KPSS 2015 Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır. ezberbozan ezberletmezöğretir! KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ SORU BANKASI gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program geliştirme öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı sınıf yönetimi öğretim ilke ve yöntemleri ölçme ve değerlendirme Komisyon EZBER BOZAN KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ SORU BANKASI ISBN 978-605-364-989-2 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. © Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarım; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 4. Baskı: Şubat 2015, Ankara Yayın - Proje Yönetmeni: Demet Tamer Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan Kapak Tasarım: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle / ANKARA (0312-394 55 90) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 13987 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net ÖN SÖZ “Bir öğretmen ebediyete hükmeden insandır. Tesirlerinin nerede biteceği asla bilinemez.” Henry Adams Değerli Öğretmen Adayları, Kendini eğitime ve öğretime adamanın kutsallığını yaşamak için çıktığınız bu yolda iyi bir başlangıç yapmak ve mutlu yarınlara ulaşmak için ilk adım çalışmaya karar vermeniz ve doğru bir şekilde çalışmaya başlamanızdır. Bu doğrultuda hazırladığımız yayınlarımızla sizi en uygun şekilde amacınıza ulaştırmayı hedefliyoruz. Sınavda başarılı olabilmeniz için; • yeterli bilgi düzeyine, • çok sayıda soruyu anlayarak ve • hızlı bir şekilde cevaplama becerisine sahip olmanız gerekmektedir. Bu özellik göz önünde bulundurularak; • sınav formatına uygun sorular, • ayrıntılı çözümler, • konu bilgisi ve genel bilgi düzeyinizi ölçen testler hazırlanmıştır. Uzun bir çalışma ve yoğun bir emeğin ürünü olan bu kitabın size ihtiyacınız olan faydayı sağlayacağına ve sizi KPSS’de başarıya ulaştıracağına inanıyoruz. Kitapta yer alan sorularla ilgili öğrenmek istediğiniz herhangi bir şey olur ise pegem@pegem.net adresine e-posta göndermeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından mutlaka cevaplandırılacaktır. Bu ülkenin geleceğinin teminatı olan gençleri yetiştirme gibi kutsal bir meslek olan öğretmenlik hayatınızda başarılar dileriz… Pegem Akademi Yayıncılık İÇİNDEKİLER Ön Söz.................................................................................... iii GELİŞİM PSİKOLOJİSİ ...............................................1 Bitişiklik Kuramları - 1....................................................146 Temel Kavramlar 1-2 .........................................................3 Bitişiklik Kuramları - 2....................................................150 Temel Kavramlar ve Fiziksel Gelişim 1-2 ..........................7 Edimsel Koşullanma - 1 ................................................155 Temel Kavramlar ve Fiziksel Gelişim 3-4 ........................12 Edimsel Koşullanma - 2 ................................................159 Fiziksel Gelişim 1-2 .........................................................17 Edimsel Koşullanma - 3 ................................................164 Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi -1 ....................................21 Edimsel Koşullanma - 4 ................................................168 Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi -2 ....................................26 Edimsel Koşullanma - 5 ................................................172 Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi -3 ....................................31 Edimsel Koşullanma - 6 ................................................176 Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi -4 ....................................36 Edimsel Koşullanma - 7 ................................................181 Kişilik Gelişimi -1 .............................................................41 Edimsel Koşullanma - 8 ................................................186 Kişilik Gelişimi -2 .............................................................45 Gestalt Kuramı - 1 .........................................................190 Kişilik Gelişimi -3 .............................................................49 Gestalt Kuramı - 2 .........................................................194 Kişilik Gelişimi -4 .............................................................53 