Δες θετικά τη ζωή
Tεύχος 45 - Ιανουάριος 2015
Αναγνωρίστε το
ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟ
ΠΑΙΔΙ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΜΠΟΤΣΗΣ
Tα παιδιά είναι τα μεγαλύτερα
θύματα της κρίσης
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Τροφές του χθες,
trends του σήμερα!
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ
ΤΣΙΓΑΡΟ
Πεδίο αντιπαράθεσης
των επιστημόνων
ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ
ΒΑΡΔΙΑ
Πώς μας επηρεάζει;
ΡΕΑ
ΔΩμε τον Ν
ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ
&
ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΜΕ
2,90€
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ www.lifepositive.gr
Πονόλαιμος;
Επουλωτική
δράση
Αντισηπτική
δράση
Boehringer Ingelheim Ελλάς Α.Ε.
Ελληνικού 2, 167 77 Ελληνικό - ΑΘΗΝΑ
Τηλ. Κέντρο: 210 8906300
www.onlime.gr
¥åëïàòáóå ôá ðÞäéá óïù!
ºÀìôóå÷ äéáâáõíéóíÛîè÷ óùíðÝåóè÷
ëáé ëòÛíá áîáëïàæéóè÷ VARISAN.
¸ ïòõïóôáóÝá, è ëáõéóôéëÜ úöÜ ëáé è ðïìàöòè
âÀäéóè, ðòïëáìïàî ðÞîï, áÝóõèóè âÀòïù÷ ëáé
ðòÜêéíï óôá ëÀôö Àëòá. Ãé ëÀìôóå÷ VARISAN LUI
áðïôòÛðïùî ôè óùóóñòåùóè ôïù áÝíáôï÷ óôá ëÀôö
Àëòá, ðòïìáíâÀîïùî
îïùî ôè ìåéôïùòçéëÜ áîåðÀòëåéá
ôöî æìåâñî ëáé ôè äèíéïùòçÝá ëéòóñî, ðòïóôáôåàïùî
áðÞ ôèî åíâïìÜ óôá áåòïðïòéëÀ
ôáêÝäéá ëáé êåëïùòÀúïùî
Àúïùî ôá ðÞäéá.
¸ ëòÛíá VARISAN,
N, áîáëïùæÝúåé
ôá ðÞäéá áðÞ ôïï ðòÜêéíï, ôè
äùóæïòÝá ëáé ôïî
ïî ëîèóíÞ ðïù
ðòïëáìïàî ôá ðòïâìÜíáôá
âìÜíáôá íéëòoëùëìïæïòÝá÷ ëáé ðòïóæÛòåé íÝá
áÝóõèóè øáìÀòöóè÷.
è÷.
£á ôá âòåÝôå óôá æáòíáëåÝá
æáòíáëëåÝá ëáé
óôá ëáôáóôÜíáôá ïòõïðáéäéëñî.
ïòõïðááéäéëñî.
AðïëìåéóôéëÞ÷ AîôéðòÞóöðï÷ ¶ììÀäï÷ Vican Á. °îáçîöóôÀëè÷ °E
Tèì 210 2848001-4 info@vican.gr www.vican.gr
Δες θετικά τη ζωή
www.lifepositive.gr
Περιεχόμενα
Tεύχος 45 - Ιανουάριος 2015
6
8
14
20
28
22
28
30
> Life > Positive <
30
34
14
EDITORIAL
life positive > life positive > life positive > life positive >
life positive
34
ΑΠΟΡΙΕΣ
> Για τα χαρισματικά παιδιά
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΟΤΣΗΣ
> Το προφίλ ενός αυτόχειρα
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ
> Πιο εύκολη διάγνωση, πριν το ενδοσκόπιο!
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ
> Πεδίο αντιπαράθεσης των επιστημόνων
ΥΓΕΙΑ
> «Μεταλλαγμένη» η φετινή γρίπη.
Πώς θα προστατευθούμε;
ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ
> Πώς επιδρά στον ψυχισμό του ζευγαριού;
ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΒΑΡΔΙΑ
> Πώς επηρεάζει την υγεία και
την ψυχολογία μας;
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
22
46
50
54
58
40
50
60
63
64
life positive > life positive > life positive > life positive > life positive
>
40
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
> Οι αρχαίες τροφές επιστρέφουν
στο...πιάτο μας!
GENERATION AWAKE
> Η ανακύκλωση γίνεται... μόδα και τέχνη!
ΑΚΤΙΒΙΣΜΟΣ
> Generation 2.0: Έλληνας όσο κι εσύ!
VENI, VIDI
> Χορτοφαγική Αθήνα; Κι όμως, υπάρχει!
PET LOVE
> Όποιος σπέρνει ανέμους,
θερίζει θύελλες
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ
ΝΕΑ
> Μικρά και πρακτικά
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΕΞΗ
του
Το επόμενο τεύχος
> Life > Positive <
θα κυκλοφορήσει
ου
στις 28 Φεβρουαρί
www.lifepositive.gr
>Life>Positive<
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ
> Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε.
Αγ. Νικολάου 102,
16674 Γλυφάδα
Τηλ: 210 8947002,
Fax: 210 8941551
e-mail: info@lifepositive.gr
www.pitsilidis.gr
ΕΚΔΟΤΗΣ
> Μιχάλης Πιτσιλίδης
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
> Νινέττα Βατικιώτη
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
> Νεκταρία Καρακώστα
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
> Βασιλική Κούτσικου
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
> Γιώργος Παναγόπουλος
SENIOR ART DIRECTOR
> Γρηγορία Μαυροειδάκου
ART DIRECTOR
> Μάτα Παρασύρη
ΔΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
> Βιβέττα Λαϊνιώτη
> Λυδία Παπαευαγγέλου
ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ
> Σοφία Κολοβού
> Ειρήνη Πιτσιλίδη
ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ
> Σταμάτης Κωνσταντάτος
ΕΙΔIΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
> Όλγα Κοσσυβάκη
> Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος
> Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρμακοποιός
> Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος
> Χρήστος Ντέλλος, καρδιολόγος
> Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
> istockphoto
> shutterstock images
ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ:
> ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε.
Το >Life>Positive< είναι μηνιαίο περιοδικό και διανέμεται δωρεάν, τo τελευταίo Σάββατο κάθε μήνα, με τον «Ελεύθερο Τύπο».
Τον υπόλοιπο μήνα, θα το βρείτε στα περίπτερα με 2,90€.
>
editοrial
του Mιχάλη Πιτσιλίδη
pitsilidis@gmail.com
Nέος χρόνος, νέα αρχή…
Τ
ο «καλό» με τις σοβαρές μας αποφάσεις (θα αδυνατίσω, θα κόψω το
6
τσιγάρο κ.λπ.) είναι ότι …επαναλαμβάνονται, σταθερά απραγματοποίητες και λειτουργούν περίπου ως βαρόμετρο της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζουμε τα σοβαρά…
Αν κοιτάξουμε γύρω, θα δούμε ένα σωρό ανθρώπους, τους περισσότερους, να συμπεριφέρονται, όσον αφορά στην υγεία τους (και ιδιαίτερα σε εποχές σκληρής κρίσης…)
με αντιφατικό τρόπο. Καπνίζουν, πίνουν περισσότερο από όσο μπορεί το συκώτι τους να
αντέξει και μετακινούνται από καρέκλα σε καναπέ κι από κάθισμα σε κρεβάτι. Την ίδια
ώρα οι …«προληπτικές» εξετάσεις δίνουν και παίρνουν, τα «διαγνωστικά» κέντρα είναι
κάθε μέρα γεμάτα και γενικώς το σαφάρι να ανακαλύψουμε ντε και καλά από τι πάσχουμε, έχει πάρει διαστάσεις φρενίτιδας. Βοηθούντων βεβαίως (με το αζημίωτο!) των ιατρών,
που προσπαθούν να ανακαλύψουν νέους πελάτες. Και ψάξε - ψάξε κάτι θα βρεις…
Οι δυτικές κοινωνίες έχουν γεμίσει από «ασθενείς» που έχουν …χοληστερίνη, «οριακή»
πίεση, «οριακό» διαβήτη, «οριακή» οστεοπόρωση, «οριακή» ισορροπία και μια γενικευμένη αρρωστοφοβία που οδηγεί τελικά, γυναίκες και άντρες να ψάχνονται συνεχώς, για
να ανακαλύψουν πού κρύβεται ο καρκίνος τους… Στην πραγματικότητα, κανείς από αυτούς
δεν είναι ασθενής και κανείς δεν χρειάζεται κάποια φαρμακευτική ή άλλη θεραπεία. Τις
προάλλες, σε μια κοινωνική συναναστροφή, με πλησίασε μια κυρία γύρω στα 55, η οποία
κατανάλωνε 5 διαφορετικά φάρμακα (!) χωρίς στην πραγματικότητα να χρειάζεται κανένα.
Κι επειδή το πέμπτο φάρμακο ήταν ένα ηρεμιστικό σε ικανή δοσολογία (ιατρικό λάθος;),
αισθανόταν ατονία, αδυναμία και υπνηλία, για τα οποία προμηθεύτηκε συμπληρώματα
διατροφής με τζίνσενγκ και βιταμίνες και άρχισε τους καφέδες που την τρέλαναν στις
εκτακτοσυστολές!!!
Τελικά, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Όλα αυτά τα «προληπτικά» είναι σχεδόν 100% άχρηστα,
εκτός σπανίων και συγκεκριμένων εξαιρέσεων, όπου ένας ελάχιστος αριθμός εξετάσεων
μπορεί να δώσει μια καλή εικόνα του τι συμβαίνει στο σώμα μας. Σωστό είναι να ψάξεις
τον θυρεοειδή σου. Αλλά ενώ χρειάζεται ΜΙΑ μόνο εξέταση, η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη
(TSH), ο γιατρός γράφει καμιά δεκαριά! Αν η TSH είναι φυσιολογική, όλα σταματάνε εκεί.
Αν όχι, χρειάζεται περισσότερο ψάξιμο…
Οι παθήσεις ταξινομούνται σε ορισμένες, συγκεκριμένες ομάδες: τις αυτοϊώμενες, δηλαδή αυτές που περνάνε ακόμα κι αν δεν κάνεις τίποτα, φτάνει να έχεις λίγη …υπομονή
( Έχεις;). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ομάδα νοσημάτων. Στη δεύτερη ομάδα ανήκουν
τα μη απειλητικά για τη ζωή νοσήματα, που χρειάζονται, ωστόσο, κάποια, μικρότερη ή
μεγαλύτερη, θεραπευτική παρέμβαση. Στην τρίτη ανήκουν τα οξέα περιστατικά, που
απαιτούν γρήγορη και αποτελεσματική βοήθεια (οξέα χειρουργικά, καρδιολογικά περιστατικά, τραυματισμοί κ.λπ.). Στην τέταρτη ανήκουν τα χρόνια νοσήματα (αυτοάνοσα,
εκφυλιστικά και άλλα) που απαιτούν ιατρική και όχι μόνο φροντίδα και στην πέμπτη οι
δολοφονικοί καρκίνοι. Στις δύο πρώτες ομάδες η πρόληψη έχει σχετικά μικρή ή καθόλου,
αξία, ενώ στις επόμενες τρεις απλώς …δεν υπάρχει. Έτσι, η σύγχρονη Ιατρική ασκεί πρόληψη με βάση τα εργαλεία της, για να αποκτήσει περισσότερους πελάτες και να κάνει
μεγαλύτερους τζίρους. Είναι σαν να διαθέτεις μόνο ένα σφυρί και έτσι αναπόφευκτα
γύρω σου βλέπεις μόνο καρφιά!
Τον επόμενο μήνα θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας για να βελτιώσουμε
πολύ την υγεία μας και το προσδόκιμο επιβίωσής μας. Ως τότε, μακριά από εξετάσεις
και τσεκάπ!!! <
> Life > Positive <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
υγεία
+
11 1
8
Πότε ένα παιδί
θεωρείται
χαρισματικό; Τι
κίνητρα θα πρέπει
να δώσουν οι γονείς
και η Πολιτεία σε
ένα τέτοιο παιδί;
Πόσο «φιλικό»
είναι το ελληνικό
εκπαιδευτικό
σύστημα απέναντι
στη χαρισματικότητα;
Στις απορίες μας
απαντά ο ψυχίατροςψυχοθεραπευτής
Δρ Ευάγγελος
Κατσιούλης, Ιδρυτής
& Πρόεδρος της
Ακαδημίας Ανώτερης
Αξιολόγησης
ΑΝΑΔΕΙΞΗ, που
ασχολείται με τα
χαρισματικά παιδιά.
> Life > Positive <
Απορίες για τα
χαρισματικά
παιδιά
1
Τι ακριβώς εννοούμε
όταν λέμε χαρισματικό
παιδί; Τι ποσοστό των
παιδιών είναι χαρισματικά;
Η χαρισματικότητα αναφέρεται
στις ασυνήθιστες, εξαιρετικές και
πέραν των φυσιολογικά αναμενομένων ικανότητες. Χαρισματικότητα, λοιπόν, είναι η ανάπτυξη
μίας ή περισσοτέρων ικανοτήτων,
δεξιοτήτων, ταλέντων και κλίσεων
σε βαθμό ανώτερο από τον στατιστικά αναμενόμενο στον γενικό
πληθυσμό. Στη χαρισματικότητα
εμπίπτουν γνωστικές ικανότητες,
όπως η νοημοσύνη, η μνήμη, η
φαντασία, η κρίση, η αφαιρετική
ικανότητα, η μουσική αντίληψη,
η σωματοαισθητική ικανότητα, οι
κοινωνικές δεξιότητες κ.ά.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες
μελέτες, τα χαρισματικά παιδιά
αντιστοιχούν στο 3% - 5% του
νεανικού πληθυσμού.
2
Πώς μπορεί ένας γονιός
να αναγνωρίσει ότι το
παιδί του είναι χαρισματικό;
ενδιαφέρεται)
-Ευαισθησία (μπορει εύκολα να
επηρεαστεί συναισθηματικά)
-Δείχνει εμπάθεια και συμπόνοια
-Τελειομανία
-Ένταση
-Ηθικά ευαίσθητος
-Έντονη περιέργεια
-Επίμονος με τα ενδιαφέροντά
του
-Υψηλά αποθέματα ενέργειας
-Προτίμηση σε πιο μεγάλης ηλικίας φίλους ή ενήλικες
-Ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων
-Πολύ καλή αίσθηση του χιούμορ
-Έναρξη από νωρίς και έντονη
τάση για ανάγνωση
-Τον απασχολεί η δικαιοσύνη
και η αδικία
-Ώριμος για την ηλικία
του ως προς την κρίση
του κατά περιόδους
-Ένθερμος παρατηρητής
-Ζωηρή φαντασία
Το χαρισματικό παιδί συνήθως:
-Αναλύει καλά (καλή σκέψη)
-Μαθαίνει γρήγορα
-Έχει εκτενές λεξιλόγιο
-Έχει εξαιρετική μνήμη
-Έχει μεγάλα διαστήματα συγκέντρωσης χωρίς διακοπή (όταν
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
-Υπερβολικά δημιουργικός
-Τάση να απευθύνει πολλές ερωτήσεις
-Ευκολία με τους αριθμούς
-Καλός στα puzzle με ανίχνευση
λέξεων
Αν ένα παιδί επιδεικνύει περισσότερο από το 75% των παραπάνω
χαρακτηριστικών, είναι πιθανότατα
χαρισματικό.
3
Χρειάζεται η συνδρομή ειδικού
για την αναγνώρισή του;
Βασικοί λόγοι για τους οποίους η
συνδρομή ενός ειδικού μπορεί να
είναι εξαιρετικά χρήσιμη είναι ο
προγραμματισμός της εκπαίδευσής του παιδιού, ο εμπλουτισμός
και η διαμόρφωση αυτής. Οι περισσότεροι ειδικοί συστήνουν μια
επισταμένη και σε βάθος εκτίμηση
των ικανοτήτων του παιδιού και όχι
μόνο μια απλή δοκιμασία νοημοσύνης (τεστ IQ).
Η πιο κατάλληλη ηλικία διενέργειας της λεπτομερούς εκτίμησης των
ικανοτήτων και δυνατοτήτων του
παιδιού, είναι μεταξύ 6-9 ετών.
Δεν ενδείκνυται η διενέργεια
δοκιμασιών σε ηλικίες κάτω των
4,5 ετών, καθώς τα αποτελέσματα
κρίνονται αναξιόπιστα.
4
Τα παιδιά αυτά χρειάζονται
ειδική μεταχείριση;
Οι γονείς χαρισματικών παιδιών
συχνά εκπλήσονται και απογοητεύονται αν τα παιδιά τους δεν
τα πάνε καλά στο σχολείο, όμως
συνήθως η αιτία είναι η έλλειψη
κινήτρων. Το να δώσεις κίνητρα σε
χαρισματικά παιδιά μπορεί να είναι
δύσκολο. Ούτε οι ανταμοιβές,
ούτε οι τιμωρίες είναι αποτελεσματικές. Τι μπορούν, λοιπόν,
να κάνουν οι γονείς;
> Life > Positive <
• Καλλιεργήστε τα ενδιαφέροντα
του παιδιού. Για να γίνει αυτό,
πρέπει να του δώσετε ευκαιρίες
να μάθει και να ανακαλύψει τα
ενδιαφέροντά του. Αν, για παράδειγμα, το παιδί σας λατρεύει
τους δεινόσαυρους, αγοράστε
του σχετικά βιβλία και επισκεφθείτε μαζί του μουσεία φυσικής
ιστορίας. Αν λατρεύει τη μουσική,
αγοράστε του μουσικά όργανα και
ξεκινήστε μουσικά μαθήματα. Αν
ενδιαφέρεται για την επιστήμη,
πάρτε του επιστημονικά βιβλία και
επισκεφθείτε μουσεία επιστήμης.
• Εκθέστε το παιδί σας σε νέες
ιδέες και τομείς.
• Χρησιμοποιήστε βραχύχρονους
στόχους και ανταμοιβές.
• Βοηθήστε το παιδί σας να μάθει
να διαχειρίζεται τον χρόνο. Τα
χαρισματικά παιδιά στις πρώτες
τάξεις μαθαίνουν γρήγορα και
εύκολα. Έτσι, δεν μαθαίνουν ποτέ
να διαχειρίζονται το χρόνο τους
ώστε να επιτελέσουν μια εργασία.
Μπορεί λοιπόν να φτάσουν στο
γυμνάσιο ή στο λύκειο και να μην
γνωρίζουν πώς να καθορίσουν
τους χρόνους ολοκλήρωσης των
εργασιών τους.
• Επαινείτε τις προσπάθειες του
παιδιού.
• Βοηθήστε το παιδί να πάρει τον
έλεγχο. Αυτά τα παιδιά χρειάζονται να καταλάβουν τον ρόλο που
παίζει η προσωπική ευθύνη στην
επιτυχία. Αν παραπονιέστε για το
αφεντικό σας ή κατηγορείτε το
αφεντικό σας για την απουσία επιτυχίας στη δουλειά σας στέλνετε
λάθος μήνυμα στο παιδί.
• Κρατήστε μια θετική στάση
για το σχολείο, ακόμη κι αν τα
προβλήματα του παιδιού στην
τάξη είναι αποτέλεσμα σφάλματος του σχολείου ή του καθηγητή.
Κατηγορώντας το σχολείο, θα
επιτρέψετε στο παιδί να αποφύγει
την προσωπική ευθύνη.
• Βοηθήστε το παιδί να κάνει συνδέσεις των σχολικών εργασιών με
τα ενδιαφέροντά του.
• Μετατρέψτε τη δουλειά στο
σπίτι σε δημιουργικά παιχνίδια. Τα
χαρισματικά παιδιά λατρεύουν τις
προκλήσεις.
5
Πόσο «φιλικό» είναι το
ελληνικό εκπαιδευτικό
σύστημα/πρόγραμμα προς
αυτά τα παιδιά;
Η διάρθρωση του ελληνικού
εκπαιδευτικού συστήματος δεν
έχει λάβει μέριμνα για τις ειδικές,
γνωστικές, εκπαιδευτικές και
κοινωνικές ανάγκες των χαρισματικών παιδιών. Ένα παιδί το οποίο
γρήγορα θα βρει τη λύση σε ένα
πρόβλημα μέσα στην τάξη, είναι
εύλογο να βαριέται, να θεωρεί την
παρακολούθηση του μαθήματος
χάσιμο χρόνου και να αναγκάζεται
να περιμένει όλα τα υπόλοιπα
παιδιά να κάνουν ό,τι το ίδιο έχει
ήδη τελειώσει. Είναι αναμενόμενο
ένα τέτοιο παιδί να αντιδρά και να
παρουσιάζεται ως αντιδραστικό,
απείθαρχο, δυσπροσαρμοστικό,
με τάσεις φυγής ή ανησυχίας.
Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στον
χειρισμό και την αντιμετώπισή του
ιδιαίτερα από τους δασκάλους,
προκειμένου να μην κατηγορηθεί
για τη στάση του, αλλά να γίνει
αντιληπτό το αίτιο της συμπεριφοράς του.
Ακόμη κι αν ένα παιδί «βαφτιστεί»
χαρισματικό σε ένα ελληνικό σχολείο, δεν υπάρχει νομικό ή άλλο
πλαίσιο διά του οποίου να μπορεί
να του προσφερθεί διαφοροποιημένη, ενισχυμένη εκπαίδευση
και ψυχολογική υποστήριξη. Οι
όποιες προτάσεις ενισχυμένης
εκπαίδευσης αυτών των παιδιών
στην ελληνική επικράτεια προέρχονται από ιδιωτικούς φορείς.
Σε άλλες χώρες, η εκπαίδευση
των χαρισματικών νέων αποτελεί
9
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
υγεία
11+1 απορίες για τα χαρισματικά παιδιά
παράδοση του εκάστοτε εκπαιδευτικού συστήματος. Με τα παιδιά
αυτά δουλεύει πλήθος ειδικών και
τους δίνονται κατάλληλες ευκαιρίες να διεκδικήσουν τους στόχους
τους.
6
Τι βοήθεια χρειάζεται ένα
τέτοιο παιδί;
10
Ένα χαρισματικό παιδί μπορεί να
έρθει αντιμέτωπο με μια ανισότητα
διανοητικής, σωματικής και ψυχολογικής ανάπτυξης. Για παράδειγμα, ένα χαρισματικό παιδί ηλικίας
3 ετών μπορεί να έχει διανοητικές
ικανότητες που αντιστοιχούν σε
παιδί ηλικίας 6 ετών, σωματικές
ικανότητες που αντιστοιχούν σε
παιδί ηλικίας 3 ετών και συναισθηματική ωρίμανση που αντιστοιχεί
σε παιδί ηλικίας 4 ετών. Όσο
υψηλότερο είναι το IQ του παιδιού,
τόσο πιο ασύγχρονη μπορεί να
είναι η ανάπτυξή του.
Ο Πολωνός ψυχολόγος Kamiriez
Dabrowski αναγνώρισε πέντε
τύπους εντάσεων, που προκύπτουν
λόγω αυτής της ασύγχρονης ανάπτυξης, τις οποίες αποκάλεσε
«υπερευαισθησίες»:
1. Ψυχοκινητική Υπερευαισθησία:
Κύρια ένδειξη αυτής της έντασης
είναι η περίσσεια ενέργειας. Στα
παιδιά αυτά συχνά δίνεται λάθος
διάγνωση συνδρόμου Υπερκινητικότητας και Ελλειμματικής Προσοχής (ADHD).
2. Αισθητηριακή Υπερευαισθησία:
Κύρια ένδειξη αυτής της έντασης
είναι μια αυξημένη αντίληψη και
των πέντε αισθήσεων. Τα παιδιά
αυτά μπορούν να αρρωστήσουν
από την οσμή ορισμένων φαγητών
ή ως νήπια δε θέλουν να περπατούν ξυπόλυτα στο γρασίδι.
3. Διανοητική Υπερευαισθησία: Τα
παιδιά αυτά σκέφτονται συνεχώς
και επιζητούν απαντήσεις στις
βαθιές τους σκέψεις.
4. Φαντασιακή Υπερευαισθησία: Η
> Life > Positive <
ζωηρή τους φαντασία μπορεί να
προκαλέσει την αντίληψη ακόμα
και της χειρότερης δυνατής πιθανότητας σε κάθε περίπτωση.
5. Συναισθηματική Υπερευασθησία: Παιδιά με μια έντονη
συναισθηματική υπερευαισθησία
μπορεί μερικές φορές να θεωρηθούν πως πάσχουν από διπολική
διαταραχή ή άλλα συναισθηματικά προβλήματα και διαταραχές.
7
Τι δυσκολίες μπορεί να
εμφανίσουν αυτά τα
παιδιά;
Προβλήματα λόγω της ασύγχρονης ανάπτυξης
1. Τα χαρισματικά παιδιά μπορούν
διανοητικά να κατανοήσουν αφηρημένες έννοιες, αλλά μπορεί να
έχουν δυσκολίες να διαχειριστούν
αυτές τις έννοιες συναισθηματικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε
έντονη ανησυχία για τον θάνατο,
το μέλλον, το σεξ κ.ά.
2. Ένα χαρισματικό παιδί μπορεί
να συμμετέχει σε συζητήσεις
ενηλίκων για θέματα όπως η
υπερθέρμανση του πλανήτη ή η
πείνα σε παγκόσμιο επίπεδο τη
μια στιγμή και μια επόμενη να
αρχίσει να κλαίει γιατί ο αδερφός
του πήρε το παιχνίδι του.
