü‟ne verilen taahhütname gereği ağaçlandırmaya hazır hale getirilerek, rehabilitasyon projesine uygun olarak terk edilecektir. Yine hazine arazilerinde de aynı 32 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Ģekilde üretim sonrası geri dönüĢüm projesine uygun olarak rehabilite edildikten sonra saha terk edilecektir. Proje alanında yapılacak çalıĢmalar fiziksel nitelikte olduğu için içinde yeraldığı toprağın yapısını bozacak nitelikte değildir. 4.3 a) Jeolojik Özellikleri Bölge Jeolojisi Proje alanının içinde yer aldığı bölgede Keçikaya formasyonu, Elmadağ formasyonu, Emir formasyonu ve Permiyen KireçtaĢı Blokları gözlenmektedir. Proje alanı ve çevresini gösterir jeoloji haritası ve kesitleri ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. Ek 13). Keçikaya Formasyonu (TRk) : Gri, beyaz renkli yer yer dolomitize kireçtaĢı ve kumlu kireçtaĢından oluĢan birim Akyürek ve diğerleri tarafından Keçikaya formasyonu olarak adlandırılmıĢtır. Bölgede kuzeydoğu-güneybatı yönünde dağılım gösteren Elmadağ ve Ortaköy formasyonlarının yaygın olduğu kesimlerde izlenir. Birim kireçtaĢı ve kumlu kireçtaĢından oluĢur. Orta ve kalın tabakalı olup bol kırıklı ve çatlaklı olması ve tabaka yüzeylerinin kolay aĢınma özelliği nedeniyle her yerde tabakalanma belirgin olarak izlenemez. Keçikaya formasyonu, altta Elmadağ formasyonu ve Ortaköy formasyonu ile geçiĢlidir. GeçiĢ zonunda kireçtaĢı tabakaları artar. Ortaköy formasyonunu oluĢturan volkanitler ise Keçikaya formasyonunun alt düzeyleri ile sıcak ilĢkilidir. Üstte ise Hasanoğlan formasyonu, çakıltaĢı, kumtaĢı düzeyleri ile Keçikaya formasyonunu uyumsuz olarak örter. Keçikaya formasyonunun yaĢı Orta-Üst, Üst Triyas olarak belirlenmiĢtir. Birim altta fliĢ karakterindeki kayatürlerinin çökelmesinden sonra ortamın gittikçe sığlaĢması ve sakinleĢmesi sonucunda oluĢmuĢtur. GeçiĢ zonunda kumlu kireçtaĢı, silttaĢı, kumtaĢı ardalanmasından kireçtaĢına geçilmektedir. Elmadağ Formasyonu (TRel): Birim bölgede güneybatı-kuzeydoğu yönünde uzanır. Elmadağ formasyonu alttan üste doğru metamorfizması gittikçe azalan ilksel halini kısmen koruyan ve/veya yeĢil Ģist fasiyesi sınırları içinde metamorfizma geçirmiĢ konglomera, kumtaĢı, çamurtaĢı, kumlu kireçtaĢı, kireçtaĢı ile volkarenit, aglomera, volkanit ve tüften oluĢur. Birimin içinde Karbonifer ve Permiyen yaĢlı kireçtaĢından oluĢan değiĢik boyutlu bloklar yer alır. Elmadağ formasyonu yaygın olarak sarı, boz, kahverengi, gri renklerdedir. Ġnce ve orta kalınlıkta tabakalanmalı olan birim, sık kıvrımlıdır. Kıvrımlanmalar ince taneli ve ince tabakalı kesimlerde belirgindir. Elmadağ formasyonu altta Emir formasyonu ile, üstte ise Keçikaya formasyonu ile geçiĢlidir. Elmadağ formasyonu geçiĢ zonunda kumtaĢı, kumlu kireçtaĢı ardalanması olarak devam ederek Keçikaya formasyonuna geçer. Elmadağ formasyonu yanal olarak metavolkanit, metatüf, volkarenit ve aglomeradan oluĢan Ortaköy formasyonu ile giriktir. Elmadağ formasyonu Alt, Orta-Üst Triyas yaĢında kabul edilmiĢtir. 33 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Elmadağ formasyonu genellikle fliĢ karakterindeki kaya türleri ile belirgindir. Birim genel olarak kumtaĢı ve Ģeyl ardalanması Ģeklinde çöken kayatürlerinden ve bunların içinde geliĢmiĢ çakıltaĢlı kanal çökellerinden oluĢmuĢtur. Birim çökelimine devam ederken geliĢen volkanizma ve bunların ürünleri değiĢik evrelerde çökelime katılmıĢlardır. Çökelim ve volkanizma devam ederken, Karbonifer ve Permiyen yaĢlı kireçtaĢları değiĢik boyutlarda bloklar halinde çökelme havzasına gelmiĢ ve çökelime katılmıĢlardır. Emir Formasyonu (TRe): Bölgede otoklon olarak izlenen en eski birimdir. Killi, kumlu ve volkanik kayaçların bölgesel metamorfizmaya uğraması sonucu yeĢilĢist fasiyesinde metamorfizma geçirmiĢtir. Muskovit-kuvars Ģist, serisit-kloritkuvars Ģist, serisit-klorit Ģist, fillit, kuvarsalbitklorit Ģistlerden oluĢmaktadır. Genellikle sarı, boz ve kahverengi renklerdedir. Ankara merkez olmak üzere kuzeydoğu-güneybatı uzanımlıdır. Emir formasyonunu oluĢturan kaya türleri sık kıvrımlıdır. Ġnce taneli ve ince tabakalı kesimlerde kıvrımlar daha belirgindir. Ġnce taneli kayaçların yanı sıra, iri taneli çakıltaĢları da metamorfizmaya uğramıĢtır. Çakıllarda belirgin uzama ve yönlenme gözlenir. Birim ince-orta tabakalı olup tabakalanmaya paralel olarak yönlenme geliĢmiĢtir. Emir formasyonunun yaĢı Alt Triyas olarak belirlenmiĢtir. Ġnce ve orta taneli kayaçların ardalanmalı olarak çökelimi volkanitler ve bunların tüfleri çökelmekte olan kayatürleri arasına katılmıĢlardır. Emir formasyonunun ilksel çökelimi fliĢtir. Çökelim ultramafik kütleler, çökeller arasına girmiĢ ve daha sonraki metamorfizmaya uğramıĢtır. sırasında geliĢen girerek çökelime anında bölgedeki dönemde birlikte Permiyen YaĢlı KireçtaĢı Blokları (Pkb) : Elmadağ formasyonu ve Ortaköy formasyonu içinde kaya türüne bağlı olarak ayırtlanmıĢtır. Permiyen yaĢlı kireçtaĢı blokları daha yaygın ve değiĢik boyutlarda izlenir. Permiyen yaĢlı kireçtaĢları, gri, beyaz renkli, yer yer kristalize, çatlaklı, ince-orta tabakalanmalıdır. KireçtaĢları sparikalsit çamur ve çoğunlukla fosilden oluĢurlar ve içlerinde kuvars taneleri de bulunur. Bloklar ilksel yerinde resif, resif önü ve havza kenarında çökelmiĢtir. Resiflerden ve bryozoa kolonilerinden kopan parçalar çökel ortamına gelerek henüz taĢlaĢmamıĢ kireçtaĢları içine gömülmüĢlerdir. Diyajenezini tamalayan kireçtaĢı daha sonra bloklar halinde Elmadağ ve Ortaköy formasyonlarının çökelimine katılmıĢlardır. Yapısal Jeoloji : Ankara ili alanı Kuzey Anadolu Fayı (KAF) güneyinde Anatolit tektonik kuĢağı içerisinde yer alır. Tektonik yapısını ise Alpin Orojenik evresi ile kazanmıĢtır. Bölgede Paleotetis okyanusunun izlerine Ankara Grubunu oluĢturan kayatürlerinde, Neotetis okyanusunun izlerine ise bölgede yaygın olarak gözlenen Eldivan ofiyolit topluluğunu oluĢturan kayatürlerinde rastlanır. I- Uyumsuzluklar: Bölgede ilk uyumsuzluk Triyas yaĢlı Ankara Grubu ile Jura yaĢlı Hasanoğlan formasyonu arasında gözlenir. Bölgede iç düzeni kısmen korunmuĢ olarak görülen Eldivan ofiyolit topluluğu ve/veya Dereköy ofiyolitli melanjı ile Kılıçlar grubunu oluĢturan Hisarköy formasyonu ve/veya Karadağ formasyonu arasında görülen uyumsuzluk ise Neotetis okyanusunun kayatürlerinin kalıntılarını gösterir. Oligosen yaĢlı Miskincedere formasyonu ile Miyosen yaĢlı volkanitler ve çökeller arasındaki uyumsuzluk ise bölgede denizel çökelmenin sona erdiğini ve karasal rejimin egemen olduğu çökellerin varlığını gösterir. Bölgedeki volkanizmanın son ürünü olan Bozdağ bazaltı ile üzerinde 34 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU geliĢen havzanın çökelleri olan GölbaĢı formasyonu arasındaki uyumsuzluk ise her yerde gözlenemez. II- Faylar: Bölgede düĢük açılı bindirmeler, ters faylar, doğrultu atımlı fay (olasılı) ve düĢey faylar saptanmıĢtır. a) Bindirmeler: Bölgede kuzeydoğu-güneybatı yönünde yaygın olarak izlenen bindirmeler kuzeyde Eldivan dağında, güneyde Beynam köyü güneyinde Eldivan ofiyolit topluluğunu oluĢturan birimlerin arasında, Eldivan ofiyolit topluluğu ile Hisarköy formasyonu arasında, güneybatıda Oyaca doğusunda Jura yaĢlı Hasanoğlan ve Akbayır formasyonları ile Dereköy ofiyolitli melanjı arasında, Deveciköyü-Dereköy kuzeyinde Ankara grubu birimleri ile Dereköy ofiyolitli melanjı arasında, Dereköy güneyinde Dereköy ofiyolitli melanjı ile Karadağ formasyonu, Haymana formasyonu ve Eskipolatlı formasyonu arasında gözlenir. b) Ters faylar: Deveciköyü batısında Triyas yaĢlı Ankara grubunu oluĢturan birimler, Akbayır ve Hasanoğlan formasyonları üzerine ve bu birimlerde hep birlikte Dereköy ofiyolitli melanjı üzerine itilmiĢ olarak izlenir. c) Doğrultu atımlı faylar: Beynam Köyünün güneyinde Dereköy ofiyolitli melanjı ile Bozdağ bazaltı arasındaki ve Eldivan ofiyolit topluluğu birimlerinden pelajik arakatkılı volkanitler ile Dereköy ofiyolitli melanjı arasındaki kuzeydoğugüneybatı yönlü fayın büyük bir olasılıkla doğrultu atımlı olabileceği düĢünülmektedir. Ayrıca Karaali kuzeyinde doğrultu atımlı olan fay saptanmıĢtır. d) DüĢey faylar: Bölgede düĢey ve düĢeye yakın faylar gözlenmiĢ ve ayırtlanmıĢtır. Bunlardan Oyaca doğusunda kuzey-güney doğrultulu fayın yarıklarından Kabasinan tepede Oğulbey dasiti çıkmıĢtır. Kuzeybatıda Tersiyer yaĢlı Tekke volkanitleri ile Hançili formasyonu, Mamak formasyonu, GölbaĢı formasyonu arasında izlenir. b) Proje Alanı jeolojisi Proje alanı ve çevresini gösterir jeoloji haritası ve kesitleri ekler kısmında sunulmuĢtur (Bkz. EK 13). Proje alanı Elmadağ formasyonu ile Permiyen YaĢlı KireçtaĢı Blokları birimi içerisinde kalmaktadır. Alanın doğu-güneydoğu ve güneyi Permiyen YaĢlı KireçtaĢı Blokları birimi üzerinde yer alırken geri kalan kısmı ise Elmadağ formasyonu birimi üzerinde yer almaktadır. Birimlerle ilgili jeolojik detay yukarıda açıklanmıĢtır. c) CevherleĢme CevherleĢme ile ilgili jeolojik detay yukarıda açıklanmıĢtır. d) Depremsellik Ankara yaklaĢık 100 km. kuzeyinde bulunan Kuzey Anadolu Fayı ile yaklaĢık 90-100 km. güneydoğusunda bulunan KırĢehir-Keskin fay zonundaki depremlerden önemli ölçüde etkilenmiĢtir. Ankara, 50 km.lik bir alan içinde oluĢacak küçük depremlerin (M < 5,5) ve büyük depremlerin (M > 7,0) etkisi altında kalan bir kenttir. Ankara‟yı etkileyen deprem kaynakları 90-120 km. uzaklıkta olduğundan kent uzun periyotlu yüzey dalgalarından daha çok etkilenecektir. Bu dalgaların özellikle genç alüvyal alanlarla kalın Pliyosen dolgu alanlar üzerinde rezonans nedeniyle genliklerinin büyümesi olasılığı vardır. Kaya zeminlerle, doğal titreĢim periyotları 0,5 sn.nin altında olan zeminler 35 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU genellikle daha küçük yer hareket ivmesi vereceklerdir. Genç alüvyonlar ve Pliyosen yaĢlı kalın dolguların bulunduğu alanlar ve üstünde bulunan yapılar, civarda olabilecek depremlerde daha büyük ivme değerli ve daha uzun deprem devam süresi verebilecek en tehlikeli yerlerdir. Bu durumda gittikçe yükselen ve dolayısıyla titreĢim periyotları zemin hakim titreĢim periyoduna oldukça yaklaĢmıĢ olan bu yöredeki yapılara deprem kuvvetlerinin etkimesi daha büyük olacaktır. Bakanlar Kurulu‟nun 18.4.1996 tarih ve 96/8109 sayılı kararıyla yürürlüğe giren ve halen yürürlükte olan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre Ankara Ġli merkezi 4.derece deprem bölgesinde bulunmaktadır. Proje alanı ise 3. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Proje alanında depremden direk etkilenecek bir faaliyet bulunmamaktadır. Ankara Ġli Deprem Haritası ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. Ek 14). e) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında jeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Alanda açık iĢletme yöntemi ile basamaklar Ģeklinde kalker cevheri üretimi gerçekleĢtirilecektir. Cevher yataklanmasına, topografik ve jeolojik yapıya uygun olarak basamak duraylılığı sağlanacaktır. Basamak yükseklikleri, basamak geniĢlikleri ve genel Ģev açısı basamakların kaymadan durmasını sağlayacak Ģekilde düzenlenecektir. Basamak uzunlukları topografik yapıya uygun olarak düzenlenecektir. Basamak geniĢliklerinin 10 m ve yüksekliklerinin de 10‟ar metre olması öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda sahada genel Ģev açısının 45 derece civarında olmasına dikkat edilecektir. Dolayısıyla heyelan ve basamaklarda kayma olması önlenecektir. Ayrıca proje kapsamında kurulacak tesisler için bu tür tesislerin kurulmasında öngörülen yapılaĢmaya uygun olarak inĢa edilecektir. Üretim sona erdiğinde bu tesislerin sahadan sökülerek uzaklaĢtırılması sağlanacaktır. 4.4 Hidrojeolojik Özellikleri a) Bölge ve proje alanı hidrojeolojik özellikler Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje alanı içerisinde sürekli akan bir dere veya akarsu bulunmamaktadır. Ayrıca ruhsat sahası içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj bulunmamaktadır. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır. Sahanın kuĢ uçuĢu 800 m. kuzeyinden akar dere niteliğindeki Yunuslar Dere ve 400 m. doğusundan Çam Dere geçmektedir. Sahada yapılacak çalıĢmalar sırasında ve sonrasında, proje alanı çevresinde yer alan akar dere yataklarına ve mevsimsel yağıĢlarla beslenen kuru dere yataklarına müdahale edilmeyecek ve herhangi bir atık malzeme verilmeyecektir. Sahaya en yakın baraj Bayındır Barajı olup sahanın 6 km kuzeybatısında bulunmaktadır. Bayındır Barajı, Ankara'da, Bayındır Çayı üzerinde, içme suyu temini amacı ile 1962-1965 yılları arasında inĢa edilmiĢ bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 553.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 30 m'dir. Ankara BüyükĢehir Belediyesi'ne devredilen Bayındır Barajı, büyük bir rekreasyon alanına dönüĢtürülmüĢ ve baraj içindeki 6,5 milyon m3'lük su mavi renginden esinlenerek "Mavi Göl" adını almıĢtır. Ġç Anadolu Bölgesi‟nin en büyük ırmağı olan Kızılırmak, Ankara ili sınırları içinden geçmektedir. Söz konusu nehir projeye konu alanın yaklaĢık 35 km doğusunda bulunmaktadır. Söz konusu akarsular proje alanına oldukça uzak mesafededirler. 36 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. b) KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Yüzeysel su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje sahası içerisinde herhangi bir akarsu, göl, gölet, baraj, sulak alan, bataklık vs. bulunmamaktadır. Bölgedeki en büyük su kütleleri Mavi Göl ile Mogan ve Eymir gölleridir. Bayındır Barajı, büyük bir rekreasyon alanına dönüĢtürülmüĢ ve baraj içindeki 6,5 milyon m3'lük su mavi renginden esinlenerek "Mavi Göl" adını almıĢtır. Ankara ili geneli ve bölgeye ait hidrolojik özellikler aĢağıda açıklanmıĢtır. Akarsular : Ankara ve çevresi, su ve toprak potansiyeli olarak Türkiye geneline göre ortalamanın altında sayılabilecek bir yöreyi temsil etmektedir. Ankara ve çevresi su sistemi açısından, önemli su kaynaklarından baĢlıcaları, Kızılırmak nehri havzasının büyük bir bölümü ve Delice, Acıçay, Devres çayı gibi büyük kolları, Sakarya havzasının bir bölümü ve Kirmir çayı, Ankara çayı gibi büyük kolları, Batı Karadeniz havzasının bir bölümü ve Büyük Melen, Küçük Melen, Gerede çayı gibi büyük kolları söylenebilir. Bölgenin 11,26 milyar m3 yerüstü potansiyeli mevcuttur. Gerek akarsular ve gerek kolları üzerine kurulan barajlar aracılığıyla içme suyu, kullanma suyu, sulama suyu, taĢkın koruma ve enerji amaçlı kullanımlardan yararlanılır. Ġldeki akarsuların rejimleri ulaĢım, taĢımacılık ve su sporları yapmaya uygun değildir. Dere ve çaylar üzerinde yer yer kum ocakları yer alır. Ankara‟daki en önemli akarsular ve kolları aĢağıda verilmiĢtir: 1- Kızılırmak nehri ve kolları Terme çayı, Balaban çayı 2- Sakarya nehri ve kolları Aladağ çayı, Nalderesi, Girmir çayı ve Ankara çayı 3- Peçeneközü çayı Ankara ili Türkiye‟deki 3 akarsu havzası içinde kalmaktadır. Bunlar Sakarya, Kızılırmak ve Konya Kapalı Havzaları‟dır. Ġl sınırları dahilindeki akarsu yüzeyleri toplam alanı 4.385 ha‟dır. Ankara‟daki baĢlıca akarsuların ortalama debileri Ģu Ģekildedir: Ġl çıkıĢı toplam ortalama akım : 5.430 hm3/yıl Sakarya Nehri : 2.900 hm3/yıl Kızılırmak Nehri : 2.500 hm3/yıl Peçeneközü Çayı : 30 hm3 /yıl Hatip Ovası Akarsuları: Hatip çayının baĢlangıcını ovanın doğusunda Hasanoğlan bucağının kuzeyindeki Hasanoğlan deresi teĢkil eder. Hatip çayı kuzeyden ġaraplıdere, Kuru çay, güneyden Yandere, Aralık dere, Karabayırdere, Bayındır çayı ve Kusunlar çayını alır. Ankara Ģehri içinden geçerken Çubuk çayı ve Ġncesu deresi ile birleĢir. Ankara Çayı adını aldıktan sonra batıya doğru kuzeyden gelen Macun deresi, güneyden gelen Kuyucakdere, Altıncıoğlu dere, Kutuğun dere, Kepiryatak dere, Sazçayır dere ve Kavaklıboğaz dere gibi kolları alır. Sincan batısında havza dıĢına çıkar. Mürted Ovası Akarsuları : Ova çayı baĢlıca akarsuyu teĢkil eder. Kurtboğazı deresi ise Ova çayının en büyük koludur. Ova çayına batıdan ve doğudan çok sayıda yan dere karıĢır. Çubuk Ovası Akarsuları: Bu alandaki baĢlıca su kaynağı Çubuk Çayı'dır. Ġki kol halinde Aydos Dağları'ndan doğan ve 70 km uzunluğunda olan Çubuk Çayı, Çubuk ilçesinin 5 km kuzeyindeki Çubuk-II Barajı'nı beslemektedir. Çubuk Çayı'na ova içerisinde, batıdan Azman Çayı ile, doğudan Koyunözü Deresi, Ravli Deresi, Balıkhisar Deresi, Özçay Deresi ile birleĢtikten sonra Çubuk-I Barajı'nı beslemektedir. Daha sonra Çubuk 37 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Çayı, Ankara ilinin içerisinden geçmekte, Hatip Çayı ile birleĢerek Ankara Çayı adını almakta ve Sakarya Nehri'ne katılmaktadır. Göller : Ankara il sınırları içinde kalan göller ve yüzey alanları aĢağıda verilmiĢtir. Mogan, Eymir, Tuz Gölü ve Samsam Gölü ildeki önemli doğal göllerdir. Göl Yüzeyleri : 50.516,7 ha - Tuz Gölü : 49.010 ha - Mogan Gölü : 567,5 ha - Eymir Gölü : 111,9 ha - Diğer göller : 19,3 ha Tablo 4.8.Ankara Ġli Doğal Gölleri Ġl Ġçindeki Kalan Yüzölçümü Gölün Adı Kısmın Yüzölçümü 2 (km ) 2 (km ) Tuz Gölü 1.600 490,1 En Derin Noktası (m) Denizden Yüksekliği (m) Özellikleri 2 905 Mogan Gölü 5,675 5 972 Eymir Gölü 1,119 12 969 Tuzlu Amatör balıkçılık turistik, su sporu, kürek Amatör balıkçılık turistik, su usporu, kürek Kaynak: DSĠ Genel Müdürlüğü, 2009 Tuz Gölü; ġereflikoçhisar ilçesinin 10 km batısındadır. Toplam göl alanı 490 km 2 olup bunun 160 km2‟si Ankara ili sınırları içerisinde yer alır. Göl sularının tuzluluğu nedeniyle içme, kullanma ve sulama suyu olarak yararlanılamamaktadır. Türkiye‟nin tuz ihtiyacının yarısından fazlası Tuz Gölü bölgesindeki üç tuzla (Kaldırım, Kayacık ve YavĢan tuzlaları) ve ikincil tuz endüstrisi ile gerçekleĢtirilmektedir. Ayrıca Alkim Sodyum Sülfat tesisleri de bu alanda bulunmaktadır. Mogan Gölü; Mogan Gölü Ankara‟nın yaklaĢık 20 km güneyindedir. Normal su kotu 972 m, normal su kotunda göl alanı 6,35 km 2, göl çevresi uzunluğu 14 km, göl uzunluğu 5,5 km, göl ortalama derinliği 3-5 m ve normal su seviyesinde göl hacmi 13,34 milyon m3‟tür. Kirlilik nedeniyle içme, kullanma ve sulama suyu olarak yararlanılamamaktadır. Gölün kuzey yarısı günübirlik tesislerle çevrilidir. Ticari balıkçılığın yasak olduğu gölde, kuĢ gözlemciliği, sportif balıkçılık, kürekçilik, yelkencilik ve doğa fotoğrafçılığı gibi faaliyetler yapılır. Göl kıyıları özellikle hafta sonlarında yoğun olarak piknik amaçlı kullanılmaktadır. Göl yazları genellikle kuruyan küçük dereler ile beslenmekte, göl suyu kuzeydoğusundaki regülatör kontrolünde Eymir Gölü'ne akmaktadır. Mogan Gölü yer altı suyu beslemesi oldukça düĢük olup, su girdisi düzensiz rejimli balıkçılık yasaktır. Eymir Gölü; Ankara‟nın 15 km güneyindedir. Tamamı ODTÜ arazisi içerisinde yer almaktadır. Normal su kotu 968,5 m, normal su kotunda göl alanı 1,25 km 2, göl çevresi uzunluğu 9 km, göl uzunluğu 4,2 km, göl ortalama derinliği 6-10 m, ve normal su seviyesinde göl hacmi 3,88 milyon m3'tür. Mogan Gölü suyu kuzeydoğusundaki regülatör kontrolünde Eymir Gölü'ne akmaktadır. Proje alanının içerisinde herhangi bir kuyu, kaynak, sondaj kuyusuna ve keson kuyuya rastlanmamıĢtır. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır. Sahanın kuĢ uçuĢu 275 m. güneybatısından akar dere niteliğindeki Yunuslar Dere ve 250 m. batısından ve yaklaĢık 100 m. güneybatısından ise Yunuslar Dere'nin kolları olan kuru dereler geçmektedir. 38 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU c) Yeraltı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri (su seviyeleri, miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı) Ankara Ġli yeraltı suyu potansiyelinin büyük bir bölümü Ankara ovası, KazanMürted ovası, Polatlı güneyi ve ġereflikoçhisar-Peçenek havzasında yer almaktadır. Yeraltı suyu potansiyeli yönünden verimli diğer havzalar ise Kirmir havzası (Kızılcahamam-Beypazarı arası), Nallıhan havzası ve Çubuk ovasıdır. Ankara ilinde yeraltı suyuna olan talep son yıllarda artıĢ göstermektedir. Özellikle AyaĢ, Beypazarı, Polatlı, Kazan, GölbaĢı ve Çubuk ilçelerinde çoğunluğu sulama amaçlı olmak üzere çok sayıda kuyu açılmaktadır. Ayrıca kent içinde ve çevresindeki sitelere veya villalara ait park ve bahçelerin yeraltı suyundan sulanması için kuyu açma faaliyetleri her geçen gün yoğunlaĢmaktadır. 2007 yılında onaylanan 2023 Ankara BaĢkent Nazım Ġmar Planına ait Açıklama Raporu‟na göre Ankara ili bazında yer altı suyu havzaları yeri ve iĢletme rezervleri aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir. Tablo 4.9. Yeraltı Suyu Havzaları Yeri ve ĠĢletme Rezervleri ĠġLETME REZERVĠ 3 (hm /yıl) YERĠ YERĠ ĠġLETME REZERVĠ 3 (hm /yıl) Ankara Güneyi 4,5 Mürted Ovası 15,5 Bala 1,5 AyaĢ-BeypazarıGüdül 5,5 Temelli 0,5 Kızılcahamam 0,4 Çubuk Ovası 9,0 Tuzgölü doğusu ve Peçenek 3,0 Elmadağ 8,2 Hatip Ovası 33,0 Bursal vadisi 1,5 Kalecik 1,6 Kurakçöl 2,0 GölbaĢı çevresi 2,23 Polatlı 0,1 YERĠ ĠġLETME REZERVĠ 3 (hm /yıl) Yenimahalle 1,85 Kazan 0,54 Kaynak: 2023 Ankara BaĢkent Nazım Ġmar Planı Açıklama Raporu, 2007 Devlet Su ĠĢleri V. Bölge Müdürlüğü 2010 yılı verilerine göre Ankara ili yer altı suyu iĢletme rezervi 196 hm3/yıl ve tahsis edilen miktar 184 hm3/yıl‟ dır. Sulanan arazi ise 1.230 ha‟dır. Proje alanı içerisinde açılmıĢ bir kuyu bulunmamaktadır. Ankara ili jeotermal alanlar bakımından da önemli potansiyele sahip olup, il sanayisi ve turizminin geliĢiminde jeotermal kaynaklar belirgin rol oynamaktadır. Kızılcahamam ilçesi ildeki önemli jeotermal sahalardandır. Ġlçedeki sıcak su kaynakları Ģehir ısıtılması ve yerli turizmin geliĢimde ilçe ekonomisine önemli oranlarda katkı sağlamaktadır. Bunun dıĢında il sınırları içerisinde AyaĢ Ġçmeceleri, Haymana, Seyhamamı, Çubuk-MelikĢah, Beypazarı-Dutlu, Beypazarı-Kapullu sahaları gibi çok sayıda jeotermal alan bulunmaktadır. Ankara ve civarında elektrik, ısınma, sağlık ve çeĢitli kimyasal iĢlemlerde kullanılan jeotermal enerji konusunda özellikle MTA tarafından da bazı çalıĢmalar yapılmıĢ ve bu konuda potansiyel ve kullanılabilir alanlar incelenmiĢtir. Ankara Ġli Jeotermal Alanları (AkkuĢ ve diğ. 2007) gösterir harita aĢağıda sunulmuĢtur. 39 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU ġekil 4.1. Ankara Ġli Jeotermal Alanları Gösterir Harita Kaynak: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 2009; Ankara Ġl Çevre Durum Raporu, 2011 Proje alanı içerisinde ve yakın civarında herhangi bir termal su kaynağı bulunmamaktadır. d) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında hidrojeolojik etkiler ve alınacak önlemler ( arazi hazırlık, inĢaatı iĢletme ve iĢletme sonrası) Proje alanında kırma-eleme tesislerinde tozumayı engelleyici pulvarize sulama sistemi ve yollarda tozumayı engelleyici sulama iĢlemi için ve çalıĢan personelin sosyal amaçlı kullanım suyuna ihtiyaç bulunmaktadır. Sosyal ihtiyaçlar ve tozlanmaya karĢı ihtiyaç duyulan su il Mamak Belediyesinden karĢılanacaktır. Mamak Belediyesinden kullanma suyu temini ile ilgili yazı Ek-13 de sunulmuĢtur. Bununla birlikte ilerleyen dönemlerde yer altı suyundan faydalanılması söz konusu olursa DSĠ 5. Bölge Müdürlüğü‟nden gerekli yer altı suyu (YAS) arama ve kullanma izin belgesi alınacaktır. 4.5 Hidrolojik Özellikleri a) Bölge ve proje alanı hidrolojik özellikler Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje sahası içerisinde herhangi bir akarsu, göl, gölet, baraj, sulak alan, bataklık vs. bulunmamaktadır. Bölgedeki en büyük su kütleleri Mavi Göl ile Mogan ve Eymir gölleridir. Bayındır Barajı, büyük bir rekreasyon alanına dönüĢtürülmüĢ ve baraj içindeki 6,5 milyon m3'lük su mavi renginden esinlenerek "Mavi Göl" adını almıĢtır. 