ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διοργάνωση - Οργάνωση 02 Ευχαριστίες 03 Χαιρετισμός Προέδρου 04 Επιτροπές 05 Κύρια Θέματα Συνεδρίου 06 Επιστημονικό Πρόγραμμα 08 . Παρασκευή, 7 Οκτωβρίου 2011 . Σάββατο, 8 Οκτωβρίου 2011 . Κυριακή, 9 Οκτωβρίου 2011 08 13 17 Αναρτημένες Ανακοινώσεις (posters) 22 Πληροφορίες για το Επιστημονικό Πρόγραμμα 26 Γενικές Πληροφορίες 28 Εγγραφές - Ξενοδοχειακές Κρατήσεις 30 Κοινωνικές Εκδηλώσεις 31 Κάτοψη Εκθεσιακού & Συνεδριακού Χώρου 32 Δορυφορικά Συμπόσια / Διαλέξεις 34 Πληροφορίες για τα Ιωάννινα 36 Ευρετήριο Ομιλητών - Εισηγητών - Προεδρείων - Συντονιστών 38 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ Θράκης 2, 151 24 Μαρούσι, Αττική Τηλ/Fax. 210 6128606 E-mail: eemmo@otenet.gr Web Site: www.eemmo.gr ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Αθήνα Κ. Βάρναλη 29, 152 33 Χαλάνδρι, Αττική, Τ 210 6833600 F 210 6847700 E-mail: info@pco-convin.gr Getaway Planner by PCO-CONVIN Κ. Βάρναλη 29, (κατάστημα ισόγειο), 152 33 Χαλάνδρι, Αττική Τ 210 6833600 F 210 6847700 E-mail: travelling@pco-convin.gr Θεσσαλονίκη Λέοντος Σοφού 8, 546 25, Θεσσαλονίκη, Τ 2310 527376 F 2310 527376 E-mail: info@pco-convin.gr 2 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η Οργανωτική Επιτροπή και το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών, ευχαριστούν θερμά τους Χορηγούς και Εκθέτες, όπως εμφανίζονται παρακάτω, για την υποστήριξη του επιστημονικού και κοινωνικού προγράμματος του 19ου Πανελλήνιου Συνεδρίου. ΜΕΓΑΣ ΧΟΡΗΓΟΣ ΧΡΥΣΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ ΑΡΓΥΡΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ / ΕΚΘΕΤΕΣ 3 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Αγαπητές και Αγαπητοί Συνάδελφοι, Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβούλιου της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μεταβολισμού των Oστών (E.E.M.M.O.), της Οργανωτικής και Επιστημονικής Επιτροπής, έχω την ιδιαίτερη τιμή να σας προσκαλέσω στο 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο της εταιρείας μας, που θα διεξαχθεί στα Ιωάννινα, στο ξενοδοχείο “DuLac”, στις 7, 8 και 9 Οκτωβρίου 2011. Στο φετινό συνέδριο τα θέματα είναι αρκετά και αντανακλούν τους προβληματισμούς σε διεθνές επίπεδο. Λόγω της πολυσυλλεκτικότητας των μελών μας, επιβάλλεται να υπάρχει μεγάλο εύρος θεμάτων που να ενδιαφέρει Ρευματολόγους, Ορθοπαιδικούς, Ενδοκρινολόγους, Γυναικολόγους, ενώ πρέπει να αποτελεί πόλο ενδιαφέροντος και για άλλες ειδικότητες που χειρίζονται περιστατικά ασθενών με μεταβολικά νοσήματα των οστών. Θα παρουσιαστούν δεδομένα που αφορούν όλα τα νεότερα επιστημονικά και κλινικά επιτεύγματα. Και αυτή την χρονιά συνεχίζεται η μέχρι τώρα καλή συνεργασία μας με το Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα, με επιστημονική εκδήλωση την πρώτη ημέρα του συνεδρίου μας. Σας καλούμε, λοιπόν, να συμμετέχετε ενεργά στις εργασίες του συνεδρίου μας. Η παρουσία σας θα αποτελέσει ιδιαίτερη χαρά και τιμή για μας. Με συναδελφικούς χαιρετισμούς Ευαγγελία Καταξάκη Ρευματολόγος Πρόεδρος Ε.Ε.Μ.Μ.Ο. 2011 - 2012 4 ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ Διοικητικό Συμβούλιο ΕΕΜΜΟ 2011 - 2012 Πρόεδρος: Αντιπρόεδρος: Γεν. Γραμματέας: Ταμίας: Μέλη: Καταξάκη Ευαγγελία Παπαδοπούλου Φωτεινή Κοσμίδης Χρήστος Σφυρόερα Αικατερίνη Αντύπας Γεώργιος Ασλανίδης Σπυρίδων Μάκρας Πολυζώης Οργανωτική Επιτροπή 19ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΕΜΜΟ Το ΔΣ και οι: Βαφειάδου Ελένη Γεωργακόπουλος Νικόλαος Γεωργίου Παναγιώτης Γαλανόπουλος Νικόλαος Γκόγκας Ευάγγελος Δήμου Γεώργιος Καρανικόλας Αναστάσιος Καρπώνης Αθανάσιος Κασκάνη Ευαγγελία Καρράς Σπυρίδων Κατσαλήρα Αικατερίνη Κορδάλης Νικόλαος Λαγουδάκης Αριστείδης Λαμπρόπουλος Αντώνιος Μαυρουδής Κωνσταντίνος Μπερμπερίδης Χαράλαμπος Πάκας Ιωάννης Παπαδόπουλος Ιωάννης Παστρούδης Αλέξανδρος Ποτούπνης Μιχαήλ Σαριδάκη Αικατερίνη Σαρπάκης Αλέξανδρος Τεμεκονίδης Θεμιστοκλής Τσιφετάκη Νίκη Ψύχος Δημήτριος Επιστημονική Επιτροπή 19ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΕΜΜΟ Ασλανίδης Σπυρίδων Αντύπας Γεώργιος Βαϊόπουλος Γεώργιος Γελαλής Iωάννης Γιώβος Ιωάννης Δρόσος Αλέξανδρος Ελισάφ Μωυσής Καλέφ-Εζρά Τζων Καπετάνος Γεώργιος Καρράς Δημήτριος Καταξάκη Ευαγγελία Καραχάλιος Θεόφιλος Κοσμίδης Χρήστος Κουλούρης Ιωάννης Λατσός Γεώργιος Λυρίτης Γεώργιος Μάκρας Πολυζώης Μπερής Αλέξανδρος Παπαδοπούλου Φωτεινή Παπαϊωάννου Νικόλαος Παπαπολυχρονίου Θεόδωρος Παπαπούλος Σωκράτης Σκαραντάβος Γρηγόριος Τροβάς Γεώργιος Χατζηδάκης Δημήτριος Προσκεκλημένοι Ξένοι Ομιλητές 19ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΕΜΜΟ Papapoulos Socrates (Ολλανδία) Resch Heinrich (Αυστρία) 5 ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΟΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΣΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΣΤΑ ΚΑΙ ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΟΣΤΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ: ΠΡΟΛΗψΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝόΣΟΣ ΚΑΙ ΟΣΤΑ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ 6 Συνοπτικο πρόγραμμα συνεδρίου Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011 ΩΡΑ FOYER ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΕΡΑΤΩ 08:30 - 14:00 & 15:30 - 20:30 08:30 - 09:00 09:00 - 10:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΚΛΕΙΩ Λειτουργία γραμματείας & εγγραφές Γενική Συνέλευση Μελών Ε.Ε.Μ.Μ.Ο. Προφορικές Ανακοινώσεις 10:00 - 11:00 Στρογγύλη Τράπεζα Μεταβολισμός του φωσφόρου και νοσήματα του σκελετού 11:00 - 12:00 12:00 - 12:30 12:30 - 14:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ ΣτρογγύληΤράπεζα Πειραματική οστεοαρθρίτιδα. Μέθοδοι & εφαρμογές ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Διάλειμμα - Καφές ΣτρογγύληΤράπεζα Οστική νόσος και παιδιά 14:00 - 16:00 Μεσημβρινή διακοπή Κλινικό Φροντιστήριο 16:00 - 17:30 17:30 - 18:00 ΣτρογγύληΤράπεζα Φλεγμονώδη νοσήματα και οστά Διάλειμμα - Καφές 18:00 - 18:30 Διάλεξη: New strategies of osteoporosis: Mechanism of action of the new agent Ομιλητής: H. Resch 18:30 - 19:00 Δορυφορική Διάλεξη: Νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης με SERM Ομιλητής: Π. Μάκρας 19:00 - 20:30 ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΔΩΔΩΝΗ, ΜΥΡΤΑΛΗ 20:30 Δεξίωση Υποδοχής Τελετή Έναρξης Χαιρετισμοί Απονομή βραβείων "Αλέξανδρος Κάλος" Διαλέξεις 8 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ Ανδρική οστεοπόρωση Φ. Παπαδοπούλου, Γ. Τροβάς επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ 08:30 - 14:00 & 15:30 - 20:30 08:30 - 09:00 Foyer αίθουσας Ερατώ Γραμματεία - Εγγραφές Γενική Συνέλευση (Εάν δεν υπάρξει απαρτία, θα επαναληφθεί την Κυριακή 9 Οκτωβρίου, ώρα 09:00) Προεδρείο: Ε. Κασκάνη - Ι. Κουλούρης 09:00 - 10:00 Προφορικές Ανακοινώσεις 1. ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΟΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΣΕ ΑΓΟΡΙΑ ΜΕ ΜΥΙΚΗ ΔΥΣΤΡΟΦΙΑ DUCHENNE ΥΠΟ ΚΟΡΤΙΖΟΝΗ Ελένη Αθανασοπούλου,Άρτεμις Δουλγεράκη, Μαρίνα Κατσαλούλη, Κωνσταντίνος Σκιαδάς, Αικατερίνη Γεωργακοπούλου, Ειρήνη Βοσκάκη 2. H ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΦΟΡΤΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΟΓΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΟΣΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗ ΥΠΕΡΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ Γ. Μίχας, Σ. Τουρνής, Ι. Αντωνίου, Α. Γαλανός, Γ. Τροβάς, Ι. Χριστοδούλου, Ι. Δοντά, Γ. Λυρίτης, Ν. Παπαϊωάννου 3. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΄Η ΚΑΛΣΙΤΡΙΟΛΗΣ ΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΝΟΒΛΑΣΤΙΚΟΥ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ 23 (FGF23) ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D Θωμάς Γεωργούλας, Συμεών Τουρνής, Ευαγγελία Κωνσταντέλου, Αντώνης Γαλανός, Ιωάννης Φατούρος, Γεώργιος Τροβάς, Νικόλαος Παπαϊωάννου, Γεώργιος Λυρίτης 4. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΜΙΜΗΤΙΚΟΥ ΜΙΜΡΑRA ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΠΑΘΗ ΥΠEΡΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ (1θή ΥΠΘ) Φωτεινή Χ.Μαλανδρίνου, Αικατερίνη Ι. Ψαρρού, Π.Ν. Συγκελλάκης 5. OΙΚΟΓΕΝΗΣ ΥΠΟΑΣΒΕΣΤΙΟΥΡΙΚΗ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑ (FHH) ΧΩΡΙΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ ΤΟΥ CaSR ΚΑΙ ΜΕ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟΜΙΜΗΤΙΚΟ CINACALCET (MIMPARA) Φωτεινή Χ.Μαλανδρίνου, Π.Ν. Συγκελλάκης 9 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ 10:00 - 12:00 Στρογγύλη Τράπεζα 10.00 - 11.00 Μεταβολισμός του φωσφόρου και νοσήματα του σκελετού ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Συντονιστής: Σ. Τουρνής Εισηγήσεις: Νεότερα δεδομένα στην ομοιοστασία του φωσφόρου. Φωσφατονίνες - Αισθητήρες φωσφόρου Σ. Τουρνής Κλινική και θεραπευτική προσέγγιση υποφωσφοραιμικών διαταραχών. Α. Αναστασιλάκης 11.00 - 12.00 Πειραματική οστεοαρθρίτιδα. Μέθοδοι και εφαρμογές Συντονίστρια: Ι. Δοντά Εισηγήσεις: · Πειραματικά πρότυπα και τεχνικές για τη μελέτη της πειραματικής οστεοαρθρίτιδας Α. Δανούρδης Η δράση των αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων στην πειραματική οστεοαρθρίτιδα Κ. Σταθόπουλος 12:00 - 12:30 Διάλειμμα - Καφές 12:30 - 14:00 Στρογγύλη Τράπεζα Foyer αίθουσας Ερατώ Οστική νόσος και παιδιά Συντονιστής: Φ. Καλδρυμίδης Εισηγήσεις: Αίτια οστικής απώλειας σε παιδιά και εφήβους Ε. Βλαχοπαπαδοπούλου Παιδιατρική DXA: Νεότερα δεδομένα Α. Μπαλανίκα Διαταραχές οστικού μεταβολισμού στη μεσογειακή αναιμία Αικ. Σαριδάκη 10 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου Foyer ΑIΘΟΥΣΑΣ ΕΡΑΤΩ 14:00 - 16:00 Μεσημβρινή Διακοπή ΑΙΘΟΥΣΑ ΚΛΕΙΩ 14:00 - 16:00 Κλινικό Φροντιστήριο* Ανδρική οστεοπόρωση Φ. Παπαδοπούλου Γ. Τροβάς ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ 16:00 - 17:30 Στρογγύλη Τράπεζα Φλεγμονώδη νοσήματα και οστά Συντονιστής: Α. Δρόσος Εισηγήσεις: Φλεγμονή και οστική απορρόφηση στη ρευματοειδή αρθρίτιδα I. Πάκας Φλεγμονή και οστικός σχηματισμός στην αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα Αικ. Κατσαλήρα Δράση βιολογικών παραγόντων στα οστά Σ. Ασλανίδης 17:30 - 18:00 Διάλειμμα - Καφές 18:00 - 18:30 Διάλεξη Foyer αίθουσας Ερατώ Προεδρείο: Θ. Καραχάλιος New strategies of osteoporosis: Μechanism of action of the new agent Η. Resch 18:30 -19:00 Δορυφορική Διάλεξη Προεδρείο: Ε. Καταξάκη Νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης με SERM Π. Μάκρας * Η συμμετοχή στο Κλινικό Φροντιστήριο είναι δωρεάν. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να δηλώνουν συμμετοχή στη γραμματεία του συνεδρίου μια ημέρα πρίν, ή μέχρι τις 12:00 το πρωί της ίδιας ημέρας. 11 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ 19:00 - 20:30 Τελετή Έναρξης Χαιρετισμοί Απονομή βραβείων «Αλέξανδρος Κάλος» Διάλεξη 25 χρόνια Ε.Ε.Μ.Μ.Ο. Γ. Λυρίτης Η πενταετής εμπειρία μετεκπαιδευτικών μαθημάτων μέσω διαδικτύου (e-school) Ε. Καταξάκη Νεότερη φιλοσοφία και επιστήμη στις σχολές των Ιωαννίνων (17ος - 19ος αιώνας) Κ. Πέτσιος ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΔΩΔΩΝΗ, ΜΥΡΤΑΛΗ 20:30 Δεξίωση Υποδοχής 12 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ Συνοπτικο πρόγραμμα συνεδρίου Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2011 ΩΡΑ 08:30 -13:30 & 15:00 - 20:00 09:00 - 10:00 FOYER ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΕΡΑΤΩ Προφορικές Ανακοινώσεις Στρογγύλη Τράπεζα Επίκαιρα θέματα Διάλειμμα - Καφές Διάλεξη: Διαδοχικά θεραπευτικά σχήματα για την οστεοπόρωση. Μελλοντικές προοπτικές και δυνατότητες Ομιλητής: Σ. Παπαπούλος 12:30 - 13:00 Διάλεξη: Εκτίμηση, θεραπεία και πρόληψη της έλλειψης βιταμίνης D Oμιλήτρια: Φ. Παπαδοπούλου Δορυφορική Διάλεξη:Eνισχύοντας την αντοχή του οστού με το ρανελικό στρόντιο. Διαφορές με τα άλλα αντιοστεοπορωτικά φάρμακα Ομιλητής: Γ. Τροβάς 13:00 - 13:30 13:30 - 16:30 16:30 - 17:00 ΑΙΘΟΥΣΑ ΚΛΕΙΩ Λειτουργία γραμματείας & εγγραφές 10:00 - 11:30 11:30 - 12:00 12:00 - 12:30 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ Μεσημβρινή διακοπή 17:00 - 17:30 Διάλεξη: Οστικοί βιοχημικοί δείκτες: Κλινική χρησιμότητα Ομιλητής: Σ. Πολύζος Διάλεξη: Bone biopsy - methodology - indication and therapeutic consequences. Ομιλητής: H. Resch 17:30 - 18:00 Διάλεξη: Από το κλινικό κάταγμα στη θεραπεία της οστεοπόρωσης Ομιλητής: Χρ. Κοσμίδης 18:00 - 18:30 18:30 - 19:00 Meet the expert Σ. Παπαπούλος Διάλειμμα - Καφές Διάλεξη: Γιατί θεραπεύουμε, ποιον θεραπεύουμε, πότε θεραπεύουμε στο ιατρείο οστεοπόρωσης. Θεραπευτικά διλήμματα και επιλογές Ομιλητής: Γρ. Σκαραντάβος 19:00 - 19:30 ΔορυφορικήΔιάλεξη: Παραθορμόνη 1-84: Αποκαθιστώντας ξανά την οστική μάζα και αντοχή με νέο οστούν Oμιλήτρια: Ε. Καταξάκη 19:30 - 20:30 Δορυφορικό Συμπόσιο Το παρόν και το μέλλον στη θεραπεία της οστεοπόρωσης 13 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2011 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ 08:30 - 13:30 & 15:00 - 20:00 Foyer αίθουσας Ερατώ Γραμματεία - Εγγραφές Προεδρείο: Αθ. Καρπώνης - Θ. Τεμεκονίδης 09:00 - 10:00 Προφορικές Ανακοινώσεις 1. Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ (EFOS): ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ. Κ.Αλουμανής, Ε.Δροσινός, Ι. Ραμπίδης, Ι Φαρχατ, Δ.Καρράς για την Ελληνική ομάδα μελέτης EFOS 2. ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΟΥ ΑΥΞΗΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΠΛΕΙΟΤΡΟΠΙΝΗ (PTN) ΩΣ ΣΤΟΧΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Η/ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΟΣΤΕΟΒΛΑΣΤΩΝ IN VITRO Μαργαρίτα Λάμπρου, Μαρίνα Κουτσιούμπα, Σωτηρία Τσιρμούλα, Άγγελος Κασπίρης, Ευαγγελία Καταξάκη, Ηλίας Βασιλειάδης, Ευαγγελία Παπαδημητρίου 3. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΥΙΚΗΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΔΙΑΤΟΜΗΣ ΣΤΑ ΚΑΤΩ ΑΚΡΑ ΠΑΡΑΠΛΗΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΜΑΡΤΥΡΕΣ Ι. Διονυσιώτης, Γ. Τρoβάς, Ν. Παπαϊωάννου, Γ.Π. Λυρίτης 4. ΧΑΜΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Τσιαμασφίρου Δ., Δρης Ν., Κυριακόπουλος Γ., Κοσμίδης Η., Πασπάτη Ι. 5. ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΤΩΝ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΟΔΟΝΤΙΚΟΥ ΠΟΛΦΟΥ ΓΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΠΡΟΚΛΗΤΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΕΠΙΜΥΩΝ Ζάκκας Στέφανος, Κιτράκη Ευθυμία, Σταματάκης Αντώνης, Διαμαντή Ευαγγελία, Στυλιανοπούλου Φωτεινή, Παπαπολυχρονίου Θεόδωρος 10:00 - 11:30 Στρογγύλη Τράπεζα Eπίκαιρα Θέματα Συντονιστές: Η. Ευθυμίου - Ν. Γεωργακόπουλος Εισηγήσεις: Αντινεοπλασματική θεραπεία και οστά Π. Κόκκορης Πτώσεις και πρόληψη καταγμάτων Γ. Αντύπας Συμμόρφωση και θεραπευτικό αποτέλεσμα Αικ. Σφυρόερα 14 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ 11:30 - 12:00 Διάλειμμα - Καφές 12:00 - 12:30 Διάλεξη Foyer αίθουσας Ερατώ Προεδρείο: Γ. Καπετάνος Διαδοχικά θεραπευτικά σχήματα για την οστεοπόρωση. Μελλοντικές προοπτικές και δυνατότητες Σ. Παπαπούλος 12:30 - 13:00 Διάλεξη Προεδρείο: Γ. Βαϊόπουλος Εκτίμηση, θεραπεία και πρόληψη της έλλειψης βιταμίνης D Φ. Παπαδοπούλου 13:00 - 13:30 Δορυφορική Διάλεξη Προεδρείο: Γ. Λυρίτης Eνισχύοντας την αντοχή του οστού με το ρανελικό στρόντιο. Διαφορές με τα άλλα αντιοστεοπορωτικά φάρμακα Γ. Τροβάς Foyer ΑIΘΟΥΣΑΣ ΕΡΑΤΩ 13:30 - 16:30 ΑΙΘΟΥΣΑ ΚΛΕΙΩ Μεσημβρινή Διακοπή 13:30 - 16:30 Meet the Expert* Διαχείριση της Οστεοπόρωσης στην Καθημερινή Κλινική Πρακτική Σ. Παπαπούλος 13:30 - 15:00 • Ομάδα Α 15:00 - 16:30 • Ομάδα Β ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ 16:30 - 17:00 Διάλεξη Προεδρείο: Δ. Καρράς Οστικοί Βιοχημικοί Δείκτες: Κλινική Χρησιμότητα Σ. Πολύζος * Λόγω του περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων παρακαλούνται οι σύνεδροι να δηλώνουν τη συμμετοχή τους για τη " Συνάντηση με τον Ειδικό" στη γραμματεία του συνεδρίου, μια ημέρα πριν τη διεξαγωγή ή το πρωί της ίδιας ημέρας, το αργότερο εως τις 12:00. 15 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου 17:00 - 17:30 Διάλεξη Προεδρείο: Ν. Παπαϊωάννου Bone biopsy - methodology - indication and therapeutic consequences H. Resch 17:30 - 18:00 Διάλεξη Προεδρείο: Α. Γεωργούλης Από το κλινικό κάταγμα στη θεραπεία της οστεοπόρωσης Χρ. Κοσμίδης 18:00 - 18:30 Διάλειμμα - Καφές 18:30 - 19:00 Διάλεξη Foyer αίθουσας Ερατώ Προεδρείο: Θ. Καραχάλιος Γιατί θεραπεύουμε, ποιον θεραπεύουμε, πότε θεραπεύουμε στο ιατρείο οστεοπόρωσης. Θεραπευτικά διλήμματα και επιλογές Γρ. Σκαραντάβος 19:00 - 19:30 Δορυφορική Διάλεξη Προεδρείο: Σ. Ασλανίδης Παραθορμόνη 1-84: Αποκαθιστώντας ξανά την οστική μάζα και αντοχή με νέο οστούν Ε. Καταξάκη 19:30 - 20:30 ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ Το παρόν και το Μέλλον στη Θεραπεία της Οστεοπόρωσης Συντονιστής: Δ. Χατζηδάκης Εισηγήσεις: Αλενδρονάτη και βιταμίνη D: Η ολοκληρωμένη θεραπευτική προσέγγιση στην οστεοπόρωση. Α. Ηλιόπουλος Odanacatib: Αποτελέσματα 5ετίας Σ. Παπαπούλος 16 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ Συνοπτικο πρόγραμμα συνεδρίου Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011 ΩΡΑ FOYER ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΕΡΑΤΩ 08:30 -14:00 09:00 - 10:00 10:00 - 11:00 Λειτουργία γραμματείας & εγγραφές ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ ΑΙΘΟΥΣΑ ΚΛΕΙΩ Γενική Συνέλευση Μελών Ε.Ε.Μ.Μ.Ο. Προφορικές Ανακοινώσεις 11:00 - 11:30 Διάλεξη: Οικονομία και διαχείριση της οστεοπόρωσης: Επιπτώσεις στις υπηρεσίες υγείας και την κοινωνία Ομιλητής: Γ. Κυριόπουλος 11:30 - 12:00 12:00 - 12:30 Διάλειμμα - Καφές Διάλεξη: Οστά και λιπώδης ιστός Ομιλητής: Α. Τσατσούλης 12:30 - 13:00 Διάλεξη: Νεφρική νόσος και οστά Ομιλητής: Α. Γεράκης 13:00 - 13:30 Διάλεξη: Αναγνώριση και εκτίμηση του κινδύνου οστεοπορωτικού κατάγματος στο γενικό πληθυσμό Ομιλητής: Μ. Ποτούπνης 13:30 - 14:00 Διάλεξη: Η οστεοκαλσίνη σε ρόλο ενεργειακού συντονιστή: 14:00 - 14:15 Μία εκκρεμής υπόθεση Oμιλήτρια: Μ. Γιαβροπούλου Συμπεράσματα - Λήξη συνεδρίου 17 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ Foyer αίθουσας Ερατώ 08:30 - 14:00 Γραμματεία - Εγγραφές 09:00 - 10:00 Ετήσια Γενική Συνέλευση Μελών Ε.Ε.Μ.Μ.Ο Προεδρείο: Χ. Μπερμπερίδης - Φ. Τσιβίκης 10:00 - 11:00 Προφορικές Ανακοινώσεις 1. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ, ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΙΣΧΙΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ. Κ. Σταθόπουλος, Ε. Ατσάλη, Η. Μπουρνάζος, Α.Β.Ζούμπος, Γ. Σκαραντάβος 2. ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΟΣΤΙΚΩΝ ΠΥΚΝΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ ΟΣΦΥΪΚΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΝ: ΕΠΙΠΤΩΣΗ, ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ. Μυλωνάκης Α, Πέππα Μ, Ανδρουλάκης Ι, Παπαευσταθίου Α, Γαρόφλος Ε, Ράπτης ΣΑ, Δημητριάδης Γ, Χατζηδάκης Δ 3. ΟΛΟΣΩΜΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΜΕ DXA: Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ Σ.