Προβλήματα απότοκα της αναπτυγμένης λεκτικής και αναλυτικής ικανότητας
1. Τα χαρισματικά παιδιά μπορεί
να είναι εριστικά ή/και χειριστικά
(οι ενήλικες συχνά επισημαίνουν
πως αυτά τα παιδιά είναι μικροί
δικηγόροι!).
2. Ένα χαρισματικό παιδί μπορεί
να προσπαθεί να αποδειχθεί
εξυπνότερο από γονείς και δασκάλους.
3. Το εξεζητημένο λεξιλόγιο και
η αναπτυγμένη αίσθηση του
χιούμορ του χαρισματικού παιδιού
μπορεί να προκαλέσουν παρεξη-
γήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους
μπορούν να το κάνουν να νιώσει
κατώτερο και πως έχει απορριφθεί.
Προβλήματα απότοκα της τελειομανίας
1. Η τελειομανία μπορεί να οδηγήσει στον φόβο της αποτυχίας.
Κατ΄επέκταση, το χαρισματικό
παιδί, προκειμένου να αποφύγει
την αποτυχία, μπορεί να αρνηθεί
ακόμα και να δοκιμάσει να κάνει
κάτι.
2. Ένα χαρισματικό παιδί μπορεί
να απαιτεί όλες τις λεπτομέρειες
πριν απαντήσει σε ερωτήσεις ή
να προσφέρει βοήθεια, το οποίο
μπορεί να το κάνει να φαίνεται
κοινωνικά ντροπαλό.
3. Η έντονη ευαισθησία μπορεί να
κάνει τα χαρισματικά παιδιά να
παίρνουν την κριτική ή ένα γενικό
θυμό προσωπικά.
4. Η ευαισθησία και η καλά αναπτυγμένη αίσθηση του σωστού
και του λάθους μπορεί να οδηγήσουν σε ανησυχία για θέματα
όπως οι πόλεμοι, τα παιδιά που
πεινάνε, η μόλυνση, η αδικία και
η βία, οδηγώντας τα ακόμη και σε
κατάθλιψη.
8
Έχει κάποια πρόβλεψη
η Πολιτεία για αυτά τα
παιδιά;
Επί του παρόντος, η Ελληνική
Πολιτεία φαίνεται να έχει άλλες προτεραιότητες και όχι την
εκπαίδευση. Έχουν κατατεθεί
διάφορες προτάσεις από αρκετούς φορείς προς το Υπουργείο
Παιδείας. Δυστυχώς όμως η Πολιτεία (και αυτός ο όρος δεν αφορά
μόνο τους πολιτικούς, αλλά και
τους πολίτες που επιλέγουν τους
πολιτικούς τους) δεν επιδεικνύει
ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παιδεία των αυριανών πολιτών της.
Ίσως να μην είναι τυχαίο αυτό.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
υγεία
11+1 απορίες για τα χαρισματικά παιδιά
Ίσως να είναι πιο εύκολα χειραγωγήσιμοι οι πολίτες που από παιδιά
είχαν κομμένα τα φτερά τους.
9
Το iq είναι ο τρόπος για να
εκτιμήσουμε αν ένα παιδί
είναι χαρισματικό;
12
Συστήνεται κατ’ αρχήν μια αναζήτηση των κατάλληλων δοκιμασιών
από τους ίδιους τους γονείς, ώστε
να αποκτήσουν και οι ίδιοι κάποιες
γνώσεις για τις διαθέσιμες δοκιμασίες νοημοσύνης, επιτευγμάτων,
χαρισματικότητας και προσαρμογής.
Οι πιο κοινώς χρησιμοποιούμενες
δοκιμασίες νοημοσύνης έχουν
δεχθεί έντονη κριτική από τους ειδικούς της χαρισματικότητας. Οι ειδικοί συστήνουν τη χρησιμοποίηση
ποικιλίας δοκιμασιών, προκειμένου
να αποτυπωθούν οι ικανότητες με
τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό
εκτιμήσεων.
Από τις πιο καταξιωμένες και ευρέως χρησιμοποιούμενες δοκιμασίες
είναι το Scholastic Aptitude Test
(SAT), το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί συμπληρωματικά σε παιδιά τα
οποία έχουν εξαιρετικές επιδόσεις
σε προηγηθείσες δοκιμασίες
νοημοσύνης. Αν και δεν αποτελεί
δοκιμασία νοημοσύνης, μπορεί να
δείξει σε γονείς και εκπαιδευτές
τις συγκριτικές δυνατότητες ενός
παιδιού σε σχέση με άλλα παιδιά
και τον μέσο όρο. Το SAT έχει χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα σε
πολλές μελέτες ανίχνευσης
χαρισματικότητας και ταλέντων
παγκοσμίως.
Πέραν του SAT, δοκιμασίες όπως
το Woodcock-Johnson αποτελούν
εξίσου πολύτιμο εργαλείο, μιας και
αποδίδουν αποτελέσματα ως προς
την πνευματική ηλικία του παιδιού.
Στην ανίχνευση της χαρισματικότητας σημαντικές επίσης είναι οι
δοκιμασίες Wechsler Preschool
and Primary Scale of Intelligence-
> Life > Positive <
Third Edition (WPPSI-III), η
Wechsler Intelligence Scale for
Children- Fourth Edition (WISC-IV)
και η Stanford-Binet, Fifth Edition
(SB-5).
10
Κληρονομείται η
υψηλή ευφυΐα;
Έχουν γίνει πολυάριθμες γενετικές έρευνες προκειμένου να
ανακαλυφθούν γονίδια ή γενετικοί πολυμορφισμοί σχετικοί με
την νοημοσύνη. Είχα την τύχη να
συμμετέχω και προσωπικά σε μια
τέτοια διαδικασία, προσφέροντας δείγμα αίματός μου σε δύο
γενετικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στην Βόρεια και Νότια
Καρολίνα των Ηνωμένων Πολιτειών. Παρά το μεγάλο ενδιαφέρον
που έχουν δείξει πολλοί ερευνητές, παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις που έχουν ακολουθήσει
πολλά εργαστήρια, σήμερα δεν
είναι ακόμα γνωστά τα «έξυπνα
γονίδια». Το πιθανότερο είναι η
νοημοσύνη να έχει πολυγονιδιακή
βάση και καθοριστική παράμετρο για την πλήρη ανάπτυξη του
νοητικού δυναμικού να αποτελεί
το περιβάλλον, κυρίως μέσω της
εκπαίδευσης.
11
Τα παιδιά indigo είναι
διαφορετικά από τα
χαρισματικά παιδιά;
Τα παιδιά indigo αποτελούν μια
ψευδοεπιστημονική κατηγοριοποίηση παιδιών, σύμφωνα με
την οποία τα παιδιά αυτά έχουν
ασυνήθεις, υπερφυσικές ή και
παραφυσικές δυνατότητες. Η θεωρία των παιδιών indigo βασίζεται
σε αναφορές της Nancy Ann Tapp
από τη δεκαετία του ’70 και σε μεταγενέστερες θεωρήσεις των Jan
Tober και Lee Carroll. Δεν υπάρχει
κάποια επιστημονική βάση για
την θεώρηση των indigo παιδιών,
αλλά αξίζει να δώσουμε συγχαρη-
τήρια για τη φαντασία της Nancy.
12
Τι είναι η «Ανάδειξη»
και τι επιδιώκει;
Η «Ανάδειξη», Ακαδημία Ανώτερης Αξιολόγησης (AAAA.GR),
είναι μια εθελοντική ομάδα που
δημιουργήθηκε το 2012, με
πρώτη έδρα τη Θεσσαλονίκη. Η
ομάδα στοχεύει στο να ενημερώνει το κοινό και να εντοπίζει,
να ανιχνεύει και να αξιολογεί τα
χαρισματικά παιδιά και αυτά με
υψηλή νοημοσύνη, ώστε να προσφέρει εκπαιδευτικές προκλήσεις
και ευκαιρίες, επιπρόσθετες του
βασικού εκπαιδευτικού συστήματος. Η λειτουργία της ομάδας
περιλαμβάνει και τη μέριμνα για
την ψυχολογική υποστήριξη των
παιδιών, αφού λόγω ασύγχρονης
ανάπτυξης μίας ή δύο παραμέτρων της προσωπικότητάς τους ή
ένεκα της ιδιαίτερα αναπτυγμένης
διανοητικής τους κατάστασης,
ενδέχεται η ανάπτυξη άλλων
πεδίων της προσωπικότητάς τους
να υπολείπεται.
Προσφέροντας οδηγίες, συμβουλές και εφόδια στο παιδί,
επιτυγχάνουμε τον απώτερο
στόχο της ομάδας, που είναι να
διανθιστεί η Ελλάδα με νέους
ικανούς, σε λειτουργικές θέσεις,
έτοιμους να διεκδικήσουν μια
καλύτερη ποιότητα ζωής και να
συνδράμουν στη βελτίωση της
κοινωνίας. Σκοπός της ομάδας
είναι να αποκατασταθεί μία
λησμονημένη αξιοκρατία και
να δοθεί μια ευκαιρία στους
ικανούς, στον τόπο μας και σε
εποχές κρίσιμες.
Υπάρχουν παιδιά ταλαντούχα,
χαρισματικά, με υψηλό δείκτη νοημοσύνης και όλοι μας έχουμε την
ευθύνη να παρέχουμε σε αυτά τη
βέλτιστη εκπαιδευτική εμπειρία
για να αναδειχτούν, προς ίδιο και
γενικό όφελος. <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
3NƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏº©ƒ¶¾ƏÆ©¶Əº¾ÁƏ±ƬƑ½Á®ÆîƒƏ¹¾¶ÃÁÀ»¨¯Ə¬À±Ə±¬ÀÂýÁ©²º¾ƏýƒƏ¼ƒ®ÂþƐ¨Ə
Ƒº¾ÃÀ±Á¼©¶ƏýƒƏ¬ƒº±Æ¶Ã¾Ɛ¨Əº¼Á¨¼ÀÁ½ƏƐ¶¾ƏýƏ¹¾º±ƐªƑ±ƒÂ½ƏÃÀ±Əǧ¬ƒÀ±
ѫ©©§͓©¡¢©§¡͒©¤¡¢͒©
¢§ ͐
ζ©}¶ƒÃÀĺƒ¾ƐªƏ¿ǧ1:
β §͓©¡¢©§¡͒©¢͒©
͗¡
ζ©±Á¾¹©ƒ½2Ə±Ã¾¹©ƒ½2Ə+xƑÀ±Ã¶Æ©ƒ½2
ζ©©©¹½ÁÀ¯1, }¶ƒÃÀĺƒ¾ƐªƏ¿ǧ1,
±Á¾¹©ƒ½2
Ə±Ã¾¹©ƒ½2Ə+xƑÀ±Ã¶Æ©ƒ½2
ζ©©©¹½ÁÀ¯1, }¶ƒÃÀĺƒ¾ƐªƏ¿ǧ1,
±Á¾¹©ƒ½2
Ə±Ã¾¹©ƒ½2Ə+xƑÀ±Ã¶Æ©ƒ½2
+ ¶»ºµƒ½ :
+ ºƑ¶ÃÀƒ©ƒ½ :
1
ѫ©©§͓©¡¢©͐¡¦§¡©¢¥© ͒ ¡¥©
©¡¢©¢͐¤¡©¢¥©¡§͔¢ ¤¡¥
+ (+zº¾¶ƒ©ƒ½Ə
β©©§͓©¡¢©¢͐¤¡©¢¥©¤¡¢͒¥©
¢§ ͐¥
1
ѫ©©§͓©¡¢©͐¤¡©¢§©¦ ͗§©
¢͓¡¥©¡¢©͘
+ ¶ƑºÁ¾ƒ¶:
β©©§͓©¡¢©§͗§¡©¢§©͘§
2. Ƒ¾ƒ¾ƐƏÅƑº¼Æ§ƒÀƏ±ÂöþƐª
¢͓
rhׇÚnÚ|tÐ|nÚlÚljrÐjurn
¬ÀƐƑº¾ÂþƐª¯Əy¾¶ƒÀƧ¶¯Ə¼¾¶ƏýƒƏÅƑƑ¹¶
$+/$-ƏÅƏ¶ÁƶƐº±Ã¾Ɛ¨Ə¾Àƽ°¶ƒ©¶Ə
̓͒©!MLQSKCP©&C?JRF©!?PC
y¤©̿ £͚¥©
©©©{͔ ©̸¢¢͒¥
©̓©©©
©
̺£͒¥©̸¢¡¢͓¡¤¥©
©©©x¡¡͐
©̓©©©
VVVDKODMFQƏE@QL@JDH@DKODMFQ
¡¢
§ ѭ¢©w¢ ѥ¥©©¡ѣ ©©¢£Ѫ©ѫ©wѦ¡¢©¢¥©єѣ¥©ј ѥ¡¥©©¢©¡§¡¢ѭ©¡ѣ©©
ђ©§ ѣ¢©¢©¡§¡¢ѭ© ѥ¡©Ѫ¡©і©¡§ ѭ¢©¢ ѥ¥©©§£¡¢ѫ©¢©¡ ѧ©¢ ѥ©©¢©
§Ѫ©¢ Ѫ©¨¤ѥ¥©§Ѧ¡¡¢© Ѧ©Ѫ©¢©Ѧ©
Á¾ÄÆÀ©Əxƒ®ÂÃÀ¬À©½Â½¯ƏÅ©,CSPMEC©©©
©,CSPMEC©,0%©
©,CSPMEC©1JCCN©
¢
¡
ƏżƐºƐÁ¾Æ§ƒÀƏ±ÂöþƐªƏ
ζ ͇¦©͓©¡¦¡¢͐©©©
¡§͓©¡¢©§͗§¡©¢§©
͘§©©¡¢©͐¤¡©¢§©¦ ͗§©
¢͓¡¥©¡¢©͘©̺͔©
£͓©¡¢©¢͒ ¡©©¢¥©
¢§ ͐¥©¢§©͓§©©
¢¥©͒¥
͐
ζ©©¹½ÁÀ¯1:
ζ ͇¦©͓©¡¦¡¢͐©©©
¡§͓©¡¢©͐¡¦§¡©¢¥©
͒ ¡¥©͗¢©¦ ¡¢͐©
̺͔©£͓©¡¢©¢͒ ¡©©
¢¥©¢§ ͐¥©¢§©͓§
©
¢¥©¡§͔¢ ¤¡¥©©¢¥©͒¥
w¢͐£
ζ©©̹£͓©¡¢©¢͒ ¡©¢¥©
¢§ ͐¥©¢§©͓§©
©¢©͐¡¦§¡©¢¥©͒¥©
{ ͔¦©͔©¢¡¢͗©
¡§§¡͗©¡͚©¡§¡¢¢͚©
§©͔¦©¦£͐©͗¢©£͓©
¡¢©§¡¢͒ ©͗¥©§͘¥©
͓§
>
συνέντευξη
>της Νεκταρίας Καρακώστα
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΟΤΣΗΣ
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ
ΕΝΟΣ
ΑΥΤΟΧΕΙΡΑ
Πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που ανακοινώνεται
είναι ο αριθμός των αυτοκτονιών στη χώρα μας,
υποστηρίζει ο ψυχίατρος, Αν. Καθηγητής του
Πανεπιστημίου Albert Einstein της Νέας Υόρκης
με εξειδίκευση στις αυτοκτονίες και στη βία, κ.
Αλέξανδρος Μπότσης. Ο λόγος είναι η απόκρυψη
πολλών περιστατικών αυτοκτονίας, λόγω του
στίγματος που συνοδεύει το «απονενοημένο
διάβημα», αλλά και λόγω της άρνησης ταφής από την
εκκλησία, σε περίπτωση αυτοκτονίας. Η οικονομική
κρίση έχει ασφαλώς σημαντικό ρόλο σε αυτήν την
αύξηση, καθώς καλλιεργεί τον αυτοκτονικό ιδεασμό
ακόμη και στα παιδιά!
Σ
ε τι επίπεδα βρίσκεται ο αριθμός των
καταγεγραμμένων αυτοκτονιών στη χώρα
μας;
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία, δείχνουν διπλασιασμό
της συχνότητας των αυτοκτονιών στη χώρα μας. Από
5 αυτοκτονίες /100.000 κατοίκους, φαίνεται ότι σήμερα βρισκόμαστε στις 9-10 αυτοκτονίες/ 100.000
κατοίκους. Όμως τα πραγματικά στοιχεία είναι ακόμη πιο ψηλά, τουλάχιστον κατά 50% καθώς πολλές
αυτοκτονίες, λόγω του οικογενειακού στίγματος,
δηλώνονται ως θάνατοι από φυσικά αίτια.
Εξακολουθούμε ωστόσο να θεωρούμαστε η χώρα με
τις λιγότερες αυτοκτονίες.
Η οικονομική κρίση έχει συμβάλει στην
αύξηση αυτή;
Τα οικονομικά προβλήματα είναι η αφορμή, όχι η
αιτία. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης παρατηρούνται πολλές δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές.
Κοινωνική αστάθεια, κοινωνικός αποκλεισμός,
φτώχεια, οδηγούν όχι μόνο σε αυτοκτονίες, αλλά και
σε αύξηση των εγκληματικών ενεργειών, σε αύξηση
των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας λόγω
κατάχρησης αλκοόλ, σε κατάχρηση παράνομων,
εξαρτησιογόνων ουσιών, σε αύξηση της διαφθοράς,
της πορνείας κ.ο.κ.
Γιατί αυξάνεται η εγκληματικότητα σε περιόδους οικονομικής κρίσης;
Η ματαίωση, δηλαδή το να έρχεται το ακριβώς
αντίθετο από αυτό που επιθυμείς, λόγω κρίσης, δημιουργεί επιθετικότητα, η οποία συσσωρεύεται και
βγαίνει με τη βία προς το περιβάλλον όπου υπάρχει
μία ευμάρεια.
Σε τελευταία μελέτη που κάναμε και δημοσιεύσαμε πέρσι στο εξωτερικό, από το Πανεπιστημιακό
Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, με την κ. Κοκκέβη, σε
δείγμα 35.000 παιδιών και εφήβων ηλικίας 10-19
ετών, διαπιστώσαμε ότι το 25% των αγοριών και
των κοριτσιών είχαν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας,
το 25% το είχαν σκάσει από το σπίτι τους για πάνω
από 5 ημέρες, ενώ η έναρξη των παράνομων ουσιών
ξεκινά από την ηλικία των 10 ετών.
Τα παιδιά και οι εφηβοι είναι οι πιο ευαίσθητοι
δέκτες της οικονομικής κρίσης, και γενικά όλων των
στρεσογόνων παραγόντων που δέχονται οι γονείς.
> Life > Positive <
Επηρεάζονται πολύ περισσότερο. Γι’ αυτό και οι
γονείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί. Είτε η
οικογένεια είναι διαταραγμένη είτε αντιμετωπίζει
οικονομικά προβλήματα, οι γονείς δεν θα πρέπει να
το μεταδίδουν αυτό στα παιδιά.
Ο γάμος προστατεύει από την αυτοκτονία;
Ο γάμος και η οικογένεια αποτελούν ένα συναισθηματικό, υποστηρικτικό σύστημα. Η ανοιχτή οικογένεια, οι πραγματικοί φίλοι, η κοινωνικότητα, είναι
σημαντικοί παράγοντες, γιατί παρέχουν συναισθηματική ασφάλεια.
Εκτός από την οικογένεια, οι Έλληνες «προστατεύονται» και από κάτι άλλο. Οι Έλληνες τείνουν
να κατηγορούν το σύστημα και τους άλλους για
ό,τι κακό τους συμβαίνει, ενώ άλλοι λαοί, όπως οι
Βορειοευρωπαίοι, κατηγορούν τον εαυτό τους. Η
αυτομομφή όμως είναι ένα πολύ σοβαρό σύμπτωμα
καταθλιπτικογενούς κατάστασης.
Υπάρχουν ενδείξεις που μπορούν να μας
προϊδεάσουν ότι ένα άτομο πρόκειται να
αυτοκτονήσει; Αν ένα άτομο μας πει ότι θα
αυτοκτονήσει, πόσο σοβαρά πρέπει να το
λάβουμε υπόψη;
Πρέπει να δώσουμε πολύ μεγάλη σημασία σε αυτό
που εκστομίζει και να λάβουμε τα μέτρα μας για να
μπορέσουμε να τον σώσουμε. Κανένας δεν θέλει να
αυτοκτονήσει. Με την έκφραση της πρόθεσής του,
εμμέσως ζητάει βοήθεια. Πρόκειται για μια κραυγή
για βοήθεια.
Από την άλλη πλευρά, το άτομο που σκέφτεται να
αυτοκτονήσει διακατέχεται από ένα ιδιόμορφο
συναίσθημα, που είναι η αμφιθυμία (θέλω και δεν
θέλω). Έχει παρατηρηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, ότι
το 75% των ατόμων που αυτοκτονούν, έναν μήνα
πριν την αυτοκτονία τους είχαν πάει σε ψυχίατρο ή
ψυχολόγο, για να επικοινωνήσουν τις αυτοκτονικές
τους ιδέες και τάσεις και να λάβουν στήριξη και
βοήθεια.
Όμως οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι δεν έχουν μάθει
πώς θα σώσουν κάποιον από τον θάνατο, επικεντρώνονται στο να προσφέρουν το well-being, σε
αντίθεση με τις άλλες ειδικότητες της Ιατρικής που
ακολουθούν την αντίστροφη πορεία, πρώτα σώζουν
τον ασθενή και μετά σκέφτονται την ποιότητα ζωής
του.
15
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
συνέντευξη
Αλέξανδρος Μπότσης
>ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Υπάρχουν ενδείξεις που μπορούν να
μας κάνουν να υποψιαστούμε ότι ένας
δικός μας άνθρωπος κινδυνεύει;
Τις περιόδους της οικονομικής κρίσης και της
κοινωνικής εξαθλίωσης, κυριαρχεί το αίσθημα
της απελπισίας (hopelessness) και του αβοήθητου (helplessness) - δύο συναισθήματα που
«τσακίζουν κόκκαλα» και που συνήθως νιώθει
ο υποψήφιος αυτόχειρας. Αυτά τα δύο συναισθήματα είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ
κατάθλιψης και αυτοχειρίας.
Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, οι περισσότερες αυτοκτονίες οφείλονται στην κατάθλιψη.
Το άτομο σταδιακά κλείνεται στον εαυτό του,
αλλάζει τις συνήθειές του, υπολειτουργεί στην
εργασία του, αν δεν εργάζεται κλείνεται στο
σπίτι, δεν περιποιείται τον εαυτό του, δεν έχει
δραστηριότητες και επαφές με φίλους και παρέες. Aν πρόκειται για άτομο της τρίτης ηλικίας
γράφει τη διαθήκη του και προετοιμάζει με
σπόντες τα αγαπημένα του πρόσωπα.
Στην τρίτη ηλικία μάλιστα, πιο συχνά αυτοκτονούν οι άνδρες και ιδίως οι άνδρες που έχουν
χάσει τη σύντροφό τους, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι άνδρες και όχι οι γυναίκες είναι
το «ασθενές φύλο». Μάλιστα, σε αυτήν την
ηλικία, η αυτοκτονία γίνεται με βίαιο τρόπο:
πυροβόλο όπλο, απαγχονισμό ή πτώση από
ύψος.
Οι γυναίκες αυτοκτονούν με διαφορετικό τρόπο;
16
Οι γυναίκες επιλέγουν πιο παθητικούς τρόπους, όπως π.χ. τα χάπια και οι προσπάθειές
τους δεν έχουν πάντα επιτυχία. Στις 3-4 απόπειρες αντιστοιχεί μία αυτοκτονία. Στις γυναικείες
αυτοκτονίες, εξαίρεση παγκοσμίως αποτελεί η
Κίνα. Εκεί οι γυναίκες χρησιμοποιούν μεν πάλι
παθητικούς τρόπους, επειδή όμως δεν έχουν
φάρμακα, χρησιμοποιούν φυτοφάρμακα, που
είναι δηλητηριώδη και θανατηφόρα. Γι’ αυτό
και στην Κίνα οι αυτοκτονίες των γυναικών
είναι περισσότερες από εκείνες των ανδρών.
Άλλα σημάδια που μπορούν να συμβάλουν στην αναγνώριση ενός υποψήφιου αυτόχειρα υπάρχουν;
Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, τα άτομα δέχονται συνεχώς και καθημερινά στρες, που για
> Life > Positive <
ΜΠΟΤΣΗΣ
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο
Αιγάλεω Αττικής σε μια λαϊκή
γειτονιά. Τέλειωσε το Γυμνάσιο
Αρρένων Αιγάλεω και εισήχθη
δεύτερος στη Στρατιωτική Ιατρική, από όπου αποφοίτησε
με βαθμό Λίαν Καλώς. Ονομάσθηκε Ανθυπίατρος και
αφού έκανε 2 χρόνια Γενική Ιατρική στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο τοποθετήθηκε σε Μονάδες ως Γιατρός
Μονάδας. Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Ψυχιατρικής
στην Ψυχιατρική Κλινική του Παν/μίου Αθήνας, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, με καθηγητή και Διευθυντή της
Κλινικής τον καθηγητή Κώστα Στεφανή.
Μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητας της Ψυχιατρικής, τοποθετήθηκε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της
Τρίπολης ως Διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής και
παράλληλα ασκούσε τα καθήκοντα του Επιστημονικού
Συνεργάτη στο Κρατικό Ψυχιατρικό Νοσοκομείο της
Τρίπολης. Εν τω μεταξύ, εκπονούσε και τη διδακτορική
του διατριβή στο Παν/μιο Αθήνας και ορκίσθηκε το 1989
Διδάκτωρ Ψυχιατρικής του Παν/μίου Αθηνών με βαθμό
άριστα.
Το 1989, μετά από εξετάσεις, έτυχε υποτροφίας στο επιστημονικό αντικείμενο των Αυτοκτονιών μέχρι το 1992
στο Παν/μιο Albert Einstein της Νέας Υόρκης των ΗΠΑ,
όπου και ονομάσθηκε Αν. Καθηγητής.
Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, Διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου,
επικεφαλής του τμήματος Πρόληψης των Αυτοκτονιών
στο Ερευνητικό Παν/μιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας
(ΕΠΙΨΥ), Γενικός Γραμματέας της Παγκόσμιας Ακαδημίας Έρευνας των Αυτοκτονιών, Γενικός Γραμματέας
της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας στον Τομέα των
Αυτοκτονιών, Consulting Editor στα περιοδικά Suicide
&Life-threatening Behavior & Archives of Suicide
Research.
Είναι ιδρυτής και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας
Πρόληψης των Αυτοκτονιών, μέλος της τετραμελούς
κατευθυντήριας Επιτροπής του Παγκόσμιου Οργανισμού
Υγείας για την πρόληψη των αυτοκτονιών, μέλος της
Εθνικής Επιτροπής Ψυχικής Υγείας και Ιδρυτικό μέλος
σε πολλές ελληνικές Ψυχιατρικές Εταιρείες.
Πραγματοποιεί ομιλίες σε πανεπιστήμια στην Ελλάδα και
στο εξωτερικό, αλλά και ομιλίες στις τοπικές κοινωνίες,
για την πρόληψη των αυτοκτονιών, την αναγνώριση της
κατάθλιψης, τα προβλήματα της εφηβικής ηλικίας κ.λπ.
www.alexandros-botsis.gr
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
συνέντευξη
Αλέξανδρος Μπότσης
την αντιμετώπισή τους απαιτούν μεγάλα αποθέματα
ψυχικής ενέργειας. Σταδιακά όμως, τα αποθέματα
ψυχικής ενέργειας που έχει το άτομο αποδυναμώνονται και το στρες πυροδοτεί ψυχιατρικές εικόνες στις
οποίες είναι ευάλωτο, έχει μια προδιάθεση. Και είτε
εμφανίζει κατάθλιψη, είτε σχιζοφρενικές ή άλλου
τύπου ψυχώσεις. Για να φέρω ένα παράδειγμα, το
πρώτο μεγάλο, πολύ στρεσογόνο περιβάλλον που
αντιμετωπίζουν οι άνδρες είναι ο στρατός, για αυτό
και πολλές ψυχώσεις εμφανίζονται μετά τη στράτευση.
Έχει επίσης βρεθεί ότι στα άτομα που είναι ευάλωτα
στο στρες υπάρχει διαταραχή στο ένζυμο τρυπτοφάνη –υδροξυλάση, ένα ένζυμο που μεταβολίζει
την τρυπτοφάνη (βασικό αμινοξύ που παίρνουμε
από τις τροφές) σε σεροτονίνη, που είναι ο βασικός
νευροδιαβιβαστής για την κατάθλιψη. Έχουμε κάνει
έρευνα στην Αμερική για το θέμα αυτό και βρήκαμε
ότι τα άτομα που ακολούθησαν για έναν μήνα δίαιτα
χαμηλή σε τρυπτοφάνη, εκδήλωσαν έντονο άγχος,
επιθετικότητα και τάσεις αυτοκτονίας. Άρα ακόμη
και η διατροφή μπορεί να παίξει ρόλο.
Yπάρχει θεραπεία για να αποφευχθεί η αυτοκτονία;
Nαι, περιλαμβάνει τα κατάλληλα φάρμακα που χρειάζεται ο ασθενής- συνήθως αντικαταθλιπτικά, γιατί
το άτομο τις περισσότερες φορές πάσχει από κατάθλιψη. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι ένα φάρμακο
που λέγεται κλοζαπίνη (αντιψυχωσικό).
Πείτε μας λίγα λόγια για το συνέδριο που
διοργανώνετε.
Η Ελληνική Εταιρεία Πρόληψης των Αυτοκτονιών
& Βίας, της οποίας είμαι πρόεδρος έχει διοργανώσει δύο παγκόσμια συνέδρια και μία πανελλήνια
ημερίδα. Το συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί
στις 13-15 Φεβρουαρίου στο Caravel είναι το πρώτο
πανελλήνιο συνέδριο που οργανώνεται με τη
συμμετοχή ακαδημαϊκών και Καθηγητών Πανεπιστημίου από όλη την Ελλάδα, την Αμερική και τη
Σουηδία.
Στην εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου θα μιλήσω για τις ψυχολογικές και ψυχιατρικές επιπτώσεις που βιώνουν τα άτομα λόγω της οικονομικής κρίσης.
Εν μέσω κρίσης, υπάρχουν και οι ιδεολογικές αυτοκτονίες, σαν εκείνη του φαρμακοποιού στο Σύνταγμα, ο οποίος προσπάθησε να δημιουργήσει αυτό που
λέγεται «hotspot» - ένα σημείο στο οποίο πηγαίνουν
άνθρωποι και αυτοκτονούν. Όπως παλιά αυτοί που
αυτοκτονούσαν λόγω ερωτικής απογοήτευσης,
έπεφταν από την Ακρόπολη ή από τη γέφυρα του
Τάμεση. <
> ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ- ΜΥΘΟΙ & ΑΛΗΘΕΙΕΣ
18
Tα άτομα που επιθυμούν να
αυτοκτονήσουν είναι αποφασισμένα να θέσουν τέρμα στη ζωή
τους.
ΜΥΘΟΣ: Το κύριο χαρακτηριστικό των αυτοκτονικών ατόμων
είναι η αμφιθυμία. Θέλουν να
ζήσουν και να πεθάνουν την ίδια
στιγμή. Το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία ζητά άμεσα
ή έμμεσα βοήθεια, φανερώνει
αυτήν την αμφιθυμία.
Τα άτομα που μιλούν έμμεσα ή
άμεσα για αυτοκτονία δεν πρόκειται ποτέ να το κάνουν.
ΜΥΘΟΣ: Έχει αποδειχθεί
> Life > Positive <
πως τουλάχιστον στο 80% των
αυτοκτονιών είχε δοθεί σαφής
προειδοποίηση σε άτομα του
περιβάλλοντός τους. Απλώς,
κανείς δεν το αντιλήφθηκε ή δεν
αξιολόγησε σωστά τις προειδοποιήσεις αυτές.
Η ερώτηση και η συζήτηση για
αυτοκτονία ενέχει τον κίνδυνο
να βάλει την ιδέα της πράξης
στο μυαλό του ατόμου (μύθος
που απαντάται συχνά μεταξύ
των επαγγελματιών υγείας).
ΜΥΘΟΣ: Όταν η συζήτηση φανερώνει ειλικρινές ενδιαφέρον και
ουδεμία διάθεση κριτικής, προ-
σφέρει ανακούφιση και πιθανώς
ελπίδα για το μέλλον. Ουδέποτε
ωθεί το άτομο στην αυτοκτονία.
Η περίοδος βελτίωσης, υπό
αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή, που ακολουθεί την
απόπειρα αυτοκτονίας δηλώνει
ότι ο κίνδυνος για απόπειρα
πέρασε.
ΜΥΘΟΣ: Πολλές αυτοκτονίες
συμβαίνουν κατά το πρώτο τρίμηνο μετά την οξεία φάση, όταν
ο ασθενής με την βοήθεια των
φαρμάκων επανακτά τη χαμένη
του ενέργεια και πραγματοποιεί
το σχέδιό του.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
υγεία
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ
Πιο εύκολη διάγνωση,
πριν το ενδοσκόπιο!
Σημαντική αιτία νοσηρότητας και
θνησιμότητας αποτελεί στις μέρες
μας ο καρκίνος του παχέος εντέρου.
Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο
διαγιγνώσκονται με αυτόν τον καρκίνο
περίπου 6.000 Έλληνες. Οι θάνατοι που
καταγράφονται από τον συγκεκριμένο
τύπο καρκίνου, οφείλονται όχι τόσο
στην επιθετικότητα της νόσου, όσο στην
καθυστερημένη της διάγνωση.
Σ
ύμφωνα με τα επιδημιολογικά
20
στοιχεία, περίπου 9% του κρουσμάτων καρκίνου
εντοπίζονται στο παχύ έντερο1. Πρόκειται για τον
τρίτο πιο συχνά εμφανιζόμενο καρκίνο παγκοσμίως2
με περίπου 1.000.000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο3.
Παρά το γεγονός ότι η θνητότητα από καρκίνο του
παχέος εντέρου στην Ελλάδα είναι η μικρότερη ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εν τούτοις
ο καρκίνος αποτελεί και στη χώρα μας σημαντική
αιτία θνησιμότητας.
Τα συνηθέστερα θύματα του καρκίνου του παχέος
εντέρου είναι άτομα ηλικίας από 50-70 ετών. Το
γεγονός ότι περίπου το 40% των ασθενών που θα
διαγνωστούν από καρκίνο του παχέος εντέρου τελικά θα πεθάνουν4, οφείλεται στο ότι οι περισσότερες
περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου φτάνουν
στον γιατρό, όταν η κατάστασή τους είναι πια προχωρημένη. Η επιβίωση από τον καρκίνο του παχέος
εντέρου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το στάδιο
της νόσου κατά τη διάγνωση. Αν διαγνωστεί σε
> Life > Positive <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
> ΠΡΟΛΗΨΗ- ΔΙΑΓΝΩΣΗ
πρώιμο στάδιο, ο καρκίνος του
παχέος εντέρου είναι ιάσιμος
σε ποσοστό που φτάνει έως και
το 100%.
Αυτός ο καρκίνος συχνά ξεκινά
από πολύποδες που αναπτύσσονται στο εσωτερικό του
εντέρου. Γι’ αυτό και ο έγκαιρος
εντοπισμός και η αφαίρεσή
τους, θεωρείται ότι εμποδίζει
την εμφάνισή του.
Ο φόβος της κολονοσκόπησης
όμως δυστυχώς αποθαρρύνει
σημαντικά τον τακτικό προληπτικό έλεγχο, που πραγματικά
μπορεί να σώσει ζωές.
Ωστόσο, στην ελληνική αγορά
κυκλοφορεί πλέον ένα πρωτοποριακό, αυτοδιαγνωστικό τεστ
για τις παθήσεις του παχέος
εντέρου, το IQ Home Test Παθήσεων Παχέος Εντέρου. Πρόκειται για το μοναδικό αυτοδιαγνωστικό τεστ ανίχνευσης μη
εμφανούς αίματος στα κόπρανα, με αποδεδειγμένη ακρίβεια
και ευαισθησία. Το τεστ μπορεί
να εφαρμοστεί με ανώδυνο
και πρακτικό τρόπο από τον
ίδιο τον χρήστη στο σπίτι του
και δεν απαιτεί ειδική δίαιτα
για την εκτέλεσή του, ούτε
επαφή του ίδιου με το δείγμα.
Αποτελείται από ένα χημικά
επεξεργασμένο διαγνωστικό
φύλλο, που ρίπτεται στη λεκάνη
της τουαλέτας. Σε περίπτωση
παρουσίας αιμοσφαιρίνης η
περιοχή δοκιμής αλλάζει χρώμα
και τα αποτελέσματα γίνονται
εμφανή σε 2 μόλις λεπτά.
Στα άτομα με θετική τη δοκιμασία κοπράνων συστήνεται η
διενέργεια κολονοσκόπησης
για τον έλεγχο όλου του παχέος
εντέρου.
Ο προληπτικός έλεγχος για
τον καρκίνο του παχέος εντέρου περιλαμβάνει:
• την πρωτογενή πρόληψη,
ήτοι: την κατανάλωση πολλών
φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών, την αποφυγή
του κρέατος και των ζωικών
λιπαρών, την άσκηση και την
αποφυγή του καπνίσματος.
• τη δακτυλική εξέταση του
ορθού
• τη δοκιμασία ανίχνευσης
αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα
ή τον βαριούχο υποκλυσμό,
δηλαδή ακτινογραφίες του
παχέος εντέρου με χρήση
σκιαγραφικού υγρού.
• τον περιοδικό έλεγχο με
κολονοσκόπηση (ο γιατρός
ελέγχει εσωτερικά όλο το
παχύ έντερο) και ορθοσιγμοειδοσκόπηση (ελέγχει
περίπου τα τελευταία 60 εκατοστά του παχέος εντέρου), σε
άνδρες και γυναίκες άνω των
50 ετών
• τον διεξοδικό έλεγχο κάθε
ύποπτου συμπτώματος
• τον συχνότερο έλεγχο
στα άτομα που ανήκουν σε
ομάδες υψηλού κινδύνου. Σε
αυτές ανήκουν:
- τα άτομα με οικογενειακό
ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου του παχέος εντέρου
- τα άτομα με οικογενειακό
ιστορικό οικογενούς αδενωματώδους πολυποδίασης ή
συνδρόμου Lynch
- τα άτομα με οικογενειακό
ιστορικό μη πολυποδιασικού
καρκίνου του παχέος εντέρου
- τα άτομα με ιδιοπαθή
φλεγμονώδη νόσο (ελκώδη
κολίτιδα ή νόσο Crohn).
Αίτια
Κατά καιρούς, διάφοροι παράγοντες
έχουν ενοχοποιηθεί ως προδιαθεσικοί για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, χωρίς να έχει καθοριστεί μετά
βεβαιότητας το αίτιο. Οι παράγοντες
αυτοί διακρίνονται σε δύο μεγάλες
κατηγορίες, τους περιβαλλοντικούς
(παχυσαρκία, καθιστική ζωή, κάπνισμα, αλκοόλ, διατροφή πλούσια σε
λιπαρά) και τους γενετικούς (οικογενειακό ιστορικό, οικογενής πολυποδίαση, ιστορικό ελκώδους κολίτιδας
και νόσου του Crohn).
Συμπτώματα
Σε πολλές περιπτώσεις, ο καρκίνος
του παχέος εντέρου δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα. Ωστόσο,
υπάρχουν και κάποια συμπτώματα
που σχετίζονται με το συγκεκριμένο
είδος καρκίνου. Αυτά περιλαμβάνουν:
-αναιμία
-κοιλιακά άλγη και ευαισθησία στο
κάτω μέρος της κοιλιάς
-αίμα στα κόπρανα
-διάρροια, δυσκοιλιότητα ή αλλαγές
στις κενώσεις
-αίσθημα ατελούς αφόδευσης
-απώλεια βάρους χωρίς συγκεκριμένη αιτία
-επίμονη κόπωση
Θεραπεία
Η θεραπεία που χορηγείται, εξαρτάται από το στάδιο της διάγνωσης του
καρκίνου, δηλαδή το μέγεθος, τη
θέση και την επέκταση του όγκου.
Η βασική θεραπεία του καρκίνου
του παχέος εντέρου γίνεται με
χειρουργική επέμβαση. Σε αρκετές
περιπτώσεις γίνεται συνδυασμός του
χειρουργείου με ακτινοθεραπεία και
χημειοθεραπεία. <
21
Πηγές. 1,2. Haggar F., Boushey R., Colorectal Cancer Epidemiology: Incidence, Mortality, Survival, and Risk Factors, Clin Colon Rectal Surg. Nov 2009; 22(4): 191–197,
3. Stanojković A, Ilić M., Screening for Colorectal cancer, Apollinem medicum et aesculapium, 2008, vol. 6, iss. 3-4, pp. 6-9, 4. American Cancer Society, Cancer Facts & Figures
2013, URL: http://www.cancer.org/research/cancerfactsfigures/cancerfactsfigures/cancer-facts-figures-2013, ημερομηνία πρόσβασης 20/01/2015
> Life > Positive <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
υγεία
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ
Πεδίο αντιπαράθεσης
των επιστημόνων
Αντικρουόμενες παραμένουν οι έρευνες σχετικά με το ηλεκτρονικό
τσιγάρο. Οι υπερασπιστές του το θεωρούν ως μια πιο αθώα εναλλακτική
του καπνίσματος, ενώ οι πολέμιοί του κάνουν λόγο για τοξικές επιδράσεις
παρόμοιες με εκείνες του καπνίσματος και για ένα προϊόν που προσελκύει
τους νέους στην καπνιστική συνήθεια.
>
υγεία
ηλεκτρονικό τσιγάρο
Ο
«
ι άνθρωποι καπνίζουν για τη
νικοτίνη, αλλά πεθαίνουν από την πίσσα», είχε πει
εν έτει 1976 ο ψυχίατρος Μάικλ Ράσελ, πρωτοπόρος
στην έρευνα για τις επιπτώσεις του καπνίσματος και
πάνω σε αυτή τη λογική, το ηλεκτρονικό τσιγάρο
κράτησε τη νικοτίνη και πέταξε την πίσσα από τη
συνήθεια του καπνίσματος.
Πράγματι, το μείγμα εισπνεόμενου ατμού που
απελευθερώνεται κατά τη χρήση του ηλεκτρονικού
τσιγάρου περιέχει 3 ή 4 βασικά συστατικά όπως φυτική γλυκερίνη, προπυλενογλυκόλη, νερό, νικοτίνη
και κάποιες αρωματικές ουσίες.
Στο ηλεκτρονικό τσιγάρο δηλαδή, ο καπνός (στην
πραγματικότητα είναι ατμός) που παράγεται δεν
προέρχεται από καύση οργανικής ύλης, αλλά από
ατμοποίηση ενός διαλύματος νικοτίνης.
Από την άλλη πλευρά, το συμβατικό τσιγάρο κατά
την καύση του εκλύει περισσότερες από 4.000
χημικές ουσίες ανάμεσα στις οποίες έχουν ανιχνευθεί πίσσα, μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα,
αρσενικό, ενώ τουλάχιστον 43 από αυτές θεωρούνται καρκινογόνες.
Κάπνισμα vs ηλεκτρονικό τσιγάρο
Ωφέλιμο υποκατάστατο ή βλαβερή συνήθεια το ηλεκτρονικό τσιγάρο; Σε αυτό το ερώτημα επεχείρησε
να απαντήσει ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, καρδιολόγος ερευνητής στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό
Κέντρο Αθηνών. «Αποτελεί παραπληροφόρηση ότι το
ηλεκτρονικό τσιγάρο περιέχει καρκινογόνες και τοξικές ουσίες. Περιέχει τοξικές ουσίες σε ποσότητες
έως και 1.000 φορές μικρότερες από το συμβατικό
τσιγάρο», σημείωσε ο ερευνητής, προσθέτοντας ότι
«το ηλεκτρονικό τσιγάρο επιτρέπει στον καπνιστή
να αντικαταστήσει το κάπνισμα με ένα λιγότερο
βλαπτικό προϊόν, που του επιτρέπει να διατηρήσει
τη συνήθειά του, ενώ παράλληλα του εξασφαλίζει
και πρόσληψη νικοτίνης». Είναι χαρακτηριστικό ότι
οι νιτροζαμίνες, το βασικό συστατικό του τσιγάρου,
υπάρχουν στις τσίχλες νικοτίνης σε πολύ μεγαλύτερη
ποσότητα από ό,τι στο ηλεκτρονικό τσιγάρο. Ακόμη,
τα βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, χρώμιο, νικέλιο, χαλκός) που έχουν εντοπιστεί στα υγρά αναπλήρωσης
του ηλεκτρονικού τσιγάρου ανευρίσκονται σε ποσότητες πολύ μικρότερες από ό,τι στα φαρμακευτικά
εισπνεόμενα σκευάσματα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ηλεκτρονικό
τσιγάρο θεωρείται ένα ακόμη ανάχωμα στη βλάβη
που προκαλεί το κάπνισμα.
«Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι το καλύτερο προϊόν
αν προωθεί τη διακοπή του καπνίσματος, αλλά το
χειρότερο αν προωθεί τη χρήση νικοτίνης μεταξύ μη
καπνιστών», υποστήριξαν Γάλλοι επιστήμονες στο
πρόσφατο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρίας που πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο.
Επισήμως, η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία
24
> ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ;
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο λειτουργεί χωρίς φυσική φλόγα και δεν περιέχει
καπνό.
Είναι μια συσκευή που αποτελείται από 2 μέρη: μια επαναφορτιζόμενη
μπαταρία και τον ατμοποιητή (αυτό με τη σειρά του αποτελείται από μια
ηλεκτρική αντίσταση, τον χώρο που αποθηκεύεται το υγρό αναπλήρωσης
και το επιστόμιο).
Με την ενεργοποίηση της μπαταρίας (είτε πατώντας ένα κουμπί, είτε απλά
εισπνέοντας), ξεκινά η διαδικασία ατμοποίησης του υγρού αναπλήρωσης
που απελευθερώνει «καπνό» τον οποίο εισπνέει ο ατμιστής προσφέροντάς του έτσι την απόλυτη αίσθηση του καπνίσματος. Ο «καπνός» που
δημιουργείται είναι ουσιαστικά ατμός, διαλύεται σχεδόν αμέσως στον
αέρα και δεν αφήνει καμία μυρωδιά.
> Life > Positive <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
[ibuprofen]
Αναλγητικό, αντιφλεγμονώδες
200mg
BRUFEN 200 KTX 06-03/14
Α-01177
Αντενδείκνυται σε ασθενείς: με υπερευαισθησία στην ιβουπροφαίνη ή σε ένα από τα συστατικά του φαρμάκου, με ενεργό πεπτικό έλκος
ή ιστορικό πεπτικού έλκους ή άλλες οργανικές παθήσεις του πεπτικού ή με ιστορικό υποτροπιαζουσών αιμορραγιών, με βαριά καρδιακή
ανεπάρκεια, που λαμβάνουν ταυτόχρονα άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή ασπιρίνη, με βαριά ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια.
Να μη χορηγείται σε παιδιά κάτω των 12 ετών.
Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην εταιρεία:
ABBOTT LABORATORIES (ΕΛΛΑΣ) Α.Β.Ε.Ε.
Αθήνα: Αγίου ∆ημητρίου 63, 174 56 Άλιμος, Τηλ. 210 99 85 222
Θεσ/νίκη: 12ο χλμ Νέας Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκης - Ν. Μουδανιών,
Μέγαρο Θερμαΐς, Τ.Θ. 60682 - 570 01 Θέρμη, Τηλ. 2310 810 470
>
υγεία
ηλεκτρονικό τσιγάρο
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ: ΜΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΕ ΑΝΟΔΟ
2,5 δισεκατομμύρια δολάρια ο τζίρος του ηλεκτρονικού τσιγάρου το 2013
+10 δισεκατομμύρια αναμένεται να είναι ο σχετικός τζίρος το 2017
Μέχρι το 2047 οι πωλήσεις αναμένεται να έχουν ξεπεράσει αυτές του συμβατικού τσιγάρου
συμφωνεί με την πρόσφατη
έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ο οποίος
αντιτίθεται στη ανεξέλεγκτη
χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, σημειώνοντας ότι είναι
πιθανό να ενθαρρύνει τους
νέους να αρχίσουν το κάπνισμα των κανονικών τσιγάρων,
ενώ παράλληλα συστήνει την
απαγόρευση της χρήσης του σε
κλειστούς χώρους.
Σε παρόμοιο μήκος κύματος κινείται
και η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία –
τα μέλη της οποίας δεν αποδέχονται το τσιγάρο ως
μέσο διακοπής του καπνίσματος.
Ελάχιστες επιδράσεις μέσα σε 4 εβδομάδες
26
Τα αποτελέσματα έρευνας που διεξάγει ο Ανδρέας
Παπαπετρόπουλος, καθηγητής του Τομέα Φαρμακευτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών
έδειξαν ότι τις τρεις πρώτες ημέρες χρήσης του
ηλεκτρονικού τσιγάρου καταγράφονται ελαφρώς
σοβαρότερες επιδράσεις σε επίπεδο φλεγμονής και
οξειδωτικού στρες στον οργανισμό, σε σχέση με το
κανονικό τσιγάρο.
Σε αυτό συμφωνεί και μια άλλη ελληνική μελέτη, η
οποία παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 23ου Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Πνευμονολογίας (Tsikrika S. et
al), που έδειξε ότι το κάπνισμα ενός και μόνο ηλεκτρονικού τσιγάρου μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως π.χ. ο βήχας και ο αυξημένος καρδιακός
ρυθμός.
Στην έρευνα της ομάδας του κ. Παπαπετρόπουλου
ωστόσο, φάνηκε ξεκάθαρα ότι μετά από τέσσερις
εβδομάδες χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου, οι
επιπτώσεις του εξαφανίζονται, ενώ, αντίθετα, του
συμβατικού τσιγάρου συσσωρεύονται και μεγενθύνονται. «Σε μεσοπρόθεσμη χρήση, το ηλεκτρονικό
> Life > Positive <
τσιγάρο δεν είναι τόσο τοξικό όσο
το συμβατικό», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαπετρόπουλος.
