Αναλυτική περιγραφή των επιστημονικών/τεχνολογικών

Η Έρευνα σε ταξιδεύει παντού!
Αναλυτική περιγραφή
των επιστημονικών/τεχνολογικών παρουσιάσεων όλων
των φορέων που συμμετέχουν στη διοργάνωση
ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
«ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ»
Στη «ΒΡΑΔΙΑ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ»: τα μικροσκόπια μπερδεύονται με τα
τηλεσκόπια, τα κύτταρα με τα αστέρια και ο μαγικός κόσμος της έρευνας ανοίγει
τις πόρτες του για να τον γνωρίσουμε.
α. Ινστιτούτο Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών
Καινοτομικές εφαρμογές ρομποτικής από το Ινστιτούτο Πληροφορικής &
Τλεπικοινωνιών (Δρ Β. Καρκαλέτσης, Σ. Κωνσταντόπουλος, Γ. Γαννακόπουλος
(στον Πολυχώρο της Βιβλιοθήκης)
Επίδειξη 1: Τηλεχειρισμός και αυτόνομη πλοήγηση
Οι επισκέπτες θα τηλεχειρίζονται ρομποτική πλατφόρμα μέσα σε μια προκαθορισμένη
διαδρομή. Οι επιδόσεις των επισκεπτών θα συγκρίνονται με έναν αλγόριθμο αυτόνομης
πλοήγησης του εργαστηρίου μας.
Επίδειξη 2: Robocoffee
Η επίδειξη περιλαμβάνει την παραγγελία καφέ μέσω ειδικής εφαρμογής και την μεταφορά
και παράδοσή του από ρομπότ.
β. Ινστιτούτο Προηγμένων Υλικών, Φυσικοχημικών Διεργασιών, Νανοτεχνολογίας
και Μικροσυστημάτων
Μαγνητική αιώρηση: το τρενάκι του Harry Potter (Δρ. Πίσσας)
Σ’ αυτό το πείραμα επιδεικνύεται η δυνατότητα ενός υπεραγωγού να αιωρείται πάνω
σ’ ένα υλικό το οποίο είναι μόνιμα μαγνητισμένο. Υπεραγωγοί ονομάζονται τα υλικά
2
που όταν ψυχθούν κάτω από μία συγκεκριμένη θερμοκρασία (χαρακτηριστική του
υλικού) η ηλεκτρική αντίσταση μηδενίζεται και αν η ψύξη έχει γίνει παρουσία μικρού
μαγνητικού πεδίου, το μαγνητικό πεδίο αποβάλλεται από το εσωτερικό τους. Οι
υπεραγωγοί ανάλογα με τη συμπροφορά τους σε μεγάλα μαγνητικά πεδία
χωρίζονται σε υπεραγωγούς πρώτου και δευτέρου είδους. Πρακτικό ενδιαφέρον
παρουσιάζουν οι υπεραγωγού δευτέρου είδους στους οποίους όταν εφαρμοστεί
μαγνητικό πεδίο μεγαλύτερο από μία κρίσιμη τιμή, αυτό διεισδύει στο εσωτερικό τους
υπό μορφή σωλήνων μαγνητικής ροής (φλαξόνια). Σ’ ένα ιδανικό υπεραγωγό
δευτέρου είδους τα φλαξόνια μπορούν να κινηθούν ελεύθερα όταν έχουμε διέλευση
ηλεκτρικού ρεύματος γεγονός που επιφέρει κατανάλωση ενέργειας. Αν όμως στον
υπεραγωγό προϋπάρχουν δομικά σφάλματα τότε τα φλαξόνια δεσμεύονται σ’ αυτά
(κάρφωμα των φλαξονίων) με αποτέλεσμα ο υπεραγωγός να άγει ηλεκτρικό ρεύμα
χωρίς απώλειες. Αυτό το φαινόμενο είναι υπεύθυνο για την ικανότητα καλωδίων από
υπεραγωγό να άγουν μεγάλες πυκνότητες ηλεκτρικού ρεύματος χωρίς απώλειες.
Όταν ένας υπεραγωγός δευτέρου είδους με σημαντικές δομικές ατέλειες βρεθεί εντός
μαγνητικού πεδίου τα φλαξόνια συσσωρεύονται κοντά στην εξωτερική επιφάνεια του
υπεραγωγού. Σύμφωνα με το νόμο του Ampere η συσσώρευση των φλαξονίων
(χωρική μεταβολή της μαγνητικής επαγωγής) είναι ισοδύναμη με τη δημιουργία
ηλεκτρικού ρεύματος. Η αλληλεπίδραση αυτού του ηλεκτρικού ρεύματος με το
εξωτερικό μαγνητικό πεδίο είναι υπεύθυνη για την δύναμη που προκαλεί την
αιώρηση του υπεραγωγού.
γ. Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής
1. Μελετώντας on line αρχαία και νέα αντικείμενα (Δρ. Αν Λαγογιάννης, Β.
Κανταρέλου)
Χρήση της τεχνικής XRF (Φθορισιμετρία ακτίνων Χ) για τον καθορισμό της
σύστασης αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς. Ανακαλύψτε αν η αλυσίδα
σας είναι πράγματι χρυσή!
2. Ψαρεύοντας νετρίνα από τα βάθη της Μεσογείου (Δρ Xρ. Μάρκου))
Θα δείτε και θα μάθετε τι σκοπεύει να ανακαλύψει το υποθαλάσσιο πείραμα
νετρίνων ανοικτά της Πύλου, σε βάθος μεγαλύτερο από 5 χιλιάδες μέτρα, και ποια η
σημασία του για την Αστροφυσική
3. Τα μυστήρια του CERN (Δρ Θ. Γέραλης, Δρ Γ. Δασκαλάκης)
Οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στην έρευνα στη Σωματιδιακή Φυσική (πειράματα του
CERN κλπ.)
δ. Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών
Οι δράσεις του Ινστιτούτου
πραγματοποιηθούν σε τρία σημεία.
Βιοεπιστημών
και
Εφαρμογών
1. Μικροί Ερευνητές………. εν δράση
(στον χώρο των παιδικών δραστηριοτήτων)
o Μπάλες που καθρεφτίζουν.....
θα
3
Με μια απλή αντίδραση το εσωτερικό μιας γυάλινης σφαιρικής φιάλης θα
καλυφθεί από ασήμι και θα καθρεφτίζει!!!!!
Το πείραμα αυτό στηρίζεται στην αντίδραση του αμμωνιακού διαλύματος
AgNO3, με τη γλυκόζη, η οποία και οξειδώνεται σε οξύ, ενώ ταυτόχρονα ο Ag+
μετατρέπεται σε Ag, ο οποίος σχηματίζει στα τοιχώματα του δοχείου που
γίνεται η αντίδραση, κάτοπτρο.
o
Φτιάξε ένα μενταγιόν απόοοο………ΓΑΛΑ!!!
Οι πρωτεΐνες του γάλακτος όταν….καλουπωθούν και ξεραθούν, γίνονται και
μενταγιόν!!
Η καζεΐνη, η κύρια πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος αποδιατάσεται και
συσσωματώνεται τόσο με την επίδραση θερμότητας όσο και με την παρουσία
του χαμηλού pHπου χρησιμοποιούμε. Το προϊόν αυτό μπορεί να απομονωθεί
και μετά από ξήρανση αναπτύσσει μεγάλη συνοχή και ανθεκτικότητα ενώ η
υφή του θυμίζει……πλαστικό.
o
Γευστικές σταγόνες….. όταν η Χημεία συναντά τη μαγειρική!!!
Η γευστική αυτή πειραματική διαδικασία βασίζεται στο γεγονός ότι το
αλγινικό νάτριο μαζί με το ασβέστιο έχουν την ιδιότητα να δημιουργούν
μια λεπτή ζελατίνη, παγιδεύοντας οποιοδήποτε υγρό. Έτσι, οι μικροί
ερευνητές θα φτιάξουν απολαυστικές σταγόνες χυμού με μια απλή
χημική αντίδραση.
2. ON STAGE «it’s a kind of magic»
(στον εξωτερικό χώρο)
…..όπου υγρά θα εξαφανιστούν, μπαλόνια θα συρρικνωθούν, λουλούδια θα
καταψυχθούν και ατμοί και εκρήξεις θα πραγματοποιηθούν από μικρούς «μάγουςεπιστήμονες», με την επίβλεψη των ερευνητών του Ινστιτούτου μας.
«Βρες τι σκέφτονται οι συμμαθητές σου».
Οι μαθητές των Εκπαιδευτηρίων Δούκα, με υπεύθυνη τη Σοφία Παπαδοπούλου,
προσπαθούν να μαντέψουν τις….επιστημονικές σκέψεις των μαθητών του
Βαρβακείου Πειραματικού Γυμνασίου, με υπεύθυνη τη Βάσω Κιούπη.
3. Στο κιόσκι των Βιοεπιστημών
Θα αναρτηθούν σε μορφή πόστερ παρουσιάσεις διαφόρων θεμάτων που σχετίζονται
με τις επιστήμες ζωής, όπως η αθηροσκλήρωση, η κυτταρική γήρανση και ο καρκίνος,
τα σηματοδοτικά μονοπάτια του πόνου και του εθισμού και η ανάπτυξη νέων
«έξυπνων» εντομοαπωθητικών.
Τέλος, θα υπάρχουν και διαδραστικά παιχνίδια και δραστηριότητες σε ηλεκτρονικούς
υπολογιστές σχετικά με τις βιολογικές συνέπειες της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών.
Ναρκωτικά???...όχι ευχαριστώ! ο εγκέφαλός μου είναι cool!!
Ανακάλυψε τι μας έχουν μάθει οι νευροεπιστήμες για τις λειτουργίες του εγκεφάλου
και τη δράση των εξαρτησιογόνων ουσιών μέσα από ........παιχνίδια!
4
ε. Ινστιτούτο Νανοτεχνολογίας και Νανοεπιστήμης
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ
1. H Ομήρου Οδύσσεια στο κεφάλι μιας καρφίτσας
Με τις τεχνικές Νανοτεχνολογίας οι ερευνητές του Δημόκριτου κατάφεραν να
αποτυπώσουν ολόκληρη την «Ομήρου Οδύσσεια» (303 σελίδες) στο κεφάλι μιας
καρφίτσας (0.05 mm2). Οι επισκέπτες θα μπορούν να δουν από κοντά την
μικροσκοπική αυτή έκδοση της Οδύσσειας. Το κείμενο των 303 σελίδων έχει
σμικρυνθεί 27.500 φορές, που σημαίνει ότι οι σελίδες του τοποθετημένες η μία δίπλα
στην άλλη καλύπτουν μια επιφάνεια 0.013 τετραγωνικά χιλιοστά με καθένα από τα
γράμματα να καλύπτει επιφάνεια περίπου 40×40 τετραγωνικών νανομέτρων. Η
εγγραφή έγινε με το σύστημα λιθογραφίας ηλεκτρονικής δέσμης του Ινστιτούτου
Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».(Δρ. Ν. Γλέζος. Δρ Α.
Ολζιέρσκι)
2. Ολοκληρωμένα κυκλώματα τεχνολογίας CMOS
Από την απλή πιστωτική κάρτα, το κινητό τηλέφωνο μέχρι τους ηλεκτρονικούς
υπολογιστές, ο ρόλος των Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων (ΟΚ) είναι πολύτιμος. Η
λειτουργία των ΟΚ βασίζεται στους ημιαγωγούς, κυρίαρχος αντιπρόσωπος των
οποίων είναι το πυρίτιο. Το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας & Μικροσυστημάτων
διαθέτει το προσωπικό, την τεχνογνωσία και τον εξοπλισμό για την κατασκευή ΟΚ σε
Πυρίτιο που εμπεριέχουν διαστάσεις έως και 10 δισεκατομμυριοστά του μέτρου.(Δρ Π.
Δημητράκης).
3. Ολοκληρωμένοι Ανιχνευτές Ακτινοβολίας σε Πυρίτιο
Οι εφαρμογές της Μικρο- και Νανοηλεκτρονικής είναι πολύπλευρες, με τους
αισθητήρες και τους ανιχνευτές να αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της. Με τους
ανιχνευτές ακτινοβολίας ανακαλύπτουμε την ύπαρξη αόρατων σωματιδίων και
βγάζουμε συμπεράσματα για την ισχύ των ακτινοβολιών. Οι ανιχνευτές που
παρουσιάζουμε
αναπτύχθηκαν
στο
Εργαστήριο
Νανοτεχνολογίας
&
Μικροσυστημάτων σε πυρίτιο για τις ανάγκες των πειραμάτων στο CERN. )Δρ. Κ.
Μισιακός)
4. Σύστημα μέτρησης ροής αέρα σε μηχανή αυτοκινήτου
Η μέτρηση αυτή είναι σημαντική για τη βελτιστοποίηση του μείγματος βενζίνης-αέρα
που οδηγεί σε μικρότερη κατανάλωση βενζίνης και λιγότερες εκπομπές καυσαερίων.
Το σύστημα που αναπτύχθηκε στην ομάδα Νανοδομών για Νανοηλεκτρονικές
διατάξεις και αισθητήρες βασίζεται σε καινοτόμο αισθητήρα ροής που χρησιμοποιεί
νανοδομημένο πυρίτιο, υπερτερεί δε σημαντικά ως προς υπάρχοντα συστήματα της
αγοράς ως προς την ευαισθησία του, τη γρήγορη και γραμμική του απόκριση, την
ανίχνευση της φοράς της ροής, την αξιοπιστία και ανθεκτικότητά του και το χαμηλό
κόστος κατασκευής του.
Το σύστημα έχει ελεγχθεί υπό πραγματικές συνθήκες στη μηχανή φορτηγού
αυτοκινήτου και έχει γίνει άμεση σύγκριση με εμπορικό σύστημα. (Δρ. Α.