Ι. Θεοδώρου, T. Καλέφ-Εζρά 4. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΦΑΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΓΧΥΣΗ ΖΟΛΕΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΧΑΜΗΛΗ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ. Αθανάσιος Δ. Αναστασιλάκης, Στέργιος Α. Πολύζος, Πολυζώης Μάκρας, Γρηγόριος Σακελλαρίου, Ηλίας Μπισμπινάς, Αθηνά Γκιομίση, Σιδέρης Δελαρούδης, Σπυρίδων Γέρου, Ίρις Μπαλαούρη, Δημήτριος Οικονόμου, Σωκράτης Ε. Παπαπούλος 5. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΣΕ ΔΕΙΓΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Γ. Τροβάς, Ν. Παπαϊωάννου, Β.Μπαρούτσου για την ομάδα ερεύνης της μελέτης Hippocrates 18 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ επιστημονικό πρόγραμμα συνεδρίου 11:00 - 11:30 Διάλεξη Προεδρείο: Ν. Παπαϊωάννου Οικονομία και διαχείριση της οστεοπόρωσης: Επιπτώσεις στις υπηρεσίες υγείας και την κοινωνία Γ. Κυριόπουλος 11:30 - 12:00 Διάλειμμα - Καφές 12:00 - 12:30 Διάλεξη Foyer αίθουσας Ερατώ Προεδρείο: Ι. Γιώβος Οστά και λιπώδης ιστός Α. Τσατσούλης 12:30 - 13:00 Διάλεξη Προεδρείο: Δ. Μέμμος Νεφρική νόσος και οστά Α. Γεράκης 13:00 - 13:30 Διάλεξη Προεδρείο: Χρ. Κοσμίδης Αναγνώριση και εκτίμηση του κινδύνου οστεοπορωτικού κατάγματος στο γενικό πληθυσμό M. Ποτούπνης 13:30 - 14:00 Διάλεξη Προεδρείο: Ι. Γιώβος Η οστεοκαλσίνη σε ρόλο ενεργειακού συντονιστή: Μία εκκρεμής υπόθεση M. Γιαβροπούλου 14:00 - 14:15 Συμπεράσματα - Λήξη Συνεδρίου 19 Foyer αίθουσας Ερατώ Aίθουσα Ερατώ Aίθουσα Κλειώ ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 01 Η μέτρηση των δεικτών οστικού μεταβολισμού συμβάλλει στην έγκαιρη ανίχνευση διαταραχών των οστών σε αιμορροφιλικά παιδιά Παναγιώτα Ξαφάκη¹, Άρτεμις Δουλγεράκη², Ελένη Αθανασοπούλου², Ελένη Περγάντου¹, Ειρήνη Βοσκάκη², Αικατερίνη Γεωργακοπούλου², Ελένη Πλατοκούκη¹ 1 Μονάδα Αιμορραγικών Διαθέσεων, Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», Αθήνα 2 Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, τομέας μεταβολικών νοσημάτων οστών και μετάλλων, Αθήνα 02 Εφαρμογή του Αλγορίθμου FrAX σε δείγμα Ελληνίδων γυναικών Χ.Π. Ζαφείρης, Γ. Τροβάς, Χ. Κοσμίδης, Κ. Λαμπροπούλου-Αδαμίδου, Ι. Σταθόπουλος, Σ. Τουρνής, Κ. Κατσαλήρα, Α. Γαλανός, Ν. Παπαϊωάννου Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος, «Θ. Γαροφαλίδης», Νοσοκομείο ΚΑΤ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών 03 Αξιοπιστία μεθόδων αξιολόγησης της ισορροπίας σε παιδιά με εγκεφαλική παράλυση Γ. Ιατρίδου1, Ι. Διονυσιώτης2 Φυσικοθεραπεύτρια, Αριδαία 2 Τμήμα Αποκατάστασης, Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής και Κοινωνικής Αποκατάστασης (ΚΑΦΚΑ) Αμυνταίου, Φλώρινα 1 04 Πρόσληψη ασβεστίου σε δείγμα Ελληνικού πληθυσμού Ε. Γρηγορίου, Γ. Τροβάς, Σ. Τουρνής, Κ. Κατσαλήρα, Α. Γαλανός, Ν. Παπαϊωάννου Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος, «Θ. Γαροφαλίδης», Νοσοκομείο ΚΑΤ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών 05 Θεραπεία με ρανελικό στρόντιο σε άνδρα με χρόνια οστεομυελίτιδα κάτω γνάθου: πρώιμα αποτελέσματα Κ. Σταθόπουλος¹, Α. Φράγκου², Ε. Γιαννιτσιώτη², Ε. Ατσάλη¹, Δ. Καββαθά², Η. Μπουρνάζος¹, Κ.Κανελλακοπούλου², Α.Β. Ζούμπος¹, Γ. Σκαραντάβος¹ 1 Μονάδα Μεταβολισμού Οστών, Α΄ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» 2 Εξωτερικό Ιατρείο Λοιμώξεων, Δ΄ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» 22 19ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΕΕΜΜΟ 06 Συσχέτιση του δείκτη μάζας σώματος με προοπτικό κίνδυνο κατάγματος σε Ελληνικό γυναικείο πληθυσμό Κ. Λαμπροπούλου-Αδαμίδου, Γ. Τροβάς, Ι. Σταθόπουλος, Χ. Ζαφείρης, Σ. Τουρνής, Κ. Κατσαλήρα, Α. Γαλανός, Ν. Παπαϊωάννου Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος, «Θ. Γαροφαλίδης», Νοσοκομείο ΚΑΤ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών 07 Αντιμετώπιση επιπλοκών αυξημένου οστικού μεταβολισμού σε παιδιά μετά από αιφνίδια και παρατεταμένη ακινητοποίηση Γ. Κυριακόπουλος, Δ. Τσιαμασφίρου, Δ. Παλημέρης, Ι. Χριστογιάννης, Ι. Πασπάτη Ορθοπαιδική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης 08 Εφαρμογή του αλγόριθμου FrAX σε δείγμα Ελληνικού ανδρικού πληθυσμού Μία προκαταρτική μελέτη Ι. Σταθόπουλος, Γ. Τροβάς, Κ. Λαμπροπούλου - Αδαμίδου, Χ. Ζαφείρης, Σ. Τουρνής, Κ. Κατσαλήρα, Α. Γαλανός, Ν. Παπαϊωάννου Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος, «Θ. Γαροφαλίδης» Νοσοκομείο ΚΑΤ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών 09 Αξιολόγηση του κινδύνου ανάπτυξης οστεοπόρωσης σε άτομα με Σύνδρομο Βασικοκυτταρικών Σπίλων Α. Γιατζίδης, Ξ. Τσούκαλης, Κ. Ζουμπουρλή ΜEDLAB Ιατρικό Ινστιτούτο 23 24 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Προφορικές Ανακοινώσεις Η διάρκεια κάθε ανακοίνωσης έχει ορισθεί στα 12 λεπτά. Η παρουσίαση θα διαρκέσει 8 λεπτά και η συζήτηση 4. Ο χρόνος θα τηρηθεί αυστηρά. Αναρτημένες Ανακοινώσεις (Posters) Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα παρουσιαστούν εργασίες σε μορφή αναρτημένης ανακοίνωσης (Poster), που θα εκτίθενται στο foyer της αίθουσας ΕΡΑΤΩ. Internet ου Πληροφορίες για το τελικό πρόγραμμα του 19 Πανελλήνιου Συνεδρίου της ΕΕΜΜΟ μπορείτε να βρείτε στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: www.eemmo.gr - www.19eemmo.gr - www.pco-convin.gr . Τελικό Πρόγραμμα – Περιοδικό «οστούν» Το τελικό πρόγραμμα και το περιοδικό «οστούν» που θα περιλαμβάνει τις περιλήψεις του συνεδρίου και τις προφορικές και αναρτημένες ανακοινώσεις, θα παραδίδονται στους συνέδρους από τη γραμματεία του συνεδρίου (foyer αίθουσας ΕΡΑΤΩ) με την επίδειξη της γραπτής επιβεβαίωσης προεγγραφής, που θεωρείται απαραίτητο έγγραφο για την παραλαβή του συνεδριακού υλικού. Συνοπτικό Πρόγραμμα Συνοπτικό πρόγραμμα θα βρίσκεται επίσης στη θήκη της κονκάρδας (badge) του συνεδρίου για την άμεση ενημέρωση και συνοπτική εικόνα του επιστημονικού προγράμματος καθημερινά. Τεχνική Γραμματεία Παραλαβής Παρουσιάσεων Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα λειτουργεί τεχνική γραμματεία παραλαβής των παρουσιάσεων (foyer αίθουσας Ερατώ). Παρακαλούνται οι ομιλητές να παραδίδουν τις εργασίες τους τουλάχιστον μία (1) ώρα πριν από την προγραμματισμένη ώρα ομιλίας τους. Κονκάρδες Για λόγους ασφαλείας θα υπάρχουν εντεταλμένοι υπάλληλοι από τους διοργανωτές του συνεδρίου, οι οποίοι θα επιτρέπουν την είσοδο στους χώρους διεξαγωγής του επιστημονικού προγράμματος και της έκθεσης, μόνο σε όσους φέρουν την ανάλογη κονκάρδα. Παρακαλούνται οι σύνεδροι να φορούν την κονκάρδα καθ' όλη τη διάρκεια του συνεδρίου, σε εμφανές σημείο. Διακριτικά Κονκάρδων Καφέ Πορτοκαλί Λαδί Ομιλητές - Προεδρεία - Δ.