40 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Ankara ili geneli ve bölgeye ait hidrolojik özellikler aĢağıda açıklanmıĢtır. Akarsular : Ankara ve çevresi, su ve toprak potansiyeli olarak Türkiye geneline göre ortalamanın altında sayılabilecek bir yöreyi temsil etmektedir. Ankara ve çevresi su sistemi açısından, önemli su kaynaklarından baĢlıcaları, Kızılırmak nehri havzasının büyük bir bölümü ve Delice, Acıçay, Devres çayı gibi büyük kolları, Sakarya havzasının bir bölümü ve Kirmir çayı, Ankara çayı gibi büyük kolları, Batı Karadeniz havzasının bir bölümü ve Büyük Melen, Küçük Melen, Gerede çayı gibi büyük kolları söylenebilir. Bölgenin 11,26 milyar m3 yerüstü potansiyeli mevcuttur. Gerek akarsular ve gerek kolları üzerine kurulan barajlar aracılığıyla içme suyu, kullanma suyu, sulama suyu, taĢkın koruma ve enerji amaçlı kullanımlardan yararlanılır. Ġldeki akarsuların rejimleri ulaĢım, taĢımacılık ve su sporları yapmaya uygun değildir. Dere ve çaylar üzerinde yer yer kum ocakları yer alır. Ankara‟daki en önemli akarsular ve kolları aĢağıda verilmiĢtir: 1- Kızılırmak nehri ve kolları Terme çayı, Balaban çayı 2- Sakarya nehri ve kolları Aladağ çayı, Nalderesi, Girmir çayı ve Ankara çayı 3- Peçeneközü çayı Ankara ili Türkiye‟deki 3 akarsu havzası içinde kalmaktadır. Bunlar Sakarya, Kızılırmak ve Konya Kapalı Havzaları‟dır. Ġl sınırları dahilindeki akarsu yüzeyleri toplam alanı 4.385 ha‟dır. Ankara‟daki baĢlıca akarsuların ortalama debileri Ģu Ģekildedir: Ġl çıkıĢı toplam ortalama akım : 5.430 hm3/yıl Sakarya Nehri : 2.900 hm3/yıl Kızılırmak Nehri : 2.500 hm3/yıl Peçeneközü Çayı : 30 hm3 /yıl Hatip Ovası Akarsuları: Hatip çayının baĢlangıcını ovanın doğusunda Hasanoğlan bucağının kuzeyindeki Hasanoğlan deresi teĢkil eder. Hatip çayı kuzeyden ġaraplıdere, Kuru çay, güneyden Yandere, Aralık dere, Karabayırdere, Bayındır çayı ve Kusunlar çayını alır. Ankara Ģehri içinden geçerken Çubuk çayı ve Ġncesu deresi ile birleĢir. Ankara Çayı adını aldıktan sonra batıya doğru kuzeyden gelen Macun deresi, güneyden gelen Kuyucakdere, Altıncıoğlu dere, Kutuğun dere, Kepiryatak dere, Sazçayır dere ve Kavaklıboğaz dere gibi kolları alır. Sincan batısında havza dıĢına çıkar. Mürted Ovası Akarsuları : Ova çayı baĢlıca akarsuyu teĢkil eder. Kurtboğazı deresi ise Ova çayının en büyük koludur. Ova çayına batıdan ve doğudan çok sayıda yan dere karıĢır. Çubuk Ovası Akarsuları: Bu alandaki baĢlıca su kaynağı Çubuk Çayı'dır. Ġki kol halinde Aydos Dağları'ndan doğan ve 70 km uzunluğunda olan Çubuk Çayı, Çubuk ilçesinin 5 km kuzeyindeki Çubuk-II Barajı'nı beslemektedir. Çubuk Çayı'na ova içerisinde, batıdan Azman Çayı ile, doğudan Koyunözü Deresi, Ravli Deresi, Balıkhisar Deresi, Özçay Deresi ile birleĢtikten sonra Çubuk-I Barajı'nı beslemektedir. Daha sonra Çubuk Çayı, Ankara ilinin içerisinden geçmekte, Hatip Çayı ile birleĢerek Ankara Çayı adını almakta ve Sakarya Nehri'ne katılmaktadır. Göller : Ankara il sınırları içinde kalan göller ve yüzey alanları aĢağıda verilmiĢtir. Mogan, Eymir, Tuz Gölü ve Samsam Gölü ildeki önemli doğal göllerdir. Göl Yüzeyleri : 50.516,7 ha - Tuz Gölü : 49.010 ha 41 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU - Mogan Gölü : 567,5 ha - Eymir Gölü : 111,9 ha - Diğer göller : 19,3 ha Tablo 4.10.Ankara Ġli Doğal Gölleri Ġl Ġçindeki Kalan Yüzölçümü Gölün Adı Kısmın Yüzölçümü 2 (km ) 2 (km ) Tuz Gölü 1.600 490,1 En Derin Noktası (m) Denizden Yüksekliği (m) Özellikleri 2 905 Mogan Gölü 5,675 5 972 Eymir Gölü 1,119 12 969 Tuzlu Amatör balıkçılık turistik, su sporu, kürek Amatör balıkçılık turistik, su usporu, kürek Kaynak: DSĠ Genel Müdürlüğü, 2009 Tuz Gölü; ġereflikoçhisar ilçesinin 10 km batısındadır. Toplam göl alanı 490 km 2 olup bunun 160 km2‟si Ankara ili sınırları içerisinde yer alır. Göl sularının tuzluluğu nedeniyle içme, kullanma ve sulama suyu olarak yararlanılamamaktadır. Türkiye‟nin tuz ihtiyacının yarısından fazlası Tuz Gölü bölgesindeki üç tuzla (Kaldırım, Kayacık ve YavĢan tuzlaları) ve ikincil tuz endüstrisi ile gerçekleĢtirilmektedir. Ayrıca Alkim Sodyum Sülfat tesisleri de bu alanda bulunmaktadır. Mogan Gölü; Mogan Gölü Ankara‟nın yaklaĢık 20 km güneyindedir. Normal su kotu 972 m, normal su kotunda göl alanı 6,35 km2, göl çevresi uzunluğu 14 km, göl uzunluğu 5,5 km, göl ortalama derinliği 3-5 m ve normal su seviyesinde göl hacmi 13,34 milyon m3‟tür. Kirlilik nedeniyle içme, kullanma ve sulama suyu olarak yararlanılamamaktadır. Gölün kuzey yarısı günübirlik tesislerle çevrilidir. Ticari balıkçılığın yasak olduğu gölde, kuĢ gözlemciliği, sportif balıkçılık, kürekçilik, yelkencilik ve doğa fotoğrafçılığı gibi faaliyetler yapılır. Göl kıyıları özellikle hafta sonlarında yoğun olarak piknik amaçlı kullanılmaktadır. Göl yazları genellikle kuruyan küçük dereler ile beslenmekte, göl suyu kuzeydoğusundaki regülatör kontrolünde Eymir Gölü'ne akmaktadır. Mogan Gölü yer altı suyu beslemesi oldukça düĢük olup, su girdisi düzensiz rejimli balıkçılık yasaktır. Eymir Gölü; Ankara‟nın 15 km güneyindedir. Tamamı ODTÜ arazisi içerisinde yer almaktadır. Normal su kotu 968,5 m, normal su kotunda göl alanı 1,25 km 2, göl çevresi uzunluğu 9 km, göl uzunluğu 4,2 km, göl ortalama derinliği 6-10 m, ve normal su seviyesinde göl hacmi 3,88 milyon m3'tür. Mogan Gölü suyu kuzeydoğusundaki regülatör kontrolünde Eymir Gölü'ne akmaktadır. Proje alanının içerisinde herhangi bir kuyu, kaynak, sondaj kuyusuna ve keson kuyuya rastlanmamıĢtır. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır. Sahanın kuĢ uçuĢu 275 m. güneybatısından akar dere niteliğindeki Yunuslar Dere ve 250 m. batısından ve yaklaĢık 100 m. güneybatısından ise Yunuslar Dere'nin kolları olan kuru dereler geçmektedir. b) Projenin göl, baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu Proje alanı içerisinde herhangi bir akarsu, baraj, göl veya baĢka bir sulak alan bulunmamaktadır. Proje alanına en yakın göl Eymir Gölü‟dür. Eymir Gölü sahadan yaklaĢık 19 km uzaklıkta ve sahanın batısında yer almaktadır. Ayrıca proje alanının 24 km güneybatısında Mogan Gölü ve 44 km güneybatısında Ġkizce Gölü yer almaktadır. 42 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bunların dıĢında proje alanından yaklaĢık 76 km mesafede Tuz Gölü bulunmaktadır. Tuz Gölü ġereflikoçhisar ilçesinin 10 km batısındadır ve bu gölün 160 km2'si Ankara Ġli sınırları içerisinde kalmaktadır. Proje alanıyla söz konusu göller arasındaki mesafe oldukça fazla olduğundan, proje alanında yapılacak çalıĢmaların bu göllere herhangi bir olumsuz etkisi söz konusu değildir. Proje alanına en yakın baraj, proje alanının yaklaĢık 4 km kuzeyinde yer alan Bayındır Barajı (Mavi Göl)'dır. Bayındır Barajı, Ankara'da, Bayındır Çayı üzerinde, içme suyu temini amacı ile 1962-1965 yılları arasında inĢa edilmiĢ bir barajdır. Ankara BüyükĢehir Belediyesi'ne devredilen Bayındır Barajı, büyük bir rekreasyon alanına dönüĢtürülmüĢ ve baraj içindeki 6,5 milyon m3'lük su mavi renginden esinlenerek "Mavi Göl" adını almıĢtır. Ayrıca proje alanından yaklaĢık 19 km mesafede, alanın kuzeyinde Çubuk I barajı bulunmaktadır. Proje alanına en yakın akarsu, alanın yaklaĢık 26 km batısında bulunan Ankara Çayı‟dır. Ankara Çayı Sakarya Nehri havzası içinde yer almaktadır. Çubuk ve Hatip çaylarının birleĢmesiyle oluĢmuĢtur. 140 km uzunluğundaki bu çay Sakarya nehrine dökülmektedir. Ankara Çayı‟nın proje alanında yapılacak çalıĢmalardan etkilenmesi söz konusu değildir. Çubuk Çayı ise proje alanından yaklaĢık 38 km uzaklıkta alanın kuzeyinde yer almaktadır. c) Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaĢım, turizm, elektirik üretimi, diğer kullanımlar) Proje alanının içerisinde herhangi bir kuyu, kaynak, sondaj kuyusu veya keson kuyu bulunmamaktadır. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır. Sahanın kuĢ uçuĢu 800 m. kuzeyinden akar dere niteliğindeki Yunuslar Dere ve 400 m. doğusundan Çam Dere geçmektedir. Birçoğu mevsimsel olarak akan pınar ve kaynakların bu proje kapsamında kullanımı söz konusu olmayacaktır. Proje alanı yakın çevresinde ulaĢım, turizm, elektrik üretimi amaçlı su yüzeyi bulunmamaktadır. Sosyal ihtiyaçlar ve tozlanmaya karĢı ihtiyaç duyulan su il Mamak Belediyesinden karĢılanacaktır. Mamak Belediyesinden kullanma suyu temini ile ilgili yazı Ek-13 de sunulmuĢtur. d) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında hidrolojik etkiler ve alınacak önlemler ( arazi hazırlık, inĢaati iĢletme ve iĢletme sonrası) Proje alanı çevresinde tespit edilen su kaynak ve pınarlarına müdahale edilmeyecek, çalıĢmalardan etkilenmemesi için gerekli tedbirler alınacaktır. Yapılacak çalıĢmalar sırasında ve sonrasında proje alanının çevresinde bulunan mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere yataklarına ve yarı akar dere yataklarına müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık bırakılmayacak ve atık su deĢarjı olmayacaktır. ĠĢletme faaliyete kapandıktan sonra ve iĢletme esnasında herhangi bir yan ürün 43 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU oluĢmadığından civarda yer alan kuru dere yataklarına herhangi bir etki, katkı veya madde karıĢımı söz konusu olmayacaktır. 4.6 Meteorolojik ve iklimsel Özellikler a) Bölgesel ve proje alanı meteorolojik ve iklimsel özellikler Bölgenin genel ve lokal iklim Ģartları Beyaz Hazır Beton Akaryakıt ĠnĢ. Mad. TaĢ. Turz. San. Tic. Ltd. ġti. tarafından “Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi” yapılması planlanan proje Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesinde yer almaktadır. Proje için seçilen bölgenin meteorolojik ve iklimsel özellikleri incelenirken Devlet Meteoroloji ĠĢler Genel Müdürlüğü Merkez Meteoroloji Ġstasyonu 1970–2012 yılları çalıĢa süresini kapsayan bülten verileri kullanılmıĢtır. Ankara Ġli‟nin geniĢ arazisi coğrafik konumu itibariyle kara ikliminin etkisi altındadır Doğusunda dağlık ve yüksek Doğu Anadolu Bölgesi'nin yer alması; güney, batı ve kuzey kesimlerini kuĢatan dağlık alanların denizle olan etkileĢimi kesmesi bölgede kara ikliminin egemen olmasına yol açar. Kurulması planlanan faaliyet alanı iklim koĢulları açısından Ankara Ġli iklim özelliklerinden etkilenmektedir Projenin gerçekleĢtirildiği faaliyet alanı olan Mamak Ġlçesi iklim koĢulları açısından Ankara ilinin iklim özelliklerinden etkilenmektedir. Kara ikliminin hüküm sürdüğü bu bölgede kıĢ sıcaklıkları düĢük, yaz ise yüksek geçer. Mamak Ġlçesinde yıllık ortalama sıcaklık 11,98 °C‟ dir. Rasat sonuçlarına göre (rasat süresi: 1960–2013 yılları arası) ölçülen en yüksek sıcaklık 40,8°C olup, Temmuz ayında tespit edilmiĢtir. En düĢük sıcaklık ise -21,5 °C ile ġubat ayında kaydedilmiĢtir. Basınç Devlet Meteoroloji ĠĢler Genel Müdürlüğü Merkez Meteoroloji Ġstasyonu 1960–2013 yılları arası gözlem kayıtlarına göre ortalama basıncın yıllık ortalama değeri 912,87 hPa‟ dır. Yıllık maksimum basınç 935,1 hPa‟ dır. Yıllık minimum basınç 887,9 hPa olarak gözlemlenmiĢtir. Ortalama basınç, maksimum basınç, minimum basınç değerlerini gösteren tablo ve grafikler aĢağıdaki tablo ve Ģekillerde verilmiĢtir. Tablo 4.11. Ankara Ġli Basınç (hPa) Değerleri AYLAR Ortalama Basınç (hPa) Ocak 914,9 ġubat 912,9 Mart 912,0 Nisan 910,9 Mayıs 912,0 Haziran 911,7 Temmuz 910,7 Ağustos 911,4 Eylül 913,9 Ekim 916,0 Kasım 916,3 Aralık 915,6 912,97 YILLIK Maksimum Basınç (hPa) 935,1 929,6 933,2 923,9 921,3 921,0 918,9 918,8 923,1 926,7 927,6 935,0 935,1 44 Minimum Basınç (hPa) 887,9 892,8 890,1 897,7 901,3 900,5 899,3 901,5 901,5 904,1 898,6 891,6 887,9 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 940 930 920 910 900 Ortalama Basınç (hPa) 890 Maksimum Basınç (hPa) 880 Minimum Basınç (hPa) 870 860 ġekil 4.2. Ankara Ġli’ne Ait Aylık Basınç Değerleri Sıcaklık Ankara Ġli‟nde yıllık ortalama sıcaklık 12,042 °C‟ dir. Rasat sonuçlarına göre (rasat süresi: 1960–2013 yılları arası) ölçülen en yüksek sıcaklık 41,0°C olup, Temmuz ayında tespit edilmiĢtir. En düĢük sıcaklık ise -21,5 °C ile ġubat ayında kaydedilmiĢtir. Ayrıca ölçülen ortalama maksimum sıcaklık 17,86 °C olup, ortalama minimum sıcaklık 6,45 °C Temmuz ayında tespit edilmiĢtir. Ankara Ġli‟ne ait aylara göre sıcaklık değerleri aĢağıdaki tabloda verilmiĢ olup, aylara göre aylık sıcaklık grafikleri ġekil 4.3. ve ġekil 4.4.‟de verilmiĢtir. Tablo 4.12. Ankara Ġli Sıcaklık Değerleri AYLAR ORTALAMA SICAKLIK (°C) Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık AYILLIK 0,4 1,9 6,2 11,3 16,1 20,2 23,6 23,3 18,7 13,0 7,1 2,7 12,042 ORTALAMA MAKSĠMUM SICAKLIK (°C) 4,3 6,7 11,9 17,1 22,2 26,6 30,3 30,2 26,0 19,7 12,4 6,2 30,3 45 ORTALAMA MĠNĠMUM SICAKLIK (°C) -3,0 -2,0 1,1 5,7 9,7 13,1 16,1 16,1 12,0 7,4 2,2 -1,0 -3,0 MAKSĠMUM SICAKLIK (°C) MĠNĠMUM SICAKLIK (°C) 16,6 19,9 26,4 30,6 33,0 37,0 41,0 40,4 36,0 32,2 24,4 19,8 41 -21,2 -21,5 -19,2 -6,7 -1,6 4,7 6,8 6,3 2,5 -3,4 -10,5 -17,2 -21,5 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 35 30 25 ORTALAMA SICAKLIK (°C) 20 15 ORTALAMA MAKSİMUM SICAKLIK (°C) 10 ORTALAMA MİNİMUM SICAKLIK (°C) 5 0 -5 ġekil 4.3. Ankara Ġli’ne Ait Aylık Sıcaklık Değerleri 50 40 30 20 MAKSİMUM SICAKLIK (°C) 10 MİNİMUM SICAKLIK (°C) 0 -10 -20 -30 ġekil 4.4. Ankara Ġli’ne Ait Aylık Sıcaklık Değerleri YağıĢ Ankara Ġli Merkez Rasat Ġstasyonunda tespit edilen yıllık ortalama yağıĢ miktarı 405,9 mm ‟dir. Tespit edilen günlük maksimum yağıĢ miktarı ise 88,9 mm ile Haziran ayına aittir. Ankara Ġli‟ne ait 1960–2013 yılları arasındaki karakteristik yağıĢ değerleri aĢağıdaki tablo ve Ģekillerde verilmiĢtir. 46 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 4.13. Ankara Ġli’ne Ait YağıĢ Değerleri AYLAR Ortalama Toplam YağıĢ Miktarı(mm) 41,9 Ocak ġubat 36,9 39,1 Mart 49,0 Nisan 50,7 Mayıs 35,2 Haziran 14,5 Temmuz 10,7 Ağustos 18,2 Eylül 30,1 Ekim 33,6 Kasım 46,0 Aralık 405,9 YILLIK Ortalama Maksimum YağıĢ Miktarı(mm) 37,7 28,2 33,3 29,4 42,5 88,9 62,6 40,8 32,2 46,2 36,0 36,7 88,9 450 400 350 300 250 Ortalama Toplam Yağış Miktarı(mm) 200 150 Ortalama Maksimum Yağış Miktarı(mm) 100 50 0 ġekil 4.5. Ankara Ġli Aylara Göre YağıĢ Miktarları Nem Ankara Ġli Merkez Rasat Ġstasyonunda tespit edilen yıllık ortalama nem % 60,62 minimum nem ise % 4 ile Eylül ayında tespit edilmiĢtir. Ankara Ġli‟ne ait 1960–2013 yılları arasındaki ortalama ve minimum nem değerleri Tablo 4.14.„de ve ġekil 4.6.„da verilmiĢtir. Tablo 4.14. Ankara Ġli’ne Ait Nem Değerleri AYLAR Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK Ortalama Nem % 76,4 72,1 64,0 Minimum Nem % 26 15 12 59,8 56,9 51,8 12 9 9 45,4 44,9 6 5 49,3 60,1 70,2 4 6 15 76,6 60,62 23 4 47 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 90 80 70 60 50 40 Ortalama Nem % 30 Minimum Nem % 20 10 0 ġekil 4.6. Ankara Ġli Aylara Göre YağıĢ Miktarları Sayılı Günler Ankara Ġli Merkez Meteoroloji Ġstasyonu 1960–2013 yılları arasındaki verilere göre ilde kar yağıĢlı gün sayısı toplam 29,8 gün, kar örtülü günler sayısı toplam 22,4 gün, ortalama sisli günler sayısı toplam 9,5 gün, ortalama dolulu günler sayısı 4,0 gün, ortalama kırağılı günler sayısı toplamı 31,7 gün ve ortalama orajlı günler sayısı 26,7 gündür. Ankara Ġli‟ne ait sayılı günler tablosu Tablo 4.15„de ve sayılı günler grafiksel dağılımı ġekil 4.7 ve ġekil 4.8. „de verilmiĢtir. Tablo 4.15. Ankara Ġli Sayılı Günler 9,4 7,0 Sisli Günler Sayısı Ortalaması 4,6 2,3 Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 0,2 0,4 Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 7,4 6,0 Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 0,1 0,4 4,9 1,1 0,0 1,9 0,1 - 0,8 0,3 0,2 0,5 0,9 1,0 3,9 1,1 0,0 0,8 2,9 6,9 Haziran Temmuz - - 0,1 - 0,4 0,0 - 5,9 3,2 Ağustos Eylül Ekim 0,1 - 0,1 0,3 0,1 0,1 0,1 0,0 1,0 2,6 1,9 1,4 Kasım Aralık YILLIK 1,9 5,5 0,5 3,5 1,8 3,6 0,2 0,1 4,9 7,4 0,4 0,2 29,8 22,4 9,5 4,0 31,7 26,7 AYLAR Kar YağıĢlı Günler Sayısı Kar Örtülü Günler Sayısı Ocak ġubat 9,0 7,3 Mart Nisan Mayıs 48 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 35 30 25 20 Kar Yağışlı Günler Sayısı 15 Kar Örtülü Günler Sayısı 10 Sisli Günler Sayısı Ortalaması 5 0 ġekil 4.7. Ankara Ġli Aylara Göre Sayılı Günler Dağılımı-1 35 30 25 20 Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 15 Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 10 Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 5 0 Şekil 4.8. Ankara İli Aylara Göre Sayılı Günler Dağılımı-2 Maksimum Kar Kalınlığı Ankara Ġli Merkez Meteoroloji Ġstasyonu verilerine göre yıllık toplam kar kalınlığı 128 cm ve maksimum kar kalınlığı ise Ocak ayında 97 cm olarak gözlemlenmiĢtir. Ankara Ġli‟ne aylara göre ait maksimum kar kalınlığı Tablo 4.16. ve ġekil 4.9.‟da verilmiĢtir. Tablo 4.16. Maksimum Kar Kalınlığı Maksimum kar kalınlığı ( cm ) 97 30 26 AYLAR Ocak ġubat Mart Nisan 7 0 Mayıs Haziran Temmuz 0 0 0 Ağustos Eylül 0 0 10 Ekim Kasım Aralık 25 97 YILLIK 49 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Maksimum kar kalınlığı 100 80 60 40 20 0 ġekil 4.9. Ankara Ġli Aylara Göre Maksimum Kar Kalınlığı BuharlaĢma Ankara Ġli Merkez Meteoroloji Ġstasyonu 1960–2013 yılları arası verilerine göre Ankara Ġli‟nde tespit edilen yıllık ortalama açık yüzey buharlaĢması 1166,6 mm olup, günlük maksimum açık yüzey buharlaĢması 18 mm ile Ağustos ayında gözlenmiĢtir. Ankara Ġli „ne ait ortalama ve günlük açık yüzey buharlaĢma verileri Tablo 4.17. ve ġekil 4.10.„da verilmiĢtir. Tablo 4.17. Ankara Ġli’ne Ait Ortalama Açık Yüzey BuharlaĢması Ortalama Açık Yüzey BuharlaĢması AYLAR (mm Ocak 0 ) ġubat 0 0,9 Mart 89,5 Nisan 149,7 Mayıs 190,2 Haziran 245,8 Temmuz 226,0 Ağustos 153,9 Eylül 87,2 Ekim 22,7 Kasım 0,7 Aralık YILLIK 1166,6 50 Günlük maksimum açık yüzey buharlaĢması (mm ) 0 0 7,0 12,0 12,0 18,0 15,2 18,0 11,8 10,0 8,0 2,8 18,0 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Ortalama ve Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 1200 1000 800 600 400 200 0 Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması ( mm ) Günlük maksimum açık yüzey buharlaşması (mm ) ġekil 4.10. Konya Ġli Aylara göre Ortalama ve Maksimum Açık Yüzey BuharlaĢması Bölgenin Rüzgâr Dağılımı (Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgâr Yönü Dağılımı; Yönlere Göre Rüzgâr Hızı; Aylık Ortalama Rüzgâr Hızı Dağılımı Grafiğinin Çizilmesi; En Hızlı Esen Rüzgâr Yön ve Hızı, Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı) Ankara Ġli Merkez Meteoroloji Ġstasyonu verilerine göre kaydedilen aylık ve yıllık rüzgâr esme sayı ve hız dağılımları aĢağıdaki tablolarda verilmektedir. Buna göre, ildeki hâkim rüzgâr yönü Kuzeydoğu yönünden esmektedir. Diğer hâkim rüzgâr yönleri incelendiğinde 2.derece hâkim rüzgâr yönü Doğu-Kuzeydoğu 3.derece hâkim rüzgâr yönünün Batı-Güneybatı yönü olduğu DMĠ verilerinden tespit edilmiĢtir. Ankara Ġli „nde rüzgârın aylık ve yıllık esme sayılarının dağılımları rüzgârın aylık ve yıllık esme hızlarına ait veriler Tablolarda verilmiĢtir. Tablo 4.18. Ankara Merkez Meteoroloji Ġstasyonu Verilerine Göre Rüzgârın Aylık ve Yıllık Esme Sayılarının Dağılımları YÖNLER OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK YILLIK 2821 2964 2674 3008 3019 2774 31838 N 2655 2528 2282 1810 2361 2942 NNE 3186 2900 2919 2661 2493 3147 4492 3724 3141 3798 3134 3040 38635 NE 7998 7182 6545 6292 6813 7674 10047 11090 8841 8993 8027 7713 97215 ENE 5317 4678 4633 4350 585 6263 8054 7311 6342 6146 5984 5156 64819 E 1819 1396 1883 1520 2077 1932 1854 1858 1684 1544 14665 1710 33942 ESE 870 643 870 801 972 910 894 776 738 617 535 874 9500 SE 836 751 1022 1038 1039 733 858 866 686 543 535 926 9833 SSE 808 669 843 841 654 453 340 324 407 444 554 740 7077 S 1103 1219 1086 980 985 708 447 410 638 669 802 946 9993 SSW 1631 1483 1785 1645 1343 918 702 756 1192 1162 1408 1755 15780 SW 4476 3957 4493 4881 3861 2644 1925 2129 2887 3441 3517 4281 42492 WSW 4655 4166 5064 5076 4497 3389 2147 2435 3580 3904 3808 4222 46943 W 1913 2178 2864 3200 3244 2489 1584 1846 2020 1918 1852 1974 27082 WNW 777 863 1187 1218 1358 1453 1115 1043 1199 1076 850 816 12955 NW 607 729 1100 994 1204 1454 1176 1083 1080 856 948 717 11948 NNW 813 740 1168 1026 1016 1283 1502 1186 1081 1049 932 936 12732 51 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 4.19. Ankara Merkez Meteoroloji Ġstasyonu Verilerine Göre Rüzgârın Mevsimlik Esme Sayılarının Dağılımları YÖNLER KIġ ĠLKBAHAR YAZ SONBAHAR N 7957 6453 8727 8701 NNE 9126 8073 11363 10073 NE 22893 19650 28811 25861 ENE 15151 9568 21628 18472 E 4925 5480 5644 17893 ESE 2387 2643 2580 1890 SE 2513 3099 2457 1764 SSE 2217 2338 1117 1405 S 3268 3051 1565 2109 SSW 4869 4773 2376 3762 SW 12714 13235 6698 9845 WSW 13043 14637 7971 11292 W 6065 9308 5919 5790 WNW 2456 3763 3611 3125 NW 2053 3298 3713 2884 NNW 2489 3210 3971 3062 Tablo 4.20. Ankara Ġli Dağılımları (m/sec) Meteoroloji Ġstasyonu Verilerine Göre Rüzgârların Aylık ve Yıllık Esme Hızları YÖNLER OCAK ġUBAT MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK YILLIK N 2.0 2.1 2.2 2.1 2.2 2.5 2.8 2.8 2.2 2.0 1.8 2.1 2,23 NNE 2.2 2.2 2.2 2.3 2.2 2.6 3.0 2.8 2.2 2.0 1.8 2.1 2,3 NE 2.2 2.3 2.3 2.3 2.3 2.5 2.9 2.8 2.3 2.1 1.9 2.2 2,34 ENE 2.0 2.0 2.0 2.0 2.1 2.2 2.6 2.5 2.1 2.0 1.8 2.0 2,10 E 1.6 1.7 1.8 1.8 1.9 1.9 2.1 2.1 1.7 1.6 1.4 1.6 1,76 ESE 1.5 1.6 1.9 1.8 1.9 1.7 2.0 2.0 1.6 1.4 1.4 1.4 1,68 SE 1.8 1.8 2.1 2.1 2.0 1.9 1.9 1.9 1.6 1.4 1.4 1.7 1,8 SSE 2.1 2.0 2.1 2.1 2.0 1.7 1.8 1.6 1.6 1.5 1.7 2.0 1,85 S 2.0 2.4 2.1 2.1 2.2 1.7 1.7 1.6 1.6 1.5 1.7 2.2 1,9 SSW 2.0 2.1 1.9 2.0 1.8 1.8 1.7 1.7 1.6 1.5 1.7 1.9 1,80 SW 1.8 2.0 2.1 2.2 2.2 2.0 2.0 1.9 1.8 1.7 1.7 1.7 1,92 WSW 1.7 1.9 2.1 2.2 2.1 2.1 2.2 2.1 2.0 1.7 1.6 1.7 1,95 W 1.6 1.8 2.1 2.3 2.3 2.2 2.3 2.2 2.0 1.7 1.5 1.5 1,95 WNW 1.5 1.6 1.9 1.9 2.1 2.1 2.2 2.1 1.8 1.5 1.4 1.5 1,8 NW 1.7 1.6 1.9 1.9 2.1 2.3 2.4 2.2 2.0 1.6 1.5 1.6 1,9 NNW 1.7 1.8 2.1 1.9 2.0 2.4 2.6 2.3 2.0 1.7 1.6 1.7 1,98 1960–2013 yılları arasında Ankara Merkez Meteoroloji Ġstasyonu kayıtlarından elde edilen veriler doğrultusunda, rasat süresi boyunca en hızlı esen rüzgârın Kuzey rüzgârı olduğu ve hızının 32,1 m/sec‟a ulaĢtığı kaydedilmiĢtir. Yıllık ortalama rüzgâr hızı ise 2,16 m/sec‟ tır. Rasat süresince yıl içerisinde toplam 4 günün “fırtınalı”, 49,9 günün “kuvvetli rüzgârlı” geçtiği saptanmıĢtır. Söz konusu veriler aĢağıdaki tablo ve Ģekillerde açıklanmıĢtır. 52 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 4.21. Ankara Ġli Yıllık ve Aylık Rüzgâr Dağılımı AYLAR Ortalama Rüzgâr Hızları Maksimum Rüzgâr Hızı Maksimum Rüzgâr Yönü Ortalama Fırtınalı Gün Sayısı Ocak ġubat Mart 2,0 2,2 2,2 32,1 26,5 29,2 SSE SSE N 0,5 0,4 0,6 Ortalama Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı 2,2 3,6 4,9 Nisan Mayıs 2,2 2,2 29,6 22,2 SW SSE 0,7 0,3 6,1 5,4 Haziran Temmuz Ağustos 2,3 2,7 2,5 26,7 25,1 22,7 WSW SW W 0,4 0,3 0,1 5,8 5,9 5,0 Eylül Ekim Kasım 2,1 1,9 1,8 24,4 22,0 21,7 SW SW SW 0,1 0,1 0,2 2,6 2,1 2,0 Aralık Yıllık 1,9 2,16 22,0 32,1 SSE N 0,3 4,0 3,3 49,9 35 30 25 20 Ortalama Rüzgâr Hızları 15 Maksimum Rüzgâr Hızı 10 5 0 ġekil 4.11 Ankara Ġli’ne Ait Aylara Göre Ortalama Ve Maksimum Rüzgar Hızları 6 5 4 3 Ortalama Fırtınalı Gün Sayısı 2 Ortalama Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı 1 0 Şekil 4.12. Ankara İli’ne Ait Aylara Göre Ortalama Fırtınalı Gün ve Ortalama Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı 53 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Ankara Ġli Merkez Meteoroloji istasyonunda kaydedilen aylık ve aylık temelde alınan ölçümlerden elde edilen yıllık ve mevsimsel rüzgâr hızları ve yönleri Ģekillerde verilen rüzgâr diyagramları ile gösterilmiĢtir. KIŞ Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) NNW 3 NW 2 N NNE NE WNW 1 ENE W 0 E WSW KIŞ Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) ESE SW SE SSW SSE S Şekil 4.13 Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre Kış Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızları İLKBAHAR Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) NNW NW 3 N NNE NE 2 WNW 1 ENE W 0 E WSW İLKBAHAR Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) ESE SW SE SSW SSE S Şekil 4.14. Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre İlkbahar Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızları 54 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU YAZ Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) NNW 3,5 2,5 NW 1,5 WNW 0,5 W -0,5 N NNE NE ENE E WSW YAZ Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) ESE SW SE SSW SSE S Şekil 4.15. Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre Yaz Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızları SONBAHAR Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) NNW 2,5 2 NW 1,5 WNW 1 0,5 W 0 N NNE NE ENE SONBAHAR Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) E WSW ESE SW SE SSW SSE S Şekil 4.16. Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre Sonbahar Mevsimi Ortalama Rüzgâr Hızları Mevsimlik Ortalama Rüzgar Hızları (m/s) NNW 3 NW 2 N KIŞ Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) NNE NE WNW 1 ENE W 0 E WSW YAZ Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) ESE SW SE SSW İLKBAHAR Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) SONBAHAR Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) YILLIK Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) SSE S Şekil 4.17. Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre Mevsimlik ve Yıllık Ortalama Rüzgâr Hızları 55 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU YILLIK Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) NNW 3 NW 2 WNW 1 W N NNE NE ENE YILLIK Ortalama Rüzgar Hızı (m/s) E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Şekil 4.18. Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre Rüzgâr Ortalama Rüzgâr Hızı Ankara Ġli Merkez Meteoroloji istasyonunda kaydedilen aylık ve aylık temelde alınan ölçümlerden elde edilen yıllık ve mevsimsel rüzgâr esme sayıları ve yönleri Ģekillerde verilen rüzgâr diyagramları ile gösterilmiĢtir. Ankara Ġli‟nde Kuzeydoğu rüzgârları hâkimdir. N 100000 NNW 80000 NW 60000 WNW 40000 20000 W 0 NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE Yıllık ortalama esme sayısı S Şekil 4.19. Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri KIġ N NNW30000 25000 NW 20000 15000 WNW 10000 5000 W 0 NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW SSE S Şekil 4.20. Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre Kış Mevsimi Rüzgâr Yönleri 56 KıĢ ayı yıllık ortalama esme sayısı BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU N ĠLKBAHAR NNW30000 25000 NW 20000 15000 WNW 10000 5000 W 0 NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW Ġlkbahar ayı yıllık ortalama esme sayısı SSE S Şekil 4.21. Ankara İli Yıllık Esme Sayısına Göre İlkbahar Mevsimi Rüzgâr Yönleri N YAZ NNW30000 25000 NW 20000 15000 WNW 10000 5000 W 0 NNE NE ENE E WSW ESE SW SE SSW Yaz ayı yıllık ortalama esme sayısı SSE S ġekil 4.22. Ankara Ġli Yıllık Esme Sayısına Göre Yaz Mevsimi Rüzgâr Yönleri N SONBAHAR NW NNW 30000 25000 NNE NE 20000 15000 WNW ENE 10000 5000 W E 0 WSW ESE SW SE SSW SSE S Sonbahar ayı yıllık ortalama esme sayısı ġekil 4.23. Ankara Ġli Yıllık Esme Sayısına Göre Sonbahar Mevsimi Rüzgâr Yönleri 57 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler sırasında yerel ve bölgesel iklimde oluĢabilecek meterolojik ve iklimsel etkiler ile alınacak önlemler(arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Proje kapsamında gerçekleĢtirilecek faaliyetler sırasında ve sonrasında meteorolojik elemanlara herhangi bir etki beklenmemektedir. 4.7 Flora-Fauna a) Proje alanı ve proje etki alanı flora-fauna Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü üzerinde planlanan Kalker Ocağı ve KırmaElem Tesisi ÇED Raporunu flora ve fauna çalıĢmaları Aralık (2013) ayında Ayhan ULUTAġ tarafından yapılmıĢtır. ● FLORA VE FAUNA ĠÇEREN SÖZLEġMELER VE KATEGORĠLER IUCN Red List Kategorileri IUCN (The World Conservation Union: The International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources = Doğayı ve Doğal Kaynakları Korumaya Yönelik Uluslararası Topluluk - Dünya Koruma Topluluğu) nesli tükenme tehditi altında olan türlerin kırmızı listesi ve bitki – hayvan türlerinin dünyadaki en kapsamlı küresel koruma durumu envanteridir. IUCN Red List Uluslar arası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından sürdürülmektedir. IUCN Red List, kesin ölçüt kullanılarak binlerce tür ve alt türlerin nesillerini tükenme riskini değerlendirerek oluĢturmaktadır. Bu ölçüt tüm türlerle ve dünyanın her bölgesi ile ilgilidir. Avrupa ülkelerinde IUCN risk sınıflarına göre flora ve fauna türlerinin sınıflandırılması 1970‟li yıllardan itibaren gerçekleĢtirilmeye baĢlanmıĢtır. IUCN kategorileri 9 grupta incelenmiĢtir. Tükenme hızı, nüfus büyüklüğü, coğrafi dağılım alanları ile nüfus ve dağılım derecesi kriterleri dikkate alınmıĢtır. ġekil 4.24. IUCN Red List Kategorileri Kaynak: www.iucnredlist.org 58 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 4.22. IUCN red List Kategorileri ve Türkçe KarĢılıkları Kategori Türkçe KarĢılığı Adequate data Yeterli data mevcut Evaluated Değerlendirmeye alınmıĢ Not Evaluated Değerlendirmeye alınmamıĢ Data Deficient Yeterli data mevcut değil(data eksik) Extinct Türü tamamen yok olmuĢ,nesli tükenmiĢ tür Extinct in the Wild VahĢi doğada nesli tükenmiĢ tür Critically Endangered Önemli derecede yok olma tehlikesi olan tür Endangered Yok olma tehlikesi olan tür Vulnerable Koruma önlemi alınmazsa ileride yok olma tehlikesi olan tür Near Threatened Neredeyse tehdit altında Least Concern En az kaygılanılan tür Tablo 4.23. Prof. Dr. Ali Demirsoy’a (1996) Göre Red Data Book Kategorileri Kategori Kısaltma Türkçe KarĢılığı Endangered E Tehlikede Extinct Ex Soyu tükenmiĢ Indeterminate I Bilinmiyor Isufficiently known K Yetersiz bilinenler Not threatened Nt Takson henüz tehlike altında değil Out of danger O Takson tehlike dıĢı Rare R Nadir Vulnerable V Zarar görebilir 1. BERN SÖZLEġMESĠ Bern SözleĢmesi, yaban hayatı ve yaĢama ortamlarının korunmasına iliĢkin bir sözleĢmedir. SözleĢmede korunan türler üç ayrı ek liste olarak belirtilmiĢtir. Buna göre ek listelerden; Ek-I Listesi: Kesin olarak koruma altına alınan flora türlerini kapsar. Ek-II Listesi: Kesin olarak koruma altına alınan fauna türlerini kapsar. Ek-III Listesi: korunan fauna türlerini kapsar. 2. AV DÖNEMĠ MERKEZ AV KOMĠSYONU KARARLARI (MAK) T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü‟nce 26 Mayıs 2013 tarih ve 28658 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “20132014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” Ek-I (Orman Ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları), Ek-II (Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları), Ek-III (Mak‟ca Avına Belli Edilen Sürelerde Ġzin Verilen Av Hayvanları) listeleri ilgili tablolara iĢlenmiĢtir. Ek-I listesinde bulunan yaban hayvanları, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu‟nun 4. maddesinin birinci fıkrası gereğince T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı‟nca koruma altına alınmıĢtır. Bu listede yer alan yaban hayvanlarını avlamak, ölü yada canlı bulundurmak ve nakletmek yasaktır. Ek-II listesinde bulunan kuĢlar ve memeliler, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu‟nun 4. maddesinin birinci fıkrasının verdiği yetki çerçevesinde Merkez Av Komisyonunca koruma altına alınmıĢtır. Bu listede yer alan av hayvanlarını avlamak, ölü ya da canlı bulundurmak ve nakletmek yasaktır. 59 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. ● KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU FLORA Faaliyet alanı, Grid Kareleme Sistemine göre B4 karesinde yer almaktadır. Flora ve fauna kısmını oluĢturulurken; - Davis‟in “Flora of Turkey and East Aegean Islands” adlı eserinden, Türkiye Florası ile ilgili yayınlanmıĢ literatür çalıĢmalarından, Tübitak tarafından hazırlanan Türkiye Bitkileri Veri Servisi‟nden, Bölgede yapılan birçok projenin hazırlanması sırasında hazırlanan verilerden yararlanılmıĢtır. ġekil 4.24. P. H Davis Grid Kareleme Sistemi *Kaynak: Davis P. H. “Flora of Turkey and East Aegean Islands” - Fitocoğrafik Bölge Ġç Anadolu Bölgesi‟nde bulunan Ankara ili, Fitocoğrafik bölge açısından Ġran – Turan bölgesinde bağlıdır. GeniĢ anlamda Ġran – Turan bölgesi Ġç Anadolu bölgesinden güneye doğru Filistin‟e kadar, doğuya doğru Moğolistan‟a kadar uzanır. Bölge vejetasyonu topografik yapı ve iklim özelliklerine bağlı bir oluĢum gösterir. Ġran – Turan Fitocoğrafik Bölgesi‟nde iklim; Akdeniz bölgesi ile Orta Anadolu bölgesi iklimleri arasında bir geçiĢ özelliği gösterse de faaliyet alanı bölgesinde karasal iklim hakimdir. Step vejetasyonu görülmektedir. Step; yazın kuruyan, kıĢın dinlenme halinde olan, genelde asitli olmayan topraklarda geliĢen kserofil veya mezofil bitki türlerinin oluĢturduğu açık bir vejetasyon tipidir. Ġç Anadolu stepinin sınırları kuzeyde Çankırı, Çorum ve Ilgaz dağlarına, güneybatıda Kayseri‟ye güneyde Toros dağlarına, batıda Sivrihisar-EskiĢehir, BeypazarıNallıhan, Afyon, Emirdağ ve doğuda Anadolu diyagonaline kadar Yozgat‟ı içine alacak Ģekilde yayılır. Doğu Anadolu‟da ekolojik koĢulların değiĢmesi ve iklimin uygun olmaması nedeniyle tamamen Ġran-Turan bitki coğrafyası kökenli step ve step öncesi bitkiler yerleĢmiĢ durumdadır. Ova stepi antropojenik bir flora ve vejetasyon göstermektedir. Genellikle ova stepinin primer bitki örtüsü bozulmuĢ ve tarım arazisine dönüĢtürülmüĢ olduğu için pek çok alanda antropojenik sekonder bitki örtüsü bulunmaktadır. 60 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU - Flora Türlerinin Fitocoğrafik Bölgelere Göre Dağılımı Faaliyet alanı ve çevresinde bulunan ve habitat özelliği nedeniyle bulunma olasılığı yüksek olan taksonların fitocoğrafik bölgelerinin belirtilmesinde çeĢitli kısaltmalar kullanılmıĢtır. Buna göre; Avr.-Sib. Ele. (Avrupa-Sibirya Elementi‟ni), D. Akd. Ele. (Doğu Akdeniz Elementi‟ni), Akd. Ele. (Akdeniz Elementi‟ni) ve Ġr.-Tur. Ele. (Ġran-Turan Elementi‟ni) ifade etmektedir. GeniĢ yayılıĢlı ya da fitocoğrafik bölgesi tam olarak bilinmeyenler için (-) iĢareti konmuĢtur. Flora listesinde tür ve tür altı düzeyde yer alan 62 bitki taksonunun fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı; Iran-Turan elementi 16, Avrupa-Sibirya elementi 2, Akdeniz elementi 4 ve Doğu Akdeniz elementi 3‟tür. Geri kalan 37 tür kozmopolit veya fitocoğrafik bölgesi belirsizler kategorisinde yer almaktadır. - Flora Türlerinin Endemizm ve Tehlike Sınıfları Açısından Durumu Flora listesinde tür ve tür altı düzeyde yer alan 62 adet bitki taksonu IUCN (The World Conservation Union: The International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources = Doğayı ve Doğal Kaynakları Korumaya Yönelik Uluslararası Topluluk - Dünya Koruma Topluluğu) Red List Kategorilerinde bulunmamaktadır. Faaliyet alanı ile çevresinde; nadir, nesli tehlikede olan ve “Avrupa‟nın Yaban Hayatı ve YaĢama Ortamlarını Koruma SözleĢmesi (Bern SözleĢmesi)” Ek-I listesine göre koruma altına alınması gereken bitki türü bulunmamaktadır. Faaliyet alanı ve çevresinde toplam 7 tane endemik tür bulunmaktadır. Bunlardan 1 tür yaygın endemik, 1 tür lokal endemik, geri kalan 5 tür (ise bölgesel endemik olup faaliyet alanında yapılan tahribat sonucu nesillerinin yok olma tehlikesi bulunmamaktadır. FİTOCOĞRAFİK BÖLGE DAĞILIMI İr. - Tur. Böl. 26% Av. - Sib. Böl. 3% Belirsiz 60% Akd. Böl. 6% Doğu Akd. Böl. 5% 61 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 4.24. Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü üzerinde planlanan Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan flora türleri, Türkçe Ġsimleri, Fitocoğrafik Bölgeleri, Habitatları, Nispi Bolluğu, Endemizm Durumu, IUCN Red Data Book ve Bern Ek-I Kategorileri. Habitat FAMĠLYA Latince Tür adı Türkçe Ġsim 1 APIACEAE / UMBELLIFERAE Artedia squamata L. - Bupleurum flavum FORSSK. - Bupleurum sulphureum - Caucalis platycarpos L. - Echinophora tournefortii JAUB. ET SPACH Çörtük otu Ferula rigidula ÇakĢır otu Opopanax hispidus Ġr.-Tur. Ele. Ġr.-Tur. Ele. 4 X X 5 6 7 Endemizm X X X X X X X Tehlike Sınıfı L B X X - X Yılanyastığı - X - Ġr.-Tur. Ele. X Dağ papatyası - X Anthemis tinctoria L. var. tinctoria L. Sarı papatya - X X X Anthemis tinctoria L. var. pallida DC. Papatya - X X X Centaurea depressa BIEB. Bodur peygamber çiçeği - X X Centaurea diffusa LAM. Peygamber çiçeği Akd. Ele. X X Centaurea drabifolia SM. subsp. detonsa (BORNM.) WAGENITZ - - X X X X X X X X X X Chardinia orientalis (L.) O. KUNTZE - Hieracium pannosum - Picris strigosa - X X X X X X X X X X X X X X X X X 62 5 X - X 4 X X X X X X (-) X X Kaynak Bern IUCN X - - G X - - L - - G X - - D X - - G X - - L X - - G X - - G X - - G X - - L X - - L X - - L X - - L X - - L X - - L X - - L - - G X - - L X - - G X - - L X X X Y X X X X 3 X X X Ġr.-Tur. Ele. D. Akd. Ele. Ġr.-Tur. Ele. 2 X - Aristolochia maurorum 1 X KiĢkiĢ Arum detruncatum 8 X X Anthemis cretica L. subsp. tenuiloba (DC.) GRIERSON ASTERACEAE / COMPOSITAE D. Akd. Ele. Ġr.-Tur. Ele. 3 - Torilis arvensis (HUDS.) LINK subsp. arvensis (HUDS.) LINK ARISTOLOCHĠACEAE - 2 Kaymak otu Scandix australis L. subsp. grandiflora (L.) THELL. ARACEAE Nispi bolluk F.C.B BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Habitat FAMĠLYA Latince Tür adı Türkçe Ġsim 1 Taraxacum buttleri VAN SOEST 4 5 6 7 8 X X X Tekesakalı - X X X Tekesakalı - X X X Xanthium spinosum L. Pıtrak - X X Xanthium strumarium L. subsp. strumarium L. Pıtrak - Xanthium strumarium L. subsp. cavanillesii (SCHOUW) D. LÖVE ET P. DANSEREAU Pıtrak - Tosbağa otu Ġr.-Tur. Ele. X Sığırdili - X X Engerek otu Akd. Ele. X X Siğil otu D. Akd. Ele. X X - - X Anchusa azurea MILLER var. azurea MILLER Echium italicum L. Heliotropium suaveolens BIEB. Lappula squarrosa (RETZ.) DUMORT. CAMPANULACEAE 3 - Alkana orientalis BRASSICACEAE 2 Karahindiba Tragopogon longirostis BISCH. EX SCHULTZ BİP. var. abbreviatus BOISS. Tragopogon longirostis BISCH. EX SCHULTZ BIP. var. longirostis BISCH. EX SCHULTES BORAGINACEAE Nispi bolluk Onosma isauricum Emzik otu Onosma polyanthum Emzik otu Endemizm Tehlike Sınıfı F.C.B X 1 2 3 Ġr.-Tur. Ele. Ġr.-Tur. Ele. Ġr.-Tur. Ele. X X 5 L B X X X - - D X X - - G X - - G X - - L X - - G X - - L X - - G X - - L X - - G X - - G - - L - - L X - - L X - - G X X X X X X X X X X Bern IUCN L X X Kaynak - X X (-) - X X Y X X X 4 X X X X Aethionema armenum - Brassica elongata - - Clypeola jonthlaspi - - X X X - - L Erysimum smyrnaeum - - X X X - - G Hesperis bicuspidata - - X - - L - - G X - - G X - - L Campanula argaea Gypsophila pilosa HUDSON Çıngırak otu Çöven CARYOPHYLLACEAE Saponaria orientalis L. Sabun otu X X X Ġr.-Tur. Ele. Ġr.-Tur. Ele. X 63 X X X X X X X X X X X X X X BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Habitat FAMĠLYA Latince Tür adı Türkçe Ġsim 1 Cephalaria syriaca DIPSACACEAE Dipsacus laciniatus L. Pterocephalus plumosus (L.) COULTER Nispi bolluk Pelemir - Çobantarağı - 2 3 4 X X X 5 6 7 X X - - X X Geven Ġr.-Tur. Ele. X X Astragalus christianus Geven - X Av. Sib. Ele. Ġr.-Tur. Ele. X X - Melilotus alba - - X X Onobrychis argyrea - Ġr.-Tur. Ele. X X Trifolium hirtum - Akd. Ele. X X ILLECEBRACEAE Herniaria incana LAM. - - X X PAPAVERACEAE Papaver rhoeas L. Gelincik - X X - - X X Çatal otu - Palak - X Reseda lutea L. var. lutea L. Kuzu otu - X Reseda lutea L. var. mutans BOISS. Kuzu otu - Çayır düğmesi Tarla yapıĢkan otu Digitaria sanguinalis (L.) SCOP. Stipa pulcherrima C. KOCH subsp. crassiculmis (P. SMIRNOV) TZVELEV X X X X X X 3 4 5 L B Tehlike Sınıfı X X X - - L X X - - G X - - L X - - G X - - L - - G - - G - - L X - - G X - - L X - - L X - - L X - - L X - - L X - - G X - - L X - - G X - - G X - - G X - - G X X X X X X X X X X X X X X X X X X - X X Akd. Ele. X X Bern IUCN L X X Kaynak - X X (-) - X X Y X X Genista aucheri POACEAE 2 X - Bromus scoparius L. 1 X Astragalus angustiflorus C. KOCH subsp. angustiflorus C. KOCH X 8 Chamaecytisus pygmaeus FABACEAE / LEGUMINOSAE Endemizm F.C.B X X RESEDACEAE ROSACEAE Sanguisorba minor SCOP. subsp. muricata (SPACH) BRIQ. RUBIACEAE Asperula arvensis L. SCROPHULARIACEAE Linaria genistifolia (L.) MILLER subsp. genistifolia (L.) MILLER Veronica multifida L. YavĢan otu Avr.-Sib. Ele. Ġr.-Tur. Ele. X X 64 X X X X X X X X X X X BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Habitat FAMĠLYA Latince Tür adı Türkçe Ġsim 1 HABĠTAT ENDEMĠZM 2 3 4 Endemizm 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L NĠSPĠ BOLLUK 1. Orman (-): Endemik Değil 1. Çok nadir 2. Maki L: Lokal endemik 2. Nadir 3. Frigana (çoğu dikenli, alçak boylu ve yumak yastık oluĢturan bitkiler) B: Bölgesel endemik 3. Orta derece bol 4. Kültür alanları (bağ, bahçe vb.) Y: Yaygın endemik 4. Bol 5. Kum çayır Nispi bolluk Tehlike Sınıfı F.C.B 5. Çok bol 6. Nemli çayır, bataklık, sulak alan 7. Yol kenarı 8. Kayalık KAYNAKLAR: AKMAN, Y. 1995, TÜRKĠYE ORMAN VEJETASYONU, ANK. ÜNĠV. FEN FAKÜLTESĠ BOTANĠK A.B.D., ANKARA. HTTP://WWW.TUBĠTAK.GOV.TR/TUBĠVES/ĠNDEX.PHP (TÜRKĠYE BĠTKĠLERĠ VERĠ SERVĠSĠ - TÜBĠTAK) BAYTOP, T. 1994, TÜRKÇE BĠTKĠ ADLARI SÖZLÜĞÜ, T.D.K. BASIMEVĠ, ANKARA. DAVIS, P.H. 1965–1985, FLORA OF TURKEY AND EAST AEGEAN ISLANDS, VOL. 1–9, EDĠNBURGH UNĠVERSĠTY PRESS, EDĠNBURGH. EKĠM, T. VE ARK. 2000, TÜRKĠYE BĠTKĠLERĠ KIRMIZI KĠTABI, T.T.K.DERNEĞĠ, ANKARA. GÜNER, A. VE ARK. 2000, FLORA OF TURKEY AND EAST AEGEAN ISLANDS, (SUPPLEMENT 2), VOL. 11, EDĠNBURG UNĠVERSĠTY PRESS, EDĠNBURGH. YĠĞĠT, N. VE ARK. 2002, ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRME “ÇED”, KILAVUZ, ANKARA 65 B Y (-) Bern IUCN Kaynak BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU FAUNA Faaliyet alanı ile çevresinde bulunan ve habitat özelliği nedeniyle bulunması muhtemel fauna türlerinden; Tablo 4.‟de sürüngen türleri, Tablo 5.‟te kuĢ türleri ve Tablo 6.‟da memeli türleri verilmiĢtir. Fauna ile ilgili tablolarda her türün familyası, Türkçe adı, habitatı, IUCN kategorisi, Red Data Book Kategorisi, Bern SözleĢmesi Ek-II ve Ek-III listelerinin hangisinde yer aldığı belirtilmiĢtir. Bern SözleĢmesi Ek-II ve Ek-III listesinde yer almayan türler için (-) iĢareti konulmuĢtur. Tablo 4.25. Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan sürüngen türleri, Latince ve Türkçe Adları, Habitatları, Bern, IUCN Red Data Book ve MAK Kategorileri FAMĠLYA LATĠNCE ADI Agama ruderata AGAMIDAE Agama stellio stellio Lacerta parva LACERTIDAE TÜRKÇE ADI HABĠTAT Bozkır Keleri Bozkır, taĢlık ve çıplak topraklı alanlar Dikenli keler TaĢlık ve kayalık yerlerde Cüce Kertenkele Bozkır, taĢlık ve çıplak topraklı alanlar Kaya Kertenkelesi IUCN RDB BERN MAK KAYNAK LC nt Ek-III Ek-I G - nt Ek-II Ek-I L LC nt Ek-II Ek-I G Bozkır, taĢlık ve çıplak topraklı alanlar LC nt Ek-III - L TESTUDINIDAE Testudo graeca ibera Tosbağa Kuru, taĢlı ve kumlu araziler, bağ ve bahçeler VU nt Ek-II Ek-I G TYPHLOPIDAE Typhlops vermicularis Kör yılan Nemli toprak içi ve taĢ altları - nt Ek-III Ek-I L Lacerta saxicola Kaynak: Demirsoy, A., 1997, Omurgalılar “Sürüngenler, KuĢlar ve Memeliler” Meteksan A.ġ., Ankara. Kaynak: Demirsoy, A., 1996, Türkiye Omurgalıları “Sürüngenler”, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90. Ankara. MAK= T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2013-2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” G: Gözlem L: Literatür 66 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 4.26. Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan kuĢ türleri, Latince ve Türkçe Adları, Bern, IUCN Red Data Book ve Korunma Statüleri ve MAK Kategorileri FAMĠLYA LATĠNCE ADI TÜRKÇE ADI ĠNGĠLĠZCE ADI IUCN RDB STATÜ BERN MAK KAYNAK TarlakuĢu Sky lark LC - Y Ek-III - L Melanocorypha leucoptera Akkanat TarlakuĢu White winged lark LC - G Ek-II Ek-I L Melanocorypha bimaculata Küçük Boğmaklı TarlakuĢu Bimaculated lark LC - Y, G Ek-II Ek-I G Leylek White stork LC A.3 Y, G, T Ek-II Ek-I L Columba palambus Tahtalı Güvercini Wood pigeon - A.4 Y - Ek-III G Streptopelia decato Kumru Collard dove - - Y Ek-III Ek-II G Streptopelia turtur Üveyik Turtle dove LC A.2 G Ek-III Ek-III L LeĢ Kargası Hooded LC - Y Ek-III Ek-III L Alauda arvensis ALAUDIDAE CICONIIDAE COLUMBIDAE Ciconia ciconia Corvus corone CORVIDAE Saksağan Magpie LC - Y - Ek-III G EMBERIZIDAE Emberiza calandra KarataĢ Tarla KirazkuĢu Blck heded bunting LC - Y Ek-III Ek-II L FALCONIDAE Falco tinnunculus Kerkenez Kestrel LC A.4 Y Ek-II Ek-I L Fringilla coelebs Ġspinoz Chaffinch LC - Y Ek-III Ek-II G Keten kuĢu Linnet LC A.4 Y, KZ Ek-II - G FRINGILLIDAE Pica pica Carduelis cannabina Hirundo rustica Ġs kırlangıcı Swallow LC - G Ek-III - L Delichon urbica Ev kırlangıcı House martin LC A.4 G Ek-III - G LANIIDAE Lanius collurio Kızılsırtlı örümcekkuĢu Red blacked shrike LC - G Ek-II Ek-I L MOTACILLIDAE Motacilla alba Ak Kuyruksallayan Pied wagtail LC A.4 Y Ek-II Ek-I L Ev Serçesi House sparrow LC - Y - - G Sığırcık Starling LC - Y - Ek-II L HIRUNDINIDAE PASSERIDAE STURNIDAE TURDIDAE Passer domesticus Sturnus vulgaris Turdus pilaris Ardıç Field fare LC - KZ Ek-III Ek-I L Turdus merula Karatavuk Black bird LC - Y Ek-III Ek-III L TaĢkuĢu Stonechat LC - Y Ek-II Ek-I L Saxicola torquata Kaynak: Demirsoy, A., 1997, Omurgalılar “Sürüngenler, KuĢlar ve Memeliler” Meteksan A.ġ., Ankara. Kaynak: Kiziroğlu, Ġ, 1993, The Birds of Türkiye (Species List in Red Data Book), TTKD, Ankara. MAK= T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2013-2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” G: Gözlem L: Literatür Prof. Dr. Ġlhami Kiziroğlu tarafından hazırlanan The Birds of Türkiye adlı yayında, kuĢ türlerinin korunma durumu ve statüleri ile ilgili olarak kullanılan semboller: A1 : Nesli tükenmiĢ veya tükenme tehlikesi altında olan türler A1.1 : Nesli tükenmiĢ olan türler A1.2 : Tüm Türkiye‟deki birey sayısı 1-25 çift arasında olan türler A2 : Birey sayısı 26-50 çift altında kalan ve yayılıĢ gösterdikleri bölgelerde büyük risk altında olan türler 67 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. A3 A4 B B1 B2-B3 Y G K KZ KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU : Birey sayısı 51- 200 (500) çift arasında kalan ancak bazı bölgelerde oldukça azalmıĢ türler : Birey sayıları fazla olmakla birlikte belirli bölgelerde azalmıĢ olan türler. : Geçici olarak Türkiye‟ye gelen ve biyotopların yok edilmesi ile risk alına girecek türler : Anadolu‟yu kıĢlak olarak kullanan ancak Anadolu‟da üremeyen türler : Anadolu‟dan transit olarak geçen veya Anadolu‟yu kıĢlak olarak kullanan ve risk derecesi daha düĢük olan türler : Düzenli olarak yurdumuzda kuluçkaya yatan yerli kuĢ türleri : Yurdumuzda kuluçkaya yattıktan sonra göç eden türler : Yurdumuzda kuluçkaya yatmayan, yurdumuzu transit göç esnasında kullanan türlerdir : KıĢ aylarını yurdumuzda geçiren, kıĢ ziyaretçisi türlerdir Tablo 4.27. Ankara Ġli, Mamak ilçesi, Kutludüğün Köyü ve çevresinde bulunma olasılığı yüksek olan memeli türleri, Latince ve Türkçe Adları, Habitatları, Bern, IUCN Red Data Book ve MAK Kategorileri FAMĠLYA LATĠNCE ADI Canis familiaris CANIDAE CRICETIDAE ERINACEIDAE LEPORIDAE MURĠDAE SORICIDAE SCIURIDAE TÜRKÇE ADI Köpek HABĠTAT YerleĢim yerleri IUCN RDB BERN MAK KAYNAK - nt - - G Canis lupus Kurt Orman, step, açık araziler LC R/V Ek-II Ek-I L Vulpes vulpes Tilki Orman ve çalılık alanlar, tarlalar, açık araziler LC nt - Ek-III L Çayır, tarla ve stepler LC nt - - L - nt Ek-III - G LC nt - Ek-III G Cricetulus migratorius Erinaeus europaeus Cüce avurtlak Kirpi Seyrek ormanlık yerler, yerleĢim yerleri, tarlalar, bahçeler Lepus europaeus Yabani tavĢan Orman, step, açık araziler Apodemus mystacimus Kayalık Faresi TaĢlık ve kayalık alanlar - nt - - L Rattus norvegicus Göçmen fare Her türlü ortam LC nt - - G LC nt - - G - nt - - L DD nt - - L Crocidura leucodon Sivri fare Açık araziler ve çalılıklar Citellus xanthophrymnus Gelengi Açık araziler, tarlalar, nadasa bırakılmıĢ araziler Spalax leucodon Kösnü Toprak içinde açtığı galeriler Kaynak: Demirsoy, A., 1997, Omurgalılar “Sürüngenler, KuĢlar ve Memeliler” Meteksan A.ġ., Ankara. Kaynak: Demirsoy, A., 1996, Türkiye Omurgalıları “Memeliler”, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K-1000-90. Ankara. MAK= T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü “2013-2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” G: Gözlem L: Literatür 68 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. ► KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Sürüngenler Tesisin planlandığı alanlar ile çevresinde bulunan ve habitat özelliği sebebiyle bulunması olası 6 sürüngen türünden 3 tanesi Bern Ek-2, 3 tanesi de Bern Ek-3 listesinde yer almaktadır. 