Tεύχος 11 - Δεκέμβριος 2011 BEΦA AΛEΞIAΔOY Γαλοπούλα γεμιστή ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΚΡΗ λεύκανση ΔONTIΩN: Mια ασφαλής Διαδικασια ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΦΑΦΟΥΤΗ Λατρεύω να χαμογελώ υγεία > ψυχολογία > διατροφή ΠPOOPIΣMOΣ Xριστούγεννα στη Φλώρινα ΔΙΑΤΡΟΦΗ Επιλέγοντας αυγά ΥΓΕΙΑ Γιατί ροχαλίζει; Τι να του πω για τον Άγιο Βασίλη; ΗΣ ΑΚ ΡΙ Υ ΣΚ ΤΗ .gr e itiv ΜΕ s Ν Α po ΡΕ e ΔΩ f Ι Α .li ΕΤ Ν ΤΟ Μ ΝΕ ΔΙΑ w ww ΠΟ ΤΥ υγεία 22 8 10 12 16 28 16 20 22 28 32 36 Περιεχόμενα υγεία > ψυχολογία > διατροφή life positive > life positive > life positive > life positive Tεύχος 11 - Δεκέμβριος 2011 www.lifepositive.gr 36 ΕΙΔΗΣΕΙΣ > Μικρές και ενδιαφέρουσες 10+1 ΑΠΟΡΙΕΣ > Για τo laser στα μάτια ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΚΡΗ > Λεύκανση δοντιών: Μία ασφαλής αισθητική θεραπεία YΓEIA > Γιατί ροχαλίζει; ΑΝΔΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗ ΑΛΩΠΕΚΙΑ > Αντιμετωπίστε το πρόβλημα στη... ρίζα του ΠAIΔI > Τι να του πω για τον Άγιο Βασίλη; ΕΠΟΧΙΑΚΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ > Του χειμώνα τα... blues! Μαριέττα Φαφούτη > «Λατρεύω να χαμογελώ» EIΔIKO ΘEMA > Οι έφηβοι έχουν το δικό τους θέατρο 40 46 48 52 55 56 48 60 62 64 life positive > life positive > life positive > life positive > life υγεία ΔIATPOΦH > Aυγά... Tα παρεξηγημένα! ΒΕΦΑ ΑΛΕΞΙΑΔΟΥ > Το φαγητό είναι δημιουργία και απόλαυση ομορφιά > Δώρα για όλους AΠOΔPAΣH > Φλώρινα: Γιορτές στη βασίλισσα του χιονιού EΠIΣTHMONIKA NEA επάγγελμα: τσαγκάρης >Π . Σταυρακάκης: Έδωσε στην κρίση «τα παπούτσια στο χέρι» θεάματα >Θ εατρικές παραστάσεις και μουσικές αποδράσεις ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ > Ρ ινική συμφόρηση: Το ενοχλητικό σύμπτωμα του χειμώνα 40 του Το επόμενο τεύχος > Life > Positive < την θα κυκλοφορήσει www.lifepositive.gr >Life>Positive< ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα Τηλ: 210 8947002, Fax: 210 8941551 e-mail: info@lifepositive.gr www.pitsilidis.gr ΕΚΔΟΤΗΣ > Μιχάλης Πιτσιλίδης ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ > Νινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ > Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ > Νεκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ > Ειρήνη Πιτσιλίδη ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ > Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR > Μάτα Παρασύρη ρίου Κυριακή 22 Iανουα ΔΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ > Ραζμίκ Αγαμπατιάν > Νάντια Γιαννούλη > Ζέφη Κληρονόμου > Βιβέττα Λαϊνιώτη > Ρίτα Προδρόμου > Iωάννα Pάπτη ΕΙΔIΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ > Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος > Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρμακοποιός > Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος > Στέλιος Σπαντιδέας, διατροφολόγος > Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ > Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ > Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ > Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ > Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ > istockphoto > shutterstock images ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: > ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε. Το >Life>Positive< είναι μηνιαίο περιοδικό και διανέμεται δωρεάν, την τρίτη Κυριακή κάθε μήνα, με τον «Τύπο της Κυριακής» > editοrial του Γρηγόρη Λάσκαρη Κάν’ το όπως οι Γάλλοι Υπάρχει ένα έθνος, που παραδοσιακά καταναλώνει τις μεγαλύτερες ποσότητες 6 χοληστερίνης και κορεσμένων λιπαρών στην Ευρώπη και ταυτόχρονα έχει τα χαμηλότερα ποσοστά εμφραγμάτων: η Γαλλία. Μάλιστα, στα μέρη της χώρας όπου το φουά γκρά, τα τυριά και τα λουκάνικα τρώγονται μετά μανίας, καταγράφονται και τα υψηλότερα ποσοστά υπερηλίκων! Οι επίσημοι ακαδημαϊκοί κύκλοι περιγράφουν το φαινόμενο με τον όρο «Γαλλικό Παράδοξο». Το γρίφο έλυσε το 1992 ο κορυφαίος Γάλλος καρδιολόγος και ερευνητής Michel de Lorgeril, ο οποίος απέδωσε τη μακροζωία των συμπατριωτών του στην κατανάλωση κρασιού, προκαλώντας ανατριχίλα στους πουριτανικούς κύκλους απανταχού του κόσμου! Τα επόμενα χρόνια τα ευρήματα άρχισαν να συσσωρεύονται το ένα μετά το άλλο: Δανοί ερευνητές, μελετώντας ένα μεγάλο δείγμα αντρών και γυναικών ανακάλυψαν ότι η κατανάλωση 1-3 ποτηριών κόκκινο κρασί την ημέρα μειώνει την πιθανότητα θανάτου κατά περίπου 34%, σε σχέση με όσους δεν πίνουν καθόλου. Όσον αφορά στο έμφραγμα και στη στεφανιαία νόσο, βρέθηκε ότι οι μερακλήδες του κρασιού είχαν 42% λιγότερες πιθανότητες θανάτου, αριθμός που ανάγει τη συστηματική και συγκρατημένη κατανάλωση κόκκινου κρασιού, στην αποτελεσματικότερη μέθοδο πρόληψης από καρδιαγγειακά νοσήματα που έχει βρεθεί ποτέ! Αντίστοιχα ευρήματα ανέφεραν και Αμερικανοί ερευνητές, ενώ το 2002 ο de Lorgeril, επέκτεινε τα ευρήματα σε άτομα που ήδη έχουν περάσει ένα έμφραγμα. Τονίζουμε μετ’ επιτάσεως ότι τα ευρήματα αφορούν τη μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και όχι την υπερβολική, η οποία σε όλες τις έρευνες έχει συνδεθεί με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας και καρκίνου. Οι ωφέλιμες δράσεις του κρασιού αποδίδονται εν μέρει στην ιδιότητα του οινοπνεύματος να αυξάνει, όσο κανένα άλλο διατροφικό συστατικό, τη συγκέντρωση της «καλής χοληστερίνης», HDL. Δεν είναι τυχαίο, ότι θετικά ευρήματα έχουν ανακοινωθεί και για τη μέτρια κατανάλωση άλλων αλκοολούχων ποτών, όχι όμως του μεγέθους του κόκκινου κρασιού, η ανωτερότητα του οποίου αποδίδεται στην υψηλή του περιεκτικότητα σε ουσίες (λέγονται πολυφαινόλες), οι οποίες φαίνεται να εξουδετερώνουν τους βιολογικούς παράγοντες που προκαλούν αρτηριοσκλήρυνση. Επιπλέον, έχει βρεθεί ότι τόσο το κόκκινο όσο και το λευκό κρασί αυξάνουν τα επίπεδα των καρδιοπροστατευτικών ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία συνήθως βρίσκονται στα ψάρια. Οι επιστήμονες που μελετούν το «Γαλλικό Παράδοξο» έχουν καταλήξει και σε άλλα συμπεράσματα: μέρος της μακροζωίας αυτού του έθνους αποδίδεται στο ότι για ένα σεβαστό κομμάτι του πληθυσμού το φαγητό δεν είναι «διεκπεραίωση στο πόδι», ούτε «υγιεινός εξαναγκασμός» αλλά, πάνω απ’ όλα, κοινωνική απόλαυση. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Γάλλοι αντιστέκονται ακόμη στην επέλαση του φαστ-φουντ και της κατά μόνας οινοποσίας, απολαμβάνοντας το κρασί στο πλαίσιο της παρέας και της οικογενειακής θαλπωρής, γεγονός που αποτρέπει τα άγρια μεθύσια και τις αλκοολικές ακρότητες που παρατηρούνται στη Βόρεια Ευρώπη, όπου το αλκοόλ καταναλώνεται κατά επεισοδικό τρόπο, οδηγώντας στον αλκοολισμό, στην εξαθλίωση και στον πρόωρο θάνατο. Το μήνυμα των ερευνητών είναι απλό: απολαύστε το σπιτικό φαγητό και το κρασί με τους ανθρώπους που αγαπάτε και σας αγαπούν! Καλά Χριστούγεννα. < > Life > Positive < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > υγεία Μικρά & ενδιαφέροντα > Σας αρέσει να χουζουρεύετε; Είναι θέμα DNA! 8 Ξυπνάτε το πρωί αλλά δεν θέλετε με τίποτα να σηκωθείτε; Σας αρέσει να μένετε για ώρες στο κρεβάτι και δεν ξέρετε γιατί; Οι ειδικοί απαντούν πως το θέμα είναι γονιδιακό. Μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Molecular Psychiatry και εστίασε σε περισσότερους από 10.000 Ευρωπαίους, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όσοι άνθρωποι είναι φορείς του γονιδίου ABCC9 χρειάζονται περίπου 30 λεπτά περισσότερο ύπνο το βράδυ, συγκριτικά με όσους δεν είναι φορείς. Όσοι έλαβαν μέρος στην έρευνα ρωτήθηκαν σχετικά με τις συνήθειες ύπνου τις «ελεύθερες» ημέρες, όταν δηλαδή δεν χρειάζεται να σηκωθούν για τη δουλειά την επόμενη ημέρα ή να εργαστούν σε βάρδιες. Αναλύοντας τις απαντήσεις των συμμετεχόντων συνδυαστικά με το γονιδίωμά τους, διαπίστωσαν ότι όσοι ήταν φορείς μετάλλαξης του γονιδίου ABCC9 χρειάζονταν περισσότερο ύπνο, από το σύνηθες οκτάωρο. Επεκτείνοντας την ερευνητική διαδικασία, οι ερευνητές μελέτησαν τη συμπεριφορά του γονιδίου σε μύγες και διαπίστωσαν ότι τα έντομα χωρίς το ABCC9 κοιμόντουσαν τρεις ώρες λιγότερο από το φυσιολογικό. Ο Δρ Τζιμ Γουίλσον από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου ανέφερε πως η μελέτη θέτει νέα κριτήρια στη διευκρίνιση του ρόλου του γονιδίου και πρόσθεσε πως, η τάση του ανθρώπου να κοιμάται περισσότερο ή