PROJE
SAHİBİ
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Eski Büyükdere Caddesi SOCAR Bosphorus Plaza Meydan Sokak No: 231 Kat:7
34398 Maslak / İSTANBUL
Tel: 0 212 305 00 62 Faks: 0 212 305 00 61
www.socar.com.tr – info@socar.com.tr
PROJE
ADI
RAFİNERİ REVİZYONU VE
İLAVE DEPOLAMA TANKI
ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ
RAPORU
PROJE
YERİ
ALİAĞA / İZMİR
HAZIRLAYAN
OĞUZLAR MAHALLESİ 1379. SOKAK EMİRHAN İŞ MERKEZİ
NO: 15/11
BALGAT/ANKARA
Tel: (312) 287 50 40 Faks: (312) 287 29 16
www.prdcevre.com - info@prdcevre.com
ANKARA, 2014
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje Sahibinin Adı
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Adresi
Eski Büyükdere Caddesi SOCAR Bosphorus
Plaza Meydan Sokak No: 231 Kat:7 34398
Maslak / İSTANBUL
Telefon, GSM ve Faks Numarası
Tel: (0 212) 305 00 62
GSM: 0530 234 25 66
Faks: (0 212) 305 00 61
e-posta
www.socar.com.tr – info@socar.com.tr
Projenin Adı
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
Proje Bedeli
135.041.000 USD
Proje İçin Seçilen Yerin Açık
Adresi:(İli, İlçesi, Mevkii)
Aliağa / İzmir
Projenin ÇED Yönetmeliği
Kapsamındaki Yeri
(Sektörü, Alt Sektör)
03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı ÇED
Yönetmeliği Madde 7’nin (c) bendi kapsamında
değerlendirilmiştir.
Projenin NACE Kodu
192015
Raporu Hazırlayan Çalışma
Grubunun/Kuruluşun Adı
Adresi
Oğuzlar Mh. 1379. Sk. Emirhan İş Merkezi
No: 15/11
Balgat / ANKARA
Telefon ve Faks Numaraları
Tel: (0 312) 287 50 40
Faks: (0 312) 287 29 16
ÇED Raporunun Sunum Tarihi
09.06.2014
II
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
İÇİNDEKİLER LİSTESİ
İÇİNDEKİLER LİSTESİ ....................................................................................................................... i
TABLO DİZİNİ .................................................................................................................................... v
ŞEKİL DİZİNİ.................................................................................................................................... vii
PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ ............................................................................................ 1
BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ .............................................................................. 4
I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Özellikleri, Ömrü, Hizmet Maksatları, Projenin Sosyal, Teknik
ve Ekonomik Yönden Önem ve Gerekliliği .................................................................................... 4
I.2. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Proses Akım Şeması, Depolama Sahasının
Tasarımı (Tank Boyutları, Adedi, Kapasitesi, Özellikleri, Kesiti, Kullanım Amaçları) Drenaj Sistemi,
Projede Uyulacak Ulusal ve Uluslararası Standartlar, Her Faaliyet İçin Her Bir Ünitede
Gerçekleştirilecek İşlemler ile Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler
..................................................................................................................................................... 13
I.3. Faaliyet Ünitelerinde Kullanılacak Makine ve Teçhizatın Adet ve Özellikleri, Bakım ve Temizlik
Çalışmaları, Bakım Onarım Periyotları ........................................................................................ 31
I.4. Ham Maddenin Nasıl Temin Edileceğine İlişkin Bilgiler, Hammadde Depolanmasına İlişkin
Bilgiler .......................................................................................................................................... 33
I.5. Depolanacak Ürünlerin Tür ve Miktarları (Günlük, Aylık, Yıllık), Özellikleri, Depolama Ünitesine
Ait Bilgiler, Ürünlerin (Ara Ürünler de Dahil) Nerelere, Ne Kadar ve Nasıl Sunulacağı .............. 34
I.6. Sahanın Bulunduğu Alandaki Trafik Durumu ile Saha İçi Trafik Yönetimi, Sahaya Ulaşım Yolu
Hakkında Ayrıntılı Bilgiler, Sahaya Ulaşım Yolunun Bir Plan Üzerinde Gösterilmesi .................. 35
I.7. Proje Kapsamında Planlanan Ekonomik Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri ................................ 36
I.8. Projenin Yer ve Teknoloji Alternatifleri, Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları Alanın Coğrafik
Şekli, Coğrafi Tanımlanması (Memleket Koordinatları-Coğrafi Koordinatlar) .............................. 37
I.9. Proje ile İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin Kısaca
Açıklanması, Alınmış ve Alınacak İzinler, Belgeler, Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve
..................................................................................................................................................... 41
BÖLÜM II: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ .................. 43
II.1. Proje Yerinin; İlgili Valilik veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan, Lejand ve Plan
Notlarının da Yer Aldığı, Onanlı Çevre Düzeni Planı, Nazım İmar Planı, Uygulama İmar Planı,
(1/25000, 1/5000, 1/1000 Ölçekli Yürürlükte Bulunan Planlar) Üzerinde İşaretlenerek
Gösterilmesi, Sağlık Koruma Bandının Bu Planlarda Gösterilmesi, (Planların Aslı Gibidir Onaylı
Şekilde Rapor Ekinde Yer Alması) Konuya İlişkin Açıklamaların Rapor Metninde de Yer Alması
..................................................................................................................................................... 43
II.2. Proje Sahası Yakın Çevresinde Bulunan Sanayi ve Yerleşimlerin Harita Üzerinde
Gösterilmesi, Mesafelerin Belirtilmesi, En Yakın Yerleşim Birimine Uzaklık, Yer Bulduru Haritası
Proje Alanı ve Çevresinin Panaromik Fotoğrafları ....................................................................... 44
II.3. Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Mevcut Arazi Kullanımını Değerlendirebilmek Amacı ile
Yeraltı Sularını, Yerüstü Sularını, Deprem Kuşaklarını, Jeolojik Yapıyı, Köy Yerleşik Alanlarını,
Ulaşım Ağını, Enerji Nakil Hatlarını, Arazi Kabiliyetini ve Faaliyet Alanının Yakın Çevresinde
Faaliyetlerine Devam Etmekte Olan Diğer Kullanımların Yerlerine İlişkin Verileri Gösterir Bilgilerin
1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerine İşlenmesi, (Bu Haritada Üzerinde Dere Yatakları da
Renkli Gösterilmelidir), Proje Alanının Harita Üzerinde Gösterilerek Açıklanması...................... 50
II.4. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik
Altyapı Ünitelerinin, Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde
Gösterimi, –Tesis İçi Makine, Ünite, Tank vb.nin Yerleşim Planı Üzerinde Gösterilmesi-, Bunlar
İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri ve Yükseklikleri) .......... 51
i
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.5. Jeolojik Özellikler (Bölgenin ve Proje Sahasının Jeolojik ve Zemin Özellikleri, Proje Alanının
Ölçekli Tesis Planları Üzerine İşlenmesi, Jeolojik/Jeoteknik Etüd Raporu, Stratigrafik Kesiti Rapora Atıflarda Bulunularak Proje Alanı Özellikleri Anlatılmalıdır- Sahanın Olası Bir Deprem Riski
Altında Zemin ve Kaya Mekaniğine İlişkin Özellikleri, Gerekli Mühendislik Özellikleri ................ 52
II.6. Doğal Afet Durumu (Proje Alanının Depremselliği, Alanının İşaretlendiği Diri Fay Haritası,Faaliyet Sahası Ölçeğine Uygun Olmalı- Proje Alanının En Yakın Fay Hattına Olan Uzaklığına
Bağlı Değerlendirme, Heyelan, Kaya Düşmesi, Çığ, Su Baskını vb. Afet Durumlarına İlişkin
Bilgiler) ......................................................................................................................................... 72
II.7. Hidrojeolojik Özellikler ve Yeraltı Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Bu
Kaynakların Faaliyet Alanına Mesafeleri ve Mesafelerin Bir Plan Üzerinde Gösterilmesi, Proje
Alanı Yeraltı Suyunun Durumu, ................................................................................................... 80
II.8. Hidrolojik Özellikler ve Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Debileri,
Bu Kaynakların Faaliyet Alanına Mesafeleri, Mesafelerin Bir Plan Üzerinde Gösterilmesi ......... 85
II.9. Flora ve Fauna (Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan Flora ve Fauna Türleri, Etkilenecek
Türler, Bu Çalışmaların Hangi Dönemde Yapıldığı, Ulusal ve Uluslararası Sözleşmelerle Koruma
Altına Alınmış, Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler, Bunların Yaşama Ortamları ve Tehlike
Kategorilerinin Red Data Book’a Göre İrdelenmesi, Flora Tablosunun Oluşturulması, Faaliyet
Alanındaki Av Hayvanlarının Yürürlükte Bulunan Merkez Av Komisyonu Kararlarına Göre
İncelenmesi, Faunanın Uygun Formda Düzenlenmesi, IUCN ve Bern Sözleşmesi Kapsamında
Değerlendirme Yapılması ............................................................................................................ 86
II.10. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler ....................................................................................... 99
II.11. Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli
Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı
Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve
Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa Göre Koruma Altına Alınan Alanlar, Biyogenetik Rezerv
Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, İçme ve
Kullanma Su Kaynakları ile İlgili Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve Koruma Altına
Alınmış Diğer Alanlar), Bunların Faaliyet Alanına Mesafeleri, Harita Üzerinde Gösterimi ........ 137
II.12. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması,
Toprağın Mevcut Kullanımı, Mülkiyet Durumuna İlişkin Bilgi ve Belgeler (Tapu, Kira Kontratı,
Kamulaştırma vb) ....................................................................................................................... 139
II.13. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden
Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün
Türleri ......................................................................................................................................... 140
II.14. Proje Alanının Karayoluna Mesafesi, Projede Kullanılacak Yol Güzergahı, Yollar İçin
Yapılacak Çalışmalar ................................................................................................................. 140
II.15. Orman Alanları (Ağaç Sayısı, Ağaç Türleri, Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve
Kapalılığı; Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları, Kesilecek Ağaç
Türleri, Miktarları, Alınacak İzin ve Görüşler, Yangınlara Karşı Alınacak Önlemler, 1/25.000 Ölçekli
Meşçere Haritası, 1/1000 Ölçekli Ağaç Röleve Planı) ............................................................... 141
II.16. Proje Yeri ve Etki Alanının Hava, Su ve Toprak Açısından Mevcut Kirlilik Yükünün
Belirlenmesi................................................................................................................................ 142
BÖLÜM III: PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE
ALINACAK ÖNLEMLER ............................................................................................................... 146
III.1. Arazinin Hazırlanması Aşamasında Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Miktarda ve
Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyattan Kaynaklanan Toz Hesabının Yapılması, Hafriyat
Artığı Malzemenin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları veya Hangi Amaçlar İçin
Kullanılacakları, Dolgu İçin Kullanılacaksa Hafriyat ve Dolgu Tabloları, Kullanılacak Dolgu
Malzemesinin Özellikleri, Projenin İzleme Planı (İnşaat Dönemi) ............................................. 146
III.2. Projenin Yol Açacağı Bitkisel Toprak Kaybı, Projenin Peyzaj Üzerine Etkileri ve Alınacak
Önlemler ..................................................................................................................................... 149
III.3. Zemin Sızdırmazlığının Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler............................................. 149
ii
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.4. Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemler, Alınacak Drenaj Önlemleri, Kuşaklama Kanalları
................................................................................................................................................... 151
III.5. Proje Kapsamında, İnşaat ve İşletme Döneminde Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden
Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların
Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, Var ise Suya Uygulanacak Ön İşlemler Su Hazırlama Ana
Akım Şemaları............................................................................................................................ 152
III.6. Soğutma Sistemine İlişkin Bilgiler, Soğutma Suyu Akım Şeması, Soğutma Suyu Miktarı,
Kullanılacak Kimyasal Maddeler ve Miktarları, Soğutma Suyunun Alımı ve Deşarjı Sırasında
Oluşacak Etkiler ......................................................................................................................... 153
III.7. Proje Kapsamında (İnşaat ve İşletme Safhaları Ayrı Ayrı) Oluşacak Atıksuların Cins ve
Miktarları, Hangi Ünitelerden Kaynaklanacakları, Fiziksel, Kimyasal ve Bakteriyolojik Özellikleri,
Hangi İşlemlerle Ne Oranda Bertaraf Edileceği, Arıtma Tesisinin Özellikleri, İş Akım Şeması,
Yerleşim Planında Gösterimi, Atıksuyun Alıcı Ortama Deşarjı, Arıtılan Suyun Hangi Alıcı Ortama
Nasıl Deşarj Edileceği, Deşarj Limitlerinin Tablo Şeklinde Verilmesi (Gerekli İzinler İzin Belgeleri
Rapora Eklenmelidir.), Arıtma Çamuru Bertarafına İlişkin Bilgiler ............................................. 155
III.8. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Aşamasında Meydana Gelecek Katı ve/veya Tehlikeli
Atıkların, Özel Atıkların vb. Cins ve Miktarları, Hangi Prosesten Ne Kadar Atık Oluşacağı, Bu
Atıkların Bertaraf Şekilleri, Bu Atıkların Nerelere ve Nasıl Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin
ve Ne Şekilde Değerlendirileceği, (Kullanılmış Katalist, Kimyasal Arıtma Çamuru, Tank Dibi
Çamurları, Laboratuar Atıkları vb. Miktarları, Bertarafları) Tank Dip Çamurlarının Temizlenme
Periyodu, Bertarafı, Geçici Depolama Alanlarına Dair Bilgiler, (Atıkların Tesis İçinde Geçici Olarak
Depolandığı Alanlar da Vaziyet Planı Üzerinde Gösterilmelidir.) .............................................. 157
III.9. Proje Kapsamında, İnşaat ve İşletme Döneminde Ulaşım Altyapısı Planı, Bu Altyapının İnşası
ile İlgili İşlemler; Kullanılacak Malzemeler, Kimyasal Maddeler, Araçlar, Makineler; Altyapının
İnşaatı Sırasında Kırma, Öğütme, Taşıma, Depolama Gibi Toz Yayıcı Mekanik İşlemler, Alınacak
Önlemler ..................................................................................................................................... 162
III.10. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Aşamalarında Yollara Olabilecek Etkiler, Araç Cinsi,
Sayısı, Araç Yükünün Yollara Etkisi, Alınacak Önlemler, Trafik Güvenliği Önlemleri, Projenin
Mevcut Trafiği Ne Şekilde Etkileyeceği, Alınacak Önlemler ...................................................... 163
III.11. Projenin Mevcut Trafiği (Kara ve Deniz) Ne Şekilde Etkileyeceği, Alınacak Önlemler (İnşaat
ve İşletme Aşamasında) ............................................................................................................ 165
III.12. Projenin Civardaki Tarım Alanlarına, Tarım Ürünlerine Olabilecek Etkileri ve Alınacak
Önlemler ..................................................................................................................................... 167
III.13. Proje Kapsamında Flora, Fauna, Biyolojik Çeşitlilik, Habitat Kaybı Üzerine Etkiler ve Mevcut
Türlerin Korunması İçin Alınacak Önlemler ............................................................................... 167
III.14. Projenin Koruma Alanlarına Etkileri ve Alınacak Önlemler .............................................. 168
III.15. Proje İçin Önerilen Sağlık Koruma Bandı Mesafesi, Planlara İşlenmesi ......................... 168
III.16. Proje İnşaat ve İşletme Sırasında Yerleşimlere Olabilecek Etkiler, Risk Analizi, Alınacak
Önlemler ..................................................................................................................................... 169
III.17. Rafineri, Depolama Üniteleri ve Kıyı Tesislerinin Çevrelerindeki Mevcut Tesislerle
Etkileşimi, Diğer Tesislerin Kıyı Yapıları, Boru Hattı, Şamandıra vb. Yapıları ile Etkileşimi ...... 170
III.18. Nüfus Hareketleri (İnşaat ve İşletme Döneminde Sağlanacak İstihdam, Ekonomik
Değişiklikler, Göç Hareketi) ........................................................................................................ 170
III.19. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde Kullanılacak Maddelerden, Parlayıcı,
Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların, Taşınmaları, Depolanmaları ve Kullanımları, Bu İşler İçin
Kullanılacak Aletler ve Makineler, .............................................................................................. 172
iii
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.20. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde Kullanılacak Ana ve Yardımcı Yakıtların
Türleri, Hangi Ünitelerde Kullanılacağı, Tüketim Miktarları, Kimyasal Analizleri, Yakma Sistemleri
ve Bunlardan Oluşacak Emisyonlar (Kümülatif Olarak), Baca Gazı Arıtma Sistemleri, Ölçümler
İçin Kullanılacak Aletler ve Sistemler, Hava Kirliliği Dağılım Modellemesi, Modelleme
Çalışmasında Kullanılan Yöntem, Modelin Tanımı, Modellemede Kullanılan Meteorolojik Veriler
(Yağış, Rüzgar, Atmosferik Kararlılık, Karışım Yüksekliği vb.), Model Girdileri, Kötü Durum
Senaryosu da Dikkate Alınarak Model Sonuçları, Muhtemel Etkiler, Önerilen Tedbirler,
Meteorolojik Açıdan Kötü Durum Senaryolarının Açıklanması (Bu Çalışmalar Yapılırken Bölgede
Mevcut ve Planlanan Tesisler Dikkate Alınmalıdır.) .................................................................. 173
III.20.1. Sera Gazı Emisyonların Belirlenmesi ve İklim Değişikliğine Etkileri ........................ 175
III.21. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde İşler Nedeni ile Meydana Gelecek
Vibrasyon, Gürültü, Alınacak Önlemler ...................................................................................... 175
III.22. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli
ve Tehlikeli Olanlar, Alınacak Önlemler, Bununla İlgili Uyulacak Ulusal ve Uluslar Arası
Standartların Açıklanması, Çalışanların Sağlık ve Güvenlik Tedbirleri ..................................... 176
III.23. Tesisin Faaliyeti Sırasında Çalışacak Personel ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve
Diğer Sosyal/Teknik Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği, Sunulacak Sağlık
Hizmetleri ................................................................................................................................... 177
III.24. Acil Eylem Planı (Tüm Ünitelerde Meydana Gelebilecek (Yükleme-Boşaltma Dahil)
Muhtemel Kaza, Yangın, Deprem, Toprak Kirliliği ve Sabotaja Karşı Denizde ve Karada Alınması
Gerekli Önlemler), Bununla İlgili Uyulacak Ulusal ve Uluslar Arası Standartların Açıklanması,
Alınacak Önlemler ...................................................................................................................... 177
III.25. Projenin Yüzey Sularına (Mevcut Su Kaynaklarına) ve Yeraltı Suyuna Etkiler ve Alınacak
Tedbirler ..................................................................................................................................... 178
III.26. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemelerinin (Ağaçlandırmalar, Yeşil Alan Düzenlemeleri vb.) Ne Kadar Alanda Nasıl
Yapılacağı Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri vb. ve Var ise Peyzaj Projesi ............... 179
III.27. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler (Arazi Islahı,
Rehabilitasyon Çalışmaları, Mevcut Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Etkileri, Olabilecek Hava
Emisyonları) ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler ................................................................ 179
III.28. Çevresel Fayda Maliyet Analizi (Çevreden Faaliyet Öncesi Yararlanma Durumu ile Projenin
Gerçekleşmesi ile Yararlanma Durumunu Sosyo-Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi) .......... 180
BÖLÜM IV: HALKIN KATILIMI ..................................................................................................... 182
(Halkın Katılımı Sonrasında Proje Kapsamında Yapılan Değişiklikler, Bu Konuda Verilebilecek
Bilgi ve Belgeler) .......................................................................................................................... 182
IV.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel İlgili Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin Çevresel
Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen/Kullanılan Yöntemler ................ 182
IV.2. Halkın Projeye İlişkin Endişe, Görüş/Önerileri ve Konu ile İlgili Değerlendirmeler ............ 184
IV.3. Görüşlerine Başvurulan Proje İlgili Taraflar ve Görüş/Önerileri ve Konu ile İlgili
Değerlendirmeler........................................................................................................................ 184
IV.4. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar ........................................................ 184
NOTLAR VE KAYNAKLAR .................................................................................................................
EKLER .................................................................................................................................................
ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN TANITIMI ...............................................
iv
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
TABLO DİZİNİ
Tablo I.1.1. STAR Ege Rafineri Projesi Kapsamında Planlanan Üniteler ve Kapasiteleri ................. 7
Tablo I.1.2. Ham Petrol ve Son Ürün Stokları .................................................................................... 7
Tablo I.1.3. Ara Ürün Stokları ............................................................................................................. 8
Tablo I.1.4. Proje Kapsamında Yapılması Planlanan Ham Petrol ve Son Ürün Tankları .................. 9
Tablo I.1.5. Proje Kapsamında Yapılması Planlanan Ara Ürün Tankları ......................................... 10
Tablo I.1.6. ÇED Olumlu Kararı Alınan Proje ile Planlanan Projeye Ait Depolama Tankları ........... 11
Tablo I.1.7. Proje ile Planlanan STAR Ege Rafinerisi Üretim Birimleri ve Kapasiteleri.................... 12
Tablo I.2.1. Tank Tasarım Boyutları ................................................................................................. 15
Tablo I.2.2. Üretilecek Buharın Basınç-Sıcaklık İlişkisi .................................................................... 21
Tablo I.2.3. Atıksu Arıtma Tesisi Kapasitesi ..................................................................................... 27
Tablo I.5.1. Rafineride Kullanılacak Hammaddeler ve Ürünler ........................................................ 34
Tablo I.8.1. Proje Alanı Koordinatları ............................................................................................... 38
Tablo II.4.1. Rafineri Üniteleri ve Öngörülen Alanları ....................................................................... 51
Tablo II.5.1. Sondaj Özet Tablosu .................................................................................................... 57
Tablo II.5.2. Zeminlerin SPT-N Değerlerine Göre Tanımlaması ...................................................... 58
Tablo II.5.3. SPT-N Değerlerine Dayalı Olarak Kohezyonlu Zeminlerin Yaklaşık Drenajsız
Makaslama Dayanımları ................................................................................................................... 58
Tablo II.5.4. BH-1/BH-13 Nolu Sondaj Kuyularına Ait SPT Deney Sonuçları .................................. 61
Tablo II.5.5. PZ-1/PZ-9 Ile DH-1/DH-4 Nolu Sondaj Kuyularına Ait SPT Deney Sonuçları ............. 62
Tablo II.5.6. Kayaçların K Geçirimlilik Katsayısına Göre Sınıflandırılması ...................................... 65
Tablo II.5.7. Geçirimlilik Deney Sonuçları ........................................................................................ 65
Tablo II.5.8. Zeminlerin Plastisite İndeksine Göre Sınıflandırılması ............................................... 69
Tablo II.5.9. Şişme Potansiyeli Deney Özeti .................................................................................... 71
Tablo II.5.10. Şişme Potansiyeli (Yıldırım, 1956) ............................................................................. 71
Tablo II.8.1. İzmir İli Akarsularının Ortalama Mevsimlik Debileri (m3/sn) ......................................... 85
Tablo II.9.1. Flora Türleri .................................................................................................................. 88
Tablo II.9.1. Flora Türleri (Devamı) .................................................................................................. 89
Tablo II.9.1. Flora Türleri (Devamı) .................................................................................................. 90
Tablo II.9.1. Flora Türleri (Devamı) .................................................................................................. 91
Tablo II.9.2. Amphibia (İki Yaşamlılar) ............................................................................................. 94
Tablo II.9.3. Reptilia (Sürüngenler) .................................................................................................. 94
Tablo II.9.4. Mammalia (Memeliler) .................................................................................................. 95
Tablo II.9.5. Aves ((Kuşlar) Devamı) ................................................................................................ 96
Tablo II.9.5. Aves ((Kuşlar) Devamı) ................................................................................................ 97
Tablo II.10.1. Sıcaklık Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ................................... 100
Tablo II.10.2. Sıcaklık Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) ................................... 101
Tablo II.10.3. Sıcaklık Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ...................................... 102
Tablo II.10.4. Basınç Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) ..................................... 103
Tablo II.10.5. Basınç Dağılımı(Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ........................................ 103
v
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.10.6. Yağış Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ....................................... 104
Tablo II.10.7. Yağış Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ......................................... 105
Tablo II.10.8. Ortalama Nispi Nem(Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ............................... 106
Tablo II.10.9. Ortalama Nispi Nem (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) .............................. 106
Tablo II.10.10. Ortalama Nispi Nem (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) .............................. 107
Tablo II.10.11. Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ......... 108
Tablo II.10.12. Sayılı Günler Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ......................... 109
Tablo II.10.13. Sayılı Günler Dağılımı(Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ............................ 111
Tablo II.10.14. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) 114
Tablo II.10.15. Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) 117
Tablo II.10.16. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) 120
Tablo II.10.17. Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı(Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) . 123
Tablo II.10.18. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) .. 126
Tablo II.10.19. Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı ................................................................... 129
Tablo II.10.20. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ........... 132
Tablo II.10.21. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) ........... 132
Tablo II.10.22. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ............. 133
Tablo II.10.23. Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)......... 133
Tablo II.10.24. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) ........... 134
Tablo II.10.25. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı(Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) .............. 134
Tablo II.10.26. Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması (A.M.İ. 1984-1991) ........................... 135
Tablo II.10.27. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması (A.M.İ. 2007-2011) ......... 136
Tablo II.10.28. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması (D.M.İ. 1970-2011) ......... 136
Tablo II.16.1. İzmir İli Tarım Topraklarının Bünyesi ...................................................................... 143
Tablo II.16.2. İzmir İli Tarım Topraklarının Reaksiyonu ................................................................ 143
Tablo III.7.1. Evsel Atık Sularda Kirleticiler, Ortalama Konsantrasyonları ve Oluşan Atıksuyun Kirlilik
Yükü ............................................................................................................................................... 155
Tablo III.7.2. Evsel Atık Sularda Kirleticiler, Ortalama Konsantrasyonları ve Oluşan Atıksuyun Kirlilik
Yükü ............................................................................................................................................... 156
Tablo III.10.1. Aliağa-İzmir Karayolunun Yoğunluğu ve Proje Trafik Yükü (İnşaat Aşaması) ........ 163
Tablo III.10.2. Aliağa-İzmir Karayolunun Yoğunluğu ve Proje Trafik Yükü (İşletme Aşaması) ...... 163
Tablo III.11.1. Jettylere Göre Satılacak Ürünler ve Gemi Büyüklükleri .......................................... 166
Tablo III.11.2. Yıllık Gemi Trafiği .................................................................................................... 166
Tablo III.18.1. İzmir İli’nin Sayım Yıllarına Göre Nüfusu (DİE; TÜİK,2014).................................... 171
Tablo III.18.2. Aliağa İlçesi Nüfus Bilgileri (TÜİK, 2014) ................................................................ 171
vi
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
ŞEKİL DİZİNİ
Şekil I.1.1. STAR Ege Rafinerisi Yerleşim Planı (2009) ..................................................................... 6
Şekil I.2.1. Demineralize Su Ünitesi Akım Şeması........................................................................... 19
Şekil I.2.2. Kazan Besleme Suyu Ünitesi Akım Şeması .................................................................. 20
Şekil I.2.3. Buhar Üretim Ünitesi Akım Şeması ................................................................................ 22
Şekil I.2.4. Rafineri Doğal Gaz Sistemi ............................................................................................ 23
Şekil I.2.5. Rafineri Sıcak Yağ Akış Diyagramı ................................................................................ 25
Şekil I.2.6. Atıksu Arıtma Tesisi Akış Şeması .................................................................................. 28
Şekil I.2.7. Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi Akım Şeması .................................................. 30
Şekil I.6.1. Proje Alanına Ulaşımda Kullanılacak Yol Güzergahı ..................................................... 35
Şekil II.2.1. Proje Alanının Ülke ve Bölge İçindeki Konumu ............................................................. 45
Şekil II.2.2. Proje Alanını ve Çevresini Gösteren Uydu GörüntüleriHata!
Yer
işareti
tanımlanmamış.
Şekil II.2.3. Proje Alanını ve Çevresini Gösteren Uydu Görüntüsü .................................................. 47
Şekil II.2.4. Proje Alanı ve Çevresini Gösterir Fotoğraflar ................................................................ 48
Şekil II.2.5. Proje Alanı Fotoğrafları ................................................................................................ 49
Şekil II.5.1. İzmir Çevresinin Genelleştirilmiş Statigraifk Kolon Kesiti .............................................. 56
Şekil II.5.3. BH-1/BH-13 Nolu Sondaj Kuyularına Ait SPT N30 Değerlerinin Derinlikle Değişim
Grafiği ............................................................................................................................................... 59
Şekil II.5.4. PZ-1/PZ-9 ile DH-1/DH4 Nolu Sondaj Kuyularına Ait SPT N30 Değerlerinin Derinlikle
Değişim Grafiği ................................................................................................................................. 60
Şekil II.5.5. Killi (Kohezyonlu) Zeminlerde Düzeltilmiş SPT Darbe Sayıları İle Tek Eksenli Basınç
Dayanımları ilişkisi (McGregor and Duncan, 1998) .......................................................................... 64
Şekil II.5.6. Permeabilite Katsayısı İle Derinlik Arasındaki Korelasyon............................................ 66
Şekil II.5.7. G4-1 (GB-KD Yönlü)...................................................................................................... 67
Şekil II.5.8. G7-1 (G-K Yönlü)........................................................................................................... 68
Şekil II.5.9. İnce Daneli Zeminlerin Laboratuar Sınıflaması İçin Plastisite Kartı ............................. 69
Şekil II.5.10. İnce Daneli Zeminlerin Laboratuar Sınıflaması İçin Plastisite Kartı ............................ 70
Şekil II.6.1. 1881-1986 Zaman Aralığında Etkileyen Depremler ve Deprem Büyüklüklerinin Zamana
Göre Dağılımı ................................................................................................................................... 73
Şekil II.6.2. Deprem Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı ..................................................................... 73
Şekil II.6.3. İnceleme Alanı ve Yakın Çevresine Ait Diri Fay Haritası .............................................. 74
Şekil II.6.4. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası ................................................................................ 79
Şekil II.6.5. Bölgenin Deprem Haritası ............................................................................................. 79
Şekil II.9.1. Grid Kareleme Haritası .................................................................................................. 86
Şekil II.10.1. Sıcaklık Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)..................................... 100
Şekil II.10.2. Aylık Sıcaklık Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) ............................ 101
Şekil II.10.3. Aylık Sıcaklık Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) .............................. 102
Şekil II.10.4. Aylık Basınç Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) ............................. 103
vii
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.10.5. Aylık Basınç Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ................................ 104
Şekil II.10.6. Yağış Dağılımı Grafiği (mm) (Aliağa M.İ. 1984-1991) ............................................... 104
Şekil II.10.7. Aylara Göre Ortalama Toplam Yağış Miktarı (mm) (Dikili M. İ. 1970-2011) ............. 105
Şekil II.10.8. Aylık Ortalama Nispi Nem (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ...................... 106
Şekil II.10.9. Aylık Ortalama Nispi Nem (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) ...................... 107
Şekil II.10.10. Aylık Ortalama Nispi Nem (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)....................... 107
Şekil II.10.11. Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması Grafiği (Dikili M. İ. 1970-2011) ...................... 108
Şekil II.10.12. Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Grafiği (Dikili M. İ. 1970-2011) .................... 109
Şekil II.10.13. Sisli Günler Sayısı Ortalaması (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ............. 110
Şekil II.10.14. Kar Yağışlı Günler Sayısı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ..................... 110
Şekil II.10.15. Dolulu Günler Sayısı Ortalaması (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) .......... 110
Şekil II.10.16. Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)......... 110
Şekil II.10.17. Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması (Aliağa M. İ. 1984-1991) ......................... 111
Şekil II.10.18. Sisli Günler Sayısı Ortalaması (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ................ 112
Şekil II.10.19. Kar Yağışlı Günler Sayısı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ...................... 112
Şekil II.10.20. Dolulu Günler Sayısı Ortalaması (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ............ 112
Şekil II.10.21. Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ........... 112
Şekil II.10.22. Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) . 113
Şekil II.10.23. Maksimum Kar Kalınlığı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) .......................... 113
Şekil II.10.24. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 1984-1991) .............. 115
Şekil II.10.25. Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları (Aliağa M. İ. 1984-1991) .. 115
Şekil II.10.26. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (Aliağa Meteoroloji İstasyonu
1984-1991) ..................................................................................................................................... 116
Şekil II.10.27. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 1984-1991) .. 118
Şekil II.10.28. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 1984-1991) .. 118
Şekil II.10.29. Ortalama Hızlarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (Aliağa Meteoroloji İstasyonu
1984-1991) ..................................................................................................................................... 119
Şekil II.10.30. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 2007-2011) .............. 121
Şekil II.10.31. Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları (Aliağa M. İ. 2007-2011) .. 121
Şekil II.10.32. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (Aliağa M. İ. 2007-2011) .......... 122
Şekil II.10.33. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 2007-2011) .. 124
Şekil II.10.34. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları (A.M.İ.2007-2011) 124
Şekil II.10.35. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (A.M.İ. 2007-2011) ...... 125
Şekil II.10.36. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Dikili M.İ. 1970-2011).................. 127
Şekil II.10.37. Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramı (Dikili M.İ. 1970-2011).......... 127
Şekil II.10.38. Rüzgar Hızlarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (Dikili M.İ. 1970-2011) ............. 128
Şekil II.10.39. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Dikili M.İ. 1970-2011) ..... 130
Şekil II.10.40. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları ............................. 130
Şekil II.10.41. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (D.M.İ. 1970-2011) ...... 131
Şekil II.10.42. Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991) ... 132
viii
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.10.43. Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011) ... 132
Şekil II.10.44. Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) ...... 133
Şekil II.10.45. Maksimum Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Aliağa M.İ. 1984-1991) ........................... 134
Şekil II.10.46. Maksimum Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Aliağa M.İ. 2007-2011) ........................... 134
Şekil II.10.47. Maksimum Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011) . 135
Şekil II.10.48. Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Dağılım Grafiği (A.M.İ. 1984-1991) ... 135
Şekil II.10.49. Fırtınalı Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Dağılım Grafiği ..................... 136
Şekil II.10.50. Fırtınalı Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Dağılım Grafiği ..................... 136
Şekil II.11.1. Kyme Antik Kenti ....................................................................................................... 138
Şekil II.11.2. Faaliyet Alanı ve Aliağa Kuş Cenneti Uydu Görüntüsü ............................................. 139
Şekil III.3.1. Tank Alanı Kesit ve Detayı ......................................................................................... 150
Şekil III.6.1. Soğutma Suyu Ünitesi Akış Şeması........................................................................... 154
Şekil III.10.1. Bölge Trafik Hacim Haritası ve Lejantı ..................................................................... 164
Şekil III.18.1. İzmir İli’nin Sayım Yıllarına Göre Nüfusu.................................................................. 171
Şekil III.18.2. Aliağa İlçesi’nin Yıllara Göre Nüfusu ........................................................................ 172
Şekil IV.1.1. Gazete İlanları ............................................................................................................ 182
Şekil IV.1.2. Halkın Katılımı Toplantısı Fotoğrafları ....................................................................... 183
ix
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ
SOCAR Türkiye, PETKİM Yarımadası üzerinde planladığı ve yürüttüğü yatırımlarla
katma değeri yüksek ürünlerin yurt içinde üretilmesini sağlayarak, ülkemizde üretimin ve
ihracatın dışa bağımlılığını azaltmayı hedeflemektedir. SOCAR Türkiye; PETKİM
‘Value-Site
2023’
vizyonuyla
Rafineri-Petrokimya-Enerji-Lojistik
Entegrasyonu’nu
uygulamaya dönüştürerek ham petrol ile başlayan ve nihai ürünle biten katma değer zincirini
hayata geçirerek, PETKİM Yarımadası’nı Avrupa’nın en büyük üretim merkezlerinden biri
haline getirmeyi planlamaktadır.
SOCAR Türkiye grubu adına STAR Rafineri A.Ş. tarafından İzmir Aliağa’da
PETKİM Yarımadası üzerinde 10 milyon ton/yıl ham petrol işleme kapasiteli STAR Ege
Rafinerisi’nin gerçekleştirilmesi planlanmış olup, proje için ÇED Raporu hazırlanmış
(SOCAR & TURCAS Ege Rafinerisi Nihai ÇED Raporu) ve mülga Çevre ve Orman
Bakanlığı’ndan 08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınmıştır.
STAR Rafineri A.Ş. tarafından gelişen piyasa ihtiyaçlarının karşılanması ve proje
alanının maksimum verimde kullanılabilmesi amacıyla 08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar
ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan Ege Rafinerisi Projesi’nde revizyon yapılması gündeme
gelmiştir. Söz konusu revizyon kapsamında;
Ham petrolün depolanması amacıyla kullanılmak üzere planlanan 100.000 m³
kapasiteli 6 adet tank yerine yine aynı amaçla kullanılacak 98.755 m³ kapasiteli
7 adet tank planlanmış olup, tesisin ham petrol depolama kapasitesi 600.000 m³’ten
691.285 m³’e çıkarılmıştır.
LPG depolanması amacıyla planlanan 18 adet tank yerine Olefinik (2 adet
951 m³’lük) ve Otogaz LPG (4 adet 4.252 m³’lük) için toplam 6 adet depolama tankı
yapılması planlanmış olup, LPG depolama kapasitesi 25.200 m³’ten 18.910 m³’e
düşürülmüştür.
STAR Ege Rafinerisi’nde üretimi planlanan Hafif Nafta, Jet (A1), Motorin (Diesel EN
590 s) ve Kükürt (sıvı)’e ilave olarak Rafineri optimizasyonu sonucu Petkok, Ksilen,
Yüksek RON Reformat ve Dönüşmemiş Yağ (UCO) üretimlerinin de yapılması
planlanmakta olup, Ağır Nafta nihai ürünler kapsamından çıkarılmıştır (fakat ek
üniteye ihtiyaç duymaksızın Ağır Nafta, Tolüen, Reformat, Asfalt gibi ürünlerin de
rafineri tarafından üretimi mümkündür).
1
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Ara ürünlerin depolanması için planlanan toplam 149.500 m³ kapasiteli 13 adet tank
yerine, değişik sayılarda ve kapasitelerde toplam 398.057 m³ kapasiteli 31 adet tank
inşa edilmesi planlanmıştır.
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan proje
kapsamında 10.000.000 ton/yıl olarak belirtilen kapasite, tesisin detay mühendislik
çalışmaları aşamasında yaklaşık %2 verim artışıyla (ÇED Raporu’nda belirtilen
hiçbir alet ekipman vb. husus değiştirilmeden) 10.277.400 ton/yıl kapasiteye
ulaşmıştır.
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan proje
kapsamında yer alan ünitelere ilave yardımcı ünitelerin (Doymamış Gaz Ünitesi (UGP),
Demineralize Su Ünitesi, Kazan Besleme Suyu Ünitesi, Buhar Üretim Ünitesi, Rafineri
Doğal Gaz Sistemi, Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik Nötralizasyonu
Sistemi, Rafineri Sıcak Yağ Sistemi, Atıksu Arıtma Tesisi, Petkok Elleçleme ve Depolama
Sistemi (Depolama, Taşıma Konveyörleri, Kamyon Dolum)) inşa edilmesi planlanmıştır.
Mevcut Rafineri inşaatı ve proje kapsamında ilave dilmesi planlanan ünitelerin
inşaatında toplam 10.000 kişi, STAR Ege Rafinerisi’nin işletme aşamasında ise 1.000
kişinin görevlendirilmesi planlanmaktadır.
Faaliyetin ömrü 49 yıl olarak belirlenmiş olup, tesiste bakım, onarım ve yenileme
çalışmalarının sürekli yapılarak yeni teknolojilere açık olması sağlanacaktır.
Proje kapsamında PETKİM Aliağa Kompleksinin kuzeybatısında yer alan toplam
2.456.327,42 m²’lik alanın kullanılması planlanmaktadır. Bölgenin sanayi alanı olması
sebebiyle, koruma açısından önem arz eden doğal bir bitki örtüsü bulunmamaktadır. Proje
alanı hafif yükseltili maksimum 50-80 m arasında değişmektedir. Arazinin ortalama
yüksekliği 50 m’dir. PETKİM Tesisleri’nden ve denizden uzaklaştıkça yükseklik 80 m’ye
ulaşmaktadır. Hafif eğimli bir topografyaya sahiptir.
Faaliyet kapsamında projelendirme çalışmaları yapılan ve konu ile ilgili olarak ÇED
Olumlu Kararı alınan projede revizyon planlanması ve PETKİM Tesisleri’nin konumu dikkate
alınarak faaliyet yeri, tek alternatif olarak değerlendirilmiştir.
2
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Projeden kaynaklanacak çevresel etkilerin asgari seviyede tutulması amacı ile
projenin inşaat aşamasından işletme sonrası aşamasına kadar çevre mevzuatının ilgili
kanun, yönetmelik ve tüzüklerine uygun hareket edilecektir.
Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarına geçilmeden önce, ilgili
kurum/kuruluş görüşleri alınacak ve faaliyet sahibince bu görüşler doğrultusunda hareket
edilecektir.
Proje kapsamında 5491 sayılı Kanunla değişik, 2872 sayılı “Çevre Kanunu” ve bu
kanuna istinaden çıkarılan/çıkarılacak yönetmeliklere uyulacaktır.
3
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE ÖZELİKLERİ
I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Özellikleri, Ömrü, Hizmet Maksatları, Projenin
Sosyal, Teknik ve Ekonomik Yönden Önem ve Gerekliliği
SOCAR Turkey Enerji A.Ş., Azerbaycan ve Türkiye arasında giderek sağlamlaşan
ekonomik işbirliğinin en önemli temsilcisidir. Dünyanın en köklü petrol şirketlerinden biri olan
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi - SOCAR, 30 Mayıs 2008 tarihinden itibaren SOCAR
Turkey Enerji A.Ş. adıyla Türkiye’de faaliyetlerini sürdürmektedir.
SOCAR Türkiye, PETKİM Yarımadası üzerinde planladığı ve yürüttüğü yatırımlarla
katma değeri yüksek ürünlerin yurt içinde üretilmesini sağlayarak, ülkemizde üretimin ve
ihracatın dışa bağımlılığını azaltmayı hedeflemektedir. SOCAR Türkiye; PETKİM
‘Value-Site
2023’
vizyonuyla
Rafineri-Petrokimya-Enerji-Lojistik
Entegrasyonu’nu
uygulamaya dönüştürerek ham petrol ile başlayan ve nihai ürünle biten katma değer zincirini
hayata geçirerek, Petkim Yarımadası’nı Avrupa’nın en büyük üretim merkezlerinden biri
haline getirmeyi planlamaktadır.
SOCAR Türkiye grubu adına STAR Rafineri A.Ş. tarafından İzmir Aliağa’da
PETKİM Yarımadası üzerinde 10 milyon ton/yıl ham petrol işleme kapasiteli STAR Ege
Rafinerisi’nin gerçekleştirilmesi planlanmış olup, proje için ÇED Raporu hazırlanmış
(SOCAR & TURCAS Ege Rafinerisi Nihai ÇED Raporu) ve mülga Çevre ve Orman
Bakanlığı’ndan 08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınmıştır
(Ek 1).
STAR Ege Rafinerisi’nin işletmeye alınması ile Petrokimya sektörünü dışa
bağımlılıktan kurtaracak 1,6 milyon tonluk nafta ve ülkemizdeki cari açığın önemli
bileşenlerinden olan dizel, jet yakıtı, otogaz ve yine petrokimyasal ürünlerin hammaddesi
olan LPG gibi petrol ürünlerinin üretiminin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Bu nedenle, STAR Ege Rafinerisi ülkemizde bugüne kadar gerçekleştirilecek en
büyük yerlileştirme projesi olarak söylenebilir. Ural, Azeri Medium Gravity ve Kerkük gibi
çeşitli ham petrolleri işleyebilecek esnekliğe sahip olması planlanan rafinerinin üretime
başlaması ile ülkemizin ithalatla karşıladığı ürünlerde milyarlarca dolarlık döviz tasarrufu
sağlanması planlanmaktadır.
4
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan STAR Ege
Rafinerisi Projesi kapsamında kurulması planlanan üniteler aşağıda, proje kapsamında
kurulması planlanan rafineriye ait Yerleşim Planı ise Şekil I.1.1.’de verilmiştir:
1. Ham Petrol/Vakum Üniteleri, Doymuş Gaz Ünitesi (SGP),
2. Nafta Hydrotreating Ünitesi,
3. CCR Reformer Ünitesi,
4. Kerosen Hydrotreating Ünitesi,
5. Dizel Hydrotreating Ünitesi,
6. Kükürt Geri Kazanım Ünitesi,
7. Hydrocracker Ünitesi,
8. Hidrojen Ünitesi,
9. Delayed Coker Ünitesi,
10. Ürün Depolama,
11. Hammadde/Ara Ürün Depolama,
12. Yükleme,
13. Meşale (Flare) Sistemi,
14. Hizmet Birimleri,
15. Merkezi Hizmetler,
16. Amin İşleme Ünitesi,
17. Kullanım Suyu Sistemi,
18. Soğutma Suyu Sistemi,
19. Yakıt Gazı Sistemi,
20. Buhar Üretim/Dağıtım Sistemi,
21. Elektrik Dağıtım Sistemi
22. Kondense Geri Kazanım Sistemi,
23. Hava Kompresör ve Dağıtım Sistemi,
24. Azot Dağıtım Sistemi,
25. Binalar ve yollar (kontrol odası, laboratuvar, yedek parça ambarı, tamirbakım atölyeler, bürolar, yemekhane vb.),
26. Güvenlik sistemleri.
5
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil I.1.1. STAR Ege Rafinerisi Yerleşim Planı (2009)
6
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan STAR Ege
Rafineri Projesi Kapsamında Planlanan Üniteler ve Kapasiteleri Tablo I.1.1.’de verilmiştir:
Tablo I.1.1. STAR Ege Rafineri Projesi Kapsamında Planlanan Üniteler ve Kapasiteleri
Ünite Adı
Ham Petrol Ünitesi
Vakum Distilat Ünitesi
Hafif Nafta Hydrotreater
Ağır Nafta Hydrotreater
Kero Hydrotreater
Dizel Hydrotreater
Hydrocracker
Hidrojen Ünitesi, MMSCFD
Delayed Coker
Kükürt Ünitesi, T/G
Planlanan Kapasite (Varil/Gün)
210.000
94.983
15.059
55.456
45.232
75.369
77.748
168
34.183
377
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan STAR Ege
Rafinerisi Projesi’nde ham petrol depolama tankları 6 adet ve toplam geometrik kapasitesi
600.000 m3 olarak planlanmıştır. Rafineri tasarımında son ürünler için öngörülen toplam
geometrik kapasite ise 417.000 m3 olarak hesaplanmış olup, STAR Ege Rafinerisi için
planlanan Ham Petrol ve Son Ürün Stokları Tablo I.1.2.’de verilmiştir.
Tablo I.1.2. Ham Petrol ve Son Ürün Stokları
Ürün
Üretim
Stok
(3 gün)
Kargo
Büyüklüğü
İşletme
Hacmi
Toplam
Stoklama
Hacmi
Tank
Sayısı
Tank
Hacmi
Toplam
Tank
Hacmi
m³
m³
ton/gün
m³/gün
m³
kiloton
m³
m³
m³
LPG
1.528
2.955
8.865
5
9.669
18.534
24.094
18
1.400
25.200
Hafif
Nafta
2.740
3.914
1.742
30
maks.
42.857
4.599
70.979
3
25.000
75.000
Ağır Nafta
6.300
8.400
25.200
30
maks.
40.000
65.200
84.760
3
35.000
105.000
Jet
5.477
6.846
20.538
35
maks.
43.750
64.288
83.574
3
35.000
105.000
Motorin
9.568
11.323
33.969
35
maks.
41.420
75.389
98.006
3
35.000
105.000
Kükürt
360
214
642
17
659
857
2
900
1.800
35.000
245.000
(7 gün)
TOPLAM
Ham
petrol
417.000
18+14
27.300
150
175.000
420.000
546.000
6
100.000
600.000
STAR Ege Rafinerisi için işletme çalışmalarının emniyetli ve kesintisiz devamı için
toplam 149.500 m3 geometrik kapasitede 13 adet ara ürün tankı öngörülmüştür. Ara ürün
stokları ve planlanan tank kapasiteleri Tablo I.1.3.’te verilmiştir.
7
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo I.1.3. Ara Ürün Stokları
Üretim (1 gün)
Ürün
İşletme
Hacmi
m³
2
2
m³
4.352
19.758
HC Nafta
Ağ Nafta Şarj
ton/gün
1.369
6.256
Kero HT Şarj
Diesel HT Şarj
3.280
9.643
4.649
13.426
2
2
HC Şarj
8.286
4.917
10.831
6.039
3
2
Vac Dip
m³/gün
2.176
9.879
Stok
(gün)
Toplam
Stoklama
Hacmi
m³
Tank
Sayısı
Tank
Hacmi
Toplam Tank
Hacmi
m³
m³
4.500
20.000
1
2
4.500
10.000
4.500
20.000
9.298
26.852
10.000
30.000
2
3
5.000
10.000
10.000
30.000
32.493
12.078
40.000
15.000
2
2
20.000
7.500
40.000
15.000
30.000
1
13
30.000
30.000
149.500
Slop
TOPLAM
STAR Rafineri A.Ş. tarafından gelişen piyasa ihtiyaçlarının karşılanması, proje
alanının maksimum verimde kullanılabilmesi ve daha esnek ve güvenli operasyon koşulları
sağlanması amacıyla STAR Ege Rafinerisi Projesi’nde revizyon yapılması gündeme
gelmiştir. Söz konusu revizyon kapsamında;
1. Ham petrolün depolanması amacıyla kullanılmak üzere planlanan 100.000 m³
kapasiteli 6 adet tank yerine yine aynı amaçla kullanılacak 98.755 m³ kapasiteli
7 adet tank planlanmış olup, tesisin ham petrol depolama kapasitesi
600.000 m³’ten 691.285 m³’e çıkarılmıştır.
2. LPG depolanması amacıyla planlanan 18 adet tank yerine Olefinik (2 adet
951 m³’lük) ve Otogaz LPG (4 adet 4.252 m³’lük) için toplam 6 adet depolama
tankı yapılması planlanmış olup, LPG depolama kapasitesi 25.200 m³’ten
18.910 m³’e düşürülmüştür.
3. STAR Ege Rafinerisi’nde üretimi planlanan Hafif Nafta, Jet (A1), Motorin (Diesel
EN 590 s) ve Kükürt (sıvı)’e ilave olarak Rafineri optimizasyonu sonucu Petkok,
Ksilen, Yüksek RON Reformat ve Dönüşmemiş Yağ (UCO) üretimlerinin de
yapılması planlanmakta olup, Ağır Nafta nihai ürünler kapsamından çıkarılmıştır
(fakat, ek üniteye ihtiyaç duymaksızın Ağır Nafta, Tolüen, Reformat, Asfalt gibi
ürünlerin de rafineri tarafından üretimi mümkündür).
4. Ara ürünlerin depolanması için planlanan toplam 149.500 m³ kapasiteli 13 adet
tank yerine, değişik sayılarda ve kapasitelerde toplam 398.057 m³ kapasiteli
31 adet tank inşa edilmesi planlanmıştır.
