6. HAFTA PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Nurhayat ÇELEBİ nurcelebi@karabuk.edu.tr KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ İÇİNDEKİLER ÖĞRENME STİLLERİ 2‐15 - ÖĞRENME STİLLERİ VE TANIMLARI Görsel /İşitsel /Kinestetik Öğrenme Stilleri Herrmann’ın Beyin Üstünlük Ölçeği David Kolb’un Deneyimsel Öğrenme Teorisi Ve Öğrenme Stilleri Modeli Honey ve Mumford’un Öğrenme Stilleri Myers – Brigs Tip Göstergesi Filder – Silverman’ın Öğrenme Stili Modeli Dunn ve Dunn’ın Öğrenme Stili Öğeleri KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ ÖĞRENME STİLLERİ HEDEFLER Bu dersi alan öğrenci, ders verdiği grubun özelliklerini tanımaya çalışır. Bu dersi alan öğrenci, öğrencinin özelliklerine göre dersini planlar ÖĞRENME STİLLERİ VE TANIMLARI ‐Görsel /İşitsel /Kinestetik Öğrenme Stilleri ‐Herrmann’ın Beyin Üstünlük Ölçeği ‐David Kolb’un Deneyimsel Öğrenme Teorisi Ve Öğrenme Stilleri Modeli ‐ Honey ve Mumford’un Öğrenme Stilleri ‐ Myers – Brigs Tip Göstergesi ‐ Filder – Silverman’ın Öğrenme Stili Modeli ‐ Dunn ve Dunn’ın Öğrenme Stili Öğeleri SORU: Öğrenmenizi Verimli Kılmak İçin Nasıl Bir Yöntem İzliyorsunuz? ÖĞRENME STİLİ NEDİR? • ‐Keefe öğrenme stilini, bir öğrenenin uyarıcıları nasıl algıladığı, bu uyarıcılardan nasıl etkilendiği ve öğrenme çevresine nasıl tepkide bulunduğuna dair sağlam göstergeler olarak işlev gören bilişsel, duyuşsal özellikler ile psikolojik faktörlerin birleşimi olarak tanımlar. Kısaca öğrenenlerin bilgiyi alma ve işlemede kullandıkları karakteristik güçlere ve tercihlere öğrenme stili denir. 2. ÖĞRENME STİLİ NASIL OLUŞUR? • Öğrenme stili bir öğrencinin, öğrenme içeriği ile ilgili uyarıcıları kullanması ve bu uyarıcılara tepkide bulunması yoluyla oluşur. 3.ÖĞRENME STİLLERİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR? KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 3 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ • Öğrenme stilleri öğrenenlerin ne öğrendikleri ile ilgili değil nasıl öğrendikleri ile ilgilidir. • İyi ya da kötü öğrenme stili diye bir şey yoktur. • Öğrenme stillerinin olduğu gibi kaldığı ya da devam ettiği şeklinde bir anlayış yoktur. 4.EĞİTİMDE ÖĞRENME STİLİNİN ETKİLERİ NELERDİR? • Etkili öğrenme için, öğretim yöntemiyle öğrencinin öğrenme stili arasında uyum olmalıdır. • Eğitimin amacı, öğrencilerin hem tercih ettikleri hem de az tercih ettikleri öğrenme modellerindeki ve öğrenme stillerindeki becerileri geliştirmeleri için öğrencilere yardım etmek olmalıdır. GÖRSEL/İŞİTSEL/KİNESTETİK ÖĞRENME STİLLERİ (VAK:VİSUAL/AUDİTORY/KINESTHETİC) VAK ÖĞRENME STİLLERİ Öğrenme stili Tanımı Görsel Görme ve okuma İşitsel Dinleme ve konuşma Kinestetik Dokunma ve yapma VAK MODELİNE GÖRE GÖRSEL STİLİN GENEL ÖZELLİKLERİ • Görülen ve gözlene şeyleri kullanmayı gerektirir. • Her şeyi gözden geçirir her şeyi görmek ister. • Haritalar, resimler ve diyagramlar öğrenmesinde kolaylık sağlar. • Genellikle ayrıntılı not tutarlar. