1 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΓΕΙΑΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ Partnership with WSO • Τα ενεργά μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών Νόσων με επιπλέον $60 /έτος στη συνδρομή τους ($25 για νοσηλευτές και άλλους επαγγελματίες υγείας) εγγράφονται ταυτόχρονα στην WSO. • Η “συνδυασμένη” συνδρομή είναι προαιρετική και περιλαμβάνει τη δυνατότητα on line πρόσβασης στο International Journal of Stroke. “Opt in” type partnership: • when individual join Hellenic Society of Cerebrovascular Diseases they are asked if they wish to join WSO for an additional charge. The fee for a member would be $60 and $25 for nurses and allied health professionals. • Members who join via partner society would have online access to journal only but there will still be a possibility to retain a premium membership which would include a hardcopy of the International Journal of Stroke. • The partnership could start already in 2013. 3 Συμμετέχουν οι: Διεύθυνση: Αλκμάνος 10, Αθήνα ΤΚ 11528- 10 /Mail address: Alkmanos str, Athens 11528 τηλ 2107247056, φαξ:2107247556/ tel +30 2107247056 fax 210 7247556 e-mail: info@jneurology.gr 4 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Αγαπητές και αγαπητοί Συνάδελφοι, Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζουμε στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών Νόσων. Βασικός στόχος και επιδίωξή μας όπως και στα προηγούμενα Συνέδρια της Εταιρείας ήταν η επιλογή πρόσφατης και επίκαιρης θεματολογίας, ιδιαίτερα στα αμφιλεγόμενα ζητήματα που αφορούν τις αγγειακές εγκεφαλικές νόσους. Προσπαθήσαμε και φέτος να παρουσιάσουμε θέματα που απασχολούν διεθνώς τους συναδέλφους που ασχολούνται με το αντικείμενο και στα οποία άλλες φορές προτείνονται πρακτικές διαγνωστικές και θεραπευτικές λύσεις, ενώ σε άλλες περιπτώσεις τα ερωτήματα που γεννώνται είναι περισσότερα από τις απαντήσεις που δίνονται. Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια όπως όλοι γνωρίζετε, αποτελούν χώρο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς απασχολούν σημαντικό μέρος της καθημερινής πρακτικής μας ενώ παράλληλα είναι πεδίο συνεχιζόμενης έρευνας και μελέτης. Το 5ο Συνέδριο φιλοδοξεί να δώσει μία σημαντική ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων ιδιαίτερα σε θέματα που αποτελούν συχνά σημείο διχογνωμίας μεταξύ των ειδικοτήτων. Καλή παρακολούθηση Για το Δ.Σ. ο Πρόεδρος Δημήτρης Μανουσάκης - Καρακώστας Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. 5 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Διοικητικό Συμβούλιο Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών Νόσων Πρόεδρος: Δημήτρης Μανουσάκης - Καρακώστας Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. Επίτιμος Πρόεδρος:Νικόλαος Αρτέμης Ομ. Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. Αντιπρόεδρος: Ιωάννης Ελλούλ Επικ. Καθηγητής Νευρολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Γεν. Γραμματέας Κωνσταντίνος Βαδικόλιας Επικ. Καθηγητής Νευρολογίας Δ.Π.Θ. Ταμίας: Jobst Rudolf Νευρολόγος, Διευθυντής Ε.Σ.Υ., Θεσσαλονίκη Μέλη: Σωτήριος Γιαννόπουλος Επικ. Καθηγητής Νευρολογίας, Πανεπ. Ιωαννίνων Μαρία Γρύλλια Νευρολόγος, Διευθύντρια Ε.Σ.Υ., Αθήνα Κωνσταντίνος Κουμάκης Νευρολόγος - Ψυχίατρος, Δρ. Πανεπιστημίου Βρυξελών, Αθήνα 6 ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΜΑΡΤΙΟΥ 09.30-11.00 11.00-11.45 11.45-12.30 ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1 • ΜΗ ΚΑΡΔΙΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΙΣΧΑΙΜΙΑ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2 • ΚΑΡΔΙΑ & ΑΕΕ ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 09.00-10.00 ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΖΩΝΗ-Β 10.00-11.30 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗΣ 2 ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΗ ΝΟΣΟΣ 11.30-12.00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ-ΚΑΦΕΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ: ΠΡΟΛΗΨΗ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 12.00-12.45 ΔΙΑΛΕΞΗ - LECTURE 14.30-15.30 ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ ΔΙΑΚΟΠΗ 14.30-15:30 ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ ΔΙΑΚΟΠΗ 15.45-16.30 ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΖΩΝΗ-Α NEDAFISP – NEUROLOGY: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΟΛΠΙΚΗΣ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΕΕ 15.30 Γ.Σ. ΕΕΑΕΝ 16.00-17.00 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 4 12.30-13.00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ-ΚΑΦΕΣ 13.00-14.30 16.30-17.30 17.30-17.50 18.00-19.15 ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗΣ 1 ΟΞΥ ΑΕΕ - ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 2013 19.15-19.35 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ-ΚΑΦΕΣ 19.35-20.20 ΔΙΑΛΕΞΗ - LECTURE ΖΩΝΤΑΝΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ DIAGNOSIS OF SPINAL ISCHEMIA ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ 20.30 ACUTE STROKE MANAGEMENT IN THE HOSPITAL 13.00-14.30 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 3 ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΕΕ 13.45-14.15 ΔΙΑΛΕΞΗ - LECTURE FABRY DISEASE ΕΝΔΟΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΙΚΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ 17.00-18.05 ΚΛΙΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 1 ΕΠΙΛΗΨΙΑ, ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ, ΑΝΟΙΑ & ΑΕΕ 18.15-18.30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ-ΚΑΦΕΣ 18.30-19.30 ΚΛΙΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 2 ΚΥΗΣΗ & ΑΕΕ 19.30-20.30 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 5 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 20.30 ΤΕΛΕΤΗ ΛΗΞΗΣΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 7 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΜΑΡΤΙΟΥ 10.00-11.00 ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1 ΜΗ ΚΑΡΔΙΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΙΣΧΑΙΜΙΑ 11.00-11.45 11.00-11.20 Συντονιστές: Β. Κόκκας - Ο. Αργυροπούλου Φλεγμονή και αθηρωμάτωση Β. Κόκκας 11.20-11.35Κατευθυντήριες οδηγίες στη δευτερογενή πρόληψη της εγκεφαλικής ισχαιμίας 11.35-11.45 Σ. Γιαννόπουλος Ε & Α* ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2 ΚΑΡΔΙΑ & ΑΕΕ Συντονιστές: Β. Βασιλικός – Ι. Τσίπτσιος 11.45-12.30 11.50-12.05 Καρδιακές επιπλοκές μετά ισχαιμικό ή αιμορραγικό ΑΕΕ Γ. Μάλετιτς – Αποστολίδου 12.05-12.20 12.20-12.30 12.30-13.00 8 Νεότερα αντιπηκτικά: Απαντήσεις σε πρακτικά ζητήματα στην καθημερινή κλινική πρακτική Γ. Χαλικιάς Ε&Α ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ * Eρωτήσεις & Απαντήσεις ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΜΑΡΤΙΟΥ 13.00-14.30ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΕΠΒΕ) ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ: ΠΡΟΛΗΨΗ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Συντονιστές: Α. Χατζητόλιος - Ξ. Κροκίδης 1. Οδηγίες μείωσης καρδιαγγειακού κινδύνου σε ασθενείς με Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο Α. Ξάνθης 2. Εξελίξεις στην πρόληψη των Εγκεφαλικών Επεισοδίων σε ασθενείς με Κολπική Μαρμαρυγή. Τα νεότερα αντιθρομβωτικά στην κλινική πράξη Κ. Τζιόμαλος 3. Κλινικοεργαστηριακός έλεγχος και απαιτούμενες αιμοδυναμικές και μεταβολικές ρυθμίσεις σε ασθενή υποψήφιο για θρομβόλυση Χ. Σαββόπουλος 4. Αποκατάσταση μετά οξύ Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο. Σε ποιους, που και για πόσο χρονικό διάστημα Δ. Σκούτας Σχoλιασμός: Θ. Τέγος 14.30-15.30 ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΉ ΔΙΑΚΟΠΉ 15.45-16.30ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Συντονιστές: Κ. Κουτσιαντά – Κ. Βελλής 9 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΜΑΡΤΙΟΥ N1 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΑΕΕ Θ. Τάτση N2 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΘΡΟΜΒΟΛΥΣΗ ΣΕ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Ο. Κάρρα, Θ. Κώττα, Σ. Μπεχτσοπούλου N3 ΣΥΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΕΕ Δ. Θεοφανίδης, J. Rudolf, Ι. Τσίπτσιος N4 Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ Α. Καβελίδου, Π. Ουζουνάκης, Δ. Δελαπόρτα, Σ. Τσακαλδήμη, Χ. Παπαδοπούλου, Μ. Σοβιτσλή, Ο. Κεραμαράκη, Δ. Μαντζάρης Ε. Κόνσουλα N5 Π ΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ (ΑΕΕ) Α. Κατσαμάκης, Θ. Κώττα, Θ. Τσέτσικα N6 N ΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΕΕ ΣΕ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α. Σαρβανίδου, Α. Μήτσογλου, Α. Πατούση, Ι. Μεχμέτ, Σ. Φωτιάδου, Σ. Μπουτζώνη, A. Ραμπότας, Μ. Συμαιού, Ε. Κόνσουλα Ν7 Π ΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ- ΑΓΓΕΙΑΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ- ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ –ΠΡΟΛΗΨΗ Α. Κολεγιάννη Ν8 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΕΕ Ε . Μαλλιώρα 10 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΜΑΡΤΙΟΥ 16.30-17.30ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Συντονιστές: Σ. Γιαννόπουλος – Π. Ιωαννίδης, – ΖΩΝΗ Α Χ. Λιασίδης – Κ. Βαδικόλιας Α1 Φ ΥΛΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΟΠΙΣΗ, ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΒΑΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ Π. Λειβαδέας, Π. Ζης, Δ. Μίχας, Α. Ζωνουδάκη, Δ. Κραβαρίτης, Α. Ταβερναράκης Α2 Ε ΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΛΟΓΩ ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Ά. Καρακούτη, Δ. Κουτεντάκης, Β. Μωραΐτης, Δ. Αρβανιτάκης Α3 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟΥ ΜΙΚΡΟΑΓΓΕΙΑΚΟΥ D OPPLER ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (CLIPPING) ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Θ. Μπιρμπίλης, Μ. Μαντατζής, Γ. Τσιβγούλης, Κ. Βαδικόλιας Α4 ΣΥΝΔΡΟΜΟ CADASIL- ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ Γ. Μάλετιτς, Π. Δ. Καρακώστας Ιωαννίδης, Β. Τσίρκα, Θ. Καραπαναγιωτίδης, Α5 ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΦΛΕΒΩΔΩΝ ΚΟΛΠΩΝ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Ε. Μαυράκη, Χ. Αγγελοπούλου, Ά. Χριστοφορίδου, Ι. Μεχμέτ, Σ. Λαμπρακόπουλος 11 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΜΑΡΤΙΟΥ Α6 Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΝΟΙΑ; Ά. Τσιακίρη, Κ. Βαδικόλιας, Κ. Τσακιρίδης, Θ. Κωνσταντινίδης, Γ. Τρυψιάνης, Σ. Τσακαλδήμη, Δ. Δελλαπόρτα, Μ. Βρύζας, Γ. Ταρτανής, Α. Πατούση, Ι. Ηλιόπουλος, Χ. Πιπερίδου Α7 Ε ΠΙΔΡΑΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΝΟΙΑ Π . Βλοτινού, Ν. Αγγελούσης, Σ. Μπουτζώνη, Κ. Χαραλαμπόπουλος, Α. Καμπάς, Μ. Μιχαλοπούλου, Κ. Βαδικόλιας, Α. Τερζούδη, Χ. Πιπερίδου, Ι. Ηλιόπουλος Α8 Π ΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΟΜΟΚΥΣΤΕΊΝΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ (ΑΕΕ) Σ . Πατιάκας, Β. Σταύρου, Β. Σαμαράς, Ι. Παραδιάς, Δ. Μητσικάρης 17.30-17.50 “NEDAFISP-PROJECT” – NEUROLOGY ARM: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΟΛΠΙΚΗΣ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΕΕ – πρώτα αποτελέσματα Συντονιστές: Δ. Καρακώστας - Κ. Βαδικόλιας NEDAFISP NEUROLOGY: ΠΡΩΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Π . Νταλός, Μ. Φλαμουρίδου, Κ. Βαδικόλιας, Γ. Χαλικιάς, Π. Κίκας, Ε . Ρέστας, Κ. Ζάγκας, Κ. Χαραλαμπόπουλος, Α. Μήτσογλου, Α. Θωμαίδη, Γ. Τσιβγοςύλης, Ι. Ηλιόπουλος, Χ. Πιπερίδου, Σ. Κωνσταντινίδης 12 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΜΑΡΤΙΟΥ 18.00-19.15ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗΣ 1 ΟΞΥ ΑΕΕ - ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 2013 Πρόεδροι: Δ. Καρακώστας – Κ. Καραγεωργίου 18.05-18.20 Θρομβόλυση μετά τις 3 ώρες; J. Rudolf 18.20-18.35Ενδαρτηριακή 18.35-18.50 θρομβόλυση: Είναι ακόμη ζωντανή; Β. Ξύδης Μηχανική θρομβεκτομή; Πότε και σε ποιους; Μ. Γρύλλια 18.50-19.05Δεδομένα από νεότερες μελέτες που αφορούν την κλινική πρακτική Γ. Τσιβγούλης Σχολιασμός: Π. Μήτσιας 19.15-19.35 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ ΙΑΛΕΞΗ - LECTURE Δ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΖΥΡΙΧΗΣ 19.35-20.20 Πρόεδρος: Ι. Μυλωνάς Diagnosis of SPINAL ISCHEMIA Σ. Κόλλιας 20.30 ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ 21.00 Δεξίωση Υποδοχής 13 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 09.00-10.00 ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΖΩΝΗ Β Συντονιστές: Κ. Κουμάκης - Ν. Παπάνας Γ. Τσιβγούλης - Θ. Μπιρμίλης B1 Σ ΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΚΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ Κ. Τζιόμαλος, Σ. Μπουζιανά, Μ. Σπανού, Α. Παυλίδης, Β. Γιάμπατζης, Μ. Παπαδοπούλου, Ι. Καγκελίδης, Δ. Μάγκου, Θ. Τέγος, Χ. Σαββόπουλος, Α. Ι. Χατζητόλιος B2 O ΜΕΣΟΣ ΟΓΚΟΣ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ (MPV) ΩΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΣΤΑ ΑΓΓΕΙΑΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ Αικ. Λυσίτσκα, Ε. Τσότσιου, Ε. Γκονέζου, Χ. Δούγιος, Α. Δερμεντζόγλου, Κ. Λουκάς, Στ. Δόλγυρας, Γ. Ρίζος B3 Κ ΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΩΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚOI ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΟΞΕΙΑ ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ Π. Ζης, Π. Λειβαδέας, Δ. Μίχας, Α. Ζωνουδάκη, Π. Αγγελιδάκης, Α. Ταβερναράκης B4 Κ ΡΑΝΙΟΤΟΜΙΑ ΕΠΙ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΕΜΦΡΑΚΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗΣ ΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Α. Αθανασίου, Α. Πρασσάς, Χ. Αλεξανδρής, Γ. Αλεξόπουλος, Μ. Κοτινοπούλου, Κ. Τσολέκα 14 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ B5 Ε ΝΔΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΑΓΕΝΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΑΝΙΩΝ ΑΝΕΥΡΙΣΜΑΤΩΝ. ΑΡΧΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΙΑΣ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΗΣ ΝΕΥΡΟΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Μ. Μαντατζής, Θ. Μπιρμπίλης, Γ. Τσιβγούλης, Π. Πρασόπουλος B6 Σ ΥΝΥΠΑΡΞΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΑΕΕ. ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΔΙΛΗΜΜΑΤΩΝ Μ. Κρομμύδα, Τ. Ντόσκας, Δ. Δ. Μητσικώστας B7 Σ ΥΝΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ, ΑΛΓΟΥΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΑΠΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ “ΑΡΩΓΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ” ΛΑΡΙΣΑΣ Σ. Παπακώστα, Ε. Κόκκα, Χ. Λιάσκος, Μ. Καραούζα, Α. Κομήτσα, Μ. Μπακάλη B8 Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΦΩΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΣΕ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΛΥΣΕΙΣ ΦΩΝΗΤΙΚΩΝ ΧΟΡΔΩΝ ΣΕ ΠΑΡΑΜΕΣΗ ΘΕΣΗ Λ. Πρέζας, Β. Λαμπροπούλου, Γ. Βησσαράκης B9 Η ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ (ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΣΙΤΙΣΗ) ΚΑΙ Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Β. Κουλούλα, Χ. Ρίζος, Τ. Αυγερινού, Ε. Κουλούλας B10 Η ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΙΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Β. Κουλούλα, Ν. Σερέτη, Ε. Κουλούλας 15 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 10.00-11.30ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗΣ 2 ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΜΕΡΟΣ Α ΓΕΝΙΚΑ Πρόεδροι: Δ. Κισκίνης – Ν. Αρτέμης 10.15-10.30 Εισαγωγικό σχόλιο N. Αρτέμης Απεικονιστική διερεύνηση καρωτιδικής νόσου Κ. Κούσκουρας 10.30-10.45Κατευθυντήριες οδηγίες στην αντιμετώπιση της ασυμπτωματικής και της συμπτωματικής καρωτιδικής νόσου Ι. Ηλιόπουλος ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ INTERACTIVE DEBATE: Συντονιστές: Δ. Κισκίνης – Β. Σουφτάς ΕΝΔΑΡΤΗΡΕΚΤΟΜΗ έναντι ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ 11.00-11.10 Ενδαρτηρεκτομή Κ. Κτενίδης 11.10-11.20 Αγγειοπλαστική Μ. Μαντατζής 11.20-11.30 Σχολιασμός Δ. Κισκίνης 11.30-12.00 16 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 12.00-12.45 ΔΙΑΛΕΞΗ - LECTURE Προεδρείο: Α. Παπαδημητρίου Management of acute stroke in the hospital in the post-emergency phase: Current practice, controversies, future directions Προσκεκλημένος Ομιλητής: Π. Μήτσιας Invited Speaker: P. Mitsias 13.00-14.30 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 3 ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΕΕ ΜΕΡΟΣ Α Πρόεδροι: Γ. Χατζηγεωργίου - Ι. Γεωργίου 13.00-13.10Εισαγωγικό σχόλιο: Μεθοδολογία της γενετικής ανάλυσης Γ. Χατζηγεωργίου 13.10-13.25Νεότερα δεδομένα από τις πληθυσμιακές μελέτες συσχέτισης Ι. Γεωργίου 13.25-13.40Αιματολογικός και Γενετικός έλεγχος - Σπάνια γενετικά καθορισμένα νοσήματα με εκδήλωση ΑΕΕ Θ. Δαρδιώτης ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΛΕΞH - LECTURE Πρόεδροι: Π. Μήτσιας - Γ. Χατζηγεωργίου 13.45-14.15 14.15-14.30 14.30-15.30 Fabry Disease Invited Speaker: A. Nucera Ε&Α ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ ΔΙΑΚΟΠH - ΕΛΑΦΡΥ ΓΕΥΜΑ 17 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 15.30 ΓΣ ΕΕΑΕΝ 16.00-17.00 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 4 ΕΝΔΟΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΙΚΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ 16.05-16.20 16.20-16.35 Πρόεδροι: Κ. Πολυζωίδης – Ε. Σταμπουλής Ενδοπαρεγχυματική εγκεφαλική αιμορραγία Ν. Αρτέμης Απεικονιστική διερεύνηση Σ. Χονδροματίδου 16.35-16.50ΝΡΧ 16.50-17.00 17.00-18.05 17.05- 17.20 παρέμβαση: Ναι & Πότε Ι. Μάγρας Ε&Α ΛΙΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 1 Κ ΕΠΙΛΗΨΙΑ, ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ, ΑΝΟΙΑ & ΑΕΕ Πρόεδροι: Χ. Πιπερίδου – Γ. Γκέκας Διαχείριση επιληπτικών κρίσεων σε ισχαιμικό ΑΕΕ Χ. Πιπερίδου 17.20-17.35Έχει θέση η προληπτική χορήγηση αντι - Ε στην εγκεφαλική αιμορραγία (υπαραχνοειδή – ενδοεγκεφαλική); 17.35-17.50 17.50-18.05 18 Κ. Γαργάνης Ημικρανία: αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ΑΕΕ; Ι. Ελλούλ Αγγειακή άνοια: πόσο κοντά ή μακριά από τη νόσο Alzheimer Κ. Βαδικόλιας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ ΚΛΙΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 2 ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΑΕΕ Πρόεδροι: Β. Ταρλατζής - Ν. Βλαϊκίδης 18.15-18.30 18.30-19.30 18.30-18.45 Διαταραχές πήξης σχετιζόμενες με ΑΕΕ Χ. Μ. Βαδικόλια 18.45-19.00Εγκεφαλική Φλεβοθρόμβωση και άλλες συνήθεις Αγγειακές επιπλοκές Θ. Καραπαναγιωτίδης 19.00-19.15“Γυναικολογική” διαχείριση εγκύου ασθενή με αγγειακή εγκεφαλική νόσο 19.30-20.30 19.30-19.45 Δ. Βαβίλης ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 5 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Πρόεδροι: Ν. Αρτέμης - Γ. Τσιβγούλης Η αποκατάσταση στην οξεία φάση του ΑΕΕ Ε. Κουλούλας 19.45-20.00Ο ρόλος της αλλαντικής εξωτοξίνης στην αντιμετώπιση της σπαστικότητας μετά το ΑΕΕ Μ. Μίχα 20.00-20.15Η θέση της ρομποτικής στην αποκατάσταση του ασθενή με ΑΕΕ Γ. Βησσαράκης 20.30 ΤΕΛΕΤΗ ΛΗΞΗΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 19 ΟΜΙΛΗΤΕΣ - ΠΡΟΕΔΡΕΙΑ Αργυροπούλου Ο. Αν. Καθηγήτρια Νευρολογίας Α.Π.Θ. Aρτέμης Ν. Ομ. Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. Βαβίλης Δ. Αναπλ. Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ Βαδικόλια Χ. Μ. Αιματολόγος, 424 ΓΣΝΕ, Θεσσαλονίκη Βαδικόλιας Κ. Επίκ. Καθηγητής Νευρολογίας Δ.Π.Θ. Βασιλικός Β. Αναπλ. Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. Βελλής Κ. Νοσηλευτής Τ.Ε., Θεσσαλονίκη Βησσαράκης Γ.Ιατρός Φυσικής Ιατρικής Αποκατάστασης, Αθήνα Βλαϊκίδης Ν. Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. Γαργάνης Κ. Δρ. Νευρολόγος, Θεσσαλονίκη Γεωργίου Ι.Καθηγητής Ιατρικής Γενετικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Γιαννόπουλος Σ. Επίκ. Καθηγητής Νευρολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Γκέκας Γ. Νευρολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ, Αθήνα Γρύλλια Μ. Νευρολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Αθήνα Δαρδιώτης Θ.Επίκ. Καθηγητής Νευρολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ελλούλ Ι. Επίκ. Καθηγητής Νευρολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών Ηλιόπουλος Ι. Αν. Καθηγητής Νευρολογίας Δ.Π.Θ. Ιωαννίδης Π. Λέκτορας Νευρολογίας Α.Π.Θ. Καραγεωργίου Κ. Νευρολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Αθήνα Καρακώστας Δ. Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. Καραπαναγιωτίδης Θ. Νευρολόγος, Λέκτορας Νευρολογίας Α.Π.Θ. 20 ΟΜΙΛΗΤΕΣ - ΠΡΟΕΔΡΕΙΑ Κισκίνης Δ. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής Α.Π.Θ. Κόκκας Β. Καθηγητής Φαρμακολογίας Α.Π.Θ. Κόλλιας Σ.Professor, Institute of Neuroradiology, University Hospital of Zurich Κουλούλας Ε.