5. 08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan proje
kapsamında 10.000.000 ton/yıl olarak belirtilen kapasite, tesisin detay
mühendislik çalışmaları aşamasında yaklaşık %2 verim artışıyla (ÇED
Raporu’nda belirtilen hiçbir alet ekipman vb. husus değiştirilmeden) 10.277.400
ton/yıl kapasiteye ulaşmıştır.
8
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan proje
kapsamında yer alan ünitelere ilave yardımcı ünitelerin (Doymamış Gaz Ünitesi (UGP),
Demineralize Su Ünitesi, Kazan Besleme Suyu Ünitesi, Buhar Üretim Ünitesi, Rafineri
Doğal Gaz Sistemi, Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik Nötralizasyonu
Sistemi, Rafineri Sıcak Yağ Sistemi, Atıksu Arıtma Tesisi, Petkok Elleçleme ve Depolama
Sistemi (Depolama, Taşıma Konveyörleri, Kamyon Dolum)) inşa edilmesi planlanmıştır.
Proje kapsamında STAR Ege Rafinerisi alanında yer alması planlanan Ham Petrol
ve Son Ürün Tankları Tablo I.1.4.’te, Ara Ürün Tankları Tablo I.1.5.’te verilmiştir.
Tablo I.1.4. Proje Kapsamında Yapılması Planlanan Ham Petrol ve Son Ürün Tankları
Üretim
Ürün
Stok
(3 gün)
Kargo
Büyüklüğü
(Maksimum)
ton/gün
m³/gün
m3
Olefinik LPG
202
375,7
1.127
Otogaz LPG
715
1314,7
3.944
5
Hafif Nafta
4613
6923,2
20.770
Jet A1
1429*
1843
16861*
Diesel
EN 590 s
Karışık
Ksilenler
Yüksek RON
Reformat
Dönüşmemiş
Yağ (UCO)
Sıvı Kükürt
kiloton
m³
İşletme
Hacmi
Tank
Sayısı
m³
Tank
Hacmi
Toplam
Tank Hacmi
m³
m³
1.369
2
951
1.902
9.194
12.246
4
4.252
17.008
25
37.520
165.321
3
64.324
192.972
5.529
15
19.346
34.766
2
23.012
46.024
20732
62.196
35
43.035
129.212
4
45.323
181.293
1205
1413,2
4.240
15
17.592
28.389
2
21.202
42.403
1384
1620,9
4.863
15
17.568
28.987
2
21.744
43.488
40
53,7
161
532
2
402
804
227
124,7
2
818
1.636
TOPLAM
400.822
23
527.530
237.829
7
98.755
691.285
150
173.557 439.686
(7 gün)
(*): Jet Yakıtı ve Dizel EN 590 s üretimleri, kerosen ve dizel karışım oranlarına göre değişiklik gösterebilir.
Karışım (paçallama) durumunda üretim miktarları, Jet Yakıtı için 1429 ton/gün (500.000 ton/yıl) ve Dizel EN 590
s için 16.861 ton/gün (5.901.194 ton/yıl) şeklinde olacaktır.
Ham petrol
29364
33975,6
9
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo I.1.5. Proje Kapsamında Yapılması Planlanan Ara Ürün Tankları
Ürün
Üretim (1 gün)
Stok
İşletme
Hacmi
m³
Geometrik
Tank
Hacmi
Toplam
Geometrik
Tank Hacmi
m³
m³
2
11.471
22.941
Tank
Sayısı
ton/gün
m³/gün
gün
SR Hafif Nafta
3470
5256
3
HC Light Nafta
413
708
4
3.123
2
2.421
4.842
Splitter Hafif Naftası
475
730
3
2.070
2
1.620
3.240
NHT Şarj
2254
3084
3
8.612
1
12.934
12.934
Reformat Nafta
254
394
3
1.123
2
844
1.689
Splitter Ağır Nafta
3113
4960
3
15.048
2
11.100
22.200
KHT Şarj
3211
4128
3
11.659
2
9.058
18.116
DHT Şarj
8678
9864
7
65.205
3
30.021
90.063
Toluen
247
324
4
1.201
2
927
1.853
Karışık Ksilen
1135
1440
3
4.227
2
3.062
6.125
HCU Şarj
8834
9744
7
71.825
3
33.719
101.158
Vacum Dip
6598
7104
3
20.942
2
14.543
29.087
Hafif Slop
10000
14400
1
21.470
1
32.594
32.594
Ağır Slop
8160
9600
2
21.470
1
30.238
30.238
Olefinik LPG (OffSpec)
202
398
2
651
1
905
905
Otogaz LPG (OffSpec)
718
1320
1
1.852
1
2.572
2.572
12.600
2
8.750
17.500
307.207
31
HCU Flushing Oil
Toplam
15.248
398.057
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan Rafineri Projesi
kapsamında yer alan tanklar ile revize proje kapsamında bulunan ve yapılması planlanan
tankların karşılaştırma tablosu aşağıda verilmiştir.
10
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo I.1.6. ÇED Olumlu Kararı Alınan Proje ile Planlanan Projeye Ait Depolama Tankları
TANK NO
Servis
ÇED Olumlu Kararı Alınan
Proje (2009)
Geom.
Toplam
hacim
Geom.
Tank
Hacim
Sayısı her tank
[m3]
620TK-001A,B,C,D,E,F,G
Ham petrol
Toplam Ham
Petrol Stoklama
6
630TK-001A,B
SR Hafif Nafta
2
630TK-002A,B
1
630TK-004
HC Hafif Nafta
Splitter Hafif
Naftası
NHT Şarj
630TK-006A,B
[m3]
[m3]
[m3]
600.000
7
600.000
7
10.000
20.000
2
11.471
22.941
4.500
4.500
2
2.421
4.842
0
0
2
1.620
3.240
0
0
1
12.934
12.934
Reformat Nafta
0
0
2
844
1.689
630TK-008A,B
Splitter Ağır Nafta
0
0
2
11.100
22.200
630TK-009A,B
KHT Şarj
2
5.000
10.000
2
9.058
18.116
630TK-010A,B,C
DHT Şarj
3
10.000
30.000
3
30.021
90.063
630TK-011A,B
Toluen
0
0
2
927
1.853
630TK-012A,B
Karışık Ksilen
0
0
2
3.062
6.125
630TK-013A,B,C
HCU Şarj
2
20.000
40.000
3
33.719
101.158
630TK-014A,B
Vakum Dip
2
7.500
15.000
2
14.543
29.087
630TK-015A
Hafif Slop
1
30.000
30.000
1
32.594
32.594
630TK-015B
0
0
1
30.238
30.238
0
0
1
905
905
0
0
1
2.572
2.572
0
0
2
8.750
17.500
13
149.500
31
640TK-001A,B
Ağır Slop
Olefinik LPG
(OffSpek)
Otogaz LPG
(OffSpec)
HCU Flushing Oil
Toplam Ara
Ürün Stoklama
Olefinik LPG
0
0
2
951
1.902
640TK-002A,B,C,D
Otogaz LPG
18
1.400
25.200
4
4.252
17.008
640TK-003A,B,C
Hafif Nafta
3
25.000
75.000
3
64.324
192.972
640TK-006A,B
Jet A1
3
35.000
105.000
2
23.012
46.024
640TK-007A,B,C,D
Diesel EN 590 s
3
35.000
105.000
4
45.323
181.293
640TK-008A,B
Karışık Ksilenler
Yüksek RON
Reformat
Dönüşmemiş Yağ
(UCO)
Sıvı Kükürt
0
0
2
21.202
42.403
0
0
2
21.744
43.488
0
0
2
402
804
2
900
1.800
2
818
1.636
Ağır Nafta
Toplam Ürün
Stoklama
TOPLAM
HİDROKARBON
STOKLAMA
Yangın Suyu
TOPLAM
STOKLAMA
3
35.000
105.000
0
0
0
32
417.000
23
51
1.166.500
61
2
630TK-003A,B
630TK-016
630TK-017
630TK-018A,B
640TK-009A,B
640TK-010A,B
640TK-011A,B
530TK-001A,B
100.000
Proje Kapsamında Yapılan
Planlanan (2013)
Geom.
Toplam
hacim
Geom.
Tank
Hacim
Sayısı her tank
6
51
11
1.166.500
63
98.755
691.285
691.285
398.057
527.530
24.114
1.616.872
48.227
1.665.099
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje kapsamında depolama tanklarının yanı sıra ünitelerde de revizyon yapılması
planlanmakta olup, bu kapsamda STAR Ege Rafinerisi Projesi’ne ilave olarak yardımcı
ünitelerin yapılması planlanmaktadır. Proje kapsamında ilave edilmesi planlanan üniteler
aşağıda, proje kapsamında revize edilen Rafineri Vaziyet Planı Ek 2’de verilmiştir:
Demineralize Su Ünitesi
Kazan Besleme Suyu Ünitesi
Buhar Üretim Ünitesi
Rafineri Doğal Gaz Sistemi
Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik Nötralizasyonu Sistemi
Rafineri Sıcak Yağ Sistemi
Doymamış Gaz Ünitesi (UGP)
Atıksu Arıtma Tesisi
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi (Depolama, Taşıma Konveyörleri,
Kamyon Dolum)
Projenin gerçekleştirilmesi ile STAR Ege Rafinerisi’nin üretim birimleri ve
kapasitelerindeki değişiklikler Tablo I.1.7.’de verilmiştir.
Tablo I.1.7. Proje ile Planlanan STAR Ege Rafinerisi Üretim Birimleri ve Kapasiteleri
Ünite Adı
Ham Petrol Ünitesi
Vakum Ünitesi
Doymuş Gaz Ünitesi
Doymamış Gaz Ünitesi
Nafta Hydrotreater Ünitesi
Kerosen Hydroteater Ünitesi
Dizel Hydrotreater Ünitesi
Hydrocracker Ünitesi
Delayed Coker Ünitesi
CCR Reformer Ünitesi
Hidrojen Ünitesi
Doymuş LPG Merox Ünitesi
Doymamış LPG Merox Ünitesi
Kükürt Ünitesi
Kapasitesi
34.023
13.514
6.067
703
3.180
4.134
10.811
10.493
6.360
4.452
3.840.000
1.317
422
487
Birim
m³/gün
m³/gün
ton/gün
ton/gün
m³/gün
m³/gün
m³/gün
m³/gün
m³/gün
m³/gün
Nm³/gün
m³/gün
m³/gün
ton/gün
*Doymuş Gaz Ünitesi kapasitesi ünitede işlenen toplam off-gas, LPG ve Nafta akımlarını içermektedir.
**Doymamış Gaz Ünitesi kapasitesi ünitede işlenen toplam off-gas ve LPG akımlarını içermektedir.
12
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje kapsamında STAR Ege Rafinerisi detay mühendislik çalışmaları aşamasında
yaklaşık %2 verim artışıyla (ÇED Raporu’nda belirtilen hiçbir alet ekipman vb. husus
değiştirilmeden) Rafineri’nin toplam Ham Petrol İşleme Kapasitesi 10.000.000 ton/yıl’dan
10.277.400 ton/yıl’a çıkacak olup, ayrıca 248.500 ton/yıl doğalgaz kullanılması
planlanmaktadır. Bu kapsamda STAR Ege Rafinerisi’nin toplam Nihai Ürün kapasitesi
10.312.943 ton/yıl olarak hesaplanmıştır. Rafineri’de kullanılacak hammaddeler ve ürünlere
ilişkin ayrıntılı bilgiler Bölüm I.5.’te verilmiştir.
Mevcut Rafineri inşaatı ve proje kapsamında ilave dilmesi planlanan ünitelerin
inşaatında toplam 10.000 kişi, STAR Ege Rafinerisi’nin işletme aşamasında ise 1.000
kişinin görevlendirilmesi planlanmaktadır.
Faaliyetin ömrü 49 yıl olarak belirlenmiş olup, tesiste bakım, onarım ve yenileme
çalışmalarının sürekli yapılarak yeni teknolojilere açık olması sağlanacaktır.
I.2. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, Proses Akım Şeması, Depolama
Sahasının Tasarımı (Tank Boyutları, Adedi, Kapasitesi, Özellikleri, Kesiti, Kullanım
Amaçları) Drenaj Sistemi, Projede Uyulacak Ulusal ve Uluslararası Standartlar, Her
Faaliyet İçin Her Bir Ünitede Gerçekleştirilecek İşlemler ile Faaliyet Üniteleri Dışındaki
Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler
Proje kapsamında STAR Ege Rafinerisi detay mühendislik çalışmaları aşamasında
yaklaşık %2 verim artışıyla (ÇED Raporu’nda belirtilen hiçbir alet ekipman vb. husus
değiştirilmeden) Rafineri’nin toplam Ham Petrol İşleme Kapasitesi 10.000.000 ton/yıl’dan
10.277.400 ton/yıl’a çıkacak olup, ayrıca 248.500 ton/yıl doğalgaz kullanılması
planlanmaktadır. Bu kapsamda STAR Ege Rafinerisi’nin toplam Nihai Ürün kapasitesi
10.312.943 ton/yıl olarak hesaplanmıştır.
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan Rafineri Projesi
kapsamında toplam depolama kapasitesi 1.166.500 m³ olarak planlanan depolama (ham
petrol, ara ürün ve son ürün stok) tanklarında gerçekleştirilecek revizyon ile tesisin toplam
depolama kapasitesi 1.616.872 m³ olacaktır. Proje kapsamında inşa edilmesi planlanan
tanklara ait tasarım boyutları Tablo I.2.1.’de verilmiştir.
13
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje kapsamında ham petrol depolama için geometrik kapasitesi toplam
691.285 m3 olan 7 adet yüzer tavanlı tank yapılması planlanmaktadır. Bu miktar rafinerinin
%100 kapasitede 13 günlük ihtiyacını karşılayacak düzeydedir.
Ayrıca son ürünlerin depolanması için öngörülen toplam geometrik kapasite
527.530 m3 olarak hesaplanmış olup, LPG için 6 adet küre ürün tankı bulunmaktadır.
Rafineri Ürünleri sabit tavanlı tanklarda depolanacaktır. Dönüşmemiş yağlar (unconverted
oil), sıvı kükürt ve Diesel EN-590s tankları hariç, diğer tüm son ürün tankları içten yüzer
tavanlı (Internal Floating Roof) dizayn edilmiştir. Kısıtlı yerleşim alanı ve mevcut çevresel
düzenlemeler nedeniyle çift sızdırmazlığı olan (double seal) tanklar tercih edilecektir.
43 adet tankta aliminyum tavan (dome roof) uygulaması yapılması planlanmaktadır. Tanklar
için toplam hacim hesabında API 2350 kriterleri dikkate alınacaktır.
API 650, API 2000, API 2350 gibi depolama tankları için belirlenen uluslararası
standartlara uyum göz önünde bulundurularak Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Toprak
Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında
Yönetmelik, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği gibi ulusal yönetmeliklerin gereklilikleri de yerine getirilecektir.
Ünitelerde kullanılacak olan standartların listesi Ek 3’te, Tipik Depolama Tankı Planı
Ek 4’te verilmiştir.
Tesiste bulunacak depolama tanklarının etrafına TS 4943 “Ham Petrol ve Petrol
Ürünlerini Depolamaya Mahsus Tank Çiftliklerinde Emniyet Kuralları” standardında
Bölüm I.I.3 “Tankları seddeyle korumak” başlığı altında verilen “seddeyle korunmuş bütün
ürün tanklarının kapasitelerinin %30’u, bu kapasite, en büyük tankın hacminden küçük
olamaz” ve “Herhangi bir yangın vukuunda müdahaleyi güçleştirmemek için sedde
yüksekliği 3 m’yi geçmemelidir.” kaidelerine göre beton sedde inşa edilecektir.
Tanklar arası mesafe TS 4943 “Ham Petrol ve Petrol Ürünlerini Depolamaya
Mahsus Tank Çiftliklerinde Emniyet Kuralları” standardında Bölüm 1.1.1.1 Tank Mesafeleri
başlığı altından Madde 1.1.1.1.3’de verilen “Ürün tankları arasındaki mesafe, küçük tankın
yarıçapı kadar veya en yüksek tankın boyunun yarısı kadar olmalıdır (hangisi büyükse)”
kaidesine uygun olarak planlanacaktır.
14
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo I.2.1. Tank Tasarım Boyutları
Tank
No
Servis
620TK-001A
620TK-001B
620TK-001C
620TK-001D
620TK-001E
620TK-001F
620TK-001G
630TK-001A
630TK-001B
630TK-002A
630TK-002B
630TK-003A
630TK-003B
630TK-004
630TK-006A
630TK-006B
630TK-008A
630TK-008B
630TK-009A
630TK-009B
630TK-010A
630TK-010B
630TK-010C
630TK-011A
630TK-011B
630TK-012A
630TK-012B
630TK-013A
630TK-013B
630TK-013C
630TK-014A
Ham Petrol
Ham Petrol
Ham Petrol
Ham Petrol
Ham Petrol
Ham Petrol
Ham Petrol
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Açıklama
Ham Petrol Depolama Tankı
Ham Petrol Depolama Tankı
Ham Petrol Depolama Tankı
Ham Petrol Depolama Tankı
Ham Petrol Depolama Tankı
Ham Petrol Depolama Tankı
Ham Petrol Depolama Tankı
SR Hafif Nafta Depolama Tankı
SR Hafif Nafta Depolama Tankı
HC Hafif Nafta Depolama Tankı
HC Hafif Nafta Depolama Tankı
Splitter Hafif Naftası Depolama Tankı
Splitter Hafif Naftası Depolama Tankı
NHT Şarj Tankı
Reformat Nafta Tankı
Reformat Nafta Tankı
Splitter Ağır Nafta Tankı
Splitter Ağır Nafta Tankı
KHT Şarj Tankı
KHT Şarj Tankı
DHT Şarj Tankı
DHT Şarj Tankı
DHT Şarj Tankı
Toluen Tankı
Toluen Tankı
Karışık Ksilen Tankı
Karışık Ksilen Tankı
HCU Şarj Tankı
HCU Şarj Tankı
HCU Şarj Tankı
Vakum Dip Tankı
Ölçüler
Maksimum
Geometrik
Depolama
Yükseklik
Kapasite
Çap
Kapasitesi
(Geometrik)
m
m
m3
Varil
m3
82,00
18,70
98.755
580.996 92.371
82,00
18,70
98.755
580.996 92.371
82,00
18,70
98.755
580.996 92.371
82,00
18,70
98.755
580.996 92.371
82,00
18,70
98.755
580.996 92.371
82,00
18,70
98.755
580.996 92.371
82,00
18,70
98.755
580.996 92.371
30,50
15,70
11.471
66.600 10.589
30,50
15,70
11.471
66.600 10.589
15,00
13,70
2.421
13.887
2.208
15,00
13,70
2.421
13.887
2.208
12,50
13,20
1.620
9.258
1.472
12,50
13,20
1.620
9.258
1.472
33,70
14,50
12.934
77.103 12.258
10,00
10,75
844
4.938
785
10,00
10,75
844
4.938
785
28,50
17,40
11.100
64.970 10.329
28,50
17,40
11.100
64.970 10.329
27,50
15,25
9.058
54.143
8.608
27,50
15,25
9.058
54.143
8.608
49,50
15,60
30.021
188.731 30.006
49,50
15,60
30.021
188.731 30.006
49,50
15,60
30.021
188.731 30.006
11,00
9,75
927
5.377
855
11,00
9,75
927
5.377
855
16,60
14,15
3.062
18.232
2.899
16,60
14,15
3.062
18.232
2.899
52,80
15,40
33.719
211.980 33.702
52,80
15,40
33.719
211.980 33.702
52,80
15,40
33.719
211.980 33.702
33,50
16,50
14.543
91.428 14.536
15
Yükseklik
(Depolama
Yüksekliği)
m
17,50
17,50
17,50
17,50
17,50
17,50
17,50
14,50
14,50
12,50
12,50
12,00
12,00
13,75
10,00
10,00
16,20
16,20
14,50
14,50
15,60
15,60
15,6
9,00
9,00
13,40
13,40
15,40
15,40
15,40
16,50
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tank
No
Servis
630TK-014B
630TK-015A
630TK-015B
630TK-016
630TK-017
630TK-018A
630TK-018B
640TK-001A
640TK-001B
640TK-002A
640TK-002B
640TK-002C
640TK-002D
640TK-003A
640TK-003B
640TK-003C
640TK-006A
640TK-006B
640TK-007A
640TK-007B
640TK-007C
640TK-007D
640TK-008A
640TK-008B
640TK-009A
640TK-009B
640TK-010A
640TK-010B
640TK-011A
640TK-011B
530TK-001A
530TK-001B
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Ara Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Nİhai Ürün
Yangın Suyu
Yangın Suyu
Açıklama
Vakum Dip Tankı
Hafif Slop Tankı
Ağır Slop Tankı
Doymamış LPG Depolama Tankı (Off Spec)
Doymuş LPG Depolama Tankı (Off Spec)
HCU Flushing Oil Tankı
HCU Flushing Oil Tankı
Doymamış LPG Depolama Tankı
Doymamış LPG Depolama Tankı
Doymuş LPG Depolama Tankı
Doymuş LPG Depolama Tankı
Doymuş LPG Depolama Tankı
Doymuş LPG Depolama Tankı
Hafif Nafta Depolama Tankı
Hafif Nafta Depolama Tankı
Hafif Nafta Depolama Tankı
Jet A1 Depolama Tankı
Jet A1 Depolama Tankı
Dizel EN 590 Depolama Tankı
Dizel EN 590 Depolama Tankı
Dizel EN 590 Depolama Tankı
Dizel EN 590 Depolama Tankı
Karışık Ksilen Depolama Tankı
Karışık Ksilen Depolama Tankı
Yüksek RON Reformat Tankı
Yüksek RON Reformat Tankı
Dönüşmemiş Yağ Depolama Tankı
Dönüşmemiş Yağ Depolama Tankı
Sıvı Kükürt Depolama Tankı
Sıvı Kükürt Depolama Tankı
Fire Water Tank
Fire Water Tank
16
Ölçüler
Maksimum
Geometrik
Depolama
Yükseklik
Kapasite
Çap
Kapasitesi
(Geometrik)
m
m
m3
Varil
m3
33,50
16,50
14.543
91.428 14.536
50,00
16,60
32.594
190.094 30.223
50,00
15,40
30.238
190.094 30.223
12,00
Sph
905
5.692
905
17,00
Sph
2.572
16.177
2.572
25,00
17,60
8.750
54.313
8.635
25,00
17,60
8.750
54.313
8.635
12,20
Sph
951
5.982
951
12,20
Sph
951
5.982
951
20,10
Sph
4.252
26.744
4.252
20,10
Sph
4.252
26.744
4.252
20,10
Sph
4.252
26.744
4.252
20,10
Sph
4.252
26.744
4.252
60,00
22,50
64.324
381.807 60.702
60,00
22,50
64.324
381.807 60.702
60,00
22,50
64.324
381.807 60.702
43,20
15,70
23.012
144.666 23.000
43,20
15,70
23.012
144.666 23.000
56,70
17,95
45.323
284.928 45.300
56,70
17,95
45.323
284.928 45.300
56,70
17,95
45.323
284.928 45.300
56,70
17,95
45.323
284.928 45.300
41,40
15,75
21.202
126.940 20.182
41,40
15,75
21.202
126.940 20.182
42,40
15,40
21.744
130.040 20.675
42,40
15,40
21.744
130.040 20.675
7,10
10,15
402
2.526
402
7,10
10,15
402
2.526
402
10,67
9,15
818
5145,07
818
10,67
9,15
818
5145,07
818
41,3
18
24.114
151670 24.114
41,3
18
24.114
151670 24.114
Yükseklik
(Depolama
Yüksekliği)
m
16,50
15,40
15,40
17,60
17,60
21,48
21,48
21,48
14,70
14,70
17,95
17,95
17,95
17,95
15,00
15,00
14,65
14,65
10,15
10,15
9,15
9,15
18
18
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Rafineri sahası coğrafi durumdan dolayı teras şeklinde dizayn edilecektir. Aynı
terasta yer alan tankların havuzlamaları herhangi bir olağanüstü durumda kullanılmak
üzere, hacimlerinden yararlanmak için birbirine her iki ucunda vanaları olan yeraltı boruları
ile bağlanacaktır.
Tüm tank çiftlik alanında yer alan tankların çaplarına göre farklı köpüklü söndürme
sistemleri ile yangının bitişikteki tanka sıçramasını önlemek için tank yan yüzeylerini
soğutma amaçlı yağmurlama (sprinkler) sistemleri kurulacaktır. Seddelerin kenarında her
30 metrede bir üzerinde yangın monitörü olan hidrantlardan 8,5 kg/cm2 basınçta, yangın
suyu elektrikli ve dizel pompalar vasıtasıyla kullanılır halde olacaktır. Her biri 24.000 m3 olan
2 adet yangın suyu tankı kötü yangın senaryosuna göre en az 10 saat yetecek su
kapasitesine sahip olacak şekilde tesis edilecektir. Güzelhisar Barajından temin edilecek
olan ham su, yangın suyu tanklarına pompalanacak, bu suyun temin edilemediği olağanüstü
durumlarda ise iskelelerde denizden beslenen yangın suyu pompaları devreye alınarak
yangın suyu sistemi basıncı korunacaktır.
Tankların inşasında “API 2610”, “NFPA 30” ve “Binaların Yangından Korunması
hakkında Yönetmelik” gibi standart ve yönetmeliklere uyulacaktır.
Proje kapsamında STAR Ege Rafinerisi alanında yer alması planlanan Ham Petrol
ve Son Ürün Tankları Tablo I.1.4.’te, Ara Ürün Tankları Tablo I.1.5.’te verilmiştir.
Proje kapsamında depolama tanklarının yanı sıra yardımcı ünitelerde de revizyon
yapılması planlanmakta olup, bu kapsamda STAR Ege Rafinerisi Projesi’ne ilave olarak
yardımcı ünitelerin yapılması planlanmaktadır. Proje kapsamında ilave edilmesi planlanan
üniteler aşağıda verilmiştir:
Demineralize Su Ünitesi
Kazan Besleme Suyu Ünitesi
Buhar Üretim Ünitesi
Rafineri Doğal Gaz Sistemi
Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik Nötralizasyonu Sistemi
Rafineri Sıcak Yağ Sistemi
Doymamış Gaz Ünitesi (UGP)
Atıksu Arıtma Tesisi
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi (Depolama, Taşıma Konveyörleri,
Kamyon Dolum)
17
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Demineralize Su Ünitesi
Demineralize Su Ünitesinin amacı ham suyu işleyerek çeşitli proses ünitelerine
gerekli demineralize suyu üretmek ve dağıtmaktır. Basit bir akış şeması Şekil I.2.1.’de
verilmiştir. Üretilen demineralize su proses tanklarında depolanacak ve tüketicilere
pompalar vasıtasıyla dağıtılacaktır. Ünite tipik olarak katyon / anyon yataklı veya karışık
yataklı proses drumlarından oluşacaktır. Bu nedenle yatakların periyodik olarak sülfürik asit
ve kostikle rejenerasyonu gerekmektedir.
Rejenerasyon suyu nötralize su toplama havuzunda toplanacaktır. Burada su
sülfürik asit ve kostikle işlendikten sonra WWTU’ya (Atık Su Arıtma Ünitesi) gönderilecektir.
Demineralize su ünitesinin kapasitesi 401 t/h olup, ünite 24 saat sürekli çalışacak şekilde
dizayn edilmiştir.
Kazan Besleme Suyu Ünitesi
Kazan Besleme Suyu Ünitesinin amacı, Buhar Kazanı Ünitesine ve diğer rafineri
proses ünitelerine besleme suyu üretmektir. Basit akış şeması Şekil I.2.2.’de verilmiştir.
Rafineri proseslerinden geri dönen sıcak kondensat kollektörde toplandıktan sonra bir kısmı
soğuk kondensat ünitesine yönlendirilip, diğer kısmı kazan besleme suyu ünitesine
gönderilecektir. Sıcak üretilen kondensatın ısısı ünite içi eşanjörlerde kullanıldıktan sonra
su arıtma bölümünde arıtılacaktır. Arıtılmış su temiz kondensatla birleştirilerek kondensat
tankında depolanacaktır. Son bir arıtmadan geçen su demineralize ünitesinden gelen suyla
karışarak dearatöre gönderilecektir. Dearatörde suda çözünmüş halde olan oksijen ve diğer
gazlar düşük basınçlı buhar vasıtasıyla uzaklaştırılacaktır. Son işlem olarak da, kazan
besleme suyu düşük, orta ve yüksek basınçlarda olmak üzere üç farklı basınçta tüketici
ünitelere gönderilecektir. Kazan Besleme Suyu Ünitesinin kapasitesi 620 t/saat olarak
belirlenmiştir.
18
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
545D-006
Sülfürik Asit Kazanı
545G-003A/B
Sülfürik Asit Nötralizasyon
Pompası
545G-002A/B
Sülfürik Asit Dozaj Pompası
545FIL-001A/B/C
Katyon Reçine Filtresi
545D-001A/B/C
Katyonik Reçine Yatağı
545E-001
Kostik Isıtıcı
545UT-001
Nötralizasyon
çukuru
545D-002A/B/C
545G-006
Proses Suyu
İletkenlik
(Petkim’den)
(Sıyırma
paketine
)
Anyon Reçine Yatağı
Nötralizasyonu çukuru pompası
545D-007
Demineralize Su
Kostik Kazan
545FIL-002A/B/C
Anyon Reçine Filtresi
545G-004A/B
Kostik Dozajlama Pompası
545G-005A/B
Kostik Nötralizasyon Pompası
545D-004
Rejenerasyon Suyu (sıyırma
paketinden)
545D-003A/B/C
Katyon Reçine Yıkama Kazanı
(Sıyırma paketine)
Karışık Yatak
545D-004
Anyon Reçine Yıkama Kazanı
545FIL-003A/B/C
Karışık İyon Değiştirici
Filtre
Kostik
Sülfürik Asit (sıyırma paketine)
545TK-001
(Sıyırma paketine)
Kostik
Demineralize Su Tankı
Sülfürik Asit
545G-001A/B/C
Nötralize
Rejenerasyon Suyu
Demineralize Su
Pompası
Şekil I.2.1. Demineralize Su Ünitesi Akım Şeması
19
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Sıcak Kondensat / Kazan
Besleme Suyu (BFW)
Besleme Değiştiricisi
Degazör
Yüksek Basınçlı
BFW
Pompaları
Orta Basınçlı
BFW Pompaları
Yüksek Basınçlı
BFW Pompaları
BFW Kimyasal
Enjeksiyon Paketi
Kondensat Tankı
Kondensat Pompaları
Kondensat Cilalama
Paketi
Demineralize Su
Sıcak Kondensat
Sıcak Kondensat
(ASAT’a)
Temiz Kondensat
Kondensat Cilalama
Paketi
Düşük Basınçlı Buhar
Yüksek Basınçlı
BFW (Kazan
Besleme Suyu)
Orta Basınçlı BFW
Düşük Basınçlı BFW
OKSİJEN TUTUCU
Şekil I.2.2. Kazan Besleme Suyu Ünitesi Akım Şeması
20
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Buhar Üretim Ünitesi
Buhar Üretim ünitesinin (kazanlar) amacı, Rafineri ihtiyacını karşılamak üzere
yüksek basınçta buhar üretmektir. Buhar, buhar kazanlarında kazan beslenme suyu
ünitesinden gelen yüksek basınçlı kazan besleme suyu kullanılarak üretilecektir. Buhar
kazanlarında yakıt olarak Rafineride üretilen yakıt gazı ve doğal gaz kullanılacaktır. Üretilen
buhar, kızgın buhar soğutucusunda kısmen soğutulduktan sonra rafineri HP (yüksek
basınçlı) buhar sistemine gönderilecektir. Rafineri buhar ihtiyacını karşılamak üzere iki
buhar kazanı tesis edilecektir. Her bir buhar kazanının kapasitesi 140 t/saat olarak dizayn
edilmiştir. Buhar Üretim Ünitesi Akım Şeması Şekil I.2.3.’te, Üretilecek Buharın basınçSıcaklık İlişkisi Tablo I.2.2.’de verilmiştir.
Tablo I.2.2. Üretilecek Buharın Basınç-Sıcaklık İlişkisi
HP (Yüksek Basınç) Buhar
T (°C)
Basınç (kg/cm2g)
Minimum
Normal
Maksimum
LP (Düşük Basınç) Buhar
325
365
375
T (°C)
36
38
42
Basınç (kg/cm2g)
Minimum
Normal
Maksimum
165
180
190
3,5
4,5
5,8
Rafineri Doğal Gaz Sistemi
Rafineride doğalgaz, hidrojen ünitesinde hammadde olarak, yakıt gazı sistemine ise
yakıt gazı takviyesi için kullanılacaktır. Hidrojenin, hidrojen ünitesine yüksek basınçta
(40 bar), yakıt gazı istemine ise düşük basınçta besleneceğinden (10 bar) doğalgaz
ünitesinde basınç düşürme sistemi ve doğalgazın BOTAŞ hattından alınması planlandığı
için ölçüm istasyonu olacaktır. Rafineride Fuel oil tüketimi olmayacağından doğal gaz temiz
rafineri gazına ilave olarak rafineride yakıt olarak kullanılacak, böylece emisyonların
azalmasına katkı sağlayacaktır. Ünitede BOTAŞ yönetmeliklerine kalorifer tipi kazan tipi
ısıtıcı, basınç düşürme vanaları, eşanjör, ölçüm enstrümanları bulunacaktır. Bu ünite utilite
bloğunun içinde yer alacaktır. Rafineri Doğal Gaz Sistemi şematik olarak Şekil I.2.4.’te
verilmiştir.
21
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Fuel gaz K.O.
Dramı
Sürekli Blöf Dramı
Buhar Kazanı
Kazan Blöf
Soğutucusu I
Kazan Blöf
Soğutucusu II
Ara Blöf Dramı
Yüksek Basınçlı
Buhar
Yüksek Basınçlı
BFW (Kazan
Besleme Suyu)
Yanma kontrolü
Ara Blöf
Düşük Basınçlı
Buhar
Sürekli Blöf
Yağlı Su
Drenaj Sistemi
Fuel Gaz
Düşük Basınçlı
Baca Gazı
Demineralize Su Ünitesi /
Soğutma Suyu Ünitesi’ne
İlave Su
“
Şekil I.2.3. Buhar Üretim Ünitesi Akım Şeması
22
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil I.2.4. Rafineri Doğal Gaz Sistemi
23
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik Nötralizasyonu Sistemi
Bu ünite freş kostik ve harcanmış kostik olmak üzere çeşitli sodyum hidroksit
çözeltileri barındırmaktadır. Rafineri ünitelerinde kullanılan çeşitli kostik çözeltilerinin geri
dönüşü bu üniteye olacak, bu ünitede toplama havuzunda PH ayarlaması yapılacaktır.
Kostik nötralizasyonu içinde sülfürik asit kullanılacaktır. Ünitede günlük kullanım için kostik
(50%wt) ve sülfürik asit (98%wt) tankı bulunacaktır. Bu tanklardan ilgili ünitelere kostik
pompalanacak, ünitelerden gelen kostik çözeltisi (drainler dahil) sülfürik asit ile toplama
havuzunda nötralize edilecektir. Bu işlemden sonra atık giderme ünitesine ikinci bir
elleçleme için gönderilecektir. Böylece asit ve baz içeren akışkanların kontrollü şekilde
rafineri arıtımı sağlanacaktır. Bu ünite, utilite bloğunun içinde yer alacaktır.
Rafineri Sıcak Yağ Sistemi
Rafineride bulunan ağır ürünlerin (vakum dip, dönüşmemiş yağ) ilgili tanklarında
sıcak tutulması için tasarlanmıştır. Bu ünitede yağ sirkülasyon ve ısıtma için gerekli yağ
tankı, fırın, eşanjör ve pompa bulunacaktır. Tanktan pompalanarak fırında ısıtılan ısıya
dayanıklı ticari yağın, ilgili tanktaki ürünle ısı değiştiricide buluşarak soğuk ürünü ısıtması
amaçlanmıştır. Soğuyan yağ sirkülasyon drumına gönderilecektir. Rafineri Sıcak Yağ Akış
Diyagramı Şekil I.2.5.a. ve Şekil I.2.5.b.’de verilmiştir.
Ticari yağ kamyonla tedarik edilecek olup, yatay silindirik günlük kullanım tankında
(550D-001&2) depolanacaktır. Bu ünite vaziyet planında vakum dip ve dönüşmemiş yağ
tanklarına yakın olarak görülecektir. Utilite bloğundan bağımsızdır.
24
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil I.2.5.a. Rafineri Sıcak Yağ Akış Diyagramı-1
25
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil I.2.5.b. Rafineri Sıcak Yağ Akış Diyagramı-2
26
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Atık Su Arıtma Tesisi
Rafineride oluşacak atık sular Atık Su Arıtma Tesisi’nde bertaraf edilecektir. Atık
sular ilk olarak fiziksel arıtıma, daha sonra kimyasal ve biyolojik arıtıma tabi tutulacaktır.
Arıtma Tesisi plan ve projeleri “Atıksu Arıtma Tesisi Proje Onayı” Genelgesi kapsamında
ilgili mercilere onaylatılacaktır.
Atık Su Arıtma Tesisi’nin amacı fonksiyonel ve düşük maliyetli atık su giderimi
yapılmasıdır. Ünite mevcut mevzuatlar ve son emniyet ve çevre koruma gereksinimlerine
uygun olarak dizayn edilmiştir. Atık Su Arıtma Tesisi potansiyel olarak kirlenmiş atık suları
ve yüzey sularını işleyecektir. Ünite kapasitesi 1101 ton/saat olarak dizayn edilmiştir. Ünite
rafineri proseslerinden gelecek tüm sınai ve evsel atıkları ayrıca gemilerden gelecek sintine
ve evsel atık suları arıtabilecektir.
26424 m3 kapasite ile kurulacak olan Star Atık Su Arıtma Tesisi 30.000 m3/gün eşik
değerinin altında kaldığından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ÇED Yönetmeliği
(Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Ek-1) kapsamı dışında
değerlendirilmiştir. Bakanlık tarafından bildirilen görüş Ek 9’da, Atıksu Arıtma Tesisi
Kapasite Bilgileri Tablo I.2.3.’te, Atık Su Arıtma Tesisi Akış Şeması Şekil I.2.6.’da verilmiştir.
Tablo I.2.3. Atıksu Arıtma Tesisi Kapasitesi
Yağlı Su Drenaj Sistemi
-Yağmur
-Drenaj, vb.
-Soğutma Suyu Kulesi Taşkan Suyu
İskelelerden gelen yağlı yağmur suyu
-İskele 1/2/3’ten gelen yağlı yağmur suyu
-İskele 4’ten gelen yağlı yağmur suyu
-İskele-tank alanından gelen yağlı yağmur
suyu
Sıyrılmış Kirli Su
-Hydrocracker Ünitesinden gelen fazla su
-Fenolik olmayan sıyrılmış su
-Fenolik sıyrılmış su
Desalter atık suyu (Ham petrol/vakum
üniteleri)
Evsel atık su
İskelelerden gelen evsel atık su
Merkaptanlı kostik
Merkaptanlı kostik (Doymuş LPG Merox)
Merkaptanlı kostik (Doymamış LPG Merox)
COS'lu kostik (Doymamış LPG Merox)
Kargo gemisi slop suları
İskele sintine suyu
TOPLAM
TASARIM KAPASİTESİ
Minimum
0
0
0
0
0
0
27
Akış (m3/sa)
Normal Faaliyet Maksimum Tasarım
323
655
722
55
370
402
101
101
120
167
184
200
0
74
78
0
32
33
0
25
28
0
0
0
0
0
0
93
25
68
0
17
149,7
64,7
85
73,2
17
159
69
90
73,2
55
0
0
0
110
110
6
8
1
1
0,06
0,07
5,7 m3/sa, 3 dk 2 x gün
0,8 m3/sa, 30 dk 1 x gün
3,3 m3/sa, 30 dk 1 x 10 gün
15
15
1
1
550
1014
117
8
1
0,1
15
1
1101
1101
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Genel Drenaj Sistemi
Yağlı Su Drenaj Sistemi
Kontrol
Havuzu
İskele Slop Suları
Toplama Tankları
Slop Tankına Giden
Yağlı Çamur
Slop Tankına
Giden Yağ
Kargo Gemisinden
Gelen Çamur
Petkim Atık
Yakma Tesisi
Çözünmüş Hava Flotasyon Ünitesi
Oluklu Levha
Durdurucusu
Kargo Gemisi
Slop Suarı
Suyu Giderilmiş
Çamur
Ph Ayarlama & Kimyasal Dozajlama
Kargo Gemisi
Sintine Suyu
Biyolojik
Çamurun
Suyunu Ayırma
Su
Yağlı Çamur
Sıyrılmış Kirli
Su
Evsel Atık Su
İskelelerden Gelen
Evsel Atık Su
Sülfürlü
Tüketilen
Kostik
(SRCT/URCT)
Dengeleme
Tankı
Sülfürlü
Harcanan COS
Çözeltisi
(URCT)
Sülfürlü Tüketilen Kostik (CCR)
Sülfürlü
Harcanmış Kostik
Denge Dramı
Ph Ayarlama
Ph Ayarlama
Slop Tankına
Giden Yağ
Slop Tankına Giden
Yağlı Çamur
Tuzlu Atık
Ph Ayarlama & Kimyasal Dozajlama
Şekil I.2.6. Atıksu Arıtma Tesisi Akış Şeması
28
Biyolojik Atıksu
Arıtma Paketi
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Doymamış Gaz ünitesi (UGP)
Bu ünite Delayed Coker ünitesinde çıkan LPG ve yakıt gazlarının serbest kükürdünü
gidermek için kurulmaktadır. Doymamışlık Delayed Coker ünitesinde sıcaklıkla kırılan
zincirlerde LPG içinde çift bağlı bileşiklerin olmasından kaynaklıdır. Bu sebeple prosesi
doymuş gaz ünitesine (SGP) göre farklılaşmaktadır. Doymamış LPG ürünü burada aminle
yıkandıktan sonra Doymamış Merox Ünitesi’ne (URCT) giderek, kalan sülfürlerin 20 ppm’in
altına düşürecek şekilde prosesine devam edilir. Yakıt gazı kükürdü giderildikten sonra
Ortak Yakıt Gazı Headerı’na beslenir.
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi, Delayed Coker Ünitesi’nde gerçekleşen
proses sonucunda oluşan katı petkok kütlelerinin ana depolama binasında depolanması ve
kamyon yükleme istasyonuna dağıtımını sağlamak için tasarlanmıştır. Delayed Coker
Ünitesi’nin nominal kapasitede çalışması durumunda günlük olarak 1978 ton petkok
üretilmesi hesaplanmaktadır.
Ünitenin, Delayed Coker Ünitesi ve kamyon yükleme ünitesinin yakınına
konuşlandırılması planlanmıştır.
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi, genel olarak iki farklı operasyonel sisteme
ve yardımcı sistemlere ayrılmıştır:
•
Sistem I: Petkok boyut küçültme, üniteye yükleme ve depoya taşıma, depo
içerisinde petkoka şekil verme
•
Sistem II: Depo boşaltma ve kamyon yükleme istasyonuna taşıma
•
Yardımcı sistemler: Toz toplama sistemi, yıkama sistemi, elektrik sistemi, kontrol
sistemi, yangınla mücadele sistemi ve tahliye sistemi
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi Akım Şeması Şekil I.2.7.’de verilmiştir.
29
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil I.2.7. Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi Akım Şeması
30
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje kapsamında PETKİM Aliağa Kompleksinin kuzeybatısında yer alan toplam
2.456.327,42 m²’lik alanın kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı, PETKİM tankları ve
çalılık boş araziden oluşmaktadır. Bölgenin sanayi alanı olması sebebiyle, koruma
açısından önem arz eden doğal bir bitki örtüsü bulunmamaktadır. Proje alanı hafif yükseltili
maksimum 50-80 m arasında değişmektedir. Arazinin ortalama yüksekliği 50 m’dir. PETKİM
Tesisleri’nden ve denizden uzaklaştıkça yükseklik 80 m’ye ulaşmaktadır. Hafif eğimli bir
topografyaya sahiptir.
Proje alanının 557.901,72 m²’lik kısmı Orman Arazisi vasfı taşımakta olup, bu alanlar
ile ilgili olarak İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nden alınan Ön İzin Taahhüt Senetleri ve Kesin
İzin Taahhüt Senedi ile Teslim Tesellüm Tutanağı, Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ve ÇED
inceleme Değerlendirme Formu Ek 5’te verilmiştir. Proje alanının geri kalan kısmı ise tarla
vasıflı parsel içinde değerlendirilmekte olup, Aliağa Kaymakamlığı İlçe Tarım Müdürlüğü
tarafından 4342 sayılı Mera Kanunu hükümlerine göre mera olarak değerlendirilmemiştir.
İlçe Tarım Müdürlüğü’nün konuya ilişkin görüşü ve Tapu Senedi Ek 6’da, projeye ait Vaziyet
Planı Ek 2’de verilmiştir.
I.3. Faaliyet Ünitelerinde Kullanılacak Makine ve Teçhizatın Adet ve Özellikleri, Bakım
ve Temizlik Çalışmaları, Bakım Onarım Periyotları
Proje kapsamında depolama yardımcı ünitelerde revizyon yapılması planlanmakta
olup, bu kapsamda STAR Ege Rafinerisi Projesi’ne ilave olarak yardımcı ünitelerin
yapılması planlanmaktadır. Proje kapsamında ilave edilmesi planlanan üniteler aşağıda
verilmiştir:
Demineralize Su Ünitesi
Kazan Besleme Suyu Ünitesi
Buhar Üretim Ünitesi
Rafineri Doğal Gaz Sistemi
Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik Nötralizasyonu Sistemi
Rafineri Sıcak Yağ Sistemi
Doymamış Gaz Ünitesi (UGP)
Atıksu Arıtma Tesisi
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi (Depolama, Taşıma Konveyörleri,
Kamyon Dolum)
31
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje kapsamında yukarıda belirtilen ünitelerde yer alan ekipmanlar aşağıda
belirtilmiştir:
Muhtelif Pompalar ve elektrik motorları (yatay, dikey, tek kademeli, çok kademeli,
santrifüj pompalar)
Muhtelif dozaj pompaları (pistonlu, diyaframlı vb.)
Basınçlı kaplar (yatay, dikey, basınçlı ekipmanlar, reaktörler)
Depolama tankları (muhtelif kapasitelerde atmosferik depolama tankları)
Muhtelif ısıtıcılar (buhar kazanları)
Isı değiştiricileri (havalı soğutucular
Kompresörler (santrifüj, pistonlu)
Filtreler (kum filtreleri, anyon-katyon filtreleri
Karıştırıcılar
Su soğutma kuleleri
Taşıyıcılar (yatay, dikey)
Hava üfleme fanları
Kaldırma, iletme ekipmanları (köprü vinçler, monoray vinçler vb.)
Ayrıştırıcılar
Muhtelif borular, vanalar, bağlantı parçaları
Projenin işletme aşamasında proje kapsamındaki ünitelerin bakım ve onarım
çalışmaları yaklaşık olarak 4 yılda bir gerçekleştirilecektir. Ünitelerde yer alan ekipmanların
belirli periyotlarda ve arıza durumlarında bakımları, ilgili ekipman üreticilerinin talimatlarına
uygun olarak yapılacaktır. Depolama tanklarının temizliği ise programlı olarak 10 yılda bir
yapılacaktır.
Temizlik ve bakım çalışmalarıi sonucunda ortaya çıkan atıklar 30.07.2008 tarih ve
26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazete ile 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
yönetmelikler ile revize edilen “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ve 14.03.2005 tarih ve
25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 04.09.2009 tarih ve 27339
sayılı Resmi Gazete, 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete, 30.10.2010 tarih ve
27744 sayılı Resmi Gazete ile 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan yönetmelikler ile revize edilen “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
hükümleri doğrultusunda bertaraf veya geri kazanım tesislerine gönderilecektir.
32
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Bu kapsamda, rafineride oluşacak tehlikeli atıklar (tank dibi çamurları, katalistler vb.)
PETKİM sahasında bulunan geçici depolama alanına gönderilecek ve lisanslı tesislerde
öngörülen mevzuat çerçevesinde bertarafı sağlanacaktır.
I.4.
Ham
Maddenin
Nasıl
Temin
Edileceğine
İlişkin
Bilgiler,
Hammadde
Depolanmasına İlişkin Bilgiler
Proje kapsamında STAR Ege Rafinerisi detay mühendislik çalışmaları aşamasında
yaklaşık %2 verim artışıyla (ÇED Raporu’nda belirtilen hiçbir alet ekipman vb. husus
değiştirilmeden) Rafineri’nin toplam Ham Petrol İşleme Kapasitesi 10.000.000 ton/yıl
(210.000 varil/gün)’dan 10.277.400 ton/yıl (214.000 varil/gün)’a çıkacak olup, ayrıca
248.500 ton/yıl doğalgaz kullanılması planlanmaktadır.
Proje kapsamında ham petrol depolama için geometrik kapasitesi toplam
691.285 m3 olan 7 adet yüzer tavanlı tank yapılması planlanmaktadır. Bu miktar rafinerinin
%100 kapasitede 13 günlük ihtiyacını karşılayacak düzeydedir.
Ham petrolün depolanmasında API 650, API 2000, API 2350 gibi depolama tankları
için belirlenen uluslararası standartlara uyum göz önünde bulundurularak Su Kirliliği
Kontrolü
Yönetmeliği,
Toprak
Kirliliği
Kontrolü
Yönetmeliği,
Petrol
Piyasasında
Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik, Binaların Yangıdan Korunması
Hakkında Yönetmelik ve Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gibi ulusal yönetmeliklerin
gereklilikleri de yerine getirilecektir. Ünitelerde kullanılacak olan standartların listesi Ek 3’te,
Tipik Depolama Tankı Planı Ek 4’te verilmiştir.
Proje kapsamında ham petrolün tedariki ve taşınması işlemleri için 08.12.2009 tarih
ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan Rafineri Projesi’nde belirtildiği üzere
deniz yoluyla gerçekleştirilecektir.
Doğalgazın temini ise BOTAŞ Doğalgaz Hattından temin edilecek olup, konu ile ilgili
gerekli izinler alınacaktır.
33
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
I.5. Depolanacak Ürünlerin Tür ve Miktarları (Günlük, Aylık, Yıllık), Özellikleri,
Depolama Ünitesine Ait Bilgiler, Ürünlerin (Ara Ürünler de Dahil) Nerelere, Ne Kadar
ve Nasıl Sunulacağı
Proje kapsamında STAR Ege Rafinerisi detay mühendislik çalışmaları aşamasında
yaklaşık %2 verim artışıyla (ÇED Raporu’nda belirtilen hiçbir alet ekipman vb. husus
değiştirilmeden) Rafineri’nin toplam Ham Petrol İşleme Kapasitesi 10.000.000 ton/yıl’dan
10.277.400 ton/yıl’a çıkacak olup, ayrıca 248.500 ton/yıl doğalgaz kullanılması
planlanmaktadır. Bu kapsamda STAR Ege Rafinerisi’nin toplam Nihai Ürün kapasitesi
10.312.943 ton/yıl olarak hesaplanmıştır. Rafineri’de kullanılacak hammaddeler ve ürünlere
ilişkin ayrıntılı bilgiler Tablo I.5.1.’de verilmiştir.