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 4 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ • Bir konuyu bütün olarak anlamak için öğretmenin vücut dilini ve yüz ifadelerini görme ihtiyacı duyar. VAK MODELİNE GÖRE İŞİTSEL STİLİN GENEL ÖZELLİKLERİ • Sözel olarak yapılan açıklamaları ve sözlü verilen yönergeleri tercih ederler. • Nadiren not alırlar. • Verilen ödevleri yapmak yerine onun hakkında konuşmayı tercih ederler. VAK MODELİNE GÖRE DOKUNSAL/KİNESTETİK STİLİN GENEL ÖZELLİKLERİ • Dokunma,yapma ve hareket etme yoluyla öğrenirler. • Ellerini kullanarak konuşur ve parmaklarıyla hesaplama yaparlar. • Plan, proje ve taslak hazırlamada iyidirler. • Genellikle maceraperesttirler. • Uzun süre oturmaktan sıkılırlar. • Herhangi bir konuda çalışırken materyale dokunmak, materyali hareket ettirme ihtiyacı duyarlar. Herrmann’ın Beyin Üstünlük Ölçeği Olgusal,eleşti rel,analitik ve rasyonel düşün‐ meyi temsil eder Mantıksal Düşünürler Ardışık düşünürler ‐Fikirleri düşünme ‐Detaylı temsil eder. çalışmalar yapma Yapılandırı‐cı, disiplinli, kontrollü ve planlı düşünmeyi ‐Veri ve bilgi ‐Farklı yöntemler toplama deneme ‐Bilgileri mantıksal düzenleme ‐Teknik yapma ‐Ayrıntılı tutma not ‐Ayrıntılı anlatım analiz ve açıklama ‐Bilimsel araştırma yapma KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 5 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ İnsan ilişkileri‐ ne önem veren ve duygusal düşünmeyi temsil eder Duygusal Düşünürler Bütüncül Düşünürler ‐Fikirleri paylaşma ‐Ayrıntı bütüne verme, ‐Öğrenilenleri içselleştirme ‐Tiyatro,drama çalışmalarına katılma Kavramsallaştırıcı, sezgisel, görsel ve yaratıcı yerine düşünmeyi temsil eder. önem ‐Görsel kullanma araç ‐Beyin fırtınasına önderlik etme ‐Müzik eşliğinde ‐Deneyler yapma çalışma ‐Dokunarak ve araç kullanarak öğrenme David Kolb’un Deneyimsel Öğrenme Teorisi ve Öğrenme Stilleri Modeli  David Kolb tarafından yıllar önce geliştirilen model, 1984’te öğrenme stili modeli olarak yayınlanmıştır.  Kolb’ un öğrenme teorisi 4 aşamalı öğrenme döngüsüne ve 4 farklı öğrenme stiline (tercihine) dayalıdır.  Kolb’ un modeli, “4 aşamalı öğrenme döngüsü” ve “4 farklı öğrenme stili” olarak iki düzeyde çalışır. Bunlar: Birinci Düzey: Aşamalı Öğrenme Döngüsü  1. Somut Deneyim (Concrete Experince – CE)  2. Yansıtıcı Gözlem (Reflective Observation – RO)  3. Soyut Kavramsallaştırma (Absract Conceptualization – AC)  4. Aktif Deneyim (Active Experimentation – AE) İkinci Düzey: Farklı Öğrenme Stili  1. Değiştiren (Divergen – CE/RO)  2. Özümseyen (Assimilatör – AC/RO)  3. Ayrıştıran (Coverger – AC/AE)  4. Yerleştiren ( Accomadator – CE/AE KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 6 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Yerleştiren (hissetme ve yapma) Somut deneyim (hissetme) Değiştiren (hissetme ve izleme) Aktif deneyim Yansıtıcı gözlem (yapma) (izleme) Ayrıştıran (düşünme ve yapma) Soyut kavramsallaştır ma Özümseme (düşünme ve izleme) (düşünme)  Kolb’ a göre insanlar farklı öğrenme stillerine sahiptirler. Öğrenme stilleri çeşitleri faktörlerden etkilenir. Özellikle, deneyimsel öğrenme teorisinde Kolb, insanın gelişmesini üç aşamada tanımlar: 1) Kazanma (Acquisition): Doğumdan ergenliğe kadar temel yeteneklerin ve bilişsel yapıların gelişmesidir. 