Νασιοπούλου, http://nano4nps.imel.demokritos.gr/)
5
5. Σύστημα ελέγχου αναπνοής
Το σύστημα στηρίζεται στη μέτρηση ροής, και είναι προσαρμοσμένο στον έλεγχο της
εισπνοής και εκπνοής ασθενών. Χρησιμοποιεί αισθητήρα νανοτεχνολογίας που
βασίζεται σε μεμβράνη πορώδους πυριτίου. Το σύστημα είναι ευαίσθητο, ανθεκτικό
και επιδεικνύει γρήγορη και γραμμική συμπεριφορά. Η εφαρμογή του είναι σε ιατρικά
μηχανήματα για τον έλεγχο της αναπνοής. (Δρ. Α. Νασιοπούλου)
6. Υμένια πορώδους ανοδικής αλουμίνας σε πυρίτιο, με κατακόρυφους πόρους σε
εξαγωνική συμμετρία
Στη φύση η αλληλεπίδραση θεμελιωδών δομικών λίθων (π.χ. μορίων), για τη
δημιουργία οργανωμένων δομών και μοτίβων ονομάζεται «αυτο-οργάνωση». Η
συνηθέστερη μορφή αυτο-οργάνωσης γίνεται σε εξαγωνική συμμετρία, ώστε το αυτοοργανούμενο σύστημα να ελαχιστοποιεί την ενέργεια που απαιτείται για τη
δημιουργία του.
Η πορώδης ανοδική αλουμίνα, συγκαταλέγεται στα αυτο-οργανούμενα υλικά, όπου
κατά την παρασκευή της με οξείδωση αλουμινίου το σχηματιζόμενο υλικό αυτοοργανώνεται σε υμένιο με κατακόρυφους ως προς το υπόστρωμα κυλινδρικούς
πόρους, με διάμετρο στην κλίμακα των νανομέτρων. (Δρ. Α. Νασιοπούλου)
7. Πορώδες πυρίτιο τοπικά σχηματισμένο σε υπόστρωμα πυριτίου
Με ηλεκτροχημική εγχάραξη κρυσταλλικού πυριτίου μέσω λιθογραφίας μπορούμε να
παρασκευάσουμε υμένια πορώδους πυριτίου σε προεπιλεγμένες περιοχές σε ένα
δισκίδιο πυριτίου. Τα υμένια αυτά αποτελούνται από νανοκρυσταλλίτες και
νανονήματα πυριτίου, που διασυνδέονται μεταξύ τους σε έναν κρυσταλλικό σκελετό,
αφήνοντας ανάμεσα πόρους. Εξαιτίας της μορφολογίας και της δομής του το πορώδες
πυρίτιο παρουσιάζει σημαντικές ιδιότητες, που είναι διαφορετικές από αυτές του
συμπαγούς κρυσταλλικού πυριτίου. Εκπέμπει φως στο οπτικό φάσμα, έχει χαμηλή
ηλεκτρική και θερμική αγωγιμότητα και βρίσκει πολλές εφαρμογές σε
νανοηλεκτρονικές διατάξεις, διατάξεις φωτοεκπομπής, θερμικούς αισθητήρες,
θερμοηλεκτρικές διατάξεις, όπως και εφαρμογές στην ιατρική, βιοιατρική, τρόφιμα,
περιβάλλον και άλλα. (Δρ. Α. Νασιοπούλου)
8. Νήματα πυριτίου τοπικά κατασκευασμένα σε υπόστρωμα πυριτίου
Στο εργαστήριο Νανοδομών αναπτύσσουμε νανονήματα πυριτίου μέσω χημικής
εγχάραξης πυριτίου υποβοηθούμενης από μέταλλο. Τα νήματα αυτά είναι
κατακόρυφα ως προς το πυρίτιο, έχουν διάμετρο μερικών δεκάδων νανομέτρων και
μήκος πολλών μικρομέτρων. Βρίσκουν εφαρμογή σε νανοηλεκτρονικές διατάξεις,
φωτοβολταϊκά,
αντι-ανακλαστικές
επιφάνειες,
μικροσκοπικά
συστήματα
αποθήκευσης ενέργειας και άλλα. (Δρ. Α. Νασιοπούλου)
9. Κεραίες ραδιοσυχνοτήτων ολοκληρωμένες σε πορώδες πυρίτιο
Για να επικοινωνήσουν δύο συσκευές ασύρματα χρειάζονται οπωσδήποτε κεραίες.
Ραδιόφωνο, τηλεόραση, ασύρματα και κινητά τηλέφωνα, bluetooth συσκευές κτλ είναι
μόνο κάποια από τα καθημερινά αντικείμενα όπου χρησιμοποιούνται κεραίες. Με τη
χρήση ολοκληρωμένων κεραιών πάνω σε πορώδες πυρίτιο πετυχαίνουμε υψηλής
ποιότητας συνδέσεις μικρής απόστασης (< 10 cm). Η κύρια εφαρμογή τους είναι η
επικοινωνία μεταξύ κοντινών σημείων, όπως από ένα σημείο σε άλλο σε ένα
ολοκληρωμένο κύκλωμα, η ακόμη και μεταξύ διαφορετικών κυκλωμάτων στο ίδιο
υπόστρωμα. (Δρ. Α. Νασιοπούλου)
6
10. Κάποιος χώνει τη μύτη του στο φαγητό μας… : Μια έξυπνη διάταξη
που «μυρίζει»
Η τροφή είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη ζωή αλλά η κατανάλωση της μπορεί να
προκαλέσει και σημαντικά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία όταν τα τρόφιμα
έχουν μολυνθεί με βλαβερές ουσίες ή περιέχουν ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν
αλλεργικές αντιδράσεις. Για αυτό το λόγο, είναι πολύ σημαντικό να κατασκευασθούν
μικρές συσκευές που να ανιχνεύουν τις βλαβερές ουσίες σε τρόφιμα. Μια τέτοια
συσκευή κατασκευάζεται στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» σε συνεργασία με άλλα
ερευνητικά κέντρα και εταιρείες. Η συσκευή αυτή που βασίζεται σε ηλεκτρονικά
τσιπάκια, έχει το όνομα FOODSNIFFER γιατί μπορεί να «μυρίζει» τις βλαβερές ουσίες
στα τρόφιμα. Έτσι για παράδειγμα, μπορεί να βρει εάν το κατσικίσιο γάλα έχει
νοθευτεί με πολύ μικρές ποσότητες αγελαδινού γάλακτος, αν δημητριακά έχουν
μολυνθεί από τοξικές ουσίες ή αν φρούτα έχουν φυτοφάρμακα. (Δρ. Ι. Ράπτης, Δρ. Κ.
Μισιακός)
11. Τι γυρεύει η Αλεπού στο εργοστάσιο; Αυτόνομο σύστημα μέτρησης
Οι Πτητικές Οργανικές Ενώσεις (ΠΟΕ) συντελούν στη δημιουργία του φωτοχημικού
όζοντος και είναι επικίνδυνες για την ανθρώπινη υγεία. Η μέτρηση των ΠΟΕ είναι
δυνατή με αισθητήρες αερίων, μικροσκοπικές διατάξεις που περιέχουν ένα
πολυμερικό υλικό που αλληλεπιδρά με τις αέριες ουσίες του περιβάλλοντος και
μετατρέπει την αλληλεπίδραση αυτή σε μετρήσιμο ηλεκτρικό σήμα. Η “ΑΛΕΠΟΥ”
είναι ένα πρωτοποριακό αυτόνομο σύστημα μέτρησης ΠΟΕ που βασίζεται σε
διασκορπισμένες μονάδες αισθητήρων που αναπτύσσει το ΕΚΕΦΕ ‘Δημόκριτος’ σε
συνεργασία με Ελληνικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Η “ΑΛΕΠΟΥ” θα ανιχνεύει
συνεχώς τη συγκέντρωση των ΠΟΕ στο βιομηχανικό περιβάλλον και θα αποστέλλει
τις μετρήσεις σε κεντρικό σταθμό για καταχώρηση και περαιτέρω επεξεργασία, με
σκοπό τη λήψη αποφάσεων και την εκτέλεση διορθωτικών ενεργειών. (Δρ. Ι. Ράπτης,
Δρ. Μ. Σανοπούλου)
12. Μικροσκοπικές διατάξεις για τον πολλαπλασιασμό δειγμάτων DNA
Αναπτύσσουμε μικροσκοπικές διατάξεις για τον πολλαπλασιασμό δειγμάτων DNA
ώστε να ανιχνεύεται και να ταυτοποιείται αξιόπιστα ακόμη και ένα πολύ μικρό
δείγμα DNA. Οι μικροδιατάξεις αυτές είναι πλαστικές, μικρού κόστους που στο
μέλλον αναμένεται να αποτελούν την καρδιά φορητών αναλυτικών
μικροεργαστηρίων, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση
ασθενειών, παθογόνων στα τρόφιμα, ή στο περιβάλλον γενικότερα. Οι
αναπτυσσόμενες μικροδιατάξεις πολλαπλασιάζουν αποδοτικά DNA μέσα σε μερικά
λεπτά (αντί για ώρες όπως συμβαίνει σήμερα σε συμβατικές διατάξεις), με μικρή
κατανάλωση ισχύος, και μπορούν να παραχθούν μαζικά με μικρό κόστος. (Δρ. Α.
Τσερέπη)
13. «Έξυπνες», νανοδομημένες επιφάνειες και βιοαναλυτικά
μικροεργαστήρια: Υφαίνοντας στην νανοκλίμακα
Β’ βραβείο εφαρμοσμένης έρευνας του Διαγωνισμού «Η Ελλάδα Καινοτομεί»
Αναπτύξαμε μια μέθοδο νανοδόμησης και χημικής τροποποίησης των επιφανειών με
χρήση νανοτεχνολογίας αερίου πλάσματος, την οποία ονομάζουμε νανο-ύφανση της
ύλης. Οι νανοδομές έχουν μορφή κώνων ή κιόνων ή ινών. Οι τροποποιημένες
επιφάνειες μπορούν να απωθούν ή να έλκουν το νερό, τα λάδια, και τους
7
μικροοργανισμούς όντας αυτοκαθαριζόμενες. Ταυτόχρονα είναι αντιανακλαστικές
και ελεγχόμενα διαφανείς, εξ’ ου και η προσωνυμία «έξυπνες» επιφάνειες. Επίσης, η
μέθοδος επιτρέπει τον έλεγχο της προσκόλλησης σπανίων κυττάρων ή την απώθηση
κυττάρων από επιφάνειες. Συμπερασματικά, η τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει, και
να απλοποιήσει μια πληθώρα καθημερινών ή βιοαναλυτικών εφαρμογών
συνδυάζοντας μικρό κόστος και ταχεία επεξεργασία. (Δρ. Ε. Γογγολίδης)
14. Μετρώντας στη νανοκλίμακα με το λογισμικό XERDEMO
Όταν κατασκευάζουμε κάτι θέλουμε να το βλέπουμε για να ξέρουμε κατά πόσο
ικανοποιεί τις απαιτήσεις του σχεδιασμού μας. Σε περίπτωση που αυτό είναι πολύπολύ μικρό, για να το δούμε χρησιμοποιούμε πολύ ισχυρά μικροσκόπια. Συχνά,
ωστόσο, δεν μας αρκούν οι εικόνες. Χρειαζόμαστε πιο ποσοτική/μαθηματική
περιγραφή. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στη νανοτεχνολογία που οι ιδιότητες των
νανοδομών συχνά καθορίζονται από τις διαστάσεις και μορφολογία τους. Για
παράδειγμα οι επεξεργαστές που έχουν τα κινητά τηλέφωνα και οι υπολογιστές
εξαρτώνται κρίσιμα από τις διαστάσεις και την τραχύτητα των τρανζίστορ τους.
Η οικογένεια των λογισμικών XERDEMO (LERDEMO, CERDEMO,…) αναπτύχθηκε
για να χαρακτηρίζει τις διαστάσεις και τη μορφολογία των νανοδομών από την
ανάλυση των εικόνων ηλεκτρονικής μικροσκοπίας. Σκοπός τους είναι να βοηθήσουν
τους κατασκευαστές και χρήστες των νανοδομών στην ορθότερη αξιολόγηση της
απόδοσής τους σε όλο το φάσμα των εφαρμογών τους (ηλεκτρονική, φωτονική,
βιολογία, ιατρική). (Δρ. Β. Κωνσταντούδης)
15. Γραφένιο, το υλικό του μέλλοντος
Το γραφένιο, συγγενής του γραφίτη που χρησιμοποιείται στις μύτες των μολυβιών,
είναι φύλλα άνθρακα με πάχος ενός μόλις ατόμου. Πρόκειται για το πιο λεπτό υλικό
στον κόσμο και ταυτόχρονα παρά το ελάχιστο πάχος του, ανθεκτικό και ηλεκτρικά
αγώγιμο. Το υλικό αυτό με τις μοναδικές του ιδιότητες αναμένεται ότι θα φέρει
επανάσταση στην επιστήμη των υλικών και για το λόγο αυτό άλλωστε οι Αndre Geim
και Kostya Novoselov, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ που ανακάλυψαν
το γραφένιο το 2004, έλαβαν το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2010. Στην μακέτα που
παρουσιάζεται απεικονίζεται η διάταξη των ατόμων του άνθρακα στο Γραφένιο. (Δρ.
Α. Δημουλάς)
16.Τίτλος: Ένα πολυδύναμο Μαγνητικό Φίλτρο για βιοιατρικές εφαρμογές
Περίληψη: Σήμερα υπάρχει ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την εφαρμογή του
μαγνητισμού στην καθημερινή εργαστηριακή και κλινική πράξη, σε επίπεδο τόσο
διαγνωστικό (π.χ. Μαγνητική Τομογραφία) όσο και θεραπευτικό (π.χ. Μαγνητικά
Υποβοηθούμενη Αιμοκάθαρση). Το Μαγνητικό Φίλτρο είναι μια διάταξη η οποία
συλλέγει και απομονώνει μαγνητικά σωματίδια/βιοσωματίδια (οξείδια σιδήρου/
επισημασμένα κύτταρα) από μια μεγάλη ποσότητα βιολογικού υγρού, με τρόπο
αξιόπιστο, αποτελεσματικό και ασφαλή. Το Μαγνητικό Φίλτρο που εκθέτουμε εδώ
σχεδιάστηκε με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά και μπορεί να βρει πολλές
εργαστηριακές και κλινικές εφαρμογές.