Ιατρός Φυσικής Ιατρικής Αποκατάστασης, Λάρισα Κουμάκης Κ. Νευρολόγος - Ψυχίατρος, Δρ. Πανεπιστημίου Βρυξελών, Αθήνα Κούσκουρας Κ.Επίκ. Καθηγητής Ακτινολογίας, Θεσσαλονίκη Κουτσιαντά Κ.Τομεάρχης Νοσηλευτικής Υπηρεσίας, Θεσσαλονίκη Κροκίδης Ξ. Δρ. Παθολογίας, Επιμελητής Α, Καβάλα Κτενίδης Κ.Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής, Θεσσαλονίκη Λιασίδης Χ. Νευρολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ, Θεσσαλονίκη Μάγρας Ι. Επίκ. Καθηγητής Νευροχειρουργικής Α.Π.Θ. Μάλετιτς - Αποστολίδου Γ.Νευρολόγος, Επ. Συνεργάτης της Β Νευρολογικής Κλινικής Α.Π.Θ. Μαντατζής Μ.Λέκτορας Ακτινολογίας Νευροακτινολογίας Δ.Π.Θ. Mήτσιας Π. Director, Stroke and Neurovascular Center, Henry Ford Health System, Professor of Neurology, Wayne State University, Michigan 21 ΟΜΙΛΗΤΕΣ - ΠΡΟΕΔΡΕΙΑ Μίχα Μ.Επ. Επιμελήτρια Β, Φυσική Ιατρική Αποκατάσταση, Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης, Αθήνα Μπιρμπίλης Θ. Αν. Καθηγητής Νευροχειρουργικής. Δ.Π.Θ. Μυλωνάς Ι. Ομ. Καθηγητής Νευρολογίας A.Π.Θ. Nucera A. MD, Stroke Unit - Hospital of Reggio Emilia & Centre for the study of Neurological vascular orphan diseases Reggio Emilia, A.L.I.Ce. Italia Ξάνθης Α.Δρ. Παθολογίας, Επιμελητής B, Δράμα Ξύδης Β.Ακτινολόγος, 424 ΓΣΝΕ, Θεσσαλονίκη Παπαδημητρίου Α.Καθηγητής Νευρολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Παπάνας Ν. Επίκ. Καθηγητής Παθολογίας Δ.Π.Θ. Πιπερίδου Χ. Καθηγήτρια Νευρολογίας Δ.Π.Θ. Πολυζωϊδης Κ. Καθηγητής Νευροχειρουργικής Α.Π.Θ. Rudolf J. Νευρολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ, Θεσσαλονίκη Σαββόπουλος Χ. Επίκ. Καθηγητής Παθολογίας Α.Π.Θ. Σκούτας Δ. Δρ. Παθολογίας, Θεσσαλονίκη Σουφτάς Β. Αν. Καθηγητής Ακτινολογίας Δ.Π.Θ. Σταμπουλής Ε. Καθηγητής Νευρολογίας EKΠA Ταρλατζής Β. Καθηγητής Γυναικολογίας Α.Π.Θ. Τέγος Θ. Επίκ. Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. Τζιόμαλος Κ. Λέκτορας Παθολογίας Α.Π.Θ. Τσιβγούλης Γ. Επίκ. Καθηγητής Νευρολογίας ΕΚΠΑ 22 ΟΜΙΛΗΤΕΣ - ΠΡΟΕΔΡΕΙΑ Τσίπτσιος Ι. Νευρολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ, Θεσσαλονίκη Χαλικιάς Γ. Λέκτορας Καρδιολογίας Δ.Π.Θ. Χατζηγεωργίου Γ.Καθηγητής Νευρολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Χατζητόλιος Α. Καθηγητής Παθολογίας Α.Π.Θ., Πρόεδρος ΕΠΒΕ Xονδροματίδου Σ.Ακτινολόγος, Επιμελήτρια ΕΣΥ, Θεσσαλονίκη 23 ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ 24 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ 25 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Η έγκριση και η παρουσίαση των εργασιών στο βιβλίο περιλήψεων του Συνεδρίου δε δηλώνει την αποδοχή των γνωμών των συγγραφέων από την Eπιστημονική Επιτροπή Ν1. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΑΕΕ Θ. Τάτση Νοσηλευτική υπηρεσία – Β´ Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική ΠΓΝ ΑΧΕΠΑ Γενικά: Ο όρος αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) σημαίνει δυσλειτουργία του ΚΝΣ που οφείλεται σε διαταραχή της αιμάτωσης του εγκεφάλου. Τα ΑΕΕ αποτελούν την τρίτη αιτία θανάτου στην Αμερική, 750.000 ΑΕΕ συμβαίνουν κάθε έτος, 160.000/έτος. Δυστυχώς ο συνολικός αριθμός των ασθενών που έχουν ιστορικό ΑΕΕ ανέρχεται στα 4.000.000. Τα ΑΕΕ διακρίνονται σε ισχαιμικά και αιμορραγικά. Μέθοδος: Θα παρουσιασθεί ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τις ιδιαιτερότητες του ΑΕΕ στη νοσηλευτική φροντίδα. Συμπεράσματα: Καθώς το ΑΕΕ αποτελεί μία ιδιαίτερη παθολογική κατάσταση, με διαφορετικούς τύπους κλινικής εμφάνισης, διαφορετικές αιτιολογίες αλλά και κλινική πορεία που μπορεί να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, ο ρόλος του νοσηλευτή είναι διττός: από τη μία να παρέχει την ύψιστη νοσηλευτική φροντίδα στον ασθενή και από την άλλη να παρατηρεί και καταγράφει την οποιαδήποτε αλλαγή της κλινικής κατάστασης. Ν2. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΘΡΟΜΒΟΛΥΣΗ ΣΕ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Ο. Κάρρα1, Θ. Κώττα2, Σ. Μπεχτσοπούλου2 1 Παθολογικός Τομέας, Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ 2 A´ Προπαιδευτική Κλινική, Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ Εισαγωγή: Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) είναι μία οξεία νευρολογική δυσλειτουργία αγγειακής αιτιολογίας με αιφνίδια ταχεία εμφάνιση συμπτωμάτων και σημείων, που παραμένει πάνω από 24 ώρες. Διακρίνονται σε ισχαιμικά και αιμορραγικά ΑΕΕ. Σκοπός: Η καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών με οξύ ΑΕΕ μετά τη θρομβόλυση. Μέθοδος ανασκόπησης: Έγινε ανασκόπηση της ελληνικής και διεθνούς αλληλογραφίας της τελευταίας δεκαετίας στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Pubmed, Scopus και Medline. Χρησιμοποιήθηκαν οι λέξεις κλειδιά «θρομβόλυση», «οξύ αγγειακό εγκεφαλικό», «νοσηλευτική φροντίδα μετά από τη θρομβόλυση» καθώς και συνδυασμός αυτών. 26 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Αποτελέσματα: Η θεραπεία με rt-PA εντός 3 ωρών από την εγκατάσταση ισχαιμικού ΑΕΕ βελτιώνει σημαντικά την έκβαση ασθενών με ισχαιμικό ΑΕΕ και αποφέρει βελτιωμένα κλινικά αποτελέσματα. Ο συνδυασμός του εξειδικευμένου προσωπικού και της πολυετούς εμπειρίας του είναι κατάλληλος για την αποτελεσματικοτερη νοσηλευτική φροντίδα αυτών των ασθενών και μπορεί να φέρει τα βέλτιστα αποτελέσματα. Κατά την κρισιμότητα των πρώτων 48 ωρών, η γρήγορη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η αξιολόγησή τους είναι σημαντικά στοιχεία για την επιτυχία της θρομβόλυσης. Συμπεράσματα: Το σύνθημα: Ο χρόνος σημαίνει εγκέφαλο, σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση ΑΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπίζεται στο νοσοκομείο ως μία ιατρική επείγουσα κατάσταση. Η παρακολούθηση θα πρέπει να γίνεται σε μονάδα αυξημένης φροντίδας (ΜΑΦ) με έμπειρο και πλήρως εκπαιδευμένο προσωπικό (ιατρικό, νοσηλευτικό, παραϊατρικό) για την καλύτερη φροντίδα των πασχόντων ασθενών και την καλύτερη αποκατάστασή τους μετά την έξοδο από το νοσοκομείο. Ν3. ΣΥΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΕΕ Δ. Θεοφανίδης1, J.Rudolf2, Ι. Τσίπτσιος2 1Tμήμα Νοσηλευτικής, ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, 2Νευρολογική Κλινική, ΓΝ Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης Εισαγωγή: Η κλινική βελτίωση μετά από ΑΕΕ ποικίλλει ανάλογα με τη φύση της αρχικής βλάβης αλλά και το επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας. Αν και οι μονάδες ΑΕΕ, αναγνωρίζονται διεθνώς ως ένα παράδειγμα υψηλής ποιοτικής περίθαλψης, στην Ελλάδα υπάρχουν μόνο δύο και η αποτελεσματικότητά τους σε σχέση με τη συνήθη φροντίδα δεν έχει αξιολογηθεί διεξοδικά. Σκοπός: να συγκριθεί η πρόοδος μετά από ΑΕΕ σε ασθενείς οι οποίοι νοσηλεύτηκαν σε τρείς διαφορετικές κλινικές ενός νοσοκομείου της Β. Ελλάδας. Υλικό-Μέθοδος: Συγκριτική μελέτη περίπτωσης, όπου η σχετική βελτίωση 57 ασθενών με οξύ ΑΕΕ σε Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ), Νευρολογική Κλινική (ΝΚ) και Παθολογική κλινική (ΠΚ) μετρήθηκε σε σχέση με την είσοδο/έξοδο από το νοσοκομεία. Οι συγκρίσεις περιλάμβαναν δημογραφικά στοιχεία, διάρκεια παραμονής και σοβαρότητα ΑΕΕ σε σχέση με την νευρολογική και λειτουργική κατάσταση του ασθενή όπως υπολογίστηκε με την Scandinavian Stroke Scale (SSS), Barthel Index (BI) και την τροποποιημένη κλίμακα Rankin (mRS). Μη-παραμετρική στατιστική ανάλυση σε ρ<0.05 χρησιμοποιήθηκε για την σύγκριση των διαφορών. Αποτελέσματα: Η μέση διάρκεια νοσηλείας ήταν: ΜΑΦ= 6,3 (± 1.7SD), NΚ = 8,6 (± 2.5SD) και ΠΚ = 10,6 (± 2.1SD) ημέρες. Η μέση βαθμολογία SSS για την ΜΑΦ ήταν για την είσοδο 34,50 και βελτιώθηκε σε 44.00 (p <0,001). Το BI ήταν 45,00 27 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ και 72,50 αντίστοιχα (p <0,001), ενώ η mRS = 4,00 και 2,50 αντίστοιχα (p <0,001). Για την ΝΚ, η SSS βελτιώθηκε από 25,50 σε 39,00(p <0,001), το BI 15,00 σε 50,00 (p <0,001), και η mRS από 4,00 σε 3,00 (p <0,001). Για την ΠΚ, η SSS βελτιώθηκε από 19,00 σε 29,00 (p <0,001), η BI από 10 σε 30,00 (p <0,001), και η mRS από 4,00 σε 4,00 (p <0,010). Συμπεράσματα: Όλοι οι επιλεγμένοι ασθενείς βελτιώθηκαν, αλλά μόνο οι ασθενείς της ΜΑΦ άλλαξαν λειτουργική κατηγορία σε λειτουργική ανεξαρτησία. Η ΜΑΦ για ΑΕΕ μπορεί να αποτελέσει μια οικονομική και αποτελεσματική λύση στην αντιμετώπιση του ΑΕΕ, ιδίως μετά τις πρόσφατες περικοπές στο ΕΣΥ, καθώς οι ασθενείς ωφελούνται, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, και επομένως αυτό το κριτήριο να μην αποτελεί έγκυρη προϋπόθεση εισαγωγής. Ν4. Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ Α. Καβελίδου1, Π. Ουζουνάκης1, Δ. Δελαπόρτα2, Σ. Τσακαλδήμη2, Χ. Παπαδοπούλου1, Μ. Σοβιτσλή1, Ο. Κεραμαράκη3, Δ. Μαντζάρης2, Ε. Κόνσουλα1 1Νοσηλευτική υπηρεσία – Νευρολογικός τομέας, ΠΓΝ Αλεξανδρούπολης 2Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική ΠΓΝ Αλεξανδρούπολης 3Τ.Ε.Ι. Καβάλας, Τμήμα Νοσηλευτικής, Παράρτημα Διδυμοτείχου Εισαγωγή: Η ενδοκράνια αιμορραγία αποτελεί το 15% περίπου του συνόλου των Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων (ΑΕΕ). Η εμφάνιση πυρετού σχετίζεται με πρώϊμη επιδείνωση. Η επίπτωση πυρετού μετά απο αιμορραγία εντοπισμένη στα βασικά γάγγλια, καθώς και σε λοβιακή αιμορραγία είναι υψηλή, ιδιαίτερα σε ενδοκοιλιακή επέκτασή της. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της συσχέτισης πυρετού με την τελική έκβαση ασθενών που έχουν υποστεί ενδοκράνια αιμορραγία και νοσηλεύονται σε νευρολογική κλινική περιφερειακού πανεπιστημιακού γενικού νοσοκομείου. Υλικό-Μέθοδος: Σε 33 ασθενείς με ενδοεγκεφαλική αιμορραγία που νοσηλεύθηκαν κατά το χρονικό διάστημα απο τον Δεκέμβριο του 2011 εώς τον Δεκέμβριο του 2012 καταγράφηκαν αναδρομικά η ημέρα έναρξης της πυρετικής κίνησης, η μέγιστη θερμοκρασία και η διάρκεια της πυρετικής κίνησης. Τα αποτελέσματα σταθμίστηκαν βάσει της βαρύτητας της κλινικής εικόνας και της συνοσηρότητας. Αποτελέσματα: Από τους 33 ασθενείς οι 19 ήταν άνδρες (57,6%) και οι 14 γυναίκες (42,4%). Αξιολογήθηκε η έκβασή τους βάσει της τροποποιημένης κλίμακας Rankin (modified Rankin Scale, mRS). 12 στο σύνολο των 33 ασθενών (36,4%) απεβίωσαν. Η μέγιστη θερμοκρασία, η διάρκεια της πυρετικής κίνησης και η πιο πρώιμη έναρξη φάνηκε να σχετίζονται με την βαρύτητα της τελικής έκβασης. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα και στους ασθενείς της παρούσας μελέτης επιβεβαιώνουν προηγούμενες αναφορές για τη σημασία της εμφάνισης του πυρετού και της συσχέτισης με φτωχότερη έκβαση στους ασθενείς με ενδοεγκεφαλική αιμορραγία. 