2) Uzmanlaşma (Specilization): Okullaşma, yetişkinlik ve işle ilgili ilk kişisel deneyimlerden oluşur. Toplumsal‐eğitimsel‐örgütsel sosyalleşme tarafından şekillendirilen özel olarak uzmanlaşılan öğrenme stilinin gelişmesidir. 3) Bütünleştirme (Integretion ): Daha ileriki iş ve kişisel yaşamda egemen olmayan öğrenme stilinin ifadesinden oluşur. 4) Stil seçimini, her ne etkilerse etkilesin kendi‐kendine öğrenme stili aslında bizim yaptığımız seçimler sonucu oluşan ve doğrusal eksen eksen olarak ifade edilen iki değişkenin ürünüdür. 5) Somut deneyim (hissetme )………Soyut kavramsallaştırma (düşünme) 6) Aktif deneyim (yapma)……………Yansıtıcı gözlem(İzleme) KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 7 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Hissetme Yapma İzleme Düşünme Öğrenme stilimiz “kavrama deneyimi” ve “dönüştürme deneyimi” seçimlerimizin bir ürünü olarak ortaya çıkar: 1) “Kavrama Deneyimi”; bir görev veya deneyime nasıl yaklaştığımız yani kullandığımız yöntemle ilgilidir. Bunu yaparken aşağıdakilerden birini kullanırız: a) İzleme b) Yapma 2) “Dönüştürme Deneyimi”; bir şeyin veya görevin bizim için anlamlı ve yararlı olması için duygusal olarak deneyimi nasıl dönüştüreceğimize karar vermemizle ilgilidir. Bunu yaparken aşağıdakilerden birini kullanırız: a) Düşünme b) Hissetme  Somut deneyimi yüksek kişiler, öğrenmeleriyle ilgili geri bildirim aldıkları ve öğrenme ortamlarında tartışmalara katıldıkları zaman en iyi şekilde öğrenirler. Karakteristik soruları “Niçin?” dir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 8 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ  Soyut kavramsallaştırması yüksek kişiler, simülasyon, uygulama ve alıştırma gibi düzenlenmeyen öğrenme yaklaşımları kullanıldığında öğrenemezler ve kendilerini engellenmiş hissederler. Karakteristik sorusu “Nedir?” dir.  Yansıtıcı gözlemi yüksek kişiler, iyi tanımlanmış görevlerde, aktif bir şekilde çalışma fırsatına sahip olduklarında, deneme‐yanılma yöntemini kullandıkları öğrenme çevresinde en iyi şekilde öğrenirler. Karakteristik soruları “Nasıl?” dır.  Aktif deneyimi yüksek kişiler, projeler, uygulamalı ev ödevleri veya küçük grup tartışmaları gibi durumlarda en iyi öğrenirler. Karakteristik soruları “ya…ise?” dir. Kolb, ikinci düzey 4 farklı öğrenme stilini şu şekilde açıklar:  Değiştiren (Hissetme ve İzleme): Bu insanlar konulara farklı açılardan bakabilirler. Somut durumlara bakış açıları çok iyidir, yapmaktansa izlemeyi tercih ederler. Yeni fikirler ve düşünceler üretmede çok iyi performans gösterirler.  Özümseyen (İzleme ve Düşünme): Bu öğrenme stili, açık ve öz bir mantıksal yaklaşım tarzıdır. Düşünceler ve kavramlar insanlardan daha önemlidir. Pratik uygulamalardan ziyade, kesin ve net açıklamalara ihtiyaç duyarlar. Bu insanlar öğrenme durumlarında, ders vermek, analitik modeller ve konularla ilgili açıklama yapmak ve konular üzerinde düşünme eğilimindedirler.  Ayrıştıran (Yapma ve Düşünme): Bu stildeki insanlar, problemleri rahatlıkla çözerler ve konularla ilgili pratik ve uygulamalı çözümler üretebilirler. Dikkatlidirler, teknik görevleri tercih ederler, insanlarla ve insanlar arasındaki görüşlerle daha az ilgilenirler. Bu stil, uzmanlaşma ve teknik yetenekleri sağlar.  