Παρουσίαση: Ν. Παπαχρήστος, Ε. Μάνιος, Τ. Μπακιρτζή, Ε. Γράψα και Δ.
Σταμόπουλος
8
17. Τίτλος : Στον κόσμο των μαγνητών
Οι μαγνήτες νεοδυμίου (Nd-Fe-B) ψ (sintered) είχαν τη μεγαλύτερη επιτυχία στην
αγορά ανάμεσα σε ένα σύνολο σύγχρονων μαγνητών τύπου σπάνια γαία- μέταλλο
(Re-M). Οι εξαιρετικές μαγνητικές ιδιότητες τους οφείλονται στην ένωση Nd2Fe14B η
οποία ανακαλύφθηκε 1984.
Παρουσιάζουμε μαγνήτες με μια καινούρια μέθοδο παρασκευής πυροσυσσωμάτων
(sintered) μαγνητών με την χρήση μικροκυμάτων. Αυτή η μέθοδος έχει μικρό κόστος
παραγωγής, σε χαμηλότερη θερμοκρασία και σε μερικά λεπτά (χρειάζονται μερικές
ώρες με την παλιά μέθοδο)
Μαγνήτες MnBi για εφαρμογή στην παραγωγή ηλεκτρικών κινητήρων
Τελευταία έχει προκύψει πρόβλημα στις σπάνιες γαίες, λόγο μονοπωλίου της Κίνας.
Μια άλλη ένωση MnBi έχει προσελκύσει πρόσφατα μεγάλη προσοχή λόγω
δυνατότητας εφαρμογής για την παραγωγή μόνιμων μαγνητών. Στο εργαστήριό μας
έχουμε παράγει τέτοιους μαγνήτες.
18. Τίτλος εκθέματος: Πρότυπες εργαστηριακές και βιομηχανικές κυψελίδες
ευαισθητοποιημένων ημιαγωγών.
Περιγραφή εκθέματος: Παρουσιάζονται φωτοευαισθητοποιημένες ηλιακές
κυψελίδες 3ης γενιάς και επίδειξη της λειτουργίας τους με την περιστροφή ενός
κινητήρα κατά τη διάρκεια της ακτινοβόλησής τους με λευκό φως. Συγκεκριμένα
εκτίθενται: α) μια φωτοευαισθητοποιημένη ηλιακή κυψελίδα διαστάσεων 3x3 cm που
κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου στο Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας για Μετατροπή της
Ηλιακής Ενέργειας και Προστασία του Περιβάλλοντος με τεχνική screen printing β)
αντίστοιχη συστοιχία 5 φωτοβολταϊκών DSC στοιχείων που κατασκευάστηκε από την
εταιρία Dyers η οποία συμμετέχει στο πρόγραμμα Destiny γ) προβιομηχανικό
πρότυπο της εταιρίας DYESOL.
Εργαστήριο γεωφυσικής-ραδιολογίας και κυτταρογενετικής του ΙΠΡΕΤΕΑ
(Βιοδοσιμετρία)
1. Βίντεο-παρουσίαση στις ακόλουθες θεματικές:
Πυρηνική Τεχνολογία,
Βιοδιαγνωστική, Βιοδοσιμετρία,
Ανάλυση Διοξινών, Κληρονομικότητα-Καρκίνος
Κυτταρογενετική,
Οι τίτλοι των βίντεο:






Με τη ματιά μιας ερευνήτριας
Η Πυρηνική Τεχνολογία στον Δημόκριτο
Βίντεο-παρουσίαση των δραστηριοτήτων του Τομέα Βιοδιαγνωστικής
Βιοδοσιμετρία-Ραδιοβιολογία-Κυτταρογενετική
Βίντεο-παρουσίαση του Εργαστηρίου Φασματομετρίας Μάζας και Ανάλυσης
Διοξινών
Κληρονομικότητα και Καρκίνος
9
2. Δραστηριότητες:




Μεταβίβαση κληρονομικών χαρακτηριστικών στους απογόνους μέσω του
γενετικού υλικού (DNA) και συσχέτιση με ασθένειες
Μέτρηση βιοδεικτών μέσω ανοσοενζυμικής δοκιμασίας
Μοριακή ραδιοφαρμακευτική: Ανάπτυξη καινοτόμων ραδιοφαρμάκων για
ιατρική απεικόνιση και ραδιοθεραπεία
Και άλλα…
Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ)
(θα παρουσιάσει εκθέματα και παιγνίδια για μεγάλους και μικρούς)
Τι είναι η ακτινοβολία; Ποιες είναι οι χρήσεις της ακτινοβολίας στην καθημερινή μας
ζωή; Πώς μετράμε την ακτινοβολία; Οπτικοακουστικό και ενημερωτικό υλικό,
εκθέματα και παιχνίδια θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε ότι οι ακτινοβολίες
βρίσκονται παντού γύρω μας και η προστασία μας από αυτές εξαρτάται από τη
σωστή ενημέρωσή μας. Το επιστημονικό προσωπικό της ΕΕΑΕ θα είναι στη διάθεση
των επισκεπτών για πληροφορίες και απαντήσεις.
α. Εκθέματα
1. Επίδειξη εξοπλισμού για:
-
μετρήσεις ιοντίζουσας ακτινοβολίας
-
μετρήσεις ηλεκτρομαγνητικών πεδίων
-
μετρήσεις ραδιενέργειας
-
μετρήσεις ραδονίου
-
ατομική δοσιμέτρηση εργαζομένων
2. Διαδικτυακή εφαρμογή παρουσίασης χιλιάδων μετρήσεων ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από κεραίες κινητής τηλεφωνίας σε όλη τη χώρα.
3. Διαδικτυακή εφαρμογή παρουσίασης επιπέδων ραδιενέργειας σε όλη τη
χώρα.
β. Παιχνίδια για μικρούς και μεγάλους
-
«Μαθαίνουμε για τις ακτινοβολίες παίζοντας»: μια δοκιμασία γνώσεων για τις
ακτινοβολίες
-
«Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα»: ένα παιχνίδι αντιστοίχησης ανάμεσα στα είδη
και τις εφαρμογές της ακτινοβολίας.
10
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Δρ Ε. Δ. Χρυσίνα, Assoc. Prof., Επιστημονική υπεύθυνη για το ΕΙΕ στο REN-Athens
Ι. Πετροχείλου, MSc., Διευθύντρια Κεντρικής Διοίκησης ΕΙΕ
Μ. Κοντογιάννη, MSc, mkont@eie.gr, Υπεύθυνη επικοινωνίας EIE
Δ/νση: Λεωφ. Βασ. Κωνσταντίνου 48, URL: www.eie.gr, Τηλ. 210.7273.516
Πίστευε και μη ... Ερεύνα! Η γνώση είναι μια μορφή δύναμης και εξουσίας που έχει ο
άνθρωπος στην ίδια του τη ζωή. Κατακτάται, δεν χαρίζεται και γι’ αυτό και κανείς δεν
μπορεί να την αφαιρέσει. Τι είναι αυτό με το οποίο ασχολείται όμως πραγματικά ένας
Ερευνητής στο ΕΙΕ; Ποια είναι η καθημερινότητά του; Τι επιτυγχάνει και που καινοτομεί;
Έχουν οι άνδρες και οι γυναίκες τις ίδιες ευκαιρίες στην Έρευνα που αφορά στις Θετικές
επιστήμες; Πότε ξεκινά κανείς να φέρει τον τίτλο του Ερευνητή και άραγε...σταματά
ποτέ; Οι ερευνητές του ΕΙΕ προβάλουν τις δραστηριότητες, τα επιτεύγματα και τις
υποδομές τους. Επίσης, θα παρουσιασθεί πώς το ΕΙΕ αποτελεί σημείο αναφοράς για τη
διασύνδεση της Έρευνας με την Εκπαίδευση με τη συμμετοχή καθηγητών της Β’θμιας
εκπαίδευσης – συνεργάτες του ΕΙΕ.
α. Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας
ςhttp://www.eie.gr/nhrf/institutes/tpci/index-gr.html
Δραστηριότητες του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας
Δρ Γ. Μούσδης & Ν. Μπακάλης, Κύριοι Ερευνητές ΙΘΦΧ
Το Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας απαρτίζεται από το θεωρητικό τμήμα και
από το πειραματικό. Σκοπός της θεωρίας είναι να καταλάβει τα πειραματικά δεδομένα
της Φυσικής και Χημείας, να προβλέψει νέα αποτελέσματα και να προτείνει νέα
πειράματα. Σημειωτέον ότι τα πάντα πλέον γίνονται με την βοήθεια υπολογιστών, με
προγράμματα που γράφουν οι θεωρητικοί ερευνητές, ή που διατίθενται στην διεθνή
επιστημονική κοινότητα. Σκοπός του πειράματος είναι να ψάξει για νέα Φυσικά
φαινόμενα καθοδηγούμενο είτε άμεσα είτε έμμεσα από την θεωρία, να ξεδιαλύνει τις
ελεγχόμενες συνθήκες δημιουργίας αυτών, να ελέγξει την επαναληψιμότητα των
εκβάσεων, να επιβεβαιώσει ή να απορρίψει τις θεωρητικές προβλέψεις, και να προτείνει
τρόπους εκμετάλλευσης της νέας γνώσεως από την κοινωνία είτε δημοσιεύοντάς την είτε
συνεργαζόμενο με παραγωγικούς φορείς. Τα πειράματα γίνονται είτε με όργανα που
κατασκευάζονται από τους ερευνητές είτε με προκατασκευασμένες ειδικές συσκευές.
Σημειωτέον ότι οι επιστημονικές έρευνες είναι πάντοτε στοχευμένες, αλλά καθ’ οδόν
πολλές φορές προκύπτουν αναπάντεχες νέες γνώσεις που προκαλούν το ενδιαφέρον και
μπορεί να αποβούν ακόμη πιο χρήσιμες από τους μέχρι τότε στόχους.
11
β. Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας
http://www.eie.gr/nhrf/institutes/ibmcb/index-gr_ibmcb.html
1. Δραστηριότητες του Ινστιτούτου Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και
Βιοτεχνολογίας
Το Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας (ΙΒΦΧΒ) λειτουργεί
ως πόλος καινοτομίας μοναδικός στον ελλαδικό χώρο. Η δράση του εδράζεται στη
διεπιφάνεια Χημείας και Βιολογίας και χαρακτηρίζεται από διεπιστημονικές
προσεγγίσεις με στόχο την επίλυση θεμάτων αιχμής στους τομείς της υγείας, του
φαρμάκου και της βιοτεχνολογίας.
Μια από τις κύριες κατευθύνσεις του Ινστιτούτου αποτελεί η συνδυασμένη έρευνα για
την ανίχνευση βιολογικών στόχων και τη σύνθεση βιοδραστικών ενώσεων με στόχο την
ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων και θεραπευτικών προσεγγίσεων. Για την ολοκλήρωση
της εν λόγω ερευνητικής δράσης εφαρμόζονται και ολιστικές προσεγγίσεις αξιοποιώντας
εργαλεία Βιοπληροφορικής.
Το ΙΒΦΧΒ είναι το μόνο Ινστιτούτο στην Ελλάδα το οποίο συνδυάζει τις προσεγγίσεις της
σύγχρονης χημικής και βιολογικής έρευνας για την αντιμετώπιση μεγάλων κοινωνικών
και οικονομικών προκλήσεων. Πιο συγκεκριμένα, η Φαρμακευτική Χημεία και η Μοριακή
και Κυτταρική Βιολογία τίθενται στην υπηρεσία της θεραπείας και πρόληψης
εκφυλιστικών καταστάσεων και ασθενειών όπως η γήρανση και ο καρκίνος.
Τα τελευταία χρόνια, το ΙΒΦΧΒ έχει αποκτήσει επιστημονικό εξοπλισμό πολύ ψηλών
προδιαγραφών με Ευρωπαϊκή και Εθνική ανταγωνιστική χρηματοδότηση. Είναι το μόνο
ερευνητικό Ινστιτούτο στην Ελλάδα που συνδυάζει ταυτόχρονα εξοπλισμό τεχνολογίας
αιχμής στους τομείς της Φασματοσκοπίας Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού (NMR),
της Φασματομετρίας Μάζας και της Πρωτεϊνικής Κρυσταλλογραφίας Ακτίνων-Χ.
Ερευνητικά αποτελέσματα του Ινστιτούτου έχουν κατοχυρωθεί με διεθνή διπλώματα
ευρεσιτεχνίας ενώ καινοτόμα προϊόντα που έχουν προκύψει από την ερευνητική του
δράση κυκλοφορούν ήδη στην αγορά. Οι ερευνητικοί στόχοι του Ινστιτούτου
υποστηρίζονται και υλοποιούνται από υψηλού επιπέδου και δεξιοτήτων επιστημονικό
δυναμικό.