Tablo I.5.1. Rafineride Kullanılacak Hammaddeler ve Ürünler
Ham Yağlar
Ortalama Ağırlık
Kerkük (%50)
Toplam Ham Petrol Tedariği
Diğer Hammadeler
Doğalgaz
Toplam Hammadde Tedarik
ÜRÜNLER
Doymamış LPG
Doymuş LPG
Hafif Nafta
Yüksek RON Reformat
Jet Yakıtı
Dizel EN 590
Petrol Koku
Dönüştürülmemiş Yağ
Sıvı Kükürt
Katı Kükürt
Karışık Ksilenler
Fuel-gaz
Hidrojen
TOPLAM ÜRÜN MİKTARI
Ton/gün
14.818
14.546
29.364
Varil/gün
107.000
107.000
214.000
Ton/yıl
5.186.300
5.091.100
10.277.400
710
29,6
248.500
10.525.900
202
715
4.613
1.384
4.656
13.632
1.978
40
227
227
1205
562
26
Varil/yıl
37.450.000
37.450.000
74.900.000
70.871
250.320
1.614.649
484.370
1.629.692*
4.771.502*
691.010
14.108
79.380
79.380
421.861
196.700
9.100
10.312.943
NOT: Jet Yakıtı ve Dizel EN590 üretimleri, kerosen ve dizel karışım oranlarına göre değişiklik gösterebilir.
Karışım (paçallama) durumunda üretim miktarları, Jet Yakıtı için 500.000 ton/yıl ve Dizel EN590 için 5.901.194
ton/yıl şeklinde olacaktır.
STAR
Rafineri
tesislerinde
üretimi
gerçekleştirilecek
ara
ürünlerin
satışı
yapılmayacaktır. Proje kapsamında inşa edilecek olan ara ürün ve nihai ürünlerin
depolanacağı tanklara ilişkin bilgiler Tablo I.1.4 ve Tablo I.1.5.’te verilmiştir.
34
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
I.6. Sahanın Bulunduğu Alandaki Trafik Durumu ile Saha İçi Trafik Yönetimi, Sahaya
Ulaşım Yolu Hakkında Ayrıntılı Bilgiler, Sahaya Ulaşım Yolunun Bir Plan Üzerinde
Gösterilmesi
Proje kapsamında kullanılması planlanan alan, bölgenin ilgili planlarında “Sanayi
Alanı” olarak işaretlenmiştir. Proje alanı yakın çevresinde yerleşim birimi bulunmamakta
olup, en yakın yerleşim yaklaşık 1.750 m mesafede yer alan PETKİM Lojmanları’dır.
Proje Alanının güney ve güneydoğusunda PETKİM Tesisleri, doğusunda TÜPRAŞ
İzmir Rafinerisi, kuzeyinde ise gemi söküm tesisleri yer almaktadır. Proje alanına ulaşımda
TÜPRAŞ Rafinerisi ile proje alanı arasında mevcut bulunan asfalt yol ve Aliağa-İzmir Devlet
Karayolu kullanılacaktır. Proje alanına ulaşımda kullanılacak yol güzergahı Şekil I.6.1.’de
verilmiştir.
Proje kapsamında hammaddenin ve üretimi gerçekleştirilecek ürünlerin transferi
çoğunlukla deniz yolu ile sağlanacaktır.
: Proje Alanı
: Yol Güzergahı
Şekil I.6.1. Proje Alanına Ulaşımda Kullanılacak Yol Güzergahı
35
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
I.7. Proje Kapsamında Planlanan Ekonomik Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri
Proje kapsamında STAR Rafineri A.Ş. tarafından yapılması planlanan ve
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan STAR Ege Rafinerisi
Projesi’nde gelişen piyasa ihtiyaçlarının karşılanması, proje alanının maksimum verimde
kullanılabilmesi ve daha esnek ve güvenli operasyon koşulları sağlanması amacıyla
revizyon yapılması planlanmaktadır.
Proje kapsamında STAR Ege Rafinerisi detay mühendislik çalışmaları aşamasında
yaklaşık %2 verim artışıyla (ÇED Raporu’nda belirtilen hiçbir alet ekipman vb. husus
değiştirilmeden) Rafineri’nin toplam Ham Petrol İşleme Kapasitesi 10.000.000 ton/yıl’dan
10.277.400 ton/yıl’a çıkacak olup, ayrıca 248.500 ton/yıl doğalgaz kullanılması
planlanmaktadır. Bu kapsamda STAR Ege Rafinerisi’nin toplam Nihai Ürün kapasitesi
10.312.943 ton/yıl olarak hesaplanmıştır.
Tesisin toplam depolama kapasitesinde yaklaşık 550.000 m³’lük bir artış sağlanması
planlanmakta olup, projenin gerçekleşmesi ile tesisin toplam depolama kapasitesi
1.616.872 m³ olacaktır.
Proje kapsamında 08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı”
alınan proje kapsamında yer alan ünitelere ilave yardımcı ünitelerin (Doymamış Gaz Ünitesi
(UGP), Demineralize Su Ünitesi, Kazan Besleme Suyu Ünitesi, Buhar Üretim Ünitesi,
Rafineri Doğal Gaz Sistemi, Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik
Nötralizasyonu Sistemi, Rafineri Sıcak Yağ Sistemi, Atıksu Arıtma Tesisi, Petkok Elleçleme
ve Depolama Sistemi (Depolama, Taşıma Konveyörleri, Kamyon Dolum)) inşa edilmesi
planlanmıştır.
Rafineri alanında yollardan, binaların bulunduğu yerlerden ve şevlerden yağmur
suların toplandığı genel drenaj hattı altyapısı yapılacaktır. Yaklaşık olarak 30.000 metrelik
bir uzunluğa sahip olması beklenilmektedir. Proses üniteleri ve tank seddeleri içerisinde
muhtemel yağlı su drenajları, Yağlı Su Drenaj Sistemi’nde toplanacaktır. Toplanan yağlı su,
Star Atık Su Arıtma Ünitesi’nde (WWTU) arıtılarak, arıtılmış temiz su deniz drenajına
verilecektir ve ayrılan yağlı atıklar ise Petkim insineratörüne aktarılacaktır.
Proje kapsamında belirtilen üniteler dışında herhangi bir ekonomik, sosyal ve altyapı
faaliyeti planlanmamıştır.
36
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
I.8. Projenin Yer ve Teknoloji Alternatifleri, Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları
Alanın Coğrafik Şekli, Coğrafi Tanımlanması (Memleket Koordinatları-Coğrafi
Koordinatlar)
Projenin teknik anlatımı ve teknolojisi Bölüm I.1.-Bölüm I.4.’te detaylı olarak
verilmiştir. Arz talep doğrultusunda en uygun projelendirmenin yapıldığı düşünülmekte olup,
ihtiyaca binaen uygulanacak teknolojide iyileştirme çalışmaları yapılabilecektir. Bunun
yanında proje kapsamında yürürlükte bulunan mevzuata uygun hareket edilecek, insan ve
çevre sağlığı açısından en uygun yöntem ve teknolojiler uygulanacak ve gerekli tedbirler
alınacaktır.
Projenin alternatifleri; yer, teknoloji ve alınacak önlemler olmak üzere incelenmiştir.
Tesiste uygulanacak teknolojik ve alınacak önlemler kapsamında ekonomik ve çevresel
açıdan en uygun olan yöntemler tercih edilmiştir.
Faaliyet kapsamında projelendirme çalışmaları yapılan ve konu ile ilgili olarak ÇED
Olumlu Kararı alınan projede revizyon planlanması ve PETKİM Tesisleri’nin konumu dikkate
alınarak faaliyet yeri, tek alternatif olarak değerlendirilmiştir.
Proje alanı, İzmir İli, Aliağa İlçesi, Arap Çiftliği Mevkii K17.b3.1c pafta 6310,
1732,1733, 1734, 1735, 1736, 1740, 1741, 1742, 1743, 1744 numaralı parseller içinde yer
almakta olup, toplam 2.456.327,42 m²’dir. Proje alanının 1.898.425,697 m²’lik kısmı tarla
vasıflı parsel içinde kalmakta olup, bu alanın mülkiyeti Petkim Petrokimya A.Ş.’ye aittir.
Aliağa Kaymakamlığı İlçe Tarım Müdürlüğü tarafından 4342 sayılı Mera Kanunu
hükümlerine göre mera olarak değerlendirilmemiştir. İlçe Tarım Müdürlüğü’nün konuya
ilişkin görüşü ve Tapu Senedi Ek 6’da verilmiştir. Proje alanının kalan kısmı ise kısmı
Orman Arazisi vasfı taşımakta olup, bu alanlar ile ilgili olarak İzmir Orman Bölge
Müdürlüğü’nden alınan Ön İzin Taahhüt Senetleri ve Kesin İzin Taahhüt Senedi ile Teslim
Tesellüm Tutanağı, Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ve ÇED İnceleme Değerlendirme
Formu Ek 5’te verilmiştir.
İzmir'in bir ilçesi olan Aliağa, Ege Denizi'nin kıyısında yer alır. İlçe; güneydoğusunda
Dumanlı Dağı ve kuzeydoğusuna düşen Yunt Dağı ile çevrelenmiş olup batısında Ege
Denizi bulunmaktadır.
37
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
İlçe, 38 Derece 56 Kuzey, 37 Derece güney enlemleri ile 26 derece 53 Dakika Batı,
27 Derece 10 Dakika Doğu boylamları arasında yer alır. Aliağa, uygulanan İmar Planları ve
konut politikalarından dolayı, önceleri Kuzey/Güney yönünde genişlerken, son yıllarda
Doğu yönünde genişlemeye başlamış; yeni konut alanları bu yönde konuşlanmaktadır.
Aliağa'nın yüzölçümü 393 km²’dir.
İzmir- Çanakkale karayolu kentin içinden geçmekte ve çift gidiş-gelişe sahip olan bu
karayolu ile İlçe’den İzmir'e 45 dakikada ulaşılmaktadır. İzmir'in Sanayi İlçesi Aliağa;
doğusunda Manisa, kuzeyinde Bergama, güneyinde Menemen, güneybatısında Foça'ya
komşudur.
Proje alanı mevcut PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Aliağa Kompleksi sınırları
içerisinde yer almakta olup, güney ve güneydoğu sınırında PETKİM tesisleri, kuzeydoğu
sınırında ise TÜPRAŞ tesisleri bulunmaktadır. Batısında ve güneyinde ise PETKİM’e ait
araziler bulunmaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimleri yaklaşık 1750 m mesafede
yer alan PETKİM Lojmanları ve yaklaşık 2.200 m mesafede yer alan Atatürk Mahallesi’dir.
Proje alanı koordinatları Tablo I.8.1.’de, Proje Alanının Ülke ve Bölge İçindeki Yeri
Şekil II.2.1.’de, Uydu Görüntüleri Şekil II.2.2. ve Şekil II.2.3.’te, proje kapsamında
kullanılması planlanan alana ait fotoğraflar Şekil II.2.4. ve Şekil II.2.5.’te, proje alanını
gösterir Vaziyet Planı Ek 2’de, 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita Ek 7’de, proje alanını
kapsayan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları
Ek 8’de verilmiştir.
Tablo I.8.1. Proje Alanı Koordinatları
Nokta
No
1
2
3
P41
P40
P39
P38
P37
P36
P35
P34
P33
P32
P31
P30
P29
UTM Koordinatları (ED50)
Y
493515,53
493549,91
493605,52
493673,60
493788,50
493793,20
493798,03
493803,28
493808,92
493814,95
493821,39
493828,19
493835,37
493842,92
493850,83
493859,09
Coğrafik Koordinatları (WGS84)
X
4296326,35
4296278,13
4296169,16
4296023,27
4295670,02
4295656,27
4295643,50
4295630,91
4295618,50
4295606,28
4295594,26
4295582,44
4295570,85
4295559,50
4295548,39
4295537,54
38
Enlem
38,8140740
38,8136397
38,8126581
38,8113439
38,8081614
38,8080375
38,8079225
38,8078091
38,8076973
38,8075872
38,8074789
38,8073725
38,8072681
38,8071658
38,8070658
38,8069681
Boylam
26,9247595
26,9251559
26,9257974
26,9265829
26,9279096
26,9279638
26,9280196
26,9280801
26,9281452
26,9282148
26,9282890
26,9283675
26,9284503
26,9285373
26,9286285
26,9287238
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Nokta
No
P28
P27
P26
P25
P24
P23
P22
P21
P20
P19
P18
P17
P16
P15
P14
P13
P12
P11
P10
P9
P8
P7
P6
P5
P4
P3
P2
P1
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
UTM Koordinatları (ED50)
Y
493867,70
493876,64
493885,91
493895,49
493905,37
493915,56
493926,02
493936,76
493947,77
493958,87
494230,50
494236,32
494241,67
494246,80
494251,69
494256,34
494260,72
494264,83
494268,66
494272,19
494275,42
494278,34
494280,94
494283,21
494285,15
494286,75
494288,00
494288,92
494289,50
494296,59
494321,21
494323,51
494325,19
494325,79
494327,04
494328,86
494331,22
494334,13
494337,55
494341,45
494345,80
494350,57
494355,26
494440,49
494443,59
494443,59
494220,00
494216,94
493672,18
493553,14
493422,02
493345,33
493328,60
493329,82
493344,51
Coğrafik Koordinatları (WGS84)
X
4295526,97
4295516,68
4295506,67
4295496,97
4295487,58
4295478,51
4295469,78
4295461,38
4295453,33
4295445,75
4295266,49
4295262,44
4295258,27
4295253,84
4295249,15
4295244,22
4295239,05
4295233,66
4295228,07
4295222,28
4295216,32
4295210,21
4295203,94
4295197,56
4295191,07
4295184,48
4295177,82
4295171,10
4295164,03
4295041,17
4294626,17
4294573,84
4294544,85
4294539,01
4294532,71
4294526,55
4294520,58
4294514,85
4294509,41
4294504,30
4294499,57
4294495,26
4294491,74
4294433,66
4294431,71
4294414,76
4294414,76
4294413,07
4293541,28
4293379,94
4293202,22
4293100,20
4293055,31
4293004,59
4292972,37
39
Enlem
38,8068729
38,8067802
38,8066901
38,8066027
38,8065182
38,8064365
38,8063579
38,8062823
38,8062098
38,8061416
38,8045280
38,8044915
38,8044540
38,8044141
38,8043719
38,8043275
38,8042809
38,8042324
38,8041820
38,8041299
38,8040762
38,8040211
38,8039647
38,8039072
38,8038487
38,8037893
38,8037293
38,8036688
38,8036051
38,8024979
38,7987583
38,7982867
38,7980255
38,7979729
38,7979161
38,7978606
38,7978068
38,7977552
38,7977062
38,7976602
38,7976176
38,7975788
38,7975471
38,7970242
38,7970067
38,7968539
38,7968525
38,7968372
38,7889772
38,7875224
38,7859199
38,7850000
38,7845953
38,7841382
38,7838480
Boylam
26,9288230
26,9289261
26,9290329
26,9291433
26,9292572
26,9293746
26,9294952
26,9296190
26,9297458
26,9298737
26,9330036
26,9330707
26,9331323
26,9331914
26,9332478
26,9333014
26,9333519
26,9333993
26,9334434
26,9334841
26,9335214
26,9335550
26,9335850
26,9336112
26,9336336
26,9336521
26,9336666
26,9336772
26,9336840
26,9337666
26,9340536
26,9340806
26,9341001
26,9341071
26,9341215
26,9341425
26,9341698
26,9342033
26,9342428
26,9342877
26,9343379
26,9343928
26,9344468
26,9354288
26,9354645
26,9354646
26,9328899
26,9328547
26,9265896
26,9252204
26,9237124
26,9228304
26,9226382
26,9226528
26,9228222
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Nokta
No
70
148
149
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
UTM Koordinatları (ED50)
Y
493344,37
493344,15
493344,66
493344,12
493321,79
493310,22
493296,16
493285,19
493258,96
493237,42
493218,93
493204,46
493208,07
493200,62
493186,64
493177,83
493175,15
493152,42
493135,75
493118,61
493118,28
493107,06
493109,78
493080,89
493026,14
493012,00
492990,96
492972,05
492916,33
492898,72
492853,51
492862,98
492852,14
492823,69
492810,10
492794,24
492818,32
492822,93
492779,10
492767,95
492757,22
492723,79
492700,25
492669,92
492613,95
492617,61
492601,80
492593,55
492573,13
492573,93
492572,14
492569,19
492566,69
492559,36
492556,47
Coğrafik Koordinatları (WGS84)
X
4292954,12
4292943,33
4292931,66
4292862,80
4292802,38
4292836,23
4292834,48
4292840,65
4292854,24
4292883,43
4292879,42
4292891,96
4292908,62
4292924,60
4292939,49
4292942,28
4292958,82
4292972,93
4292970,26
4292986,30
4293005,55
4293038,56
4293069,34
4293108,28
4293114,44
4293112,21
4293131,30
4293165,49
4293201,26
4293166,64
4293212,29
4293227,62
4293314,10
4293302,11
4293326,75
4293347,45
4293378,09
4293383,95
4293391,72
4293419,03
4293427,93
4293540,13
4293570,52
4293601,53
4293708,77
4293740,22
4293766,16
4293811,46
4293851,05
4293870,88
4293886,78
4293897,58
4293900,78
4293904,45
4293907,81
40
Enlem
38,7836835
38,7835863
38,7834811
38,7828606
38,7823159
38,7826209
38,7826050
38,7826605
38,7827828
38,7830457
38,7830094
38,7831223
38,7832725
38,7834164
38,7835505
38,7835756
38,7837246
38,7838516
38,7838274
38,7839718
38,7841453
38,7844426
38,7847200
38,7850707
38,7851258
38,7851056
38,7852775
38,7855854
38,7859073
38,7855952
38,7860062
38,7861444
38,7869237
38,7868154
38,7870373
38,7872237
38,7875000
38,7875529
38,7876225
38,7878686
38,7879487
38,7889595
38,7892332
38,7895124
38,7904783
38,7907617
38,7909954
38,7914035
38,7917601
38,7919388
38,7920821
38,7921794
38,7922082
38,7922412
38,7922715
Boylam
26,9228208
26,9228184
26,9228243
26,9228188
26,9225623
26,9224288
26,9222669
26,9221405
26,9218384
26,9215901
26,9213773
26,9212105
26,9212520
26,9211660
26,9210049
26,9209034
26,9208724
26,9206106
26,9204187
26,9202212
26,9202172
26,9200877
26,9201187
26,9197857
26,9191553
26,9189925
26,9187500
26,9185319
26,9178900
26,9176876
26,9171666
26,9172755
26,9171498
26,9168223
26,9166656
26,9164828
26,9167597
26,9168127
26,9163080
26,9161793
26,9160557
26,9156696
26,9153982
26,9150486
26,9144030
26,9144448
26,9142625
26,9141670
26,9139315
26,9139405
26,9139197
26,9138856
26,9138568
26,9137724
26,9137390
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Nokta
No
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
UTM Koordinatları (ED50)
Y
492549,31
492517,01
492514,66
492550,84
492560,37
492591,18
492658,85
492702,62
492709,97
492845,23
493003,39
493099,29
493111,42
493185,12
493312,26
493308,06
493288,63
493301,29
493323,00
493219,38
493219,53
493409,52
493540,78
493334,71
493499,78
Coğrafik Koordinatları (WGS84)
X
4293924,09
4293944,84
4293947,91
4293959,38
4293962,42
4293972,19
4293978,86
4293993,82
4293973,05
4293867,85
4293887,85
4293934,21
4294000,60
4294115,44
4294171,84
4294219,47
4294261,49
4294543,22
4294603,75
4294876,21
4295182,23
4295325,24
4295483,10
4296078,54
4296187,36
Enlem
38,7924181
38,7926048
38,7926325
38,7927362
38,7927636
38,7928519
38,7929126
38,7930478
38,7928607
38,7919138
38,7920953
38,7925138
38,7931122
38,7941477
38,7946569
38,7950861
38,7954646
38,7980036
38,7985492
38,8010037
38,8037614
38,8050516
38,8064752
38,8118395
38,8128214
Boylam
26,9136564
26,9132842
26,9132572
26,9136736
26,9137834
26,9141380
26,9149171
26,9154210
26,9155059
26,9170644
26,9188854
26,9199892
26,9201282
26,9209757
26,9224392
26,9223904
26,9221662
26,9223092
26,9225586
26,9213627
26,9213614
26,9235481
26,9250583
26,9226791
26,9245794
I.9. Proje ile İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin
Kısaca Açıklanması, Alınmış ve Alınacak İzinler, Belgeler, Projeye İlişkin Politik,
Yasal ve İdari Çerçeve
STAR Rafineri A.Ş. tarafından İzmir Aliağa’da PETKİM Yarımadası üzerinde
10 milyon ton/yıl ham petrol işleme kapasiteli STAR Ege Rafinerisi’nin gerçekleştirilmesi
planlanmış olup, proje için ÇED Raporu hazırlanmış (SOCAR & TURCAS Ege Rafinerisi
Nihai ÇED Raporu) ve mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan 08.12.2009 tarih ve 1809
sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınmıştır (Ek 1).
STAR Ege Rafinerisi Projesi kapsamında Aliağa Belediyesi’nden gerekli izinler
alınarak hafriyat çalışmalarına başlanmış olup, alınan izinler Ek 9’da verilmiştir.
41
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
STAR Rafineri A.Ş.’nin arazisinin de içinde olduğu alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından “Özel Proje Alanı” olarak ilan edilmiştir
(Ek 9). Bu itibarla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü’nden
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Ek 10 ve Ek 12/C tablolarında
belirtilen asgari emniyet mesafesi şartı aranmadan yapı ve tesis yapılabileceği hususunda
yazı alınmıştır (Ek 9). Bunun yanında Petkim Petrokimya Holding A.Ş. Aliağa Kompleksi
çevresini kapsayan Özel Güvenlik Bölgesi sınırlarına ilişkin kararlar Ek 9’da verilmiştir.
STAR Rafineri A.Ş. tarafından Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan
49 yıllık Rafinerici Lisansı alınmış olup, Lisans Belgesi ve Ekleri Ek 9’da verilmiştir.
Ayrıca proje alanı çevresinde bırakılması gereken sağlık koruma bandı mesafesi ile ilgili
olarak İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan görüş alınmıştır (Ek 9). Görüş yazısında
Rafineri alanının Petkim Petrokimya tesisine komşu kısımlarında 20 metre, diğer her
yönden 25 metre mesafenin sağlık koruma bandı olarak bırakılması öngörülmüştür.
Proje kapsamında inşaat çalışmalarına başlamadan önce ilgili kurum ve
kuruluşlardan gerekli izinler alınacaktır.
42
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
BÖLÜM II: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ
II.1. Proje Yerinin; İlgili Valilik veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan,
Lejand ve Plan Notlarının da Yer Aldığı, Onanlı Çevre Düzeni Planı, Nazım İmar Planı,
Uygulama İmar Planı, (1/25000, 1/5000, 1/1000 Ölçekli Yürürlükte Bulunan Planlar)
Üzerinde İşaretlenerek Gösterilmesi, Sağlık Koruma Bandının Bu Planlarda
Gösterilmesi, (Planların Aslı Gibidir Onaylı Şekilde Rapor Ekinde Yer Alması) Konuya
İlişkin Açıklamaların Rapor Metninde de Yer Alması
Proje alanı mevcut PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Aliağa Kompleksi sınırları
içerisinde yer almakta olup, güney ve güneydoğu sınırında PETKİM tesisleri, kuzeydoğu
sınırında TÜPRAŞ Tesisleri, kuzeyinde ise gemi söküm tesisleri bulunmaktadır. Batısında
ve güneyinde ise PETKİM’e ait araziler bulunmaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim
birimleri yaklaşık 1750 m mesafede yer alan PETKİM Lojmanları ve yaklaşık 2.200 m
mesafede yer alan Atatürk Mahallesi’dir.
STAR Rafineri A.Ş.’nin arazisinin de içinde olduğu alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından “Özel Proje Alanı” olarak ilan edilmiştir
(Ek 9).
Proje alanı koordinatları Tablo I.8.1.’de, Proje Alanının Ülke ve Bölge İçindeki Yeri
Şekil II.2.1.’de, Uydu Görüntüleri Şekil II.2.2. ve Şekil II.2.3.’te, proje kapsamında
kullanılması planlanan alana ait fotoğraflar Şekil II.2.4. ve Şekil II.2.5.’te, proje alanını
gösterir Vaziyet Planı Ek 2’de, 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita Ek 7’de, proje alanını
kapsayan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları
Ek 8’de verilmiştir.
43
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.2. Proje Sahası Yakın Çevresinde Bulunan Sanayi ve Yerleşimlerin Harita Üzerinde
Gösterilmesi, Mesafelerin Belirtilmesi, En Yakın Yerleşim Birimine Uzaklık, Yer
Bulduru Haritası Proje Alanı ve Çevresinin Panaromik Fotoğrafları
Proje alanı mevcut PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Aliağa Kompleksi sınırları
içerisinde yer almakta olup, güney ve güneydoğu sınırında PETKİM tesisleri, kuzeydoğu
sınırında ise TÜPRAŞ tesisleri bulunmaktadır. Batısında ve güneyinde ise PETKİM’e ait
araziler bulunmaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimleri yaklaşık 1750 m mesafede
yer alan PETKİM Lojmanları ve yaklaşık 2.200 m mesafede yer alan Atatürk Mahallesi’dir.
Proje Alanının Ülke ve Bölge İçindeki Yeri Şekil II.2.1.’de, Uydu Görüntüleri
Şekil II.2.2. ve Şekil II.2.3.’te, proje kapsamında kullanılması planlanan alana ait fotoğraflar
Şekil II.2.4. ve Şekil II.2.5.’te, proje alanını gösterir Vaziyet Planı Ek 2’de, 1/25.000 Ölçekli
Topoğrafik Harita Ek 7’de, proje alanını kapsayan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları ile
1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları Ek 8’de verilmiştir.
44
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
PROJE ALANI
Şekil II.2.1. Proje Alanının Ülke ve Bölge İçindeki Konumu
45
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
PROJE ALANI
PROJE ALANI
Şekil II.2.2. Proje Alanını ve Çevresini Gösteren Uydu Görüntüleri
46
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
PROJE ALANI
Şekil II.2.3. Proje Alanını ve Çevresini Gösteren Uydu Görüntüsü
47
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.2.4. Proje Alanı ve Çevresini Gösterir Fotoğraflar
48
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.2.5. Proje Alanı Fotoğrafları
49
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.3. Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Mevcut Arazi Kullanımını Değerlendirebilmek
Amacı ile Yeraltı Sularını, Yerüstü Sularını, Deprem Kuşaklarını, Jeolojik Yapıyı, Köy
Yerleşik Alanlarını, Ulaşım Ağını, Enerji Nakil Hatlarını, Arazi Kabiliyetini ve Faaliyet
Alanının Yakın Çevresinde Faaliyetlerine Devam Etmekte Olan Diğer Kullanımların
Yerlerine İlişkin Verileri Gösterir Bilgilerin 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerine
İşlenmesi, (Bu Haritada Üzerinde Dere Yatakları da Renkli Gösterilmelidir), Proje
Alanının Harita Üzerinde Gösterilerek Açıklanması
Proje alanı mevcut PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Aliağa Kompleksi sınırları
içerisinde yer almakta olup, güney ve güneydoğu sınırında PETKİM tesisleri, kuzeydoğu
sınırında ise TÜPRAŞ tesisleri bulunmaktadır. Batısında ve güneyinde ise PETKİM’e ait
araziler bulunmaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimleri yaklaşık 1750 m mesafede
yer alan PETKİM Lojmanları ve yaklaşık 2.200 m mesafede yer alan Atatürk Mahallesi’dir.
STAR Rafineri A.Ş.’nin arazisinin de içinde olduğu alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından “Özel Proje Alanı” olarak ilan edilmiştir
(Ek 9).
Proje alanı koordinatları Tablo I.8.1.’de, Proje Alanının Ülke ve Bölge İçindeki Yeri
Şekil II.2.1.’de, Uydu Görüntüleri Şekil II.2.2. ve Şekil II.2.3.’te, proje kapsamında
kullanılması planlanan alana ait fotoğraflar Şekil II.2.4. ve Şekil II.2.5.’te, proje alanını
gösterir Vaziyet Planı Ek 2’de, 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita Ek 7’de, proje alanını
kapsayan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları
Ek 8’de verilmiştir.
50
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.4. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal
Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin, Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki
Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi, –Tesis İçi Makine, Ünite, Tank vb.nin
Yerleşim Planı Üzerinde Gösterilmesi-, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan
Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri ve Yükseklikleri)
Proje kapsamında 08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı”
alınan STAR Ege Rafinerisi Projesi’nde revizyon yapılması planlanmaktadır. Revize proje
kapsamında 63 adet tank (61 adet hidrokarbon depolama tankı, 2 adet yangın suyu tankı)
ile birlikte yardımcı ünitelerin (Doymamış Gaz Ünitesi (UGP), Demineralize Su Ünitesi,
Kazan Besleme Suyu Ünitesi, Buhar Üretim Ünitesi, Rafineri Doğal Gaz Sistemi, Rafineri
Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik Nötralizasyonu Sistemi, Rafineri Sıcak Yağ
Sistemi, Atıksu Arıtma Tesisi, Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi (Depolama, Taşıma
Konveyörleri, Kamyon Dolum)) inşa edilmesi planlanmıştır.
Proje alanının yaklaşık 27.000 m²’lik kısmında üretim birimleri ve yardımcı ve sosyal
ünitelerin yer alması planlanmaktadır. Proje kapsamında rafineri tesislerine ilave edilmesi
planlanan üniteler ile birlikte Rafineri Üniteleri ve ortalama alan miktarları Tablo II.4.1.’de,
proje kapsamında inşa edilecek tanklara tasarım bilgileri Tablo I.2.1.’de verilmiştir.
Tablo II.4.1. Rafineri Üniteleri ve Öngörülen Alanları
Ünite Adı
Ham Petrol/Vakum Üniteleri
Doymuş Gaz Ünitesi
Nafta Hydrotreater Ünitesi
Kero Hydrotreater
Dizel Hydrotreater Ünitesi
Hyrocracker
CCR
Delayed Coker
Doymamış Gaz Ünitesi
Amin İşleme Ünitesi
Kirli Su Geri Kazanım Ünitesi
Kükürt Geri Kazanım Ünitesi
Atıksu Arıtma Ünitesi
Hidrojen Ünitesi
İtfaiye Binası
Rafineri Sıcak Yağ Sistemi
Soğutma Suyu Sistemi
Sülfür Yükleme Alanı
En (m)
Boy (m)
Alan (m²)
185
50
60
71
95
143
97.5
205
160
97,7
97,5
125
232.5
145
37.925
8.000
5900
7.000
11.900
33.200
14.100
220
165
37.000
104
123
12.790
130
110
100
74
25
123
50
123
270
125
108
56
40
113
16.000
29.700
12.500
8.000
1.400
4.920
5.650
51
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Ünite Adı
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi
Rafineri Doğal Gaz Sistemi
Ekipman Havası/Proses Havası Üniteleri
Yoğuşturma Ünitesi
Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen
Atık Kostik Nötralizasyonu Sistemi
Demineralize su ünitesi/Kazan besleme
suyu ünitesi/Buhar üretim ünitesi
En (m)
Boy (m)
Alan (m²)
75
145
10.875
58
123
7134
Rafineri alanında üretim birimlerine ilave olarak yaklaşık 16.850 m²’lik alanda, tesisin
ve işçilerin ihtiyaçlarının karşılanacağı idari bina, kantin, ilk yardım birimi vb. binalar tesis
edilecektir.
Proje kapsamında kurulacak tüm tesislere ve yapılara ilişkin yer planlamasında
“Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik” hükümlerine ve
Karayolu Kamulaştırma Sınır çekme paylarına uyulacaktır.
Ayrıca yollardan, binaların bulunduğu yerlerden ve şevlerden yağmur sularının
toplandığı genel drenaj hattı altyapısı yapılacak olup, bu hattın yaklaşık 30.000 metre
uzunluğa sahip olması beklenmektedir.
Yukarıda açıklanan üretim birimleri ile tankların yerleşimlerini gösteren Rafineri
Vaziyet Planı Ek 2’de verilmiştir.
II.5. Jeolojik Özellikler (Bölgenin ve Proje Sahasının Jeolojik ve Zemin Özellikleri,
Proje Alanının Ölçekli Tesis Planları Üzerine İşlenmesi, Jeolojik/Jeoteknik Etüd
Raporu, Stratigrafik Kesiti -Rapora Atıflarda Bulunularak Proje Alanı Özellikleri
Anlatılmalıdır- Sahanın Olası Bir Deprem Riski Altında Zemin ve Kaya Mekaniğine
İlişkin Özellikleri, Gerekli Mühendislik Özellikleri
Bu bölüm hazırlanırken Ege Temel Sondajcılık Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. tarafından
hazırlanmış olan Socar&Turcas Ege Rafinerisi (STAR) Projesi Zemin Etüt Raporu’ndan
(Aralık 2010) faydalanılmıştır (Ek 10). Bu rapora ait onay yazısı ve rapor onayı Ek 10’da
verilmiştir.
52
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Bölgesel Jeoloji
Çalışma alanı ve civarının jeolojisi hakkında burada verilen özet bilgi Genç ve
Yılmaz (2000) ile Eşder ve diğ.(1991) çalışmalarından derlenmiştir. Bölgede en altta
allokton Üst Kretase yaşlı İzmir Flişi bulunmaktadır ve yeşil şist fasiyesi koşullarında
metamorfizmaya uğramış rekristalize ekzotik kireçtaşı bloklu epiklastik karakterde şist ve
metakumtaşı ardalanmasından oluşmaktadır. Bunun üzerine uyumsuz olarak Alt Miyosen
yaşlı Soma Formasyonu (Ts) çökelmiştir. Altta kalın tabakalanmalı, sarımsı, boz, bej renkli
killi kireçtaşı, marn, çamurtaşı, kumtaşı, silttaşı, ince kireçtaşı, tüfit ardalanması şeklindedir.
Soma Formasyonu'nun en üst düzeylerinde tüfit ve çeşitli volkanoklastikler daha sık
ardalanmakta olup, volkanosedimanter bir karakter göstermektedir (Eşder ve diğ., 1991).
Aliağa yöresinde Alt Miyosen'de gölsel fasiyeste olan çökel ortamı daha sonra
volkanosedimanter bir çökel ortamına dönüşmektedir. Soma Formasyonu üzerine açısal
diskordansla Aliağa Volkanitleri gelmektedir. Soma Formasyonu’nun ortalama kalınlığı
1800 m olarak tahmin edilmektedir.
Orta Miyosen'de bölge genellikle kara halinde olup, zaman zaman derinliği çok az
olan sığ sularla kaplanmıştır. Bu süreç içersinde andezit lavları ile ara katkılı piroklastikler
oluşmuştur. Bunlar Aliağa piroklastikleri (Tap) olarak adlandırılmıştır (Eşder ve diğ., 1991).
Tüfler genellikle volkanik parçaları kapsamakta ve piroksen andezitler yer yer dayk şeklinde
görülmektedir. Aliağa piroklastiklerinden derlenen örneklerde yapılan petrografik çalışmalar
sonucunda eksplosiv faza ait kayalar, asidik tüf, silisleşmiş tüf, ayrışmış tüf, piroklastik kaya,
altere olmuş piroklastik kaya adları verilmiştir. Ekstrüsiv fazda ise Aliğa piroklastiklerinin
bazı düzeylerinde piroksen andezit ve perlit gibi lav akıntılarından oluşan volkanitlerde
bulunmaktadır. Kalınlıkları 350 m dolayındadır.
Orta Miyosen yaşlı çökel kayaları, Alt Miyosen yaşlı Soma Formasyonu'nun
üzerindeki eksplosiv evreye ait proklastikler ile ekstrüsiv evreye ait volkanitler arasında
yeralmaktadır. Bunlar Çamdağ kireçtaşları (Tç. Kçt) olarak incelenmişlerdir (Eşder ve diğ.,
1991). Gri krem renkli, fosilli ve kalın tabakalıdırlar. Kalınlığı jeolojik kesitlere dayanarak
125-150 metre olarak verilmiştir. Çamdağ kireçtaşlarının alt dokanağı tüf, tüfit ve ince
kireçtaşı tabakalarının ardalanmasından oluşmakta, doğrudan Aliağa piroklastiklerinin üst
düzeylerinde yer almaktadır.
53
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Üste doğru daha çok lagüner ortamı karakterize eden orta ve kalın tabakalanmalı,
yeknesak bir istif görünümündedir. Orta Miyosen yaşlı Aliağa piroklastikleri (Tap) üzerine
gelen ve Üst Miyosen olarak ya verilen Hatundere dasitleri (Tdst), Sarıkaya riyolitleri (Tryl),
Bozdivlit bazaltik andezitleri (Tba) ve Dumanlıda andezitleri (Tand), Aliağa Volkanitleri'nin
en önemli volkanik kayalarıdır. Sialik kökenli, kalkalkelin karakterdeki bu volkanitler, Aliağa
piroklastikleri üzerinde kısa ve kalın lav akıntıları şeklinde yer almaktadır. Bunlardan ilk
oluşan ve geniş alanlar kaplayan Hatundere dasitleridir. Hatundere dasitlerinin, Çamdağ
kireçtaşları (Tç, Kçt) üzerinde yer aldığı bir durum belirlenememiştir (Eşder ve diğ., 1991).
Bu durum, daha yaşlı Çamdağ kireçtaşlarının volkanik etkinlikten uzakta çökeldiği şklinde
yorumlanmıştır. Hatundere dasitleri, Dasit mostraları, koyu gri, siyahın tonlarında renklere
sahip olup, kahverengi renklerde de görülmektedir. Bunlar üzerinde yer alan andezitlerden
daha serttir ve birçok yerde hidrotermal alterasyona uğramıştır. Bu tür lavlar, değişik
doğrultular üzerinde yer alan volkanik merkezlerden çıkarak geniş bir alana yayılmışlardır
(Eşder ve diğ., 1991).
Hatundere dasitlerinin oluşumundan sonra volkanizmada bir duraksama olmuş ve
süreç içerisinde bölgede bir erozyon oluşmuştur. Dasitlerin volkanik yamaçlar üzerindeki
kalınlığı 75-300 metre arasında değişmekte olup, erozyondan önceki kalınlığı 750 m
civarındadır. Hatundere dasitlerinden sonra sınırlı olarak tektonik gidişler üzerinde asit
volkanik karakterde Sarıkaya Riyolitleri (Tryl) oluşmuştur. Bu volkanitler, kısa, kalın lav
akıntısı ve dayk girdileri şeklinde mostralar vermektedir. Bordo-kahverengi tonlarda olup,
yer yer çok sert ve masif bir yapıdadırlar. Ortalama kalınlık 100 m olarak tahmin edilmiştir
(Eşder ve diğ., 1991). Riyolit lav akıntıları ile riyolit dayk girmelerinin oluşum evreleri
farklıdır. KD-GB doğrultulu tektonik gidişler üzerinde oluşmuş, altındaki ve üstündeki diğer
volkanitlerden morfolojik, kimyasal ve petrografik yönden farklı olan, siyah renkli ve soğuma
sütunları ile bazaltlara benzeyen volkanik kayalar, Eşder ve diğ. (1991) tarafından Bozdivlit
Bazaltik Andezitleri (Tba) olarak adlandırılmıştır. Kalınlıklarının 125-150 m civarında olduğu
tahmin edilmektedir. Bunların üzerlerinde, lav boşalımı öncesi, eksplosiv evrenin ürünü olan
ve lav çıkış merkezlerine yakın yarılımlar boyunca görülen tüf çimento içerisinde blok
boyutuna varan köşeli çakıllardan oluşan aglomera (Tagl) gelmektedir.
54
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Volkanizmanın türü ve şiddetine bağlı olarak, kalınlıkları 50-100 m arasında
değişmektedir. Dumanlıdağ andezitleri (Tand), bölgenin genel tektonik yapısına bağlı olarak
belli yarık ve faylardan çıkan lav akıntılarından oluşmuştur (Eşder ve diğ., 1991). Bu
volkanitler, trakiandezit, andezit cinsi kayalardır. Aşınmaya karşı daha dayanıklı
olduklarından topoğrafik yükseltileri oluşturmuşlardır. Bunlar, dayk girmesi şeklinde Aliağa
piroklastiklerini, Hatundere dasitlerini ve Bozdivlit bazaltik andezitlerini katederek veya kalın
lav dilleri halinde onların üzerlerine akmışlardır. Alkalen volkanizmanın ürünü en son bazik
volkanitler Top Tepe Bazaltları (Tp) olarak adlandırılmıştır.
Kuvaterner, alüvyonlar ile yamaç molozlarından oluşmuştur. Vadilerde geniş
alüvyon düzlükleri bulunmaktadır. Alüvyonu oluşturan kayaların büyük çoğunluğu, akarsu
ve derelerin taşıdığı volkanik çakıl ve bloklardan oluşmaktadır. Yamaç molozları ise volkanik
yükseltilerin çevresinde gelişen volkanik bloklardan oluşmaktadır (Eşder ve diğ., 1991).
Faaliyet alanı ve yakın çevresine ait 1/25.000 ölçekli jeoloji haritası Ek 10’da, stratigrafik
kolon kesit ise Şekil II.5.1.’de verilmiştir.
55
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.5.1. İzmir Çevresinin Genelleştirilmiş Statigraifk Kolon Kesiti
(Eşder ve Diğerleri, 1991)
56
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
İnceleme Alanının Jeolojisi
İnceleme alanında; yüzeyde dolgu tabakası ve yer yer bitkisel toprak tabakası,
devamında genel olarak araştırma derinliği boyunca tüf biriminin yer aldığı belirlenmiştir.
Ayrıca arazinin güney batı kesiminde andezit birimi, güney kesiminde kiltaşı birimi ve
kuzey kesiminde ise kireçtaşı birimi yer yer gözlenmiştir.
Arazi Çalışmaları ve Deneyler
Sondaj Kuyuları
İnceleme alanında sondaj konumları lokasyon planında verilen (Ek 10) 27 adet
(BH1/BH13, PZ1/PZ9, DH1/DH4 ve CH1) 30,00 m ile 45,00 m arasında değişen
derinliklerde olmak üzere toplam 861,00 m derinliğinde karotlu, 2 adet (1 bis ve 1 ter)
42,00 m derinliğinde olmak üzere toplam 84,00 m derinliğinde karotsuz sondaj çalışması
yapılmıştır.
27 adet karotlu sondaj kuyusunda sondajlar sırasında standart penetrasyon
deneyleri yapılmış olup, sondaj logları Ek 10’da, sondaj çalışmalarına ait sondaj özet
tablosu Tablo II.5.1.’de sunulmuştur.
Tablo II.5.1. Sondaj Özet Tablosu
Sıra
Sondaj No
No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
BH-1
BH-2
BH-3
BH-4
BH-5
BH-6
BH-7
BH-8
BH-9
BH-10
BH-11
BH-12
BH-13
PZ-1
PZ-2
PZ-3
PZ-4
PZ-5
PZ-6
PZ-7
PZ-8
PZ-9
DH-1
DH-2
DH-3
Başlama
Tarihi
26.08.2010
28.08.2010
17.09.2010
14.09.2010
13.09.2010
14.09.2010
15.09.2010
23.08.2010
30.09.2010
30.08.2010
03.09.2010
01.09.2010
06.09.2010
16.08.2010
17.08.2010
11.08.2010
11.08.2010
14.08.2010
02.09.2010
19.08.2010
04.09.2010
26.09.2010
27.08.2010
24.08.2010
23.08.2010
Bitiş
Tarihi
27.08.2010
30.08.2010
18.09.2010
14.09.2010
14.09.2010
16.09.2010
16.09.2010
25.08.2010
01.10.2010
01.09.2001
06.09.2010
03.09.2010
14.09.2010
18.08.2010
18.08.2010
14.08.2010
12.08.2010
15.08.2010
03.09.2010
20.08.2010
06.09.2010
27.09.2010
28.08.2010
25.08.2010
23.08.2010
Sondaj
Kuyusu
Üst Kotu
26,96
40,44
29,87
43,61
50,48
35,90
47,85
48,73
51,45
59,28
78,79
72,36
91,86
16,74
54,38
17,81
28,10
54,92
56,35
69,19
67,74
97,33
30,86
33,78
34,48
Sondaj Kuyusu
Koordinatları
x
y
4294186,18 493795,58
4294266,19 493670,09
4294461,99 493980,09
4294513,82 493689,10
4294466.03 493578.31
4294643.30 493968.40
4294643.30 493805.58
4294759,72 493971,31
4294759.72 493808.50
4294972,51 494107,67
4295016,81 493971,95
4295174.25 494136.15
4295174.25 493800.95
4293523,75 493554,39
4294281,39 493498,89
4294255,23 494011,29
4294568,89 494114,29
4294564,83 493557,04
4294972,51 494190,07
4294973,59 493806,54
4295161,30 493979,66
4295492.56 493587.07
4294002,48 493505,50
4294464,24 493803,03
4294761,82 494115,68
57
Proje
Kotu
24,70
31,70
34,70
49,70
49,70
34,70
34,70
34,70
49,70
34,70
49,70
79,70
79,70
14,70
39,70
14,70
24,70
49,70
34,70
49,70
79,70
99,70
31,70
34,70
34,70
Makine
Markası /
Tipi
Joy/Rotary
Joy/Rotary
Joy/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Joy/Rotary
Atlas/Rotary
Joy/Rotary
Atlas/Rotary
Joy/Rotary
Joy/Rotary
Joy/Rotary
Joy/Rotary
Joy/Rotary
Atlas/Rotary
Joy/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Sondaj
Derinliği
(m)
38,00
30,00
30,00
30,00
30,00
45,00
30,00
30,00
30,00
35,00
40,00
30,00
30,00
30,00
30,00
30,00
30,00
30,00
31,00
30,00
30,00
30,00
30,00
30,00
30,00
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Sıra
Sondaj No
No
26
27
28
29
DH-4
CH-1
CH-1bis
CH-1ter
Sondaj Kuyusu
Sondaj
Koordinatları
Kuyusu
Üst Kotu
x
y
99,62
4295335.52 493658.08
29.09.2010 29.09.2010
19.09.2010 21.09.2010
76,96
4294770.32 493696.04
KAROTLU SONDAJ KUYUSU TOPLAM DERİNLİĞİ:
16.09.2010 19.09.2010
76,64
4294765.82 493696.04
23.09.201*0 25.09.2010
76,90
4294774.32 493696.04
KAROTSUZ SONDAJ KUYUSU TOPLAM DERİNLİĞİ:
Başlama
Tarihi
Bitiş
Tarihi
99,70
49,70
Makine
Markası /
Tipi
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
49,7
49,70
Atlas/Rotary
Atlas/Rotary
Proje
Kotu
Sondaj
Derinliği
(m)
30,00
42,00
861,00
42,00
42,00
84,00
SPT Deneyleri
İnceleme alanında 27 konumda toplam 861,00 m derinlikte açılan sondaj kuyularında
uygun zeminlerde belirli aralıklarla standart penetrasyon deneyleri (SPT)
yapılmıştır.
Literatürde SPT N30 değerine bağlı olarak verilen zeminin izafi sıkılık ve kıvam
tanımlamaları Tablo II.5.2.‘de sunulmuştur. Tablo II.5.3.‘de SPT deney sonuçları ile
kohezyonlu zeminler için drenajsız kayma mukavemeti (cu) arasında ki ilişki gösterilmiştir.
Zemin araştırma sondajlarına ait N30 değerlerinin derinlikle değişimi ise Şekil II.5.3. ve Şekil
II.5.4.’de verilmiştir.
Tablo II.5.2. Zeminlerin SPT-N Değerlerine Göre Tanımlaması
İNCE DANELİ ZEMİNLER
(Kil, Silt – Kohezyonlu Zeminler)
SPT (N) Değeri
Tanımlama
(30 cm için darbe sayısı)
0–2
Çok Yumuşak
3–4
Yumuşak
5–8
Orta Katı
9 – 15
Katı
16 – 30
Çok Katı
> 30
Sert
KABA DANELİ ZEMİNLER
(Kum, Çakıl, Kohezyonsuz Zeminler)
SPT (N) Değeri
Tanımlama
(30 cm için darbe sayısı)
0–4
Çok Gevşek
5 – 10
Gevşek
11 – 30
Orta Sıkı
31 – 50
Sıkı
> 50
Çok Sıkı
Tablo II.5.3. SPT-N Değerlerine Dayalı Olarak Kohezyonlu Zeminlerin Yaklaşık Drenajsız
Makaslama Dayanımları
Zemin
Çok Yumuşak
Yumuşak
Orta Katı
Katı
Çok Katı
Sert
SPT- N
0–2
3–4
5–8
9 – 15
16 – 30
> 30
Drenajsız Makaslama Dayanımı – CU (kgf/cm² – psf)
Terzaghi ve Peck
Tschebotarioff
Parcher ve Means
(1967)’e göre
(1973)’e göre
(1968)’e göre
< 0.12
0.15
< 0.12
< 250
300
< 250
0.12 – 0.25
0.15 – 0.30
0.12 – 0.25
250 – 500
300 – 600
250 – 500
0.25 – 0.50
0.30 – 0.60
0.25 – 0.50
500 – 1000
600 – 1200
500 – 1000
0.50 – 1.00
0.60 – 1.20
0.50 – 1.00
1000 – 2000
1200 – 2400
1000 – 2000
1.00 – 2.00
1.20
1.00 – 2.00
2000 – 4000
2400
2000 – 4000
> 2.00
> 2.25
> 2.00
> 4000
> 4500
> 4000
Kaynak: McGREGOR, J.A. and DUNCAN J. M., 1998; “Performance and Use of the Standard Penetration
Test in Geotechnical Engineering Practice”, Center for Geotechnical Practice and Research, Virginia
Polytechnic Institute and State University, USA
58
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.5.3. BH-1/BH-13 Nolu Sondaj Kuyularına Ait SPT N30 Değerlerinin Derinlikle Değişim
Grafiği
59
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.5.4. PZ-1/PZ-9 ile DH-1/DH4 Nolu Sondaj Kuyularına Ait SPT N30 Değerlerinin
Derinlikle Değişim Grafiği
BH-1/BH-13 nolu sondaj kuyularına ait SPT deney sonuçları Tablo II.5.4.,
PZ-1/PZ-9 ile DH-1/DH-4 nolu sondaj kuyularına ait SPT deney sonuçları ise Tablo II.5.5.’te
verilmiştir.