Yerleştiren (Yapma ve Hissetme): Bu insanlar, pratik ve deneyimsel yaklaşımları kullanmayı tercih ederler. Bu stildeki insanlar, diğer üç öğrenme stiline göre daha fazla risk alma eğilimindedirler. Bir görevi tamamlamak için takımlarda işbirliği yaparak çalışmayı tercih ederler. Honey ve Mumford’un Öğrenme Stilleri Peter Honey ve Alan Mumford, Kolb’un “öğrenme döngüsü” modeline dayanarak ve öğrenme stilleri envaterinden yararlanarak kendi modellerini geliştirmişlerdir. Öğrenenlerin yaptıkları tercihlerle göre öğrenme stillerini şu şekilde açıklamışlardır: 1) Bir Deneyime Sahip Olma (Aşama 1) – Eylemci (Stil 1): “Burada ve şu anda” meydana gelen deneyimi araştırmak ve anlamaya çalışmak, başkalarıyla birlikte olmaktan hoşnut olmak, yeni durumlar karşısında meydan okumak ve açık fikirli olmak tipik özelliktir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 9 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ 2) Deneyimi Gözden Geçirme (Aşama 2) – Yansıtıcı (Stil 2): “Bir kenara çekilmek”, verileri toplayarak bir araya getirmek, uzun uzun düşünmek ve zihinde tartmak, analiz etmek, konuşmadan önce dinlemek ve başkalarını düşünmek ve anlayışlı olmak tipik özelliktir. 3) Deneyimi Sonuçlandırma (Aşama 3) – Kuramcı (Stil 3): Mantıksal açıdan adımlarla konular üzerinde düşünmek, kuramlar içinde yer alan farklı gerçekleri mantıklı bir şekilde özümsemek, nesnel olmak, öznelliği ve saygısızlığı kabul etmemek tipik özellikleridir. 4) Gelecek Aşamaları Planlama (Aşama 4) – Pragmatist (Stil 4): Yeni fikirler, araştırmak ve denemek, pratik olmak, problem çözmek, çabuk kararlar almaktan hoşlanmak, uzun tartışmalardan sıkılmak tipik özellikleridir.     Eylemci – Yerleştiren Yansıtıcı – Değiştiren Kuramcı – Özümseyen Pragmatist – Ayrıştıran Aşama 1: Deneyim sahibi olma (Eylemci) Aşama 4: Bir sonuca göre farklı şekillerde davranma (Pragmatist) Aşama 2: Deneyimi yansıtma (Yansıtıcı) Aşama 3: Deneyimden sonuç çıkarma (Kuramcı) EYLEMCİLER Bir görevi yerine getirdikleri ve bir faaliyette etkin olarak rol aldıkları zaman en iyi şekilde öğrenirler. Eylemciler en iyi öğrendikleri durumlar:  Dikkatleri ve ilgileri çekildiği zaman,  Yeni tecrübeler, problemler ve olanaklar olduğu zaman,  Öğrenme faaliyetlerini yönlendikleri zaman,  Heyecanlandıkları zaman,  Kendi öğrenmelerinde serbest bırakıldıkları zaman,  Tartışmayı kendileri düzenledikleri zaman KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 10 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ YANSITICILAR Bir şeyin nasıl meydana geldiğini öğrendikleri zaman en iyi şekilde öğrenebilirler. Yansıtıcıların en iyi öğrendikleri durumlar:  Geri planda rol aldıkları zaman,  Kendilerine düşünmeleri ve düşünmelerini yansıtmaları için süre verildiği zaman,  Faaliyetleri ve etkinlikleri gözlemlemeye ve düşünmeye yönlendirdikleri durumlarda,  Öğrenme deneyimleri yapısallaştırdıkları zaman. KURAMCILAR Geniş bir kesimdeki küçük bir parçanın nasıl oluştuğunu anladıkları zaman en iyi şekilde öğrenirler. Kuramcı öğrenenlerin en iyi öğrendikler durumlar:  Durum ve görüşleri yöntemlerle araştırmak için zamanları olduğunda,  Öğrenmeyi bir model içinde kendileri organize ettikleri zaman,  Derinlemesine