2.Το ερευνητικό μετρό ταξιδεύει στις «γραμμές» σχεδιασμού & ανακάλυψης
φαρμάκων
Επιμέλεια: Δρ Ε. Χρυσίνα, Assoc. Prof Örebro University, Sweden / EIE & συνεργάτες
Όλοι έχουμε πάρει έστω και μια φορά στη ζωή μας κάποιο «φάρμακο». Είτε γιατί μας το
έχει συστήσει ο γιατρός είτε γιατί ... μεγαλώσαμε γνωρίζοντας για τις ευεργετικές
ιδιότητες που έχει το μέλι, το χαμομήλι και άλλα φυσικά προϊόντα. Πόσο εύκολος όμως
είναι ο σχεδιασμός και η ανακάλυψη ενός νέου φαρμάκου είτε αυτό ετοιμάζεται σε ένα
ερευνητικό εργαστήριο είτε απομονώνεται από μια φυσική πηγή; Οι ερευνητές του ΕΙΕ θα
«ταξιδέψουν» τους επισκέπτες στους πιο «κεντρικούς σταθμούς» της γραμμής
παραγωγής φαρμάκων. Κάθε σταθμός και μια μικρή ιστορία από τη «γέννηση» στον
προορισμό του φαρμάκου. Η διαδρομή που θα ακολουθηθεί:
1οςσταθμός:Κύτταρο
o Τι είναι το κύτταρο; (χρησιμοποιώντας τον οπτικοποιητή της EPSON)
Δ. Ζαραφέτα, PhD, Ε. Μεγάλου, PhD, M. Λογοθέτη, MSc
2οςσταθμός: Μικροοργανισμοί
12
o
Πώς μπορούν οι μικροοργανισμοί «να δουλεύουν» για εμάς; Ποιός ο
ρόλος των αντιβιωτικών;
Δ. Γιαλαμά, MSc, Ηλ. Μάτης, MSc
3οςσταθμός: Κρυσταλλοδρόμιο
o Πώς οι κρύσταλλοι περιθλούν τις ακτίνες Χ
Α. Δερπογοσιάν, Μ. Καραμολέγκου
Σε συνεργασία με την Ελληνική Κρυσταλλογραφική Εταιρεία
στο πλαίσιο του International Year of Crystallography 2014
(Δρ Ε. Σαρειδάκης & Δρ Ειρ. Μαυρίδου)
4ος σταθμός: Πρωτεϊνοχώρα
o Πώς είναι οι πρωτεΐνες σε 3D και ποιός ο προορισμός τους;
Α. Σωτηροπούλου, Μ. Παπακωνσταντίνου, ΜSc
5οςσταθμός: Μοριακή«Αφετηρία»
o Πώς η φύση και η επιστήμη συνεργάζονται για το σχεδιασμό νέων
φαρμάκων; Φυσικές πηγές «φαρμάκων» και πρωτεϊνών
Μ. Γαβριήλ, Γ. Σωτηρούδης, MSc
6οςσταθμός:«Δούρειος‘Ιππος»
o Υπάρχει η τέλεια «κρυψώνα» των φαρμάκων
Λ. Σκλαβιάδης, Γ. Πετροπούλου, Μ. Χατζηδάκη, MSc
ος
7 σταθμός: «Λιμάνι»
o Πώς γίνεται η πρόσδεση των φαρμάκων στο στόχο τους...insilico;
Α. Αβραμόπουλος, Γ. Λεώνης, PhD, Κ. Παπαβασιλείου, PhD, Θ.Τάρτας, PhD
(χρησιμοποιώντας τον διαδραστικό προβολέα της EPSON)
γ.Ινστιτούτα Θετικών Επιστημών του ΕΙΕ (ΙΒΦΧΒ & ΙΘΦΧ)
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών: εκεί που η Έρευνα συναντά την Εκπαίδευση
http://www.eie.gr/
Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών είναι από τους πρώτους ερευνητικούς φορείς που με ιδιαίτερη
ευαισθησία και αγάπη ξεκίνησε να καταβάλλει και συνεχίζει έως σήμερα άοκνες προσπάθειες
για να επικοινωνήσει την επιστήμη στο ευρύ κοινό. Ιδιαίτερη βαρύτητα στο έργο αυτό έχει η
ενημέρωση των καθηγητών Β΄βάθμιας εκπαίδευσης για τις τελευταίες εξελίξεις στον
Ερευνητικό Επιστημονικό Χώρο, τις καινοτόμες μεθόδους που αναπτύσσονται στη βασική και
την εφαρμοσμένη Έρευνα με σκοπό την αξιοποίηση της γνώσης και την ανάπτυξη της χώρας
μας. Προς αυτήν την κατεύθυνση το ΕΙΕ επενδύει εδώ και πολλά χρόνια στους νέους
διοργανώνοντας εκδηλώσεις όπως τα «Κυριακάτικα Πρωϊνά», συμμετέχοντας σε Φεστιβάλ
Επιστήμης και Τεχνολογίας κ.ά. Σε αυτό το πλαίσιο συνεργάζεται στενά με εκπαιδευτικούς –
συνεργάτες των Ερευνητών του ΕΙΕ, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν εργασθεί στο ΕΙΕ
οι ίδιοι ως ερευνητές .
Πώς ενέπνευσε αυτή η αλληλεπίδραση Έρευνας και Εκπαίδευσης το έργο αυτών των
ανθρώπων; Πώς μπορούν και άλλοι καθηγητές να ξετυλίξουν το μίτο της Αριάδνης και να
διδάξουν με τον τρόπο που μόνο εκείνοι γνωρίζουν, ως ειδικοί, τη νέα γνώση που απορρέει
από την Έρευνα στους αυριανούς επιστήμονες; Ελάτε στο stand του ΕΙΕ στις 26.09 στο
ΕΚΕΦΕ-Δημόκριτος, συζητήστε με τους συνεργάτες μας και δείτε πώς κατάφεραν
να...εμπνεύσουν «τα παιδιά τους».
13
1. Οι Ερευνητές, η Ερευνητική Σκέψη και... το Σχολείο
Υπεύθυνη καθηγήτρια : Δρ Ευδοκία Πατσιλινάκου, Χημικός
Όμιλος Χημείας Αρσακείων Ψυχικού
Χημικές Διαδρομές με στόχο το Άριστα
2. Διερεύνηση των μεταβλητών που επηρεάζουν τον φθορισμό και τα
φάσματα απορρόφησης και εκπομπής των ουσιών
μερκουροχρώμ και tonic water
Μαθητές: Λιλάντη Γεωργακοπούλου & Νικόλαος Κοντονικολής
Υπεύθυνοι Καθηγητές: Δρ Α. Πάσχος, Δρ Σ. Αβραμιώτης, Δρ Ν. Παπαδάκης
Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά
3. Ανίχνευση Μικροβίων στα τρόφιμα
Μαθητές: Ιωάννης Πιχλίνσκι, Μαριλένα Σταματίου, Αδαμαντία Τσούμπα
Υπεύθυνος καθηγητής: Δρ Παναγιώτης Κωσταρίδης
1ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών – Γεννάδειο
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
1. Δράσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Multimedia παρουσιάσεις και ενημερωτικό υλικό σχετικά με τις δράσεις του Εθνικού
Αστεροσκοπείου Αθηνών.
2. Παρουσίαση των αστερισμών με φορητό πλανητάριο
Μαθήματα Αστρονομίας, ουρανογραφίας, μυθολογία αστερισμών για παιδιά και νέους.
http://www.astronomy.gr/main.cfm?module=eshop&action=detail&id=1235
Προβολές των 20-30 ατόμων.
3. Δορυφορική χαρτογράφησηφυσικών καταστροφών στην Ελλάδα
Multimedia παρουσίαση σχετικά με:
- Τις δραστηριότητες του ΕΑΑ ως εθνικού κόμβου υποστήριξης ενεργειών διαχείρισης
και αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με
έμφαση στις δασικές πυρκαγιές και τα απρόβλεπτα γεωφυσικά φαινόμενα (σεισμοί
και ηφαίστεια).
- Τις δράσεις που προβλέπονται για τα επόμενα 3 χρόνια στο πλαίσιο του έργου FP7REGPOT BEYOND (Building a Center of Excellence for EO-basedmonitoring of
NaturalDisasters), με σκοπό την επέκταση των προσφερόμενων υπηρεσιών και σε
άλλους τομείς φυσικών καταστροφών μέσω της δημιουργίας στην Ελλάδα ενός
14
κέντρου Αριστείας. Το κέντρο χρησιμοποιεί τη δορυφορική τηλεπισκόπηση για την
υποστήριξη των ενεργειών αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών στην ευρύτερη
περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων (δασικές πυρκαγιές,
αστική νησίδα θερμότητας, ατμοσφαιρική ρύπανση, γεωφυσικά φαινόμενα,
γεωμαγνητισμός).
4. Διάταξη ατμοσφαιρικής τηλεπισκόπησηςLIDAR
Το φορητό σύστημα lidar (συνεργασία του ΕΑΑ με την Ακαδημία Αθηνών και την
ESA), θα τεθεί σε λειτουργία στον εξωτερικό χώρο, με σκοπό την παρουσίαση της
εφαρμογής τεχνικών laser για την τηλεπισκόπηση της ατμόσφαιρας. Θα γίνεται
εκτενής αναφορά στην προγραμματισμένη δράση του ΕΑΑ στο πλαίσιο του BEYOND
για την ανάπτυξη πρότυπου συστήματος lidar με στόχο τη δημιουργία «παγκόσμιας
κλάσης σταθμού» για τη συμμετοχή της Ελλάδας στην αντίστοιχη Ευρωπαϊκή
υποδομή ACTRIS (ESFRI).
5. Κλιματική αλλαγή και αύξηση των κουνουπιών στη Νότια Ευρώπη
Αποτελέσματα του έργου Life Conops που στοχεύει στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων
σχεδίων διαχείρισης των κουνουπιών. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί αφενός ο
έλεγχος της εξάπλωσης και της εγκατάστασής τους σε ολόκληρη την Ευρώπη και
αφετέρου η προστασία του περιβάλλοντος. Ειδικότερα για τη χώρα μας, τα δεδομένα που
σχετίζονται με τη διασπορά και την εποχιακή διακύμανση των κουνουπιών κρίνονται
απαραίτητα για το σχεδιασμό και την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων
καταπολέμησής τους.
Θα γίνει επίδειξη σε υπολογιστή με πρόσβαση στο διαδίκτυο της δραστηριότητας των
κουνουπιών σε σχέση με κλιματικά σενάρια για τη Ν. Ευρώπη.
6. Παρατηρώντας τον αττικό ουρανό
Παρατήρηση του νυχτερινού ουρανού με τηλεσκόπια
αστρονόμους της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης.
από
τους
ερασιτέχνες
7. Πρόγνωση και μετρήσεις καιρού από το Meteo.gr
Multimediaπαρουσιάσεις, επίδειξη μετεωρολογικών σταθμών και μετρήσεων από την
ομάδα του meteo.gr.
Ο κόμβος meteo.gr ξεκίνησε την λειτουργία του τον Ιούνιο του 2001. Ο σχεδιασμός και η
ανάπτυξη του κόμβου έγινε με σκοπό την παροχή απλουστευμένων προγνώσεων καιρού
(και άλλων περιβαλλοντικών παραμέτρων) για το ευρύ κοινό. Περιλαμβάνει προγνώσεις
για συνολικά περίπου 500 περιοχές και πόλεις της χώρας μας οι οποίες δίνονται σε μορφή
πινάκων, ενώ πλήθος συμβόλων δίνουν στον χρήστη μια εύληπτη εικόνα του καιρού των
επόμενων τριών ημερών. Το δίκτυο αυτόματων σταθμών του ΕΑΑ που αποτελείται από
περίπου 240 σταθμούς, οι οποίοι μετρούν όλες τις βασικές μετεωρολογικές παραμέτρους
και μεταδίδουν συνεχώς και σε πραγματικό χρόνο τις μετρήσεις απ΄όλη σχεδόν την
Ελλάδα.
15
8. Ηλιακή Ενέργεια και εφαρμογές πρόγνωσης
Multimedia παρουσίαση σχετικά με τις δυνατότητες απεικόνισης και βραχυπρόθεσμης
πρόγνωσης της ηλιακής ενέργειας στον Ελλαδικό χώρο. Παρουσίαση των δορυφορικών
δεδομένων και των μοντέλων που χρησιμοποιούνται.
9. Σεισμολογία
Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (Γ.Ι.) έχει ως στόχο τη μελέτη και την προαγωγή της
έρευνας στα πεδία της Σεισμολογίας, της Φυσικής του Εσωτερικού της Γης, της
Γεωφυσικής, της Τεκτονικής των Πλακών, της Ηφαιστειολογίας και της Γεωθερμίας,
της Νεοτεκτονικής και της Σεισμοτεκτονικής. Το κύριο καθήκον του Γ.Ι. είναι η
καταγραφή και επεξεργασία σεισμολογικών, γεωφυσικών και γεωδυναμικών
δεδομένων, η υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων και η παροχή εκπαιδευτικών
και επιστημονικών υπηρεσιών προς τρίτους. Το Γ.Ι. παρακολουθεί και καταγράφει τη
σεισμικότητα στον Ελλαδικό Χώρο σε 24ωρη βάση για 365 ημέρες το χρόνο. Για την
εξυπηρέτηση των στόχων του υποστηρίζεται από έμπειρο ερευνητικό, επιστημονικό
και τεχνικό προσωπικό. Μια κρίσιμη αποστολή του Γ.Ι. είναι η πληροφόρηση της
Πολιτείας, της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, του Οργανισμού
Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας και του κοινού για τη σεισμική
δραστηριότητα στον Ελληνικό χώρο.
Στο περίπτερο του Γ.Ι. ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα:

Να παρακολουθήσει τη σεισμική δραστηριότητα του Ελληνικού χώρου σε
πραγματικό χρόνο (ιστοσελίδες).

Να ενημερωθεί για τη διασύνδεση του Γ.Ι. με την εκπαίδευση για την
ευαισθητοποίηση του πληθυσμού έναντι του φυσικού φαινομένου του σεισμού
(βίντεο).

Να δημιουργήσει επί τόπου τεχνητές δονήσεις και να δει την καταγραφή με τη
βοήθεια σεισμικού αισθητήρα.

Να ενημερωθεί για την κατασκευή και τον τρόπο λειτουργίας των
σεισμογραφικών οργάνων (επίδειξη σεισμογραφικού οργάνου)
Για τα παραπάνω θα υπάρχουν αναρτημένα και 2 πόστερ με τίτλους α) Σεισμοί:
Συχνές ερωτήσεις, αλήθειες και μύθοι και β) Σύγχρονα σεισμογραφικά δίκτυα και
τηλεπικοινωνίες στην υπηρεσία της 24ωρης πληροφόρησης του κοινού.
