mat ΤΕΥΧΟΣ Περιοδική έκδοση της Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ» 07 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Tα κορίτσια της «ΡΕΑ» πήραν και το Ασημένιο! Η νέα υπερσύγχρονη Μονάδα Γονιμότητας «ΡΕΑ» Γ. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Τρίτη φορά παππούς ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΚΑΣΙΔΗ ΔΕΥΤΕΡΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΘΑΥΜΑ ΣΤΗ ΡΕΑ Μαθημένοι στα δύσκολα… Ή ταν ο χειρότερος ελληνικός χειμώνας της μεταπολεμικής περιόδου. Η χώρα, μετά από τους κλυδωνισμούς του πρώτου μνημονίου, οδηγήθηκε σε μια βαθύτερη ακόμη κρίση. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν και πότε θα βγάλουμε το κεφάλι στην επιφάνεια. Η «ΡΕΑ», όπως και κάθε άλλη ιδιωτική μονάδα παροχής υπηρεσιών Υγείας, δεν εξαιρείται από τον γενικό κανόνα. Θα κολυμπήσουμε κι εμείς στα βαθιά, όπως όλοι οι Έλληνες, όπως όλες οι επιχειρήσεις. Το διογκωμένο και αδηφάγο δημόσιο κατόρθωσε να φέρει τη χώρα στο χείλος του γκρεμού. Εμείς, εκ πεποιθήσεως και με θάρρος, επιλέξαμε το δύσκολο δρόμο του ιδιωτικού τομέα. Μόνο εμείς γνωρίζουμε τί περάσαμε μέχρι να ολοκληρωθεί το «στολίδι» για το οποίο καμαρώνουν σήμερα ακόμη κι εκείνοι που μας δυσκόλεψαν! Περάσαμε έναν ωκεανό προβλημάτων, παλέψαμε με Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες μέχρι να φθάσουμε στην Ιθάκη μας, αλλά η περιπέτεια της χώρας συνεχίζεται… Η «ΡΕΑ» θα περάσει την κρίση, όπως θα την περάσει και η χώρα. Θα δυσκολευτούμε, αλλά θα είμαστε πάντα κοντά στη γυναίκα, το παιδί, την οικογένεια. Αυτή είναι, εξάλλου, η αποστολή μας. Κοντά στη μητέρα και το παιδί. Η κρίση δεν είναι χρόνια νόσος, είναι επιδημία και θα περάσει. Ο δικός μας, όμως, δεσμός, ο δεσμός της «ΡΕΑ» με τη γυναίκα, είναι δυνατός και θα αντέξει. Μαζί θα περάσουμε κι αυτό τον κάβο. Η Ελλάδα είναι μαθημένη στα δύσκολα. Το ίδιο και οι Έλληνες. REAmat #07 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine NEWS Υ ΤΟ ΣΤΗ «ΡΕΑ» ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΕΓΓΟΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: ΤΡΙΤΗ ΦΟΡΑ ΠΑΠΠΟΥΣ #07 3 Ο πρόεδρος του ΛΑ.Ο.Σ., Γιώργος Καρατζαφέρης, έγινε παππούς για τρίτη φορά! Το Σάββατο, 3 Δεκεμβρίου 2011, υποδέχθηκε στη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ», το εγγονάκι του! Η ευτυχισμένη μαμά, Ιουλία Βομπίρη-Καρατζαφέρη, η οποία πήρε το εξιτήριό της από τη «ΡΕΑ» το μεσημέρι της Τετάρτης, 7 Δεκεμβρίου 2011, είχε στο πλευρό της εκτός από τον πατέρα του μωρού και τον πεθερό της! Η Ιουλία, σύζυγος του Γιάννη Καρατζαφέρη, με τη σημαντική βοήθεια του γιατρού της Μιχαήλ Μπομπότη, έφερε στον κόσμο ένα υγιέστατο και πανέμορφο αγοράκι, βάρους 3 κιλών και 400 γραμμαρίων με φυσιολογικό τοκετό. Το νεογέννητο ήρθε να συμπληρώσει την οικογενειακή ευτυχία του Γιώργου Καρατζαφέρη, ο οποίος έχει ήδη άλλα δύο εγγόνια –ένα αγόρι και ένα κορίτσι– από το γιό του Γιάννη και τη νύφη του, Ιουλία. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine NEWS ΑΝΗΣ ΛΙΝΑ ΣΑΚΚΑ - ΜΑΡΚΟΣ ΚΑΡΑΜ ΣΕ ΠΕΛAΓΗ ΕΥΤΥΧIΑΣ! Ά λλο ένα αστέρι της σκηνής εμπιστεύτηκε τη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» για να φέρει στον κόσμο το μωρό της. Η ταλαντούχος ηθοποιός Λίνα Σακκά και ο σύντροφός της, Μάρκος Καραμάνης, στις 11.25 το πρωί της Δευτέρας 16 Ιανουαρίου 2012 καλωσόρισαν στη ζωή το νέο μέλος της οικογένειάς τους, ένα αγοράκι βάρους 3.650 γραμμαρίων! Με τη σωστή καθοδήγηση του προσωπικού γιατρού της, Μάριου Χριστοδούλου, γεννήθηκε ο μικρός με καισαρική τομή και, όπως δήλωσε η ηθοποιός καθώς αναχωρούσε από το την Κλινική με τους άντρες της ζωής mat magazine #07 4 της, «ήταν πρωτόγνωρο το συναίσθημα. Είναι σαν να ξαναγεννήθηκε ένα κομμάτι του εαυτού μου μαζί με αυτό το παιδί. Έχω λιώσει· είμαι πολύ χαρούμενη και πολύ ευτυχισμένη. Είναι σημαντικό να έχεις ανθρώπους δίπλα σου που να σε στηρίζουν, να σε εμψυχώνουν, να σου λένε αλήθειες και να προχωράτε μαζί». Επίσης, ευχαρίστησε το προσωπικό της «ΡΕΑ» για την εξαιρετική φροντίδα και περιποίηση. Ο πατέρας του παιδιού, Μάριος Καραμάνης, ο οποίος δεν έλειψε λεπτό από το πλευρό της συντρόφου του, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Είμαι πολύ χαρούμενος και ευτυχής». ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine NEWS ΡANIA ΛΥΚΟΥΔΗ Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΝΤΡΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΣΤΗ «ΡΕΑ» Η πρώην «Μις Ελλάς», Ράνια Λυκούδη, έφερε στον κόσμο το δεύτερο παιδάκι της το Σάββατο 28 Ιανουαρίου στη Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ». Ο μικρός γεννήθηκε 3.790 γραμμάρια με φυσιολογικό τοκετό, λίγα λεπτά πριν τις 6 το απόγευμα! Η Ράνια Λυκούδη ήθελε το δεύτερο παιδί της να είναι κοριτσάκι, αφού έχουν ήδη ένα αγοράκι, αλλά τελικά πραγματοποιήθηκε η επιθυμία του συζύγου της, Ζάχου Αναστασιάδη, ο οποίος ήθελε κι άλλον γιό. Έτσι, η Ράνια θα πρέπει να τα βγάζει πέρα με τρεις άντρες μέσα στο σπίτι! Οι ευτυχισμένοι γονείς έχουν ήδη επιλέξει όνομα για το νεογέννητο: θα το βαφτίσουν Χαράλαμπο. Λίγες μέρες αργότερα το μοντέλο και παρουσιάστρια πήρε εξιτήριο και, έχοντας στην αγκαλιά της το μόλις λίγων ημερών μωράκι της, αλλά και τον πρώτο γιο της Μιχάλη, δήλωσε: «Είμαι πολύ συγκινημένη. Πήγαν όλα πολύ καλά. Είχα μεγάλη αγωνία γιατί ο γιατρός μου υποβλήθηκε σε ένα πολύ σοβαρό χειρουργείο και δεν ήταν παρών στη γέννα. Του εύχομαι να είναι περαστικά και να έλθει γρήγορα κοντά μας, γιατί τον χρειαζόμαστε». Ο ευτυχισμένος μπαμπάς, Ζάχος Αναστασιάδης, δήλωσε: «Αγοράκι πάλι! Αυτό που ήθελα εγώ! Η Ράνια ήθελε κοριτσάκι. Για μένα, που πλέον είμαστε τρεις άντρες στο σπίτι, όλα είναι υπέροχα. Και εάν συνεχιστεί και η παράδοση στο άθλημά μου, ακόμη καλύτερα!». mat magazine #07 6 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΣΗ ΣΤΟ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟ TΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΤΗΣ «ΡΕΑ» ΠΗΡΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΣΗΜΕΝΙΟ! ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΟΛΟ Για μια ακόμα φορά η γυναικεία ομάδα υδατοσφαίρισης, τα δικά μας κορίτσια, έκαναν τους Έλληνες περήφανους! Η ομάδα που «υιοθέτησε» η Μαιευτική – Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» με την παροχή της «χρυσής κάρτας», που σημαίνει ότι οι αθλήτριές μας θα έχουν εφ’ όρου ζωής τη δυνατότητα να κάνουν δωρεάν εξετάσεις, επεμβάσεις, θεραπείες αλλά και τους τοκετούς τους, έφθασε στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος και κατετάγη δεύτερη, κερδίζοντας το ασημένιο μετάλλιο! Το δίχως άλλο, η «ΡΕΑ» έφερε γούρι στα κορίτσια του Γιώργου Μορφέση, που τώρα ετοιμάζονται για το προ-ολυμπιακό τουρνουά με στόχο την πρόκριση στους #07 7 Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου και, φυσικά, μια ακόμη μεγάλη διάκριση. Εμείς, σε εποχές δύσκολες, με την Πολιτεία να αδυνατεί να στηρίξει τον αθλητισμό, κάναμε το καθήκον μας. Και όπως είπε ο γενικός γραμματέας Αθλητισμού Πάνος Μπιτσαξής, «καλό θα είναι το παράδειγμα της “ΡΕΑ” να το ακολουθήσουν και άλλοι εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα»! Καλή τύχη, κορίτσια! Eίμαστε βέβαιοι ότι θα τα καταφέρετε για μια ακόμη φορά. Η «ΡΕΑ» θα είναι, όπως πάντα, κοντά σας! ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine NEWS ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2011-2012 Η «ΡΕΑ» ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΤΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Μ ε μεγάλη χαρά και προσδοκία η Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» ξεκίνησε το επιστημονικό της πρόγραμμα για το ακαδημαϊκό έτος 2011-2012. Η αλματώδης πρόοδος στη βιοϊατρική και την τεχνολογία καθιστούν αναγκαία τη σύγκλιση αυτών των επιστημονικών εκδηλώσεων, με στόχο την ανταλλαγή απόψεων, τη συνεχή ενημέρωση και την ανανέωση των ιατρικών μας γνώσεων. mat magazine #07 8 Το πρόγραμμα περιλαμβάνει θέματα κυρίως της ειδικότητας της Μαιευτικής-Γυναικολογίας, τα οποία θα αναπτύξουν διακεκριμένοι και καταξιωμένοι στο χώρο γιατροί και θα συντελέσουν στην πληρέστερη, όσο το δυνατόν, παρακολούθηση των τάσεων και της προόδου της Μαιευτικής-Γυναικολογίας και των συναφών ειδικοτήτων. Είσοδος Ελεύθερη. Χώρος Διεξαγωγής: ΜαιευτικήΓυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ», 7ος όροφος (Λ. Συγγρού 383 & Πεντέλης 17, Π. Φάληρο) IANOYAΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 NEWS ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΗΣ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗΣ Γράφει ο Γεώργιος Δεκαβάλας Καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας, Διευθυντής της ΜαιευτικήςΓυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών mat magazine #07 10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Η ανώμαλη πρόσφυση του πλακούντα αποτελεί μία σοβαρή επιπλοκή της κύησης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή, τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου. Ανάλογα με το βαθμό της πλακουντιακής διείσδυσης διακρίνουμε τον συμφυτικό, όπου δεν υπάρχει διείσδυση των χοριακών λαχνών στο μυομήτριο (75-78%), τον στιφρό όπου υπάρχει διήθηση στο μυομήτριο (17%) και τον διεισδυτικό όπου η διήθηση φτάνει τον ορογόνο της μήτρας ή και επεκτείνεται σε παρακείμενα όργανα (5-7%). Παρατηρείται μια προοδευτική αύξηση της επίπτωσης (από 1:30.000 τοκετούς σε 1:533 τοκετούς), που αποδίδεται κυρίως στην αύξηση του αριθμού των καισαρικών τομών. Παράγοντες που προδιαθέτουν σε παθολογική διείσδυση του πλακούντα στο μυομήτριο είναι: ο προδρομικός πλακούντας (RR: 2.065), η καισαρική τομή και άλλες επεμβάσεις στη μήτρα, η πολυτοκία και η προχωρημένη ηλικία της μητέρας. Το κύριο σύμπτωμα είναι η ανώδυνη κολπική αιμόρροια στο τρίτο τρίμηνο της κύησης και η αδυναμία αυτόματης αποκόλλησης του πλακούντα. Επιπλοκές είναι η σοβαρή αιμορραγία και διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, λοίμωξη (ενδομητρίτιδα) και σήψη, ρήξη μήτρας, συρίγγια και η αυξημένη περιγεννητική θνησιμότητα. Η διαγνωστική μέθοδος εκλογής είναι η Doppler υπερηχογραφία (ευαισθησία: 0,97/ειδικότητα: 0,92), ενώ η μαγνητική τομογραφία και η υπερηχογραφία μπορούν επίσης να διαπιστώσουν την ανώμαλη πλακουντιακή διείσδυση. Στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι η κατά το δυνατόν παράταση της διάρκειας της κύησης για την αποφυγή της προωρότητας του εμβρύου. Εισαγωγή στο Νοσοκομείο γίνεται σε περίπτωση αιμορραγίας με ταυτόχρονη χορήγηση τοκολυτικής αγωγής, τακτική εκτίμηση του βιοφυσικού προφίλ και χορήγηση κορτικοστεροειδών, όπου απαιτούνται. Σε καισαρική τομή πρέπει να αποφεύγεται η τομή διαμέσου του πλακούντα. Για την απομάκρυνση του πλακούντα μπορεί να επιχειρηθεί η θεραπευτική απόξεση, η χορήγηση προσταγλανδινών ή μεθοτρεξάτης με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Συχνά όμως απαιτείται η απολίνωση των έσω λαγονίων αρτηριών, ο εκλεκτικός εμβολισμός των μητριαί- #07 11 ων αρτηριών, η μητροτομία, η ραφή B-Lynch με ταυτόχρονη χρήση ενδομητρικού μπαλονιού ή η μαιευτική υστερεκτομία. Η απόφαση για μαιευτική υστερεκτομία πρέπει να παρθεί γρήγορα, ενώ για περιορισμό της απώλειας αίματος μπορεί να γίνει και υφολική υστερεκτομία. Η προσωρινή ενδοαγγειακή απόφραξη της έσω λαγονίου αρτηρίας με μπαλόνι έχει δώσει καλά αποτελέσματα, μειώνοντας την απώλεια αίματος και τη διάρκεια του χειρουργείου. Ωστόσο, αντικρουόμενα αποτελέσματα υπάρχουν στο αν η τεχνική αυτή βοηθά στην αποφυγή της μαιευτικής υστερεκτομίας. Παράλληλα, επιπλοκές μπορεί να προκύψουν από την αγγειογραφία, όπως είναι: θρομβώσεις, ρήξεις αγγείων, ψευδοανευρύσματα, ισχαιμία, πυελική λοίμωξη ή και σύνδρομο μετά από εμβολισμό. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine NEWS mat magazine #07 12 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚOΣ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚOΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Γράφει ο Δημήτρης Μπότσης Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας, Β΄ Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α., Αρεταίειο Νοσοκομείο #07 13 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine NEWS Η υπερηχογραφία είναι μία προσφορά της σύγχρονης τεχνολογίας στην Ιατρική επιστήμη. Το υπερηχογράφημα είναι μία πρακτική, απλή, ανώδυνη και σχετικά φθηνή διαγνωστική μέθοδος η οποία, όταν εκτελείται από έμπειρο εξεταστή, παρέχει σοβαρές πληροφορίες και με σημαντική ακρίβεια για την κατάσταση της υγείας του ανθρώπου. Στην καθημερινή Μαιευτική Ιατρική πράξη, το υπερηχογράφημα έχει ανοίξει ένα «παράθυρο» μέσα στη μήτρα ώστε ο σύγχρονος μαιευτήρας να μπορεί να παρακολουθεί την κατάσταση του εμβρύου και την εξέλιξη της κύησης μέχρι τη γέννηση. Ποια όμως είναι η συχνότητα και ο χρόνος στον οποίο πρέπει να γίνουν τα υπερηχογραφήματα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης; Οπωσδήποτε η κατάχρηση των υπερηχογραφικών εξετάσεων, έστω κι αν αυτές θεωρούνται ακίνδυνες για το έμβρυο, δεν βελτιώνει το περιγεννητικό αποτέλεσμα. Θεωρείται απαραίτητο να γίνεται ένα υπε- mat magazine #07 14 ρηχογράφημα σε κάθε τρίμηνο της εγκυμοσύνης όπως περιγράφεται στη συνέχεια. Υπερηχογράφημα πρώτου τριμήνου Με τον υπερηχογραφικό έλεγχο στο πρώτο τρίμηνο της κύησης (11 εβδ. + 0 ημ. έως 13 εβδ. + 6 ημ.) διαπιστώνεται ότι το κύημα βρίσκεται μέσα στη μήτρα και ότι δεν πρόκειται για εξωμήτρια κύηση. Επίσης ελέγχονται: • ο αριθμός των εμβρύων, • η διαπίστωση της καρδιακής λειτουργίας, • ο προσδιορισμός της υπερηχογραφικής ηλικίας της κύησης η οποία συγκρίνεται με την ημερολογιακή ηλικία που προκύπτει από την τελευταία έμμηνο ρήση, • ο καθορισμός της χοριονικότητας σε πολύδυμη κυήση, •η μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας και • ο πρώιμος έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου - διάγνωση μεγάλων συγγενών ανωμαλιών. Η μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας (το πάχος του οιδήματος στον αυχένα του εμβρύου) σε ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 συνδυασμό με την ηλικία της μητέρας, την ηλικία της κυήσεως και των μετρήσεων της ελεύθερης β-HCG και της PAPP-A μπορεί να ανιχνεύσει το 90% των χρωμοσωμικών ανωμαλιών με 5% ψευδώς θετικά αποτελέσματα. Έχουν προταθεί και νεώτεροι υπερηχογραφικοί δείκτες για την ανίχνευση χρωμοσωμικών ανωμαλιών του εμβρύου. Αυτοί είναι: • ο έλεγχος των ρινικών οστών (απουσία των ρινικών οστών στο DS 68%), • ο έλεγχος της αιματικής ροής στον φλεβώδη πόρο (παθολογική ροή στο DS 74%), • ο έλεγχος παλινδρόμησης στην τριγλώχινα βαλβίδα της καρδιάς (παλινδρόμηση στο DS 68%) και • η εκτίμηση της γωνίας του προσώπου του εμβρύου. Με το υπερηχογράφημα του πρώτου τριμήνου της κύησης μπορούν επίσης να διαγνωστούν μεγάλες (σοβαρές) συγγενείς ανωμαλίες. «Συγγενής ανωμαλία είναι κάθε μορφολογική, δομική, λειτουργική ή μοριακή ανωμαλία της ανάπτυξης που μπορεί να εκδηλωθεί κατά τη γέννηση ή και αργότερα και η οποία μπορεί να είναι κληρονομική ή όχι, οικογενής ή σποραδική, απλή ή πολλαπλή». Οι συγγενείς ανωμαλίες μπορεί να είναι: • ανωμαλίες ασυμβίβαστες με τη ζωή, • ανωμαλίες που συνοδεύονται από αυξημένη νοσηρότητα και μελλοντική ανικανότητα, • ανωμαλίες που μπορεί να αντιμετωπισθούν θεραπευτικά ενδομητρίως και • ανωμαλίες και καταστάσεις του εμβρύου που απαιτούν διερεύνηση και θεραπεία μετά τη γέννηση. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου στο πρώτο τρίμηνο έχει σημαντική διαγνωστική αξία λόγω της δυνατότητας πρώιμης ανίχνευσης μεγάλων συγγενών ανωμαλιών, πρέπει όμως πάντα να συμπληρώνεται από τη λεπτομερή υπερηχογραφική εξέταση στο δεύτερο τρίμηνο. Υπερηχογράφημα δευτέρου τριμήνου Μεγάλη σημασία έχει και το υπερηχογράφημα στο δεύτερο τρίμηνο (20 - 24 εβδ.) της κύησης. Με το υπερηχογράφημα αυτό ελέγχεται η φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου, γίνεται λεπτομερής εξέταση της ανατομίας όλων των συστημάτων του και εκτιμάται το μήκος του τραχήλου της μήτρας. Συγκεκριμένα, ο προγεννητικός υπερηχογραφικός έλεγχος στο δεύτερο τρίμηνο περιλαμβάνει τα εξής: #07 15 • μετρήσεις: αμφιβρεγματική διαμέτρος και περιμέτρος κεφαλής του εμβρύου, περίμετρος κοιλιάς, μήκος μηριαίου οστού, • κεφαλή: οστά κρανίου, σχέση ημισφαιρίων-κοιλιών του εγκεφάλου, εξέταση παρεγκεφαλίδας, προσώπου, λαιμού. Αποκλεισμός ενδοκρανιακών κύστεων, • σπονδυλική στήλη: έλεγχος σε επιμήκεις και εγκάρσιες τομές, • καρδιά-θώραξ: απεικόνιση των τεσσάρων διαμερισμάτων της καρδιάς και της θωρακικής κοιλότητας, • διάφραγμα: αποκλεισμός διαφραγματοκήλης, • κοιλιακό τοίχωμα: εξέταση για ελλείμματα του κοιλιακού τοιχώματος, • νεφρά-ουροδόχος κύστη, • γεννητικά όργανα, • άκρα, δάκτυλα, • εκτίμηση του αμνιακού υγρού, • θέση και υφή του πλακούντα, • αριθμός αγγείων στον ομφάλιο λώρο. Στο υπερηχογράφημα του δευτέρου τριμήνου εκτιμώνται επίσης και κάποιοι δείκτες για πιθανές ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Υπερηχογραφική απεικόνιση της αυχενικής διαφάνειας. Αυξημένη αυχενική διαφάνεια με φυσιολογικό καρυότυπο μπορεί να σχετίζεται σε μερικές περιπτώσεις με: καρδιοπάθειες (κίνδυνος 4x), διαφραγματοκήλη, εξόμφαλο, σκελετικές ανωμαλίες και σπάνια γενετικά σύνδρομα. mat magazine NEWS χρωμοσωμικές ανωμαλίες του εμβρύου. Αυτοί είναι: • ο κεφαλικός δείκτης (BPD/OFD), • η αυχενική πτυχή, • η παρεγκεφαλιδονωτιαία δεξαμενή, • η ήπια υδρονέφρωση, • το υπερηχογενές έντερο, • το μήκος μακρών οστών (βραχιόνιο-μηριαίο), • ο δείκτης μηριαίου (BPD/FL), • η υποπλασία μέσης φάλαγγας 5ου δακτύλου. Τα τελευταία χρόνια, η αξιοπιστία και η χρησιμότητα του υπερηχογραφικού ελέγχου ρουτίνας έγινε αντικείμενο αντιπαράθεσης λόγω των αντικρουόμενων αποτελεσμάτων των διαφόρων μελετών. Η μελέτη RADIUS (Routine Antenatal Diagnostic Imaging with Ultrasound Study), 1993-USA ανέφερε ποσοστό υπερηχογραφικής διάγνωσης μεγάλων συγγενών ανωμαλιών 35%. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο υπερηχογραφικός έλεγχος ρουτίνας σε μη επιλεγμένο μαιευτικό πληθυσμό δεν μετέβαλλε σημαντικά το περιγεννητικό αποτέλεσμα. Αντίθετα, η μελέτη EuroFetus (EE, 1999) ανέφερε ποσοστό διάγνωσης μεγάλων συγγενών ανωμαλιών 73,7% και μικρών 45,7% πριν από τις 24 εβδομάδες και συμπέρανε ότι ο συστηματικός υπερηχογραφικός έλεγχος ρουτίνας σε μη επιλεγμένο μαιευτικό πληθυσμό μπορεί να διαγνώσει μεγάλο ποσοστό συγγενών ανωμαλιών. Τελος, με την υπερηχογραφική μέτρηση του μήκους του τραχήλου στο δεύτερο τρίμηνο εκτιμάται ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού. Υπερηχογράφημα τρίτου τριμήνου Με το υπερηχογράφημα στο τρίτο τρίμηνο (3034 εβδ.) της κύησης ελέγχουμε την ομαλή ανά- mat magazine #07 16 πτυξη του εμβρύου, την προβολή του (δηλαδή τη θέση στην οποία βρίσκεται το κεφάλι του) καθώς και τη θέση και την ωριμότητα του πλακούντα, που είναι πληροφορίες οι οποίες έχουν σημαντική αξία για τον τοκετό. Ένα άλλο είδος υπερηχογραφικής εξέτασης που χρησιμοποιείται στην κύηση και συγκεκριμένα στο τρίτο τρίμηνο είναι το έγχρωμο Doppler υπερηχογράφημα. Με την εξέταση αυτή ελέγχουμε την αιμάτωση του ομφάλιου λώρου, δηλαδή τη ροή του αίματος από τον πλακούντα προς το έμβρυο και κατά συνέπεια την επαρκή μεταφορά θρεπτικών ουσιών και οξυγόνου προς αυτό. Εξετάζουμε επίσης την αιμάτωση των αγγείων του εγκεφάλου που, σε συνδυασμό με την αιμάτωση του ομφάλιου λώρου, αποτελεί δείκτη της καλής κατάστασης του εμβρύου, ιδιαίτερα χρήσιμο σε περιπτώσεις που το έμβρυο δεν τρέφεται καλά όπως η τοξιναιμία της κύησης και η δυσλειτουργία του πλακούντα. Η χρήση της Doppler υπερηχογραφίας μπορεί να γίνει σε διάφορα αγγεία: 1. Doppler μητριαίων αρτηριών Οι κυματομορφές των μητριαίων αρτηριών αντανακλούν στην επίδραση της πλακουντοποίησης στη μητρική κυκλοφορία. Το Doppler των μητριαίων αρτηριών στο δεύτερο τρίμηνο, ως screening test, μπορεί να ανιχνεύσει 40% των περιπτώσεων με σοβαρή προεκλαμψία και 20% των περιπτώσεων με έμβρυα με ενδομήτριο περιορισμό της ανάπτυξης (IUGR). 2. Αρτηριακό Doppler Γίνεται στην ομφαλική αρτηρία και συμβάλλει στην εκτίμηση της ανεπάρκειας του πλακούντα. 3. Doppler μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας Εκτιμά την ανακατανομή της κυκλοφορίας («brain-sparing effect») και την εμβρυική αναιμία. Μια τελευταία εξέλιξη στην τεχνολογία των υπερήχων αποτελεί το υπερηχογράφημα τριών (3D) και τεσσάρων (4D) διαστάσεων. Με το 3D υπερηχογράφημα ελέγχεται η δομή του εξεταζόμενου οργάνου και παρέχεται η δυνατότητα η εξέταση να γίνεται σε πολλαπλές τομές. Η επεξεργασία των εικόνων μπορεί να γίνει και μετά το τέλος της εξέτασης. Το 4D υπερηχογράφημα έχει τις ίδιες δυνατότητες, αλλά σε συνθήκες πραγματικού χρόνου. Είναι βέβαιο ότι η συνεχής βελτίωση της ευκρίνειας των υπερηχοτομογράφων θα προσφέρει ακόμα μεγαλύτερες διαγνωστικές δυνατότητες της μεθόδου στο προσεχές μέλλον. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 NEWS ΚΟΠΗ ΠΙΤΑΣ ΣΤΗ ΡΕΑ Η Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ» διοργάνωσε στις 17 Φεβρουαρίου την κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας. Η διοίκηση της Κλινικής γιόρτασε έχοντας στο πλευρό της προσωπικό και συνεργάτες. Μάλιστα στους τυχερούς που κέρδισαν το φλουρί δό- θηκαν πλούσια δώρα! Ύστερα από ένα επιτυχημένο χρόνο λειτουργίας, η «ΡΕΑ» έχει μείνει πιστή στο όραμά της, το οποίο είναι να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη για τη βελτίωση των παρεχόμενων μαιευτικών και γυναικολογικών υπηρεσιών στην Ελλάδα, διαθέτοντας το κορυφαίο ιατρικό δυναμικό και τον πλέον σύγχρονο ιατρικό-τεχνολογικό εξοπλισμό της χώρας και τηρώντας απαρέγκλιτα και σε κάθε πτυχή της λειτουργίας της, τον Όρκο του Ιπποκράτη. #07 17 Αξίες της «ΡΕΑ» είναι και θα είναι η υψηλή ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών, η προσήλωση στις αρχές της μαιευτικής και γυναικολογικής ιατρικής, ο σεβασμός, η ακεραιότητα και η διαφάνεια, η καινοτομία, η πρόοδος και η κοινωνική ευθύνη. Η μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη αξία, όμως, για τη «ΡΕΑ» είναι ο άνθρωπος. Η νοσηλευόμενη γυναίκα, η μέλλουσα μητέρα και το νεογέννητο μωρό αποτελούν την άμεση προτεραιότητα και το σημαντικότερο μέλημά της. Εξυπακούεται ότι μια τόσο ανθρωποκεντρική Κλινική δεν θα μπορούσε να μην αφουγκραστεί και να μην είναι δίπλα στους ανθρώπους, σε μια τόσο δύσκολη οικονομικά εποχή. Για το λόγο αυτό, και θέλοντας να γιορτάσει τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της, πήρε μια αξιόλογη πρωτοβουλία, να μειώσει τις τιμές της! Αξίζει δε να σημειωθεί ότι όσες γυναίκες επιλέγουν να γεννήσουν στη «ΡΕΑ» δικαιούνται το επίδομα τοκετού! ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine NEWS H NEA ΥΠΕΡΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΟΝΑΔΑ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ «ΡΕΑ» Info Η Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική «ΡΕΑ», στην προσπάθειά της να εκπληρώσει την μεγαλύτερη επιθυμία κάθε γυναίκας δημιούργησε την πλέον σύγχρονη και άρτια εξοπλισμένη Μονάδα Γονιμότητας. Η νέα Μονάδα Γονιμότητας της «ΡΕΑ», διαθέτει υλικοτεχνική υποδομή προηγμένης τεχνολογίας που πληροί τις διεθνείς προδιαγραφές σε κλινικό και εργαστηριακό επίπεδο. Στη Μονάδα λειτουργεί επίσης Πρότυπο Εργαστήριο Εμβρυολογίας και Ειδικό Εργαστήριο Σπέρματος. Το προσωπικό που επανδρώνει τη Μονάδα Γονιμότητας είναι εξειδικευμένο και διαθέτει τη γνώση και την εμπειρία να αντιμετωπίσει από τα πιο απλά προβλήματα υπογονιμότητας (απλή σπερματέγχυση ή απλή εξωσωματική) έως τα πιο σύνθετα (προεμφυτευτικό γενετικό έλεγχο). Η Μονάδα Γονιμότητας της «ΡΕΑ» υπερκαλύπτει όλες τις διεθνείς προδιαγραφές ποιότητας και ασφάλειας. Η εξωσωματική γονιμοποίηση περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα τεχνικών με απώτερο στόχο να βοηθήσει τα υπογόνιμα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδιά. Από τη γέννηση της Louise mat magazine #07 18 Η «ΡΕΑ» υποστηρίζει τη Μονάδα Γονιμότητας, αφού διαθέτει διαγνωστικά εργαστήρια καθώς και τμήματα αναπαραγωγικής ενδοκρινολογίας, ανοσολογίας της αναπαραγωγής και υπηρεσίες γυναικολογικής και λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Brown το 1978 μέχρι σήμερα, εκατομμύρια παιδιά έχουν γεννηθεί με αυτή τη μέθοδο, ενώ το ποσοστό γεννήσεων μετά από εξωσωματική επί του συνόλου των γεννήσεων σε ορισμένες χώρες αγγίζει το 4%. Αξίζει να σημειωθεί ότι η υπογονιμότητα παρουσιάζει αυξητική τάση σε πολλά σύγχρονα ζευγάρια. Περίπου το 15% των ζευγαριών που επιχειρούν να αποκτήσουν παιδί αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Η αναπαραγωγική ιατρική έρχεται να δώσει λύση σε προβλήματα των ανδρών (διαταραχές σπέρματος, αζωοσπερμία κ.λπ.), των γυναικών (προβλήματα στις σάλπιγγες-ωοθήκες, ενδομητρίωση κ.λπ.) αλλά και σε υπογονιμότητα άγνωστης αιτιολογίας. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 NEWS STRESS, CRH ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γράφει ο Καθηγητής Γεώργιος Χρούσος 1η Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική, Ιατρική Σχολή Αθηνών Σ το χρόνιο stress ο αναπαραγωγικός άξονας αναστέλλεται σε όλα τα επίπεδα από διάφορα στοιχεία του ενεργοποιημένου άξονα «υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια» (Υ-Υ-Ε). Η CRH καταστέλλει την έκκριση της GnRH άμεσα ή και έμμεσα, μέσω ενεργοποίησης των νευρόνων του τοξοειδή πυρήνα που εκκρíνουν πεπτίδια. Τα γλυκοκορτικοειδή επίσης έχουν ανασταλτική δράση στο νευρώνα της GnRH, στα γοναδοτρόπα κύτταρα της υπόφυσης και τις γονάδες και καθιστούν τους ιστούς-στόχους των γονάδων ανθεκτικούς στις ορμόνες αυτές. Στο stress της φλεγμονής, η αυξημένη συγκέντρωση κυτταροκινών οδηγεί στην καταστολή της αναπαραγωγικής λειτουργίας μέσω αναστολής, τόσο της κατά ώσεις έκκρισης της GnRH από τον υποθάλαμο, όσο και της ωοθηκικής/ορχικής στεροειδογένεσης. Η καταστολή της λειτουργίας των γονάδων εξαιτίας χρόνιας ενεργοποίησης του άξονα Υ-Υ-Ε έχει αποδειχθεί σε δρομείς με έντονη άσκηση και χορεύτριες μπαλέτου. Τα άτομα αυτά έχουν αυξημένη συγκέντρωση κορτιζόλης ορού και ACTH πλάσματος τα βράδια, αυξημένη έκκριση κορτιζόλης στα ούρα 24ώρου και μειωμένη απόκριση ACTH σε εξωγενή χορήγηση CRH. Οι άνδρες παρουσιάζουν χαμηλή συγκέντρωση LH και τεστοστερόνης, και οι γυναίκες αμηνόρροια. Ενδιαφέρον έχει ότι οι αθλητές αυτοί εμφανίζουν συμπτώματα απόσυρσης μετά απο διακοπή της έντονης άσκησης ίσως λόγω απόσυρσης από την καθημερινή αύξηση οπιοειδών πεπτιδίων κατά την άσκηση και διέγερσης του μεσομεταιχμιακού συστήματος. Υποθαλαμική ολιγο-αμηνόρροια, ατελής ωοθηλακιογένεση, ολιγο-ανωορρηξία, ανεπάρκεια ψυχρού σωματίου και υπογονιμότητα έχουν σχετιστεί με το χρόνιο stress. Προβληματική εμφύτευση βλαστοκύστης, αποβολές και πρόωρος τοκετός μπορεί να συμβούν σε αγχώδεις εγκυμοσύνες. Από την πλευρά του εμβρύου, το stress στη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε ενδομήτριο καθυστέρηση ανάπτυξης και προδιάθεση για ένα περιβάλλον με stress εκτός μήτρας. Αυτό συνεπάγεται απόκτηση επιγενετικής ευπάθειας σε αργότερη υπερ-απόκριση στο stress και συμπτώματα μεταβολικού συνδρόμου. #07 19 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Stress σε πολύ πρώιμα στάδια το οποίο σχετίζεται με θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ενέχει κινδύνους αργότερα, όπως μεταβολικό σύνδρομο. Η σχέση της CRH με τον άξονα Υ-Υ-Ε είναι αμφίδρομη, δεδομένου ότι τα οιστρογόνα αυξάνουν την έκφραση του γονιδίου της CRH μέσω στοιχείων στην περιοχή του προωθητή του γονιδίου. Επομένως, το γονίδιο της CRH είναι ένας σημαντικός στόχος των στεροειδών των γονάδων και ένα πιθανός μεσάζων στις φυλοσύνδετες διαφορές στην απάντηση στο stress και τη δραστηριότητα του άξονα Υ-Υ-Ε. Επίσης, η εξάρτηση του συστήματος του stress από τα οιστρογόνα, εξηγεί τις διαταραχές του συναισθήματος που σχετίζονται με την απόσυρση των οιστρογόνων, όπως το δυσφορικό σύνδρομο της ωχρινικής φάσης, η κατάθλιψη της λοχείας και η κατάθλιψη της κλιμακτηρίου. mat magazine NEWS Γονιδιακός Έλεγχος Ανίχνευσης και Τυποποίησης Στελεχών ΗPV στη «ΡΕΑ» Μ ια ακόμα επαναστατική υπηρεσία προστέθηκε στο κατάλογο των υπηρεσιών της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ». Η Genomed, σε συνεργασία με τη «ΡΕΑ», το Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον ιατρό Δρ. Νικόλαο Δρακούλη, κλινικό φαρμακολόγο-γενετιστή, επίκουρο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει εντάξει στον κατάλογο των υπηρεσιών γονιδιακού ελέγχου τη μοριακή ανίχνευση και τυποποίηση των στελεχών του HPV (Human Papiloma Virus). Με το HPV DNA τεστ δίνεται η δυνατότητα ανίχνευσης και τυποποίησης 40 στελεχών του ιού των ανθρώπινων θη- mat magazine #07 20 λωμάτων με χρήση PCR, εξασφαλίζοντας ευαισθησία, ακρίβεια και εγκυρότητα στην ανίχνευση του ιού. Επίσης η Genomed, σε συνεργασία με πιστοποιημένα διεθνή εργαστήρια και το Κεντρικό Εργαστήριο Research Diagnostics (τεχνοβλαστός του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιστημονικό διευθυντή τον Ν. Δρακούλη), έχουν αναπτύξει υπηρεσίες Προδιαθετικής Γονιδιωματικής στην Ελλάδα και διεθνώς. Η συνεργασία αυτή προσφέρει υπηρεσίες γονιδιακού ελέγχου, χρησιμοποιώντας τις πιο σύγχρονες μεθοδολογίες, καθώς επίσης και εξειδικευμένη συμβουλευτική σε θέματα προδιάθεσης εμφάνισης διαφόρων πολυπαραγοντικών νοσημάτων. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ mat magazine #07 22 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 της Δώρας Καλογεροπούλου Φωτογραφίες: Φαύστα Φραντζή Η ΜΑΡΙΑ ΜΕ ΤΗ «ΧΡΥΣΗ» ΚΑΡΔΙΑ! Γέννησε στη «ΡΕΑ» ένα υγιέστατο κοριτσάκι Θεό «Πάνω απ΄ όλα πίστεψα στο και στους ανθρώπους!» Τ ίποτε στη ζωή δεν είναι τυχαίο! Μέσα σε λίγους μήνες, η «ΡΕΑ» καταγράφει μια ακόμη μεγάλη επιτυχία στα παγκόσμια ιατρικά χρονικά! Η Μαρία Καρακασίδη-Τσουκαλά που πριν έξι χρόνια είχε υποβληθεί σε επιτυχή μεταμόσχευση καρδιάς στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο από τον καρδιοχειρουργό Πέτρο Αλιβιζάτο είναι η δεύτερη Ελληνίδα, μετά τη Ζωή Κωσταρίδη, που φέρνει στον κόσμο το πρώτο της παιδί. Και γέννησε και αυτή στη «ΡΕΑ»! Δεν είναι τυχαία η επιλογή της Kλινικής για ένα ακόμη «ιατρικό θαύμα». Ο άριστος τεχνολογικός εξοπλισμός, τα υπερσύγχρονα μηχανήματα και η ασφάλεια που παρέχει για την αντιμετώπιση τέτοιων σοβαρότατων περιστατικών επιτρέπουν στους επιστήμονες που έχουν πραγματοποιήσει τη μεταμόσχευση να επιλέξουν τη «ΡΕΑ», την πλέον σύγχρονη και αποτελεσματική Μαιευτική Κλινική. Η Μαρία Καρακασίδη-Τσουκαλά δεν φοβήθηκε και ανέλαβε το «ρίσκο». Η εγκυμοσύνη της, που κύλησε με ιδιαίτερη #07 23 προσοχή και παρακολούθηση, της επέτρεψε τελικά να φέρει στον κόσμο ένα υγιέστατο κοριτσάκι! Ο τοκετός πραγματοποιήθηκε με καισαρική τομή το Δεκέμβριο, λίγο πριν τις γιορτές. Ήταν το καλύτερο δώρο για τη Μαρία και την οικογένειά της. Το προσωπικό της χριστουγεννιάτικο θαύμα! Είναι γνωστό ότι οι περιπτώσεις γυναικών που γίνονται μητέρες αφού έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση καρδιάς είναι σπάνιες στα διεθνή ιατρικά χρονικά. Στην Ελλάδα καταγράφονται μόνο δύο περιστατικά. Και τα δύο στη «ΡΕΑ»! Το φιλόξενο περιβάλλον της Κλινικής, ο σύγχρονος –τελευταίου τύπου– τεχνολογικός εξοπλισμός, η συνεχής υποστήριξη από το άρτια καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό της αλλά και η νοσηλεία διεθνών προδιαγραφών που παρέχει η «ΡΕΑ» ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε επιπλοκή εντός των εγκαταστάσεών της χωρίς να απαιτηθεί μεταφορά σε άλλο νοσηλευτικό ίδρυμα, αποτελούν τους βασικούς λόγους επιλογής της Κλινικής μας «για τα δύσκολα». Η προσπάθεια και η θέληση των δυο «δικών μας» πια γυναικών αποτελεί πηγή έμπνευσης, πρότυπο και δίνει ελ- ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ πίδα σε εκατοντάδες γυναίκες με καρδιακά προβλήματα. Η Μαρία Καρακασίδη κυοφόρησε μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση την οποία πραγματοποίησε ο γυναικολόγος Βασίλης Γούδας, επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου Εξωσωματικής Γονιμοποίησης «Genesis Fertility Center» στην Πάτρα. Σε όλη τη διάρκεια της κύησης η καρδιολογική παρακολούθηση γινόταν από την καρδιολόγο του Ωνασείου, Αγγελική Γκουζιούτα, η οποία ήταν παρούσα και κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η ευτυχισμένη μητέρα μίλησε στο «REAmat» για την πιο σημαντική εμπειρία της ζωής της. Τη γέννηση της μονάκριβης κορούλας της! Αντιμετωπίσατε οποιοδήποτε πρόβλημα μετά τον τοκετό; Όχι κάτι ιδιαίτερο. Τα συνηθισμένα! Έχουμε και τα καλά και τα κακά, αλλά το σημαντικό είναι ότι εφόσον μπορώ να πάω στην δουλειά μου είμαι εντάξει. Πόσο άλλαξε την καθημερινότητά σας η μεταμόσχευση; Ουσιαστικά μετά από μια τέτοια επέμβαση αλλάζει όλη η κοσμοθεωρία σου. Δίνεις σημασία και στα πιο απλά και καθημερινά πράγματα. Σταματάς να κάνεις οτιδήποτε έκανες παλιότερα και αγχωνόσουν και το πιο σημαντικό είναι ότι θέτεις καλύτερους στόχους, πιο ανθρώπινους. Μετά από μια τόσο σοβαρή επέμβαση, μία εγκυμοσύνη δεν είναι απλή υπόθεση. Πώς πήρατε την απόφαση αυτή; Ποτέ δεν θεώρησα ότι η μεταμόσχευση ήταν κάτι τόσο σημαντικό. Από την αρχή το αντιμετώπισα σαν ένα απλό χειρουργείο. Η μεταμόσχευση δεν με εμπόδισε να κάνω όνειρα για οικογένεια και παιδιά. Απλά θεώρησα ότι μπορώ να συνεχίσω τη ζωή μου με λίγη περισσότερη προσοχή. Υπήρξαν αντιδράσεις από το περιβάλλον σας σχετικά με την απόφασή σας να μείνετε έγκυος; Βέβαια! Κανείς δεν ήταν τόσο θετικός ώστε να μου πει το «ναι» με την ψυχή του. Στην αρχή μόνο εγώ και ο σύζυγός μου το ξέραμε, γιατί όλοι οι άλλοι ήταν διστακτικοί. Οι δικοί μου γονείς δεν ήξεραν καν ότι μπαίνω στην διαδικασία να μείνω έγκυος. Το πίστεψα, το ήθελα τόσο πολύ και έγινε! Συμβουλευτήκατε τους γιατρούς που σας έκαναν τη μεταμόσχευση; Ούτε αυτοί ήταν πολύ θετικοί! Μου είπαν ότι είναι παρακινδυνευμένο και μου εξήγησαν τους κινδύνους. Αυτό όμως δεν μπορεί να σε σταματήσει όταν θες τόσο πολύ ένα παιδί, όπως εγώ! mat magazine #07 24 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Πώς νιώσατε όταν μάθατε ότι είστε έγκυος; Δώρο Θεού! Δεν το περίμενα! Κάνατε πολλές προσπάθειες εξωσωματικής; Μόνο μια! Αν και εγώ το ήξερα μέσα μου ότι θα έμενα έγκυος αμέσως, ήμασταν πιο συγκρατημένοι μέχρι να έχουμε τα αποτελέσματα στα χέρια μας! Γιατί επιλέξατε τη ΡΕΑ; Είχα διαβάσει για την περίπτωση της Ζωής Κωσταρίδη, που είχε επίσης υποβληθεί σε μεταμόσχευση καρδιάς και γέννησε στη «ΡΕΑ»! Σκέφτηκα ότι αυτή θα ήταν η ιδανική επιλογή και για μένα. Βέβαια έγινε και ο σχετικός έλεγχος ώστε να μάθω ότι το προσωπικό στη «ΡΕΑ» είναι το πιο έμπειρο στον τομέα του και ότι σαν Κλινική διαθέτει την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή για να υποστηρίξει μία τέτοια περίπτωση σαν τη δική μου. Μείνατε ευχαριστημένη από την Κλινική; Παραπάνω από ευχαριστημένη! Εγώ δεν ήμουν ένα «φυσιολογικό» περιστατικό! Είχα μια προεκλαμψία η οποία ευτυχώς διαγνώστηκε έγκαιρα από την Αναισθησιολόγο, Μαρία Γιατράκου. Έτσι επισπεύσθηκε η καισαρική τομή και γέννησα την κόρη μου χωρίς κανένα πρόβλημα. Όταν ήρθε η ώρα να κρατήσετε το μωρό σας στην αγκαλιά σας πώς αισθανθήκατε; Δεν το πίστευα! Ένα όνειρο ζωής είχε γίνει πραγματικότητα! Το πιο σημαντικό συναίσθημα όμως ήταν πως όταν κράτησα το μωρό στην αγκαλιά μου δεν το ένιωσα μόνο δικό μου αλλά ένιωσα ότι ήταν το μωρό όλων των μεταμοσχευμένων και, φυσικά, του δότη μου. Γιατί μου έδωσε ζωή και μέσα από αυτόν έδωσα και εγώ ζωή σε ένα παιδάκι. Τι συμβουλεύετε τις γυναίκες που αντιμετώπισαν ή αντιμετωπίζουν μια παρόμοια κατάσταση με εσάς και φοβούνται να κάνουν αυτό το γενναίο βήμα; Εφόσον η κατάστασή τους το επιτρέπει, με πίστη στους εαυτούς τους, εμπιστοσύνη στους γιατρούς τους και ακολουθώντας αυστηρά τις οδηγίες, όλες μπορούν να το κάνουν. Γιατί και εγώ δεν ήμουν τίποτα το ιδιαίτερο που το πέτυχα, ούτε ξύπνησα κάποια μέρα και άρχισα τις προσπάθειες. Έκανα τις απαραίτητες εξετάσεις, τήρησα τις οδηγίες των γιατρών μου και πάνω απ’ όλα πίστεψα στο Θεό και στους ανθρώπους. #07 25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΎΗΣΗ Γράφει ο Γιώργος Γκαργκατσούλας Συνεργάτης της Μαιευτικής – Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ» mat magazine #07 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Τα συχνότερα συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν προεκλαμψία είναι: πονοκέφαλος (ιδιαίτερα αν δεν υπήρχε παλαιότερα), διαταραχές όρασης (θαμπώματα, «φωτάκια», «μυγάκια» κ.ά.), ξαφνικός πόνος στην περιοχή του στομαχιού μαζί με ναυτία ή εμέτους #07 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά Οι υπερτασικές καταστάσεις που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της κύησης ταξινομούνται ως εξής: α) η υπέρταση της κύησης β) η προεκλαμψία-εκλαμψία και γ) η χρόνια υπέρταση. Ας δούμε τα πιο σημαντικά ερωτήματα που συναντάμε σε αυτές τις περιπτώσεις: Τι είναι η υπέρταση της κύησης; Υπέρταση της κύησης είναι η αυξημένη αρτηριακή πίεση (>140/90 mmHg) που εμφανίζεται μετά την 20ή εβδομάδα της κύησης σε γυναίκες χωρίς ιστορικό υπέρτασης. Τι είναι η προεκλαμψία; Είναι ο συνδυασμός αυξημένης αρτηριακής πίεσης (>140/90mmHg) και η παρουσία λευκώματος στα ούρα μετά τις 20 εβδομάδες εγκυμοσύνης σε γυναίκες χωρίς ιστορικό αρτηριακής υπέρτασης. Αν και δεν γνωρίζουμε τις ακριβείς αιτίες που ορισμένες γυναίκες θα εμφανίσουν προεκλαμψία, ωστόσο φαίνεται ότι στις περιπτώσεις αυτές η αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στον πλακούντα, ο οποίος δεν λειτουργεί ικανοποιητικά. mat magazine #07 28 Ποιά είναι τα συμπτώματα της προεκλαμψίας; Πολλές γυναίκες δεν έχουν καμία ενόχληση, ιδιαίτερα όταν η προεκλαμψία είναι ελαφριάς μορφής ή πρόσφατη. Γι’αυτό, είναι σημαντικός ο τακτικός έλεγχος ρουτίνας από τον μαιευτήρα ή τη μαία, χάρη στον οποίο μπορεί να εντοπιστεί νωρίς μια τέτοια κατάσταση. Τα συχνότερα συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν προεκλαμψία είναι ο πονοκέφαλος (ιδιαίτερα αν δεν υπήρχε παλαιότερα), διαταραχές όρασης (θαμπώματα, «φωτάκια», «μυγάκια» κ.ά.), ξαφνικός πόνος στην περιοχή του στομαχιού μαζί με ναυτία ή εμέτους. Σε σπάνιες, πιο σοβαρές περιπτώσεις, ορισμένες γυναίκες μπορεί να αισθανθούν δυσκολία στην αναπνοή ή παροδική απώλεια όρασης. Επειδή η προεκλαμψία ξεκινά από τον πλακούντα, μπορεί να διαπιστωθεί στον τακτικό έλεγχο μικρή καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου. Πώς η προεκλαμψία μπορεί να επηρεάσει τη μητέρα; Πρόκειται για μία συστηματική νόσο που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά όργανα όπως καρδιά, πνεύμονες, νεφρούς, ήπαρ καθώς και την πηκτικότητα του αίματος και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Πώς η προεκλαμψία επηρεάζει το έμβρυο; Η βαρεία προεκλαμψία μπορεί να επηρεάσει την ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Info Ποιες γυναίκες έχουν αυξημένες πιθανότητες να πάθουν προεκλαμψία; • Οι γυναίκες με προεκλαμψία σε προηγούμενη κύηση και με οικογενειακό ιστορικό • Οι γυναίκες που έχουν την πρώτη τους εγκυμοσύνη σε ηλικίες άνω των 35 ετών ή κάτω των 17 ετών • Οι γυναίκες με δίδυμη ή τρίδυμη κύηση • Οι γυναίκες που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη • Οι γυναίκες με χρόνια νεφρική νόσο • Οι γυναίκες που πάσχουν από χρόνια υπέρταση ανάπτυξη του εμβρύου (χαμηλό βάρος) εξαιτίας της ελλιπούς οξυγόνωσης του πλακούντα. Σε σοβαρότερες καταστάσεις, το έμβρυο μπορεί να αναπτύξει σοβαρή δυσχέρεια ή και να καταλήξει (ενδομήτριος θάνατος). Ποια η θεραπευτική αντιμετώπιση της προεκλαμψίας; Η θεραπεία της προεκλαμψίας σήμερα εξαρτάται από δύο παράγοντες: α) τη βαρύτητα της νόσου και β) την ηλικία της κύησης. Όταν έχουν συμπληρωθεί οι 37 εβδομάδες κύησης, τότε το έμβρυο θεωρείται ώριμο από πλευράς αναπνευστικής λειτουργίας και ο τοκετός πρέπει να επισπευσθεί, ανεξαρτήτως της βαρύτητας της νόσου. Το πλάνο τοκετού θα γίνει είτε με πρόκληση φυσιολογικού τοκετού, είτε με καισαρική τομή. Μετά τον τοκετό παρατηρείται ταχεία βελτίωση τόσο των κλινικών, όσο και των εργαστηριακών αποτελεσμάτων. Μόνο αν πρόκειται για ελαφρά προεκλαμψία θα αποφασιστεί η συνέχιση της κύησης, μέχρι την επίτευξη εμβρυικής ωριμότητας. Υπάρχει πρόληψη της προεκλαμψίας; Αν και δεν υπάρχει αποδεδειγμένη μέθοδος πρόληψης σε μία γυναίκα χωρίς ιστορικό, ωστόσο η συχνή παρακολούθηση μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της προεκλαμψίας. Σημαντικός παράγοντας είναι η σωστή παρακολούθηση των εγκύ- #07 29 ων γυναικών που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια. Η πρόληψη αποσκοπεί στην πρόωρη ανακάλυψη συμπτωμάτων με τη μορφή της ήπιας προεκλαμψίας, έτσι ώστε με κατάλληλη αντιμετώπιση να καθυστερήσει ή και να αποφευχθεί η εκδήλωση βαρείας προεκλαμψίας. Η παρακολούθηση γίνεται με συχνότερες επισκέψεις στον ιατρό και με μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, του λευκώματος των ούρων και του εβδομαδιαίου βάρους του σώματος. Επίσης ο έλεγχος συμπληρώνεται με την αναζήτηση συμπτωμάτων ή σημείων, όπως κεφαλαλγίας, διαταραχών της όρασης και οιδημάτων στα άκρα ή στο πρόσωπο. Σε γυναίκες με ιστορικό προηγούμενης σοβαρής προεκλαμψίας, μπορεί να βοηθήσει η προληπτική χορήγηση παιδικής ασπιρίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τι είναι η εκλαμψία και πώς αντιμετωπίζεται; Είναι η εμφάνιση σπασμών σε γυναίκες με προεκλαμψία. Πρόκειται για μία πολύ σοβαρή, αλλά ευτυχώς σπάνια κατάσταση, αν λάβουμε υπόψη ότι εμπεριέχει όλα τα συμπτώματα και σημεία της προεκλαμψίας σε συνδυασμό με τους σπασμούς. Η εκλαμψία μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τόσο τη ζωή της εγκύου, όσο και του εμβρύου. Μετά τη σταθεροποίηση της κατάστασης, απαιτείται άμεσα γέννηση του εμβρύου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αντιμετώπιση της εκλαμψίας οφείλει να υποστηρίζεται από οργανωμένο νοσηλευτικό ίδρυμα με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή, ενώ θα πρέπει να χορηγείται και η αρμόζουσα φαρμακευτική αγωγή. Πώς επηρεάζει η χρόνια υπέρταση την εγκυμοσύνη και πώς αντιμετωπίζεται; Η χρόνια προϋπάρχουσα υπέρταση μπορεί να είναι ιδιοπαθής ή να οφείλεται σε ποικίλα παθολογικά αίτια. Η χρόνια υπέρταση μπορεί να οδηγήσει σε προεκλαμψία σε ποσοστό 15% έως 25%. Η αντιμετώπιση της χρόνιας υπέρτασης γίνεται με τη χορήγηση αντιϋπερτασικών φαρμάκων. Σε περιπτώσεις που η αρτηριακή πίεση ρυθμίζεται ικανοποιητικά χωρίς επιπλοκές και η κατάσταση του εμβρύου είναι καλή, η κύηση εξελίσσεται σε τελειόμηνη και το είδος του τοκετού θα καθοριστεί από τα μαιευτικά δεδομένα. Εφόσον η εγκυμοσύνη εξελίσσεται ομαλά, χωρίς προβλήματα, δεν είναι απαραίτητη η επίσπευση του τοκετού. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΣΤΟΥ ΤΗΣ «ΡΕΑ» mat magazine #07 30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΕΜΒΟΛΙΑΣΜOΣ ΚΑΤA ΤΟΥ ΙΟY ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠIΝΩΝ ΘΗΛΩΜAΤΩΝ – HPV Γράφει ο Χρήστος Κοκκωνάκης Μαιευτήρας – Γυναικολόγος Συνεργάτης Μαιευτικής – Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ» #07 31 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά Τ ο 2012 συμπληρώνεται κιόλας μια δεκαετία από τότε που η Laura Koutsky δημοσίευσε στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «The New England Journal of Medicine», την επιτυχή δοκιμή εμβολίου έναντι του στελέχους 16 του ιού HPV. Επίσης συμπληρώνονται έξι χρόνια από την πρώτη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας εμβολίου κατά του HPV, από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (Food and Drug Administration, FDA) στις Η.Π.