Τ Ε Υ Χ Ο Σ
3 9
Μ Α Ï Ο Σ - I O Y N Ι Ο Σ
2 0 1 1
Ι Γ Ι Α Ρ - Σ Ι Β Α Ν
5 7 7 1
Ê
ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΘΗΝΩΝ
περιεχοµενα
03
14
συνταξης σηµειωµα εµπρησµος
λαϊκισµος και ανεξαρτησια
ανεκδοτα
µουσικα µηνυµατα φιλιας
15
26
βραβευση µαθητριας του σχολειου
µας, προσκληση γνωριµιας
ευχαριστω 73 χρονια µετα
04
κοινοτητας διοικηση ευχαριστηρια
επιστολη
05
βανδαλισµος στη Συναγωγη της Κερκυρας
06
ο νοµος του Ισραηλ
07
αναγνωστων βηµα
08
16
63 χρονια εθνικης Ανεξαρτησιας
17
αποφθεγµα φωτογραφια
18
100 Εβραιοι που επηρεασαν τον
κοσµο Μαρκ Ροθκο
20
Ναζισµος και ιατρικη στα Γιαννενα
25
27
ανακοινωσεις
28
ειδησεων αποηχοι
29
Χαουαρντ Τζεϊκοµπσον: η λογοτεχνια
των ΗΠΑ ειναι εβραϊκη
31
ποιηµα εις µνηµην
περι αθλητισµου και αντισηµιτισµου
09
τα αποµειναρια της εβραϊκης Κοινοτητας ∆ιδυµοτειχου
11
οι τρεις γιορτες
13
απο το Πεσαχ στο Σαβουοτ
21
Γιοσεφ Λαχανα
23
Αδολφος Άιχµαν, ο αντισυνταγµαταρχης των Ες Ες
24
ειναι οι Αραβες οι νεοι Σιωνιστες
Ι∆ΙΟΚ ΤΗΤΗΣ: Ισραηλιτική Κοινότης Αθηνών,
Μελιδόνη 8, Αθήνα 105 53, τηλ.: 2103252898,
fax: 210 3220761, e-mail: athjcomm@otenet.gr.
Ε Κ∆ ΟΤΗΣ: ο Πρόεδρος της Ι.Κ.Α. Βενιαµίν
Αλµπάλας ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚ ∆ΟΣ ΗΣ -ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Βίκτωρ Ελιέζερ fax: 2104820057, e-mail:
victorel@otenet.gr ΣΥΝΤΑ ΚΤΙΚ Η ΟΜΑ∆Α : Βίκτωρ Ελιέζερ, Ηλίας Νάχµαν, Ντορίτα Τρέβεζα
Σ ΧΕ ∆ΙΑ ΣΜΟΣ- ΚΑΛΛ/ΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ρασέλ
Μπαλέστρα Ε ΚΤΥΠΩΣΗ: ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΑΕΒΕ
ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ Σ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ: Νέλλη
Αρούχ-Καπόν, Αλίκη Αρούχ-Μορδεχάι, ∆αβίδ
Γαβριηλίδης, Βίκτωρ Ελιέζερ, Ισαάκ Ελιέζερ,
Σολέτα Ελιέζερ, Olivier Hochberg, Νισήµ Μαΐς,
Αλέγρα Μάτσα, Άριε Μέκελ, Εβίτα Μιζάν, Ισαάκ
Μιζάν, Μάτος Μπορµπόλης, Μίνος Μωυσής,
Ιακώβ Σιµπή, Ντορίτα Τρέβεζα.
συνταξης σηµειωµα
εµπρησµος,
λαϊκισµος και
Γιοµ Ασσοά, 2 Μαΐου 2011
Σε ολόκληρο το Ισραήλ οι σειρήνες ηχούν και
για δύο λεπτά το ρολόι του χρόνου σταµατά:
είναι εκείνα τα λεπτά, που οι µνήµες των έξι
εκατοµµυρίων Εβραίων θυµάτων του Ολοκαυτώµατος επιβάλλουν την απόλυτη
σιωπή σε έναν ολόκληρο λαό που δεν ξεχνά!
∆ύο λεπτά που θυµίζουν στο κόσµο, ότι δεν
πρέπει να ξεχάσει!
- Κι όµως, λίγες µέρες νωρίτερα, τα ξηµερώµατα, ανήµερα του Πέσσαχ, καπνοί
έβγαιναν από τη Συναγωγή της Κέρκυρας.
Ιερά βιβλία και σύµβολα του Εβραϊσµού καίγονταν µέσα στη Συναγωγή. Μετά το αποτρόπαιο θέαµα στη Συναγωγή των Χανίων το
Γενάρη του 2010, θιασώτες της «νύκτας των
κρυστάλλων» επανήλθαν στη Κέρκυρα ανήµερα του Πέσσαχ.
Το ΚΙΣΕ (Κεντρικό Ισραηλιτικό Συµβούλιο
Ελλάδας) αντέδρασε άµεσα και αποφασιστικά,
µε τον πλέον κατηγορηµατικό τρόπο και λίγες
ώρες αργότερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος,
η υπουργός Παιδείας, βουλευτές όλων των
κοµµάτων και φορείς της περιοχής, καταδικάζουν τον εµπρησµό. Ίσως αυτή η συλλογική
αντίδραση, προτού καν το θέµα λάβει διεθνείς διαστάσεις, να είναι ένα θετικό σηµάδι, ότι η κοινωνία αρχίζει να επαγρυπνά
ενάντια στην επώαση του αυγού του φιδιού.
Αναµένεται βέβαια η σύλληψη των υπευθύνων
και η προσαγωγή τους στη δικαιοσύνη.
- Γνωστός αθλητικογράφος, σε ευρείας κυκλοφορίας εφηµερίδα, επιτίθεται εναντίον της
οµάδας µπάσκετ της Μακάµπι Τελ- Αβίβ και
του κράτους του Ισραήλ, προκαλώντας δεκάδες επιστολές διαµαρτυρίας, χωρίς όµως να
δηµοσιευθεί (τουλάχιστο µέχρι τις 2/5/2011)
ούτε µία εξ αυτών. Το µήνυµα που στάλθηκε
όµως προς τον αθλητικογράφο αυτό είναι
σαφές. Ο λαϊκισµός δε µπορεί πλέον να δρα
ανενόχλητος, και η βία του λόγου θα βρίσκει
απέναντί της τη σωφροσύνη της λογικής.
- Το Ισραήλ γιορτάζει τα 63 χρόνια από την
ίδρυσή του, διανύοντας µια περίοδο µεγάλης
οικονοµικής ανάπτυξης. Ταυτόχρονα όµως,
βρίσκεται και σε µια περίοδο όπου καλείται να
αναλάβει πρωτοβουλίες και να λάβει αποφάσεις δύσκολες, στην πορεία για την επίτευξη
της ειρήνης µε τους γειτονικούς λαούς και για
τη διασφάλιση της ενότητας της ίδιας της ισραηλινής κοινωνίας και ολόκληρου του εβραϊκού λαού. Για τα 63 χρόνια ανεξαρτησίας,
γράφει ειδικά για τους αναγνώστες του
Αλεφ, ο πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα
Άριε Μέκελ, ο οποίος συµβάλλει καθοριστικά
στην ανάπτυξη των σχέσεων Ελλάδας – Ισραήλ.
Χρόνια πολλά λοιπόν στο λαό του Ισραήλ και
καλή σας ανάγνωση
Βίκτωρ Ισαάκ Ελιέζερ
03
04
κοινοτητας διοικηση
ευχαριστηρια επιστολη
Το προεδρείο της διάσκεψης προέδρων των μεγάλων εβραϊκών οργανώσεων της Αμερικής έστειλε ευχαριστήρια επιστολή προς τον πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Βενιαμίν Αλμπάλα, για τη συμβολή της Κοινότητάς
μας στην επιτυχή έκβαση της επίσκεψής τους στην Ελλάδα.
Η επιστολή αυτή αναδεικνύει το σημαντικό ρόλο που παίζει πλέον η Κοινότητά μας και στη σύσφιξη των σχέσεων
της χώρας μας με διεθνείς εβραϊκούς οργανισμούς, πάντα στα πλαίσια μιας στενής συνεργασίας με το ΚΙΣΕ.
05
στη Συναγωγή
της Κέρκυρας
Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος και σύσσωμος
ο ελληνικός Εβραϊσμός εκφράζουν τον αποτροπιασμό τους
και καταδικάζουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την εισβολή αγνώστων στη Συναγωγή της Κέρκυρας και τον, εντός
του ιερού αυτού χώρου, εμπρησμό ιερών βιβλίων – προσευχολογίων και συμβόλων της εβραϊκής θρησκείας.
Την Κέρκυρα, που έχει το θλιβερό προνόμιο να είναι μια από
τις πόλεις με τα υψηλότερα ποσοστά αφανισμού των Εβραίων
κατοίκων της στο Ολοκαύτωμα, την πόλη που οι Εβραίοι
έχουν μια ιστορική παρουσία αιώνων, με συνεισφορά στη ζωή
της και τον πολιτισμό της, τη γενέτειρα του συγγραφέα και
φιλόσοφου Αλμπέρ Κοέν, επιλέγουν κάποιοι να χτυπήσουν με
τον ίδιο ακριβώς τρόπο, που οι οπαδοί του Χίτλερ ξεκίνησαν
την εφαρμογή του σχεδίου της «Τελικής Λύσης» του εβραϊκού προβλήματος: με το κάψιμο βιβλίων και Συναγωγών. Και
θέλουν προφανώς, να συνοδεύσουν και συμβολικά τις απαράδεκτες πράξεις τους, αφού επιλέγουν την ιερή ημέρα του
εβραϊκού Πάσχα, την ημέρα που οι Εβραίοι σε όλο τον κόσμο
γιορτάζουν την απελευθέρωση των προγόνων τους από τον
Αιγυπτιακό ζυγό, την ημέρα που συμβολίζει την ελευθερία, ο
αντισημιτισμός εκδηλώνεται με τον χειρότερο τρόπο, για να
εκφράσει το μίσος και το φανατισμό.
Στη σύγχρονη Ελλάδα, η κοινωνία δεν μπορεί να επιτρέψει
ή να ανεχθεί τον αντισημιτισμό, διότι τέτοιου είδους ενέργειες καταργούν τον πολιτισμό μας, την ανθρωπιά μας, την
αξιοπρέπειά μας, τη δημοκρατία μας.
Οι αρμόδιες Αρχές- Περιφέρεια, Δήμος, Αστυνομική Διεύθυνση και Πυροσβεστική- παρενέβησαν εγκαίρως και απέτρεψαν τον εμπρησμό ολόκληρης της ιστορικής Συναγωγής
της Κέρκυρας. Είναι όμως καθήκον και υποχρέωση όλων, η
άμεση σύλληψη των δραστών και η παραπομπή τους στη δικαιοσύνη, διότι οι σημερινοί εμπρηστές των βιβλίων και των
ιερών συμβόλων του εβραϊκού λαού, είναι οι μελλοντικοί εγκληματίες εναντίον των αρχών της δημοκρατίας και των
αξιών του πολιτισμού μιας κοινωνίας. Είναι κυρίως καθήκον
των Κερκυραίων, να προστατεύσουν την ιστορία και την τιμή
της πόλης τους.
Γραφείο Τύπου του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συµβουλίου Ελλάδος
Προς το Κοινοτικό Συμβούλιο
της Ισραηλιτικής Κοινότητας
Κερκύρας
Αθήνα, 20/04/2011
Με λύπη πληροφορηθήκαμε τα δυσάρεστα νέα που συνέβησαν τα ξημερώματα
της Τρίτης 19/04/2011 και συγκλόνισαν
όλο τον ελληνικό Εβραϊσμό.
Εμείς, ως Μικρή Εβραϊκή Νεολαία Αθηνών (Μ.Ε.Ν.Α.), θα θέλαμε να εκφράσουμε τη συμπαράστασή μας στα μέλη
της Κοινότητάς σας και να προσφέρουμε κάθε δυνατή βοήθεια.
Καταδικάζουμε τέτοια γεγονότα και δεσμευόμαστε, ως η επόμενη γενιά του
ελληνικού Εβραϊσμού, να μην επιτρέψουμε τη βεβήλωση και την εκδήλωση
ασέβειας σε οποιοδήποτε ιερό για μας
χώρο.
Με εκτίµηση,
Μ.Ε.Ν.Α.
06
του ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΣΥΡΙΓΟΥ
ο
του
Ότι οι νέοι φίλοι μας, οι Ισραηλινοί, εξουσιάζουν την παγκόσμια πολιτική και οικονομία, ότι κυβερνάνε τον κόσμο όλο και
από το παρασκήνιο κάνουν ό, τι γουστάρουν, το ξέραμε από παλιά, δεν είναι καινούργιο.
ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ είναι ότι η επιρροή που
ασκούν φτάνει μέχρι τον αθλητισμό, παρ'
ότι στον τομέα αυτό δεν έχουν να επιδείξουν σημαντικές διακρίσεις, δεν αποτελούν, δηλαδή, κάποιο υπολογίσιμο
μέγεθος.
ΕΝΑ ΚΑΤΟΡΘΩΜΑ τους, που, όμως,
επειδή είναι πολύ παλιό δεν προκαλεί
πλέον αντιδράσεις, είναι η συμμετοχή
τους στα ευρωπαϊκά αθλητικά δρώμενα,
παρ' ότι η χώρα τους αποτελεί μέρος της
Ασίας!
ΘΥΜΑΜΑΙ παλιότερα, όταν, κυρίως στο
μπάσκετ, βρίσκαμε μπροστά μας την
εθνική τους ομάδα, ή τη Μακάμπι, η πιο
συνηθισμένη μας αντίδραση ήταν του
τύπου «μα καλά, τι γυρεύει το Ισραήλ
στην Ευρώπη; Γιατί δεν παίζει στη... γειτονιά του;».
ΟΜΩΣ, στη γειτονιά του το Ισραήλ μπορούσε να παίξει μόνο...πόλεμο, γι' αυτό
και η Ευρώπη τού άνοιξε τη φιλόξενη αγκαλιά της. Και έτσι σήμερα φτάσαμε στο
σημείο, μία ομάδα του, η Μακάμπι, να
κάνει άνω-κάτω τη μεγαλύτερη διασυλλογική διοργάνωση του μπάσκετ, το φάιναλ-φορ της Ευρωλίγκας.
ΤΟ ΘΕΜΑ είναι, λίγο ως πολύ γνωστό. Ο
τελικός γίνεται στις 8 Μαΐου, όταν το Ισραήλ γιορτάζει, με διά νόμου αναστολή
κάθε δραστηριότητας των πολιτών του,
την ημέρα των πεσόντων. Από τις 7 το
βράδυ και μετά, η χώρα νεκρώνει. Άρα, η
Μακάμπι, αν προκριθεί στον τελικό, που
συνήθως γίνεται κατά τις 9.30 το βράδυ,
δεν μπορεί να αγωνιστεί. Απαγορεύεται!
Ισραηλ
ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ, λοιπόν; Η Ευρωλίγκα άρχισε
από χθες να βολιδοσκοπεί τις τηλεοράσεις
που μεταδίδουν το φάιναλ φορ, για ενδεχόμενη έναρξη του τελικού στις 5.00 μ.μ.
και του μικρού τελικού στις 2.15 μ.μ., σκέψη
που, αν υιοθετηθεί, θα ισοδυναμεί με
πλήρη υποβάθμιση της διοργάνωσης και
καταστροφή του τηλεοπτικού προϊόντος.
Η ΚΙΝΗΣΗ αυτή σημαίνει πρώτον, ότι η Ευρωλίγκα ψάχνει να βρει τρόπο για να ικανοποιήσει την ομάδα του Ισραήλ, παρ' ότι
αυτή δεν έθεσε το θέμα έγκαιρα, ώστε να
παρθούν οι κατάλληλες αποφάσεις. Και
δεύτερον, ότι η όποια σοβαρότητα του
θεσμού, μαζί με τα εμπορικά συμφέροντα
που έχουν επενδυθεί σ' αυτόν, μπαίνουν
σε δεύτερη μοίρα, σε σχέση με τη θέληση
της ισραηλινής Μακάμπι.
ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ποιο είναι; Ότι το 1991
στο Παρίσι, η ίδια η Μακάμπι είχε παραβιάσει το νόμο, που τώρα ευλαβικά θέλει
να τηρήσει. Και επίσης ότι, ποτέ μέχρι σήμερα οι διοργανωτές δεν έλαβαν σοβαρά
υπόψη τους το θρησκευτικό συναίσθημα
των Ελλήνων, οι οποίοι έχουν αναγκαστεί
να παίζουν Μεγάλη Τρίτη, Μεγάλη Πέμπτη, Μεγάλη Παρασκευή και ανήμερα του
Πάσχα (συνήθως με λαμπρά -είναι αλήθεια- αποτελέσματα!).
ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΝΟΜΙΑ, λοιπόν, και την αξιοπιστία της διοργάνωσης, δύο λύσεις
υπάρχουν: ή να παίξει η Μακάμπι άνευ
όρων στο φάιναλ φορ ή να αποσυρθεί και
τη θέση της να πάρει η ομάδα που απέκλεισε στα πλέι οφ, δηλαδή η ισπανική
Κάχα Λαμποράλ. Οτιδήποτε άλλο υποβαθμίζει τη διοργάνωση και υποτιμά τις
άλλες ομάδες, και πρώτα- πρώτα, για
τους λόγους που προαναφέρθηκαν, τον
εκπρόσωπο της χώρας μας, Παναθηναϊκό.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 5/4/2011
αναγνωστων βηµα
Επιστολή - απάντηση του Μίνου Μωυσή
Κε Συρίγο,
Έχει γίνει παράδοση πια, κάθε χρόνο στην Ελλάδα λίγες ηµέρες
πριν το Πάσχα, να κυκλοφορεί στον Τύπο ένα άρθρο εναντίον του
Ισραήλ ή εναντίον των Εβραίων, µε οποιαδήποτε αφορµή. Φέτος,
την παράδοση αυτή τηρείτε εσείς µε το άρθρο που δηµοσιεύσατε
στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, και µε αφορµή τα όσα συµβαίνουν ενόψει του Φάιναλ Φορ του Ευρωπαϊκού Μπάσκετ.
∆εν έχω ιδιαίτερες γνώσεις για το µπάσκετ και εποµένως, για το
θέµα που έχει δηµιουργηθεί και για την έκταση των συνεπειών
του, δεν µπορώ να εκφράσω άποψη. Απορώ όµως, πώς, ούτε η Ευρωλίγκα ούτε οι υπεύθυνοι της Μακάµπι, δεν έλαβαν έγκαιρα
υπόψη τους ότι στις 8 Μαϊου θα υπήρχε κώλυµα διεξαγωγής των
αγώνων, λόγω της ηµέρας των πεσόντων στο Ισραήλ. Εποµένως,
θα εµπιστευόµουν πολύ καλοπροαίρετα την οποιαδήποτε κριτική
σας για το συγκεκριµένο θέµα, ως ειδικού και έµπειρου αθλητικογράφου και σχολιαστή.
Αλλά µέχρι εκεί κ. Συρίγο. Όλα τα υπόλοιπα που γράψατε, βγάζουν µια κακία και µια απολύτως αδικαιολόγητη επιθετικότητα
προς το Ισραήλ και τους θεσµούς του. Βεβαίως, όσα χρόνια σας
θυµάµαι να παρουσιάζετε από την τηλεόραση αγώνα της Μακάµπι, θυµάµαι επίσης ότι κάθε φορά, εκφράζετε την ίδια απορία:
«Γιατί η Μακάµπι να συµµετέχει στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις,
αφού προέρχεται από µια χώρα που γεωγραφικά δεν ανήκει στην
Ευρώπη» και να το αποδίδετε αυτό στην ισχύ του Ισραήλ, σε διάφορες συνωµοσίες στα πλαίσια του διεθνούς αθλητισµού κλπ.
Η έκφρασή σας ότι «στη γειτονιά του το Ισραήλ µπορούσε να παίξει µόνο…πόλεµο» είναι επιεικώς απαξιωτική και απαράδεκτη.