10. Δράσεις από την ESA
(Στο αμφιθέατρο και τους εξωτερικούς χώρους)
H ΕSA (o Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ) στα ελληνικά) αποτελεί την
πύλη της Ευρώπης στο διάστημα. Αποστολή του είναι η διαμόρφωση της ανάπτυξης
των δυνατοτήτων της Ευρώπης σχετικά με το διάστημα και η εξασφάλιση
συνεχιζόμενων επενδύσεων στο διάστημα, ώστε να προκύπτουν οφέλη για τους
16
πολίτες της Ευρώπης. Η ESA είναι ένας διεθνής οργανισμός, ο οποίος έχει 20 Κράτη
Μέλη
Στο αμφιθέατρο:
- ο μαγνητοσκοπημένος χαιρετισμός του Ιταλού αστροναύτη PaoloNespoli προς το κοινό
και αναφορά στην παράλληλη δράση στη Ρώμη, στους χώρους της ESA
- η παρουσίαση των νεότερων εξελίξεων σε διαστημικές αποστολές από τον Έλληνα
ερευνητή Mιχάλη Φούμελη, η οποία θα δώσει το μεγαλύτερο βάρος στους νέους
δορυφόρους Sentinel
Στους άλλους χώρους:
- εισαγωγικό σεμινάριο στην τηλεπισκόπηση για παιδιά διαφόρων ηλικιών από το
Μιχάλη Φούμελη και την Γεωργία Δοαξιανή, για να είναι καλύτερα προσαρμοσμένο στις
ηλικίες των παιδιών που θα έρθουν. Θα χωριστούν σε σύντομα session που θα
ανακοινωθούν στην σελίδα της ESA
- διανομή έντυπου υλικού για εκπαιδευτικούς και το ευρύ κοινό (αφίσες με μία
δορυφορική εικόνα της Ελλάδας και άλλα δώρα για τους μικρότερους επισκέπτες)
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών
1
Εκθέσεις:
Ο επισκέπτης μπορεί να περιεργαστεί από κοντά το βαθυσκάφος «ΘΕΤΙΣ» που
καταδύεται μέχρι και 600μ βάθος και να ενημερωθεί για τον τρόπο μελέτης των
ελληνικών θαλασσών μέσω έκθεσης οργάνων δειγματοληψίας θαλασσινού νερού,
ιζημάτων και υδρόβιων οργανισμών. Τα εκθέματα συνοδεύονται από επεξηγηματικές
πινακίδες, αφίσες & βίντεο με περιεχόμενο τις επιστημονικές δραστηριότητες του
ΕΛΚΕΘΕ. (Απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες).
2.Επιδείξεις:
-Μάθετε πως γίνεται η πρόγνωση των μετεωρολογικών συνθηκών των ελληνικών
θαλασσών παρακολουθώντας την επίδειξη της λειτουργίας του συστήματος
«Ποσειδών» σε πραγματικό χρόνο
-Μάθετε πως αξιοποιούνται τα επιστημονικά αποτελέσματα και δεδομένα των
θαλάσσιων ερευνών παρακολουθώντας την επίδειξη δύο διαδραστικών εφαρμογών α)
GIS και δημιουργίας «έξυπνου χάρτη» χαρακτηριστικών των ελληνικών θαλασσών
και β) της Ελληνικής βάσης ωκεανογραφικών δεδομένων
(Απευθύνονται στο ευρύ κοινό και ιδιαίτερα στους νέους, μαθητές-σπουδαστές).
17
3« Θαλασσινές δραστηριότητες»
-Ζείστε την εργαστηριακή εμπειρία παρατήρησης με στερεοσκόπια διαφόρων
ζωντανών θαλασσινών οργανισμών από καθαρές και από ρυπασμένες περιοχές,
προκειμένου να γίνει αντιληπτή η έννοια της βιοποικιλλότητας και της χρήσης των
οργανισμών σαν δείκτες για την ποιότητα του υδάτινου περιβάλλοντος.
-Πειραματιστείτε με το σύστημα μέτρησης της φυσικής ραδιενέργειας των νερών
«Κατερίνα» που κατασκευάστηκε από το ΕΛΚΕΘΕ.
(Απευθύνονται στο ευρύ κοινό και ιδιαίτερα στους νέους, μαθητές-σπουδαστές).
4. Παιδικές δραστηριότητες: Υδάτινο Περιβάλλον: To ανακαλύπτω
παίζοντας και ζωγραφίζοντας




"Το παιχνίδι της βιοποικιλλότητας". Τα παιδιά θα εξοικειώνονται
παίζοντας με την έννοια της βιοποικιλλότητας και τον ρόλο της στη
διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος
"Παιδική ζωγραφική & Ζωγραφική θαλασσινών θεμάτων σε βότσαλα",
"Κατασκευή οριγκάμι με θαλασσινά θέματα",
Τέλος θα έχουν τη δυνατότητα να ενώσουν τη φωνή τους για την
προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος γράφοντας ένα γράμμα στους
ανθρώπους παίρνοντας τον ρόλο μιας φώκιας : "Μικρή μου φώκια γράψε
ένα γράμμα στους ανθρώπους".
Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ
Εργαστήριο Μοριακής Ιολογίας
Παρουσίαση δράσεων και υπηρεσιών του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ με
έμφαση στη σύνδεση της έρευνας με την καθημερινή ζωή μέσω της διάγνωσης
και της πρόληψης/εμβόλια.
 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΦΙΔΑΚΙ ή Πώς να μη φοβάστε τα εμβόλια (Π. Λυμπέρη, Ε. Λιακατά)
Με το επιτραπέζιο αυτό φιδάκι τα παιδιά μαθαίνουν, παίζοντας, τα οφέλη των
εμβολιασμών στην υγεία τους. Περιέχει σημαντικές πληροφορίες που βοηθούν
τα παιδιά, τόσο στην κατανόηση των μηχανισμών δράσης των εμβολίων στην
άμυνα του οργανισμού, όσο και στην καταπολέμηση του φόβου τους για αυτά,
κάτι σύνηθες σε μικρές ηλικίες.
Κάθε σωστή απάντηση σκοτώνει ένα μικρόβιο! Nικητής είναι αυτός που θα
καταφέρει να καταπολεμήσει τα περισσότερα μικρόβια !!!
18
Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών
Το ΙΙΒΕΑΑ συμμετέχει φέτος για πρώτη φορά στη βραδιά του ερευνητή με δύο
παρουσιάσεις;:
1. Ελληνική Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος (ΕΛΤΟΠΑ).
Συμμετέχουν οι κες Ελεάνα Γεωργίου και Λουίζα Ποταμίτη
Η παρουσίαση θα έχει ως σκοπό την ανάδειξη του κοινωνικού ρόλου και σκοπού της
εθελοντικής συμμετοχής και δωρεάς Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος, καθώς και
την ανιδιοτελή προσφορά ζωής σε οποιοδήποτε παιδί ή ενήλικα το έχει
ανάγκη. Παράλληλα, θα συζητηθούν οι δυνατότητες των κυττάρων που
προέρχονται από το Ομφαλοπλακουντιακό αίμα και η εφαρμογή τους σε
εξελιγμένες κυτταρικές θεραπείες, καθώς και η ανάπτυξη βιολογικών
υποκατάστατων προς μεταμόσχευση με σκοπό την αντικατάσταση, την
επισκευή ή την διατήρηση λειτουργίας ιστών και οργάνων.
Η Τράπεζα θα έχει έντυπο υλικό προς διάθεση του κοινού ενώ 2 άτομα θα είναι
διαθέσιμα για να ενημερώνουν το κοινό για την Δωρεά ΟΠΑ καθώς θα δείχνουν και
το απαραίτητο εξοπλισμό για την συλλογή ΟΠΑ.
2. Το εργαστήριο Νευροβιολογίας του Κέντρου Βασικής και Κλινικής Έρευνας,
Συμμετέχουν οι: Κώστας Βεκρέλλης Ερευνητής Γ’ στο Κέντρο Βασικής Έρευνας,
Κατερίνα Μελαχροινού Μεταδιδακτορική υπότροφος του ΙΙΒΕΑΑ
Θα παρουσιαστούν οι
τρόποι με τους οποίους οι επιστήμονες
εξερευνούν
νευρολογικές παθήσεις του ανθρώπινου εγκεφάλου και ειδικότερα την Νόσο του
Πάρκινσον. Επίσης θα δοθεί η δυνατότητα στο κοινό να παρακολουθήσει από κοντά,
με τη χρήση μικροσκοπίας και ζωικών μοντέλων (απεικόνιση σε φορητό ηλεκτρονικό
υπολογιστή) τρόπους διερεύνησης της παθολογίας του εγκεφάλου για την
αντιμετώπιση Νευροεκφυλιστικών Νόσων.
Για περισσότερες πληροφορίες για το έργο του ΙΙΒΕΑΑ στο:www. bioacademy.gr
Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά»
Οι παρουσιάσεις διακρίνονται σε εργαστήρια (θα διεξαχθούν στην αίθουσα«Θέμης
Παραδέλλης» -Κτήριο 6) και σε επιδείξεις στον χώρο του περιπτέρου.
19
α. Εργαστήρια και Πειράματα: γνωριμία με την έρευνα στις Ψηφιακές
Τεχνολογίες
1. «Εξερευνώντας τις εφαρμογές της τεχνολογίας στην έρευνα των
ανθρωπιστικών επιστημών» (18:00-18:30) (Νεφέλη Χατζηδιάκου, Ελίζα Παπάκη,
Αγιάτις Μπενάρδου)
Γνωρίστε την ψηφιακή έρευνα στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες μέσα από ένα σύντομο
workshop για μαθητές της Β΄και Γ’ Λυκείου, πρωτοετείς και δευτεροετείς φοιτητές
σχολών των ανθρωπιστικών επιστημών. Η μελέτη της Αρχαιολογίας, της Φιλολογίας,
της Ιστορίας, της Φιλοσοφίας, οι Θεατρικές και οι Μουσικές Σπουδές, οι Τέχνες και οι
υπόλοιποι κλάδοι των ανθρωπιστικών επιστημών χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες
για να ενισχύσουν την έρευνα και τη μελέτη του αντικειμένου τους. Ποιές είναι όμως
οι ψηφιακές εφαρμογές που χρησιμοποιούνται στους κλάδους αυτούς και πώς
εξυπηρετούν τους ερευνητικούς σκοπούς; Το προτεινόμενο workshop δίνει τη
δυνατότητα στους συμμετέχοντες να ανιχνεύσουν ερευνητικά ερωτήματα με τη
χρήση παραδοσιακών αλλά κυρίως ψηφιακών ερευνητικών μεθόδων. Το workshop
διοργανώνεται από τη Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας του Ερευνητικού Κέντρου
«Αθηνά» στο πλαίσιο του έργου DARIAH – ΑΤΤΙΚΗ, ΔΥΑΣ.
2. Συσσώρευση & Εμπλουτισμός Μεταδεδομένων (18:30-19:00) (Δημήτρης
Γαβρίλης)
Θα πραγματοποιηθεί μια μικρή επίδειξη των δυνατοτήτων που προσφέρει η
τεχνολογία ως προς τον χειρισμό, συσσώρευση και εμπλουτισμό μεταδεδομένων
προκειμένου να αξιοποιείται ετερογενής πληροφορίας μεταξύ διαφορετικών
τεχνολογιών και από διαφορετικούς φορείς
3. Τι κοινό έχουν μια πένα και μια βίδα; Ανακαλύπτοντας ξανά τα αντικείμενα!
(19:00-19:30 και 19:30-20:00) (Αργυρώ Βατάκη, Κατερίνα Πάστρα)
Καθημερινά επεξεργαζόμαστε αντικείμενα για χίλιους δύο λόγους, έχετε όμως
σκεφτεί ποτέ τι ακριβώς κάνουμε με τα διάφορα αντικείμενα και γιατί; Αυτό ακριβώς
θα προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε μαζί! Στο πείραμα μας λοιπόν θα σας
μάθουμε μια σειρά από κινήσεις και στην συνέχεια θα σας ζητήσουμε να
αντιστοιχίσετε κάποιες από αυτές τις κινήσεις με κάποιες λέξεις… Οι αντιστοιχίες
αυτές θα μας επιτρέψουν τη μελέτη της πολυαισθητηριακής αντίληψης των
αντικειμένων μέσω της γλώσσας.
4. Παρουσίαση εφαρμογών OpenDataChallenge 2014 και ανακοίνωση του νικητή!
(20:00-21:00) (Θανάσης Γεντίμης και ομάδες διαγωνιζομένων)
Ο διαγωνισμός Open Data Challenge 2014 "προκαλεί" ερευνητές, επιστήμονες,
φοιτητές, μαθητές, εργαζόμενους στη δημόσια διοίκηση και τον ιδιωτικό τομέα να
δημιουργήσουν εντός μιας εβδομάδας πρωτότυπες ψηφιακές εφαρμογές που θα
αξιοποιούν ανοικτά δημόσια δεδομένα. Ο σχηματισμός των ομάδων του διαγωνισμού
και η παράδοση των ανοιχτών δεδομένων θα έχει γίνει στις 19 Σεπτεμβρίου, στην
ειδική προ-εκδήλωση στο ΕΚ «Αθηνά». Στη «Βραδιά του Ερευνητή» θα γίνει 5λεπτη
παρουσίαση όλων των εφαρμογών που θα κατατεθούν και θα ανακοινωθεί (και θα
βραβευτεί) ο νικητής!
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν περισσότερες πληροφορίες για το Open Data
Challenge στη διεύθυνση:
20
http://www.athena-innovation.gr/el/announce/pressreleases/233-odc2014.html.
β. Επιδείξεις και δράσεις στο “περίπτερο” του ΕΚ “Αθηνά”
Σε όλη τη διάρκεια της Βραδιάς οι ερευνητές του ΕΚ «Αθηνά» θα παρουσιάζουν στους
επισκέπτες ένα πλήθος εφαρμογών, ερευνητικών δραστηριοτήτων και επιτευγμάτων
που αφορούν τις Ψηφιακές Τεχνολογίες. Εκπαιδευτικά παιχνίδια σε tablets,
τρισδιάσταση ψηφιοποίηση και εκτύπωση αντικειμένων, εφαρμογές για άτομα με
αναπηρία ή κινητικά προβλήματα, λογισμικά για ευφυή περιβάλλοντα στο σπίτι, σε
δημόσιους χώρους, σε βιομηχανίες, εξελιγμένα συστήματα οργάνωσης του
περιεχομένου του Διαδικτύου και άλλα πολλά!