λιγότερο, είναι κατά βάση κληρονομική υπόθεση. Η αναγκαία ποσότητα ύπνου επηρεάζεται ωστόσο και από την ηλικία, την εποχή αλλά και τους κιρκαδικούς ρυθμούς. > Life > Positive < > Φρούτα και λαχανικά προστατεύουν από το εγκεφαλικό Μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά, από φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου στις γυναίκες, ακόμη και αν έχουν προηγούμενο ιστορικό καρδιοπάθειας, απέδειξε νέα σουηδική έρευνα. Τα αποτελέσματά της έρευνας βασίστηκαν σε περισσότερες από 5.700 γυναίκες που παρακολουθήθηκαν για 11,5 χρόνια κατά μέσον όρο (η ομάδα που δεν είχε καρδιοπάθεια) ή για 10 χρόνια (η ομάδα που είχε καρδιοπάθεια). Μεταξύ των γυναικών που δεν είχαν ιστορικό καρδιοπάθειας, όσες είχαν υψηλή πρόσληψη αντιοξειδωτικών στη διατροφή τους αντιμετώπιζαν 17% χαμηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, σε σχέση με όσες είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα. Τα οφέλη επεκτάθηκαν και στις γυναίκες που ήδη υπέφεραν από καρδιοπάθεια. Μεταξύ της συγκεκριμένης ομάδας, οι γυναίκες με τα υψηλότερα επίπεδα συνολικής αντιοξειδωτικής ικανότητας είχαν μέχρι και 57% χαμηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικής αιμορραγίας, σε σύγκριση με όσες είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > υγεία 10 1 + Aπορίες για τo laser στα μάτια Με ευρεία χρήση στη μυωπία, στην υπερμετρωπία και στον αστιγματισμό, το laser έρχεται να προσφέρει, ανώδυνα και σε ελάχιστο χρόνο, λύσεις σε σημαντικές διαθλαστικές ανωμαλίες, που επηρεάζουν την όρασή μας. Είναι επώδυνη η επέμβαση; Είναι μόνιμο το αποτέλεσμα; Σε ποιες περιπτώσεις αντενδείκνυται; Ο Χειρουργός Οφθαλμίατρος Ειδικός για Καταρράκτη, Κερατοειδή & Laser Μυωπίας, κ. Χάρης Μπριλάκης, απαντά σε όλες τις απορίες σε σχέση με αυτές τις επεμβάσεις. 10 1 Μπορεί κάθε ασθενής με μυωπία/ υπερμετρωπία/ αστιγματισμό να υποβληθεί σε επέμβαση; Κατ’ αρχήν η ηλικία πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 18 και η διάθλαση σταθερή. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, εάν υπάρχει ή εάν πλησιάζει η αρχή καταρράκτη, η επέμβαση καταρράκτη μπορεί να επιφέρει αντίστοιχο αποτέλεσμα. Οι διαθλαστικές επεμβάσεις αντενδείκνυνται σε συγκεκριμέ- > Life > Positive < νες παθήσεις, είτε του κερατοειδούς είτε συστηματικές. Η κυριότερη είναι ο κερατόκωνος (εκτασία), ο οποίος ανιχνεύεται και σε πολύ πρώιμα στάδια με τον προέλεγχο του laser. Επίσης, σε ορισμένες παθήσεις του κερατοειδούς (π.χ. ερπητική κερατίτιδα) ή γενικότερες (όπως αυτοάνοσα νοσήματα σε έξαρση) ή λήψη κάποιων φαρμάκων. Για πολύ υψηλές μυωπίες, είναι πιο ασφαλής και αποτελεσματική η ένθεση ειδικών ενδοφακών. 2 Tι περιλαμβάνει η προεγχειρητική διαδικασία; Πραγματοποιείται ενδελεχής έλεγχος που εξετάζει: τη διάθλαση (τα νούμερα που θα διορθωθούν), την τοπογραφία του κερατοειδούς (δηλ. τη μορφολογία) και το πάχος του, το μέγεθος της κόρης, αν υπάρχει ξηροφθαλμία, την ενδοφθάλμια πίεση, τον βυθό, την κινητικότητα των οφθαλμών κ.ά. Γίνεται δηλαδή, ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος, αλλά και ορισμένες ειδικές εξετάσεις, που μας δείχνουν αν μπορεί η επέμβαση να γίνει με ασφάλεια. Επίσης, γίνεται έλεγχος για την προδιάθεση σε κερατόκωνο (εκτασία), μια παθολογική κατάσταση του κερατοειδούς. Aν υπάρχει προδιάθεση, το laser θα την επιδεινώσει. Πριν από τις τελικές μετρήσεις και την επέμβαση, ο ασθενής πρέπει να απέχει για τουλάχιστον μία εβδομάδα από τη χρήση φακών επαφής (το διάστημα είναι μεγαλύτερο όταν χρησιμοποιούνται αστιγματικοί ή ημίσκληροι φακοί). 3 Tι ακριβώς κάνει το laser; Στη μυωπία, ελαττώνεται η καμπυλότητα (και η ισχύς) του κερατοειδούς, αφού το laser λεπταίνει το κέντρο του. Στην υπερμετρωπία, η λέπτυνση γίνεται στην περιφέρεια, αυξάνοντας την καμπυλότητα του. Στον αστιγματισμό, τέλος, αποκαθίσταται η σφαιρικότητα του κερατοειδούς. 4 Πόσον καιρό πρέπει να περιμένει κανείς για την πλήρη αποκατάσταση της όρασής του; Ανάλογα με την τεχνική: με το LASIK, η όραση αποκαθίσταται μέσα σε λίγες ώρες. Με το PRK και το LASEK, χρειάζονται λίγες ημέρες, συνήθως μία εβδομάδα μέχρι να δούμε αρκετά καλά για ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 να οδηγήσουμε, ενώ σε έναν μήνα από την επέμβαση, η όραση είναι αντίστοιχη με του LASIK. Οι υπερμετρωπικές διορθώσεις σε νέα άτομα καθυστερούν λίγο, μέχρι να έλθει η εξοικείωση με το αποτέλεσμα. 5 Eιναι επώδυνη η επέμβαση; Πόσο διαρκούν οι ενοχλήσεις; Κάθε άνθρωπος βιώνει τον πόνο διαφορετικά. Στο συμβατικό LASIK, ο ασθενής αισθάνεται μόνο σαν να έχει μπει άμμος στα μάτια του για 2 περίπου ώρες. Εάν έχει γίνει η τομή με το femtosecond laser (all-laserLASIK), οι ενοχλήσεις είναι πιο έντονες (τσούξιμο), και επίσης διαρκούν για λίγες ώρες. Τσούξιμο μπορεί να δημιουργήσει και το LASEK για λίγες ώρες, ενώ το PRK δημιουργεί πιο έντονες ενοχλήσεις, οι οποίες όμως υποχωρούν με τα φάρμακα και τα κολλύρια. Στο PRK και το LASEK τοποθετούνται φακοί επαφής, οι οποίοι μπορεί να σφίγγουν αν αφυδατωθούν. Οι φακοί αφαιρούνται μετά από 4-7 ημέρες. 6 H διόρθωση είναι μόνιμη; Τους πρώτους μήνες το αποτέλεσμα μπορεί να έχει διακυμάνσεις. Μετά, το αποτέλεσμα είναι μόνιμο, ο κερατοειδής δεν αλλάζει. Όταν, πολλά χρόνια αργότερα, προκύψει καταρράκτης, η αντιμετώπισή του δεν επηρεάζεται από το προηγηθέν χειρουργείο της μυωπίας (παρά μόνο στον υπολογισμό του ενδοφακού που τοποθετείται). 7 Yπάρχουν κίνδυνοι; Τι προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν; Ο μέσος θεωρητικός κίνδυνος μόλυνσης κατά την πρώτη εβδομάδα είναι 1 στις 5000. Οι περισσότερες μολύνσεις αντι- > Life > Positive < μετωπίζονται. Σε βάθος χρόνου, η εκτασία (κερατόκωνος) είναι μία σοβαρή επιπλοκή, που πλέον ελέγχεται (με άλλη επέμβαση). Η ξηροφθαλμία είναι αναμενόμενη, ειδικά στο LASIK, σιγά-σιγά όμως αποκαθίσταται. Τα νυχτερινά οπτικά φαινόμενα (στεφάνια, ακτίνες, θάμβος στους προβολείς) έχουν βελτιωθεί με τα σύγχρονα laser και την τεχνολογία wavefront. Σε περίπτωση τραυματισμού, το μάτι που έχει κάνει LASIK είναι πιο ευαίσθητο, ενώ με το PRK/LASEK είναι σαν να μην έχει γίνει επέμβαση. 8 Tι να κάνει ο ασθενής μετά την επέμβαση; Παίρνει κολλύρια (αντιβίωση, κορτιζόνη, τεχνητά δάκρυα), δεν τρίβει και δεν βρέχει τα μάτια του. Φορά προστατευτικά γυαλιά ηλίου όταν είναι έξω, ενώ μετά από LASIK φορά και ειδική προστατευτική μάσκα κατά τον ύπνο, για την πρώτη εβδομάδα. Είναι επίσης σημαντικό, να είναι συνεπής στα ραντεβού του με τον γιατρό του για την παρακολούθηση. 9 Ποσο καιρό θα πρέπει να μείνει μακριά από την εργασία και τις δραστηριότητές του (π.χ. γυμναστική); Από την εργασία του δεν χρειάζεται να απέχει, αρκεί βέβαια να αποφεύγει ρυπαρά περιβάλλοντα, σκόνες καπνούς κ.λπ. Μπορεί να κάνει ήπια γυμναστική μετά την εβδομάδα από την επέμβαση και εντατική άσκηση μετά τον μήνα. Σε όσους κάνουν πολεμικές τέχνες, συνιστούμε επέμβαση τύπου PRK/LASEK. 10 Aν παραμείνει μυωπία/ υπερμετρωπία/ αστιγματισμός μετά την επέμβαση, τι γίνεται; Γίνεται επανεπέμβαση, τουλάχιστον 3 -6 μήνες μετά την αρχική, με την προϋπόθεση ότι ο κερατοειδής είναι αρκετά σταθερός για να μπορεί να την δεχθεί με ασφάλεια. 11 Η πρεσβυωπία μπορεί να διορθωθεί με laser; 11 Το laser στην πρεσβυωπία δεν αντιμετωπίζει την ρίζα του προβλήματος. Απλώς σμιλεύει ένα πιο κυρτό/καμπύλο κεντρικό νησίδιο στον κερατοειδή, πρόκειται δηλαδή για ένα τρικ που του δίνει μια ήπια πολυεστιακότητα, για βλέπει ο ασθενής και σε μια σχετικά κοντινή απόσταση. Δημιουργούνται φωτεινά στεφάνια, ελάττωση στην αντίληψη contrast και ήπια μείωση στη μακρινή όραση. Η οριστική λύση στην πρεσβυωπία αναμένεται. Όχι άμεσα μεν, αλλά αναμένεται. < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > συνέντευξη > της Νεκταρίας Καρακώστα ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΚΡΗ Λεύκανση δοντιών: Μία ασφαλής αισθητική θεραπεία Ένα όμορφο, λευκό χαμόγελο αποτελεί ζητούμενο για καθέναν από εμάς και λειτουργεί ενισχυτικά στην αυτοπεποίθησή μας, καθώς αποτελεί συνώνυμο της υγείας, της νεότητας και της ποιότητας της ζωής μας. Η Οδοντίατρος, ειδική στην Αισθητική και Επανορθωτική Οδοντιατρική, κυρία Κατερίνα Μακρή, τονίζει ότι η συνδυαστική λεύκανση, εκείνη δηλαδή που περιλαμβάνει λεύκανση στο ιατρείο και συνέχεια της θεραπείας στο σπίτι, είναι η μέθοδος με τη μεγαλύτερη ασφάλεια και τα καλύτερα αποτελέσματα. Η λεύκανση γίνεται σταδιακά, και το αποτέλεσμά της διαρκεί περισσότερο. Η ίδια μιλά επίσης, για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βελτιώσουμε το σχήμα και τη θέση των δοντιών, αλλά και για τις τελευταίες εξελίξεις στον χώρο της αισθητικής Οδοντιατρικής. 