Πλήρης διακοπή, η καλύτερη επιλογή
Σε αυτό πάντως που φαίνεται
να συμφωνεί σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα είναι ότι
όλοι πρέπει να βρουν τρόπους
να κόψουν το κάπνισμα. Η πλήρης
απαγόρευση του καπνίσματος συνιστά, αδιαπραγμάτευτα, την καλύτερη
επιλογή, καθώς το… άτμισμα φαίνεται πως
κρύβει και κάποιους κινδύνους:
• υπονομεύει την πολιτική της απαγόρευσης του
καπνίσματος
• είναι πιθανό να ενθαρρύνει τους νέους να ξεκινήσουν το κάπνισμα
• επιμηκύνει τον εθισμό στη νικοτίνη και καθυστερεί
την απεξάρτηση
• υπάρχει κίνδυνος να κάνει το κάπνισμα μόδα.
Πλαίσιο λειτουργίας
Tην ανάγκη ενός ρυθμιστικού πλαισίου που να διέπει
την αγορά του ηλεκτρονικού τσιγάρου, ζητούν οι
έμποροι που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο χώρο. «Το ζητούμενο είναι η εγκαθίδρυση ενός
σύγχρονου ρυθμιστικού πλαισίου από την Πολιτεία,
συνθήκη που αποτελεί άλλωστε και οδηγία της
Ευρωπαϊκής Ένωσης μέχρι το 2016. Τη στιγμή που
κάθε χρόνο έχουμε 5 εκατομμύρια θανάτους από το
παραδοσιακό τσιγάρο, το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί μια εναλλακτική λύση που μειώνει δραστικά τη
βλάβη που προκαλείται. Απευθύνεται δε σε ενήλικους καπνιστές και όχι σε νέο κοινό. Είναι έγκλημα
να στερούνται οι καπνιστές το δικαίωμά τους να προτιμούν τον ατμό», σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος
της NOBACCO, κ. Μάρκος Μαρκόπουλος. <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
υγεία
Γράφει ο Αλέξανδρος Κωνσταντινίδης,
>Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος-ΚΕΕΛΠΝΟ
«Μεταλλαγμένη»
η φετινή γρίπη
Πώς θα
προστατευθούμε;
Το μεταλλαγμένο Η3Ν2, κατά πάσα βεβαιότητα, θα
είναι το επικρατέστερο στέλεχος της γρίπης για φέτος,
τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, όπως πρώτο το
CDC (Centers for Disease Control and Prevention)
των ΗΠΑ, ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο του 2014.
Η
γενετική τροποποίηση
28
-μετάλλαξη του Η3Ν2 πρακτικά
σημαίνει δύο πράγματα:
α) ότι το στέλεχος Η3Ν2 συσχετίζεται με βαρύτερο κλινικό σύνδρομο
από τους υπόλοιπους ιούς της
γρίπης, όπως για παράδειγμα το
στέλεχος τύπου Β και το Η1Ν1.
β) ότι ο Η3Ν2 ιός της γρίπης
προκαλεί συχνές επιπλοκές, άρα
και συχνή ανάγκη για νοσηλεία
σε νοσοκομείο. Η προστασία που
παρέχει από τον Η3Ν2 το υπάρχον
αντιγριπικό εμβόλιο είναι μερική.
Το ως άνω επιδημιολογικό πρότυπο ισχύει και στη χώρα μας, με
τα επιστημονικά δεδομένα που
έχουμε μέχρι σήμερα. Ως γνωστόν, η γρίπη αποτελεί μια εύκολα
μεταδιδόμενη νόσο, η οποία
> Life > Positive <
μεταδίδεται μέσω των σταγονιδίων
από το αναπνευστικό σύστημα
και μπορεί να προκαλέσει βαρύ
κλινικό σύνδρομο ακόμα και το
θάνατο. Έχουμε επιβεβαιωμένους
θανάτους από γρίπη και βαριά
περιστατικά σε Μονάδες Εντατικής
Θεραπείας (ΜΕΘ).
Τι μέτρα όμως μπορούμε να
πάρουμε για να περιορίσουμε την εξάπλωση της γρίπης;
1) Το πρώτο και σημαντικότερο
μέτρο προστασίας αποτελεί ο
εμβολιασμός. Παρότι ο εμβολιασμός καλύπτει ελλιπώς τη νόσηση
από το τροποποιημένο H3N2,
προστατεύει αποτελεσματικά από
τα λοιπά στελέχη H1N1 και B, τα
οποία είναι βέβαιο ότι θα προκα-
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
λέσουν νόσηση το επόμενο διάστημα. Άτομα
αυξημένου κινδύνου για εμφάνιση επιπλοκών
από τη γρίπη, άρα έχοντα άμεση ανάγκη για
εμβολιασμό είναι:
• Τα βρέφη ηλικίας πάνω από έξι μηνών και
παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών
• Οι έγκυες γυναίκες
• Τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα
όπως άσθμα, Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), σακχαρώδη διαβήτη, στεφανιαία νόσο, άτομα > 60 ετών
• Οι επαγγελματίες υγείας
• Παρότι τα βρέφη κάτω των έξι μηνών έχουν
αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές από τη γρίπη
δεν πρέπει να εμβολιάζονται, πρέπει όμως να
εμβολιαστούν άμεσα τα άτομα που τα προσέχουν.
> ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα συμπτώματα της γρίπης εισβάλλουν
αιφνίδια και συνήθως με αυξημένη ένταση- αυτά είναι:
• Συνήθως υψηλός πυρετός
• Βήχας, συνήθως μη παραγωγικός
• Πονόλαιμος
• Ρινική καταρροή ή απόφραξη
• Ρίγος
• Κακουχία
• Μυαλγία
• Κάποια άτομα μπορεί να εμφανίσουν
εμετό και διάρροια
• Σπανιότερα, κάποιος μπορεί να νοσεί από
γρίπη, έχοντας συμπτώματα από το αναπνευστικό, αλλά χωρίς να έχει πυρετό.
> Life > Positive <
2) Μέτρα καθημερινής πρόληψης:
• Αποφεύγουμε την επαφή με όσα άτομα
νοσούν
• Αν πιθανολογούμε ότι νοσούμε από γρίπη,
παραμένουμε σπίτι έως και μια ημέρα μετά
την ημέρα που θα σταματήσουμε να κάνουμε
πυρετό (εννοείται χωρίς τη λήψη αντιπυρετικών). Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωσης βαριάς
νόσησης που μας αναγκάζει να επισκεφτούμε
κάποια δομή υγείας
• Όταν νοσούμε, αποφεύγουμε τις επαφές με
άλλα άτομα
• Καλύπτουμε τη μύτη και το στόμα μας με το
εσωτερικό του αγκώνα μας ή με χαρτομάντιλο,
όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε
• Πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και ζεστό
νερό. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει νερό και
σαπούνι χρησιμοποιούμε αλκοολούχο διάλυμα
• Δεν ακουμπάμε τα χέρια μας στο στόμα στη
μύτη και τα μάτια μας, πριν τα πλύνουμε
• Καθαρίζουμε της επιφάνειες που εργαζόμαστε με αλκοολούχο διάλυμα.
29
3) Αν νοσήσουμε από γρίπη και ανήκουμε
σε ομάδα υψηλού κινδύνου για επιπλοκές ή
έχουμε σοβαρή νόσο θα πρέπει άμεσα, κατόπιν
ιατρικής οδηγίας, να λάβουμε αντιϊκά φάρμακα
(προσοχή όχι τα γνωστά μας αντιβιοτικά).
Η λήψη αντιϊκών, ιδιαίτερα το πρώτο 48ώρο
από την εκδήλωση της γρίπης κάνει το σύνδρομο ήπιο και μειώνει στο ελάχιστο την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών. <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
ψυχολογία
>
Γράφει η Χαρίκλεια Μανουσάκη,
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας & Επικοινωνίας
ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ
Πώς επιδρά στον
ψυχισμό του
ζευγαριού;
Η απόκτηση ενός απογόνου είναι ένα θέμα εξέχουσας σημασίας
για την κοινή ζωή δύο ανθρώπων κι απορρέει τόσο από φυσικούς
(βιολογική παρόρμηση), όσο κι από ψυχοκοινωνικούς παράγοντες.
Κάθε προσπάθεια για την επίτευξη τεκνοποίησης, συνοδεύεται
από λαχτάρα κι αγωνία, οι οποίες έχουν περιγραφεί γλαφυρά σε
μύθους, στη λογοτεχνία και γενικότερα στην τέχνη.
Γ
ια τους παραπάνω λόγους, όταν η
σημαντική αυτή προσπάθεια, αποβαίνει άκαρπη ή
αντιμετωπίζει εμπόδια, επηρεάζει βαθιά τη σχέση
του ζεύγους, καθώς χαρακτηρίζεται ως κρίση στην
ευημερία του.
Η κρίση αυτή με τη σειρά της επηρεάζει την ψυχική
σταθερότητα των προσώπων που απαρτίζουν τη
σχέση κι ωθεί το ζεύγος σε μία αγωνιώδη, συνήθως,
εξεύρεση λύσης (ιατρικής ή κοινωνικής π.χ. υιοθεσία), προκειμένου να ξεπεραστεί το πρόβλημα της
αδυναμίας σύλληψης.
Για τα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν τη δυσκολία
της υπογονιμότητας, σηματοδοτείται η έναρξη μιας
δυσάρεστης εμπειρίας ζωής, που επιβαρύνει με
πολλούς τρόπους το συναισθηματικό, κοινωνικό,
επαγγελματικό, οργανικό και ψυχικό γίγνεσθαι του
ζεύγους.
Σύμφωνα με την Patricia P. Mahlstedt, η εμπειρία της
υπογονιμότητας νοηματοδοτείται ως «απώλεια» από
το ζεύγος, που εκφράζεται ως «απώλεια συναισθηματικής σχέσης, απώλεια σχέσεων του κοινωνικού
δικτύου, απώλεια υγείας και σεξουαλικής ικανοποίησης, απώλεια κύρους ή/και απώλεια ελέγχου,
ελπίδας, προσδοκίας κι ασφάλειας».
Το συναίσθημα της δυσφορίας, επηρεάζει ουσιωδώς
την αυτοεικόνα και την αυτοεκτίμηση του ζευγαριού,
καθώς η αδυναμία τεκνοποίησης επηρεάζει την
προσωπική ολοκλήρωση και ικανοποίηση, αποδυναμώνει την ταυτότητά τους ως πρόσωπα που μπορούν
να φροντίσουν και να προσφέρουν σε ένα παιδί και
μέσα από τη διαδικασία ανατροφής του, να ευτυχίσουν ως ζευγάρι.
Τα υπογόνιμα ζεύγη αισθάνονται «μη φυσιολογικά»
και μη αποδεκτά κοινωνικά και έχουν αυξημένα επίπεδα άγχους, καθώς αισθάνονται ελλιπείς ως προς
την ταυτότητά τους ως σύντροφοι. Επίσης, διακατέ-
χονται από δυσκολία ενσωμάτωσης του γεγονότος
της αδυναμίας σύλληψης, θέτοντας το ρόλο τους ως
άνδρα ή γυναίκα υπό αμφισβήτηση. Η κατάσταση
αυτή, επηρεάζει αρνητικά τον αυτοπροσδιορισμό
των προσώπων, καθώς αντιλαμβάνονται την αδυναμία τεκνοποίησης ως προσωπική αποτυχία.
Οι συνθήκες ζωής κι ο σχεδιασμός του ζεύγους,
επιβαρύνονται από αισθήματα αναστάτωσης στη
σχέση, τη σεξουαλικότητα και τις αξίες των προσώπων. Επιπρόσθετα, κλινικές μελέτες καταδεικνύουν
ότι η υπογονιμότητα, εκτός από το άγχος, σχετίζεται
και με την κατάθλιψη.
Άγχος και κατάθλιψη
Ειδικότερα, για τα αισθήματα του άγχους, θα πρέπει
να αναφέρουμε πως μπορεί να εκδηλωθούν ως ανησυχία, αδυναμία συγκέντρωσης, νευρικότητα χωρίς
προφανή άλλο λόγο και αίσθημα κόπωσης.
Τα συναισθήματα που διακατέχουν το ζευγάρι είναι
κυρίως αυτά της θλίψης, της ενοχής, της δυσφορίας,
του θυμού, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις παρα-
Τα υπογόνιμα ζευγάρια
αισθάνονται «μη
φυσιολογικά» και μη
αποδεκτά κοινωνικά,
αυξάνοντας τα επίπεδα του
άγχους, καθώς αισθάνονται
ελλιπείς ως προς την
ταυτότητά τους ως σύντροφοι
>
ψυχολογία
υπογονιμότητα: πώς επηρεάζει το ζευγάρι;
τηρείται άρνηση της δύσκολης κατάστασης. Η υπογονιμότητα
αντιπροσωπεύει μια ουσιαστικά δύσκολη κι οδυνηρή διαδικασία, που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα της ζωής του
ζευγαριού.
Πιο «βαριές» οι συνέπειες για τις γυναίκες
32
Η υπογονιμότητα
αντιπροσωπεύει
μια ουσιαστικά
δύσκολη κι οδυνηρή
διαδικασία,
που επηρεάζει
σημαντικά την
ποιότητα της ζωής
του ζευγαριού
Oι γυναίκες βιώνουν υψηλότερα επίπεδα ψυχικής
δυσφορίας κι αναφέρουν χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και ικανοποίηση από τη ζωή, καθώς για την
τεκνοποίηση φέρεται ιστορικά, στερεοτυπικά να
«ευθύνεται» το γυναικείο φύλο.
Πέρα από τα παραπάνω, κοινωνικοσυναισθηματικά
στοιχεία, η αδυναμία σύλληψης επιδρά αρνητικά
και στην εικόνα του σώματος της γυναίκας ή του
άνδρα. Τα υπογόνιμα ζευγάρια αποκαλύπτουν πως
-ανεξάρτητα από τις αιτίες αδυναμίας σύλληψης -αισθάνονται ατελή και ελαττωματικά, αναφορικά με το
ίδιο τους το σώμα. Ιδιαίτερα οι γυναίκες νιώθουν θυμό,
λόγω της αδυναμίας ελέγχου των συνθηκών στο σώμα
τους. Οι προσφερόμενες ιατρικές παρεμβάσεις (φαρμακευτική αγωγή υποβοηθούμενης γονιμοποίησης) δε, επιφέρουν
συναισθηματικές κι οργανικές παρενέργειες, που ενδέχεται να
επιβαρύνουν περισσότερο την ήδη δύσκολη συναισθηματική
κατάσταση.
Πολλές μελέτες τονίζουν, επίσης, ότι η μέθοδος της εξωσωματικής γονιμοποίησης, αποτελεί ιδιαίτερη πηγή άγχους για το
ζευγάρι, καθώς αυτό επενδύει συναισθηματικά στη διαδικασία.
Συμπερασματικά, λόγω της παρουσίας πολύπλοκων ψυχολογικών παραγόντων κατά τη θεραπευτική παρέμβαση, προτείνεται
η επικοινωνία με ειδικό ψυχικής υγείας ή με έμπειρο επιστημονικό προσωπικό που να συνδυάζει την ιατρική με την ψυχολογική δεξιότητα κι ως εκ τούτου να μπορεί να υποστηρίξει με τον
καλύτερο δυνατό τρόπο το ζευγάρι που επιθυμεί να τεκνοποιήσει.
Είναι γεγονός πως ένα ζευγάρι με χαμηλότερα επίπεδα δυσφορίας κι άγχους έχει σημαντικά μεγαλύτερες πιθανότητες
σύλληψης.
Η αντιμετώπιση των συναισθηματικών και ψυχολογικών επιπτώσεων μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τους οργανικούς παράγοντες, να βοηθήσει στη βελτίωση της αυτοεκτίμησης του ζεύγους
και να καλύψει όλα τα στάδια μιας προσπάθειας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με ασφαλή συναισθηματικά τρόπο.
Η αξία της ενημέρωσης
i Xαρίκλεια Μανουσάκη
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας & Επικοινωνίας
κιν. 6974477556
e-mail: manousaki.c@gmail.com
> Life > Positive <
Εκτός από την υποστηρικτική ψυχολογική βοήθεια, σημαντική
είναι κι η εμπεριστατωμένη ενημέρωση του ζεύγους για την
ακριβή κατάσταση και τις εξειδικευμένες λύσεις που βρίσκονται
στη διάθεσή τους.
Η ιατρική ενημέρωση κι η συναισθηματική στήριξη, βοηθά τα
ζευγάρια, μειώνοντας το άγχος τους. <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
ψυχολογία
>της Βιβέττας Λαϊνιώτη
ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΒΑΡΔΙΑ
Πώς επηρεάζει
την υγεία και την
ψυχολογία μας;
Όλο και αυξάνουν οι έρευνες που αποδεικνύουν πως η νυχτερινή εργασία μπορεί να
προκαλέσει σημαντικές διαταραχές στον οργανισμό αλλά και στην ψυχολογία μας.
Ο αποσυντονισμός του βιολογικού μας ρολογιού μπορεί μάλιστα να οδηγήσει στην
εμφάνιση σοβαρών προβλημάτων στο καρδιακό και εγκεφαλικό σύστημα. Τι ακριβώς
συμβαίνει όταν εργαζόμαστε τη νύχτα; Πώς επηρεάζεται η ζωή μας; Τις απαντήσεις
σε αυτά και άλλα ερωτήματα δίνει η ψυχολόγος Δρ Μάρσα Κολέτση.
Τ
ο ανθρώπινο σώμα είναι ένα πολύπλοκο
σύστημα που προκειμένου να συνεχίσει να παράγει
έργο, θα πρέπει να κάνει και το ανάλογο service! Ο
ύπνος κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι ένας σημαντικός μηχανισμός του ανθρώπινου σώματος για
την «επισκευή του» και αν διαταραχθεί, επηρεάζει
σημαντικά την υγεία. Δεκάδες μελέτες έχουν συσχετίσει την εργασία σε βάρδιες και ειδικότερα κατά
τις νυχτερινές ώρες με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη
τύπου 2, εμφράγματος, καρκίνου και παχυσαρκίας. Ας
πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή...
Σε κάποιες δουλειές, το να αποφύγεις τη νυχτερινή
βάρδια είναι σχεδόν αδύνατον, ειδικά σε μια κοινωνία
που πλέον λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο. Νοσοκομεία, αεροδρόμια και άλλες συγκοινωνίες, καταστήματα που λειτουργούν σε μόνιμη βάση, απαιτούν σερβιτόρους, οδηγούς, νυχτοφύλακες κ.ο.κ. Το βέβαιο
είναι πως το σώμα μας θα συνηθίσει με τον καιρό
> Life > Positive <
την αλλαγή ωραρίου, ειδικά εάν αυτό συνεχιστεί επί
μακρόν. Πόσο επικίνδυνη είναι όμως η απουσία του
ήλιου και η έλλειψη επαρκούς ύπνου για την ψυχική
μας υγεία;
35
Εργασία σε βάρδιες
Περίπου ένας στους πέντε εργαζόμενους στην
Ευρώπη έχει προσληφθεί σε εργασία με σύστημα
βάρδιας. Δυστυχώς, οι άνθρωποι που υποχρεούνται
να δουλεύουν βράδυ εμφανίζουν σε μεγαλύτερη συχνότητα στεφανιαία νόσο σε σχέση με εκείνους που
δουλεύουν με φυσιολογικό ωράριο. Γιατί συμβαίνει
αυτό; Η Δρ Μάρσα Κολέτση εξηγεί ότι «η νυχτερινή
δουλειά συχνά επιφέρει αρνητικές συνέπειες στο
άτομο, καθώς διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό του. Ο
κιρκάδιος ρυθμός αποτελεί έναν εσωτερικό, ενδογενή ρυθμό, κάτι σαν το «βιολογικό» μας ρολόι, που
ρυθμίζεται από τα πρώτα στάδια της ζωής του ανθρώ-
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
ψυχολογία
νυκτερινή βάρδια
που, σε φάσεις ύπνου-εγρήγορσης και επιτρέπει
σε όλα τους ζωντανούς οργανισμούς, ανθρώπους,
ζώα κ.ά. να αντιλαμβάνονται τις εναλλαγές μεταξύ
μέρας και νύχτας και αντιστοίχως να ρυθμίζουν τις
καθημερινές τους λειτουργίες, π.χ. ύπνος, θρέψη,
δραστηριότητα κ.λπ. Το όνομά του προκύπτει από
τις λατινικές λέξεις circa και dies, οι οποίες σημαίνουν κύκλος και ημέρες αντίστοιχα».
Οι συνέπειες στον μεταβολισμό
36
Πρόσφατη μελέτη απέδειξε ότι ο παρατεταμένος
περιορισμός του ύπνου και οι διαταραχές στον κιρκάδιο ρυθμό τροποποιούν τον μεταβολισμό, ανεβάζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και οδηγούν σε
αύξηση του κινδύνου εμφάνισης παχυσαρκίας και
σακχαρώδη διαβήτη.
Σύμφωνα με την κυρία Κολέτση, η λειτουργία του
βιολογικού μας ρολογιού σχετίζεται άμεσα με τη
δραστηριότητα των ορμονών και επηρεάζει τον
μεταβολισμό του ατόμου.
Έρευνες έχουν καταδείξει ότι τα κύτταρα που
βρίσκονται στον υποθάλαμο και συγκεκριμένα στον
υπερχιασματικό πυρήνα αποτελούν την έδρα του
βιολογικού μας ρολογιού. Η καλή λειτουργία του,
συντελεί στην παραγωγή ενέργειας που χρειάζεται
το άτομο για να καλύψει τις καθημερινές του δραστηριότητες. Αντίθετα, η απορρύθμιση του μεταβολισμού μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές ύπνου,
παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2, κατάθλιψη, καρδιακά νοσήματα, λοιμώξεις και ορμονικές διαταραχές.
Ερευνητές από το Ερευνητικό Κέντρο του καρκίνου
Fred Hutchinson στο Σιάτλ των ΗΠΑ διαπίστωσαν
πως οι γυναίκες που δούλευαν νύχτα είχαν 49%
περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με
καρκίνο των ωοθηκών. Αντίστοιχα, οι άνδρες που
εργάζονται νύχτα έχουν, σύμφωνα με μελέτη που
δημοσιεύθηκε στην Αμερικανική Επιθεώρηση
Επιδημιολογίας, τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο
εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
Παρόλο που οι ερευνητές δεν είναι ακόμη σίγουροι για τις αιτίες αυτής της σημαντικής διαφοράς,
προσανατολίζονται στα μειωμένα επίπεδα μελατονίνης που εμφανίζει ο συγκεκριμένος πληθυσμός.
Η παραγωγή της μελατονίνης συντελείται κυρίως
κατά τη διάρκεια της νύχτας και επηρεάζεται αρνητικά όταν υπάρχει ανοιχτή κάποια πηγή τεχνητού
φωτός. Η συγκεκριμένη ουσία φαίνεται ότι ρυθμίζει
την υπόφυση αλλά και την παραγωγή των ωοθηκικών ορμονών, συμπεριλαμβανομένων και των
οιστρογόνων.
> Life > Positive <
Πνευματική & ψυχική υγεία
Η μελατονίνη έχει σχετιστεί επίσης με την ανάπτυξη
εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής (seasonal
affective depression), η οποία εμφανίζεται κυρίως
τις περιόδους του φθινοπώρου και του χειμώνα,
που η μέρα είναι μικρότερη. Υψηλά ποσοστά έχουν
καταγραφεί επίσης σε χώρες που έχουν για πολλούς
μήνες έλλειψη ήλιου, όπως π.χ. η Σουηδία, η Φινλανδία, η Νορβηγία κ.λπ.».
Αποτελέσματα ερευνών δείχνουν ότι η επίδραση
της νυχτερινής εργασίας έχει μεγάλο αντίκτυπο στο
σώμα και στην ψυχολογία του ατόμου. Η φύση της
δουλειάς και το εργασιακό ωράριο παίζουν κυρίαρχο
ρόλο στην εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Αν σκεφθούμε εξάλλου ότι σώμα και ψυχή είναι
αλληλένδετα, δεν είναι δυνατόν όλα αυτά που
συμβαίνουν σε επίπεδο φυσιολογίας, να αφήσουν
ανεπηρέαστη την ψυχολογία του ατόμου.
Η Δρ Μάρσα Κολέτση σημειώνει ότι «ο εγκέφαλός
μας καταλαβαίνει μέσω του εξωτερικού φωτός αν
είναι μέρα ή νύχτα, ώστε να δώσει την εντολή να
ξυπνήσουμε ή να κοιμηθούμε. Το φως, αποτελεί
επομένως, το βασικό ερέθισμα το οποίο κρατά το
βιολογικό ρολόι του υποθαλάμου του εγκεφάλου
ρυθμισμένο, καθορίζοντας τις ώρες που πρέπει να
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
ψυχολογία
> Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ
ΦΩΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
38
Πρόσφατες έρευνες
έχουν δείξει ότι τα χαμηλά επίπεδα μελατονίνης στον οργανισμό
μπορεί να συνδέονται
με αυξημένο κίνδυνο
ορισμένων τύπων
καρκίνου. Για παράδειγμα, μελέτες έχουν
δείξει ότι οι γυναίκες που εργάζονταν
νυχτερινές βάρδιες
για πολλά χρόνια και
ως εκ τούτου είχαν
χαμηλότερα επίπεδα
μελατονίνης, φαίνεται
να είχαν ελαφρώς
υψηλότερο κίνδυνο
καρκίνου του μαστού και του παχέος
εντέρου. Η έλλειψη
όμως αρκετής μελατονίνης σχετίζεται
σε μεγάλο βαθμό και
με την εμφάνιση της
εποχικής κατάθλιψης.