2013 IUCN Red List Kategorileri Listesi‟nde Sürüngen türlerinden 3 tanesi Eirenis modestus ve Lacerta parva ve Agama ruderata “LC” kategorisinde bulunmasına rağmen, Eirenis modestus ve Lacerta parva ve Agama ruderata Demirsoy (1996) tarafından yapılan çalıĢmalara göre “nt” kategorisinde değerlendirilmiĢtir. 2013 IUCN Red List Kategorileri Listesi‟nde Testudo graeca ibera türü VU kategorisinde olmasına rağmen Demirsoy (1996) tarafından yapılan çalıĢmalara göre “nt” kategorisinde değerlendirilmiĢtir. Geri kalan 2 sürüngen türü 2013 IUCN Red List Kategorileri Listesi‟nde bulunmamaktadır. “nt” kategorisindeki türler; Türkiye‟de oldukça yaygın ve bol olup, Ģu anda herhangi bir tehdit altında değildir. Sürüngen türlerinden Lacerta saxicola hariç geri kalanı T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü‟nce 26 Mayıs 2013 tarih ve 28658 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “2013-2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları”nın açıklandığı en son listelere göre Ek-I (Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları) listesinde bulunmaktadır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde yer alan Sürüngen türlerinin nesillerinin tehlikeye girmesi günümüzde söz konusu değildir. ► Kuşlar Faaliyet ünitelerinin planlandığı alanlar ile çevresinde bulunan ve habitat özelliği nedeniyle bulunması muhtemel 22 kuĢ türünden 8‟i Bern Ek-2, 10‟u da Bern Ek-3 listesinde yer almaktadır. Geri kalan 4 tür Bern SözleĢmesinde bulunmamaktadır. KuĢ türlerinin 20 tanesi 2013 IUCN Red List Kategorileri‟nde “LC” kategorisine (en az kaygılanılan tür) yer almaktadır. Geri kalan 2 tür ise (Columba palambus ve Pica pica) IUCN Red List Kategorileri‟nde bulunmamaktadır. T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü‟nce 26 Mayıs 2013 tarih ve 28658 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “20132014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” nın açıklandığı en son listelere göre; 8 tane kuĢ türü Ek-I, yani “Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları” listesinde; 4 tane kuĢ türü Ek-II, yani “Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları” listesinde; 9 kuĢ türü ise Ek-III‟de yani “Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde Ġzin Verilen Av Hayvanları” listesinde bulunmaktadır. Geri kalan 5 tür ise bu listelerde yer almamaktadır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde bulunan KuĢ türlerinin nesillerinin tehlikeye girmesi günümüzde söz konusu değildir. ► Memeliler Faaliyet ünitelerinin planlandığı alanlar ile çevresinde bulunan ve habitat özelliği nedeniyle bulunması muhtemel 11 memeli türünden 1 tanesi Bern Ek-II, 1 tanesi de Bern Ek-III listesinde yer almaktadır. Geri kalan 9 memeli türü Bern SözleĢmesinde bulunmamaktadır. 69 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Memeli türlerinin 6 tanesi 2013 IUCN Red List Kategorileri‟nde “LC” kategorisinde, 1 tanesi ise “DD” kategorisinde yer almaktadır. IUCN Red List‟de yer alan 10 tür Demirsoy (1996) tarafından belirlenen Red Data Book Kategorileri‟ne göre “nt” kategorisinde, 1 tür ise “R/V” kategorisinde bulunmaktadır. “nt” kategorisindeki türler Türkiye‟de oldukça yaygın ve bol olarak bulunmakta olup, tehlike altında değildir. T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü‟nce 26 Mayıs 2013 tarih ve 28658 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “20132014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” nın açıklandığı en son listelere göre; 1 tane memeli türü Ek-I, yani “Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları” listesinde; 2 tane kuĢ türü ise Ek-III‟de yani “Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde Ġzin Verilen Av Hayvanları” listesinde yer almaktadır. Geri kalan 8 tür ise listelerde bulunmamaktadır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde bulunan memeli türlerinin nesillerinin tehlikeye girmesi günümüzde söz konusu değildir. Bern SözleĢmesi Madde 6 hükümleri Her Âkit Taraf, II no.lu ek listede belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu türler için özellikle aĢağıdaki hususlar yasaklanacaktır: a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme Ģekilleri; b) Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek; c) Yabani faunayı, bu SözleĢmenin amacına ters düĢecek Ģekilde, özellikle üreme, geliĢtirme ve kıs uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek; d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya bos dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak; e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiĢ hayvanlar ve hayvandan elde edilmiĢ kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti Bern SözleĢmesi Madde 7 hükümleri 1 - Her Âkit Taraf, III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. 2 - III no.lu ek listede belirtilen yabani faunanın her türlü isletme sekli, 2. Maddenin Ģartları göz önünde tutularak, populasyonlarının varlığını tehlikeye düĢürmeyecek Ģekilde düzenlenmiĢ olacaktır. 3 - Alınacak önlemler; a)Kapalı av mevsimlerini ve/veya isletmeyi düzenleyen diğer esasları, b)Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaĢtırmak amacıyla, uygun durumlarda, isletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, 70 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU c)Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satısının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satıĢa çıkarılmasının uygun Ģekilde düzenlenmesi hususlarını, kapsayacaktır. KAYNAKLAR 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Demirsoy, A., 1997, Omurgalılar “Sürüngenler, KuĢlar ve Memeliler” Meteksan A.ġ., Ankara. Demirsoy, A., 1996, Türkiye Omurgalıları “Memeliler”, Meteksan A.ġ., Ankara. T.C. Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü‟nce 26 Mayıs 2013 tarih ve 28658 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “2013-2014 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları” Kiziroğlu, Ġ, 1993, The Birds of Türkiye (Species List in Red Data Book), TTKD, Ankara. Demirsoy, A., 1996, Türkiye Omurgalıları “Amfibiler”, www.iucnredlist.org “Türkçe Bitki Adları Sözlüğü”nden (Baytop T., 1994, TDK, Ankara Ankara Üniversitesi, Türkiye Vejetasyonu Ders Notları, 2004 Ege Üniversitesi Türkiye Florası Ders Notları, 1998 TUBĠVES Kurt A., Yiğit N., Çolak E., Ketenoğlu O., Sözen M., Hamzaoğlu E., KrataĢ A., Özkurt ġ., 2002, Çevresel Etki Değerendirme – ÇED, Ankara http://www.milliparklar.gov.tr Ankara Çevre Durum Raporu, 2011. http://www.main-board.eu/cevre-bilimi b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler sırasında flora ve fauna üzerine etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Yapılması planlanan Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisinin iĢletme sırasında meydana gelecek hafriyat, kazı çalıĢmaları, iĢ makineleri araç ve ekipmanların çıkardığı gürültü ve titreĢim, toz ve emisyonları, katı atık, sıvı atıklar yapılması planlanan tesisin faaliyet alanı ve yakın çevresi üzerindeki muhtemel olumsuzluklardır. Alanda bulunan flora türleri, yurdumuzda dar ve sınırlı yayılıĢ gösteren ya da baskı altında olan türler olmayıp, aksine geniĢ dağılımlar arz etmektedirler. Dolayısıyla, bu projenin hayata geçirilmesiyle, kendini tekrar eden habitat özelliği gösteren alanda bulunan geniĢ yayılıĢlı ve bol bulunan türlerin nesillerinin ortadan kalkması gibi bir tehdit unsuru söz konusu olmayacaktır. Projenin gerçekleĢtiği ve inceleme alanında kalan bölgede bitki örtüsünü daha çok otsu yapıda bitkiler oluĢturmaktadır. Hafriyat aĢamasında alanda sıyırma iĢlemiyle bitkisel toprak otsu türler arazideki iĢ makinaların çalıĢmaları sonucu olarak ortadan kalkacaktır. Ancak iĢletmenin baĢlangıcında yüzeyden alınarak faaliyetin yapılmadığı alanda depolanan üst toprak katmanı (organik madde ve mineralce zengin toprak) inĢaat çalıĢmaları tamamlandıktan sonra iĢletme alanı yakın çevresindeki uygun habitatlara yeniden serilerek, çalı ve otsu türler arazi ıslahıyla birlikte yakın çevredeki habitatlarda tekrar yayılım gösterebilecektir. Yapılan bu çalıĢmalar sonucu inĢaat ve iĢletme aĢamasında bu flora türleri için çevresel açıdan olumsuz bir etki oluĢmayacaktır. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi iĢletmesinin kurulum aĢamasında iĢ makinelerinin kullanımından kaynaklanacak kütlesel emisyon miktarının, Hava Kalitesinin Kontrolü Yönetmeliğinde bu emisyonlar için belirlenen sınır değerlerinin kontrolü ile hava kirliliği önlenecektir. Emisyonlar normal yoğunluklarda oldukları zaman bitkiler ve hayvanlar için 71 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU zararlı değildir. Bu yüzden tesisin kurulum aĢamasında flora ve faunanın bulunduğu çevre üzerine geçici bir etki söz konusu olmaktadır. Yapılması planlanan Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi iĢletme aĢamasında araçlardan ve makinelerden kaynaklanacak atıklardan (atık yağ, filtreler,.) oluĢabilecek atıkların habitat bozulumu oluĢturarak flora ve faunanın yaĢamsal faaliyetlerini kısıtlamasına ve tür kaybına yol açmaması için söz konusu atıklar lisanslı toplama ve bertaraf edici firmalara verilecektir. Personelden kaynaklı herhangi bir evsel kaynaklı katı ve sıvı atık oluĢmayacaktır çünkü alanda personelin konaklayacağı bir mekan olmayacak olup personeller Beyaz Hazır Betona ait o bölgede daha önceden kurulmuĢ idari binaya gelerek günlük ihtiyaçlarını karĢılayacağından evsel atık oluĢmayacaktır. ĠĢletme ve hafriyat aĢamasında gürültü ve toz oluĢumu söz konusu olacaktır. Sahada kullanılan ekipmanların oluĢturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların motor güçleri ile ilgili olup gürültü düzeyleri hesaplanmıĢtır. ĠĢletme aĢamasında oluĢacak gürültü seviyesine ait hesaplamalarla mevcut gürültü düzeyinin sınırları aĢmaması sağlanacaktır. Gürültü anlık ve geçici olduğundan çevrede olabilecek flora ve fauna üzerine rahatsız edici bir durum söz konusu olmayacaktır. Toz oluĢumu önlemek için inĢaat ve iĢletme aĢamasında sulama yapılıp tozun önlenmesi sağlanarak bitkiler ve faunanın kullanabileceği sulak alanların bulunabileceği habitatların tozdan etkilenmemeleri sağlanacaktır. ĠĢletme ve hafriyat aĢamasında flora ve fauna üzerine oluĢabilecek olumsuz durumlar karĢısında özellikle fauna türlerinin su içme, yem kaynağına ulaĢma, barınma, üreme alanlarına müdahale edilmeyecektir aynı zamanda av yasaklarına uygun hareket edilecek olması ve alınacak önlemlerle flora ve faunanın yaĢamsal faaliyetlerine engel olunmayacaktır. Faaliyetten ötürü, yukarıdaki fauna listelerinde belirtilen ve Uluslar arası sözleĢmelerle koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine, faaliyetle ilgili olarak hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alı konması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu olmayacaktır. Alınabilecek önlemlere ek olarak proje alanında hassas ve zarar görebilir durumda, koruma altına alınmıĢ herhangi fauna türü tespit edildiği takdirde, ilgili yönetmeliklere göre hareket edilecek, 4915 sayılı Kara avcılığı Kanunu ve Yönetmelikleri (av yasaklarına) ve uluslar arası sözleĢmelerdeki (BERN SözleĢmesi) önlemlere bağlı kalınarak söz konusu türler korunacaktır. 4.8 Koruma alanları (Ek-V deki duyarlı yöreler listesi kapsamında) Projeye konu kırma-eleme tesisi Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi, TopraktaĢ Ocaklar Mevkii civarında yer almaktadır. Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği‟nin EK-V Duyarlı Yöreler Listesi aĢağıdaki kaynakların incelenmesi sonucu hazırlanmıĢtır. Ankara Ġli Ġl Çevre Durum Raporu -2011 T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Coğrafi (http:/geodata.cob.gov.tr) www.milliparklar.gov.tr www.ankarakulturturizm.gov.tr www.dsi.gov.tr www.ankara.bel.tr www.ankara.gov.tr www.kulturvarliklari.gov.tr Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı IX. Bölge Müdürlüğü 72 Veri Portalı 2011 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. www.korumakurulları.gov.tr. Müdürlükleri) KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU (Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Kaynakların incelenmesi sonucu yapılan değerlendirmeler aĢağıdaki gibidir. 1. Ülkemiz Mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar : a) 9.8.1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları”; Ankara Ġli sınırları içerisinde bir adet “Milli Park Alanı” (Soğuksu Milli Parkı) bulunmaktadır. Soğuksu Milli Parkı proje alanına uzak mesafede (yaklaĢık 78 km) yer almaktadır. Ankara Ġli sınırları içerisinde 8 adet “Tabiat Parkı” bulunmaktadır. Bu parklar proje alanına uzak mesafededir ve bulundukları ilçelerle birlikte aĢağıda verilmiĢtir. Karagöl Tabiat Parkı (Çubuk) Tekkedağı Tabiat Parkı (Beypazarı) Eğriova Tabiat Parkı (Beypazarı) Sorgun Tabiat Parkı (Güdül) Aluçdağı Tabiat Parkı (Çamlıdere) ġahinler Tabiat Parkı (Kızılcahamam) Kartaltepe Tabiat Parkı (Kızılcahamam) Çamkoru Tabiat Parkı (Çamlıdere) Ankara Ġli sınırları içerisinde Asarlık Tepeler Tabiat Anıtı ile Kabaardıç Tabiat Anıtı olmak üzere 2 adet “Tabiat Anıtı” yer almaktadır. Tabiat Anıtları Nallıhan Ġlçesi sınırlarında bulunmaktadır ve proje alanına uzak mesafede yer almaktadır. Proje alanının yakın çevresinde “Tabiatı Koruma Alanı” bulunmamaktadır. b) 1.7.2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları”; Ankara Ġli sınırları içerisinde; Beypazarı – Kapaklı, Nallıhan – Saçak, Nallıhan – Davutoğlan ve Nallıhan – Emremsultan Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları olmak üzere dört adet “Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahası” bulunmaktadır. Bu sahaların tamamı ruhsatlı sahaya uzak mesafede yer almaktadır. Ankara Ġli‟nde 5 adet “Yaban Hayvanı YerleĢtirme Sahası” bulunmaktadır. Bu sahalar; Çubuk Ġlçesi YHYS, Kazan ve Yenimahalle Ġlçesi YHYS, Polatlı Ġlçesi YHYS, Nallıhan Ġlçesi YHYS (A & B)‟dır. Proje alanı bu sahalardan Kazan ve Yenimahalle YHYS‟na kuĢuçuĢu yaklaĢık 35,6 km uzaklıktadır. Yaban Hayatı GeliĢtirme Sahaları ve Yaban Hayvanı YerleĢtirme Sahaları 2012-2013 Merkez Av Komisyonu‟nun kararıyla “Ava Yasaklanan Sahalar” içerisinde yer almaktadır. Bunların dıĢında Ankara Ġli sınırları içerisinde 15 adet “2012-2013 Av Dönemi MAK Kararıyla Yasaklanan Sahalar” bulunmaktadır. Avlanmaya yasaklanan sahalardan proje alanına en yakın mesafede bulunanı Akyurt ilçe sınırları içerisinde yer alan sahadır. Bu 73 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU koruma alanı proje alanına kuĢ uçuĢu 17 km uzaklıkta bulunmaktadır ve sınırları aĢağıda verilmiĢtir. 1- Akyurt Ġlçesi: Doğusu: Akyurt Kalecik ilçe sınırı. Kuzeyi: Ankara Çankırı karayolu. Batısı: Akyurt-Pursaklar ilçe sınırı Güneyi: Akyurt-Elmadağ ilçe sınırı. Ayrıca Ankara Ġli sınırları içerisinde 4 adet “Örnek Avlak Olarak Tescil Edilen ve Ava Yasaklanan Sahalar” bulunmaktadır. Bu sahaların adları; Kızılcahamam Mercimekli Örnek Avlağı, Nallıhan Hocadağı Örnek Avlağı, Beypazarı Depel Örnek Avlağı, Çamlıdere Elmalı Örnek Avlağı olup proje alanına uzak mesafededirler. c) 21.7.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının “Tanımlar” başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” olarak tanımlanan ve aynı Kanun ile 17.6.1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar; Ankara Ġli‟nde bulunan TaĢınmaz Kültür Varlıkları ile Sit Alanları istatistik verileri aĢağıda sunulmuĢtur. TaĢınmaz Kültür Varlıkları Sit Alanları Sivil Mimarlık Örneği: 1238 Dinsel Yapılar: 205 Kültürel Yapılar: 163 Arkeolojik Sit Alanı: 556 Ġdari Yapılar: 146 Kentsel Sit Alanı: 8 Askeri Yapılar: 7 Doğal Sit Alanı: 28 Endüstriyel ve Ticari Yapılar: 83 Tarihi Sit Alanı: 4 Mezarlıklar: 19 Kentsel Arkeolojik Sit Alanı: ġehitlikler: 2 Diğer Sit Alanları (üst üste sit alanları): Anıt ve Abideler: 33 Arkeolojik ve Doğal Sit: 5 Doğal Varlıklar: 30 Tarihi ve Kentsel Sit: 1 Kalıntılar: 19 Korunmaya Alınan Sokaklar: TOPLAM: 1945 TOPLAM: 602 (Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, www.kulturvarlıkları.gov.tr) Proje alanında “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit Alanı” ve “Koruma Alanı” olarak tanımlanan özel alanlardan hiçbiri bulunmamaktadır. Proje alanına kuĢ uçuĢu yaklaĢık 4 km mesafede Kıbrıs Köyü Vadisi 1. Derecede Doğal Sit ve 1. Derecede Arkeolojik Sit Alanı bulunmaktadır. (Kaynak:2011 Yılı Ankara İli İl Çevre Durum Raporu) ç) 22.3.1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları; Proje alanı ve yakın civarında bu tür alanlar bulunmamaktadır. d) 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar; Proje alanında bu tür alanlar bulunmamaktadır. 74 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU e) 02.11.1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49 uncu maddesinde tanımlanan “Hassas Kirlenme Bölgeleri”; Proje alanı içerisinde göl, gölet, baraj bulunmamaktadır. f) 9.8.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” olarak tespit ve ilan edilen alanlar; Ankara Ġli‟nde Tuz Gölü ve GölbaĢı Özel Çevre Koruma Bölgesi yer almaktadır. Bu alanlardan proje alanına en yakını GölbaĢı Özel Çevre Koruma Bölgesi olup, alanın kuĢ uçuĢu yaklaĢık 21,5 km güneybatısında yer almaktadır. Ankara metropolünün ortalama 20 km. güneyinde, GölbaĢı Ġlçesi yakın bitiĢiğinde yer alan, bu nedenle yoğun bir kentsel-endüstriyel kirlilik baskısı altında bulunan Mogan-Eymir Gölleri ile yakın çevresinde bulunan sulak-bataklık alanlar, ekolojik ve rekreasyonel önemleri nedeniyle, Çevre Kanunu‟nun 9. maddesine dayanılarak 22.10.1990 tarih ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “GölbaĢı Özel Çevre Koruma Bölgesi” olarak tespit ve ilan edilmiĢtir. Bölge toplam 273 m2‟lik bir alanı kaplamaktadır. g) 18.11.1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar; Ġlgili kanunda koordinatları verilerek tanımlanan alan ile proje alanının etkileĢimi söz konusu değildir. ğ) 31.8.1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler; ÇED alanının 3,30 hektarlık kısmı orman sayılan araziler içerisinde kalmaktadır. h) 4.4.1960 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar; Proje alanı içerisinde böyle bir alan söz konusu değildir. ı) 26.1.1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’da belirtilen alanlar; Proje alanı içersinde ve yakın civarında böyle bir alan söz konusu değildir. i) 25.2.1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu’nda belirtilen alanlar; Proje alanı mera vasıflı arazi niteliğinde değildir. j) 17.05.2005 tarihli ve 25818 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ nde belirtilen alanlar; Ankara Ġli‟nde Çöl Gölü ve Çalıkdüzü, Mogan Gölü, Hirfanlı Barajı ve Sarıyar Barajı olmak üzere 4 adet sulak alan mevcuttur. Bu alanlardan proje alanına en yakın olan Mogan Gölü‟dür. (Kaynak: Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Sulak Alanlarımız) Proje alanına kuĢ uçuĢu yaklaĢık 24 km uzaklıkta Mogan Gölü ve 19 km uzaklıkta Eymir Gölü yer almaktadır. Mogan Gölü Ankara‟nın 20 km güneyinde yer alan sığ bir göldür. Göl, yazları genellikle kuruyan küçük dereler ile beslenmektedir. Gölün güneyinde bulunan yaklaĢık 750 hektarlık bataklık ve ıslak çayır alanları birçok farklı hayvana, özellikle de kuĢ türlerine yaĢam ortamı sağlamaktadır. Bu nedenle Mogan Gölü, özel çevre koruma alanı 75 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU statüsünde olup son yıllarda gölün rehabilitasyonu ve korunması için birçok çalıĢma yapılmaktadır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleĢmeler uyarınca korunması gerekli alanlar: a) 20.2.1984 tarihli ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi” (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları”; Proje alanı içerisinde ilgili sözleĢmede belirtilen flora, fauna, deniz kaplumbağası, üreme alanlarında belirtilen I. ve II. koruma bölgeleri, Akdeniz foku yaĢama ve üreme Alanları bulunmamaktadır. b) 12.6.1981 tarih ve 17368 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar; Proje alanının “Akdeniz‟in Kirlenmeye KarĢı Korunması SözleĢmesi” (Barcelona SözleĢmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar ile ilgisi bulunmamaktadır. ı. 3.10.1988 tarihli ve 19968 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Akdeniz‟de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” gereği ülkemizde “Özel Koruma Alanı” olarak belirlenmiĢ alanlar Proje alanı yukarıda belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. ıı. 13.9.1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiĢ ve BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmıĢ olan “Akdeniz‟de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit” listesinde yer alan alanlar Proje alanı yukarıda belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır. ııı. Cenova Deklarasyonunun 17 nci maddesinde yer alan “Akdeniz‟e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin” yaĢama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar Proje alanı çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. c) 14.2.1983 tarihli ve 17959 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi”nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar; Proje alanı içerisinde “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar bulunmamaktadır. ç) 17.5.1994 tarihli ve 21937 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi” (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar ; Proje alanı içerisinde böyle bir alan bulunmamaktadır. d) 27.7.2003 tarihli ve 25181 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi; 76 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Proje alanı içerisinde böyle bir alan bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar: a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.); Proje alanının 2023 BaĢkent Ankara Nazım Ġmar Planı‟nda hangi bölgede kaldığını gösterir harita ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. Ek 10). Söz konusu haritada faaliyet alanı diğer tarım alanları ve marjinal ve dikili tarım alanları içerisinde kalmaktadır. Ankara Ġli‟ne ait 1/50.000, 1/100.000, 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ve bölgeye ait 1/5.000 ölçekli Nazım Ġmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı bulunmamaktadır. b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı; Proje alanı içerisinde sulanan, sulanması mümkün olan araziler ile yağıĢa bağlı tarımda kullanılan özel mahsul plantasyon alanları bulunmamaktadır. c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme devresinde derinliği 6 metreyi geçmeyen deinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler; Proje alanı içerisinde yukarıda belirtilen nitelikte sulak alanlar bulunmamaktadır. ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları; Proje alanı içerisinde göl, akarsu ve yer altı suyu iĢletme sahası bulunmamaktadır. Bölgedeki en büyük su kütleleri Mavi Göl ile Mogan ve Eymir gölleridir. Mavi Göl (Bayındır Barajı) proje alanının kuĢ uçuĢu yaklaĢık 4 km. kuzeybatısında yer almaktadır. Bayındır Barajı, Ankara'da Bayındır Çayı üzerinde içme suyu temini amacı ile 1962-1965 yılları arasında inĢa edilmiĢ bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 553.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 30,00 m'dir. Ankara BüyükĢehir Belediyesi'ne devredilen Bayındır Barajı, büyük bir rekreasyon alanına dönüĢtürülmüĢ ve baraj "Mavi Göl" adını almıĢtır. d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar; Yukarıda belirtilen alanların hiçbiri proje alanı içerisinde bulunmamaktadır . a) Proje alanı ve proje etki alanı koruma alanları ( Bölgede yer alan Tarihi ve Kültürel Alanlar özellikle irdelenmelidir) Proje alanı ve proje etki alanı çevresinde MAK kararı ile ava yasaklanan sahalar kapsamında değildir. 