12 T ι δημιουργει χρωση στα δοντια; Οι δυσχρωμίες των δοντιών οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση τσαγιού, καφέ, αναψυκτικών τύπου cola και κόκκινου κρασιού, καθώς και στη χρήση των στοματικών διαλυμάτων (όπως η χλωρεξιδίνη). Από εκεί και πέρα, υπάρχουν οι ενδογενείς δυσχρωμίες των δοντιών, που οφείλονται σε υπερβολική λήψη φθορίου κατά την παιδική ηλικία, στη χρήση διαφόρων φαρμάκων, καθώς και στα λεγόμενα «μαύρα» σφραγίσματα. Οι τραυματισμοί και οι απονευρώσεις μπορούν επίσης να αλλοιώσουν το χρώμα μεμονωμένων δοντιών. Φυσικά, και η γήρανση είναι ένας παράγοντας που επιδρά στο χρώμα των δοντιών μας. > Life > Positive < Αν, επομενως, καποιος θελησει να αλλαξει το χρωμα των δοντιων του, τι επιλογες υπαρχουν; Για να αλλάξουμε το χρώμα των δοντιών μας, η λεύκανση αποτελεί μία διαδικασία ανώδυνη, μη επεμβατική, απόλυτα ασφαλής, αλλά και ιδιαίτερα οικονομική. Με τη λεύκανση τα δόντια αλλάζουν σταδιακά χρώμα και γίνονται πιο λευκά. Η τεχνική που θα επιλεγεί καθώς και ο χρόνος που απαιτείται εξαρτώνται από το είδος της δυσχρωμίας των δοντιών καθώς και τις ιδιαιτερότητες του κάθε στόματος. Εάν μας προβληματίζει το χρώμα αλλά και το σχήμα ή και το μέγεθος των δοντιών μας τότε επιλέγουμε τις όψεις πορσελάνης (veneers) ή τις όψεις ρητίνης (bonding), για να διορθώσουμε αυτά τα προβλήματα. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΚΡΗ Σε τι διαφερει η λευκανση που γινεται στο ιατρειο απο εκεινη που γινεται στο σπιτι; Βάσει διεθνών επιστημονικών μελετών, ο καλύτερος και ασφαλέστερος τρόπος λεύκανσης είναι η συνδυαστική λεύκανση, που περιλαμβάνει τη λεύκανση στο ιατρείο και εκείνη που γίνεται στο σπίτι. Η διαδικασία ξεκινά στο ιατρείο με 1-2 συνεδρίες διάρκειας περίπου μιας ώρας, όπου αρχικά γίνεται καθαρισμός του στόματος, αφαίρεση των χρωστικών από τα δόντια και προσδιορισμός του αρχικού χρώματος των δοντιών. Στη συνέχεια, γίνεται απομόνωση των ούλων για την προστασία τους και τοποθετείται ειδικό τζελ στην εξωτερική επιφάνεια των δοντιών. Η θεραπεία ολοκληρώνεται στο σπίτι από τον ίδιο τον ασθενή, που χρησιμοποιεί ειδικούς εξατομικευμένους νάρθηκες για 1 εβδομάδα περίπου για την > Life > Positive < Σπούδασε στην Οδοντιατρική σχολή του Πανεπιστημίου της Λιέγης στο Βέλγιο (Doctor of Dental Surgery - UNIVERSITE DE LIEGE, ULG BELGIQUE) και στη συνέχεια εργάστηκε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο CHU de Liege στο Βέλγιο παρακολουθώντας τα τμήματα της Περιοδοντολογίας και των Εμφυτευμάτων. Παρακολούθησε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εμφυτευμάτων της κλινικής Branemark της Σουηδίας. Το 2003, παρακολούθησε τα μετεκπαιδευτικά προγράμματα της Στοματολογίας του Νοσοκομείου «Α. Συγγρός» (με υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Γ. Λάσκαρη, Οδοντίατρο-Στοματολόγο). Το 2007, ολοκλήρωσε επιμορφωτικά σεμινάρια στο ICDE στο Liechtenstein, με αντικείμενο την Αισθητική και Επανορθωτική Οδοντιατρική. Το 2009-2010 μετεκπαιδεύτηκε στην Αισθητική και Επανορθωτική Οδοντιατρική στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης – NYU College of Dentistry τωn ΗΠΑ. Έχει ιδρύσει και διευθύνει το Kέντρο Aισθητικής και Επανορθωτικής Οδοντιατρικής “Smile Therapy” στην Βούλα. Κατά καιρούς έχει δημοσιεύσει επιστημονικά ενημερωτικά άρθρα στον ελληνικό και στον ξένο τύπο. Είναι μέλος του Οδοντιατρικού συλλόγου Αττικής, της Ελληνικής Ακαδημίας Αισθητικής Οδοντιατρικής (ΕΑΑΟ), της Στοματολογικής Εταιρίας της Ελλάδος, του Οδοντιατρικού συλλόγου Λιέγης. Συμμετέχει στα διεθνή συνέδρια Αισθητικής Οδοντιατρικής και Εμφυτευματολογίας στην Αμερική, την Ευρώπη και την Ελλάδα. 13 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > συνέντευξη Κατερίνα Mακρή ενίσχυση και τη σταθεροποίηση του αποτελέσματος. Υπάρχει και η λεύκανση που γίνεται μόνο στο σπίτι, όπου ο ασθενής εφαρμόζει το προϊόν στα δόντια με τη βοήθεια εξατομικευμένων ναρθήκων για περίπου 15 ημέρες. Στο διάστημα αυτό, η πορεία του ασθενούς παρακολουθείται με περιοδικές επισκέψεις στον γιατρό όπου δίνονται ανάλογες οδηγίες. Αυτή η λύση είναι συνήθως οικονομικότερη από τη συνδυαστική λεύκανση, αλλά η συμμετοχή και η συνέπεια του ενδιαφερόμενου αποτελούν προϋπόθεση επιτυχίας της τεχνικής αυτής. Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβανεται η λευκανση; Συνήθως γίνονται μία έως δύο αναμνηστικές δόσεις το χρόνο, διάρκειας 2 ημερών η καθεμία, στις οποίες το τζελ πρέπει να μείνει στα δόντια για περίπου δύο ώρες. Η αναμνηστική δόση γίνεται με τους εξατομικευμένους νάρθηκες που έχει ήδη ο ασθενής. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ασθενών που δεν χρειάζονται αναμνηστικές δόσεις. Σε κάποιον που έχει διατροφικές συνήθειες που δεν προκαλούν χρώση στα δόντια του, κάποιον που δεν καπνίζει ή σε έναν νέο άνθρωπο η αναμνηστική δόση θα καθυστερήσει πολύ. Σε κάθε περίπτωση, τα δόντια μετά την λεύκανση διατηρούν λευκότερο το χρώμα τους σε σχέση με το αρχικό τους. Η λευκανση εχει παρενεργειες; 14 Η λεύκανση είναι μία διαδικασία συντηρητική, δεν δημιουργεί προβλήματα στην αδαμαντίνη των δοντιών ή προβλήματα στους ιστούς. Το μόνο που μπορεί να παρατηρηθεί, είναι μια ενδεχόμενη προσωρινή ευαισθησία, που φεύγει με το τέλος της θεραπείας. Η λεύκανση θα πρέπει να γίνεται μόνο με τη βοήθεια ειδικού οδοντιάτρου και σε καμία περίπτωση με σκευάσματα που διαφημίζονται μέσω τηλεόρασης ή Internet, τα οποία δεν είναι ελεγμένα για την ασφάλειά τους και μπορούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες, τόσο στο σμάλτο των δοντιών, όσο και στα ούλα. Κάτω όμως από την επίβλεψη του οδοντιάτρου και με τα εξειδικευμένα προϊόντα, εγγυημένης ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, η λεύκανση δεν έχει καμία απολύτως παρενέργεια. Ποιοι δεν μπορουν να κανουν λευκανση; Οι γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης ή θηλάζουν. Επίσης, οι πολύ μικρές ηλικίες, κάτω > Life > Positive < των 18 ετών, και οι περιπτώσεις όπου τα μπροστινά δόντια του ασθενούς έχουν πολλαπλά σφραγίσματα. Εκεί δεν μπορούμε να περιμένουμε σωστά αποτελέσματα. Η λεύκανση αφορά μόνο στα φυσικά μας δόντια, άρα οι διάφορες προσθετικές εργασίες, όπως οι γέφυρες, οι θήκες κλπ. δεν υπακούουν στη λεύκανση. Ιδανικός υποψήφιος για λεύκανση είναι αυτός που δεν έχει περιοδοντικά προβλήματα (περιοδοντίτιδα), ρωγμές και πολλαπλά σφραγίσματα στα πρόσθια δόντια. Ποσο λευκα πρεπει η' μπορουν να γινουν τα δοντια με τη λευκανση; Το χρώμα στο οποίο καταλήγουμε είναι το φυσικό λευκό που ταιριάζει στην χρωματική παλέτα του προσώπου του ασθενούς. Το απόλυτο λευκό που βλέπουμε σε φωτογραφίες στα περιοδικά ή στην τηλεόραση οφείλεται σε άλλες παρεμβάσεις της αισθητικής οδοντιατρικής ή στο ηλεκτρονικό ρετουσάρισμα μέσω υπολογιστή. Δεν πρέπει να υπερβάλλουμε στις απαιτήσεις του λευκού. Καμία μέθοδος λεύκανσης δεν θα μας χαρίσει τις πολύ λευκές αποχρώσεις και την απόλυτη ομοιομορφία των δοντιών (που συνηθίζεται σε ανθρώπους των ΜΜΕ). Σε αυτά τα χαμόγελα είναι συνήθως τοποθετημένες όψεις πορσελάνης. Η λεύκανση φωτίζει τα δόντια και το αποτέλεσμα σε καμία περίπτωση δε δείχνει ψεύτικο. Μετα τη λευκανση τι πρεπει να κανει κανεις; Θα μπορούσε ενδεχομένως να προστατέψει το αποτέλεσμα, καπνίζοντας λιγότερο ή πίνοντας λιγότερο τσάι, καφέ ή κόκκινο κρασί. Δύσκολα όμως μπαίνει κανείς σ’ αυτή τη διαδικασία. Κάνοντας απλώς μία αναμνηστική δόση, το αρχικό χρώμα επανέρχεται. Προσοχή χρειάζεται επίσης στην χλωρεξιδίνη, έναν αντιμικροβιακό παράγοντα που βρίσκεται στα στοματικά διαλύματα και που, σε χρόνια χρήση, χρωματίζει τα δόντια. Εκτός απο το χρωμα των δοντιών μπορουν να διορθωθούν και άλλες ατέλειες, π.χ. σπασμένα ή’ στραβά δόντια, το σχημα ή’ το μεγεθος των δοντιων; Ναι. Υπάρχουν αισθητικές θεραπείες όπως το bonding, όπου, με τη χρήση σύνθετων ρητινών, μπορούμε να τροποποιήσουμε επιλεκτικά το χρώμα και το σχήμα των δοντιών, να κλείσουμε κενά ανάμεσα στα δόντια, να «ισιώσουμε» ελαφρώς στραβά δόντια ή και να αποκαταστήσουμε σπασμένα δόντια. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Το χρώμα στο οποίο καταλήγουμε είναι το φυσικό λευκό που ταιριάζει στην χρωματική παλέτα του προσώπου του κάθε ασθενούς Ένας άλλος τρόπος διόρθωσης αυτών των ατελειών είναι οι όψεις πορσελάνης (veneers). Πρόκειται για μία εντυπωσιακή τεχνική, που μπορεί να αλλάξει ριζικά το χαμόγελο, καθώς παρεμβαίνει τόσο στο χρώμα όσο και στο μέγεθος, στο σχήμα και στη διάταξη των μπροστινών δοντιών. Συγκεκριμένα η πρόσθια επιφάνεια των δοντιών καλύπτεται με λεπτές φλίδες πορσελάνης, οι οποίες κατασκευάζονται στο εργαστήριο. Το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι απολύτως φυσικό ενώ η προετοιμασία της επιφάνειας των δοντιών προκειμένου να δεχτούν τις όψεις είναι συνήθως ελάχιστη. Το κόστος της θεραπείας είναι υψηλότερο συγκριτικά με τις όψεις ρητίνης, αλλά τα τέλεια αισθητικά αποτελέσματα καθώς και η μακροβιότητα των όψεων πορσελάνης «αποζημιώνουν» τον ασθενή. Κάθε πότε πρέπει να αντικαθίστανται οι ρητίνες και οι όψεις; Οι ρητίνες θέλουν περιοδική συντήρηση, τακτικό οδοντιατρικό καθαρισμό και καλή στοματική υγιεινή, ώστε να διατηρηθεί το αρχικό αισθητικό αποτέλεσμα. Για να αποφευχθούν οι μικρορωγμές, χρειάζεται προσοχή στο δάγκωμα σκληρών τροφών, όπως οι ξηροί καρποί, τα μήλα κ.λπ. Στην περίπτωση που κάποιο σημείο σπάσει, μπορεί εύκολα και ανώδυνα να αντικατασταθεί. Οι όψεις πορσελάνης είναι πιο ανθεκτικές και διαρκούν συνήθως 15-20 χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι ο ασθενής κάνει τακτικούς ελέγχους και δεν αμελεί τη στοματική του υγιεινή. Οι οδοντοκρεμες που υποσχονται λευκοτερα δοντια ποσο αποτελεσματικες ειναι; Οι λευκαντικές οδοντόπαστες μπορούν με τη σωστή και τακτικότατη χρήση τους στο στόμα, τουλάχιστον 3 φορές την ημέρα, να βελτιώσουν ελαφρά το χαμόγελό μας γιατί απομακρύνουν τις χρωστικές και τη > Life > Positive < μικροβιακή πλάκα που επικάθονται καθημερινά στα δόντια από τις διατροφικές μας συνήθειες. Το αποτέλεσμα όμως είναι πάρα πολύ ήπιο και δε πρέπει να μπερδεύεται με τη θεραπεία της λεύκανσης. Τι φερνει το μελλον στον τομεα της αισθητικης οδοντιατρικης; Η αισθητική οδοντιατρική αποτελεί πλέον έναν πολύ δημοφιλή κλάδο καθώς όλοι μας θέλουμε ένα πιο όμορφο, πιο λαμπερό και πιο φωτεινό χαμόγελο. Νιώθουμε καλύτερα με τον εαυτό μας όταν το χαμόγελό μας αποκαλύπτει μια φωτεινή οδοντοστοιχία. Οι εξελίξεις στον συγκεκριμένο τομέα είναι διαρκείς. Η τελευταία εξέλιξη είναι τo Direct Composite Veneer System (Σύστημα Άμεσων Όψεων). Πρόκειται για προκατασκευασμένα κελύφη αδαμαντίνης από νανοϋβριδική σύνθετη ρητίνη, που έχει υποστεί επεξεργασία με τεχνολογία laser. Τα πλεονεκτήματα του συστήματος είναι η ελάχιστη παρέμβαση στα δόντια, η φυσική εμφάνιση του χαμόγελου, η βιοσυμβατότητα και μακροβιότητα των αποκαταστάσεων, καθώς και το μειωμένο σχετικά κόστος. Μέσα σε μία μόνο συνεδρία ο ασθενής μπορεί να αποκτήσει ένα φυσικό, καλαίσθητο χαμόγελο. 15 Ειναι εξατομικευμενες; Όχι, προσαρμόζονται στο στόμα του κάθε ασθενούς ανάλογα με τα δόντια, το πρόσωπο και τις ανάγκες του. Είναι μία ενδιάμεση θεραπευτική επιλογή, ανάμεσα στις όψεις ρητίνης και στις όψεις πορσελάνης.< i Δρ Κατερίνα Μακρή Διγενή 18, Βούλα , τηλ. 210 8958234 email: k_makri@yahoo.com www. smiletherapy.gr ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > υγεία Γιατί ροχαλίζει; Κατάσταση κωμική αν θυμηθεί κανείς πρωταγωνιστές ελληνικών ταινιών που ενώ δήλωναν ότι «κοιμούνται σαν πουλάκια», μετά ροχάλιζαν σαν... τρένα, αλλά καθόλου αθώα, το ροχαλητό μπορεί να υποκρύπτει παθολογικές καταστάσεις και να οδηγήσει σε πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας. > της Νεκταρίας Καρακώστα Ο παχύσαρκος άνδρας που τρώει πολύ, πίνει καπνίζει και μετά κοιμάται και ροχαλίζει είναι μια στερεότυπη εικόνα που όλοι έχουμε στο μυαλό μας. Ο χειρουργός- ωτορινολαρυγγολόγος, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Θωμάς Νικολόπουλος έρχεται να καταρρίψει αυτήν την αντίληψη, λέγοντας ότι το ροχαλητό δεν αποτελεί αποκλειστικά ανδρική υπόθεση, αφού υπάρχουν και αρκετές γυναίκες που ροχαλίζουν! Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι οι άνδρες συγκεντρώνουν πιο εύκολα μερικές από τις βασικότερες αιτίες του ροχαλητού: τις κακές συνήθειες και τις ανατομικές αιτίες (πολλά κιλά, υπερβολική κατανάλωση φαγητού και ποτού, ειδικά τις βραδινές ώρες, στενούς αεραγωγούς, μεγάλη σταφυλή, μεγάλες αμυγδαλές, στενό και χαλαρό ρινοφάρυγγα, στραβό διάφραγμα, πολύποδες στη μύτη κ.ά.). Γι’ αυτό και το ροχαλητό στους άνδρες είναι πιο συχνό. Σημαντικό ρόλο στην εμφάνισή του παίζει ωστόσο και η χρήση ηρεμιστικών και αγχολυτικών χαπιών, επειδή χαλαρώνουν τους ιστούς του φάρυγγα, με αποτέλεσμα τη σύμπτωση των τοιχωμάτων του φάρυγγα και την απόφραξή του. Ο κ. Νικολόπουλος διαχωρίζει επίσης το ροχαλητό των ενηλίκων από εκείνο των παιδιών, επισημαίνοντας ότι «το ροχαλητό και η άπνοια στα παιδιά, είναι τελείως διαφορετικό πράγμα από τις άπνοιες των ενηλίκων». Πότε είναι αθώο το ροχαλητό; «Μόνο όταν έχει κάνει κανείς μελέτη ύπνου, η οποία έχει δείξει ότι δεν κάνει άπνοιες. Εκεί το θέμα είναι αμιγώς αισθητικό και συζυγικό, καθώς επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα του ύπνου του ζευγαριού. Πρέπει να βοηθήσεις έναν ασθενή, που η γυναίκα του εγκαταλείπει το υπνοδωμάτιο γιατί την ενοχλεί το ροχαλητό», υπογραμμίζει ο κ. Νικολόπουλος. Βρετανικές μελέτες έχουν δείξει ότι το 80% των ζευγαριών, όπου ο ένας εκ των δύο ροχαλίζει, κοιμούνται σε ξεχωριστά υπνοδωμάτια, ενώ ένα ποσοστό 10% σκέφτονται ακόμη και το διαζύγιο. Όμως ένας ασθενής, που ενώ αναφέρει ότι κοιμάται επαρκώς, ξυπνά κουρασμένος, έχοντας πονοκεφάλους και ζαλάδα ή ένας ασθενής που η γυναίκα του περιγράφει περιστατικά απνοιών, πρέπει άμεσα να επισκεφθεί γιατρό και να υποβληθεί σε μελέτη ύπνου ή πολύ-υπνογραφία. Η υπνική άπνοια είναι το φαινόμενο εκείνο κατά το οποίο το δυνατό ροχαλητό ξαφνικά διακόπτεται από επεισόδια πλήρους απόφραξης της αναπνοής και ο αναπνευστικός κύκλος ξαναρχίζει βίαια, έπειτα από αφύπνιση και αλλαγή > Life > Positive < της στάσης του ασθενούς. Η υπνική άπνοια έχει πολύ σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς και συνδέεται με την εμφάνιση επιπλοκών, κυρίως από την καρδιά και τον εγκέφαλο. «Φανταστείτε πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος για έναν καρδιοπαθή που μπορεί να κάνει άπνοιες ή για ένα άτομο που έχει ήδη υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο», τονίζει ο καθηγητής. Οι άπνοιες προκαλούν κακή οξυγόνωση και κακή λειτουργία του εγκεφάλου (γι’ αυτό και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα, τη μνήμη και την εγρήγορση του ατόμου την επόμενη μέρα), καθώς επίσης και φθορές στο καρδιαγγειακό σύστημα. Πώς γίνεται όμως η μελέτη ύπνου; Μέσα σ’ ένα ήσυχο μονόκλινο δωμάτιο ο ασθενής ξαπλώνει, συνδέεται με δεκάδες καλώδια και πρέπει να κοιμηθεί. Εύκολο; Για κάποιους ναι, για άλλους εκνευριστικό. Η εξέταση περιλαμβάνει ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, ηλεκτροφθαλμογράφημα, ηλεκτρομυογράφημα, ηλεκτροκαρδιογράφημα, καταγραφή της αναπνοής με αισθητήρα, της κίνησης του θώρακος, της κίνησης της κοιλιάς, της ύπαρξης ή μη ροχαλητού με μικρόφωνο πάνω στην τραχεία, μέτρηση του κορεσμού αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο με οξύμετρο και προσδιορισμό της θέσης του σώματος, επίσης με αισθητήρα. «Η μελέτη ύπνου μας βοηθά να διαπιστώσουμε πόσο σοβαρές είναι οι άπνοιες και πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα», σημειώνει ο καθηγητής. Ανάλογα με τον αριθμό των απνοιών που θα διαπιστωθούν και ανάλογα με τα αίτια της απόφραξης, όπως αυτά προκύπτουν από την ωτορινολαρυγγολογική εξέταση, προτείνεται είτε χειρουργική επέμβαση για τον ασθενή για την αποκατάσταση του ανατομικού προβλήματος (διόρθωση διαφράγματος, πλαστική ή laser στην υπερώα, εκτομή της σταφυλής, αφαίρεση πολυπόδων κ.λπ.), είτε η χρήση μιας ειδικής μάσκας στον ύπνο (μάσκα θετικής πίεσης), που λέγεται C-PAP και κρατάει ανοιχτό τον αεραγωγό κατά τη διάρκεια του ύπνου. 17 Ροχαλητό και παιδί Πολύ πιο απλά όσον αφορά στη διάγνωση και στην αντιμετώπιση του ροχαλητού είναι τα πράγματα όταν μιλάμε για παιδιά. Το παιδικό ροχαλητό οφείλεται, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, σε υπερτροφικές αμυγδαλές και στην υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσων (στα γνωστά σε όλους μας «κρεατάκια»). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, μια επέμβαση για την αφαίρεσή τους, δίνει οριστική λύση στο πρόβλημα. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > υγεία γιατί ροχαλίζει; 18 «Μετά το χειρουργείο, το παιδί κοιμάται καλύτερα, ξεκουράζεται, πηγαίνει καλύτερα στο σχολείο, αναπτύσσεται καλύτερα, ψηλώνει πιο γρήγορα», υπογραμμίζει ο κ. Νικολόπουλος. Βέβαια, και στα παιδιά το ροχαλητό μπορεί να συνοδεύεται από άπνοιες, ειδικά αν το παιδί είναι παχύσαρκο. Στο παιδί, όπως και στον ενήλικα, το πρόβλημα μπορεί να οφείλεται σε ανατομικές ανωμαλίες, όπως π.χ. μη φυσιολογικό σαγόνι, πολύ μεγάλη γλώσσα, συγγενείς ανωμαλίες του προσώπου. Αυτές οι ανωμαλίες ωστόσο, είναι σπάνιες ως αιτίες ροχαλητού και άπνοιας, σε σχέση με τις αμυγδαλές και τα κρεατάκια. «Η κατάσταση των απνοιών στα παιδιά αναφέρεται ως ‘σύνδρομο Πίκγουικ’. Ο Πίκγουικ είναι ο ήρωας ενός μυθιστορήματος του Καρόλου Ντίκενς. Εκεί, ο συγγραφέας περιγράφει ένα παχύσαρκο παιδί, που αντί να παίζει ποδόσφαιρο με τα άλλα παιδιά, στηρίζεται πάνω σε έναν τοίχο και κοιμάται, επειδή δεν έχει κοιμηθεί το βράδυ», τονίζει ο καθηγητής. Ο Πίκγουικ παραλληλίζεται σήμερα με τα παιδιά που -λόγω των απνοιών- δεν κοιμούνται καλά (αν και δεν είναι όλα παχύσαρκα). Tο σύνδρομο έχει σημαντικές επιπτώσεις στη σχολική τους επίδοση και πολλούς κινδύνους για την υγεία τους. «Το παιδί που κάνει άπνοιες είναι νωθρό και κουρασμένο στη διάρκεια της ημέρας και αυτό έχει επιπτώσεις στις επιδόσεις του στο σχολείο. Η άπνοια έχει συνδεθεί με μαθησιακά προβλήματα, ακόμη και με την εμφάνιση νυχτερινής ενούρησης, ενώ στα παιδιά που δεν κοιμούνται καλά παρατηρούνται και προβλήματα συμπεριφοράς (νευρικότητα, επιθετικότητα). Αλλά και σε οργανικό επίπεδο, ο εγκέφαλος και η καρδιά του παιδιού > Το ροχαλητό σε αριθμούς • Περίπου το 40% των ανδρών και 25% των γυναικών ροχαλίζουν σε καθημερινή βάση • 80% του γενικού πληθυσμού ροχαλίζει μόνο περιστασιακά • Μεταξύ των ατόμων που ροχαλίζουν το 20% πάσχουν από υπνική άπνοια •2 0-40 δευτερόλεπτα η μέση διάρκεια ενός επεισοδίου άπνοιας •2 0-40% των παχύσαρκων παιδιών παρουσιάζουν αποφρακτική άπνοια του ύπνου > Life > Positive < κουράζονται και αυξάνονται οι πιθανότητές του να εμφανίσει καρδιακά προβλήματα στο μέλλον. Στα παιδιά που κάνουν άπνοιες στη διάρκεια του ύπνου, μπορούν να αλλάξουν ακόμη και τα χαρακτηριστικά του προσώπου και να εμφανίσουν αυτό που λέγεται ‘αδενοειδές προσωπείο’. Aυτό οφείλεται στη διαρκή προσπάθεια του παιδιού να αναπνεύσει καλά», καταλήγει ο κ. Νικολόπουλος. Τι πρέπει να κάνει αυτός που ροχαλίζει • να χάσει βάρος. Τα παχύσαρκα άτομα ανατομικά και λειτουργικά έχουν περιορισμένη τη δίοδο του αέρα. • να σταματήσει το κάπνισμα • να χρησιμοποιήσει ένα επιπλέον μαξιλάρι ή να ανασηκώσει την πλάτη του κρεβατιού • να μην τρώει πολύ και λίγη ώρα πριν κοιμηθεί • να μην καταναλώνει αλκοόλ πριν τη νυχτερινή κατάκλιση • να αποφεύγει τα ηρεμιστικά και τα αγχολυτικά φάρμακα • να λάβει κατάλληλη θεραπεία, αν η αιτία του ροχαλητού του είναι κάποια ρινίτιδα • να κοιμάται στο πλάι και όχι ανάσκελα. Η ύπτια στάση προκαλεί χαλάρωση του μυϊκού τόνου του λαιμού, με αποτέλεσμα να μπλοκάρεται ο αεραγωγός και να προκαλείται το ροχαλητό. • να διατηρεί τη μύτη του καθαρή από απεκκρίσεις, χρησιμοποιώντας όμως φυσιολογικό ορό και όχι τα αγγειοσυσπαστικά σπρέι για την μύτη. Τα σπρέι αυτά, ενώ είναι πολύτιμα για βραχυχρόνια χρήση π.χ. για ένα κρυολόγημα, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για περισσότερο από μία εβδομάδα και φυσικά δεν αποτελούν λύση για το ροχαλητό. Δυστυχώς όμως, όπως αναφέρει ο κ. Νικολόπουλος, υπάρχουν άτομα που χρησιμοποιούν αυτά τα σπρέι για μεγάλα διαστήματα, με καταστροφικές συνέπειες: ο βλεννογόνος της μύτης καταστρέφεται, ο δε οργανισμός συνηθίζει το φάρμακο, με αποτέλεσμα οι δόσεις που λαμβάνονται να αυξάνουν σταδιακά. Οι μεγάλες δόσεις έχουν όμως ως αποτέλεσμα ποσότητα του φαρμάκου να φτάνει στην κυκλοφορία του αίματος, με άλλες παρενέργειες. < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > > της Βιβέττας Λαϊνιώτη υγεία ΑΝΔΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗ ΑΛΩΠΕΚΙΑ Αντιμετωπίστε το πρόβλημα στη... ρίζα του Η ιστορία του Σαμψών, που έχασε τη δύναμή του όταν η Δαλιδά του έκοψε τα μαλλιά, καταδεικνύει ότι ανέκαθεν η …πλήρης ανδρική κόμη ήταν σύμβολο δύναμης και ομορφιάς. Η 20 φαλάκρα, ωστόσο, αποτελεί ένα πολύ συχνό φαινόμενο στις μέρες μας, που επιδρά αρνητικά στην ψυχολογία και στην αυτοπεποίθηση των ανδρών. Το συνηθέστερο αίτιο της φαλάκρας είναι η ανδρογενετική αλωπεκία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάθε μορφή τριχόπτωσης έχει αυτήν την αιτία. Με τον όρο ανδρογενετική αλωπεκία εννοούμε την προοδευτική λέπτυνση των τριχών της μετωπο-βρεγματικής χώρας της κεφαλής, με αποτέλεσμα την εκφύλιση και την εξαφάνισή τους. Εκδηλώνεται σχετικά νωρίς, την 2η - 4η δεκαετία της ζωής τους. Προσβάλλει επιλεκτικά τους κροτάφους και την κορυφή της κεφαλής, όπου παρατηρείται μετατροπή των τελικών τριχών σε λεπτές, άχρωμες, χνοώδεις, οι οποίες τελικά εξαφανίζονται. Η ανδρογενετική αλωπεκία εξελίσσεται αργά, επεκτεινόμενη μέχρι γήρατος. Αν και δεν επηρεάζει την υγεία των ανδρών, έχει συχνά αρνητικές επιπτώσεις στον ψυχισμό τους. Λόγοι εμφάνισης • Η ηλικία: Όσο περνούν τα χρόνια, αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης φαλάκρας. > Life > Positive < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 • Η κληρονομική προδιάθεση: Αν έχετε στενούς συγγενείς με φαλάκρα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να συμβεί το ίδιο και σε εσάς. Η κληρονομικότητα επηρεάζει επίσης την ηλικία κατά την οποία θα ξεκινήσει η αραίωση, αλλά και την ταχύτητα της τριχόπτωσης. • Τα ανδρογόνα: Η ανδρογενετική αλωπεκία έχει να κάνει με την αντίδραση των τριχών στην παρουσία της τεστοστερόνης. Όταν η τεστοστερόνη φτάσει μέσω του αίματος στον θύλακα της τρίχας, ενώνεται με ένα ένζυμο και μετατρέπεται σε διυδροτεστοστερόνη, που παρεμβαίνει στη δραστηριότητα του DNA και αδυνατίζει την τρίχα. Επομένως, η ανδρογενετική αλωπεκία δεν οφείλεται στην υπερβολική συγκέντρωση ανδρικών ορμονών, αλλά στην αντίδραση των τριχών στην παρουσία τους. Η πρώτη συσχέτιση της ανδρογενετικής αλωπεκίας με τα ανδρογόνα έγινε από τον Αριστοτέλη, που παρατήρησε ότι τα παιδιά και οι γυναίκες δεν παρουσιάζουν φαλάκρα. Αργότερα, παρατηρήθηκε ότι το ίδιο συμβαίνει με τους ευνουχισμένους. • Το μήκος των μαλλιών, η λιπαρότητα και χρήση κράνους ή πηλικίου δεν ευθύνονται για την φαλάκρα, όπως πολλοί πιστεύουν. Αντιμετώπιση Φαρμακευτικές αγωγές και χειρουργικές επεμβάσεις έρχονται σήμερα να δώσουν λύση στο πρόβλημα. Όποια μέθοδο κι αν επιλέξετε, η αποτελεσματικότητά της θα εξαρτηθεί από το μέγεθος του προ- Mύθοι για την τριχόπτωση! 1 2 3 4 5 6 7 Το συχνό λούσιμο συμβάλλει στην απώλεια τριχών. Καπέλα, περούκες και κράνη προκαλούν τριχόπτωση. Τα κοντά μαλλιά ή το ξυρισμένο κεφάλι «δυναμώνουν» την τριχοφυΐα. Η πιτυρίδα οδηγεί στη φαλάκρα. πάρχουν ειδικά καλλυντικά που σταματούν Υ την τριχόπτωση. Το άγχος και το στρες οδηγούν σε φαλάκρα. ανδρογενετική αλωπεκία αφορά μόνο Η τους άντρες. > Life > Positive < Η πρώτη συσχέτιση της ανδρογενετικής αλωπεκίας με τα ανδρογόνα έγινε από τον Αριστοτέλη, που παρατήρησε ότι παιδιά και γυναίκες δεν παρουσιάζουν φαλάκρα. βλήματος και από την έγκαιρη ή μη εφαρμογή της. Εξετάσεις όπως το τριχοριζόγραμμα, το φωτοτριχοριζόγραμμα, η πυκνομέτρηση (προσδιορισμός των τριχών ανά τετραγωνικό εκατοστό) και οι ορμονικές εξετάσεις, χρησιμεύουν στην ακριβή εκτίμηση της κατάστασης. Φάρμακα: Η φιναστερίδη δρα μειώνοντας την τριχόπτωση και αυξάνοντας σταδιακά τη διάμετρο των τριχών, ενώ η μινοξιδίλη δρα σαν διεγέρτης της τρίχας (επιμηκύνοντας τη φάση ανάπτυξης του θυλάκου της τρίχας). Έτσι, αναστέλλει την επέκταση της απώλειας των τριχών, βελτιώνοντας την υφή τους. Μικρομεταμόσχευση: Η μικρομεταμόσχευση τριχών είναι μία επέμβαση μεταφοράς θυλάκων τριχών από μία ζώνη σταθερής τριχοφυΐας, σε μια περιοχή που παρουσιάζει απώλεια τριχών. Εφαρμόζεται, όταν η απώλεια των τριχών απασχολεί έντονα τον ενδιαφερόμενο. Γίνεται με τοπική αναισθησία και η επιτυχία της εξαρτάται από το μέγεθος του προβλήματος. Στα 45 περίπου χρόνια εφαρμογής της, δεν έχουν αναφερθεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Η επέμβαση αντενδείκνυται πριν την ηλικία των 23 ετών. Πρόληψη 21 • Σωστή και ισορροπημένη διατροφή. • Λήψη βιταμινών, όπως η βιοτίνη, οι βιταμίνες C & E, ο χαλκός, ο ψευδάργυρος και ο σίδηρος. • Περιορισμός της χρήσης προϊόντων περιποίησης μαλλιών, που εξασθενούν την τρίχα και προκαλούν τριχόπτωση. • Προσεκτικό λούσιμο και βούρτσισμα. Αν οι χειρισμοί αυτοί γίνονται απρόσεκτα, ταλαιπωρούν τα μαλλιά, με αποτέλεσμα την σταδιακή τους πτώση. • Αρκετός και σωστός ύπνος, για τη σωστή συντήρηση και θρέψη των μαλλιών από τον ίδιο τον οργανισμό. • Αποφυγή έκθεσης των μαλλιών σε ακραίες καιρικές συνθήκες (π.