inceleme yaptıkları zaman,  Öğrenme kesin ve açık amaçlarla yapısallaştırıldığı zaman,  Öğrenme akılcı ve mantıksal görüldüğü zaman,  Önce düşünüp sonra analiz edip daha sonra genellemeye gidebildikleri zaman. PRAGMATİSTLER Öğrenmeleri için bir iş üzerinde kendilerine uygulama fırsatı sunulduğunda en iyi şekilde öğrenirler. Pragmatistlerin en iyi öğrendikleri durumlar:  Pratik yaptıkları ve öğrendiklerini uygulama fırsatı verildiği zaman ,  Bir model ya da kuramı uygulama fırsatı sunulduğu zaman. Bazı öğrenciler, bu öğrenme tercihlerinden tek birine eğilim göstermezken, bunlardan bir ya da bir kaçına yönelik güçlü tercihlere sahip olabilirler. MYERS – BRİGS TİP GÖSTERGESİ KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 11 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Bu model, öğrencileri Carl Jung’ un psikolojik tipler teorisinden elde edilen ölçekteki tercihlerine göre sınıflandırır (Lawrence, 1993). Buna göre, öğrenciler aşağıda yer alan öğrenen tiplerinden biri olabilir: 1. Dışadönükler 2. Duygusallar 3. Düşünürler 4. Yargılayıcılar Dışadönükler: Konular üzerinde deneme yaparlar, dış dünyadaki insanlar üzerine odaklanırlar. İçedönükler: Konular üzerinde düşünürler ve iç dünyalarındaki düşünceler üzerine odaklanırlar. Duygusallar: Pratiktirler, ayrıntı, gerçekler, yöntemler ve işlemler üzerinde odaklanırlar. Sezgiseller: Hayal gücü kuvvetli, yaratıcı, kavram yönelimlidirler. Düşünürler: Şüphecidirler, mantıksal ve kurallara dayalı olarak karar verme eğilimindedirler. Hissiler: Değerbilirdirler, kişisel ve hümanistik düşüncelere göre karar verirler. Yargılayıcılar: Bir gündem belirleyip onu takip etme eğilimindedirler. Algılayıcılar: Değişen koşullara kolayca adapte olma eğilimindedirler. FİLDER – SİLVERMAN’IN ÖĞRENME STİLİ MODELİ Filder ve Silverman (1988) ve (Filder, 1996), tarafından geliştirilen model kategorilerine göre, bir öğrencinin öğrenme şekli 4 soruya cevap verme şekline göre tanımlanabilir. Bu sorular: 1) Öğrenciler, bilgi çeşitlerini hangi tercihlerle algılar? 2) Bilgi tipi hangi duyular yoluyla en etkili şekilde algılanır? 3) Öğrenciler, bilgiyi nasıl işlemeyi tercih ederler? 4) Öğrencinin karakteristik olarak algılayışı nasıl gelişir? Bu model, öğrencileri öğrenme tercihleri açısından şu şekilde sınıflandırır: Duygusal öğrenenler, görsel öğrenenler, aktif öğrenenler, ardışık (dizgisel öğrenenler) ARDIŞIK (DİZGİSEL) ÖĞRENENLER  Doğrusal ve düzenli bir şekilde ve artan küçük basamaklarla öğrenirler.  Global öğreneler; bütüncüldürler, düzenlidirler ve büyük sıçrayışlarla öğrenirler. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 12 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ  Ardışık öğrenenler, problemlere çözümler bulmada mantıksal adımlarla ilerleme ve sonuca ulaşma eğilimindedirler.  Global öğrenenler, karmaşık problemleri çabucak çözebilirler. Resmin tamamını kavradıkları zaman orijinal bir yolla konuları bir araya getirip, bağlantıları kurarlar fakat onu başkalarına açıklama da zorluk çekebilirler. DUNN ve DUNN’ IN ÖĞRENME STİLİ MODELİ  Dunn ve Dunn’ın öğrenme stili modelinin yapıtaşı , çoğu insanın yeni ve zor bir konuyu öğrenebileceği ve her kişinin zor ve yeni bir konuyu iyice öğrenirken kendine has benzersiz yollara sahip olduğudur. Dunn ve Dunn’ın Öğrenme Stili Modelinin İlkeleri 1) Çoğu birey öğrenebilir. 