28 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Ν5. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ (ΑΕΕ) Α. Κατσαμάκης1, Θ. Κώττα2, Θ. Τσέτσικα1 1Νοσηλευτική υπηρεσία, Β´ Νευρολογικής Κλινικής Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ 2Νοσηλευτική υπηρεσία, Α´ Προπαιδευτικής Κλινικής Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ Εισαγωγή: Τα ΑΕΕ αποτελούν διεθνώς την τρίτη κατά σειρά αιτία θανάτου και ταυτόχρονα την πιο συχνή αιτία μόνιμης αναπηρίας. Τα ΑΕΕ προκαλούν μεγάλο οικονομικό κόστος στους πάσχοντες, στις οικογένειες τους, στη χώρα και λόγω αύξησης της συχνότητάς τους αποτελούν μείζων πρόκληση για όλους τους επαγγελματίες υγείας. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας ανασκόπησης είναι να επισημάνουμε ότι η καλύτερη αποκατάσταση μετά από ΑΕΕ οδηγεί στην καλύτερη ποιότητα ζωής των πασχόντων. Μέθοδος ανασκόπησης: Έγινε ανασκόπηση της ελληνικής και διεθνούς αλληλογραφίας της τελευταίας δεκαετίας στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Pubmed, Scopbs και Medline. Χρησιμοποιήθηκαν οι λέξεις κλειδιά «ποιότητα ζωής μετά από ΑΕΕ», «αποκατάσταση μετά από ΑΕΕ» καθώς και συνδυασμός αυτών. Αποτελέσματα: Το ΑΕΕ ορίζεται σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως μία οξεία εστιακή νευρολογική δυσλειτουργία αγγειακής αιτιολογίας, με αιφνίδια ή ταχεία εμφάνιση συμπτωμάτων που παραμένουν για διάστημα μεγαλύτερο των 24h. Η αποκατάσταση μετά από ένα ΑΕΕ διαρκεί αρκετό χρονικό διάστημα και απαιτεί τη συνεργασία του ασθενούς, του ιατρού, του νοσηλευτή, του φυσιοθεραπευτή, του λογοθεραπευτή, του ψυχολόγου και τη συμμετοχή των μελών της οικογένειας στο σχέδιο φροντίδας του. Η καλύτερη και γρηγορότερη αποκατάσταση οδηγεί στην καλύτερη ποιότητα ζωής μετά από το ΑΕΕ. Συμπέρασμα: Η ολοκληρωμένη διαδικασία αποκατάστασης είναι μία πρόκληση όχι μόνο για τον ιατρό αλλά και για το σύνολο των επαγγελματιών και των φροντιστών που για μακρό διάστημα θα ασχοληθούν με τον ασθενή. Οι διεθνείς πρακτικές σήμερα στοχεύουν στη μείωση της ενδονοσοκομειακής παραμονής μετά από ΑΕΕ και στην ανάπτυξη προγραμμάτων στην κοινότητα και στο σπίτι του ασθενούς με την απαραίτητη εποπτεία για τη γρηγορότερη επανένταξη του ασθενούς στην καθημερινή ζωή. 29 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Ν6. NΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΕΕ ΣΕ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α. Σαρβανίδου1, Α. Μήτσογλου2, Α. Πατούση2, Ι Μεχμέτ2, Σ. Φωτιάδου2, Σ. Μπουτζώνη2, A. Ραμπότας2, Μ. Συμαιού2, Ε. Κόνσουλα1 1Νοσηλευτική υπηρεσία – Νευρολογικός τομέας Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης 2Πανεπιστημιακή Νευρολογική - Κλινική ΠΓΝ Αλεξανδρούπολης Τα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (ΑΕΕ) αποτελούν σημαντικότατο ποσοστό των νοσηλευομένων ασθενών σε νευρολογική κλινική γενικού νοσοκομείου. Η νοσηλεία τους παρουσιάζει ιδιαίτερες απαιτήσεις τόσο στην παρακολούθηση όσο και στην φροντίδα. Σκοπός - Μέθοδος: Με βάση την εμπειρία από τον αριθμό ασθενών που νοσηλεύτηκαν στη Νευρολογική πτέρυγα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης την περίοδο 2010-2012 παρουσιάζονται πληροφορίες με ιδιαίτερο νοσηλευτικό ενδιαφέρον και γίνεται ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σε θέματα που αφορούν την προσέγγιση του ασθενή, τις συνήθεις επιπλοκές τον τρόπο πρόληψης και τα συνήθη γενικά μέτρα νοσηλευτικής φροντίδας. Συζήτηση - Συμπεράσματα: Βασικά στοιχεία της κατάστασης του ασθενή με ΑΕΕ και ιδιαίτερα ο βαθμός του επιπέδου συνείδησης και οι δυνατότητες επικοινωνίας είναι απαραίτητο να είναι γνωστά στο νοσηλευτικό προσωπικό. Εισρόφηση, πνευμονία και άλλες λοιμώξεις, κατακλίσεις, επιληπτικές κρίσεις, νευρολογική επιδείνωση και διέγερση αποτελούν συχνές επιπλοκές, στων οποίων την πρόληψη και αντιμετώπιση είναι σημαντικός ο ρόλος της νοσηλεύτριας/ νοσηλευτή. Α1. ΦΥΛΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΤΟΠΙΣΗ, ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΒΑΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ Π. Λειβαδέας, Π. Ζης, Δ. Μίχας, Α. Ζωνουδάκη, Δ. Κραβαρίτης, Α. Ταβερναράκης Γ.Ν.Α. Ευαγγελισμός 30 Εισαγωγή: Φυλετικές διαφορές έχουν περιγραφεί μεταξύ ασθενών με ισχαιμικό ΑΕΕ. Σκοπός: Να συγκριθεί η εντόπιση, η συχνότητα των παραγόντων κινδύνου και η έκβαση μεταξύ των δύο φύλων σε ασθενεις με ενδοεγκεφαλική αιμορραγία (ΕΑ). Μέθοδος: Τα δεδομένα όλων των ασθενών με ΕΑ που εισήχθησαν στο Νευρολογικό Τμήμα του ΓΝΑ “Ευαγγελισμός” μεταξύ Ιανουαρίου 2011 και Δεκεμβρίου 2012, καταγράφηκαν στη βάση δεδομένων Evangelismos Stroke Registry. Αποτελέσματα: Από τους 154 συνεχόμενους ασθενείς με ΕΑ, οι 93 (60.4%) ήταν άνδρες. Οι άνδρες είναι νεότεροι (66.9 ± 12.6 έναντι 72.5 ± 13.2 έτη, p=0.011), καπνίζουν περισσότερο (56.3% έναντι 26.3%, p=0.038), καταναλώνουν οινόνευμα περισσότερο (19.4% έναντι 3.3%, p=0.004) και έχουν μικρότερα επίπεδα HDL ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ (51.3 mg/dL έναντι 57.8 mg/dL, p=0.036). Κατά την εισαγωγή, οι άνδρες έχουν καλύτερο επίπεδο συνείδησης (βαθμός GCS 12.9 έναντι 11.2, p=0.012). Η ενδονοσοκομειακή θνητότητα είναι ανάλογη στα δύο φύλα (άνδρες 35.5%, γυναίκες 41.0%, p=0.491). Οι άνδρες είναι συχνότερα ανεξάρτητοι κατά την έξοδο από το νοσοκομείο βάσει της τροποποιημένης κλίμακας Rankin (mRS < 3: 66.1% έναντι 44.4%, p=0.038). Ως προς την εντόπιση της ΕΑ παρατηρήθηκαν οι εξής διαφορές ανδρών έναντι γυναικών (x2=1.32,df=6,p=0.041): λοβώδεις(38.4% έναντι 37.3%), βασικών γαγγλίων(36.0% έναντι. 35.6%),θαλαμικές(12.8% έναντι 0%),παρεγκεφαλιδικές (2.3% έναντι 6.8%), στελέχους (4.7% έναντι 8.4%) και πολλαπλής εντόπισης (4.7% έναντι 11.9%). Δεν παραρηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στην παρουσία ενδοκοιλιακής εντόπισης μεταξύ των δύο φύλων (άνδρες 36.6%, γυναίκες 36.1%,p=0.844). Συμπέρασμα: Οι άνδρες είναι νεότεροι, καταναλώνουν οινόπνευμα περισσότερο, έχουν χαμηλότερα επίπεδα HDL αλλά έχουν καλύτερη πρόγνωση κατά την έξοδο. Οι θαλαμικές αιμορραγίες είναι συχνότερες στου άνδρες ενώ οι στελέχους και οι πολλαπλής εντόπισης είναι συχνότερες στις γυναίκες. Α2. ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΛΟΓΩ ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Ά. Καρακούτη, Δ. Κουτεντάκης, Β. Μωραΐτης, Δ. Αρβανιτάκης Νευροχειρουργική Κλινική Βενιζέλειο-Πανάνειο Γενικό Νοσοκομείο Ηράκλειο Κρήτης Εισαγωγή: Η ενδοεγκεφαλική αιμορραγία αποτελεί πολύ συχνό φαινόμενο στην υπερτασική νόσο και λόγω της διαφοροποίησης στην αρχιτεκτονική των τριχοειδών αγγείων, τα οποία παρουσιάζουν σακοειδή μικροανευρύσματα, η πρόγνωση είναι κακή. Παρουσίαση Περιστατικού: Παρουσιάζουμε μία περίπτωση ασθενούς 42 ετών, ο οποίος προσήλθε στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) με κλινική εικόνα εγκεφαλικής αιμορραγίας - αιματώματος καθώς και την επεμβατική μέθοδο η οποία ακολούθησε. Από το ατομικό αναμνηστικό του ασθενούς έγινε αναφορά σε αρρύθμιστη υπερτασική νόσο. Ο ασθενής είχε εγκαταστήσει αριστερή ημιπληγία. H αρχική εκτίμηση, αναφέρει επίπεδο συνείδησης (σύμφωνα με την κλίμακα της γλασκώβης GSC=15) πολύ καλό. Στη συνέχεια έγινε επείγουσα απεικονιστική διερεύνηση με CT εγκεφάλου, στην οποία ανευρέθηκε ευμεγέθης αιμορραγία στα βασικά γάγγλια με επέκταση σε όλο το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Ακολούθησε αιφνίδια πτώση του επιπέδου συνείδησης και πλήρη απώλεια αυτής. Ο ασθενής σε κωματώδη κατάσταση GCS=3 οδηγήθηκε άμεσα στο χειρουργείο με σκοπό τον έλεγχο της ενεργούς αιμορραγίας. 31 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Διενεργήθηκε δεξιά κρανιεκτομή και στη συνέχεια εκκένωση του αιματώματος με τη χρήση μικροσκόπιου. Μετεγχειρητικά ο ασθενής μεταφέρθηκε αιμοδυναμικά σταθερός στη μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), όπου μεταγενέστερος έλεγχος με CT εγκεφάλου, έδειξε μείωση του αιματώματος άνω του 95% επί του συνολικού του όγκου. Ο ασθενής υπό καρδιοαναπνευστική υποστήριξη μεταφέρθηκε στην κλινική την 13η μετεγχειρητική ημέρα. Εξήλθε σε 28 ημέρες αιμοδυναμικά σταθερός, απύρετος, με πλήρη συνείδηση και με φυσιολογικούς αιματολογικούς και βιοχημικούς δείκτες. Συζήτηση: Η μικροσκοπική χειρουργική αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο στην αντιμετώπιση της ενδοεγκεφαλικής αιμορραγίας όταν πρόκειται για βλάβες σε βαθύτερες και ευαίσθητες δομές. Η χρήση του μικροσκοπίου είναι αποτελεσματική και έχει ένδειξη κυρίως σε εν τω βάθη παρεγχυματικές βλάβες που γειτονεύουν με ευγενείς δομές του εγκεφάλου. Μειώνει στο ελάχιστο τη πιθανότητα του εγχειρητικού τραυματισμού λόγω της καλύτερης ορατότητας και έτσι επιτυγχάνεται η διατήρηση της λειτουργίας του εγκεφάλου και κατά συνέπεια η κλινική βελτίωση. Συμπέρασμα: Η εφαρμογή της μικροσκοπικής χειρουργικής έχει μεταβάλει προς το καλύτερο την έκβαση στην αντιμετώπιση των ενδοεγκεφαλικών αιμορραγιών που αφορούν επιπλεγμένες βλάβες του εγκεφάλου. Α3. Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟΥ ΜΙΚΡΟΑΓΓΕΙΑΚΟΥ DOPPLER ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (CLIPPING) ΑΝΕΥΡΥΣΜΑΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Θ. Μπιρμπίλης1, Μ. Μαντατζής2, Γ. Τσιβγούλης3, Κ. Βαδικόλιας3 1Νευροχειρουργική Κλινική Δ.Π.Θ. 2Εργαστήριο Επεμβατικής Ακτινολογίας Δ.Π.Θ. 3Νευρολογική Κλινική Δ.Π.Θ. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης Εισαγωγή: Η χειρουργική αντιμετώπιση (clipping) του εγκεφαλικού ανευρύσματος, εξακολουθεί να αποτελεί μία αξιόπιστη θεραπευτική επιλογή. Σκοπός: της εργασίας είναι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και αξιοπιστίας του διεγχειρητικού μικροαγγειακού Doppler στον έλεγχο της ορθής τοποθέτησης του αγκτήρα απολίνωσης (clip) ανευρύσματος. Ασθενείς και Μέθοδος: Στην κλινική μας το χρονικό διάστημα 2005-2012, αντιμετωπίστηκαν με μικροχειρουργική τεχνική 61 ασθενείς (29 και 32 , μ.