Σ. Συμμετέχοντες Εκθέτες Σημείο Ηλεκτρονικής Αξιολόγησης & Web Lounge Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, στο χώρο της έκθεσης , στο περίπτερο Νο 5, των εταιριών θα υπάρχουν ηλεκτρονικοί υπολογιστές στους οποίους οι σύνεδροι παρακαλούνται να συμπληρώσουν την ηλεκτρονική φόρμα αξιολόγησης των ομιλιών και του συνεδρίου. Η συμπλήρωση της φόρμας αξιολόγησης θεωρείται απαραίτητη για την παραλαβή του πιστοποιητικού παρακολούθησης και απαίτηση της ευρωπαϊκής αρχής πιστοποίησης της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης. Επίσης, στον ίδιο χώρο θα λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια του συνεδρίου, σημείο πρόσβασης διαδικτύου για τους συνέδρους. 26 Μεταφραστικοί Δέκτες Στις ομιλίες κατά τις οποίες θα λειτουργεί σύστημα ταυτόχρονης διερμηνείας, οι δέκτες παραλαμβάνονται από την ειδική γραμματεία με την παράδοση επίσημου εγγράφου, όπως αστυνομικής ταυτότητας, διαβατηρίου ή διπλώματος οδήγησης, το οποίο και επιστρέφεται στον κάτοχό του με την επιστροφή των δεκτών. Κριτές Εργασιών 19ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΕΜΜΟ Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών (ΕΕΜΜΟ) εκφράζει τις θερμές ευχαριστίες του στους κριτές των εργασιών του 19ου Πανελλήνιου Συνεδρίου και των ερευνητικών πρωτοκόλλων για το έτος 2011. • Ασλανίδης Σπυρίδων • Καρράς Δημήτριος • Λυρίτης Γεώργιος • Παπαϊωάννου Νικόλαος • Τροβάς Γεώργιος • Χατζηδάκης Δημήτριος Βραβείο «Αλέξανδρος Κάλος» ου Κατά τη διάρκεια του 19 Πανελλήνιου Συνεδρίου της ΕΕΜΜΟ, θα βραβευθούν 3 επιστημονικές εργασίες με το ποσό των 1000 €, έκαστη. Βραβευμένες εργασίες •Διερεύνηση του ρόλου του αυξητικού παράγοντα πλειοτροπίνη (PTN) ως στόχου για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης ή/και οστικών μεταστάσεων με τη χρήση οστεοβλαστών in vitro Μαργαρίτα Λάμπρου1, Μαρίνα Κουτσιούμπα1, Σωτηρία Τσιρμούλα1, Άγγελος Κασπίρης2, Ευαγγελία Καταξάκη3, Ηλίας Βασιλειάδης2, Ευαγγελία Παπαδημητρίου1 1 Εργαστήριο Μοριακής Φαρμακολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Πανεπιστήμιο Πατρών 2 Ορθοπαιδική Κλινική, Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο» 3 Ρευματολογικό Ιατρείο, Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο» •Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σε παιδιά και εφήβους με χρόνια νοσήματα Δαμιανή Τσιαμασφίρου, Δρης Νικόλαος, Κυριακόπουλος Γεώργιος, Κοσμίδης Ηλίας, Πασπάτη Ιωάννα Ορθοπαιδική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης •Δυναμικό των βλαστοκυττάρων του οδοντικού πολφού για οστεοποίηση σε πειραματικό μοντέλο προκλητού κατάγματος επίμυων Στέφανος Ζάκκας1, Ευθυμία Κιτράκη2, Αντώνης Σταματάκης3, Ευαγγελία Διαμαντή2, Φωτεινή Στυλιανοπούλου3, Θεόδωρος Παπαπολυχρονίου1 1 Ορθοπαιδική Κλινική ΝΙΜΤΣ 2 Τμήμα Οδοντιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών 3 Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών Meet the expert Session - Συνάντηση με τον Ειδικό Λόγω του περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων παρακαλούνται οι σύνεδροι να δηλώνουν τη συμμετοχή τους για τη "Συνάντηση με τον Ειδικό" στη γραμματεία του συνεδρίου, μια ημέρα πριν τη διεξαγωγή ή το πρωί της ίδιας ημέρας, το αργότερο εως τις 12:00. Κλινικό Φροντιστήριο Η συμμετοχή στο Κλινικό Φροντιστήριο είναι δωρεάν. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να δηλώνουν συμμετοχή στη γραμματεία του συνεδρίου μια ημέρα πρίν, ή μέχρι τις 12:00 το πρωί της ίδιας ημέρας. 27 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Τόπος και Χώρος Διεξαγωγής Συνεδριακό Κέντρο Ξενοδοχείου Du Lac Α. Μιαούλη & Ίκκου, 45221, Ιωάννινα, Τηλ. 26510 59100, Fax: 26510 59200 e-mail: info@hoteldulac.gr Το Hotel Du Lac Congress Center & Spa, είναι ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα 5 αστέρων στην πόλη των Ιωαννίνων, με εκπληκτική θέα στην εντυπωσιακής ομορφιάς φημισμένη Λίμνη Παμβώτιδα. Με παράδοση στην διοργάνωση συνεδρίων, παρέχει στους επισκέπτες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Οι αίθουσες του ξενοδοχείου, έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν έως 2500 άτομα. Γραμματεία συνεδρίου Κύρια αίθουσα Κλινικό φροντιστήριο Meet the expert session Γραμματεία παραλαβής παρουσιάσεων Έκθεση Αναρτημένες Ανακοινώσεις (Posters) Σημείο ηλεκτρονικής αξιολόγησης & Web Lounge Foyer αίθουσας Ερατώ Αίθουσα Ερατώ Αίθουσα Κλειώ Αίθουσα Κλειώ Foyer αίθουσας Ερατώ Foyer αίθουσας Ερατώ Foyer αίθουσας Ερατώ Foyer αίθουσας Ερατώ Περ. Νο 5 ισόγειο ισόγειο 1ος όροφος 1ος όροφος ισόγειο ισόγειο ισόγειο ισόγειο Ημερομηνίες Διεξαγωγής Παρασκευή Σάββατο Κυριακή 07 Οκτωβρίου 2011 08 Οκτωβρίου 2011 09 Οκτωβρίου 2011 Ώρες Λειτουργίας Γραμματείας του 19ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΕΜΜΟ Παρασκευή Σάββατο Κυριακή 07 Οκτωβρίου 2011 08 Οκτωβρίου 2011 09 Οκτωβρίου 2011 08:30 - 14:00 & 15:30 - 20:30 08:30 - 13:30 & 15:00 - 20:00 08:30 - 14:00 Επίσημη Γλώσσα Συνεδρίου Επίσημη γλώσσα του συνεδρίου είναι η Ελληνική. Θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση από την Αγγλική στην Ελληνική κατά τη διάρκεια του δορυφορικού συμποσίου και διαλέξεων του συνεδρίου (όπου συμμετέχουν ξένοι ομιλητές). Εμπορική Έκθεση Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα λειτουργήσει έκθεση φαρμακευτικών προϊόντων, σε χώρο κατάλληλα διαμορφωμένο στο συνεδριακό κέντρο του ξενοδοχείου Du Lac και σε άμεση πρόσβαση με τις αίθουσες του συνεδρίου. 