60
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.5.4. BH-1/BH-13 Nolu Sondaj Kuyularına Ait SPT Deney Sonuçları
Sondaj
No
BH-2
BH-3
BH-4
BH-5
BH-6
BH-7
BH-8
Örnek
No
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-5
SPT-6
SPT-1
SPT-2
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-5
SPT-6
SPT-7
SPT-8
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-1
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-5
SPT-6
SPT-7
SPT-8
Gereç
SPT
Yeraltı
Birim
Derinliği
Deney
Zemin
Suyu
Hacim
(orta
Aralığı
Sınıfı
Derinliği
Ağırlığı
nokta)
(m)
(gr/cm3)
(m)
1,50 1,55
CH
1,80
3,80
1,50
3,00 3,04
CH
1,80
3,80
3,00
4,50 4,95
MH
1,80
3,80
4,70
6,00 6,45
MH
1,80
3,80
6,20
7,50 7,95
CH
1,80
3,80
7,70
9,00 9,45
CH
1,80
3,80
9,20
1,50 1,52
CH
1,80
4,17
1,50
4,50 4,51
CH
1,80
4,17
4,50
3,00 3,45
CH
1,75
9,28
3,20
4,50 4,95
CH
1,80
9,28
4,70
6,00 6,45
CH
1,80
9,28
6,20
7,50 7,95
CH
1,80
9,28
7,70
9,00 9,45
CH
1,80
9,28
9,20
10,50
11
CH
1,80
9,28
10,70
12,00 12,3
MH
1,80
9,28
12,10
13,50 13,7
SC
1,85
9,28
13,60
3,00 3,25
SC
1,85
11,12
3,10
4,50 4,95
SC
1,85
11,12
4,70
6,00 6,45
SC
1,85
11,12
6,20
7,50 7,65
GC
1,95
11,12
7,60
1,50 1,95 DOLGU
1,65
4,29
1,70
3,00 3,45
CH
1,80
4,29
3,20
4,50 4,53
CH
1,80
4,29
4,50
3,00 3,45
MH
1,80
4,38
3,20
1,50 1,95
GC
1,90
4,07
1,70
3,00 3,45
SC
1,85
4,07
3,20
4,50 4,53
GC
1,95
4,07
4,50
6,00 6,05
SC
1,85
4,07
6,00
7,50 7,95
SC
1,85
4,07
7,70
9,00 9,45
SC
1,85
4,07
9,20
10,50
11
SC
1,85
4,07
10,70
12,00 12,04
CH
1,80
4,07
12,00
30 cm
Toplam
N değeri
(adet)
refü
refü
32
37
41
51
refü
refü
19
59
80
60
58
95
refü
refü
refü
37
82
refü
23
46
refü
98
16
50
refü
refü
53
29
31
refü
50/5
50/4
----50/2
50/1
------50/25
50/15
50/25
--50/15
--50/3
---50/3
50/5
---50/4
(N1)60
Kumlar için
Tij
için
Görece Yeraltısuyu Düzeltmesi
ile N
Sıkılık / Düzeltmesi
Katılık
Sert
Sert
Çok Katı
23
Çok Katı
26
Çok Katı
29
Sert
36
Sert
Sert
Çok Katı
14
Sert
42
Sert
57
Sert
43
Sert
41
Sert
68
Sert
Çok Sıkı
Çok Sıkı
Orta Sıkı
26
Çok Sıkı
58
Çok Sıkı
Sert
Sert
Sert
Orta Sıkı
Sıkı
Çok Sıkı
Çok Sıkı
Orta Sıkı
Orta Sıkı
Orta Sıkı
Sert
61
KUM için
hesaplanan
Bağıl
Yoğunluk
Dr (%)
66
92
İçsel
Sürtünme
Açısı
(Ø)Derece
39,0
48,0
Elastisite
Modülü
(ES)
(kPa)
34
22
23
24
16
16
9,2
9,8
10,2
11,8
26
28
29
34
6,3
16,0
18,4
12,1
10,3
16,1
18
46
54
35
30
47
14036
22217
33
70
11
36
Tek
Örtü
Eksenli
Gerilimi
Basınç
Dayanımı Düzeltmesi
ile (N )
(kg/cm²)
28
54
15,0
44
32,1
79
35,3
45,8
17036
19934
93
19
47
62
50
51
36,8
31,9
31,8
12400
9394
9306
23
14
14
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Sondaj
No
BH-9
BH-10
BH-12
Örnek
No
Deney
Aralığı
Zemin
Sınıfı
SPT-1 1,50 1,95
SPT-2 3,00 3,45
SPT-3 4,50 4,95
SPT-4 6,00 6,45
SPT-5 7,50 7,95
SPT-6 9,00 9,45
SPT-7 10,50 10,95
SPT-1 1,50 1,95
SPT-1 1,50 1,53
SPT-2 3,00 3,45
SPT-3 4,50 4,55
CH
CH
CH
CH
CH
MH
GC
CH
CH
CH
CH
Gereç
SPT
Yeraltı
Birim
Derinliği
Suyu
Hacim
(orta
Derinliği
Ağırlığı
nokta)
(m)
(gr/cm3)
(m)
1,80
4,13
1,70
1,80
4,13
3,20
1,80
4,13
4,70
1,80
4,13
6,20
1,80
4,13
7,70
1,80
4,13
9,20
1,95
4,13
10,70
1,80
4,67
1,70
1,80
4,51
1,50
1,80
4,51
3,20
1,80
4,51
4,50
(N1)60
Kumlar için
Tij
için
Görece Yeraltısuyu Düzeltmesi
ile N
Sıkılık / Düzeltmesi
Katılık
-Sert
20
-Çok Katı
20
-Çok Katı
17
-Sert
37
-Sert
41
-Çok Katı
23
-Çok Sıkı
69
-Sert
29
50/3
Sert
-Sert
23
50/5
Sert
30 cm
Toplam
N değeri
(adet)
28
28
24
52
58
32
97
41
refü
32
refü
KUM için
Hesaplanan
Bağıl
Yoğunluk
Dr (%)
İçsel
Sürtünme
Açısı
(Ø)Derece
46,2
Elastisite
Modülü
(ES)
(kPa)
39343,1
Tek
Örtü
Eksenli
Gerilimi
Basınç
Dayanımı Düzeltmesi
ile (N )
(kg/cm²)
11,6
33
9,2
26
6,7
19
13,6
39
14,1
41
7,3
21
56
17,0
49
10,5
30
Tablo II.5.5. PZ-1/PZ-9 Ile DH-1/DH-4 Nolu Sondaj Kuyularına Ait SPT Deney Sonuçları
Sondaj Örnek
No
No
PZ-1
PZ-5
PZ-6
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-5
SPT-1
SPT-2
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-5
SPT-6
Deney
Aralığı
3,00
4,50
6,00
7,50
9,00
6,00
7,50
1,50
3,00
4,50
6,00
7,50
9,00
3,45
4,77
6,07
7,55
9,01
6,45
7,65
1,53
3,45
4,95
6,45
7,54
9,06
(N1)60
Gereç
SPT
KUM için
Tij
Yeraltı
30 cm
Birim
Derinliği
Kumlar için
Hesaplanan
için
Düzeltmesi
Suyu
Toplam
Hacim
(orta
Bağıl
Görece Yeraltısuyu
ile
Derinliği
N Değeri
Ağırlığı
nokta)
Yoğunluk Dr
Sıkılık / Düzeltmesi
N60
(m)
(adet)
(gr/cm³)
(m)
(%)
Katılık
1,80
4,62
3,20
43
-Sert
31
1,85
4,62
4,60
refü 50/27 Çok Sıkı
1,85
4,62
6,00
refü 50/7 Çok Sıkı
1,85
4,62
7,50
refü 50/5 Çok Sıkı
1,85
4,62
9,00
refü 50/1 Çok Sıkı
1,80
11,68
6,20
42
-Çok Katı
30
1,80
11,68
7,60
refü 50/15
Sert
1,95
4,53
1,50
refü 50/3 Çok Sıkı
1,80
4,53
3,20
41
-Sert
29
1,85
4,53
4,70
78
-Sıkı
46,5
33
74
1,80
4,53
6,20
89
-Sert
63
1,80
4,53
7,50
refü 50/4
Sert
1,85
4,53
9,00
refü 50/6 Çok Sıkı
62
İçsel
Elastisite
Sürtünme
Açısı
Modülü (ES)
(Ø)(kPa)
Derece
42,1
Tek
Örtü Gerilimi
Eksenli
Basınç Düzeltmesi ile
(N1)60
Dayanımı
(kg/cm²)
14,07
41
9,68
28
13,41
39
36
66
16536
11,64
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Sondaj Örnek
No
No
PZ-7
DH-2
DH-3
DH-4
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-5
SPT-6
SPT-7
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-5
SPT-6
SPT-1
SPT-2
SPT-3
SPT-4
SPT-5
SPT-6
SPT-1
SPT-2
Deney
Aralığı
3,00
4,50
6,00
7,50
9,00
10,50
12,00
1,50
3,00
4,50
6,00
7,50
9,00
3,00
4,50
6,00
7,50
9,00
10,50
3,00
4,50
3,05
4,95
6,45
7,95
9,45
11
12,5
1,58
3,45
4,95
6,45
7,95
9,15
3,45
4,95
6,45
7,95
9,45
10,68
3,45
4,55
(N1)60
Gereç
SPT
KUM için
Tij
Yeraltı
30 cm
Birim
Derinliği
Kumlar için
Hesaplanan
için
Düzeltmesi
Suyu
Toplam
Hacim
(orta
Bağıl
Görece Yeraltısuyu
ile
Derinliği
N Değeri
Ağırlığı
nokta)
Yoğunluk Dr
Sıkılık / Düzeltmesi
N60
(m)
(adet)
(gr/cm³)
(m)
(%)
Katılık
1,80
5,11
3,00
refü 50/5
Sert
1,80
5,11
4,70
25
-Çok Katı
18
1,80
5,11
6,20
30
-Çok Katı
21
1,80
5,11
7,70
35
-Çok Katı
25
1,80
5,11
9,20
34
-Çok Katı
24
1,80
5,11
10,70
57
-Sert
41
1,80
5,11
12,20
73
-Sert
52
1,80
3,89
1,50
refü 50/8
Sert
1,80
3,89
3,20
35
-Sert
25
1,80
3,89
4,70
27
-Çok Katı
19
1,85
3,89
6,20
65
-Sıkı
40
29
68
1,80
3,89
7,70
77
-Sert
55
1,80
3,89
9,10
refü 50/15
Sert
1,80
3,97
3,20
47
-Sert
33
1,80
3,97
4,70
36
-Çok Katı
26
1,80
3,97
6,20
44
-Sert
31
1,80
3,97
7,70
50
-Sert
36
1,80
3,97
9,20
87
-Sert
62
1,80
3,97
10,60 refü 50/18
Sert
1,80
9,85
3,20
61
-Sert
43
1,80
9,85
4,50
refü 50/5
Sert
63
İçsel
Elastisite
Sürtünme
Açısı
Modülü (ES)
(Ø)(kPa)
Derece
39,7
46,8
Tek
Örtü Gerilimi
Eksenli
Basınç Düzeltmesi ile
(N1)60
Dayanımı
(kg/cm²)
6,76
7,36
8,04
7,35
11,62
14,08
19
21
23
21
34
41
11,4
7,7
19,0
33
22
30
55
15,4
10,2
11,6
12,3
20,0
45
29
33
35
58
20,0
58
14528
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Killerin Tek Eksenli Basınç Dayanımları (qu)
SPT-N değerleri killerin tek eksenli basınç dayanımlarının (qu) tahmin edilmesinde de
kullanılabilir. Bu çalışmada, değişik plastisitelere sahip killerin-siltlerin tek eksenli basınç
dayanım değerlerinin belirlenmesi için Şekil II.5.5.’te verilen ve Sowers (1979) tarafından
önerilen grafiklerden yararlanılmıştır.
Şekil II.5.5. Killi (Kohezyonlu) Zeminlerde Düzeltilmiş SPT Darbe Sayıları İle Tek Eksenli
Basınç Dayanımları ilişkisi (McGregor and Duncan, 1998)
Permeabilite Deneyleri
Zemin ya da kayada; zemin ise taneler arasında kaya ise çimentosunun ya da çatlakları
arasında suyun sürüklenmesi akışa geçmesi ve mertebesinin bilinmesi olarak tanımlanabilir.
Bunların belirlenmesi basınçlı ya da basınçsız olarak yapılacak permeabilite deneyleri ile
mümkündür. İnceleme alanında yer alan piezometre kuyularında zemin türüne bağlı olarak
düşen ve sabit seviyeli permeabilite (geçirimlilik) deneyleri yapılmıştır.
64
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Düşen seviyeli permeabilite; orta veya az geçirimli diye adlandırılan killi ya da siltli
zeminlerde kullanılır. Sabit seviyeli permeabilite; büyük geçirgenlik gösteren kumlu ya da
çakıllı zeminlerde bu method uygulanır.
İnceleme alanında yer alan piezometre kuyularında zemine türüne bağlı olarak
yapılan düşen ve sabit seviyeli permeabilite (geçirimlilik) deneylerinden elde edilen
Permeabilite katsayıları (K) Tablo II.5.6’da, deney sonuçları Tablo II.5.7.’de ve Permeabilite
katsayısı ile derinlik arasındaki korelasyon Şekil II.5.6.’de verilmiştir.
Tablo II.5.6. Kayaçların K Geçirimlilik Katsayısına Göre Sınıflandırılması
Geçirimlilik derecesi
<10-6
10-6-10-5
10-5-10-4
10-4-10-3
>10-3
Sınıfı
Geçirimsiz
Az geçirimli
Yarı geçirimli
Geçirimli
Çok geçirimli
Tablo II.5.7. Geçirimlilik Deney Sonuçları
Sondaj
No
PZ-1
PZ-2
PZ-3
PZ-4
PZ-5
PZ-6
PZ-7
PZ-8
PZ-9
Deney Türü
Düşen Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Düşen Seviyeli
Düşen Seviyeli
Düşen Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Düşen Seviyeli
Düşen Seviyeli
Düşen Seviyeli
Düşen Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Düşen Seviyeli
Düşen Seviyeli
Düşen Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Sabit Seviyeli
Deney
Süresi
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
20 dakika
Deney
Toplam Su
Seviyesi
kaybı (lt)
(m)
5,00
0,50
10,00
12,00
25,00
31,00
5,00
179,00
10,00
103,00
25,00
75,00
5,00
0,00
10,00
0,00
25,00
0,00
5,00
159,00
10,00
3,50
10,00
3,00
25,00
2,00
5,00
1,00
10,00
0,50
25,00
YAPILAMADI
5,00
68,00
10,00
159,00
25,00
207,00
5,00
0,50
10,00
1,60
25,00
2,20
5,00
110,00
10,00
35,00
25,00
13,00
5,00
63,00
10,00
21,00
25,00
18,00
65
Permeabilite
Katsayısı K
(cm/sn)
3,64 x 10-7
4,68 x 10-6
5,30 x 10-6
1,20 x 10-3
3,02 x 10-4
1,28 x 10-4
7,28 x 10-9
3,90 x 10-9
1,71 x 10-8
1,16 x 10-3
1,37 x 10-5
1,17 x 10-5
3,42 x 10-6
4,95 x 10-6
1,05 x 10-6
4,95 x 10-4
6,02 x 10-4
3,54 x 10-4
3,93 x 10-6
6,36 x 10-6
3,80 x 10-6
8,00 x 10-4
5,99 x 10-5
9,46 x 10-5
4,58 x 10-4
8,19 x 10-5
3,08 x 10-5
Geçirimlilik
Litoloji
Geçirimsiz
Az Geçirimli
Az Geçirimli
Çok Geçirimli
Geçirimli
Geçirimli
Geçirimsiz
Geçirimsiz
Geçirimsiz
Çok Geçirimli
Yarı Geçirimli
Yarı Geçirimli
Az Geçirimli
Az Geçirimli
Az Geçirimli
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
ANDEZİT
ANDEZİT
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
ANDEZİTİK TÜF
ANDEZİTİK TÜF
ANDEZİTİK TÜF
ANDEZİTİK TÜF
ANDEZİTİK TÜF
Geçirimli
Geçirimli
Geçirimli
Az Geçirimli
Az Geçirimli
Az Geçirimli
Geçirimli
Yarı Geçirimli
Yarı Geçirimli
Geçirimli
Yarı Geçirimli
Yarı Geçirimli
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.5.6. Permeabilite Katsayısı İle Derinlik Arasındaki Korelasyon
Yüzey Jeofizik Çalışmaları
Yüzey jeofizik çalışmaları ASTM standartlarına uygun olarak yapılmıştır. Bu kapsamda
ilk aşamada, jeofizik çalışma parametrelerine karar vermek ve ortamın sismik özelliklerinin
belirlemek amacıyla, sismik kırılma ve sismik yansıma test ölçümleri alınmıştır.
66
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Alınan deneme ölçümlerinin ardından çalışma alanında 18 adet sismik kırılma, 2
adet sismik yansıma profili ile 5 adet kuyuda kuyu içi sismik ve kuyular arası sismik
yöntemler uygulanmıitır. Ayrıca Vs hızı yönünden ortamın yanal ve düşey yönlü
araştırılması için Yüzey Dalgalarının Çok Kanallı Analiz Yöntemi (MASW) uygulaması
ortalama 31 adet profilde yapılmıştır. Ayrıca; kuyu içi sismik yapılan kuyu ba larında da
MASW çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Sismik Kırılma, yansıma ve MASW Çalışmalarında ekipman olarak; Geometrics
(48 kanallı 2 adet GEODE 2*24 ) kayıtçı, 4.5 ve 14 hz. düşey jeofon (48 adet) ile ivmeli
hidrolik balyoz (100 lb), balyoz (8 kg) ve Shot-Gun kullanılmıştır. Ayrıca arazi çalışma
parametreleri olarak; 2-5 m Jeofon aralığı, 0.5 - 2 sn kayıt uzunluğu, 0.125 - 1 msn
örnekleme aralığ ı, en az 3 adet stack ile farklı geometrik açılımlı off-set uzaklıkları (1, 2,
3, 4.. 30 m) temel alınmıştır. Bununla beraber yanal ve düşey yönlü hız ayrımlılığı arttırmak
için sismik yansıma profillerinde her jeofon noktalarında ve/veya jeofon ara noktalarında
atışlar yapılarak hız derinlik kesitleri elde edilmeye çalışılmıştır. Yüzey jeofizik
çalışmalarının değerlendirilmesi sonucu hazırlanan sismik kırılma derinlik hız kesitleri
Ek 10’da verilmiştir.
Sismik yansıma verilerinin değerlendirilmesi sonucu hazırlanan sismik yansıma
derinlik hız kesitleri Şekil II.5.7, Şekil II.5.8.’de verilmiştir.
Şekil II.5.7. G4-1 (GB-KD Yönlü)
67
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.5.8. G7-1 (G-K Yönlü)
MASW çalışma sonuçları hazırlanan derinlik hız kesitleri Ek 10’da verilmiştir. Her bir
serimde baştan, orta ve sondan olmak üzere 15 ve 30 m Off-Set kullanılarak her iki yönde
derinlik – hız kesitleri hazırlanmıştır.
Ayrışmış Kaya Birimlerinin İndeks/Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi
Sondajlar sırasında alınan örselenmiş (SPT) ve korunmuş karot (KN) örnekler
üzerinde su içeriği (wn) ve ayrımış birimlerin sınıflandırma simgelerini elde etmek üzere
yıkamalı elek analizi ile kıvam limiti deneyleri yapılmıtır. Sınıflandırma ve isimlendirmede
kullanılmak üzere elek yüzdeleri ile Likit Limit (LL), Plastik Limit (PL) ve Plastisite i ndisi
(PI) de erleri elde edilerek USCS ‘ye göre zemin sınıflandırılması yapılmış tır. Ayrıca
ayrışmış kaya birimlerinin mukavemet özelliklerini tespit etmek amacıyla alınan örnekler
üzerinde tek eksenli basınç deneyi, üç eksenli basınç deneyi ile kesme kutusu deneyleri
yapılmıştır (Ek 10).
Yapılan deneyler sonucunda inceleme alanında yer alan ayrışmış birimlerin CH
türü (nadiren CL ve CI türü) killi, MH türü (nadiren MI türü) siltli, SC, SM türü kumlu, GC
türü çakıllı zemin niteliğinde olduğu belirlenmiştir.
68
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Plastisite İndeksi
Zeminlerin plastik davranış gösterdiği su içeriği aralığı plastisite indisi olarak
tanımlanır. Likit Limit ve Plastik Limitler arasındaki farka eşittir. Zeminlerin plastisite
indeksine göre siniflandirilması Tablo II.5.8’de verilmiştir.
Tablo II.5.8. Zeminlerin Plastisite İndeksine Göre Sınıflandırılması
Plastisite İndisi, PI
(%)
0
1-5
5-10
10-50
20-40
>40
Yuvarlandığında
En Küçük Çap
(mm)
6
3
1,5
0,8
0,4
Plastisite Derecesi
Tanımlama
Plastik değil
Önemsiz Derecede Plastisiteli
Düşük Derecede Plastisiteli
Orta Derecede Plastisiteli
Yüksek Derecede Plastisiteli
Çok yüksek Derecede Plastisiteli
Silt
Killi silt
Silt ve kil
Kil ve silt
Siltli kil
Kil
İnceleme alanında yer alan siltli killi birimlerin plastik özellikleri plastisite kartına
işlenerek Şekil II.5.9. ve Şekil II.5.10.’da yer alan abakiarda verilmiştir.
Şekil II.5.9. İnce Daneli Zeminlerin Laboratuar Sınıflaması İçin Plastisite Kartı
(BH-1/BH-13)
69
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.5.10. İnce Daneli Zeminlerin Laboratuar Sınıflaması İçin Plastisite Kartı
(PZ-1/PZ-9, DH-1/DH-4, CH-1)
Ayrışmış Kaya Bİrimlerinin Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi
Tek eksenli basınç dayanımları incelendiği zaman Terzaghi, 1943’e göre genelde
yumuşak kıvamdan sert kıvama kadar değişen bir aralıkta yer almaktadır.
Şişme Potansiyeli
Sahadaki zemin davranışı gösteren ayrışmış tüf birimlerinden alınan örnekler
üzerinde yapılan şişme deneylerinden elde edilen şişme basıncı (gr/cm2) ve serbest
şişme yüzdesi (%) Tablo halinde verilmiş olup (Tablo II.5.9.), şişme potansiyeli tanımı
Tablo II.5.10.’a göre sınıflandırılmıştır.
70
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.5.9. Şişme Potansiyeli Deney Özeti
Numune
Derinlik
BH-1
BH-4
BH-5
BH-11
BH-12
BH-12
BH-13
PZ-5
PZ-6
PZ-8
PZ-9
CH-1
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
KAROT
8,20-8,70
3,80-4,20
2,30-2,80
28,50-29,00
0,50-1,00
3,70-4,10
19,50-20,00
5,00-5,50
2,30-3,00
4,00-4,50
3,80-4,20
8,20-8,80
Serbest
İvme (%)
Kuyu adi
ivme
Basıncı
(gr/cm2)
Deney
Zemin
sinifi
81,00
91,93
78,75
78,24
72,68
89,68
89,12
95,25
89,12
82,94
88,05
84,02
13,0
18
14
13
11
16
17
17
16
12
18
15
CH
MH
CH
SC
SC
CH
CH
MH
SC
SC
CH
CH
Zemin
türü
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
TÜF
Tablo II.5.10. Şişme Potansiyeli (Yıldırım, 1956)
Şişme Yüzdesi (%)
0-1,5
1,5-5
5-25
> 25
Tanım
Düşük
Orta
Yüksek
Çok yüksek
CH türü kil biriminin şişme potansiyeli yüzdesinin 13-18 olup yüksek şişme
potansiyeline, MH türü kil biriminin şişme potansiyeli yüzdesinin 17-18 olup yüksek şişme
potansiyeline ve SC türü kil biriminin ise şişme potansiyeli yüzdesinin 11-16 olup yüksek
şişme potansiyeline sahip oldu ğu belirlenmiştir (Yıldırım, 1956).
Sıvılaşma Potansiyeli
Deprem sırasında özellikle drenajsız koşullardaki suya doygun non plastik silt ve kum
daneleri arasındaki temas kuvvetleri ortamdaki mevcut suya aktarılırlar. Böylelikle boşluk
suyu basıncı aniden artar ve zeminin efektif gerilmeleri sıfıra düşer. Bunun sonucu
olarakta zemin yataklanmasını kaybederek yapısal hasara sebep olabilecek tehlikeler
oluşturur. Sıvılaşma teorisini özetleyen bu durum ile mevcut zemin kesitlerindeki birimler
ve inceleme alanındaki yeraltı su seviyeleri birlikte göz önünde bulundurulduğunda
sıvılaşma riski söz konusu değildir.
71
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Zemin Büyütmesi
Yumuşak zeminlerin deprem dalgalarını sert zeminlere göre dikkate değer biçimde
büyüttüğü bilinmektedir. Zemin büyütmesi, episantr uzaklık ile depremin şiddeti, taban
kayasının derinliği, zemin profili gibi birçok parametrenin fonksiyonudur. Söz konusu saha
için yaklaşık 10 km mertebesinde bir episantr uzaklığı dikkate alındığında M=7 ile M=7.5
manyetütleri arasında meydana gelebilecek depremler için sahada karşılaşılan zemin
koşullarında 1,2 mertebesinde bir zemin büyütmesi meydana gelebilecektir. Bölgede
deprem esnasında oluşacak taban kaya ivmesi yine aynı manyitütler arası gerçekle ecek
depremler için ar=0,32g ile ar=0,39g mertebesinde beklenmektedir. Bu durumda söz
konusu saha için projelendirmede kullanılacak pik deprem ivmesi as=0,38g ila as=0,37 g
olarak hesaplanmaktadır. Nitekim D.B.Y.B.H.Y (2007)’ de 1. derece deprem bölgelerinde
projelendirmede kullanılacak etkin deprem ivme katsayısı Ao = 0,40 olarak verilmektedir.
II.6. Doğal Afet Durumu (Proje Alanının Depremselliği, Alanının İşaretlendiği Diri Fay
Haritası,-Faaliyet Sahası Ölçeğine Uygun Olmalı- Proje Alanının En Yakın Fay Hattına
Olan Uzaklığına Bağlı Değerlendirme, Heyelan, Kaya Düşmesi, Çığ, Su Baskını vb.
Afet Durumlarına İlişkin Bilgiler)
İnceleme alanında sellenme, heyelan ve feyezan türü afetlerin oluşması
beklenmemektedir. Geçmiş yıllarda meydana gelen afet olayları incelendiğinde, İzmir İli,
Aliağa İlçesi 1. derece deprem bölgesi olarak tanımlanmıştır. İnceleme alanında 7269/1051
sayılı Afet Kanunu kapsamında Afete Maruz Bölge bulunmamaktadır.
Deprem Durumu
İzmir ve çevresi depremsellik açısından oldukça etkindir. Diri fayların yapısal özellikleri
ve nitelikleri ile oluşan depremlerin sismolojik özellikleri bu etkinlikte belirleyici rol
oynamaktadır. Ege Denizindeki Faylar, İzmir ve yakın çevresindeki faylara göre,
uzunluğunun daha fazla olması ve büyük Magnitüd’lü depremler üretebilmeleri nedeniyle
İzmir için daha büyük risk taşımaktadır. İzmir ve çevresi tarihsel ve aletsel dönem içinde,
yoğun sismik aktivite göstermiş olup, bölgede Batı Anadolu’nun neotektonik yapısı dahilinde
oluşmuş birçok diri fay sistemi bulunmaktadır.
72
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Aletsel dönem içinde, İzmir ve yakın çevresini etkileyen çok sayıda deprem meydana
gelmiştir. İzmir ve yöresini, 1881-1986 zaman aralığında etkileyen depremler ve deprem
büyüklüklerinin zamana göre dağılımı Şekil II.6.1.’de görülmektedir.
Şekil II.6.1. 1881-1986 Zaman Aralığında Etkileyen Depremler ve Deprem Büyüklüklerinin
Zamana Göre Dağılımı
Bu bölgede deprem etkinliğinin daha kolay anlaşılabilmesi için depremlerin zaman
içerisindeki dağılımları, enerjileri ve toplam enerji boşalımları incelenmiştir. 1919 yılında 7,0
büyüklüğünde, Ayvalık; 1928 yılında 6,5 büyüklüğünde, Torbalı; 1939 yılında 6,6
büyüklüğünde, Dikili; 1949 yılında 6,6 büyüklüğünde, Karaburun; 1955 yılında 6,8
büyüklüğünde, Söke-Aydın, 1969 yılında 6,0 büyüklüğünde, Sındırgı, 1969 yılında 6,5
büyüklüğünde, Alaşehir; deprem meydana gelmiştir. Şekil II.6.2.’ de deprem sayılarının
yıllara göre dağılımı verilmiştir.
Şekil II.6.2. Deprem Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı
73
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Deprem bölgelerine göre değişen etkin yer ivmesi katsayısı tanımlanmış olup,
1. Derece deprem bölgesinde yer alan araştırma sahası için şartnamelere göre A0= 0,40
olarak tanımlanmıştır. Zemin Grubu C2 olup, yerel zemin sınıfı Z2 olarak tanımlanmıştır. Bu
yerel zemin sınıflamasına göre, Spektrum Karakteristik Periyotları TA=0,15 sn ve
TB=0,40 sn’ dir.
Faylar
İlin batısında Gediz Grabeni kuzeyinde tuzla fayı doğusunda Karaburun aktif fayları ile
sınırlanmış hızla büyüyen bir şehirdir. İzmir ve çevresi tarihsel dönemlerden bu yana yoğun
deprem aktivitelerine sahne olmuştur. İzmir bölgesinde 13 adet diri fay belirlenmiştir.
Bölgedeki aktif tektonik yapılar doğrultu atımlı ve normal faylardan oluşur. Fayların niteliği
ve dağılımı Gediz grabeni dışında kalan İzmir yöresinde güncel kabuk deformasyonlarının
çoğunlukla doğrultu atımlı faylarla karşılandığını gösterir. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde
Güzelhisar Fayı, Menemen Fay Zonu ve Yenifoça Fayı bulunmaktadır. Bölgede yer alan
diri fay haritası Şekil II.6.3.’te verilmiştir.
PROJE ALANI
Şekil II.6.3. İnceleme Alanı ve Yakın Çevresine Ait Diri Fay Haritası
(Emre vd. 2005’ten düzenlenmiştir.)
74
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Güzelhisar Fayı
İzmir’in kuzeyinde Aliağa ilçesi ile Manisa’nın Osmancalı köyü arasında uzanır.
Yaklaşık 25 km uzunluğunda olan Güzelhisar Fayı faaliyet alanına yaklaşık 7,5 km
mesafededir. Fay K70B genel doğrultuludur. Jeomorfolojik bulgular; fayın Kuvaternerde
etkin olduğuna işaret etmektedir. Bu nedenle Güzelhisar fayı olasılı diri fay olarak kabul
edilmiştir.
Menemen Fayı
Menemen kuzeyindeki Dumanlıdağ volkan kompleksi ile Gediz nehri taşkın ovası
arasında yer alan ve KB-GD doğrultusunda uzanan faylar Menemen fay zonu olarak
adlandırılmıştır. Birbirine paralel uzanan K60B genel doğrultulu dört fay parçasından
meydana gelen fay zonunun toplam uzunluğu 15 km olup faaliyet alanına 12,5 km
mesafededir.
Yenifoça Fayı
Yenifoça doğusunda Nemrut Limanı ile güneydeki Gerenköy arasında K-G genel
doğrultusunda uzanan bir faydır. Nemrut Limanını doğusunda dik yarlar oluşturan KB-GD
uzanımlı kıyı olasılıkla bu fayın kuzey devamlılığını yansıtır. Fayın toplam uzunluğu 20 km
ye yaklaşır. Denizaltı verileri Nemrut körfezi açıklarında Kuvarterner çökellerini kesen bir
fayın varlığını gösterir. Fay sol yönlü doğrultu atımlı fay olup, faaliyet alanının 500 m
güneybatısından geçmektedir.
İzmir Fayı
İzmir körfezinin doğusunda, bu körfezi güneyden morfolojik olarak sınırlandırılan DB uzanımlı fay, İzmir Fayı olarak adlanmıştır. İzmir körfezinin doğu yarısı bu fayın kuzey
bloğunda gelişmiş bir tektonik çukurluk veya oluk niteliğindedir. Fayın kuzey bloğun da
şekillenmiş İzmir çöküntü havzasının tabanı Karaburun yarımadası ile Bayraklı arasında
Ege Denizi suları altındadır ve körfezi oluşturur. Körfezin kuzeyi Gediz nehri deltası
tarafından doldurularak düzlenmiştir. Çöküntünün körfez doğusunda kalan bölümü Bornova
alüvyon düzlüğünü meydana getirir.
75
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
İzmir Fayı Güzelbahçe ile Pınarbaşı arasında toplam 35 km uzunluğunda eğim atımlı
normal bir faydır. Batı ucunda, fay ikiye çatallanır. Güney kolu KD-GB doğrultulu ve sağ
yönlü doğrultu atımlı Seferihisar Fayı’nın doğrultusunda sonlanır. KB’ya yönelen kuzey kol
ise olasılıkla İzmir körfezi tabanında Çiçek adaları ile Uzunada doğusunda yer alan KKBGGD doğrultulu fay zonuyla bağlantılıdır. Fay İzmir Kent yerleşim alanını D-B yönünde
boydan boya kat eder. Yoğun kent yerleşmesi nedeniyle Balçova ile Altındağ arasında faya
ilişkin saha verisi toplanamamış, bu bölüme ilişkin haritalama 1960’lı yıllarda çekilmiş hava
fotoğraflarındaki sınırlı verilere dayalı olarak yapılmıştır.
Yapılan araştırmalar neticesinde; İzmir Fayı’nın eğim atımlı normal bir fay olduğunu
ve Holosen’de yüzey yırtılmasıyla sonuçlanan büyük depremlere kaynaklık ettiğini
göstermektedir.
Jeolojik
verilere
göre fayın
Miyosen
sonrasında
ortaya
çıktığı
söylenebilmektedir. Fayın tavan bloğunda yarım graben şeklinde gelişmiş olan İzmir
çöküntüsünün güncel havza geometrisi içerisinde Kuvarterner’den daha yaşlı çökellere
rastlanmaz.
Faydan kaynaklanabilecek deprem büyüklüğünün kestiriminde kullanılabilecek
parametrelerden olan fay uzunluğu için iki alternatif olabilir. Bunlardan biri fayın birbirinden
farklı iki geometrik segmentinin ayrı ayrı kırılabileceği varsayımdır. Fayı oluşturan her iki
segment de 15 km uzunluğundadır. Fayın her iki segmentinin tek bir depremde kırılacağı
öngörüsünde ise toplam fay uzunluğu 35 km’ye ulaşır. Faaliyet alanına yaklaşık 45 km
mesafede yeralmaktadır.
Bornova Fayı
Faaliyet alanına yaklaşık 39 km mesafede yeralan Bornova Fayı İzmir’in
kuzeydoğusunda Karşıyaka ile Kemalpaşa batısındaki Ulucak arasında KB-GD genel
doğrultusunda birbirine paralel uzanan faylardan oluşan çizgisellik Bornova Fayı olarak
adlanmıştır. Kuvaterner drenajını etkilemiş olması nedeniyle sağ yönlü doğrultu atımlı olasılı
diri fay, kuzeydeki ise neotektonik dönem çizgiselliği olarak değerlendirilmiştir.
Tuzla Fayı
İzmir’in güneybatısında Gaziemir ile Doğanbey arasında KD-GB genel uzanımlı
yapısal hat Tuzla Fayı olarak tanımlanmıştır. Doğanbey Burnu ile Gaziemir arasında fayın
karadaki uzunluğu 42 km’dir. Denizaltı devamıyla birlikte fayın uzunluğu 50 km’dir ve
faaliyet alanına yaklaşık 55 km mesafededir.
76
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Seferihisar Fayı
İzmir’in güneybatısında Seferihisar yöresindeki Sığacık körfezi ile Güzelbahçe
arasında uzanır. Fayın Sığacık körfezi ile Güzelbahçe arasında karadaki uzunluğu 23 km
olup, sualtı bölümüyle birlikte fayın toplam uzunluğu 30 km’dir. 10 Nisan 2003 tarihinde
bölgede meydana gelen depremin dış merkez lokasyonu ve artçı şokların dağılımı fayın
Seferihisar yakınlarındaki bölümüne rastlar. Faaliyet alanına yaklaşık 49 km mesafededir.
Gülbahçe Fayı
Faaliyet alanına yaklaşık 53 km mesafede olan Gülbahçe Fayı, İzmir Körfezi ile
Karaburun Yarımadası yapısal ve morfolojik olarak ayıran önemli hattır. Fayın karadaki
bölümü aynı körfez ile güneydeki Sığacık körfezi arasında 15 km uzunluğundadır. K-G
doğrultulu olan fayın her iki ucu da su altındadır. Su altı bölümleriyle birlikte
değerlendirildiğinde fayın toplam uzunluğu 70 km’yi bulmaktadır. Bulgular Gülbahçe
Fayı’nda doğrultu atımın baskın olduğunu gösterir. Sığacık ve Gülbahçe arasındaki güney
segmentin uzunluğu 30 km’dir. KKB-GGD uzanımlı kuzey segmenti ise yaklaşık 40 km
uzunluktadır.
Gümüldür Fayı
İzmir’in güneybatısında Gümüldür ile Özdere beldeleri arasında K55B genel
doğrultusunda uzanır ve güney batısına bakan bir yay geometrisi sunar. Haritalanabilen
uzunluğu 15 km’dir. Tavan bloğu batıda yer alan normal bir faydır. Fay boyunca bu birim
içerisinde hidrotermal alterasyon zonları gelişmiştir. Faaliyet alanına yaklaşık 79 km
mesafededir.
Gediz Graben Sistemi Fayları
Gediz grabeni doğuda Sarıgöl ile batıda Manisa ve Kemalpaşa arasında D-B genel
uzanımında yaklaşık 150 km uzunluğundaki normal fay sistemine bağlı olarak şekillenmiştir.
Doğudan batıya doğru genişleyen graben tabanı Neojen ve Kuvaterner yaşlı çökellerle
kaplıdır. Grabenin güney kenarında ana sıyrılma fayına kabaca paralel uzanan bir seri
sintetik ve antitetik fay bulunur. Anadolu’nun en önemli sismojenik zonlardan olan Gediz
grabeninin batısındaki faylardan kaynaklanabilecek depremler İzmir ve çevresindeki
yerleşmeleri etkileyecek konumdadır. Bu nedenle Gediz grabeninin İzmir’e yakın konumda
olan Turgutlu batısındaki fayları araştırma kapsamında incelenmiştir. Gediz grabeni batı
ucunda yer alan faylar grabenin Kemalpaşa ve Manisa kollarını oluşturur. Manisa kolu doğu
ucunda Turgutlu Fayı’nın KB devamlılığı şeklinde izlenen Manisa Fayı’na bağlı olarak
şekillenmiştir. Faaliyet alanına en yakın noktası 35 km mesafededir.
77
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Dağkızılca Fayı
Kemalpaşa İlçesi güneyi ile Torbalı arasında uzanır. Gediz grabeni sistemine bağlı
sağ yönlü doğrultu atımlı bir transfer fayıdır. K70D genel doğrultulu ve toplam 27 km
uzunluğundadır. Kabaca birbirine paralel üç parçadan oluşur. Bulgular fayın aktif olduğuna
işaret etmektedir. 31 Mart 1928 Torbalı depreminin hasar dağılımı bu fayın batı yarısında
yoğunlaşmaktadır. Faaliyet alanına yaklaşık 62 km mesafede yeralmaktadır.
Kemalpaşa Fayı
Faaliyet alanına yaklaşık 50 km mesafede yeralan fay Gediz grabeninin batısında
Bağyurdu ile Ulucak arasında uzanan diri fay Kemalpaşa Fayı olarak adlanmıştır. Toplam
24 km uzunluğunda olup uçlarında kuzeye içbükey olan fayın genel doğrultusu K75D’dur.
Manisa Fayı
Manisa Fayı Gediz Grabeni’nin kuzeybatı kolunda yer alan normal bir faydır.
Turgutlu ile Manisa batısındaki Muradiye arasında yaklaşık 40 km uzunluğundadır. K65B
genel gidişli olup geniş büklümlerden oluşan kavisli bir uzanım sunar. Turgutlu-Manisa
arasında fay K45 genel doğrultusunda uzanan tek bir çizgisellikten oluşmuştur. D-B
doğrultusunu kazandığı Manisa batısında ise bir seri normal faydan oluşan zonal yapı
kazanır. Manisa Fayı Gediz grabeninin orta kesminde graben tabanındaki Holosen dolguları
ile güneydeki Pliyo-Kuvaterner çökelleri arasında yer alan Turgutlu Fayı’nın batı devamını
oluşturur. Faaliyet alanına yaklaşık 40 km mesafede yer almaktadır.
Faaliyet
alanı
ve
yakın
çevresi
“Türkiye
Deprem
Bölgeleri
Haritası
(Şekil II.6.4.)”nda 1. Derece Deprem Bölgesi içerisinde kalmaktadır (Şekil II.6.5.). Proje
kapsamında, 14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik” esasları ve 06.03.2007
tarih, 26454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 03.05.2007 tarih ve
26511 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile revize edilen “Deprem
Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine titizlikle uyulacaktır.
78
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.6.4. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası
Proje Alanı
Şekil II.6.5. Bölgenin Deprem Haritası
79
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.7. Hidrojeolojik Özellikler ve Yeraltı Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan
Kullanımı, Bu Kaynakların Faaliyet Alanına Mesafeleri ve Mesafelerin Bir Plan
Üzerinde Gösterilmesi, Proje Alanı Yeraltı Suyunun Durumu,
Yeraltı suyu rezervi Aliağa-Güzelhisar -Biçer Ovaları hidrolojik etüt raporu içinde
hesaplanmıştır. Bu rapora göre İlçe sınırları dahilindeki yeraltı suyu emniyetli rezervi
3,4 hm3/a’dır. Bu suyun tamamına yakın kısmı açılan kuyularla çekilmektedir. İlçe sınırları
içinde yeraltısuyu genel olarak ovalık kısımlarda veya dere vadilerindeki alüvyonlarda
bulunmaktadır (İzmir İl Çevre Durum Raporu).
Bu bölgede açılmış sondaj kuyularının;
Derinlikleri
:50-150 m
Statik Seviyeleri :10 m civarında
Verimleri
:5 lt /s arasındadır.
Aliağa civarında yeraltı suyu alüvyon tabakalarının geçirgen kesimleri ile volkanik
kayaçlarla Neojen çökellerin çatlak ve boşluklarında yer alır. Yeraltı suyunun beslenimi
yağıştan kaynaklanmaktadır. Beslenme havzasına düşen yağış gerek sızma ile gerekse
dereler, kanallar, çatlaklar ve fay zonları ile yer altı suyunu alttan ve üstten besler; boşalma
ise kuyular, buharlaşma ve eğimden dolayı yer altı suyunun denize boşalması ile
olmaktadır. Yeraltı suyu serbest akifer özelliğindedir.
İnceleme alanının beslenme havzasına düşen yağışın bir kısmı akarsular ile akışa
geçmektedir. Akış çoğunlukla yağışlı mevsimlerde olmaktadır. İnceleme alanı civarında
resmi ve özel kurumlar tarafından açılmış çok sayıda sondaj kuyusu düzeyleri her sene
düşmekte, denize yakın olan kesimlerde tuzlu su girişimleri görülmektedir.
Etüt alanında yapılan araştırma sondajlarında sondaj bitim tarihinde ölçülen yeraltı
su seviyeleri Tablo II.7.1.’de verilmiştir. Ayrıca inceleme alanında 9 konumda yapılan
piozometre kuyularında temizleme, pvc boru ile borulama yapılmış, çakıllama yapılarak
(Ek 10) günlük yeraltı su seviyesi ölçümü yapılmış olup, Tablo II.7.2’de verilmiştir.
80
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.7.1. Yeraltı Suyu Ölçümleri
Sıra
No
Sondaj
No
Başlasma
Tarihi
Bitiş Tarihi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
BH-1
BH-2
BH-3
BH-4
BH-5
BH-6
BH-7
BH-8
BH-9
BH-10
BH-11
BH-12
BH-13
DH-1
DH-2
DH-3
DH-4
CH-1
26.08.2010
28.08.2010
17.09.2010
14.09.2010
13.09.2010
14.09.2010
15.09.2010
23.08.2010
30.09.2010
30.08.2010
03.09.2010
01.09.2010
06.09.2010
27.08.2010
24.08.2010
23.08.2010
29.09.2010
19.09.2010
27.08.2010
30.08.2010
18.09.2010
14.09.2010
14.09.2010
16.09.2010
16.09.2010
25.08.2010
01.10.2010
01.09.2001
06.09.2010
03.09.2010
14.09.2010
28.08.2010
25.08.2010
23.08.2010
29.09.2010
21.09.2010
81
Yeraltı Suyu
Ölçüm
Seviye (m)
Tarihi
27.08.2010
3,20
30.08.2010
3,80
18.09.2010
4,17
14.09.2010
9,28
14.09.2010
11,12
16.09.2010
4,29
16.09.2010
4,38
25.08.2010
4,07
01.10.2010
4,13
01.09.2001
4,67
06.09.2010
5,06
03.09.2010
4,51
14.09.2010
5,21
28.08.2010
7,12
25.08.2010
3,89
23.08.2010
3,97
29.09.2010
9,85
21.09.2010
6,74
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.7.2. Piezometre Kuyularında Ölçülen Yeraltı Su Seviyesi Tablosu
PZ-4
11.08.2010
12.08.2010
2,80
PZ-5
14.08.2010
15.08.2010
3,13
PZ-6
02.09.2010
03.09.2010
3,21
PZ-7
19.08.2010
20.08.2010
2,00
PZ-8
04.09.2010
06.09.2010
5,09
PZ-9
26.09.2010
27.09.2010
6,00
17.8.10
16.8.10
15.8.10
14.8.10
5.10.10
0,20
23.9.10
14.08.2010
16.9.10
11.08.2010
11.9.10
PZ-3
7.9.10
10,43
31.8.10
18.08.2010
27.8.10
17.08.2010
24.8.10
PZ-2
21.8.10
2,37
20.8.10
18.08.2010
19.8.10
16.08.2010
18.8.10
PZ-1
13.8.10
Kuyu
Başlama
Tarih
YERALTI SU SEVİYELERİ (m)
12.8.10
Sondaj
No
Kuyu
Bitiminde
Kuyu Bitim
Alinan
Tarih
Ölçümler
(m)
2,45
2,50
2,53
2,56
2,71
2,64
4,39
4,44
4,50
4,51
4,59
4,62
10,43 11,21 11,26 11,29 11,45 11,35 17,23 17,30 17,38 17,40 17,46 12,62
2,80
3,09
0,20
0,21
0,22
0,30
0,35
0,35
0,35
0,35
0,35
0,35
0,66
0,57
0,52
0,49
0,53
1,00
3,11
3,12
3,16
3,20
3,22
3,24
3,25
3,30
3,32
3,30
3,51
3,55
3,69
3,71
3,40
3,00
3,13
3,20
3,21
3,27
9,36
9,38
9,47 10,52 10,51 11,41 11,43 11,45 11,46 11,60 11,68
2,10
2,13
2,37
2,25
4,23
3,21
4,33
4,41
6,05
4,53
4,28
4,56
4,79
4,88
5,11
5,09
5,13
5,19
10,00
82
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
İnceleme alanında piezometre kuyularından alınan 9 adet yeraltı suyu örneği
üzerinde TARİŞ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ laboratuarında kimyasal
analiz yapılmıştır. Alınan örnek üzerinde yapılan kimyasal analiz sonuçları Ek 10’da
verilmiştir.
Betonun Tablo II.7.4.’de verilen tabi zeminler ve yer altı sularından kaynaklanan
zararlı kimyasal etkilere maruz kalması durumunda etki, Tablo II.7.3. verilen şekilde
sınıflandırılır. Deniz suyu, coğrafi bölgeye göre sınıflandırılır, bu nedenle betonun
kullanılacağı yerde geçerli sınıflandırma uygulanır.
Tablo II.7.3. Etki Sınıfları
XA 1
XA 2
XA 3
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Orta Zararlı Kimyasal Ortam
Çok Zararlı Kimyasal Ortam
Tablo II.7.4. Doğal Zeminler ve Yer altı Sularından Kaynaklanan Kimyasal Etkiler çin Etki
Sınıflarının Sınır Değerleri
Kimyasal Özellik
-2
(SO4 )
(mg/l)
pH
CO2 (mg/l) (Zararlı Etkiye Sahip)
+
(NH4 )
+2
Mg
(mg/l)
(mg/l)
Referans Deney Metodu
XA 1
Yer altı Suyu
200 ve 600
EN 196-2
ISO 4316
6,6 ve 5,5
prEN 13577 : 1999
15 ve
40
ISO 7150-1 veya ISO 7150-2
15 ve
30
ISO 7980
XA 2
XA 3
> 600 ve 3000
< 5,5 ve 4,5
> 3000 ve 6000
< 4,5 ve 4,0
> 100 den doygun
> 40 ve 100
hale gelinceye
kadar
> 30 ve 60
> 60 ve 100
> 3000 den
> 1000 ve 3000
doygun hale
gelinceye kadar
300 ve
1000
EN 196-2
2000 ve
3000
DIN 4030-2
> 200 Baumann
Gully
Zemin
-2
(SO )
a
(mg/kg ) (toplam)
Asitlik (mL/kg)
b
c
c
> 3000 ve
12000
> 12000 ve
24000
Uygulanmada Dikkate Alınmaz
Zararlı kimyasal ortamların aşağıda verilen sınıflaması, doğal zemin ve yer altı
suyunun 5 °c ila 25 °c arasında sıcaklığa sahip olması ve su akış hızının durağana yakın
derecede yavaş olması esas alınarak yapılmıştır.
Kimyasal özelliğe ait en baskın herhangi tek değer, sınıfı belirler.
İki veya daha fazla zararlı kimyasal özelliğin aynı sınıfı belirtmesi durumunda çevre,
bir sonraki daha yüksek sınıfa dahil olarak alınmalıdır. Ancak bu özel durum için yapılan
çalışmanın bir üst sınıf seçmenin gerekli olmadığını göstermesi durumunda bu işlem
uygulanmaz.
83
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Yeraltı suyundan alınan örnek üzerinde yapılan yeraltı suyu analizine göre Sülfat
içeriği PZ-4 nolu kuyudan alınan örnekte rastlanılmamış diğer örneklerde de 0,01 me/l 3,62
me/l aralığında bulunmuştur. Sülfat içeriği bakımından en yüksek değer olan 3,63 me/l
değeri 173,89 mg/l olarak hesaplanmıştır.
Analizleri yapılan zemin suyu örneğinin 18.05.1992 kabul tarihli uygulamada olan
TS 3440’a (Zararlı kimyasal Etkileri Olan Su, Zemin ve Gazların Etkisinde Kalacak Betonlar
çin Yapım Kuralları) göre içerdiği sülfat miktarının 600 mg/L’den az alması nedeniyle betonu
zayıf aşındırıcı özellikte olduğu tespit edilmiştir.
Piezometre kuyularından alınan yer altı su örneklerinde yapılan analizler sonucu
elde edilen (SO4)-2 ve pH de erleri TS EN 206-1’ e göre değerlendirilerek, Tablo II.7.3. ve
Tablo II.7.4’ten yararlanılarak yapılan sınıflama ve tanımlama aşağıdaki Tablo II.7.5.’de
verilmiştir.