ο. ηλικίας 56,5 έτη) με 73 ανευρύσματα εγκεφάλου. Επρόκειτο για 9 μη- και 64 ραγέντα σακοειδή ανευρύσματα. Διεγχειρητικά, χρησιμοποιήθηκαν μικροαγγειακά Doppler (8 MHz Mizuho Surgical Doppler & Koven DVM-4500 με 10 & 20 MHz surgical microprobe, tip 0.8mm - 2mm) πριν και μετά την εφαρμογή του clip. Εξετάσθηκε, ο πλήρης ή μη αποκλεισμός του ανευρύσματος καθώς και η απρόσκοπτη ροή αίματος 32 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ στους γειτονικούς κλάδους. Τα ευρήματα επιβεβαιώθηκαν με άμεση μετεγχειρητική αγγειογραφία. Αποτελέσματα: Με τον 0.8-mm flexible microprobe ήταν δυνατή η μελέτη σχεδόν όλων των αρτηριών του εξαγώνου Willis, με μέση διάρκεια εξέτασης τα 5 λεπτά. Βάσει των ευρημάτων, επανατοποθετήθηκε το clip σε 15 από 73 ανευρύσματα (20,5%). Σε 11 περιπτώσεις (15%), αναγνωρίσθηκε διαταραχή ροής αίματος από στένωση που είχε διαφύγει του οπτικού ελέγχου. Επιπλέον, ανεδείχθη ότι 9 από 73 ανευρύσματα δεν είχαν πλήρως αποκλεισθεί (12,3%). Σε 4 περιπτώσεις έγινε επανατοποθέτηση του clip, ενώ σε 5 περιπτώσεις τοποθετήθηκε και δεύτερο clip. Συμπεράσματα: Πιστεύουμε ότι το διεγχειρητικό μικροαγγειακό Doppler αποτελεί πολύτιμο εργαλείο στη χειρουργική αντιμετώπιση ανευρυσμάτων εγκεφάλου. Προσφέρει μία αξιόπιστη λύση τεκμηρίωσης του πλήρους αποκλεισμού τους καθώς και τυχών συνοδού στένωσης αρτηριακών κλάδων. Ενδεχομένως, σε ορισμένες περιπτώσεις, να μπορεί να αντικαταστήσει την διεγχειρητική αγγειογραφία. Α4. ΣΥΝΔΡΟΜΟ CADASIL- ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ Γ. Μάλετιτς, Π. Ιωαννίδης, Β. Τσίρκα, Θ. Καραπαναγιωτίδης, Δ. Καρακώστας Β´ Νευρολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Εισαγωγή: Το σύνδρομο CADASIL (Cerebral Autosomal Dominant Arteriopathy with Subcortical Infracts and Leukoencephalopathy) είναι κληρονομική μικροαγγειοπάθεια η οποία οφείλεται σε μετάλλαξη του γονιδίου Notch 3 στο χρωμόσωμα 19. Το σύνδρομο κλινικά χαρακτηρίζετε από παροδικά εγκεφαλικά επεισόδια, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, υποφλοιώδη άνοια, ψυχιατρικές διαταραχές και ημικρανίες. Παρουσίαση περιστατικού: Ο ασθενής 49 ετών υποβάλλετε σε απεικονιστικό έλεγχο στα πλαίσια ελέγχου ρουτίνας μετά από τραυματική υπαραχνοειδή αιμορραγία και στην μαγνητική τομογραφία(MRI) εγκεφάλου αναδεικνύονται διάσπαρτες T2WI βλάβες λευκής ουσίας. Τέσσερις μήνες μετά εμφανίζει επεισόδιο αστάθειας βάδισης και αιμωδίες άκρων και εγκαθιστά αρ. ημιπάρεση. Νοσηλεύεται στο εφημερεύων νευρολογικό τμήμα όπου μετά από εντελεχή εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο τίθεται διάγνωση της πολλαπλής σκλήρυνσης (MS) και προφυλακτική θεραπεία με ιντερφερόνη β1α. Η αρ. ημιπάρεση βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου, ο ασθενής δεν παρουσιάζει καινούριο επεισόδιο ενώ στις επαναλαμβανόμενες MRI εγκεφάλου η απεικονιστική εικόνα παραμένει χωρικά αμετάβλητη με περιστασιακό εμπλουτισμό κάποιων εκ των βλαβών. Τρία χρόνια μετά το πρώτο απεικονιστικό έλεγχο προσέρχεται στη κλινική μας προς διερεύνηση όπου λόγω τις παρουσίας εκτεταμένων συμμετρικών βλαβών με συμμετοχή των κροταφικών λοβών παρά την απουσία οικογενειακού ιστορικού ημικρανιών, αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων 33 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ και πρώιμης άνοιας γίνετε γενετικός έλεγχος για CADASIL και διαπιστώνεται μετάλλαξη στο άξονα 4 του γονιδίου Notch 3 στο νουκλεοτίδιο 583(c.583C>T) με αποτέλεσμα αντικατάστασης αργινίνης με την κυστεϊνη στη θέση 169. Συμπέρασμα: Στις σπάνιες περιπτώσεις το σύνδρομο CADASIL υποδύεται την MS τόσο κλινικά όσο και απεικονιστικά. Είναι σημαντικό να αναζητείται στις περιπτώσεις προσβολής των κροταφικών λοβών ακόμα και στην έλλειψη χαρακτηριστικού οικογενειακού ιστορικού. Λέξεις-κλειδιά: CADASIL, πολλαπλή σκλήρυνση, Notch 3, λευκοεγκεφαλοπάθεια. Α5. ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΦΛΕΒΩΔΩΝ ΚΟΛΠΩΝ- ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ Ε. Μαυράκη1, Χ. Αγγελοπούλου1, Ά. Χριστοφορίδου2, Ι. Μεχμέτ1, Σ. Λαμπρακόπουλος1 1Νευρολογικό Τμήμα ΕΣΥ, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης 2Πανεπιστημιακή Αιματολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης Εισαγωγή: Η θρόμβωση φλεβωδών κόλπων (ΘΦΚ), είναι ένας σπάνιος τύπος αγγειακής εγκεφαλικής νόσου. Σκοπός: Η παρουσίαση των κλινικών, απεικονιστικών και αιτιολογικών χαρακτηριστικών και η έκβαση, μια σειράς περιστατικών με ΘΦΚ. Υλικό: Παρουσιάζονται έξι ασθενείς με ΘΦΚ, 2 άνδρες, 4 γυναίκες, ηλικίας από 17 έως 53 ετών (μέσος όρος 35 έτη), που νοσηλεύτηκαν σε Νευρολογικό Τμήμα τριτοβάθμιου νοσοκομείου, μεταξύ 2009 και 2012. Μέθοδος: Η διάγνωση της ΘΦΚ έγινε με CT εγκεφάλου και επιβεβαιώθηκε με MRI, MRV εγκεφάλου. Έγινε πλήρης διερεύνηση και οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν για διάστημα ενός έτους. Αποτελέσματα: Συμπτώματα και σημεία αυξημένης ενδοκράνιας υπέρτασης ήταν παρόντα σχεδόν σε όλους τους ασθενείς ενώ σε μία περίπτωση γενικευμένη τονικοκλονική κρίση ήταν η πρώτη εκδήλωση. Ο εγκάρσιος και ο σιγμοειδής κόλπος ήταν οι πιο συχνά εμπλεκόμενοι φλεβώδεις κόλποι ενώ οι μισοί ασθενείς εμφάνιζαν φλεβικά έμφρακτα. Μία ασθενής ήταν έγκυος, μία λεχωϊδα με ιδιοπαθή θρομβοκυττάρωση, ένας ασθενής παρουσίαζε βαριά σιδηροπενική αναιμία και τρεις ασθενείς εμφάνιζαν θρομβοφιλία. Όλοι οι ασθενείς έλαβαν ηπαρίνη ΧΜΒ στην οξεία φάση. Μία μόνο ασθενής παρουσίαζε μετά από ένα έτος νευρολογικό έλλειμμα. Συμπεράσματα: Στους ασθενείς με σημεία αυξημένης ενδοκράνιας υπέρτασης, με ή χωρίς νευρολογική σημειολογία, η ΘΦΚ πρέπει να αναζητείται στην απεικόνιση εγκεφάλου, ειδικά όταν συνυπάρχουν παράγοντες όπως παθολογική γενική αίματος, ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό θρομβοφιλίας ή εγκυμοσύνη. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία εξασφαλίζει στις περισσότερες περιπτώσεις πλήρη αποκατάσταση. 34 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Α6. Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΝΟΙΑ; Ά. Τσιακίρη, Κ. Βαδικόλιας, Κ. Τσακιρίδης, Θ. Κωνσταντινίδης, Γ. Τρυψιάνης, Σ. Τσακαλδήμη, Δ. Δελλαπόρτα, Μ. Βρύζας, Γ. Ταρτανής, Α. Πατούση, Ι. Ηλιόπουλος, Χ. Πιπερίδου Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Ιατρείο Άνοιας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης Eργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος Eργαστήριο Ιατρικής Στατιστικής ΔΠΘ Εισαγωγή: H εκτελεστική λειτουργικότητα περιλαμβάνει ένα σύνολο γνωστικών διαδικασιών που ρυθμίζουν, ελέγχουν και κατευθύνουν άλλες διεργασίες, όπως η σύνθεση και η διαχείριση της πληροφορίας, η προσοχή, η εργαζόμενη μνήμη, η εναλλαγή μεταξύ δοκιμασιών, η λύση προβλημάτων, ο σχεδιασμός και η ρύθμιση ενεργειών κ.α., οι οποίες έχουν ιδιαίτερη σημασία ιδιαίτερα σε νέες καταστάσεις, στις οποίες οι αυτοματοποιημένες συμπεριφορές είναι ανεπαρκείς. Έχει συνδεθεί με την λειτουργία των μετωπιαίων λοβών και συγκεκριμένα με τον προμετωπιαίο φλοιό, που είναι υπεύθυνος να ενσωματώνει πληροφορίες από πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου, επειδή συνδέεται με περισσότερες περιοχές του εγκεφάλου από οποιαδήποτε άλλη φλοιώδη περιοχή. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνήσει εάν η εξέλιξη των εκτελεστικών δεξιοτήτων μπορεί να αποτελεί διαφοροδιαγνωστικό δείκτη για την αγγειακή άνοια. Υλικό και Μέθοδοι: Συμπεριλήφθησαν 22 ασθενείς με αγγειακή άνοια, που παρακολουθούνται στο ειδικό Ιατρείο Άνοιας της Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Εκτιμήθηκαν με τη γνωστικό-συμπεριφορική κλίμακα Functional Cognitive Assessment Scale (FUCAS), καθώς και με την Κλίμακα Λειτουργικής Αξιολόγησης των Συμπτωμάτων Άνοιας (FRSSD) σε αρχικό στάδιο, έπειτα από 6 και 12 μήνες. Αποτελέσματα: Στατιστικά σημαντική μεταβολή κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης παρατηρήθηκε στο σύνολο και των δύο δοκιμασιών: Σύνολο λειτουργικής εκτίμησης (FUCAS) p=0,001, σύνολο FRSSD p=0,005. Συμπεράσματα: Η επιδείνωση αυτή επιβεβαιώνει πως η δυσλειτουργία των εκτελεστικών δεξιοτήτων αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της αγγειακής άνοιας. Σε πολλές περιπτώσεις όμως οι περιπτώσεις αγγειακής άνοιας πιθανώς είναι μικτές και θεωρείται ότι η έκπτωση στην εκτελεστική λειτουργικότητα δεν είναι επαρκής δείκτης διαφοροδιάγνωσης από μεικτή μορφή. Η ετερογένεια στην αγγειακή νόσο είναι ενάντια στην ύπαρξη συγκεκριμένου προτύπου νευροψυχολογικών ελλειμμάτων. 35 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Α7. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΝΟΙΑ Π. Βλοτινού1, Ν. Αγγελούσης1, Σ. Μπουτζώνη2, Κ. Χαραλαμπόπουλος2, Α. Καμπάς1, Μ. Μιχαλοπούλου1, Κ. Βαδικόλιας2, Α. Τερζούδη2, Χ. Πιπερίδου2, Ι. Ηλιόπουλος2 1Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 2Nευρολογική Κλινική ΔΠΘ, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης Η προοδευτική έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών ασθενών με άνοια, συσχετίζεται με την χαμηλή επίδοση αυτών σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής και λειτουργικότητας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μελέτη της συσχέτισης της αγγειακής άνοιας με τη φυσική δραστηριότητα, πεδίο στο οποίο τα βιβλιογραφικά δεδομένα είναι περιορισμένα. Στόχος: Η διερεύνηση της επίδρασης του επιπέδου των γνωστικών λειτουργιών ασθενών με αγγειακή άνοια, στην καθημερινή φυσική δραστηριότητα τους. Μεθοδολογία: Προσδιορίστηκε το επίπεδο των γνωστικών λειτουργιών 21 ασθενών (10 ανδρών κα 11 γυναικών), με αγγειακή άνοια μέσω της επίδοσης τους στην κλίμακα MMSE και καταγράφηκε με βηματόμετρα, η φυσική τους δραστηριότητα, κατά το διάστημα 2 χειμερινών εβδομάδων. Η σύγκριση αφορούσε ασθενείς με ίδια βαθμολόγηση στη μυική ισχύ σε άνω και κάτω άκρα κατά τη νευρολογική εξέταση. Αποτελέσματα - Συμπεράσματα: Βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές (f1,19=27,065, p<.001) στη φυσική δραστηριότητα ασθενών με διαφορετικό επίπεδο γνωστικών λειτουργιών. Ειδικότερα, σε κάθε ημέρα της εβδομάδας, οι ασθενείς με επίδοση στο MMSE >12, εμφανίζονται να έχουν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη φυσική δραστηριότητα (περίπου τετραπλάσια), συγκρινόμενοι με τους ασθενείς με μικρότερη επίδοση στην κλίμακα MMSE. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας παρουσιάζουν πρακτικό χαρακτήρα και μπορούν να λειτουργήσουν βοηθητικά ως προς την οργάνωση προγραμμάτων κινητικής και γνωστικής συντήρησης ασθενών με αγγειακή άνοια. Α8. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΟΜΟΚΥΣΤΕΊΝΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ (ΑΕΕ) Σ. Πατιάκας1, Β. Σταύρου1, Β. Σαμαράς1, Ι. Παραδιάς2, Δ. Μητσικάρης3 1Γενικό Νοσοκομείο Καστοριάς 2Ιδ. Παθολόγος 3Διαγνωστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης “Hemotest” 36 Σκοπός: Να μελετηθούν τα επίπεδα ομοκυστείνης σε ασθενείς με ιστορικό ΑΑΕ, δεδομένου ότι αυξημένες τιμές της προδιαθέτουν σε αθηροσκλήρωση και θρομβώσεις. ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Υλικό- Μέθοδος: Υλικό της μελέτης μας αποτέλεσαν 53 ασθενείς, 36 άνδρες και 17 γυναίκες, μέσης ηλικίας 67,4 ετών, οι οποίοι υπέστησαν στο πρόσφατο παρελθόν ΑΕΕ. Σε όλους προσδιορίστηκαν τα επίπεδα της ομοκυστεϊνης στο αίμα, αναζητήθηκε από το ιστορικό τους η ύπαρξη και άλλων θρομβοεμβολικών επεισοδίων, ενώ παράλληλα εξετάστηκε και η πιθανότητα έλλειψης φυλλικού οξέος και βιταμίνης Β12, καθώς και καταστάσεις που επηρεάζουν τις τιμές της ομοκυστεϊνης στο αίμα (όπως π.χ. υποογκαιμίας, νεφρικής ανεπάρκειας, κλπ). Αποτελέσματα: Τιμές ομοκυστείνης >15 nmol/L παρουσίασαν συνολικά 25 άτομα, δηλαδή ποσοστό 47,2%. Συγκεκριμένα: 12 άτομα -ποσοστό 22,64%- εμφάνισαν τιμές 15-20 nmol/L (με μέση τιμή 18,4), 7 ασθενείς –ποσοστό 13,2%- είχαν τιμές 20-30 nmol/L (με μέση τιμή 22,6), και τέλος 6 άτομα -ποσοστό 11,3%- παρουσίασαν ακόμα πιο αυξημένες τιμές, μεγαλύτερες των 30 nmol/L (με μέση τιμή 37,5). Μάλιστα, από το ιστορικό εντοπίστηκε και μια περίπτωση συνυπάρχουσας πνευμονικής εμβολής, με τιμή 36 nmol/L. Συμπεράσματα: Καταδεικνύεται, επομένως, ότι οι ασθενείς που υπέστησαν στο πρόσφατο παρελθόν ΑΕΕ παρουσιάζουν σε σχέση με τον υπόλοιπο γενικό πληθυσμό, αυξημένα επίπεδα ομοκυστεϊνης, και μάλιστα σε μεγάλο ποσοστό (47,2%). Ακόμη, καταγράφεται ως ιδιαίτερα σημαντικό και το ποσοστό (11,3%) των υψηλών τιμών ομοκυστεϊνης (>30 nmol/L), ενώ, όπως φαίνεται, δεν λείπουν και οι περιπτώσεις συνύπαρξης και άλλων θρομβωτικών επεισοδίων. NEDAFISP PROJECT – NEUROLOGY: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΟΛΠΙΚΗΣ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΕΕ- ΠΡΩΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Π. Νταλός, Μ. Φλαμουρίδου, Κ. Βαδικόλιας, Γ. Χαλικιάς, Π. Κίκας, Ε. Ρέστας, Κ. Ζάγκας, Κ. Χαραλαμπόπουλος, Α. Μήτσογλου, Α. Θωμαίδη, Γ. Τσιβγούλης, Ι. Ηλιόπουλος, Χ. Πιπερίδου, Σ. Κωνσταντινίδης 1Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική ΔΠΘ 2Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική ΔΠΘ Η κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) αποτελεί αποδεδειγμένο παράγοντα κινδύνου για Ισχαιμικό Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΙΑΕΕ). Καθώς σε πολλές περιπτώσεις είναι παροξυσμική και ασυμπτωματική («κρυπτογενής») η έγκαιρη ανίχνευσή της διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πρωτογενή και στη δευτερογενή πρόληψη των ΙΑΕΕ. Το πρόγραμμα NEDAFISP διεξάγεται στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης από την Πανεπιστημιακή Νευρολογική Κλινική και την Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του ΔΠΘ υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών Νόσων. Σκοπός: Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα πρώτα αποτελέσματα που αφορούν στο Νευρολογικό σκέλος του προγράμματος. Μέθοδος: α. Πληθυσμός της μελέτης: Ασθενείς που νοσηλεύθηκαν στην Πανεπιστη- 37 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ μιακή Νευρολογική Κλινική του ΠΓΝΑ για την περίοδο 01/2012-12/2012 ή παραπέμφθηκαν από τα Νευρολογικά Εξωτερικά Ιατρεία πληρώντας τα κριτήρια εισόδου (προηγούμενο ΑΕΕ ή ΠΙΕ χωρίς σαφές αίτιο, σιωπηλά έμφρακτα σε νευροαπεικόνιση, υποτροπιάζοντα ΑΕΕ υπό αντι-αιμοπεταλιακή αγωγή, αγγειακή άνοια, καταγραφή αρρυθμίας κατά τη διάρκεια υπερηχογραφικού αγγειακού ελέγχου). Αποκλείσθηκαν ασθενείς με γνωστό ιστορικό ΚΜ ή καταγραφή ΚΜ σε ΗΚΓραφικό έλεγχο κατά την είσοδο β. Οι ασθενείς τέθηκαν σε 24ωρες επαναλαμβανόμενες ΗΚΓ καταγραφές (1-3) γ. Η μετάδοση των δεδομένων και η αξιολόγηση έγινε μέσω του συστήματος του NEDAFISP. Αποτελέσματα: Από τους ασθενείς που νοσηλεύθηκαν με ΙΑΕΕ (Ν=120) οι 25 (20.88%) αποκλείσθηκαν καθώς είχαν γνωστή ΚΜ ή διαπιστώθηκε ΚΜ στο ΗΚΓ εισόδου. Στη μελέτη συμπεριελήφθησαν οι υπόλοιποι 95 καθώς και 12 ασθενείς (σύνολο Ν=107) που παραπέμφθηκαν από τα Εξωτερικά Ιατρεία της Νευρολογικής Κλινικής. Συνολικά διαπιστώθηκε ΚΜ σε 19 επιπλέον ασθενείς (16 νοσηλευόμενοι με ΙΑΕΕ). Σε 3 (2.8%) η διαπίστωση έγινε μετά τη 2η καταγραφή και σε 1(0.9%) μετά την 3η. Από τους 19 ασθενείς στους οποίους διαπιστώθηκε ΚΜ οι 6 πληρούσαν ταυτόχρονα 2 διαγνωστικά κριτήρια εισόδου και 3 περισσότερα από 2. Συμπεράσματα: Ο έλεγχος με επανειλημμένες 24ωρες ΗΚΓ καταγραφές ανέδειξε ικανό αριθμό περιπτώσεων ΚΜ που θα είχαν διαφύγει και ιδιαίτερα στους νοσηλευόμενους ασθενείς με ΑΕΕ ή ΠΙΕ αύξησε σημαντικά τον αριθμό των περιστατικών που αποδόθηκαν σε καρδιοεμβολική αιτία, με άμεσες συνέπειες στη θεραπευτική στρατηγική. Επιπλέον η παρουσία σιωπηλών εμφράκτων ή διάγνωση αγγειακής άνοιας, αποτελούν πιθανότατα ενδείξεις για έναν περισσότερο επίμονο έλεγχο για πιθανή κρυπτογενή ΚΜ, ακόμη και σε ασθενείς χωρίς προηγούμενο κλινικό ΑΕΕ. Β1. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΚΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ Κ. Τζιόμαλος1, Σ. Μπουζιανά1, Μ. Σπανού1, Α. Παυλίδης1, Β. Γιάμπατζης1, Μ. Παπαδοπούλου1, Ι. Καγκελίδης1, Δ. Μάγκου1, Θ. Τέγος2, Χ. Σαββόπουλος1, Α. Ι. Χατζητόλιος1 1Μονάδα Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων, Α´ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη 2Α´ Νευρολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή: Η σχέση αρτηριακής πίεσης (ΑΠ) στην εισαγωγή και βαρύτητας και έκβασης του οξέος ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ) είναι αμφιλεγόμενη. Σκοπός: Η εκτίμηση της σχέσης της ΑΠ στην εισαγωγή και της βαρύτητας και έκβασης του ΑΕΕ. 38 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Υλικό και μέθοδοι: Μελετήθηκαν προοπτικά 378 ασθενείς (38,9% άνδρες, ηλικία 78,8±6,5 έτη) με ΑΕΕ. Η βαρύτητα του ΑΕΕ εκτιμήθηκε με το National Institute of Health stroke scale (NIHSS) score στην εισαγωγή και η έκβαση με το τροποποιημένο Rankin scale (mRS) score στην έξοδο και με την ενδονοσοκομειακή θνητότητα. Αποτελέσματα: Δε διαπιστώθηκε συσχέτιση της συστολικής ΑΠ (ΣΑΠ) ή της διαστολικής ΑΠ (ΔΑΠ) με το NIHSS score ή το mRS score. Ωστόσο, οι ασθενείς που απεβίωσαν στο νοσοκομείο είχαν υψηλότερη ΔΑΠ από αυτούς που επιβίωσαν (88±19 έναντι 80±12 mmHg αντίστοιχα, p<0,05). Αντίθετα, η ΣΑΠ δε διέφερε μεταξύ των δύο ομάδων. Οι ασθενείς που απεβίωσαν ήταν συχνότερα παχύσαρκοι από τους ασθενείς που επιβίωσαν (35,7 έναντι 21,5% αντίστοιχα, p<0,05), είχαν συχνότερα κολπική μαρμαρυγή (69,7 έναντι 35,5% αντίστοιχα, p<0,001) και υψηλότερο NIHSS score (25,1±9,9 έναντι 7,2±7,8 αντίστοιχα, p<0,001). Σε πολυπαραγοντική ανάλυση, ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες ενδονοσοκομειακής θνητότητας ήταν η ΔΑΠ (σχετικός κίνδυνος 1,09, 95% διάστημα εμπιστοσύνης 1,02-1,07, p<0,05) και το NIHSS score (σχετικός κίνδυνος 1,24, 95% διάστημα εμπιστοσύνης 1,13-1,36, p<0,001). Παρόμοια ευρήματα διαπιστώθηκαν όταν μελετήθηκαν χωριστά οι υπερτασικοί ασθενείς (82,3% του πληθυσμού) ενώ στους μη υπερτασικούς ασθενείς η ΣΑΠ και η ΔΑΠ δε σχετίστηκαν με τη βαρύτητα ή την έκβαση του ΑΕΕ. Συμπεράσματα: Η αυξημένη ΔΑΠ στην εισαγωγή αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου ενδονοσοκομειακής θνητότητας στους ασθενείς με ΑΕΕ. Β2. O ΜΕΣΟΣ ΟΓΚΟΣ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ (MPV) ΩΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΣΤΑ ΑΓΓΕΙΑΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ Αικ. Λυσίτσκα1, Ε. Τσότσιου1, Ε. Γκονέζου1, Χ. Δούγιος2, Α. Δερμεντζόγλου1, Κ. Λουκάς1, Στ. Δόλγυρας1, Γ. Ρίζος3 1Παθολογική κλινική Γ. Ν. Ν. ΕΔΕΣΣΑΣ 2Εργαστήριο Βιοπαθολογίας 3Συνεργαζόμενος Νευρολόγος Εισαγωγή: Ο Μέσος όγκος Αιμοπεταλίων (Mean Platelet Volume, MPV), έχει χρησιμοποιηθεί ως απλώς, χρήσιμος προγνωστικός δείκτης, σε παθολογικές καταστάσεις (αθηροσκλήρωση, σακχαρώδη διαβήτη, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, προεκλαμψία, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια), στις οποίες τα αιμοπετάλια ενεργοποιούνται. Παρόλα αυτά, η κλινική τους χρησιμότητα στα ΑΕΕ είναι αντιφατική. Σκοπός: να προσδιορίσουμε αν ο MPV κατά την εισαγωγή των ασθενών με ΑΕΕ μπορεί ναι χρησιμοποιηθεί ως προγνωστικός δείκτης. Υλικό και μέθοδος: Σε 102 ασθενείς, που νοσηλεύθηκαν στην κλινική μας το 2011 με διάγνωση ΑΕΕ μετρήθηκε ο MPV των αιμοπεταλίων κατά την εισαγωγή με σταθερές εργαστηριακές μεταβλητές (μέθοδος, χρόνος και θερμοκρασία ανάλυσης, 39 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ καθώς και το ίδιο αντιπηκτικό), όπως και στη μονάδα ελέγχου. Όλοι οι ασθενείς υπεβλήθησαν σε CT εγκεφάλου. Για νευρολογική εκτίμηση χρησιμοποιήθηκε (όπου ήταν δυνατό) η τροποποιημένη κλίμακα Rankin κατά την εισαγωγή και κατά την έξοδο. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με αυτά ομάδας 100 ασθενών μαρτύρων, του ιδίου ηλικιακού φάσματος, που εισήχθησαν στην κλινική μας για άλλη αιτιολογία. Αποτελέσματα: Οι ασθενείς με ΑΕΕ είχαν μεγαλύτερο MPV (11.3 ± 1,8) σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (10.4 ± 1.1). Επίσης ασθενείς με μεγαλύτερο MPV είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάζουν σοβαρότερο ΑΕΕ (modified Rankin Scale score of 3 to 6) σε σχέση με τους ασθενείς με μικρότερο MPV (odds ratio=2.6; 95% confidence interval, 1.6 to 4.1; P<0.001). Δεν παρατηρήθηκαν διαφορές σε σχέση με την ηλικία, το είδος του ΑΕΕ και τη λήψη φαρμάκων. Συμπεράσματα: Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν ότι κυτοκίνες όπως interleukin-3 ή interleukin-6 επηρεάζουν τα μεγακαρυοκύτταρα και μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερα και πιο ενεργοποιημένα αιμοπετάλια. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε έτσι ότι ένα υψηλότερο MPV μπορεί να καταδεικνύει μια προφλεγμονώδη κατάσταση και προθρομβοτική κατάσταση ? ( ίσως ακόμη και πριν το καρδιαγγειακό γεγονός). Ακόμη και στην εποχή της θρομβόλυσης στα ΑΕΕ η μέτρηση του MPV οικονομική και εύκολη, μπορεί να αποτελέσει ένα δείκτη προς διερεύνηση των ΑΕΕ. Β3. ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΩΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚOI ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΟΞΕΙΑ ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ Π. Ζης, Π. Λειβαδέας, Δ. Μίχας, Α. Ζωνουδάκη, Π. Αγγελιδάκης, Α. Ταβερναράκης Γ.Ν.