Μάλλον, επειδή ασχολείστε µε παιχνίδια, δεν έχετε καταλάβει
τόσα χρόνια ότι ο πόλεµος δεν είναι παιχνίδι. Ο πόλεµος κ. Συρίγο, αφήνει πίσω του νεκρούς και τραυµατίες, ξεκληρίζει οικογένειες, διαλύει ολόκληρες κοινωνίες από όλες τις πλευρές των
εµπλεκοµένων σ’ αυτόν. Τίποτα δεν τον κάνει να µοιάζει µε παιχνίδι και ακόµα και µε χιούµορ να αντιµετωπίσει κανείς την παραπάνω αναφορά σας, δεν θα µπορούσε αυτή να είναι ανεκτή.
Τώρα, αν ένα κράτος αναστέλλει πλήρως τις δραστηριότητές του
για να αποτίσει φόρο τιµής στους νεκρούς του στον πόλεµο, που
του κηρύχθηκε από τους γείτονές του µόλις λίγες ώρες µετά την
ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του τον Μάϊο του 1948, αυτό µάλλον περιποιεί τιµή στο ίδιο το κράτος, που τοποθετεί την ηµέρα
αυτή σε πολύ πιο ψηλή θέση από τον αγώνα µιας οµάδας του ή την
διοργάνωση της Ευρωλίγκας.
Από το άρθρο σας φαίνεστε και ενοχληµένος από την πρόσφατη οικονοµική, πολιτική και διπλωµατική προσέγγιση Ελλάδας – Ισραήλ. ∆ικαίωµά σας βέβαια, να έχετε την άποψή σας γι’ αυτή,
δυστυχώς όµως για εσάς, όσοι έχουν ασχοληθεί µε το θέµα διαφωνούν, αφού την χαρακτηρίζουν µια σηµαντική και σωστή στρατηγική στροφή της Ελλάδος µε πολλά οφέλη. Ένα από αυτά για
παράδειγµα, είναι η εκτίµηση για περίπου 400.000 Ισραηλινούς,
07
που θα έρθουν φέτος να κάνουν διακοπές στη χώρα µας, ενισχύοντας την τουριστική µας βιοµηχανία που τόσο έχει ανάγκη η
πατρίδα µας.
Όσον αφορά την εισαγωγή σας ότι, «οι Ισραηλινοί εξουσιάζουν
την παγκόσµια πολιτική και οικονοµία, κυβερνάνε τον κόσµο και
από το παρασκήνιο κάνουν ό, τι γουστάρουν», εδώ τι να πει κανείς. Κλασσική περίπτωση άρρωστης συνωµοσιολογίας, ξεπερασµένες τεχνικές εύκολου εντυπωσιασµού για να διαβάσουν οι
αναγνώστες σας και παρακάτω το άρθρο σας, ή µήπως «όσα δεν
φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεµαστάρια»!
Μετά από το άρθρο σας, είµαι απολύτως σίγουρος ότι, αν τυχόν
µεταδώσετε τους αγώνες της Μακάµπι στο Φάιναλ Φορ της Ευρωλίγκα, παρότι θα επιθυµούσατε να αντικατασταθεί από την
Κάχα Λαµποράλ, θα είστε οπωσδήποτε…αµερόληπτος.
Μίνος Μωυσής
Η επιστολή στάλθηκε προς δηµοσίευση στην εφηµερίδα Ελευθεροτυπία στις
9/4/2011
Σχόλιο - απάντηση από τη Νέλλη Αρουχ-Καπόν
Κε Συρίγο,
Γράφετε:“...όταν το Ισραήλ γιορτάζει, µε διά νόµου αναστολή
κάθε δραστηριότητας των πολιτών του, την ηµέρα των πεσόντων.”
Το Ισραήλ δεν γιορτάζει κύριε Συρίγο! ∆υστυχώς, πενθεί! Πενθεί και τιµά!!!
∆ια νόµου αναστολή κάθε δραστηριότητας!!!! Πόσο µακριά από
την πραγµατικότητα και την ιερότητα της µέρας είναι η περιγραφή αυτή.... Είναι σαν να λέτε ότι δια νόµου επιβάλλεται
στην οικογένεια να θυµηθεί και να µνηµονεύσει τον χαµένο
αγαπηµένο της! Και δυστυχώς για την χώρα, κάθε οικογένεια
πενθεί κάποιον, έτσι που το κρατικό είναι τόσο προσωπικό!!!
Τιµά την ηµέρα των πεσόντων στρατιωτών του και των θυµάτων της τροµοκρατίας!!!
Όσο για τους αθλητικούς κανόνες, τις τηλεοπτικές διαφηµίσεις
και τα άλλα... πραγµατικά ελπίζω η Μακάµπι να σταθεί στο
ύψος της και να (µην) εκπροσωπήσει επάξια την χώρα της, τιµώντας τους ανθρώπους και σεβόµενη το θεσµό!
Νέλλη Αρούχ Καπόν
Το σχόλιο στάλθηκε προς δηµοσίευση στην εφηµερίδα Ελευθεροτυπία στις
9/4/2011
08
του ΒΙΚΤΩΡΑ ΙΣΑΑΚ ΕΛΙΕΖΕΡ
περι αθλητισµου
και
Η ημιμάθεια, η άγνοια και πολλές
φορές το πάθος και ο φανατισμός,
οδηγούν πολλούς, ακόμη και έγκυρους
αθλητικογράφους, στο δρόμο του αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης
και του επικίνδυνου λαϊκισμού.
Έτσι λοιπόν, διαβάσαμε στη στήλη
γνωστού αθλητικογράφου στην
Ελευθεροτυπία: «Ότι οι νέοι φίλοι
μας, οι Ισραηλινοί, εξουσιάζουν την
παγκόσμια πολιτική και οικονομία,
ότι κυβερνάνε τον κόσμο όλο και
από το παρασκήνιο κάνουν ό, τι γουστάρουν, το ξέραμε από παλιά, δεν
είναι καινούργιο». Η ρήση αυτή από
μόνη της παραπέμπει στη λαϊκίστικη
λογική του αποδιοπομπαίου τράγου,
ο οποίος ευθύνεται για τα δεινά του
κόσμου, που στο παρελθόν είχε τη
μορφή του Εβραίου και σήμερα αποδίδεται στο κράτος του Ισραήλ. Μια
διόλου τυχαία σύμπτωση! Ακριβώς
για να μη κατηγορηθεί ο γνωστός
αθλητικογράφος για αντισημιτισμό,
αντί για τους Εβραίους προβάλλει το
Ισραήλ ως παράγοντα που κυβερνά
τον κόσμο όλο. Δηλαδή, ένα κράτος
7.000.000 κατοίκων- ανάμεσα στους
οποίους τα 3.500.000 είναι παιδιάεξουσιάζουν την παγκόσμια πολιτική
και οικονομία! Αυτός είναι ο εύκολος
δρόμος του αποπροσανατολισμού
της κοινής γνώμης, διότι ο αθλητισμός προσπαθεί να ενώσει λαούς και
πολιτισμούς και όχι να διχάσει και να
προκαλεί μίσος.
Ο γνωστός αυτός αθλητικογράφος,
σκόπιμα δεν αναφέρει για παράδειγμα την ανθρωπιστική βοήθεια,
που προσέφερε το Ισραήλ εγκαθιστώντας κινητή νοσοκομειακή μονάδα στην Αϊτή, όταν χτυπήθηκε από
τον ισχυρό σεισμό, μια μονάδα, οι
γιατροί της οποίας υπηρετούν μέχρι
σήμερα το λαό της Αϊτής. Το ίδιο
έπραξαν στα παράλια της νοτιοανατολικής Ασίας, όταν χτυπήθηκε από
το τσουνάμι και το ίδιο έπραξαν πρόσφατα και στην Ιαπωνία. Τέτοιου είδους πράξεις υπηρετούν τις αξίες
του ανθρωπισμού και, όταν κάποιοι
τις αγνοούν στο όνομα της φθηνής
σκοπιμότητας, τότε πλήττουν όχι
μόνο το κύρος τους αλλά και τις
ίδιες τις αξίες του αθλητισμού, τις
οποίες δήθεν υπερασπίζονται.
Διερωτάται ο ίδιος αθλητικογράφος
«μα καλά, τι γυρεύει το Ισραήλ στην
Ευρώπη; Γιατί δεν παίζει στη…γειτονιά του;» και δίνει μόνος του την
απάντηση ότι: «στη γειτονιά του το
Ισραήλ
μπορούσε
να
παίξει
μόνο…πόλεμο, γι αυτό και η Ευρώπη
τού άνοιξε τη φιλόξενη αγκαλιά
της». Άλλο ένα δείγμα που συνδυάζει την άγνοια, την ημιμάθεια και το
λαϊκισμό.
Άγνοια, διότι δεν γνωρίζει ότι το Ισραήλ δεν έγινε και δε γίνεται δεκτό
σε κανένα ασιατικό οργανισμό, διότι
ακριβώς τα αραβικά κράτη δεν αναγνώριζαν ούτε καν το δικαίωμα
ύπαρξής του και κατά συνέπεια,
έχουν επιβάλλει εμπάργκο εναντίον
του, συμπεριλαμβανομένων των
αθλητικών οργανώσεων.
Ημιμάθεια, διότι δεν γνωρίζει ότι το
κράτος του Ισραήλ δημιουργήθηκε
από Ευρωπαίους πολίτες, Εβραίους
στο θρήσκευμα, οι οποίοι δια της
βίας εκδιώχθηκαν από τις χώρες που
κατοικούσαν, αρχής γινομένης από
τη δίκη Ντρέυφους στη Γαλλία, στη
συνέχεια με τα πογκρόμ της Ρωσίας
και τέλος από τη ναζιστική λαίλαπα,
υπό την ανοχή της Ευρώπης. Η μεταπολεμική Ευρώπη λοιπόν, που δεν
άνοιξε καμιά φιλόξενη αγκαλιά, διεκπεραίωσε την υποχρέωσή της έναντι
Ευρωπαίων πολιτών που, μετά τις
διώξεις που υπέστησαν επιστρέφουν
έχοντας δημιουργήσει το δικό τους
κράτος: το κράτος του Ισραήλ με τον
ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Λαϊκισμό, διότι υποτιμά το σεβασμό
που αποτίνει μια ολόκληρη κοινωνία
στα παιδιά που έχασε στη διάρκεια
ενός πολυετούς πολέμου, εναντίον
εκείνων που επιβουλεύονται την ίδια
την ύπαρξή του. Και εάν το 1991,
πράγματι παραβιάσθηκε αυτός ο κανόνας που έχει θεσπίσει μια ολόκληρη κοινωνία, που εκείνη την
ημέρα πενθεί, σε καμία περίπτωση δε
σημαίνει, ότι η ίδια η κοινωνία επιτρέπει την επανάληψη του ίδιου λάθους. Και δεν υπάρχει πιο υγιές
φαινόμενο από τις κοινωνίες που
αναγνωρίζουν τα λάθη τους.
Αλίμονο σε εκείνους που θεωρούν
εαυτούς αλάθητους!!!!!
* ∆ηµοσιογράφος, ανταποκριτής της εφηµερίδας
Maariv του Ισραήλ στην Αθήνα. Το άρθρο στάλθηκε προς δηµοσίευση στην εφηµερίδα Ελευθεροτυπία στις 18/4/2011
της ΝΤΟΡΙΤΑΣ ΑΛ. ΤΡΕΒΕΖΑ
τα
Δ
09
της εβραϊκης
∆ιδυµοτειχου…
ιδυμότειχο. Μια περιοχή του Έβρου, που έχει
συνδεθεί στην σκέψη των περισσοτέρων από
μας με κάτι αρνητικό, ξεχασμένο, μεθοριακό και
ιδιαίτερα απόμακρο από τις εξελίξεις που συμβαίνουν στις διαρκώς αναπτυσσόμενες σύγχρονες αστικές μεγαλουπόλεις. Κι όμως, η
ιστορία της μικρής αυτής πόλης, που σήμερα αριθμεί γύρω
στους 9.000 κατοίκους, αναδεικνύει πως κάποτε, η ευρύτερη
περιοχή άκμασε σημαντικά, αποτελώντας μέχρι και την πρωτεύουσα του Βυζαντίου.
Η παραμονή μου στο Διδυμότειχο, όπου εργάζομαι και διαμένω
τους τελευταίους μήνες, κινητοποίησε το ενδιαφέρον μου
προς τη διερεύνηση του τι απέγινε ο εβραϊκός πληθυσμός, που
κατοικούσε στο κέντρο της πόλης, μέχρι τον Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς από κει και ύστερα χάνονται τα σημάδια ύπαρξής
του. Οι μαρτυρίες των κατοίκων και πιο συγκεκριμένα του κ. Π.
Παπαδόπουλου, κτηματομεσίτη και επιχειρηματία, βοήθησαν
να έρθουν στην επιφάνεια ορισμένα στοιχεία, που χαρακτήριζαν τη ζωή και τις ασχολίες των Εβραίων του προπολεμικού Διδυμοτείχου, καθώς και την απότομη και βίαιη απομάκρυνσή
τους, κατά την διάρκεια της γερμανο-βουλγαρικής Κατοχής.
Η παρουσία των Εβραίων στο Διδυμότειχο χρονολογείται από
πολύ παλιά και συγκεκριμένα από πριν ξεκινήσει ο επαναπατρισμός των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης, το 1922. Ο κύριος τομέας της απασχόλησής τους ήταν το εμπόριο
διαφόρων ειδών, όπως υποδημάτων, ρούχων, γεωργικών προϊόντων, σιτηρών, δερμάτινων ειδών, υφασμάτων, ξυλείας και
σιδηροκατασκευών. Οι επαγγελματικές τους δραστηριότητες
ανθούσαν σε μια χρονική συγκυρία, που τοποθετούσε το Διδυμότειχο ανάμεσα στις μεγαλύτερες εμπορικές δυνάμεις της
εποχής, μετά την Αδριανούπολη. Η οικονομική αυτή επιτυχία επέτρεπε στους περισσότερους να δημιουργήσουν μια σημαντική περιουσία στο σημερινό κέντρο της πόλης του Διδυμοτείχου, τμήματα
της οποίας ανήκουν ακόμα σε λίγες εβραϊκές οικογένειες (που διαμένουν σήμερα στην Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και την Αθήνα).
Ενδείξεις της ακμής και ανθοφορίας του εμπορίου που ασκούσαν, αποτελεί το γεγονός ότι η Κοινότητά τους έφτασε να αριθμεί τα 800-900 άτομα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία εβραϊκού δημοτικού σχολείου καθώς και γυμνασίου. Παράλληλα, λειτουργούσε εβραϊκό νεκροταφείο, του οποίου η
10
ύπαρξη σήμερα δεν μαρτυρείται από καμία επιγραφή ή
ταμπέλα.
Το 1941 η πόλη καταλήφθηκε από τους Γερμανούς και ο
διοικητής διαβεβαίωσε τις ηγεσίες των θρησκευτικών
μειονοτήτων, ότι δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο, ότι θα
έχουν ίσα δικαιώματα χωρίς καμία διάκριση ή ενέργεια
εναντίον τους. Αυτό καθησύχασε την εβραϊκή Κοινότητα. Το Μάρτιο του 1943 όμως, άρχισαν να καταφτάνουν πληροφορίες για τις απελάσεις των Εβραίων της
Θεσσαλονίκης, γεγονός που δημιούργησε σύγχυση και
ανησυχία. Έπειτα από μια περίοδο επιφανειακής ηρεμίας,
στις 4 Μαΐου 1943 οι Γερμανοί κάλεσαν αιφνιδιαστικά
όλους τους Εβραίους στη Συναγωγή «για να τους κάνουν μια σοβαρή ανακοίνωση». Όταν όλοι συγκεντρώθηκαν, οι πόρτες έκλεισαν και οι Γερμανοί τους
ανακοίνωσαν ότι τους θεωρούν αιχμαλώτους πολέμου
και ότι πρόκειται να απελαθούν. Την επόμενη μέρα, μαζί
με τις οικογένειές τους, 740 Εβραίοι οδηγήθηκαν σε βαγόνια θανάτου, μέσω της Αλεξανδρούπολης, με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Ακολούθησαν οι αποστολές των
197 Εβραίων από τη Νέα Ορεστιάδα και το Σουφλί που
φθάνοντας στη Θεσσαλονίκη, αιχμαλωτίστηκαν σε γκέτο
που φυλασσόταν από τους Γερμανούς.
Στις 10 Μαΐου 1943 στάλθηκαν με τρένα στο στρατόπεδο
θανάτου Άουσβιτς- Μπίρκεναου. Μεταξύ αυτών ήταν και
οκτώ εβραϊκές οικογένειες, σύνολο τριάντα άτομα, του
Διδυμοτείχου, που είχαν ισπανική υπηκοότητα, αφού
καμία επέμβαση δεν μπόρεσε να τους σώσει. Κατά την
απογραφή του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος το 1945, αναφέρεται ότι, από τους 900 εβραίους
του Διδυμοτείχου, μόνο 33 σώθηκαν από τα στρατόπεδα
ή κατέφυγαν σε άλλες πόλεις ή χωριά. Οι απώλειες του
εβραϊκού πληθυσμού της Θράκης από το βουλγαρογερμανικό διωγμό ήταν ολοκληρωτικές. Την περίοδο 194344 ο πληθυσμός μειώθηκε στην Κοινότητα Διδυμοτείχου
κατά 96%. Σήμερα κανένας Εβραίος δεν υπάρχει στο Διδυμότειχο.
Όταν οι Γερμανοί κατακτητές αναζήτησαν πληροφορίες
για τον εντοπισμό τους, τις διευθύνσεις κατοικίας και
τον αριθμό των μελών της κάθε οικογένειας, οι Αρχές
έδωσαν τα στοιχεία τους, χωρίς όμως να γνωρίζουν ή να
υποπτεύονται το μέγεθος της τραγωδίας που πρόκειται
να ακολουθήσει, αφηγείται ο κ. Παπαδόπουλος. Και συνεχίζει να περιγράφει την εποχή εκείνη λέγοντας πως
«το μεγαλύτερο λάθος που διαπράχθηκε ήταν το ότι οι
Αρχές και οι κάτοικοι δεν τους έκρυψαν και δεν εμπόδισαν τους Γερμανούς να τους βρουν και να τους συλλάβουν. Η αλήθεια είναι ότι και οι ίδιοι φοβόντουσαν τις
επιπτώσεις. Αν ήταν σε θέση να γνωρίζουν ότι θα επέλθει η τραγωδία της γενοκτονίας, το 70-80% του πληθυσμού, θα τους είχε βοηθήσει».
Με αυτό το τελευταίο, πικρό σχόλιο, που φαίνεται ακόμα
να βαραίνει την ιστορία της περιοχής αυτής, ολοκλήρωσε την φράση του λέγοντας πως «το Διδυμότειχο θα
ήταν εντελώς διαφορετικό αν οι Εβραίοι κάτοικοί του,
συμπολίτες μας, είχαν διασωθεί και παραμείνει στην
πόλη. Η συμβολή τους, ήταν σημαντική σε όλα τα επίπεδα, και η απουσία τους μέσα στα επόμενα χρόνια που
ακολούθησαν έγινε αισθητή. Το Διδυμότειχο δεν θα
είναι ποτέ πια όπως ήταν τότε…»
Όσοι διασώθηκαν από τον Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο, επέστρεψαν στο Διδυμότειχο το 1950 και ελάχιστοι από αυτούς παρέμειναν στην πόλη (συγκεκριμένα αναφέρονται
δυο μόνο οικογένειες). Οι απόγονοί τους, αφού πούλησαν ή εκποίησαν μέρος της ιδιοκτησίας τους στο εμπορικό κέντρο της πόλης, μετανάστευσαν στο Ισραήλ
αμέσως μετά την ίδρυσή του. Στην εβραϊκή συνοικία
υπάρχει το μνημείο του Ολοκαυτώματος, εις μνήμην των
θυμάτων του, καθώς και ό, τι απέμεινε από τη Συναγωγή
που λειτουργούσε, το διακοσμημένο δηλαδή με ψηφιδωτά, περίτεχνο δάπεδό της.
του Ραββινου Αθηνων
ΙΣΑΑΚ ΜΙΖΑΝ
11
οι τρεις
Η Βίβλος λέει: «Τρεις φορές το χρόνο θα γιορτάζετε για μένα» (Έξοδος 23:14).