Bilgi İşleme Kuramı - 1 ..................................................199 Ahlak Gelişimi -1 .............................................................58 Bilgi İşleme Kuramı - 2 ..................................................203 Ahlak Gelişimi -2 .............................................................62 Bilgi İşleme Kuramı - 3 ..................................................207 Ahlak Gelişimi -3 .............................................................67 Amaçlı Davranışçılık - 1 ................................................209 Ahlak Gelişimi -4 .............................................................72 Amaçlı Davranışçılık - 2 ................................................213 Tarama -1 ........................................................................77 Sosyal Öğrenme - 1 ......................................................215 Tarama -2 ........................................................................80 Sosyal Öğrenme - 2 ......................................................219 Tarama -3 ........................................................................84 Sosyal Öğrenme - 3 ......................................................223 Tarama -4 ........................................................................87 Karma Test - 1 ...............................................................227 Tarama -5 ........................................................................90 Karma Test - 2 ...............................................................229 Karma Test - 3 ...............................................................231 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ .........................................95 Karma Test - 4 ...............................................................233 Öğrenme Psikolojisine Giriş - 1 .................................97 Karma Test - 5 ...............................................................235 Öğrenme Psikolojisine Giriş - 2 ...............................102 Karma Test - 6 ...............................................................237 Genel Tarama - 1 ..........................................................240 Öğrenme Psikolojisine Giriş - 3 ...............................107 Genel Tarama - 2 ..........................................................242 Öğrenme Psikolojisine Giriş - 4 ............................... 111 Genel Tarama - 3 ..........................................................244 Tepkisel Koşullanma - 1........................................... 116 Genel Tarama - 4 ..........................................................247 Tepkisel Koşullanma - 2...........................................121 REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM ...............................249 Tepkisel Koşullanma - 3...........................................125 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Tepkisel Koşullanma - 4...........................................129 Rehberlik - 1 ..................................................................251 Tepkisel Koşullanma - 5...........................................133 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Bağ Kuramı - 1 ........................................................138 Rehberlik - 2 ..................................................................256 Bağ Kuramı - 2 ........................................................142 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik - 3 ..................................................................261 v İÇİNDEKİLER Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Özel Eğitim - 1...............................................................372 Hizmetleri ve Rehberlik - 4 ............................................265 Özel Eğitim - 2...............................................................376 Çağdaş Eğitim Sistemi, Öğrenci Kişilik Tarama ..........................................................................380 Hizmetleri ve Rehberlik - 5 ............................................270 Rehberlik Modelleri ve Rehberlikte Hizmet Alanları - 1 .....................................275 PROGRAM GELİŞTİRME ........................................387 Rehberlik Modelleri ve Rehberlikte Hizmet Alanları - 2 .....................................280 Temel Kavramlar - 1 ......................................................389 Rehberlik Modelleri ve Program Geliştirme İlkeleri Rehberlikte Hizmet Alanları - 3 .....................................284 Türk Eğitim Sistemi ......................................................393 Rehberlik Modelleri ve Program Ögeleri ve İyi Bir Programda Rehberlikte Hizmet Alanları - 4 .....................................289 Bulunması Gereken Özellikler.......................................397 Rehberlik Türleri ve Program ve Program Türleri..........................................400 Mesleki Danışma Kuramları - 1 .....................................294 Program Geliştirmenin Kurulsal Temelleri 1-2 ...............404 Rehberlik Türleri ve Mesleki Danışma Kuramları - 2 .....................................298 Program Geliştirmenin Kurulsal Temelleri - 3 ................409 Rehberlik Türleri ve Program Geliştirmenin Felsefi Temelleri 1-2 .................413 Mesleki Danışma Kuramları - 3 .....................................302 Program Tasarım ve Yaklaşımları .................................417 Rehberlik Türleri ve Program Tasarım ve Yaklaşımları 1-2 ...........................421 Mesleki Danışma Kuramları - 4 .....................................307 Program Geliştirme Planlaması ve Grup Modelleri .......425 Rehberlik Türleri ve Mesleki Danışma Kuramları - 5 .....................................311 Program Geliştirme Tasarım ve Modelleri .....................429 Bireyi Tanıma Teknikleri - 1 ...........................................317 Eğitimde İhtiyaç Belirleme Yaklaşım ve Teknikleri ........431 Bireyi Tanıma Teknikleri - 2 ...........................................321 Hedef ve İlkeler .............................................................436 Bireyi Tanıma Teknikleri - 3 ...........................................326 Hedeflerin Aşamalı Sınıflanması 1-2.............................439 Bireyi Tanıma Teknikleri - 4 ...........................................330 Eğitimde Hedef 1-2 .......................................................444 Bireyi Tanıma Teknikleri - 5 ...........................................334 İçerik Düzenleme İlkeleri, Strateji ve Yaklaşımları ........448 Öğretmen - Öğrenci İletişimi - 1 ....................................340 İçerik Düzenleme Yaklaşımları ve Öğretmen - Öğrenci İletişimi - 2 ....................................345 Belirtke Tablosu .............................................................452 Öğretmen - Öğrenci İletişimi - 3 ....................................350 İçerik Düzenleme Yaklaşımları ve Psikolojik Danışma Kuramları - 1 ..................................354 Belirtke Tablosu 1-2.......................................................456 Psikolojik Danışma Kuramları - 2 ..................................359 Eğitim Durumlarının Belirlenmesi ve Düzenlemesi .......459 Rehberlikte Örgütleme Sistemi - 1 ................................364 Program Denenmesi, Değerlendirilmesi ve Geliştirilmesi - 1.............................................................464 Rehberlikte Örgütleme Sistemi - 2 ................................368 vi İÇİNDEKİLER Program Denenmesi, Değerlendirilmesi ve Öğretim Stratejileri - 1 ...................................................552 Geliştirilmesi - 2.............................................................468 Öğretim Stratejileri - 2 ...................................................557 Öğretimde Planlama ve Plan Türleri .............................470 Öğretim Yöntemleri, Yöntem ve Tekniklerinin Çağdaş Eğitim Programları ve Belirlenmesi İlkeler - 1 ...................................................559 Yeni İlköğretim Programlarının Özellikleri .....................474 Öğretim Yöntemleri, Yöntem ve Tekniklerinin Tarama - 1 .....................................................................478 Belirlenmesi İlkeler - 2 ...................................................563 Tarama - 2 .....................................................................481 Öğretim Yöntemleri, Yöntem ve Tekniklerinin Belirlenmesi İlkeler - 3 ...................................................567 Tarama - 3 .....................................................................485 Öğretim Teknikleri - 1 ....................................................571 Öğretim Teknikleri - 2 ....................................................576 ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI ................................................................491 Öğretim Teknikleri - 3 ....................................................580 Test - 1 ..........................................................................493 Öğretim Teknikleri - 4 ....................................................584 Test - 2 ..........................................................................496 Öğretim Teknikleri - 5 ....................................................588 Test - 3 ..........................................................................500 Öğretim Teknikleri - 6 ....................................................590 Bireysel Öğretim Teknikleri - 1 ......................................594 SINIF YÖNETİMİ ......................................................503 Bireysel Öğretim Teknikleri - 2 ......................................598 Test - 1 ..........................................................................505 Kavram Öğretim Teknikleri - 1 .......................................602 Test - 2 ..........................................................................510 Kavram Öğretim Teknikleri - 2 .......................................606 Test - 3 ..........................................................................514 Öğrenme Stratejileri ve Stilleri - 1 .................................610 Düşünme Becerileri - 1..................................................615 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ .........................519 Öğretim İlke ve Temel Kavramlar - 1 .............................521 Tarama - 1 .....................................................................619 Öğretim İlke ve Temel Kavramlar - 2 .............................525 Tarama - 2 .....................................................................623 Öğrenme-Öğretme Kuram Model ve Tarama - 3 .....................................................................628 Yaklaşımları - 1 .............................................................530 Tarama - 4 .....................................................................632 Öğrenme-Öğretme Kuram Model ve Tarama - 5 .....................................................................636 Yaklaşımları - 2 .............................................................534 Tarama - 6 .....................................................................640 Öğrenme-Öğretme Kuram Model ve Yaklaşımları - 3 .............................................................538 Öğrenme-Öğretme Kuram Model ve Yaklaşımları - 4 .............................................................543 Öğrenme-Öğretme Kuram Model ve Yaklaşımları - 5 .............................................................548 vii İÇİNDEKİLER ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ..............................643 Temel Kavramlar - 1 ......................................................645 Temel Kavramlar - 2 ......................................................649 Temel Kavramlar - 3 ......................................................653 Temel Kavramlar - 4 ......................................................657 Temel Kavramlar - 5 ......................................................661 Ölçme Araçlarında Aranan Nitelikler - 1 ........................663 Ölçme Araçlarında Aranan Nitelikler - 2 ........................667 Ölçme Araçlarında Aranan Nitelikler - 3 ........................671 Ölçme Araçlarında Aranan Nitelikler - 4 ........................675 Ölçme Araçlarında Aranan Nitelikler - 5 ........................679 Ölçme Araçları - 1 .........................................................681 Ölçme Araçları - 2 .........................................................685 Ölçme Araçları - 3 .........................................................690 Ölçme Araçları - 4 .........................................................694 Ölçme Araçları - 5 .........................................................698 Ölçme Araçları - 6 .........................................................702 Test ve Madde İstatistikleri - 1 .......................................704 Test ve Madde İstatistikleri - 2 .......................................708 Test ve Madde İstatistikleri - 3 .......................................712 Test ve Madde İstatistikleri - 4 .......................................716 