28 Διεύθυνση Επικοινωνίας πριν και μετά τη Λήξη του 19ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΕΜΜΟ: PCO-CONVIN A.E. Κ. Βάρναλη 29, 152 33 Χαλάνδρι, Αττική, Τηλ. 210 6833600, Fax 210 6847700, E-mail: info@pco-convin.gr Web site: www.pco-convin.gr Πιστοποιητικά Παρακολούθησης Η παραλαβή των πιστοποιητικών θα γίνεται από τη γραμματεία του συνεδρίου από το πρωί της 9ης Οκτωβρίου 2011. Για την παραλαβή του πιστοποιητικού παρακολούθησης, θεωρείται απαραίτητη η συμπλήρωση της ηλεκτρονικής φόρμας αξιολόγησης των ομιλιών και του συνεδρίου και η επίδειξη της ειδικής απόδειξης στη γραμματεία. Το συνέδριο μοριοδοτείται από τον Π.Ι.Σ. και την U.E.M.S. με 15 μόρια στα πλαίσια της Συνεχιζόμενης Ιατρικής Επιμόρφωσης. Shuttle Buses Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, έχει προβλεφθεί να λειτουργεί, σε ημερήσια βάση, υπηρεσία συνεχούς μεταφοράς των συνέδρων (shuttle bus service), για να εξυπηρετεί την πρόσβασή τους στο χώρο διεξαγωγής του συνεδρίου, από τα ξενοδοχεία διαμονής τους. Το ωράριο των shuttle buses θα βρίσκεται αναρτημένο στη γραμματεία του συνεδρίου στο foyer της αίθουσας Ερατώ, στην ηλεκτρονική σήμανση σε οθόνη TV plasma στο χώρο της έκθεσης και στην είσοδο των ξενοδοχείων διαμονής των συνέδρων. Ανθρακικά ή Κλιματικά Ουδέτερη Εκδήλωση o Το 19 Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών, θα καταστεί ένα συνέδριο φιλικό προς το κλίμα και το περιβάλλον με την εφαρμογή των διαδικασιών της μεθόδου Neutral Seal, μιας καινοτόμου μεθόδου αντισταθμίσματος του ανθρακικού αποτυπώματος. Το ανθρακικό αποτύπωμα θα καταμετρηθεί σύμφωνα με το World Resources Institute / World Business Council for Sustainable Development protocol (the GHG protocol), εφαρμόζοντας μια απευθείας και ολοκληρωμενη προσέγγιση και σε πλήρη συμμόρφωση με τις προδιαγραφές του ISO 14064, επιτρέποντας στους διοργανωτές να διεξάγουν το συνέδριο με όσο το δυνατόν μειωμένες και ποσοτικά προσδιορισμένες αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον. Για το σκοπό της παραπάνω έρευνας παρακαλούμε να συμπληρώσετε το προαιρετικό ερωτηματολόγιο που βρίσκεται στο τέλος της φόρμας ηλεκτρονικής αξιολόγησης του συνεδρίου. Εκδρομές - Ξεναγήσεις Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, έχουν προβλεφθεί προαιρετικές εκδρομές και ξεναγήσεις για τα συνοδά μέλη. Για δηλώσεις συμμετοχής παρακαλούμε να επικοινωνήσετε με το τμήμα τουριστικών υπηρεσιών της PCO-CONVIN A.E. στην επιτόπου γραμματεία του συνεδρίου. 29 ΕΓΓΡΑΦΕΣ Κατηγορία Ειδικευμένοι ιατροί Ειδικευόμενοι Φυσιοθεραπευτές Νοσηλευτές / Φοιτητές* Τιμή 230 € 160 € 150 € χωρίς χρέωση Το δικαίωμα εγγραφής για τους Νοσηλευτές / Φοιτητές* περιλαμβάνει: • Παρακολούθηση του επιστημονικού προγράμματος • Το τελικό πρόγραμμα και τα πρακτικά του συνεδρίου • Πιστοποιητικό παρακολούθησης • Διαλείμματα καφέ Το δικαίωμα εγγραφής για τους συμμετέχοντες Ειδικευμένους, Ειδικευόμενους και Φυσιοθεραπευτές περιλαμβάνει εκτός των ανωτέρω ΚΑΙ τα εξής: • Την τσάντα με το έντυπο υλικό του συνεδρίου • Συμμετοχή στην τελετή έναρξης και δεξίωση υποδοχής * Σημείωση: Παρακαλούνται οι φοιτητές να προσκομίζουν τη φοιτητική τους ταυτότητα (πάσο) στη γραμματεία του συνεδρίου. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ Σε περίπτωση που επιθυμείτε διαμονή κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, παρακαλούμε απευθυνθείτε στην επιτόπου γραμματεία, στο τμήμα των τουριστικών υπηρεσιών της PCO CONVIN A.E. Κόστος δίκλινου δωματίου Ξενοδοχείο Κόστος δίκλινου δωματίου για χρήση μονοκλίνου DU LAC 150 € 165 € GRAND SERAI 160 € 180 € Ξενοδοχείο Κόστος μονόκλινου δωματίου Κόστος δίκλινου δωματίου EPIRUS PALACE 110 € 140 € • Οι προαναφερόμενες τιμές συμπεριλαμβάνουν τους φόρους και είναι ανά δωμάτιο με πρωινό, ανά διανυκτέρευση και ισχύουν για υποχρεωτική διαμονή 3 διανυκτερεύσεων. Τρόπος Πληρωμής Ξενοδοχειακών Κρατήσεων και Εγγραφών To κόστος εγγραφής και διαμονής είναι σε Euro (€) και η πληρωμή μπορεί να γίνει, ως ακολούθως: • Μετρητά Στη γραμματεία του συνεδρίου στο τμήμα των επιτόπου εγγραφών. • Πιστωτική Κάρτα Πληρωμή μπορεί να πραγματοποιηθεί και με την χρήση πιστωτικών καρτών VISA και MasterCard, στη Γραμματεία του Συνεδρίου στο τμήμα των επιτόπου εγγραφών. Σημείωση: Δεν αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα στους συμμετέχοντες του συνεδρίου αυτού, να αξιώσουν οποιασδήποτε μορφής αποζημίωση από τους διοργανωτές , σε περίπτωση αδυναμίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους ή παρεμπόδισης της διεκπεραίωσης του ίδιου του συνεδρίου για λόγους ανωτέρας βίας ή απροσδόκητων οικονομικών και πολιτικών γεγονότων ή ακόμα σε περίπτωση ανάγκης τροποποίησης του προγράμματος που τυχόν εξαιτίας μη εμφάνισης κάποιου από τους ομιλητές ή για άλλους λόγους πέρα από τον έλεγχό των διοργανωτών. Με την επιβεβαίωση της εγγραφής, ο σύνεδρος αποδέχεται το άρθρο αυτό. 30 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΡΑΤΩ Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 19:00 - 20:30 Τελετή Έναρξης Χαιρετισμοί Απονομή βραβείων «Αλέξανδρος Κάλος» Διάλεξεις 25 χρόνια Ε.Ε.Μ.Μ.Ο. Γ. Λυρίτης Η πενταετής εμπειρία μετεκπαιδευτικών μαθημάτων μέσω διαδικτύου (e-school) Ε. Καταξάκη Νεότερη φιλοσοφία και επιστήμη στις σχολές των Ιωαννίνων (17ος - 19ος αιώνας) Κ. Πέτσιος Αναπλ. Καθηγητής Ιστορίας της Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΔΩΔΩΝΗ, ΜΥΡΤΑΛΗ 20:30 Δεξίωση Υποδοχής 31 ΚΑΤΟψΗ ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΙΘΟΥΣΑ ΚΛΕΙΩ the expert Μeet 1oς Όροφος ΑΙΘΟΥΣΑ ΟΜΙΛΙΩΝ ΕΡΑΤΩ SANOFI AVENTIS No 1 ΕLPEN No 2 PHARMANEL No 3 PFIZER No 4 GSK / AMGEN No 5 (hospitality suite/web lounge) LEO PHARMA No 6 NYCOMED No 7 MEDICAL BRACE Νο 8 VIANEX No 9 FARAN No 10 SERVIER No 11 32 COFFEE ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ Είσοδος ΔΟρΥΦΟρΙΚΑ ΣΥΜΠΟΣΙΑ / ΔΙΑΛΕξΕΙΣ Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011 Κλινικό Φροντιστήριο Ευγενική Χορηγία Θέμα: Ανδρική οστεοπόρωση Φ. Παπαδοπούλου, Γ. Τροβάς Θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 14.00 - 16.00 στην αίθουσα Κλειώ Δορυφορική Διάλεξη Ευγενική Χορηγία Θέμα: Νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης με SERM Προεδρείο: Ε. Καταξάκη Ομιλητής: Π. Μάκρας Θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 18:30 - 19:00 στην αίθουσα Ερατώ 34 Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2011 Δορυφορική Διάλεξη Ευγενική Χορηγία Θέμα: Eνισχύοντας την αντοχή του οστού με το ρανελικό στρόντιο. Διαφορές με τα άλλα αντιοστεοπορωτικά φάρμακα Προεδρείο: Γ. Λυρίτης