Η φράση αυτή αναφέρεται στις τρεις χαρούμενες γιορτές του εβραϊκού ημερολογίου:
το Πέσαχ, το Σσαβουότ και το Σουκότ, που είναι γνωστές με το όνομα «Σσαλόσς Ρεγκαλίμ» (οι τρεις γιορτές του προσκυνήματος), γιατί οι Εβραίοι απʼ όλα τα μέρη έπρεπε
τις μέρες αυτές να πάνε πορεία ως προσκυνητές στο Ναό της Ιερουσαλήμ.
Οι γιορτές αυτές αναφέρονται στις τρεις σημαντικές φάσεις από τις οποίες πέρασε ο
λαός του Ισραήλ, πριν συγκροτηθεί σε έθνος ισχυρό και άξιο να κατοικήσει στη Γη της
Επαγγελίας.
Το Πέσαχ αναφέρεται στην Έξοδο από την Αίγυπτο και την απελευθέρωση από τη μακροχρόνια δουλεία. Η ΄Εξοδος αποτελεί τυπικά και ουσιαστικά την πράξη της γέννησης
του εβραϊκού έθνους. Έτσι, το Πέσαχ είναι η πρώτη από όλες τις εβραϊκές γιορτές
Το Σσαβουότ αναφέρεται στην παράδοση του Νόμου (Τορά) από τον Θεό. Με την πράξη
αυτή, ο λαός καθαγιάζεται και επικυρώνεται η συνθήκη του με το Θεό, που συνιστά το
ιδιαίτερο γνώρισμά του και χαρακτηρίζει την παραπέρα πορεία του.
Το Σουκότ αναφέρεται στο ταξίδι μέσα από την Έρημο στη Γη της Επαγγελίας. Η μακροχρόνια αυτή πορεία επιφέρει την απαραίτητη κάθαρση και ισχυροποίηση του λαού,
τη δημιουργία μιας νέας γενιάς ελεύθερων ανθρώπων, ικανών να αγωνιστούν για να
κατακτήσουν με τη δική τους προσπάθεια και τη δική Του βοήθεια, τη Γη που τους είχε
υποσχεθεί.
Η Σημασία του Πέσαχ
Το Πέσαχ έχει διττό χαρακτήρα, ιστορικό και αγροτικό.
Ως αγροτική εορτή είναι η γιορτή της Άνοιξης (Χαγκ Ααβίβ) και σηματοδοτεί την αρχή του θερισμού.
Σημαντικότερος βέβαια, είναι ο ιστορικός χαρακτήρας του Πέσαχ.
Στις 15 του μήνα Νισάν του έτους 2448 (1312 π.κ.π.), ύστερα από 210
χρόνια δουλείας, 600.000 άνδρες, μεταξύ 18 και 60 χρόνών, άφησαν
την Αίγυπτο. Συνολικά τρία εκατομμύρια άνθρωποι ταξίδευσαν στην
έρημο με προορισμό τη Γη της Επαγγελίας.
Η γιορτή εμπεριέχει όλα τα στοιχεία, που χαρακτηρίζουν τον Ιουδαϊσμό και σημαδεύουν τη μετέπειτα πορεία του εβραϊκού λαού: εξορία, δοκιμασίες, πίστη, θαύματα, ελευθερία, λύτρωση, παράδοση της
Τορά. Τα στοιχεία αυτά συνδυαζόμενα, συνοψίζουν σε μία μόνο επέτειο το νόημα της ιουδαϊκής ιστορίας, και κατά τον εορτασμό του
Πέσαχ βρίσκουν την πληρέστερη έκφρασή τους.
Όταν λοιπόν γιορτάζουμε το Πέσαχ, τηρώντας τις εντολές και τα
έθιμά του, όχι μονάχα συνδεόμαστε με το παρελθόν και τις ρίζες μας,
αλλά περνάμε και το μήνυμα στην επόμενη γενιά. Με τον τρόπο αυτό,
12
προσθέτουμε άλλο ένα κρίκο στην αλυσίδα
της ιουδαϊκής παράδοσης. Μνημονεύουμε
πρώτα τους προπάτορές μας, τον Αβραάμ,
τον Ισαάκ και τον Ιακώβ. Ενωνόμαστε νοερά
με τους προγόνους μας καθώς οδηγούνται
στην Εξορία και υποφέρουν ανελέητους
διωγμούς και τυραννία. Είμαστε μαζί τους,
όταν ο Θεός στέλνει τις δέκα πληγές για να
τιμωρήσει τον Φαραώ και το έθνος του, μαζί
τους και όταν φεύγουν από την Αίγυπτο και
διαβαίνουν την Ερυθρά Θάλασσα…
Οι Ραββίνοι μάς δίδαξαν ότι η λέξη σκλαβιά
μπορεί να έχει δύο σημασίες: αφενός, την
υποδούλωση ενός λαού σε έναν άλλο και τη
στέρηση της πολιτικής του αυτοδιάθεσης και
αφετέρου, την ειδωλολατρία, που αφαιρεί
από τους ανθρώπους την ελευθερία έκφρασης και αυτοδιάθεσης.
Η λέξη «Μιτσράγιμ» (Αίγυπτος στα εβραϊκά)
σημαίνει μέρος περιορισμένο και στενό. Ο
εγωισμός και η άγνοιά μας μάς οδηγούν εκεί,
δηλαδή στην αδιαφορία και αναισθησία για
τις ανάγκες των συνάνθρωπων μας αλλά και
για τις ίδιες τις πνευματικές μας ανάγκες. Η
ταπεινοφροσύνη αποτελεί το θεμέλιο κάθε
πνευματικής επίτευξης. Μονάχα όποιος είναι
ικανός να υπερβεί τις ίδιες του τις αδυναμίες
και να υποταχθεί σε μια ανώτερη σοφία, μπορεί να ελευθερώσει τον εαυτό του από τα ίδια
του τα δεσμά.
Το Πέσαχ διαχρονικά
Το Πέσαχ συμβολίζει την ανάταση που προέρχεται από τη ρήξη με το παρελθόν της δουλείας και της κακομοιριάς και το πέρασμα
στην ελευθερία και την αισιοδοξία. Είναι φυσικό λοιπόν, ότι ο εορτασμός του έχει συνδεθεί με σημαντικές ιστορικές στιγμές του
λαού του Ισραήλ, που εμπεριέχουν μια τέτοια
ρήξη.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται στη Βίβλο (Ιησούς
του Ναυή,) ο εορτασμός του πρώτου Πέσαχ
στη Γη της Επαγγελίας. Μετά από σαράντα
χρόνια περιπλάνησης στην έρημο, ο Γεοσσούα προχώρησε σε περιτομή όλου του λαού
και ετοιμάστηκε για την πρώτη μεγάλη επίθεση εναντίον της Ιεριχούς. Πριν από την επίθεση οι Ισραηλίτες γιόρτασαν το Πέσαχ. Την
επόμενη του Πέσαχ, σταμάτησε η παροχή του
μάννα και οι Ισραηλίτες έφαγαν για πρώτη
φορά άζυμα που προέρχονταν από τη γη. Το
Πέσαχ εκείνο σηματοδοτεί τη συγκρότηση
ενός ισχυρού έθνους, που παύει να ζει από
την ελεημοσύνη του Θεού και αναλαμβάνει
την τύχη του στα χέρια του. Η βοήθεια του
Θεού εκφράζεται πλέον με πιο έμμεσο τρόπο.
Ένα άλλο σημαντικό Πέσαχ (Βας.Β΄Κ.23) ήταν
αυτό που ακολούθησε τη θρησκευτική και
κοινωνική μεταρρύθμιση του βασιλιά Ιωσία
(έτος 3139/621 π.κ.π.). Σύμφωνα με την παράδοση, τη μεταρρύθμιση πυροδότησε η ανακάλυψη ενός ξεχασμένου βιβλίου του Νόμου.
Η μεταρρύθμιση περιλάμβανε την καταστροφή των ειδώλων, κάθαρση του Ναού,
αναδασμό της γης και δέσμευση του βασιλιά
και όλου του λαού στην τήρηση του Νόμου
του Θεού. Και εδώ έχουμε τη ρήξη με το
αμαρτωλό παρελθόν και την επιστροφή στον
ορθό δρόμο, που επισφραγίστηκε πανηγυρικά
με το λαμπρό εορτασμό του Πέσαχ.
Στα πιο πρόσφατα χρόνια, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις τραγικές μέρες του Πέσαχ στη
Βαρσοβία του έτους 1943, όταν ο εβραϊκός
λαός αντιμετώπιζε τη χειρότερη τυραννία
όλων των εποχών, μια τυραννία που επιδίωξε
και έθεσε σε εφαρμογή την ολοκληρωτική
καταστροφή τους. Αρνούμενοι να πεθάνουν
«ήσυχα», σε μια πράξη απεγνωσμένης και
χωρίς ελπίδα αντίστασης, οι ελεύθεροι πολιορκημένοι της Βαρσοβίας έδειξαν σε όλο
τον κόσμο, ότι το πνεύμα των Μακκαβαίων
και του Μπαρ Κοχμπά είναι ζωντανό. Η αντίστασή του συμβολίζει τη ρήξη με το παρελθόν της ανούσιας «μη βίας», καθώς ο λαός
του Ισραήλ έπαιρνε πάλι στα χέρια του την
ευθύνη της επιβίωσής του και της εθνικής
του αποκατάστασης.
Αξίζει να θυμηθούμε τα λόγια τους, που μας
άφησαν ως παρακαταθήκη: «Σε σας τα αδέλφια μας: να μην ξεχάσετε ποτέ, μα ουδέποτε,
αν θα μείνετε στη ζωή, αυτά που έγιναν. Να
είστε πάντοτε ενωμένοι και στη χώρα του Ισραήλ μαζεμένοι, και εκεί να περιμένετε την
έλευση του Μεσσία και την τελική εξιλέωσή
μας.»
Οι στασιαστές του γκέτο γνωρίζουν ότι, η τελευταία ημέρα του Πέσαχ συνδέεται με την
ασίγαστη ελπίδα μας για τον ερχομό της Απολύτρωσης και την εποχή όπου ο λύκος θα ζει
αρμονικά πλάι στο αρνί και κακό δεν θα υπάρχει. Τα όπλα θα γίνουν εργαλεία και η γνώση
θα πλημμυρίσει τη γη (Ησαϊας).
του OLIVIER HOCHBERG*
13
απο το
Π
ριν από μερικές εβδομάδες, στις περασότ Ταζρία
και Μετσορά, ασχοληθήκαμε με μια δυσνόητη έννοια της Τορά, την ονομαζόμενη
«τσαράατ». Θα προσπαθήσω να
ορίσω αυτή την έννοια. Στην πρώτη
επίσημη μετάφραση της Βίβλου στα
ελληνικά, γνωστής ως μετάφραση
των εβδομήκοντα, η έννοια «τσαράατ» αποδόθηκε ως «λέπρα» και για
χρόνια ταυτίστηκε με την ασθένεια
αυτή. Η ερμηνεία αυτή, που έγινε παράδοση, θεωρείται πια λανθασμένη:
πρώτον, γιατί η κατάσταση που περιγράφεται στη Τορά δεν ταιριάζει με
τα συμπτώματα της λέπρας και δεύτερον, γιατί βλέπουμε ότι το τσαράατ δεν αφορά μόνο στο δέρμα
αλλά και στα ρούχα και στους τοίχους του σπιτιού και βεβαίως, δεν
υπάρχει τέτοια γνωστή ασθένεια.
Οι Σοφοί μάς προσδιόρισαν τη φύση
αυτού του φαινομένου στο τέταρτο
βιβλίο της Τορά, στο εδάφιο που
αναφέρεται ότι «η Μύριαμ -η αδελφή
του Μωυσή- χτυπήθηκε με τσαράατ
μετά που μίλησε άσχημα για αυτόν
(τον Μωυσή)». Με άλλα λόγια, το
τσαράατ δεν ήταν ένα φυσικό φαινόμενο αλλά μια Θεία τιμωρία για τη
φαρμακερή γλώσσα «λασόν αρά» (lashon hara). «Λασόν αρά» σημαίνει να
μιλάς άσχημα, να συκοφαντείς, να
μεταφέρεις φήμες, να κουτσομπολεύεις, να διαβάλλεις τους άλλους
ανθρώπους.
Η κακογλωσσιά, λασόν αρά, έχει αναγνωρισθεί ως η πηγή πολλών συμφο-
στο
Σαβουοτ:
µια πορεια
ρών, που βρήκαν τις εβραϊκές κοινότητες ανά τους αιώνες. Πράγματι, η
λεκτική βία δεν είναι λιγότερο άγρια
από τη σωματική βία, και αυτοί που
τις χρησιμοποιούν εναντίον των
άλλων, πάντα στο τέλος πλήττονται
οι ίδιοι. Η κακογλωσσιά έφερε πολλές εσωτερικές συγκρούσεις στις
εβραϊκές κοινότητες στο παρελθόν,
που οδήγησαν σε καταστροφές,
όπως στην κατάρρευση του δεύτερου Ναού ή στις διώξεις κατά το Μεσαίωνα. Τα λόγια μπορούν να
καταστρέψουν κοινότητες, όπως
μαρτυρά η Ιστορία.
Μόλις γιορτάσαμε το Πέσσαχ και
κρατάμε τις όμορφες αναμνήσεις
από τα τραγούδια και το οικογενειακό Σέντερ, αλλά και την εξαντλητική πλευρά της προετοιμασίας για
το Πέσσαχ. Εννοώ το βαθύ, «ανοιξιάτικο καθάρισμα», που προηγείται
του Πέσσαχ και την Μιτσβά να απαλλαγούμε από όλα τα Χαμέτς, πριν το
ξεκίνημα της γιορτής. Χαμέτς, είναι
τα προϊόντα με προζύμι, που απαγορεύεται να καταναλώσουμε ή να κατέχουμε κατά τη διάρκεια του
Πέσσαχ. Χαμέτς, είναι οποιοδήποτε
προϊόν παράγεται από έναν από τους
πέντε τύπους σπόρων και που, όταν
αναμιγνύεται με νερό, φουσκώνει.
Έτσι λοιπόν, προϊόντα όπως μακαρόνια, πίτσες, δημητριακά, ψωμί,
μπύρα, ουίσκι, κρουασάν κλπ θεωρούνται Χαμέτς. Αυτό που εννοούμε
εδώ αφορά το «φυσικό» Χαμέτς.
Υπάρχει όμως, και η πνευματική
άποψη του Χαμέτς. Όταν βάζουμε
στο φούρνο ζυμάρι με μαγιά, αυτό
φουσκώνει και γίνεται ένα νόστιμο
ψωμί, η Χαλά, που συμβολίζει τον άνθρωπο που είναι γεμάτος, ικανοποιημένος από τον εαυτό του, με το
εγώ του φουσκωμένο. Η πνευματική
ερμηνεία του Χαμέτς είναι η αλαζονεία. Σε αντίθεση, η ματσά, που είναι
λεπτή και επίπεδη, σχεδόν άνοστη,
είναι σύμβολο ταπεινότητας και σεμνότητας. Εν ολίγοις, το Πέσσαχ μας
διδάσκει να απαλλαχθούμε από το
φυσικό Χαμέτς, (την υπεροψία μας)
και να το αντικαταστήσουμε με τη
Ματσά (την ταπεινή στάση). Θέλω να
ξεκαθαρίσω ότι ταπεινότητα δεν σημαίνει να υποτιμούμε τον εαυτό μας.
Είναι η ικανότητά μας να στεκόμαστε με σιωπηλό δέος μπροστά στην
παρουσία αυτού, που είναι μεγαλύτερο από τον εαυτό. Είναι να μπορούμε να βλέπουμε τα καλά των
άλλων ανθρώπων και να τους το
λέμε, έτσι θα μεταλλάξουμε το
λασόν αρά σε λασόν τοβ (καλό
λόγο).
Η ταπεινότητα είναι μια ανοιχτή καρδιά στον κόσμο.
Όπως ο Θεός δημιούργησε το σύμπαν με τα λόγια, έτσι μπορούμε να
φτιάξουμε ή να καταστρέψουμε σχέσεις με τα λόγια. Όπως τα κακά
λόγια μειώνουν και καταρρακώνουν
τους ανθρώπους, τα καλά λόγια βοηθούν τους ανθρώπους να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν. Η γλώσσα
είναι το μεγαλύτερο δώρο του Θεού
στον άνθρωπο και πρέπει να τη χρησιμοποιούμε σωστά για να θερα-
14
πεύουμε και όχι να καταστρέφουμε.
Δοξάζουμε το Θεό με λόγια αλλά
πρέπει να μάθουμε πώς να ταπεινώνουμε τους εαυτούς μας και να δοξάζουμε τους ανθρώπους γύρω μας.
Αυτή είναι η πρόκληση του Πέσσαχ.
Το Πέσσαχ λέγεται στη Τορά και
«ζμάν χερουτένου», η εποχή της
ελευθερίας μας, και όπως η άνοιξη
φέρνει την ανθοφορία και την ανανέωση της φύσης, έτσι και το Πέσσαχ είναι ο χρόνος της ανανέωσης
της ψυχής μας. Οι Εβραίοι έφυγαν
από την Αίγυπτο το βράδυ του Πέσσαχ και άφησαν πίσω τους τη σκλαβιά. Έτσι, αυτό το βράδυ πρέπει κι
εμείς να αποφασίσουμε να σπάσουμε τα δεσμά της σύγχρονης
σκλαβιάς, ίσως έχουμε γίνει δέσμιοι
της δουλειάς, του κινητού τηλεφώνου, του facebook…Ίσως είμαστε
σκλάβοι της κακής ιδιοσυγκρασίας
μας, που μας οδηγεί στο λασόν αρά.
Το Πέσσαχ είναι η εποχή του έτους
που μπορούμε να σταματήσουμε και
να ελευθερώσουμε τους εαυτούς
μας από τις κακές συνήθειες. Ακόμα
και αν δεν καταφέραμε να ασχοληθούμε με αυτά τα θέματα κατά τη
διάρκεια του Πέσσαχ, έχουμε ακόμα
τις πενήντα μέρες του Ομερ, που μας
οδηγούν στο Σαβουότ και μπορούμε
να διορθώσουμε την πορεία μας.
Η Τορά παρομοιάζει τον άνθρωπο με
ένα πήλινο δοχείο, και τα δύο είναι
φτιαγμένα από χώμα. Η Τορά λέει
ότι, η αξία του πήλινου δοχείου
εξαρτάται από το περιεχόμενό του.
Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους. Η αληθινή αξία του ανθρώπου
δεν είναι στο φυσικό περιτύλιγμα
αλλά στην ψυχή του. Οι απόψεις
του, οι πράξεις του, οι μιτσβότ και η
μελέτη της Τορά, είναι το περιεχόμενό του. Ας ετοιμαστούμε να δεχθούμε την Τορά, το Σαβουώτ.
Μετάφραση Αλίκη Αρούχ-Μορδεχάι
* Ο Olivier Hochberg ζει στην Ελλάδα και
είναι Σύμβουλος διοίκησης υγείας
ανεκδοτα
Ο Πάπας προτείνει στους Εβραίους να κάνουν έναν αγώνα θρησκευτικών γνώσεων λέγοντάς τους πως αν νικήσει ο ίδιος, όλοι οι Εβραίοι
θα πρέπει να φύγουν από την Ιταλία, αν όμως νικήσουν αυτοί, τότε
θα παραμείνουν. Μη μπορώντας να κάνουν αλλιώς, οι Εβραίοι συμφωνούν, και έτσι διαλέγουν για εκπρόσωπό τους τον Μωυσή. Ο Μωυσής προτείνει στον Πάπα, για να γίνει πιο συναρπαστικός ο αγώνας, να
προστεθεί ένας ακόμα όρος: να μην μιλήσουν καθόλου, να κάνουν
μόνο νοήματα. Ο Πάπας δέχεται. Στέκονται λοιπόν όρθιοι ο ένας απέναντι στον άλλο και ξαφνικά, ο Πάπας σηκώνει τρία από τα δάχτυλά
του. Ο Μωυσής σε απάντηση σηκώνει το ένα. Μετά, ο Πάπας κουνάει
το χέρι του γύρω από το κεφάλι του. Ο Μωυσής σαν απάντηση σηκώνει ένα απʼ τα δάχτυλά του και δείχνει το έδαφος. Στην επόμενη κίνηση, ο Πάπας παίρνει ψωμί και κρασί. Ο Μωυσής απαντά, παίρνοντας
στο χέρι του ένα μήλο.