Α. Για να κατανοήσουμε τη σημασία αυτού του εμβολίου θα πρέπει να γνωρίσουμε τον ιό από τον οποίο το εμβόλιο προστατεύει τις γυναίκες. Πρόκειται λοιπόν για τον ιό HPV (Human Papilloma Virus) που είναι ένας DNA-ιός με πολλούς γονότυπους-μορφές· πάνω από 200. Είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων που προκαλεί από τα γνωστά κονδυλώματα έως και καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Κατέστη δυνατή η ουσιαστική μελέτη του με την εξέλιξη της κολποσκόπησης mat magazine #07 32 και της μοριακής βιολογίας. Μεταδίδεται σχεδόν πάντα με τη σεξουαλική επαφή και παραμένει στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας σε λανθάνουσα μορφή. Όταν η ανοσία του οργανισμού για κάποιο διάστημα μειωθεί, τότε εκδηλώνεται η φλεγμονή. Κι αν πρόκειται για τα στελέχη 6, 11 του ιού (και κάποια άλλα σπανιότερα) θα εμφανιστούν τα κονδυλώματα (αντιληπτά από τις γυναίκες). Αν όμως πρόκειται για τα στελέχη 16, 18 (κι άλλα σπανιότερα), θα εμφανιστούν πιθανώς αλλοιώσεις-δυσπλασίες στον τράχηλο της μήτρας, μη αντιληπτές από τις γυναίκες. Κι όσες δεν κάνουν προληπτικά μία φορά το χρόνο στο γυναικολόγο τους το τεστ Παπανικολάου (δυστυχώς πάνω από 40% στην Ελλάδα), κινδυνεύουν μετά την πάροδο δεκαετίας να νοσήσουν από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Κάθε χρόνο εμφανίζονται παγκοσμίως 500.000 νέα περιστατικά καρκίνου τραχήλου της μήτρας και καταγράφονται 270.000 θάνατοι. Ακόμη, έχει βρεθεί ότι στελέχη του ιού μπορεί να προκαλέσουν επίσης καρκίνο του αιδοίου, του κόλπου, του πρωκτού και του πέους, ενώ πρόσφατες μελέτες μιλούν και για μορφές καρκίνου στοματοφάρυγγα, γλώσσας και λάρυγγα. Είναι ιδιαίτερα ευτυχές το γεγονός ότι στην ηλικία που συνήθως εμφανίζεται ο HPV (17-26 ετών), παρουσιάζει και το μεγαλύτερο ποσοστό υποστροφής του (57-60%). Δηλαδή, μετά την πάροδο μηνών ή έτους, ο ιός υποστρέφει χωρίς να έχει προκαλέσει δυσπλασία στον τράχηλο της μήτρας. Σε ένα μικρότερο ποσοστό ο ιός παραμένει σε ανενεργή μορφή και, τέλος, ένα 10% των περιπτώσεων εξελίσσονται. Αυτές οι περιπτώσεις αντιμετωπίζονται επεμβατικά από τους εξειδικευμένους γυναικολόγους με την κωνοειδή εκτομή τραχήλου με laser ή αγκύλη διαθερμίας (LLETZ). Άρα, τρόπος άμυνας απέναντι στον ιό υπάρχει, αρκεί οι γυναίκες να μην αμελούν το τεστ Παπανικολάου μία φορά το χρόνο, την κολποσκόπηση και την ανίχνευσητυποποίηση του HPV, όταν ο γυναικολόγος τους το κρίνει απαραίτητο. Το «προλαμβάνειν όμως είναι προτιμότερο του θεραπεύειν», κι εδώ υπεισέρχεται η σημασία του εμβολίου. Σήμερα κυκλοφορούν δύο εμβόλια: το διδύναμο που προστατεύει από τους τύπους 16 και 18 του ιού οι οποίοι ευθύνονται για το 70% του συνόλου των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ενώ, επίσης, μέσω δια- ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Αριθμοί 500.000 νέα περιστατικά καρκίνου τραχήλου της μήτρας εμφανίζονται παγκοσμίως 270.000 θάνατοι καταγράφονται κάθε χρόνο σταυρούμενης ανοσίας προστατεύει και από άλλους τύπους του ιού για χρονικό διάστημα έως 8,5 έτη και το τετραδύναμο το οποίο, εκτός από τους τύπους 16 και 18, παρέχει προστασία για το 90% των περιπτώσεων γεννητικών κονδυλωμάτων μέσω των τύπων 6 και 11 που περιέχει. Επειδή η πλειοψηφία του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού θα εκτεθεί στον ιό και μάλιστα η πρώτη επαφή θα γίνει στην εφηβική ηλικία, κρίθηκε σκόπιμο να εμβολιαστούν τα νεαρά κορίτσια πριν αρχίσουν σεξουαλικές επαφές. Κι έτσι συζητάμε για την αρχική ηλικία των 9-12 ετών. Κι επειδή ο επιπολασμός του ιού είναι κυρίως μέχρι τα 26 χρόνια, εκεί τέθηκε το πρώτο όριο εφαρμογής του εμβολιασμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι κοπέλες μεγαλύτερης ηλικίας δεν μπορούν να εμβολιαστούν. Το αντίθετο μάλιστα. Ακόμη και κοπέλες που έχουν επαφή με ένα στέλεχος του ιού, μέσω του εμβολίου θα προφυλαχθούν από τα υπόλοιπα στελέχη. Παράλληλα, συζητείται η εφαρμογή του και στα νεαρά αγόρια γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι φορείς του ιού είναι και οι άντρες που τον μεταδίδουν στις σεξουαλικές συντρόφους τους. Στην Ευρώπη, εμβολιασμός αγοριών γίνεται στην Αυστρία, ενώ πρόσφατα ο FDA ενέκρινε τον εμβολιασμό αγοριών και στις Η.Π.Α. Η Ελλάδα ανήκει στην ομάδα των πρώτων ευρωπαϊκών χωρών όπου εγκρίθηκε η εφαρμογή του εμβολίου, το οποίο γίνεται ενδομυϊκά σε τρεις δόσεις κατά τη διάρκεια ενός εξαμήνου. Τα εμβόλια χορηγούνται δωρεάν ως τα 26 έτη από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι έχουν γίνει παγκοσμίως πάνω από 140.000.000 δόσεις χωρίς ουσιαστικές #07 33 παρενέργειες. Η κοινότητα των γυναικολόγων ευελπιστεί ότι η εφαρμογή του νέου εμβολίου θα συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση των δυσπλασιών (low grade-high grade) και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, σε συνδυασμό βέβαια με τη χρήση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή και τον ετήσιο έλεγχο των γυναικών με το τεστ Παπανικολάου. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ Μια γνωστή ασθένεια που θέλει προσοχή Γράφει ο Μάριος Μπερτσουκλής Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Συνεργάτης Μαιευτικής – Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ» mat magazine #07 34 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Αριθμοί Τ α κονδυλώματα είναι μια από τις πιο συχνές σεξουαλικώς μεταδιδόμενες παθήσεις. Οφείλονται σε διάφορους ιούς της οικογενείας των ιών των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus, HPV), η οποία περιλαμβάνει 120 υπότυπους· οι 40 είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι. Ο HPV βασίζεται στο DNA και μολύνει το δέρμα και τους βλεννογόνους. Μερικά στελέχη (χαμηλού κινδύνου) προκαλούν τα κονδυλώματα και άλλα (υψηλού κινδύνου) μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση, η οποία να επιφέρει προκαρκινικές δυσπλασίες στους βλεννογόνους. Αυτά τα στελέχη ενοχοποιούνται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και του ορθού. Οι μορφές του HPV που προκαλούν κονδυλώματα δεν προκαλούν καρκίνο. Ωστόσο, αν κάποιος εμφανίσει κονδυλώματα, τότε πιθανώς να έχει μολυνθεί και από τις καρκινογόνες μορφές του ιού. Τα καρκινογόνα στελέχη του ιού ενσωματώνονται στο ανθρώπινο DNA και οδηγούν αρχικά σε προκαρκινικές αλλοιώσεις - ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία τραχήλου (CIN), αιδοίου (VIN), πέους (PIN) και πρωκτού (AIN) οι οποίες ενδέχεται να εξελιχθούν σε καρκίνο. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι όποιος έχει εμφανίσει δυσπλαστικές αλλοιώσεις θα εμφανίσει καρκίνο (Μόνο το 2% των γυναικών με δυσπλασία εμφανίζουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας). Οι στατιστικές δείχνουν ότι πάνω από το 50% των γυναικών θα μολυνθούν από κάποιας μορφής σεξουαλικά μεταδιδόμενο τύπο HPV. Ο χρόνος επώασης είναι ακαθόριστος. Τα κονδυλώματα εμφανίζονται λίγες εβδομάδες έως 3 μήνες μετά την επαφή, καμία φορά και χρόνια μετά. Είναι επίσης πιθανόν κάποιος να μολυνθεί, αλλά να μην εμφανίσει ποτέ κονδυλώματα· αυτό εξαρτάται από την κατάσταση του ανοσοποιητικού του συστήματος. Κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν σε περιόδους που το ανοσοποιητικό εξασθενεί και δεν μπορεί να καταστείλει τον ιό. Παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν την εμφάνισή τους (από μια παλιότερη μόλυνση) είναι το στρες, οι ορμονικές διαταραχές, ανοσοκατασταλτικά φάρμακα,το AIDS κ.ά. Η ανάπτυξη καρκίνου από τον HPV είναι αργή διαδικασία και μπορεί να κρατήσει χρόνια. Σε αυτή την περίοδο, τα προκαρκινικά κύτταρα μπορούν να εντοπιστούν από το τεστ Παπανικολάου, το οποίο θεωρείται 50% με 70% λειτουργικό στην εντόπιση κυτταρικών ανωμαλιών. Λεπτομερής έρευνα του #07 35 50% - 70% λειτουργικό το Τεστ Παπανικολάου στη διάγνωση κυτταρικών ανωμαλιών, αφού εντοπίζει τα προκαρκινικά κύτταρα. 40 υποτύποι του ιού είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι. τραχήλου με κολποσκόπηση μπορεί να συστηθεί εάν το τεστ Παπανικολάου είναι παθολογικό. Για κονδυλώματα που βρίσκονται στον πρωκτό χρειάζεται ορθοσκόπηση. Η δυσπλασία διαγιγνώσκεται με βιοψία. Η χρήση προφυλακτικών παρέχει κάποια προστασία, καθώς όμως δεν καλύπτουν όλη την περιγεννητική περιοχή ούτε όλα τα στάδια της ερωτικής συνεύρεσης, δεν προσφέρουν απόλυτη προστασία. Ο ιός δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τον οργανισμό. Μολύνει τα κύτταρα και παραμένει για πάντα μέσα τους. Στην ουσία δεν υπάρχει θεραπεία με την κλασσική έννοια. Αντιμετωπίζονται τα συμπτώματα ή τα αποτελέσματα της μόλυνσης από τον ιό και όχι ο ίδιος ο ιός. Οι δυσπλασίες και τα κονδυλώματα μπορούν να αφαιρεθούν. Για τα κονδυλώματα οι διαθέσιμες θεραπείες είναι: κάψιμο με διαθερμία ή με λέιζερ, κρυοπηξία, χειρουργική αφαίρεση, χημικές ουσίες (π.χ. ποδοφυλλοτοξίνη). Για τις δυσπλασίες προχωρημένου σταδίου, η κωνοειδής εκτομή του τραχήλου είναι ενδεδειγμένη: είναι χειρουργική πράξη και πραγματοποιείται με διάφορα μέσα (νυστέρι, λέιζερ, διαθερμία). Αν θα υπάρξει υποτροπή εξαρτάται από παράγοντες όπως ο τύπος του ιού, η εξαίρεση της βλάβης επί υγιών ορίων, η άμυνα του οργανισμού, το κάπνισμα κ.ά. Η αντιμετώπιση των υποτροπών και η ενδυνάμωση του ασθενούς οδηγούν στην τελική ίαση. Τέλος, σημαντική πρόοδο αποτελεί η εφαρμογή των νέων εμβολίων σε νεαρά κορίτσια πριν την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής και σε νεαρές γυναίκες. Δεν προστατεύει από στελέχη που προκαλούν κονδυλώματα. Στόχος είναι η καταπολέμηση του καρκίνου του τραχήλου. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι ο συνδυασμός εμβολιασμού και τακτικού ελέγχου με Τεστ Παπανικολάου μπορούν να μειώσουν την εμφάνιση καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας κατά 94%. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ Ο όρος αναζωογονητική άσκηση αναφέρεται σε οποιασδήποτε μορφής προγραμματισμένη τακτική άσκηση που εφαρμόζει μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. mat magazine #07 36 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Γράφει ο Βασίλειος Α. Μπαγιώκος Μαιευτήρας-ΧειρουργόςΓυναικολόγος, MD DFSRH #07 37 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ος -13:00 ΧΩΡΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: «ΡΕΑ» ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ -ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ (7 ΟΡΟΦΟΣ) ΩΡΑ: 12:00 Παρασκευή, 2.03.12 «Τοκετός Ισχιακής Προβολής Πάντα Καισαρική Τομή;» Αντσακλής Άρις Προεδρείο: Παπαντωνίου Νικόλαος Παρασκευή, 20.04.12 «Αιμοδυναμικές Μεταβολές της Κυκλοφορίας του Εμβρύου ανάλογα με την Οξυγόνωσή του» Κασσάνος Δημήτριος Προεδρείο: Χρέλιας Χαράλαμπος Παρασκευή, 16.03.12 «Πυρετός στη Λοχεία» Μολές Αθανάσιος «Πρόληψη HIV Λοίμωξης» Λαζανάς Μάριος Προεδρείο: Λαζανάς Μάριος Παρασκευή, 4.05.12 «Καρδιοπάθειες και Κύηση» Γεωργαρίου Δημήτριος Προεδρείο: ΛαγάτουραςΔημήτριος, Ευσταθόπουλος Θεόδωρος Παρασκευή, 30.03.12 «Λοιμώξεις της Περιγεννητικής Περιόδου» Χαρίτου Αντωνία Προεδρείο: Φωτόπουλος Σταύρος Παρασκευή, 18.05.12 «Αναισθησία στη Μαιευτική» Λινάρδου Ευαγγελία Προεδρείο: Γιατράκου Μαρία ΠΡΟΕΔΡΟΙ - ΟΜΙΛΗΤΕΣ Αντσακλής Άρις, Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας, Διευθυντής Α΄ Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών Γεωργαρίου Δημήτριος, Ιατρός - Καρδιολόγος Γιατράκου Μαρία, Ιατρός - Αναισθησιολόγος Ευσταθόπουλος Θεόδωρος, Παιδίατρος Νεογνολόγος, Διευθυντής Νεογνικού Τμήματος Κλινικής «ΡΕΑ» Κασσάνος Δημήτριος, Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας, Διευθυντής Γ΄ Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών Λαγάτουρας Δημήτριος, Ιατρός - Καρδιολόγος Λαζανάς Μάριος, Ιατρός Παθολόγος Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Γ΄ Παθολογικού Τμήματος Μονάδας Λοιμώξεων Ν.Ε.Σ.Σ. Λινάρδου Ευαγγελία, Ιατρός - Αναισθησιολόγος Μολές Αθανάσιος, Ιατρός Παθολόγος - #07 9 Εντατικολόγος, Διευθυντής ΜΕΘ Κλινικής «ΡΕΑ» Παπαντωνίου Νικόλαος, Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Φωτόπουλος Σταύρος, Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Διευθυντής Κλινικής «ΡΕΑ», Αντιπρόεδρος Κλινικής «ΡΕΑ» Χαρίτου Αντωνία, Παιδίατρος Νεογνολόγος Εντατικολόγος, Συντονίστρια Διευθύντρια Νεογνικού Τμήματος Κλινικής «ΡΕΑ» Χρέλιας Χαράλαμπος, Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Μοριοδότηση Θα χορηγηθεί 1 μόριο Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (Ε.Μ.Γ.Ε.) IANOYAΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine #05 39 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά νης), η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σας. Οφέλη για το μωρό σας Οι γυναίκες που κάνουν ασκήσεις ενδυνάμωσης κατά τη διάρκεια της κύησης τείνουν να έχουν συντομότερη διάρκεια τοκετού και να εμφανίζουν μικρότερη συχνότητα επιπλοκών του τοκετού. Υπάρχουν κίνδυνοι; Αν και η αναζωογονητική άσκηση μπορεί να είναι ευεργετική κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορεί να υπάρχουν και ορισμένοι κίνδυνοι. Αυτοί σχετίζονται με τις σωματικές αλλαγές που συμβαίνουν, καθώς το σώμα σας προσαρμόζεται στην εγκυμοσύνη. Οι κίνδυνοι είναι πιο πιθανό να συμβούν όταν εφαρμόζετε ακατάλληλα είδη άσκησης και όταν κάνετε υπερβολική γυμναστική. Με το να κάνετε τις κατάλληλες προσαρμογές στις ασκήσεις ρουτίνας σας, μπορείτε να μειώσετε την πιθανότητα βλάβης σε εσάς ή στο μωρό. Οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν τα εξής: Μεγάλη άνοδος θερμοκρασίας (υπερθερμία) Κατά την άσκηση στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η συνολική θερμοκρασία του σώματός σας αυξάνεται περισσότερο από ό,τι θα συνέβαινε κανονικά. Εάν η θερμοκρασία του σώματός σας ανέβει πάνω από 39,2°C στις πρώτες 12 εβδομάδες, αυτό ίσως να επηρεάσει την ανάπτυξη του μωρού και ίσως να οδηγήσει σε κάποιου είδους αναπηρία μετά την γέννηση. Για να μειωθεί ο κίνδυνος να αυξήσετε υπερβολικά την θερμοκρασία σας, θα πρέπει: - να διασφαλίσετε ότι πίνετε πολύ νερό πριν και κατά τη διάρκεια της άσκησης, - να αποφεύγετε την υπερβολική άσκηση του σώματός σας, ιδιαίτερα κατά τις πρώτες δώδεκα εβδομάδες της κύησης, - να αποφύγετε την άσκηση σε ένα πολύ ζεστό και υγρό κλίμα, μέχρι να εγκλιματιστείτε· αυτό θα πάρει μερικές ημέρες. Χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση) Όταν ξαπλώνετε ανάσκελα, το έμβρυο πιέζει τα κύρια αιμοφόρα αγγεία. Το αποτέλεσμα είναι ότι λιγότερο αίμα πηγαίνει στην κυκλοφορία του σώματός σας και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση). Αυτό είναι πιο πιθανό μετά από τις 16 εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Για να μειωθεί ο κίνδυνος της χαμηλής αρτηριακής πίεσης θα πρέπει να αποφεύγονται ασκήσεις που περιλαμβάνουν στάση σώματος ξαπλωμένη ανάσκελα, ιδιαίτερα μετά από τις 16 εβδομάδες. Σωματική βλάβη Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να παρατηρήσετε ότι οι αρθρώσεις σας γίνονται πιο χαλαρές. Μπορεί επίσης να παρατηρήσετε ότι μπορείτε να κάμψετε και να εκτείνετε συγκεκριμένα μέρη του σώματός σας περισσότερο από το συνηθισμένο, όπως τους αγκώνες, τους καρπούς, τα δάχτυλα και τα γόνατα. Αυτό συχνά αναφέρεται ως υπερκινητικότητα και συμβαίνει γιατί οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν τους συνδέσμους που στηρίζουν συνήθως mat magazine #07 40 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 τις αρθρώσεις σας, γεγονός που με τη σειρά του κάνει τις αρθρώσεις χαλαρές στην προετοιμασία για τον τοκετό. Όταν οι αρθρώσεις και οι σύνδεσμοί σας είναι λιγότερο σταθεροί, διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού. Για να μειώσετε τον κίνδυνο τραυματισμού, θα πρέπει: - να βεβαιωθείτε ότι έχετε κάνει προθέρμανση και «stretching», - να αποφευχθούν απότομες αλλαγές κατεύθυνσης, εάν κάνετε αεροβική άσκηση, - να φοράτε ζώνες υποστήριξης της λεκάνης κατά τη διάρκεια της άσκησης. Ανεπαρκές οξυγόνο στο μωρό (υποξία) Σε μεγάλα υψόμετρα, η ροή του αίματος προς τη μήτρα μειώνεται και έτσι το μωρό παίρνει λιγότερο οξυγόνο. Αν μια γυναίκα ασκηθεί σε μεγάλα υψόμετρα, η ποσότητα του αίματος που ρέει προς τη μήτρα μειώνεται ακόμη περισσότερο. Αυτό οδηγεί σε ανεπάρκεια οξυγόνου προς το έμβρυο. Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος το μωρό να λαμβάνει ανεπαρκή ποσότητα οξυγόνου, θα πρέπει να αποφύγουμε την σωματική άσκηση σε υψόμετρο #07 41 πάνω από 2.500 μέτρα μέχρι να εγκλιματιστούμε· αυτό μπορεί να διαρκέσει μερικές ημέρες. Επίπεδο σακχάρου στο αίμα Η γλυκόζη του αίματος είναι μια πηγή ενέργειας τόσο για εσάς όσο και για το μωρό. Είναι σημαντικό να τρώτε καλά κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και η διάρκεια της άσκησης να μην ξεπερνά τα 45 λεπτά κάθε φορά. Αν έχετε προϋπάρχων ή σακχαρώδη διαβήτη κυήσεως, τότε θα πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα κατά την άσκηση. Θα πρέπει να παρακολουθείτε τακτικά τη γλυκόζη στο αίμα σας, να τρώτε σε τακτά χρονικά διαστήματα, να ξεκουράζεστε σε συγκεκριμένες ώρες και να εξασφαλίσετε ότι το μωρό σας είναι υπό τακτική και επιμελή παρακολούθηση. Ο γιατρός σας θα πρέπει να σας δώσει περισσότερες πληροφορίες. Γιατί αερόβια άσκηση και ασκήσεις ενδυνάμωσης; Οι καλύτερες μορφές αναζωογονητικής άσκησης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι: H αερόβια άσκηση, επίσης γνωστή ως καρδιαγγειακή άσκηση. Κατά την διάρκειά της, αυξάνεται ο καρδιακός σας ρυθμός. Αυτό προκαλεί ταχύτερη κυ- ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά κλοφορία του αίματος και ως εκ τούτου περισσότερο οξυγόνο φτάνει στους μυς. Κολύμπι, τρέξιμο, γρήγορο περπάτημα, αεροβική στο νερό και ο χορός είναι παραδείγματα αερόβιας άσκησης. H άσκηση ενδυνάμωσης. Αυτή η μορφή άσκησης βοηθά να αυξηθεί η συνολική φυσική σας κατάσταση και συνεπάγεται αργές, ελεγχόμενες κινήσεις, όπως ασκήσεις που μεταφέρετε το βάρος σας. Αν δεν ασκείστε τακτικά και θέλετε να ξεκινήσετε ένα αερόβιο πρόγραμμα άσκησης, θα πρέπει να σας προτείνουν να αρχίσετε με όχι περισσότερο από 15 λεπτά συνεχούς άσκησης τρεις φορές την εβδομάδα, φθάνοντας κατ’ ανώτατο όριο τα 30 λεπτά συνεδρίας σταδιακά τέσσερις φορές την εβδομάδα έως και καθημερινά. Εάν ασκείστε τακτικά πριν από την εγκυμοσύνη, θα πρέπει να είστε σε θέση να αναλάβετε τα ίδια προγράμματα άσκησης εντονότερης έντασης, όπως το τρέξιμο και η αεροβική γυμναστική, χωρίς δυσμενείς επιπτώσεις για εσάς ή το έμβρυο. Καθώς η εγκυμοσύνη σας προχωράει, θα πρέπει να στοχεύετε να μειώσετε σταδιακά τη συνολική δραστηριότητά σας. Ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει καθοδήγηση για το πότε και το πώς να μειώσετε την άσκησή σας. Τι είδους ασκήσεις αναζωογόνησης θα πρέπει να αποφύγετε; Θα πρέπει να αποφύγετε αθλήματα επαφής όπως το kick-boxing, το τζούντο ή το σκουός, όπου υπάρχει κίνδυνος να χτυπήσετε στην κοιλιά. Θα πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα όταν κάνετε ασκήσεις όπου υπάρχει πιθανότητα να πέσετε ή να χάσετε την ισορροπία σας, όπως ιππασία, σκι κατάβασης, χόκεϊ επί πάγου και ποδηλασία. Θα ήταν προτιμότερο να αποφευχθούν αυτές οι ασκήσεις, εκτός κι αν τις κάνετε τακτικά και έχετε γενικά την πρόσθετη προσοχή που απαιτείται. Οι συνέπειες μιας πτώσης μπορεί να είναι πιο σοβαρές στην εγκυμοσύνη. Θα πρέπει να αποφεύγετε τις καταδύσεις σε όλη σας την εγκυμοσύνη, επειδή το μωρό δεν έχει καμία προστασία έναντι των κινδύνων της νόσου της αποσυμπίεσης και της εμβολής αέρα κάτω από το νερό. Πώς μπορώ να είμαι σίγουρη ότι δεν θα το παρακάνω; Θα πρέπει να έχετε πάντα μια περίοδο ‘ζεστάματος’ καθώς και μία χαλάρωσης, την αρχή και στο τέλος του προγράμματος αντίστοιχα. Υπάρχουν επίσης διάφορες τεχνικές, όπως το τεστ ομιλίας, με τις οποίες μπορείτε να μένετε σε ‘φόρμα’ χωρίς να γυμνάζεστε πολύ έντονα: κατά την διάρκεια της άσκησης θα πρέπει να είστε σε θέση να ξεκινάτε και να συνεχίζετε μια συζήτηση - εάν παρουσιαστεί δύσπνοια, τότε είναι πιθανόν ότι ασκείστε πάρα πολύ έντονα. Πότε θα πρέπει να σταματήσω την άσκηση; Αν έχετε οποιαδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα, δεν θα πρέπει να συνεχίσετε την γυμναστική και θα πρέπει να mat magazine #07 42 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 παιδικά ΧΑΜΟΓΕΛΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ - ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 9 - ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ, ΤΗΛ.: 9967962, 6946 656 313 Στα «Παιδικά Χαμόγελα» τα παιδιά μαθαίνουν παίΖΩΝΤΑΣ Από το 1993 ενθαρρύνουμε με αγάπη τα «παιδικά χαμόγελα» γιατί πιστεύουμε ότι ομορφαίνουν τη ζωή μας. Η παιδαγωγική μέθοδος «μαθαίνω παίζοντας και παίζω μαθαίνοντας» συνδυάζει τη ψυχαγωγία του παιχνιδιού με τη σφαιρική γνώση και την αρμονική κίνηση του σώματος. Κάθε μέρα στα «Παιδικά Χαμόγελα» είναι ένα ταξίδι με παραμύθια, κατασκευές, δημιουργία, προχώρημα των νηπίων και ετοιμασία για τα… μεγάλα σχολεία με ζωγραφιές, χορό, τραγούδια, γέλια, παιχνίδια στον κήπο γιατί είναι υπέροχο να μαθαίνεις παίΖΩΝΤΑΣ! #07 43 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας: - ζάλη ή αίσθημα λιποθυμίας - πονοκέφαλο - δυσκολία στην αναπνοή πριν από άσκηση ή κατά τη διάρκειά της - πόνο ή αίσθημα παλμών στο στήθος σας - πόνο στην κοιλιά, την πλάτη ή την ηβική περιοχή σας - αδυναμία στους μύες σας - πόνο ή πρήξιμο στο πόδι/πόδια σας - επώδυνες συσπάσεις της μήτρας - μειωμένες κινήσεις εμβρύου - διαρροή υγρού (αμνιακό υγρό) - αιμορραγία. Μπορώ να ασκούμαι εάν έχω κάποιο ιατρική πάθηση; Αν έχετε κάποια ιατρική πάθηση, όπως καρδιοπάθεια ή υψηλή αρτηριακή πίεση ή την αναπτύξετε κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, τότε θα πρέπει να μιλήσετε με τους θεράποντες ιατρούς σας (καρδιολόγο και γυναικολόγο), πριν κάνετε οποιασδήποτε μορφής άσκηση. Μπορώ να αθληθώ αμέσως μετά τη γέννα; Εάν είχατε μια φυσιολογική εγκυμοσύνη και τοκετό, τότε θα πρέπει να είστε σε θέση να κάνετε ήπια αναζωογονητική άσκηση όπως το περπάτημα και το stretching αμέσως μετά τον τοκετό. Θα πρέπει να ενθαρρύνεστε να κάνετε ασκήσεις πυελικού εδάφους μετά τον τοκετό, καθώς αυτό μειώνει τον κίνδυνο ακράτειας ούρων και κοπράνων. Η αναζωογονητική άσκηση δεν επηρεάζει την ποσότητα γάλακτος που θα παραχθεί ή την ποιότητά του. Η ανάπτυξη του μωρού σας δεν επηρεάζεται. Οι γυναίκες που γυμνάζονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, έχουν την τάση να συνεχίσουν να γυμνάζονται και μετά τη γέννα. Αν είχατε επιπλοκές κατά την κύηση, τότε θα πρέπει να συζητήσετε με τον ιατρό σας τι είδους άσκηση είναι ασφαλές να κάνετε μετά τη γέννηση. Εάν ασκείστε σε νερό ή χρησιμοποιείτε πισίνα υδροθεραπείας, η θερμοκρασία του νερού δεν πρέπει να υπερβεί τους 32°C σε μια πισίνα κολύμβησης και τους 35°C σε πισίνα υδροθεραπείας. Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι γυμναστικής, χαλάρωσης και συγκέντρωσης, όπως η Yoga και οι Pilates, οι οποίες και αυτές με την σειρά τους μπορούν να φανούν χρήσιμες τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και στον τοκετό. Συμπερασματικά, λοιπόν, θα μπορούσαμε να πούμε πως, η γυμναστική κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ασφαλής τόσο για την έγκυο, όσο και για το έμβρυο. Είναι πολλαπλώς ευεργετική και γι’ αυτό θα πρέπει να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες να ξεκινούν ή να συνεχίζουν το ήδη υπάρχον πρόγραμμα εκγύμνασής τους για να απολαύσουν τα οφέλη στην υγεία τους που προκύπτουν από αυτήν! Βιβλιογραφία: www.rcog.org.uk, www.acog.org mat magazine #07 44 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 45 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά AKΡATEIA ΟΥΡΩΝ... ΚΟΙΤΑΞΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΜΑΤΑ! Γράφει ο Παναγιώτης Οικονομίδης, Μ.D., Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Συνεργάτης Μαιευτηρίου «ΡΕΑ» mat magazine #05 46 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Η ακράτεια ούρων είναι η μη ηθελημένη (ακούσια) απώλεια ούρων. Το πρόβλημα αυτό αγγίζει μία στις δέκα γυναίκες κάτω των 65 ετών και 3-4 γυναίκες άνω των 65 ετών. Μπορεί να αποτελέσει αιτία κοινωνικής απομόνωσης και να επηρεάσει την ποιότητα της προσωπικής ή της επαγγελματικής ζωής της γυναίκας μέσω της αϋπνίας, του περιορισμού φυσικών δραστηριοτήτων όπως η βάδιση, η σωματική άσκηση και ο χορός, να δυσκολέψει τη γυναίκα στη διατήρηση της προσωπικής της υγιεινής και να την επιβαρύνει οικονομικά μέσω της διαρκούς ανάγκης για χρήση απορροφητικών μέσων. Ψυχολογικά, τέλος, συνιστά αιτία μειωμένης ερωτικής διάθεσης και αυτοπεποίθησης. Η ακράτεια διακρίνεται σε οξεία και χρόνια. Η μεν οξεία οφείλεται σε αίτια όπως οι λοιμώξεις ή η λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος, ή ακόμα η χρήση ορισμένων φαρμάκων. Τα αίτια της χρόνιας ακράτειας αφορούν σε παθολογική ανατομία της περιοχής του πυελικού εδάφους ή της ουροδόχου κύστεως ή σε διαταραχές της λειτουργικότητας των παραπάνω οργάνων. Έτσι, η χρόνια ακράτεια ούρων κατατάσσεται στις παρακάτω κυριότερες κατηγορίες: - Ακράτεια από προσπάθεια: σε κάθε περίπτωση που αυξάνεται η πίεση της κοιλιάς (κατά τον βήχα, το γέλιο, την άσκηση) παρατηρείται απώλεια ούρων. Συνήθως, τα αίτια της κατάστασης αυτής είναι ανατομικά. Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι το υπερβολικό σωματικό βάρος, οι πολλαπλοί φυσιολογικοί τοκετοί ιδίως μεγάλων σε βάρος παιδιών, η χαλάρωση και οι τραυματισμοί των μυών της περιοχής του πυελικού εδάφους. Συνήθως αντιμετωπίζεται με ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους (με φυσικοθεραπεία ή βιοανάδραση), ή –αν κριθεί απαραίτητο– με χειρουργική επέμβαση (τοποθέτηση ταινίας ακράτειας σε συνδυασμό με άλλες επεμβάσεις στην περιοχή, ανάλογα με τις συνυπάρχουσες ανατομικές βλάβες, π.χ.κυστεοκήλη, ορθοκήλη). - Ακράτεια επιτακτικού τύπου: παρατηρείται μία συνεχής διέγερση των μυών της ουροδόχου κύστεως που οδηγεί σε ένα αίσθημα επιτακτικής ανάγκης για ούρηση, ανεξαρτήτως της ποσότητας των ούρων που υπάρχουν στην ουροδόχο κύστη. Συνήθως αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά. - Μεικτού τύπου ακράτεια: αποτελεί συνδυασμό των δύο παραπάνω τύπων. Πώς θα αντιμετωπίσετε λοιπόν την ακράτεια; Το πρώτο βήμα είναι να συζητήσετε το πρόβλημα με τον γυναικολόγο σας. Σίγουρα δεν είστε η μόνη! Ο γιατρός σας είναι σε θέση, με την λήψη του ιστορικού και τη φυσική εξέταση να σας υποδείξει τις εξετάσεις (ούρων, ουροδυναμικός έλεγχος) και τις αλλαγές (π.χ. απώλεια βάρους, εξάσκηση της κύστης), που μπορούν να επιφέρουν βελτίωση ή και λύση του προβλήματός σας. Οι ειδικοί του νέου Τμήματος Ουροδυναμικού Ελέγχου στη «ΡΕΑ» παρέχουν σε εσάς και τον γιατρό σας τη δυνατότητα να ταυτοποιηθεί ο τύπος της ακράτειας που έχετε και να υποδειχθεί ο τρόπος αντιμετώπισής της: με φυσικοθεραπεία, φαρμακευτικά, με αλλαγές συμπεριφοράς ή χειρουργικά. Το Τμήμα παρέχει τη δυνατότητα ουροροομετρίας, υπολογισμού υπολείμματος ούρων, κυστεομετρίας πλήρωσης/κένωσης, προφιλομετρίας και ηλεκτρομυογραφήματος. Επανδρώνεται από ειδικούς γυναικολόγους και ουρολόγους που ασχολούνται με την ουρογυναικολογία και την παθολογία του πυελικού εδάφους. #05 47 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Η ακράτεια δεν είναι πια ταμπού... Κοιτάξτε την κατάματα! mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά Τι είναι η αναζωογονητική άσκηση; Η άσκηση αποτελεί μέρος της καθημερινής μας ζωής, είτε το αντιλαμβανόμαστε, είτε όχι. Δράσεις όπως το ανέβασμα μιας σκάλας, μια βόλτα στα καταστήματα ή ένας γρήγορος βηματισμός για να προλάβουμε το λεωφορείο αποτελούν από μόνες τους μορφές άσκησης. Ο όρος αναζωογονητική άσκηση αναφέρεται σε οποιασδήποτε μορφής προγραμματισμένη τακτική άσκηση που εφαρμόζει μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της και η οποία περιλαμβάνει την ενεργητική (αερόβια) άσκηση (όπως το κολύμπι ή το τρέξιμο) και τις ασκήσεις ενδυνάμωσης (strength conditioning exercise). Ο στόχος της αναζωογονητικής άσκησης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για τη μέλλουσα μητέρα είναι να παραμείνει σε φόρμα. Οφέλη για εσάς Πολλές γυναίκες διαπιστώνουν ότι η αναζωογονητική άσκηση τις βοηθά να προσαρμοστούν ευκολότερα στις σωματικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Προσφέρει ανακούφιση από την εύκολη κόπωση της κύησης, χαμηλότερο μυϊκό πόνο στην πλάτη και μειώνει την πιθανότητα δημιουργίας κιρσών και οιδημάτων στα κάτω άκρα mat magazine #07 38 και τους αστραγάλους. Βελτιώνει, επίσης τον μυϊκό τόνο, τη δύναμη, την αντοχή, τα ‘φουσκώματα’ και τη δυσκοιλιότητα. Σας δίνει την δυνατότητα να χειριστείτε με μεγαλύτερη άνεση τα προσλαμβανόμενα κιλά της εγκυμοσύνης σας και συμβάλλει στην καλύτερη προετοιμασία σας για τη δοκιμασία του τοκετού! Η αναζωογονητική άσκηση δημιουργεί μια αίσθηση ευεξίας και ευ ζην. Η ευεξία αυτή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να σας βοηθήσει στη μείωση του αισθήματος του στρες, του άγχους και της κατάθλιψης της λοχείας. Η αναζωογονητική άσκηση βελτιώνει τον ύπνο. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να βοηθήσει επίσης, στην πρόληψη παθήσεων όπως: - σακχαρώδης διαβήτης κυήσεως (διαβήτης που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης) - υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση) - οστεοπόρωση Η αναζωογοννητική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αργότερα στη ζωή σας. Αν έχετε σακχαρώδη διαβήτη κυήσεως (διαβήτης που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύ- ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά EΝΔΟΜΗΤΡIΩΣΗ mat magazine #07 48 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Η ενδομητρίωση είναι μια από τις πλέον αινιγματικές και μυστηριώδεις γυναικολογικές παθήσεις. Από το 1860 που ο Von Rokitansky έκανε την πρώτη λεπτομερή περιγραφή της νόσου, πολλές θεωρίες σχετικά με την παθογένεσή της έχουν προταθεί, χωρίς όμως καμία να ερμηνεύει πλήρως την παθολογική αυτή κατάσταση. Γράφει η Ευαγγελία Μαραγκουδάκη Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, συνεργάτιδα Μαιευτηρίου «ΡΕΑ» #07 49 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά Ενδομητρίωση είναι η πάθηση που χαρακτηρίζεται από την παρουσία λειτουργικού ενδομητρικού ιστού (αδένων και στρώματος) σε θέσεις εκτός μήτρας. Η ανάπτυξη ενδομητρίου εντός του μυομητρίου καλείται αδενομύωση ή εσωτερική ενδομητρίωση και αποτελεί ξεχωριστή παθολογική οντότητα με διαφορετική αιτιολογία, παθοφυσιολογία, κλινική πορεία και αντιμετώπιση. Οι δύο αυτές παθολογικές οντότητες είναι δυνατόν να συνυπάρχουν. Η ενδομητρίωση υπολογίζεται ότι αφορά στο 7% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία, ιδιαίτερα μεταξύ των 25-40 ετών, μπορεί όμως να εμφανιστεί και νωρίτερα, ακόμα και πριν από την εμμηναρχή, ενώ σπάνια συμβαίνει μετά την εμμηνόπαυση. Στο 20-40% των γυναικών με υπογονιμότητα μπορεί να διαγνωστεί ενδομητρίωση. Στατιστικές δείχνουν ότι η εγκυμοσύνη μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου. Επιπλέον, γυναίκες που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού (μητέρα, αδερφές) οι οποίες νοσούν, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξής της. Ένας άλλος παράγοντας που σχετίζεται με την ενδομητρίωση είναι το μήκος του κύκλου (γυναίκες με κύκλο μικρότερο από 27 ημέρες και περίοδο που διαρκεί περισσότερο από μια εβδομάδα είναι πιο επιρρεπείς). Η ενδομητρίωση, κατά κύριο λόγο είναι πάθηση που εντοπίζεται στην πύελο. Συνηθέστερες εντοπίσεις είναι οι ωοθήκες, το τοιχωματικό περιτόναιο, ο δουγλάσειος χώρος, οι ιερομητρικοί σύνδεσμοι και η οπίσθια επιφάνεια της μήτρας. Λιγότερο συχνά, ενδομητριωσικές εστίες απαντώνται στην ορογόνο επιφάνεια του ορθοσιγμοειδούς, της ουροδόχου κύστης, του ειλεού, της σκωληκοειδούς απόφυσης και των στρογγυλών συνδέσμων. Σπανίως, εστίες ενδομητρίωσης απαντώνται και έξω από την περιτοναϊκή κοιλότητα όπως στον υπεζωκότα, στους νεφρούς, στο πάγκρεας, στο δέρμα κ.λπ. Ο έκτοπος αυτός ενδομητρικός ιστός αντιδρά στις μεταβολές των ορμονών του γεννητικού συστήματος κατά τον ίδιο τρόπο που αντιδρά και το φυσιολογικό ενδομήτριο. Όμως, λόγω της έκτοπης θέσης του, δεν αποβάλλεται διά του κόλπου αλλά απελευθερώνεται στους γειτονικούς ιστούς δημιουργώντας οίδημα-φλεγμονή και προοδευτικά συμφύσεις και ουλώδη ιστό. Παθογένεση Η ενδομητρίωση είναι μια από τις πλέον αινιγματικές και μυστηριώδεις γυναικολογικές παθήσεις. Από το 1860 που ο Von Rokitansky έκανε την πρώτη mat magazine #07 50 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Συνιστάται από τις μαμάδες, όσο καμία άλλη μάρκα!* Για να αναπτύξουμε τα προϊόντα μας, καλύπτοντας καλύτερα τις ανάγκες σας, συνεργαζόμαστε στενά με τους καλύτερους στον τομέα της παιδικής φροντίδας αλλά και με εσάς τις μαμάδες. Ίσως γι αυτό η Philips AVENT συνιστάται από τις μαμάδες, όσο καμία άλλη μάρκα. Δείτε πως μπορούμε να σας βοηθήσουμε και να πάρετε ιδέες και συμβουλές στο: www.philips.com/avent magazine matπάνω από 10.000 γυναικών που *Ο ισχυρισμός της πρωτιάς αναφέρεται στο συνολικό εμπορικό όνομα της Philips AVENT. Βάσει έρευνας ικανοποίησης TNS που έγινε διαδικτυακά το Δεκέμβριο 2010 με συμμετοχή ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 χρησιμοποιούσαν μάρκες και προϊόντα παιδικής φροντίδας στις Η.Π.Α., Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία, Ρωσία και Κίνα. #05 51 ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά λεπτομερή περιγραφή της νόσου, πολλές θεωρίες σχετικά με την παθογένεσή της έχουν προταθεί, χωρίς όμως καμία να ερμηνεύει πλήρως την παθολογική αυτή κατάσταση. Θεωρία της μεταπλασίας: Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, μεσοθηλιακά κύτταρα του περιτοναίου υφίστανται μεταπλασία και σχηματίζουν τελικά τυπικούς αδένες ενδομητρίου και στρώμα. Θεωρία της διασποράς και «μετεμφύτευσης» ενδομητρίου: Η διασπορά ενδομητρικού ιστού μπορεί να γίνει λεμφογενώς, αιματογενώς, ιατρογενώς ή με τον μηχανισμό της παλίνδρομης διασποράς εμμηνορρυσιακού υλικού κατά την εμμηνορρυσία. Ο μηχανισμός της παλίνδρομης διασποράς που προτάθηκε από τον Sampson το 1922 είναι ο πλέον κατανοητός και ελκυστικός μηχανισμός, ιδιαίτερα σήμερα που είναι γενικά αποδεκτό ότι στην πλειονότητα των γυναικών παρατηρείται παλίνδρομη ροή εμμηνορρυσιακού υλικού στην περιτοναϊκή κοιλότητα, διαμέσου των σαλπίγγων. Θεωρία της επαγωγής: Πρόκειται για συνδυασμό των δύο προηγούμενων θεωριών. Σύμφωνα με αυτή, ουσίες που ελκύονται από το παλινδρομηθέν εμμηνορρυσιακό υλικό προκαλούν μετατροπή αδιαφοροποίητων μεσεγχυματικών κυττάρων σε κύτταρα ενδομητρίου. Η πλέον πρόσφατη υπόθεση είναι ότι η εμφάνιση και η εξέλιξη της ενδομητρίωσης σχετίζεται με διαταραχές της λειτουργίας του συστήματος, τόσο της κυτταρικής όσο και της χημικής ανοσίας, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή απάντηση του αμυντικού συστήματος του περιτοναίου στον ενδομητρικό ιστό που παλινδρομεί. Ακόμη, φαίνεται ότι υπάρχουν διαφορετικοί μηχανισμοί παθογένεσης για διαφορετικές εντοπίσεις της πάθησης και, πιο συγκεκριμένα, για τις εντοπίσεις στο τοιχωματικό περιτόναιο, στις ωοθήκες και στο ορθοκολπικό διάφραγμα. Τέλος, η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στην εμφάνιση της πάθησης. Γυναίκες με βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν ενδομητρίωση και μάλιστα σε νεαρότερη ηλικία και μεγαλύτερης βαρύτητας. Κλινική εικόνα Η ενδομητρίωση είναι πλέον συχνή σε γυναίκες που βρίσκονται στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους, άτοκες ή με μικρό αριθμό τοκετών. H κλινική εικόνα εξαρτάται από την εντόπιση και την έκταση των βλαβών αλλά η ένταση mat magazine #07 52 των συμπτωμάτων δεν συμβαδίζει υποχρεωτικά με την εξάπλωση και τη βαρύτητα της πάθησης. Πολλές γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση είναι ασυμπτωματικές και παρουσιάζουν ιστορικό υπογονιμότητας. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Η ενδομητρίωση είναι μια δύσκολη, από άποψη θεραπευτικής αντιμετώπισης, πάθηση. Αρκετές φαρμακευτικές ουσίες και αρκετοί τρόποι χειρουργικής αντιμετώπισης έχουν χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται. Πυελικό άλγος, ιδιαίτερα δυσμηνόρροια και υπογονιμότητα είναι τα κύρια συμπτώματα που χαρακτηρίζουν την ενδομητρίωση. Το πυελικό άλγος συχνά περιγράφεται ως συνεχές, κυρίως στην πύελο ή στη μέση, μπορεί όμως να αντανακλά στα #07 53 κάτω άκρα ή στις βουβωνικές χώρες. Συνήθως εμφανίζεται 24-48 ώρες πριν από την έναρξη της εμμηνορρυσίας και η δυσμηνόρροια επιμένει σε όλη τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας, αν και εμφανίζει μικρή υποχώρηση μετά την έναρξή της. Άλλα πυελικά συμπτώματα είναι αίσθημα βάρους και πίεσης ή και έντονο άλγος σπαστικού τύπου στο υπογάστριο. Σε περίπτωση που συμβεί ρήξη ενδομητριώματος –ενδομητριωσική ωοθηκική κύστη– παρουσιάζεται γενικευμένο κοιλιακό άλγος και περιτοναϊσμός. Όταν η μήτρα είναι καθηλωμένη λόγων συμφύσεων ή υπάρχει εξαρτηματική μάζα (ενδομητρίωμα) καθηλωμένη με συμφύσεις στον δουγλάσειο χώρο, είναι δυνατόν να υπάρχει εν τω βάθει δυσπαρεύνια (συχνό και επαναλαμβανόμενο αίσθημα πόνου στην περιοχή των γεννητικών οργάνων πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά τη σεξουαλική επαφή). Διαταραχές του κύκλου δεν είναι συνήθεις στην ενδομητρίωση. Σε περίπτωση που υπάρχει εκτεταμένη καταστροφή ωοθηκικού ιστού, είναι πιθανόν να εμφανισθεί βράχυνση του κύκλου και μηνορραγία. Οι απομακρυσμένες και μη συνήθεις εντοπίσεις της πάθησης δίνουν συμπτώματα ανάλογα με τα όργανα που έχουν προσβληθεί, π.χ. καταμήνια αιμόπτυση σε πνευμονική ενδομητρίωση, αιματουρία σε προσβολή της ουροδόχου κύστης, μέλαινες κενώσεις σε προσβολή του εντέρου, συμπτώματα ει- ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά Η ενδομητρίωση είναι πλέον συχνή σε γυναίκες που βρίσκονται στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους, άτοκες ή με μικρό αριθμό τοκετών. λεού λόγω δημιουργίας συμφύσεων, ισχιαλγία σε προσβολή του ισχιακού νεύρου κ.λπ. Υπογονιμότητα Oι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους η ενδομητρίωση επηρεάζει τη γονιμότητα δεν είναι απολύτως γνωστοί. Φαίνεται ότι η πάθηση εμπλέκεται σε αρκετά βήματα της όλης διαδικασίας της γονιμότητας. Η δημιουργία συμφύσεων και η ανάπτυξη ουλώδους ιστού μπορεί να προκαλέσει ανατομικές βλάβες των σαλπίγγων και των ωοθηκών, με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ωοθυλακορρηξίας, της πρόληψης του ωαρίου. Οι μεταβολές στην απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος που έχουν διαπιστωθεί στην ενδομητρίωση φαίνεται ότι πρέπει να έχουν κάποια σχέση με την υπογονιμότητα που παρατηρείται στην πάθηση αυτή. Διάγνωση Επειδή η κλινική εικόνα της ενδομητρίωσης ποικίλει, δεν είναι παράξενο ότι αρκετές φορές διαφεύγει της προσοχής του γιατρού ή ακόμη τίθεται διάγνωση άλλων παθολογικών καταστάσεων, όπως πυελικής φλεγμονώδους νόσου, συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου ή ψυχοσωματικών προβλημάτων, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η αντιμετώπιση της πάθησης. Από το ιστορικό θα εκτιμηθεί ιδιαίτερα η ύπαρξη δυσμηνόρροιας, δυσπαρεύνιας και υπογονιμότητας, όπως και το βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό. Σε προχωρημένες καταστάσεις, κατά την κλινική εξέταση, η μήτρα πιθανόν να ευρίσκεται σε οπίσθια κάμψη και να mat magazine #07 54 παρουσιάζει ελαττωμένη κινητικότητα ή ακόμη να είναι και καθηλωμένη. Εάν έχουν προσβληθεί οι ωοθήκες, συνήθως ανευρίσκονται κυστικοί σχηματισμοί (ενδομητρίωμα – σοκολατοειδής κύστη) και όλο το εξάρτημα μπορεί να είναι ευαίσθητο στην ψηλάφηση και προσκολλημένο στη μήτρα ή στο πυελικό τοίχωμα. Πιθανόν επίσης να ψηλαφώνται ευαίσθητα οζίδια στον δουγλάσειο, στο ορθοκολπικό διάφραγμα ή στους ιερομητρικούς συνδέσμους. Η διάγνωση όμως επιβεβαιώνεται μόνον με άμεση επισκόπηση των εστιών με λαπαροσκόπηση ή λαπαροτομία (ανεύρεση ενδομητριωσικών κύστεων ή περιτοναϊκών εστιών οι οποίες, ανάλογα με τον βαθμό ίνωσης, διακρίνονται σε ερυθρές-πετεχειώδεις κυανέρυθρες ή λευκές) και αποδεικνύεται με ιστολογική εξέταση βλαβών. Επιπρόσθετα, χρησιμοποιούνται και άλλες διαγνωστικές μέθοδοι όπως η υπερηχογραφία, ιδίως η διακολπική, η αξονική τομογραφία, ο μαγνητικός συντονισμός και ο ποσοτικός προσδιορισμός του αντιγόνου CA-125. Η χρήση του δείκτη είναι κυρίως για παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου και την ανταπόκρισή της στη θεραπεία και όχι για διαγνωστικούς σκοπούς διότι δεν αυξάνει απόλυτα. Σταδιοποίηση Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία της Ιατρικής Αναπαραγωγής (ASRM), η ενδομητρίωση διακρίνεται από άποψη βαρύτητας σε τέσσερα στάδια: • Στάδιο Ι (ελάχιστη) (1-5 βαθμοί) • Στάδιο ΙΙ (ελαφρά) (6-15 βαθμοί) • Στάδιο ΙΙΙ (μέτρια) (16-40 βαθμοί) • Στάδιο ΙV (βαριά) (>40 βαθμοί) Η σταδιοποίηση αυτή στηρίζεται σε ένα σύστημα βαθμολόγησης της έκτασης και της σοβαρότητας των βλαβών. Αντιμετώπιση Η ενδομητρίωση είναι μια δύσκολη, από άποψη θεραπευτικής αντιμετώπισης, πάθηση. Αρκετές φαρμακευτικές ουσίες και αρκετοί τρόποι χειρουργικής αντιμετώπισης έχουν χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται. Για την εκλογή του κατάλληλου θεραπευτικού σχήματος λαμβάνονται υπόψη η ηλικία της ασθενούς, η επιθυμία τεκνοποίησης, το στάδιο της πάθησης, η ένταση και το είδος των συ- ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 55 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΓΥΝΑΙΚΑ μαμά μπτωμάτων, ο τύπος και τα χαρακτηριστικά των ενδομητριωσικών εστιών και η εμπειρία του θεράποντος ιατρού. Θα μπορούσε, λοιπόν, να υποστηριχθεί ότι στην πράξη η αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης είναι εξατομικευμένη. Φαρμακευτική θεραπεία Στηρίζεται στην γνώση ότι οι στεροειδείς ορμόνες είναι οι κύριοι ρυθμιστές της ανάπτυξης και της λειτουργίας του ενδομητρικού ιστού. Δύο θεραπευτικές στρατηγικές μπορούν να ακολουθηθούν: Η μία στη δημιουργία ακυκλικού υποοιστρογοναιμικού ορμονικού περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα την υποστροφή-ατροφία των ενδομητριωσικών εστιών και η άλλη στη δημιουργία ορμονικού περιβάλλοντος με υψηλές στάθμες ανδρογόνων ή συνθετικών γεσταγόνων. Η πρώτη στρατηγική επιτυγχάνεται με χρήση GnRH ενώ η δεύτερη με χορήγηση νταναζόλης, μεθυλτεστοστερόνης, οξεϊκής μεδροξυπρογεστερόνης ή γκεστρινόνης. Τα GnRH ανάλογα χορηγούνται παρεντερικά ανά 28 ημέρες για 3-6 μήνες και προκαλούν ανατρέψιμα καταστολή της ωοθηκικής στεροειδογένεσης. Δρουν σε επίπεδο υπόφυσης και προκαλούν ελάττωση της απελευθέρωσης των γοναδοτροπίνων. Από τις άλλες ουσίες, χρησιμοποιείται κυρίως η νταναζόλη που είναι παράγωγο συνθετικού ανδρογόνου. Χορηγείται από το στόμα για 3-6 μήνες. Παρουσιάζει ανασταλτική δράση στην ωοθηκική στεροειδογένεση, καθώς και ήπια ανασταλτική δράση στην παραγωγή των γοναδοτροπίνων, ενώ φαίνεται να εμπλέκεται ενεργά και στον ανοσοποιητικό μηχανισμό της ενδομητρίωσης. Χειρουργική θεραπεία Διακρίνεται σε συντηρητική (συμφυσιόλυση, καταστροφή των εστιών με εξαίρεση, ηλεκτροκαυστηρίαση ή εξάγχωση με Laser και σε ορισμένες περιπτώσεις διατομή του προϊερού νευρικού πλέγματος) και ριζική (υστερεκτομή με αμφοτερόπλευρη ωοθηκεκτομία σε βαριά ενδομητρίωση). Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει συνδυασμός ορμονικής και χειρουργικής θεραπείας. Οι βλάβες της ενδομητρίωσης και οι ωοθηκικές κύστες είναι δυνατό να απομακρυνθούν λαπαροσκοπικά. Στις γυναίκες ηλικίας κάτω των 35 ετών που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, στις οποίες η νόσος είναι εντοπισμένη, η πλέον αποτελεσματική θεραπεία είναι η λαπαροσκοπική για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και τον περιορισμό της ασθένειας. mat magazine #07 56 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 57 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine mat magazine #07 58 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ του Ανδρέα Αλειφέρη Διαβάστε πώς τα βλαστοκύτταρα βοηθούν στην αντιμετώπιση του Πάρκινσον, πώς ένα επαναστατικό τσιπ λειτουργεί θεραπευτικά για την οστεοπόρωση, γιατί τα προβλήματα υγείας οδηγούν σε διαζύγιο στις νεαρές ηλικίες και πώς ένα ηλεκτροσόκ στον εγκέφαλο προσφέρει καλύτερη μνήμη… #07 59 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine HEALTH news Δημιούργησαν αλεξίσφαιρο δέρμα Μετρήστε την πίεση και στα δύο χέρια Νέα βρετανική έρευνα που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο «The Lancet», με επικεφαλής τον Δρ. Κρίστοφερ Κλαρκ του Iατρικού Κολεγίου του Πανεπιστημίου του Έξετερ υποστηρίζει ότι η αρτηριακή πίεση του αίματος πρέπει να μετράται και στα δύο χέρια. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μια διαφορά της συστολικής πίεσης του αίματος της τάξης των 10 χιλιοστομέτρων του υδραργύρου (mm Hg) ανάμεσα στα δύο χέρια μπορεί να σημαίνει ότι κάποιος ασθενής αντιμετωπίζει υψηλό κίνδυνο ασυμπτωματικής περιφερικής αγγειακής νόσου. Μια διαφορά των 15 mm Ηg και άνω στη συστολική πίεση μπορεί να σηματοδοτεί μεγαλύτερη πιθανότητα ο ασθενής να υποστεί αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο που σε ποσοστό 70% δύναται να οδηγήσει ακόμα και σε καρδιαγγειακό θάνατο· σε ένα ποσοστό δε της τάξης 60% υπάρχει κίνδυνος για πρόωρο θάνατο από οποιαδήποτε αιτία. Προβλήματα υγείας προκαλούν τα διαζύγια σε νεαρή ηλικία Αποτελέσματα έρευνας που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Social Science and Medicine» καταλήγουν στο ότι το διαζύγιο σε νεαρή ηλικία ευθύνεται για μεγαλύτερα προβλήματα υγείας, συγκριτικά με το διαζύγιο σε μεγαλύτερη ηλικία. Οι ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μί- mat magazine #07 60 Στη δημιουργία γενετικά τροποποιημένου ανθρωπίνου δέρματος προχώρησαν ερευνητές, σύμφωνα με ανακοίνωση της ολλανδικής κοινοπραξίας Forensic Genomics. Το τεχνητό δέρμα προήλθε από την ανάμειξη φυσικού δέρματος με γάλα από γενετικά τροποποιημένες κατσίκες, οι οποίες παράγουν ίδια πρωτεΐνη με αυτή που περιέχεται στο υπερανθεκτικό μετάξι του ιστού της αράχνης. Η ερευνήτρια της ολλανδικής κοινοπραξίας, Τζαλίλα Εσαϊντί, εξηγεί ότι το τελικό προϊόν μπορεί να «σταματήσει» μια σφαίρα, σπεύδοντας να διευκρινίσει ότι η σφαίρα δεν πρέπει να κινείται με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα, γιατί διαφορετικά το δέρμα διαπερνάται. σιγκαν των Η.Π.Α., με επικεφαλής την καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Χούι Λίου μελέτησαν τις περιπτώσεις 1.300 ατόμων και συσχέτισαν την οικογενειακή τους κατάσταση με την κατάσταση της υγείας τους. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, όσοι χωρίζουν σε ηλικία 35 έως 41 ετών παρουσιάζουν περισσότερα προβλήματα υγείας, σε σχέση με όσους χωρίζουν σε ηλικία 44 έως 50 ετών. Ένα επαναστατικό τσιπάκι «βγάζει σε εφεδρεία» τα φάρμακα για την οστεοπόρωση Ερευνητές της εταιρείας «Microchips» της Μασαχουσέτης των Η.Π.Α. υποστηρίζουν σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στην ιατρική επιθεώρηση «Science Translational Medicine» (τεύχος Φεβρουαρίου 2012) ότι οι ασθενείς που πάσχουν από οστεοπόρωση θα μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν ένα επαναστατικό «τσιπάκι», που θα αντικαταστήσει τη λήψη φαρμάκων. Ένας βηματοδότης θα τοποθετείται υποδόρια και θα διαθέτει ένα «τσιπάκι» που θα περιέχει ειδικές μεταλλικές θήκες, στις οποίες θα είναι κλεισμένο το φάρμακο. Κάθε θήκη θα ενώνεται με μία μπαταρία. Με την ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 εφαρμογή ηλεκτρικού ρεύματος στη θήκη ένα μέρος της θα λιώνει, εκλύοντας το φάρμακο. Έτσι το «τσιπάκι» θα μπορεί να ελέγχεται από απόσταση ή να προγραμματίζεται εκ των προτέρων. Σύμφωνα με τους επιστήμονες που παρουσίασαν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στην ετήσια διάσκεψη της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης (AAAS) που πραγματοποιήθηκε στο Βανκούβερ του Καναδά τον Φεβρουάριο του 2012, η τεχνική αυτή μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες ασθένειες όπως ο καρκίνος. Ηλεκτροσόκ στον εγκέφαλο για καλύτερη μνήμη Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «New England Journal of Medicine», η ηλεκτρική διέγερση του εγκεφάλου μπορεί να βελτιώσει τον τρόπο που λειτουργεί η μνήμη. Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA), με επικεφαλής τον Δρ. Ιτζχάκ Φράιντ, έκαναν πειράματα σε επτά εθελοντές ασθενείς που έπασχαν από επιληπτικές κρίσεις και στους οποίους, μετά από έγκριση, εμφύτευσαν ηλεκτρόδια στον εγκέφαλο, τα οποία παρήγαγαν ηλεκτρικούς παλμούς χαμηλής ισχύος. Πάντως η συγκεκριμένη τεχνική, όπως υποστηρίζουν άλλοι επιστήμονες, ανεξάρτητα από την αποτελεσματικότητά της, παραμένει ακόμα πολύ επεμβατική και ακριβή. σμωδικές κινήσεις στα μέλη τους (ένα σύνηθες σύμπτωμα της νόσου) και δυσκολεύονταν να ελέγξουν το σώμα τους, παρουσίασαν σημάδια βελτίωσης σε διάστημα τριών μηνών από την εμφύτευση ενώ έξι μήνες μετά μπορούσαν και πάλι να περπατούν μέσα στο κλουβί τους. Μάλιστα, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κιότο, Τζουν Τακαχάσι, ανακοίνωσε ότι το 35% των βλαστοκυττάρων ήταν νευρώνες ντοπαμίνης και ότι σχεδόν το ένα δέκατο μεταξύ αυτών ήταν ακόμη εν ζωή ένα χρόνο μετά. Προκειμένου όμως να βελτιωθεί η δραστικότητα της θεραπείας, είναι απαραίτητο το ποσοστό επιβίωσης να αυξηθεί στο 70%, σύμφωνα με τον Τ. Τακαχάσι. Ο καθηγητής ελπίζει ότι το πείραμα θα μπορεί να εφαρμοστεί σε ανθρώπους από το 2015. Γονιδιακή μετάλλαξη οδηγεί σε εγκεφαλικό επεισόδιο Γενετική μετάλλαξη η οποία διπλασιάζει τον κίνδυνο πρόκλησης ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου εντοπίστηκε από μεγάλη διεθνή επιστημονική κοινοπραξία. Ερευνητές από την Ευρώπη, την Αυστραλία και τις Η.Π.Α., με επικεφαλής τον καθηγητή Πίτερ Ντόνελι του Κέντρου Ανθρώπινης Γενετικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μελέτησαν χιλιάδες ασθενείς που είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο και εντόπισαν μια σχέση ανάμεσα στον πιο συνηθισμένο τύπο εγκεφαλικού επεισοδίου που προκαλείται από θρόμβωση αγγείου το οποίο τροφοδοτεί τον εγκέφαλο με αίμα και σε μια γενετική παραλλαγή του γονιδίου HDAC9. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό «Νature Genetics». Βλαστοκύτταρα βελτίωσαν την υγεία πιθήκων που πάσχουν από Πάρκινσον Στη διάρκεια έρευνας για τη θεραπεία της νόσου Πάρκινσον, Ιάπωνες ερευνητές παρατήρησαν σημαντική βελτίωση στην υγεία πιθήκων μετά από εμφύτευση ανθρώπινων βλαστοκυττάρων στον εγκέφαλό τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι τέσσερις πίθηκοι που υποβλήθηκαν στη θεραπεία, οι οποίοι παρουσίαζαν σπα- #07 61 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine HEALTH news Δημιούργησαν αλεξίσφαιρο δέρμα Μετρήστε την πίεση και στα δύο χέρια Νέα βρετανική έρευνα που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο «The Lancet», με επικεφαλής τον Δρ. Κρίστοφερ Κλαρκ του Iατρικού Κολεγίου του Πανεπιστημίου του Έξετερ υποστηρίζει ότι η αρτηριακή πίεση του αίματος πρέπει να μετράται και στα δύο χέρια. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μια διαφορά της συστολικής πίεσης του αίματος της τάξης των 10 χιλιοστομέτρων του υδραργύρου (mm Hg) ανάμεσα στα δύο χέρια μπορεί να σημαίνει ότι κάποιος ασθενής αντιμετωπίζει υψηλό κίνδυνο ασυμπτωματικής περιφερικής αγγειακής νόσου. Μια διαφορά των 15 mm Ηg και άνω στη συστολική πίεση μπορεί να σηματοδοτεί μεγαλύτερη πιθανότητα ο ασθενής να υποστεί αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο που σε ποσοστό 70% δύναται να οδηγήσει ακόμα και σε καρδιαγγειακό θάνατο· σε ένα ποσοστό δε της τάξης 60% υπάρχει κίνδυνος για πρόωρο θάνατο από οποιαδήποτε αιτία. Προβλήματα υγείας προκαλούν τα διαζύγια σε νεαρή ηλικία Αποτελέσματα έρευνας που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Social Science and Medicine» καταλήγουν στο ότι το διαζύγιο σε νεαρή ηλικία ευθύνεται για μεγαλύτερα προβλήματα υγείας, συγκριτικά με το διαζύγιο σε μεγαλύτερη ηλικία. Οι ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μί- mat magazine #07 60 Στη δημιουργία γενετικά τροποποιημένου ανθρωπίνου δέρματος προχώρησαν ερευνητές, σύμφωνα με ανακοίνωση της ολλανδικής κοινοπραξίας Forensic Genomics. Το τεχνητό δέρμα προήλθε από την ανάμειξη φυσικού δέρματος με γάλα από γενετικά τροποποιημένες κατσίκες, οι οποίες παράγουν ίδια πρωτεΐνη με αυτή που περιέχεται στο υπερανθεκτικό μετάξι του ιστού της αράχνης. Η ερευνήτρια της ολλανδικής κοινοπραξίας, Τζαλίλα Εσαϊντί, εξηγεί ότι το τελικό προϊόν μπορεί να «σταματήσει» μια σφαίρα, σπεύδοντας να διευκρινίσει ότι η σφαίρα δεν πρέπει να κινείται με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα, γιατί διαφορετικά το δέρμα διαπερνάται. σιγκαν των Η.Π.Α., με επικεφαλής την καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Χούι Λίου μελέτησαν τις περιπτώσεις 1.300 ατόμων και συσχέτισαν την οικογενειακή τους κατάσταση με την κατάσταση της υγείας τους. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, όσοι χωρίζουν σε ηλικία 35 έως 41 ετών παρουσιάζουν περισσότερα προβλήματα υγείας, σε σχέση με όσους χωρίζουν σε ηλικία 44 έως 50 ετών. Ένα επαναστατικό τσιπάκι «βγάζει σε εφεδρεία» τα φάρμακα για την οστεοπόρωση Ερευνητές της εταιρείας «Microchips» της Μασαχουσέτης των Η.Π.Α. υποστηρίζουν σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στην ιατρική επιθεώρηση «Science Translational Medicine» (τεύχος Φεβρουαρίου 2012) ότι οι ασθενείς που πάσχουν από οστεοπόρωση θα μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν ένα επαναστατικό «τσιπάκι», που θα αντικαταστήσει τη λήψη φαρμάκων. Ένας βηματοδότης θα τοποθετείται υποδόρια και θα διαθέτει ένα «τσιπάκι» που θα περιέχει ειδικές μεταλλικές θήκες, στις οποίες θα είναι κλεισμένο το φάρμακο. Κάθε θήκη θα ενώνεται με μία μπαταρία. Με την ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ «COSTA CONCORDIA» Οι άτυχες στιγμές της ελληνικής κρουαζιέρας mat magazine #07 62 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 του Άκη Καπράνου #07 63 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΕΡΕΥΝΑ Η τραγωδία του ιταλικού κρουαζιερόπλοιου «Costa Concordia», που φιλοξενείται ακόμη στις εφημερίδες και στα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα, έφερε στη σκέψη πτυχές της επιβατηγού ναυτιλίας, που δύσκολα ξεχνιούνται. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τη βύθιση του Sea Diamond στη Σαντορίνη. Οι δυο περιπτώσεις μοιάζουν, καθώς τα βαπόρια ναυάγησαν λίγα μόλις μέτρα από τη στεριά. Στην περίπτωση του Concordia ακούσαμε πολλά για τη συμπεριφορά του πλοιάρχου, για «μυστηριώδεις ξανθές συνοδούς» αλλά και για «μη χαρτογραφημένο ύφαλο». Έτσι γίνεται πάντα, στην αρχή. Τα ΜΜΕ δεν μπορούν να χάσουν την ευκαιρία που τους προφέρεται «στο πιάτο». Αν το βαπόρι είχε βυθιστεί αύτανδρο στη μέση του πουθενά η είδηση θα περνούσε στα «ψιλά». Η εικόνα, όμως, του βυθιζόμενου πλοίου, τα «ερασιτεχνικά βίντεο» που τραβά κανείς με ένα καλό κινητό και, κυρίως, το κουφάρι που έγινε αξιοθέατο, προσφέρεται για την αδηφάγο κάμερα και για την αχαλίνωτη φαντασία. Είναι η μοίρα της ναυτιλίας, να γίνεται «θέμα» και «θέαμα» μόνο στα άσχημα… Μια χώρα σαν την Ελλάδα που, μέχρι πρότινος κρατούσε μια από τις πρώτες θέσεις στο χώρο της κρουαζιέρας, έχει αρκετές φορές δε- mat magazine #07 64 χθεί τα βέλη της δημοσιότητας λόγω σοβαρών ατυχημάτων. Υπήρξε μια εποχή, όχι τόσο μακρινή, που τα ελληνικά κρουαζιερόπλοια ξεχώριζαν και συγκέντρωναν την αφρόκρεμα του διεθνούς jet set. Η ελληνική φιλοξενία, η μεσογειακή κουζίνα, τα εκπληκτικά ελληνικά πληρώματα και οι αξέχαστες «Greek Nights» αντιμαχόταν με επιτυχία την πολυτέλεια των ανταγωνιστικών πλοίων, που «έσπαγαν το κεφάλι τους» για να βρουν «τι στην ευχή κάνουν οι Έλληνες και μαζεύουν τον κόσμο στα βαποράκια τους»… Είχαμε, όμως, και μυαλά-ξυράφια στο συγκεκριμένο χώρο. Οι αδελφοί Ποταμιάνοι, ο Κιοσέογλου, ο Καρράς, οι αδελφοί Κυρτάτα, ο Παναγόπουλος, ο Αγγελόπουλος. Η Μεσόγειος απλωνόταν στα πόδια τους και οι κρουαζιέρες τους από τον Πειραιά γέμιζαν κάθε καλοκαίρι τα βαπόρια και τα νησιά! Μια ανθούσα βιομηχανία, που δυστυχώς, χάθηκε για τη χώρα από λαθεμένους χειρισμούς, μια βιομηχανία που σήμερα θα είχε λύσει πολλά από τα προβλήματα της οικονομίας. Δεν είχε, όμως, μόνο καλές στιγμές αυτός ο χώρος. Από ένα σημείο και μετά, άρχισαν τα «παρατράγουδα». Η μεγαλύτερη εταιρεία κρουαζιέρας της χώρας, η «Ηπειρωτική» του Ανδρέα και του Γιώργου Ποταμιάνου, δέχθηκε τα περισσότερα χτυπήματα. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Το άτυχο «Jupiter» Στις 21 Οκτωβρίου 1988, το «Jupiter», ένα από τα «δυνατά χαρτιά» της «Ηπειρωτικής» σαλπάρει από την Ακτή Ξαβερίου για ένα επταήμερο στην Αίγυπτο, τους Αγίους Τόπους και τα νησιά. Είναι Παρασκευή απόγευμα, έχει σουρουπώσει. Επιβαίνουν 300 μαθητές αγγλικών κολλεγίων, που μόλις έχουν βγει από τις καμπίνες για το «welcome drink» και το γυμνάσιο διάσωσης. Το βαπόρι βγαίνει από το λιμάνι, η σειρήνα ηχεί και… γίνεται το κακό! Ένα ιταλικό τάνκερ, το «Adige», εμβολίζει το κρουαζιερόπλοιο και σχεδόν το κόβει στα δυο! Το «Jupiter», ένα βαπόρι του 1961, μήκους 413 ποδών και 6.300 τόνων, ανοίγει σαν καρύδι! Έτσι, με 300 επιβάτες κι άλλους τόσους ναυτικούς, βυθίστηκε σε σαράντα λεπτά. Χάθηκαν τέσσερις ψυχές. Η ανάκριση έδειξε ότι ο Ιταλός καπετάνιος δεν είχε πάρει χαμπάρι και άκουσε μόνο το «μπαμ»! Κάποιες εφημερίδες έγραψαν ότι ήταν πιωμένος. Η «Ηπειρωτική», όμως, είχε δεχθεί το πρώτο, μεγάλο, χτύπημα… 2 Ιουνίου του 1991. Στη Βενετία η «Ηπειρωτική» έχανε ένα ακόμη βαπόρι! Ο «Πήγασος», ένα γερό βαπόρι 12.000 τόνων που ναυπηγήθηκε στη Γαλλία το 1974 και πρωτοταξίδεψε ως «Svea Corona», βρισκόταν δεμένος στο λιμάνι. Η εταιρεία το είχε δρομολογήσει σε επταήμερες κρουαζιέρες, όπου το πλοίο έπιασε φωτιά από άγνωστη αιτία. Ο «Πήγασος» υπέστη κλίση, έπαθε τεράστια ζημιά και σε λίγο καιρό πουλήθηκε στην εταιρεία Strintzis Lines, που το μετονόμασε σε «Ionian Express». Για τους γνωρίζοντες, η αιτία της φωτιάς δεν ήταν τόσο «άγνωστη». Λίγο καιρό πριν, κάποιοι ναυτικοί του πλοίου στην Καραϊβική, είχαν εντοπίσει στο τοίχωμα καμπίνας «απαγορευμένο» εμπόρευμα και κάλεσαν τις τοπικές αρχές. Κάποιοι, που δεν αποκαλύφθηκαν, είχαν προσπαθήσει να το χρησιμοποιήσουν για… «βαποράκι»! Η δουλειά, όμως, χάλασε από την παρατηρητικότητα του πληρώματος και …πλήρωσε τελικά η εταιρεία! #07 65 Τα καμένα φτερά του «Πήγασου» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΕΡΕΥΝΑ Η περιπέτεια του «Ωκεανού» Την 4η Αυγούστου του 1991, η «Ηπειρωτική» έχανε ένα ακόμη βαπόρι! Τον «Ωκεανό», χτισμένο το 1952 στο Bordeaux. Οι μουσικοί έπαιζαν τζαζ στο σαλόνι, αλλά η κακοκαιρία είχε κρατήσει σχεδόν όλους τους επιβάτες στις καμπίνες. Το πλήρωμα όλοι Έλληνες, όπως σε όλα τα βαπόρια των Ποταμιάνων. Ξαφνικά το βαπόρι έμπασε νερά στο μηχανοστάσιο, καθώς η θαλασσοταραχή δημιούργησε κάποιο ρήγμα αυτομάτως, στα ύφαλα. Επέβαιναν 571 ψυχές. Η ώρα είναι 21.30 και το βαπόρι πλέει ανοιχτά του Transkei. Ο πλοίαρχος επικοινωνεί με τις τοπικές σωστικές αρχές και αρχίζει μια κολοσσιαία επιχείρηση διάσωσης. Οι τοπικές αρχές δρούν αποτελεσματικά. Με 16 ελικόπτερα αρχίζει μια πολύ πετυχημένη επιχείρηση διάσωσης. Για τον πλοίαρχο Γιάννη Αβρανά, ειπώθηκαν