1.Σπιτάκι Μου!: Το σπίτι που ακούει και καταλαβαίνει ή πώς το να μιλάει κανείς
σε τοίχους αποκτάει τελικά νόημα (Νάσος Κατσαμάνης)
«Σπιτάκι Μου άκου, χαμήλωσε το φωτισμό στο υπνοδωμάτιο και κλείδωσε την
εξώπορτα». Οι κανόνες ευγενείας ίσως απαιτούν να πει κανείς «σε παρακαλώ» στο
τέλος ή ίσως και όχι, ειδικά αν απευθύνεται στο σπίτι του. Μπορεί να ακούγεται
μακρινό και εξωπραγματικό αλλά μπορεί να μην είναι. Στο πλαίσιο ευρωπαϊκού
ερευνητικού προγράμματος οι ερευνητές της μονάδας ΜΑΜΠ του ΑΘΗΝΑ στοχεύουν
στην ανάπτυξη ενός σπιτιού που έχει τη δυνατότητα να ακούσει και να καταλάβει.
Αξιοποιώντας πολλαπλά μικρόφωνα εγκατεστημένα στους τοίχους και βασισμένο σε
καινοτόμους αλγορίθμους ανίχνευσης ομιλίας και ομιλητή, μείωσης του θορύβου,
αναγνώρισης και κατανόησης εντολών το Σπιτάκι Μου είναι στη διάθεση του ενοίκου.
«Σπιτάκι Μου άκου, παίξε στο σαλόνι το Σπίτι μου, Σπιτάκι μου του Χατζιδάκι».
2. LinkZoo: οργάνωση του ψηφιακού μας κόσμου (Γιώργος Παπαστεφανάτος)
Το LinkZoo είναι μια διαδικτυακή εφαρμογή Σημασιολογικού Ιστού που επιτρέπει
στους χρήστες να αποθηκεύουν και να συνδέουν διάφορα είδη πόρων (π.χ. αρχεία,
ιστοσελίδες, επαφές και άλλα). Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να τα οργανώνουν σε
φακέλους και να τα μοιράζονται μεταξύ τους, καθώς επίσης και να τα εμπλουτίζουν
συνεργατικά ή αυτόματα με πληροφορία από το διαδίκτυο (π.χ. εγκυκλοπαιδική).
Έτσι, εμπλουτίζοντας με εξωτερική πληροφορία οι χρήστες διευκολύνονται στο να
αναζητούν και να οργανώνουν με έξυπνους τρόπους τους πόρους τους, αλλά και να
ανακαλύπτουν νέους.
3. Το “Αερόστατο”, παιχνίδια γνώσης σε tablet και υπολογιστή, για παιδιά 3-7
ετών! (Γιάννα Αντωνίου, Νάντια Οικονόμου, Βίκυ Μποτίνη, Πέπη Σταμούλη)
Το «Αερόστατο» είναι μία εκπαιδευτική πύλη, ειδικά σχεδιασμένη για παιδιά 3-7 ετών,
μέσα στην οποία μπορούν να παίζουν και παράλληλα να μαθαίνουν. Στόχος της
πύλης είναι η ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων των παιδιών, καθώς και η
ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους μέσα από την ενίσχυση των
νοητικών, συναισθηματικών, επικοινωνιακών και ψυχοκινητικών
δεξιοτήτων τους. Τα μικρά παιδιά εξοικειώνονται με βασικές έννοιες και αποκτούν
γνώσεις και δεξιότητες μέσα από δραστηριότητες, οργανωμένες σε δέκα (10)
θεματικές ενότητες: Μαθηματικά, Σχήματα, Μουσική, Ο εαυτός μου και οι άλλοι,
Βασικές έννοιες, Οι φωνούλες της γλώσσας, Ξένες γλώσσες, Ανακαλύπτω τον
κόσμο, Διαβάζω και Γράφω
21
4. Εύγλωττον: για την βελτίωση της αναγνωστικής ικανότητας! (Στέλιος
Μπακαμίδης, Έλενα Χανιώτη)
Το «Εύγλωττον» είναι μία διαδικτυακή υπηρεσία που αφορά την αξιολόγηση και τη
βελτίωση της αναγνωστικής ικανότητας παιδιών με δυσλεξία ή με κάποιες δυσκολίες
στην ανάγνωση. Απευθύνεται σε μαθητές δημοτικού και πρώτης γυμνασίου και
παρέχεται δωρεάν μέσω του διαδικτύου σε όλους τους χρήστες. Η πρωτοτυπία του
«Εύγλωττον» σε σχέση με άλλα συστήματα διεθνώς έγκειται στη χρήση τεχνολογίας
αιχμής στην αναγνώριση φωνής μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η αξιολόγηση της
ανάγνωσης με βάση συγκεκριμένα κριτήρια χαρακτηριστικά στη δυσλεξία.
5. Συλλογή και επεξεργασία γεωγραφικών πληροφοριών από τον παγκόσμιο
ιστό και τα κοινωνικά δίκτυα (Δημήτρης Σκούτας, Γιώργος Παπαθεοδώρου)
Η πρόσφατη εξάπλωση του παγκόσμιου ιστού και των κοινωνικών δικτύων έχει φέρει
τους χρήστες, την πληροφορία τους, και τις κοινωνικές τους συνδέσεις στο προσκήνιο
του διαδικτύου: το διαδίκτυο έχει εξελιχθεί από ένα εργαλείο για την ακαδημαϊκή
κοινότητα και τις επιχειρήσεις, σε ένα από τα κύρια μέσα που επιτρέπουν στους
απλούς ανθρώπους να επικοινωνούν, να ανταλλάσσουν πληροφορίες, και να
συνεργάζονται σε έργα και δραστηριότητες. Σε αυτή την παρουσίαση, θα δείξουμε
πώς το περιεχόμενο που δημιουργούν οι χρήστες στο διαδίκτυο μπορεί να αξιοποιηθεί
για να προσφέρει ταξιδιωτικές πληροφορίες σε χρήστες που εξερευνούν μία πόλη και
αναζητούν περιοχές ενδιαφέροντος.
6. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: βελτίωση αποδοτικότητας και αξιοπιστίας
(Γεράσιμος Ρηγάτος)
Είναι αναγκαία η ανάπτυξη περισσότερο αποδοτικών και αξιόπιστων συστημάτων
ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (υδατοπτώσεις, ανεμογεννήτριες, ηλιακή ενέργεια,
γεωθερμία, παλιρροιακή ενέργεια, βιομάζα κ.λπ.) προκειμένου να ενισχυθεί η
ενεργειακή αυτοδυναμία σε χώρες όπως η Ελλάδα. Σε αυτή την κατεύθυνση
χρειάζεται να αναπτυχθούν περισσότερο αποτελεσματικές μέθοδοι ελέγχου της
λειτουργίας των διατάξεων που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες
πηγές (γεννήτριες και ηλεκτρονικά ισχύος όπως και το αντίστοιχο ηλεκτρικό δίκτυο
μεταφοράς και διανομής) έτσι ώστε να υπάρχει αδιάλειπτη παροχή ηλεκτρικής
ισχύος, να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες και να εξασφαλιστεί το αξιόπιστο της
λειτουργίας αυτών των διατάξεων κάτω από μεταβλητές συνθήκες. Η παρουσίαση θα
αναλύσει επιβεβαιωμένα ερευνητικά αποτελέσματα του Μονάδας Μοντελοποίησης
και Αυτοματοποίησης Βιομηχανικών Συστημάτων του ΙΝ.ΒΙ.Σ για τον έλεγχο και την
αποδοτικότερη λειτουργία των συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες
πηγές ενέργειας (γεννήτριες PMSG και DFIG, ΑC/DC converters, DC/AC inverters,
μετασχηματιστές, δίκτυο μεταφοράς και διανομής κ.λπ.).
7.Διαστημικές Αποστολές (Κωνσταντίνος Μαργαρώνης)
Θα παρουσιαστούν στοιχεία και αποτελέσματα από τα πιο πρόσφατα έργα ελλήνων
ερευνητών που υποστηρίζουν με λογισμικό και μελέτες τις αποστολές του
Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Ακόμα οι ερευνητές μας θα είναι εκεί για να
συζητήσουν πώς η διαστημική τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει και στην μελέτη και
αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
22
8. Μηχανική μετάφραση (Γιώργος Ταμπουρατζής, Μαρίνα Βασιλείου,
Σωκράτης Σοφιανόπουλος)
Πώς μπορούμε να φτιάξουμε ένα σύστημα αυτόματης μετάφρασης χωρίς να
χρησιμοποιήσουμε τεράστιους δυσεύρετους πόρους (π.χ. δίγλωσσα κείμενα
εκατομμυρίων λέξεων); Μπορούμε χρησιμοποιώντας ένα λεξικό και 200 δίγλωσσες
προτάσεις να φτιάξουμε ένα αξιόπιστο σύστημα; Πόσο κοντά έχουν φτάσει οι
ερευνητές μας και τι σχεδιάζουν για το μέλλον;
9. Τρισδιάστατη ψηφιακή αποτύπωση και εκτύπωση: εφαρμογές στην
Πολιτιστική Κληρονομιά! (Γιώργος Παυλίδης, Ανέστης Κουτσούδης)
Η ψηφιακή αποτύπωση αντικειμένων (ή σάρωση) σε 3 διαστάσεις είναι πλέον μια
ευρέως διαδεδομένη πρακτική που μας δίνει τη δυνατότητα πλήρους οπτικής
καταγραφής των αντικειμένων του κόσμου μας.
Με τα ψηφιακά αντικείμενα-αντίγραφα που προκύπτουν έχουμε τη δυνατότητα
θέασης των αντικειμένων από όποιες οπτικές γωνίες επιθυμούμε, ξεπερνώντας κατά
πολύ τη θέαση μιας φωτογραφίας που απλά αποδίδει μια οπτική γωνία.
Ειδικότερα σε θέματα αποτύπωσης του πολιτιστικού μας αποθέματος, η 3Δ
ψηφιοποίηση έχει εφαρμοστεί με μεγάλη επιτυχία διεθνώς τόσο για την καταγραφή
της γεωμετρίας αλλά και του χρώματος των αντικειμένων ή μνημείων με
πολλαπλούς στόχους: οι στόχοι αυτοί άλλοτε αφορούν την καταγραφή της τρέχουσας
κατάστασης (οπτική τεκμηρίωση), άλλοτε τη μελέτη, την αποκατάσταση, την
εκπαίδευση, τη διάδοση ακόμη και την αντιγραφή μέσω της τρισδιάστατης
εκτύπωσης.
Η ομάδα πολιτιστικής τεχνολογίας του ΕΚ «Αθηνά» έχει αναπτύξει πολύχρονη
εμπειρία στα αντίστοιχα θέματα και παρουσιάζει στην παρούσα εκδήλωση πώς είναι
σήμερα εφικτό να αποτυπώσει κάποιος αντικείμενα του πολιτισμού με φωτογραφικές
τεχνικές και να τα παρουσιάσει στο Διαδίκτυο.
10. Γλωσσικές Υποστηρικτικές Τεχνολογίες (Ελένη Ευθυμίου, Ευίτα Φωτεινέα)
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε πολίτες με μόνιμη ή παροδική αναπηρία να
ανταπεξέλθουν στις αντικειμενικές δυσκολίες και να τους επιτρέψουμε να
συμμετάσχουν πλήρως και ισότητα στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα;
Θα παρουσιαστεί σειρά τεχνολογικών παρεμβάσεων που συμβάλλουν στον στόχο
αυτό. Φωνητικές διεπαφές, συστήματα επεξεργασίας νοηματικής γλώσσας και άλλες
εφαρμογές παρουσιάζονται ενσωματωμένες σε συστήματα.
11. VideoTextReader: Έχει κείμενο το βίντεο; (Βασίλης Κατσούρος, Βασίλης
Παπαβασιλείου, Φωτεινή Σιμιστήρα)
Πολύ συχνά στις τηλεοπτικές εκπομπές (δελτία ειδήσεων, ενημερωτικές εκπομπές,
διαφημίσεις, αθλητικές εκπομπές, κ.ά.) εμφανίζονται κείμενα που μεταφέρουν
σημαντική πληροφορία, όπως τίτλοι, ονόματα, αποτελέσματα, κ.ά. Το Ινστιτούτο
Επεξεργασίας του Λόγου έχει αναπτύξει ένα εργαλείο που εντοπίζει και αναγνωρίζει
τα κείμενα σε βίντεο και εικόνες. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αναζητήσουμε
κείμενο σε εικόνες και βίντεο.
12. MusicMe: Βρες μουσικά κομμάτια που μου αρέσουν (Άγγελος Γκιόκας)
Η ομάδα αναγνώρισης μουσικής του ΙΕΛ/Ε.Κ. Αθηνά έχει αναπτύξει μια μηχανή
αναζήτησης μουσικής. Δίνοντας ένα ή περισσότερα μουσικά κομμάτια - ερωτήματα
(queries), η μηχανή αναλύει τα μουσικά χαρακτηριστικά τους, και στη συνέχεια
23
ψάχνει σε μια συλλογή 130.000 μουσικών κομματιών, για να βρει τα πιο όμοια με
βάση τη μελωδία και το ρυθμό. Φτιάχνουμε μια playlist για εσένα, που σίγουρα θα τη
βρεις ενδιαφέρουσα!
13. Γιατί τα ρομπότ χρειάζονται τη γλώσσα;
Θα παρουσιαστεί μέρος ερευνητικών αποτελεσμάτων ευρωπαϊκών έργων στο πεδίο
της ενσώματης επικοινωνίας. Στόχος της έρευνας είναι να επανδρώσει ένα ρομπότ με
την ικανότητα αναγνώρισης αντικειμένων και ενεργειών, δηλαδή με σημασιολογική
μνήμη, την ικανότητα κατανόησης γλωσσικών δομών, και της ικανότητας εξαγωγής
λογικών συμπερασμάτων με αποτέλεσμα την αναγνώριση, για παράδειγμα, μιας
οπτικής σκηνής.