- Τότε λέει ο Πάπας: Οι Εβραίοι μπορούν να μείνουν! Αυτός ο άνθρωπος είναι φοβερός, εξηγεί στους δικούς του. Δεν μπορούσα να κάνω
τίποτα για να τον νικήσω.
- Δηλαδή, τι συνέβη τον ρωτάνε οι δικοί του;
- Πρώτα σήκωσα τρία δάχτυλα, εννοώντας την Αγία Τριάδα. Αυτός
σήκωσε ένα δάχτυλο, εννοώντας ότι ένας είναι ο Αληθινός Θεός (όλοι
είναι το ίδιο πρόσωπο). Μετά κούνησα το χέρι μου γύρω από το κεφάλι μου, εννοώντας ότι ο Θεός βρίσκεται γύρω μας. Αυτός μου
έδειξε το έδαφος, εννοώντας ότι ο Θεός βρίσκεται εδώ ακριβώς που
βρισκόμαστε. Στο τέλος, πήρα ψωμί και κρασί, για να του θυμίσω τη
Θεία Λειτουργία, ενώ εκείνος πήρε ένα μήλο, για να μου θυμίσει την
τρομερή αμαρτία του Αδάμ και της Εύας. Σας λέω, ήταν φοβερός!
Εν τω μεταξύ, πηγαίνει και ο Μωυσής στους δικούς του, που άρχισαν
να τον ρωτάνε κι αυτοί τι έγινε. Και ο Μωυσής του απαντά:
- Πρώτα αυτός σήκωσε τρία δάχτυλα, εννοώντας ότι όλοι εμείς οι
Εβραίοι, έχουμε τρεις μέρες να φύγουμε από την Ιταλία. Εγώ σήκωσα
ένα δάχτυλο, εννοώντας ότι ούτε ένας Εβραίος δεν θα έφευγε. Μετά,
κούνησε το χέρι του γύρω απ το κεφάλι του, εννοώντας ότι οι Εβραίοι
θα φύγουν από όλη την χώρα. Εγώ, δείχνοντας το έδαφος, του είπα
ότι θα μείνουμε εδώ ακριβώς που βρισκόμαστε.
- Και μετά, τι συνέβη, ρώτησε ένας άλλος;
- Μετά έβγαλε κάτι να φάει, και το ίδιο έκανα και εγώ!!!
Μια Εβραία κοπέλα πηγαίνει να δει τον Ραββίνο της για να μάθει ποιόν
από τους δύο υποψήφιους γαμπρούς πρόκειται να παντρευτεί. Τον
ρωτάει λοιπόν:
«Ο Μπεν και ο Αριέλ, είναι και οι δύο ερωτευμένοι μαζί μου. Ποιος θα
είναι ο τυχερός;».
Ο ηλικιωμένος και σοφός Ραββίνος, τότε της απαντά:
«Ο Μπεν θα σε παντρευτεί. Ο Αριέλ θα είναι ο τυχερός…».
15
προσκληση
µε την οµαδα
Αισθητικης Αναβαθµισης
βραβευση µαθητριας
του
µας
Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Ε΄ και
ΣΤ΄ τάξης του Σχολείου μας, στο πλαίσιο
των ποικίλων project που αναπτύσσονται
καθʼ όλη τη διάρκεια του χρόνου, συμμετείχαν και στο πρόγραμμα του Δικτύου
Αγωγής Τηλεόρασης, που έχει δημιουργηθεί από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση
του νομού Σερρών.
Σκοπός του εγχειρήματος είναι οι μαθητές/τριες να σταματήσουν να είναι παθητικοί δέκτες και να μετατραπούν σε
ενεργητικούς κριτές των τηλεοπτικών
προγραμμάτων. Στη διάρκεια του προγράμματος οι μαθητές/τριες ήρθαν σε
επαφή με τηλεοπτικά προϊόντα, τα σχολίασαν και στη συνέχεια θα τα αποδομήσουν, για να δημιουργήσουν οι ίδιοι το
δικό τους τηλεοπτικό προϊόν.
Παράλληλα, κλήθηκαν μαζί με τους συμμαθητές τους από την Δ΄ τάξη να γράψουν και να ζωγραφίσουν για τα
τηλεοπτικά τους δικαιώματα. Ένα από τα
έργα των μαθητών μας, αυτό της μαθήτριας της Δ΄ τάξης, Αλεξάνδρας Σταθοπούλου, κρίθηκε ως ένα από τα καλύτερα
και επιλέχθηκε να συμπεριληφθεί στην
ενημερωτική αφίσα του Δικτύου.
Γι αυτή της τη διάκριση, βραβεύτηκε
μαζί με άλλα παιδιά από διάφορα σχολεία
της Ελλάδας από την υπουργό Παιδείας,
Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων κ.
Άννα Διαμαντοπούλου.
www.athjcom.gr
Η ομάδα Αισθητικής Aναβάθμισης εργάζεται από τον Νοέμβριο του
2010 με τη συμπαράσταση και τη βούληση του νεοεκλεγέντος, τον
Ιούνιο του 2010, Κοινοτικού Συμβουλίου, ώστε να εφαρμοσθούν
ορισμένες από τις προτάσεις της για την αναβάθμιση των χώρων
γύρω από τη Συναγωγή.
Η επιστημονική και επαγγελματική καθοδήγηση της αρχιτέκτονος
Ματίλντας Μπεράχα, μέλος του Κοινοτικού Συμβουλίου, προσφέρει στην ομάδα τη θεσμική κάλυψη που χρειάζονται οι εθελοντές.
Ο συντονισμός των εργασιών γίνεται από την πολιτικό μηχανικό
Φένια Γαβριηλίδου, σε συνεννόηση με τον πρόεδρο της Επιτροπής Ακινήτων Ανδρέα Μορντώ. Η κυρία Γαβριηλίδου, με τη συνεχή
παρουσία της και επίβλεψη εξασφάλισε μέχρι τώρα εξαιρετικά
αποτελέσματα, με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος. Ανακαινίσθηκαν το
γραφείο του Ραββίνου κυρίου Μιζάν, η αίθουσα Κιντούς, η αυλή
δεξιά της εισόδου και ο κήπος της Συναγωγής Ετς Χαϊμ. Δημιουργήθηκε επίσης, ένας μικρός αποθηκευτικός χώρος.
Η ανακαίνιση πραγματοποιήθηκε από δωρεές σε χρήματα και σε
είδη, από όσους πίστεψαν ότι αυτά τα έργα δεν επιδέχονταν αναβολή. Ευχαριστούμε τους χορηγούς αυτής της προσπάθειας:
Εύα Γκανή, αρχιτέκτονα, οικογένεια Μάκη Νισσήμ Μιγιωνή, οικογένεια Μωρίς Λεών, οικογένεια Μίμη Μπέζα, οικογένεια Μιράντας
Αλκαλάη, οικογένεια Κωστή Χασιώτη, Υβόννη Καπουάνο, Νέλλυ
Σεφιχά, Ρίνα Κοέν, Φλώρα Καμχή, Σίλκε Ναχμία, Χέδερ Ναχμία,
Νίνα Φλωρεντίν, Ματούλα Μπενρουμπή, Άννα Μπενβενίστε, Ρόζα
Ασσέρ, Ευτυχία Ασσέρ, Αλίκη Μορδεχάϊ, Ματίλντα Μπεράχα, Βίκο
Αμαρίλιο, το Συντονιστικό της Wizo, Ερρίκο Κόβο, Καντέν Μπεναρντούτ, Μάκη Σολομών, Σάμπυ Μιωνή, Μπενώτ Μπερίθ Ιουδήθ
(είδος), Σούζη Μιγιωνή (είδος), Μπέκυ Σαλτιέλ, Εστέρ Τζιβρέ, Εβελίνα Ντεκάστρο, Γκλάντυς Αμπραβανέλ, Μιμίκα Σαμουηλίδου,
Λιλή Αρούχ, Ντόλυ Χασσίδ.
Στην επόμενη επικοινωνία μας θα δημοσιεύσουμε και ονόματα
άλλων χορηγών.
Προσκαλούμε όλους τους ομοθρήσκους να επισκεφθούν τους χώρους που ανακαινίσθηκαν, να τους χαρούν, να τους συγκρίνουν
με την προηγούμενη εικόνα και να μας βοηθήσουν με προσωπική
εργασία και κυρίως οικονομικά, ώστε να μη διακοπεί το έργο της
ανακαίνισης. Στόχος της ομάδας παραμένει, παράλληλα με την
ανακαίνιση, να υπάρξει καλύτερη οργάνωση και λειτουργία της καθαριότητας και τακτοποίησης, των χώρων της οδού Μελιδόνη.
Η οµάδα Αισθητικής Αναβάθµισης
* Το Κοινοτικό Συμβούλιο ευχαριστεί θερμά τα μέλη της ομάδας Αισθητικής Αναβάθμισης καθώς και όλους χορηγούς για την πολύτιμη συμβολή τους στην αναβάθμιση των Κοινοτικών χώρων.
16
του πρεσβη του Ισραηλ
στην Αθηνα ΑΡΙΕ ΜΕΚΕΛ
χρονια
Ανεξαρτησιας
Πρόσφατα το Ισραήλ γιόρτασε τα 63α γενέθλιά
του. Εάν το κράτος ήταν άνθρωπος, θα θεωρείτο τώρα μέσης ηλικίας και θα έπρεπε να συλλογιστεί για το παρελθόν και το μέλλον του.
Καθώς αναπολούμε τα 63 χρόνια της Ανεξαρτησίας του κράτους του Ισραήλ, έχουμε πολλούς λόγους να είμαστε υπερήφανοι. Από μια
σχεδόν άγονη έρημο σφυρηλατήσαμε ένα
ισχυρό, πλούσιο κράτος με μια δυναμική δημοκρατία, που είναι πρωτοπόρο, παγκοσμίως στις
τέχνες και την επιστήμη. Σήμερα 5,5 εκατομμύρια Εβραίοι ζουν στο Ισραήλ, σε σχέση με
650.000 το 1948. Διαθέτουμε επίσης, και μια
αραβική μειονότητα 1,5 εκατομμυρίων ανθρώπων, που απολαμβάνει πλήρη ισονομία με τους
άλλους πολίτες.
Σήμερα βλέπουμε μια μεγάλη κοινωνική και πολιτική αναταραχή στη Μέση Ανατολή. Καθώς
παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις στη Τυνησία, την Αίγυπτο, την Λιβύη, την Συρία, την
Υεμένη και άλλα κράτη, δεν μπορούμε παρά να
βγάλουμε το συμπέρασμα ότι το Ισραήλ είναι η
μόνη σταθερή χώρα στην περιοχή. Ακόμα και οι
επικριτές του Ισραήλ ομολογούν ότι, στην
πραγματικότητα οι γενικότερες παθογένειες
στον αραβικό κόσμο αποτελούν το πραγματικό
πρόβλημα στην περιοχή και όχι η Αραβο- Ισραηλινή διένεξη.
Καθώς κοιτάμε εμπρός και σχεδιάζουμε το μέλλον, μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι και αποφασισμένοι. Η κύρια επιθυμία μας είναι να
μπορέσουμε επιτέλους να ζήσουμε ειρηνικά με
τους γείτονές μας. Τα τελευταία χρόνια το Ισραήλ έχει προβεί σε πολλές χειρονομίες καλής
θέλησης. Οι γείτονές μας ωστόσο, σε πολλές
περιπτώσεις, έχουν γυρίσει την πλάτη στην
χείρα ειρήνης που έχουμε τείνει. Βρισκόμαστε
ακόμα περικυκλωμένοι από εχθρικά καθεστώτα
και οργανώσεις, όπως είναι η Χεζμπολάχ στο Λίβανο και η Χαμάς στη Γάζα, που επιδιώκουν την
καταστροφή του Ισραήλ. Θα διατηρήσουμε πάν-
τοτε την ικανότητα να υπερασπιζόμαστε τους
πολίτες του Ισραήλ και την δημοκρατία της
χώρας. Παρά ταύτα, δεν θα χάσουμε ποτέ την
ελπίδα και θα πράξουμε τα μέγιστα για την επίτευξη της ειρήνης.
Σε αυτή την στιγμή της ενδοσκόπησης, βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να αναφέρω ότι βιώνουμε μια χρυσή εποχή στους δεσμούς μεταξύ
Ελλάδος και Ισραήλ, καθώς η Αθήνα και η Ιερουσαλήμ χαίρουν μιας ισχυρής και θερμής
σχέσης, που δεν έχει προηγούμενο. Οι διμερείς
δραστηριότητες έχουν στην κυριολεξία κορυφωθεί, έπειτα από την ιστορική ανταλλαγή
επισκέψεων μεταξύ των πρωθυπουργών Παπανδρέου και Νετανιάχου, το περασμένο καλοκαίρι. Σε αυτές συγκαταλέγονται πολύ πυκνές
επισκέψεις Ελλήνων και Ισραηλινών υπουργών
στο Ισραήλ και την Ελλάδα. Εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί τουρίστες έρχονται στην Ελλάδα και αναδύεται μια ισχυρή οικονομική
σχέση μεταξύ των κρατών μας. Δυο πολύ σημαντικές εξελίξεις θα λάβουν χώρα στο άμεσο
μέλλον. Τον Ιούνιο θα πραγματοποιηθεί στο Ισραήλ μια διακυβερνητική Ελληνο – Ισραηλινή
διάσκεψη με την συμμετοχή αρκετών υψηλόβαθμων υπουργών, υπό την ηγεσία των πρωθυπουργών Παπανδρέου και Νετανιάχου. Τον
Ιούλιο θα φιλοξενήσουμε τον πρόεδρο Παπούλια στην Ιερουσαλήμ, ο οποίος θα είναι ο επίσημος προσκεκλημένος του προέδρου Σίμον
Πέρες.
Με την ευκαιρία της 63ης επετείου της Ανεξαρτησίας του κράτους του Ισραήλ, θέλω να τονίσω ότι το Ισραήλ δεν είναι μόνο η χώρα των
Ισραηλινών αλλά και η ιστορική, αρχαία πατρίδα
των απανταχού Εβραίων, οπουδήποτε και αν
διαμένουν. Μπορώ να υποσχεθώ ότι θα παραμείνουμε πάντοτε ενωμένοι, πιασμένοι χέρι με
χέρι, ως ένας λαός ο οποίος είναι υπερήφανος
για την ιστορική μας πατρίδα και τα επιτεύγματά της, στα μόλις 63 χρόνια αυτής.
Η σοφία δεν είναι
μία ουτοπία.
Καμία ουτοπία
δεν είναι σοφή.
18
οι 100 Εβραιοι
που επηρεασαν
τον κοσµο
Μαρκ
(1903-1970)
Ρόθκο
Δεκατέσσερα χρόνια μετά τον τραγικό θάνατο του Τζάκσον Πόλλοκ σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Λονγκ
Άιλαντ, ο μεγάλος αντίζηλός του, Μάρκ Ρόθκο αυτοκτόνησε στη Νέα Υόρκη, στο εργαστήριό του, κόβοντας τις
φλέβες των καρπών του. Ο Ρόθκο είχε πει στους φίλους
του ότι, ενώ δεν μπορούσε να αποδειχθεί ότι ο θάνατος
του Πόλλοκ ήταν αυτοκτονία, όταν αυτός θα έδινε τέλος
στη ζωή του θα γινόταν γνωστό σε όλους.
Ο Πόλλοκ ετάφει στο κοιμητήριο της περιοχής, που έγινε
το μοιραίο δυστύχημα. Η σύζυγός του, η ζωγράφος Λι
Κρέισνερ, τοποθέτησε στο μνήμα του εναν τεράστιο
33
βράχο. Λόγω της διασημότητας του Πόλλοκ, το μνήμα
του έγινε τόπος συγκέντρωσης διασήμων καλλιτεχνών.
Ο Ρόθκο, ωστόσο, ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο μιας μικρής εκκλησίας του Λόνγκ Άιλαντ. Ο ζωγράφος Θεόδωρος Στάμος, επιστήθιος φίλος του, επέλεξε αυτό το
ήσυχο μέρος και ο τάφος του έγινε πιο σεμνός από
αυτόν του Πόλλοκ. Η τελευταία κατοικία του Ρόθκο ήταν
μακριά από τον κόσμο της τέχνης.
Παρʼ όλο που ο Τζάκσον Πόλλοκ θεωρείται από πολλούς
ο εκπρόσωπος της Σχολής της Νέας Υόρκης του Αφηρη-
οι 100 Εβραιοι
που επηρεασαν
τον κοσµο
μένου Εξπρεσιονισμού, ο Μαρκ Ρόθκο θεωρείται ο πιο
ανθρώπινος και εκφραστικός αντιπρόσωπός της. Ο
Ρόθκο στην ζωή του, όπως και στο θάνατό του, ήταν μακριά και απομονωμένος από τους άλλους αφηρημένους
ζωγράφους. Ο Πόλλοκ ελευθέρωσε τις γραμμές από τα
ρεαλιστικά σχήματα, δίνοντας στη ζωγραφική του ενέργεια και πνεύμα, και αντίστοιχα ο Ρόθκο ελευθέρωσε το
χρώμα από τους ρεαλιστικούς περιορισμούς. Τις δεκαετίες του 1950 και 1960, οι πίνακές του προκαλούσαν
βαθιά συγκίνηση, κατάνυξη και μεγαλοπρέπεια. Η αποδέσμευση του χρώματος από τα ρεαλιστικά σχήματα
επηρέασε το πώς βλέπει κανείς την τέχνη και το πώς δημιουργεί.
Το έργο ενός ζωγράφου είναι καλύτερα να το βλέπει κανείς, παρά να το περιγράφει. Φανταστείτε πολύ μεγάλους
καμβάδες, με άπειρες τονικές διαβαθμίσεις χρωμάτων
σε φόρμες που υπερνικούν τα σχήματα, προκαλώντας
συναισθήματα έκστασης, τρόμου, αγωνίας…
Ο Μάρκους Ρόθκοβιτς γεννήθηκε στη Λετονία. Ο πατέρας του ήταν καταξιωμένος φαρμακοποιός, που έστειλε
τον γιό του στο θρησκευτικό σχολείο. Όπως και πολλοί
ακόμα Εβραίοι εκείνη την εποχή, για να αποφύγει την
στρατολόγηση των δύο μεγαλυτέρων γιών του στο ρωσικό στρατό, πήγε με την οικογένειά του στην Αμερική
το 1913. Όταν έφθασαν στην Αμερική, άλλαξαν το επίθετό τους και διέμειναν στο Πόρτλαντ. Ο πατέρας του
πέθανε αιφνιδίως, όταν εγκαταστάθηκαν στο Πόρτλαντ
και πέρασε τα εφηβικά του χρόνια σε μεγάλη φτώχια.
Παρʼ όλα αυτά, στις αρχές του 1920 φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Γέιλ, το οποίο εγκατέλειψε για να πάει στη Νέα
Υόρκη να σπουδάσει ζωγραφική. Σύντομα παντρεύτηκε,
ήταν όμως δυστυχής στο γάμο του και αναγκάστηκε να
δουλέψει σε διάφορες χειρονακτικές εργασίες για να
συντηρήσει την καινούρια οικογένειά του. Σταμάτησε τις
εφήμερες δουλειές, όταν ο πρόεδρος Ρούσβελτ υποστήριξε οικονομικά τις καλλιτεχνικές κολεκτίβες, και εργάστηκε εκεί τα χρόνια της οικονομικής ύφεσης. Την
περίοδο αυτή γνωρίστηκε με τους Ντε Κόουνινγκ, Γκότλιμπ και Πόλλοκ. Ο συνδυασμός της ευρωπαϊκής επιρροής, καθʼ ότι, πολλοί καλλιτέχνες έφθασαν στην
Αμερική διωγμένοι από το ναζιστικό καθεστώς, η οικονομική ύφεση και ο αμερικανικός πατριωτισμός, λειτούργησαν ως καταλύτες και γιʼ αυτό στις αρχές της
δεκαετίας του 1940, το στυλ πολλών νέων αμερικανών
καλλιτεχνών άλλαξε και σηματοδότησε την απαρχή
της χρυσής εποχής της μοντέρνας τέχνης. Προς το
τέλος του Πολέμου πήρε διαζύγιο από τη σύζυγό του
και σύντομα παντρεύτηκε για δεύτερη φορά. Το ότι
ήταν ευτυχισμένος φάνηκε στην τέχνη του, καθώς απομακρύνθηκε από τα ρεαλιστικά του σχέδια και προχώ-
19
ρησε προοδευτικά προς ένα πιο αφηρημένο ύφος.