Test ve Madde İstatistikleri - 5 .......................................720 Test ve Madde İstatistikleri - 6 .......................................723 Test ve Madde İstatistikleri - 7 .......................................727 Test ve Madde İstatistikleri - 8 .......................................731 Tarama - 1 .....................................................................737 Tarama - 2 .....................................................................741 Tarama - 3 .....................................................................745 Tarama - 4 .....................................................................749 Tarama - 5 .....................................................................753 Tarama - 6 .....................................................................757 Cevap Anahtarı .............................................................761 viii eğitim bilimleri eğitim bilimleri eğitim bilimleri eğitim bilimleri eğitim bilimleri eğitim bilimleri eğitim bilimleri eğitim bilimleri eğitim bilimleri GELİŞİM PSİKOLOJİSİ eğitim biliml eğitim bilimleri ğitim bilimleri eğitim bilimleri Gelişim Psikolojisi Temel Kavramlar 1 - 2 1. Bir araştırmacı, çocukların yaşa bağlı bilişsel gelişimlerini incelemek amacıyla üç, altı ve dokuz yaşlarından 180 çocuk seçmiştir. Seçtiği çocuklarla yedi yıl boyunca çalışmış ve yaptığı incelemeler sonucunda elde ettiği verilerle genellenebilir sonuçlara ulaşmaya çalışmıştır. 4. Yukarıda sözü edilen araştırmacının kullandığı araştırma yöntemi aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur? A) Nitel B) Korelasyonel C) Boylamsal D) Sırasal E) Kesitsel Bir araştırmada 2 aylık bazı bebeklerde utangaçlığın belirtileri gözlenmiştir. Bu bebekler kaşlarını çatmakta ve hareketsiz bir şekilde yatmaktadırlar. Daha sonraları bu bebeklerin tanımadıkları yetişkinler gördüklerinde aşırı korktukları, yeni durum ve objelerle karşılaştıklarında sinirlendikleri belirlenmiştir. 3 ya da 4 yaşlarına geldiklerinde de çevreleri tarafından utangaç olarak isimlendirildikleri gözlenmiştir. Psikolog Jerome Kogan’a göre bazı bebekler yeni durumlara karşı diğerlerinden daha fazla tepki göstermektedirler. En küçük bir stres bile kalp atışlarını hızlandırmakta, kas gerilimini artırmakta ve hormonal düzeyde değişikliklere neden olmaktadır. Bu aşırı fizyolojik tepki gösterme özelliği de daha sonraları sosyal ortamlarda bebeklerin utangaçlık örüntüsü göstermelerine yol açmaktadır. Yukarıdaki açıklamaya göre bebeklerin utangaçlık örüntüsü oluşturmalarında rol oynayan etkenin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? 2. A) Çevre Bir araştırmacı, zeka ile problem çözme becerisi arasındaki ilişkiyle ilgili olarak yapılmış 80 ilişkisel araştırmayı değerlendirerek bu çalışmaların bir sentezini oluşturmaya çalışmıştır. B) Tarihsel zaman C) Kalıtım D) Olgunlaşma Araştırmacının kullandığı yöntemin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? E) Hormonlar A) Boylamsal B) Meta-analiz C) İçerik analizi D) Örnek olay E) Nicel I. Derin’in başlangıçta kelimeleri doğru telaffuz edemezken ilerleyen zamanlarda iki-üç kelimelik cümleler kurmaya başlaması II. Yalın’ın, annesi ile babası ayrıldıktan sonra giderek içine kapanması III. Zeynep’in anaokuluna başladıktan sonra ayakkabılarının bağcıklarını bağlarken eskisi kadar zorlanmaması 5. 3. IV. Yukarıdaki örnek durumda kullanılan araştırma aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturabilir? Faruk’un boyunun uzaması için basketbol kursuna gitmesi Yukarıdaki ifadelerden hangisi “gelişme” kavramına örnek değildir? A) I ve II B) II ve III D) II, III ve IV Rutherford, Mathur ve Quinn yapılandırılmış iş birlikçi öğrenme etkinlikleri ve doğrudan eğitim vermenin, suçlu ve saldırgan kız çocuklarının iletişim becerilerine olan etkisini belirlemek amacıyla bir araştırma gerçekleştirmiştir. Yaşları 14 ile 17 arasında değişen on dört ergenle yürütülen çalışmada iletişim becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmış ve çalışma sonucunda bireylerin iletişim becerileri açısından ilerleme kaydettiği, saldırganlık davranışlarının ise azaldığı gözlenmiştir. İzleme çalışmasında ise iletişim becerilerinde düşüş gözlenmesine karşılık katılımcıların iletişim becerilerinin başlangıç noktasından daha yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. C) II ve IV E) III ve IV 3 A) Deneysel araştırma B) Korelasyonel araştırma C) Betimsel araştırma D) Nitel araştırma E) Sırasal araştırma Gelişim Psikolojisi 6. Temel Kavramlar 1 - 2 Tek yumurta ikizleri aynı genetik donanıma sahip olsalar bile aralarında bireysel farklılıkların bulunduğu görülmektedir. 