Tablo II.7.5. Piezometre Kuyularından Alınan Yer Altı Su Örneklerinde Yapılan Sınıflama
ve Tanımlama
Kuyu No (SO4 )-2(mg/l)
PZ-1
PZ-2
PZ-3
PZ-4
PZ-5
PZ-6
PZ-7
PZ-8
PZ-9
2,8821
0,48035
139,3015
0
0,9607
28,34065
173,8867
74,9346
4,8035
pH
(25°)
7,74
7,34
7,63
7,2
7,9
7,63
7,47
7,64
7,11
TS EN 206' ya Göre
Sınıflama
(SO4)-2
pH değerine
değerine göre
göre
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
XA 1
TS EN 206' ya Göre
Tanımlama
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Az Zararlı Kimyasal Ortam
Proje kapsamında 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında
Yönetmelik”te belirtilen hükümlere uyulacaktır.
84
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.8. Hidrolojik Özellikler ve Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan
Kullanımı, Debileri, Bu Kaynakların Faaliyet Alanına Mesafeleri, Mesafelerin Bir Plan
Üzerinde Gösterilmesi
İzmir İli’nin önemli akarsuları Gediz Nehri (faaliyet alanına yaklaşık 15 km) sulama
ve enerji amaçlı, Küçük Menderes (faaliyet alanına yaklaşık 96 km) sulama amaçlı ve
Bakırçay (faaliyet alanına yaklaşık 14 km) sulama amaçlı kullanılmaktadır. Bu akarsulara
ait ortalama debiler Tablo II.8.1.’de verilmiştir. Nehirlerin akışı düzensiz olduğundan ulaşım,
taşımacılık ve su sporlarına uygun değildir.
Tablo II.8.1. İzmir İli Akarsularının Ortalama Mevsimlik Debileri (m3/sn)
Gediz Nehri
Küçük Menderes
Bakırçay
Yaz
21
0,2
2
İlkbahar
41
3
12
Sonbahar
21
0,8
3
Kış
60
4
24
Aliağa ilçe sınırları içinde akan tek çay Güzelhisar Çayıdır. Yunt dağlarından doğar ve
yaz-kış kurumadan akmaktadır. Üzerinde Güzelhisar Barajı bulunmaktadır. Ortalama
debisi; 3,71 m3/sn olarak ölçülmüştür.
Proje alanı, Güzelhisar Çayı’na kuş uçuşu yaklaşık 6,5 km, Güzelhisar Barajı’na ise
yaklaşık 15 km mesafede yer almaktadır. Alanda çalışacak personelin içme suyu
damacanalarla satın alma yoluyla, kullanma suyu ihtiyacı, inşaat çalışmaları sırasında ve
sulama işlemlerinde gerekli olacak su ise PETKİM’in mevcut kurulu tesisleri vasıtasıyla
Güzelhisar Barajı’ndan sağlanacaktır (Ek 11).
Söz konusu yüzeysel sulara faaliyetten kaynaklı menfi bir etki beklenmemektedir.
Proje alanının bulunduğu bölgede yer alan su kaynaklarının korunması için “Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
85
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.9. Flora ve Fauna (Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan Flora ve Fauna Türleri,
Etkilenecek Türler, Bu Çalışmaların Hangi Dönemde Yapıldığı, Ulusal ve Uluslararası
Sözleşmelerle Koruma Altına Alınmış, Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler,
Bunların Yaşama Ortamları ve Tehlike Kategorilerinin Red Data Book’a Göre
İrdelenmesi, Flora Tablosunun Oluşturulması, Faaliyet Alanındaki Av Hayvanlarının
Yürürlükte Bulunan Merkez Av Komisyonu Kararlarına Göre İncelenmesi, Faunanın
Uygun Formda Düzenlenmesi, IUCN ve Bern Sözleşmesi Kapsamında Değerlendirme
Yapılması
Proje alanı İzmir ili, Aliağa ilçesi, Ege Deniz’i kıyısında, Nemrut Körfezi’nde yer
almaktadır. Aliağa, İzmir’in kuzeyinde yer alır. Kuzeyinde Bergama; doğusunda Manisa;
batısında Ege Denizi; güneyinde Menemen ile çevrelenir. Bergama İlçesi ise, İzmir’in
kuzeyinde, Bakırçay Havzasında yer alır. Doğuda Kınık, batıda Dikili, güneyde Aliağa,
kuzeyde ise Balıkesir ve Manisa illeri ile çevrilidir. Dağ sıraları birbirine koşut ve kıyıya dik
bir takım çöküntü çukurları arasında kalmış bölgeleri vardır.
Bakırçay Ovası'nın daha güneyinde bulunan Yunt Dağları Aliağa’nın kuzeyine
dayanır. Güneyinde ise yüksekliği 1.098 metreyi bulan Dumanlı Dağı bulunmaktadır.
Bunların dışında Karahasan Dağı (423 m), Dedetaşı Dağı (341 m), Ardış Tepe (334 m),
Akademik Dağı (497 m), Halkalı Tepe (789 m), Sıyırdım Dağı (610 m) ve Karagöl Tepe gibi
dağ ve tepeler de vardır.
Yöre, Akdeniz iklimi etkisi altında olup, Aliağa Meteoroloji İstasyonu rasat kayıtlarına
göre, bölgede görülen yağış rejim tipi, Akdeniz yağış rejim tipidir. Faaliyet alanının
bulunduğu bölge, Türkiye florasında kullanılan Grid kareleme sistemine göre B–1 karesi
içinde yer almakta (Şekil II.9.1.) ve bitki coğrafyası bakımından da Akdeniz floristik
bölgesine bağlanmaktadır.
Proje Alanı
Şekil II.9.1. Grid Kareleme Haritası
86
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Flora çalışmaları sonucunda İzmir ilinde 129 familyanın 620 cinsine ait 1654 tür
saptanmıştır. Alt tür ve varyetelerin ilavesi ile tür ve tür altı kategorilerdeki taxon sayısı ise
1728’dir. Buna göre en çok taxon içeren familya, Leguminosae olup (% 10,93), bunu
Compositae (% 10,65), Gramineae (% 9,61), Labiatae (% 5,09), Umbellifereae (% 4,28),
Crucıferae (% 4,11), Caryophllceae (% 4,11), Liliaceae (% 4,05), Rubiaceae (% 2,72),
Ranunculaceae (% 2,55), Orchidaceae (% 2,49), Vescrophulariaceae (% 2,43)
izlemektedir. Bölge florasını oluşturan türlerin % 21,76’sı Akdeniz, % 16,90’ı Doğu Akdeniz,
% 4,74’ü Avrupa-Sibirya, % 2,31’i ise İran-Turan flora elementine sahiptir.
İzmir İli dahilinde yetişen maki türü bitkiler şunlardır: mersin, defne, sandal,
kocayemiş, pırnal meşesi, kesme meşesi, katran ardıcı, katırtırnağı, kurtbağrı, keçiboğan,
erguvan, tesbih çalısı, karaçalı, herdemtaze, keçiboynuzu, peruka çalısı, akçakesme,
menengiç, sakız, boyacı sumağı, yabani zeytin (delice), kokarçalı, zakkum, maden yapraklı
ahlat, yabani kuşkonmaz ile funda olarak da ideal ağaç fundası, pembe çiçekli funda, erik
cinsi bitkiler yetişir. Maki vejetasyonu Akdeniz, Ege ve Marmara denizleri çevrelerinde
ortalama 0-1000 metreler arasında yaygındır. Karadeniz bölgesinde ise enklavlar halinde,
yer yer ve kesintili olarak görülür. Bu vejetasyona ait bitkiler deniz ile ilişikli bazı büyük
nehirlerin yer aldığı vadiler yolu ile ülkenin iç kesimlerine kadar sokulur.
Faaliyet alanı ve çevresinin flora ve fauna listesi hazırlanırken; bölgede Biyolog
Taylan DÜZGÜN tarafından Mayıs 2013 tarihinde yapılan arazi çalışmalarının ve yöre
halkının görüşlerinin yanı sıra, Davis’in “Flora of Turkey and the East Aegean Islands”,
Prof. Dr. Tuna EKİM ve arkadaşlarının “Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı-2000”, Prof. Dr.
Turhan BAYTOP’un “Türkçe Bitki Adları Sözlüğü”, Prof. Dr. Nuri Yiğit, Prof. Dr. Osman
KETENOĞLU ve arkadaşlarının “Çevresel Etki Değerlendirme-2002”, Prof. Dr. Ali
DEMİRSOY’un “Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası”, “Omurgalılar/Amniyota”, “Memeliler”,
TÜBİTAK ve DPT tarafından desteklenen Türkiye Faunası Veri Tabanı Projesi kapsamında
yayınlanan “Türkiye Omurgalıları Tür Listesi” ve Prof. Dr. İlhami KİZİROĞLU’nun “Türkiye
Kuşları” adlı eserlerden faydalanılmıştır ve taraması yapılan diğer literatürler kaynaklar
kısmında verilmiştir. Ayrıca her bir flora türü için TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi)
taraması ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Projenin yapılacağı alan ve çevresinde, yapılan
arazi ve literatür çalışmalarına göre var olabileceği düşünülen flora türleri Tablo II.9.1.’de
verilmiştir.
87
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.9.1. Flora Türleri
Familya / Türkçe Adı
Türkçe Adı
Endemizm
Yapı- Ömür
Habitat
Min-Mak.
Yükseklik
Diş otu
(Kürdan)
–
Otsu- Tek veya
İki yıllık
Tarlalar ve ovalar
0-700
─
─
Ot- Çok yıllık
Kuru tepeler
0-500
Eryngium creticum
Göz dikeni,
boğa dikeni
─
Ot- Tek veya
İki yıllık
Bupleurum gracile
─
–
Tek yıllık- Ot
Çalılık düzlükler, frigana,
nadas tarlalar, çorak yerler
Frigana ve açık doğal
habitatlar
Centaurea iberica
Deligöz dikeni
─
Centaurea diffusa
Zerdali dikeni
─
Güneş çiçeği
─
Tek Yıllık-Ot
Hindiba
İmam kavuğu
(Kanarya otu)
─
Çok Yıllık-Ot
─
Otsu- Tek yıllık
Yemlik/
tekesakalı
─
İki Yıllık-Ot
─
─
Acımık
Tür (Species)
Ammi visnaga
APIACEAE
/Maydanozgiller
Seseli campestre
Centaurea
solstitialis subsp.
solstitialis
Cichorium intybus
ASTERACEAE
/Papatyagiller
(Bileşikgiller)
Senecio vernalis
Tragopogon
longirostis var.
longirostis
Carduus acicularis
BRASSICACEAE
/Turpgiller
Ülkemizde Dağılımı
Bern IUCN
Trakya, Dış ve D.(G. uç)
Anadolu-Akdeniz
KB. Türkiye, G. Anadolu
(Amanoslar)
Trakya, Dış Anadolu, D.
(G. uç) Anadolu
–
–
─
─
─
─
0-1000
B. ve G. Anadolu
─
─
Tarla, yol kenarı, boş alan
0-2300
Türkiye
─
–
Tepeler, yol kenarı, boş
alan, tarla
0-900
KB. Türkiye- Akdeniz
Elementi
─
–
Pinus ormanı, kurak yamaç,
nadas tarla, boş alan
0-1900
Türkiye
─
–
0-3050
Türkiye
─
–
0-3000
Türkiye
─
–
Kayalık yamaç, çalılık, yol
kenarı, tarla
0-1550
KB. Türkiye, B. Anadolu,
D. Anadolu
─
–
Tek yıllık- Ot
Kayalık alan, otlu alan, tarla
kenarı
0-800
Trakya, Dış Anadolu, G.
Anadolu
─
─
─
Tek yıllık- Ot
Tarla, yol kenarı
0-2300
Türkiye
─
─
─
İki veya Çok
Yıllık- Ot
Boş alan, yol kenarı, nadas
tarla
0-1600
Trakya, Dış Anadolu, O.
Anadolu
─
─
─
Otsu- Tek yıllık
Ekili alan, boş alan
0-2000
Türkiye-Kozmopolit
─
–
Otsu-Tek, İki,
Çok yıllık
Tek veya İki
yıllık-Ot
Ekili tarla, çayırlık, boş alan
Kumlu ve boş alanlar, tarla,
kayalık yamaç
0-750
Centaurea
depressa
Scolymus
hispanicus
Capsella bursapastoris
Altın dikeni,
Sarı diken
Çoban
Çantası
Sinapis arvensis
Kır hardalı
─
Otsu- Tek yıllık
Yol kenarı, boş alan
0-1800
Trakya, KD., B., G., O. ve
D. Anadolu
─
–
-
-
Otsu- Tek
Yıllık
Ekili alan
0-1000
Dış Anadolu
-
–
Rapistrum
rugosum
88
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.9.1. Flora Türleri (Devamı)
Familya / Türkçe Adı
Tür (Species)
Türkçe Adı
Endemizm
Yapı- Ömür
Girit ladeni
-
Çok yıllık-çalı
K., B. ve G. Türkiye
─
–
-
B. Anadolu
─
–
0-2400
Türkiye
─
–
─
–
─
─
─
–
─
–
─
–
─
–
Maki, Pinus brutia ormanları
0-800
─
Tek yıllık-Ot
Çam ormanlarının kenarı,
maki, firigana, kayalık
yamaçlar, step, nemli
50-1650
Geven
─
Çok yıllık- çalı
Bozkır, maki
0-1040
Astragalus sinaicus
Geven
─
Tek yıllık-Ot
Koruluklar, çorak yerler
11001100
Trifolium repens var.
repens
Yonca
─
Çok yıllık- Ot
Batak arazi, otlaklar
500-2700
Türkiye
─
─
Onobrychis caput-galli
─
─
Tek yıllık- Ot
Kayalık, tarlalar, bozkır, yol
kenarları
0-800
Türkiye
─
─
Trigonella crassipes
─
─
Tek yıllık- Ot
Maki, çam ormanları, bozkır,
nadas tarlalar, bağlar
600-1700
─
─
Lathyrus aureus
─
─
Çok yıllık- Ot
Orman, çalılık
15-2000
─
─
Medicago minima var.
minima
─
─
Tek yıllık- Ot
Kayalık kireçtaşı yamaçlar,
bozkır, kumullar, tarlalar
0-1750
Türkiye
─
─
─
Çok yıllıkağaç veya
uzun çalı
Makide Laurus, Phillyrea,
Carpinus ile yamaçlarda
0-450
B. ve K. Anadolu
(36 Derecenin
Doğusu)
- Akdeniz Elementi
─
–
Dianthus pubescens
-
-
Ot- Çok Yıllık
CYPERACEAE
Eleocharis palustris
─
─
Çok yıllık-Ot
CUPRESSACEAE
Juniperus excelsa
Ardıç
─
CRASSULACEAE
ERICACEAE
/Fundagiller
Rosularia serrata
─
Arbutus andrachne
Sandal Ağacı
─
─
EUPHORBIACEAE
/Sütleğengiller
Euphorbia falcata
subsp. falcata var.
falcata
Sütleğen
Astragalus trojanus
FABACEAE
FAGACEAE
/Kayıngiller
0-1000
Bern IUCN
Çok Yıllık-çalı
CARYOPHYLLACEAE
/Baklagiller
Ülkemizde
Dağılımı
Çok YıllıkAğaç
Çok yıllık- Ot
Cistus creticus
/Baklagiller
Min-Mak.
Yükseklik
Kalkerli anakayalar, maki
garik
Çayırlı yamaçlar, çam
ormanlarındaki ıslak alanlar,
bataklıklar, tatlı su kıyıları,
yol kıyı
Kuru ve taşlı topraklar,
genellikle yüksek rakımlar
Uçurumlar, kalkerli kayalar
CISTACEAE
FABACEAE
Habitat
Quercus ilex
Çalı Meşesi
89
300-2250
20-720
K., B., G., O. ve D.
Anadolu
B. Anadolu
Trakya, Dış
Anadolu
Türkiye
B. Anadolu-D.
Akdeniz Elementi
KB. O. ve B.
Anadolu- Akdeniz
Elementi
Karasal Anadolu,
G. Anadolu ve
Trakya
KB. Türkiye, K ve
Karasal Anadolu
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.9.1. Flora Türleri (Devamı)
Familya / Türkçe Adı
FAGACEAE
/Kayıngiller
GERANIACEAE
/Turnagagasıgiller
Tür (Species)
Türkçe Adı
Endemizm
Yapı- Ömür
Quercus infectoria
─
─
Çok yıllık- Küçük
ağaç veya çalı
Quercus coccifera
Kermes meşesi,
Kızıl meşe
─
Çok yıllık- çalı veya
küçük ağaç
─
─
Tek Yıllık-Ot
─
─
Tek Yıllık-Ot
─
─
Tek Yıllık-Ot
Geranium molle
subsp. molle
Geranium
dissectum
Geranium
rotundifolium
Habitat
Quercus türleri ve
Pinus brutia ile beraber,
çalılıklar
Frigana ve maki, Pinus
brutia ormanı
Tepe kenarlalrı, tarlalar,
kumullar, meyvalıklar
Islak yerler, kıyılar,
bataklıklar
Kıyılar, kayalar ve
çorak yerler
Kayalık yamaçlar,
nadas tarlalar
Kayalık yamaçlar,
kırlar, çimenlik yerler,
kumlu deniz kenarları
Pinus brutia ve Pinus
nigra ile ortak yaşar
Min-Mak.
Yükseklik
Ülkemizde Dağılımı
150-850
K. Türkiye
0-1500
0-1500
0-400
0-1700
LINACEAE
Linum strictum
Keten
─
Ot- Tek Yıllık
LILIACEAE
Allium nigrum
Kara soğan
─
Çok yıllık- Ot
LAMIACEAE
Salvia tomentoa
─
─
Çok yıllık- Odunsu Ot
Ada çayı
─
Tek yıllık- Ot
Kayalık yamaçlar
0-1300
Zeytin
─
Çok Yıllık- ağaç
Kültür
-1,-1
Phillyrea latifolia
Akça kesme
─
Çok Yıllık – Çalıveya
Küçük Ağaç
Orchis anatolica
Yayla salebi
─
Çok yıllık- Ot
Piriç çiçeği
─
Çok yıllık- Ot
Makilerde, Pinus brutia
veya Quercus ormanı
Maki, Çalılık ve Pinus
ormanları
Çimenli yerler, kalkerli
topraklar
Kara Gelincik
_
Tek Yıllık- Otsu
─
─
Çok Yıllık- Ot
Salvia viridis
OLEACEAE
/Zeytingiller
ORCHIDACEAE
Olea europaea var.
europaea
Orchis sancta
PAPAVERACEAE
/Gelincikgiller
Papaver gracile
POACEAE
Poa bulbosa
90
KB. Türkiye, B. ve G.
Anadolu
K., B., G. ve GD.
Anadolu
B., K., G. ve GD.
Anadolu
B., K., G., O. ve GD.
Anadolu
Bern IUCN
─
─
─
─
─
–
─
–
─
–
0-900
B. ve K. Anadolu
─
─
0-950
B., GB. ve G.
Anadolu
─
─
90-2000
Dış Anadolu
─
─
─
─
─
–
Trakya, Dış, O. ve
GD. Anadolu
Dış Anadolu, D.
Anadolu (B.
Mezopotamya) –Akd.
Elem.
10-1350
Trakya, Dış Anadolu
─
─
0-1650
B. ve G. Anadolu
─
─
0-450
B. ve G. Anadolu
─
─
Kayalık, maki
0-1300
G. ve B. AnadoluD. Akdeniz Elementi
─
–
Step, kuru çayırlıklar,
kayalık yamaçlar
0-3000
Türkiye
─
─
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.9.1. Flora Türleri (Devamı)
Familya / Türkçe Adı
Türkçe Adı
Endemizm
Yapı- Ömür
Habitat
Min-Mak.
Yükseklik
Ülkemizde Dağılımı
Bern
IUCN
-
-
Otsu- Tek yıllık
Yamaç
10-420
Dış Anadolu
─
–
Madımak
─
Otsu- Çok yıllık
720-3000
B. O. D. G. ve GD.
Anadolu
─
–
Rumex acetosella
Kuzu Kulağı
─
Otsu- Çok yıllık
─
–
Pinus nigra subsp.
pallasiana
Kara Çam
─
─
–
Pinus brutia
Kızıl Çam
─
─
–
Portulaca oleracea
Semiz Otu
─
Düğün çiçeği
Tür (Species)
Polygala
monspeliaca
POLYGONACEAE
/Kuzukulağıgiller
PINACEAE /Çamgiller
PORTULACACEAE
/Semizotugiller
RANUNCULACEAE
/Düğün çiçeğigiller
Polygonum
cognatum
RUBIACEAE
/Kökboyasıgiller
SCROPHULARİACEAE
0-2300
B. K., O., D.
Anadolu-Kozmopolit
K. Türkiye, O. B.
ve G. Anadolu
Dış Anadolu, TrakyaAkdeniz Elementi
Orman
300-1200
Orman
0-1200
Otsu- Tek yıllık
Ekilmiş sahalar ve
denize yakın çorak
yerler
-0,-0
B. ve G. Anadolu
─
–
─
Karasal otsuÇok yıllık
Nemli yer, bataklık
çayırlık
0-2000
K. Türkiye, B. G. O.
ve BD. Anadolu
─
–
Tarla düğün çiçeği
─
Otsu-Tek Yıllık
Ekili yer, ekin tarlası
0-1850
Türkiye
─
–
─
─
Otsu- Tek, İki
veya Çok yıllık
0-2000
Türkiye
─
─
Sarı Yoğurt otu
─
Otsu- Çok yıllık
30-2400
Türkiye
─
–
Asperula arvensis
─
─
Ot- Tek yıllık
0-1900
K. Türkiye, B., O. ve
G. Anadolu
─
─
Verbascum blattaria
─
─
İki yıllık- Ot
0-1330
Dış Anadolu
─
─
Ranunculus
constantinopolitanus
Ranunculus
arvensis
RESEDACEAE
Çok Yıllıkağaç
Çok Yıllıkağaç
Yol kenarları,
yamaçlar uçurumlar
kültür arazileri
Tarlalar, kıyılar,
çorak yerler
Reseda lutea var.
lutea
Galium verum
subsp. verum
91
Yol kenarı, tarla,
çukur, çıplak taşlık
tepe yamacı
Kayalık yamaç, taşlı
mera, nadas tarlalar,
bataklık, dere
yatakları
Açık alanlar, tarlalar
ve boş alanlar
Çorak yerler, yol
kenarları, makiler,
kumullar
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
FLORA ve FAUNA LİSTESİNDE KULLANILAN KISALTMALAR
Min-Mak. Yükseklik: Minimum-Maksimum Yükseklik
End.: Endemik
Bern: Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi
IUCN: Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği
M.A.K.: Merkez Av Komisyonu
B.: Batı
KB.: Kuzeybatı
D.: Doğu
G.: Güney K.: Kuzey
L.: Literatür
Bern Sözleşmesi
Bern Convention’u olarak bilinen Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının
Korunması Sözleşmesi ilk defa 1979 yılında Bern’de kabul edilmiştir. Türkiye ise bu
sözleşmeyi 1984 yılında imzalayarak bu sözleşmeye taraf olmuştur.
Bu sözleşmenin amacı: Nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlerin özellikle göçmen
olanlarına öncelik verilmek üzere, yabani flora ve fauna ve bunların yaşam ortamlarının
korunmasını sağlamak ve bu konuda birden fazla devletin işbirliğini geliştirmektir. Buna
göre:
Her akit taraf EK I nolu listede belirtilen yabani flora türlerinin özel olarak korunmasını
güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu bitkilerin kasıtlı
olarak koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi yasaklanacaktır. Her akit taraf
bu türlerin elde bulundurulmasını veya alım satımını yasaklayacaktır.
Alanda tespit edilebilen bitki türleri Bern Sözleşmesine göre irdelenmiş ve yukarıdaki
flora tablosunda belirtilen türlerden Bern Sözleşmesi ile korunan herhangi bir türe
rastlanmamıştır. Ancak, Proje kapsamında yapılacak tüm çalışmalarda Bern Sözleşmesi
hükümlerine kesinlikle uyulacaktır.
BERN SÖZLEŞMESİ EK LİSTELERİ ve AÇIKLAMALARI
EK I
Kesin Koruma Altına Alınan Flora Türleri
EK II
Kesin Koruma Altına Alınan Fauna Türleri
EK III
Koruma Altına Alınan Fauna Türleri
92
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Endemizm:
Ülkemiz sahip olduğu iklimsel ve coğrafi özellikler nedeniyle, endemik türler açısından
oldukça zengin bir floraya sahiptir. Türkiye sınırları içerisinde bulunan yaklaşık 3000 bitki
türü endemiktir ve Türkiye florasının yaklaşık % 33’ünü oluşturmaktadır.
Proje alanı ve etki alanında endemik bitki türüne rastlanılmamıştır.
IUCN Kriterleri
Yukarıdaki flora tablosunda belirtilen bitki türleri ile aves fauna türleri eski (1994) IUCN
sınıflandırmasına göre incelenmiştir. Memeli, reptil ve amfibiler ise, yeni (2006 ve sonrası)
oluşturulan sınıflandırmaya göre incelenmiştir, ancak bazı türlerin, IUCN sınıflandırmasına
ilişkin (memeli, reptil ve amfibiler için) güncellemeleri henüz yapılmadığından eski
sınıflandırmadaki kategorileri verilmiştir.
IUCN KATEGORİLERİ VE AÇIKLAMALARI
EX
NESLİ TÜKENMİŞ
LR
EW
YABAN HAYATINDA NESLİ TÜKENMİŞ
LR/cd
Koruma Önlemleri Gerektiren
CR
ÇOK TEHLİKEDE
LR/nt
Tehdit Altına Girebilir
EN
TEHLİKEDE
LR/lc
En Az Endişe Verici
VU
ZARAR GÖREBİLİR
NT
YAKINDA TEHLİKE ALTINA GİREBİLİR
DD
VERİ YETERSİZ
LC
YAYGIN TÜRLER
NE
DEĞERLENDİRİLMEMİŞ
DÜŞÜK RİSK
Fauna
Alanda yapılan arazi çalışmaları ve literatür taraması neticesinde tespit edilen fauna
türleri sırasıyla; İki Yaşamlılar Tablo II.9.2.’de, Sürüngenler Tablo II.9.3.’de, Memeliler
Tablo II.9.4.’de ve Kuşlar Tablo II.9.5.’de verilmiştir.
93
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.9.2. Amphibia (İki Yaşamlılar)
Familya / Türkçe Adı
PELOBATIDAE /
Çamura Dalan
Kurbağalar
Tür
(Species)
Pelobates
syriacus
Türkçe
Adı
Habitat
Dağılım
Toprak
kurbağası
Göl ve havuzcuklardan uzak olmayan ovalık gevşek ve
yumuşak topraklı alanlarda, 1500 m’ye kadar, üreme
zamanlarında bu suların içinde
Hemen hemen tüm
Türkiye’de
—
LC
II
Lit.
Siğilli
kurbağa
Az bitkili veya ormanlık kısımlarda nemli taşlık bölgelerde,
3000 m’ye kadar
Orta Anadolu’da Trakya’nın
güneyi ve Batı Anadolu’da ve
Kuzeydoğu Anadolu’da
—
LC
III
Lit.
Gece
kurbağası
Ağaç
kurbağası
Bahçelerde, açık taşlık alanlarda, su yakınlarında 4600 m’ye
kadar
Yalnız üreme zamanında suda, ağaçlarda, ağaçsı bitkilerde,
bazen de küçük bitkilerin üzerinde, 1500 m’ye kadar
Tüm Türkiye’de
—
LC
II
Lit.
Batı ve Kuzey Anadolu’da
—
LC
II
Lit.
Bufo bufo
BUFONIDAE /
Kara Kurbağaları
Bufo viridis
HYLIDAE /
Ağaç Kurbağaları
Hyla arborea
End. IUCN Bern
Kayıt
Şekli
Tablo II.9.3. Reptilia (Sürüngenler)
Familya
Tür (Species)
Türkçe Adı
Habitat
Yaygın
tosbağa
Geniş
parmaklı keler
Kuru, taşlı ve kumlu arazilerde, bağbahçe arasında
Taş altı, kaya yarıkları ile evlerde ve
harabelerde yaşar.
Ağaçlarda yaşarlar
TESTUDINIDAE
Testudo graeca
GEKKONIDAE
Hemidactylus turcicus
CHAMAELONIDAE
Chamaleo chamelon
Bukalemun
SCINCIDAE
Ablepharus kitaibelii
İnce
kertenkele
SCINCIDAE
Mabuya aurata
LACERTIDAE
Ophisops elegans
TYPHLOPIDAE
COLUBRIDAE
Tıknaz
kertenkele
Tarla
kertenkelesi
Typhlops vermicularis
Kör yılan
Coluber najadum
İnce yılan
Elaphe quatuorlineata
Sarı yılan
Elaphe situla
Ev yılanı
Kısa bitkili açık yerlerde, maki seyrek
ağaçlı kısımlarda yaşar. Taş altı ve
yapraklar altında gizlenir.
Az bitkili açık arazide ve taşlık
kısımlarda ve harabelerde yaşar
Az bitkili açık alanlarda, taşlı ve
topraklı zeminde yaşar
Nemli toprak içi ve taş altlarında
yaşarlar
Genellikle taşlık ve çalılık kuru
ortamlarda
Seyrek ormanlık çalılık ve taşlık
kısımlarda yaşar.
Taşlık ve çalılık bölgelerde yaşar
94
Dağılım
End.
IUCN
Bern
Hemen hemen tüm Türkiye’de
-
VU
II
Türkiye’nin bütün sahil bölgelerinde
-
-
III
Kuzeyde İzmir’den güneye doğru Ege
sahilleri ile bütün Akdeniz sahil
bölgesinde
-
-
II
Trakya, Batı, Güney ve Orta Anadolu
-
LC
II
Batı ve Güney Anadolu, Orta
Anadolu’nun güney kısımları
-
-
III
Tüm Türkiye’de
-
-
II
-
-
III
-
-
II
Tüm Türkiye’de
-
-
II
Kuzey ve Batı Anadolu Bölgeleri
-
-
II
Kayıt
Şekli
Lit.
Lit.
Lit.
Lit.
Türkiye’nin büyük bir kısmında
yayılmıştır
Trakya, Batı ve Orta Anadolu
Bölgeleri
Lit.
Lit.
Lit.
Lit.
Lit.
Lit.
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.9.4. Mammalia (Memeliler)
Familya
SORICIDAE
RHINOLOPHIDAE
VESPERTILIONIDAE
Tür (Species)
Crocidura leucodon
Rhinolophus ferrumequinum
Rhinolophus hiposideros
Myotis mystacinus
Türkçe Adı
Sivriburunlu tarlafaresi
Nalburunlu büyükyarasa
Nalburunlu küçükyarasa
Bıyıklı siyah yarasa
LEPORIDAE
DIPODIDAE
MURIDAE
HYSTRICIDAE
SPALACIDAE
Lepus europaeus
Allactaga williamsi
Apodemus mystacinus
Hystrix indica
Spalax leucodon
Körfare
CANİDAE
Vulpes vulpes
Canis aureus
Kızıl tilki
Çakal
Mustela nivalis
Gelincik
MUSTELİDAE
SUIDAE
Sus scufora
Kır tavşanı, Yabani tavşan
Araptavşanı
Kayalık Orman Faresi
Oklu kirpi
Yaban domuzu
Habitat
Açık arazi, çalılık alanlar
Her türlü habitata yakın mağara ve inler
Her türlü habitata yakın mağara ve inler
Küçük mağara, kale duvarı, çatı arası,
ağaç kovuğu ve kabuğu
Her türlü habitat
Yayla ve stepler
Orman içi ve açıklıktaki kayalar
Orman, funda, çalı, sebze ve meyve bahçeleri
Mera, tarla, çayır, yüksek yayla ve step
alanlar
Her türlü habitat
Sık orman, maki ve fundalık
Orman, bağ, bahçe, harabe, meskun
yerler, kayalık, çalılık alanlar
Orman, göl, bataklık
End.
-
IUCN
LR/lc
LR/nt
LC
Bern
EK III
EK II
EK II
M.A.K.
EK I
EK I
-
LR/lc
-
EK I
-
LC
LC
EK III
-
EK III
EK I
EK I
-
-
-
-
-
LC
LC
-
EK III
EK III
-
LC
EK III
EK II
-
-
EK III
EK III
Tablo II.9.5. Aves (Kuşlar)
Familya
PROCELLARIIDAE
Tür (Species)
Colanectris diomedea
Türkçe Adı
Boz yelkovan
Puffinus yelkduan
Yelkovan
Phalacrocorax carbo
Karabatak
PHALACROCORACIDAE
Phalacrocorax pygmeus
Küçük karabatak
PELECANIDAE
Pelecanus crispus
Tepeli pelikan
ARDEIDAE
Egretta alba
CICONIIDAE
Ciconia ciconia
Leylek
Tadorna tadorna
Suna
Büyük ak balıkçıl
ANATIDAE
Anas acuta
Kılkuyruk
Habitat
Kıyıya yakın veya uzak sıcak deniz sularında,
mağaralarda, kumsallarda hatta sert topraklarda
Denizler çoğunlukla kıyılar
Hem tuzlu hem de tuzlu sular genelde sucul, içsel sularda
koloniler halinde
Denizden uzakta kara içerisinde, bitki örtüsü olan ıslak
alanlar, tatlı sularla beslenen açık sular
Step, çöl, savak ve sıcak tatlı sularda, nehir deltalarında,
tuzlu lagünlerde, kaya girintileri olan denizlerde
Göller, sığ sular, sulak alanlar deniz kıyıları
Az ağaçlı büyük ovalar, sulanmış karalar, pirinç tarlaları,
rutubetli çayırlıklar, havuzlar
Tuzlu veya hafif tuzlu sularda, hem sığ sularda hem
haliçlerde, deniz ve göllerde
Sığ sucul habitatların olduğu açık alanlar, ovalık kırsallar,
iç sular ve taşkın araziler
95
Konum
Red
Data
IUCN
M.A.K.
Bern
KZ
-
LR/lc
1
III
R
A4
LR/lc
1
II
Y, KZ
A4
LR/lc
2
III
Y
A4
LR/nt
1
II
G, Y, T
A2
VU/C
1
II
Y, KZ
A3
LR/lc
1
III
Y, G, T
A3
LR/lc
1
II
Y, G,
KZ
A3
LR/lc
1
II
G, KZ
A3
LR/lc
3
III
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.9.5. Aves ((Kuşlar) Devamı)
Familya
Tür (Species)
Türkçe Adı
Neophron percnopterus
Küçük akbaba
Circus cyaneus
Gökçe delice
ACCIPITRIDAE
Buteo rufinus
Kızıl şahin
ACCIPITRIDAE
Buteo buteo
Şahin
FALCONIDAE
Falco tinnuculus
Kerkenez
Falco columbarius
Boz doğan
STERCORARIIDAE
LARIDAE
STERNIDAE
Stercorarius parasiticus
Korsanmartı
Larus minutus
Küçük martı
Larus audouinii
Ada martısı
Larus fuscus
Karasırtlı martı
Sterna caspia
Büyük sumru
Sterna sandvicensis
Karagagalı sumru
Sterna hirundo
Sumru
COLUMBIDAE
Streptopelia decaocta
Kumru
APODIDAE
Apus apus
ALCEDINIDAE
Halcyon smyrmensis
Habitat
Stepler, bozkırlar, kumlu nehir kıyıları boyunca az bitki
örtülü sulak alanlar, yaylalarda, çöllerle kaplı dağlık
alanlar, korunaklı mağaralar
Steplerden uzak dağlık alanlar ve bozulmamış ormanlar,
uzun bitki örtüsüne sahip sulak alanlar; diğer bit taraftan
az bitkiyle kaplanmış stepler, yayla çalılıkları, yayla
platoları, tepeciklerde veya yeni ağaçlandırılan bölgelerde
Kuru ovalar, yarı çöller, çöl stepler
Ağaçlıklarda, eğimli tepelerde, az bitkili yerlerde, yüksek
ağaçların olduğu kültive alanlarda, geniş yapraklı
ormanlarda
Orman tundralarında, nehir vadilerinde, çiftliklerde,
yaylalarda, ovalıklarda, ormanlar, ağaçsız sulak alanlar
Kaba vejetasyonlu vadilerde, sulak alanlarda, gelgitlerin
olduğu yerlerde
Deniz kıyılarında, büyük göllerde, adalarda
Tatlı sulu taşkın ovalarda, nehir havzalarında, göl
kenarlarında, kıyılarda, tatlı suların aktığı kumlu ve
çamurlu sahillerde
Çayırlıklı, kayalıklı ve korunaklı adalarda
Tatlı sulu göl isletlerinde, kayalıklı adalarda, taşkın
alanlarda, nehir kenarlarında, kanallarda
Yavaş akan tuzlu veya tatlı iç sularda, isletlerde, kayalıklı
kıyılarda, kıyısal lagünlerde, taşkın alanlarda, korunaklı
veya iç sahil sularda
Kıyılarda ve korunaklı sahillerde, tuzlu sularda
Kıyılarda ve tatlı iç sularda, isletlerde, tatlı sulu göllerin
içindeki kayalık veya taşlık adalarda, çakıllı nehir
yatakları, bataklıklarda, havuzcuklarda, çimenli alanlarda,
kıyısal lagünlerde
Şehirlerde, ormanlıklarda, yuva kurmak için müsait
çalılıklar da
Konum
Red
Data
IUCN
M.A.K.
Bern
G
A4
LR/lc
1
II
Y, KZ
A3
LR/lc
1
II
Y, KZ
A4
LR/lc
1
II
Y, KZ,
T
A4
LR/lc
1
EK II
Y
A4
LR/lc
1
EK II
KZ, T
B2
LR/lc
1
EK II
KZ
B3
LR/lc
2
EK
III
KZ, T
B3
LR/lc
1
EK II
Y, KZ
A2
LR/cd
1
EK II
KZ, T
B3
LR/lc
2
-
T, G
A2
LR/lc
1
EK
III
T, KZ,
G
A3
LR/lc
1
EK II
T, KZ,
G
A4
LR/lc
1
EK II
Y
A4
LR/lc
2
Karasağan
Ağaçlıklarda
G, T
A4
LR/lc
1
İzmir yalıçapkını
Ovalarda, kuru habitatlarda, küçük çöllerde, sucul
orijinlerde
Y
A2
LR/lc
1
96
EK
III
EK
III
EK II
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.9.5. Aves ((Kuşlar) Devamı)
Familya
Tür (Species)
Türkçe Adı
CORACIIDAE
Coracias garrulus
PICIDAE
Picus viridis
ALAUDIDAE
Calandrella
brachydactyla
Bozkır toygarı
Hirundo rustica
Kır kırlangıcı
Hirundo daurica
Kızıl kırlangıç
Delichon urbica
Ev kırlangıcı
HIRUNDINIDAE
TURDIDAE
Luscinia megarhynchos
SYLVIDAE
Phylloscopus collybita
AEGITHALIDAE
Aegithalos caudatus
Pica pica
Gökkuzgun
Yeşil ağaçkakan
Bülbül
Çıvgın
Uzunkuyruklu
baştankara
Saksağan
CORVIDAE
Corvus corone
Leş kargası
STURNIDAE
Sturnus vulgaris
Sığırcık
PASSERIDAE
Passer domesticus
Serçe
FRINGILLIDAE
Fringilla coelebs
İspinoz
EMBERIZIDAE
Miliara calandra
Tarla kirazkuşu
Habitat
Ormanlarda, park, bulvar, bahçelerdeki ağaçlarda, ağaçlı
nehir yataklarında, kültür alanlarda, ovalarda
Ormanlıklarda, çalıklarda, bahçelerde, üzüm
bahçelerinde
Bitki örtüsü ile çevrili çöllerde, steplerde, yaylalarda
Konum
Red
Data
IUCN
M.A.K.
Bern
G
A4
LR/lc
1
EK II
Y
A4
LR/lc
1
EK II
G
A4
LR/lc
1
EK II
Y
A4
LR/lc
1
EK II
G, T
A4
LR/lc
1
EK II
G
A4
LR/lc
1
EK II
Yeşil vejetasyonla kaplı sığ sularda, az nemli yerlerde,
ağaçlandırılmış alanlarda veya şehirlerde, otlaklarda ve
çiftliklerde
Steplerde, deniz kıyılarında
Doğal kayalık yüzeylerde, şehirlerde, uçurumlarda, su
yakınlarında
Ovalarda, vadilerde, suya yakın olan alanlarda, sıcak vadi
eteklerinde, insan yerleşimine yakın alanlarda,
çalılıklarda, ormanlarda, dağ nehirlerinin galerilerinde
Ovalık ormanlarda, parkalarda, çalılıklı geniş bahçelerde
G
A4
LR/lc
1
EK II
Y, G, T
A4
LR/lc
1
Ormanlarda, çalılıklarda, parklarda, bahçelerde
Y
A4
LR/lc
2
EK II
EK
III
Y
A4
LR/lc
3
-
Y
A4
LR/lc
3
-
Y
A4
LR/lc
2
-
Y
A4
LR/lc
3
-
Y
A4
LR/lc
2
EK
III
Y
A4
LR/lc
2
EK
III
Ağaçlı veya ağaçsız alanlarda, çalılıklarda, sulak
alanlarda, şehirlerde
Kayalık uçurumlarda, nehir yataklarında, adalarda, orman
kenarlarında, nehir vadilerinde, tuzlu bataklıklarda,
estauarislerde, kıyılarda büyük şehirlerde
Ovalarda, yaylalarda, ormanlarda, bitki örtüsünün çok
olduğu alanlarda
Şehirlerde, tarlalarda, çalılıklarda, ormanlarda, bitki
örtüsünün yoğun olduğu alanlarda, tatlı su veya deniz
kenarlarında
Ormanlarda, ağaçlıklarda, parklarda, bahçelerde,
steplerde, geniş şehirlerde, çiftliklerde, dağlarda ağaç
sınırına kadar
Steplerde, deniz kıyısında ve iç kesimlerinde,
ormanlarda, sulak alanlarda, kayalık ve bozuk alanlarda,
dağlık alanlarda ve platolarda
97
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Bern Sözleşmesi ve Korunan Türler:
Bern Sözleşmesi hükümlerine göre; Her akit taraf, II nolu ek listede (Kesin Olarak
Koruma Altına Alınan Fauna Türleri) belirtilen yabani fauna türlerinin özel olarak
korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu
türler için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanacaktır:
• Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri
• Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek.
• Yabani faunayı, bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde, özellikle üreme,
geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek.
• Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu
yumurtaları alıkoymak.
• Tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvanlardan elde edilmiş kolayca tanınabilir herhangi bir
kısım veya bunun kullanıldığı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak
elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır.
• Her akit taraf, III nolu ek listede (Koruma Altına Alınan Fauna Türleri) belirtilen yabani
faunanın korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri
alacaktır.
• Buna göre; Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun
durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanması ve kapalı av
mevsimlerini veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları kapsayacaktır.
Proje kapsamında yapılacak tüm çalışmalarda Bern Sözleşmesi hükümlerine
kesinlikle uyulacaktır.
Bazı kısaltmalar ve açıklamaları
Yukarıdaki fauna tabloları, Merkez Av Komisyonu Kararları’na göre de irdelenmiş ve
bununla ilgili kısaltmalar aşağıda verilmiştir.
Proje kapsamında Merkez Av Komisyonu Kararları’na kesinlikle riayet edilecektir.
EK Liste 1
EK Liste 2
EK Liste 3
MAK KARARLARI EK LİSTELERİ VE AÇIKLAMALARI
Bakanlıkça Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları
Merkez Av Komisyonu’nca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları
Merkez Av Komisyonu’nca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av Hayvanları
98
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Faaliyet alanı ve yakın çevresinin kuş faunası oluşturulurken Prof. Dr. İlhami
Kiziroğlu’nun hazırladığı ‘Türkiye Kuşları-1989’ve Atlas Dergisi ile Doğa Derneği’nin ortak
yayını olan ‘Türkiye Kuşları Rehberi-2005’adlı kaynaklardan yararlanılmıştır. Kuşlar için
kullanılan Red Data Book kategorileri ve bulunma statülerinin açıklamaları aşağıdadır.
AVES FAUNA RED DATA BOOK SINIFLAMASI
A.1.2
A.2
A.3
A.4
B Kategorileri
Nesli Tehlikede Olanlar
Şiddetli Tehdit Altında Olanlar
Tehdit Altındakiler
Potansiyel Olarak Tehlike Sinyali Verenler
Geçici – Transit Türler
AVES FAUNA ÜLKEDE BULUNMA STATÜLERİ
Yerli Türler
Kış Ziyaretçisi Türler
Göçmen Türler
Transit Göçer Türler
Y
KZ
G
T
Proje
alanı
ve
etki
alanında
sulak
alanlar
kapsamında
korunan
alan
bulunmamaktadır. Yukarıdaki fauna listelerinde belirtilen ve Bern Sözleşmesi ile koruma
altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine bu faaliyet ile; bu türlerin avlanması,
kasıtlı olarak öldürülmesi veya alıkonulması, yumurtalara zarar verilmesi gibi etkiler
kesinlikle söz konusu değildir. Söz konusu faaliyette gerek inşaat ve gerekse işletme
aşamasında Merkez Av Komisyonu kararlarına, Bern Sözleşmesi madde hükümlerine,
4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmelikleri ile 2872 Sayılı Çevre Kanunu ve buna
istinaden çıkan Yönetmeliklere faaliyet sahibince uyulacaktır.
II.10. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler
Bölgenin Genel İklim Şartları:
Bölgede genel olarak Akdeniz iklimi görülmektedir. En genel tanımı ile Akdeniz iklimi
yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı bir iklimdir.
Meteorolojik
ve
iklimsel
özellikleri
değerlendirilirken
Aliağa
Meteoroloji
İstasyonu’nda 1984-1991 ile 2007-2011 yılları ve Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011
yılları arasında kaydedilen veriler kullanılmıştır (Ek 12).
99
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Sıcaklık Dağılımı
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık
ortalama sıcaklık 16,5 °C’dir. Maksimum sıcaklıkların ortalaması 21,9 °C, minimum
sıcaklıkların ortalaması 11,9 °C’dir. Maksimum sıcaklık 41 °C olarak ölçülmüştür. Minimum
sıcaklık ise -6,2 °C olarak ölçülmüştür. Sıcaklık dağılımı Tablo II.10.1.’de, aylık sıcaklık
dağılımı grafiği Şekil II.10.1.’de verilmiştir.
Tablo II.10.1. Sıcaklık Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Ortalama
Sıcaklık (0C)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
8,1
8,2
10,4
15,1
18,9
23,5
26,1
25,7
22,6
17,0
13,1
9,1
16,5
Maksimum
Sıcaklıkların
Ortalaması (0C)
12,5
12,7
15,7
20,7
24,8
29,3
32,1
32,0
29,2
22,7
17,8
13,5
-
Minimum
Sıcaklıkların
Ortalaması (0C)
4,9
4,4
6,1
10,0
13,8
18,0
20,6
20,5
17,5
12,3
9,4
5,7
-
Maksimum
Sıcaklık (0C)
Minimum
Sıcaklık (0C)
22,6
20,6
24,2
29,5
35,6
35,5
41,0
36,8
36,4
31,2
27,4
22,1
41
-2,9
-6,2
-5,1
2,8
5,3
11,0
14,5
15,7
11,7
4,6
-0,4
-3,0
-6,2
50,0
Ortalama Sıcaklık (°C)
Minimum Sıcaklıkların Ortalaması (°C)
Maksimum Sıcaklıkların Ortalaması (°C)
Maksimum Sıcaklık (°C)
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
-10,0
Şekil II.10.1. Sıcaklık Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık
ortalama sıcaklık 17,5 °C’dir. Maksimum sıcaklıkların ortalaması 22,3 °C, minimum
sıcaklıkların ortalaması 13 °C’dir. Maksimum sıcaklık 41,7 °C olarak ölçülmüştür. Minimum
sıcaklık ise -5,2 °C olarak ölçülmüştür. Sıcaklık dağılımı Tablo II.10.2.’de, aylık sıcaklık
dağılımı grafiği Şekil II.10.2.’de verilmiştir.
100
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.10.2. Sıcaklık Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Ortalama
Sıcaklık (0C)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
8.3
9.3
11.7
15
20
24.9
27.7
27.3
23.2
17.9
13.6
10.6
17.5
Ortalama Sıcaklık (°C)
Maksimum
Sıcaklıkların
Ortalaması (0C)
12.4
13.3
16.5
20
25.6
30.2
33.1
33
28.5
22.9
18.3
14.3
-
Minimum
Sıcaklıkların
Ortalaması (0C)
4.6
5.6
7.5
10.2
14.5
19.5
22.3
22.4
18.2
13.9
9.8
7.2
-
Maksimum Sıcaklıkların Ortalaması (°C)
Maksimum
Sıcaklık
(0C)
22.6
22.6
24.1
30.5
33
39.7
41.7
38.8
38.4
29.5
28.4
24.6
41.7
Maksimum Sıcaklık (°C)
Minimum
Sıcaklık (0C)
-3.7
-5.2
-0.7
1.8
6.8
13
18.1
16.1
10.1
5.6
1.8
-1.6
-5.2
Minimum Sıcaklık (°C)
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
-10,0
Şekil II.10.2. Aylık Sıcaklık Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık ortalama
sıcaklık 16,5°C’dir. Maksimum sıcaklıkların ortalaması 21,4 °C, minimum sıcaklıkların
ortalaması 12,1 °C’dir. Maksimum sıcaklık 41,8 °C olarak ölçülmüştür. Minimum sıcaklık ise
-6,8 °C olarak ölçülmüştür. Sıcaklık dağılımı Tablo II.10.3.’te, aylık sıcaklık dağılımı grafiği
Şekil II.10.3.’te verilmiştir.
101
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.10.3. Sıcaklık Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
50,0
Ortalama
Sıcaklık(0C)
Maksimum Sıcaklıkların
Ortalaması (0C)
Minimum Sıcaklıkların
Ortalaması (0C)
Maksimum
Sıcaklık (0C)
Minimum
Sıcaklık(0C)
7.9
8.4
10.6
14.6
19.2
23.8
26.1
25.6
21.9
17.4
12.7
9.5
16.5
12.2
13
15.6
19.4
23.8
28.5
31.3
31
27.4
22.8
17.7
13.6
-
4.4
4.7
6.4
10.1
14.3
18.5
20.7
20.4
17.2
13.3
9
6.1
-
21.4
24.1
30.8
32
36
39.6
41.8
41.1
38.2
32.2
27.8
24.6
41.8
-6.2
-6.8
-5.4
-1.2
3.6
8.2
14.4
14.3
6.8
2.8
-1.2
-3.3
-6,8
Ortalama Sıcaklık (°C)
Maksimum Sıcaklıkların Ortalaması (°C)
Minimum Sıcaklıkların Ortalaması (°C)
Maksimum Sıcaklık (°C)
Minimum Sıcaklık (°C)
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
-10,0
Şekil II.10.3. Aylık Sıcaklık Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Basınç Dağılımı
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarında basınç dağılımı
ile ilgili veriler yer almamaktadır.
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık
ortalama basınç 1010,93 hPa’dır. Maksimum basınç Ocak ayında 1031 hPa ve minimum
basınç Ağustos ayında 973,1 hPa olarak ölçülmüştür. Basınç dağılımı Tablo II.10.4.’te, aylık
basınç dağılımı grafiği Şekil II.10.4.’te verilmiştir.