Ο Ρόθκο επιθυμούσε να προκαλεί στο κοινό, όχι μόνο
νοητικές αντιδράσεις ή ενθουσιασμό αλλά να αγγίζει τα
βαθύτερα συναισθήματα και επιθυμίες. Καθώς η τέχνη
του γινόταν όλο και περισσότερο αναγνωρίσιμη ο Ρόθκο,
όπως και άλλοι της γενιάς του, δεν ήξερε πώς να το διαχειριστεί. Η τεράστια ενέργεια και το συναισθηματικό
άδειασμα που διοχέτευε στην τέχνη του, τον επηρέασαν
σοβαρά. Τα φωτεινά του χρώματα προοδευτικά βάθαιναν και αντανακλούσαν μια σκοτεινή διάθεση. Η οικογένεια Ντε Μενίλ του ανέθεσε να φτιάξει τις τοιχογραφίες
στο εκλησσάκι τους. Τα χρώματά του είναι σκούρα, σε
γκάμα καφέ και μαύρου, είναι σκοτεινά και εκπέμπουν
περισσότερο σκυθρωπότητα παρά τραγικότητα, είναι
κραυγές πόνου παρά μεγαλοπρεπή σύμβολα. Τα επόμενα
έργα τού συνεχίζουν να αναδίδουν απαισιοδοξία, είναι
μικρότερων διαστάσεων και πιο εκφραστικά, αλλά παραμένουν κρύα και κουρασμένα.
Η δύναμη των έργων τού προερχόταν από τη δύναμη
των ίδιων των χρωμάτων. Για παράδειγμα, τον απασχολούσε η επίδραση ενός συγκεκριμένου κίτρινου με ένα
συγκεκριμένο κόκκινο ή μωβ και πώς η σχέση τους θα
εμφυσήσει ένα συναίσθημα σʼαυτόν που θα το κοιτάει.
Ο Ρόθκο δεν έδινε τίτλους στα έργα του παρά μόνο ημερομηνίες. Ο θεατής έπρεπε να αντιδρά σʼαυτό που
υπήρχε στον καμβά χωρίς κάποια βοήθεια από εικόνες
της καθημερινότητας, λογοτεχνικές ή ιστορικές παραπομπές. Αγνή τέχνη για χάρη της τέχνης, χρώματα που
διαλύονται σε άλλα χρώματα, με πρόθεση να μας απομακρύνουν από τον πόνο του πραγματικού κόσμου και
να μας οδηγήσουν σε ενοράσεις του απείρου.
Από το ομότιτλο βιβλίο τού
MICHAEL SAPIRO
μετάφραση Αλίκη Αρούχ-Μορδεχάι
20
της ΑΛΕΓΡΑΣ ΜΑΤΣΑ
ναζισµος και
ιατρικη στα Γιαννενα
Στις 23 Μαρτίου του 2011 έγινε στην Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ) στα Γιάννενα, ομιλία του καθηγητή
της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Τζων
Καλέφ-Εζρά, με θέμα «Ναζισμός και Ιατρική». Η εκδήλωση αυτή αφιερώθηκε από την ΕΗΜ στη μνήμη των
Γιαννιωτοεβραίων, που πιάστηκαν στις 25 Μαρτίου 1944
και εξοντώθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα.
Ο ομιλητής, συνδυάζοντας επιστημονικά με βιωματικά
στοιχεία, ανέδειξε τον κυρίαρχο ρόλο που διαδραμάτισαν κορυφαίοι επιστήμονες, κυρίως γιατροί, στις φρικαλεότητες του ναζιστικού καθεστώτος. Αναφέρθηκε στις
αντιλήψεις ιατρικής ηθικής και δεοντολογίας που κυριαρχούσαν τις τέσσερις πρώτες δεκαετίες του 20ου
αιώνα στην επιστημονική κοινότητα και στα προγράμματα
εξαναγκασμένης στείρωσης και «ευθανασίας», που υλοποιήθηκαν σε νοσοκομεία της προπολεμικής Γερμανίας.
Τα προγράμματα αυτά προτάθηκαν, σχεδιάστηκαν και
υλοποιήθηκαν από κορυφαίους ιατρούς, κυρίως πανεπιστημιακούς, οι οποίοι ενημέρωναν σχετικά την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, με άρθρα τους σε
επιστημονικά περιοδικά. Στα πλαίσια προγραμμάτων «ευθανασίας» αναπτύχθηκαν και δοκιμάσθηκαν οι «ιατρικές» τεχνικές, που εφαρμόσθηκαν σε «βιομηχανική»
κλίμακα κατά το χρονικό διάστημα 1941-1945 ενάντια σε,
περίπου 3.000.000 «υπανθρώπους», στα στρατόπεδα
εξόντωσης, με την άμεση συμμετοχή ιατρών, που είχαν
ειδική μεταπτυχιακή εκπαίδευση και σε στενή συνεργασία με ιατρικές πανεπιστημιακές σχολές και ιδρύματα ιατρικής έρευνας. Έγινε σύντομη αναφορά στις
μακρόχρονες σωματικές και ψυχικές επιπτώσεις στην
υγεία των λίγων κρατουμένων, που επιβίωσαν του Ολοκαυτώματος.
Ο Τζων Καλέφ-Εζρά ανέδειξε το υπόβαθρο που οδήγησε
στην εκτέλεση αποτρόπαιων ιατρικών μελετών σε κρατούμενους, συνήθως με τη μορφή χρηματοδοτούμενων
ερευνητικών προγραμμάτων (παρόμοιες «ιατρικές» μελέτες σε κρατούμενους έγιναν την ίδια εποχή και από Ιά-
πωνες ιατρούς). Οι μελέτες αυτές προτάθηκαν και σχεδιάσθηκαν από καθηγητές ιατρικών σχολών, οι περισσότεροι από τους οποίους «αξιοποίησαν» το υλικό που
απέκτησαν, ως και πολλές δεκαετίες μετά την λήξη του
Πολέμου. Παρουσιάσθηκαν στοιχεία που έδειξαν ότι, οι
εν λόγω υψηλόβαθμοι δολοφόνοι-ιατροί όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν μετά τον Πόλεμο, αλλά συνέχισαν να ηγούνται, ως τη συνταξιοδότησή τους, της ιατρικής επιστήμης
όχι μόνο στη Γερμανία αλλά ορισμένοι από αυτούς στις
Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μεταφέρθηκαν μετά τον Πόλεμο. Τέλος, τέθηκε το ρητορικό ερώτημα αν η επιστημονική κοινότητα «έμαθε» από αυτό το πελώριο
παραστράτημα της ιατρικής επιστήμης και αν υπάρχει πιθανότητα να επαναληφθούν παρόμοια φαινόμενα ενάντια σε οποιαδήποτε κατηγορία «διαφορετικών» ανθρώπων.
Η εκδήλωση έκλεισε με μια ενδιαφέρουσα δημόσια συζήτηση μεταξύ ομιλητή και των παρευρισκομένων.
Την επόμενη ημέρα παρουσιάσθηκαν εκτεταμένα ηχογραφημένα αποσπάσματα της ομιλίας σε εκπομπή του
δημοτικού ραδιοφώνου της πόλης, ενώ έγιναν αναφορές στην ομιλία στις τοπικές εφημερίδες Ηπειρωτικός
Αγών (δυο άρθρα) και Πρωινός Λόγος (δυο άρθρα). Στο
θέμα της ομιλίας αφιερώθηκε ειδική εκπομπή διάρκειας
1.5 ώρας σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό της πόλης (Ήπειρος ΤV1), με συνέντευξη του Τζων Καλέφ-Εζρά στο δημοσιογράφο κ. Γιώργο Γκότζο, που συνδυάσθηκε με
συζήτηση για τη σημερινή κατάσταση και αναμεταδόθηκε πολλές φορές. Η πρώτη μετάδοση της εκπομπής
ολοκληρώθηκε τις πρώτες ώρες της 25ης Μαρτίου, την
ώρα δηλαδή που πριν από 67 χρόνια Γερμανοί στρατιώτες με ντόπιους συνεργάτες τούς περικύκλωναν τις
εβραϊκές συνοικίες της πόλης. Με αυτόν τον τρόπο έγιναν ευρύτερα γνωστά στους κατοίκους της ΒΔ Ελλάδος
τα στοιχεία και τα μηνύματα που παρουσιάσθηκαν στην
ομιλία.
του ΙΑΚΩΒ ΣΙΜΠΗ
21
“Ήρθαµε να του
Στο στρατιωτικό νεκροταφείο της Ιερουσαλήμ, στο Χαρ
Χέρτσλ, υπήρχε μια ταφόπετρα με χαραγμένο το κείμενο: “Αμυντικός Στρατός του Ισραήλ – 35470 - Γιοσέφ
Λαχανά – έπεσε στη μάχη στο Τζενίν – 3 Ιουνίου 1948, 24
ετών, αιωνία του η μνήμη“. Αντίθετα με τους άλλους τάφους, σʻ αυτή την ταφόπετρα έλειπαν τα ονόματα των
γονιών του στρατιώτη, το έτος, ο τόπος γέννησής του
και άλλα στοιχεία, που αποτελούν το τυπικό των ομοιόμορφων στρατιωτικών τάφων.
Η ταφόπετρα αυτή είναι τοποθετημένη σε έναν χώρο,
που αποτελεί ομαδικό τάφο. Τα τυπικά στοιχεία λοιπόν,
του στρατιώτη Γιοσέφ Λαχανά, που θάφτηκε σε κοινό
τάφο μαζί με ακόμα σαραντα πέντε στρατιώτες, είναι ελλιπή…
Στις προσπάθειες που καταβάλλει ο στρατός του Ισραήλ
να μάθει όσο το δυνατό περισσότερα βιογραφικά στοιχεία για τους πεσόντες, και κυρίως για να μπορέσει να
συμπληρώσει τη σελίδα μνήμης τους (http: //www.izkor.
gov.il/ στα εβραϊκά), απασχολεί εθελοντές οι οποίοι προσπαθούν να ανασύρουν, όσο το δυνατόν περισσότερα
στοιχεία για εκείνους τους στρατιώτες, που λόγω των
συνθηκών τα βιογραφικά τους είναι ελλιπή.
Δίνουμε πρόσωπο στους πεσόντες
Πέντε ολόκληρα χρόνια διήρκεσε η έρευνα εξεύρεσης
των προσωπικών στοιχείων, για τη συμπλήρωση της ταφόπετρας και της σελίδας μνήμης του Γιοσέφ Λαχανά,
σε όλα τα αρχεία του Ισραήλ στην Ελλάδα, στη Γαλλία
και σε άλλα μέρη. Έτσι, μάθαμε πως ο άγνωστος στρατιώτης Γιοσέφ Λαχανά γεννήθηκε στην Άρτα το 1921,
ήταν γιος του Νισήμ και της Εστέρ Λαχανά. Είχε δύο μεγαλύτερα αδέλφια, την Ζιμπόλα και τον Γκέρσον, που
είχαν μεταναστεύσει στη Γαλλία πριν από την έναρξη
του Πολέμου.
Ο Μιχαέλ Μάτσα στο βιβλίο του “The illusion of safety“
αναφέρει κάποιον Γιοσέφ Λαχανά, που στη διάρκεια του
Πολέμου, ήταν στην αντίσταση. Σε ένα από τα αρχεία
βρέθηκε και επιστολή του αδελφού Γκέρσον από τη Γαλλία, στην οποία ζητούσε από το τμήμα Αναζήτησης Συγγενών του Εβραϊκού Πρακτορείου πληροφορίες, για τη
μοίρα του αδελφού του, που τέσσερα χρόνια τώρα δεν
είχε νέα του και ο οποίος το 1948 ήταν στρατιώτης. Η
επιστολή αυτή βοήθησε τους ερευνητές να βρουν τα
ανίψια του Γιοσέφ στη Γαλλία, τα οποία όμως δεν ήξε-
και να του
απονείµουµε τιµή”
ραν τίποτα για τη μοίρα των παπούδων τους και εξεπλάγησαν όταν άκουσαν για την έρευνα που γινόταν σχετικά
με το θείο τους, για τη συμπλήρωση της ταφόπλακάς
του.
Πάντως, φαίνεται πως μετά τη λήξη του Πολέμου, ο Γιοσέφ μέσω Πάτρας – ή μπορεί οι γονείς να είχαν μετακομίσει στη Πάτρα πριν τον Πόλεμο, δεδομένου ότι τα
ονόματά τους δεν υπάρχουν στη λίστα ονομάτων των
Εβραίων από την Άρτα που στάλθηκαν στα στρατόπεδα
– έφτασε στην Αθήνα, αποφασισμένος να μεταναστεύσει στην Παλαιστίνη. Εισήλθε σε ένα από τα δύο στρατόπεδα προετοιμασίας που λειτουργούσαν τότε στην
Αθήνα, το ένα στα Πατήσια και το άλλο στην Φραγκοκλησιά, υπό την καθοδήγηση απεσταλμένων από την Παλαιστίνη, και στις 17 Νοεμβρίου 1945 αποβιβάστηκε, από
έναν κολπίσκο του Σουνίου στο πλοίο Μπερλ Κατσνέλσον (που το προηγούμενό του όνομα ήταν Δημήτριος),
και μπάρκαρε παράνομα για την Παλαιστίνη μαζί με 211
ακόμα παράνομους μετανάστες. Η πλειονότητα αυτών
ήταν διασωθέντες από τα στρατόπεδα εξόντωσης, παρτιζάνοι και παιδιά στο πλαίσιο της μετανάστευσης νέων.
Το πλοίο προσάραξε στο Σφαϊμ της Παλαιστίνης στις 22
Νοεμβρίου 1945*. Επειδή υπήρχε βρετανική απαγόρευση
μετανάστευσης, οι αγγλικές περιπολίες που το αντιλήφθηκαν το συνέλαβαν αμέσως, όμως διακόσιοι από τους
επιβάτες τού είχαν ήδη προλάβει να αποβιβασθούν και
να σκορπιστούν στα κοντινά χωριά, και μόνο 11 άτομα
συνελήφθησαν και εγκλείστηκαν στο στρατόπεδο Ατλίτ.
Σύμφωνα με λίστες του εβραϊκού Πρακτορείου που
έχουμε στα χέρια μας, ο Γιοσέφ στάλθηκε στο κιμπούτς
Μεσιλότ, με μια ομάδα από 31 νέους. Σύμφωνα με μαρτυρία του φίλου του Ελιάου Κοέν, ο Γιοσέφ το 1946 μετακόμισε στην Κιριάτ Μότσκιν, όπου νοίκιασε ένα
δωμάτιο και ζούσε κάνοντας διάφορες χειρωνακτικές
εργασίες. Η μαρτυρία αυτή επιβεβαιώνεται εν μέρει και
από την επιστολή του αδελφού του το 1952.
Τον Φεβρουάριο του 1948, ο Γιοσέφ επιστρατεύεται και
εντάσσεται στη μάχιμη ταξιαρχία “Καρμέλι”. Το Μάρτιο
τραυματίζεται και νοσηλεύεται για 20 περίπου μέρες στο
νοσοκομείο “Καρμέλ“ στη Χάιφα. Από τη νοσηλεία του
στο νοσοκομείο βρέθηκε στα αρχεία και φωτογραφία.
Μετά την ανάρρωσή του επέστρεψε στο στράτευμα.
Η μάχη της Τζενίν ήταν μια από τις αιματηρές μάχες του
πολέμου της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ. Ο Γιοσέφ έπεσε
22
σε αυτή τη μάχη με ακόμα 44 συπολεμιστές του. Στις 3 Αυγούστου 1950, δύο χρόνια μετά που
οι πεσόντες στη μάχη ήταν άγνοούμενοι, επιστράφηκαν τα οστά
τους στο Ισραήλ. Οι 45 πεσόντες,
ανάμεσά τους και ο Γιοσέφ Λαχανά, θάφτηκαν σε ομαδικό τάφο
στο στρατιωτικό νεκροταφείο
Χαρ Χέρτσλ στην Ιερουσαλήμ και
στο στρατιωτικό νεκροταφείο της
Χάιφα. Η ταφόπετρα του Γιοσέφ
Λαχανά δεν περιείχε όλα τα προσωπικά στοιχεία που υπαγορεύει
το τυπικό.
Η έρευνα στην Ελλάδα ξεκίνησε
στο Δήμο Άρτας, αναζητώντας τη
γέννηση του Γιοσέφ Λαχανά ή
έστω μια οικογενειακή μερίδα
στην οποία να φαίνεται ως μέλος
(γιός). Δεν βρέθηκε όμως τίποτα.
Και τότε ζητήσαμε να γίνει
έρευνα στο μητρώο αρρένων,
γιατί και από άλλες περιπτώσεις είχαμε διαπιστώσει ότι
αυτό τηρείται ανελλιπώς και δεν καταστρέφεται (λόγω
του ότι σχετίζεται με τη στρατιωτική υποχρέωση των αρρένων). Με μεγάλη συγκίνηση λάβαμε θετική απάντηση
στο τηλεφωνικό αίτημα που υποβάλαμε: ναι, υπήρχε εγγεγραμμένος στα μητρώα αρρένων, ο Ιωσήφ Λαχανάς
του Νισήμ, γεννηθείς το 1921, με αριθμό μητρώου αρρένων 104.
Στο μητρώο αναγραφόταν μεν, ότι είναι Έλλην υπήκοος,
όμως αυτό ήταν διαγραμμένο με μια κόκκινη γραμμή, σημάδι ότι από ένα χρονικό σημείο και μετά είχε απωλέσει
την υπηκοότητα, χωρίς να αναφέρεται το πότε και το
γιατί, και βάσει ποιας απόφασης (προφανώς επειδή εγκατέλειψε την Ελλάδα για την Παλαιστίνη). Για το λόγο
αυτό, δε μπορούσαν να χορηγήσουν πιστοποιητικό στο
οποίο θα αναγραφόταν το «Έλλην υπήκοος», αλλά ούτε
και να γράψουν το λόγο απώλειας της υπηκοότητας,
αφού δεν αναγραφόταν σαφώς. Τότε τους εξηγήσαμε
προφορικά, ότι απώλεσε την υπηκοότητα διότι είχε μεταναστεύσει στην Παλαιστίνη, καθώς και ότι δεν διεκδικεί υπηκοότητα πλέον, εφόσον έχει πεθάνει (δεν είπαμε
πότε και πως) και το όλο πρόβλημα είναι να μπορούν οι
συγγενείς του να γράψουν τα προσωπικά του στοιχεία
στο μνήμα του. Στη συνέχεια κάναμε σχετικό γραπτό αίτημα, ώσπου τελικά έστειλαν το πιστοποιητικό, όπου ξεπέρασαν το πρόβλημα γράφοντας “... ήταν γραμμένος
στα μητρώα του δήμου...”
Στις 3 Μαΐου 2011, μια εβδομάδα πριν από την ημέρα της
Ανεξαρτησίας και μια μέρα μετά
την ημέρα του Ολοκαυτώματος,
έγιναν τα αποκαλυπτήρια της καινούργιας και συμπληρωμένης ταφόπλακας του Γιοσέφ Λαχανά σε
επίσημη τελετή. Ο Γιοσέφ Λαχανά
δεν είναι πια άγνωστος στρατιώτης. Στην τελετή συμμετείχαν
πλήθος ανθρώπων, μαχητών της
ταξιαρχίας που υπηρέτησε ο Γιοσέφ Λαχανά, σχολεία, στρατιώτες,
ερευνητές του πολέμου της Ανεξαρτησίας ενώ ήρθε και ένας από
τους ανιψιούς του από την Agen
της Γαλλίας.
Την τελετή και το Γιοσέφ τίμησαν
με την παρουσία τους ο υπουργός
Ματάν Βιλνεΐ, ο πρόεδρος της
Βουλής Ρουβέν Ρίβλιν, ο σημερινός διοικητής της ταξιαρχίας
“Καρμέλι”, ο φίλος του από τα
παλιά Ελιάου Κοέν, που ζει ακόμα.