Α. Ευαγγελισμός 40 Εισαγωγή: Η ενδοεγκεφαλική αιμορραγία (ΕΑ) είναι ο τύπος ΑΕΕ με τη μεγαλύτερη θνητότητα. Σκοπός: Να εντοπιστούν προγνωστικοί παράγοντες, καταγράψιμοι στο ΤΕΠ, που να συνδέονται με την ενδονοσοκομειακή θνητότητα ασθενών με ΕΑ. Μέθοδος: Τα δεδομένα όλων των ασθενών με ΕΑ που εισήχθησαν στο Νευρολογικό Τμήμα του ΓΝΑ “Ευαγγελισμός” μεταξύ Ιανουαρίου 2011 και Δεκεμβρίου 2012, καταγράφηκαν στη βάση δεδομένων Evangelismos Stroke Registry. Αποτελέσματα: Από τους 154 συνεχόμενους ασθενείς με ΕΑ, οι 58 (37.7%) απεβίωσαν κατά τη νοσηλεία τους. Σε σχέση με τους επιζώντες, αυτοί που απεβίωσαν ήταν μεγαλύτεροι (μέση ηλικία 71.9 έναντι 67.4 έτη,p=0.047), είχαν πιο μειωμένο επίπεδο συνείδησης κατά την εισαγωγή (μέση βαθμολογία GCS 8.7 έναντι 14.2, p<0.001), μεγαλύτερο όγκο αιματώματος (μέση μέγιστη διάμετρος 5.4 έναντι 3.4cm, p<0.001) και συχνότερα εμφάνιζαν ενδοκοιλιακή επέκταση (60.3% έναντι 22.9%, p<0.001). Κατά την εισαγωγή, αυτοί που απεβίωσαν είχαν υψηλότερες τιμές γλυκόζης ορού ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ (159 έναντι 131 mg/dL, p=0.008), χαμηλότερα επίπεδα τριγλυκεριδίων (89 έναντι 106mg/dL,p=0.038) και υψηλότερη τιμή INR(1.50 έναντι 1.15, p=0.015). Οι ακόλουθες ανεξάρτητες μεταβλητές εισήχθησαν σε ένα πολυπαραγοντικό μοντέλο λογιστικής παλινδρόμησης: ηλικία, γλυκόζη ορού, INR, βαθμός GCS και ενδοκοιλιακή επέκταση. Το μοντέλο προέβλεπε τον ενδονοσοκομειακό θάνατο (x2 = 73.76, df=5, p<0.001), με την πλειοψηφία της μεταβλητότητας (43.8% έως 60.3%) να εξηγείται από δύο μεταβλητές: βαθμός GCS και INR. Κάθε επιπλέον βαθμός GCS συνδέεται με μείωση της πιθανότητας θανάτου κατά 40.3% (95% CI, 27.0-51,1%) και κάθε επιπλέον μονάδα INR συνδέεται με αύξηση της πιθανότητας θανάτου κατά 275.7% (95% CI, 121.6-625.1%). Συμπέρασμα: Ο βαθμός GCS και το INR στο ΤΕΠ είναι σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες της ενδονοσοκομειακής θνητότητας σε ασθενείς με ΕΑ. Β4. ΚΡΑΝΙΟΤΟΜΙΑ ΕΠΙ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΕΜΦΡΑΚΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗΣ ΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Α. Αθανασίου1,2, Α. Πρασσάς1, Χ. Αλεξανδρής1, Γ. Αλεξόπουλος1, Μ. Κοτινοπούλου1, Κ. Τσολέκα1 1Νευροχειρουργική Κλινική, Γ.Ν. Παπαγεωργίου, Θεσσαλονίκη 2Εργαστήριο Ιατρικής Πληροφορικής, Ιατρική Σχολή, Α.Π.Θ. Εισαγωγή: Αγγειακός εγκεφαλικός τραυματισμός ανευρίσκεται μετά από αμβλύ εξωκράνιο τραύμα υψηλής ισχύος σε 1-3% των ασθενών (Blunt Cerebrovascular Injury – BCVI). Στους παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται ο μηχανισμός της κάκωσης (απευθείας πλήξη ή υπερέκταση του αυχένα), κατάγματα της βάσης του κρανίου, διάχυτη αξονική βλάβη με GCS 8. Η πρόκληση ισχαιμικού εμφράκτου μετά από κρανιοεγκεφαλική κάκωση δεν είναι συχνή, με επίπτωση 2-3.5%, και μπορεί να συνυπάρχει με άλλη ενδοκράνια παθολογία. Στις αιτιολογίες συμπεριλαμβάνονται ο αγγειόσπασμος, η θρόμβωση και η παρεκτόπιση ή πίεση της Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας (ΜΕΑ). Παρουσίαση Περιστατικού: Μετά από τροχαίο ατύχημα, (δίκυκλο χωρίς κράνος), διακομίσθηκε πολυτραυματίας 25 ετών με GCS=3 και κάταγμα αριστερά κροταφικά, εκτεταμένη υπαραχνοειδή αιμορραγία και εγκεφαλικό οίδημα (συνοδές κακώσεις: κατάγματα αριστερής κλείδας, πλευρών και πνευμονικές θλάσεις). Αρχικά τοποθετήθηκε καθετήρας μέτρησης ενδοκράνιας πίεσης (ICP) και οδηγήθηκε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Άμεσα μετεγχειρητικά παρουσίασε σημεία αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης (έως 57mmHg). Στον επανέλεγχο με CT εγκεφάλου απεικονίστηκε υπόπυκνη περιοχή αριστερά κροταφικά (ισχαιμικό έμφρακτο ΜΕΑ) και αντιμετωπίστηκε με επείγουσα αποσυμπιεστική κρανιοτομία. Άμεσα μετεγχειρητικά υπήρξε ομαλοποίηση της ICP (8-10mmHg) και σταδιακά βελτίωση της νευρολογικής συνδρομής (δε ημιπάρεση, μικτή αφασία). Συζήτηση: Η CT Αγγειογραφία, έχοντας υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα, αποτελεί 41 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ την μέθοδο εκλογής στην διάγνωση του BCVI και θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην επείγουσα εξέταση του πολυτραυματία όταν υπάρχουν σχετικοί παράγοντες κινδύνου. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιθρομβωτικούς παράγοντες και χειρουργική παρέμβαση ανάλογα με τον βαθμό (grade) της βλάβης. Το BCVI αποτελεί κακό προγνωστικό παράγοντα, αλλά η πρόοδος στην κατανόηση, διάγνωση και αντιμετώπισή του έχει ελαττώσει την νευρολογική νοσηρότητα της οντότητας. Β5. ΕΝΔΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΡΑΓΕΝΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΑΝΙΩΝ ΑΝΕΥΡΙΣΜΑΤΩΝ. ΑΡΧΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΙΑΣ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΗΣ ΝΕΥΡΟΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Μ. Μαντατζής1, Θ. Μπιρμπίλης2, Γ. Τσιβγούλης3, Π. Πρασόπουλος1 1Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, Εργαστήριο Ακτινολογίας – Ιατρικής Απεικόνισης 2Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, Νευροχειρουργική Κλινική 3Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, Νευρολογική Κλινική Εισαγωγή: Η υπαραχνοειδής αιμορραγία (ΥΑ) αποτελεί ιδιαίτερη και εξαιρετικά επικίνδυνη μορφή ενδοκρανιακής αιμορραγίας. Στην μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων, οι μη-τραυματικές ΥΑ οφείλονται σε ρήξη αρτηριακών ανευρυσμάτων. Η θεραπεία των ασθενών με υπαραχνοειδή αιμορραγία είναι πολυδιάστατη και αφορά τόσο την αντιμετώπιση του αιτίου όσο και την αντιμετώπιση των πολλών σημαντικών συνεπειών της αιμορραγίας. Περιγράφεται η αρχική εμπειρία από την συνεργατική αντιμετώπιση των ραγέντων ανευρυσμάτων με έμφαση στις ενδαγγειακές μεθόδους. Υλικό – Μέθοδος: Από τον Σεπτέμβριο του 2010 εώς σήμερα προσήλθαν στο Π.Γ.Ν.Α 57 ασθενείς με αυτόματη υπαραχνοειδή αιμορραγία οφειλόμενη σε ρήξη ανευρύσματος στον ενδοκράνιο χώρο. Εκ των ασθενών αυτών 21 ασθενείς (9 Άνδρες, 12 Γυναίκες) υποβλήθηκαν σε ενδαγγειακό εμβολισμό, κυρίως στο πλαίσιο της επείγουσας αντιμετώπισης. Χρησιμοποιήθηκε μπαλόνι προστασίας σε 16 ασθενείς. Αποτελέσματα: Η εντόπιση των ανευρυσμάτων ήταν πρόσθια αναστομωτική εννιά (9), οπίσθιο αναστομωτικό τμήμα έσω καρωτίδας τέσσερα (4), διχασμός μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας τέσσερα (4), οπίσθια κάτω παρεγκεφαλιδική αρτηρία δύο (2), κορυφή βασικής αρτηρίας ένα (1) και Α1 τμήμα ένα (1). 19 από τα 21 ανευρύσματα εμβολίστηκαν επιτυχώς (90,47%). Παρατηρήθηκαν δύο μείζονα νευρολογικά συμβάντα, ένα λόγω αγγειόσπασμου και ένα λόγω θρόμβοεμβολικών επιπλοκών. Παρατηρήθηκε ρήξη που ελέγχθηκε με το μπαλόνι προστασίας σε δύο ασθενείς, χωρίς σημαντικές κλινικές συνέπειες. Συμπέρασμα: Η αντιμετώπιση της αυτόματης υπαραχνοειδούς αιμορραγίας και του 42 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ υποκείμενου αιτίου, που συνήθως είναι τα ραγέντα ενδοκράνια ανευρύσματα, απαιτεί τον συντονισμό και τη συνεργασία πολλών ειδικοτήτων. Σε σύγχρονα κέντρα αντιμετώπισης της υπαραχνοειδούς αιμορραγίας η επεμβατική Νευροακτινολογία και οι ενδαγγειακές τεχνικές αντιμετώπισης πρέπει να έχουν θέση στην θεραπευτική προσέγγιση. Β6. ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΑΕΕ. ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΔΙΛΗΜΜΑΤΩΝ Μ. Κρομμύδα, Τ. Ντόσκας, Δ. Δ. Μητσικώστας Νευρολογική κλινική, Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών Εισαγωγή: Η στένωση της καρωτίδας και η κολπική παροξυσμική μαρμαρυγή αποτελούν αναγνωρισμένες αιτίες για ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ). Σε μερικές περιπτώσεις η διάκριση της αιτιολογίας είναι δύσκολη όταν συνυπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου. Μέθοδος: Συζήτηση περιστατικού. Παρουσίαση Περιστατικού - συζήτηση: Ασθενής ηλικίας 74 ετών με ατομικό ιστορικό ΑΥ, παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής, καπνίσματος και πρόσφατης ΑΡ καρωτιδεκτομής, αμέσως μετά την επέμβαση εμφάνισε διαταραχές της εν τω βάθει αισθητικότητας, αστάθεια στη βάδιση και ημιανοψία. Διαπιστώθηκε απόφραξη της σπονδυλικής αρτηρίας και έμφρακτο βρεγματοινιακά. Τέθηκε σε διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή. Μία εβδομάδα αργότερα παρουσίασε πολλαπλά επεισόδια αστάθειας και σε επανέλεγχο διαπιστώθηκαν απόφραξη ΑΡ καρωτίδας και ΑΡ σπονδυλικής αρτηρίας. Τέθηκε σε αντιπηκτική αγωγή λόγω του ιστορικού της κολπικής μαρμαρυγής. Θα συζητηθούν οι αιτιολογικοί παράγοντες και τα θεραπευτικά διλήμματα που προκύπτουν σε περιπτώσεις συνύπαρξης πολλαπλών αιτιολογικών παραγόντων. Β7. ΣΥΝΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ, ΑΛΓΟΥΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΙΑΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΑΠΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ “ΑΡΩΓΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ” ΛΑΡΙΣΑΣ Σ. Παπακώστα, Ε. Κόκκα, Χ. Λιάσκος, Μ. Καραούζα, Α. Κομήτσα, Μ. Μπακάλη Κέντρο Αποκατάστασης «Αρωγή Θεσσαλίας» Λάρισας Σκοπός: Άλγος και ποιότητα ζωής (QoL) ασθενών με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ) συχνά υποτιμούνται στην κλινική πράξη. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση συσχέτισης της QoL με άλγος, εντόπιση, παλαιότητα ΑΕΕ και γνωσιακές διαταραχές ασθενών μετά από ΑΕΕ του κέντρου αποκατάστασης “Αρωγή Θεσσαλίας¨ Λάρισας. 43 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Υλικό: Συμμετείχαν 46 ασθενείς (24 άντρες, 22 γυναίκες) με ΑΕΕ (ηλικίας median range 72,5 ± 14,2 μήνες). Από αυτούς: • 29 ασθενείς με αριστερή πυραμιδική συνδρομή (ΑΠΣ) • 17 ασθενείς με δεξιά πυραμιδική συνδρομή (ΔΠΣ) 15 ασθενείς ήταν κατά το πρώτο εξάμηνο μετά ΑΕΕ (νΑΕΕ), 31 μετά παρέλευση εξαμήνου από ΑΕΕ (πΑΕΕ) Μέθοδος: Χρησιμοποιήθηκαν: stroke specific quality of life scale (SS-QOL), κλίμακα VAS, mini-mental state examination (MMSE). Στατιστική ανάλυση έγινε με Mann- Whitney t-test, x2 και Pearson correlation. Αποτελέσματα: Μη στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ φύλου, ΑΠΣ/ΔΠΣ και νΑΕΕ/ πΑΕΕ. Μεταξύ ΑΠΣ (132 ± 50), ΔΠΣ (103 ±52 ) και QοL, p=0,070. Μεταξύ ΑΠΣ (21,8 ± 7,7), ΔΠΣ (11,4± 12,8) και MMSE, p=0,070 Η QοL συσχετίζεται θετικά με MMSE p=0,002 και αρνητικά με VAS p=0,009. Συμπεράσματα: Οι ασθενείς δεν παρουσιάζουν διαφορές ανάλογα με φύλο, εντόπιση ΑΕΕ ή χρονικό διάστημα παρέλευσης μετά από αυτό. Ασθενείς με ΑΠΣ έχουν χειρότερη κινητικά πρόγνωση, αλλά καλύτερη QoL και MMSE (συνύπαρξη αφασικών διαταραχών). Ασθενείς που πονάνε έχουν χειρότερη QoL. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζονται άλγος και γνωσιακές διαταραχές, ώστε να βελτιώνεται η ποιότητα ζωής ασθενών και φροντιστών και ίσως η λειτουργικότητά τους. Β8. Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΦΩΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΣΕ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΛΥΣΕΙΣ ΦΩΝΗΤΙΚΩΝ ΧΟΡΔΩΝ ΣΕ ΠΑΡΑΜΕΣΗ ΘΕΣΗ Λ. Πρέζας1, Β. Λαμπροπούλου2, Γ. Βησσαράκης2 1Θεραπευτήριο «ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ» 2Κλινική «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ» 44 Εισαγωγή: Οι βλάβες του ΚΝΣ οδηγούν συχνά σε μονόπλευρη ή αμφίπλευρη παράλυση των φωνητικών χορδών σε παράμεση θέση με συνέπεια τη δυσχέρεια στη φώνηση και την ύπαρξη εισρόφησης στην κατάποση. Σκοπός της μελέτης: Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της λογοθεραπείας στην αποκατάσταση της φωνής και κατάποσης σε ασθενείς με μονόπλευρη παράλυση φωνητικής χορδής σε παράμεση θέση και διαταραχές φώνησης και εισρόφησης. Ασθενείς και μέθοδος: Οκτώ ασθενείς (2 άνδρες 6 γυναίκες) με μέση ηλικία (57 έτη) που νοσηλεύτηκαν στην Κλινική αποκατάστασης «Φιλοκτήτης» από 1/2011 μέχρι 10/2012 με μονόπλευρη κεντρική παράλυση φωνητικής χορδής σε παράμεση θέση και συνοδό δυσφωνία και εισρόφηση που επιβεβαιώθηκε με ενδοσκοπική μελέτη κατάποσης (FEEST). Αποτελέσματα: Από τους ασθενείς 6 εμφάνιζαν ισχαιμικό επεισόδιο από την οπίσθια ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ εγκεφαλική και οι 2 διάχυτες βλάβες στο παρέγχυμα. Όλοι οι ασθενείς κατά την προσέλευση είχαν αναπνευστικόμορφη φωνή και εισρόφηση υγρών και ημίρρευστων λόγω γλωττιδικού χάσματος. Υπεβλήθησαν σε λογοθεραπεία και στον επανέλεγχο οι 6 (4 με βλάβες από την οπίσθια εγκεφαλική και οι 2 με διάχυτες βλάβες) είχαν σαφή βελτίωση της φώνησης και φυσιολογική δοκιμασία κατάποσης. Η μια ασθενής είχε σημαντική βελτίωση στη φώνηση αλλά εξακολουθεί να εισροφά στα υγρά και η άλλη δεν εμφανίζει επαρκή βελτίωση ούτε στη σίτιση ούτε στην κατάποση. Στις 2 τελευταίες ασθενείς έχει προταθεί αυξητική φωνητικών χορδών. Συμπέρασμα: Η λογοθεραπεία είναι μια συντηρητική και μη επεμβατική μέθοδος που μπορεί να οδηγήσει στην αντιμετώπιση της δυσφωνίας και των εισροφήσεων μετά από κεντρικές μονόπλευρες παραλύσεις φωνητικών χορδών σε παράμεση θέση. Β9. Η ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ (ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΣΙΤΙΣΗ) ΚΑΙ Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Β. Κουλούλα, Χ. Ρίζος, Τ. Αυγερινού, Ε. Κουλούλας Απολλώνειο Κέντρο Αποθεραπείας και Αποκατάστασης, Λάρισα Εισαγωγή: Η επιλογή του είδους σίτισης είναι μια από τις πιο δύσκολες αποφάσεις των επιστημόνων που διαχειρίζονται άτομα μετά από Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (Α.Ε.Ε.). Σκοπός: Σκοπός της ανασκόπησης είναι να καταδειχθεί αν η διατροφική παρέμβαση και συγκεκριμένα η εντερική σίτιση σχετίζεται με την έκβαση της αποκατάστασης των ασθενών μετά από Α.Ε.Ε. Υλικό - Μέθοδοι - Αποτελέσματα: Πολλοί ασθενείς με Α.Ε.Ε. στη φάση της αποκατάστασης έχουν κάποιο βαθμό κακής θρέψης. Η επίδραση της κακής θρεπτικής κατάστασης στους ασθενείς αυτούς έχει σχετιστεί με μικρή πρόοδο της έκβασης τους, όπως μειωμένη λειτουργική βελτίωση, μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας, αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών και υψηλό ποσοστό θνητότητας. Η σωστή και κατάλληλη διατροφή έχει αποδειχτεί ότι αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την αποκατάσταση των ασθενών μετά από ΑΕΕ. Σημαντικό ποσοστό ασθενών με Α.Ε.Ε. στη φάση της αποκατάστασης έχουν περιορισμούς σχετικά με την σίτιση όπως δυσφαγία, γνωστικά ελλείμματα και περιορισμένη κινητικότητα. Η σίτιση μέσω του στόματος συνήθως παρεμποδίζεται από δυσκολία στη μάσηση και στην κατάποση, φτωχή όρεξη, μειωμένη ικανότητα αυτοσίτισης. Πρωτεϊνούχα και ενεργειακά συμπληρώματα διατροφής, πολτοποιημένες τροφές και πηκτά υγρά συνήθως είναι αυτά που δίνονται στους ασθενείς που έχουν προβλήματα μάσησης και κατάποσης. Ωστόσο αυτού του είδους η σίτιση μπορεί να μην είναι πλήρης σχετικά με τα θρεπτικά συστατικά των αναγκών του ασθενούς. Προτείνεται η εντερική σίτιση μέχρι την βελτίωση των προβλημάτων κατάποσης, μάσησης καθώς και η θρεπτική κατάσταση του ασθενούς.Το είδος της εντερικής σίτισης ποικίλλει. Κυρίως χρησιμοποιούνται ο ρινογαστρικός σωλήνας (Levin-NG) και η 45 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ γαστροστομία (PEG). Ο NG είναι ο πιο ασφαλής και χρησιμοποιείται για ασθενείς που χρειάζονται εντερική σίτιση στις πρώτες 2-3 εβδομάδες μετά το ΑΕΕ. Θνητότητα και αρνητικά αποτελέσματα ήταν σημαντικώς πιο πολλά με την χρήση PEG. Προτείνετε η χρήση PEG όταν οι ασθενείς δεν μπορούν να σιτιστούν μέσω NΤ ή όταν η εντερική σίτιση χρησιμοποιείται για χρονικό διάστημα πάνω από 2-3 μήνες. Βρέθηκε ότι ασθενείς με σοβαρό Α.Ε.Ε. που τρέφονταν με εντερική σίτιση για παραπάνω από το 25% της νοσηλείας τους παρουσίασαν μεγαλύτερη βελτίωση τόσο στο κινητικό όσο και στο γνωστικό μέρος της FIM και καλύτερη έκβαση. Συμπεράσματα: Η τεχνητή διατροφική υποστήριξη (εντερική σίτιση), σε συνδυασμό με χορήγηση κατάλληλων συμπληρωμάτων διατροφής, κυρίως ενεργειακά και αυξημένης περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, είναι μια αποτελεσματική θεραπεία στην φάση της αποκατάστασης σε ασθενείς μετά από σοβαρό Α.Ε.Ε. και σχετίζεται με καλύτερη γνωστική και κινητική έκβαση. Β10. Η ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΙΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Β. Κουλούλα, Ν. Σερέτη, Ε. Κουλούλας Απολλώνειο Κέντρο Αποκατάστασης, Λάρισα Εισαγωγή: Οι ασθενείς μετά από Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) παρουσιάζουν δυσφαγία, με αποτέλεσμα την άμεση υποθρεψία και πιθανά επεισόδια εισρόφησης. Η επίδραση της δυσφαγίας στην θρεπτική κατάσταση των ασθενών έχει ως επακόλουθο την μειωμένη κινητοποίηση των ασθενών, την εμφάνιση επιπλοκών και την παρατεταμένη νοσηλεία τους Σκοπός: Σκοπός της ανασκόπησης, είναι να καταδείξει την αναγκαιότητα της παρέμβασης του διαιτολόγου και του λογοθεραπευτή, σε ασθενείς με δυσφαγία μετά από ΑΕΕ. Αποτελέσματα - Συμπεράσματα: Συζητείται η βιβλιογραφία. Ο λογοθεραπευτής είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση της κατάποσης, και τη δημιουργία ενός κατάλληλου προγράμματος παρέμβασης με τη χρήση συγκεκριμένων μεθόδων, για την βελτίωση της κινητικότητας της λαρυγγικής και φαρυγγικής λειτουργίας. Ο διαιτολόγος είναι υπεύθυνος για την διόρθωση του υποσιτισμού ως φυσικό επακόλουθο της δυσφαγίας. Η ρινογαστρική σίτιση (NAG) και η σίτιση μέσω γαστροστομίας (PEG) έχουν αναγνωριστεί ως μέθοδοι άμεσης θρεπτικής υποστήριξης σε ασθενείς με εμμένουσα νευρολογική δυσφαγία, ενώ η PEG είναι πιο αποτελεσματική και ασφαλής μέθοδος για την βελτίωση της θρεπτικής κατάστασης του ασθενούς με δυσφαγία από ΑΕΕ. 46 ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Στο στάδιο που ο ασθενής είναι σε θέση να σιτιστεί από το στόμα κρίνεται αναγκαία η συνεργασία του λογοθεραπευτή και του διαιτολόγου για τον καθορισμό της θέσης, της σύστασης και της ποσότητας της τροφής με στόχο την θεραπεία της δυσφαγίας, την μείωση των κίνδυνων εισροφήσεων και αναπνευστικών λοιμώξεων, την βελτίωση του θρεπτικού επίπεδου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του. 47 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ημερομηνίες Διεξαγωγής Παρασκευή 8 - Σάββατο 9 Μαρτίου 2013 Τόπος Grand Hotel Palace, Θεσσαλονίκη Μοναστηρίου 305 - 307, 54628 Θεσσαλονίκη, Ελλάδα Τηλ. 2310 549000 Fax. 2310 549149 Οργάνωση Συνεδρίου – Γραμματεία – Πληροφορίες PRAXICON Εθν. Αντιστάσεως 101, Τ.Κ. 551 34, Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ. +30 2310 460 682, 2310 460 652 Fax. +30 2310 435 064 E-mail: info@praxicon.gr • Website: www.praxicon.gr Έκθεση Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου θα λειτουργεί έκθεση φαρμακευτικών και ιατρικών προϊόντων για την ενημέρωση των συμμετεχόντων. Διακριτικό Σήμα Για την παρακολούθηση των εργασιών του Συνεδρίου οι σύνεδροι είναι απαραίτητο να φέρουν τη διακριτική κονκάρδα εγγραφής που χορηγείται από τη γραμματεία on site και παρακαλούνται να τη φορούν καθ’ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου. Ο κάθε σύνεδρος θα φέρει αποκλειστικό αριθμό (BARCODE) αναγνωρισιμότητας σύμφωνα με τις νέες οδηγίες του ΕΟΦ. Πιστοποιητικό Παρακολούθησης Το Πιστοποιητικό Παρακολούθησης θα δίνεται από τη γραμματεία την τελευταία ημέρα του Συνεδρίου, κατόπιν επίδειξης της κονκάρδας εγγραφής και της κάρτας ωρών παρακολούθησης. Ελάχιστες ώρες παρακολούθησης: 12 ώρες. 48 Το πιστοποιητικό έχει μοριοδότηση από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο 10 μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME Credits ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Προβολικός Εξοπλισμός Στην αίθουσα των εργασιών του Συνεδρίου θα πραγματοποιούνται προβολές με data video projectors και διαφανειών μέσω PowerPoint για τις ανάγκες των ομιλητών. Παρακαλούνται όλοι οι ομιλητές να παραδίδουν το υλικό της παρουσίασης τους έγκαιρα (τουλάχιστον 1 ώρα πριν την έναρξη της ομιλίας τους) στη γραμματεία του προβολικού εξοπλισμού. Δικαίωμα Συμμετοχής Το δικαίωμα συμμετοχής έχει οριστεί ως εξής: Μέχρι 28/1/2013 Από 29/1/2013 Ειδικοί ιατροί 80€ 100€ Ειδικευόμενοι ιατροί 50€ 80€ Νοσηλευτές/τριες 20€ 20€ Επαγγελματίες Υγείας -Ιατρ. Φροντίδας 20€ 20€ Φοιτητές Δωρεάν Δωρεάν Το δικαίωμα συμμετοχής περιλαμβάνει: Παρακολούθηση των εργασιών του Συνεδρίου Παραλαβή της τσάντας και του συνεδριακού υλικού του Συνεδρίου Παραλαβή κονκάρδας Παραλαβή πιστοποιητικού παρακολούθησης Καφέ στα διαλείμματα Συμμετοχή στις κοινωνικές εκδηλώσεις 49 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Επίσημη Ιστοσελίδα Συνεδρίου www.praxicon.gr/aggeiakwneggefalikwnnoswn.html Επίσημη ιστοσελίδα της Εταιρείας www.cerebrovascular.gr Νομική Ευθύνη Οι οργανωτές καθώς και το γραφείο οργάνωσης του Συνεδρίου δεν έχουν καμία ευθύνη για προσωπική βλάβη ή απώλειες οποιασδήποτε φύσεως στους συμμετέχοντες, τα συνοδά μέλη ή για την καταστροφή, απώλεια και κλοπή των προσωπικών τους αντικειμένων. Βράβευση Εργασιών Στις 3 καλύτερες εργασίες θα απονεμηθεί ειδικό τιμητικό δίπλωμα. Η κρίση των εργασιών θα γίνει από ειδική επιτροπή βράβευσης σε συνδυασμό με τη βαθμολογία κατά τη διάρκεια της παρουσίασης από τους συντονιστές. 50 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ & ΥΠΟΒΟΛΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 52