Ομιλητής: Γ. Τροβάς Θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 8 Οκτωβρίου 13:00 - 13:30 στην αίθουσα Ερατώ Meet the Expert Θέμα: Διαχείριση της οστεοπόρωσης στην καθημερινή κλινική πρακτική Σ. Παπαπούλος Ευγενική Χορηγία 13:30 - 15:00 • Ομάδα Α 15:00 - 16:30 • Ομάδα Β Θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 8 Οκτωβρίου 13:30 - 16:30 στην αίθουσα Κλειώ Δορυφορική Διάλεξη Ευγενική Χορηγία Θέμα: Παραθορμόνη 1-84: Αποκαθιστώντας ξανά την οστική μάζα και αντοχή με νέο οστούν Προεδρείο: Σ. Ασλανίδης Ομιλήτρια: Ε. Καταξάκη Θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 8 Οκτωβρίου 19:00 - 19:30 στην αίθουσα Ερατώ Δορυφορικό Συμπόσιο Ευγενική Χορηγία Θέμα: Το παρόν και το μέλλον στη θεραπεία της οστεοπόρωσης Συντονιστής: Δ. Χατζηδάκης Εισηγήσεις: Αλενδρονάτη και βιταμίνη D: Η ολοκληρωμένη θεραπευτική προσέγγιση στην οστεοπόρωση. Α. Ηλιόπουλος Odanacatib: Αποτελέσματα 5ετίας Σ. Παπαπούλος Θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 8 Οκτωβρίου 19.30 – 20.30 στην αίθουσα Ερατώ 35 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ Κ τισμένη στις όχθες της λίμνης Παμβώτιδας, η πόλη των Ιωαννίνων, και πρωτεύουσα της Ηπείρου, είναι μια γραφική πόλη, που συμπλέει με τον πολιτισμό και συνδυάζει μια μακραίωνη ιστορία αλλά και μια κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική δραστηριότητα και άνθηση. Αποτελεί πόλο έλξης και σημείο αναφοράς πολλών επισκεπτών. Φέρει την προσωνυμία «Πόλη των Γραμμάτων και των Τεχνών» καθόλου τυχαία, αφού ανέδειξε μεγάλες μορφές στα γράμματα και στις τέχνες, με πανελλήνια, και όχι μόνο, εμβέλεια. Η συμβολή τους, δε, στην αναγέννηση της χώρας μας ήταν τεράστια. Διεύρυναν τους πνευματικούς και πολιτιστικούς ορίζοντες, επέδρασαν καταλυτικά στη διαμόρφωση ιδεών και τάσεων και συντέλεσαν στην ανάπτυξη και εδραίωση του ελληνικού αλλά και πολλές φορές του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Τα παραδοσιακά κτίσματα, τα μουσεία, το Κάστρο, το υπαίθριο θέατρο Φρόντζου, μέσα στο αισθητικό δάσος της πόλης και ένας μεγάλος αριθμός σημείων της πόλης, με έντονη ιστορική και πολιτιστική αξία αποτελούν εξαιρετικά δείγματα της ηπειρωτικής αρχιτεκτονικής. Το νησάκι της λίμνης Παμβώτιδας, που μέχρι και σήμερα κατοικείται, φαινόμενο σπάνιο παγκοσμίως, είναι ολόκληρο ένα αξιοθέατο με τις εκκλησίες του και ό,τι απέμεινε από το σεράι του Αλή Πασά. Το Πανεπιστήμιο, από τα καλύτερα της Ευρώπης, τα Νοσοκομεία, το ναυταθλητικό κέντρο και μια πληθώρα άλλων κτηρίων που φιλοξενούν αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις όλο το χρόνο μαρτυρούν την εξέλιξη της πόλης στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας αλλά και την προσπάθειά της να καταστεί κοιτίδα ανάπτυξης και ζωντάνιας, συνδυάζοντας το παλαιό με το νέο και το παραδοσιακό με το σύγχρονο. Ένας περίπατος στα γραφικά δρομάκια του Κάστρου ξαναζωντανεύει τους θρύλους του Αλή-πασά και της κυρα-Φροσύνης, τις μνήμες του βυζαντινού παρελθόντος αλλά και της νεώτερης ιστορίας της πόλης.Το Κάστρο, χτισμένο σε μια μικρή χερσόνησο που προβάλλει στη λίμνη Παμβώτιδα, είναι στη σημερινή του μορφή αποτέλεσμα των εκτεταμένων εργασιών που έγιναν από τον Αλή-πασά στις αρχές του 19ου αι. Το κάστρο υπήρξε ο αρχικός πυρήνας της πόλης. Αξιόλογα είναι επίσης τα παλαιά αρχοντικά της, όπως το σπίτι του Δεσπότη, το αρχοντικό Μίσιου και το σπίτι του πασά Καλού στα τείχη του κάστρου. Σήμερα, το νησί είναι το μοναδικό στον κόσμο νησί λίμνης που κατοικείται. Η σύνδεσή του με την πόλη των Ιωαννίνων, γίνεται με καραβάκια, που εκτελούν ημερήσια δρομολόγια ανά μισή ώρα το καλοκαίρι και ανά μία ώρα το χειμώνα. Ο πληθυσμός του είναι 120 και πλέον οικογένειες οι οποίες ασχολούνται με τον τουρισμό και το ψάρεμα. 36 ΑΝΑΣΤΑΣΙΛΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ: Ενδοκρινολόγος, Επιμελητής Ενδοκρινολογικού Τμήματος 424 Γ.Σ.Ν.Ε Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη ΑΝΤΥΠΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ: Ορθοπαιδικός, Διευθυντής Ε.Σ.Υ Ορθοπαιδικού Τμήματος Γ.Ν.Νίκαιας, “Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ”, Πειραιάς ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Ρευματολόγος, Αναπλ. Διευθυντής Ρευματολογικού Τμήματος Γ.Ν. ”ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ”, Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη ΒΑΪΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ: Καθηγητής Παθολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Α’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής, «ΛΑΙΚΟ» Νοσοκομείο, Αθήνα ΒΛΑΧΟΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΠΙΔΑ: Παιδίατρος - Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Τμήματος Αύξησης και Ανάπτυξης, Νοσοκομείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», Αθήνα ΓΕΡΑΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ: Νεφρολόγος, Νεφρολογικό Τμήμα, Διαγνωστικό και Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών «ΥΓΕΙΑ», Αθήνα ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ: Ορθοπαιδικός, Επιμελητής Α΄ Ε.Σ.Υ., Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Π.Γ.Ν. Ιωαννίνων, Ιωάννινα ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ: Καθηγητής Ορθοπαιδικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιωάννινα ΓΙΑΒΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ: Ενδοκρινολόγος, Επιμελήτρια Β΄ Ε.Σ.Υ., Τμήματος Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού Α’ Παθολογικής Κλινικής Α.Π.Θ., Γ.Π.Ν «ΑΧΕΠΑ», Θεσσαλονίκη ΓΙΩΒΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ: Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ., Διευθυντής Τμήματος Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού Α’ Παθολογικής Κλινικής Α.Π.Θ., Γ.Π.Ν «ΑΧΕΠΑ», Θεσσαλονίκη ΔΑΝΟΥΡΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ: Κτηνίατρος, Αθήνα ΔΟΝΤΑ ΙΣΜΗΝΗ: Κτηνίατρος Αναπλ. Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ.ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ», Κηφισιά ΔΡΟΣΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ: Καθηγητής Παθολογίας - Ρευματολογίας, Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Διευθυντής Ρευματολογικής Κλινικής Π.Γ.Ν.