Όλοι τους μίλησαν και αναφέρθηκαν στην εκπαιδευτική και ηθική σημασία της έρευνας
και της τελετής. Οι ομιλητές τόνισαν τις προσπάθειες
που κάνει ο στρατός του Ισραήλ για να “δώσει πρόσωπο
στους πεσόντες” και στην περίπτωση αυτή στον Γιοσέφ
Λαχανά απονέμοντάς του την αρμόζουσα τιμή. «Κάθε
άνθρωπος δεν είναι μόνο όνομα αλλά ολόκληρος κόσμος. Έτσι και ο Γιοσέφ Λαχανά, 64 χρόνια μετά, από
όνομα έγινε ολόκληρος κόσμος» ανέφερε ένας εκ των
ομιλητών.
Αναφέρθηκαν στο ότι η μνήμη με τον καιρό φθείρεται, το
μνήμα όμως μένει. Κατατέθηκαν στεφάνια, από εκπροσώπους της ισραηλινής κυβέρνησης, της Κνεσέτ, της ταξιαρχίας “Καρμέλι”, των οργανώσεων μεταναστών από
την Ελλάδα και της οργάνωσης διασωθέντων από τα
στρατόπεδα εξόντωσης, ενώ ένα φλάουτο συνόδευε τη
μνήμη και το σεβασμό προς το πρόσωπο και τον κόσμο
του Γιοσέφ Λαχανά.
Η τελετή έληξε με τον εθνικό ύμνο του Ισραήλ.
Σχετικά µε το πλοίο αυτό, καθώς και για άλλα πλοία που µετέφεραν Ελληνοεβραίους στην Παλαιστίνη, µπορείτε να βρείτε στο βιβλίο “Η Ζωή από την
Αρχή” της Καρίνας Λάµψα και του Ιακώβ Σιµπή.
Του ΟΦΕΡ ΑΝΤΕΡΕΤ
23
Αδόλφος
ο αντισυνταγµαταρχης
των Ες Ες
«..ήρθε η στιγμή για εμένα να βγω
από το προκάλυμμα της ανωνυμίας
και να παρουσιάσω τον εαυτό μου.
Όνομα: Αδόλφος Άιχμαν. Επάγγελμα: αντισυνταγματάρχης των
Ες Ες...». Έτσι ευθαρσώς ο αρχιτέκτονας της τελικής λύσης, ο Αδόλφος Άιχμαν, έγραφε στον Γερμανό
καγκελάριο από τον τόπο που κρυβόταν, μια δεκαετία μετά το Ολοκαύτωμα.
Την επιστολή ανακάλυψε σε ένα
γερμανικό αρχείο ένας ιστορικός
από το Αμβούργο, ο Δρ. Μπετίνα
Στάνγκνιτ, μετά από έξι χρόνια
έρευνας, σχετικά με τους Ναζί εγκληματίες πολέμου. Χθες, το
γράμμα δημοσιεύθηκε για πρώτη
φορά στη γερμανική εφημερίδα
Bild.
Ο Άιχμαν έστειλε την επιστολή
στον πρώτο καγκελάριο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Κόνραντ Αντενάουερ, το
1956. Ο Άιχμαν τότε κρυβόταν
στην Αργεντινή, όπου είχε καταφύγει με την οικογένειά του. Τι
ήθελε ο Άιχμαν από τον καγκελάριο της Δυτικής Γερμανίας, μετά
τη γενοκτονία στην οποία είχε
πάρει μέρος; Ήθελε να επιστρέψει
στη Γερμανία. Η επιστολή εστάλη
από ένα προάστιο του Μπουένος
Άιρες, όπου ζούσε με το όνομα Ρικάρντο Κλέμεντ.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, συνελήφθη από τη Μοσάντ και οδηγήθηκε στο Ισραήλ, όπου δικάστηκε
στην Ιερουσαλήμ και απαγχονίστηκε το 1962.
Ο Άιχμαν έγραψε στον Αντενάουερ: «Δε ξέρω πόσο καιρό η μοίρα
θα μου επιτρέψει να ζήσω. Ξέρω,
ωστόσο, ότι κάποιος πρέπει να εξηγήσει στη νέα γενιά τί συνέβη.
Πρέπει να δοθεί μια εξήγηση.
Έπρεπε εκείνα τα χρόνια να κατευθύνω και να καθοδηγήσω μεγάλο μέρος της «περίπλοκης»
αυτής ιστορίας».
Η «περίπλοκη» ιστορία στην οποία
ο Άιχμαν αναφέρεται, είναι το
Ολοκαύτωμα.
Ο Άιχμαν έγραψε επίσης, ότι προέβλεπε πως θα δικαζόταν για τη
συμμετοχή του στον Πόλεμο, όταν
θα επέστρεφε στη Γερμανία, αλλά
δεν πίστευε ότι θα πήγαινε στη φυλακή για πολύ καιρό. Είχε προφανώς, δίκιο. Η Γερμανία μετά τον
πόλεμο, δε βιαζόταν να φέρει Ναζί
εγκληματίες πολέμου ενώπιον της
δικαιοσύνης. Πολλοί δε, έλαβαν
κυβερνητικές θέσεις σε υπηρεσίες
ασφαλείας και συλλογής πληροφοριών.
Ο Δρ. Τόμπιας Χέρμαν, φύλακας
των ναζιστικών αρχείων στο Ludwigsburg, είπε: «Δυστυχώς, το '50
δεν υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον
στην Γερμανία για τη δίωξη Ναζί
εγκληματιών πολέμου».
Σύμφωνα με τον Στάνγκνιτ, το
γράμμα του Άιχμαν δείχνει ότι
«δεν ήταν ικανοποιημένος με το
καθεστώς που βρισκόταν στην Αργεντινή. Ο δολοφόνος δεν ήθελε
την ανωνυμία που του προσέφερε
το όνομα Ρικάρντο Κλέμεντ, αλλά
επιζητούσε την αίγλη του ονόματος Αδόλφος Άιχμαν».
Αυτό το έτος είναι η 50ή επέτειος
της δίκης του Άιχμαν. Κατά τις τελευταίες εβδομάδες έχουν έρθει
στο φως σε όλο τον κόσμο έγγραφα
για τη ζωή του Άιχμαν στην εξορία,
μετά το Ολοκαύτωμα, δείχνοντας
για άλλη μία φορά ότι η Γερμανία
γνώριζε πού ήταν ο Άιχμαν, χρόνια
προτού συλληφθεί από τους Ισραηλινούς, και ακόμη ότι τον βοήθησε
να αποφύγει τη σύλληψη.
Πρόσφατα ανακαλύφθηκαν έγγραφα, όπου προκύπτει ότι υπήρχε
μεγάλος φόβος στη Γερμανία μετά
τον Πόλεμο, για το αποτέλεσμα
της δίκης του Άιχμαν στο Ισραήλ.
Σύμφωνα με τη CIA, ο Αντενάουερ
ήταν στα πρόθυρα της υστερία από
τον φόβο, μήπως κατά την διάρκεια της δίκης, ο Άιχμαν αποκαλύψει ότι πολλοί πρώην-Ναζί, που
έλαβαν μέρος στη μηχανή εξόντωσης, υπηρετούν στη γερμανική κυβέρνηση.
HAARETS, 12.4.2011
Μετάφραση Εβίτα Μιζάν
24
του ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΦΡΙΝΤΛΑΝΤ
ειναι οι
οι νεοι Σιωνιστες;
Χ
ρόνια μετά το θάνατό
του, η σοφία του Αμπά
Εμπάν είναι ακόμη ζωντανή – όπως η πολύτιμη
παρατήρηση που συχνά
ανασκαλεύουμε ότι «οι Παλαιστίνιοι
ποτέ δεν χάνουν την ευκαιρία να χάσουν μια ευκαιρία».
Εάν ο παλαίμαχος υπουργός Εξωτερικών ζούσε σήμερα, υποπτεύομαι
ότι θα αντέστρεφε το ρητό, παρατηρώντας ότι τώρα είναι οι δικοί του
άνθρωποι, οι Ισραηλινοί, που έχουν
μάστορες στο να τους παρουσιάζεται μια ευκαιρία και να τη χάνουν
αμέσως.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι
το επαναστατικό πνεύμα που σαρώνει τώρα τον αραβικό κόσμο. Με
απολυταρχικά καθεστώτα σʼ όλη τη
Μέση Ανατολή ή να καταρρέουν ή να
απειλούνται, μπορούμε τώρα να αντιληφθούμε πόσο μεγάλη ευκαιρία
μόλις έχασε το Ισραήλ. Λέω «μόλις»,
διότι το Ισραήλ έχει περάσει τη μεγαλύτερη περίοδο των τελευταίων
εννέα χρόνων χάνοντας ευκαιρίες.
Αναφέρομαι στην Αραβική Πρωτοβουλία Ειρήνης, που ομόφωνα εγκρίθηκε από 22 αραβικά έθνη το
2002- μεταξύ αυτών από το Ιράκ του
Σαντάμ, τη Συρία του Ασάντ και τη
Λιβύη του Καντάφι – και επί πλέον
υποστηρίχθηκε από 35 ακόμη ισλαμικά κράτη.
Το Ισραήλ είχε την ευκαιρία να συνάψει συμφωνίες με Άραβες κυβερνήτες και άφησε την ευκαιρία να χαθεί.
Η Αραβική Πρωτοβουλία Ειρήνης
πρότεινε τελείως ομαλοποιημένες
σχέσεις με το Ισραήλ, με αντάλλαγμα την αποχώρηση του Ισραήλ
στα προ του 1967 σύνορα, και μια
λύση στο πρόβλημα των Παλαιστινίων προσφύγων. Βέβαια, μια τέτοια
πρόταση δεν ήταν τέλεια όπως παρουσιαζόταν, αλλά όντως αντιπροσώπευε ένα ελπιδοφόρο ξεκίνημα
για διαπραγματεύσεις, των οποίων
το τελικό επίτευγμα θα ήταν η αποδοχή όλων των λαών της περιοχής,
που το Ισραήλ τόσο επιθυμούσε.
Μήπως το Ισραήλ άρπαξε την Αραβική Πρωτοβουλία Ειρήνης, ανοίγοντας συνομιλίες με τους γείτονές
του, βασισμένες σε ένα «Ναι μεν,
αλλά»; Δεν το έκανε. Δεν είπε καν
«όχι». Απλώς αψήφησε την Πρωτοβουλία, προσποιούμενο ότι δεν
υπήρχε. Το ίδιο έκανε, όταν τα αραβικά κράτη ανανέωσαν την πρόταση,
το 2007.
Και τώρα είναι πολύ αργά. Οι δικτατορικοί κυβερνήτες που υποστήριζαν
την Πρωτοβουλία και που μπορούσαν
«να την περάσουν» στον λαό, επιβάλλοντάς την στους υπηκόους τούς
αν χρειαζόταν, τώρα βρίσκονται στο
χείλος του γκρεμού ή έχουν ήδη
ανατραπεί. Η στιγμή έφυγε. Το Ισραήλ είχε την ευκαιρία να έρθει σε
συμφωνίες με τους κυβερνήτες του
αραβικού κόσμου και άφησε την ευκαιρία να χαθεί. Τώρα, εάν η δημοκρατία επεκταθεί και ριζώσει – ένα
μεγάλο εάν, πράγματι- το Ισραήλ θα
πρέπει να κάνει ειρήνη με τους
λαούς του αραβικού κόσμου. Και
αυτό θα είναι απείρως πιο δύσκολο.
Αυτό μπορεί να είναι ένας λόγος,
που οι Ισραηλινοί άργησαν να ενώσουν τη φωνή τους στην εκστατική
παγκόσμια χορωδία, που έχει χαιρετίσει την εκκολαπτόμενη αραβική
Άνοιξη.
Όταν αυτοί που παρακολουθούν από
μακριά, μπορούν να νιώθουν μόνον
ελπίδα για αραβική δημοκρατία, είναι
κατανοητό ότι οι Ισραηλινοί νιώθουν
κυρίως φόβο. Κοιτάνε τα σύνορά
τους με την Αίγυπτο, ήσυχα για 30
χρόνια, και φυσικά αναρωτιούνται τι
επιφυλάσσει το μέλλον και αν το ριζοσπαστικό Ισλάμ θα μπορούσε να
παίξει ένα ρόλο σʼ αυτό (το μέλλον).
Όταν οι νέοι στρατιωτικοί ηγέτες
του Καΐρου επιτρέπουν σε περσικά
πλοία να περάσουν την διώρυγα του
Suez, για πρώτη φορά σε τρείς δεκαετίες αυτοί οι Ισραηλινοί φόβοι γίνονται όλο και πιο λογικοί.
Και εν τούτοις, το Ισραήλ δεν μπορεί
να ταχθεί σε λάθος – δηλαδή αντίθετη παράταξη- του τωρινού ρεύματος της δημοκρατίας. Θα ήταν
επιπόλαιο, το να υιοθετήσει τέτοια
στάση, είναι φρικτές δημόσιες σχέσεις. Ο κόσμος εκφράζει συμπόνια σε
εκείνους τους Αιγυπτίους, τους Μπαχρεϊνούς, τους Τυνήσιους, που είναι
αρκετά γενναίοι να παρελαύνουν
στους δρόμους και να απαιτούν την
ελευθερία τους, ρισκάροντας θάνατο ή τραυματισμό. Όταν το Ισραήλ
εκφράζει προτίμηση για σταθερότητα
αντί για αλλαγή, το κράτος συμμαχεί
με τους κακούς της περιοχής.
Πιο ουσιαστικά, ενώ είναι ίσως
πιο εύκολο να συνάψει κανείς
ειρήνη με δικτάτορες, η ειρήνη σίγουρα είναι πιο ανθεκτική με δημοκράτες. Η ψυχρή
ειρήνη με τον Χόσνι Μουμπάρακ ήταν καλύτερη από τον
πόλεμο, αλλά δε μπορούσε να
κρατήσει για πάντα. Αν το Ισραήλ θέλει μια διαρκή (μόνιμη)
ειρήνη με την Αίγυπτο, θα πρέπει να συνάψει ειρήνη με τους
ίδιους τους Αιγυπτίους.
Αλλά υπάρχει και μια ευρύτερη
αιτία, που οι Εβραίοι και οι Ισραηλινοί πρέπει να καλωσορίζουν και όχι να αμφιβάλλουν
γιʼ αυτή την ιδιόμορφη αναταραχή. Διότι εκείνα τα πλήθη
στην Τρίπολη, στη Μανάμα ή
στη Σανάα, δε γυρεύουν τίποτε άλλο από τον αυτοπροσδιορισμό τους, το δικαίωμα να
αποφασίσουν για τη δική τους
μοίρα.
Και αυτό ακριβώς δεν ζητούσε
ο Σιωνισμός;
Μπορεί να είναι εύκολο να ξεχνάμε μερικές φορές, αλλά η
δημοκρατία πάντα προοριζόταν να είναι μια σιωνιστική
αξία, μια κεντρική ιδέα στο κίνημα που αφορούσε λαούς
που είχαν επί μακρόν καταπιεσθεί και τώρα άρπαξαν την
εξουσία της δικής τους ζωής.
Ο πραγματικός Σιωνιστής πρέπει να συγκινείται στη θέα των
Αράβων, ανδρών και γυναικών,
που έχουν την ίδια απαίτηση
για τον εαυτό τους.
Οι πολλοί διάδοχοι του Αμπά
Εμπάν τόνιζαν πάντα ότι, «το
Ισραήλ είναι η μοναδική δημοκρατία στη Μέση Ανατολή».
Πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτό
δεν ερμηνεύεται ως καύχημα,
αλλά ως θρήνος (ακριβώς
επειδή δεν υπάρχουν και
άλλες δημοκρατίες στην περιοχή). Αν λοιπόν υπάρχει περίπτωση η κατάσταση να
αλλάξει, θα έπρεπε να ελπίζουμε χαρούμενοι.
Jewish Chronicle, 28/2/2011
Μετάφραση Σολέτα Ελιέζερ
της ΝΑΤΑΛΙ ΟΣΤΡΟΦ
Μ
25
µηνυµατα
φιλιας
ετά από δεκαετίες συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, δεν αποτελεί έκπληξη
το γεγονός ότι, λίγοι είναι οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι που περνούν
χρόνο µαζί. Ένα συγκρότηµα Χιπ χοπ όµως, προσπαθεί να κάνει τη διαφορά.
Οι «Σύστηµα Αλί» είναι µοναδικοί, επειδή απαρτίζονται από Εβραίους και
Άραβες. Έχουν τη βάση τους στην Γιάφα, η οποία είναι µία µικτή αραβική
και ισραηλινή πόλη στο Ισραήλ, και τραγουδάνε ραπ στα εβραϊκά, αραβικά, αγγλικά και ρώσικα. Η µπάντα συνθέτει µουσική για την ταυτότητα, τις διακρίσεις και την κοινωνική αλλαγή.
Ωστόσο, λόγω των διαφορετικών υποβάθρων στο group, αντιµετωπίζουν συχνά δυσκολίες στις
εµφανίσεις τους σε κλαµπ. Οι «Σύστηµα Αλί» λένε ότι, κάποιοι φίλοι υποστηρίζουν πως η συνεργασία είναι µια κακή ιδέα, «δεν είµαστε ένα συνηθισµένο συγκρότηµα, υπήρχαν κλαµπ στα
οποία αντιµετωπίζαµε προβλήµατα στο να µπούµε µέσα» δήλωσε ο 24χρονος Εβραίος τραγουδιστής Νέτα Γουάινερ.
Η απειλή των επιθέσεων αυτοκτονίας και των επιθέσεων σε ολόκληρο το Ισραήλ, καθιστούν
φυσιολογικό το να ελέγχονται οι τσάντες από τους φρουρούς ασφαλείας, σε µέρη, όπως εµπορικά κέντρα και κλαµπ. Έτσι, τόσο για λόγους ασφαλείας όσο και για κοινωνικούς και πολιτικούς λόγους, Άραβες και Εβραίοι δεν αναµειγνύονται συχνά. Εξαιτίας αυτού, τα µέλη του
«Συστήµατος Αλί» έχουν δεχθεί επικρίσεις από οικογένεια και φίλους. «Έχω φίλους που έχουν
σταµατήσει να µου µιλάνε, µετά που είδαν µια συναυλία» είπε ο Νέτα. «Οι άνθρωποι είναι αναστατωµένοι, ειδικά οι φίλοι µου από το γυµνάσιο ή µέλη της οικογένειάς µου, νοµίζουν ότι η συνεργασία είναι µια κακή ιδέα», πρόσθεσε.
O Μοχάµεντ Μογκρεϊµπί, ένα Αραβο -Ισραηλινό µέλος του συγκροτήµατος, ανέφερε επίσης
ότι είχε άσχηµες εµπειρίες. «Οι φίλοι µου δεν θέλουν να µιλήσουν µαζί µου (λόγω της µπάντας).
Ένας διέκοψε τις σχέσεις του µαζί µου».
«Κουρασµένοι από τη σύγκρουση »
Η µουσική του Συστήµατος Αλί θίγει τις εντάσεις µεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Ισραηλινοί και Άραβες διαµαρτύρονται σχετικά µε το ποιοι θα ζήσουν στην Γιάφα. Την περασµένη εβδοµάδα στην Γιάφα, µια εβραϊκή οµάδα από την ισραηλινή δεξιά διαδήλωσε εναντίον
των Αραβο-Ισραηλινών, που προσπαθούν να καταλάβουν την πόλη. Έφεραν ισραηλινές σηµαίες και φώναζαν «η Γιάφα είναι µια εβραϊκή πόλη», και «η Γιάφα είναι για τους Εβραίους».
Ένα µήνα πριν από αυτό, αραβικές οµάδες διαµαρτύρονταν εναντίον της ανέγερσης εβραϊκών
κατοικιών στη Γιάφα.
Κάτοικοι όµως της πόλης, ισχυρίζονται ότι οι διαδηλωτές απλά δηµιουργούν προβλήµατα. Ο
Τζόναθαν Κοέν, Εβραίος κάτοικος, είπε: «∆ε χρειαζόµαστε αυτό το είδος ρατσισµού κατά των
Αράβων, όταν Άραβες και Εβραίοι τα πάνε καλά µαζί».