14. Σύνθεση Φωνής από Κείμενο
Η συγκεκριμένη τεχνολογία βασίζεται σε ηχογραφήσεις από φυσικό ομιλητή, οι
οποίες, μετά από κατάλληλη επεξεργασία, αποτελούν τη βάση για τη δημιουργία
νέων συνθετικών ακουστικών αρχείων για οποιοδήποτε γραπτό κείμενο. Αφορά
μεγάλο εύρος εφαρμογών και καλύπτει ανάγκες σε τομείς όπως η χρήση φορητών
συσκευών, οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, η αυξημένη προσβασιμότητα για ΑμεΑ, η
ψυχαγωγία, η εκπαίδευση κ.λπ.
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
α. Τμήμα Μουσικών Σπουδών
Υπεύθυνη: Αναστασία Γεωργάκη, Επ. Καθηγήτρια, Εργαστήρι Μουσικής
Ακουστικής και Τεχνολογίας.
1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΟΙΔΟΣ: Ακουστική ανάλυση και στυλιστική
αξιολόγηση των φωνών στο ελληνικό τραγούδι (από τη βυζαντινή
ψαλμωδία στο δημοτικό τραγούδι και από το έντεχνο τραγούδι στην
οπερετική φωνή). Νέα δεδομένα
Το ερευνητικό πρόγραμμα ΑΟΙΔΟΣ που ξεκίνησε το 2011 στο Εργαστήριο Μουσικής
Ακουστικής και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (συντονίστρια: Eπ.
Καθηγήτρια Αν. Γεωργάκη) σε συνεργασία με το Εργαστήρι Φωνής και
προσβασιμότητας του Τμήματος Πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, του ΕΚΠΑ (Αν.
Καθηγητής Γ. Κουρουπέτρογλου), καθώς και με το Κέντρο Φωνής και Κατάποσης
(υπεύθυνος Κ. Λαμπρόπουλος). Το πρόγραμμα στοχεύει στην καταγραφή των
διαφορετικών φωνητικών στυλ στην Ελληνική γλώσσα, μέσω ηχογράφησης,
ανάλυσης και αξιολόγησης της τραγουδιστής φωνής. Η καταγραφή, ψηφιοποίηση και
δημιουργία αρχείου μεγάλου σώματος ηχογραφήσεων, θα αποτελέσει μια δυναμική
χαρτογράφηση όλων εκείνων των τεχνικών που χρησιμοποιούνται κατά την
επιτέλεση της πράξης του τραγουδιού, σε διαφορετικά είδη του Ελληνικού τραγουδιού.
24
Η ποικιλομορφία αυτή αντικατοπτρίζεται ήδη στα πολυάριθμα στυλ τραγουδιού
που έχουν καταγραφεί στη διάρκεια του 20ου αιώνα στον πλανήτη όπως το
«κλασικού»(bel-canto) στυλ τραγουδιού (π.χ. δυτική μελοδραματικό, μπαρόκ, ...), το
στυλ της δημοφιλούς μουσικής (ποπ, ροκ, τζαζ, μέταλ, μιούζικαλ , κ.α), το στυλ της
παραδοσιακής μουσικής (π.χ. λαρυγγισμοί, μουρμουρίσματα, κλαυθηρισμοί,
διπλοφωνία, κ.α) καθώς και κάποια είδη Θρησκευτικής μουσικής με ειδική
τεχνοτροπία (Βυζαντινή μουσική, Θιβετιανή ψαλμωδία, κ.α).
Στην παρούσα επίδειξη θα παρουσιάσουμε μέσω ενός προγράμματος
ανάλυσης της φωνής κυματομορφές και φασματογραφήματα διαφορετικών
φωνητικών τεχνικών και θα δώσουμε την ευκαιρία στους νέους να τραγουδήσουν ένα
τραγούδι της αρεσκείας τους και να δουν τα ενδεχόμενα λάθη στην τοποθέτηση της
φωνής τους στην οθόνη του υπολογιστή.
Υποψ. Διδάκτορες; Σπύρος Καλοζάκης, Σοφία Σταυροπούλου, Γωγώ Τριανταφύλλου
2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΕΤΤΙΞ. η χορωδία των τζιτζικιών σαν πηγή μουσικής
δημιουργίας – Πρόσφατα δεδομένα
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, στην Ελλάδα, ο ήχος των τζιτζικιών δημιουργεί
ένα εξωπραγματικό ηχοτοπίο που σηματοδοτεί την ακμάζουσα περίοδο του θέρους.
Τι γνωρίζουμε για το μονότονο τραγούδι των τζιτζικιών? Πως αναφέρεται το τραγούδι
των τζιτζικιών στη μυθολογία και αρχαία ελληνική γραμματεία? Ποιο είδος τζιτζικιού
ζει στην Αθήνα και ποιο είναι το ήχημα του; Πως συντονίζονται τα τζιτζίκια και
τραγουδούν όλα μαζί σε χορωδία?
Αν και τα ερωτήματα εμπίπτουν περισσότερο στον χώρο της εντομολογίας (όπου
υπάρχουν αρκετές έρευνες) τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη της ακουστικής
τεχνολογίας έδωσε τη δυνατότητα στους επιστήμονες της Βιοακουστικής να
μελετήσουν την ακουστική συμπεριφορά των εντόμων και των πτηνών. Μέσω της
Βιοακουστικής τροφοδοτείται και ο νεότευκτος ερευνητικός τομέας
της
ζωομουσικολογίας που εγκαινιάστηκε από τον συνθέτη και επιστήμονα F.B. Mache
στη δεκαετία του 70.
Στην παρούσα παρουσίαση θα αναδείξουμε την ακουστική συμπεριφορά των
τζιτζικιών στην Αρχαία Αγορά και στην Ακαδημία Πλάτωνος μέσω μεμονωμένων
ηχητικών παραδειγμάτων που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Θα δώσουμε επίσης την ευκαιρία στου νέους ερευνητές να πειραματιστούν σε μια
εικονική διαδραστική ηχητική εγκατάσταση που θέτει σε συνομιλία τις διαφορετικές
ομάδες τζιτζικιών στο χώρο (με το χάρτη της Ακαδημίας Πλάτωνος και της Αρχαίας
Αγοράς).
Τέλος, θα δημιουργήσουμε ηλεκτρονικά τζιτζίκια μέσω του προγράμματος COSMOSF
(που στηρίζεται στην σύνθεση με κόκκους του Ξενάκη) δίνοντας την ευκαιρία στους
νέους ερευνητές να κατανοήσουν τις μουσικές παραμέτρους του ηχήματος των
τζιτζικιών.
Φώτης Μόσχος, εργ. συνεργάτης, απόφοιτος του ΤΜΣ, ΕΚΠΑ
http://www.music.uoa.gr/an8ropino-dynamiko/melh-dep/g-tomeas/anastasiagewrgakh.html tel.00306972073014
25
Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Εφηρμοσμένης Επικοινωνίας
Υπεύθυνος Καθηγητής κ. Μιχάλης Μεϊμάρης
ΕCOKTHMA: Η σύζευξη ανθρώπου – φύσης www.ecoktima.com
Το ECOKTHMA, η δράση που γεννήθηκε από τη συνεργασία του Εργαστηρίου Νέων
Τεχνολογιών και του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Εφηρμοσμένης
Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών συνεχίζει να ανοίγει νέους δρόμους στην
παιγνιώδη μάθηση!
Η καλλιέργεια μέσα από τα μάτια ενός οργανισμού πολύ μικρού κάτω από τη γη
μοιάζει με κοσμογονική αλλαγή! Μικροί και μεγάλοι θα μάθουν ψηφιακά και
πραγματικά παίζοντας με την εναλλακτική αυτή προσέγγιση. Ένα παιχνίδι
διαδραστικό που απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, παίζεται ατομικά ή και με ομάδα
και έχει σκοπό να προωθήσει τη γνώση με παιγνιώδη τρόπο.

Θα συνδεθούμε ζωντανά με το ECOKTHMA στην Πάρνηθα και θα
αναζητήσουμε κρυμμένους θησαυρούς αλλά… και έναν επισκέπτη από άλλον
πλανήτη!

Μικροί μεγάλοι θα ζωγραφίσουμε τους συντρόφους του επισκέπτη μας και
ένας θα δει το δημιούργημά του σύντομα να γίνεται πραγματικότητα!
 Τα παζλ μας είναι …περίεργα. Πάρτε τις φορητές σας συσκευές να μας
βοηθήσουν να λύσουμε τους γρίφους!
Οι δράσεις απευθύνονται σε κάθε ηλικία κυρίως όμως σε παιδιά δημοτικού και
γυμνασίου.
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ
α. Εργαστήριο Ψηφιακής Επεξεργασίας Εικόνων, Βίντεο και Πολυμέσων
1. Εκπαιδευτικά παιγνίδια για παιδιά με δυσλεξία - στο πλαίσιο του
Ευρωπαϊκού έργου ILearn, http://ilearnrw.eu/
Ξεκινώντας από δημοφιλή είδη παιχνιδιών, τα παιδιά χρησιμοποιούν λέξεις,
συλλαβές και γράμματα σαν στοιχεία και εργαλεία του παιχνιδιού, προσαρμόζοντας
το επίπεδο δυσκολίας και την επιλογή των λέξεων στις ανάγκες και το επίπεδο του
26
κάθε παίκτη. Η επίδοση και η πρόοδος του παιδιού παρακολουθούνται από το
λογισμικό, το οποίο επιλέγει αυτόματα το κατάλληλο περιεχόμενο ή δίνει τη
δυνατότητα στο δάσκαλο να το προσαρμόσει ο ίδιος.
2, EU Code Week: μπες κι εσύ στο ... πρόγραμμα με το #coding
Tί θα παρουσιασθεί στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Προγραμματισμού (11-17/10/2014).
Πώς παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικοί μέσα από σειρά εκδηλώσεων, εργαστήρια
επίδειξης και συναφή προγράμματα εξοικειώνονται με τον προγραμματισμό! Η ιδέα
είναι να προβληθεί ο προγραμματισμός, να απομυθοποιηθούν οι σχετικές δεξιότητες,
και να έρθουν σε επαφή άτομα που έχουν μεγάλη επιθυμία να αποκτήσουν γνώσεις.
β. Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών
«Πυρφόρος ΙΙ» Ένα μονοθέσιο ηλεκτροκίνητο όχημα
Είναι, μια κατασκευή φιλική προς το περιβάλλον, που κατασκεύασαν οι φοιτητές της
Σχολής και συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας. Το όχημα λειτουργεί με
μπαταρία, η οποία ανατροφοδοτείται από φωτοβολταϊκό πλαίσιο. Η μηχανή, τα
ηλεκτρονικά ισχύος και το αμάξωμα κατασκευάστηκαν αποκλειστικά στο εργαστήριο
της σχολής. Ο «Πυρφόρος ΙΙ» διένυσε 447 χλμ με μια κιλοβατώρα, ενώ, μπορεί να
φτάσει τα 520 χλμ. Στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό «Eco-Marathon 2014», απονεμήθηκε
στην ομάδα του Πολυτεχνείου το βραβείο για το «Καλύτερο Ομαδικό Πνεύμα» μεταξύ
180 συμμετοχών. Οι φοιτητές της σχολής πήραν μέρος στον διαγωνισμό για 6η
συνεχόμενη χρονιά.
Ο «Πυρφόρος ΙΙ» αποτελεί βελτιωμένη έκδοση του «Πυρφόρος Ι», που
σχεδιάστηκε από την ίδια ομάδα τα προηγούμενα έτη.
27
γ. Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών
HERMES II Team Air Cargo Challenge
Η Ομάδα Hermes II του ΕΜΠ στην Βραδιά του Ερευνητή
Η “Hermes II” είναι η ομάδα αεροναυπηγικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου,
η οποία τον Αύγουστο του 2013 εκπροσώπησε με το μη επανδρωμένο αεροσκάφος της
το ΕΜΠ στον διεθνή διαγωνισμό Air Cargo Challenge στη Λισσαβώνα της
Πορτογαλίας.
Η ομάδα δραστηριοποιείται υπό την αιγίδα της EUROAVIA Athens, η οποία αποτελεί
μέλος του ομώνυμου ευρωπαϊκού συλλόγου φοιτητών αεροδιαστημικής. Τα
ενδιαφέροντα του συλλόγου επικεντρώνονται στην μηχανολογία και ειδικότερα στην
αεροναυπηγική και αεροδιαστημική τεχνολογία με διάφορα πρακτικά projects, μεταξύ
των οποίων είναι και η συμμετοχή στο διαγωνισμό Air Cargo Challenge. Το ACC είναι
ένας διεθνής πανεπιστημιακός διαγωνισμός αεροναυπηγικής στον οποίο
συμμετέχουν ομάδες φοιτητών μηχανικών από όλο τον κόσμο. Λαμβάνει χώρα κάθε
δύο χρόνια και αφορά στον σχεδιασμό, την μελέτη και την κατασκευή ενός μη
επανδρωμένου αεροσκάφους, με τη μέγιστη δυνατότητα άρσης φορτίου υπό
συγκεκριμένους περιορισμούς που αλλάζουν σε κάθε διαγωνισμό.
28
ΤΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΣ
-
Το αεροσκάφος της ομάδας, με άνοιγμα φτερών 4,35μ είναι κατασκευασμένο σε
μεγάλο μέρος του από σύνθετα υλικά όπως ανθρακονήματα και υαλονήματα
επιτρέποντας του να ζυγίζει μόλις 3 κιλά και να έχει αντοχή πολλαπλάσια του
βάρους του. Η κατασκευή του έχει γίνει εξολοκλήρου σε εγκαταστάσεις εντός
Ελλάδος και πιο συγκεκριμένα στη σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ και στην
Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία.
Στα πλαίσια της Βραδιάς του Ερευνητή που διοργανώνεται στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος το
κοινό θα έχει μια μοναδική ευκαιρία να δει από κοντά το αεροσκάφος και να
επικοινωνήσει με τα μέλη της ομάδας!