77 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Proje alana harita üzerinden yaklaĢık 9,1 km uzaklıkta Mogan Gölü yer almaktadır. Mogan Gölü Ankaranın 20 km güneyinde yer alan sığ bir göldür. Göl, yazları genellikle kuruyan küçük dereler ile beslenmektedir. Mogan Gölü‟nün proje alanında yapılacak çalıĢmalardan olumsuz etkilenmesi söz konusu değildir. Projeye konu ruhsatlı sahanın GölbaĢı Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları dıĢında kalmaktadır. b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında koruma alanlarına etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Proje alanı ve proje etki alanı çevresinde MAK kararı ile ava yasaklanan sahalar kapsamında değildir. Proje alana harita üzerinden yaklaĢık 9,1 km uzaklıkta Mogan Gölü yer almaktadır. Mogan Gölü Ankaranın 20 km güneyinde yer alan sığ bir göldür. Göl, yazları genellikle kuruyan küçük dereler ile beslenmektedir. Mogan Gölü‟nün proje alanında yapılacak çalıĢmalardan olumsuz etkilenmesi söz konusu değildir. 4.9 Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler ( Askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluĢlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiĢ alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile “SınırlandırılmıĢ Alanlar” v.b.) a) Proje alanı ve proje etki alanı Proje alanı ve proje etki alanında askeri yasak bölgeler ile ayrıca kamu kurum ve kuruluĢlara tahsis edilmiĢ alanlar veya 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmıĢ alanlar bulunmamaktadır. b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında etki ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Projeye konu alanda, askeri yasak bölgeler ile ayrıca kamu kurum ve kuruluĢlara tahsis edilmiĢ alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmıĢ alanlar bulunmadığından, proje kapsamında bu tür alanlara herhangi bir etki söz konusu değildir. 78 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bölüm 5: Proje kapsamındaki faaliyetlerin değerlendirilmesi (Ġlgili yönetmelikler kapsamında ve kümülatif olarak gerekli değerlendirme yapılacaktır) 5.1 Emisyon hesaplamaları (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Arazi Hazırlık AĢamasında OluĢacak Emisyonlara ĠliĢkin Hesaplamalar Tesislerin kurulum aĢamasında bu alanlarda bir miktar dekapaj iĢlemi yapılacaktır. Tesis alanlarındaki dekapaj iĢlemi sırasında alınacak üst örtü yine aynı alanlarda düzenleme iĢlemlerinde kullanılacaktır. Tesis alanlarında yapılacak düzenlemeler ayrı zamanlarda yapılacak olup, hesaplamalar bu doğrultuda değerlendirilmiĢtir. Toz kütlesel debi hesaplarında kullanılan emisyon faktörleri aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir. Tablo 5.1. Toz Emisyon Faktörleri-Dekapaj Emisyon Faktörleri Kaynaklar Kontrolsüz Kontrollü Dekapaj (kg/ton) 0,025 0,0125 Yükleme/BoĢaltma (kg/ton) 0,010 0,005 Yukarıdaki tabloda özetlenen emisyon faktörleri 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 12 Tablo 12.6‟da verilmiĢtir. Hesaplamalar bu değerler üzerinde aĢağıda yapılmıĢtır. Kırma – Eleme Tesisleri Arazi Hazırlık Çalışmaları Kırma eleme tesisleri, belirlenen tesis alanlarında topografik eğime uygun olarak kurulacaktır. Dolayısıyla büyük bir alanda düzenleme çalıĢması yapılması söz konusu olmayacaktır. Tesis alanı içerisinde yaklaĢık olarak 1,89 hektarlık kısımda ortalama 0,5 m dekapaj yapılacaktır. Dekapaj iĢlemleri 60 gün içerisinde tamamlanacaktır. Dekapaj tabakası yoğunluğu 1,5 m3/ton kabul edildiğinde, tesis alanından alınacak toplam dekapaj miktarı; 18.912 m2 * 0,5 m * 1,5 m3/ton = 14.184 ton Sahadan alınacak dekapaj toprağı yinekırma eleme tesisi alanında dogu iĢlemlerinde kullanılacaktır. Dolayısıyla alandan taĢınması veya depolanması söz konusu olmayacaktır. Toplam Dekapaj Miktarı Günlük Dekapaj Miktarı Saatlik Dekapaj Miktarı a) = 14.184 Ton = 236,4 Ton = 29,5 Ton Dekapaj sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı; Toz Emisyon Debisi = 29,5 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 0,37 kg/saat b) Dekapaj toprağının kamyonlara yüklenmesi ve boşaltılması sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı; Toz Emisyon Debisi = 29,5 ton/saat x 0,005 kg/ton x 2 = 0,30 kg/saat 79 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Kırma eleme tesisindeki arazi düzenleme çalıĢmaları sırasında meydana gelebilecek olan toplam toz kütlesel debisi aĢağıda hesaplandığı gibidir. 0,37 kg/saat + 0,30 kg/saat = 0,67 Kg/Saat Bu değer Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 2 Tablo 2.1‟ de belirtilen 1,0 kg/saat lik sınır değerinin altında olmasından dolayı toz modellemesi yapılmamıĢtır. Hazır Beton Tesisi Arazi Hazırlık Çalışmaları Hazır beton tesisinin kurulması planlanan alanda yüksek kotlarda bir miktar temel kazısı yapılarak, düĢük kotlu alanlara serilerek arazi düzenleme çalıĢmaları yapılacaktır. Tesis alanı içerisinde yaklaĢık olarak 1,2 hektarlık kısımda ortalama 1 m dekapaj yapılacaktır. Dekapaj iĢlemleri 60 gün içerisinde tamamlanacaktır. Dekapaj tabakası yoğunluğu 1,5 m3/ton kabul edildiğinde, tesis alanından alınacak toplam dekapaj miktarı; 12.000 m2 * 1,00 m * 1,5 m3/ton = 18.000 ton Sahadan alınacak dekapaj toprağı yine alanda dolgu iĢlemlerinde kullanılacaktır. Dolayısıyla alandan taĢınması veya depolanması söz konusu olmayacaktır. Toplam Dekapaj Miktarı Günlük Dekapaj Miktarı Saatlik Dekapaj Miktarı a) = 18.000 Ton = 300 Ton = 37,50 Ton Dekapaj sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı; Toz Emisyon Debisi = 37,50 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 0,47 kg/saat b) Dekapaj toprağının kamyonlara yüklenmesi ve boĢaltılması sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı; Toz Emisyon Debisi = 37,50 ton/saat x 0,005 kg/ton x 2 = 0,38 kg/saat Hazır beton tesisi arazi düzenleme çalıĢmaları sırasında meydana gelebilecek olan toplam toz kütlesel debisi aĢağıda hesaplandığı gibidir. 0,47 kg/saat + 0,38 kg/saat = 0,85 Kg/Saat Bu değer Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 2 Tablo 2.1‟ de belirtilen 1,0 kg/saat lik sınır değerinin altında olmasından dolayı toz modellemesi yapılmamıĢtır. ĠĢletme Faaliyetleri Sırasında OluĢacak Emisyonlara ĠliĢkin Hesaplamalar Faaliyet kapsamında yapılacak iĢlemler sırasında patlatma ile üretim, yükleme, taĢıma ve tesis faaliyetleri esnasında toz yayılımı olacaktır. Sahada bulunan cevher açık iĢletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleĢtirilecektir. Proje sahasında gerçekleĢtirilecek iĢlemlerden kaynaklanan toz emisyonu kütlesel debisinin büyük bir kısmı, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 12 d.1 Maddesi 80 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU gereği, EK 12 Tablo 12.6‟da yer alan emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıĢtır. Yönetmelikte emisyon faktörü verilmeyen iĢlemler için emisyon faktörleri USEPA‟nın “Office of Air and Radiation – Office of Air Quality Planning and Standart, Ocak 1995” eserinden alınmıĢtır. Hesaplamalarda kullanılan emisyon faktörleri aĢağıdaki tabloda sunulmuĢtur. Tablo 5.2. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak SKHKKY Emisyon Faktörleri Emisyon Faktörleri Kaynaklar Kontrolsüz Kontrollü Patlatma (kg/ton)* 0,08 --- Yükleme/BoĢaltma (kg/ton)* 0,010 0,005 Nakliye (gidiĢ-dönüĢ toplam mesafesi) (kg/km/araç)* 0,7 0,35 Depolama (kg/hektar.gün)* 5,8 2,9 Birincil Kırıcı* 0,243 0,0243 Ġkincil Kırıcı* 0,585 0,0585 Agrega Bunkeri (kg/ton)** 0,01 TaĢıyıcı Bant (kg/ton)** 0,0016 Çimento Silosu (kg/ton)** 0,0047 Çimento BoĢaltım Kompresörü (kg/ton)** 0,0012 * 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 12 Tablo 12.6 ** EPA, Office of Air and Radiation – Office of Air Quality Planning and Standart, Ocak 1995 Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında (yükleme/boĢaltma, nakliye ve depolama) “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 1‟de belirtilen önlemler alınacak olduğundan, yönetmelik EK 12 d.2 maddesine istinaden bu iĢlemlerden kaynaklanan toz emisyonu kütlesel debileri yukarıdaki tabloda sunulan kontrollü emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıĢtır. Hesaplamalar aĢağıda açıklanmıĢtır. 1. Delme - patlatma esnasında oluşacak toz: Delik delme iĢleminde kullanılacak makine, hidrolik delicidir. Patlatma sırasında oluĢan tozlanmayı azaltmak için patlatma öncesi ocak aynasının üstü ve aynanın önü arazöz ile tamamen sulanarak ince taneli partiküllerin birbirine yapıĢması sağlandığından meydana gelen toz miktarı kontrolsüz patlatmaya oranla yaklaĢık % 40 – 50 oranında azalmaktadır. Bu sebeple toz oranını daha aza indirgemek için ocak aynasının üstünde ve önünde spreyleme yapılacaktır. 1 patlatmada alınacak malzeme miktarı = 20.000 ton Delme-patlatmada emisyon faktörü = 0,08 kg/ton Toplam kütlesel emisyon debisi = 1.600 kg Patlatma sırasında meydana gelen toplam toz % 20‟si 10µ‟dan küçük partiküllerden oluĢturmaktadır. OluĢan tozun 10 µ‟dan büyük olan % 80‟lik kısmı patlatma sonrası hemen çökmekte olup, % 20 lik kısmının etkisi yaklaĢık bir saat sürebilmektedir. Dolayısıyla yukarıda hesaplanan toz kütlesel emisyon debisinin % 20‟si saatlik emisyon olarak değerlendirilmiĢtir. Patlatma Kütlesel Emisyon Debisi = 1.600 kg * 0,2 = 320 kg 81 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Patlatma için hesaplanan saatlik toz emisyonu 320 kg/saat‟tir. Bu hesaplanan miktar Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 2 Tablo 2.1‟ de belirtilen 1,0 kg/saat‟lik sınır değerinin üzerinde kalmaktadır. Ocak alanından yılda 2.000.000 ton üretim yapılması planlanmaktadır. Ocaktan üretilecek günlük malzeme miktarı 7.692 ton/gün; saatlik malzeme miktarı 961,5 kg/saat‟tir. Malzemenin tamamı kırma eleme tesisine beslenecektir. 2. Malzemenin ocaktan kamyona yüklenmesi, tesise boşaltılması: Nakliye için kullanılacak kamyonlara aks yüküne göre yükleme yapılacaktır. Kamyonların yük kapasitesi ortalama 30 ton kabul edilmiĢtir. Yükleme iĢleminde oluĢacak tozlanmaya karĢı önlem olarak yüklemenin savurma yapılmadan ve yavaĢ yavaĢ yapılmasına dikkat edilecektir. Malzemenin yüklenmesi ve boĢaltılması sırasında oluĢacak toz miktarı aĢağıda hesaplandığı gibidir. 7.692 ton / 8 saat * 0,005 kg / ton * 2 9,61 kg/saat 3. Malzemenin tesise nakli esnasında oluşacak toz: Sahadan istihsal edilen cevherin tamamı proje alanı içerisinde kurulacak kırma-eleme tesislerine nakledilecektir. Ocak alanından tesis alanlarına ortalama yol mesafesi 500 m civarındadır. Tesis alanlarına nakliye sırasında gidiĢ-geliĢ tek seferde ortalama 1.000 metrelik toprak yol kullanılacaktır. Günlük üretimi gerçekleĢtirilecek yaklaĢık 7.692 ton malzeme için 4 adet kamyon ile 64 sefer yapılması planlanmaktadır. Toz Emisyon Debisi=0,35kg/km/sefer*4kamyon*(64sefer/8saat)*1,0 km=34,8 kg/saat 4. Kırma-eleme tesisinde oluşacak toz miktarı: Kırma–eleme tesisinde boyutlandırma iĢlemleri sırasında çoğunlukla kırıcı ünitelerin çalıĢmasından kaynaklanan toz yayılımı meydana gelecektir. Kırıcı ünitelerinin toz emisyon faktörleri aĢağıda sunulmuĢtur. Tablo 5.3. Kırıcı Ünitelerinde Toz Emisyon Faktörleri Kontrolsüz Kontrollü Birincil Kırıcı 0,243 0,0243 Ġkincil Kırıcı 0,585 0,0585 Ocak alanından üretimi gerçekleĢtirilecek olan kalker cevherinin tamamı (800.000 m /yıl) kırma–eleme tesisine gönderilecektir. Kırma eleme tesisi besleyici ünitesinden ön elekte elenen malzemenin minimum % 0,5‟i by-pass malzeme olarak ayrılacaktır. Dolayısıyla % 95‟i birincil kırıcıya gönderilecektir. Kırıcılarda iĢlemden geçirilecek malzeme miktarı aĢağıda hesaplanmıĢtır; 3 Yıllık kırılan malzeme miktarı: 2.000.000 ton/yıl * 0,95 = 1.900.000 ton/yıl Günlük kırılan malzeme miktarı:1.900.000 ton / (10 ay * 26 gün) = 7.308 ton/gün Kırma-eleme tesisinde toz çıkıĢını önlemek amacıyla tesis üniteleri kapalı sistemde kurulacaktır. Dolayısıyla tesiste toz çıkıĢı kontrollü hale getirilmiĢ olacaktır. Bununla birlikte tesiste sulama sistemi kullanılacaktır. Sulama sistemi ile genel olarak toz tutma verimi % 95 civarındadır. Sulama sistemi verimi hesaplarda kullanılmıĢtır. 82 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. a. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Birincil kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı: 7308 ton / 8 saat * 0,0243 kg / ton * 2a det 44,40 kg/saat’tir. b. İkincil kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı: 7308 ton / 8 saat * 0,0585 kg / ton * 2a det 106,88 kg/saat’ tir. Malzemenin kırma-eleme tesisinde kırılması esnasında oluĢacak kontrollü ve kontrolsüz toplam toz debileri aĢağıda hesaplanmıĢtır; Malzemenin kırma–eleme tesisinde kırılması esnasında oluĢacak toplam toz miktarı; 44,40 kg/saat + 106,88 kg/ saat = 151,28 kg / saat 5. Malzemenin kırma–eleme tesisinden yüklenmesi ve stok alanına boşaltılması esnasında oluşacak toz miktarı : Malzemenin yüklenmesi ve boĢaltılması sırasında oluĢacak toz miktarı aĢağıda hesaplandığı gibidir. 7.308 ton / 8 saat * 0,005 kg / ton * 2 9,135 kg/saat 6. Malzemenin stok alanına nakli esnasında oluşacak toz miktarı : Tesis alanından stok alanına ortalama yol mesafesi 100 m. civarındadır. Stok alanına nakliye sırasında gidiĢ-geliĢ tek seferde ortalama 200 metrelik toprak yol kullanılacaktır. Günlük üretimi gerçekleĢtirilecek yaklaĢık 7.308 ton malzeme için 4 adet kamyon ile toplam 61 sefer yapılması planlanmaktadır. Toz Emisyon Debisi = 0,35kg/km/sefer * 4kamyon * (61sefer/8saat) * 0,2km=2,14 kg/saat 7. Stok alanında malzeme depolanması esnasında oluşacak toz: Proje alanında cevher stok alanında depolanacaktır. Stok alanı yaklaĢık olarak 4,52 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Malzemenin 4,52 hektarlık stok alanında depolanması esnasında oluĢabilecek toz miktarı aĢağıda hesaplanmıĢtır. 4,52 hektar * 2,9 kg / hektar.gün * 1 gün / 24 saat 0,55 kg/saat Stok alanında depolanan boyutlandırılmıĢ malzemenin bir kısmı hazır beton tesisine nakledilecek, geriye kalan kısmı stoktan nakledilecektir. 8. Stok alanından malzemenin diğer tesislere nakli esnasında oluşacak toz: Hazır beton tesisi 225.000 ton malzeme nakledilecektir. Nakliye iĢlemleri sırasında 100 m.lik yol kullanılacaktır. GidiĢ geliĢ bu yolda toplam mesafe 200 metredir. Günlük maksimum nakledilecek malzeme yaklaĢık 865 ton malzeme için 2 adet kamyon ile toplam 14 sefer yapılması planlanmaktadır. Toz Emisyon Debisi = 0,35kg/km/sefer*2kamyon*(14sefer/8saat) * 0,2km=0,25 kg/saat 83 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 9. Stok alanından malzemenin yüklenmesi ve diğer tesislere boşaltılması esnasında oluşacak toz: 865ton / 8 saat * 0,005 kg / ton * 2 1,08 kg/saat 10. Hazır beton santralinde oluşacak toz: Hazır beton santrali faaliyetleri için emisyon faktörleri EPA‟dan alınmıĢtır. a. Agrega bunkerinde oluşacak toz: Beton üretiminde kullanılacak günlük agrega miktarı 865 ton olacaktır. Yıllık agrega miktarı üzerinden bunkerde oluĢacak toz miktarı aĢağıda hesaplandığı gibidir; 865ton / 8 saat * 0,01 kg / ton 1,08 kg/saat b. Taşıyıcı bantta oluşacak toz: 865ton / 8 saat * 0,0016 kg / ton 0,17 kg/saat Çimento silosunda oluşacak toz: c. Beton üretiminde kullanılacak çimento 24.300 tondur. Yıllık çimento miktarı üzerinden siloda oluĢacak toz miktarı aĢağıda hesaplandığı gibidir; 24.300ton / 260gün / 8 saat * 0,0047 kg / ton 0,055 d. kg/saat Çimento boşaltım kompresoründe oluşacak toz: 24.300ton / 260gün / 8 saat * 0,0012 kg / ton 0,014 kg/saat Tesiste oluşabilecek toplam toz kütlesel debisi; 1,08 kg/saat +0,17 kg/saat +0,055 kg/saat +0,014 kg/saat 1,319 kg/saat Üretim faaliyetleri sırasında meydana gelebilecek olan toplam toz kütlesel debisi; 9,61 kg/saat + 34,8 kg / saat + 151,28 kg/saat + 9,135 kg/saat + 2,14 kg/saat + 0,55 kg/saat + 0,25 kg/saat + 1,08 kg/saat + 1,319 kg/saat Toplam Kütlesel Debi = 210,884 kg/saat Üretim sırasında meydana gelebilecek olan toz debisi kg/saat‟tir. Bu değer, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek 2 Tablo 2.1‟de belirtilen 1,0 kg/saat lik sınır değerinin üzerinde kalmaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince saatlik meteoroloji verileri kullanılarak, dört farklı zaman dilimi için (yıllık, aylık, günlük, saatlik) madelleme çalıĢması yapılmıĢ ve faaliyet için Hava Kalitesi Modelleme Raporu hazırlanmıĢtır. Hazırlanan Hava Kalitesi Raporu ÇED Raporu çoğaltma iĢlemleri sırasında sunulacaktır. 84 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Genel Tanımlaması Hava kalitesi modelleme çalıĢmasında USEPA tarafından geliĢtirilmiĢ ISCST-3 (Industrial Source Complex Dispersion – Short Term Model) programı kullanılmıĢtır. ISCST modeli, kullanıcı tarafından tanımlanan bir ağ sisteminde çalıĢmakta, hesaplar ağ sistemini oluĢturan her bir alıcı ortam elemanının köĢe noktaları için yapılmaktadır. ISCST3 modelinin kullanıldığı ağ sistemi dıĢında da ayrık alıcı noktalar belirlenerek bu noktalarda daha detaylı hesaplar yapılabilmektedir. Programda engebeli araziyi göz önüne almak için de bir seçenek bulunmaktadır. ISCST3 modeli aĢağıda belirtilen değiĢik veri türlerini kullanılmaktadır: Topografik Veriler: Alıcı ortam olarak tanımlanan ağ sistemindeki her bir elemanının koordinatları ve yükseklikleri. Meteorolojik Veriler: Rüzgar yönü, rüzgar hızı, sıcaklık, atmosferik stabilite sınıfı (Pasquill kararlılık sınıfı), karıĢım yüksekliği ve rüzgar profil eksponenti ile potansiyel dikey sıcaklık farkını içeren içeren saatlik meteorolojik veri seti. Kaynak Parametreleri: Tespit edilen bir baĢlangıç noktasına göre belirlenen kirletici kaynak koordinatları, yüksekliği, çapı, kirletici çıkıĢ hızı, sıcaklığı ve emisyon debisini içeren kaynak verileri. Gaz ve toz halinde kirleticilerin ortam havasındaki konsantrasyonlarının matematiksel hesaplamalar yoluyla tahmin edilmesi sağlayan modelleme çalıĢması aĢağıdaki basamaklardan oluĢmaktadır: Kaynaklara ait dağılım bölgesinin belirlenmesi Belirlenen dağılım bölgesinin Kartezyen sistemde belirli boyutlardaki karelere ayrılarak enlem, boylam ve yükseklik değerlerinin temin edilmesi veya polar sistemde açısal olarak enlem, boylam ve yükseklik değerlerinin temin edilmesi Kirletici Kaynaklarına ait bilgilerin belirlenmesi (kaynak kütlesel debisi, kaynak yüksekliği, kaynak çapı, gaz çıkıĢ hızı, gaz sıcaklığı veya kaynağın boyutu…) Temsili bir yıla ait saatlik meteorolojik verilen temin edilmesi (saatlik sıcaklık değerleri, saatlik rüzgar esme hızları ve yönleri...) Meteorolojik veriler kullanılarak saatlik kararlılık sınıflarının belirlenmesi ve karıĢım yüksekliklerinin hesaplanması. Yukarıda sıralanan iĢlemlerin programa aktarılması sonrasında modelleme programının çalıĢtırılmasıyla, kirleticilerin ortam havasındaki saatlik, günlük ve yıllık muhtemel yer seviyesi konsantrasyon değerleri tahmin edilebilmektedir. Modelleme çalıĢması 82613 ruhsat no.lu sahada yapılacak üretim faaliyetleri sırasında oluĢması muhtemel hava kirliliğinin tahmin edilmesi amacıyla yapılmıĢtır. Bu çalıĢmada, ocak ve tesis faaliyetlerinden kaynaklanan PM (Partikül Madde - Toz) ve çöken toz kirletici parametresi modellenmiĢtir. Modelleme sonuçlarına göre yakın yerleĢim birimlerinde hesaplanan konsantrasyonlar özetlenmiĢtir. Modelleme çalıĢmaları sonucu kirletici parametrelerinin en yakın yerleĢim birimindeki konsantrasyonları özetlenmiĢtir. 85 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Projeye konu faaliyet, 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” EK 2 (Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler)‟de 2.14, 2.16, 2.17, 2.18, 2.19 maddeleri kapsamında değerlendirilmektedir. Sonuç olarak söz konusu faaliyet için yönetmelik kapsamında Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü‟ne baĢvurularak Çevre Ġzni alınacaktır. Ocaktaki faaliyetler esnasında, 14.09.1990 tarih ve 20635 sayılı resmi gazetede yayımlanan “Maden ve TaĢocakları ĠĢletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle Ġlgili Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca faaliyet sırasında 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı resmi gazetede yayınlanan “ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”nin ilgili maddelerine uyulacaktır. Faaliyet sahasında çıkabilecek herhangi bir yangına karĢı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı ve yangın söndürme ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacaktır. ÇalıĢanların topluca bulunduğu alanlara “Yangın Söndürme Talimatnamesi” asılacak ve talimatnamenin eksiksiz uygulanması konusunda hassas davranılacaktır. Orman yangınları ile ilgili afiĢ broĢür vb. yayınlar temin edilerek çalıĢanların bu konuda bilinçlenmesi sağlanacaktır. İşletmede Oluşacak Toza Karşı Alınacak Önlemler, Proje alanında toz oluĢumunun meydana geleceği her aĢamada, tozlanmaya karĢı gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aĢağıda maddeler halinde özetlenmiĢtir, Ocak alanında malzemenin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, gerekli bütün önlemler alınacaktır. Yükleme ve boĢaltmada oluĢacak tozlanmaya karĢı önlem olarak, yükleme ve boĢaltma iĢlemlerinin savurma yapılmadan ve yavaĢ yavaĢ yapılması toz çıkıĢında bir miktar azalmaya sebep olacaktır. Sahada yapılacak nakliye sırasında ocak–asfalt yol bağlantısı periyodik olarak sulanacaktır. Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilmesine dikkat edilecektir. Kamyonların üstü branda ile örtülecektir. Maddeler halinde verilen bu toz yayıcı iĢlemlerin aynı anda yapılacağı varsayıldığında, oluĢacak toplam toz miktarı ile debisi ve alınacak önlemler sonucu oluĢan toz miktarı ile debisi bir tablo halinde özetlenerek aĢağıda verilmiĢtir. Reel olarak tüm bu iĢlemler aynı anda yapılamayacağından, alınacak önlemler sonucu ortaya çıkan emisyon debisi, hesaplanan emisyon debisinden çok daha alt sınırlarda kalacaktır. Tablo 5.4. Üretimde OluĢacak Toz Emisyon Debisi ve Alınacak Önlemler Emisyon debisi Alınacak Ġlave Önlem (kg/saat) Ocak ayna üstü ve önü sulanacak, spreyleme yapılacak, Delme – Patlatma Ġle Üretim 320 pnömatik deliciler kullanılacak Toz yayıcı iĢlem Toplam* 320 Ocakta malzemenin yüklenmesi ve 9,61 tesise boĢaltılması Malzemenin tesise nakli 34,8 Kırma-eleme tesisi 195,68 Yükleme ve boĢaltma savurma yapılmadan yapılacaktır. Yol yüzeyi % 10 nemde tutulacak Ģekilde sulanacaktır. Nakledilecek malzemenin üstü kapatılacaktır. Üniteler kapalı ortama alınacak ve toz indirgeme sistemi kurulacaktır. Malzemenin tesiste yüklenmesi ve 9,135 stok alanında boĢaltılması Yükleme ve boĢaltma savurma yapılmadan yapılacaktır. Malzemenin stok alanına nakli Yol yüzeyi % 10 nemde tutulacak Ģekilde sulanacaktır. Nakledilecek malzemenin üstü kapatılacaktır. 2,14 86 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. Stok alanında depolanması mazemenin Malzemenin diğer tesislere nakli 0,55 Düzenli olarak su ile spreyleme yapılacaktır. 0,25 Yol yüzeyi % 10 nemde tutulacak Ģekilde sulanacaktır. Nakledilecek malzemenin üstü kapatılacaktır. Malzemenin stoktan yüklenmesi ve 1,80 diğer tesislere boĢaltılması Hazır Beton Tesisi 1,79 TOPLAM (**) KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Yükleme ve boĢaltma savurma yapılmadan yapılacaktır. Silolarda toz torbalı filtre bulunacaktır. 255,05 * Patlatma iĢlemi tek baĢına bir emisyon kaynağı olup, aynı anda baĢka iĢlemlerin yapılıyor olması kesinlikle söz konusu değildir. Verilen toz emisyonu 1 patlatma çıkan miktardır. ** Malzemenin kamyonlara yüklenmesi iĢlemi ve tesis faaliyetleri, ocak mahallinde gerçekleĢtirilecek bir iĢlemdir. Diğer taraftan nakil yapılabilecektir. Malzeme nakli lokal bir iĢlem olmayıp, gidiĢ-geliĢ toplam 18,6 km'lik bir mesafe içine dağılmıĢtır ve farklı noktalarda emisyon söz konusudur. Faaliyet süresince Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği‟nde belirtilen UVS ve KVS sınırları aĢılmayacak ve yönetmeliğin EK 1 c, d, e bentlerinde belirtilen esaslara uyulacaktır. 