Για τον λόγο αυτό, σε
χώρες όπου υπάρχει
για πολλούς μήνες έλλειψη ήλιου, αναπτύχθηκε μία καινοτόμος
θεραπευτική αντιμετώπιση, η φωτοθεραπεία. Συνίσταται
στην τακτική χρήση
ενός light box, που
μιμείται το υπαίθριο
φως. Οι συνεδρίες
φαίνεται ότι μπορούν
να επηρεάσουν θετικά
τις χημικές ουσίες
στον εγκέφαλο που
συμβάλλουν στη
μείωση των συμπτωμάτων της εποχιακής
κατάθλιψης.
> Life > Positive <
Είμαστε ξύπνιοι κατά τη διάρκεια
της ημέρας και ποιες θα πρέπει
να κοιμόμαστε.
Τα άτομα που εργάζονται νύχτα
παρουσιάζουν χαμηλή συγκέντρωση και εκνευρισμό, υψηλά
επίπεδα κόπωσης, ελλείμματα
στη μνήμη και μειωμένα αντανακλαστικά. Η έλλειψη βραδινού
ύπνου δεν αναπληρώνεται με
τον ύπνο που μπορεί να λαμβάνει χώρα κατά της διάρκεια της
ημέρας.
Επιπλέον, εμφανίζουν προβλήματα στην όρεξη, είναι πιο επιρρεπή στην εμφάνιση κατάθλιψης,
διανοητικής σύγχυσης και χρήσης αλκοόλ και παρουσιάζουν
μεγαλύτερα ποσοστά ατυχημάτων σε σχέση με αυτούς που
εργάζονται την ήμερα. Επίσης,
φαίνεται να επηρεάζεται η ικανότητά τους για λήψη αποφάσεων
αλλά και ο χρόνος αντίδρασής
τους σε περίπτωση ανάγκης.
Ίσως να μην είναι τυχαίο που τα
μεγαλύτερα ατυχήματα στην
ιστορία της ανθρωπότητας, όπως
για παράδειγμα η έκρηξη του
Τσέρνομπιλ, έγιναν στη διάρκεια
της νυχτερινής βάρδιας...
Οικογενειακή υπόθεση...
Αλήθεια, πώς επηρεάζεται η
προσωπική ζωή ενός ατόμου που
εργάζεται νύχτα; Η ψυχολόγος
αναφέρει ότι «ένα άτομο που
δουλεύει νυχτερινό ωράριο,
πέρα από τις συνέπειες στη φυσιολογία και την ψυχολογία του,
αντιμετωπίζει δυσχέρειες και
στην προσωπική του ζωή.
Είναι δύσκολο να ακολουθήσει
μία καθημερινότητα. Καθώς τα
υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς
του ακολουθούν ένα διαφορετικό ημερήσιο πρόγραμμα,
δυσκολεύεται πολύ να συμβαδίσει μαζί τους. Επίσης, τα άτομα
αυτά πολύ συχνά δυσκολεύονται
στο να συντηρήσουν φιλίες ή μία
ερωτική σχέση». Πολλοί γονείς
αισθάνονται ότι δεν βρίσκονται
κοντά στα παιδιά τους, ότι χάνουν το μεγάλωμά τους, ότι δεν
είναι καλές μαμάδες ή μπαμπάδες. Χάνουν τις σχολικές γιορτές,
δεν μπορούν να είναι κοντά
στα παιδιά τους ούτε καν όταν
αυτά πηγαίνουν στον γιατρό. Και
κάποια στιγμή καταλήγουν να
αισθάνονται «πολίτες δεύτερης
κατηγορίας», ή να αισθάνονται
«αόρατοι», σημειώνει η ψυχίατρος στο Ινστιτούτο Νευροψυχιατρικής του UCLA, Κάρολ
Λίμπερμαν.
Εδώ, η στάση του οικογενειακού
περιβάλλοντος είναι το κλειδί
και μπορεί να αποτρέψει πολλές
επιπτώσεις στην υγεία και ψυχολογία του ατόμου που εργάζεται
νύχτα. Πώς; Παρέχοντας μία
σταθερή βάση, αλλά και την
κατάλληλη υποστήριξη, ώστε το
άτομο να τρέφεται σωστά και να
κοιμάται σε σταθερή και συστηματική βάση.
Η πιο σπουδαία όμως βοήθεια
της οποίας μπορεί να τύχει ένας
τέτοιος εργαζόμενος θα μπορούσε να προέλθει από το κράτος
και το εργασιακό του περιβάλλον. Οι εργαζόμενοι της νύχτας
θα πρέπει να έχουν άδεια στη
διάρκεια της εβδομάδας ή -αν
είναι δυνατόν- κάθε νυχτερινή
βάρδια να ακολουθείται από μία
μέρα ρεπό, ώστε να μπορούν
να αναπληρώσουν τον χαμένο
ύπνο. <
i Δρ. Μάρσα Κολέτση, Cpsyhol
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Mind's Mirror -Kέντρο
Συμβουλευτικής Υποστήριξης,
www. mindsmirror.com
Lecturer City Unity College,
Athens Campus, Greece
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
40
διατροφή
>της Βιβέττας Λαϊνιώτη
Κινόα, πλιγούρι, κεχρί,
φαγόπυρο, είναι μερικά
από τα διάσημα σιτηρά που
τον τελευταίο καιρό έχουν
εισβάλει στο πιάτο μας και
στη ζωή μας! Οι ειδικοί
μιλούν για νέες ασπίδες της
υγείας, καθώς πρόκειται για
τρόφιμα πλούσια σε αμινοξέα,
πρωτεΐνες, βιταμίνες και
φυτικές ίνες. Ωστόσο, τα
χαρίσματα τους δεν σταματούν
εδώ. Επιστημονικές
έρευνες μας διαβεβαιώνουν
ότι περιέχουν και άλλα
πολύτιμα συστατικά για τον
οργανισμό μας και μάλιστα
σε ποσότητες που τα κάνουν
πραγματικά αναντικατάστατα.
Σε συνεργασία με την
Κλινική Διαιτολόγο κυρία
Χριστίνα Μπαλαμώτη, σας
παρουσιάζουμε τέσσερα από
αυτά, αποκαλύπτοντας τα
μυστικά τους...
ΟΙ ΑΡΧΑΙΕΣ
ΤΡΟΦΕΣ
ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ
ΣΤΟ...ΠΙΑΤΟ ΜΑΣ!
Τ
α τελευταία χρόνια
παρατηρείται μια αύξηση στις
προτιμήσεις δεκάδων «ψαγμένων»
καταναλωτών προς τις αρχαίες τροφές, με αποτέλεσμα να
πρωταγωνιστούν πλέον σε κάθε
συνταγή! Δεκάδες επιστημονικές
έρευνες, διαπίστωσαν τα ευεργετικά οφέλη τους για την υγεία και
τους άνοιξαν τον δρόμο προς τη
σύγχρονη αγορά τροφίμων. Πώς
ξεκίνησε όμως η εισβολή αυτών
των σπόρων στη ζωή μας και
απέκτησαν τόσο γρήγορα τον τίτλο
των υπεροτροφών; Ας κάνουμε
ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο....
Η κυρία Μπαλαμώτη εξηγεί πως
«τα τελευταία χρόνια έχει γίνει
μόδα και έχουν επανενταχθεί στη
διατροφή μας τροφές ξεχασμένες πίσω στα βάθη των χρόνων.
Σε αυτό έχει συμβάλει η στροφή
του κόσμου σε μία πιο θρεπτική
και υγιεινή διατροφή, αλλά και η
δημιουργικότητα πολλών σεφ που
μας τα προτείνουν μέσα από τις
συνταγές τους».
Πράγματι, την τελευταία πενταετία
ορισμένοι σεφ άρχισαν να εμφανίζουν την κινόα στους καταλόγους
τους, αντλώντας έμπνευση από
τα διάφορα μαγειρικά ρεύματα
της εποχής. Έτσι, πολλοί από εμάς
μπορεί να την έχουμε δοκιμάσει
ακόμη και εν αγνοία μας! Για
παράδειγμα, στη γιαπωνέζικη
κουζίνα τα γνωστά σε όλους μας
noodles είναι φτιαγμένα από
αλεύρι φαγόπυρου. Επιπλέον πολύ
συχνά συναντάμε σε σαλάτες ή σε
συνοδευτικό το πληγούρι!
> Life > Positive <
Τα τελευταία
χρόνια έχει γίνει
μόδα και έχουν
επανενταχθεί
στη διατροφή
μας τροφές
ξεχασμένες πίσω
στα βάθη των
χρόνων. Σε αυτό
έχει συμβάλει
η στροφή του
κόσμου σε μία
πιο θρεπτική και
υγιεινή διατροφή,
αλλά και η
δημιουργικότητα
πολλών σεφ που
μας τα προτείνουν
μέσα από τις
συνταγές τους
Τι είναι όμως αυτό που κάνει αυτά
τα τρόφιμα να ξεχωρίζουν και να
έχουν κλέψει τις καρδιές πολλών καταναλωτών; «Η κινόα έχει
υψηλή θρεπτική αξία διότι περιέχει
απαραίτητα για τον οργανισμό
αμινοξέα και θεωρείται πλήρης
τροφή. Επίσης περιέχει ω-3 λιπαρά,
που είναι ωφέλιμα για την καρδιά
καθώς και σίδηρο και μαγνήσιο.
Το πλιγούρι είναι δημητριακό με
υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές
ίνες και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Αυτό ανάγει το πλιγούρι σε ιδανική
τροφή για διαβητικούς ή για άτομα
με ινσουλινοαντίσταση! Το κεχρί
δεν περιέχει γλουτένη και μπορεί
να αντικαταστήσει το σιτάρι στο
διαιτολόγιο ατόμων με κοιλιοκάκη
(δυσανεξία στη γλουτένη). Τέλος,
το φαγόπυρο είναι καλή πηγή
πρωτεΐνης, βιταμινών Β, μετάλλων
και ιχνοστοιχείων. Επίσης, περιέχει
βιοφλαβονοειδή με αντιοξειδωτική
δράση», αναλύει η ειδικός.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα
με την κυρία Μπαλαμώτη, είναι
σημαντικό να θυμάστε πως «κάθε
τρόφιμο έχει τη δική του θρεπτική
αξία και γι’ αυτό είναι σημαντικό
να μην εστιάζουμε σε ένα τρόφιμο,
θεωρώντας το υπερτροφή. Το καθημερινό μας διαιτολόγιο πρέπει να
περιέχει ποικιλία τροφών ώστε να
εξασφαλίζεται θρεπτική επάρκεια».
Όσο για την επιστροφή μας στις
...ρίζες της διατροφής, αυτή φαίνεται πως αποτελεί επιτακτική ανάγκη
για τον σύγχρονο άνθρωπο, ώστε
να επαναπροσδιορίσει τις αξίες του
– διατροφικές και μη! <
41
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
διατροφή
oι αρχαίες τροφές επιστρέφουν στο...πιάτο μας!
«ΒΟΜΒΕΣ»
ΚΙΝΟΑ
Πανάρχαιη τροφή με προέλευση
από τη Νότια Αμερική. Η κινόα ή
αλλιώς κίνβα θεωρείται η «βασίλισσα» των υπερτροφών. Η φυλή
των Ίνκας την θεωρούσε «χρυσή
τροφή», πολύτιμη όσο η πατάτα και
το καλαμπόκι.
Πρόκειται για τον μικροσκοπικό
αποξηραμένο καρπό του φυτού
της κινόα, ο οποίος έχει περισσότερη πρωτεΐνη από το σιτάρι, Ω-3
λιπαρά, κάλιο, σίδηρο, αμινοξέα
και πληθώρα άλλων ευεργετικών
Οι περισσότεροι ίσως το γνωρίζουν ως τροφή των πουλιών, στην πραγματικότητα αποτελεί όμως ένα τρόφιμο
με πολύτιμα συστατικά. Είναι μικρό και στρογγυλό και οι ποικιλίες του είναι συνήθως κίτρινες στο χρώμα.
Το κεχρί καλλιεργείται από τα αρχαία χρόνια στην Ευρώπη, αν και η καταγωγή του είναι από τις πιο θερμές
περιοχές της Ασίας και της Αφρικής. Το κεχρί είναι ένα σιτηρό που περιέχει αρκετές ποσότητες βιταμινών,
πρωτεϊνών και ανόργανων αλάτων, αλλά όχι γλουτένη. Η περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνες αλλά και η ποιότητά τους συγκρίνεται με τις πρωτεΐνες του σίτου και του καλαμποκιού. Για το μαγείρεμα, χρησιμοποιήστε το
ακριβώς όπως το ρύζι!
42
4
2
ΠΛΙΓΟΥΡΙ
Αποτελεί
οτ
μια από τις πιο θρεπτικές
τροφές
φ που μ
μπορείτε να βρείτε στα
ράφια
φ του σούπερ
σο
μάρκετ. Είναι
αρκετά
ε νόστιμο,
νόστι
περιέχει πληθώρα
βιταμινών
α
και
κα βελτιώνει την αρτηριακή πίεση.
π
Το
ο πλιγούρι
πλιγούρι είναι
ε
αλεσμένο σιτάρι
και είναι
ε
πλούσιο
πλο
σε φυτικές ίνες
κκαιι υδατάνθρακες.
κα
υ
υδατάνθρ
Είναι ίσως το πιο
γγνωστό
νωστό
σ σε σχέση
σχ
με τα υπόλοιπα˙λίγγο
ο πολύ
π
όλοι θα έχουμε δοκιμάσει
την περίφημη
π
ανατολίτικη σαλάτα
> Life > Positive <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
ΥΓΕΙΑΣ: ΤΙ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ;
συστατικών. Είναι εύπεπτη και επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι
βοηθάει στην αιμάτωση του εγκεφάλου, στη συγκέντρωση και στην
πνευματική απόδοση. Βοηθάει την
καρδιά, προλαμβάνει τις ημικρανίες
και είναι ιδιαίτερα αντιοξειδωτική.
Πώς μπορείτε να την αξιοποιήσετε;
Χάρη στη λεπτή της γεύση μπορεί να
συνδυαστεί με κύρια πιάτα, να μπει
σε σούπες και σαλάτες και να αντικαταστήσει οποιοδήποτε δημητριακό ή ρύζι στις κλασικές συνταγές.
Αυτός ο μικρός σπόρος με το μπεζ
χρώμα δεν θα σας δυσκολέψει καθόλου στο μαγείρεμα! Το μόνο που
πρέπει να κάνετε πριν τη χρήση, είναι να τον ξεπλύνετε ελαφρά όπως
το ρύζι. Για να βράσετε ένα φλιτζάνι
κινόα θα χρειαστεί 2 φλιτζάνια
νερό. Από αυτό, θα προκύψουν 3
½ φλιτζάνια έτοιμο κινόα. Βάλτε το
νερό στη φωτιά και μόλις πάρει βράση ρίξτε την κινόα. Σε 15 λεπτά θα
είναι έτοιμη! Η κυρία Μπαλαμώτη
συμπληρώνει πως «η κινόα είναι ένα
τρόφιμο που συγκεντρώνει πολλά
από τα χαρακτηριστικά που όλοι
αναζητάμε από την τροφή μας: είναι
εύγευστη, μαγειρεύεται εύκολα,
είναι ιδιαίτερα πλούσια σε θρεπτικά
συστατικά και είναι και υγιεινή. Από
μακροθρεπτικής άποψης η πρωτεΐνη
που περιέχει την καθιστά πλήρη τροφή, ενώ από μικροθρεπτικής άποψης περιέχει μεγάλη ποικιλία από
μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Επιπλέον,
έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και
δεν περιέχει γλουτένη».
ΚΕΧΡΙ
43
ταμπουλέ, που φτιάχνεται από πλιγούρι, μαϊντανό και
ντομάτα!
Πλεονεκτεί σε σχέση με άλλα δημητριακά, καθώς
έχει χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη- αυτό σημαίνει
ότι μετά την κατανάλωσή του ανεβάζει πολύ πιο ήπια
τη γλυκόζη του αίματος. Έτσι, θεωρείται άριστη πηγή
υδατανθράκων για τους διαβητικούς. Επιπλέον, περιέχει πολύ περισσότερες φυτικές ίνες από το άσπρο
ρύζι και τα μακαρόνια και σημαντικές ποσότητες
βιταμινών του συμπλέγματος B, όπως η θειαμίνη, η
ριβοφλαβίνη και ιδιαίτερα η νιασίνη, που είναι απαραίτητες για τον ομαλό μεταβολισμό και τη σωστή
> Life > Positive <
λειτουργία των νευρικών κυττάρων, κατά συνέπεια
και του εγκεφάλου.
Βράζοντας 1 φλιτζάνι πλιγούρι σε 1 ½ φλιτζάνι νερό
θα πάρετε 3 φλιτζάνια έτοιμο πλιγούρι. Βάλτε το
νερό στη φωτιά και μόλις πάρει βράση προσθέστε το
πλιγούρι. Αφήστε το να σιγοβράσει για 20 λεπτά περίπου σκεπασμένο. Αν θέλετε να το συνοδεύσετε με
κρέας ή κοτόπουλο, μπορείτε να το προσθέσετε 20
λεπτά πριν ολοκληρωθεί το μαγείρεμα του κρέατος.
Θυμηθείτε μόνο ότι πρέπει να προσθέσετε αρκετό
νερό για να μην σας κολλήσει, καθώς το πλιγούρι
απορροφά πολύ γρήγορα τα υγρά.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
διατροφή
oι αρχαίες τροφές επιστρέφουν στο...πιάτο μας!
ΦΑΓΟΠΥΡΟ
Το φαγόπυρο (buckwheat - esculentum ή μαυροσίταρο) δεν περιέχει γλουτένη και επομένως
μπορεί να καταναλωθεί από άτομα με δυσανεξία
σε αυτήν. Είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη, βιταμίνες της
ομάδας Β, βιταμίνες Ε και Κ, φυλλικό οξύ, μέταλλα
όπως το ασβέστιο, ο χαλκός, ο σίδηρος, το μαγνήσιο,
το μαγγάνιο, ο φώσφορος, το κάλιο, το σελήνιο κι
ο ψευδάργυρος. Εξωτερικά μοιάζει με δημητριακό ολικής αλέσεως, ωστόσο στην πραγματικότητα
πρόκειται για τον σπόρο ενός φρούτου. Το φυτό είναι
αυτοφυές στην Ασία και τη Βόρεια Ευρώπη. Από την
Κίνα η καλλιέργειά του διαδόθηκε στη Ρωσία και την
Πολωνία, αλλά και στην Ολλανδία, τη Γαλλία κι αργότερα στις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Τι μας προσφέρει το φαγόπυρο; Είναι σύμμαχος κατά
της υψηλής χοληστερίνης-η κατανάλωση φαγόπυρου
μειώνει τα επίπεδα της χοληστερόλης και επιπλέον
σταθεροποιεί τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα,
χάρη στις διαλυτές ίνες που περιέχει. Επίσης, βοηθά
ΖΕΑ
44
> Life > Positive <
στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού
συστήματος και χαρίζει
ενέργεια.
Πολλές συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής χρησιμοποιούν πλέον το φαγόπυρο,
λόγω της πλούσιας διατροφικής του αξίας. Το φαγόπυρο έχει επίσης θέση σε πολλά προγράμματα
δίαιτας ή υγιεινής διατροφής.
Ωστόσο αυτό που κάνει το φαγόπυρο ιδιαίτερα
ξεχωριστό, είναι η ουσία ρουτίνη που περιέχει
–πρόκειται για ένα φυτοχημικό που ενισχύει τα τοιχώματα των τριχοειδών αγγείων. Πρόσφατη κλινική
μελέτη μάλιστα, έδειξε ότι η κατανάλωση φαγόπυρου έχει εξαιρετικά αποτελέσματα στη θεραπεία
της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας.
Η γεύση του θυμίζει καρύδι και για να το μαγειρέψετε θα χρειαστεί πρώτα να ρίξετε στο τηγάνι ένα
χτυπημένο αυγό, ολόκληρο ή μόνο το ασπράδι, και
μετά να πρόσθεσετε το φαγόπυρο. Ανακάτεψτε για
2 λεπτά και αφήστε το να βράσει για 10 λεπτά.
Η Ζέα (Triticum dicoccum) είναι ένα
από τα αρχαιότερα δημητριακά που
είναι γνωστά στον άνθρωπο.
Για χιλιάδες χρόνια παρέμενε το
κυριότερο δημητριακό της Μέσης
Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
Η ζέα, γνωστή και ως δίκοκκο σιτάρι
χρησιμοποιείται για τη διατροφή του
ανθρώπου, αλλά χρησιμοποιείται και
ως ζωοτροφή.
Το είδος αυτό του σίτου δεν έχει
αλλεργιογόνες ιδιότητες που έχουν
άλλα είδη σίτου, επειδή δεν περιέχει
τα γονίδια που προκαλούν αλλεργίες.
Αν και περιέχει γλουτένη, αυτή είναι
σε μικρή ποσότητα, είναι ελάχιστα
αλλεργιογόνος και πολύ εύπεπτη.
Περιέχει την ουσία «ροδανίνη», που
αποτελεί παράγοντα ενίσχυσης του
ανοσοποιητικού συστήματος. Επίσης,
περιέχει μεγάλες ποσότητες ανόργανων στοιχείων και κυρίως μαγνησίου,
και για αυτό της αποδίδονται αντι-
καταθλιπτικές ιδιότητες. Σημαντική
είναι επίσης η περιεκτικότητά της σε
βιταμίνες, κυρίως του συμπλέγματος
Β και σε σάκχαρα βραδείας απορρόφησης. Επίσης, περιέχει προβιταμίνη
Α, που συμβάλλει στην καλή όραση
και στην πρόληψη της ξηροδερμίας.
Ακόμη, περιέχει βιταμίνη Ε, που είναι
ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό.
Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς
της σε φυτικές ίνες και σε σύνθετες
ουσίες αμινοξέων, η κατανάλωσή της
από τον άνθρωπο οδηγεί σε μείωση
της χοληστερίνης στο αίμα.
Είναι πολύ πλούσιο σε πρωτεΐνες,
που φθάνουν στο 13-20%, σε
αντίθεση με το κοινό σιτάρι που έχει
11-12%.
Το δίκοκκο σιτάρι περιέχει τέλος δύο
φορές περισσότερα λιπίδια από το
κοινό σιτάρι και μάλιστα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα συγκρίσιμα με αυτά
που περιέχει το ελαιόλαδο.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
ΛΟ Ι Μ Ω Ξ Η, Π Ο ΝΟ Σ , ΦΛΕΓΜ ΟΝΗ ΤΟΥ ΣΤΟΜ ΑΤΟΦΑΡΥ ΓΓΑ
ΤΡΟΧΙΣΚΟΙ
ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΙ
ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ
ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ
Προϊόν της ENGELHARD ARZNEIMITTEL GmbH & Co. KG,
Herzbergstrasse 3, 61138 Niederdorfelden, Germany
Αθήνα: Μονής Δαμάστας 6, 12133 Περιστέρι • Τηλ: 210 5777140 • Fax: 210 5788791 • e-mail: farmasyn@otenet.gr • www.farmasyn.gr
Γραφείο Β. Ελλάδος: Μαιάνδρου & Αδμήτου 27, 56224 Εύοσμος • Τηλ: 2310 703856 • Fax: 2310 703178 • e-mail: thess@farmasyn.gr
>
θέμα
>της Νεκταρίας Καρακώστα
Η Ισπανίδα Λουθία Μπρούνι
GENERATION
AWAKE
Η ανακύκλωση
γίνεται...
μόδα και
τέχνη!
46
κλείνεται στο εργαστήριό της και
δημιουργεί αληθινά κομψοτεχνήματα χρησιμοποιώντας ως πρώτη
ύλη γυάλινα μπουκάλια! Ίδρυσε
την εταιρεία Lucirmas το 2010
και κάθε μήνα μετατρέπει
περίπου 70-80 μπουκάλια που
έχει προμηθευτεί από φίλους,
από εστιατόρια και από άλλες
πηγές, σε ό,τι μπορεί να βάλει
ο νους σας: φωτιστικά, καθρέφτες, κρεμάστρες και μικροέπιπλα,
αλλά και πιο μικρά αντικείμενα, όπως
θήκες για οδοντογλυφίδες ή τασάκια. Το
αποτέλεσμα είναι απλά μοναδικό! «Είμαι ερωτευμένη με το γυαλί και τις ιδιότητές του. Είναι
ένα πολύ ξεχωριστό υλικό. Επίσης εστιάζω όχι
απλώς στο να επαναχρησιμοποιήσω το γυαλί.
Φροντίζω τα αντικείμενα που θα φτιάξω να
είναι και αυτά ανακυκλώσιμα, γι’ αυτό και δεν
χρησιμοποιώ υλικά, όπως κόλλες», σημειώνει.
1
Τι κοινό μπορεί να έχουν δυο
Ρουμάνες επιχειρηματίες,
μια παραγωγός φελλών
από την Πορτογαλία και
μία καλλιτέχνις από την
Ισπανία; Και οι τέσσερις,
μέσα από την επαγγελματική
τους δραστηριότητα,
κάνουν πράξη το όραμα της
ευρωπαϊκής καμπάνιας
Generation Awake:
Παράγουν και πωλούν
προϊόντα από υλικά που
έχουν ολοκληρώσει τον
κύκλο ζωής τους και τα
οποία, σε διαφορετική
περίπτωση, θα κατέληγαν
στα σκουπίδια.