χ. σε έντονο ήλιο). < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > ψυχολογία > της Ζέφης Κληρονόμου 22 > Life > Positive < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Τι να του πω για τον Άγιο Βασίλη; «Άγιος Βασίλης έρχεται με δώρα φορτωμένος» ή μήπως όχι, λόγω ύφεσης; Κι όμως, ο γενναιόδωρος άγιος θα είναι και φέτος πιστός στο ραντεβού του, αν βοηθήσουμε τα παιδιά να ανακαλύψουν το αληθινό νόημα της ιστορίας, κρυμμένη στη χαρά της προσφοράς και όχι στα πανάκριβα καλούδια στο σακούλι του. Μόνο τότε θα υπάρχει Άγιος Βασίλης, ακόμη και για όσους έχουν πάψει να πιστεύουν σε ξωτικά, ιπτάμενα έλκηθρα και δώρα που έρχονται από τις καμινάδες… Η παρουσία ενός χαμογελαστού, παχουλού, γενναιόδωρου ηλικιωμένου άνδρα που κρατά ένα σάκο με δώρα και επισκέπτεται τα σπίτια, μυστικά, από την καμινάδα στο τέλος κάθε χρονιάς αποτελεί μία συναρπαστική ιστορία για τα παιδιά. Ο άγιος αυτός, είτε με την ονομασία «Άγιος Βασίλης» είτε με την αγγλική ονομασία «Santa Claus», έχει καταφέρει να πρωταγωνιστεί σε ένα μύθο που συγκινεί, τόσο ορθόδοξους όσο και καθολικούς πληθυσμούς. Τι είναι άραγε εκείνο που κάνει τη φιγούρα του Άγιου Βασίλη τόσο γοητευτική και δημοφιλή για τα παιδιά όλης της Γης; «Η ομοιότητα ανάμεσα στον Άγιο Βασίλη και στον καλό παππού-επισκέπτη έχει σαν αποτέλεσμα την οικειότητα όλων σε σχέση με τη μορφή του», εξηγεί η ΨυχολόγοςΘεραπεύτρια Οικογένειας κ. Ελένη Παπαδομαρκάκη. Επιπλέον, «η συμπαθής εικόνα του με την έκπληξη σε μορφή δώρου, κάνουν τον άγιο αυτό να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους, ενώ η παρουσία του δεν θα μπορούσε να διαχωριστεί από το πλαίσιο των χριστουγεννιάτικων διακοπών, κατά τη διάρκεια των οποίων μία οικογένεια μπορεί να βρει επιπλέον χρόνο να περάσει μαζί». 23 Αη-Βασίλης σε κρίση Στους δυσοίωνους καιρούς για τα οικονομικά μας, φαίνεται πως ακόμα και η αειθαλής ιστορία του γενναιόδωρου αγίου περνάει κρίση. «Η Έλενα και ο Μιχάλης ζητάνε από τον Άγιο Βασίλη ό,τι βλέπουν στην τηλεόραση», λέει η 36χρονη Μαρίνα, μητέρα δύο παιδιών ηλικίας 4 και 6 ετών. «Με τις περικοπές στο μισθό του άνδρα μου, τη δική μου ανεργία και τις έκτακτες εισφορές, πού να εξηγήσουμε τώρα στα παιδιά ότι ο “άγιος” δεν μπορεί να φέρει δώρα των 50 και 100 ευρώ; Παλιά, στις δικές μας εποχές, τα πράγματα ήταν πιο εύκολα. Οι γονείς έπαιρναν μια κούκλα, ένα αυτοκίνητο και τελείωσε. Τώρα τα παιδιά είναι ενημερωμένα, έχουν συγκεκριμένες, πανάκριβες > Life > Positive < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > ψυχολογία τι να του πω για τον Άγιο Βασίλη; Κατά τη διάρκεια του δημοτικού, ένα παιδί απομυθοποιεί σιγά-σιγά τον Άγιο Βασίλη και αρχίζει να υποψιάζεται ότι οι γονείς του παίζουν ένα κρίσιμο ρόλο στις εμφανίσεις του αγίου και στην αγορά των δώρων που τελικά το ίδιο λαμβάνει απαιτήσεις από τον Άγιο Βασίλη κι αλίμονο αν τους απογοητεύσει…». Όπως παρατηρεί η ψυχολόγος, «συνήθως τα παιδιά, με αφορμή τις γιορτές των Χριστουγέννων και την επερχόμενη εμφάνιση του Άγιου Βασίλη, επηρεασμένα από τις διαφημίσεις, ζητούν δώρα ακριβά και συχνά ακατάλληλα για την ηλικία τους. Όταν αυτό συμβαίνει, οι γονείς καμιά φορά πιέζονται οικονομικά προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των παιδιών, ενώ τα παιδιά αποκαλύπτουν το ρεαλιστικό, δυσάρεστο κομμάτι του μύθου, ότι δηλαδή ο Άγιος Βασίλης έχει οικονομικούς περιορισμούς»! 24 Μικροί Άγιοι Βασίληδες Ενόψει Χριστουγέννων και της πολυαναμενόμενης άφιξης του αγίου, από την Καισαρεία ή από το Βόρειο Πόλο, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να είναι γενναιόδωρα, αντί να τα στρέψουμε, χρονιάρες μέρες, στον υπερκαταναλωτισμό; «Η ιστορία του Άγιου Βασίλη αποτελεί μία εξαιρετική αφορμή για να μιλήσουμε στα παιδιά για την έννοια της γενναιοδωρίας και τη βαθιά ικανοποίηση που συνοδεύει όχι μόνο τη λήψη, αλλά και την προσφορά δώρων-αγαθών, σε άτομα που έχουν πραγματικά ανάγκη. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που μοιραζόμαστε με τον άγιο και το φέρουμε όλοι», επισημαίνει η κ. Παπαδομαρκάκη και προσθέτει: «χωρίς να χαλάσουμε την ατμόσφαιρα αναμονής του Άγιου Βασίλη, θα μπορούσαμε να προτείνουμε στα παιδιά μας να μεταμορφωθούν τα ίδια σε μικρούς Άγιους Βασίλη- > Life > Positive < δες, να σχεδιάσουν και να διερευνήσουν τι ακριβώς θα μπορούσαν να προσφέρουν σε άλλα παιδιά που έχουν ανάγκη. Οι γονείς μπορούν να συμμετέχουν σε αυτό». Υπάρχει Άγιος Βασίλης; «Μέχρι πέρσι, συντηρούσαμε το παραμύθι του Άγιου Βασίλη», περιγράφει η Ιωάννα, μητέρα δύο αγοριών ηλικίας 5 και 7 ετών. «Αρχές Δεκεμβρίου, τα παιδιά έγραφαν τα γράμματα με τις επιθυμίες τους στον Άγιο Βασίλη, αφού εγώ είχα κάνει μια κρυφή έρευνα αγοράς κι έβλεπα πάνω κάτω πόσο θα μου κόστιζαν τα συγκεκριμένα δώρα. Παραμονή Πρωτοχρονιάς, έβαζα αργά τη νύχτα τα δώρα μπροστά στο τζάκι και την άλλη μέρα το πρωί τα παιδιά ξυπνούσαν νωρίς -νωρίς για να κάνουν ενθουσιασμένα την ανακάλυψη. Η απομυθοποίηση ήρθε φέτος το Νοέμβριο, όταν κάτι συζητούσαμε με το μικρό μου γιο για τα Χριστούγεννα. Μπαίνει στην κουβέντα σαν σίφουνας ο μεγαλύτερος, ο Νικήτας, φωνάζοντας: «Ψέματα! Δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης, μου το είπε ο φίλος μου ο Αλέξης. Τα δώρα μάς τα φέρνετε εσείς οι γονείς και μας βάζετε να του γράφουμε γράμμα για να λέμε ότι θα είμαστε καλά παιδιά!», έκλεισε το λογύδριό του θριαμβευτικά ο μεγαλύτερός μου γιος ενώ ο μικρός με κοίταζε με απορία και ύφος «τώρα τι, ποιον να πιστέψω, τον αδελφό μου, τον Αη-Βασίλη ή τη μαμά;». Μήπως, λοιπόν, κλονιστεί η εμπιστοσύνη του παιδιού σε εμάς και θεωρήσει ότι τόσο καιρό το εξαπατού- ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 ÖÐ¼ÌÇ¿¼ÐÓÇ¿ ÌºËÍ×ÌÌÓÐÔÎÍÕ Ó¿ØÆÒÍ¾Ñ¿ÉÊÒÑÃÕ Varisan... ÏÐÃÕ¼ÐÓÇ¿ ÌÂÃÌÄÍÐÍ¾Ñ¿ÉÊÒÑÃÕ 9DULVDQÓ¿³ÎÐÃÎÃ Ì¿Ã»Ë¿ÇÅ¿ÊË¿ Ò¿Ä¿ ÐË É¿ÇÑÒ ¿ÉÃ»¿ ¿ É¿Ò¿ ÍÐÓÍÎÑÒºË¿Ò¿ ¿ÇÂÇÉÏ Ì ÊÒÑÃÕÂÇ¿À¿ÓËÇÑË¹ÌÆÕÑ×ËÎ»ÃÑÆÕ9DULVDQ/XL/HL ÃÖÑÒÃÑ×ÑÑÏÐÃ×ÑÆ¿»Ë¿ÒÍÕÉÍ¾Ð¿ÑÆÎÐºÈÇËÍÉ¿Ç¿»ÑÓÆÑÆÀÐÍ×ÕÑÒ¿Î¼ÂÇ¿¢ÇÎÐÔÒÍÎÍÐÇ¿É¹ÕÉÊÒÑÃÕÂÇ¿À¿ÓËÇÑË¹ÌÆÕÑ×ËÎ»ÃÑÆÕ 9DULVDQ/XL/HLÃÈ¿ÑÄ¿Ê»ØÍ×ÌÎÐ¿ÅË¿ÒÇÉº¿Ì¿ÉÍ¾ÄÇÑÆÉ¿ÇÑ¿ÕÎÐÍÑÒ¿ÒÃ¾Í×Ì¿Î¼ÒÆÌÃËÀÍÊºÑÒ¿¿ÃÐÍÎÍÐÇÉÒ¿È»ÂÇ¿Ã9DULVDQ/XL/HL Ò¿É×ÉÊÍÄÍÐÇÉÎÐÍÀÊºË¿Ò¿ÒÔÌÉÒÔÉÐÔÌÎ¿»ÐÌÍ×ÌÎ¼ÂÇ > ψυχολογία Ο μύθος του Άγιου Βασίλη είναι ένας μύθος που υπάρχει για όλους και όχι μία κατασκευή ενός ή περισσότερων μελών μίας οικογένειας σαμε με μια ψεύτικη ιστορία; «Ο μύθος του Άγιου Βασίλη είναι ένας μύθος που υπάρχει για όλους και όχι μία κατασκευή ενός ή περισσότερων μελών μίας οικογένειας. Συνεπώς, ένα παιδί μπορεί μεν να θυμώσει που ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει ή έχει τη μορφή της μητέρας και του πατέρα, αλλά η νέα πραγματικότητα δεν θα είναι ξένη μόνο σε αυτό», αποσαφηνίζει η ψυχολόγος. Γράμμα στον Άγιο Βασίλη Χρήσιμες συμβουλές προς τους γονείς από την Ψυχολόγο-Θεραπεύτρια Οικογένειας κ. Ελένη Παπαδομαρκάκη, πώς να «χειριστούν» την αλληλογραφία των παιδιών τους με τον Άγιο Βασίλη φέτος, στις γιορτές της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. • Ζητώντας του ευγενικά: Ένας τρόπος για να ζητήσει ένα παιδί ένα δώρο, είναι να γράψει ένα γράμμα στον άγιο ζητώντας του ευγενικά και όχι απαιτητικά το δώρο της αρεσκείας του («αν βρεις να μου φέρεις το τάδε παιχνίδι - αν όμως δε μπορέσεις, θα ήθελα να μου φέρεις ό,τι νομίζεις εσύ ότι θα μου άρεσε»), με την ελπίδα ότι η συμπεριφορά του τη χρονιά που πέρασε ήταν ικανοποιητική. • Απαντητικό γράμμα: Αν το παιδί ζητήσει ένα ακριβό δώρο και εμείς, ως γονείς, δυσκολευόμαστε να ανταπεξέλθουμε σε αυτό το αίτημα, θα μπορούσαμε να γράψουμε ένα απαντητικό γράμμα προς το παιδί, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους δε