και γράφτηκαν πολλά, σε μια εποχή που η πληροφόρηση ήταν δύσκολη υπόθεση. Δεν εγκατέλειψε το βαπόρι, αλλά έσπευσε να καθοδηγήσει τις σωστικές δυνάμεις. Δεν χάθηκε ούτε μια ψυχή, ο «Ωκεανός» όμως βυθίστηκε την επόμενη μέρα… Είναι 11 Ιουλίου 1988. Στις 6.45 το απόγευμα, τρία μίλια ανοιχτά της Αίγινας, δύο ένοπλοι αραβικής καταγωγής με αυτόματα αρχίζουν να γαζώνουν το βαπόρι των αδελφών Κυρτάτα που έχει αποπλεύσει για τριήμερη κρουαζιέρα. Το «City of Poros» ανήκει σε μια μεσαία, ήσυχη εταιρεία και απευθύνεται σε μεσαία βαλάντια. Κανείς δεν περιμένει ότι εκεί θα επιχειρηθεί τρομοκρατική επίθεση! Γίνεται μακελειό! Αυτοσχέδιοι μηχανισμοί εκρήγνυνται σε διάφορα σημεία. Εννέα από τους 471 επιβάτες και τα 25 μέλη του πληρώματος πέφτουν νεκροί και 60 τραυματίζονται. Το κρουαζιερόπλοιο παραδίδεται στις φλόγες. Η επίθεση των ενόπλων, που θέλουν να δείξουν στον κόσμο ότι αγωνίζονται για ελεύθερη Παλαιστίνη, κατέστρεψε μια παραδοσιακή ανδριώτικη εταιρεία νοικοκυραίων! Όπως αποδείχθηκε, η επιδρομή αυτή ήταν «πρόβα» για το μεγάλο χτύπημα στο «Achile Lauro». Το ολοκαύτωμα του «CITY OF POROS» mat magazine #07 66 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 67 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΕΡΕΥΝΑ Το μυστήριο ναυάγιο του «Express Samina» Το «Σαμίνα» είναι βαπόρι της Minoan Flying Dolphins, εταιρείας που έχει οργανώσει ο Παντελής Σφηνιάς και που όλοι τρέχουν να αγοράσουν όσο-όσο τις μετοχές της! Το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου του 2000 ο Παναθηναϊκός παίζει στη Γερμανία για το Champions League και η μισή Ελλάδα βρίσκεται στον καναπέ. Η ομάδα κερδίζει και η αδρεναλίνη χτυπάει… πράσινο! Το ματς τελειώνει, αλλά αρχίζει η αγωνία! Οι πληροφορίες έρχονται με το σταγονόμετρο. Παίρνω έναν φίλο στην Πάρο. «Ρε σεις, το βαπόρι έχει καθίσει στις Πόρτες! Αν έχετε το Θεό σας!» Ανατριχιάζω! Για να γίνει κάτι τέτοιο, πρέπει ο τιμονιέρης να είναι τυφλός ή το βαπόρι ακυβέρνητο! Ο πλοίαρχος είχε αφήσει το σκάφος στον υποπλοίαρχο και το βαπόρι έπεσε στις Πόρτες. Μάλλον το ποδόσφαιρο έβλεπε κι όχι τη θάλασσα ο ατυχής. Ακολούθησε ο εφιάλτης! Χάθηκαν 82 ψυχές λίγα μίλια πριν το λιμάνι! Ο Σφηνιάς αυτοκτόνησε και η «αυτοκρατορία» κατέρρευσε. Το ναυάγιο του «Σαμίνα» είναι, πάντως, περίεργο. Για πολλούς λόγους και, κυρίως, για την περίοδο κατά την οποία σημειώθηκε. Εκείνο το βράδυ η ελληνική ακτοπλοΐα γύρισε πίσω. Όπως αποδείχθηκε, η αγορά δεν χωρούσε περισσότερες από δυο εταιρείες… mat magazine #07 68 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 69 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΕΡΕΥΝΑ Υπήρξαν και άλλα, πολύνεκρα ναυάγια στα ελληνικά νερά: «ΧΕΙΜΑΡΑ» 19 Ιανουαρίου 1947. Η μεγαλύτερη ναυτική τραγωδία ελληνικού επιβατηγού στο νότιο Ευβοϊκό. Ο «ελληνικός Τιτανικός». Το επιβατηγό «Χειμάρα» ήταν το τελευταίο ατμόπλοιο της ελληνικής ακτοπλοΐας. Παραχωρήθηκε στην ελληνική κυβέρνηση το 1946 με τις γερμανικές επανορθώσεις. Έπειτα από σύντομες επισκευές στον Πειραιά, τοποθετήθηκε στη γραμμή Πειραιάς-Θεσσαλονίκη. Στις 18 Ιανουαρίου του 1947 και ώρα 8.30 π.μ. το «Χειμάρα» με 544 επιβάτες και πλήρωμα 86 άνδρες αποπλέει από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό τον Πειραιά. Μεταξύ των επιβατών είναι 36 πολιτικοί κρατούμενοι που οδηγούνται στην εξορία, καθώς και 200 χωροφύλακες και στρατιώτες, αρκετοί από τους οποίους οπλοφορούν. Στις 4 τα ξημερώματα το πλοίο προσκρούει στις νησίδες Βερδούγια. Νεκροί τουλάχιστον 400. «ΗΡΑΚΛΕΙΟ» 8 Δεκεμβρίου 1966. Το επιβατηγό οχηματαγωγό των αδελφών Τυπάλδου, 10.000 τόνων εκτελούσε το δρομολόγιο Κρήτη-Πειραιάς. 206 ταξιδιώτες και 65 μέλη του πληρώματος πέφτουν στα κρύα νερά του Αιγαίου, ανοικτά της Φαλκονέρας. Το σκάφος βυθίζεται ακαριαία. 223 νεκροί. 47 επιζώντες… «ΚΩΣΤΑΚΟΣ» 5 Νοεμβρίου 1996. Έξω από το λιμάνι της Σάμου με τα φώτα του κλειστά, όπως όριζε η άσκηση του Π.Ν. «Παρμενίων», βρισκόταν η πυραυλάκατος «Κωστάκος». Το επιβατηγό «Σάμαινα» συγκρούεται μαζί του με αποτέλεσμα τη βύθιση του «Κωστάκος», λίγα μέτρα από το ακρωτήρι Αυλάκια. Το «Σάμαινα» δεν έπαθε απολύτως τίποτα. Από τα 38 μέλη του «Κωστάκος» τέσσερις άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού έχασαν τη ζωή τους. «ΔΥΣΤΟΣ» 28 Δεκεμβρίου 1996. Ανοιχτά της Κύμης εντοπίζεται αναποδογυρισμένο το πλοίο της εταιρείας ΑΓΕΤ «Δύστος». Είχε αποπλεύσει από τον Βόλο με 5.300 τόνους τσιμέντου για τον Πειραιά. Τρία ναυτικά μίλια ανατολικά του ακρωτηρίου της Κύμης, περίπου στις 10 το βράδυ, το πλοίο άρχισε να παίρνει επικίνδυνη κλίση. Δύο μεγάλα κύματα τράνταξαν το πλοίο και το βύθισαν στο σκοτάδι. Είκοσι νεκροί και ένας επιζών. mat magazine #07 70 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 71 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΥΣ ΑΓΩΝΕΣ Ο ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΦΙΛΑNΘΡΩΠΙΚ ΝΙΚΗΦOΡΑ ΞΕΚIΝΗΣΕ Η ΑΓΩΝΙΣΤΙΚH ΣΕΖΌΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜAΔΑ ΤΗΣ «ΡΕΑ» Ν ικηφόρα ξεκίνησε η αγωνιστική σεζόν για την ομάδα της της«ΡΕΑ». Το Πρωτάθλημα Επιχειρήσεων στο χώρο της Υγείας της νέας χρονιάς ξεκίνησε και μάλιστα νικηφόρα για την ομάδα ποδοσφαίρου της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής «ΡΕΑ». Η ομάδα ήρθε αντιμέτωπη στην πρώτη αγωνιστική της 1ης Δεκεμβρίου με την ομάδα της AGFA και επικράτησε με σκορ 5-0. Τα γκολ σημείωσαν οι Ντρέλιας, Γεώργας, Καπάτσος και Τσιμπούκας. Στη δεύτερη αγωνιστική της 6ης Δεκεμβρίου η ομάδα νίκησε την ομάδα Χ.Α.Α. με σκορ 6-2. Σε αυτόν τον αγώνα mat magazine #07 72 τα γκολ σημείωσαν οι Ντρέλιας, Οφρυδόπουλος, Κρούστης και Τσιμπούκας. Η ομάδα, με την αυστηρή προετοιμασία που έκανε, έδειξε καθαρά τις προθέσεις της να κρατήσει τα ηνία αυτού του Πρωταθλήματος. Το προπονητικό team, που αποτελείται από τους Γιώργο Ντρέλια και Σωκράτη Οφρυδόπουλο, είναι απόλυτα ικανοποιημένο από την απόδοση της ομάδας και ελπίζει να συνεχίσει έτσι. Επίσης, η ομάδα της «ΡΕΑ» θα συμμετέχει σε αγώνες για φιλανθρωπικούς σκοπούς, καθώς είναι γνωστό ότι πρωτοστατεί σε τέτοιου είδους διοργανώσεις. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #07 73 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine BIΒΛΙΟ της Δώρας Καλογεροπούλου Ο Γάμος του Κακαράπη Το βιβλίο «Ο γάμος του Κακαράπη» είναι ένα γλυκό και ατμοσφαιρικό παραμύθι! Με την μαγική της πένα, η Έφη Ανδρεοπούλου μάς μεταφέρει σε άλλες εποχές και τόπους. Το θέμα του βιβλίου ακροβατεί υπερβατικά στο χώρο της φαντασίας, δίνοντας την ευκαιρία σε μικρούς και μεγάλους να κερδίσουν πoικίλες γνώσεις. Επίσης, το βιβλίο συνοδεύεται από ένα cd το οποίο περιέχει θεατροποιημένο το παραμύθι και τα τραγούδια του. Ο παγανός βασιλιάς Κακαράπης, άρχοντας της Ζοφερής Χώρας, θα γίνει άραγε γαμπρός; Τι παράξενος αυτός ο έρωτάς του για την όμορφη χωριατοπούλα... Θα την παντρευτεί ή θα τη φάει; Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη. Happy Girls Μετά το επιτυχημένο «Happy Sex», ο διάσημος δημιουργός Zep επανέρχεται με άλλο ένα ξεκαρδιστικό κόμικ σε συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο Anubis το οποίο εξιστορεί τα κατορθώματα ενός εφήβου, επίδοξου γυναικοκατακτητή, που σύντομα θα ανακαλύψει ότι οι γυναίκες είναι το μεγαλύτερο μυστήριο του σύμπαντος. Για τον άτυχο πρωταγωνιστή μας δεν έχει σημασία πόσο προσπαθεί, αφού πέφτει από τη μία γκάφα στην άλλη, με τη ζωή να του επιφυλάσσει μόνο ερωτικές απογοητεύσεις. Κοιλίτσα.com: Ημερολόγιο μιας εγκυμοσύνης Ένα ξεχωριστό ημερολόγιο που περιγράφει με ευαισθησία την εμπειρία της πρώτης εγκυμοσύνης έγραψε η Στέλλα Κάσδαγλη. «Ξεκίνησα να καταγράφω, από την πρώτη μέρα, σαν σε ημερολόγιο, την εμπειρία της (απρόσμενης) εγκυμοσύνης μου, από την ανάγκη να περιγράψω και να μοιραστώ σκέψεις και συναισθήματα που αφενός ήταν πρωτόγνωρα για μένα, αφετέρου δεν συμφωνούσαν πάντα με την εικόνα της εγκυμοσύνης όπως την περιγράφουν τα βιβλία, τα ΜΜΕ αλλά και οι περισσότερες από τις ίδιες τις εγκύους: κρίσεις πανικού για την αλλαγή στη ζωή μου και στο σώμα μου, προβληματισμός για την ικανότητά μου να τα βγάλω πέρα, αλλά και συγκίνηση με κάθε επίσκεψη στον γυναικολόγο, χαρά, σενάρια, φόβος, αλλαγές στις σχέσεις μου με τον υπόλοιπο κόσμο…». Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. mat magazine #07 74 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 #04 75 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011 mat magazine AUTO του Κώστα Μπιλιάνη Chrysler 300C Τ ο θαυμασμό προκαλεί η νέα ανανεωμένη έκδοση της Chrysler 300C, η οποία μπορεί να έχει υποστεί λίγες μόνο αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο μοντέλο, αλλά σε όλα τα κατάλληλα σημεία. Το αμάξωμα του νέου μοντέλου έχει ανασχεδιαστεί ώστε να προσαρμοστεί στα ευρωπαϊκά γούστα, διατηρώντας ωστόσο την επιβλητική του αισθητική. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο βέβαια παίζει ο φωτισμός, ο οποίος υποστηρίζεται πλέον από την τεχνολογία LED. Στο Chrysler 300 υπήρχαν πάντα γενναιόδωρα μεγέθη ελαστικών, κάτι που εξασφαλίζει την εύκολη οδήγηση στις στροφές, αφού υπάρχει διαθέσιμη άφθονη πρόσφυση. Το σύστημα ελέγχου ηλεκτρονικής ευστάθειας συμβάλλει, επίσης, τα μέγιστα σε αυτό. Στο εσωτερικό η αλλαγή είναι ακόμα πιο εμφανής. Σχεδόν ό,τι μπορεί να δει ή να αγγίξει κανείς έχει γνωρίσει μια οπτική αλλά και ποιοτική βελτίωση. Από το ταμπλό, την κεντρική κονσόλα και το mat magazine τιμόνι μέχρι τα πάνελ των θυρών και των καθισμάτων. Τα υλικά είναι επίσης έτη φωτός καλύτερα! Μια νέα οθόνη αφής πλοήγησης/ ψυχαγωγίας και ενημέρωσης έχει τοποθετηθεί πάνω από την κεντρική κονσόλα, ακριβώς κάτω από το αριστοκρατικό τραπεζοειδές ρολόι που εξελίσσεται σε σήμα κατατεθέν των εσωτερικών χώρων της Chrysler. Στο μηχανικό επίπεδο, #07 76 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ διαθέτει έναν βασικό βενζινοκινητήρα κινητήρα V-6, 3,6 λίτρων που παράγει 292 ίππους και 260 lb.-ft. ροπής, ενώ δύο άλλοι 5,8 και 6,4 λίτρων θα ολοκληρώσουν τη γκάμα του αυτοκινήτου. Τον κινητήρα συνοδεύει ένα αυτόματο κιβώτιο πέντε ταχυτήτων, με ηλεκτρονικό all-wheel-drive σύστημα που στέλνει αυτόματα έως και το 38% της διαθέσιμης δύναμης στους εμπρός τροχούς. #04 77 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011 mat magazine business NEWS Επιμέλεια: Ελπινίκη Τζουάνου Frezyderm Baby Line Η Frezyderm Baby Line είναι ο καθημερινός σας σύμμαχος για την φροντίδα του μωρού σας. Τα προϊόντα της Baby Line είναι κατάλληλα για την καθημερινή περιποίηση των βρεφών και τις ιδιαίτερες ανάγκες της επιδερμίδας τους. Τα δερμοκαλλυντικά προϊόντα της σειράς σέβονται τη φυσιολογία της βρεφικής επιδερμίδας ενώ περιέχουν ασφαλείς και αποτελεσματικές πρώτες ύλες φαρμακευτικής καθαρότητας. Είναι δερματολογικά και οφθαλμολογικά ελεγμένα, ενώ δεν περιέχουν συντηρητικά Parabens. Τα κύρια συστατικά των προϊόντων της σειράς είναι το χαμομήλι, με άριστες καταπραϋντικές και αντι-ερεθιστικές ιδιότητες και το σιτάρι, του οποίου οι πρωτεΐνες είναι γνωστές για τη μαλακτική και ενυδατική τους δράση. Sprirulina και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης Η Spriroulina με τις ευεργετικές ιδιότητές της έχει εξαιρετικά υψηλή θρεπτική αξία και είναι ωφέλιμη για την έγκυο και το έμβρυο. Προσφέρει στη μητέρα πρόσθετες πρωτεΐνες, όπως σίδηρο, χωρίς το πρόσθετο λίπος και τους υδρογονάνθρακες και δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για υπερδοσολογία βιταμίνης Α, καθώς το Marcus Rohrer Spirulina περιέχει β-καροτένιο, μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που αποτελεί προβιταμίνη της Α. Σε περίπτωση που ο οργανισμός έχει επάρκεια βιταμίνης Α, το β-καροτένιο απλά εκκρίνεται και δεν προκαλεί υπερδοσολογία, προστατεύοντας τον οργανισμό. «My Baby & Me»: η δωρεάν iPhone εφαρμογή από την Philips AVENT Η Philips AVENT πρωτοπορεί με την εφαρμογή για κινητά «My baby and me», η οποία προσφέρει μια μεγάλη γκάμα χρήσιμων λειτουργιών, βοηθώντας τις μητέρες να ελέγχουν την πορεία ανάπτυξης του μωρού τους. Στηρίζει τις μητέρες από την εγκυμοσύνη μέχρι τις εξόδους του μωρού τους στην παιδική χαρά, παρουσιάζοντας την πρώτη της δωρεάν εφαρμογή για κινητά η οποία βοηθά στην παρακολούθηση της ανατροφής του μωρού, κρατώντας ημερολόγιο με στοιχεία για την ανάπτυξή του, όπως το βάρος, το ύψος, τον ύπνο και τις τροφές, ακόμα και την αλλαγή πάνας. Το «My baby and me» επιτρέπει στις μητέρες να ανεβάζουν φωτογραφίες και να παρακολουθούν τα κύρια στάδια ανάπτυξης του μωρού τους. Η εφαρμογή είναι εμπλουτισμένη με πρακτικές συμβουλές για κάθε στάδιο της ανάπτυξης και έχει ήδη δοκιμαστεί από μητέρες, οι οποίες το χαρακτήρισαν ως προϊόν «φιλικό προς το χρήστη». Το «My baby and me» είναι διαθέσιμο χωρίς χρέωση για τους χρήστες iPhone στην αγγλική γλώσσα μέσω του App Store, ενώ κυκλοφορεί ήδη και η ελληνική έκδοσή του. mat magazine #07 78 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 business NEWS #07 79 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 mat magazine mat mat Περιοδική έκδ οση της Μαιευ Συμπληρώστε το κουπόνι με τα στοιχεία σας και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση: AP Attica Press ΕΠΕ (υπόψη Τόνιας Γιαννούλη) Τυσσάνδρου 15, 163 41 Ηλιούπολη, Αθήνα. γικής Κλινικής «ΡΕΑ» 01 ΤΕΥΧΟΣ Αποκτήστε εντελώς δωρεάν το περιοδικό του Μαιευτηρίου ΡΕΑ στο σπίτι σας. τικής Γυναικολο ΜΑΡΤΙΟΣΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 Βαγγέλης Βλαςςόπόυλός Ο «πατέρας» του Μαιευτηρίου «ΡΕΑ» αΝαΚαλυπΤόΝΤας Τη «Ρέα Τα συγκριτικά » πλεονεκτήματα του νέου, σύγχρονου Μαιευτηρίου όμόΡφια Και έγΚυμός υΝη Πώς θα παραμείνετε λαμπερή και στην ομορφότερη περίοδο της ζωής σας ΓΝΩΡΙΜΙΑ με τη ΡΕΑ Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στα: τηλ.: 210 9956300, fax: 210 9932828 e-mail: t.giannouli@atticapress.gr Μπορείτε να αναζητήσετε το κουπόνι συνδρομής και διαδικτυακά στα www.atticapress.gr και www.reamaternity.gr όπου θα βρείτε και τις σελίδες του περιοδικού. ✁ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ Επιθυμώ να λαμβάνω δωρεάν το περιοδικό ΡΕΑ mat magazine, περιοδική έκδοση της Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής ΡΕΑ στην παρακάτω διεύθυνση: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ Όνομα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Επώνυμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Οδός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Αριθμός . . . . . . . . Τ .Κ . . . . . . . . . .Πόλη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Τηλέφωνο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e-mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Υπογραφή . . . . . . . . . . . . . . . . . .
© Copyright 2024 Paperzz