2) Öğretimsel çevreler, kaynaklar ve yaklaşımlar çeşitli öğrenme stil güçlerine karşılık verir. 3) Herkesin güçlü olduğu yönler vardır; fakat,bazı insanlar farklı güçlere sahiptir. 4) Bireysel öğrenim tercihleri vardır ve bunlar güvenilir bir şekilde ölçülebilir. 5) Öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap veren çevreler, kaynaklar ve yaklaşımlar kullanıldığında onlar istatistiksel olarak daha yüksek başarı elde ederler ve uygun olmayan davranışlardan ziyade test puanlarına uyumlu tutum ve davranışlar sergilerler. 6) Çoğu öğretmen öğretimlerinin bir yapıtaşı olarak öğrenme stillerini kullanmyı öğrenebilir. 7) Pek çok öğrenci teni ve zor bir akademik konuya yoğunlaştıkları zaman sahip oldukları öğrenme stili güçlerinden faydalanarak konuyu öğrenebilirler Dunn ve Dunn’ın Öğrenme Stili Öğeleri Çevresel Uyarıcı Tercihleri Ses Işık Sıcaklık Tasarım (dizayn) Duygusal Uyarıcı Tercihleri Motivasyon KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 13 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Devam etme(süreklilik) Sorumluluk Yapı Fizyolojik Uyarıcı Tercihleri Algılama Intake Zaman Değişkenlik Psikolojik Uyarıcı Tercihleri Global/Analitik, Yarıküre Tepkisel(impulsive)/Yansıtıcı SONUÇ Öğrenme stilleri, yeni bir bilgiyi öğrenirken kullanılan farklı yaklaşımlar ya da öğrenme yollarıdır. İnsanların öğrenme stilleri birbirinden farklıdır. Ancak, insanlar farklı öğrenme stillerini farklı öğrenme koşullarında kullanarak öğrenme yeteneklerini geliştirebilirler. Her öğretim stili farklı özellikteki bireylere hitap eder.öğretmen öğrencilerin farklı öğrenme stillerine sahip olduğunu bilirse bir konuyu öğretirken farklı öğrenme stillerinden yararlanabilir. Yaşantılarında karşılaştıkları problemleri çözerken yaşama uyum sağlamalarını kolaylaştırıcı etkinliklerde bulunmalarına yardım eder. Kaynakça AÇIKGÖZ, Ü. K. (2003) Aktif Öğrenme. Eğitim Dünyası Yayınları. DEMİREL, Ö. (2002). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem A. DOĞANAY, A.(Editör). ( 2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 4.Baskı. Ankara:PegemA. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 14 PFS103 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ HESAPÇIOĞLU, M.(2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Noel. KÜÇÜKAHMET, L. (2006).Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Nobel. OCAK, G.(Editör).(2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri.3.Baskı. Ankara:PegemA. ÖZDAŞ, A. (1997). Öğretim İlke ve Yöntemleri, İstanbul 1997. SÖNMEZ,V.(2010). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 4.Baskı. Ankara: Anı. SÖZER, E. (2005). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme,Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. TAN,Ş.(editör) (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 7.Baskı. Ankara: PegemA. TOĞRUL, B. (2005). Özel Öğretim Yöntemleri, Anadolu Üniversitesi Yayınları. III.Baskı Eskişehir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 15