102
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.10.4. Basınç Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ort. Basınç (hPa)
1015.3
1011.9
1012.1
1010.9
1009.9
1007.8
1006.1
1005.7
1009.6
1012.8
1015.1
1013.9
1010.93
Maksimum Basınç (hPa)
1031
1028.3
1028
1018.5
1017.4
1015
1012.2
1011.5
1019
1023
1024.3
1028.9
1031
Minimum Basınç (hPa)
994.8
994.4
996.2
999.1
1002.5
1000.2
998.1
973.1
1001.9
978.1
992.6
995.2
973.1
1040
1020
1000
Ortalama Basınç (hPa)
980
Maksimum Basınç (hPa)
960
Minimum Basınç (hPa)
940
Şekil II.10.4. Aylık Basınç Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık ortalama
basınç 1014,13 hPa’dır. Maksimum basınç Ocak ayında 1038,3 hPa ve minimum basınç
Ocak ayında 986 hPa olarak ölçülmüştür. Basınç dağılımı Tablo II.10.5.’te, aylık basınç
dağılımı grafiği Şekil II.10.5.’te verilmiştir.
Tablo II.10.5. Basınç Dağılımı(Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ort. Basınç (hPa)
1017.8
1016.3
1015.1
1012.7
1012.6
1011.2
1009.3
1009.9
1013.3
1016.2
1017.5
1017.7
1014.13
Maksimum Basınç (hPa)
1038.3
1033.8
1036.3
1030.8
1023
1021.4
1019.5
1018
1023.9
1027.8
1031.5
1036.5
1038.3
103
Minimum Basınç (hPa)
986
987.1
990.8
996.7
1001
999.1
999.9
1000.2
1000.9
1001.7
995.6
993.4
986
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
1050
1040
1030
1020
1010
1000
990
980
970
960
950
Ortalama Basınç (hPa)
Maksimum Basınç (hPa)
Minimum Basınç (hPa)
Şekil II.10.5. Aylık Basınç Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Yağış Dağılımı
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarına göre, maksimum
yağışın görüldüğü ay ortalama 109,4 mm ile Kasım ayı olup, yıllık ortalama toplam yağış
miktarı 417,1 mm’dir. Yağış dağılımı Tablo II.10.6.’da, aylara göre ortalama toplam yağış
miktarı grafiği Şekil II.10.6.’da verilmiştir.
Tablo II.10.6. Yağış Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Toplam Yağış Ortalaması (mm)
67,0
39,7
64,5
50,0
19,0
13,0
0,1
0,5
2,6
11,5
73,7
75,5
417,1
Maksimum Yağış (mm)
49,2
30,9
51,9
78,3
38,9
49,4
0,4
4,3
16,6
29,6
109,4
44,6
109,4
120
100
Toplam Yağış Ortalaması (mm)
Maksimum Yağış (mm)
80
60
40
20
0
Şekil II.10.6. Yağış Dağılımı Grafiği (mm) (Aliağa M.İ. 1984-1991)
104
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarında yağış dağılımı ile
ilgili kayıtlar yer almamaktadır.
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, maksimum
yağışın görüldüğü ay ortalama 117 mm ile Ocak ayı olup, yıllık ortalama toplam yağış
miktarı 588,2 mm’dir. Yağış dağılımı Tablo II.10.7.’de, aylara göre ortalama toplam yağış
miktarı grafiği Şekil II.10.7.’de verilmiştir.
Tablo II.10.7. Yağış Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Aylar
Toplam Yağış Ortalaması (mm)
Maksimum Yağış (mm)
90.5
91.1
71.1
48.4
20.3
10
2.9
2
13.6
45.3
87.1
105.9
588.2
117
90.8
72.5
51.7
39.1
62.8
24.6
13.6
40.6
74.4
87.3
73
117
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
140
120
100
80
60
40
20
0
Toplam Yağış Ortalaması (mm)
Maksimum Yağış (mm)
Şekil II.10.7. Aylara Göre Ortalama Toplam Yağış Miktarı (mm) (Dikili M. İ. 1970-2011)
Nem Dağılımı
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarına göre, aylık
ortalama nispi nem Temmuz ayında % 52,9 değer ile en düşük, Ocak ayında % 69,2 değer
ile en yüksek değerde olup, yıllık ortalama nispi nem ise % 60,2’dir. Ortalama nispi nem
dağılımı Tablo II.10.8.’da, aylara göre ortalama nispi nem grafiği Şekil II.10.8.’de verilmiştir.
105
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.10.8. Ortalama Nispi Nem(Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama Nispi Nem (%)
69,2
65,0
63,4
60,5
58,1
53,5
52,9
53,8
55,4
57,8
66,1
66,8
60,2
Ortalama Nispi Nem (%)
80,00
60,00
40,00
20,00
0,00
Şekil II.10.8. Aylık Ortalama Nispi Nem (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, aylık
ortalama nispi nem Ağustos ayında % 48,8 değer ile en düşük, Aralık ayında % 70,4 değer
ile en yüksek değerde olup, yıllık ortalama nispi nem ise % 60,58’dir. Ortalama nispi nem
dağılımı Tablo II.10.9.’da, aylara göre ortalama nispi nem grafiği Şekil II.10.9.’da verilmiştir.
Tablo II.10.9. Ortalama Nispi Nem (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Aylar
Ortalama Nem (%)
68.0
68.3
64.8
61.5
56.9
52.9
48.9
48.8
54.8
63.3
68.3
70.4
60.58
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
106
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Ortalama Nem (%)
80,00
60,00
40,00
20,00
0,00
Şekil II.10.9. Aylık Ortalama Nispi Nem (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, aylık ortalama
nispi nem Temmuz ayında % 65,1 değer ile en düşük, Aralık ayında % 76,5 değer ile en
yüksek değerde olup, yıllık ortalama nispi nem ise % 72,25’dir. Ortalama nispi nem dağılımı
Tablo II.10.10.’da, aylara göre ortalama nispi nem grafiği Şekil II.10.10.’da verilmiştir.
Tablo II.10.10. Ortalama Nispi Nem (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Aylar
Ortalama Nem (%)
75.3
74
73.9
73.8
72.0
67.1
65.1
67.5
70.6
75
76.2
76.5
72.25
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama Nem (%)
80,00
75,00
70,00
65,00
60,00
55,00
Şekil II.10.10. Aylık Ortalama Nispi Nem (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
107
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Buharlaşma
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarında buharlaşma
durumu ile ilgili kayıtlar yer almamaktadır.
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarında buharlaşma
durumu ile ilgili kayıtlar yer almamaktadır.
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, en yüksek aylık
ortalama açık yüzey buharlaşması 222,3 mm ile Temmuz ayındadır. Günlük maksimum
açık yüzey buharlaşması 71 mm ile Mayıs ayındadır.
Buharlaşma değerleri Tablo
II.10.11.’de verilmiştir. Ortalama açık yüzey buharlaşma grafiği Şekil II.10.11.’de,
maksimum açık yüzey buharlaşma değerleri Şekil II.10.12.’de verilmiştir.
Tablo II.10.11. Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
8.5
6.9
20.5
98.8
148.6
192.7
222.3
195.1
135.1
85.7
47.2
15.7
1177.1
Maksimum Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
6.1
4.8
9.8
8.2
71.0
12.1
14.0
14.0
20.0
8.2
4.8
4.5
71.0
250,0
200,0
150,0
100,0
50,0
0,0
Şekil II.10.11. Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması Grafiği (Dikili M. İ. 1970-2011)
108
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
80,0
70,0
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
Şekil II.10.12. Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması Grafiği (Dikili M. İ. 1970-2011)
Sayılı Günler
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık
ortalama sisli günler sayısı 1,5, yıllık ortalama kar yağışlı günler sayısı 1,4, yıllık ortalama
dolulu günler sayısı 1,2, yıllık ortalama kırağılı günler sayısı 4,5, yıllık ortalama orajlı günler
sayısı ise 11,0’dır. Aylara göre sisli günler, kar yağışlı günler, dolulu günler, kırağılı günler
ve orajlı günler dağılımı sırasıyla Şekil II.10.13.’te, Şekil II.10.14.’te, Şekil II.10.15.’te,
Şekil II.10.16.’da, Şekil II.10.17.’de, sayılı günler dağılımı Tablo II.10.12.’de verilmiştir.
Tablo II.10.12. Sayılı Günler Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Sisli Günler
Sayısı
Ortalaması
0,3
0,4
0,3
0,3
Kar Yağışlı
Günler
Sayısı
0,3
0,6
Dolulu Günler
Sayısı
Ortalaması
0,5
0,4
0,4
Kırağılı Günler
Sayısı
Ortalaması
2,6
1,1
0,4
0,3
0,1
0,1
1,5
0,1
1,4
1,2
109
0,4
4,5
Toplam Orajlı
Günler Sayısı
Ortalaması
2,8
1,5
1,0
1,9
0,9
0,6
0,1
0,1
0,5
1,0
0,6
11,0
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
Şekil II.10.13. Sisli Günler Sayısı Ortalaması (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
Şekil II.10.14. Kar Yağışlı Günler Sayısı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
0,6
0,4
0,2
0
Şekil II.10.15. Dolulu Günler Sayısı Ortalaması (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
Şekil II.10.16. Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
110
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
Şekil II.10.17. Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması (Aliağa M. İ. 1984-1991)
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarında sayılı günlere
ilişkin kayıtlar yer almamaktadır.
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık ortalama
sisli gün sayısı 0,4 yıllık ortalama kar yağışlı gün sayısı 1, yıllık ortalama dolulu gün sayısı
0,5 yıllık ortalama kırağılı gün sayısı 10,6, yıllık ortalama orajlı gün sayısı ise 24,4,
maksimum kar kalınlığı ise 4 cm’dir. Aylara göre sisli gün, kar yağışlı gün, dolulu gün, kırağılı
gün, orajlı gün dağılımı ve maksimum kar kalınlığı sırasıyla Şekil II.10.18.’de, Şekil
II.10.19.’da, Şekil II.10.20.’de, Şekil II.10.21.’de, Şekil II.10.22.’de ve Şekil II.10.23.’te, sayılı
günler dağılımı Tablo II.10.13.’te verilmiştir.
Tablo II.10.13. Sayılı Günler Dağılımı(Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Aylar
Sisli Günler
Sayısı
Ortalaması
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.2
0.0
0.4
Kar
Yağışlı
Günler
Sayısı
0.3
0.3
0.2
0.0
0.2
1
Kar
Örtülü
Günler
Sayısı
0.1
0.0
0.0
0.1
Dolulu
Günler
Sayısı
Ortalaması
0.1
0.2
0.1
0.0
0.0
0.1
0.5
111
Kırağılı
Günler
Sayısı
Ortalaması
4.0
2.9
0.9
0.0
0.6
2.2
10.6
Toplam Orajlı
Günler Sayısı
Ortalaması
2.7
2.8
2.4
2.3
2.2
1.7
0.8
0.5
1.4
2.0
2.7
2.9
24.4
Maksimum
Kar
Kalınlığı
(cm)
3.0
3.0
4.0
4
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
0,3
0,2
0,2
0,1
0,1
0,0
Şekil II.10.18. Sisli Günler Sayısı Ortalaması (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
0,4
0,3
0,2
0,1
0,0
Şekil II.10.19. Kar Yağışlı Günler Sayısı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
0,3
0,2
0,2
0,1
0,1
0,0
Şekil II.10.20. Dolulu Günler Sayısı Ortalaması (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
Şekil II.10.21. Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
112
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
Şekil II.10.22. Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması (Dikili Meteoroloji İstasyonu 19702011)
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
Şekil II.10.23. Maksimum Kar Kalınlığı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Rüzgar
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarına göre, birinci
derecede hakim rüzgar yönü Kuzeydoğu (NE)’dur. İkinci derecede hakim rüzgar yönü
Kuzey (N)’dir. Üçüncü derecede hakim rüzgar yönü Doğu (E)’dur (Ek 12).
Yönlere göre rüzgarın esme sayıları Tablo II.10.14.’te, esme sayılarına göre yıllık
rüzgar diyagramı Şekil II.10.24.’te, esme sayılarına göre mevsimlik rüzgar diyagramları
Şekil II.10.25.’te, esme sayılarına göre aylık rüzgar diyagramları ise Şekil II.10.26.’da
verilmiştir.
113
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.10.14. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
YÖNLER
Mevsimler
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs Haziran
Temmuz Ağustos
N
464
480
968
792
968
776
1112
NE
1528
1720
1752
1120
1712
1464
E
1040
760
640
520
400
SE
544
392
616
576
S
408
264
512
SW
1048
800
W
72
NW
80
Yıllık
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
Kış
856
976
792
528
608
2728
2744
2296
1552
9320
2640
2288
1688
1720
1000
1368
4584
6392
4408
4616
20000
392
728
856
680
648
712
864
1560
1976
2040
2664
8240
200
376
272
272
584
352
776
568
1392
920
1712
1504
5528
624
208
224
96
96
176
112
576
384
1344
416
864
1056
3680
896
1216
976
832
192
352
408
216
488
448
3088
1376
1112
2296
7872
176
224
264
592
704
224
304
288
136
72
120
1080
1232
496
368
3176
152
312
608
824
888
640
856
768
440
160
104
1744
2384
1368
336
5832
114
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
N
20000
15000
NW
NE
10000
5000
W
E
0
SW
SE
S
Şekil II.10.24. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 1984-1991)
NW
W
Yaz
N
8000
İlkbahar
N
5000
4000
3000
2000
1000
0
NW
NE
6000
NE
4000
2000
W
E
E
0
SW
SW
SE
SE
S
S
Sonbahar
N
6000
NW
Kış
N
6000
NE
4000
NW
NE
4000
2000
2000
W
E
0
W
SW
E
0
SE
SW
SE
S
S
Şekil II.10.25. Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları (Aliağa M. İ. 1984-1991)
115
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şubat
Ocak
2000
NW
N
NE
NW
1000
500
500
E
SW
NE
NW
E
SW
N
N
1500
0
W
NW
SE
E
SW
SE
S
Ağustos
NE
2000
NW
1000
E
SW
SW
0
W
3000
0
W
E
E
Temmuz
N
500
500
NE
1000
500
SW
NE
1000
1000
NW
S
Haziran
NW
NE
0
W
SE
Mayıs
NE
N
1500
1500
S
1500
N
500
S
2000
NW
Nisan
1000
0
W
SE
2000
1500
1000
0
W
N
2000
1500
Mart
0
W
E
SW
SE
W
SE
2500
2000
1500
1000
500
0
N
NE
E
SW
SE
SE
S
S
S
S
Eylül
2000
NW
N
2000
1500
NW
NE
1000
500
500
E
N
1500
1000
0
W
0
W
NW
NE
E
SW
SW
Kasım
Ekim
W
1000
800
600
400
200
0
N
1500
N
W
NE
E
SE
S
S
Şekil II.10.26. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
116
0
W
SE
S
N
E
1000
500
SW
SE
Aralık
N
E
S
W
S
E
S
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarına göre, Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı aylık, mevsimlik ve yıllık
olarak Tablo II.10.15.’te Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil II.10.27.’de, Mevsimlik Rüzgar Diyagramları Şekil
II.10.28.’de, Aylık Rüzgar Diyagramları ise Şekil II.10.29.’da verilmiştir.
Tablo II.10.15. Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Yönler
Aylar
Mevsimler
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık İlkbahar
Yaz
Sonbahar
Kış
Yıllık
N
2,7
2,7
3
2
2,7
2,6
3,9
3,4
3
2,7
2,3
2,1
2,6
3,3
2,7
2,5
2,8
NE
5,4
6
4,7
4,2
4,3
4,3
5,7
5
4,9
5,5
5,1
4,9
4,4
5,0
5,2
5,4
5,0
4
4,3
4,1
3,4
3,8
4,6
4,9
4,5
4,7
4,7
4
3,5
3,8
4,7
4,5
3,9
4,2
SE
3,2
4,1
3,3
3,2
2,1
3,9
4,6
3
3,1
4,1
3,7
3,7
2,9
3,8
3,6
3,7
3,5
S
4,8
3,9
3,7
4,1
3,7
3,8
4,1
3,1
3,2
5,6
3,8
3,7
3,8
3,7
4,2
4,1
4,0
SW
3,8
5,1
3,7
4,3
3,3
3,3
3,1
3
3,5
2,7
4,4
4,6
3,8
3,1
3,5
4,5
3,7
W
2,6
4,2
4,7
3,4
3,2
3,8
4,2
4,4
3,6
4,2
2
3,6
3,8
4,1
3,3
3,5
3,7
2
3,1
3,7
3,5
4
3,8
4,8
4,7
4,5
3,4
2,9
1,9
3,7
4,4
3,6
2,3
3,5
E
NW
117
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Yıllık
N
5
4
NW
NE
3
2
1
W
E
0
SW
SE
S
Şekil II.10.27. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 1984-1991)
Yaz
İlkbahar
N
N
5,0
N
W
4,0
N
W
NE
3,0
2,0
1,0
0,0
W
W
E
SW
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
N
E
E
S
W
SE
S
S
E
S
Sonbahar
Kış
N
NW
W
6,0
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
N
NW
NE
W
E
SW
6,0
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
NE
E
SW
SE
SE
S
S
Şekil II.10.28. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 1984-1991)
118
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şubat
Ocak
N
N
NW
W
6
5
4
3
2
1
0
NE
NW
E
SW
W
SE
6
5
4
3
2
1
0
Mayıs
W
4
NW
SE
4
3
2
2
1
1
E
0
SW
NW
E
0
W
SE
S
Eylül
Ekim
N
SE
3
2
1
E
0
SE
W
NE
E
0
SW
SE
6
5
4
3
2
1
0
5
NE
NW
4
2
1
E
W
SE
SW
SE
S
Kasım
Aralık
N
E
W
SE
6
5
4
3
2
1
0
N
5
NE
NW
NE
2
1
E
SE
S
Şekil II.10.29. Ortalama Hızlarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
119
4
3
SW
S
E
0
S
NW
NE
3
SW
NE
SW
N
6
5
4
3
2
1
0
N
NW
W
N
NE
S
S
3
Ağustos
SW
NE
4
Temmuz
1
W
NW
Haziran
1
SW
W
NE
S
2
5
W
E
4
S
2
E
N
5
S
3
4
NW
SE
3
0
NW
NE
5
NE
SW
N
N
N
5
Nisan
5
SW
S
NW
Mart
W
E
0
SW
SE
S
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, birinci derecede hakim rüzgar yönü Kuzeykuzeydoğu (NNE)’dur.
İkinci derecede hakim rüzgar yönü Kuzey (N)’dir. Üçüncü derecede hakim rüzgar yönü kuzeydoğu (NE)’dur (Ek 12). Yönlere göre rüzgarın esme
sayıları Tablo II.10.16.’da, esme sayılarına göre yıllık rüzgar diyagramı Şekil II.10.30.’da, esme sayılarına göre mevsimlik rüzgar diyagramları
Şekil II.10.31.’de, esme sayılarına göre aylık rüzgar diyagramları ise Şekil II.10.32.’de verilmiştir.
Tablo II.10.16. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Aylar
Mevsimler
YÖNLER
Yıllık
Ocak Şubat
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
218
720
509
328
437
178
160
362
343
97
30
21
16
18
50
117
230
717
431
216
255
136
172
417
387
115
32
16
28
32
75
124
Mart
345
697
296
178
206
146
173
414
485
233
78
64
81
43
147
202
Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
400
804
292
131
125
93
177
271
287
179
96
73
87
78
227
278
423
476
243
121
108
132
165
330
329
228
172
132
125
85
270
357
486
524
166
87
93
101
160
195
228
181
136
162
152
97
292
385
706
817
170
50
34
17
52
107
185
131
130
140
149
116
304
436
789
1155
291
68
72
54
52
79
106
88
81
62
56
105
221
277
120
Eylül
Ekim
491
898
400
121
81
87
108
151
133
111
91
58
111
71
233
308
392
897
464
175
155
140
166
323
316
123
47
34
48
31
156
253
Kasım Aralık İlkbahar
266
649
414
261
276
179
173
414
416
92
37
26
18
25
95
259
195
704
513
312
447
206
168
465
448
88
23
17
28
15
46
71
1168
1977
831
430
439
371
515
1015
1101
640
346
269
293
206
644
837
Yaz
Sonbahar
Kış
1981
2496
627
205
199
172
264
381
519
400
347
364
357
318
817
1098
1149
2444
1278
557
512
406
447
888
865
326
175
118
177
127
484
820
643
2141
1453
856
1139
520
500
1244
1178
300
85
54
72
65
171
312
4941
9058
4189
2048
2289
1469
1726
3528
3663
1666
953
805
899
716
2116
3067
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Yıllık
N
NW
NNW10000
8000
NNE
NE
6000
WNW
ENE
4000
2000
W
E
0
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Şekil II.10.30. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 2007-2011)
Yaz
İlkbahar
N
N
NNW 2000
NNE
1500
NW
NE
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
WSW
SW
SE
SSW
E
0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
Sonbahar
Kış
N
NNW 2500
2000
NW
1500
N
NNW 2500
2000
NW
1500
NNE
NE
WNW
ENE
1000
NNE
NE
ENE
1000
500
500
W
ENE
500
0
WNW
NE
1000
500
W
NNE
1500
1000
WNW
NW
NNW 2500
2000
0
WSW
SW
E
W
ESE
WSW
ESE
SW
SE
SSW
E
0
SE
SSW
SSE
SSE
S
S
Şekil II.10.31. Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları (Aliağa M. İ. 2007-2011)
121
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şubat
Ocak
N
NNW 800
N
NNW 800
NNE
600
NW
NE
400
WNW
ENE
WSW
SW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
ESE
SW
SSE
SSW
ENE
WNW
ENE
400
200
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
E
0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
N
NNE
NE
ENE
100
E
0
WSW
ESE
SW
NNW 600
500
NW
400
300
WNW
200
100
W
0
SSW
NE
SSE
NW
ENE
WNW
SSW
E
W
ESE
WSW
NW
ENE
WNW
WSW
SW
SE
SSE
S
E
W
ESE
WSW
NE
ENE
E
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
Ekim
Kasım
Aralık
N
NNW 700
600
NW
500
400
300
WNW
200
100
W
0
NNE
NE
ENE
200
0
NNE
WSW
SE
SSW
400
200
SSW
ESE
SW
600
400
E
0
N
NE
ENE
400
SSE
NNW 1000
800
600
NE
NNW 1200
1000
NW
800
600
WNW
400
200
W
0
S
N
NNE
N
NNE
200
SE
Eylül
NNW 1000
800
600
SW
S
NNW 1000
800
N
NNE
WSW
SE
W
NE
S
200
WNW
NNE
600
SW
SSE
NW
NNW 1000
800
S
300
NW
NE
WSW
SE
N
W
E
0
N
NNE
S
NNW 500
400
WNW
ENE
200
0
NW
NE
400
WNW
Nisan
N
NNW 700
600
NW
500
400
300
WNW
200
100
W
0
NNE
600
NW
200
W
Mart
E
0
ESE
SW
NE
SSE
400
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
SSE
S
Şekil II.10.32. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (Aliağa M. İ. 2007-2011)
122
NE
ENE
200
SW
S
NNE
600
NW
ENE
WSW
SE
SSW
N
NNW 800
NNE
E
0
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı aylık, mevsimlik ve yıllık
olarak Tablo II.10.17.’de Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil II.10.33.’te, Mevsimlik Rüzgar Diyagramları Şekil II.10.34.’te,
Aylık Rüzgar Diyagramları ise Şekil II.10.35.’te verilmiştir.
Tablo II.10.17. Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı(Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Aylar
Mevsimler
YÖNLER
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Yıllık
Ocak
Şubat
Mart
3,0
3,0
2,4
2,2
2,2
1,6
1,5
3,5
3,7
2,9
2,0
1,9
1,8
2,0
1,9
2,1
3,4
3,4
2,9
2,3
2,1
1,6
1,7
3,0
4,0
3,5
2,5
2,5
2,3
2,2
2,3
2,3
3,4
2,9
2,5
1,9
1,8
1,4
1,5
3,0
3,9
4,1
2,6
2,5
2,4
2,4
2,5
2,5
Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
3,3
2,8
2,3
1,7
1,5
1,2
1,4
2,2
2,7
2,8
2,2
2,3
2,5
2,7
2,9
2,8
2,7
2,4
2,2
1,8
1,4
1,2
1,3
1,9
2,5
2,9
2,5
2,6
3,0
3,2
3,0
2,8
3,0
2,7
2,4
1,8
1,6
1,4
1,6
1,8
2,4
2,7
2,6
2,8
3,1
3,6
3,4
3,0
3,6
3,6
3,3
1,7
1,6
1,3
1,2
1,6
1,8
2,6
2,8
3,0
3,4
3,7
3,5
3,4
4,1
3,8
3,5
2,0
1,8
1,8
1,6
1,5
1,7
2,3
2,6
2,8
3,3
3,7
3,6
3,7
123
Eylül
Ekim
3,4
3,1
2,8
1,7
1,4
1,2
1,3
1,5
2,2
2,6
2,4
2,4
2,6
3,4
3,2
3,2
3,1
2,9
2,5
1,9
1,5
1,2
1,4
2,1
2,7
3,3
2,1
1,7
1,9
2,8
2,5
2,6
Kasım Aralık İlkbahar
2,8
2,5
2,2
1,7
1,6
1,3
1,4
2,8
3,7
3,0
1,8
2,0
2,5
1,8
1,8
1,9
2,7
2,8
2,3
2,1
2,3
1,7
1,7
3,1
3,6
3,2
2,1
2,1
1,9
2,7
1,8
1,8
3,1
2,7
2,3
1,8
1,6
1,3
1,4
2,4
3,0
3,3
2,4
2,5
2,6
2,8
2,8
2,7
Yaz
Sonbahar
Kış
3,6
3,4
3,1
1,8
1,7
1,5
1,5
1,6
2,0
2,5
2,7
2,9
3,3
3,7
3,5
3,4
3,1
2,8
2,5
1,8
1,5
1,2
1,4
2,1
2,9
3,0
2,1
2,0
2,3
2,7
2,5
2,6
3,0
3,1
2,5
2,2
2,2
1,6
1,6
3,2
3,8
3,2
2,2
2,2
2,0
2,3
2,0
2,1
3,2
3,0
2,6
1,9
1,7
1,4
1,5
2,3
2,9
3,0
2,4
2,4
2,6
2,9
2,7
2,7
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Yıllık
N
NNW
NW
WNW
W
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
NNE
NE
ENE
E
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Şekil II.10.33. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Aliağa M. İ. 2007-2011)
Yaz
İlkbahar
N
N
NNW 3,5
3,0
NW
2,5
2,0
1,5
WNW
1,0
0,5
W
0,0
NNW 4,0
NNE
3,0
NW
NE
NE
2,0
WNW
ENE
NNE
ENE
1,0
WSW
E
W
ESE
WSW
SE
SW
SSW
E
0,0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
Sonbahar
Kış
N
N
NNW 3,5
3,0
NW
2,5
2,0
1,5
WNW
1,0
0,5
W
0,0
NNW
NNE
NE
2,0
WNW
ENE
NNE
3,0
NW
NE
4,0
ENE
1,0
WSW
SW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
E
0,0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
S
SSE
S
Şekil II.10.34. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları (A.M.İ.2007-2011)
124
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şubat
Ocak
N
NNW
4,0
N
NNE
3,0
NW
NNW
NE
2,0
WNW
ENE
4,0
WSW
SW
E
W
ESE
WSW
SSW
W
2,0
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
0,0
E
W
ESE
WSW
SW
SSE
SE
SSW
NNE
NE
ENE
E
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
N
NNE
NNW
NE
4,0
N
NNE
3,0
NW
ENE
NNW
NE
2,0
WNW
ENE
E
W
ESE
WSW
SW
SSW
Eylül
Ekim
NNW
NE
NW
ENE
WSW
SW
SE
SSE
S
W
WNW
E
W
ESE
WSW
NE
ESE
WSW
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
ENE
WNW
SSW
E
W
ESE
WSW
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
Aralık
N
ENE
4,0
N
NNE
3,0
NNW
NE
2,0
WNW
ENE
SW
W
ESE
WSW
SE
SSE
0,0
NE
2,0
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
SSE
S
Şekil II.10.35. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (A.M.İ. 2007-2011)
125
NNE
ENE
1,0
SW
S
4,0
3,0
NW
1,0
E
E
0,0
Kasım
NW
ENE
2,0
S
NE
NE
1,0
SE
NNW
NNE
3,0
SW
NNE
SSW
5,0
4,0
NW
0,0
N
NNE
SSW
E
SSE
S
N
NNW
2,0
WNW
SE
S
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
N
NNE
1,0
0,0
SSE
4,0
3,0
NW
1,0
SSW
W
NW
1,0
SSW
SE
WNW
NE
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
S
SW
NW
NNW
S
WSW
NNW
WNW
SE
N
WNW
N
NNE
4,0
NW
ENE
SW
SSE
5,0
3,0
0,0
SE
NW
NE
1,0
0,0
NNW
NNW
2,0
WNW
Nisan
N
NNE
3,0
NW
1,0
W
Mart
E
0,0
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, birinci derecede hakim rüzgar yönü Doğu güneydoğu (ESE)’dur.
İkinci derecede hakim rüzgar yönü Güneydoğu (SE)’dur. Üçüncü derecede hakim rüzgar yönü Batı güneybatı (WSE)’dır (Ek 12). Yönlere Göre
Rüzgarın Esme Sayıları Tablo II.10.18.’de, Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil II.10.36.’da, Esme Sayılarına Göre Mevsimlik
Rüzgar Diyagramları Şekil II.10.37.’de, Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları ise Şekil II.10.38.’de verilmiştir.
Tablo II.10.18. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Aylar
YÖNLER
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Mevsimler
Ocak
Şubat
Mart
Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
517
783
460
1775
2637
11247
6239
2673
938
565
326
523
404
646
448
1023
563
840
523
1613
2380
9505
4681
2739
1074
554
438
834
650
823
460
786
538
845
555
1523
2635
9304
4297
2739
1102
700
684
1844
1402
1393
801
811
535
814
569
1411
2159
7414
3604
2094
910
875
1136
2912
2218
1692
902
984
641
1122
1043
1940
2232
6720
3155
1228
443
483
913
4226
2568
1829
766
905
601
1043
994
2031
2429
8651
3960
1842
643
434
622
2360
1856
1855
876
1045
451
842
572
1247
2219
6918
3468
1381
674
721
1420
4834
3048
1957
742
751
688
1275
794
1364
1681
6198
2680
1044
340
579
1417
5472
3238
1825
713
929
857
1766
1085
1733
1808
5755
2596
1155
379
522
1478
5282
2909
1932
904
1082
769
1686
1352
2031
1898
6240
2609
1211
328
440
1198
5310
2642
1670
781
1007
126
Kasım Aralık İlkbahar
547
954
650
1971
2202
9888
5082
2627
837
486
446
1150
842
1056
618
878
648
931
655
1961
2824
10513
6026
2895
1093
541
288
417
304
527
479
1097
1524
2501
1696
4181
7013
23636
11369
6214
2686
2296
3240
9590
6668
5042
2445
2546
Yaz
Sonbahar
Kış
2314
4727
3231
5128
5387
18193
7885
3410
1047
1541
4093
16064
8789
5427
2398
3018
1789
3119
2687
5942
6863
25259
12197
5697
1923
1403
1981
7736
5266
4740
2260
2828
1728
2554
1638
5349
7841
31265
16946
8307
3105
1660
1052
1774
1358
1996
1387
2906
Yıllık
7355
12901
9252
20600
27104
98353
48397
23628
8761
6900
10366
35164
22081
17205
8490
11298
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Yıllık
NNE
100000
NNW
80000
NW
NE
ENE
60000
40000
WNW
E
20000
0
W
ESE
WSW
SE
SW
SSE
SSW
S
Şekil II.10.36. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Dikili M.İ. 1970-2011)
Yaz
İlkbahar
NNE
NW
NNE
NNW 25000
20000
NNW 20000
NE
ENE
15000
NW
15000
E
WNW
E
5000
5000
0
0
W
ESE
WSW
SE
SW
W
ESE
WSW
SSE
SSW
SE
SW
S
SSE
SSW
Sonbahar
S
Kış
NNE
NNE
NNW 30000
25000
NW
20000
15000
10000
WNW
5000
0
W
NE
ENE
E
ESE
WSW
SE
SW
NNW 35000
30000
25000
NW
20000
15000
WNW
10000
5000
0
W
NE
ENE
E
ESE
WSW
SSE
SSW
ENE
10000
10000
WNW
NE
SE
SW
S
SSE
SSW
S
Şekil II.10.37. Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramı (Dikili M.İ. 1970-2011)
127
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şubat
Ocak
NNE
NNE
NNW 12000
10000
NW
8000
6000
4000
WNW
2000
0
W
NE
ENE
NW
E
ESE
ENE
SE
SW
6000
NW
E
0
WNW
SW
ESE
SW
ENE
E
ESE
WSW
SE
SW
E
ESE
SSE
SE
SW
Eylül
ENE
NW
E
ENE
6000
4000
NW
E
WSW
SE
SW
SSE
S
SE
SW
SSE
SE
SSE
S
NNE
NE
ENE
E
0
ESE
SE
SW
SSE
S
Şekil II.10.38. Rüzgar Hızlarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (Dikili M.İ. 1970-2011)
128
ESE
SW
4000
SSW
E
Aralık
WSW
S
ENE
SSW
6000
W
NE
WSW
S
NNW 10000
8000
WNW
ESE
WSW
SSW
ESE
2000
0
W
E
NNE
NE
2000
ESE
ENE
NNW 7000
6000
5000
NW
4000
3000
WNW
2000
1000
0
W
Kasım
NNW 10000
8000
WNW
NNE
NE
SSE
SSW
NNE
NE
S
Ağustos
SW
S
NNE
SSE
SSW
SE
Ekim
NNW 7000
6000
5000
NW
4000
3000
WNW
2000
1000
0
W
SE
SW
WSW
SSE
SSW
ESE
WSW
S
NNW 6000
5000
NW
4000
3000
2000
WNW
1000
0
W
ENE
E
0
NNE
WSW
S
4000
W
SSE
SSW
NE
ENE
6000
Temmuz
NNW 7000
6000
5000
NW
4000
3000
WNW
2000
1000
0
W
NE
2000
NNE
NE
NNW 10000
8000
WNW
SE
S
NNE
E
WSW
Haziran
NNW 7000
6000
5000
NW
4000
3000
WNW
2000
1000
0
W
NW
0
SSE
SSW
Mayıs
ENE
2000
W
SE
S
SSW
ESE
WSW
SSE
SSW
NE
4000
4000
W
NNE
NNW 8000
NE
6000
WNW
Mart
NNE
NNW 10000
8000
2000
WSW
SSW
Nisan
NNW 12000
10000
NW
8000
6000
4000
WNW
2000
0
W
NE
ENE
E
ESE
WSW
SE
SW
SSE
SSW
S
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yönlere göre rüzgarın ortalama hızı aylık, mevsimlik ve yıllık olarak
Tablo II.10.19.’da Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil II.10.39.’da, Mevsimlik Rüzgar Diyagramları Şekil II.10.40.’ta, Aylık
Rüzgar Diyagramları ise Şekil II.10.41.’ea verilmiştir.
Tablo II.10.19. Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı
Aylar
YÖNLER
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Ocak
Şubat
Mart
2,0
1,7
1,6
1,7
2,0
2,2
2,2
2,3
2,9
2,9
3,0
3,0
3,0
2,8
2,7
2,1
1,9
1,8
1,6
1,5
1,9
2,1
2,1
2,2
2,8
2,5
2,9
3,2
3,1
2,9
2,9
2,4
1,6
1,5
1,5
1,4
1,6
1,9
1,9
2,0
2,8
2,4
3,0
3,4
3,3
3,0
2,9
2,1
Mevsimler
Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
1,6
1,6
1,5
1,4
1,5
1,7
1,8
1,7
2,1
2,1
2,8
3,6
3,5
3,1
2,8
1,9
1,8
1,9
1,8
1,5
1,4
1,6
1,6
1,5
1,8
2,0
3,1
3,8
3,7
3,4
3,1
2,1
2,2
2,2
2,1
1,6
1,4
1,6
1,5
1,3
1,3
1,6
2,7
3,6
3,5
3,4
3,0
2,2
1,9
2,1
2,0
1,6
1,6
1,6
1,5
1,3
1,3
1,5
2,6
3,4
3,4
3,0
2,5
1,8
1,6
1,8
1,6
1,5
1,5
1,7
1,6
1,5
1,7
1,9
2,7
3,5
3,4
3,2
2,9
2,1
129
Eylül
Ekim
1,5
1,5
1,5
1,5
1,6
1,8
1,8
1,8
2,1
1,7
2,3
2,7
2,9
2,8
2,6
1,8
1,4
1,4
1,3
1,5
1,6
1,9
2,0
2,1
2,8
2,3
2,3
2,5
2,6
2,5
2,5
1,8
Kasım Aralık İlkbahar
1,7
1,5
1,4
1,6
1,9
2,1
2,1
2,2
2,8
3,0
2,9
2,5
2,8
2,5
2,3
2,1
1,8
1,7
1,6
1,5
1,7
1,9
1,9
1,8
2,3
2,2
2,8
3,2
3,2
2,9
2,7
2,00
1,7
1,7
1,6
1,4
1,5
1,7
1,8
1,7
2,2
2,2
3,0
3,6
3,5
3,2
2,9
2,0
Yıllık
Yaz
Sonbahar
Kış
1,9
2,0
1,9
1,6
1,5
1,6
1,5
1,4
1,4
1,7
2,7
3,5
3,4
3,2
2,8
2,0
1,5
1,5
1,4
1,5
1,7
1,9
2,0
2,0
2,6
2,3
2,5
2,6
2,8
2,6
2,5
1,9
1,9
1,7
1,6
1,6
1,9
2,1
2,1
2,1
2,7
2,5
2,9
3,1
3,1
2,9
2,8
2,2
1,8
1,7
1,6
1,5
1,6
1,8
1,8
1,8
2,2
2,2
2,8
3,2
3,2
3,0
2,7
2,0
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Yıllık
N
NNW
NW
WNW
W
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
NNE
NE
ENE
E
WSW
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Şekil II.10.39. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (Dikili M.İ. 1970-2011)
Yaz
İlkbahar
N
NNW
4
N
NNE
3
NW
NNW
NE
2
WNW
NW
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
1
W
0
WSW
SW
SSE
WNW
W
SSE
S
Kış
N
NNE
NNW
NE
WSW
SW
NW
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
NNE
NE
ENE
E
ESE
SW
SE
SSW
E
SSW
N
NW
ENE
SE
Sonbahar
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
NE
SW
S
NNW
NNE
ESE
SE
SSW
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
SE
SSW
SSE
SSE
S
S
Şekil II.10.40. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları
(D.M.İ. 1970-2011)
130
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şubat
Ocak
N
NNW
NW
WNW
W
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
N
NNE
NNW
NE
NW
ENE
WSW
SW
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
SSE
SSW
NNW
NE
SW
4
E
W
ESE
WSW
SSW
SW
NW
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
W
ESE
WSW
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Ağustos
N
NNE
NNW
NE
NW
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
E
0
SSE
SW
SSE
ENE
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
NNE
NE
ENE
E
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
S
S
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
N
W
E
N
NE
NE
2
WNW
SE
NNW
NNE
1
SW
NNE
SSW
ENE
4
3
NW
Temmuz
0
SSE
NNW
NE
SSW
2
WNW
SE
WNW
WSW
1
WSW
NW
ESE
N
NNE
S
3
NW
ENE
0
NNW
W
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
N
NNE
1
W
E
SSE
Haziran
2
WNW
WNW
SE
Mayıs
3
NW
NW
ENE
S
4
NNW
NE
S
Nisan
N
NNE
SW
N
NNW
Mart
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
N
NNE
NNW
NE
WSW
SW
SE
SSW
SSE
S
NW
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
N
NNE
NNW
NE
SW
NW
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
N
NNE
NE
SW
SSE
NW
ENE
WNW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
S
NNW
SSE
S
Şekil II.10.41. Ortalama Rüzgar Hızına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları (D.M.İ. 1970-2011)
131
3,5
3,0
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
NNE
NE
ENE
E
ESE
SW
SE
SSW
SSE
S
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Aylık Ortalama Rüzgar Hızı
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık
ortalama rüzgar hızı 4,2 m/s’dir. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı Tablo II.10.20.’de, Aylık
Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı grafiği Şekil II.10.42.’de verilmiştir.
Tablo II.10.20. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Ocak
Ortalama
Rüzgar
4,3
Hızı
(m_sec)
Şubat Mart
Nisan
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım Aralık Yıllık
5,1
3,7
3,6
4,0
4,5
4,1
4,0
3,7
4,9
4,4
4,0
4,2
6
5
4
3
2
1
0
Şekil II.10.42. Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık
ortalama rüzgar hızı 3,34 m/s’dir. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı Tablo II.10.21.’de, Aylık
Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı grafiği Şekil II.10.43.’te verilmiştir.
Tablo II.10.21. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Ortalama
Rüzgar
Hızı
(m_sec)
Ocak
Şubat
Mart
3,4
3,7
3,5
Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
3,1
2,9
3,2
3,7
4
Eylül
Ekim
3,2
3,1
Kasım Aralık Yıllık
3
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
Şekil II.10.43. Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
132
3,3
3,34
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık ortalama
rüzgar hızı 2,5 m/s’dir. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı Tablo II.10.22.’de, Aylık Ortalama
Rüzgar Hızı Dağılımı grafiği Şekil II.10.44.’te verilmiştir.
Tablo II.10.22. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Ortalama
Rüzgar
Hızı
(m_sec)
Ocak
Şubat
Mart
2,5
2,6
2,6
Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
2,6
2,6
2,7
2,7
2,5
Eylül
Ekim
2,5
2,3
Kasım Aralık Yıllık
2,3
2,4
2,5
14.Ağu
25.Haz
6.May
17.Mar
26.Oca
7.Ara
Şekil II.10.44. Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarına göre maksimum
rüzgarın yönü Güneybatı (SW) ve hızı ise 15,5 m/s’dir. Yıllık ortalama kuvvetli rüzgarlı
günler sayısı 0,5’tir. Maksimum Rüzgar Yönü ve Hızı Dağılımı Tablo II.10.23.’te, dağılım
grafiği ise Şekil II.10.45.’te verilmiştir.
Tablo II.10.23. Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991)
Aylar
Ocak Şubat Mart
Maksimum
Rüzgar
Hızı (m/s) 15,5
9,4
9,4
Maksimum
Rüzgar
Yönü
SW
W
SW
Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
9,4
9,4
9,4
9,4
9,4
9,4
12,3
9,4
12,3
15,5
NE
NE
SW
NE
NE
NE
NE
SW
SE
SW
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
133
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.10.45. Maksimum Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Aliağa M.İ. 1984-1991)
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre maksimum
rüzgarın yönü Kuzeykuzeydoğu (NNE) ve güney (S) hızı ise 23,5 m/s’dir. Maksimum
Rüzgar Yönü ve Hızı Dağılımı Tablo II.10.24.’te, dağılım grafiği ise Şekil II.10.46.’da
verilmiştir.
Tablo II.10.24. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı (Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011)
Aylar
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
Maksimum
Rüzgar
Yönü
NNE NNW NNE SSE
S
N
N
N
SW
S
S
SSW NNE,S
Maksimum
Rüzgar
Hızı (m/s) 22.6 21.7 23.5 19.8 17.5
23.5
17
17.4
17
22
19.5 23.5
21.3
25
20
15
10
5
0
Şekil II.10.46. Maksimum Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Aliağa M.İ. 2007-2011)
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, maksimum
rüzgarın yönü Güneybatı (SW) ve hızı ise 38,6 m/s’dir. Maksimum Rüzgar Yönü ve Hızı
Dağılımı Tablo II.10.25.’de, dağılım grafiği ise Şekil II.10.47.’de verilmiştir.
Tablo II.10.25. Ortalama Rüzgar Hızı Dağılımı(Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Aylar
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık
Maksimum
Rüzgar
Yönü
SSW SW WNW SSW SSW
W
WNW
E
S
SW
SW
SSW
SW
Maksimum
Rüzgar
Hızı (m/s) 29,8 28,5 28,4 25,1 21,9
25,1
24
26,6
21,8 38,6
31
27
38,6
134
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
50
40
30
20
10
0
Şekil II.10.47. Maksimum Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği (Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011)
Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 1984-1991 yılları gözlem kayıtlarında fırtınalı günler ile
ilgili kayıtlar yer almamakta olup, kuvvetli günler sayısı 0,5’dir. Kuvvetli Rüzgarlı Günler
Sayısı Ortalaması Tablo II.10.26.’da, Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Grafiği
Şekil II.10.48.’de verilmiştir.
Tablo II.10.26. Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması (A.M.İ. 1984-1991)
Ocak
Ortalama
Kuvvetli
Rüzgarlı
Günler
Sayısı
Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran TemmuzAğustos
0,1
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
0,3
0,5
0,1
0,35
0,3
0,25
0,2
0,15
0,1
0,05
0
Şekil II.10.48. Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Dağılım Grafiği (A.M.İ. 1984-1991)
Aliağa Meteoroloji İstasyonu 2007-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık
ortalama fırtınalı günler sayısı 1,2, yıllık ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı 10,75’dir.
Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Tablo II.10.27.’de, Fırtınalı ve
Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Grafiği Şekil II.10.49.’da verilmiştir.
135
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.10.27. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması (A.M.İ. 2007-2011)
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
Ortalama
Fırtınalı
Günler
Sayısı
Ortalama
Kuvvetli
Rüzgarlı
Günler
Sayısı
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
1,8
3,4
2,4
0,4
0,2
-
0,2
-
0,6
0,6
1,4
1
1,2
9
9,4
12
9,6
7,8
10
13,2
15
10,8
10,4
9,6
12,2
10,75
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı
Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler
Sayısı
Şekil II.10.49. Fırtınalı Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Dağılım Grafiği
(A.M.İ. 2007-2011)
Dikili Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları gözlem kayıtlarına göre, yıllık ortalama
fırtınalı günler sayısı 0,55, yıllık ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı 4,8’dir. Fırtınalı ve
Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Tablo II.10.28.’de, Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı
Günler Sayısı Ortalaması Grafiği Şekil II.10.50.’de verilmiştir.
Tablo II.10.28. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması (D.M.İ. 1970-2011)
Ortalama
Fırtınalı
Günler
Sayısı
Ortalama
Kuvvetli
Rüzgarlı
Günler
Sayısı
Ocak Şubat Mart
1
1,4
1
5,5
6
5,8
Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
0,5
0,1
0,1
0,2
0,1
5,1
3,8
4,8
6
3,8
Eylül Ekim
0,1
0,3
3,5
3,5
Kasım Aralık
0,8
1
4,3
Yıllık
0,55
5,2
4,8
7
6
5
4
Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı
3
Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler
Sayısı
2
1
0
Şekil II.10.50. Fırtınalı Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Dağılım Grafiği
(D.M.İ. 1970-2011)
136
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.11. Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve
Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma
Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür
Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa Göre Koruma
Altına Alınan Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre
Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, İçme ve Kullanma Su Kaynakları ile İlgili
Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve Koruma Altına Alınmış Diğer Alanlar),
Bunların Faaliyet Alanına Mesafeleri, Harita Üzerinde Gösterimi
Faaliyet alanı içerisinde Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma
Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür
Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa Göre Koruma Altına
Alınan Alanlar, Biogenetik Rezerv Alanları, Biosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma
Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, İçme ve Kullanma Suyu Kaynakları ile İlgili Koruma
Alanları, Turizm Bölgeleri ve Koruma Altına Alınmış Diğer Alanlar bulunmamaktadır.
Faaliyet alanının bulunduğu bölgenin yakın çevresinde 3. derece arkeolojik sit alanı
yer almaktadır. Söz konusu alan Çakmaklı Köyü, Kendirci Mevkii’nde yer almakta olup,
Faaliyet alanının güneydoğu kesiminde kalmaktadır. Denize kıyısı olan Kyme Antik Kenti,
proje alanına denizden yaklaşık 2,6 km uzaklıktadır. Antik kent toplam 10 bölümden
oluşmakta olup, su altında kalan bazı bölümlerinin olduğu bilinmektedir.
Kyme Antik Kentinin antik kente ait fotoğraflar Şekil II.11.1.’de verilmiştir.
137
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil II.11.1. Kyme Antik Kenti
Faaliyet alanına en yakın koruma alanı Aliağa Kuş Gözlem Yeridir. Aliağa Kuş
Cenneti’nde Türkiye’deki 425 kuş türünden 103 kuş türü yaşamaktadır. Gediz Deltası ve
İzmir Kuş Cenneti’nden sonra kentin ikinci göçmen kuşların uğrak yeri olan Aliağa Kuş
Cenneti, 27 hektarlık bir alana yayılmış olup, geçmişte Birleşmiş Milletler Kalkınma
Programı Küresel Çevre Fonu Küçük Ölçekli Destek
desteklenmiştir.
138
Programı tarafından da
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Söz konusu alan, faaliyet alanına yaklaşık (Kuş uçumu) 4,5 km uzaklıkta yer almakta
olup, faaliyet alanı ve Aliağa Kuş Cenneti’ne ait uydu görüntüsü Şekil II.11.2.’de verilmiştir.
4,5 km
Şekil II.11.2. Faaliyet Alanı ve Aliağa Kuş Cenneti Uydu Görüntüsü
II.12. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin
Tanımlanması, Toprağın Mevcut Kullanımı, Mülkiyet Durumuna İlişkin Bilgi ve
Belgeler (Tapu, Kira Kontratı, Kamulaştırma vb)
Proje kapsamında PETKİM Aliağa Kompleksinin kuzeybatısında yer alan toplam
2.456.327,42 m²’lik alanın kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı, PETKİM tankları ve
çalılık boş araziden oluşmaktadır. Bölgenin sanayi alanı olması sebebiyle, koruma
açısından önem arz eden doğal bir bitki örtüsü bulunmamaktadır. Proje alanı hafif yükseltili
maksimum 50-80 m arasında değişmektedir. Arazinin ortalama yüksekliği 50 m’dir. PETKİM
Tesisleri’nden ve denizden uzaklaştıkça yükseklik 80 m’ye ulaşmaktadır. Hafif eğimli bir
topografyaya sahiptir.
139
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje alanının 557.901,72 m²’lik kısmı Orman Arazisi vasfı taşımakta olup, bu alanlar
ile ilgili olarak İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nden alınan Ön İzin Taahhüt Senetleri ve Kesin
İzin Taahhüt Senedi ile Teslim Tesellüm Tutanağı, Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ve ÇED
İnceleme Değerlendirme Formu Ek 5’te verilmiştir. Proje alanının geri kalan kısmı ise tarla
vasıflı parsel içinde kalmakta olup, Aliağa Kaymakamlığı İlçe Tarım Müdürlüğü tarafından
4342 sayılı Mera Kanunu hükümlerine göre mera olarak değerlendirilmemiştir. İlçe Tarım
Müdürlüğü’nün konuya ilişkin görüşü ve Tapu Senedi Ek 6’da, projeye ait Vaziyet Planı
Ek 2’de verilmiştir. Ayrıca proje kapsamında yağmur suyu deşarj sistemi için Aliağa
Belediyesi’nden alınan irtifak hakkını gösteren Tapu Senetleri Ek 13’te verilmiştir.