Οι Σύστηµα Αλί άρχισαν να παίζουν µαζί πριν από τέσσερα χρόνια, σε ένα εγκαταλελειµµένο
καταφύγιο στη γειτονιά Εϊτζάµι της Γιάφα. Σε µια συναυλία στην Ιερουσαλήµ, ο 22χρονος
θαυµαστής Ντέιβιντ Νηλ είπε ότι, οι νέοι κουράστηκαν από τις συγκρούσεις και απλά ήθελαν
να σταθούν ο ένας δίπλα στον άλλο. «Η µουσική τους κάνει µεγάλη εντύπωση γιατί είναι ένα
µίγµα πολλών πολιτισµών, και αυτό τους κάνει να ξεχωρίζουν».
BBC, 9/3/11
Μετάφραση Ισαάκ Ελιέζερ
26
της GILI MAZZA
73 χρονια
της νεοσύστατης πατρίδας» είπε η πρέσβειρα
στα εβραϊκά, εκπλήσσοντας το ακροατήριό της,
που συμπεριλάμβανε επίσης πολλούς αντιπροσώπους του υπουργείου Εξωτερικών και περίπου 20 στρατιωτικούς των Ηνωμένων Εθνών
από τις Φιλιππίνες, που υπηρετούσαν στα σύνορα Ισραήλ-Συρίας. «Είναι εδώ», είπε χαμογελώντας η πρέσβειρα, «υπερασπιζόμενοι το
Ισραήλ».
Ο Φιλιππινέζος επιστάτης της συζύγου του Αλεξάντερ Λίνκνερ, ιδρυτή του Ινστιτούτου,
έσφιξε το χέρι της πρέσβειρας μετά την αποκάλυψη του μνημείου.
Μια μικρή επανόρθωση έγινε τη Δευτέρα 13/3/2011, 73 χρόνια
αφότου ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Μανουέλ Λουί Κεζό, χορήγησε περίπου 1200 θεωρήσεις διαβατηρίων σε μετανάστες από
την Ευρώπη, παραμονές του Ολοκαυτώματος, με τα αποκαλυπτήρια μιας μαρμάρινης χαραγμένης αναμνηστικής πλάκας στο
Ινστιτούτο «Boys Town Jerusalem» στην Ιερουσαλήμ, ως αναγνώριση της ανθρωπιστικής του πράξης.
Η πρέσβειρα των Φιλιππίνων στο Ισραήλ, Πετρόνιλα Γκαρσία,
έλαβε ένα δίπλωμα τιμής ένεκεν, από τον Τζος Ουέστον, πρόεδρο του ιδρύματος «Boys Town Jerusalem» της Αμερικής, ο
οποίος έφθασε ειδικά για την τελετή από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο μικρός κήπος του μορφωτικού ιδρύματος – που πήρε το όνομά
του από τον Γιαν Ζβαντερντάικ, έναν Ολλανδό διπλωμάτη που
έσωσε χιλιάδες Εβραίους στο Ολοκαύτωμα - είναι γεμάτος από
μαρμάρινες αναμνηστικές πλάκες, που τιμούν τη μνήμη των μη
Εβραίων που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να σώσουν Εβραίους. Τη Δευτέρα προστέθηκε η πλάκα με το όνομα του προέδρου των Φιλιππίνων Κεζό.
«Είμαστε το πρώτο ασιατικό έθνος που ψήφισε υπέρ της απόφασης των Ηνωμένων Εθνών για την ίδρυση του κράτους του
Ισραήλ. Αυτή η μοιραία απόφαση επέτρεψε στους Εβραίους να
ιδρύσουν το δικό τους κράτος και να αποφασίσουν για τη μοίρα
Η πρώτη συναγωγή στις Φιλιππίνες
Το 1939, εκατοντάδες κάτοικοι της Μανίλας
ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν εναντίον των διωγμών των Εβραίων της
Ευρώπης, μετά τη Νύχτα των Κρυστάλλων. Αργότερα, η Μανίλα καταδίκασε επίσημα τους
Ναζί, δηλώνοντας ότι θα χορηγούσε περίπου
10.000 θεωρήσεις διαβατηρίων σε Εβραίους
μετανάστες.
Πριν από τον Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο, περίπου
1200 Εβραίοι δέχθηκαν τη γενναιόδωρη προσφορά. Ο πρόεδρος Κεζό, δεν αρκέσθηκε σʼ
αυτό και άρχισε το κτίσιμο κατοικιών για τους
Εβραίους μετανάστες, τους παρείχε ευκαιρίες
εργασίας και τους επέτρεψε ακόμη και να χρησιμοποιήσουν την αγροτική γη από το ίδιο του
το κτήμα. Ίδρυσε επίσης την πρώτη Συναγωγή
στην Μανίλα, τον ναό Εμιλ.
Μια φωτογραφία της Συναγωγής αναρτήθηκε
τη Δευτέρα στο κυρίως κτίριο του «Boys Town
Jerusalem», παρουσία της πρέσβειρας. Εκεί συνάντησε την ογδοντάχρονη Ρούθ Γκρίνφιλντ,
που είχε παντρευτεί στη Συναγωγή και είχε τελέσει τα bar mitzvah των δύο υιών της.
ανακοινωσεις
Θαυμάσιος σύνδεσμος μεταξύ εθνών
«Το να είσαι Εβραίος είναι να εκτιμάς
το καλό», είπε ο Ραββίνος Μωσέ Λίνκνερ, πρύτανης του «Boys Town Jerusalem». «Εδώ διδάσκουμε εσάς, μέλη
της νεότερης γενιάς, να αναγνωρίσετε τη συνεισφορά του γενναίου
λαού των Φιλιππίνων και μερικών
άλλων εθνών προς τους Εβραίους.
Είναι στη φύση του ανθρώπου να
ξεχνά το καλό και να προχωράει, έτσι
το «μη ξεχνάς» είναι μια υπέρτατη
ηθική αξία».
Η πρέσβειρα πρόσθεσε ότι, πάνω από
40.000 Φιλιππινέζοι εργάζονται στο
Ισραήλ σήμερα. «Τα Ισραηλινά σπίτια
έχουν ανοίξει τις πόρτες τους στην
εργασία, συνεχίζοντας την πολιτική
του προέδρου Κεζό, ως απόδειξη της
θαυμάσιας σχέσης μεταξύ των δύο
εθνών», κατέληξε η πρέσβειρα.
Είναι ο δεύτερος τόπος στο Ισραήλ
όπου μνημονεύεται η φιλία μεταξύ
του ισραηλινού και φιλιππινέζικου
λαού. Ένα ειδικό γλυπτό εγκαινιάσθηκε στο Πάρκο του Ολοκαυτώματος του Ρισόν Λετσιόν το 2009,
περιγράφοντας την αμοιβαία ανθρωπιστική δέσμευση μεταξύ των δύο
λαών με σημαίες, πόρτες και άλλα
σύμβολα.
Παρά την ανθρωπιστική πράξη, η
ιστορία της φιλιππινέζικης διάσωσης
δεν έχει αναγνωρισθεί όπως θα
έπρεπε – ούτε από το Μουσείο του
Ολοκαυτώματος του Γιάντ Βασέμ.
To Γιάντ Βασέμ, σχολίασε ότι «πρόκειται για μια σπουδαία πράξη. Ο τρόπος με τον οποίο καλωσόρισαν τους
Εβραίους στις Φιλιππίνες ήταν δυστυχώς, ένα σπάνιο συμβάν εκείνα
τα χρόνια». Αντιπρόσωπος του Γιάντ
Βασέμ παραβρέθηκε στην τελετή
στα Ιεροσόλυμα αυτή την εβδομάδα,
καθώς και στην τελετή που τίμησε
τις Φιλιππίνες στο Ρισόν Λετσιόν, το
2009.
Ynet, 18/3/2011
Μετάφραση Σολέτα Ελιέζερ
27
εκδροµη
Στα πλαίσια του προγράμματος επισκέψεων σε χώρες εβραϊκού ενδιαφέροντος, ο κ. Χαΐμ Ισχακής διοργανώνει εκδρομή στη Μόσχα
και την Αγία Πετρούπολη από Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου έως την
επόμενη Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου 2011 (επτά διανυκτερεύσεις). Το
πρόγραμμα της εκδρομής, εκτός από τις επισκέψεις εβραϊκού ενδιαφέροντος, περιλαμβάνει ξεναγήσεις στα ιστορικά κέντρα των
δύο μεγαλουπόλεων, που έχουν χαρακτηριστεί από την UNESCO
μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, εισόδους στα σημαντικότερα μουσεία, ναούς και παλάτια, βόλτα με ποταμόπλοιο
στα κανάλια της Αγίας Πετρούπολης, νυχτερινή ξενάγηση στα φωτισμένα με μοναδικό τρόπο αξιοθέατα της Μόσχας, και ημιδιατροφή με τρία από τα επτά δείπνα σε παραδοσιακά εστιατόρια με
αυθεντικές τοπικές λιχουδιές και ζωντανή τσιγγάνικη ή φολκλορική μουσική.
Όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερες λεπτομέρειες γιʼ
αυτή την εκδρομή, παρακαλούνται να επικοινωνήσουν με τον κ.
Χαΐμ Ισχακή στα τηλέφωνα 6937/140.945 και 210/89.45.544. Λόγω
της ανάγκης έκδοσης της απαραίτητης βίζα, οι ενδιαφερόμενοι θα
πρέπει να παραδώσουν στον αρχηγό της εκδρομής το διαβατήριό
τους (το οποίο δεν πρέπει να λήγει νωρίτερα από τις 19 Μαρτίου
2012!), μαζί με μία πρόσφατη έγχρωμη φωτογραφία διαστάσεων
4,5x3,5, το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 5 Αυγούστου.
ευχαριστηρια
«Θέλουμε να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας προς τη Διεύθυνση
του Κέντρου Φιλοξενίας ΡΕΣΤΕΙΟΝ, όπως και την ιατρική ομάδα
του και εν γένει, σε όλο το προσωπικό του κέντρου, για την ευγενική και ζεστή φροντίδα που προσέφεραν στην αγαπημένη μας
ΡΕΝΑ ΣΟΜΜΑΡΙΓΙΑ, από την αρχή της φιλοξενίας της μέχρι και τις
δύσκολες στιγμές της. Ευχαριστούμε θερμά,
Τα ανίψια της»
«Αγαπητέ κ. Χαλέγουα,
Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας επιβεβαιώσω τη κατάθεση ενός
συμβολικού ποσού, ως ένα μικρό ευχαριστώ για τη φροντίδα που
μας παρείχατε και την αγάπη με την οποία περιβάλλατε τη Χριστίνα
Φ. σε αυτή την ιδιαίτερη περίοδο της ανάρρωσής της. Ολόκληρη η
ομάδα, επιτελείτε καθημερινά ένα ξεχωριστό έργο γι αυτούς που
έχουν την τύχη να βρίσκονται κοντά σας και τόσο η Χριστίνα όσο
και εγώ, σας ευχόμαστε ολόψυχα να έχετε πάντα τη δύναμη να συνεχίζετε. Κλείνοντας, θα ήθελα να σε ευχαριστήσω προσωπικά και
να σου πω να μην διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μου σε οποιαδήποτε περίπτωση θεωρήσεις ότι μπορώ να φανώ χρήσιμος στο
μέλλον.
Φιλικά, Θωμάς Τ.
*Τα πλήρη στοιχεία των ονοµάτων είναι στη διάθεση της σύνταξης του Αλεφ.
28
ειδησεων αποηχοι
Το Αλεφ ευχαριστεί τον πρόεδρο του ΜπνεϊΜπρίτ Αθηνών, κ. Ματαθία Μπορµπόλη για
την αποστολή των ειδήσεων που ακολουθούν και που πηγή έχουν την ιστοσελίδα:
http://www.bnaibrith.org/news/greek_realNews_sept2010.cfm
Με σπάνιο νερό, το Ισραήλ
παγκόσµιος πρωταθλητής
στην ανακύκλωση
Το Ισραήλ ηγείται ήδη του κόσµου στο
θέµα της ανακύκλωσης νερού. Στη Χεντέρα άνοιξε πρόσφατα ένα νέο εργοστάσιο αφαλάτωσης. Τα εγκαίνια έκανε ο
πρόεδρος Σιµόν Πέρεζ, ο οποίος µάλιστα ήπιε ένα ποτήρι µε...αφαλατωµένο
νερό. Πρόκειται για το µεγαλύτερο εργοστάσιο του κόσµου, που αφαλατώνει
µε το σύστηµα της αντίστροφης όσµωσης. Σύµφωνα µε αυτή τη τεχνολογία,
το θαλάσσιο νερό δεν χρειάζεται να θερµανθεί, όπως συµβαίνει στα µεγάλα εργοστάσια του κόσµου που είναι λιγότερο
φιλικά προς το περιβάλλον. Το αποτέλεσµα: η όλη διαδικασία αφαλάτωσης του
νερού χρειάζεται 35 λεπτά από τη
στιγµή που το νερό µπαίνει στον αγωγό,
µέσα στη θάλασσα.
Βοήθεια σε καρδιοπαθή παιδιά
της Αγκόλα
Έξι νήπια από την Αγκόλα µε καρδιακά
προβλήµατα, ηλικίας µέχρι 5 ετών, βρίσκονται στο Ισραήλ για θεραπεία, µε τη
βοήθεια της οργάνωσης “Σώστε την
καρδιά ενός παιδιού”. Συνοδευόµενα
από τους συγγενείς τους, τα νήπια θα
παραµείνουν στο Ισραήλ από 45 µέρες
µέχρι δύο µήνες, ανάλογα µε την σοβαρότητα της κάθε περίπτωσης.
Η επιτυχία του Ισραήλ εµπνέει
το Οντάριο
Εµπνευσµένη από την επιτυχία του Ισραήλ στην εµπορευσιµότητα της έρευνας, η πολιτεία του Οντάριο θα διορίσει
έναν ανώτερο επιστήµονα ως σύµβουλο
της διοίκησης. Το Ισραήλ κατέχει την
πρώτη θέση στον κόσµο στο ποσοστό
που έχει στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν,
η επένδυση στην έρευνα και την ανά-
πτυξη, και την πρώτη επίσης θέση στην
κατά κεφαλή ευρεσιτεχνία ιατρικών συσκευών. Αυτά αναφέρονται ως απόδειξη
των ωφεληµάτων της χρηµατοδότησης
της επιστήµης. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος Ντάλτον Μακ Γκίντυ “Όλα αυτά
γίνονται στο Ισραήλ γιατί στην πραγµατικότητα δεν έχει φυσικούς πόρους, δεν
έχει βιοµηχανικό τοµέα. Όµως οι άνθρωποι εκεί είναι στην πρώτη
γραµµή”.
Ιατρική έρευνα προς όφελος
των παιδιών του Τρίτου Κόσµου
Η έλλειψη σιδήρου και η συνεπακόλουθη αναιµία είναι η πλέον διαδεδοµένη µικροθρεπτική διαταραχή στον
κόσµο, σύµφωνα µε την Παγκόσµιο
Οργάνωση Υγείας. Για χρόνια, η Π.Ο.Υ
είχε εκδώσει ρητές συστάσεις εναντίον
της λήψης συµπληρωµάτων σιδήρου σε
περιπτώσεις όπου υπήρχε µεγάλος κίνδυνος και ειδικά, σε περιοχές που επικρατούσε ελονοσία. Τώρα όµως, ως
αποτέλεσµα των ερευνών δύο γιατρών
του Ιατρικού Κέντρου Ράµπιν στο Νοσοκοµείο Μπέλινσον της Πέταχ Τίκβα,
η Π.Ο.Υ ετοιµάζεται να αλλάξει τις
συστάσεις της, κάτι που θα αποτρέψει
πόνους και περιπλοκές για εκατοµµύρια
παιδιά που ζουν στις Τρίτες Χώρες.
Για τη σωτηρία του οικοσυστήµατος της κοιλάδας του Ιορδάνη
Εκπρόσωποι των Ισραηλινών, Παλαιστινίων και Ιορδανών συγκεντρώθηκαν
πρόσφατα σε ένα διεθνές περιβαλλοντικό συνέδριο, για να εργασθούν µαζί µε
σκοπό να επιλύσουν ορισµένα από τα
οικολογικά προβλήµατα της περιοχής.
Επικεφαλής της λίστας: ο Ιορδάνης ποταµός. Εκτεταµένα τµήµατα του ποταµού αναµένεται να ξεραθούν, πιθανόν
σε ένα χρόνο, αν δε ληφθούν επείγοντα
µέτρα από τα ενδιαφερόµενα µέρη,
ώστε να ρεύσει ξανά νερό στο ποτάµι.
Η λύση σ ‘αυτή την περιβαλλοντική καταστροφή εξαρτάται από την ικανότητα
των γύρω χωρών, να συνεργασθούν.
Ελπίζεται ότι, η συγκέντρωση των εκπροσώπων αυτών θα αποτελέσει σηµαν-
τική εξέλιξη για την περιβαλλοντική συνεργασία στη Μέση Ανατολή.
Μία διαφορετική σιωνιστική
συνοµωσία: διάσωση παιδιών των
Αράβων
Υπάρχει ένας θάλαµος καρδιοπαθειών στο Τελ-Αβίβ, όπου παιδιά βρίσκονται ξαπλωµένα στα κρεβατάκια
τους, ενώ γιατροί και νοσοκόµοι εξετάζουν πίνακες και χειρίζονται σύγχρονο
ιατρικό εξοπλισµό. ∆εν υπάρχει τίποτα
ιδιαίτερο σ’ αυτή τη σκηνή, εκτός από
το γεγονός ότι τα παιδιά αυτά δεν είναι
Εβραίοι, ούτε Ισραηλινοί υπήκοοι.
Πολλά προέρχονται από την Κίνα,
Ρωσία, Ουγγαρία, Υεµένη και άλλες
χώρες µακριά από το Ισραήλ. Τα µισά
από τα παιδιά που νοσηλεύονται είναι
Παλαιστίνιοι από τη ∆υτική Όχθη. Όλα
αυτά τα παιδιά δέχονται µερικές από τις
καλύτερες ιατρικές φροντίδες του κόσµου, ώστε να θεραπευθούν οι καρδιοπάθειές τους.
Άσκηση από νωρίς, παράγει
κύτταρα για µεγάλη διάρκεια ζωής
Ο καθένας ξέρει πως η άσκηση είναι
καλή για όλους. Όµως, οι ερευνητές στο
Πανεπιστήµιο του Τελ Αβίβ έχουν πλέον
αποδείξει, ότι δεν κάνει µόνο καλό σε
όλους αλλά και ότι, η τακτική άσκηση
επιβραδύνει τη διαδικασία γήρανσης.
Ο καθηγητής Ντάφνα Μπεναϊάχου, διαπίστωσε ότι η άσκηση αυξάνει τον
αριθµό των βλαστικών κυττάρων των
µυών, ο οποίος συνήθως µειώνεται
καθώς οι άνθρωποι γερνούν. Εποµένως,
οι άνθρωποι που ασκούνται σε όλη τους
τη ζωή έχουν περισσότερα τέτοια κύτταρα, τα οποία συµβάλλουν στην ικανότητα του σώµατος να ανανεώσει τους
παλιούς µύες. Οι ερευνητές δήλωσαν
επίσης, ότι ελπίζουν πως η ανακάλυψή
τους αυτή θα οδηγήσει στην ανάπτυξη
των φαρµάκων, που θα βοηθούν στην
επισκευή των µυών για καλύτερη ζωή
των ηλικιωµένων.
συνεντευξη
29
η λογοτεχνια
των ΗΠΑ ειναι
Χάουαρντ Τζέικοµπσον:
«Δεν είμαι σιωνιστής, αλλά καταλαβαίνω γιατί ο σιωνισμός ήταν απαραίτητος. Δεν πηγαίνω στη συναγωγή,
αλλά καταλαβαίνω γιατί ορισμένοι Εβραίοι πηγαίνουν.
Είμαι Εβραίος μέσα από αυτά που πιστεύω και λέω, μέσα
από τον τρόπο με τον οποίο συζητώ, θυμάμαι και κάνω
αστεία».