Ιωαννίνων, Ιωάννινα ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΗΛΙΑΣ: Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Α.Π.Θ., Διευθυντής Ενδοκρινολογικής Κλινικής, Γ.Ν.Θ «ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ - ΠΑΝΑΓΙΑ», Θεσσαλονίκη ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΣ: Ρευματολόγος, Διευθυντής Ρευματολογικού Τμήματος Γ.Ν.Α «ΝΙΜΤΣ», Αθήνα ΚΑΛΔΡΥΜΙΔΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ: Ενδοκρινολόγος, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος Γ.Π.Ν. «ΜΕΤΑΞΑ», Πειραιάς ΚΑΠΕΤΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ: Καθηγητής Ορθοπαιδικής Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ., Διευθυντής Γ΄Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ», Θεσσαλονίκη ΚΑΡΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: Ρευματολόγος, τ. Διευθυντής Ρευματολογικής Κλινικής «ΝΙΜΤΣ», Αθήνα 38 ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ: Καθηγητής Ορθοπαιδικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική, Π.Γ.Ν Λάρισας, Λάρισα ΚΑΡΠΩΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ: Oρθοπαιδικός, Θεσσαλονίκη ΚΑΣΚΑΝΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ: Ρευματολόγος, , Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα ΚΑΤΑΞΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ: Ρευματολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιτστημίου Αθηνών, Επιμελήτρια Α’ Ε.Σ.Υ., Γ.Ν. Ελευσίνας «ΘΡΙΑΣΙΟ», Ελευσίνα ΚΑΤΣΑΛΗΡΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: Ρευματολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ.ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ», Κηφισιά ΚΟΚΚΟΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: Ενδοκρινολόγος, Διευθυντής Ενδοκρινολογικής Κλινικής 251 Γ.Ν.Αεροπορίας, Αθήνα ΚΟΣΜΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ: Ορθοπαιδικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ: Ορθοπαιδικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα ΚΥΡΙΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ: Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, Κοσμήτωρ Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Αθήνα ΛΥΡΙΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ: Ομότιμος Καθηγητής Ορθοπαιδικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα ΜΑΚΡΑΣ ΠΟΛΥΖΩΗΣ: Ενδοκρινολόγος, Επιμελητής Ενδοκρινολογικής Κλινικής 251 Γ.Ν.Αεροπορίας, Αθήνα ΜΕΜΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: Καθηγητής Παθολογίας - Νεφρολογίας Α.Π.Θ., Διευθυντής Νεφρολογικής Κλινικής Γ.Ν. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη ΜΠΑΛΑΝΙΚΑ ΑΛΕΞΙΑ: Ακτινολόγος, Επιμελήτρια Α΄ Ε.Σ.Υ., Τμήμα Αξονικής Τομογραφίας, Γενικό Νοσοκομείο «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ», Βούλας, Αθήνα ΜΠΕΡΜΠΕΡΙΔΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ: Ρευματολόγος, Διευθυντής Ρευματολογικού Τμήματος 424 Γ.Σ.Ν.Ε Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη ΠΑΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ: Ρευματολόγος, Λάρισα ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ: Ενδοκρινολόγος, Επιμελήτρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής, Γ.Ν.Θ «ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ - ΠΑΝΑΓΙΑ», Θεσσαλονίκη ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ: Αναπλ. Καθηγητής Ορθοπαιδικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ.ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ», Κηφισιά ΠΕΤΣΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ: Αναπλ. Καθηγητής Ιστορίας της Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιωάννινα ΠΟΛΥΖΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ: Ενδοκρινολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Παθολογικής Κλινικής Α.Π.Θ, Γ.Ν. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη ΠΟΤΟΥΠΝΗΣ ΜΙΧΑΗΛ: Ορθοπαιδικός, Επικ. Καθηγητής Ορθοπαιδικής Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ., Γ΄ Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής Νοσοκομείου «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ», Θεσσαλονίκη 39 ΣΑΡΙΔΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: Ενδοκρινολόγος, Αθήνα ΣΚΑΡΑΝΤΑΒΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ: Ρευματολόγος, Αναπλ. Διευθυντής Ε.Σ.Υ., Υπεύθυνος Μονάδας Μεταβολισμού Οστών, Α’ Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική,Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ», Αθήνα ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ: Ορθοπαιδικός, Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Μεταβολισμού Οστών, Α’ Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ», Αθήνα ΣΦΥΡΟΕΡΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: Ρευματολόγος, Αθήνα ΤΕΜΕΚΟΝΙΔΗΣ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ: Ρευματολόγος, Καβάλα ΤΟΥΡΝΗΣ ΣΥΜΕΩΝ: Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Επιστημονικός Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ.ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ», Κηφισιά ΤΡΟΒΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ: Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ.ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ», Κηφισιά ΤΣΑΤΣΟΥΛΗΣ ΑΓΑΘΟΚΛΗΣ: Καθηγητής Παθολογίας-Ενδοκρινολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Διευθυντής Ενδοκρινολογικής Κλινικής Π.Γ.Ν.Ιωαννίνων, Ιωάννινα ΤΣΙΒΙΚΗΣ ΦΩΤΗΣ: Ορθοπαιδικός,, Επιμελητής Ορθοπαιδικής Κλινικής, Γ.Ν.Θ «ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ - ΠΑΝΑΓΙΑ», Θεσσαλονίκη ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: Αναπλ. Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Β’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Μονάδα Έρευνας Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ», Αθήνα PAPAPOULOS SOCRATES: Professor of Endocrinology, Director of Bone and Mineral Research, Department of Endocrinology and Metabolic Diseases, University of Leiden Medical Center, Leiden, The Netherlands RESCH HENRICH: MD, Professor of Medicine, School of Medicine University Vienna, Head, Medical Department Rheumatology/Osteology and Osteoporosis, St. Vincent Hospital, Vienna, Austria 40 Σημειώσεις ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... 42