Ας δούμε όμως τις ιστορίες
των τεσσάρων γυναικών μία
προς μία.
> Life > Positive <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
2
Για την Σάντρα Κορέιρα από την Πορτογαλία,
η ενασχόλησή της με την οικογενειακή επιχείρηση
παραγωγής φελλών που είχε ιδρύσει ο παππούς
της ήταν μάλλον μονόδρομος, μέχρι που, δέκα
χρόνια πριν, στη διάρκεια μιας περιόδου ύφεσης
της επιχείρησης, αποφάσισε να μετατρέψει τους
φελλούς σε... αντικείμενα μόδας.
«Ήθελα να δώσω στην πρώτη ύλη μου μια πιο
θηλυκή αίσθηση», τονίζει. Το πρώτο πράγμα που
έφτιαξε ήταν μια ομπρέλα, την οποία μάλιστα εξέθεσε σε μια διεθνή εμπορική έκθεση. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν τόσο ενθουσιώδης, που της έδωσε κίνητρο για τη συνέχεια. Κάπως έτσι γεννήθηκε η
εταιρεία Pelcor, η οποία πλέον ειδικεύεται στην παραγωγή
και στην εμπορία μιας μεγάλης γκάμας από φελένια προϊόντα:
από τσάντες, ζώνες, πορτοφόλια, βραχιόλια, μέχρι θήκες για λάπτοπ και
τάμπλετς, στιλό και σημειωματάρια. Ο φελλός έχει πολλά πλεονεκτήματα:
είναι αδιάβροχος και ανθεκτικός, ενώ σχηματίζει διαφορετικά σχέδια σε
κάθε κομμάτι. Η εταιρεία της χρησιμοποιεί περίπου 1000 τόνους φελλού
κάθε 6 μήνες για την παραγωγή των συλλογών της, που έχουν κατακτήσει
Ευρώπη και Αμερική. Η κυρία Κορέιρα το 2011 αναγορεύτηκε «η καλύτερη
γυναίκα επιχειρηματίας στην Ευρώπη», από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και
το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Γυναικών Επιχειρηματιών.
> Life > Positive <
47
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
θέμα
η ανακύκλωση γίνεται... τέχνη!
Οι Ρουμάνες Αντρέα Ζαχαρέσκου και Ροξάνα
Αντόκι, προσανατολισμένες στο όραμα της ανακύκλωσης και στην επιθυμία τους να δώσουν νέα
πνοή σε χρησιμοποιημένα αντικείμενα, όπως
παλιά χαλιά, πινακίδες, λάστιχα αυτοκινήτων,
μουσαμάδες, κονσέρβες και υφάσματα, ίδρυσαν την εταιρεία Upside Down και μετατρέπουν φαινομενικά άχρηστα υλικά, σε θήκες
για λάπτοπ, τσάντες, πορτοφόλια και άλλα
πολύχρωμα αξεσουάρ. Κατασκευάζουν επίσης
είδη κατά παραγγελία για εταιρείες, όπως π.χ.
τσάντες για συνέδρια και φεστιβάλ κ.ά. Η ιδέα
γεννήθηκε στο μυαλό της Άντρεα, όταν το 2011
έζησε στην Ινδία ως εθελόντρια σε μια ΜΚΟ και
είδε
ίδ πώς εκεί επαναχρησιμοποιούνται υλικά που έχουν
απορριφθεί. Η ιδέα αυτή φαίνεται να γνωρίζει την αποδοχή
τόσο των καταναλωτών, όσο και του κόσμου του επιχειρείν- η εταιρεία
τους έχει ήδη κερδίσει δύο σημαντικά βραβεία επιχειρηματικότητας.
Ωστόσο, η Upside Down δεν περιορίζεται στην παραγωγή και στην πώληση προϊόντων. Στόχος της εταιρείας είναι να καταφέρει να εκπαιδεύσει τους καταναλωτές να σκέφτονται περισσότερο την... επόμενη μέρα
των προϊόντων που αγοράζουν. «Θέλουμε να περάσουμε το μήνυμα
ότι τα υλικά μπορούν να μπουν και πάλι στον κύκλο της παραγωγής»,
σημειώνουν οι δύο γυναίκες.
3
UP CYCLING
Οι παραπάνω ιδέες και πρωτοβουλίες φέρνουν στο προσκήνιο μία
έννοια που δεν είναι η ανακύκλωση
όπως τη γνωρίζαμε ως σήμερα. To
«recycling» του χθες έχει μετασχηματιστεί στο σημερινό «upcycling».
Τι ακριβώς όμως είναι το upcycling;
Eίναι η ανακύκλωση μέσω της
επαναχρησιμοποίησης προϊόντων,
η ανακύκλωση που δεν προϋποθέτει τη χρήση επεξεργασίας για
να υλοποιηθεί, είναι η λεγόμενη
«δημιουργική ανακύκλωση». Είναι
η διαδικασία μετατροπής των
απορριμμάτων ή άχρηστων υλικών
σε νέα υλικά ή προϊόντα καλύτερης
ποιότητας ή υψηλότερης περιβαλλοντικής αξίας.
Ξέρατε ότι και στην Ελλάδα υπάρχει
Upcycling και μάλιστα μια Upcycling
society; Πρόκειται για έναν χώρο
στο Διαδίκτυο που είναι αποκλειστικά αφιερωμένος σε αυτό το είδος
ανακύκλωσης.
Στη διεύθυνση www.yiuco.com θα
βρείτε εκδηλώσεις, μόδα, τάσεις,
ιδέες, νέα, οδηγίες βήμα –βήμα,
οτιδήποτε αφορά το Upcycling από
όλο τον κόσμο. Μπορείτε επίσης
να αγοράσετε ή να πουλήσετε προϊόντα από ανακατασκευασμένα,
ανακυκλωμένα ή επαναχρησιμοποιημένα υλικά. Επίσης, μπορείτε
να ανταλλάξετε προϊόντα που δεν
σας είναι πια χρήσιμα, καθώς και να
ενημερωθείτε για το πώς μπορείτε
να τα αξιοποιήσετε. <
> ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΜΠΑΝΙΑ GENERATION AWAKE
Η πανευρωπαϊκή καμπάνια
Generation Αwake απευθύνεται
σε πολίτες ηλικίας 25-40 ετών,
με έμφαση στους αστούς και στις
οικογένειες με μικρά παιδιά, με
στόχο να δείξει σε αυτούς τους
πληθυσμούς τι μπορούν να κάνουν
> Life > Positive <
στην καθημερινή τους ζωή, ώστε
να μειωθούν τα απορρίματα και να
χρησιμοποιούνται αποδοτικότερα
οι φυσικοί πόροι, όπως το νερό, το
ξύλο και τα μέταλλα. Η καμπάνια
έχει ως βασικό μήνυμα ότι τα αγαθά που πετάμε στα σκουπίδια έχουν
μία δεύτερη ευκαιρία ζωής: μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, να
ανακυκλωθούν, να ανταλλαχθούν
ή να επισκευαστούν. Διαβάστε
περισσσότερα για την καμπάνια στη
διεύθυνση
www.generationawake.eu
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
FerringÆÈÀÓÇÍÙÕ»
+)HUULQJ3KDUPDFHXWLFDOVÌĺÃÑÀÓÇÍËÁÄÓ¼ÀļÍÀȺÍÀÖ
ÄÉÄÈÃÈÊÄØ̺ÍÎÖÁÈÎÅÀÑÌÀÊÄØÓÈʽֽÌÈËÎÖÏÎØÁÀÒ¼ÙÄÓÀÈÒÓÇͺÑÄØÍÀ
)HUULQJÀÍÀÏÓ¿ÒÒÄÈÊÀÈÄÌÏÎÑÄ¿ÄÓÀÈÊÀÈÍÎÓ½ÌÀÅÑÌÀÊÀÒÓÎØÖÓÎÌļÖ
ÓÇÖØÏÎÁÎÇÔοÌÄÍÇÖÀÍÀÏÀÑÀÆÕÆ»ÖÊÀÈÆØÍÀÈÊÎËÎƼÀÖÓÇÖÎØÑÎËÎƼÀÖ
ÓÇÖÆÀÒÓÑÄÍÓÄÑÎËÎƼÀÖÓÇÖÏÀÈÃÈÀÓÑÈÊ»ÖÊÀÈÓÇÖÄÍÃÎÊÑÈÍÎËÎƼÀÖ
ØÆÀÓÑÈʺÖËÄÈÓÎØÑÆοÍÒÄ×ÐÑÄÖÄÍÐÓÀÏÑÎÚ½ÍÓÀÊØÊËÎÅÎÑοÍÒÄ
ÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÄÖÀϽ×ÐÑÄÖÈÀÍÀÏËÇÑÎÅÎÑÇÔļÓÄÏÄÑÈÒÒ½ÓÄÑÀÆÈÀÓÇÍ
)HUULQJÊÀÈÓÀÏÑÎÚ½ÍÓÀÓÇÖÄÏÈÒÊÄÅÔļÓÄÓÎZZZIHUULQJJU»ÓÎZZZIHUULQJFRP
£¥¢ª¢£¢ª¥¢ª £ ¢ª¥¢
)HUULQJËËÖÎÍÎÏѽÒÕÏÇ
Ê¿ÙÇÀÑοÒÈ
ÓÇËID[
ZZZIHUUULQJJU
>
>της Ειρήνης Πιτσιλίδη
ακτιβισμός
GENERATION 2.0
Έλληνας όσο κι εσύ!
Έχω μία φίλη, την Κατερίνα, που κατάγεται από την Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε
στο Τέξας των ΗΠΑ πριν από 38 χρόνια, έζησε εκεί 4 μήνες και κατέχει την
Αμερικάνικη ιθαγένεια.
Έχω έναν φίλο, τον Νίκο, που κατάγεται από τη Νιγηρία, γεννήθηκε στην Αθήνα
πριν από 33 χρόνια, ζει εδώ από τότε και ΔΕΝ κατέχει την Ελληνική Ιθαγένεια.
Ο
Νίκος, ο Έλβις, η Αντεκούμπι, ο Άμπι
και ο Ίαν είναι μερικά από τα 200.000 παιδιά που
γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν στην Ελλάδα από αλλοδαπούς γονείς και τα οποία το ελληνικό κράτος δεν
αναγνωρίζει ως ισότιμους πολίτες. Αντιθέτως, τα
υποβάλλει σε έναν κυκεώνα χρονοβόρας και ψυχοφθόρας γραφειοκρατίας που, συχνά, δεν έχει τέλος.
Η «φωνή» για τα δικαιώματα της Νέας Γενιάς Ελλήνων Πολιτών – των ατόμων, δηλαδή, με διαφορετικές καταγωγές που γεννήθηκαν και/ή μεγάλωσαν
> Life > Positive <
στην Ελλάδα - είναι το Generation 2.0 for Rights,
Equality and Diversity. Πρόκειται για μία οργάνωση που ερευνά και δρα κοινωνικά, με στόχο την
προώθηση των δικαιωμάτων, της ισότητας και της
ετερότητας, καθώς και για την καταπολέμηση του
ρατσισμού, της ξενοφοβίας και των διακρίσεων.
Τι σημαίνει, όμως, για ένα παιδί γεννημένο και/ή
μεγαλωμένο στην Ελλάδα να μην έχει πρόσβαση
στην Ελληνική Ιθαγένεια; Η πραγματικότητα αυτής
της κατάστασης συνοψίζεται στα παρακάτω:
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
• Χρειάζεται άδεια διαμονής για να ζει νόμιμα στη
χώρα όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε.
• Δεν έχει πλήρη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
• Δεν έχει πολιτικά δικαιώματα.
• Δεν έχει ταυτότητα.
• Δεν μπορεί να ταξιδέψει ελεύθερα εκτός Ελλάδας.
Φαίνεται απίστευτο, αλλά είναι αληθινό. Μια ματιά
στα γρανάζια της νομοθεσίας και της γραφειοκρατίας αρκεί για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του
προβλήματος.
Από το τίποτα στο Νόμο Ραγκούση και πίσω
στο τίποτα
των 2 γονέων τους διέμενε νόμιμα στην Ελλάδα για
τουλάχιστον 5 χρόνια. Έτσι, ο νόμος επέτρεπε την
πρόσβαση στην ιθαγένεια ακόμα και σε παιδιά που
είχαν έλθει στην Ελλάδα σε μεγαλύτερη ηλικία (π.χ.
12-13 ετών). Στην πράξη, ευνοούσε τους ανήλικους,
δυσκόλευε όμως ιδιαίτερα τους ενήλικες που είχαν
ζήσει και μεγαλώσει στην Ελλάδα, οι οποίοι όφειλαν
να έχουν άδεια διαμονής σε ισχύ.
Εδώ ξεκινούν τα προβλήματα, καθώς οι ετήσιες
άδειες διαμονής φτάνουν στα χέρια των αιτούντων...
ληγμένες ή κοντά στη λήξη τους.
Έπειτα από πιέσεις της οργάνωσης Generation 2.0
δημιουργήθηκε το 2009 μία ειδική 5ετής άδεια
διαμονής για τη 2η γενιά, η οποία αρχικά, αφορούσε
μόνο στα παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, ενώ
τον Ιούνιο του 2014 επεκτάθηκε και στα παιδιά που
έχουν μεγαλώσει στην Ελλάδα και έχουν φοιτήσει
για 6 χρόνια σε ελληνικό σχολείο. Μέχρι τον Ιούνιο
του 2014, τα παιδιά που δεν είχαν γεννηθεί, αλλά
είχαν μεγαλώσει στην Ελλάδα είχαν 3 επιλογές
για να αποκτήσουν νόμιμη άδεια διαμονής: να
συνεχίσουν έως τα 21 έτη να είναι προστατευόμενα μέλη υπό την άδεια διαμονής
των γονέων τους, να βγάλουν άδεια
για σπουδές ή άδεια εξαρτημένης
εργασίας, η οποία προαπαιτούσε
Η θλιβερή πραγματικότητα είναι πως για τους
μετανάστες 2ης γενιάς δεν υπήρχε καμία πρόβλεψη
στην ελληνική νομοθεσία, ούτε καν για τις άδειες
διαμονής τους. Πολλώ μάλλον για το θέμα της ιθαγένειάς τους... Μέχρι το 2010 που ψηφίστηκε ο Νόμος
3838 (Νόμος Ραγκούση) οι μετανάστες 2ης γενιάς
μπορούσαν να διεκδικήσουν την Ελληνική Ιθαγένεια
μέσω της διαδικασίας πολιτογράφησης που, σε όλον
τον κόσμο, ήταν και παραμένει σχεδιασμένη για την
1η γενιά μεταναστών.
Πρόκειται για μία ακριβή και πολυετή διαδικασία,
κατά την οποία οι υποψήφιοι εξετάζονται στη γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό. Επομένως, είναι
ακατάλληλη και άδικη για κάποιον που έχει γεννηθεί
και/ή μεγαλώσει στην Ελλάδα.
Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες (πλην της Ιταλίας) τα
παιδιά 2ης γενιάς μεταναστών έχουν με τη γέννησή τους ή έως την ηλικία των 5 ετών δικαίωμα
Αντεκούμπι, 25 ετών
στην ιθαγένεια της χώρας στην οποία ζουν
Καταγωγή: Νιγηρία
και μεγαλώνουν και, συνεπώς, το δικαίΣπουδές: Βοηθός Φαρμακείου,
ωμα του ισότιμου πολίτη.
Τεχνικός Τεχνολογίας Internet
Στην Ελλάδα, ένας νέος μεταναστευ«Βγαίνω έξω και λέω το όνομά μου και μου λένε “A!
τικής καταγωγής, προκειμένου να
Έχεις σχέση με τον Αντετοκούμπο; Μα μόνο αυτόν ξέρετε;»
λάβει την ιθαγένεια, θα πρέπει να
«Όταν
ήρθαμε με την αδερφή μου στην Ελλάδα δεν ξέραμε τη
έχει κλείσει το 18ο έτος της ηλικίγλώσσα. Είχαμε κίνητρο να τη μάθουμε γρήγορα, γιατί η μικρή
ας τους και να έχει κάποια χρόνια
μας αδερφή, που έχει γεννηθεί εδώ, μιλούσε μόνο ελληνικά. Οι γοσυνεχόμενης νόμιμης διαμονής
νείς μας έκαναν τους διερμηνείς. Μεγάλωσα στα Ιωάννινα που είναι
στην Ελλάδα για να μπορέσει να
μία υπέροχη πόλη, όμως οι άνθρωποι είναι κλειστοί και η οικογένειά
μπει στη διαδικασίας πολιτογράμου η μόνη με καταγωγή από την Αφρική. Οπότε ήταν δύσκολα. Όταν
φησης.
γυρνούσα από το σχολείο έλεγα στους γονείς μου “Γιατί μας φέρατε
Ο νόμος Ραγκούση, που ψηφίεδώ; Γιατί όλοι μας μισούν;” Τώρα νιώθω πως οι Έλληνες έχουν
στηκε το 2010 και, ουσιαστικά,
αρχίσει να αποδέχονται τους ξένους και να βλέπουν πέρα από το
συντάχθηκε για τα παιδιά των
χρώμα και την καταγωγή. Οι γονείς μου μετανάστευσαν ξανά
μεταναστών, έδινε το δικαίωμα
λόγω κρίσης στη Γερμανία. Έζησα κι εγώ εκεί 1,5 χρόνο
ιθαγένειας σε αυτά που γεννήθηκαν
και ήταν διαφορετικά. Κανείς δεν νοιαζόταν από που
στην Ελλάδα ή είχαν φοιτήσει σε ελείσαι ή για το χρώμα σου ή για την εμφάνισή σου,
ληνικό σχολείο για 6 χρόνια και ένας εκ
αρκεί να έκανες καλά τη δουλειά σου. Θα
το ήθελα αυτό για την Ελλάδα».
> Life > Positive <
>
ακτιβισμός
Generation 2.0
52
Άμπι, 34 ετών
Καταγωγή: Ερυθραία
Σπουδές: Σχολή Τουριστικής Εκπαίδευσης Ρόδου
Εργάζεται στον τουρισμό
«Πώς μπορείς να πεις σε έναν άνθρωπο που έχει γεννηθεί
και έχει μεγαλώσει σε μία χώρα και έχει όλα τα προσόντα “Θα
φτάσεις ως εδώ εξαιτίας των χαρτιών σου”; Όλα σου λένε “γύρισε πίσω”, κανείς δεν λέει “πήγαινε μπροστά”.
Δεν ξέρω να σου απαντήσω πώς θα είναι τα πράγματα σε μία 5ετία.
Όλα είναι ρευστά. Αυτό που θα ήθελα να αλλάξει, χωρίς να ακουστεί κλισέ, είναι να χαλαρώσει η γραφειοκρατία. Όπως έχεις εσύ το
δικαίωμα να ανταγωνιστείς εντός της Ευρώπης, να το έχω και εγώ.
Αυτό δεν είναι μειονέκτημα για τη χώρα. Είναι πλεονέκτημα. Είναι
δυναμική».
«Έχουμε 2 ρίζες. Η μία είναι η χώρα καταγωγής μας και η
άλλη η χώρα που μεγαλώσαμε, πήγαμε σχολείο, κάναμε
φίλους και έχουμε αναμνήσεις. Αγαπάμε αυτή τη χώρα
πιο πολύ από τη χώρα καταγωγής μας. Θέλουμε να
προσφέρουμε».
σύμβαση εργασίας (διόλου εύκολο
για ένα νέο 21 ετών). Αν δεν
μπορούσαν να εξασφαλίσουν
κάτι από τα παραπάνω ήταν,
απλά, μετέωρα. «Πολλά παιδιά
που ήρθαν μεγαλύτερα στην
Ελλάδα, ξεκίνησαν να φοιτούν
στο σχολείο πιο αργά και
δεν το είχαν τελειώσει μέχρι
τα 21 τους, δεν είχαν άλλη
επιλογή παρά να το αφήσουν,
για να βρουν εργασία και να
εξασφαλίσουν νόμιμη άδεια
διαμονής», αναφέρει ο Άμπι.
«Αυτή η κατάσταση δείχνει πως ο
νομοθέτης αντιλαμβάνεται το μισό
πρόβλημα. Ό,τι προσπάθεια έγινε
από το 2009 και με το νόμο Ραγκούση
το 2010, διευκόλυνε κυρίως όσους είχαν
γεννηθεί στην Ελλάδα», προσθέτει ο Νίκος,
Ίαν, 24 ετών
μέλος της Generation 2.0.
Καταγωγή: Κένυα
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του παραλογισμού αποΣπουδές: Νοσηλευτική, Διοίκηση
τελεί η οικογένεια της Κούμπι. Οι γονείς της πήραν
Επιχειρήσεων, Ψυχολογία
την ιθαγένεια μέσω της διαδικασίας της πολιτοΕργάζεται ως διερμηνέας
γράφησης, η μικρή της αδερφή μέσω του Νόμου
«Όλοι λένε πως δεν υπάρχουν ευκαιρίες. Εγώ
Ραγκούση (επειδή γεννήθηκε στην Ελλάδα),
δεν συμφωνώ. Ευκαιρίες υπάρχουν, αλλά είναι
ενώ η Κούμπι και η μεγάλη της αδερφή που δεν
πολύ λίγες. Πρέπει να το ψάξεις. Είμαι σε μια χώρα
γεννήθηκαν, αλλά μεγάλωσαν στην Ελλάδα,
που έχει πολλά να μου δώσει και πολλά να της δώσω.
συνεχίζουν να ζουν με άδεια διαμονής.
Είμαι ακόμα στην αρχή και ανυπομονώ. Σχεδόν όλα
Το αποτέλεσμα της δυστοκίας των διαδικασιών
τα πρώτα ωραία πράγματα στη ζωή μου τα έχω ζήσει
και των κενών στους νόμους, εκδηλώθηκε
εδώ. Κάποια χρόνια ήταν πιο δύσκολα, γιατί είστον περιορισμένο αριθμό αιτήσεων για
χαμε προβλήματα όπως όλοι, αλλά και τα δικά
ιθαγένεια βάσει του νόμου Ραγκούση. Μόλις
μας προβλήματα, σε μία κοινωνία στην
10.000 άτομα 2ης γενιάς, κυρίως ανήλικοι, πήραν
οποία υπήρχαμε και δεν υπήρχαμε.
την ιθαγένεια. Για τους ενήλικες τα προβλήματα
Ευτυχώς, αυτό έχει αλλάξει».
με τις ληγμένες άδειες παραμονής και η πολύμηνη καθυστέρηση έκδοσης απλών εγγράφων, όπως
το ποινικό μητρώο ήταν αποθαρρυντικά. Ας είμαστε,
όμως, ειλικρινείς: ο Νόμος Ραγκούση δεν προβλήθηκε
ούτε από την ίδια την πολιτεία, ενώ τον Φεβρουάριο του
Έλβις, 21 ετών
2013 κρίθηκε και τυπικά αντισυνταγματικός από το Συμβούλιο
Καταγωγή: Αλβανία
της Επικρατείας με την αιτιολογία ότι τα παιδιά που γεννιούΣπουδές: Ηλεκτρολογία
νται και μεγαλώνουν στην Ελλάδα δεν έχουν αρκετά ισχυρούς
«Είμαι 21 ετών. Δεν ξέρω πως ήταν
δεσμούς με τη χώρα...
παλιά τα πράγματα, αλλά τώρα δεν είναι
Από τον Φεβρουάριο του 2013 οι νέοι μεταναστευτικής κατακαλά. Μόνο για το τώρα μπορώ να μιλήσω
γωγής που γεννήθηκαν και/ή μεγάλωσαν στην Ελλάδα έχουν
και το τώρα δεν μου αρέσει. Θέλω να φύγω
πρόσβαση στην ιθαγένεια και πάλι μόνο μέσω της διαδικασίας
και να πάω στη Βόρεια Ευρώπη. Θέλω
της πολιτογράφησης και ελπίζουν πως η νέα κυβέρνηση θα
πολύ να σπουδάσω. Δυστυχώς στη Ελλάασχοληθεί σοβαρά και ουσιαστικά με το θέμα της ιθαγένειας
δα δεν μου έχουν δοθεί οι ευκαιρίες
της 2ης γενιάς.
που επιθυμώ. Μόλις μου δοθεί
η δυνατότητα να φύγω, θα
την αρπάξω».
> Life > Positive <
Νίκος, 33 ετών
Καταγωγή: Νιγηρία
Executive Director στο Generation 2.0
Σπουδές: Τεχνολογία Ιατρικών Οργάνων,
Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και Δίκτυα,
Ευρωπαϊκή Ιστορία
«Είμαι απογοητευμένος – όχι αγανακτισμένος – με
όλο αυτό που συμβαίνει στη χώρα και με το ότι κανείς
δεν προτίθεται πραγματικά να το συμμαζέψει.
Με αφορμή το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι, ο
Σαμαράς εξαπέλυσε μία ρητορική μίσους, στοχοποίησε μειονότητες και αθώο κόσμο, ενώ την
ίδια ώρα ο Πρόεδρος της Γαλλίας προέτρεπε τους πολίτες να μείνουν
ενωμένοι...»
σης των πολιτικών δικαιωμάτων, με την καμπάνια
«Ψήφισε και για εμένα». Σημαντικό κομμάτι της
δράσης της οργάνωσης είναι η δωρεάν παροχή
υπηρεσιών συμβουλευτικής υποστήριξης μεταναστών 1ης και 2ης γενιάς στη Διεύθυνση Αλλοδαπών και
Μετανάστευσης Αθηνών Α’, αλλά και στα γραφεία
της οργάνωσης.