Proje alanında mevcut durumda 08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED
Olumlu Kararı” alınan proje kapsamında saha düzenleme çalışmaları devam etmektedir.
II.13. Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla
Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri
ve Tarım Ürün Türleri
Proje alanının 1.898.425,697 m²’lik kısmı tarla vasıflı parsel içinde kalmakta olup,
bu alanın mülkiyeti Petkim Petrokimya A.Ş.’ye aittir. Proje alanı Aliağa Kaymakamlığı İlçe
Tarım Müdürlüğü tarafından 4342 sayılı Mera Kanunu hükümlerine göre mera olarak
değerlendirilmemiş olup, İlçe Tarım Müdürlüğü’nün konuya ilişkin görüşü ve Tapu Senedi
Ek 6’da verilmiştir.
II.14. Proje Alanının Karayoluna Mesafesi, Projede Kullanılacak Yol Güzergahı, Yollar
İçin Yapılacak Çalışmalar
Proje Alanının güney ve güneydoğusunda PETKİM Tesisleri, doğusunda TÜPRAŞ
İzmir Rafinerisi, kuzeyinde ise gemi söküm tesisleri yer almaktadır. Proje alanına ulaşımda
TÜPRAŞ Rafinerisi ile proje alanı arasında mevcut bulunan asfalt yol ve Aliağa-İzmir Devlet
Karayolu kullanılacaktır. Proje alanına ulaşımda kullanılacak yol güzergahı Şekil I.6.1.’de
verilmiştir.
Proje kapsamında mevcut yollar kullanılacak olup, yeni bir yol çalışması
gerçekleştirilmeyecektir.
140
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
II.15. Orman Alanları (Ağaç Sayısı, Ağaç Türleri, Miktarları, Kapladığı Alan
Büyüklükleri ve Kapalılığı; Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım
Amaçları, Kesilecek Ağaç Türleri, Miktarları, Alınacak İzin ve Görüşler, Yangınlara
Karşı Alınacak Önlemler, 1/25.000 Ölçekli Meşçere Haritası, 1/1000 Ölçekli Ağaç
Röleve Planı)
Proje alanının 557.901,72 m²’lik kısmı Orman Arazisi vasfı taşımakta olup, bu alanlar
ile ilgili olarak İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nden alınan Ön İzin Taahhüt Senetleri ve Kesin
İzin Taahhüt Senedi ile Teslim Tesellüm Tutanağı Ek 5’te verilmiştir. Bahsi geçen Orman
İzin Belgeleri PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. adına düzenlenmiş olup, PETKİM
Petrokimya Holding A.Ş.’de STAR Rafineri A.Ş. gibi SOCAR Türkiye’ye ait şirketler
arasında yer almaktadır.
Proje alanı içerisinde yer alan orman alanının bir kısmının meşcere tipi T (kayalık,
taşlık) olarak, kalan kısmının meşcere tipi ise ÇzÇfa (a çağ sınıfı hakim kızılçam ve
fıstıkçamı) olarak tanımlanmıştır. Orman alanları için Ağaç Röleve Planı ile Röleve Planına
Ait Meşcere Haritası ve Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ile ÇED İnceleme Değerlendirme
Formu Ek 5’te verilmiştir.
Proje kapsamında inşa edilecek olan tankların yerleşiminde “Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmelik” in gereklilikleri yerine getirilecektir. Her biri 23.000 m3
olmak üzere toplam 46.000 m3’lük yangın suyu depolama tankı, yangın suyu pompaları ile
8,5 bar basınçta tutulacak olan bir yangın suyu sistemi kurulacaktır. Orman sınırına yakın
yerden geçen yangın suyu hatlarından branşman alınarak tel örgünün dışında acil durumda
kullanılmak üzere 2,5 inç’lik vanalar bırakılacaktır. Ayrıca Rafineri bünyesinde olası
yangınlara karşı 24 saat boyunca görev yapacak olan yangın personeli ve 3 adet itfaiye
aracı konuşlandırılacaktır.
Proje kapsamında gerçekleştirilecek saha düzenleme çalışmaları sırasında
oluşacak toz emisyonu nedeni ile Orman Alanları üzerinde geçici süre ile olumsuz şartların
oluşması söz konusudur. Projenin inşaat aşamasında 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği gereğince toz emisyonunun indirgenmesi için gerekli tüm tedbirler alınacaktır.
141
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Projenin işletme aşamasında yürütülecek faaliyetler nedeni ile oluşacak toz
emisyonu değerleri için 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili
maddelerinde verilen sınır değerler sağlanacak olup, işletme aşamasında oluşacak
emisyonlar nedeni ile Orman Alanları üzerinde olumsuz bir etki beklenmemektedir.
Projenin ömrünü tamamlaması ile terkedilecek orman alanlarında İzmir Orman
Bölge Müdürlüğü’nün görüş ve direktifleri doğrultusunda saha düzenleme ve ağaçlandırma
çalışmaları gerçekleştirilecek olup, proje alanı sınırları içerisinde kalan orman alanları için
6831 sayılı Orman Kanunu hükümleri kapsamında hareket edilecektir.
II.16. Proje Yeri ve Etki Alanının Hava, Su ve Toprak Açısından Mevcut Kirlilik
Yükünün Belirlenmesi
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 30.07.2009 tarihli
2009-2010 Kış Sezonu Hava Kirliliğinin Kontrolü ve Önlenmesi Genelgesine göre İl ve
İlçelerin kirlilik derecelendirilmesi yapılarak İzmir’in 1. Derecede kirli iller arasında yer aldığı
belirtilmiştir. Bu derecelendirmede; İzmir İli hava kalitesi ölçüm sonuçları yürürlükte olan
mevzuatta belirtilen sınır değerleri aşmamakla birlikte, İl’in topoğrafik yapısı, atmosferik
şartlar, meteorolojik parametreleri, sanayi durumu ve nüfus yoğunluğu dikkate alınarak
yapıldığından, İl 1. derecede kirli iller arasına yer almaktadır.
Kirliliğin nedenleri sanayi tesislerinin kentin yerleşim merkezlerinin ortasında
kalması, eski tesislerin teknolojilerinin geri olması ve kentin üç tarafının dağlarla çevrili olup,
hakim rüzgarları azaltmasıdır. Kirliliğin kaynağı ise, yazın yağışsız geçmesi, kışın yakılan
kalitesiz yakıtlardır (İzmir İli Çevre Durum Raporu).
Aliağa Nemrut Ağır Sanayi Bölgesinde; TÜPRAŞ Rafinerisi, Petkim Petrokimya
Kompleksi, demir-çelik tesisleri (Çukurova, İzmir Demir-Çelik, Habaş, Çebitaş ve Ege Metal)
önemli emisyon yaratıcı tesislerdir. Ayrıca haddehaneler, gübre, kağıt, kimya fabrikaları ile
Gemi Söküm Tesisleri de emisyon kaynağıdırlar (İzmir İli Çevre Durum Raporu).
142
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Metal sanayilerin yarattığı kirlilik özellikle metal ve hurda parçalarının açıkta
bırakılmasından ve toprak üzerine yayılmasından dolayı oksitlenmeden oluşan toprak
kirliliği ve kullanılan yakıt ve bacadan yayılan gaz ve toz emisyonlarının yarattığı hava
kirliliğidir.
Aliağa İlçesi’nde bulunan demir çelik fabrikalarının kurulu olduğu alanda meşe
yaprakları ve çam ibrelerinde Pb, Cd, Zn, Cn, Mn ve Fe düzeylerinin önemli farklılıklar
gösterdiği ve fabrikalardan uzaklaştıkça azaldığı tespit edilmiştir. Kükürtdioksit geniş
yapraklı bitkilerde damarlar arası yaprak dokusu üzerinde beyaz-saman sarısı lekeleri
yapmaktadır. Florürler ise iğne yapraklı bitkilerde ve otlarda uç yanması ve giderek
tamamen kızıl-kahverengine dönüşme şeklinde özel bir zarara yol açmaktadır.
İkim ve toprak koşullarının tarımsal üretime çok uygun olması, sanayinin yanı sıra
tarıma da aynı şekilde önem verilmesine etkili olmuştur. Bu da gerek endüstriyel
faaliyetlerden kaynaklanan yapay, organik, kimyasal maddeler gerekse tarım alanlarında
kullanılan gübreler nedeniyle akarsulardaki NO3 ve PO4 yüklerini artırmaktadır. İzmir İli
tarım
topraklarında
yapılan
toprak
bünyesi
analiz
sonuçları Tablo
II.16.1.
ve
Tablo II.16.2.’de verilmiştir.
Tablo II.16.1. İzmir İli Tarım Topraklarının Bünyesi
Standardı
0–30 Saturasyon
30–50 Saturasyon
50–70 Saturasyon
70–110 Saturasyon
110+ Saturasyon
Anlamı
Kum
Tın
Killi-Tınlı
Kil
Ağır Kil
Tar. Alan (ha)
1 826
208 116
160 350
22 544
347
Numune Sayısı
16
1 861
1 460
207
4
Numune Metodu
0,5
52,9
40,8
5,7
0,1
(İzmir İli Çevre Durum Raporu)
Tablo II.16.2. İzmir İli Tarım Topraklarının Reaksiyonu
Standardı
0–4,5
4,5–5,5
5,5–6,5
6,6–7,5
7,6–8,5
8,6+
Anlamı
Kapladığı Alan (ha)
Numune Sayısı
Kuvvetli Asit
Orta Dereceli
Hafif Dereceli
Nötr Dereceli
Hafif Alkali
Kuvvetli Alkali
2 602
28 053
95 627
239 186
27 715
-
23
247
853
2 177
248
-
(İzmir İli Çevre Durum Raporu)
143
Tar. Alan Metodu
İçindeki
0,7
7,1
24,3
60,8
7,1
-
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Aliağa İlçesi sınırları dahilindeki yeraltı suyu emniyetli rezervi 3,4 hm³/a’dır. Bu suyun
tamamına yakın kısmı açılan kuyularla çekilmektedir. İlçe sınırları içinde yeraltı suyu genel
olarak ovalık kısımlarda veya dere vadilerindeki alüvyonlarda bulunmaktadır. Bu bölgede
açılmış sondaj kuyularının; derinlikleri 50-150 m, statik seviyeleri 10 m civarında, verimleri
5,1 lt/s’dir. 1985-1991 yılları arasında etkili olan kuraklık nedeniyle yeraltı suyu seviye
düşümleri genel olarak 3 m mertebesinde olmuştur. Yeraltı suyu denize yakın olan
kısımlarda tuzlu olup, derin kuyu açılması (denize 100 m mesafede) yasaklanmıştır (İzmir
İli Çevre Durum Raporu).
Yeraltı suyu kirlenmesinin en belirgin nedeni kentsel ve endüstriyel atıkların
arıtılmadan çevre ortamına verilmesidir. Katı, sıvı ve gaz atıklar çevreye verildikten sonra
iklim durumuna, toprağın yapısına, atığın cinsine ve zamana bağlı olarak yeraltı suyuna
taşınır. Yeraltı suyunun kirlenmesinin diğer önemli nedenlerinden biri de aşırı çekimdir.
Tarım ilaçları da son yıllarda kirletici etmen olarak büyük önem kazanmıştır. Diğer
yeraltı suyu kirlenme nedenleri arasında, trafik nedeniyle kirlenme (egzoz gazlarındaki
zararlı bileşenlerin yağmur suları ile taşınımı, buzda kaymayı önlemek üzere tuz dökülmesi
vb.), kazalar sonucu kirlenme sayılabilir.
Özellikle deniz kıyısı bölgelerde aşırı çekim tatlı su basıncının düşmesine ve deniz
suyunun kara içerisinde ilerlemesine neden olmaktadır. İzmir ili sınırları içerisinde bulunan
ve içme suyu kaynağı olarak kullanılan yeraltı sularından Sağlık Grup Başkanlıkları
tarafından düzenli olarak numune alınarak içme suyu analizleri yapılmaktadır.
Yeraltı suyu kirlenme nedenlerinden bir diğeri ise, evsel atıkların doğrudan toprağa
verilmesidir. Kanalizasyon sisteminin olmadığı yerlerde büyük uygulama alanı bulan
fosseptik çukurlardan sızan sular yeraltı suyuna taşınabilmektedir. Mikroorganizmalar
yeraltı suyuna taşınım sırasında doğal olarak temizlenmeye uğrar. Ancak deterjan gibi
parçalanmaya karşı dayanıklı bileşikler yeraltı suyuna ulaşarak içme suyu açısından sorun
yaratabilmektedir.
144
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
İzmir İli sınırları içerisinde Ege Denizine dökülen Gediz, Küçük Menderes ve
Bakırçay Nehirleri, akarsu akımlarının düzensiz oluşu, kış ve yaz mevsimleri arasında
büyük debi değişikliklerine yol açmakta, bu da potansiyelin çok iyi değerlendirilmemesine
neden olmaktadır. Endüstriyel gelişme, yoğun tarım ve havza nüfuslarının hızla artması
havzalardaki su kaynaklarına yoğun kirlilik yükleri getirmekte ve su kalitesinin bozulmasına
neden olmaktadır. İl sınırları içerisindeki doğal göllerde ağırlıklı olarak organik kirlilik
mevcuttur. Aynı zamanda bu gölleri besleyen yeraltı sularının evsel, endüstriyel ve tarımsal
kirlilik yükü de göller, göletler ve rezervuarlardaki su kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir
(İzmir İli Çevre Durum Raporu).
Kirliliğin nedenleri sanayi tesislerinin kentin yerleşim merkezlerinin ortasında
kalması, eski tesislerin teknolojilerinin geri olması ve kentin üç tarafının dağlarla çevrili olup,
hakim rüzgarları azaltmasıdır. Kirliliğin kaynağı ise, yazın yağışsız geçmesi, kışın yakılan
kalitesiz yakıtlardır (İzmir İli Çevre Durum Raporu).
Aliağa Nemrut Ağır Sanayi Bölgesinde; sanayi tesisleri önemli emisyon yaratıcı
tesislerdir. Ayrıca haddehaneler, gübre, kağıt, kimya fabrikaları ile gemi söküm tesisleri de
emisyon kaynağıdırlar. Metal sanayilerin yarattığı kirlilik özellikle metal ve hurda
parçalarının açıkta bırakılmasından ve toprak üzerine yayılmasından dolayı oksitlenmeden
oluşan toprak kirliliği ve kullanılan yakıt ve bacadan yayılan gaz ve toz emisyonlarının
yarattığı hava kirliliğidir (İzmir İli Çevre Durum Raporu).
Proje alanında 26.04.2006 tarih ve 5491 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile yeniden
düzenlenen 2872 Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan tüm mevzuat hükümlerine
uyulacaktır.
145
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
BÖLÜM III: PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE
ALINACAK ÖNLEMLER
III.1. Arazinin Hazırlanması Aşamasında Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne
Miktarda ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyattan Kaynaklanan Toz
Hesabının Yapılması, Hafriyat Artığı Malzemenin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde
Depolanacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Dolgu İçin Kullanılacaksa
Hafriyat ve Dolgu Tabloları, Kullanılacak Dolgu Malzemesinin Özellikleri, Projenin
İzleme Planı (İnşaat Dönemi)
STAR Ege Rafinerisi Projesi ve STAR Ege Rafinerisi Revizyon Projesi kapsamında
toplam 14.813.000 m³’lük hafriyat gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Bu miktarın yaklaşık
8.213.000 m3’lük kısmı tamamlanmıştır. Gerçekleştirilmesi planlanan STAR Ege Rafinerisi
Revizyon Projesi kapsamında 6.600.000 m³’lük hafriyat gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Alınacak hafriyat atıklarından uygun olanlar saha içerisinde değerlendirilecek, geri kalan
kısım ise İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden izni alınan alanlara depolanarak bertaraf
edilecektir.
Proje kapsamında ayrıca hafriyat çalışmaları bitiminde zemin stabilizasyonunun
sağlanması amacıyla dolgu çalışması gerçekleştirilecek olup, bu çalışmalar sırasında
2.963.000 m3 malzeme kullanılacaktır.
Faaliyet kapsamında yapılması planlanan hafriyat çalışması sırasında malzemenin
sökülmesi, yüklenmesi ve taşınması sırasında toz emisyonu oluşumu söz konusudur.
Bu çalışmalar sırasında oluşacak toz emisyon debisinin hesaplanabilmesi için
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-12 d.1. ve d.2. maddeleri dikkate alınarak
aşağıdaki emisyon faktörleri kabul edilmiştir. Faaliyet alanında inşaat çalışmaları sırasında
toz oluşumunu indirgemek amacıyla Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Ek 1’de verilen tüm önlemler alınacaktır.
Bu faktörlerle arazi çalışmaları sırasında çıkan yaklaşık toz emisyonunun saatlik
kütlesel debisi, aşağıdaki çalışma esasları ve emisyon faktörleri göz önünde
bulundurularak;
“Tozuma miktarı = Üretim Miktarı x Emisyon Faktörü” formülüyle hesaplanmıştır.
146
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Sökme Emisyon Faktörü
: 0,0125 kg/ton;
Yükleme Emisyon Faktörü
: 0,005 kg/ton;
Boşaltma Emisyon Faktörü
: 0,005 kg/ton;
Taşıma Emisyon Faktörü
: 0,35 kg/km.sefer
Hafriyat Malzemesi miktarı
: 6.591.150 m³ (10.545.840 ton)
Hafriyat Çalışması Süresi
: 250 gün
Günlük Çalışma Süresi
: 24 saat/gün
Saatlik Hafriyat Malzemesi Miktarı
: ≈1.758 ton/saat
Dolgu Malzemesi Miktarı
: 2.963.000 m3 (4.740.800 ton)
Saatlik Dolgu Malzemesi Miktarı
: ≈ 790 ton
Hafriyat Çalışmaları Sırasında Oluşacak Toz Emisyonu:
Sökmede oluşacağı tahmin edilen tozuma:
Malzeme Mik. x
1758 ton/saat
Emisyon Fakt.
x
Tozuma Miktarı
0,0125 k/ton
27,975 kg/saat
Yüklemede oluşacağı tahmin edilen tozuma:
Malzeme Mik. x
1758 ton/saat
Emisyon Fakt.
x
Tozuma Miktarı
0,005 kg/ton
8,79 kg/saat
Taşımada oluşacağı tahmin edilen tozuma:
Proje kapsamında taşıma işlemlerinde kullanılacak yollar asfalt/beton kaplamalı
olup, bu yollar saha içerisine kadar uzanmaktadır. Ancak saha içerisinde henüz yol yapım
çalışmaları tamamlanmamış olup, inşaat yapılacak kısımlardaki (hafriyat sahası) araç
hareketleri nedeni ile toz oluşumu beklenmektedir. Saha içerisinde gerçekleştirilecek
hafriyat ve dolgu çalışmaları sırasında saha içerisinde her aracın bir seferde ortalama
300 m mesafe alacağı kabulü ile taşıma sırasında oluşacak toz emisyonu miktarı
hesaplanmaya çalışılmıştır.
Mesafe
x
0,3 km
x
Sefer
x
70 sefer/saat
Emisyon Fakt.
x
Tozuma Miktarı
0,35 kg/km.sefer
Dolgu Çalışmaları Sırasında Oluşacak Toz Emisyonu:
Boşaltmada oluşacağı tahmin edilen tozuma:
Malzeme Mik. x
790 ton/saat
x
Emisyon Fakt.
0,005 kg/ton
Tozuma Miktarı
3,95 kg/saat
147
7,35 kg/saat
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Hafriyat ve Dolgu Çalışmaları Sırasında Oluşacak
Toz Emisyonu Miktarı
=48,04 kg/saat
Hafriyat ve dolgu çalışmaları kapsamında gerçekleştirilecek işlemler sırasında
oluşacak toplam toz emisyonu için bulunan değer “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği”nde (Ek-2 Tablo 2.1’de) verilen tozun kütlesel debisi sınır değerinin
(1 kg/sa) üstündedir. Bu nedenle inşaat aşamasında oluşacak toz emisyonunun Hava
Kirlenmesine Katkı Değerlerinin hesaplanması amacıyla modelleme çalışması yapılmıştır.
Yapılan modelleme çalışması ve sonuçları Ek 14’te verilmiştir.
Yapılan Modelleme çalışması sonucunda elde edilen değerler yönetmelik sınır
değerlerini sağlamış olup, en kötü hal senaryosunda bulunan model dağılım sonuçları
Tablo III.1.1.’de verilmiştir.
Tablo III.1.1. Tesisin En Kötü Hal Senaryosunda Bulunan Model Dağılımı Sonuçları ile
SKHKKY Karşılaştırması
Parametre
Birim
PM10
Çöken Toz
µg/m³
Mg/m².gün
Modelde Bulunan
Dağılım Sonucu
KVD
71,85
6,07
SKHKKY Sınır
Değeri
KVS
100
390
Sahada betonlama çalışmalarında hazır beton kullanılacağından, buna bağlı bir
tozuma oluşmayacağı düşünülmektedir. Proje kapsamında 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 05.05.2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile revize edilen “Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği” ile 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete, 10.10.2011 tarih ve
28080 sayılı Resmi Gazete, 13.04.2012 tarih ve 28263 sayılı Resmi Gazete, 18.06.2012
tarih ve 28325 sayılı Resmi Gazete ile 10.11.2012. tarih ve 28463 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan yönetmelikler ile revize edilen “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Tesiste oluşacak toz emisyonunu indirgemek için Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-1’de verilen tüm önlemler alınacaktır. Bu önlemler;
- Malzeme savrulma yapılmadan boşaltma ve doldurma işlemlerinin yapılması,
- Kamyonların ve diğer taşıyıcıların üzerlerinin branda ile kapatılması,
- Depolanan malzemenin nemli tutulmasıdır.
148
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.2. Projenin Yol Açacağı Bitkisel Toprak Kaybı, Projenin Peyzaj Üzerine Etkileri ve
Alınacak Önlemler
STAR Ege Rafinerisi Projesi ve STAR Ege Rafinerisi Revizyon Projesi kapsamında
toplam 14.813.000 m³’lük hafriyat gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Bu miktarın yaklaşık
8.213.000 m3’lük kısmı tamamlanmıştır. Gerçekleştirilmesi planlanan STAR Ege Rafinerisi
Revizyon Projesi kapsamında 6.600.000 m³’lük hafriyat gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Alınacak hafriyat atıklarından uygun olanlar saha içerisinde değerlendirilecek, geri kalan
kısım ise İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden izni alınan alanlara depolanarak bertaraf
edilecektir.
Hafriyat işlemleri sırasında ortaya çıkacak bitkisel toprak ayrı olarak biriktirilecek ve
saha düzenleme çalışmalarında değerlendirilecektir.
III.3. Zemin Sızdırmazlığının Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler
Proje kapsamında inşa edilmesi planlanan tanklar, zaman içinde tankın ve içindeki
ürünün ağırlığı ile çökmeyecek ve tank tabanında eğilme yapmayacak şekilde sıkıştırılmış
olan zemine oturtulacaktır. Sıkıştırılmış zeminin üzeri Geotekstil filtre (Geolon PP40 veya
eşdeğeri) ile kaplanacaktır. Bunun üzerine yerleştirilecek olan 20 cm’lik bir granüler
tabakanın üzerine ince kum tabakası serilecektir. Kum tabakası arasında 2 mm kalınlığında
akaryakıta dayanıklı esnek membran (HDPE) serilecek ve kum tabakasının üzeri asfalt ile
kaplanacaktır. Tank alanının etrafı beton olacaktır.
Büyük tankların olduğu alanlarda tankların çevresi 60-80 cm genişliğinde beton ile
kaplanacaktır. Bu beton halkanın etrafında oluşturulan drenaj kanalları vasıtasıyla
tanklardan taşabilecek ya da dökülebilecek malzeme toplanıp rögara iletilecek ardından
yeraltı büz sistemi ile atıksu arıtma tesisine taşınacaktır.
149
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tekli yada çoklu tank gruplarının etrafında seddeler oluşturulacaktır. Söz konusu
seddeler proje alanının sağladığı topoğrafik özellikler değerlendirilerek toprak yığma ya da
beton duvar şeklinde oluşturulacaktır (alan büyüklüğünün yetersiz olması durumunda beton
seddeler tercih edilecektir). Tankta görülebilecek bir yırtılma durumunda bu seddeler akan
ürünün tutulmasını sağlayarak daha geniş yüzey alanlarının kirlenmesini önleyecektir.
Seddelerin hacimsel kapasitesi TS 4943 “Ham Petrol ve Petrol Ürünlerini Depolamaya
Mahsus Tank Çiftliklerinde Emniyet Kuralları” standardı gereğince sedde içerisinde yer alan
tankların en büyüğünün hacminden az olmayacaktır. Tank depo alanının kesit ve detayları
Şekil III.3.1.’de sunulmaktadır.
Şekil III.3.1. Tank Alanı Kesit ve Detayı
Tanklar en fazla %80 oranında doldurulacak olup, doluluk oranları sürekli kontrol
edilecek, bu sayede aşırı doluluk nedeniyle görülebilecek taşkınların önüne geçilecektir.
Tank tabanının yerleştirildiği zemin yüksek yoğunluklu beton ile kaplanacaktır. Sızıntı veya
akaryakıt taşmalarına tedbir olarak sedde içine drenaj inşa edilecektir. Yapılacak olan
drenaj seperatöre bağlanacak, dökülen akaryakıt seperatöre gönderilecektir. Yağ
seperatöründe biriken atık yağlar 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda
bertaraf edilecektir. Kalan sular ise diğer atıksular ile birlikte proje kapsamına inşa edilmesi
planlanan atıksu arıtma tesisine gönderilecektir.
150
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.4. Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemler, Alınacak Drenaj Önlemleri, Kuşaklama
Kanalları
Proje alanında ve yakın çevresinden sürekli akış gösteren akarsu yatağı
bulunmamakla birlikte, alanın kuzeyinde mevsimsel yağışa bağlı olarak akış gösteren kuru
dere yatakları mevcuttur. Ancak bu kuru dere yatakları taşkın veya sel riski
oluşturmamaktadır. Proje alanında sel veya taşkın riski bulunmamasına rağmen, yollardan,
binaların bulunduğu yerlerden ve şevlerden yağmur sularının toplandığı genel drenaj hattı
altyapısı yapılacak olup, bu hattın yaklaşık 30.000 metre uzunluğa sahip olması
beklenmektedir.
Faaliyet alanı içerisindeki\çevresindeki ve nakliye güzergahı üzerindeki dere
yataklarına her türlü müdahaleden kaçınılacak, bu derelerin kadastral ve doğal yapıları ile
mevcut yatak genişlikleri korunarak suyun tam ve serbest akışını engelleyici faaliyetlerde
bulunulmayacaktır. Derelerin her iki sahilinde 5’er metrelik saha hiçbir şekilde
kullanılmayarak boş bırakılacaktır.
Proje alanında yapılacak tüm taşkın ve drenaj önlemleri için DSİ Genel Müdürlüğü
İzmir Bölge Müdürlüğü’nün onayı alınacaktır. Ek olarak, çalışmalar sırasında 09.09.2006
tarih ve 26284 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren Dere Yatakları ve
Taşkınlar ile İlgili (2006/27) Sayılı Başbakanlık Genelgesi’nin ilgili hükümlerine uyulacaktır.
Drenaj sistemlerinin tasarım hesaplamalarında, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü
tarafından Dikili Meteoroloji İstasyonu’ndan kaydedilen ve standart zamanlarda gözlenen
en yüksek yağış değerleri esas alınacaktır.
Tesis alanı içine dökülen akaryakıt atıklarının karıştığı yüzey sularını toplayan drenaj
sistemleri yağ seperatörlerine bağlanarak yağların tutulması sağlanacaktır. Seperatörlerde
biriken atık yağların bertarafı ilgili yönetmelik hükümleri doğrultusunda sağlanacaktır.
Proses üniteleri ve tank seddeleri içerisinde muhtemel yağlı su drenajları, Yağlı Su
Drenaj Sistemi’nde toplanacaktır. Toplanan yağlı su, Star Atık Su Arıtma Ünitesi’nde
(WWTU) arıtılarak, arıtılmış temiz su deniz drenajına verilecektir ve ayrılan yağlı atıklar ise
Petkim insineratörüne aktarılacaktır.
151
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.5. Proje Kapsamında, İnşaat ve İşletme Döneminde Su Temini Sistemi Planı, Suyun
Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı
ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, Var ise Suya Uygulanacak Ön
İşlemler Su Hazırlama Ana Akım Şemaları
A. İnşaat Aşaması:
Rafineride inşaat aşamasında 3 vardiya şeklinde çalışılması planlanmakta olup, bu
kapsamda toplam 10.000 personelin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Kişi başı gerekli su
miktarı 150 lt/gün, vardiyada çalışacak personel sayısı 3500 kişi (maksimum) alınarak proje
alanında çalışacak personelin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacı;
Vardiyada çalışacak işçi sayısı
: 3.500 kişi
Kullanılan su miktarı
: 150 lt/kişi-gün = 0,15 m³/kişi-gün
Toplam su ihtiyacı
: 0,15 m³/kişi-gün x 3.500 kişi = 525 m3/gün, olarak
bulunur.
B. İşletme Aşaması:
Rafinerinin işletme aşamasında da 3 vardiya şeklinde çalışılması planlanmakta olup,
toplam 1.000 personelin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Kişi başı gerekli su miktarı
150 lt/gün ve vardiyada çalışacak işçi sayısı 350 (maksimum) alınarak proje alanında
çalışacak personelin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacı;
Vardiyada çalışacak işçi sayısı
: 350 kişi
Kullanılan su miktarı
: 150 lt/kişi-gün = 0,15 m³/kişi-gün
Toplam su ihtiyacı
: 0,15 m³/kişi-gün x 350 kişi = 52,5 m3/gün, olarak
bulunur.
Projenin işletme aşamasında; proseste kullanılacak demineralize su ve buhar
ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla 401 ton/saat kapasiteli Demineralize Su Ünitesi ile
toplam 280 ton/saat kapasiteli Buhar Üretim Ünitesi ve Buhar Üretim Ünitesinin ihtiyacı olan
suyun sisteme temini için 620 ton/saat kapasiteli Kazan Besleme Suyu Ünitesi kurulması
planlanmaktadır.
152
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Alanda çalışacak personelin içme suyu damacanalarla satın alma yoluyla,
kullanma ve proses suyu ihtiyacı ise PETKİM’in mevcut kurulu tesisleri vasıtasıyla
Güzelhisar Barajı’ndan sağlanacaktır. Konu ile ilgili olarak STAR Rafinerisi ile Petkim
Petrokimya Holding A.Ş. ile sözleşme imzalanacak olup, konu ile ilgili Petkim Petrokimya
Holding A.Ş. tarafından hazırlanan yazı Ek 11’de verilmiştir. Yapılan planlama kapsamında
rafinerinin ihtiyacı olacak 150 ton/gün içme-kullanma suyu, 24.448 ton/gün işletme suyu ve
110.000 ton/gün hamsu Petkim Tesisleri aracılığı ile Güzelhisar Barajından temin
edilecektir.
III.6. Soğutma Sistemine İlişkin Bilgiler, Soğutma Suyu Akım Şeması, Soğutma Suyu
Miktarı, Kullanılacak Kimyasal Maddeler ve Miktarları, Soğutma Suyunun Alımı ve
Deşarjı Sırasında Oluşacak Etkiler
08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu Kararı” alınan proje
kapsamında soğutma suyu sistemi planlanmış olup, proje kapsamında soğutma suyu
sisteminde değişiklik yapılmayacaktır.
Soğutma suyu ünitesinde besleme suyu olarak proses suyu kullanılacak olup, su
temini Petkim Petrokimya Tesislerinin mevcut altyapısı ile Güzelhisar Barajı’ndan
sağlanacaktır. Rafineri ünitelerine gönderilen soğutma suyu kullanıldıktan sonra, soğutma
suyu ünitesine geri dönecektir. Devamlı sudaki yağ konsantrasyonu ölçülecek olup, yüksek
değerlerdeki su, Atıksu Arıtma Ünitesine gönderilecektir. Sirkülasyonda olan soğutma
suyunu temizlemek için kum filtreleri kullanılacaktır. Ünitenin dizayn kapasitesi
24.000 m3/saat olarak belirlenmiş olup, ünitede her biri 8000 m³/saat debili 3 operasyon ve
2 yedekte olmak üzere 5 adet sirkülasyon pompası kullanılacaktır. Soğutma Suyu Ünitesi
Akış Şeması Şekil III.6.1.’de, Soğutma Suyu Sistemi Yerleşim Planı Ek 15’te verilmiştir.
153
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Soğutma Suyu Drenaj Havuzu
Pompası
Soğutma Suyu Drenaj Havuzu
Soğutma Suyu İşleme
Paketi
Soğutma Suyu
Kulesi
Soğutma Suyu
Havuzu
Soğutma Suyu
Kum Filtresi
Soğutma Suyu
Pompaları
İletkenlik
İlave Su- Proses Suyu
(Petkim)
Sürekli Blöf
Blöf (ASAT’a)
Kazan Besleme
Suyu
Orta Basınçlı
Buhar
Drenaj
Şekil III.6.1. Soğutma Suyu Ünitesi Akış Şeması
154
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.7. Proje Kapsamında (İnşaat ve İşletme Safhaları Ayrı Ayrı) Oluşacak Atıksuların
Cins ve Miktarları, Hangi Ünitelerden Kaynaklanacakları, Fiziksel, Kimyasal ve
Bakteriyolojik Özellikleri, Hangi İşlemlerle Ne Oranda Bertaraf Edileceği, Arıtma
Tesisinin Özellikleri, İş Akım Şeması, Yerleşim Planında Gösterimi, Atıksuyun Alıcı
Ortama Deşarjı, Arıtılan Suyun Hangi Alıcı Ortama Nasıl Deşarj Edileceği, Deşarj
Limitlerinin Tablo Şeklinde Verilmesi (Gerekli İzinler İzin Belgeleri Rapora
Eklenmelidir.), Arıtma Çamuru Bertarafına İlişkin Bilgiler
A. İnşaat Aşaması:
Rafineride inşaat aşamasında 3 vardiya şeklinde çalışılması planlanmakta olup, bu
kapsamda toplam 10.000 personelin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Kişi başı gerekli su
miktarı 150 lt/gün, vardiyada çalışacak personel sayısı 3500 kişi (maksimum) alınarak proje
alanında çalışacak personelin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacı 525 m3/gün olarak
hesaplanmıştır (Bölüm III.5.).
Kullanılacak suyun tamamının atıksu olarak geri döneceği kabulü ile alanda
oluşacak toplam evsel atık su miktarının da 525 m3/gün olduğu görülür. Tipik bir arıtılmamış
evsel nitelikli atık su içerisinde bulunan kirleticiler ve ortalama konsantrasyonları ile proje
alanında oluşan atıksu içerisindeki kirletici yükleri Tablo III.7.1.’de verilmektedir.
Tablo III.7.1. Evsel Atık Sularda Kirleticiler, Ortalama Konsantrasyonları ve Oluşan
Atıksuyun Kirlilik Yükü
Parametre
pH
AKM
BOİ5
KOİ
Toplam Azot
Toplam Fosfor
Birim Konsantrasyon
(mg/lt)
6-9
200
200
500
40
10
Atıksu Miktarı
(m³/gün)
525
525
525
525
525
525
Konsantrasyon
(kg/gün)
105
105
262,5
31,5
5,25
Kaynak: Benefield, L. And Randall,C., 1980
İnşaat işlemlerinde beton yapımında ve betonların sulanmasında kullanılacak suyun
tamamının buharlaşacağı ve atıksu oluşmayacağı düşünülmektedir. Personelden oluşacak
atıksular Petkim Petrokimya Atık Giderme Ünitesi’ne gönderilerek veya şantiye sahasında
lokal arıtım ile, ya da taşıma yolu ile bertaraf edilecektir.
155
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
B. İşletme Aşaması:
Rafinerinin işletme aşamasında da 3 vardiya şeklinde çalışılması planlanmakta olup,
toplam 1.000 personelin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Kişi başı gerekli su miktarı
150 lt/gün ve vardiyada çalışacak işçi sayısı 350 (maksimum) alınarak proje alanında
çalışacak personelin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacı 52,5 m3/gün hesaplanmıştır
(Bölüm III.5.).
Personel tarafından kullanılacak suyun tamamının atık su olarak geri döneceği
kabulü ile alanda oluşacak toplam evsel atık su miktarının da 52,5 m3/gün olduğu görülür.
Tipik bir arıtılmamış evsel nitelikli atık su içerisinde bulunan kirleticiler ve ortalama
konsantrasyonları
ile
proje
alanında
oluşan
atıksu
içerisindeki
kirletici
yükleri
Tablo III.7.2.'de verilmektedir.
Tablo III.7.2. Evsel Atık Sularda Kirleticiler, Ortalama Konsantrasyonları ve Oluşan
Atıksuyun Kirlilik Yükü
Parametre
pH
AKM
BOİ5
KOİ
Toplam Azot
Toplam Fosfor
Birim Konsantrasyon
(mg/lt)
6-9
200
200
500
40
10
Atıksu Miktarı
(m³/gün)
52,5
52,5
52,5
52,5
52,5
52,5
Konsantrasyon
(kg/gün)
10,5
10,5
26,25
3,15
0,525
Kaynak: Benefield, L. And Randall,C., 1980
Rafineride işletme aşamasında oluşacak atıksular, rafineri bünyesinde kurulması
planlanan Atıksu Arıtma Tesisi’nde deşarj standartlarını sağlayacak şekilde arıtılacak ve
daha sonra denize deşarj edilerek bertaraf edilecektir.
Rafineride proses üniteleri ve tank seddeleri içerisinde muhtemel yağlı su drenajları,
Yağlı Su Drenaj Sistemi’nde toplanacaktır. Toplanan yağlı su, Atıksu Arıtma Ünitesi’nde
arıtılarak, arıtılmış temiz su deniz drenajına verilecektir ve ayrılan yağlı atıklar ise Petkim
insineratörüne aktarılacaktır.
Proje kapsamında kurulması planlanan Atıksu Arıtma Tesisi Bölüm I.2.’de
anlatılmıştır.
156
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje kapsamında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren, 13.02.2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazete, 30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazete, 24.04.2011 tarih ve 27914 sayılı Resmi Gazete ve 25.03.2012 tarih
ve 28244 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikler ile revize edilen “Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Ayrıca proje kapsamında 21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren, 22.10.2009 tarih ve 27384 sayılı Resmi Gazete, 12.11.2010
tarih ve 27757 sayılı Resmi Gazete ile 16.08.2011 tarih ve 28027 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan yönetmelikler ile revize edilen “Çevre Denetimi Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacak ve 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren ve 24.12.2009 tarih ve 27442 sayılı Resmi Gazete, 24.02.2010 tarih ve 27503 sayılı
Resmi Gazete, 25.04.2010 tarih ve 27562 sayılı Resmi Gazete, 16.08.2011 tarih ve 28027
sayılı Resmi Gazete, 31.12.2011 tarih ve 28159 sayılı Resmi Gazete ile 14.09.2012 tarih
ve 28411 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikler ile revize edilen “Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” hükümleri
doğrultusunda Çevre İzni alınacaktır.
III.8. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Aşamasında Meydana Gelecek Katı ve/veya
Tehlikeli Atıkların, Özel Atıkların vb. Cins ve Miktarları, Hangi Prosesten Ne Kadar
Atık Oluşacağı, Bu Atıkların Bertaraf Şekilleri, Bu Atıkların Nerelere ve Nasıl
Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin ve Ne Şekilde Değerlendirileceği, (Kullanılmış
Katalist, Kimyasal Arıtma Çamuru, Tank Dibi Çamurları, Laboratuar Atıkları vb.
Miktarları, Bertarafları) Tank Dip Çamurlarının Temizlenme Periyodu, Bertarafı, Geçici
Depolama Alanlarına Dair Bilgiler, (Atıkların Tesis İçinde Geçici Olarak Depolandığı
Alanlar da Vaziyet Planı Üzerinde Gösterilmelidir.)
Proje alanında, inşaat aşamasında gerek çalışacak personelin yemek, temizlik vb.
ihtiyaçları, gerekse sahada kullanılacak inşaat malzemeleri sebebiyle ve işletme
aşamasında gerçekleştirilecek üretim, bakım ve temizlik çalışmaları sebebiyle katı atık
oluşumu söz konusudur. Proje kapsamında kurulması planlanan üniteler ile oluşması
beklenen atıkların cinsleri Tablo II.8.1.’de verilmiştir:
157
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo II.8.1. Proje Kapsamında Kurulacak Ünitelerde Oluşması Beklenen Atık Türleri
Ünite Adı
Demineralize Su Ünitesi
Kazan Besleme Suyu Ünitesi
Buhar Üretim Ünitesi
Rafineri Doğal Gaz Sistemi
Rafineri Kostik Depolama ve Tüketilen Atık Kostik
Nötralizasyonu Sistemi
Rafineri Sıcak Yağ Sistemi
Doymamış Gaz Ünitesi (UGP)
Atıksu Arıtma Tesisi
Petkok Elleçleme ve Depolama Sistemi (Depolama,
Taşıma Konveyörleri, Kamyon Dolum)
Depolama Tankları
Atık Cinsi
Reçine, Aktif Karbon Atığı
Herhangi bir atık öngörülmemektedir.
Herhangi bir atık öngörülmemektedir.
Herhangi bir atık öngörülmemektedir.
Herhangi bir atık öngörülmemektedir.
Atık yağ
Herhangi bir atık öngörülmemektedir.
Aktif çamur atığı
Herhangi bir atık öngörülmemektedir.
Tank Dibi Çamuru
Proje kapsamında oluşacak katı atıklar, 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik”
hükümleri doğrultusunda bertaraf edilecektir. Atık türleri ve bertaraf yöntemlerini aşağıdaki
başlıklar altında özetlemek mümkündür.
Evsel Nitelikli Katı Atıklar:
Rafineride inşaat aşamasında 3 vardiya şeklinde (bir vardiyada maksimum
3500 kişi) toplam 10.000 personel çalışacak olup, bir kişinin günde ürettiği katı atık miktarı
1,14 kg/gün (Kaynak: TUİK, 2013) olarak alındığında; oluşacak toplam evsel katı atık
miktarı,
1,14 kg/gün-kişi x 3.500 kişi = 3.990 kg/gün olacaktır.
Rafineride işletme aşamasında da 3 vardiya şeklinde (bir vardiyada maksimum
350 kişi) toplam 1.000 kişinin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Bir kişinin günde ürettiği
katı atık miktarı 1,14 kg/gün (Kaynak: TUİK, 2013) olarak alındığında; oluşacak toplam
evsel katı atık miktarı,
1,14 kg/gün-kişi x 350 kişi = 399 kg/gün olacaktır.
Oluşacak evsel nitelikli katı atıklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren ve 05 Nisan 2005 tarih 25777 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan yönetmelik ile revize edilen “Katı Atıkların kontrolü Yönetmeliği” hükümleri
doğrultusunda; çöp bidonlarında görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden
çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı biçimde muhafaza edilecek ve Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda bertarafı sağlanacaktır.
158
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Ambalaj Atıkları:
Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak saç ve metal parçaları,
ambalaj ve kutular, kereste vb. inşaat kaynaklı ve şantiye tesislerinde ve işletme
aşamasında ihtiyaçlar doğrultusunda tüketilecek ürünlerin ambalajları, sarf edilecek kağıt
vb. ürünlerin atıkları 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda bertaraf
edilecektir.
Tıbbi Atıklar:
Proje kapsamında olası acil durumlar için ilk yardım malzemeleri bulundurulacak
olup, oluşacak atıklar 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete, 03.12.2011 tarih ve
28131 sayılı Resmi Gazete ile 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan yönetmelikler ile revize edilen “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri
doğrultusunda, depolanacak ve Büyükşehir Belediyesi’ne teslim edilecektir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları:
STAR Ege Rafinerisi Projesi ve STAR Ege Rafinerisi Revizyon Projesi kapsamında
toplam 14.813.000 m³’lük hafriyat gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Bu miktarın yaklaşık
8.213.000 m3’lük kısmı tamamlanmıştır. Gerçekleştirilmesi planlanan STAR Ege Rafinerisi
Revizyon Projesi kapsamında 6.600.000 m³’lük hafriyat gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Alınacak hafriyat atıklarından uygun olanlar saha içerisinde değerlendirilecek, geri kalan
kısım ise İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden izni alınan alanlara depolanarak bertaraf
edilecektir. Proje kapsamında hafriyat atığı malzemelerin bertarafında 18.03.2004 tarih ve
25406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve
Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine uyulacaktır.
Tehlikeli Atıklar:
Proje kapsamında oluşacak kullanılmış lastik, kablo vb. atıklar, katı atıklardan
herhangi bir kimyasal ile kontamine olmuş atıklar, boya kutusu, kimyasal ambalajı gibi
atıklar tehlikeli atık oalrak değerlendirilmektedir.
Proje kapsamında kurulması planlanan Demineralize Su Ünitesi’nde kullanılacak
reçinelerin, performansa göre 4-5 yılda bir değişimi ile atık reçine oluşumu söz konusdur.
Değişim sırasında öngörülen çıkacak katı reçine atık miktarları aşağıda verilmiştir:
159
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Kuvvetli Katyonik Reçine= 105 m3
Kuvvetli Anyonik Reçine= 51 m3
Zayıf Anyonik Reçine= 36 m3
Demineralize Su Ünitesi’ndeayrıca performansa göre 1-2 yılda bir kondense
polishing (sıyırma) için kullanılan aktif karbon atığı oluşabilecektir. Aktif karbon atığı kömür
olarak değerlendirilebilir. Oluşması beklenen aktif karbon katı atık miktarı 100 m3’tür.
Tesisi bünyesinde tehlikeli atık oluşumuna sebep olacak diğer bir ünite ise
Depolama Tankları’dır. Depolama tanklarının temizliği, programlı olarak 10 yılda bir
yapılacak olmakla birlikte ağır çamur oluşabilecek tankların (ham petrol ve vakum dip
tanklarının) temizliği programlı olarak 5-6 yılda bir yapılacaktır. Temizlik ve bakım
çalışmaları sonucunda ortaya çıkacak tank dibi çamurları 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmelik”te tehlikeli atık olarak belirlenmiştir.
Proje alanında, oluşacak tehlikeli atıkların biriktirilmesi amacıyla yaklaşık
1250 m²’lik alanda geçici atık depolama alanı oluşturulacaktır (Ek 2).
Proje kapsamında oluşacak tehlikeli atıklar, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 04.09.2009 tarih ve 27339 sayılı Resmi Gazete,
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete, 30.10.2010 tarih ve 27744 sayılı Resmi
Gazete ile 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikler ile
revize edilen “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda; diğer katı
atıklardan ayrı olarak gecici depolama alaninda toplanacak, etiketlenerek lisanslı araçlar ile
Petkim Atık Yakma Tesisi’ne veya lisanslı baska bir bertaraf tesisine gönderilecektir.
Ömrünü Tamamlamış Lastikler:
Proje alanında oluşumu beklenmemekle birlikte oluşması halinde 25.11.2006 tarih
ve 26357 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 25.11.2006 tarih ve
26357 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazete ile 10.11.2013 tarih ve 28817 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
yönetmelikler ile revize edilen “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği”
hükümleri doğrultusunda çevreyle uyumlu geri kazanımının veya bertarafının sağlanması
amacıyla lisanslı tesislere gönderilecektir.
160
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
PCB:
Proje alanında PCB içermeyen yağlar kullanılacaktır. Sahada içeriğinde PCB
bulunan ekipman veya ürün kullanılması halinde oluşacak PCB içeren atıklar, 27.12.2007
tarih ve 26739 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve
27537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile revize edilen "Poliklorlu Bifenil ve
Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik” hükümleri doğrultusunda bertaraf
edilecektir.
Atık Pil ve Akümülatörler:
Sahada kullanılacak araç ve ekipmanların enerji temini için kullanılacak pil ve
akümülatörlerin ömrünü tamamlaması ile oluşacak atıklar 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, 03.03.2005 tarih ve 25744 sayılı Resmi
Gazete, 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete ile 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikler ile revize edilen “Atık Pil ve Akümülatörlerin
Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda ayrı ayrı toplanacak ve lisanslı Atık
Akümülatör ve Atık Pil Taşıma Araçları ile lisanslı tesislere gönderilecektir.
Atık Yağlar:
Proje alanında kullanılacak makine ve ekipmanların bakımı, yağ değişimi yetkili
servislerde yapılacaktır. Ancak sahada gerekli olması halinde yapılacak müdahalelerde atık
yağ oluşumu söz konusudur.
Ayrıca proje kapsamında Sıcak Yağ Sistemindeki yağın flaş noktası için,
viskozitesine bağlı olarak 3-4 yılda bir yağ değişimi gündeme gelebilir. Atık yağ, lisans sahibi
kuruluşlara verilebileceği gibi, rafinerinin atık yağ işleme lisansı alması ile rafineride tekrar
işlenebilir. Oluşacak yağ atık miktarı yıllık 10 m3 ya da ünite bakım zamanlarında 50 m3
şeklinde öngörülmektedir.
Proje kapsamında oluşacak atık yağlar 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete
ile 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikler ile revize
edilen “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda biriktirilecek, lisanslı
araçlarla lisanslı geri kazanım tesislerine ya da Petkim Atık Yakma Tesisi’ne gönderilecektir.
161
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Arıtma Çamurları:
Proje kapsamında kurulması planlanan Atıksu Arıtma Tesisi’nden 571 kg/gün katı
aktif çamur atığı (biyolojik atık çamur) oluşması beklenmektedir. Haftanın 5 çalışma
gününde 7 saat çalışma yapılacaktır. Yıllık atık miktarı 150 ton olarak hesaplanmıştır.
Oluşacak arıtma çamuru, 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe
giren
“Atık
Yönetimi Genel
Esaslarına
İlişkin
Yönetmelik”
hükümleri
doğrultusunda Ek III.A ve Ek III.B kapsamında değerlendirmeleri yapıldıktan sonra ilgili
yönetmelikler doğrultusunda toplanarak Petkim Atık Yakma Tesisi’ne ya da lisanslı araçlar
ile lisanslı bertaraf tesislerine gönderilecektir.
Tesis sistemi ve yürürlükteki mer-i mevzuat doğrultusunda oluşturulacak Atık
Yönetim Sistemi, sürekli iyileştirme ve performans geliştirme amaçlı çalışmalarla
desteklenecektir. Atıkların kaynaklarında tespiti, sürekli takibi ve minimizasyonuna yönelik
geliştirici çalışmalar faaliyet süresince devam ettirilecektir.
III.9. Proje Kapsamında, İnşaat ve İşletme Döneminde Ulaşım Altyapısı Planı, Bu
Altyapının İnşası ile İlgili İşlemler; Kullanılacak Malzemeler, Kimyasal Maddeler,
Araçlar, Makineler; Altyapının İnşaatı Sırasında Kırma, Öğütme, Taşıma, Depolama
Gibi Toz Yayıcı Mekanik İşlemler, Alınacak Önlemler
Proje kapsamında kullanılması planlanan alan, bölgenin ilgili planlarında “Sanayi
Alanı” olarak işaretlenmiştir. Proje alanı yakın çevresinde yerleşim birimi bulunmamakta
olup, en yakın yerleşim birimleri yaklaşık 1750 m mesafede yer alan PETKİM Lojmanları ve
yaklaşık 2.200 m mesafede yer alan Atatürk Mahallesi’dir.