Έτσι μου απαντά ο Χάουαρντ Τζέικομπσον όταν τον
ρωτάω τι σόι Εβραίος είναι. Κι αν δεν δίνετε πεντάρα για
τη σχέση του διάσημου Βρετανού συγγραφέα με την
εβραϊκή του ταυτότητα, θα αλλάξετε γνώμη αν διαβάσετε το τελευταίο του μυθιστόρημα, που κυκλοφόρησε
από τις εκδόσεις «Ψυχογιός». Η «Περίπτωση Φίνκλερ»,
ανατρέποντας όλα τα προγνωστικά, κέρδισε πέρυσι το
περιζήτητο βραβείο Μπούκερ.
Μια κωμωδία για τα ελαττώματα της φυλής του μέσα από
τα μάτια ενός ξένου δεν θα αρκούσε, όμως, στον αιχμηρό και τολμηρό πολιτικά Τζέικομπσον. Το μυθιστόρημά
του κάνει φύλλο και φτερό τις σύγχρονες προκαταλήψεις για τους Εβραίους, αυτές που δήθεν έχουμε ξεπεράσει. Και μη φοβάστε, δεν καλλιεργεί τις ενοχές μας,
ούτε σηκώνει επιτιμητικά το δάχτυλο. Ο μεγαλύτερος
εχθρός, άλλωστε, των Εβραίων στο βιβλίο του είναι
ένας... Εβραίος.
- Είχατε πει ότι τα κωμικά μυθιστορήματα δεν κερδίζουν ποτέ το
Μπούκερ. Μήπως αλλάξατε γνώμη;
«Ο χρόνος θα δείξει αν η νίκη μου αλλάξει τη λογοτεχνική αξία
της κωμωδίας. Πιστεύω ότι η κωμωδία θα είναι πάντοτε προβληματική γιατί διχάζει (και οφείλει να διχάζει) και γιατί, σε αντίθεση με την τραγωδία, προσβάλλει και αναστατώνει. Από τη
στιγμή που για να κερδίσεις ένα βραβείο πρέπει να ευχαριστήσεις την επιτροπή, οι πιθανότητές σου να το καταφέρεις με μια
κωμωδία είναι ελάχιστες. Ίσως και να μην πρέπει η κωμωδία να
κερδίζει βραβεία, αν θέλει να είναι τίμια με τον εαυτό της.
Είμαι, όμως, ενθουσιασμένος που πήρα το Μπούκερ. Άλλωστε,
πολλοί κριτικοί είπαν ότι το βιβλίο μου δεν είναι κωμωδία. Κι
εγώ ολοένα και περισσότερο το περιγράφω σαν μια τραγωδία
που σε κάνει να γελάς». […]
- Πώς θα ορίζατε ένα κωμικό βιβλίο;
«Δεν μπορώ και δεν θέλω να “ορίσω” την κωμωδία. Αλλά την
αναγνωρίζουμε, και όχι αναγκαστικά γιατί μας κάνει να γελάμε.
Κάποιες φορές εμφανίζεται με μορφή ευγενική, κάποιες άλλες
με μια γλώσσα έντονη και σωματική ή με την ανατροπή αξιών
που θεωρούμε ιερές. […]
- Η εμπειρία των Εβραίων της Βρετανίας σπανίως ή ποτέ δεν
έφτανε στις λογοτεχνικές σελίδες. Πώς το εξηγείτε;
«Επί πολλά χρόνια πιστεύαμε ότι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουμε ήταν να κρατάμε χαμηλά το κεφάλι και να μην τραβάμε
την προσοχή. Υπήρχε κι άλλος λόγος: πολλοί Εβραίοι καλλιτέχνες και διανοούμενοι θεωρούσαν την εβραϊκή εμπειρία επαρχιακή και περιοριστική. Αν ήθελες να κατακτήσεις τα ευγενή
ύψη της τέχνης, έπρεπε να την αφήσεις πίσω σου. Στο βαθμό
που η ζωή των Εβραίων στη Βρετανία υπήρξε κλειστή σε νέες
ιδέες, η επιθυμία τους να δραπετεύσουν είναι κατανοητή, αν
και λίγο ντροπιαστική. Αλλά όλα αυτά αρχίζουν να αλλάζουν.
Το βιβλίο μου είναι ένα σύμπτωμα και, ελπίζω, μοχλός επιτάχυνσης της αλλαγής».
-Αντίθετα, η αμερικανική λογοτεχνία είναι γεμάτη από μεγάλους Εβραίους συγγραφείς (από τον Μπέλοου μέχρι τον Ροθ),
που γράφουν για τα προβλήματα που θέτει η εβραϊκότητά τους,
συχνά με ιδιαίτερο χιούμορ. Αυτή η πλούσια παράδοση σας ενέπνευσε;
«Όχι στην αρχή της καριέρας μου. Τους ανακάλυψα μόνον
όταν άρχισαν να με συγκρίνουν μαζί τους. Τώρα με εμπνέουν·
οι ρίζες μου, όμως, είναι αγγλικές. Το δικό μου μεγάλο στοίχημα ήταν να μεταμοσχεύσω τον Εβραίο στον Άγγλο, ένα εγχείρημα που με έβαλε αντιμέτωπο με πολύ περισσότερες
δυσκολίες απʼ όσες θα συναντούσα αν ήμουν Αμερικανός. Η
αμερικανική λογοτεχνία είναι μια εβραϊκή λογοτεχνία. Δεν
θέλω να πω ότι οι Αμερικανοεβραίοι συγγραφείς κέρδιζαν εύκολα την επιτυχία, αλλά η αμερικανική κουλτούρα ήταν πιο εύπλαστη. Η αγγλική θα σε δεχτεί αν χτυπήσεις πολύ δυνατά την
πόρτα της, αλλά έχει μεγαλύτερη ιστορία και πολύ αυστηρούς
κανόνες. Είναι, πάντως, μεγάλη ευχαρίστηση για ένα αουτσάιντερ σαν κι εμένα να προσπαθεί να τους σπάσει, την ίδια
ώρα που τους σέβεται». […]
- Στην «Περίπτωση Φίνκλερ» διαλέξατε να μιλήσετε για τους
Εβραίους της Βρετανίας μέσα από τα μάτια ενός εθνικού, που
θέλει απελπισμένα να ενστερνιστεί την εβραϊκή κουλτούρα και
θρησκεία. Τι συγγραφικό πλεονέκτημα σας πρόσφερε ο Τρέσλαβ;
«Είναι ο δικός μου Βιργίλιος, που οδηγεί σε άγνωστους κό-
30
σμους πολλούς μη Εβραίους αναγνώστες. Πότε διαφωτίζει,
πότε δημιουργεί παρανοήσεις. Μέσα από την καλοπροαίρετη
διάθεσή του απέναντι στους Εβραίους, το μυθιστόρημα έχει τη
δυνατότητα να εξερευνήσει επικίνδυνες περιοχές. Η αθωότητά
του με διευκολύνει να πω τα ανείπωτα. Υπογραμμίζει, επίσης, σʼ
ένα μυθιστόρημα για το φόβο του αντισημιτισμού στην Αγγλία,
τα καλά αισθήματα που υπάρχουν ακόμα γιʼ αυτούς».
- Ο Σαμ Φίνκλερ, ο Εβραίος που ντρέπεται που είναι Εβραίος,
φαντάζει εντελώς μυθιστορηματικός χαρακτήρας.
«Κανένας χαρακτήρας δεν είναι ποτέ εντελώς μυθιστορηματικός. Πραγματικοί Φίνκλερ μπλέκουν με φανταστικούς για να
τον δημιουργήσουν. Υπάρχουν εκεί έξω Εβραίοι που μισούν παθολογικά την καταγωγή τους. Πάντα υπήρχαν. Είναι τόσο εξουθενωτική και απαιτητική η εβραϊκότητα -ο ένας Θεός, οι κοινές
συμφορές, η αφοσίωση στις μνήμες- που κάποιοι αισθάνονται
ότι μόνο με βίαιο τρόπο μπορούν να ξεφύγουν. Η ύπαρξη του Ισραήλ είναι απλώς το νεότερο πρόσχημα. Η ειρωνεία είναι ότι
κάποτε και ο σιωνισμός ήταν μια προσπάθεια να ελαφρώσει
τους Εβραίους από τις πιο δυσάρεστες και ηττοπαθείς πλευρές
της εβραϊκότητας».
- Πολλοί άνθρωποι σήμερα συγκρίνουν τους Ισραηλινούς με
τους ναζί. Ποια είναι η δική σας απάντηση;
«Το ίδιο μου το μυθιστόρημα. Κανείς δεν θα ʻπρεπε να αποκαλεί τους Εβραίους ναζί, εκτός κι αν τους μισεί. Είναι μια επιθυμία να τους τιμωρήσεις ταυτίζοντάς τους με την πιο σκληρή
εμπειρία τους. Μια νέα τάση, που κερδίζει συνεχώς έδαφος, και
είναι χειρότερη και από την άρνηση του Ολοκαυτώματος, είναι
να κατηγορείς τους Εβραίους ότι δεν στάθηκαν στο ύψος της
δοκιμασίας τους. “Πώς εσείς που ζήσατε το Ολοκαύτωμα”, τους
ρωτούν, “ασκείτε τέτοια βία πάνω σε άλλους;”. Το Ολοκαύτωμα,
με άλλα λόγια, γίνεται ένα ηθικό μάθημα, που οι Εβραίοι αρνήθηκαν να πάρουν. Το να μην υποτιμούν το Ολοκαύτωμα δίνει
στους υποστηρικτές αυτής της άθλιας άποψης ένα πλεονέκτημα: όσο πιο τρομερό ήταν τόσο πιο ένοχοι είναι οι Εβραίοι,
που τίποτα δεν διδάχτηκαν. Με αυτό τον τρόπο πληρώνουν το
Ολοκαύτωμα δυο φορές».
- Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι πολλοί Εβραίοι δεν είναι απλώς
σύμμαχοι του αγώνα των Παλαιστινίων, αλλά εχθρεύονται την
ίδια την ύπαρξη του Ισραήλ;
«Το ότι υπάρχουν Εβραίοι που δεν γνωρίζουν την ιστορία του
Ισραήλ ή την αρνούνται και τη μετατρέπουν σε ένα παραμύθι
σκληρότητας και απληστίας, εξηγείται. Ήδη σας είπα για την
τάση των Εβραίων να αρνούνται την καταγωγή τους. Μαζί με
την επιθυμία απόδρασης πηγαίνει και η λαχτάρα να γίνεις αποδεκτός, και άρα να ενστερνιστείς τις πολιτικά “σωστές” απόψεις. Όλοι πρέπει να είναι με το πλευρό των σκληρά
δοκιμαζόμενων Παλαιστινίων. Άλλο αυτό και άλλο να θέλεις
την εξαφάνιση του Ισραήλ ή να το καταδικάζεις με κάθε ευκαιρία. Όλες οι αναφορές γύρω από αυτή τη σύγκρουση πάσχουν
από απλοϊκότητα και συναισθηματικότητα. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να παραδεχτούν ότι όλες οι πλευρές έχουν και δίκιο
και άδικο. Οι περισσότεροι που γράφουν ή διαδηλώνουν για το
παλαιστινιακό, αγνοούν τα βασικά στοιχεία της Ιστορίας, δεν
ξέρουν καν πόσα χρόνια συνεχίζεται, φαντάζονται ότι οι
Εβραίοι έπεσαν από τον ουρανό το 1946 και άρπαξαν όσα
έφτανε το χέρι τους. Η γνώση είναι δύναμη. Εάν γνωρίζεις πώς
έγιναν τα πράγματα, είσαι πιο αμερόληπτος».
- Το 2009, όταν η Κάριλ Τσέρτσιλ έγραψε το μίνι θεατρικό «Επτά
Εβραιόπουλα» αντιδρώντας εν θερμώ στην εισβολή των Ισραηλινών στη Γάζα, της επιτεθήκατε. Πού σταματάει, κατά τη
γνώμη σας, η κριτική στις πρακτικές του Ισραήλ και πού ξεκινά
ο αντισημιτισμός;
«Σε προδίδει η γλώσσα σου. Όταν παρουσιάζεις τους Ισραηλινούς να διψάνε για αίμα μωρών των Παλαιστινίων, πηγαίνεις
πέρα από την οποιαδήποτε κριτική του σιωνισμού. Όλο και περισσότερο βλέπουμε αρχαίες προκαταλήψεις για τους Εβραίους να γλιστράνε στην κριτική εναντίον του Ισραήλ.
Γλίστρησαν και στο έργο της Κάριλ Τσέρτσιλ, χωρίς -είμαι σίγουρος- να το καταλαβαίνει. Τόσο ύπουλες είναι, κατοικούν
στην ίδια μας τη γλώσσα. Η ιδέα της εγκληματικότητας του Ισραήλ είναι πια τόσο διαδεδομένη, που ακόμα και μορφωμένοι
συγγραφείς και σχολιαστές αρνούνται να εξετάσουν τα κίνητρα ή τη γλώσσα τους. Πιστεύουν ότι ένα μικρό στραβοπάτημα
συγχωρείται, μπροστά στο μεγαλύτερο».
- Στο μυθιστόρημά σας περιγράφετε μια αύξηση των αντισημιτικών επεισοδίων στη Μεγάλη Βρετανία. Φοβάστε ότι θα πάψει
να είναι ο παράδεισος που ήταν κάποτε για τους Εβραίους;
«Μόνο ένας ανόητος δεν θα φοβόταν, έστω και λίγο. Κάποτε
οι απειλές στους Εβραίους έρχονταν από τη Δεξιά και τον όχλο.
Τώρα είναι η Αριστερά αυτή που συχνότερα μιλά απαξιωτικά για
τους Εβραίους (αν και το αρνείται) και οι μισομορφωμένοι πανεπιστημιακοί. Θα υπάρξουν άραγε περισσότερες επιθέσεις
στους δρόμους την επόμενη φορά που θα εκραγεί η Μέση Ανατολή; Μπορεί. Ή θα πρέπει απλώς να υποστούμε ένα κλίμα πολιτισμένης εχθρότητας; Το κάνουμε ήδη. Η εγκληματικότητα
του Ισραήλ νομιμοποίησε μια παράλογη και ανεξέλεγκτη ρητορική του μίσους, στην οποία λέξεις που πληγώνουν τους Εβραίους, ακόμα κι αν δεν είναι ηθελημένα ρατσιστικές, είναι ο
κανόνας. Ποιες θα είναι οι συνέπειες; Κανένας δεν ξέρει. Αυτό
ακριβώς είναι το θέμα του βιβλίου μου».
Αποσπάσµατα από τη συνέντευξη στη ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Ελευθεροτυπία, 22/4/ 2011
ποιηµα
εις µνηµην
31
Κλαιρη Γαβριηλιδη:
συνεργατης - ανθρωπος
Βρισκόμαστε στο δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1990, συγκεκριμένα Ιανουάριο του 1997.
Το Κ.Ι.Σ. Ελλάδας προχωράει με ταχύτατα
βήματα εντός και εκτός της χώρας μας
προωθώντας με αποφασιστικότητα την
επίλυση προβλημάτων του ελληνικού
εβραϊσμού αλλά και χαράσσοντας νέες
προοπτικές για το μέλλον του.
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίζει την
ενίσχυση της γραμματείας του οργανισμού για την πιο έγκαιρη υλοποίηση των
αποφάσεών του.
Γνώση, εβραϊκή κουλτούρα, θέληση για
δουλειά, εμπιστοσύνη, εχεμύθεια , σοβαρότητα και ήθος ήταν τα απαραίτητα προσόντα που ζητούσαμε.
Η Κλαίρη Γαβριηλίδη, ήταν ο άνθρωπος
που συγκέντρωνε αυτά τα προσόντα. Είχε
όμως και ένα συγκριτικό πλεονέκτημα:
την ανθρωπιά.
Η παρουσία της στη γραμματεία του Κ.Ι.Σ.
βοήθησε στη ταχύτερη υλοποίηση προγραμμάτων, σχεδιασμών, εκδηλώσεων και
της γενικότερης πολύπλευρης δραστηριότητας του Συμβουλίου, προσπαθώντας
να αποτυπώσει με το καλύτερο τρόπο το
πνεύμα των αποφάσεών του.
Το καλοσυνάτο χαμόγελό της γαλήνευε
όλες τις εντάσεις των προβλημάτων που
απασχολούσαν τότε το Συμβούλιό μας. Η
Κλαίρη ήταν μια άξια συνεργάτης που κέρδιζε την εκτίμηση και το σεβασμό όλων μας.
Πέραν όμως αυτών, και μετά την αποχώρησή της η Κλαίρη παρέμεινε μια καλή
φίλη, πιστή στην οικογένεια που δημιούργησε με το σύζυγό της Λέων, πιστή στις
αρχές του Εβραϊσμού και τις παραδόσεις
της θρησκείας μας.
Νισήµ Μαΐς
Τέως Πρόεδρος του ΚΙΣΕ
ΤΗΣ ΖΗΣΗΣ Ο ∆ΡΟΜΟΣ, ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΝΟΗ
ΠΟΥ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΜΕ ΘΛΙΨΗ ΦΥΣΑΕΙ
ΜΑ ΤΟΝ ΑΓΡΙΟ ΤΟΝ ΠΟΝΟ, ΤΟ ΑΛΛΟ ΠΡΩΙ
ΤΟΝ ΓΛΥΚΑΙΝΕΙ, ΤΟΝ ΣΒΗΝΕΙ, ∆ΕΝ ΤΟΝ ΚΡΑΤΑΕΙ
ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ Η ΓΕΥΣΗ, ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΠΙΚΡΗ
ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΠΛΟ ΤΗΣ ΒΑΡΕΙΑ ΣΕ ΣΚΕΠΑΖΕΙ
ΣΕ ΠΝΙΓΕΙ, ΣΕ ΛΕΙΩΝΕΙ, ΜΑ ΕΡΧΕΤΑΙ ΠΑΝΤΑ Η ΣΤΙΓΜΗ
ΠΟΥ ∆ΕΝ ΒΑΣΤΑΕΙ ΚΙ ΑΜΕΣΩΣ ΑΛΛΑΖΕΙ
ΤΟ ΣΩΜΑ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΜΕΝΕΙ ΝΕΚΡΟ
ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΩΜΑ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΘΑ ΠΑΕΙ
ΜΑ ΜΕΝΕΙ Η ΨΥΧΗ ΣΑΝ ΤΟ ΘΕΙΟ ΝΕΡΟ
ΠΟΥ ΚΥΛΑΕΙ ∆ΕΝ ΡΩΤΑΕΙ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΝΤΑ ΑΠΑΝΤΑΕΙ
ΚΑΙ ΜΕΝΕΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΑΝ ΕΝΑ ΜΩΡΟ
ΠΟΥ ΤΑ ΠΑΝΤΑ Μ’ ΑΠΟΡΙΑ ΚΟΙΤΑΕΙ
ΚΑΙ ΒΛΕΠΕΙ ΣΤΑ ΠΑΝΤΑ ΠΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΟΣ
ΜΑ ∆ΕΝ ΜΙΛΑΕΙ ΝΑ ΣΤΟ ΠΕΙ ΚΑΙ ΓΕΛΑΕΙ
ενα ποιηµα στη µνηµη της ΚΛΑΙΡΗΣ
απο το γιο της ∆αβίδ Γαβριηλίδη
ΣΥΜΒΑΛΛΩ ΚΙ ΕΓΩ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΑΣ
Τα παιδιά µας χρειάζονται
την αµέριστη βοήθειά µας
για παροχή
υψηλού επιπέδου παιδείας
στο Σχολείο µας
Η αλληλεγγύη προς τους
αναξιοπαθούντες
οµοθρήσκους µας,
είναι ιερό χρέος µας
Η συνέχιση των παραδόσεων
που διατηρούν
ζωντανό το λαό µας
οφείλουµε να είναι
διαρκές µέληµά µας
ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΙΣΦΟΡΑ ΠΕΤΣΙΑ
ΠΟΥ ΜΟΥ ΑΝΑΛΟΓΕΙ
Η Επιτροπή Πέτσια

μαρτιος – απριλιος 2012

Δανιήλ Αλχανάτης

ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ

Βίαιες αντιδράσεις κατά του φορέα διαχείρισης αυτών που δεν θέλουν ν

Εδώ - Jewish Museum of Greece

Aποθήκη... μεταναστών η Ελασσόνα