Επικοινωνία με την ομάδα μπορεί να γίνει και στo email acc.hermes@gmail.com
29
Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού παρουσιάζει το πρόγραμμα
Διαδρομές στην Αθήνα
Ταξιδεύουμε στην πόλη των Αθηνών, μέσα σε διαφορετικούς χώρους και σε
διαφορετικές εποχές για να γνωρίσουμε τον χώρο, τα κτήρια, την ιστορία, και τους
θεσμούς της πόλης. Πιο συγκεκριμένα:
 Πανοραμική διαδραστική περιήγηση Εικονικής Πραγματικότητας στην αρχαία
αγορά
 Εκπαιδευτικό παιχνίδι με σκοπό την αποκατάσταση του χώρου της Αγοράς
κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.
 Παιχνίδι ερωταπαντησεων για την πόλη της Αθήνας διαχρονικά (οι νικητές θα
βραβευθούν με προσκλήσεις για τον Ελληνικό Κόσμο)
1. Η ανάδειξη των στόχων και δραστηριοτήτων του
Το Ινστιτούτο Έρευνας και Κατάρτισης Ευρωπαϊκών Θεμάτων συμμετέχει στη Βραδιά
του Ερευνητή με σκοπό την προβολή των δράσεών του που έχουν ως στόχο τους νέους
επιστήμονες και την ανάδειξή τους. Είναι ενεργός εταίρος της δράσης της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής Youth 4 Europe με στόχο την εξάπλωση της ευρωπαϊκής διάστασης και των
ευκαιριών που παρουσιάζονται για τους νέους.
Το Ινστιτούτο Έρευνας & Κατάρτισης Ευρωπαϊκών Θεμάτων (Institute of Research &
Training on European Affairs) ιδρύθηκε και αποτελείται από νέους επιστήμονες που ως
όραμα έχουν να οδηγήσουν μέσα από την ερευνητική και εκπαιδευτική διαδικασία
στην βιωματική εξοικείωση της ελληνικής κοινωνίας και ειδικά των νέων ανθρώπων
με τη δομή, τη λειτουργία και τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ακαδημαϊκό έτος που πέρασε, το Ινστιτούτο Ερευνάς και Κατάρτισης Ευρωπαϊκών
Θεμάτων διεξήγαγε με επιτυχία τον πρώτο κύκλο ακαδημαϊκών ερευνών του. Τα
θέματα που απασχόλησαν τους ερευνητές του φορέα επιλέχθηκαν με βάση τον
αντίκτυπο τους στην τρέχουσα επικαιρότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κοινωνίας.
Αναλυτικότερα εξετάστηκαν:
2. Οικονομική ανασυγκρότηση της ελληνικής ναυτιλίας και τρόποι
επαναπατρισμού της.
H οικονομική κρίση στην Ελλάδα από τις αρχές του 2010 κατάφερε να πλήξει την
ελληνική ναυτιλία σε μεγάλο βαθμό παρόλο που αποτελούσε έναν από τους
30
ισχυρότερους και ανεξάρτητους κλάδους της οικονομίας μας. Η έρευνα
επικεντρώθηκε στην προσπάθεια της οικονομικής ανασυγκρότησης της ελληνικής
ναυτιλίας και την πιθανότητα επαναπατρισμού της. Η ελληνική ναυτιλία
κατατάσσετε στις πιο ισχυρές ναυτιλιακές μονάδες στην Ευρώπη αλλά και τον κόσμο
δημιουργώντας τεράστιες χρηματικές ροές και εξαγωγές για την Ελλάδα και την
Ευρώπη. Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί η
έρευνα με τους κάτωθι ερευνητές: (Γκάρλας, Κατσάνου, Καραγιώργη, Κοφτερίδη,
Μαδίκα, Μήτρου, Μπατσής, Παπαναγιώτου)
3. Η οικονομική και πολιτική διακυβέρνηση της ΕΕ στα πλαίσια της οικονομικής
κρίσης. Το συνεχιζόμενο δημοκρατικό έλλειμμα και η άνοδος του
ευρωσκεπτικισμού – κριτική αξιολόγηση και προτεινόμενες δράσεις για τον
περιορισμό του φαινομένου
Επηρεασμένοι οι λαοί της Ευρώπης από την οικονομική κρίση και το δημοκρατικό
έλλειμμα στην παρέμβαση των Ευρωπαϊκών οργάνων στις χώρες του Ευρωπαϊκού
Νότου. Η δημιουργία ενός αβέβαιου περιβάλλοντος και θεσμικού παραγκωνισμού
οδήγησε στην άνοδο του ευρωσκεπτικισμού και την ανάδειξη ευρωπαϊκών δυνάμεων
ικανών να αλλάξουν τους συσχετισμούς των πολιτικών κομμάτων μέσα στην
Ευρωβουλή. Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί
η έρευνα με τους κάτωθι ερευνητές: Μαργαρώνη, Μισσιρά, Σαραβάκος
Οι δραστηριότητες του Ινστιτούτου έχουν ως γνώμονα την ακαδημαϊκή εξέλιξη και
καινοτομία και υλοποιούνται με την υποστήριξη δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.
Η επικοινωνία με το Ινστιτούτο μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με την επίσκεψη
στην ιστοσελίδα www.irtea.grείτε μέσω του συνδέσμου στο Facebook: IRTEA.gr
Ελευθερίου Βενιζέλου (Πανεπιστημίου) 56, Αθήνα, 10678
e-mail :info@irtea.gr/irtea.greece@gmail.com
.
1. PCB 301: Ένα πλήρως εξοπλισμένο κινητό εργαστήριο παρουσίασης
πειραμάτων Φυσικών Επιστημών – Παρουσίαση/Επίδειξη σε συνεργασία
με την Εταιρεία POLYTECH Α.Ε.
Η Ένωση Ελλήνων Φυσικών, στα πλαίσια της προώθησης ενός νέου τρόπου
διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών, συνεργάζεται με την εταιρεία POLYTECH Α.Ε.
με σκοπό την παρουσίαση ολοκληρωμένων συστημάτων εκπαίδευσης Φυσικών
επιστημών.PCB 301.
Το PCB 301 είναι ένας Πλήρως Εξοπλισμένο Κινητό Εργαστήριο το οποίο μετατρέπει
οποιαδήποτε αίθουσα σε ένα σύγχρονο επιστημονικό εργαστήριο. Εντελώς
ανεξάρτητο από οποιαδήποτε ειδική εργαστηριακή υποδομή, η έννοια του PCB301
φέρνει στα σχολεία τη νέα γενιά διδακτικής διαδικασίας
31
Κάθε κινητός εργαστηριακός πάγκος συνοδεύεται από το
βασικό λογισμικό σύστημα PCB 100 της Polytech, μία κεντρική,
ισχυρή και μοναδική εφαρμογή δικτύου που προσφέρει ένα
ολοκληρωμένο Εργαστηριακό περιβάλλον. Διασυνδέει την
θεωρία, την εργασία και τις επιδείξεις
πειραμάτων των καθηγητών με τις
αποδόσεις των μαθητών. Συμβάλει στην εργαστηριακή
εξοικείωση των διδασκομένων μέσω μιας πληθώρας
εργαστηριακών
εξαρτημάτων
και
αισθητήρων,
προσομοιώσεων πειραμάτων (simulators) και πολυμέσων και
φυσικά όλων των επιστημονικών πειραμάτων που
απαιτούνται σε αυτό το εργαστηριακό επίπεδο. Μέσω του
συστήματος απόκρισης εξ’ αποστάσεως του μαθητή (SRS) με τη βοήθεια διαδραστικού
πίνακα επιτυγχάνεται η αξιολόγηση της μάθησης.
Στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος είναι η απλοποίηση της διαδικασίας της
μάθησης με την ενσωμάτωση νέων διδακτικών μεθόδων και την συνδρομή των πλέον
σύγχρονων Τεχνολογικών Πληροφοριών και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε), δίνοντας έμφαση
στο πειραματικό σκέλος των Φυσικών Eπιστημών.
2. Εισαγωγή του STEM στη Βασική Εκπαίδευση σε συνεργασία με την
εταιρεία WRO Hellas - STEM
o 1.WeDo Scratching
Χτίζοντας με απλά τουβλάκια LEGO και στη συνέχεια προγραμματίζοντας δίνουμε
ζωή στη κατασκευή.
o 2.EV3 Φυσική με νέες τεχνολογίες
Κατασκευή και προγραμματισμό βασικών πειραματικών διατάξεων (πχ. ελεύθερη
πτώση, μετατροπές ενέργειας) χρησιμοποιώντας τις νέες τεχνολογίες (μικρά δομικά
στοιχεία, αισθητήρες, μοτέρ).
o .LEt’s GO Physics Simple Machines
Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τους νόμους της Φυσικής (simple machines)
κατασκευάζοντας με τα ίδια τους τα χέρια “απλές μηχανές” κατανοώντας έτσι τις
βασικές λειτουργίες τους.
Ένωση Ελλήνων Χημικών
1. Παρουσίαση του προγράμματος «Αειφόρο Ελληνικό Σχολείο- Όλοι
νοιαζόμαστε – όλοι συμμετέχουμε»
(Αγγελική Τρικαλίτη, Χημικός, Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος)
Παρουσιάζουμε το αειφόρο σχολείο, ένα οραματικό σχολείο που λειτουργεί ως
Κοινότητα. Ένα σχολείο που δίνει ευκαιρίες οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί, η διοίκηση,
32
οι γονείς και η τοπική κοινότητα να ασχοληθούν με τα κοινά και τη διαχείρισή τους
με πνεύμα συνεργασίας και δημιουργικότητας, που υπηρετεί τη δημοκρατία και τα
ανθρώπινα δικαιώματα, προάγει την αειφορία και τον πολιτισμό και διαμορφώνει
ενεργούς συνειδητοποιημένους και δημιουργικούς πολίτες.
Πυλώνες αειφορίας στο σχολείο η βελτίωση του πλαισίου μάθησης, η ανάπτυξη ενός
σχολείου απαλλαγμένου από τη βία, η ανάπτυξη πολιτικής για την εξοικονόμηση
ενέργειας κατά τις μετακινήσεις από και προς το σχολείο, αλλά και μέσα στο ίδιο το
σχολείο, η ορθολογική διαχείριση του νερού, των υλικών και των απορριμμάτων…
Παρουσιάζουμε το σχολείο των ονείρων μας…
2. «Φτιάχνοντας το δικό μας σαπούνι από χρησιμοποιημένο λάδι»
(Λιάνα Χαραλαμπάτου, Χημικός, Καθηγήτρια στο Β’ Γυμνάσιο Πειραιά)
Εργαστηριακή δράση για μικρά και μεγάλα παιδιά με χρώματα και αρώματα και δώρο
το σαπούνι που θα φτιάξει ο καθένας
Το επάγγελμα του Ερευνητή στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Συνδιοργάνωση: ΕΟΠΠΕΠ – ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος
Πώς αποφασίζει κανείς να γίνει ερευνητής και τι σημαίνει «γίνομαι ερευνητής»; Τι
σπουδές χρειάζονται και τι ευκαιρίες εκπαίδευσης υπάρχουν στην Ελλάδα; Ποια είναι
τα θετικά και ποιες οι δυσκολίες του επαγγέλματος; Ποιες οι ευκαιρίες απασχόλησης;
Τι δεξιότητες χρειάζονται; Ποια είναι τα προγράμματα κινητικότητας για ερευνητές
στο εξωτερικό;
Μια ενημερωτική παρουσίαση που απευθύνεται κυρίως σε μαθητές και εφήβους,
αλλά και σε όλους όσους θέλουν να εξερευνήσουν τι προσφέρει το επάγγελμα του
ερευνητή και ποιες είναι οι συνθήκες εργασίας που αυτό συνεπάγεται.
Γνωρίστε νέους Έλληνες ερευνητές, αλλά και εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς στον
επαγγελματικό προσανατολισμό και συζητήστε μαζί τους για όλα όσα αφορούν την
συναρπαστική αυτή επαγγελματική κατεύθυνση!
Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
Η ΓΓΕΤ είναι ο αρμόδιος φορέας για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μέσω
κρατικών ενισχύσεων πολιτικών έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και
Καινοτομίας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Η ΓΓΕΤ εποπτεύει ένα
πυκνό γεωγραφικά κατανεμημένο οικοσύστημα Δημόσιων Ερευνητικών
33
Κέντρων τα οποία μπορούν να εμπλουτίσουν τις τοπικές κοινωνίες με τις
απαραίτητες πολύπλευρες δεξιότητες για την παραγωγή καινοτομίας.
Πεδία Παρέμβασης









Ενισχύει μέσω ανταγωνιστικών Ε & Τ προγραμμάτων, τις ερευνητικές
δραστηριότητες των ερευνητικών και παραγωγικών φορέων σε τομείς
σημαντικούς για την ελληνική οικονομία και τη βελτίωση της ζωής του
πολίτη.
Στηρίζει τη μεταφορά και τη διάχυση προηγμένων τεχνολογιών προς
τους παραγωγικούς φορείς της χώρας, επιτυγχάνοντας έτσι την άμεση
αξιοποίηση των προϊόντων της έρευνας.
Συμβάλλει στην ενίσχυση του ερευνητικού δυναμικού της χώρας.
Εκπροσωπεί τη χώρα στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
εναρμονίζοντας τις ερευνητικές και τεχνολογικές δραστηριότητές της με
τις απαιτήσεις της διεθνούς κοινότητας.
Προωθεί τη συνεργασία σε θέματα Έρευνας και Τεχνολογίας, με άλλες
χώρες και διεθνείς οργανισμούς.
Ιδρύει ινστιτούτα και τεχνολογικούς φορείς σε τομείς υψηλής
προτεραιότητας για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Εποπτεύει και χρηματοδοτεί την πάγια λειτουργία και στηρίζει
δυναμικά 19 από τους γνωστότερους και σημαντικότερους ερευνητικούς
και τεχνολογικούς φορείς της χώρας.
Προωθεί τη διάδοση των Ε & Τ πληροφοριών, σε εθνική κλίμακα, με τη
βοήθεια τεχνολογικής πληροφόρησης.
Υποστηρίζει δράσεις ευαισθητοποίησης της ελληνικής κοινωνίας σε
θέματα Έρευνας και Τεχνολογίας.
ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 14 – 18, 115 10 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: +30 210 7458 000
URL: http://www.gsrt.gr - E-mail: gsrt@gsrt.gr