Κράτος και κοινωνία
Generation 2.0
H οργάνωση ιδρύθηκε το 2006 για να αντιμετωπίσει
τα προβλήματα των νέων μεταναστευτικης καταγωγής και κυρίως αυτά που σχετίζονταν με τις άδειες
διαμονής και τα κενά στου νόμους. Ξεκίνησε ως
Second Generation, απαρτιζόταν από μετανάστες
2ης γενιάς και το 2012 μετονομάστηκε σε Generation
2.0. Στη νέα μορφή της ομάδας συμμετέχουν και
άτομα που δεν έχουν μεταναστευτική καταγωγή,
γιατί «πολύ απλά αγωνιζόμαστε για την ισότητα και
ενάντια στη διάκριση και τη ξενοφοβία. Δεν έχουμε
τίποτα να χωρίσουμε» αναφέρει η Ανδρομάχη, μέλος
της οργάνωσης.
Ο χαρακτήρας της οργάνωσης είναι πολύπλευρος:
διαδραστικός, υπερβατικός, συμβουλευτικός και ενημερωτικός. Η μεγαλύτερη καμπάνια της οργάνωσης
είναι η «Ισότιμοι Πολίτες- Δικαίωμα στην Ιθαγένεια»
(www.ithageneia.org), ενώ ένας από τους βασικούς
στόχους της οργάνωσης είναι η κινητοποίηση των
νέων γύρω από τη σημασία της ψήφου και της άσκη-
> Life > Positive <
Ας είμαστε ειλικρινείς... Το θέμα της αναγνώρισης
των πολιτών μεταναστευτικής καταγωγής είναι
κρατικό και νομικό. Το θέμα της αποδοχής τους
είναι βαθιά κοινωνικό. Ακόμη κι αν υποθέσουμε
πως σε μικρό χρονικό διάστημα και οι 200.000 θα
αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, οι διακρίσεις
σε κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο, μάλλον θα
εξακολουθήσουν να υπάρχουν. Ζούμε σε μια χώρα
όπου τα ΜΜΕ και οι κυβερνήσεις μιλούν με άνεση
για «λαθρομετανάστες», αντί για μετανάστες χωρίς
χαρτιά, στοχοποιώντας τον αδύναμο ή αυτόν που δεν
έχει φωνή και σε ένα κράτος που αρνείται παράνομα
την είσοδο σε πρόσφυγες που ζητούν άσυλο.
Παρ’ όλα αυτά το μεγάλο στοίχημα είναι η αλλαγή
των συνειδήσεων, η οποία μπορεί να επιτευχθεί
μόνο όταν σταματήσουμε να «κοιτάμε από την άλλη»
με τόση ευκολία...
Ο Νίκος, ο Άμπι, ο Ίαν, ο Έλβις και η Κούμπι είναι
Έλληνες όσο κι εγώ. Κι όσο κι εσείς! <
i
53
Generation 2.0
http://g2red.org
facebook: Generation 2.0 for
Rights, Equality & Diversity
info@g2red.org
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
veni, vidi
>της Ειρήνης Πιτσιλίδη
Χορτοφαγική Αθήνα;
Κι όμως, υπάρχει!
Πριν από 1,5 χρόνο περίπου αποφάσισα να βγάλω από τη διατροφή μου το
κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και το γάλα (κυρίως το αγελαδινό). Οι λόγοι
πίσω από αυτή την απόφασή μου είναι κυρίως ηθικοί - έχουν να κάνουν με
την αλόγιστη εκμετάλλευση των ζώων, τις ανυπόφορες συνθήκες εκτροφής
τους και τη συνεχή προσβολή της ευζωίας τους.
Τ
ότε, για πρώτη φορά αναρωτήθηκα πού μπορεί
να φάει και να ψωνίσει ένας χορτοφάγος και –κυρίως–
ένας vegan. Ευτυχώς, η Μεσογειακή Διατροφή καλύπτει όλα τα γούστα, όμως τα εστιατόρια και τα bars /
cafes που σερβίρουν φαγητό έχουν σαφή προσανα-
τολισμό στην κρεατοφαγία... Ωστόσο, όποιος ψάχνει,
βρίσκει. Παρακάτω σας παρουσιάζω τις πιο «δυνατές» χορτοφαγικές και vegan επιλογές της πόλης. Το
καλύτερο από όλα; Το... «πράσινο ρεύμα» φαίνεται να
δυναμώνει...
ET
VEGAN MARK
BAMBOO VEGAN
Δύο φίλοι άνοιξαν αυτό το μοναδικό
αποκλειστικά vegan mini market και
φούρνο στην Ελλάδα. Στο Bamboo
Vegan θα βρείτε ό,τι χρειάζεστε για τις
vegan συνταγές σας, φρέσκο vegan,
ψωμί, έτοιμα σνακς, superfoods,
χυμούς και υποκατάστατα κρέατος.
Ψωνίζοντας από το Bamboo Vegan στηρίζετε εταιρείες που αντιτίθενται στην
κακοποίηση ζώων και υποστηρίζουν τo
Fair Trade. Επίσης, θα βρείτε σχετικά
βιβλία και περιοδικά καθώς και CD
συγκροτημάτων που ενίστανται στην
εκμετάλλευση των ζώων και στηρίζουν
την απελευθέρωσή τους.
Ζωοδόχου Πηγής 8, Αθήνα
τηλ. 2103300018, www.bamboovegan.com
> Life > Positive <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
IAN
VEGETAR
LY
& VEGAN - ΟΝ
AVOCADO FOOD FOR LIFE
Το Avocado είναι λιτό και μικρό και το
μόνο εστιατόριο στην Αθήνα που είναι
αποκλειστικά vegetarian και vegan. Στο
μενού του θα βρείτε σαλάτες, κυρίως
πιάτα, πίτσες και σάντουιτς, ενώ θα
βρείτε και ποικιλία χυμών και smoothies.
Tο ψωμί, τα κέικ και οι ζύμες του είναι
χειροποίητα.
Σκουφά 42 & Ομήρου 60, Κολωνάκι,
Αθήνα, τηλ. 2103392370,
www.rosebud.gr
Νίκης 30, Αθήνα, τηλ. 2103237878,
www.avocadoathens.com
ROSEBUD
Από το 2001 αποτελεί έναν από
τους πιο δημοφιλείς χώρους
στο Κολωνάκι, ενώ από το
2012 είναι και… πράσινος. Το
εστιατόριό του έγινε vegetarian
& vegan και απέδειξε πως το
υγιεινό μπορεί να είναι νόστιμο
και οικονομικό. Με ένα πλούσιο μενού και συνεχή έρευνα
σε υλικά και προμηθευτές, το
Rosebud μας δείχνει τον καλύτερο χορτοφαγικό εαυτό του.
ΤΟ ΒΑΖΑΚΙ
Το Βαζάκι αποτελεί το προσωπικό στοίχημα και πείραμα δύο παιδικών φιλενάδων, της Μαριαντίνας
και της Σταυρούλας, οι οποίες ξεκίνησαν τον
Δεκέμβριο του 2013 να δοκιμάζουν την επίδραση
των υγιεινών τροφών στο σώμα και το πνεύμα.
Λίγο καιρό μετά, οι χυμοί, οι σαλάτες και οι ξηροί
καρποί αποτελούσαν τη βασική διατροφή τους. Το
Μάιο του 2014 άνοιξαν το Βαζάκι για να μοιραστούν μαζί μας αυτή την εμπειρία και τα μυστικά
των χυμών. Στο μενού θα βρείτε χυμούς με βάση
τα φρούτα και τα λαχανικά, smoothies, ροφήματα,
γάλα αμυγδάλου, σάντουιτς, καθώς και σούπες και
γλυκά ημέρας. Είναι το πρώτο juice bar στην Ελλάδα που χρησιμοποιεί τον αποχυμωτή Norwalk, ο
οποίος εξάγει το μέγιστο των βιταμινών, μετάλλων
και ιχνοστοιχείων από τα φρούτα και τα λαχανικά.
Αριστοτέλους 33, Χαλάνδρι, τηλ. 2106800067,
www.tobazaki.com
> Life > Positive <
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
veni, vidi
ΑΛΕΣ
Κ
Ε
Μ
Α
Ν
Ι
Ζ
Υ
Ο
Κ
ΑΓΙΚΕΣ
ΧΟΡΤΟΦ
ΕΠΙΛΟΓΕΣ
ΡΑΚΟΡ
Μία από τις πολύ καλές επιλογές του Μεταξουργείου για φαγητό και ποτό. Το μενού είναι περιορισμένο αλλά εμπνευσμένο, με εξαιρετικές σούπες. Στο
Ρακόρ διοργανώνονται συχνά εκθέσεις, bazaars,
βραδιές με live μουσική ή dj και άλλες εποχιακές
εκδηλώσεις.
Πλαταιών 10 & Γρανικού, Μεταξουργείο,
Αθήνα, τηλ. 2117108877
MYSTIC PIZZA & PASTA
Οι πρώτες Mystic pizza ψήθηκαν το 1999 στην Θεσσαλονίκη και το 2002 στην Αθήνα. Τι διαφοροποιεί την Mystic
pizza από την ...pizza; To αλεύρι οργανικής κάνναβης –
ναι, κάνναβης – Sativa, το οποίο αποτελεί προϊόν μεγάλης
διατροφικής αξίας. Στο μενού περιλαμβάνονται δημιουργικές προτάσεις για vegetarian, vegan και bio pizza.
56
Εμμανουήλ Μπενάκη 76, Εξάρχεια, Αθήνα, τηλ. 2103839500
Γ. Ολυμπίου 2 & Βεΐκου, Κουκάκι, Αθήνα, τηλ. 2109592092
Σαρανταπόρου 1 & μεσογείων, Χολαργός, τηλ. 2106545000
www.mystic.com.gr
THE HANDLEBAR
Είναι το πρώτο cycling Café στην Ελλάδα (η ιδέα
ξεκίνησε στο Λονδίνο), όπου μπορείτε να απολαύσετε πρωινό και γεύμα. Στο μενού υπάρχουν ειδικές
επιλογές για χορτοφάγους σε πολύ οικονομικές
τιμές για τα δεδομένα της Αθήνας. Στον χώρο διοργανώνονται πολλές πρωτότυπες και ενδιαφέρουσες
εκδηλώσεις.
Μελανθίου 8, Ψυρρή, Αθήνα, τηλ. 2114093002, www.handlebar.gr
> Life > Positive <
·Ë²Ã·Ê·ÁÏÂÅÉż³·Í
www.onlime.gr
¨»´ÆÅ¿ÅĺÉÁ·ÂÅ
Á·Ë²É»¿ÍʱÊÅ¿ÅÉÁ¶ÂÅ
Ë«·ÆÅÁʲɻ¿Í©
·ÈÃÅÄ¿Á²ÉÏø³ÌɾûÊÅÄÉÁ¶ÂÅÉÅÏ»³Ä·¿ÉÊÅαȿÉÅÏ
t ·É¿Á²»ÁÆ·³º»ÏɾÁ·Ê«Å³ÁÅÄ
t ƳÂÏɾÆÈŸ¾÷ʿÁÇÄÉÏÃƻȿ¼ÅÈÇÄ
t Å¿ÄÌÄ¿ÁÅÆų¾É¾
t #LICKER4RAINING
t ÁÆ·³º»ÏɾÉÁ¶ÂÌÄû»¿º¿Á±Í·Ä½Á»Í
ĬİIJȚțȒǼțʌĮȓįİȣıȘȈțȪȜȦȞ
ȉȘȜHPDLOLQIR#WKHGRJFRPSDQ\JU
w w w. t h e d o g c o m p a n y. g r
>
pet love
Όποιος σπέρνει
ανέμους,
θερίζει θύελλες
Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που μας αναφέρουν οι
ιδιοκτήτες σκύλων, είναι η ξαφνική αλλαγή της συμπεριφοράς
του σκύλου τους προς το χειρότερο. «Ξαφνικά επιτέθηκε σε
άλλο σκύλο!», «Ξαφνικά δάγκωσε!», «Μία μέρα άρχισε να μας
γρυλίζει…!», «Πάω να τον χαϊδέψω και φεύγει».
Σ
την πραγματικότητα, όλοι οι έμπειροι
58
επαγγελματίες εκπαιδευτές γνωρίζουν πως αυτό
το «ξαφνικά», δεν είναι και τόσο «ξαφνικό» όσο
θέλουν να πιστεύουν ή να δηλώνουν... Στις περισσότερες περιπτώσεις, κάποιες βασικές ερωτήσεις
αρκούν για να λάβουμε ουσιαστικές πληροφορίες
και να προσδιορίσουμε το πρόβλημα το οποίο, συνήθως, ξεκινά από κάποιες πολύ κακές ανθρώπινες
συνήθειες που πιέζουν τον σκύλο ηθικά, ψυχικά και
σωματικά, με αποτέλεσμα να… αντιδρά.
Αγκαλιές, χάδια και επαφή με το ζόρι
Φανταστείτε έναν άγνωστο να έρχεται με φόρα
προς το μέρος σας, να σας αγκαλιάζει με όλη του
τη δύναμη, να σας πειράζει τη μύτη, να σας τραβά
τα μάγουλα και τα αυτιά και να κολλά το πρόσωπό
του στο δικό σας λέγοντάς σας πόσο όμορφοι είστε.
Κι αφού τα κάνει όλα αυτά, να αρχίζει να σας δίνει
ελαφρά, «φιλικά» χτυπηματάκια στην κορυφή του
κεφαλιού. Πώς θα αντιδρούσατε;
Τα παραπάνω είναι υπερβολικά ακόμα και από
κάποιον που γνωρίζετε καλά. Γιατί, λοιπόν, σας κάνει
εντύπωση όταν ο σκύλος αντιδρά φεύγοντας προς τα
πίσω, γρυλίζοντας, γαβγίζοντας ή προσπαθώντας να
> Life > Positive <
δαγκώσει αυτόν που τον προσεγγίζει τόσο αδέξια; Ο
σκύλος σας ενδέχεται να ανέχεται τέτοιες εκδηλώσεις από εσάς, δεν θα κάνει όμως το ίδιο με τρίτους
και, ειδικά, με παιδιά. Δώστε του τον χώρο και τον
χρόνο που χρειάζεται, ώστε κάθε νέα γνωριμία να
του είναι ευχάριστη.
Φωνές και κοίταγμα στα μάτια
Φανταστείτε τον προϊστάμενό σας, να σας φωνάζει
συνεχώς για τα λάθη που κάνετε, χωρίς να σας έχει
υποδείξει ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος.
Έτσι, γίνεστε ολοένα πιο νευρικός και ο προϊστάμενός σας ολοένα και πιο αντιπαθητικός. Είναι άδικο να
φωνάζετε συνεχώς στον σκύλο σας για συμπεριφορές που εσείς θεωρείτε ανεπιθύμητες (για τον σκύλο
σας μπορεί να είναι απολύτως φυσιολογικές), χωρίς
να του έχετε διδάξει τι είναι επιθυμητό για εσάς.
Φωνάζετε για παράδειγμα στον σκύλο επειδή πηδά
πάνω στους επισκέπτες, χωρίς να του έχετε μάθει να
κάθεται ή του φωνάζετε επειδή ανεβάζει τα μπροστινά πόδια του στον πάγκο της κουζίνας (ενώ έχετε
αφήσει εκεί κάτι ιδιαίτερα προκλητικό) και όταν αιφνιδιάζεται από τις φωνές σας και τα κατεβάζει, τον
κοιτάτε επίμονα στα μάτια μέχρι να «υποχωρήσει»
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
(αν υποχωρήσει).
Συγχαρητήρια! Με τον
τρόπο αυτό, όχι μόνο
δεν μάθατε τίποτα
ουσιαστικό στον
σκύλο σας, αλλά χαλάσατε και τη σχέση
σας μαζί του. Διδάξτε
στον σκύλο τι σας
αρέσει και θα
το κάνει. Και
επιτέλους,
σταματήστε
να κοιτάτε
τους σκύλους
στα μάτια. Είναι
άκρως απειλητικό
για τα σκυλιά – μην
νομίζετε ότι έτσι θα
τα υπνωτίσετε.
Ταλαιπωρία στο φαγητό
και στο παιχνίδι
Σερβίρετε το φαγητό του σκύλου σας και αποσύρετε το μπολ την ώρα που τρώει ή του δίνετε ένα
παιχνίδι μασήματος και το παίρνετε την ώρα που το
μασάει γιατί κάποιος σας είπε ή κάπου διαβάσατε
πως πρέπει να δείξετε στο σκύλο σας «ποιος είναι το
αφεντικό»;
Η φύλαξη φαγητού και αντικειμένων είναι ένα πολύ
σοβαρό πρόβλημα συμπεριφοράς, το οποίο καλλιεργείται ταχύτατα με πρακτικές όπως οι παραπάνω. Το
να μάθει ο σκύλος σας να μοιράζεται το φαγητό του
και τα παιχνίδια του με εσάς, τρίτους και άλλα ζώα,
καθώς και να μην απειλείται όταν τον πλησιάζετε,
είναι πολύ διαφορετικό από το να έχετε την απαίτηση να μην αντιδρά όταν του διακόπτετε το φαγητό
και το παιχνίδι του χωρίς λόγο. Αποφασίστε τι είστε:
κηδεμόνας ή εκφοβιστής;
Πιο καλή η μοναξιά;
Οι σκύλοι είναι κοινωνικά ζώα και η συντροφικότητα
είναι μία από τις μεγαλύτερες επιβραβεύσεις για αυτούς. Σαφώς και πρέπει να μάθουν ότι δεν συμβαίνει
κάτι κακό όταν μένουν μόνοι, όμως αυτό δεν πρέπει
να συμβαίνει για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας.
Αν μένετε μόνοι, δουλεύετε πολλές ώρες την ημέρα
και ταξιδεύετε συχνά θα πρέπει είτε να μην έχετε
σκύλο είτε να οργανώσετε τη ζωή σας με τέτοιον
τρόπο (π.χ. dog walkers, day care, βοήθεια οικείων),
> Life > Positive <
ώστε ο σκύλος σας να έχει τη συντροφικότητα και
την κοινωνικότητα που χρειάζεται. Η πολύωρη μοναχικότητα δημιουργεί μεγάλο στρες στο σκύλο με ό,τι
αυτό συνεπάγεται για την υγεία του, την ασφάλειά
του και τις συνήθειες που καλλιεργεί (ζημιές, στρες
αποχωρισμού, ούρηση, αφόδευση κ.ά.).
Έλλειψη ορίων και προγράμματος
Οι σκύλοι «ανθίζουν» με τη συνέπεια και τη συνοχή
στη συμπεριφορά. Το να θέτετε όρια στον σκύλο σας,
δεν υποδεικνύει έλλειψη αγάπης και αυστηρότητα,
αλλά την επιθυμία σας για μια ουσιαστική σχέση και
μια αρμονική συβίωση. Για παράδειγμα, χαίρεστε που
ο σκύλος πηδά πάνω σας όταν επιστρέφετε στο σπίτι
έπειτα από μία χαλαρή, κοινωνική έξοδο, αλλά τον
μαλώνετε που κάνει το ίδιο όταν επιστρέφετε από τη
δουλειά (γιατί φοράτε καλύτερα ρούχα) ή όταν πηδά
πάνω σε ξένους. Αν η δική σας συμπεριφορά δεν έχει
συνοχή, γιατί να έχει του σκύλου σας;
Το ίδιο ισχύει και για το πρόγραμμά του. Η ύπαρξη
προγράμματος βοηθά τον σκύλο να ξέρει τι να περιμένει. Πώς έχετε την απαίτηση να είναι ήρεμος όταν
εσείς τον πάτε βόλτα όποτε το θυμάστε;
Έλλειψη άσκησης και εκτόνωσης
Αυτό είναι, ίσως, το μεγαλύτερο θέμα στη συμβίωση
με ένα σκύλο, το οποίο μπορεί να προκαλέσει πολλά
προβλήματα συμπεριφοράς (αντιδραστικότητα,
επιθετικότητα, φοβίες, ψυχοσωματικό στρες κ.ά).
Οι σκύλοι (ανεξαρτήτως μεγέθους) επιβάλλεται να
βγαίνουν έξω για τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Κι όταν λέμε έξω, δεν εννοούμε στον κήπο ή την
αυλή του σπιτιού σας ή στο τετράγωνο έξω από το
σπίτι, αλλά στο πάρκο, στο άλσος, στο δάσος, στη θάλασσα, για να τρέξουν, να παίξουν και να μυρίσουν
ελεύθερα νέες μυρωδιές.
59
Τα προβλήματα συμπεριφοράς –πλην ελαχίστων
εξαιρέσεων – δεν συμβαίνουν ξαφνικά. Προκαλούνται σταδιακά… Καλύψτε τις ανάγκες του σκύλου
σας με συνέπεια, προστατέψτε τον από το «εχθρικό»
αστικό περιβάλλον και εκπαιδεύστε τον χωρίς βία και
καταναγκασμό. <
i The Dog Company
Θετική Εκπαίδευση Σκύλων
www.thedogcompany.gr
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 45
>
αγορά
VitaCberry®
Johnson’s baby
εσάς
> Φροντίζουμε
και το μωρό σας
το χειμώνα θα
> Φέτος
βρέξει… Βιταμίνη C
Η φροντίδα του μωρού είναι
μία από τις πιο τρυφερές εμπειρίες. Γι’ αυτό το
Johnson’s baby προσφέρει στη μαμά μία ρουτίνα
περιποίησης του μωρού με
προϊόντα ασφαλή, απαλά και
αποτελεσματικά, που της
επιτρέπουν να απολαμβάνει ευχάριστες στιγμές με
το μωράκι της! Με ιστορία
πάνω από 120 χρόνια, το
Johnson’s baby είναι πάντα
μαζί σας, φροντίζοντας εσάς
και αυτούς που αγαπάτε σε
κάθε σας βήμα, με προϊόντα
που συνδυάζουν ασφάλεια,
απαλότητα και αποτελεσματικότητα.
Επισκεφτείτε το
www.johnsonsbaby.gr και
ανακαλύψτε όλα τα μυστικά
της βρεφικής φροντίδας με
προϊόντα Johnson’s baby.
και Κόκκινα Φρούτα!
Με τον ερχομό του χειμώνα,
είναι σημαντικό να θωρακίζεται το ανοσοποιητικό
μας σύστημα. Το VitaCberry
είναι ένα συμπλήρωμα
διατροφής που ενισχύει το
ανοσοποιητικό σύστημα,
προστατεύει από το κρυολόγημα και τη γρίπη και
συμβάλλει στην πιο γρήγορη
ανάρρωση του οργανισμού.
Οφείλει την αποτελεσματικότητά του στον μοναδικό
συνδυασμό της βιταμίνης
C με την αντιοξειδωτική
ιδιότητα των πολυφαινολών
7 κόκκινων φρούτων. Φέτος
τον χειμώνα, μαζί με το
VitaCberry παίρνετε δώρο
και τα απαραίτητα για το
χειμώνα: σκούφο και κασκόλ μέσα σε ένα πρακτικό
τσαντάκι.
Στα φαρμακεία, από την
Angelini.
COVERDERM
VANISH DAY CREAM
τέλος στις
> Βάλτε
ευρυαγγείες!
Ένα από τα πιο συνηθισμένα
προβλήματα της επιδερμίδας είναι οι δυσχρωμίες.
Η λύση; Ακούει στο όνομα
Coverderm Vanish!
Το πολυδύναμο «κοκτέηλ»
από MDI Complex, το πρώτο
δραστικό καλλυντικό συστατικό θαλάσσιας προέλευσης
και των ενεργών συστατικών
Fucoidan, Escin & Caffeine
σε μορφή λιποσωμάτων,
που επιτυγχάνει προστασία της ακεραιότητας των
τριχοειδών αγγείων, ενδυνάμωση των τοιχωμάτων
τους, καθώς και βελτίωση
της μικροκυκλοφορίας.
Η Coverderm Vanish
Day Cream είναι η κρέμα
ημέρας της σειράς και δρα
ενάντια στις ευρυαγγείες,
προσφέροντας παράλληλα
αντιγηραντική δράση.
Από τη FARMECO Α.Ε.
kloranenatureproject.gr
όμορφη ιστορία
> Μια
με άρωμα Ελλάδας
Mε ιδιαίτερη ευαισθησία στην προστασία των
φυσικών μας θησαυρών, το
Ινστιτούτο Klorane βράβευσε στις 25 Νοεμβρίου
τα αρχαιότερα ελαιόδεντρα της Ελλάδας. Μέσα
από τον δικτυακό τόπο
kloranenatureproject.gr το
Ινστιτούτο κάλεσε τους πολίτες να φωτογραφίσουν ένα
ελαιόδεντρο που αγάπησαν
από τα παιδικά τους χρόνια,
που δεσπόζει στην πλατεία
του χωριού ή που απλά τους
γοήτευσε σ’ έναν περίπατο
ή στις διακοπές τους και να
το ανεβάσουν στη σελίδα,
λέγοντας την ιστορία του.
To kloranenatureproject.gr,
έμελλε να γίνει ένα όμορφο
βιβλίο παραμυθιών όχι με
μαγεμένα δέντρα που διαβάζαμε στον Άντερσεν αλλά με
ελιές της ελληνικής φύσης
που έμοιαζαν με γλυπτά όσο
απολάμβαναν τον ελληνικό
ήλιο.