9. Tek yumurta ikizlerinde gözlenen bu farklılığa gelişimi etkileyen faktörlerden hangisi yol açmaktadır? 7. A) Yaşantı B) Olgunlaşma C) Tarihsel Zaman D) Kalıtım E) Kritik Dönem I. Yeşim Hanım’ın on bir aylık bebeğiyle eskiye oranla daha çok konuşmaya başlaması II. Erhan Bey’in uzun süredir görmediği yeğenine yaşını söyleyerek aldığı pantolonun küçük gelmesi III. İki kardeşe ilköğretim yıllarında uygulanan ilgi envanterinden elde edilen puanlardaki kararlılığın yıllara bağlı olarak artması Yukarıdaki örneklere karşılık gelen gelişim kavramları sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir? A) Kimi çocuklar bireysel bazı becerileri sergilerken diğer çocuklara göre zorlanırlar. Örneğin, ilköğretim birinci sınıfa başladıklarında bazıları daha düzgün yazı yazarken bazıları onlar kadar düzgün yazamazlar. Aslında bu durum bireysel beceri farklılıklarının dışında, çocukların gelişimlerinin hangi aşamasında olduklarını belirleyen en önemli etken olan ……………….. kavramıyla ilgilidir. Olgunlaşma-Büyüme-Yaş B) Kritik dönem-Büyüme-Yaş C) Kritik dönem-Yaş-Olgunlaşma D) Hazırbulunuşluk-Kritik dönem-Büyüme E) Hazırbulunuşluk-Büyüme-Yaş Yukarıda sözü edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir? 8. 10. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi ergenlik döneminde gözlenen hızlı bedensel değişimin doğrudan bir sonucu olarak nitelendirilemez? A) Değişim B) Büyüme C) Olgunlaşma A) Dış görünüşe verilen önemin artması D) Farklılaşma B) Karşı cinse olan ilginin artması E) Kritik dönem C) Psikomotor davranışlarda sakarlık gözlenmesi D) Erkeklerde meme düğümcüklerinin oluşması E) Dönemin sonuna doğru birincil cinsiyet özelliklerinin kazanılması Lisede edebiyat öğretmeni olarak görev yapan Neslihan Hanım, bir ilköğretim okuluna Türkçe öğretmeni olarak tayin istemiştir. Neslihan Hanım, göreve başladığında dersiyle ilgili birtakım zorluklar yaşamıştır. Girdiği sınıflardan bazı öğrenciler okul psikolojik danışmanına giderek öğretmenlerinin anlattığı birçok şeyi anlamakta güçlük çektiklerini, Neslihan Öğretmen’in anlattığı birçok konuya dair önceden herhangi bir bilgiye sahip olmadıklarını, bu nedenle de Türkçe dersinde başarısız olacaklarıyla ilgili endişelerini belirtmişlerdir. 11. Yedi yaşında olan iki öğrenciden birisi okumayı oldukça erken öğrenmiş olmasına rağmen diğer öğrenci henüz okumayı öğrenememiştir. Öğrencilerin yaşadığı sıkıntılarla ilişkili olan gelişim kavramı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Bu durum hangi gelişim ilkesiyle açıklanır? Zekâ B) Olgunlaşma C) Büyüme D) Hazır bulunuşluk E) Kritik dönem 4 A) Gelişim yordanabilir bir sıra izler B) Gelişim genelden özele doğrudur C) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır D) Gelişimde kritik dönemler vardır E) Gelişim nöbetleşe devam eder Temel Kavramlar 1 - 2 Gelişim Psikolojisi 12. Rukiye Hanım, oğlu Murat’ı askere gönderirken akrabalarına “Murat küçükken de çok sıcakkanlı bir çocuktu. Tanıdık, yabancı ayırt etmeden herkesin kucağına giderdi. Eminim, komutanları onu çok sevecekler.” demiştir. 15. Aysu, kendi başına yemek yemekten büyük keyif almaktadır. Annesinin verdiği katı yiyecekleri iki eliyle tutup yiyen Aysu, zamanla parmaklarını daha rahat kullanmaya başlamıştır. Ancak Aysu halen çorba içerken zorluk yaşamakta ve üzerine dökmektedir. Rukiye Hanım’ın oğlu Murat’ın çocukluktan itibaren gösterdiği özellikler ile ilgili işaret ettiği kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Kimlik B) Çevre C) Mizaç D) Öğrenme E) Karakter Aysu’nun durumuyla örtüşen gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişim içten dışa doğrudur. B) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. C) Gelişimin hızı her dönemde aynı değildir. D) Gelişim genelden özele doğrudur. E) Gelişim baştan ayağa doğrudur. 