Proje Alanının güney ve güneydoğusunda PETKİM Tesisleri, doğusunda TÜPRAŞ
İzmir Rafinerisi, kuzeyinde ise gemi söküm tesisleri yer almaktadır. Proje alanına ulaşımda
TÜPRAŞ Rafinerisi ile proje alanı arasında mevcut bulunan asfalt yol ve Aliağa-İzmir Devlet
Karayolu kullanılacak olup, yeni yol inşaatı yapılmayacaktır. Proje alanına ulaşımda
kullanılacak yol güzergahı Şekil I.6.1.’de verilmiştir.
162
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.10. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Aşamalarında Yollara Olabilecek Etkiler,
Araç Cinsi, Sayısı, Araç Yükünün Yollara Etkisi, Alınacak Önlemler, Trafik Güvenliği
Önlemleri, Projenin Mevcut Trafiği Ne Şekilde Etkileyeceği, Alınacak Önlemler
Proje Alanının güney ve güneydoğusunda PETKİM Tesisleri, doğusunda TÜPRAŞ
İzmir Rafinerisi, kuzeyinde ise gemi söküm tesisleri yer almaktadır. Proje alanına ulaşımda
TÜPRAŞ Rafinerisi ile proje alanı arasında mevcut bulunan asfalt yol ve Aliağa-İzmir Devlet
Karayolu kullanılacak olup, yeni yol inşaatı yapılmayacaktır. Proje alanına ulaşımda
kullanılacak yol güzergahı Şekil I.6.1.’de, konu ile ilgili olarak Karayolları 2. Bölge
Müdürlüğü’nden alınan görüş Ek 9’da verilmiştir.
İzmir-Aliağa Karayolu üzerinde yer alan Taşıt Sayım İstasyonları verileri dikkate
alınarak Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından tahmini olarak belirtilen trafik yükü ile
projenin inşaat aşamasında beklenen trafik yükü Tablo III.10.1.’de, işletme aşamasında
beklenen trafik yükü Tablo III.10.2.’de, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 2012 verileri
doğrultusunda hazırlanan Otoyollar ve Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası Şekil III.10.1.’de
verilmiştir.
Tablo III.10.1. Aliağa-İzmir Karayolunun Yoğunluğu ve Proje Trafik Yükü (İnşaat Aşaması)
Araç Cinsi
Otomobil
Ticari Taşıt
Otobüs
Kamyon
Treyler
Toplam Taşıt
(1) Aliağa-İzmir
Yolu Araç
Sayısı
(Günlük)
7633
759
197
1435
942
10966
(2) Aliağa-Dikili Faaliyete
Hizmet
Yolu Araç
Edecek
Sayısı
Araç Sayısı
(Günlük)
6795
50
597
30
178
20
1690
30
827
5
10087
135
(1) Faaliyetten
Kaynaklanan
Ek Trafik Yükü
(%)
0,65
3,80
9,22
2,05
0,53
1,22
(2) Faaliyetten
Kaynaklanan
Ek Trafik Yükü
(%)
0,73
4,78
10,10
1,74
0,60
1,32
Tablo III.10.2. Aliağa-İzmir Karayolunun Yoğunluğu ve Proje Trafik Yükü (İşletme Aşaması)
Araç Cinsi
Otomobil
Ticari Taşıt
Otobüs
Kamyon
Treyler
Toplam Taşıt
(1) Aliağa-İzmir
Yolu Araç
Sayısı
(Günlük)
7633
759
197
1435
942
10966
(2) Aliağa-Dikili Faaliyete
Hizmet
Yolu Araç
Edecek
Sayısı
Araç Sayısı
(Günlük)
6795
20
597
40
178
50
1690
79
827
18
10087
207
163
(1) Faaliyetten
Kaynaklanan
Ek Trafik Yükü
(%)
0,26
5,00
20,24
5,20
1,87
1,85
(2) Faaliyetten
Kaynaklanan
Ek Trafik Yükü
(%)
0,29
6,28
21,93
4,46
2,13
2,01
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil III.10.1. Bölge Trafik Hacim Haritası ve Lejantı
Proje kapsamında araçların trafik kurallarına ve 2918 sayılı Trafik Kanunu ve bu
kanuna istinaden Karayolları ile ilgili olarak çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uymaları
sağlanacaktır. Ayrıca taşıma işlemlerinde araçlar hız ve yük sınırlamalarına uyacak,
araçların üzerleri branda ile kapatılacak, yola taş, toprak vb. maddelerin dökülmesi
engellenecektir.
164
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında malzemelerin taşınması sırasında
karayollarına zarar verilmeyecek, verilmesi durumunda zararın Karayolları 2. Bölge
Müdürlüğü
ile
yapılacak
protokol çerçevesinde
STAR
Rafineri A.Ş.
tarafından
karşılanacaktır.
İnşaat ve işletme aşamalarında yola giriş ve çıkışlarda trafik güvenliği açısından her
türlü önlem Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü görüşleri doğrultusunda STAR Rafineri A.Ş.
tarafından alınacaktır. Ayrıca tehlikeli madde sınıfına giren malzemelerin taşınması
esnasında “Tehlikeli maddelerin Karayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine
uyulacaktır.
Proje kapsamında ayrıca kullanılacak araçların yakıt sistemleri sürekli kontrol
ettirilecek ve 30.11.2013 tarih ve 28837 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü ile Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği”
hükümlerine uyulacaktır.
III.11. Projenin Mevcut Trafiği (Kara ve Deniz) Ne Şekilde Etkileyeceği, Alınacak
Önlemler (İnşaat ve İşletme Aşamasında)
STAR
Rafineri
tesislerinde
üretimi
gerçekleştirilecek
ara
ürünlerin
satışı
yapılamayacak olup, nihai ürünlerin saatlik, günlük ve yıllık üretim değerleri ile satış
planlaması bilgileri Bölüm I.5.’te verilmiştir. Rafineride üretilecek olan Dizel, Jet Yakıtı, Hafif
Nafta, Ksilen, Yüksek RON Reformat ve Doymuş LPG’nin satışı deniz yolu ile
gerçekleştirilecektir.
Projenin,
inşaat
ve
işletme
aşamasında
mevcut
kara
trafiğine
etkileri
Bölüm III.10.1’de verilmiştir. Deniz yolu ile gerçekleştirilecek taşıma işlemleri kapsamında
kullanılacak gemiler, özellikleri, günlük, aylık ve yıllık olarak yanaşacak gemi sayıları ile ilgili
olarak yapılan planlama çalışmasına doğrultusunda Jettylere Göre Satılacak Ürünler ve
Gemi Büyüklükleri Tablo III.11.1.’de verilmiştir. Tablo III.11.1.’de yer alan gemi büyüklükleri
ve jettyler için en fazla %67 trafik yoğunluğu (her gemi için 3 gün) baz alınarak yapılan ön
çalışmaya göre beklenen yıllık gemi trafiği Tablo III.11.2.’de verilmiştir.
165
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo III.11.1. Jettylere Göre Satılacak Ürünler ve Gemi Büyüklükleri
Jetty 1
Jetty 2
Jetty3
North
South
North
South
North
South 1
South 2
Kargo Büyüklüğü
Max
Min (ton)
(ton)
35.000
80.000
35.000 150.000
5.000
35.000
5.000
35.000
5.000
35.000
1.000
10.000
1.000
10.000
Ham
Petrol
X
X
Dizel
(Yurtiçi)
X
Üretim
Jet
Hafif Nafta
Yakıtı
Dizel
(Yurtdışı)
Ksilen
Yüksek RON
Refermat
X
X
X
X
X
X
Doymuş LPG
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Tablo III.11.2. Yıllık Gemi Trafiği
Jetty 1
Ham Petrol
Dizel (Yurtiçi)
Dizel (Yurtdışı)
Jet Yakıtı
Satış Miktarı
ton/yıl
10.291.623
295.060
1.032.709
1.622.828
500.000
Hafif Nafta
104.649
Ksilen
118.861
Yüksek RON
484.370
Doymuş LPG
34.596
Yıllık Toplam
Kullanım Süresi (%)
DWT
150.000
35.000
35.000
15.000
10.000
5.000
15.000
10.000
5.000
5.000
5.000
5.000
Kargo
sayı/yıl
69
8
30
40
35
134
16
26
21
24
97
7
506
59
Jetty 2
North
South
7
62
8
Jetty3
North
South
20
20
North
South 1
South 2
54
80
30
35
6
10
11
8
37
10
12
30
82
67
82
67
26
70
58
36
30
166
4
30
7
80
66
80
66
76
63
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.12. Projenin Civardaki Tarım Alanlarına, Tarım Ürünlerine Olabilecek Etkileri ve
Alınacak Önlemler
Proje alanı, İzmir İli, Aliağa İlçesi, Arap Çiftliği Mevkii K17.b3.1c pafta 6310,
1732,1733, 1734, 1735, 1736, 1740, 1741, 1742, 1743, 1744 numaralı parseller içinde yer
almakta olup, toplam 2.456.327,42 m²’dir. Proje alanının 1.898.425,697 m²’lik kısmı tarla
vasıflı parsel içinde kalmakta olup, bu alanın mülkiyeti Petkim Petrokimya A.Ş.’ye aittir.
Aliağa Kaymakamlığı İlçe Tarım Müdürlüğü tarafından 4342 sayılı Mera Kanunu
hükümlerine göre mera olarak değerlendirilmemiştir. İlçe Tarım Müdürlüğü’nün konuya
ilişkin görüşü ve Tapu Senedi Ek 6’da verilmiştir. Proje alanının kalan kısmı ise kısmı
Orman Arazisi vasfı taşımakta olup, bu alanlar ile ilgili olarak İzmir Orman Bölge
Müdürlüğü’nden alınan Ön İzin Taahhüt Senetleri ve Kesin İzin Taahhüt Senedi ile Teslim
Tesellüm Tutanağı, Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ve ÇED İnceleme Değerlendirme
Formu Ek 5’te verilmiştir.
Proje Alanının güney ve güneydoğusunda PETKİM Tesisleri, doğusunda TÜPRAŞ
İzmir Rafinerisi, kuzeyinde ise gemi söküm tesisleri yer almaktadır.
STAR Rafineri A.Ş.’nin arazisinin de içinde olduğu alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından “Özel Proje Alanı” olarak ilan edilmiştir
(Ek 9).
Proje alanında ve yakın çevresinde tarımsal faaliyet bulunmamaktadır.
III.13. Proje Kapsamında Flora, Fauna, Biyolojik Çeşitlilik, Habitat Kaybı Üzerine
Etkiler ve Mevcut Türlerin Korunması İçin Alınacak Önlemler
Söz konusu faaliyetten dolayı, faaliyet alanı ve etki alanı ekosistemlerinde, bölgenin
yabani flora ve faunasına kasıtlı olarak zarar vermek veya bunların habitatlarını kasıtlı
olarak tahrip etmek gibi olumsuz etkiler söz konusu değildir. Ayrıca Bölüm II.9.’da yer alan
türler için “Merkez Av Komisyonu Kararları” ve “BERN” Sözleşmesi hükümlerine kesinlikle
uyulacaktır.
Proje kapsamında 5491 sayılı Kanunla değişik, 2872 sayılı “Çevre Kanunu”
hükümlerine uyulacaktır.
167
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.14. Projenin Koruma Alanlarına Etkileri ve Alınacak Önlemler
Faaliyet alanı içerisinde Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma
Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür
Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa Göre Koruma Altına
Alınan Alanlar, Biogenetik Rezerv Alanları, Biosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma
Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, İçme ve Kullanma Suyu Kaynakları ile İlgili Koruma
Alanları, Turizm Bölgeleri ve Koruma Altına Alınmış Diğer Alanlar bulunmamaktadır.
Bununla beraber faaliyet alanı içerisinde söz konusu koruma alanları tespit edilmesi
durumunda ilgili kurum/kuruluşlara bilgi verilerek gerekli önlemler alınacaktır.
III.15. Proje İçin Önerilen Sağlık Koruma Bandı Mesafesi, Planlara İşlenmesi
Proje alanı çevresinde bırakılması gereken sağlık koruma bandı mesafesi ile ilgili
olarak İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan görüş alınmıştır (Ek 9). Görüş yazısında
Rafineri alanının Petkim Petrokimya tesisine komşu kısımlarında 10 metre, diğer her
yönden 25 metre mesafenin sağlık koruma bandı olarak bırakılması öngörülmüştür. Petkim
Petrokimya Holding A.Ş.’nin mülkiyetinde bulunan ve STAR Rafineri A.Ş. lehine üst hakkı
tesis edilecek olan 3 adet alan ve Rafineri geri hizmet sahası faaliyet bütünü hizmetler
olarak değerlendirildiğinden ayrıca bu parsel arasında tesis bütününde yola bakan
cephelerde bırakılan 25 (yirmibeş) metre mesafe haricinde sağlık koruma bandı
belirlenmemesi uygun görülmüştür. Proje kapsamında kalan alan çn İzmr Büyükşehr
Beledyes’nn belrlemş olduğu Sağlık Koruma Bandı sınırlarına uyulacaktır.
168
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.16. Proje İnşaat ve İşletme Sırasında Yerleşimlere Olabilecek Etkiler, Risk Analizi,
Alınacak Önlemler
Proje alanı, İzmir İli, Aliağa İlçesi, Arap Çiftliği Mevkii K17.b3.1c pafta 6310,
1732,1733, 1734, 1735, 1736, 1740, 1741, 1742, 1743, 1744 numaralı parseller içinde yer
almakta olup, toplam 2.456.327,42 m²’dir. Proje alanının 1.898.425,697 m²’lik kısmı tarla
vasıflı parsel içinde kalmakta olup, bu alanın mülkiyeti Petkim Petrokimya A.Ş.’ye aittir.
Aliağa Kaymakamlığı İlçe Tarım Müdürlüğü tarafından 4342 sayılı Mera Kanunu
hükümlerine göre mera olarak değerlendirilmemiştir. İlçe Tarım Müdürlüğü’nün konuya
ilişkin görüşü ve Tapu Senedi Ek 6’da verilmiştir. Proje alanının kalan kısmı ise kısmı
Orman Arazisi vasfı taşımakta olup, bu alanlar ile ilgili olarak İzmir Orman Bölge
Müdürlüğü’nden alınan Ön İzin Taahhüt Senetleri ve Kesin İzin Taahhüt Senedi ile Teslim
Tesellüm Tutanağı, Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ve ÇED İnceleme Değerlendirme
Formu Ek 5’te verilmiştir.
Proje alanı mevcut PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Aliağa Kompleksi sınırları
içerisinde yer almakta olup, güney ve güneydoğu sınırında PETKİM tesisleri, kuzeydoğu
sınırında ise TÜPRAŞ tesisleri bulunmaktadır. Batısında ve güneyinde ise PETKİM’e ait
araziler bulunmaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimleri yaklaşık 1750 m mesafede
yer alan PETKİM Lojmanları ve yaklaşık 2.200 m mesafede yer alan Atatürk Mahallesi’dir.
STAR Rafineri A.Ş.’nin arazisinin de içinde olduğu alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından “Özel Proje Alanı” olarak ilan edilmiştir
(Ek 9).
Proje kapsamındaki ünitelerin konumu Ek 2’de sunulan Vaziyet Planı üzerinde
gösterilmiş olup, Proje Alanının Ülke ve Bölge İçindeki Yeri Şekil II.2.1.’de, Uydu Görüntüleri
Şekil II.2.2. ve Şekil II.2.3.’te, proje kapsamında kullanılması planlanan alana ait fotoğraflar
Şekil II.2.4. ve Şekil II.2.5.’te, 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita Ek 7’de, proje alanını
kapsayan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları
Ek 8’de verilmiştir.
Tesisin inşaat ve işletme aşamasında olası iş kazalarına karşı, sahaya uyarıcı
levhalar yerleştirilecek olup, işçiler sürekli olarak uyarılacak, işçilere koruyucu elbise,
kulaklık, gözlük ve kask verilecek, 4857 sayılı İş Kanunu, 9 Aralık 2003 tarihli ve 25311
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”
hükümlerine riayet edilecektir.
169
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Faaliyet kapsamında oluşacak, sıvı atıklarla ilgili bilgiler Bölüm III.7.’de, katı atıklar
ile ilgili bilgiler Bölüm III.8.’de, emisyon ile ilgili bilgiler Bölüm 4.12.’de ve gürültü ile ilgili
bilgiler Bölüm III.20.’de detaylı olarak verilmiş olup, projeden kaynaklanacak çevresel
etkilerin asgari seviyede tutulması amacı ile proje kapsamında çevre mevzuatının ilgili
kanun, yönetmelik ve tüzüklerine uygun hareket edilecektir. Proje kapsamında faaliyetten
dolayı etrafındaki tesislere, meskun mahallere ve yollara menfi bir etki beklenmemekte olup,
faaliyetten kaynaklanabilecek zararlar, ilgili kurumlar ile işbirliği içerisinde giderilecektir.
Proje kapsamında 5491 sayılı Kanunla değişik, 2872 sayılı “Çevre Kanunu” hükümlerine,
bu kanuna istinaden yürürlüğe giren tüm yönetmeliklere, Mer’i Mevzuat gereğince
yürürlükte olan diğer ilgili mevzuatlara, kurum görüşlerine uyulacak ve ilgili kurumlardan
gerekli tüm izinler alınacaktır.
Rafineri Tesislerinde olabilecek kaza, yangın, sabotaj, doğal afet vb. riskler dikkate
alınarak hazırlanan ve oluşabilecek etkilere karşı alınacak önlemleri içeren Acil Durum Planı
Ek 16’da verilmiştir.
III.17. Rafineri, Depolama Üniteleri ve Kıyı Tesislerinin Çevrelerindeki Mevcut
Tesislerle Etkileşimi, Diğer Tesislerin Kıyı Yapıları, Boru Hattı, Şamandıra vb. Yapıları
ile Etkileşimi
Rafineri Tesisleri için gerekli hammaddelerin ve ürünlerin sevkiyatı deniz yolu ile
gerçekleştirilecektir. Ancak proje kapsamında denizel alanda herhangi bir faaliyet
planlanmamış olup, transfer işlemleri Petkim Petrokimya Holding A.Ş.’ye ait olan kıyı
yapılarından gerçekleştirilecektir.
III.18. Nüfus Hareketleri (İnşaat ve İşletme Döneminde Sağlanacak İstihdam,
Ekonomik Değişiklikler, Göç Hareketi)
Faaliyetin gerçekleştirileceği İzmir İli’nde 2012 sayımına göre toplam nüfus
4.005.459 kişidir. Aliağa İlçesi’nin toplam nüfusu ise 68.432 kişidir. İzmir İli'nde 1960 yılında
910.496 kişi olan nüfus, 1990 yılında 2.317.829 kişiye, 1997 yılında ise 3.174.413 kişiye,
2000 yılında 3.370.866 kişiye ulaşmıştır (Tablo III.18.1. ve Şekil III.18.1.).
170
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Tablo III.18.1. İzmir İli’nin Sayım Yıllarına Göre Nüfusu (DİE; TÜİK,2014)
Sayım Yılı
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
1997
Sayım Yılı Nüfusu
910.496
1.063.490
1.234.667
1.427.173
1.673.966
1.976.763
2.317.829
3.174.413
Sayım Yılı
2000
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Sayım Yılı Nüfusu
3.370.866
3.739.353
3.795.978
3.868.308
3.606.326
3.965.232
4.005.459
4.061.074
5.000.000
4.000.000
3.000.000
2.000.000
1.000.000
0
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Şekil III.18.1. İzmir İli’nin Sayım Yıllarına Göre Nüfusu
Aliağa İlçesi’ne ait nüfus bilgileri Tablo II.2.’de verilmiş olup, İlçenin 1985 yılında
33.272 kişi olan nüfusu, 1990 yılında
22.484 erkek, 19.666 kişi kadın olmak üzere
42.150 kişi, 2000 yılı sayımına göre nüfusu 52.968 kişidir. Aliağa İlçesi’nin nüfus yoğunluğu
ise 20 kişidir. 2013 yılında Aliağa İlçesi’nin nüfusu ise 80.948’e ulaşmıştır (Tablo III.18.2. ve
Şekil III.18.2.).
Tablo III.18.2. Aliağa İlçesi Nüfus Bilgileri (TÜİK, 2014)
Yıl
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Toplam
60.043
62.258
63.503
65.753
68.432
76.598
80.948
Toplam
Erkek
30.399
31.515
32.037
33.231
34.725
40.960
43.810
Kadın
29.644
30.743
31.466
32.522
33.707
35.638
37.138
171
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Şekil III.18.2. Aliağa İlçesi’nin Yıllara Göre Nüfusu
Mevcut Rafineri inşaatı ve proje kapsamında ilave dilmesi planlanan ünitelerin
inşaatında toplam 10.000 kişi, STAR Ege Rafinerisi’nin işletme aşamasında ise 1.000
kişinin görevlendirilmesi planlanmaktadır. Proje alanında görevlendirilecek personel Aliağa
İlçesi ve yakın yerleşim birimlerinden sağlanacaktır.
Proje kapsamında personel temini için öncelikle Aliağa ve İzmir Bölgesi
değerlendirilecek olup, proje kapsamında göç hareketi beklenmektedir.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında gerekli malzemelerin bölgeden temin
edilecek olması, personelin ihtiyaçları doğrultusundaki harcamaları nedeni ile bölgenin
ekonomik yapısına kısa, orta ve uzun vadede olumlu katkılar sağlanacaktır. Ayrıca Rafineri
Tesisi’nin işletmeye alınması ile Bölge ekonomisinin yanı sıra Ülke ekonomisine de olumlu
katkıları beklenmektedir.
III.19. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde Kullanılacak Maddelerden,
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların, Taşınmaları, Depolanmaları ve
Kullanımları, Bu İşler İçin Kullanılacak Aletler ve Makineler,
Tankların nşaatı sırasında; sac, profl, boru gb demr-çelk ürünler le astar boya,
antpas, son kat boyalar, epoks boyalar, tner, kalıp yağı gb kmyasal maddeler
kullanılacaktır. Bu maddeler, htyaç duyuldukça tedarkç frmalardan temn edlecektr.
Tess bünyesnde nşaat ve şletme aşamasında depolanacak hammadde ve nha
ürünlern taşınmaları, depolanmaları, kullanımları sırasında ulusal ve uluslararası mevzuata
uygun hareket edlecek olup, proje kapsamında uyulacak ulusal ve uluslararası standartlar
Ek 3’te verlmştr. Öte yandan bu hususta uyulacak başlıca mevzuat ve standartlar
şunlardır:
172
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve bu kanuna dayanılarak çıkartılan yönetmelikler,
- Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve
Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik
- Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi
Hakkında Yönetmelik
- Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde
Alınacak Tedbirler Hakkındaki Tüzük
- Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği.
III.20. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde Kullanılacak Ana ve Yardımcı
Yakıtların Türleri, Hangi Ünitelerde Kullanılacağı, Tüketim Miktarları, Kimyasal
Analizleri, Yakma Sistemleri ve Bunlardan Oluşacak Emisyonlar (Kümülatif Olarak),
Baca Gazı Arıtma Sistemleri, Ölçümler İçin Kullanılacak Aletler ve Sistemler, Hava
Kirliliği Dağılım Modellemesi, Modelleme Çalışmasında Kullanılan Yöntem, Modelin
Tanımı, Modellemede Kullanılan Meteorolojik Veriler (Yağış, Rüzgar, Atmosferik
Kararlılık, Karışım Yüksekliği vb.), Model Girdileri, Kötü Durum Senaryosu da Dikkate
Alınarak Model Sonuçları, Muhtemel Etkiler, Önerilen Tedbirler, Meteorolojik Açıdan
Kötü Durum Senaryolarının Açıklanması (Bu Çalışmalar Yapılırken Bölgede Mevcut
ve Planlanan Tesisler Dikkate Alınmalıdır.)
(Tesiste Oluşabilecek Hesaplanan Emisyon Miktarları (Tesis Etki Alanında Bulunan
Diğer
Tesislerden Kaynaklanan Emisyonlar
da Dikkate Alınarak Kümülatif
Değerlendirme Yapılmalı ve Bölgedeki Toplam Kirlenme Değeri Verilmelidir.)
Projenin inşaat aşamasında gerçekleştirilecek hafriyat ve dolgu çalışmaları nedeni
ile toz emisyonu, işletme aşamasında gerçekleştirilecek üretim faaliyetleri ve depolama
işlemleri nedeni ile baca gazı emisyonları, partikül madde emisyonları, CH4, H2S ve VOC
emisyonları oluşumu beklenmektedir.
Projenin inşaat aşamasında oluşacak toz emisyonunun Hava Kirlenmesine Katkı
Değerlerinin hesaplanması amacıyla yapılan modelleme çalışması ve sonuçları Ek 14’te,
işletme aşamasında oluşacak emisyonlar ve alınacak tedbirler için değerlendirmelere ilişkin
ayrıntılı bilgilerin yer aldığı Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi Ek 17’de verilmiştir.
173
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Yapılan modelleme çalışmasına göre; NO2, CO, PM, SO2, TOK, H2S, CO2 ve CH4
konsantrasyonlarının tahmin edilen dağılımı ve bölge üzerindeki etkileri açısından yapılan
değerlendirme uyarınca; günlük konsantrasyon dağılım değerleri açısından, tesis yakınında
bulunan yerleşim yerleri üzerinde önemli bir kirletici konsantrasyonu gözlenmemiştir. En
yüksek konsantrasyonların özellikle tesisin batısında kalan Sırtlan Tepesi Mevkii kesiminde
yoğunlaşması beklenmektedir. Bunun dışında lojmanlar üzerinde özellikle kirletici dağılımı
gözlenmemiştir. Konsantrasyonlardan etkilenebilecek en yakın yerleşim birimi Samurlu
Köyü’dür. Bu köy ve çevresinde oluşması beklenen konsantrasyon değerleri, en düşük
konsantrasyon aralıklarına denk gelen değerlerde seyretmiştir. Samurlu Köyü’nde
görülmesi beklenen model dağılım değerleri, SKHKKY ve IFC kriterlerinin oldukça
altındadır. Bu nedenle modelleme sonuçları uyarınca, tesisten kaynaklanacak kirletici
konsantrasyonlarının Samurlu Köyü’ne veya diğer yerleşim birimlerine önemli bir etkisinin
olması beklenmemektedir.
NO2, CO, PM, SO2, TOK, H2S, CO2 ve CH4 kirleticileri için model tarafından
hesaplanan yıllık konsantrasyon dağılım değerlerinin ise herhangi bir yerleşim yerine veya
lojmanlara etkisi gözlenmemektedir.
Günlük VOC konsantrasyonlarının modele göre tahmin edilen dağılımı ve bölge
üzerindeki etkileri açısından yapılan değerlendirme uyarınca; tesis yakınında bulunan
yerleşim
yerleri
üzerinde
bir
miktar kirletici
etkisi
beklenmektedir.
En
yüksek
konsantrasyonlar yine diğer kirleticilerde de gözlendiği üzere özellikle tesisin batısında
kalan
Sırtlan
Tepesi
Mevkii
kesiminde
yoğunlaşmaktadır.
Konsantrasyonlardan
etkilenebilecek yerleşim yerleri Aliağa İlçesi, Şehitkemal Köyü, Çandarlı Körfezi kıyısında
yer alan yerleşim yerleri, Yeni Foça ve Tesisin Lojmanlarıdır. Bu yerleşimler çevresinde
oluşması beklenen konsantrasyon değerleri, kontrollü durum için yapılan modelleme
neticesine göre 0-13,8 μg/m3 düzeyindedir. Kontrolsüz durum senaryosu için ise bu
konsantrasyon değerleri 0-78 μg/m3 düzeyindedir.
VOC, CO2 ve CH4 kirleticileri açısında SKHKKY ve IFC uyarınca tanımlanmış
herhangi bir limit değer mevcut değildir.
174
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.20.1. Sera Gazı Emisyonların Belirlenmesi ve İklim Değişikliğine Etkileri
Sera gazı emisyonu; 25.04.2012 tarih ve 28274 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik’te kızıl
ötesi radyasyon emen ve yeniden salan, hem tabiî ve hem de beşerî kaynaklı olabilen ve
EK-2’deki listede belirtilen gazları ve gaz benzeri diğer atmosfer bileşenleri olarak
tanımlanmış olup, Yönetmelik Ek-2 Listesi aşağıda verilmiştir:
1.
Karbon Dioksit (CO2)
2.
Metan (CH4)
3.
Diazot Oksit (N2O)
4.
Hidroflorokarbonlar (HFC’ler)
5.
Perflorokarbonlar (PFC’ler)
6.
Sülfür Hegzaflorid (SF6)
Yukarıda adı geçen seragazı emisyonları doğrudan seragazı emisyonu olarak da
tanımlanmaktadır. Bu seragazı emisyonlarına ek olarak dolaylı seragazı emisyonları da
bulunmakta olup, bu gazlar azot oksitler (NOx), metan dışı uçucu organik bileşikler
(NMVOCs) ve karbon monoksit (CO) emisyonlarıdır.
Proje kapsamında oluşması beklenen sera etkisi oluşturan emisyonlara ilişkin
değerlendirmeler Ek 17’de verilen Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi Raporu’nda yer
almaktadır.
III.21. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde İşler Nedeni ile Meydana
Gelecek Vibrasyon, Gürültü, Alınacak Önlemler
Proje kapsamında gerçekleştirilecek inşaat çalışmaları ve işletme aşamasındaki
faaliyetler ve kullanılacak makine-ekipmanlar nedeniyle oluşması beklenen gürültü
seviyeleri ve dağılımı ile ilgili olarak hazırlanan Arka Plan Gürültü Ölçüm Raporu Ek 18’de
verilmiştir.
175
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.22. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde İnsan Sağlığı ve Çevre
Açısından Riskli ve Tehlikeli Olanlar, Alınacak Önlemler, Bununla İlgili Uyulacak
Ulusal ve Uluslar Arası Standartların Açıklanması, Çalışanların Sağlık ve Güvenlik
Tedbirleri
Tessn nşaat
şlemlernde kullanılacak
makne ve
ekpmanlar nedenyle
gerçekleşeblecek her türlü kaza ve yaralanmalara karşı gerekl tüm önlemler alınacak,
çalışan personel 09.12.2003 tarh ve 25311 sayılı Resm Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
gren İş Sağlığı ve Güvenlğ Yönetmelğ’ne uygun br şeklde, münavebel olarak ve
koruyucu gys ve gereçler le donatılarak çalıştırılacaktır. Ayrıca alınacak bu önlemler le
doz-etk lşks mnmze edlerek çalışan personeln korunması sağlanacaktır.
Proje alanında nşaat çalışmaları kapsamında gerçekleştrlecek şlemler ve
kullanılacak makne ve ekpmanlardan kaynaklanacak gürültünün nsan sağlığını olumsuz
yönde etklememes çn 04.06.2010 tarh ve 27601 sayılı Resm Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe gren Çevresel Gürültünün Değerlendrlmes ve Yönetm Yönetmelğ’nde
öngörülen standartlara uyulacaktır. Teknk olarak maknelerdek gürültü sevyesn daha
aşağılara düşürmek mümkün olmadığından, çalışanların sağlıklarını korumak çn pratk ve
kullanılması kolay kulaklıklar verlecektr.
Proje kapsamında olası ş kazalarına karşı, sahaya uyarıcı levhalar yerleştrlecek
olup, şçler sürekl olarak uyarılacak, şçlere koruyucu elbse, kulaklık, gözlük, maske ve
kask verlecek, 09.12.2003 tarh ve 25311 sayılı Resm Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
gren İş Sağlığı ve Güvenlğ Yönetmelğ, 12.09.1974 tarh ve 15004 sayılı Yapı İşlernde
İşç Sağlığı ve Güvenlğ Tüzüğü hükümlerne uyulacaktır.
Tess bünyesnde nşaat ve şletme aşamasında depolanacak hammadde ve nha
ürünlern taşınmaları, depolanmaları, kullanımları sırasında ulusal ve uluslararası mevzuata
uygun hareket edlecek olup, proje kapsamında uyulacak ulusal ve uluslararası standartlar
Ek 3’te verlmştr.
Rafineri Tesislerinde olabilecek kaza, yangın, sabotaj, doğal afet vb. riskler dikkate
alınarak hazırlanan ve oluşabilecek etkilere karşı alınacak önlemleri içeren Acil Durum Planı
Ek 16’da verilmiştir.
176
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
III.23. Tesisin Faaliyeti Sırasında Çalışacak Personel ve Bu Personele Bağlı Nüfusun
Konut ve Diğer Sosyal/Teknik Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin
Edileceği, Sunulacak Sağlık Hizmetleri
Mevcut Rafineri inşaatı ve proje kapsamında ilave dilmesi planlanan ünitelerin
inşaatında toplam 10.000 kişi, STAR Ege Rafinerisi’nin işletme aşamasında ise 1.000
kişinin görevlendirilmesi planlanmaktadır. Projenin inşaat ve işletme aşamasında 3 vardiya
şeklinde çalışılması planlanmaktadır. Proje sahasında görevlendirilecek personelin mesai
saatleri içerisindeki ihtiyaçları Rafineri sahasında yer alacak olan sosyal tesislerden temin
edilecektir. Personelin barınma vb. ihtiyaçları ise İzmir İli, Aliağa İlçesi ve yakın köylerden
temin edilecektir.
Rafineri Projesi kapsamında sağlık birimi oluşturulacak olup, ihtiyaç olması halinde
ilk müdahale bu birimde gerçekleştirilecek, gerekli tedavi için kazazede en yakın teşkilatlı
hastaneye ulaştırılacaktır.
III.24. Acil Eylem Planı (Tüm Ünitelerde Meydana Gelebilecek (Yükleme-Boşaltma
Dahil) Muhtemel Kaza, Yangın, Deprem, Toprak Kirliliği ve Sabotaja Karşı Denizde ve
Karada Alınması Gerekli Önlemler), Bununla İlgili Uyulacak Ulusal ve Uluslar Arası
Standartların Açıklanması, Alınacak Önlemler
Petkim ve diğer komşu tesislerin acil durum planlarını desteklemek ve STAR
bünyesinde meydana gelebilecek acil durumları ve izlenmesi gereken metodolojiyi
tanımlamak amacıyla STAR Rafineri Tesisleri için Acil Durum Planı hazırlanmıştır. Acil
Durum Planı’nda değerlendirilen risk grupları aşağıda verilmiştir:
1. Doğal afetler (deprem, fırtına, yıldırım vb.)
2. Beklenmeyen olaylar- kazalar (patlama, tesis yangınları, test için alınan suların ani
boşalması vb.)
3. Savaş ve seferberlik, iç karışıklık, terör ve sabotaj amaçlı saldırılar
4. Altyapı tesislerinde meydana gelebilecek olaylar (kablo ve canlı hatlara zarar
vermek vb.)
177
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
5. İşletme yada imalat sırasında bilgi sistemlerine yapılan ataklar (bilgi işlem virüs ve
hacking durumları)
6. Meslek hastalıkları yada iş kazalarından dolayı devamsızlık gerektiren toplu olaylar
7. Salgın hastalıklar
8. Bütçesel sıkıntılardan dolayı işe girişlerin, gidiş ve geliş yollarının engellenmesi
9. Zincirleme trafik kazaları (proje sahası yada saha dışı)
10. Şantiye yada işletme sahasında meydana gelen iş kazaları
11. Komşu tesislerde meydana gelen acil durumlar
12. Radyasyon kazaları
13. Şirketin bilgi sistemlerine yapılan siber saldırı
STAR Rafineri Tesisleri için hazırlanan Acil Durum Planı Ek 16’da verilmiştir.
Tess bünyesnde nşaat ve şletme aşamasında depolanacak hammadde ve nha
ürünlern taşınmaları, depolanmaları, kullanımları sırasında ulusal ve uluslararası mevzuata
uygun hareket edlecek olup, proje kapsamında uyulacak ulusal ve uluslararası standartlar
Ek 3’te verlmştr.
III.25. Projenin Yüzey Sularına (Mevcut Su Kaynaklarına) ve Yeraltı Suyuna Etkiler ve
Alınacak Tedbirler
Proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde yüzeysel akışlı su kaynağı bulunmamakta
olup, en kaynak olan Güzelhisar Çayı proje alanına kuş uçuşu yaklaşık 6,5 km, Güzelhisar
Barajı ise yaklaşık 15 km mesafede yer almaktadır.
Proje alanında malzemenin dökülmesi ve sızıntı olması ihtimaline karşılık gerekli
tüm önlemler alınacaktır. Proje kapsamında inşa edilmesi planlanan tanklar, zaman içinde
tankın ve içindeki ürünün ağırlığı ile çökmeyecek ve tank tabanında eğilme yapmayacak
şekilde sıkıştırılmış olan zemine oturtulacaktır. Sıkıştırılmış zeminin üzeri Geotekstil filtre
(Geolon PP40 veya eşdeğeri) ile kaplanacaktır. Bunun üzerine yerleştirilecek olan 20 cm’lik
bir granüler tabakanın üzerine ince kum tabakası serilecektir. Kum tabakası arasında 2 mm
kalınlığında akaryakıta dayanıklı esnek membran (HDPE) serilecek ve kum tabakasının
üzeri asfalt ile kaplanacaktır. Tank alanının etrafı beton olacaktır.
178
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Büyük tankların olduğu alanlarda tankların çevresi 60-80 cm genişliğinde beton ile
kaplanacaktır. Bu beton halkanın etrafında oluşturulan drenaj kanalları vasıtasıyla
tanklardan taşabilecek ya da dökülebilecek malzeme toplanıp rögara iletilecek ardından
yeraltı büz sistemi ile atıksu arıtma tesisine taşınacaktır.
STAR bünyesinde meydana gelebilecek acil durumları ve izlenmesi gereken
metodolojiyi tanımlamak amacıyla STAR Rafineri Tesisleri için Acil Durum Planı hazırlanmış
olup, Ek 16’da verilmiştir.
Proje kapsamında yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarının korunması için gerekli tüm
tedbirler alınacaktır.
III.26. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemelerinin (Ağaçlandırmalar, Yeşil Alan Düzenlemeleri vb.) Ne Kadar Alanda
Nasıl Yapılacağı Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri vb. ve Var ise Peyzaj
Projesi
Proje kapsamında nşaat şlemlernn tamamlanmasını müteakp saha düzenleme
çalışmaları gerçekleştrlecek olup, projenn özellğne ve araz yapısına uygun düzenleme
çalışmaları gerçekleştrlecektr.
III.27. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler (Arazi Islahı,
Rehabilitasyon Çalışmaları, Mevcut Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Etkileri,
Olabilecek Hava Emisyonları) ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler
Faaliyetten kaynaklanacak çevresel etkilenmeyi inşaat aşaması, işletme aşaması ve
işletme sonrası aşama olarak üç aşamada değerlendirmek mümkündür. İnşaat ve işletme
aşamalarında meydana çevresel etkiler ve alınacak tedbirler III. Bölüm’de ilgili başlıklar
altında verilmiştir.
Tesisin faaliyete kapanmasından sonra alanda yer alan üniteler, tanklar ve yardımcı
ünitelerde gerekli temizlik çalışmaları yapıldıktan söküm işlemleri gerçekleştirilecektir. Bu
işlemler sırasında oluşacak atıksular, işletme aşamasında olduğu gibi altyapı hatları ile
atıksu arıtma birimlerine gönderilerek bertaraf edilecektir.
179
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Temizlik işlemleri sonrasında sökümü gerçekleştirilecek birimlerden oluşacak katı
atıkların geri dönüşümü mümkün olanları geri dönüşümünü sağlayacak tesislere
gönderilecektir. Oluşacak diğer atıkların ise ilgili yönetmelikler kapsamında bertarafı
sağlanacaktır.
Sahada idari ve sosyal amaçlarla kullanılan diğer birimlerin de yıkım işlemleri
gerçekleştirildikten sonra sahada oluşacak hafriyat atıkları 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" hükümleri doğrultusunda bertaraf edilecektir.
Proje alanında hafriyat ve zemin düzeltme işlemleri sonrasında Orman Bölge
Müdürlüğü’nün görüşleri doğrultusunda, bölgedeki orman yapısına uygun şekilde
ağaçlandırma çalışmaları yapılacaktır. Konu ile ilgili olarak Orman Bölge Müdürlüğü ile
koordineli hareket edilecektir.
III.28. Çevresel Fayda Maliyet Analizi (Çevreden Faaliyet Öncesi Yararlanma Durumu
ile Projenin Gerçekleşmesi ile Yararlanma Durumunu Sosyo-Ekonomik Açıdan
Değerlendirilmesi)
Proje alanı, İzmir İli, Aliağa İlçesi, Arap Çiftliği Mevkii K17.b3.1c pafta 6310,
1732,1733, 1734, 1735, 1736, 1740, 1741, 1742, 1743, 1744 numaralı parseller içinde yer
almakta olup, mevcut PETKİM Petrokimya Holding A.Ş. Aliağa Kompleksi sınırları içerisinde
kalmaktadır. Proje alanının güney ve güneydoğu sınırında PETKİM tesisleri, kuzeydoğu
sınırında TÜPRAŞ tesisleri, kuzeyinde ise gemi söküm tesisleri bulunmaktadır.
Proje alanı toplam 2.456.327,42 m²’dir. Proje alanının 1.898.425,697 m²’lik kısmı
tarla vasıflı parsel içinde kalmakta olup, bu alanın mülkiyeti Petkim Petrokimya A.Ş.’ye aittir
(Ek 6). Proje alanının kalan kısmı ise kısmı Orman Arazisi vasfı taşımakta olup, bu alanlar
ile ilgili olarak İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nden alınan Ön İzin Taahhüt Senetleri ve Kesin
İzin Taahhüt Senedi ile Teslim Tesellüm Tutanağı, Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ve ÇED
İnceleme Değerlendirme Formu Ek 5’te verilmiştir.
180
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Proje alanında STAR Rafineri A.Ş. tarafından 10 milyon ton/yıl ham petrol işleme
kapasiteli STAR Ege Rafinerisi’nin gerçekleştirilmesi planlanmış olup, proje için ÇED
Raporu hazırlanmış (SOCAR & TURCAS Ege Rafinerisi Nihai ÇED Raporu) ve mülga
Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan 08.12.2009 tarih ve 1809 sayılı karar ile “ÇED Olumlu
Kararı” alınmıştır (Ek 1).
STAR Rafineri A.Ş.’nin arazisinin de içinde olduğu alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından “Özel Proje Alanı” olarak ilan edilmiştir
(Ek 9).
Proje ile gelişen piyasa ihtiyaçlarının karşılanması, proje alanının maksimum
verimde kullanılabilmesi ve daha esnek ve güvenli operasyon koşulları sağlanması
amaçlanmaktadır.
Proje alanının büyük bir kısmı tarla vasfında olmasına karşın sanayi tesisleri
(TÜPRAŞ ve PETKİM) arasında kalması nedeni ile tarıma elverişli olmayan bir durum arz
etmektedir. Proje alanının orman vasıflı kısmı için kiralama işlemleri yapılmış olup, tesisin
faaliyetinin sona ermesi ile alan yeniden ağaçlandırılacaktır.
181
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
BÖLÜM IV: HALKIN KATILIMI
(Halkın Katılımı Sonrasında Proje Kapsamında Yapılan Değişiklikler, Bu Konuda
Verilebilecek Bilgi ve Belgeler)
IV.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel İlgili Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin
Çevresel Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen/Kullanılan
Yöntemler
Halkın Blglendrlmes toplantısının amacı, faalyetten etklenmes muhtemel bölge
halkının faalyet hakkında blglendrlmes ve konu hakkındak görüşlernn dnlenerek
değerlendrlmesdr. Gerçekleştrlecek faalyetten etklenecek taraflar; faalyet alanına en
yakın yerleşm brm ya da brmler ve faalyet kapsamında transfer edlecek metaları
kullanacak son kullanıcılardır.
“Çevresel
Etk
Değerlendrmes
Yönetmelğ”nn
9.
maddes
hükümler
doğrultusunda 29.07.2013 tarhnde ÇED Sürecne Halkın Katılım Toplantısı düzenlenmş
olup, toplantı yer Vallk le brlkte belrlenmştr. Toplantı saat, yer ve konusunu belrten
lan metn; 19.07.2013 tarhnde yerel ve ulusal gazetelerde yayınlanmıştır. İlanı yayımlayan
gazeteler ve duyuru lanları Şekl IV.1.1.’de, Halkın Katılımı Toplantısı Fotoğrafları ise
Şekil IV.1.2.’de verilmiştir.
Şekil IV.1.1. Gazete İlanları
182
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Şekil IV.1.2. Halkın Katılımı Toplantısı Fotoğrafları
183
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
IV.2. Halkın Projeye İlişkin Endişe, Görüş/Önerileri ve Konu ile İlgili Değerlendirmeler
06.12.2013 tarhnde saat 14:00’da yapılan toplantıda faalyetn gerekllğ, bu
bölgenn seçlme neden, sthdam, depremsellk, çevresel açıdan alınacak önlemler
hakkında blg verlmş ve konu le lgl olarak halkın görüş ve düşünceler değerlendrlerek
sorularına cevap verlmştr.
IV.3. Görüşlerine Başvurulan Proje İlgili Taraflar ve Görüş/Önerileri ve Konu ile İlgili
Değerlendirmeler
Çevre ve Şehrclk Bakanlığı tarafından; proje kapsamında oluşturulan İnceleme
Değerlendrme Komsyonu üyes kurumların proje ve proje alanına lşkn görüşler alınarak
ÇED Raporu’nun hazırlanması çn format verlmes uygun görülmüştür.
IV.4. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar
Proje ile ilgili tüm kurum ve kuruluşların, çevre halkının görüşleri alınmış olup,
görüşlerine başvurulması gereken başka taraf olduğu düşünülmemektedir.
184
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
NOTLAR VE KAYNAKLAR
AKMAN, Y.,1990: İklim ve Biyoiklim (Ders Kitabı), Palme Yayın Dağıtım, Ankara
BAYTOP,T., 2007: ‘Türkçe Bitki Adları Sözlüğü’, Türk Dil Kurumu Yayınları
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI, 2010: Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği, Ankara.
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI, 2009: Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği, Ankara
DAVIS,P.H.,1975: Turkey Present State of Floristic
DEMİRSOY, A., 1995:Omurgasızlar ve Entomoloji. Cilt II, Kısım1 ve 2 H.Ü. Yayını Ankara.
DMİGM, : Ortalama, Ekstrem Sıcaklık ve Yağış Değerleri, T.C. Başbakanlık, Devlet
Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
EKİM,T., KOYUNCU,M., ERİK,S. ve İLARSLAN, R.,1989: Türkiye’nin Tehlike Altındaki
Nadir ve Endemik Bitkileri. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği. Yayın No.18,Ankara.
KURU,M.,1994: Omurgalılar, Gazi Üniv. Yayını, Ankara.
METCALF & EDDY, Inc.,1978: Wastewater Engineering, New Delhi.
MÜEZZİNOĞLU, A.,1987: Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları, İzmir.
YİĞİT,N., KETENOĞLU,O. ve Arkadaşları, ‘Çevresel Etki Değerlendirme-2002’
ENVY Enerji ve Çevre Yatırımları A.Ş., 2009: SOCAR & TURCAS Ege Rafinerisi Nihai ÇED
Raporu
Geoteknik Etüd Müşavirlik ve Mühendislik A.Ş., 2008: Socar&Turcas Ege Rafinerisi (STAR)
Projesi Zemin Etüt Raporu
MTA, JEOLOJİ ETÜTLERİ DAİRESİ, 2005: İzmir Yakın Çevresinin Diri Fayları ve Deprem
Potansiyelleri, Rapor No: 10754
http://www.die.gov.tr
http://www.tuik.gov.tr
http://www.deprem.gov.tr
http://maps.google.com
http://tr.wikipedia.org
http://www.socar.com.tr
STAR RAFİNERİ A.Ş.
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
EKLER
EK 1: ÇED Olumlu Kararı
EK 2: Vaziyet Planı
EK 3: Standartların Listesi
EK 4: Tipik Depolama Tankı Planı
EK 5: Ön İzin Taahhüt Senetleri, Kesin İzin Taahhüt Senedi ile Teslim Tesellüm Tutanağı
ve Ağaç Röleve Planları, Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü ve ÇED İnceleme
Değerlendirme Formu
EK 6: Tapu Senedi ve İlçe Tarım Müdürlüğü Görüşü
EK 7: Topoğrafik Harita
EK 8: 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planları ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları
EK 9: Kurum Görüşleri ve Alınan İzinler
EK 10: Zemin Etüt Raporu
EK 11: Su Kullanımı Ön Sözleşmesi
EK 12: Meteorolojik Veriler
EK 13: İrtifak Hakkını Gösteren Tapu Senetleri
EK 14: İnşaat Aşaması Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi
EK 15: Soğutma Suyu Sistemi Yerleşim Planı
EK 16: Acil Durum Planı
EK 17: İşletme Aşaması Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi
EK 18: Arka Plan Gürültü Ölçüm Raporu
Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
ÇED Raporu
STAR RAFİNERİ A.Ş.
ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN TANITIMI
Faaliyet Sahibi
: STAR Rafineri A.Ş.
Faaliyetin Mevkii
: Aliağa / İZMİR
Faaliyetin Adı
: Rafineri Revizyonu ve İlave Depolama Tankı
Yeterlilik No
: 171
Sorumlu
Olduğu
Bölüm
Personel
Adı Soyadı
Mesleği
Çevre Mühendisi
Saliha
Çevre
(5/1-a)
YILDIRIM
Mühendisi
Ayşe
CANBAZ
AKKURT
Kimyager
Özge
Maden
TÜRKEKUL
Mühendisi
Emin Haluk
Şehir
COŞKUN
Plancısı
Ümit
Jeoloji
ERDAL
Mühendisi
Rapor Koordinatörü
Harun
Y. Çevre
(5/1-c)
YILDIRIM
Mühendisi
M. Fatih
Şehir ve
Bölge
Plancısı
TÜMÜ
Biyolog
BÖLÜM II.
Mühendislik ve
Mimarlık Fakülteleri
…….Mezunu Personel
(5/1-b)
ARPAKUŞ
Taylan
İlave Personel
(5/1-ç)
DÜZGÜN
Hakan
Jeoloji
KÜRKLÜ
Mühendisi
BÖLÜM I.
BÖLÜM III.
BÖLÜM IV.
BÖLÜM II.
BÖLÜM III.
BÖLÜM II.
BÖLÜM III.
BÖLÜM II.
TÜMÜ
TÜMÜ
BÖLÜM II.
İmzası

KADEMLİ EKİPMAN - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi

TT.1:Layout 1 - Kentiçi Toplu Taşıma

(ORDU, KD TÜRKĠYE) YÖRESĠ BENTONĠT OLUġUM

zeytinde gorule..

(NO) Düşük Sıcaklık Stresi Altındaki Mısırda (Zea mays, Poaceae)

CSK Broşür

Yılmaz Bayraktar, Koç Holding / Tüpraş, Genel Müdür