Nature’s Plus
KIDS IMMUNE BOOSTER
> Για γερα παιδια
Λόγω της αυξημένης επαφής τους με τα μικρόβια, τα παιδιά έχουν αυξημένη ανάγκη προστασίας και άριστης λειτουργίας του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Η φυσική φόρμουλα KIDS IMMUNE BOOSTER επιτελεί με τον καλύτερο
τρόπο τον ρόλο αυτό. Περιέχει βιταμίνη Α (βήτα καροτίνη), βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, ψευδάργυρο και ένα μοναδικό μίγμα
από ζυμωμένο-συμπυκνωμένο χυμό σταφυλιού, πράσινο τσάι (χωρίς καφεΐνη), κουρκουμά, σκόρδο και φύλλο ελιάς.
Επιπλέον, το ανοσοενισχυτικό μανιτάρι shiitake και γαλακτοβάκιλλο οξεόφιλο, για υγιή εντερική χλωρίδα και άριστη
απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Σε μορφή υποαλλεργικών μασώμενων ταμπλετών, με μορφές από ζωάκια και
θαυμάσια γεύση τροπικών φρούτων. Στα φαρμακεία, από την Apollonian nutrition.
ΚΟΡΡΕΣ ΑΡΩΜΑ
>
Περιποιηση με αρωμα
κορρες
Πιστό στην κατεύθυνση της
υψηλής αρωματοποιίας, το
γυναικείο
VELVET ORRIS/VIOLET/
WHITE PEPPER συνοδεύεται πλέον από Αφρόλουτρο
και Βody Μilk –οι νότες από
Ίριδα, Βιολέτα, Cranberry,
Χαβιάρι και Πορτοκάλι
προσαρμόζονται στη σύνθεση των νέων προϊόντων
περιποίησης σώματος, για
να μεταδώσουν την ίδια
αίσθηση γλυκών ανθών με
oriental προσανατολισμό.
Βασισμένα στη ζεστασιά
που αποπνέει η στιβαρότητα
του ξύλου, τα νέα Αφρόλουτρο και After-Shave
MOUNTAIN PEPPER/
BERGAMOT/CORIANDER
ντύνουν τη grooming
agenda με την έντονα αρρενωπή αύρα που πηγάζει από
το ομώνυμο άρωμα.
Στα φαρμακεία.
ELPEN
NEUROAGE
>
Κρατά τη μνήμη
σε εγρήγορση
Ο εγκέφαλος και το σώμα
μας χρειάζονται απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για
να λειτουργήσουν σωστά,
αφού η γήρανση του εγκεφάλου προκαλεί γνωστική
εξασθένηση, διαταραχές
ύπνου και έλλειψη συγκέντρωσης.
Την ανάγκη αυτή έρχονται να καλύψουν το
NeuroAge, το NeuroAge
NRG, το NeuroAge Sleep.
Πιο συγκεριμένα, το
NeuroAge βοηθά στην ενίσχυση της μνήμης και στην
καλή λειτουργία του εγκεφάλου, το NeuroAge NRG,
περιέχοντας επιπρόσθετα
Καφεΐνη και (L)-Θειανίνη,
συμβάλλει στην ενίσχυση
της εγρήγορσης και της
συγκέντρωσης, ενώ το
NeuroAge SLEEP έχει
σχεδιαστεί ειδικά ώστε να
συμβάλλει στη διευκόλυνση του ύπνου. Αποκλειστικά στα φαρμακεία από την
ELPEN Α.Ε.
Chewy® Vites
ειδικά
> Φτιαγμένες
για τα παιδιά
Δεν είναι εύκολο να παρακολουθείτε όλα όσα τρώνε
τα παιδιά σας. Με τις μασώμενες βιταμίνες Chewy®
Vites, οι ημέρες τις ανησυχίας τελείωσαν. Οι Chewy®
Vites, σε ζελεδάκια- αρκουδάκια με υπέροχη γεύση
εξασφαλίζουν ότι το παιδί
λαμβάνει καθημερινά όλες
τις βιταμίνες που χρειάζεται για την καλή υγεία και
ανάπτυξή του. Τα ζελεδάκια
είναι μαλακά και εύκολα
στη μάσηση κάνοντας τις
Chewy® Vites Βιταμίνες
ιδανικές για παιδιά όλων
των ηλικιών. Κατάλληλες
για παιδιά από ενός έτους
και άνω.
Διαθέσιμες σε 4 τύπους:
Πολυ-βιταμίνη, Βιταμίνη
C, Propolis & Echinacea,
Σίδηρος.
Στα φαρμακεία, από τη
VICAN N. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ
Α.Ε.
Centrum
MEN & CENTRUM
WOMEN
όσα έχουν ανάγκη
> Όλα
σε μια πολυβιταμίνη
Οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν διαφορετικές
ανάγκες. Γι’ αυτό, η Pfizer
Consumer Healthcare
κυκλοφορεί στην ελληνική
αγορά: το Centrum MEN με
ειδική σύνθεση για άνδρες
και το Centrum WOMEN με
ειδική σύνθεση για γυναίκες.
Το πρώτο έχει ενισχυμένη
περιεκτικότητα σε βιταμίνες
του συμπλέγματος Β και σε
μαγνήσιο, προσφέροντας
ενέργεια και συμβάλλοντας
στη διατήρηση της καλής
λειτουργίας των μυών και
της υγείας της καρδιάς.
Το CENTRUM WOMEN, περιέχει αυξημένες ποσότητες
φυλλικού οξέος, ασβεστίου
και σιδήρου. Συμβάλλει
στη μείωση του αισθήματος
κόπωσης, στην αντιμετώπιση των απωλειών αίματος
κατά τον έμμηνο κύκλο και
στη διατήρηση της υγείας
των οστών.
Orlane
Β21 extraordinaire
> Επανάσταση στην αντιγήρανση
Η Orlane παρουσιάζει το Β21 extraordinaire, μια επαναστατική θεραπεία «επαναφοράς» υψηλής τεχνολογίας. Ένα προϊόν που επαναφέρει τη νεότητα μέσα στα κύτταρα, δρώντας στην πηγή της γήρανσης.
Το B21 Extraordinaire είναι μια «θεραπεία» που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά όλες τις ανάγκες του
δέρματος σε κάθε ηλικία. Χρησιμοποιείται πρωί και βράδυ μόνο του ή και σε συνδυασμό με κρέμα ημέρας
και νυκτός. Η θεραπεία βασίζεται στις επιστημονικές ανακαλύψεις και στην ενεργή έρευνα των εργαστηρίων Orlane όπου γεννήθηκε το αποκλειστικό σύμπλεγμα επαναφοράς Υouth Reset® σε συνδυασμό με 21
βασικά αμινοξέα που είναι απαραίτητα για όμορφη επιδερμίδα σε οποιαδήποτε ηλικία.
>
αγορά
Myelements
Βιο-Αναγνωστήριο
New Sept Total
προϊόντα σε ανα- > Διαβάζοντας τα Βιβλία > Διάλυμα φακών επα> Νέα
βράζουσα μορφή
και την Ψυχή
φής με χαμομήλι
Η σειρά myelements, brand
της ISOPLUS, υποδέχεται
3 νέα προϊόντα σε αναβράζουσα μορφή – μορφή
που προσφέρει ευκολία
στην κατάποση και γρήγορη απορρόφηση από τον
οργανισμό.
Immuneed: Συμβάλλει στην
ενίσχυση του αναπνευστικού και στη μείωση της διάρκειας των συμπτωμάτων
του κρυολογήματος.
Vitamin D3 1000IU: Bοηθά
στη διατήρηση της υγείας
των οστών, των μυών και
των δοντιών, ενισχύει τη
λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ
παράλληλα συμβάλλει στην
καλή διάθεση και ζωτικότητα.
Magnesium 250mg: Χρήσιμο
σε περιπτώσεις μυϊκής
αδυναμίας, συμβάλλει στη
μείωση των κραμπών λόγω
προπόνησης και των κραμπών περιόδου και βοηθά
στην απάλυνση των πονοκεφάλων. Με γεύση λεμόνι ή
πορτοκάλι.
Η δρ. Μαριανίκη Δορμπαράκη κι η Χαρίκλεια Μανουσάκη δημιούργησαν ένα
εργαλείο διερεύνησης της
ψυχής, μέσω κειμένων της
κλασικής και της σύγχρονης
λογοτεχνίας. Οι εισηγήτριες
διεργάζονται με ασφαλή
τρόπο τη συναισθηματική
κατάθεση των συμμετεχόντων, τη δυναμική της, ενώ
συγχρόνως επιτρέπουν στον
συμμετέχοντα να διεισδύσει
στις διεργασίες του ασυνειδήτου του.
Μέσα από προσεκτικά
επιλεγμένα κείμενα, οι
συμμετέχοντες ταυτίζονται
με την εξεταζόμενη λογοτεχνική φιγούρα, η οποία τους
βοηθά στην αντίληψη και
την ερμηνεία παρόμοιων,
στην προσωπική τους ζωή,
καταστάσεων.
Πληροφορίες και Συμμετοχές: Χαρίκλεια Μανουσάκη,
manousaki.c@gmail.com,
697 44 77 556.
Ένα νέο, μοναδικό διάλυμα
πολλαπλών χρήσεων για
όλα τα είδη φακών επαφής,
με εκχύλισμα χαμομηλιού
παρουσίασε πρόσφατα η
φαρμακοβιομηχανία DEMO.
Το New Sept Total αποτελεί
μια ολοκληρωμένη πρόταση για τον καθαρισμό, την
έκπλυση, τη φύλαξη και την
αποθήκευση όλων των φακών επαφής, με την σφραγίδα ποιότητας της DEMO,
ενώ ταυτόχρονα αξιοποιεί
τις ευεργετικές ιδιότητες
του χαμομηλιού. Το New
Sept Total είναι διαθέσιμο
σε συσκευασία των 500ml,
των 100ml και σε πρακτική
συσκευασία μίας χρήσης σε
αμπούλες των 10ml, ιδανική
για ταξίδια και τις καθημερινές μετακινήσεις.
DECLEOR
AROMA LISSE
τα πρώτα σημάδια
> Για
της γήρανσης
Μια σειρά πρόληψης και
αντιμετώπισης των πρώτων
ρυτίδων και των λεπτών
γραμμών, για τις ανάγκες
του δέρματος της ηλικίας
άνω των 30 ετών παρουσίασε πρόσφατα η Decleor.
Με βασικό δραστικό
συστατικό της το αιθέριο
έλαιο μανταρινιού, η σειρά
AROMA LISSE καταπολεμά
τα σημάδια της γήρανσης,
ενισχύοντας ταυτόχρονα
την επιδερμίδα. Το αιθέριο
έλαιο διεγείρει τη δραστηριότητα των γονιδίων που
προστατεύουν τη νεότητα
και μαζί με το υψηλού
μοριακού βάρους υαλουρονικό οξύ, προσφέρει
στην επιδερμίδα ιδανική
ενυδάτωση, γεμίζοντας τις
επιφανειακές ρυτίδες και
τις λεπτές γραμμές.
Η σειρά περιλαμβάνει κρέμα
ημέρας, μπαλμ νύχτας, ορό
και προϊόν για τα μάτια.
LAMBERTS
Βιταμίνη C-1000 mg & πολυβιταμινούχος φόρμουλα A to Ζ
> Τονώστε την άμυνά σας!
> Life > Positive <
Όσο οι ιώσεις κερδίζουν έδαφος, μπορείτε να προστατευθείτε ενισχύοντας την άμυνα του
οργανισμού σας με τις νέες αναβράζουσες βιταμίνες της Lamberts: τα αναβράζοντα δισκία
βιταμίνης C-1000 mg με γεύση πορτοκάλι και την πολυβιταμινούχο φόρμουλα A to Z, με
γεύση μάνγκο και ανανά. Η τελευταία, περιέχει όλες τις απαραίτητες βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία στις ποσότητες που χρειάζεται ένας ενήλικας. Τα αναβράζοντα
δισκία Lamberts διαλύονται εύκολα στο νερό και έχουν πολύ ευχάριστη γεύση.
Αποκλειστικά στα φαρμακεία, από την Green Import Ltd.
μικρά & πρακτικά
>
Η χορτοφαγία αποτελεί μια ολοένα και πιο δημοφιλή
επιλογή, που ακολουθείται όχι μόνο από ενήλικες, αλλά
Πρόληψη
των ατυχημάτων
με τους «αετούς»
Η Καθαρά Δευτέρα είναι η
μέρα που πετάμε τον χαρταετό.
Δυστυχώς όμως, το έθιμο αυτό γίνεται πολύ συχνά αιτία ατυχημάτων.
Για να τα αποφύγουμε, το Σωματείο
«Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος»
προειδοποιεί:
• Να πετάμε τον χαρταετό σε χώρους
ανοιχτούς, μακριά από γκρεμούς, και ποτέ
από ταράτσες. Δυστυχώς, κάθε χρόνο τραυματίζονται σοβαρά και καμιά φορά θανατηφόρα, άτομα που πέφτουν από ύψος την ώρα που
πετάνε τον χαρταετό.
• Να μην πετάμε το χαρταετό κοντά σε ηλεκτροφόρα σύρματα. Σε περίπτωση που o χαρταετός
μπλεχτεί σε αυτά, δεν προσπαθούμε να τον
ξεμπλέξουμε, καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος
ηλεκτροπληξίας.
• Να έχουμε υπόψη μας, ότι το σκοινί του
χαρταετού μπορεί να προκαλέσει κοψίματα και
εγκαύματα από τριβή στα χέρια των παιδιών. Για
τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να δείξουμε στα
παιδιά πώς να το κρατάνε με προσοχή. Βοηθάει σημαντικά το να φοράνε γάντια.
και από παιδιά και εφήβους. Σε γενικές γραμμές, ένα καλά
σχεδιασμένο διαιτολόγιο μπορεί να καλύψει τις ανάγκες
ενός χορτοφάγου παιδιού ή εφήβου και να αποτελέσει
ασπίδα προστασίας για πολλά χρόνια νοσήματα. Αρκεί
να λαμβάνονται υπόψη τα τρόφιμα και οι ομάδες
τροφίμων που αποκλείονται από το διαιτολόγιο
του παιδιού, ώστε να βρίσκονται εναλλακτικές
πηγές πρόσληψης των θρεπτικών συστατικών
που προσφέρουν. Ιδιαίτερη φροντίδα πρέπει να δοθεί ωστόσο
στα παιδιά και τους εφήβους που ακολουθούν αυστηρή
χορτοφαγία, καθώς λόγου του αποκλεισμού αρκετών ομάδων
τροφίμων είναι πιο πιθανή μια ενδεχόμενη έλλειψη σε
συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά.
Μία μοναδική
συσκευή, βοηθάει
σήμερα στην
αποκατάσταση
κάποιου βαθμού
λειτουργικής όρασης
σε άτομα που υποφέρουν
από τύφλωση. Το εμφύτευμα τοποθετείται εσωτερικά στο μάτι και περιλαμβάνει μία
κεραία, μία θήκη ηλεκτρονικών και μια συστοιχία ηλεκτροδίων, εξηγεί ο καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο
της Νέας Υόρκης Δρ. Αναστάσιος Κανελλόπουλος.
Το Σύστημα Προσθετικής Αμφιβληστροειδούς Argus II παρακάμπτει όλους τους κατεστραμμένους φωτοϋποδοχείς (ραβδία
και κωνία). Μία μικροσκοπική βιντεοκάμερα, που βρίσκεται
στα γυαλιά του ασθενούς, αποτυπώνει μία εικόνα. Το βίντεο αποστέλλεται σε έναν μικρό υπολογιστή που φοράει ο ασθενής, όπου
μετατρέπεται σε οδηγίες που μεταβιβάζονται ασύρματα στην κεραία του
εμφυτεύματος. Στη συνέχεια, μετατρέπονται σε παλμούς που παρακάμπτουν
τους κατεστραμμένους φωτοϋποδοχείς και διεγείρουν τα υπόλοιπα κύτταρα του
αμφιβληστροειδούς, δημιουργώντας την αντίληψη μοτίβων φωτός. Το εμφύτευμα
δεν προσφέρει σε καμία περίπτωση τέλεια όραση στους ασθενείς ούτε αυτό που ονομάζουμε «φυσιολογική όραση», αφού οι ασθενείς βλέπουν κάποια φωτεινά σήματα που
μαθαίνουν να μεταφράζουν κι όχι κανονικές εικόνες.
•
Πάνω από 1.00 συνάνθρωποί μας βρίσκονται σήμερα σε λίστα αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού, ενώ οι μεταμοσχεύσεις νεφρού
ήταν λιγότερες από 50 τη χρονιά που πέρασε, σημειώνοντας πτώση σε σχέση με το 2013. Το μείζον ζήτημα που συνέβαλε σε αυτή τη
μείωση, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν είναι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις ή η ελλιπής ενημέρωση των Ελλήνων, αλλά η έλλειψη
εμπιστοσύνης στις δομές του παρόντος συστήματος οργάνωσης και λειτουργίας των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας και το νομοσχέδιο
σχετικά με την εικαζόμενη συναίνεση. Μία πρωτοποριακή, ανώδυνη, αποτελεσματική και χωρίς παρενέργειες θεραπεία για την
καταπολέμηση της κατάθλιψης που δεν βελτιώνεται με τα αντικαταθλιπτικά εφαρμόζεται πλέον και στη χώρα μας. Η θεραπεία rTMS (ο επαναληπτικός Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισμός – repetitive Transcranial Magnetic Stimulation) χρησιμοποιεί σύντομους
παλμούς ενός μαγνητικού πεδίου για να διεγείρει τα νευρικά κύτταρα σε περιοχές του εγκεφάλου που πιστεύεται ότι συμμετέχουν στον
έλεγχο της διάθεσης. Tο σωματικό βάρος σχετίζεται άμεσα με την υπογονιμότητα. Οι γυναίκες που είναι παχύσαρκες, έχουν μικρότερες
πιθανότητες για φυσιολογική ωορρηξία και για σύλληψη, σε σύγκριση με τις γυναίκες φυσιολογικού σωματικού βάρους. Και οι γυναίκες
που έχουν σωματικό βάρος χαμηλότερο από το φυσιολογικό έχουν λιγότερες πιθανότητες να συλλάβουν, λόγω κακής κατάστασης θρέψης, η
οποία σχετίζεται με την ικανότητα της μητέρας να υποστηρίξει την ανάπτυξη υγιούς πλακούντα τον πρώτο μήνα της κύησης.
•
•
>
τελευταία λέξη
> του Γρηγόρη Λάσκαρη
Η άβολη αλήθεια
Ο
νέος ηθικός κώδικας
της υγείας βασίζεται στην παραδοχή ότι η πλειονότητα των
ασθενειών φθοράς οφείλεται
στην τρυφηλή ζωή και άρα όσοι
αρρωσταίνουν φταίνε οι ίδιοι,
επειδή δεν συμμορφώθηκαν με τα
ενάρετα πρότυπα που ορίζουν τα
ευρήματα της σύγχρονης επιδημιολογίας. Η τάση αυτή ξεφεύγει
από τις γνωστές γενικές συμβουλές περί αποφυγής καταχρήσεων και επικράτησης της κοινής
λογικής στην καθημερινότητά μας
(π.χ. περπάτημα, απώλεια βάρους
και αποφυγή καπνίσματος) και
προβαίνει σε ειδικούς ισχυρισμούς συσχέτισης συγκεκριμένων
ασθενειών με συγκεκριμένες
συμπεριφορές και συνήθειες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι
η ευρύτατα διαδεδομένη άποψη
ότι η πλειονότητα των καρκίνων
μπορεί να προληφθεί, αρκεί να
τρώμε κατά τρόπο ασκητικό και
λιτό. Η θέση αυτή αποτελεί τον
ακρογωνιαίο λίθο του ιατρικού
ιερατείου και βασίζεται στο
αλήστου μνήμης «εύρημα» του
μεγάλου επιδημιολόγου Sir Robert
Doll ότι το 70% των καρκίνων -μη
συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του πνεύμονα- οφείλονται σε
εξωγενείς επιδράσεις (διατροφή,
παχυσαρκία, μόλυνση κ.λπ.) και
άρα είναι αποτρέψιμοι.
Ο απλοϊκός αυτός ισχυρισμός,
παρότι είναι προφανώς λανθασμένος, χάιδεψε συνειδήσεις, έχτισε
καριέρες και άρα βόλεψε πολλούς. Έπρεπε να φτάσουμε στις
αρχές του 2015 για να δεχθεί το
πρώτο πλήγμα από δύο επιστήμονες του Πανεπιστημίου Johns
Hopkins των ΗΠΑ. Πριν αναφερθούμε στη μελέτη, οφείλουμε να
υπενθυμίσουμε ότι ο καρκίνος
προκύπτει όταν κάποιο κύτταρο
του σώματος μας αρχίζει και διαιρείται ανεξέλεγκτα, λόγω κάποιας
τυχαίας μετάλλαξης στο DNA του,
η οποία είτε αφαιρεί «φρένα» είτε
προσθέτει «γκάζια» στο ρυθμό της
διαίρεσης. Κυρίαρχο ρόλο στην
όλη διαδικασία παίζουν κάποια
ειδικά κύτταρα που ονομάζονται
αρχέγονα, τα οποία κατέχουν μεγάλο δυναμικό διαίρεσης, επειδή
ο ρόλος τους είναι η αναγέννηση
των ιστών. Οι επιστήμονες από το
Johns Hopkins προσπάθησαν να
εντοπίσουν τα αίτια για τα οποία
ο καρκίνος δεν προσβάλλει με
την ίδια συχνότητα τα διάφορα
όργανα του σώματος. Μέχρι τώρα,
Ο καρκίνος είναι
αρρώστια του
γήρατος, επειδή όσο
περνάει ο χρόνος
τόσο πιο πολλές
κυτταρικές διαιρέσεις
συσσωρεύονται
μέσα μας και άρα
τόσο αυξάνονται
οι πιθανότητες
καρκινικής
μετάλλαξης
οι οπαδοί της θεωρίας της εξωγενούς προέλευσης των καρκίνων
είχαν βαλθεί να μας πείσουν ότι
οι διαφορές στο πόσο ευάλωτοι
στον καρκίνο είναι οι διάφοροι
ιστοί του σώματος οφείλονται κυρίως στο πόσο εκτεθειμένοι είναι
σε περιβαλλοντικούς κινδύνους,
όπως τα συστατικά της τροφής
μας.
Οι Αμερικάνοι ειδικοί κατέληξαν
στο προφανές: ο κύριος παράγων
που προδιαθέτει έναν ιστό να έχει
αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου ή όχι είναι ο αριθμός
των διαιρέσεων των αρχέγονων
κυττάρων του. Ο αριθμός αυτός
είναι βασικά εγγενές χαρακτηριστικό του ίδιου του ιστού και δεν
εξαρτάται ιδιαίτερα από το πόσο
εκτεθειμένος είναι σε σουτζουκάκια, στην ακτινοβολία των κινητών
ή στους πυλώνες της ΔΕΗ. Δεν
είναι τυχαίο ότι ο καρκίνος είναι
αρρώστια του γήρατος, επειδή
όσο περνάει ο χρόνος τόσο πιο
πολλές κυτταρικές διαιρέσεις
συσσωρεύονται μέσα μας και άρα
τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες
καρκινικής μετάλλαξης. Τη στιγμή
που γράφεται αυτό το κείμενο, η
μισή επιστημονική κοινότητα έχει
πέσει να φάει τους δύο ερευνητές
επειδή είπαν το αυτονόητο. Παρά
τις αδυναμίες της μελέτης τους
-π.χ. δεν κατάφεραν να δώσουν
στοιχεία για δύο σημαντικότατους
καρκίνους, προστάτη και μαστούτο κύριο έγκλημά τους είναι ότι
πριόνισαν το κλαδί πάνω στο
οποίο κοιμούνταν οι επιδημιολόγοι και οι υγειονομικοί υπεύθυνοι.
Οι κραυγές που θα ακουστούν
είναι ανάλογες του γδούπου. <
ºÏËϹÃËÕÎËÅÁ¹ÏÐÁ
ÃŽÐÅÓÉÁÐθÏÁÅÓ
ÐËÕϽÇÔÎËÕϽÓ
£ÍνÉÌËÎÁ¹ÐÁʽÁ¹ÏÐÁÌËȼ
¡ÉÁÐÎÄиÓϽÇÔÎËÕ½¹É½ÐËÓ2Q&DOO9LYLGÌÎËÏ·ÎÁÅ
½Çι¾ÁŽ
ÕÇËȹ½ÏÐÄÔθÏÄÔÒιÓÇÒÀÅÇËÌ˹ÄÏÄ
ÕкɽÐÄÀźÎÑÒÏÄÐËÕ½ÅɽÐËÇιÐÄ
ÎËÁÅÀËÌ˹ÄÏÄÃŽÁÉÂÊÅÏÄÇÁÐËÊÍÊ
ÎËÄÃÉ·ÊÁÓÈÁÅÐËÕÎùÁÓÃŽÀŽÔÁ¹ÎÅÏÄÐÄÓʺÏËÕ
³À»Î»Åƹ½ÏŹµ»³Æ¹¿Çµ·±³Å³Ä
£³Â³¶»³¾³¿ÆÁÂÁϽÁÇ|½±ÅÅ»³|_º°¿³
7¹½0 |)D[0 www.winmedica.gr
© Copyright 2024 Paperzz