13. Altı yaşına kadar olan dil gelişiminin seyrini belirlemek isteyen bir araştırmacı 0, 2, 4 ve 6 yaşında bulunan 20’şer denekle çalışmıştır. Bu araştırmacının kullanmış olduğu araştırma deseni hangisidir? A) Deneysel B) Boylamsal C) Sırasal D) Meta-analiz E) Kesitsel 16. “Aslı ilk bebeğimdi ve onun yetişmesi ile ilgili olarak hata yapmaktan çok korktuğum için neredeyse piyasadaki tüm gelişim psikolojisi kitaplarını okudum. Özellikle okuduğum kitapların hemen hemen hepsinde bebeklerin ihtiyaçlarının zamanında ve tutarlı bir şekilde karşılanmasının ve ona gösterilen sevginin bebeğin ileriki yıllardaki sosyal gelişimi için çok önemli olduğu belirtilmekteydi.” 14. I. Ailesinin maddi sorunlarından dolayı yeterince beslenemeyen Beste’nin ufak tefek olması Annenin yukarıda söylediklerinden en uygun varılabilecek sonuç aşağıdakilerden hangisidir? II. Hakan’ın paragraf sorularını çözebilmek için sözcükte ve cümlede anlam bilgisine sahip olması A) Bebeğin gelişiminde önemli etkenlerden biri de çevredir. III. Barış’ın kravatını bağlayabilmesi B) Bir bireyin sosyal gelişiminde etkili olan güven duygusunun oluşmasında kritik dönem bebeklik evresidir. C) Yeni doğan bebeğin ihtiyaçlarının anne tarafından karşılanması gerekir. D) Bebeğin çeşitli gelişim özellikleri açısından olgunlaşması üzerinde bakım ve ihtiyaçlarının karşılanması önemlidir. E) Bebeğin ihtiyaçlarının düzenli karşılanmaması onun ileride yalnızlık duygusu yaşamasına neden olur. Yukarıdaki örnekler sırasıyla gelişim psikolojisi kavramlarından hangileriyle eşleşir? A) Büyüme-Hazır bulunuşluk-Olgunlaşma B) Çevre-Olgunlaşma-Hazır bulunuşluk C) Büyüme-Güdü-Olgunlaşma D) Olgunlaşma-Hazır bulunuşluk-Kritik dönem E) Gelişme-Olgunlaşma-Kritik dönem 5 Gelişim Psikolojisi Temel Kavramlar 1 - 2 17. “Günümüzde internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte diğer insanlarla iletişim kurma şeklimiz de değişti. İnsanlar birbirleriyle daha çok internet aracılığıyla iletişim kurmaya başladılar. 20. Bulundukları şehirde yaşadığı deprem sırasında tüm ailesini kaybeden Yusuf, yetiştirme yurdunda büyümüştür. Yusuf yaşadığı travma nedeniyle uzunca bir süre konuşamamıştır. Okul başarısı da düşen Yusuf bu nedenle liseye gelmesine karşın hala bir meslek seçiminde bulunamamıştır. Bunun yararları kadar zararlarının da olduğu bir gerçektir.” şeklinde açıklama yapan bir öğretmen gelişimi etkileyen hangi kavrama vurgu yapmaktadır? Yusuf’un durumunu en iyi yansıtan gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Büyüme A) Gelişimde kritik dönemler vardır. B) Olgunlasma B) C) Hazır bulunusluk Gelişim süreklidir ve belli aşamalarda gerçekleşir. D) Tarihsel zaman etkisi C) Gelişim nöbetleşe devam eder. D) Gelişim bir bütündür. E) Gelişim kalıtım ve çevre etkileşiminin ürünüdür. E) Kritik dönem 18. Bir araştırmacı, küçük yaşta anne ve babası boşanan ailelerin çocuklarından seçtiği üç yaşındaki 30 çocuğun sosyal gelişimlerinin bu durumdan nasıl etkilendiğini incelemek istemiştir. 18 yıl süreyle incelediği çocukların sosyal gelişimleriyle ilgili elde ettiği verilerden yola çıkarak önemli genellemelere ulaşmıştır. 21. Aşağıdakilerden hangisi ilk çocuklukta görülen davranışlardan biri değildir? Araştırmacının kullandığı araştırma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Kaba motor davranışlarda başarılıdırlar. B) Ana dilin temel kurallarını bilirler. A) C) Olayları değerlendirirken arkasındaki niyeti dikkate alırlar. Gözlem B) Kesitsel yöntem C) Deneysel yöntem D) Cinsiyet farklılıklarını öğrenirler. D) Boylamsal yöntem E) Benmerkezci düşünme biçimine sahiptirler. E) Sırasal yöntem 19. Mustafa yapısı gereği çok hareketli ve yerinde duramayan, asi bir çocuktur. Bu durumdan dolayı ailesini çok zor durumlarda bırakan Mustafa, okulda pek çok farklı yapıda çocuk olmasına karşın kendi yapısına benzer yapıda arkadaşlar edinmektedir. 22. Aynı cinsiyetten olan ikizler üzerinde yapılan çalışmalarda kardeşlerin ilgi alanlarındaki korelasyon puanının yaşla birlikte düştüğü gözlenmiştir. Bu duruma göre aşağıdaki sonuçlardan en uygun hangisine varılabilir? A) Bireyin mizacı, onun çevresinde nasıl ilişkiler kuracağını etkilemektedir. B) Bireysel farklılıklar sosyal gelişim üzerinde etkilidir. C) Çocuklar kendilerine benzeyen kişileri model alırlar. D) Sosyal ilişkiler bireyin kişiliğini etkiler. E) Kişilik gelişimi üzerinde kalıtım ve çevre etkilidir. Bu çalışmayı yürüten araştırmacıların yukarıda belirtilen sonuca varmaları için, kullanmaları gereken en uygun araştırma deseni ve puanlardaki düşüşün nedeni aşağıdakilerden en iyi hangisiyle açıklanabilir? 6 A) Boylamsal-Yaşantı B) Deneysel-Yaşantı C) Boylamsal-Büyüme D) Kesitsel-Olgunlaşma E) Nitel-Kritik dönem