5.2 Su kullanımı ve bertarafı (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarı, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluĢacak atık suların miktarları ve bertarafı) Su Kullanımı Sahada iĢletme faaliyetleri esnasında, sosyal ihtiyaçlar için (personelin içme ve kullanma suyu) ve hazır beton tesisinde üretimde kullanılmak üzere suya ihtiyaç vardır. Ocak alanında kalker cevherinin üretim faaliyetleri için doğrudan bir suya ihtiyaç bulunmamakla birlikte, ocak içi bağlantı yollarından, nakliye yol güzergahından ve kırma – eleme tesisinin çalıĢmasından kaynaklanan toz çıkıĢını önlemek amacıyla su kullanımı söz konusu olacaktır. Sahadaki su ihtiyacı öncelikli olarak taĢıma yolu ile (su tankeri) en yakın yerleĢim birimi olan Kutludüğün Beldesi‟nden temin edilecektir. Bu kapsamında Kutludüğün Beldesi kaynaklarının debileri ölçülecek ve bunların kullanımına iliĢkin olarak Ġl Özel Ġdaresi‟nden gerekli izin alınacaktır. Sahada çalıĢacak personelin içme suyu ihtiyacı ambalajlı olarak piyasadan temin edilecektir. Personel Kullanımı İçin Gerekli Olan Su İhtiyacı GerçekleĢtirilmesi planlanan proje kapsamında tesiste toplam 30 kiĢi çalıĢacaktır. Bu kapsamda içme ve kullanma suyu amaçlı su kullanımı söz konusudur. 30*150 lt/gün=4500 lt/gün= 4,5 m3/gün Tesiste kullanılan içme ve kullanma suyu niteliklerinin 17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olması sağlanacaktır. Ayrıca personelin içme suyu ihtiyacı için kullanılacak suyun hijyenik Ģartları sağlanacaktır. Personel kullanımından kaynaklı olarak evsel nitelikli atıksu oluĢması söz konusu olacaktır. Yolların Sulanması Faaliyet kapsamında ocak içi ve stabilize bağlantı yollarında toz çıkıĢını önlemek amacıyla mevsime ve buharlaĢma hızına bağlı olarak su ile spreyleme yapılacaktır. Yolların 87 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU sulanması iĢlemi 10 ton kapasiteli sulama aracı ile en fazla günde 2 kez yapılacaktır. Buna göre günlük toplam 20 ton su kullanımı hesaplanmıĢtır. Bu kullanımda, su buharlaĢacağından atıksu oluĢması söz konusu değildir. Kırma-Eleme Tesisi Tozlanmaya Karşı Su İhtiyacı Kırma-Eleme Tesisinde boyutlandırma iĢlemleri sırasında tozlanmanın en aza indirilmesi için toz torbalı filtre sistemi bulunacak, bunun yanı sıra gerekli görülmesi durumunda sulu sistem de kurulabilecektir. Su sistemi kurulması durumunda, su sisteminde 1 ton malzemenin nemlendirilmesi için yaklaĢık olarak 1,5 lt suya ihtiyaç duyulacaktır. Yılda 2.000.000 ton üretim yapılacağı düĢünüldüğünde günlük üretim miktarı yaklaĢık 7692,3 ton civarında olacaktır. Bu malzemenin tamamı kırma-eleme tesislerinde iĢlenecek olup, nemlendirme için gerekli olan su miktarı aĢağıda hesaplandığı gibidir; 7692,3 ton * 1,5 lt/ton = 11.538,4 lt = 11,53 m3/gün Tesiste kullanılacak su malzeme üst yüzeyine yapıĢacağından bu kullanımdan kaynaklı olarak atıksu oluĢması söz konusu değildir. Sahada toz çıkıĢını önlemek amacıyla tesiste, ocak bağlantı yollarında ve nakliye yolunda kullanılacak su buharlaĢma yolu ile bertaraf olacaktır. Bununla birlikte hazır beton tesislerinde üretimde su kullanılacaktır. Hazır beton tesisinde kullanılacak su malzeme içeriğinde kalacaktır. Dolayısıyla bütün bu kullanımlardan kaynaklı atıksu oluĢumu söz konusu olmayacaktır. Sahada yalnızca personel kullanımından kaynaklanan bir atık su söz konusudur. Proje alanında ihtiyaç duyulan su miktarları, bunların temin edileceği kaynaklar aĢağıdaki tabloda özetlenmiĢtir. Atık Suların Bertarafı Tesiste personelden dolayı oluĢan atıksuyu bertaraf etmek amacıyla 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Lağım Mecrası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik”te belirtilen esaslara uygun 4 m. x 4 m. x 3 m ebatlarında sızdırmasız fosseptik çukur inĢa edilecek ve fosseptik çukurunun % 80 doluluk oranına eriĢmesi durumunda içindeki atık su vidanjörler ile alınarak Mamak Belediyesi alt yapı sistemine deĢarj edilecektir. Verilen fosseptik çukur boyutlarına ve oluĢacak günlük atık su miktarına göre vidanjörün sahaya ortalama uğrama süresi; = Vfosseptik * %80 / Qatıksu t = 4 m x 4 m x 3 m x 0.80 / 1,65 m3/gün = 23 gün olmaktadır. Evsel nitelikli atık sular Proje alanında personel kullanımından kaynaklı olarak evsel nitelikli atıksu oluĢacaktır. OluĢacak evsel nitelikli atıksular kırma – eleme tesis alanında kurulacak sızdırmasız fosseptikte biriktirilecektir. Fosseptik planı ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK 25). Sızdırmasız fosseptikte biriktirilen atıksular Mamak Belediyesi‟nden temin edilecek vidanjör ile ücret mukabili çekiler sahadan bertaraf edilecektir. Üretim faaliyetleri sırasında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 88 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU 5.3 Atıklar (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) ĠĢletme alanında faaliyetten ve iĢletme Ģeklinden dolayı; gerek çalıĢacak personelden ve gerekse üretim çalıĢmalardan dolayı hafriyat, atıksu, katı atık, emisyonlar ve gürültü kirliliği oluĢması söz konusu olacaktır. Bitkisel Toprak Ocakta üretim çalıĢmaları ve örtü tabakası alınması iĢlemleri genellikle birlikte yürütülmekte olup günlük olarak gerçekleĢtirilecektir. Örtü tabakası alınması iĢlemleri yıl içerisinde üretimle eĢ zamanlı olarak yapılacaktır. Örtü tabakası toprak ve bitki köklerinden oluĢmaktadır. Bu malzeme çalıĢma alanı içerisinde yer alan 0,05 ha‟lık bitkisel toprak depolama alanında dekapaj yapılan toprak malzemeden ayrı olarak arazi düzenleme çalısmasında kullanılmak üzere stoklanacaktır. ÇED çalıĢma alanından yıllık alınacak bitkisel toprak miktarı; Talep edilen ÇED alanı : 39,41 ha Sıyrılacak Bitkisel Toprak Kalınlığı : 0,10 m Toprak Yoğunluğu : 1,60 ton/m3 Faaliyetin Ömrü : 10 yıl Hafredilecek Bitkisel Toprak Miktarı =39,41 hax(104m2/ha)x0.1mx1,60 ton/m3 = 63056 ton/yıl 10 yıllık üretim periyodu boyunca toplamda 63056 ton bitkisel toprak hafredilecek olup yıllık sıyrılacak bitkisel toprak miktarı ise 6305,6 ton/yıl‟dır. Bitkisel üst örtü toprağı sıyırılması iĢlemi sırasında herhangi bir patlayıcı ve parlayıcı madde kullanılmayacaktır. ĠĢ makinalarıyla sıyrılan ve kürenen malzeme kamyonlara yüklenerek bitkisel toprak depo alanına sevk edilecektir. Bitkisel toprağın depolanacağı yer % 5‟den fazla eğimli olmayacaktır. Bitkisel toprağın saklanma sürecinde üzeri çimlendirilecek, kayıplar önlenecek ve toprağın kalitesi korunacaktır. Sahadan sıyrılan bitkisel toprak üretim sonucu açılan boĢlukların traĢlanarak veya tırnak atılarak kayma veya Ģevin göçmesi gibi olasılıkların engellenmesinin ardından rehabilitasyon çalıĢmalarında kullanılmak üzere saha alanının üzerine serilecektir. Hafriyat ve Pasa Söz konusu sahada cevher sahanın tamamına yayılmıĢ olup, büyük bir kısmı yüzeyde gözlenmektedir. Bu nedenle bitkisel toprağın sıyrılmasının ardından herhangi bir dekapaj iĢlemi gerçekleĢtirilmeyecek doğrudan üretim faaliyetlerine geçilecektir. Üretim faaliyetleri sırasında pasa malzeme çıkması durumunda proje alanı içerisinde belirlenen pasa malzeme depolama alanında depolanacak. Daha sonra üretim çalıĢmaları biten kısımlara ve çalıĢmalar sırasında oluĢacak olan çukurluklara doldurularak sahanın rehabilitasyonu sağlanacaktır. 89 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Evsel Nitelikli Sıvı Atıklar Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi projesinin iĢletme aĢamasında toplam 30 kiĢi çalıĢması planlanmaktadır. KiĢi baĢına kullanılacak günlük içme ve kullanma suyu miktarı 150 lt/gün1 olduğunda toplam kullanılacak su miktarı; 30 x 150 lt/gün = 4500 lt/gün = 4,5 m3/gün olacaktır. Kullanılan suyun % 100‟ünün atık su olarak geri döndüğü kabulüyle oluĢacak evsel nitelikli atıksu miktarı 4,5 m3/gün olarak hesaplanır. Faaliyet alanında nakliye iĢlemlerinde kullanılacak toprak yollardan oluĢacak tozumayı önlemek amacıyla sahada sürekli sulama iĢlemi yapılacak olup kullanılan su (20 m3 / gün) buharlaĢma ile bertaraf olduğundan, bu kullanımdan kaynaklı bir atıksu oluĢumu söz konusu olmayacaktır. ÇalıĢan personelin barınma ve sosyal ihtiyaçlarını karĢılamak üzere proje alanı içerisine bir adet sosyal tesis kurulacaktır. Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları Katı Atıklar Kalker Ocağı projesi kapsamında üretim aĢamasında personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atıklar dıĢında katı atık oluĢmayacaktır. Proje kapsamında iĢletme aĢamasında 30 kiĢi çalıĢacak olup söz konusu personelden dolayı oluĢan evsel nitelikli katı atık miktarının hesabında günlük kiĢi baĢına üretilen katı atık miktarı 1,34 kg/kiĢi-gün2 kabul edilmiĢtir. Kalker Ocağı ĠĢletmesi :30 kiĢi x 1,34 kg/gün-kiĢi = 40,2 kg/gün TOPLAM :40,2 kg/gün evsel nitelikli katı atık oluĢacaktır. OluĢacak katı atıklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren „Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği‟ (DeğiĢiklik: 05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı R.G) 18. Madde gereğince çevre sağlığını bozmayacak, standartlara uygun çöp bidonunda toplanacak ve uygun bir araç ile Mamak Belediyesi‟ne ait katı atık depolama alanına götürülerek bertaraf edilecektir. Ambalaj Atıkları Proje konusu faaliyette iĢletme aĢamaları sırasında PVC-Naylon, Kağıt-Karton, MetalAlüminyum Cam gibi atıklar oluĢması beklenmektedir. Tesiste oluĢması muhtemel ambalaj atıklarının, 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına ĠliĢkin Yönetmelik, Ek-4‟te verilen listeye göre atık kodları ve oluĢması muhtemel miktarları Tablo 1.ç.1.‟de verilmiĢtir. 1 Kaynak: Su Temini ve Atıksu UzaklaĢtırılması Uygulamaları ĠTÜ - 1998, Prof. Dr. Dinçer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROĞLU) 2 Devlet Ġstatistik Enstitüsü, 2001, Çevre Ġstatistikleri Hane Halkı Katı Atık Kompozisyon AraĢtırması ve Eğilim Anketi, Ankara 90 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 5.5. Tesiste OluĢması Muhtemel Ambalaj Atıklar ve Miktarları Atık Kodu Atık Cinsi OluĢması Beklenen Miktarları 15 01 02 15 01 01 PVC-Naylon Kağıt-Karton 20 kg/ay 15 kg/ay 19 12 03 19 12 05 Metal-Alüminyum Cam 15 kg/ay 20 kg/ay Atık Yağ ve Tehlikeli Atık OluĢumu Atık Yağ Proje kapsamında çalıĢan iĢ makinaları ve kamyonların bakım ve onarımları proje sahasında yapılmayacak olup, en yakın yetkili servislerde ve/veya akaryakıt istasyonlarında yaptırılacaktır. Ancak araç bakımlarının proje sahasında yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda oluĢması muhtemel atık yağların bertarafı için 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” (31.07.2009 tarih ve 27305 sayılı RG ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı RG ile değiĢik) hükümleri uygulanacaktır. Araçların tesis içerisinde bakım ve onarımları sızdırmazlığı sağlanmıĢ bir alanda yapılacak olup, yapılacak çalıĢmalar esnasında 08.06.2010 Tarih ve 27605 Sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren "Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı KirlenmiĢ Sahalara Dair Yönetmelik"te belirtilen hükümlere uyulacaktır. Tehlikeli Atık Tesiste üretim aĢamasında kimyasal maddeler ile kontamine olmuĢ ambalaj atıkları, kontamine atıklar (eldiven vb.), kontamine cam atıklar ve atık filtreler oluĢacaktır. Tesiste oluĢacak tehlikeli atıkların, 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına ĠliĢkin Yönetmelik, Ek-4‟te verilen listeye göre atık kodları ve oluĢması muhtemel miktarları Tablo 1.ç.2‟de verilmiĢtir. Tablo 5.6. Tesiste OluĢması Muhtemel Tehlikeli Atıklar ve Miktarları Atık Kodu 15 01 10 15 02 02 Atık Cinsi Atık Kaynağı Kontamine Atık Ambalaj (sac varil, ıbc, plastik bidon) Tehlikeli maddelerle kirlenmiĢ absorban ve filtreler ĠĢletme aĢaması ĠĢletme aĢaması Bertaraf Yöntemi OluĢması miktarları Geri Kazanım 30 kg/ay Yakma 20 kg/ay muhtemel Tıbbi Atık Atık Pil ve Akümülatörler Tıbbi Atık Faaliyet sırasında çalıĢacak personelin herhangi bir kaza ile karĢı karĢıya kaldıklarında ilk müdahaleyi yapabilecek kapasitede tıbbi donanım bulundurulacaktır. Enjeksiyon, dikiĢ gibi tıbbi müdahaleler yapılmayacak olup kesici, delici tıbbi atıklar oluĢayacaktır. Daha ağır yaralanmalar ve kazalar olması durumunda ise Mamak Merkezde bulunan sağlık kuruluĢlarına ivedilikle sevk edilecektir. Bu kapsamda tesiste oluĢacak atıkların miktarı belirlenememekle birlikte çok az miktarda olması tahmin edilmektedir. 91 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU OluĢması muhtemel tüm tıbbi atıklar; yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taĢımaya dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden sızdırmaz, çift taban dikiĢli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlığı 100 mikron olan, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DĠKKAT TIBBĠ ATIK” ibaresini taĢıyan kırmızı renkli plastik torbalara konulacaktır. Torbalar en fazla ¾ oranında doldurularak ağızları sıkıca bağlanacak ve gerekli görüldüğü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanacaktır. Kesici ve delici özelliği olan atıklar ise diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su geçirmez ve sızdırmaz, açılması ve karıĢtırılması mümkün olmayan, üzerinde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DĠKKAT! KESĠCĠ ve DELĠCĠ TIBBĠ ATIK” ibaresi taĢıyan plastik veya aynı özelliklere sahip lamine kartondan yapılmıĢ kutu veya konteynerler içinde toplanacaktır. Bu biriktirme kapları, en fazla ¾ oranında doldurulacak ve ağızları kapatılarak kırmızı plastik torbalara konulacaktır. Kesicidelici atık kapları dolduktan sonra kesinlikle sıkıĢtırılmayacak, açılmayacak, boĢaltılmayacak ve geri kazanılmayacaktır. Projenin tüm aĢamalarında 22.07.2005 Tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve 30.03.2010 Tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine uygun hareket edilecektir. Atık Pil ve Akümülatörler Faaliyet kapsamında pil ile çalıĢan telsiz vb. ekipmanlar için Ģarjlı piller kullanılacağından „Atık Pil‟ oluĢumu söz konusu değildir. Öngörülemeyen bir durumda, söz konusu atıkların faaliyet kapsamında oluĢması halinde, atık piller 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren „Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği'nin (DeğiĢiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) ilgili hükümlerine uyularak, evsel atıklardan ayrı toplanacak, pil ürünlerinin dağıtımı ve satıĢını yapan iĢletmelere veya belediyelerce oluĢturulan toplama noktalarına teslim edilecektir. Faaliyet kapsamında, alanda kullanılacak araçların bakım ve onarımları yetkili servislerde yapılacağından „Atık Akümülatör‟ oluĢumu söz konusu değildir. Öngörülemeyen bir durumda, söz konusu atıkların faaliyet kapsamında oluĢması halinde atık akümülatörler, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren „Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği'nin (DeğiĢiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) ilgili hükümlerine uyularak, sızdırmasız zeminli alanda bekletilecek, alanda 90 günden fazla depolanmayacak ve Yönetmeliğin 13. Maddesi uyarınca akümülatör ürünlerinin dağıtım ve satıĢını yapan iĢletmelere veya araç bakım-onarım yerlerini iĢletenlerin oluĢturduğu geçici depolama alanlarına teslim edileceklerdir. Ömrünü Tamamlamış Lastikler Faaliyet kapsamında kullanılacak araçların bakım ve onarımları yetkili servislerde yapılacak olduğundan ömrünü tamamlamıĢ lastik oluĢumu söz konusu değildir. Öngörülemeyen bir durumda, söz konusu atıkların faaliyet kapsamında oluĢması halinde, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” (DeğiĢiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı 92 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU R.G.) hükümleri uyarınca, ömrünü tamamlamıĢ lastikler tesiste depolanmayacak ve Yönetmeliğin 5. Maddesi‟ne uygun olarak lastik dağıtımını ve satıĢını yapan iĢletmelere veya yetkili taĢıyıcılara teslim edilecektir. 5.4 Gürültü Kaynakları Seviyeleri (Akustik Rapor) Tablo 3‟de listesi verilen makine ve ekipmanlar belirli bir sıra ile çalıĢacak olup, aynı anda aynı yerde olma olasılıkları çok düĢüktür. Ancak akustik rapor kapsamında yapılan gürültü hesaplamalarında en olumsuz senaryo baz alınarak proje alanında çalıĢacak olan araçların hepsinin aynı anda, aynı yerde çalıĢtıkları varsayılmıĢtır. ĠĢ ekipmanı ve iĢ ekipmanı kaynaklı gürültüler için ses basınç düzeyleri; Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından OluĢturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu Ġle Ġlgili Yönetmelikte, bu yönetmelikte olmayan değerler ise Doç. Dr. Nevzat Özgüven‟in Endüstriyel Gürültü Kontrolü, Makine Mühendisleri Odası yayınından alınmıĢtır. Bu kapsamda projenin arazi hazırlık ve inĢaat aĢamasında çalıĢacak olan araçların gürültü düzeylerine iliĢkin bilgiler aĢağıda sunulmuĢtur. Kamyon (Truck: neutral) Kamyon (Truck: neutral) aracının oluĢturacağı toplam gürültü düzeyi 94 dBA olup, bunun frekanslara göre dağılımı ġekil 1‟de verilmiĢtir. ġekil 5.1. Kamyona Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi Ekskavatör (Excavator: Trench excavator ) Ekskavatör (Excavator: Trench excavator) aracının oluĢturacağı toplam gürültü düzeyi 105 dBA olup, bunun frekanslara göre dağılımı ġekil 2‟de verilmiĢtir. 93 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU ġekil 5.2. Ekskavatöre Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi Arazöz (Construction crane: > 80 kW) Arazöz (Construction crane: > 80 kW) aracının oluĢturacağı toplam gürültü düzeyi 105,0 dBA olup, bunun frekanslara göre dağılımı ġekil 3‟de verilmiĢtir. ġekil 5.3. Mobil Vince Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi Jeneratör (Generator set < 50 kW) Jeneratör(Generator set < 50 kW) aracının oluĢturacağı toplam gürültü düzeyi 106,0 dBA olup, bunun frekanslara göre dağılımı ġekil 4.‟de verilmiĢtir. ġekil 5.4. Jeneratöre Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi 94 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Eleme Tesisi (Concrete mixer: 150 - 500 l, mec.filling) Eleme Tesisi (Concrete mixer: 150 - 500 l, mec.filling) aracının oluĢturacağı toplam gürültü düzeyi 108,0 dBA olup, bunun frekanslara göre dağılımı ġekil 5.‟de verilmiĢtir. ġekil 5.5. Beton Mikserine Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi Yükleyici (Loader: wheeled loader < 110 kW) Yükleyici (Loader: wheeled loader < 110 kW) aracının oluĢturacağı toplam gürültü düzeyi 113 dBA olup, bunun frekanslara göre dağılımı 6‟da verilmiĢtir. ġekil 5.6. Yükleyiciye Ait Gürültü Düzeyinin Frekans Analizi Projenin iĢletme aĢaması sırasında çalıĢacak iĢ makinelerinden kaynaklı gürültü oluĢumu söz konusu olacaktır. En olumsuz koĢullar göz önüne alındığında ortaya çıkacak ses basınç düzeyinin hesaplanmasında; n Lpt = 10 Log ( 10 Lpi / 10 ) formülü kullanılmaktadır. i 1 Formülde; Lpt Lpi = Toplam ses basınç düzeyi, = Her bir iĢ makinesinden kaynaklanan ses basınç düzeyi olarak yer almaktadır. Kullanılacak her bir kaynaktan r uzaklıkta, her bir iĢ makinesinin yaratacağı ses basınç düzeyinin (Lpi) hesaplanmasında da aĢağıdaki formül kullanılmaktadır. Lpi = Lwi + 10 Log (Q/A) 95 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. A Q r Lwi KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU = 4 π r2 =Yönelme katsayısı (Yer düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q =2) = Kaynaktan uzaklık (m) = Her bir iĢ makinesinin ses gücü düzeyi (dB) Aatm olarak belirtilen “atmosferin etkisiyle seste azalma”, kaynağın frekansına ve kaynaktan uzaklığa bağlı olark değiĢiklik göstermektedir. ĠĢ makineleri ve karayolu taĢıtları için ortalama frekans aralığı 3.000-3.500 Hertz olarak kabul edilmiĢtir. Ortalama ses basınç seviyesindeki atmosferik rötuĢ nedeniyle meydana gelecek hesaplanmasında aĢağıdaki formül kullanılmaktadır. Aatm = 7,4 x 10-8 x f2 x r / Formülde; Aatm = f = r = = Atmosferik rötuĢ ile ses basıncı düzeyindeki düĢüĢ (dBA) Ġletilen Sesin Frekansı (3500) Kaynaktan Uzaklık (m) Havanın Bağıl Nemi (% 64,42) (3) Ses (gürültü) düzeyinin hesabında ise aĢağıdaki formül kullanılmaktadır. L = Lpt - Aatm+DF Formülde; L = Ses (gürültü) düzeyi (dBA), DF = Düzeltme faktörü Ses düzeyi, ses basıncı düzeyinin belli bir eğriye göre ağırlıklı olarak bulunmuĢ Ģeklidir. KarmaĢık seslerin ses yüksekliğini tek bir değerle ifade etmek için kullanılmaktadır. Kulağın duyarlılığı ile orantılı ağırlıklar kullanılmakta olup, bu ağırlıklar A, B ve C olarak adlandırılmıĢtır. Ağırlıklı ses (gürültü) düzeylerinin hesaplanması için kullanılan düzeltme faktörü-frekans eğrisi ġekil 7‟de verilmiĢtir. 3 Mamak Meteoroloji Ġstasyonu, 1975-2012 96 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU ġekil 5.7. A, B ve C Ağırlıklı Ses (Gürültü) Düzeyleri için Çevirim Eğrileri Kaynak: Özgüven, N. (Prof. Dr.), Endüstriyel Gürültü Kontrolü Faaliyetin arazi hazırlık ve inĢaat aĢaması sırasında yapılacak çalıĢmalarda gürültüye neden olabilecek makine ve ekipmanların özellikleri Tablo 4'de verilmiĢtir. Söz konusu araçlardan kaynaklanacak ortalama ses basınç seviyelerinin uzaklığa göre dağılımı Tablo 5‟de, dağılımı gösterir grafik ise ġekil 8‟de verilmiĢtir. Tablo 5.7. Arazi Hazırlık ve ĠnĢaat AĢamasında Kullanılacak Makine Ve Ekipmanların Miktar ve Özellikleri, GÜRÜLTÜ KAYNAĞI SAYISI SES GÜCÜ SEVĠYESĠ (dBA) Kamyon 4 Adet 94 Ekskavatör 2 Adet 105 Arazöz 1 Adet 94 Jeneratör 1 Adet 106 Eleme Tesisi 2 Adet 108 Yükleyici 2 Adet 113 97 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 5.8. Arazi Hazırlık ve ĠnĢaat AĢamasında Tüm Kaynaklardan OluĢacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı, r (m) LPT (dBA) Aatm (dBA) (f:500) DF (dBA) (f=500) L (dBA) (f:500) Aatm DF L Aatm DF (dBA) (dBA) (dBA) (dBA) (dBA) (f:1000) (f=1000) (f:1000) (f:2000) (f=2000) 1 109.85 0.00 -3.6 106.25 0.00 0 109.85 0.00 1.2 111.05 0.02 5 95.87 0.00 -3.6 92.27 0.01 0 95.87 0.02 1.2 97.05 0.09 10 89.85 0.00 -3.6 86.25 0.01 0 89.84 0.05 1.2 91.00 20 83.83 0.01 -3.6 80.22 0.02 0 83.81 0.09 1.2 84.94 30 80.31 0.01 -3.6 76.70 0.03 0 80.27 0.14 1.2 40 77.81 0.01 -3.6 74.20 0.05 0 77.76 0.18 1.2 50 75.87 0.01 -3.6 72.26 0.06 0 75.81 0.23 60 74.29 0.02 -3.6 70.67 0.07 0 74.22 0.28 70 72.95 0.02 -3.6 69.33 0.08 0 72.87 80 71.79 0.02 -3.6 68.17 0.09 0 71.70 L (dBA) (f:2000) Aatm DF (dBA) (dBA) (f:4000) (f=4000) L (dBA) (f:4000) LT (dBA) 1 110.83 115.88 1 96.78 101.87 0.18 1 90.67 95.81 0.37 1 84.46 89.72 81.37 0.55 1 80.76 86.12 78.83 0.74 1 78.07 83.55 1.2 76.84 0.92 1 75.95 81.54 1.2 75.21 1.10 1 74.18 79.89 0.32 1.2 73.83 1.29 1 72.66 78.48 0.37 1.2 72.62 1.47 1 71.32 77.26 70.77 0.03 -3.6 67.14 0.10 0 70.66 0.41 1.2 71.55 1.65 1 70.11 76.17 69.85 0.03 -3.6 66.22 0.11 0 69.74 0.46 1.2 70.59 1.84 1 69.01 75.19 125 67.91 0.04 -3.6 64.28 0.14 0 67.77 0.57 1.2 68.54 2.30 1 66.61 73.09 150 66.33 0.04 -3.6 62.69 0.17 0 66.16 0.69 1.2 66.84 2.76 1 64.57 71.36 200 63.83 0.06 -3.6 60.17 0.23 0 63.60 0.92 1.2 64.11 3.68 1 61.15 68.58 250 61.89 0.07 -3.6 58.22 0.29 0 61.60 1.15 1.2 61.94 4.59 1 58.30 66.39 300 60.31 0.09 -3.6 56.62 0.34 0 59.96 1.38 1.2 60.13 5.51 1 55.79 64.57 350 58.97 0.10 -3.6 55.27 0.40 0 58.57 1.61 1.2 58.56 6.43 1 53.54 63.01 400 57.81 0.11 -3.6 54.09 0.46 0 57.35 1.84 1.2 57.17 7.35 1 51.46 61.65 500 55.87 0.14 -3.6 52.13 0.57 0 55.30 2.30 1.2 54.77 9.19 1 47.68 59.35 600 54.29 0.17 -3.6 50.51 0.69 0 53.60 2.76 1.2 52.73 11.03 1 44.26 57.45 700 52.95 0.20 -3.6 49.15 0.80 0 52.14 3.22 1.2 50.93 12.87 1 41.08 55.83 800 51.79 0.23 -3.6 47.96 0.92 0 50.87 3.68 1.2 49.31 14.70 1 38.09 54.42 900 50.77 0.26 -3.6 46.91 1.03 0 49.73 4.14 1.2 47.83 16.54 1 35.22 53.16 1000 49.85 0.29 -3.6 45.96 1.15 0 48.70 4.59 1.2 46.46 18.38 1 32.47 52.03 Ses (Gürültü) Düzeyi (dBA) 90 100 f=500 Hz f=1.000 Hz f=2.000 Hz f=4.000 Hz Lt Mesafe (m) ġekil 5.8. Arazi Hazırlık ve ĠnĢaat AĢamasında Tüm Kaynaklardan OluĢacak Ortalama Ses Basınç Seviyelerinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği 98 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Hesaplama sonucu elde edilen değerlerin ÇGDY Yönetmeliği Madde 23 çerçevesinde değerlendirilmesi Planlanan faaliyetin inĢaat çalıĢmalarında meydana gelecek olan toplam gürültü düzeyi, Akustik Raporun B.5 bölümünde hesaplanmıĢtır. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (ÇGDDY)” Madde 23‟te “Şantiye alanındaki faaliyet türlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de yer alan Tablo-5’te verilen sınır değerleri aşamaz.” Ġfadesi yer almaktadır. Anılan yönetmelikte Ek-VII, Tablo-5‟de belirtilen, Ģantiye alanından kaynaklanacak çevresel gürültü düzeyi ve gürültünün önlenmesine iliĢkin kabul edilebilir en yüksek gürültü seviyeleri Tablo 6‟da verilmiĢtir. Tablo 5.9. ġantiye Alanı Ġçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Lgündüz (dBA) Bina Yol Diğer kaynaklar 70 75 70 Tablo 5.‟de verilen gürültü düzeyleri; ÇGDYY‟nin Ek-VII Tablo-5‟de belirtilen gürültü sınır değerleri ile karĢılaĢtırıldığında gündüz için yaklaĢık 200 m mesafeden sonra 70 dBA sınır değerini sağlandığı görülmektedir. Proje alanına en yakın yerleĢim birimi kuzeyinde yer alan konut yaklaĢık 500 m. mesafede ve faaliyet alanına en yakın yerleĢim birimi olan Kutludüğün Beldesi yaklaĢık 3200 m mesafede yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda olumsuz gürültü Ģartlarından etkilenmesi söz konusu olmayacaktır. Yapılan hesaplamalarda arazi hazırlık ve inĢaat aĢamasında çalıĢacak araçların aynı anda ve aynı yerde çalıĢmaları göz önüne alınarak yapılmıĢtır. Ancak inĢaat çalıĢmaları süresince bütün araçların aynı anda çalıĢmaları söz konusu olmayacak olup, araçlar belli bir sıra halinde çalıĢacaktır. Dolayısıyla projenin arazi hazırlık ve inĢaat çalıĢmaları esnasında hesapla elde edilen gürültü düzeylerinden daha düĢük seviyelerde gürültü oluĢması beklenmektedir. İnşaat alanı yakınında (en az 50 m’lik mesafede) konut, hastane ve okul bulunması halinde makine ve ekipmanlara göre titreşimin oluşup oluşmayacağının Yönetmeliğin 25 inci maddesi kapsamında değerlendirilmesi ve titreşim oluşması halinde gerekli tedbirlerin alınacağının taahhüt edilmesi ĠnĢaat çalıĢmalarının gerçekleĢeceği proje alanına en yakın yerleĢim yeri yaklaĢık 3200 m uzaklıkta bulunana Kutludüğün Beldesi olup, inĢaat alanı yakınında herhangi bir konut, hastane ve okul bulunmamaktadır. 5.5 Sağlık Koruma Bandı Mesafesi 82613 ruhsat no‟lu sahada faaliyetler kapsamında kullanılması planlanan alan 39,41 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Sahada üretim faaliyetlerine baĢlanmadan önce, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı resmi gazete‟de yayımlanan “ĠĢ Yeri Açma ve ÇalıĢma Ruhsatlarına ĠliĢkin Yönetmelik” ve 13.04.2007 tarih ve 26492 sayılı resmi gazetede yayımlanan “ĠĢ Yeri Açma ve ÇalıĢma Ruhsatlarına ĠliĢkin Yönetmelikte DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ilgili hükümleri gereğince 1. Sınıf ĠĢ yeri açma ve çalıĢma ruhsatı alınacaktır. Ruhsat alım aĢamasında inceleme kurulu tarafından belirlenecek sağlık koruma bandı mesafesine uyulacaktır. Tesis iĢletmeye alınmadan önce ilgili kurumlardan gerekli izinler alınacaktır. 99 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Ocak ve tesis faaliyetleri öncesinde ilgili kurumlardan gerekli izinler alınacaktır. 5.6 Doğaya yeniden kazandırma çalıĢmaları ve rehabilitasyon planı Açık ocak yöntemiyle yapılan madencilik faaliyetlerinde mevcut ekosistemde tahribat oluĢmakta, arazinin topografyası değiĢtirilmekte, doğal bitki ve hayvan toplulukları kaybolmakta, yapay tepeler ve çukurlar oluĢmakta ve hidrolojik döngüde önemli değiĢmeler meydana gelmektedir. Madencilik çalıĢmaları sonucunda, atık sahaları ve ocak çukurları iĢletme sonrası kendi hallerine bırakılırsa, bu alanların kendilerini onarmaları ve tekrar kullanılabilir hale gelmeleri uzun yıllar alacaktır. Oysa yapılacak onarım çalıĢmaları ile doğal yapısı bozulan bu alanların farklı amaçlar doğrultusunda geri kazanımları mümkündür. Bu kazanım çalıĢmaları, madencilik faaliyetleri için yer seçim aĢamasından baĢlayarak onarım çalıĢmalarının sonuçlanması aĢamasına kadar olan geniĢ bir zaman dilimini kapsar. Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin yeniden düzenlenmesi ve iyileĢtirilmesinde baĢlıca amaç; bu arazilerin güzel bir peyzaj görünüm kazanması yanında, eski ekolojik ve ekonomik değerine kavuĢturulması veya daha da geliĢtirilmesi olmalıdır. Çok yönlü disiplinler arası çalıĢmayı gerektiren bu faaliyetler, ancak mevcut hukuksal, ekonomik ve zamansal olanaklar ölçüsünde gerçekleĢtirilebilir. Proje alanında öncelikli olarak kullanım planlaması yapılacaktır. Arazi kullanım planlaması ile baĢlıca amaç açık ocak iĢletmeciliği sonrası bozulan arazilerin yeniden düzenlenmesi ve iyileĢtirilmesidir. Peyzajda genel olarak 4 ana kullanım grubundan söz edilebilir. Söz konusu kullanım grupları aĢağıda verilmiĢtir. Arazi bu kullanım gruplarından birine ayrılabileceği gibi birden fazla kullanım tipi aynı alan içinde yer alabilir. a. b. c. yaĢamı d. Tarım (Tarla tarımı, bahçe tarımı, mera…vs.), Orman (ticari ve ticari olmayan, fidan üretim sahaları), Rekreasyon (eğlence ve dinlenme yerleri açık ve yeĢil alanlar) ve yaban YerleĢim ve endüstriyel kullanım Proje alanında belirlenen ocak alanının büyük bir kısmında, kalker cevheri üzerinde iĢ makineleri ile sıyrılabilecek, homojen kalınlıkta üst örtü tabakası yoktur. Dolayısıyla sahada üretim önce arazi hazırlık çalıĢması kapsamında selektif bir üst örtü tabakası dekapajına gerek duyulmamaktadır. Sonuç olarak sahanın büyük bir kısmında doğrudan üretim faaliyetlerine geçilecektir. Ancak ocak alanının bazı kısımlarında bitkisel toprak dekapajı yapılabilecektir. Çıkabilecek bitkisel toprak (üst örtü) depolama alanı içerisinde uygun bir alanda depolanacaktır. Bitkisel toprağın depolanması sırasında erozyona karĢı gerekli önlemler alınacaktır. 82613 ruhsat nolu sahaya ait EK-12 sunulan ÇED Ġnceleme Değerlendirme raporuna göre 3,30 hektarlık kısmı orman sayılan araziler içerisinde kalmaktadır. Söz konusu alanda çalıĢma yapılması durumunda üretim faaliyetlerine geçilmeden önce Orman Bölge Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. Üretim çalıĢmaları sırasında kullanılamayan pasa malzeme çıkması durumunda, bu malzeme ocak alanı içerisinde biriktirilecektir. Pasa malzeme üretimi tamamlanan alanlarda uygun yerlere serilecek veya üretim sırasında oluĢabilecek çukur alanların doldurulmasında kullanılabilecektir. Pasa malzeme serilen alanlara gerekli görülmesi durumunda ocak 100 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU dıĢından bitkisel toprak getirilerek serilecek ve üretim öncesi vejetasyonun bölgede yeniden oluĢması için bir zemin oluĢturulacaktır. Üretim faaliyetlerine orman sayılan alanlardan baĢlanacaktır. Ġlerleyen faaliyet dönemlerinde hazine arazilerinde de üretim faaliyetlerinde bulunulabilecektir. Orman sayılan alanda çalıĢılmadan önce izin alınırken, rehabilitasyon projesi yaptırılacak, aynı Ģekilde diğer alanlarla ilgili geri kazanım ve tarım alanının tarım dıĢı kullanılması esnasında da toprak koruma projeleri yaptırılacaktır. Orman sayılan alanlar üretim faaliyetlerinin tamamlanması ile ağaçlandırmaya hazır hale getirilerek, orman izni alım aĢamasında Orman Bölge Müdürlüğü‟ne verilecek taahhüt gereği, ağaçlandırmaya hazır hale getirilerek bölge müdürlüğüne teslim edilecektir. Proje alanında hazine alanda üretim faaliyetlerinin tamamlanması ile Ġl Tarım Gıda ve Hayvancılık müdürlüğü‟nün görüĢleri doğrultusunda bitkilendirme çalıĢması yapılacak ve doğal vejetasyonun tekrar oluĢması sağlanacaktır. 5.7 Risk analizi ĠĢyerlerinde, çalıĢma ortamı ve Ģartlarında veya çevrede mevcut olan tehlikeleri sistematik yöntemlerle belirleyerek, riskleri ortaya çıkarmak ve kontrol edebilmek için yapılan çalıĢmaların bütünü risk değerlendirme olarak tanımlanır. Arama safhasından, üretim ve nakliyesine kadar madencilik bünyesinde barındırdığı çalıĢmaların yapısı nedeniyle çok fazla risk içeren bir sektördür. Madencilikte sürekli değiĢen ortam Ģartlarına göre çalıĢmak yani doğanın sürekli değiĢtirdiği sınırlarda üretim yapmak esastır. Bu durum madencilikteki risklerin doğru algılanmasının ve değerlendirilmesinin önemini gözler önüne sermektedir. Risk tehlikeden dolayı ölüm, yaralanma veya hastalığın meydana gelme olasılığıdır. Risk değerlendirmesi yapmak için iĢ yerindeki tehlikelerin belirlenmesi gerekmektedir. Madencilik sektöründe temel olarak aĢağıda sayılan konular üzerinde çalıĢmalar yapmak tehlikeleri belirlenmesine yardımcı olacaktır; Toz Gürültü TitreĢim Patlatma Su Baskını Makine Kullanımı Tesis Faaliyetleri Malzeme ve Ġnsan Nakliyesi Psikolojik Faktörler Risk analizinde en yaygın olarak kullanılan metot matris yöntemidir. Bu yöntemde bir tehlikenin doğuracağı risk, ortaya çıkma olasılığının ne kadar sıklıkla görülebileceği üzerinden ve de Ģiddetinin doğuracağı olumsuz sonucun ne kadar ciddi olabileceği üzerinden analiz edilmektedir. Bu olasılık ve Ģiddet sayısal olarak derecelendirilir. Derecelendirmede kullanılacak değerlendirme aĢağıda verilmiĢtir. 101 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 5.10. Risk Analizinde Kullanılan Değerlendirme Verileri Ġhtimal Ortaya Çıkma Frekansı Derece Yılda bir 1 Üç ayda bir 2 Ayda bir 3 Haftada bir 4 Her gün 5 Çok Küçük Küçük Orta Yüksek Çok Yüksek ġiddet Doğacak Sonuç Derece Çok hafif ĠĢ saati kaybı yok, ilk yardım 1 Hafif ĠĢ günü kaybı yok, ilk yardım 2 Orta Hafif yaralanma, tedavi gerektirir 3 Ciddi Ölüm, ciddi yaralanma, meslek hastalığı 4 Birden çok ölüm, sürekli iĢ göremezlik 5 Çok ciddi Bulunan risk düzeyine göre yapılması gereken çalıĢmanın boyutu belirlenebilir. Risk oluĢturan olaylar için aĢağıda Ģekilde gösterilen Risk SKOR Matrisi oluĢturulur ve olayın risk durumu bu tablo üzerinden değerlendirilir. Risk analizi ve değerlendirilmesi ġekil 46‟ da verilmiĢtir. ZARAR VERME ETKİ DERECESİ OLASILIK RİSK MATRİSİ ÇOK HAFİF HAFİF (1) (2) ÇOK KÜÇÜK ANLAMSIZ DÜŞÜK (1) 1 KÜÇÜK ORTA CİDDİ ÇOK CİDDİ (4) (5) DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK 2 3 4 5 DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK ORTA ORTA (2) 2 4 6 8 10 ORTA DERECE DÜŞÜK DÜŞÜK ORTA ORTA YÜKSEK (3) 3 6 9 12 15 YÜKSEK DÜŞÜK ORTA ORTA YÜKSEK YÜKSEK (4) 4 8 12 16 20 ÇOK YÜKSEK DÜŞÜK ORTA YÜKSEK YÜKSEK T. EDİLEMEZ (5) 5 10 15 20 25 DERECE (3) ġekil 5.9. Risk Analizi ve Değerlendirme Tablosu a) Proje alanı ve proje etki alanı analizi (Bölgede tarım alanları, taĢıma güzergahı, karayolu, yerleĢim alanları ve yüzeysel su kaynaklarına muhtemel etkiler özellikle incelenmelidir) Proje etki alanında oluĢabilecek riskler için gerekli önlemler alınacak olup, ilgili bölümlerde açıklanmıĢtır. 102 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tablo 5.11. Proje Etki Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi Tehlike Ġhtimal ġiddet Değerlendirme Açıklama Toz 5 1 5 Kabul Edilebilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir Gürültü 5 1 5 Kabul Edilebilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir TitreĢim 4 1 4 Patlatma 4 3 12 Su Baskını 1 2 2 Makine Kullanımı 5 3 15 Malzeme Nakliyesi 5 3 15 Kabul Edilebilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir Dikkate Değer Risk: Risklere mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edilmeli Kabul Edilebilir Risk: Acil tedbir gerektirmeyebilir Kabul Edilemez Risk: Riskleri azaltmak için hemen çalıĢlma yapılmalı Kabul Edilemez Risk: Riskleri azaltmak için hemen çalıĢma yapılmalı ve Ġnsan Faaliyetler kapsamında kullanılacak proje alanı bölgenin karayolu ağından oldukça uzak mesafede yer almaktadır. Dolayısıyla faaliyetler karayolları üzerinde doğrudan bir etkiye sahip değildir. Ancak nakliye iĢlemlerinden kaynaklı olarak karayolları üzerinde az da olsa bir trafik yükü artıĢı olması söz konusudur. Trafik yükü artıĢına iliĢkin hesaplamalar ilgili bölümde yapılmıĢtır. Hesaplamalarda 2 güzergah üzerinde artıĢ yüzdesi tayini yapılmıĢ ve bu değerlerin mevcut trafik yükünü yüksek oranlarda etkilemeyeceği tespit edilmiĢtir. Üretim dönemlerinde sahada kullanılacak iĢ makinelerinin nakliyesi sırasında ağır ve geniĢ araçlar için geçerli özel trafik kurallarına uyulacaktır. Bu iĢ makineleri trafiğin az yoğun olduğu zamanlarda peyderpey getirilerek trafik yoğunluğu üzerinde devamlı ek bir yüke neden olunmayacaktır. Proje alanı içerisinde hazine vasıflı araziler ve ormanlık alan bulunmaktadır. Bu alanlarda ilerleyen faaliyet dönemlerinde ocak üretim faaliyetlerinde bulunulması planlanmaktadır. Söz konusu alanlarda üretim çalıĢmalarında bulunulmadan önce gerekli izinler alınacaktır. Proje alanı çevresinde hazine vasıflı araziler ve ormanlık alan bulunmaktadır. faaliyetler kapsamında bu araziler, toz emisyonlarında etkilenebilecektir. Toz emisyonlarına iliĢkin hesaplamalar ilgili bölümde verilmiĢ olup, ÇED Raporu çoğaltma iĢlemleri sırasında sunulacaktır. Faaliyetler kapsamında toz emisyonlarının en aza indirilmesi için gerekli tüm önlemler alınacaktır. Projeye iliĢkin olarak ruhsat sahası içerisinde, bozuk orman alanlarında çalıĢmalarda bulunulacaktır. Proje alanı çevresinde yüzeysel su kaynaklarına rastlanmaktadır. Yukarıda bahsedilen, ruhsat alanı içerisinde ve yakın çevresinde yer alan mevsimsel yağıĢlarla beslenen kuru dere yataklarına ve akar derelere sahada yapılacak çalıĢmalar sırasında ve sonrasında müdahale edilmeyecek ve herhangi bir atık malzeme verilmeyecektir. b) Proje kapsamında yapılacak iĢ ve iĢlemler kapsamında risk durumlarında alınacak önlemler (arazi hazırlık, inĢaat, iĢletme ve iĢletme sonrası) Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler Proje alanında toz oluĢumunun meydana geleceği her aĢamada, tozlanmaya karĢı gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aĢağıda maddeler halinde özetlenmiĢtir, Ocak alanında malzemenin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, gerekli bütün önlemler alınacaktır. Yükleme ve boĢaltmada oluĢacak tozlanmaya karĢı önlem olarak, yükleme ve boĢaltma iĢlemlerinin savurma yapılmadan ve yavaĢ yavaĢ yapılması toz çıkıĢında bir miktar azalmaya sebep olacaktır. 103 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Toz yayıcı iĢlemlerin yapılacağı tesisler kapalı sistem olarak dizay edilecek ve üniteler kapalı ortamda faaliyet gösterecektir. Tesislerin hepsinde tozlanmaya karĢı indirgeme sistemi kurulacak olup torbalı filtreler kullanılacaktır. Proje alanında yapılacak nakliye sırasında ocak içi yollar, ocak–asfalt yol bağlantısı periyodik olarak sulanacaktır. Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilmesine dikkat edilecektir. Kamyonların üstü branda ile örtülecektir. Gürültüye Karşı Alınacak Önlemler ÇalıĢmalarda kullanılacak ekipmanların seçiminde düĢük ses gücü seviyelerine sahip olmalarına dikkat edilecektir. Gürültünün kaynağında en aza indirilmesi için önümüzdeki üretim dönemlerinde makine ekipmanın periyodik muayene ve bakımları yapılacak, böylelikle tüm makinelerin uygun iĢleyiĢi sağlanacaktır. Makine ekipmanın yağ, su, filtre, lastik ve kasa kontrolleri operatörler tarafından yapılacak ve düzenli olarak makinelerin su, yağ, filtre değiĢimleri yaptırılacaktır. Yapılacak bu tür düzenli bakımlarla makine ekipmanın gürültü seviyeleri % 50‟ye varan oranlarda düĢürülebilecektir. Gerektiğinde iĢ makinelerinin egzos kısımlarına susturucu ekipman takılacak ve gürültü düzeylerinin azaltılması sağlanacaktır. Proje alanında makine ekipman rolantide bırakılmayacak, araç ve ekipman operatörlerine bu konu gerekli eğitimler verilecektir. ÇalıĢan personelin gürültüden etkilenmemesi için gerektiğinde ses seviyesi düĢürücü kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Ocak alanında yüksek gürültü düzeylerinin bulunduğu bölgelere uyarı levhaları asılacaktır. Alınacak bu önlemlerle ocak faaliyetleri sırasında oluĢacak gürültü en az seviyeye indirilmeye çalıĢılacak ve yakın çevrenin gürültüden etkilenmesi önlenecektir. Makine Kullanımı Sahada iĢ makinelerini kullanacak personel, ihtiyaç duyulan eğtimlerden geçirilecek veya konusunda ehil kiĢiler bu çalıĢmalar için seçilecektir. Personele makine kullanımı ve güvenlik tedbirlerine karĢı gerekli eğitimler verilecektir. Su Baskınlarına Karşı Alınacak Önlemler Proje alanı içerisinde akar dere yatağı bulunmamaktadır. Ruhsat sahasının güneybatı sınırında mevsimlik yağıĢlarla beslenen bir kuru dere yatağı bulunmaktadır. Dere yatağı yağıĢlı havalarda su taĢıma kapasitesine sahiptir. YağıĢ sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaĢık % 0,5–1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağıĢ sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağıĢ etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalıĢılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düĢen yağıĢ sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar Ģevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akıĢa geçecek olan yağıĢ suları her basamaktaki içe doğru % 0,5-1,0‟lik eğimin etkisiyle kendisine 104 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU topografyaya paralel bir akıĢ kanalı oluĢturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluĢabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalıĢılacaktır. 5.8 Diğer Hususlar Bu aĢamada belirtilecek baĢka bir husus bulunmamaktadır. 105 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bölüm 6: Projenin Alternatifleri ( Bu bölümde teknoloji, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karĢılaĢtırması yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir) Hali hazırda ilgili kanun ve yönetmeliklere göre izinleri alınmıĢ ve üretim faaliyetlerine devam edilmekte olan tesis için bu proje kapsamında kapasite artıĢı talebi yapılmıĢtır. Dolayısı ile çalıĢılacak alanla ilgili bir alternatif söz konusu değildir. Kırma eleme tesisinde boyutlandırılacak kalker cevherinin büyük bir kısmı tesis alanının da içinde olduğu 82613 ruhsat nolu sahadan karĢılanacaktır. Ġhtiyaç duyulursa, hammadde ihtiyacı yakın civardaki diğer sahalardan karĢılanabilecektir. Proje kapsamında alınacak önlemler belirlenirken, bu tür projelerde ilgili yasa ve yönetmeliklerin öngördüğü değerler dikkate alınmıĢtır. Diğer taraftan, proje çerçevesinde iĢgücü bulabilme, pazarlama ve ulaĢım sorunu söz konusu değildir. Yapılan mali analizler sonucu yatırımın karlılığı belirlenmiĢtir. Bu durumda söz konusu proje kapsamında halen iĢletilmekte olan kırma-eleme tesisi faaliyetlerinde yapılması planlanan kapasite artıĢı esnasında kullanılacak yöntemler ve ekipmanlar, günün teknolojisine uygun olarak seçilmiĢtir. Dolayısı ile proje ve yer için farklı bir alternatif düĢünülmemiĢtir. Proje alanına ait fotoğraflar ve uydu görüntüleri ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. Ek 9, Ek 1). 106 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bölüm 7: Ġzleme Programı 7.1 Projenin inĢaatı için önerilen izleme programı, projenin iĢletmesi ve iĢletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil müdahale planı Projenin iĢletmesi ve iĢletme sonrası için önerilen Ġzleme Programı ve Acil Müdahale Planı aĢağıda ayrı ayrı açıklanmıĢtır. Faaliyetler Sırasında ve Sonrasında Yapılacak İzleme ve Kontrol Planı 1. Toz Emisyonları Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında toz yayıcı faaliyetler (yüklemeboĢaltma, nakliye ve tesis faaliyetleri) sonucu oluĢacak tozlanmanın ilgili yönetmeliklerde belirtilen sınırları aĢmaması ve çevrede bulunan hassas noktaları (yerleĢim birimleri, tarım alanları vb.) etkilememesi veya etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla izleme ve kontroller yapılacak, aĢağıdaki önlemler alınacaktır. Tesis alanı içerisinde kamyonlara yükleme-boĢaltma iĢlemlerinin savurma yapmadan yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir. Kamyonların hız sınırına uyup uymadığı kontrol edilecektir. Proje alanı içi bağlantı yollarında toz oluĢumunun engellenmesi amacıyla mevsim Ģartlarına göre yolun düzenli olarak nemli olmasını sağlayacak sulamanın ve temizleme iĢlemlerinin yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir. Asfalt ile ocak alanını bağlayan yolun bakım onarım çalıĢmalarının yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir. Tesiste toz indirgeme sisteminin (pulvarize sulama sistemi) kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilecektir. 2. Gürültü Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında gürültü yayıcı tüm faaliyetler sonucu oluĢacak gürültünün ilgili yönetmeliklerde belirtilen sınırları aĢmaması ve çevrede bulunan hassas noktaların (yerleĢim birimleri vb.) etkilenmemesi amacıyla izleme ve kontroller yapılacak, aĢağıdaki önlemler alınacaktır. Malzemenin nakliyesi sırasında yapmadığının kontrolü yapılacaktır. kamyonların yüksek hızlarda nakliye yapıp Proje alanında çalıĢacak personelin faaliyetler sırasında gerektiğinde baĢlık, kulak tıkaçları veya kulaklık kullanması sağlanacaktır. 3. Atıklar ĠĢletme aĢamasında personelden kaynaklı ve iĢletme sonucu oluĢacak katı ve sıvı atıkların ilgili yönetmeliklerde belirtilen sınırları aĢmaması ve çevrede bulunan hassas noktaları (yerleĢim birimleri, tarım alanları, su kaynakları vb.) etkilememesi veya etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla izleme ve kontroller yapılacak, aĢağıdaki önlemler alınacaktır. 107 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Sıvı atıklar Proje alanında sürekli bulunacak personelin kullanımından kaynaklanan evsel nitelikli atık sular proje alanındaki mevcut sızdırmasız fosseptikte biriktirilecektir. Sıvı atıkların toprağa sızması veya civardaki su yüzeylerine verilmesi önlenecek ve kontrol edilecektir. Katı Atıklar Faaliyet süresince personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıkların, çöp toplama alanı olarak belirlenecek kısımda ağzı kapaklı çöp bidonlarında gerekli önlemler alınarak biriktirilmesi sağlanacak, ocak alanında açıkta çöp depolanıp depolanmadığı kontrol edilecektir. Geri dönüĢümü mümkün olan atıkların (cam, kağıt, çuval, metal, plastik vb.) ayrı ayrı biriktirilmesi ve bunların lisanslı geri kazanım firmalarına verilmesi sağlanacaktır. ĠĢletme aĢamasında paketli malzeme kullanımından kaynaklanacak ambalaj atıklarının ayrı ayrı biriktirilerek lisanslı alıcı firmalara verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Atık Yağlar ĠĢ makinelerinin bakımının tesis alanında yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda ortaya çıkabilecek ve tesis ekipmanlarının bakımı sırasında oluĢması muhtemel atık yağların sızdırmasız kapalı kaplarda gerekli önlemler alınarak saklanması sağlanacak ve bunların lisanslı firmalara verilip verilmediği kontrol edilecektir. OluĢması muhtemel bitkisel atık yağların ayrı olarak biriktirilmesi ve lisanslı firmalara verilmesi sağlanacaktır. Tehlikeli Atıklar Tehlikeli atık kapsamında olan atıkların diğer atıklardan ayrı olarak toplanması sağlanacak ve sızdırmaz zeminli atık alanında depolanıp depolanmadığı kontrol edilecektir. Depolanan tehlikeli atıkların, atık kodları doğrultusunda lisanslı firmalara verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır. 4. İş sağlığı ve Güvenliği Personele gerekli eğitimin verilip verilmediği kontrol edilecektir. ĠĢçilerin mesai saatlerine uygun çalıĢıp çalıĢmadığı kontrol edilecektir. Personelin gerekli koruyucuları (kulaklık, baĢlık, iĢ elbiseleri, çizme, yağmurluk vs.) kullanıp kullanmadığı kontrol edilecektir. Proje alanı içinde ve etrafında uyarıcı levhaların bulunup bulunmadığı incelenecektir. 108 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Acil Müdahale Planı Söz konusu kaza risklerini önlemek amacıyla teknik olarak yönetmeliklerin Ģart koĢtuğu her türlü güvenlik tedbirleri alınacaktır. Personele iĢ sağlığı ve güvenliği eğitimi verilerek faaliyet sahasında gözle görünür yerlere yönlendirme iĢaretleri ve ikaz levha iĢaretleri yerleĢtirilecektir. Ayrıca Proje Alanı‟na tüm giriĢ çıkıĢlar kontrollü bir Ģekilde yapılacak, güvenlik görevlisi bulundurulacak, tehlike, ihbar ve ikaz panoları yerleĢtirilecek, bakımlı makine ve ekipmanların kullanılması konularında gerekli her türlü önlemler alınarak, kazaların oluĢması önlenecektir. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi Projesinde kaza riskinin oluĢması söz konusu olduğunda faaliyet sahibi, „„ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu‟‟ kapsamında sağlık ve güvenlikle ilgili bazı hususları yerine getirmekle yükümlü olacaktır. Bu noktada proje sahibi, çalıĢan iĢçilerin sağlığını ve güvenliğini korumak amacıyla mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil gerekli her türlü önlemi alarak, organizasyonu yapmak, araç ve gereçleri sağlamak zorundadır. ĠĢveren, sağlık ve güvenlik önlemlerinin değiĢen Ģartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun sürekli iyileĢtirilmesi amaç ve çalıĢması içinde olacaktır. Faaliyet sahibi, sağlık ve güvenliğin korunması ile ilgili önlemlerin alınmasında risklerin önlenmesi, önlenmesi mümkün olmayan risklerin değerlendirilmesi, risklerle kaynağında mücadele edilmesi, teknolojinin, iĢ organizasyonunun, çalıĢma Ģartlarının, sosyal iliĢkilerin ve çalıĢma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan genel bir önleme politikasının geliĢtirilmesi, toplu korunma önlemlerine, kiĢisel korunma önlemlerine göre öncelik verilmesi, iĢçilere uygun talimatların verilmesi gibi genel prensiplere uyacaktır. Bununla birlikte Proje Alanı‟nda alanında oluĢabilecek sel, deprem gibi doğal felaketlere, yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlara anında müdahale edebilmek, meydana gelebilecek zararları en aza indirebilmek ve bunun çevresel etkilerini önleyebilmek amacı ile; görev alacak personel arasında bir organizasyon yapılacaktır. Bu organizasyona göre Koruma, Yangın, Kurtarma ve Ġlk Yardım Ekipleri oluĢturulacaktır. Bu ekiplerin çalıĢma prensipleri ayrı ayrı belirlenecek ve tüm bu organizasyon iĢlemlerinden sorumlu olarak da bir Genel Koordinatör görevlendirilecektir. ġekil 7.1. Acil Eylem Planı Koordinasyon Yapısı Tesiste karĢılaĢılabilecek olası acil durumlara müdahalede öncelik sırası, aĢağıda belirtilen Ģekilde olacaktır. HaberleĢmenin Temini, UlaĢtırmanın Sağlanması ve Trafiğin Düzenlenmesi, Kurtarma, 109 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tıbbi Ġlk Yardım Hasta ve Yaralıların Hastaneye Nakli Yangın Söndürme Emniyet ve AsayiĢi Sağlama Yedirme, Giydirme, Isıtma ve Aydınlatma Geçici Barınmayı Sağlama Ölülerin Defini Enkaz Kaldırma ve Temizleme Altyapı Tesislerinin Düzenlenmesi Karantina Tedbirlerinin Alınması Acil durum planı kapsamında oluĢturulacak ekiplerin görev ve sorumlulukları belirlenmiĢ olup aĢağıda özetlenmiĢtir: Koruma Ekibinin Görev ve Sorumlulukları Koruma ekibinin görev ve sorumlulukları ġekil‟de detaylandırılmıĢtır. Tesisin faaliyeti sırasında meydana gelebilecek sel, deprem gibi doğal felaketler ile yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda oluĢacak acil durumlara müdahale edebilmek, zararları minimuma indirebilmek ve bu gibi durumların çevresel etkilerini önleyebilmek amacıyla olaya ilk anda müdahaleyi sağlama Proje sahasında sürekli olarak güvenliği sağlamak, sahaya giriĢ ve çıkıĢları kontrol altında tutmak ĠĢletmeye olabilecek herhangi bir sabotaj, saldırı veya buna benzer acil durumlarda haberleĢmeyi sağlamak ve emniyet güçlerine derhal haber vermek KORUMA EKĠBĠ Proje kapsamında meydana gelmesi muhtemel iĢ kazalarında ilgili birimlere vakit kaybetmeksizin meydana gelen olayı ayrıntılı bir Ģekilde haber vermek Proje kapsamında meydana gelebilecek olan acil durumlarda, olay mahallinden kaçıĢ ve tahliyeyi en kısa süre içerisinde gerçekleĢtirme Proje kapsamında meydana gelebilecek olan acil durumlarda ekipler arasında iĢ birliği sağlayarak arkadaĢlarına yardımcı olmak Proje sahasında yer toplanmayı sağlamak alan toplanma bölgesinde Proje kapsamında meydana gelebilecek olan acil durumlarda verilebilecek talimatlara göre hareket etmek ġekil 7.2. Koruma Ekibinin Görev ve Sorumlulukları, 110 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Kurtarma Ekibinin Görev ve Sorumlulukları Kurtarma ekibinin görev ve sorumlulukları Ģekilde detaylandırılmıĢtır. Proje sahasında oluĢabilecek doğal felaket (sel, deprem vb.), yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlara müdahale edebilmek, meydana gelebilecek zararları en aza indirebilmek ve bunun çevresel etkilerini önleyebilmek amacıyla olaylara anında müdahale etmek Proje sahasında yer alan yanıcı maddelerin büyük zararlara sebebiyet vermeden olay yerinden uzaklaĢtırılması Proje kapsamındaki bölümlerde güvenliği sağlama KURTARMA EKĠBĠ Proje kapsamında meydana gelebilecek olan acil durumlarda, olay mahallinden kaçıĢ ve tahliyeyi en kısa süre içerisinde gerçekleĢtirme Proje sahasında meydana gelebilecek olan acil durumlarda, meydana gelebilecek zararları minimum düzeye indirebilmek amacıyla önem sırasına göre kurtarmayı sağlama Proje sahasında meydana gelebilecek durumlarda, gerekli su tahliyesini sağlama olan acil DıĢarıdan içeriye müdahaleyi sağlama Proje sahasında meydana gelebilecek olan acil durumlarda proje sahasına gelen ekipler ile uyum sağlayarak iĢ birliği içerisinde çalıĢma ġekil 7.3. Kurtarma Ekibinin Görev ve Sorumlulukları, 111 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU İlk Yardım Ekibinin Görev ve Sorumlulukları Ġlk Yardım ekibinin görev ve sorumlulukları Ģekilde detaylandırılmıĢtır. Proje sahasında oluĢabilecek olan doğal felaket (sel, deprem vb.), yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda meydana gelebilecek acil durumlara anında müdahale edebilmek için ilk yardım konusunda gerekli eğitim çalıĢmaları ĠLK YARDIM EKĠBĠ Acil ilk yardım gerektiren durumlarda, kiĢinin en yakınında bulunandan yararlanılması gerektiği ortaya çıktığından ayrım yapılmaksızın tüm personelin acil ilk yardım konusunda bilgilendirilmesi Proje sahasında oluĢabilecek olan doğal felaket, yangın, sabotaj ve endüstriyel kazalarda oluĢabilecek acil durumlarda ilk yardım ekipleri zor durumda bulunan kazazedeleri derhal olay yerinden uzaklaĢtırmalı ve kazazedeyi değerlendirerek Ģok, yumuĢak doku yaralanması, yanık, kırık, kafa yaralanması, göğüs yaralanması ve zehirlenme gibi durumlara karĢı gerekli acil tedaviyi uygulamalı ve gerektiğinde de sağlık ocağı, hastane gibi ilgili birimlere sevkleri yapılmalıdır ġekil 7.4. Ġlk Yardım Ekibinin Görev ve Sorumlulukları, Yangın Ekibinin Görev ve Sorumlulukları Yangın ekibinin görev ve sorumlulukları ġekil 1.d.5‟de detaylandırılmıĢtır. Proje sahasında oluĢabilecek olan doğal felaket(sel, deprem vb.), yangın, sabotaj, endüstriyel kazalar vb. gibi meydana gelebilecek olan acil durumlarda, meydana gelebilecek olan zararların minimum düzeylerde olmasını sağlamak amacıyla olaya ilk anda müdahale etme Meydana gelen olayın özelliğine göre ilk müdahale ve ilerlemesini önlemek amacıyla gerekli tedbirlerin alınması, söndürme çalıĢmalarının gerçekleĢtirilmesi YANGIN EKĠBĠ Proje sahasında meydana gelebilecek olan acil durumlarda, olay mahallinden kaçıĢ ve tahliyeyi en kısa süre içinde gerçekleĢtirme Proje sahasında yer toplanmayı sağlamak alan toplanma bölgesinde Proje kapsamında meydana gelebilecek olan acil durumlarda verilebilecek talimatlara göre hareket etmek ġekil 7.5. Yangın Ekibinin Görev ve Sorumlulukları, ĠnĢaat ve ĠĢletme aĢamasında kullanılacak olan araç, iĢ makinesi ve teçhizatın kullanımında olası dikkatsizlikler sonucu iĢ kazaları meydana gelebilecektir. Tüm bu kazaları azaltmak ve engellemek amacıyla, çalıĢanlara eğitim verilerek gerekli uyarılar yapılacak ve uyarı levhaları asılacaktır. 112 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU ĠĢyeri ile ilgili olarak “ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Tüzüğü” nde belirtilen ilk yardım malzeme ve gereçleri temin edilerek ilk yardım dolabı oluĢturulacaktır. Proje ile ilgili olarak 6331 sayılı “ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” ve ilgili yönetmeliklerinde belirtilen önlemler alınacaktır. 7.2 ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda Yeterlilik Tebliği’nde “ Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluĢların yükümlülükleri baĢlığının 4. Maddesinde yer alan hususların gerçekleĢtirilmesi ile ilgili program 18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeterlilik Belgesi Tebliği”nin 9. maddesi 4. fıkrası gereği, “ÇED olumlu kararı verilen projelerle ilgili proje sahibi, bu tebliğ kapsamında yetkilendirilmiĢ kurum/kuruluĢlardan herhangi birine, yatırımın baĢlangıç ve inĢaat dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın iĢletmeye geçiĢine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü yaptırmakla yükümlüdür.” “Proje sahibi tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluĢ, bu tebliğin Ek-4‟ünde yer alan ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın ĠnĢaat Dönemi Ġzleme-Kontrol Formu‟nu doldurarak Nihai ÇED Raporu‟nda belirtilen izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iĢ gününde Bakanlığa iletmekle yükümlüdür.” Söz konusu maddenin getirmiĢ olduğu yükümlülükler yerine getirilecektir. 113 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bölüm 8: Halkın Katılımı (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüĢlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED raporuna yansıtılması) Proje konusu faaliyet için, Halkın Katılımı Toplantısı, 01.08.2012 tarihinde saat 10:00 da Kutludüğün Beldesinde yapılmıĢtır. Halkın Katılımı Toplantısı‟nın yeri ve saati Ankara Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü‟nün bilgisi dahilinde belirlenerek, halkın katılımı için gerekli duyuru, yerel ve ulusal düzeyde yayın yapan birer gazetede ilan edilmiĢtir. Ayrıca proje alanına en yakın yerleĢim yeri olan Kutludüğün Beldesi'nde ilanlar verilmiĢtir. Bu rapor, Halkın Katılım Toplantısı‟nda, söz konusu yatırım hakkında yöre halkının görüĢleri de dikkate alınarak, Çevre ve ġehircilik Bakanlığı‟ndan alınan ÇED Raporu formatı doğrultusunda hazırlanmıĢtır. Halkı Bilgilendirme Toplantısı‟nda öncelikle yöre halkına ve katılımcı kuruluĢlara proje hakkında bilgi verilmiĢ olup, daha sonra yöre halkının proje hakkındaki görüĢleri alınmıĢtır. Halkın Katılım Toplantısı‟na ait fotoğraflar aĢağıda sunulmuĢtur. 114 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Bölüm 9: Sonuçlar: (Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sınırlandığı ve Projenin GerçekleĢmesi Halinde Olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde baĢarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme) Proje konusu faaliyet Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında 1/25.000 ölçekli i30 a1,a4 paftalarında yer alan, Beyaz Hazır Beton Akaryakıt ĠnĢ. Mad. TaĢ. Turz. San. Tic. Ltd. ġti.'ye ait 82613 ruhsat nolu sahada Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi iĢletmesi planlanmaktadır. Projeye ait halkın katılım toplantısı 01.08.2012 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢtir. Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı ise 02.08.2013 tarihinde gerçekleĢtirilmiĢi olup Çevre ve ġehircilik bakanlığının vermiĢ olduğu özel formata göre bu proje hazırlanmıĢtır. 82613 ruhsat nolu sahaya ait iĢletme ruhsatı 13.03.2013 tarihinde Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından verilmiĢtir. Bahse konu ruhsat Ek.2‟de sunulmuĢtur. Projeye konu mevcut kırma-eleme tesisi faaliyeti için 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı ÇED Yönetmeliği Madde 7 kapsamında kapasite artıĢına yönelik ÇED süreci baĢlatılmıĢtır. Proje alanı Ankara Ġli, Mamak Ġlçesi, Kutludüğün Beldesi civarında, Kutludüğün Beldesi‟nin yaklaĢık olarak 3,2 km güneyinde yer almaktadır. Proje alanına ait Yer Bulduru Haritası ve uydu görüntüsü ekler bölümünde sunulmuĢtur (Bkz. EK-1). Proje alanına en yakın yerleĢim birimi yaklaĢık 500 m. kuzeyinde yer alan konuttur. Proje alanı etki incelemesi hesaplamalarında alana en yakın konumda bulunan ve yaklaĢık olarak 500 m. kuzeyinde yer alan, Kutludüğün Beldesi'ne bağlı ev dikkate alınmıĢtır. 39,41 hektarlık proje alanının toplam 0,93 ha.lık kısmında 1 nolu kırma-eleme tesisi, 0,96 ha. kısmında 2. Nolu kırma eleme tesisi, 1,2 ha.lık kısmında Hazır Beton Tesisi bulunacaktır. Ayrıca 4,52 ha.lık kısmında stok alanı ve 1,78 ha.lık kısmında ise bitkisel toprak depolama alanı yer alacaktır. Söz konusu alanları gösterir vaziyet planı EK-3 sunulmuĢtur. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır. Sahanın kuĢ uçuĢu 150 m. kuzeyinden kuru dere niteliğinde bir dere yatağı geçmektedir. Arazi hazırlık, inĢaat ve üretim faaliyetleri sırasında ve sonrasında bu su yüzeylerine hiçbir Ģekilde müdahale edilmeyecek atık malzeme bırakılmayacaktır. Sahada yılda 260 gün, günde 8 saat çalıĢma yapılacaktır. Sahada tesis iĢletme faaliyetleri proje sahibi firma tarafından yapılacaktır. Faaliyetler sırasında proje alanında toplam 30 personel çalıĢacaktır. Proje alanında yapılan faaliyet sırasında toz, gürültü, ortaya çıkacak sıvı ve katı atıklar gibi çevresel etkiler görülebilecektir. Proje alanında kırma-eleme tesislerinde tozumayı engelleyici pulvarize sulama sistemi ve yollarda tozumayı engelleyici sulama iĢlemi için ve çalıĢan personelin sosyal amaçlı kullanım suyuna ihtiyaç bulunmaktadır. Sosyal ihtiyaçlar ve tozlanmaya karĢı ihtiyaç duyulan su il Mamak Belediyesinden karĢılanacaktır. Mamak Belediyesinden kullanma suyu temini ile ilgili yazı Ek-13 de sunulmuĢtur. Sahada toz çıkıĢını önlemek amacıyla tesiste, ocak bağlantı yollarında ve nakliye yolunda kullanılacak su buharlaĢma yolu ile bertaraf olacaktır. Dolayısıyla bu kullanımlardan kaynaklı atıksu oluĢumu söz konusu olmayacaktır. Sahada personel kullanımından kaynaklanan evsel nitelikli atık su oluĢacaktır. 115 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Üretim sırasında meydana gelebilecek olan toz debisi kg/saat‟tir. Bu değer, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek 2 Tablo 2.1‟de belirtilen 1,0 kg/saat lik sınır değerinin üzerinde kalmaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince saatlik meteoroloji verileri kullanılarak, dört farklı zaman dilimi için (yıllık, aylık, günlük, saatlik) madelleme çalıĢması yapılmıĢ ve faaliyet için Hava Kalitesi Modelleme Raporu hazırlanmıĢtır. Hazırlanan Hava Kalitesi Raporu ÇED Raporu çoğaltma iĢlemleri sırasında sunulacaktır. 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. 08.07.2005 tarih ve 25869 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Trafikte Seyreden Motorlu Kara TaĢıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleriyle ilgili olarak, iĢ makinelerinin çalıĢması esnasında gürültü oluĢması söz konusudur. Üretim faaliyetleri sırasında çalıĢacak makine ekipmandan kaynaklı olarak gürültü oluĢması söz konusudur. Sahada oluĢması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla alanda 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” (ÇGDYY) esaslarına uygun gürültü düzeyi hesaplamaları ilgili bölümde verilmiĢtir. Sahaya en yakın yerleĢim birimi olan Kutludüğün Beldesi‟ne bağlı evlerde hesaplanan gürültü düzeyleri yönetmelikte verilen sınır değerlerin altında kalmaktadır. Zaten hesaplamalar bütün makinelerin aynı anda çalıĢacağı varsayımına göre yapılmıĢ olup, gerçekte ise çoğunlukla böyle bir çalıĢma mümkün olamayacağı için, gürültü seviyesi daha da düĢük olacaktır. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği‟‟ hükümlerine uyulacaktır. Gürültünün beklenenden çok olmaması için, araç ve makinelerin bakımları rutin olarak yapılacaktır. Bu alanda çalıĢacak personelle ilgili 22.05.2003 tarih ve 4857 sayılı ĠĢ Kanunu ile bu kanuna bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerin öngördüğü hükümlere uyulacaktır. Faaliyet alanında mevcut türlerin genellikle kozmopolit türler olmasından dolayı üretim faaliyetleri bu türlerin nesilleri üzerine herhangi bir zararlı etkide bulunmayacaktır. Fauna türleri stabil değildir. Tesis faaliyetlerine devam eden bir tesis olduğu için faunanın yer değiĢtirmesi vb. durumlar söz konusu değildir. Fauna türlerine kasıtlı olarak zarar verilmeyecektir. Sahada ocak faaliyetleri ve tesis faaliyetleri sırasında, meydana gelecek katı atıklar az miktarda oluĢan evsel nitelikli katı atıklardır. Faaliyet süresince çıkacak evsel nitelikli atıkların toplanması, depolanması ve bertarafı konusunda 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (KAKY) hükümlerine uyulacaktır. Tesis faaliyetleri sırasında, meydana gelen katı atıklar az miktarda oluĢan evsel nitelikli katı atıklardır. Bu tür katı atıklar ağzı kapalı çöp bidonlarında biriktirilerek, Mamak Belediyesi çöp depolama alanına belirli periyotlarla boĢaltılacaktır. Tesiste oluĢması muhtemel ambalaj atıklarının bertarafı 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Yönetmelik gereği ambalaj atıkları tesiste diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve toplama sistemine verilmek üzere hazır olarak depolanacaktır. Ambalaj atıkları belediye ile anlaĢma yapan ve çevre lisansı almıĢ toplama ayırma tesislerine verilecektir. 116 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Tesis faaliyetleri sırasında çıkabilecek hafriyat atıklarının bertarafı ile ilgili olarak 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin” ilgili hükümlerine uyulacaktır. Tesisteki faaliyet alanında makine ve ekipmanların yağ değiĢimleri sırasında oluĢacak atık yağlar sızdırmasız kaplarda, ağzı kapatılarak biriktirilecektir. Biriktirilen atık yağlar lisanslı firmalara verilerek bertaraf edilecektir. Nakliye araçlarının bakım – onarımları veya yağ değiĢimlerinin tesis alanında yapılmasının zorunlu olduğu durumlarda, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü yönetmeliği Madde 2'deki ve yönetmelikteki tüm hükümlere ve ayrıca 21.01.2004 tarih ve 25353 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Zorunlu olmayan durumlarda ise araçların bakımları ve yağ değiĢimleri servis istasyonlarında yapılacaktır. Proje alanında yapılacak faaliyetler sırasında, 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı KirlenmiĢ Sahalara Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Tesis bünyesinde Ģantiyede yemekhane bulunacaktır. Yemekhanede yapılan yemeklerde kullanılan yağlardan az miktarda bitkisel atık yağ oluĢabilecektir. OluĢması söz konusu bitkisel atık yağlar, 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri uyarınca bertaraf edilecektir. Sonuç olarak kullanılmıĢ kızartmalık yağlar diğer atıklardan ayrı olarak temiz ve ağzı kapaklı bir kapta biriktirilecek çevrenin korunması amacıyla kanalizasyona, toprağa, denize ve benzeri alıcı ortamlara boĢaltılmayacaktır. Tesiste proses gereği tehlikeli atık oluĢmayacaktır. Faaliyet kapsamında makine ve teçhizatın yağlanmasında kullanılan atık yağlar, katkı maddesi ambalajları ve yağlar ile kirlenmiĢ kontamine atıklar (istübü, yağlı bez vb.) oluĢması muhtemeldir. Tesiste oluĢabilecek tehlikeli atıklar için faaliyet süresince 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır. Tehlikeli atık oluĢması durumunda, bu atıklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayınlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” gereği tesis sınırları içerisinde, beton saha üzerine yerleĢtirilmiĢ atık geçici depolama alanında, sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve üzerinde tehlikeli atık ibaresi yer alan ve uluslararası kabul görmüĢ standartlara uygun konteynırlarda ayrı ayrı depolanacaktır. Tehlikeli atıklarla ilgili kayıt tutulacak ve atık beyan formları yönetmelikte belirtilen zamanlarda Bakanlıkça hazırlanan web tabanlı program kullanılarak doldurulacak, onaylanacak ve beĢ yıl boyunca bir nüshası saklanacaktır. Tehlikeli atıklar çevre lisansı almıĢ bertaraf tesislerine gönderilecektir. Tesis bünyesinde oluĢacak atıklar için 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Atık Yönetimi Genel Esaslarına ĠliĢkin Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Pil ve akü gibi tehlikeli atıklar 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun olarak toplanacak, depolanacak ve lisans almıĢ tesislere verilmesi sağlanacaktır. Proje alanı içerisinde herhangi bir akarsu, baraj, göl veya baĢka bir sulak alan bulunmamaktadır. Proje alana harita üzerinden yaklaĢık 9,1 km uzaklıkta Mogan Gölü yer almaktadır. Mogan Gölü Ankaranın 20 km güneyinde yer alan sığ bir göldür. Göl, yazları genellikle 117 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU kuruyan küçük dereler ile beslenmektedir. Mogan Gölü‟nün proje alanında yapılacak çalıĢmalardan olumsuz etkilenmesi söz konusu değildir. Mavi Göl (Bayındır Barajı) proje alanının kuĢ uçuĢu yaklaĢık 4 km. kuzeybatısında yer almaktadır. Bayındır Barajı, Ankara'da Bayındır Çayı üzerinde içme suyu temini amacı ile 1962-1965 yılları arasında inĢa edilmiĢ bir barajdır. Toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 553.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 30,00 m'dir. Ankara BüyükĢehir Belediyesi'ne devredilen Bayındır Barajı, büyük bir rekreasyon alanına dönüĢtürülmüĢ ve baraj "Mavi Göl" adını almıĢtır. Proje alanının içerisinde herhangi bir kuyu, kaynak, sondaj kuyusu veya keson kuyu bulunmamaktadır. Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır Proje alanı çevresinde mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere ve akar dere yataklarına rastlanmaktadır. Sahanın kuĢ uçuĢu 800 m. kuzeyinden akar dere niteliğindeki Yunuslar Dere ve 400 m. doğusundan Çam Dere geçmektedir. Yapılacak çalıĢmalar sırasında ve sonrasında proje alanının çevresinde bulunan mevsimlik yağıĢlarla beslenen kuru dere yataklarına ve diğer su yüzeylerine müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık bırakılmayacak ve atık su deĢarjı olmayacaktır. ĠĢletme faaliyete kapandıktan sonra ve iĢletme esnasında herhangi bir yan ürün oluĢmadığından civarda yer alan kuru dere yataklarına herhangi bir etki, katkı veya madde karıĢımı söz konusu olmayacaktır. Proje alanındaki faaliyetlerde meydana gelecek kirletici unsurların (katı atıkların süzülüm suyu, sıvı atıklar) yeraltına sızmaması ve yer altı suyunu kirletmemesi için gerekli önlemler alınacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Tesiste kullanılan içme ve kullanma suyu niteliklerinin 17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olması sağlanacaktır. 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve bu kanuna dayalı olarak çıkartılmıĢ ve yayınlanmıĢ olan tüzük ve yönetmeliklere ve 2006/1 Ġl Umumi Hıfzısıhha Kurul kararına uyulacaktır. Faaliyetlere 5491 sayılı Çevre Kanununda DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ile bu kanuna istinaden yürürlüğe giren ilgili diğer yönetmeliklerin ilgili hükümlerine uygun olarak devam edilecektir. Projeye konu faaliyet, 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” EK 2 (Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler)‟de 2.19 ve 9.11 maddesi kapsamında değerlendirilmektedir. Söz konusu faaliyet için yönetmelik kapsamında, Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü'ne Çevre Ġzni baĢvurusu yapılacaktır. 21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Çevre Denetimi Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır. Tesis faaliyetleri için, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan “ĠĢ Yeri Açma ve ÇalıĢma Ruhsatlarına ĠliĢkin Yönetmelik” ve 13.04.2007 tarih ve 26492 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “ĠĢ Yeri Açma ve ÇalıĢma Ruhsatlarına ĠliĢkin Yönetmelikte DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ilgili hükümleri gereğince ĠĢyeri Açma ve ÇalıĢma 118 BEYAZ HAZIR BETON AKARYAKIT ĠNġ. MAD. TAġ. TURZ. TĠC. LTD. ġTĠ. KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESĠSĠ ÇED RAPORU Ruhsatı mevcut olup, kapasite artıĢı sonrası bu yönetmelik hükümlerine uygun olarak yenilenecektir. Proje fizibil bir projedir. Tesiste mevcut durumda olduğu gibi, kapasite artıĢı sonrası da kırma-eleme tesisinde boyutlandırılan kalker hazır beton tesislerine ve piyasaya satıĢa sunulacaktır. Böylelikle cevherin hem inĢaat sektörüne hem de ülke ekonomisine katkısı sağlanacaktır. 119
© Copyright 2024 Paperzz