μπορέσαμε να ικανοποιήσουμε την επιθυμία του. Έναντι αυτού, του πήραμε κάτι που κρίναμε σημαντικό, τονίζοντας ότι θα θυμόμαστε αυτή του την επιθυμία και μέσα στην επόμενη χρονιά. < > Life > Positive < Στο Σινεμά 26 Κατά τη διάρκεια του δημοτικού, ένα παιδί απομυθοποιεί σιγά-σιγά τον Άγιο Βασίλη και αρχίζει να υποψιάζεται ότι οι γονείς του παίζουν ένα κρίσιμο ρόλο στις εμφανίσεις του αγίου και στην αγορά των δώρων που τελικά το ίδιο λαμβάνει. Σύμφωνα με την κ. Παπαδομαρκάκη, είναι καλύτερο να πει ένας γονιός την αλήθεια γύρω από το έθιμο του Αγίου Βασίλη, «όταν το παιδί αισθάνεται έτοιμο να την ακούσει. Η ετοιμότητα έχει να κάνει με το επίπεδο ωριμότητάς του κάθε παιδιού. Πιο σημαντικός είναι ο τρόπος που θα γίνει η “αποκάλυψη” παρά ο χρόνος αυτής. Δηλαδή, θα πρέπει να μην δημιουργήσουν οι γονείς την απογοήτευση στο παιδί, αλλά να του δώσουν την αίσθηση της εξέλιξης, της συνέχειας του εθίμου με πιο ουσιαστικό τρόπο (“ο Άγιος Βασίλης έχει βάλει εμάς, τους γονείς σου, στη θέση του γιατί μεγαλώνεις και τον έχεις λιγότερο ανάγκη”)». Σε γενικές γραμμές-τονίζει-«το τι θα πούμε για το θέμα του Άγιου Βασίλη, όπως και για οποιοδήποτε άλλο θέμα, εξαρτάται από την καθημερινή σχέση που έχουμε με τα παιδιά μας. Αν επιδιώκουμε να έχουμε μια σχέση εμπιστοσύνης και ασφάλειας, θα πρέπει να πούμε σε ένα παιδί την αλήθεια, κάθε φορά με έναν τρόπο κατάλληλο για την ηλικία του και την προσωπικότητά του, με έναν τρόπο που να μπορεί να αντέξει». Στο ράφι Η ώρα της αλήθειας • The Psychology of Santa, Carole S. Slotterback, Nova Publishers. Η αμερικανίδα καθηγήτρια Ψυχολογίας βάζει στο μικροσκόπιο της επιστήμης της τα γράμματα των παιδιών προς τον Άγιο Βασίλη και «ψυχαναλύει» τον πρωταγωνιστή άγιο των Χριστουγέννων. • Όταν έκλαψε ο Αι-Βασίλης, Σοφία Παράσχου, εκδόσεις Ψυχογιός. Πρωταγωνιστής της ανατρεπτικής ιστορίας, ένας Αι-Βασίλης σε κρίση… συνείδησης, που έρχεται αντιμέτωπος με τα σχέδια των ισχυρών της G8. «Arthur Christmas» (2011). Δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης-όπως τον ξέρουμε από τα παραμύθια, με έλκηθρο και ξωτικά-καθώς, σύμφωνα με το σενάριο του 3D animation των φετινών Χριστουγέννων, ο Santa του 21ου αιώνα είναι hi-tech και χρησιμοποιεί ένα…διαστημόπλοιο, για να μοιράσει 2 δις δώρα μέσα σε μια νύχτα! ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 H Bristol-Myers Squibb είναι H Bristol-Myers Squibb είναι µια παγκόσµια βιοφαρµακευτική εταιρεία µια παγκόσµια µε αποστολή της ναβιοφαρµακευτική ανακαλύπτει, να εταιρεία αναπτύσσει µε αποστολή της να ανακαλύπτει, να αναπτύσσει και να παρέχει καινοτόµα φάρµακα καισυµβάλλουν να παρέχει καινοτόµα φάρµακα που στην αποτελεσµατική που συµβάλλουνσοβαρών στην αποτελεσµατική αντιµετώπιση ασθενειών. αντιµετώπιση σοβαρών ασθενειών. Together we can prevail. Together we can prevail. Together we can prevail. www.bms-greece.gr Together we can prevail. Bristol-Myers Squibb A.E. Αττικής 49-53 & Προποντίδος 2, Τ.Κ. 152 35 Βριλήσσια, Αττική ΤΘ 63883 - Bριλήσσια, Τ.Κ. 152 03, Αττική Τηλ.: 210 6074 300 & 210 6074 400, Φαξ: 210 6074 333, ΑΡ.Μ.Α.Ε. 62772/01ΑΤ/Β/07/148 www.bms-greece.gr > ψυχολογία > της Ζέφης Κληρονόμου ΕΠΟΧΙΑΚΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Του χειμώνα τα... blues! Το καλοκαιράκι με τις ατέλειωτες λιακάδες του είναι μακρινή ανάμνηση στο άλμπουμ των διακοπών, σκοτεινιάζει πια νωρίς και σας κυριεύει ανεξήγητη κούραση και κακοκεφιά. Βγείτε ξανά στο φως και δείτε πώς θα καταπολεμήσετε την εποχιακή κατάθλιψη αν ο χλωμός ήλιος του χειμώνα σάς μελαγχολεί. Μ ήπως είστε SAD; Που θα πει θλιμμένος στα αγγλικά αλλά είναι και το ακρωνύμιο του ιατρικού όρου Seasonal Affective Disorder για τον ορισμό ενός τύπου κατάθλιψης που παρατηρείται κάθε χρόνο την ίδια εποχή. Για τους περισσότερους ανθρώπους τα συμπτώματα της εποχιακής διαταραχής της διάθεσης ξεκινούν το φθινόπωρο και μπορεί να συνεχιστούν μέχρι και τους χειμερινούς μήνες αφήνοντάς τους χωρίς ενέργεια και σε κακή διάθεση. Το μειωμένο φως και οι πιο ψυχρές θερμοκρασίες, καθώς προχωράει ο χειμώνας, επηρεάζουν αρνητικά τα επιρρεπή άτομα. Οι αριθμοί είναι εύγλωττοι. Το 5% των ενηλίκων έχουν εποχιακή διαταραχή διάθεσης, σύμφωνα με στατιστικές στις Η.Π.Α. Το 20% των ανθρώπων έχουν κάποια από τα συμπτώματα, αλλά δεν πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια. Η εποχική διαταραχή διάθεσης είναι 4 φορές πιο συχνή στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Τα 23 χρόνια είναι η μέση ηλικία των ατόμων με εποχιακή κατάθλιψη. > ψυχολογία του χειμώνα τα... blues! Καλημέρα (χειμωνιάτικη) θλίψη Γιατί; «Τα ακριβή αίτια της διαταραχής αυτής παραμένουν άγνωστα. Είναι πιθανό, όμως, γενετικοί λόγοι, η ηλικία και, ίσως, η φυσική χημική σύνθεση του σώματος να παίζουν όλα ρόλο στην εμφάνιση της διαταραχής», εξηγεί η κλινική ψυχολόγος κυρία Ιωάννα Λανίτη. «Επιπλέον, το μειωμένο φως κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα, μπορεί να διαταράξει το «βιολογικό μας ρολόι» (24ωρος ή κιρκαδικός ρυθμός), δηλαδή τον εσωτερικό μηχανισμό του σώματος που προσδιορίζει το πρόγραμμα του ύπνου. Η διατάραξη αυτή μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε συναισθήματα κατάθλιψης. Επίσης, η αλλαγή στην εποχή μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της μελατονίνης, φυσικής ορμόνης του σώματος που σχετίζεται με το ρυθμό του ύπνου και τη διάθεση. Τέλος, η μικρότερη ηλιοφάνεια μπορεί να προκαλέσει μείωση της σεροτονίνης, χημικής ουσίας του εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστή) που επηρεάζει τη διάθεση, οδηγώντας πιθανώς σε κατάθλιψη». Απλώς πεσμένοι ή κάτι παραπάνω; Όπως διευκρινίζει η κυρία Τίνα Σταθοπούλου, Διδάκτωρ Ψυχολογίας, «η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή θεωρείται ένα είδος κατάθλιψης ή διπολικής διαταραχής και είναι μία επεισοδιακή, εποχιακή κατάσταση, δηλαδή τα συμπτώματα εμφανίζονται και φεύγουν κάθε χρόνο την ίδια εποχή. Είτε τα συμπτώματα εμφανιστούν το φθινόπωρο-χειμώνα είτε την άνοιξη-καλοκαίρι, μπορεί να είναι ήπια στην αρχή και να επιδεινώνονται με το πέρασμα των μηνών κάθε εποχής». Είναι φυσιολογικό να έχουμε μέρες που αισθανόμαστε πεσμένοι ψυχολογικά, αλλά «όταν νιώθουμε έτσι για μεγάλα διαστήματα και αποφεύγουμε δραστηριότητες που στο παρελθόν απολαμβάναμε, θα πρέπει να επισκεφτούμε κάποιον ειδικό, ψυχίατρο ή ψυχολόγο, για μια αξιολόγηση. Ειδικότερα, αν ο ύπνος και η όρεξή μας έχουν αλλάξει ή νιώθουμε απελπισία, έχουμε σκέψεις αυτοκτονίας ή στρεφόμαστε στο αλκοόλ για παρηγοριά και χαλάρωση, τότε δεν πρόκειται απλώς για μια κακοκεφιά. Όταν, δηλαδή, δεν είμαστε πια σε θέση να λειτουργήσουμε σε προσωπικό ή επαγγελματικό επίπεδο, τότε χρειαζόμαστε βοήθεια», τονίζει η δρ. Σταθοπούλου. Για να γίνει διάγνωση της εποχιακής διαταραχής πρέπει «να υπάρχουν τα σχετικά συμπτώματα για τουλάχιστον δύο συνεχόμενα χρόνια κατά τη διάρκεια της ίδιας εποχής, τα διαστήματα με συμπτώματα κατάθλιψης να εναλλάσσονται με διαστήματα χωρίς κατάθλιψη και να μην υπάρχουν άλλοι πιθανοί λόγοι, οι οποίοι να εξηγούν τις αλλαγές στη διάθεση και την συμπεριφορά». Φως, περισσότερο φως > Συμπτώματα της εποχιακής διαταραχής της διάθεσης 30 • απώλεια ενέργειας • αίσθημα κόπωσης • κακή διάθεση • συχνά ξεσπάσματα κλάματος • ευερεθιστότητα • άγχος • κοινωνική απόσυρση •δ υσκολία στη συγκέντρωση κι επεξεργασία πληροφοριών •δ ιατάραξη ύπνου (αύξηση των ωρών ύπνου) • χαμηλή ενεργητικότητα •υ περφαγία, κυρίως υδατανθράκων και αύξηση βάρους. •α υτοκτονικές τάσεις, σε βαριές περιπτώσεις. > Life > Positive < Όπως και με άλλους τύπους κατάθλιψης, η εποχιακή - αν δεν αντιμετωπιστεί - μπορεί να χειροτερέψει και να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, όπως κοινωνική απομόνωση, προβλήματα στη δουλειά ή στο σχολείο, χρήση ουσιών ή και αυτοκτονικές ιδέες ή συμπεριφορές. Η αντιμετώπισή της «περιλαμβάνει φωτοθεραπεία (light therapy) και ψυχοθεραπεία, ενώ για πιο βαριές περιπτώσεις ενδείκνυται φαρμακοθεραπεία», εξηγεί η κυρία Λανίτη. «Η φωτοθεραπεία μιμείται το φυσικό φως και φαίνεται να αλλάζει τη χημεία του εγκεφάλου που συνδέεται με τη διάθεσή μας. Ο ασθενής κάθεται σε απόσταση από λάμπα, ώστε να είναι εκτεθειμένος στο φως. Μέσω της ψυχοθεραπείας, μπορεί κάποιος να εντοπίσει και να αλλάξει αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές που τον κάνουν να αισθάνεται χειρότερα, καθώς και να μάθει υγιείς τρόπους αντιμετώπισης των συμπτωμάτων του. Κάποιοι επωφελούνται από τη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά, ειδικά αν τα συμπτώματα είναι σοβαρά». < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Tips κόντρα στα χειμερινά blues < Τεχνικές αυτοβοήθειας προς τους ασθενείς SAD από την κλινική ψυχολόγο κυρία Λανίτη και τη δρα ψυχολογίας κυρία Σταθοπούλου. Όπως, όμως, υπογραμμίζουν οι ειδικοί, αν τα συμπτώματα είναι σοβαρά, θα χρειαστεί κάποιας μορφής θεραπεία, για την αντιμετώπιση της εποχιακής κατάθλιψης. • Φροντίστε τον εαυτό σας. Να ξεκουράζεστε αρκετά, να τρώτε τακτικά υγιεινά γεύματα και να επιδιώκετε να έχετε χρόνο για προσωπική χαλάρωση. • Μην στρέφεστε στο αλκοόλ για ανακούφιση. • Μετατρέψτε το περιβάλλον που ζείτε σε πιο ευήλιο και φωτεινό. Ανοίγετε τις κουρτίνες και επιλέγετε να κάθεστε κοντά σε φωτεινά παράθυρα, στο σπίτι ή στο γραφείο. • Βγαίνετε πιο συχνά. Κάνετε μακρινούς περιπάτους, ή καθίστε απλώς σε ένα παγκάκι και απολαύστε τον ήλιο. Ακόμα και όταν οι μέρες είναι κρύες ή συννεφιασμένες, το εξωτερικό φως βοηθάει. • Ασκηθείτε συστηματικά. Η σωματική άσκηση βοηθάει στην ανακούφιση από τη πίεση και το άγχος που μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της εποχιακής κατάθλιψης. • Γίνετε πιο κοινωνικοί. Κάντε μια προσπάθεια να είστε με ανθρώπους, η συντροφιά των οποίων σας αρέσει. Μπορεί να σας προσφέρουν υποστήριξη ή να αστειευτούν για να σας φτιάξουν τη διάθεση. • Μάθετε να διαχειρίζεστε το άγχος σας. Συσσωρευμένο άγχος μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, υπερφαγία ή άλλες ανθυγιεινές συμπεριφορές και αρνητικές σκέψεις. • Κάντε ένα ταξίδι. Αν είναι εφικτό, κάντε τις χειμερινές διακοπές σας σε ηλιόλουστα, ζεστά μέρη. • Αν είστε σε θεραπεία, βεβαιωθείτε ότι παίρνετε τα φάρμακά σας όπως σας συμβούλεψε ο γιατρός και ότι πηγαίνετε συστηματικά στις συνεδρίες. > Life > Positive < 31 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > συνέντευξη > της Νάντιας Γιαννούλη Μαριέττα Φαφούτη «Λατρεύω να χαμογελώ» 32 > Life > Positive < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Η μουσική της φλερτάρει με την αισθητική των μιούζικαλ των ‘60ς, τον ποπ ήχο, την rock διάθεση, οι στίχοι της είναι τρυφεροί- πότε χαρούμενοι και πότε μελαγχολικοί, η ερμηνεία φρέσκια, με μικρές δόσεις θεατρικότητας, ενώ η φύση και ο έρωτας αποτελούν τις κυριότερες πηγές έμπνευσής της. Όλα τα παραπάνω, δένουν αρμονικά με την προσωπικότητα και την φιλοσοφία της δημιουργού. Τ ο κορίτσι με τη ρετρό εμφάνιση και την ευγενική φυσιογνωμία ονειρεύεται χωρίς να ζει σε… ροζ συννεφάκι, πατά γερά στα πόδια της και μας προτρέπει να εντάξουμε τον ρομαντισμό στην σκληρή καθημερινότητά μας. Άλλωστε, είναι κάτι που εφαρμόζει και η ίδια. Αν και προσφάτως υπήρξε «θύμα» των περικοπών, καθώς έπειτα από επτά χρόνια απολύθηκε από την πρωινή της δουλειά (κειμενογράφος), εξακολουθεί να χαμογελά και να φτιάχνει αμέριμνη μουσική «με τα χεράκια της». Ασχολήθηκε με το πιάνο εντελώς τυχαία, όταν ήταν ήδη δεκαέξι ετών. Οι δύο δάσκαλοι της (Τζένη Θεοφανοπούλου, Άγγελος Βελεγράκης) την μύησαν στη μαγεία της μουσικής και από τότε ξεκίνησε μια σχέση αγάπης και δημιουργίας, που φαίνεται πως θα μείνει αλώβητη στο πέρασμα των χρόνων. Η τύχη, η επιμονή της, αλλά και οι δυνατότητες που προσφέρει το Διαδίκτυο αποτέλεσαν ισχυρούς «συμμάχους» και κάπως έτσι, έκανε τις πρώτες απόπειρες να γράψει μουσική για ταινίες, ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές παραγωγές, διαφημίσεις και θεατρικές παραστάσεις. Το 2010 συστήθηκε και επίσημα στο ευρύ κοινό με το πρώτο προσωπικό της άλμπουμ “Try a little romance”, σε στίχους, σύνθεση, ερμηνεία και ενορχήστρωση της ίδιας. Οι κριτικές που ακολούθησαν ήταν διθυραμβικές, το cd της θεωρήθηκε ως ένα από τα καλύτερα της χρονιάς, ενώ το τραγούδι της “Don’t stop” κατέκλυσε τα ραδιοκύματα. > Life > Positive < Αν θα έπρεπε να συστηθείς σε κάποιον- σαν άνθρωπος και σαν επαγγελματίας- τι θα του έλεγες; Θα του έλεγα απλά: «Γεια σου, με λένε Μαριέττα και είμαι άνεργη». Η αλήθεια είναι πως ντρέπομαι να μιλώ από μόνη μου για τη μουσική μου! Κειμενογράφος, συνθέτρια, ερμηνεύτρια, στιχουργός, εκφωνήτρια, δημοσιογράφος… Ξεχωρίζεις κάποια από τις ενασχολήσεις σου; Σίγουρα τη σύνθεση. Όλα τα υπόλοιπα προέκυψαν κατά τύχη στη ζωή μου. Μαζί τους πέρασα και περνάω όμορφα, όμως ποτέ δεν αποτέλεσαν προτεραιότητα μου. 33 Τι ρόλο έπαιξαν οι υπολογιστές και το Διαδίκτυο στην πορεία σου, σε επίπεδο καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά και επαγγελματικής καταξίωσης; Καταλυτικό. Αρχικά, ο Γιάννης Κύρης μου έμαθε όλα τα μυστικά, ώστε να γράφω μουσική με τη βοήθεια του υπολογιστή. Έτσι, οι μουσικές μου ιδέες άρχισαν να υλοποιούνται εύκολα, με τη βοήθεια κάποιων προγραμμάτων. Επίσης, όσες δουλειές ανέλαβα στην αρχή, τις βρήκα μέσω mail. Έστελνα μαζικά mail με το demo μου σε σκηνοθέτες, παραγωγούς κ.ά. και τους έλεγα ότι θα ήθελα να κάνω την πρακτική μου ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > συνέντευξη Μαριέττα Φαφούτη κοντά τους. Επίσης, από το myspace με βρήκαν ο παραγωγός μου, Νίκος Αγγλούπας και η εταιρία μου η Inner Ear και έτσι βγήκε ο δίσκος. Συνεπώς, νιώθω μεγάλη ευγνωμοσύνη που βρέθηκε αυτό το άτιμο το Διαδίκτυο στο δρόμο μου. Ο δίσκος σου είναι αγγλόφωνος. Γιατί επέλεξες να εκφραστείς μέσα από την αγγλική γλώσσα; Γιατί οι μελωδίες είναι τονισμοί. Και οι τονισμοί της αγγλικής γλώσσας, η οποία πλημμυρίζει από μονοσύλλαβες και δισύλλαβες λέξεις, προσαρμόζονται ιδανικά στις μελωδίες που έχω στο μυαλό και την καρδιά μου. Αν δοκίμαζες να βάλεις στο “Try a little romance” ελληνικό στίχο, το αποτέλεσμα θα ήταν σκληρό λόγω τονισμών. Επειδή λοιπόν είμαι μουσικός και όχι στιχουργός, όφειλα να σεβαστώ την ανάγκη που είχε η μουσική μου για να αποδοθεί καλύτερα. Φυσικά, έχω μελοποιήσει πολλές φορές ελληνικό στίχο και το έχω κάνει με μεγάλη χαρά. Αμέ! Είμαι αγχώδης, υπερπροστατευτική και συγκεντρωτική. Αλλά έχω δουλέψει αρκετά με τον εαυτό μου και σιγά-σιγά η κατάσταση αρχίζει να βελτιώνεται. Μπορώ και είμαι ευτυχισμένη χωρίς να έχω τίποτα. Το να είναι καλά η οικογένειά μου και οι άνθρωποι που αγαπώ είναι από μόνα τους λόγοι για να είμαι χαρούμενη και να αισθάνομαι ευγνώμων. Τι είναι ευτυχία για σένα; “Try a little romance”, λέγεται το πρώτο δισκογραφικό σου βήμα. Υπάρχει χώρος για τον ρομαντισμό στην σκληρή καθημερινότητα που βιώνουμε; Φυσικά και υπάρχει. Ουσιαστικά, ρομαντισμός είναι να μπορείς να επισημαίνεις όλα τα πράγματα που σε περιτριγυρίζουν και για τα οποία θα έπρεπε να νιώθεις ευγνώμων. Και ύστερα να τα μοιράζεσαι με όσους αγαπάς. Ιδιαίτερα όταν βιώνουμε μια σκληρή καθημερινότητα, πρέπει να επικεντρωνόμαστε στα όμορφα και όχι στα άσχημα. 34 Σε χαρακτηρίζουν ως «το κορίτσι με το χαμόγελο στα χείλη». Από πού αντλείς τόση αισιοδοξία; Ευχαριστώ πολύ για αυτόν τον χαρακτηρισμό. Η αλήθεια είναι πως λατρεύω να χαμογελώ, όπως λατρεύω να μου χαμογελούν. Τώρα από πού αντλώ αυτή την αισιοδοξία; Μπορώ και είμαι ευτυχισμένη χωρίς να έχω τίποτα. Το να είναι καλά η οικογένειά μου και οι άνθρωποι που αγαπώ είναι από μόνα τους λόγοι για να είμαι χαρούμενη και να αισθάνομαι ευγνώμων. Έτσι, ό,τι επιπρόσθετο έρχεται πέραν της υγείας, το βλέπω ως πολύτιμο δώρο. Έχεις πιο σκοτεινές πτυχές και αν ναι, πώς τις διαχειρίζεσαι; > Life > Positive < Να έχουν την υγεία τους οι άνθρωποι που αγαπώ και εγώ- αν είναι δυνατόν. Σε έχει επηρεάσει- προσωπικά και καλλιτεχνικά- η οικονομική κρίση; Οικονομικά, σαφώς με έχει επηρεάσει. Εξάλλου και εγώ πρόσφατα απολύθηκα από την πρωινή μου δουλειά οπότε επισήμως είμαι άνεργη. Ωστόσο, καλλιτεχνικά δεν με επηρεάζει στο ελάχιστο, καθώς το να γράφω μουσική δεν είναι μία διαδικασία που προκαλείται από εξωτερικά ερεθίσματα. Αντίθετα, είναι κάτι που γίνεται φυσικά. Απλά, βάζω τα χέρια μου στο πιάνο και βγαίνουν πραγματάκια. Γράφεις μουσική για θέατρο και κινηματογράφο. Αποτελεί πρόκληση ή «εγκλωβισμό» να συνθέτεις για ήδη υπάρχουσες εικόνες; Γράφοντας κάποιος μουσική για εικόνα, ξέρει την ίδια στιγμή ότι θα δουλέψει πάνω σε μία σύμβαση. Δεν θα γράψεις ό,τι σου κατέβει στο μυαλό, αλλά θα φτιάξεις εκείνη τη μουσική που θα αγκαλιάζει καλύτερα την εκάστοτε εικόνα και το εκάστοτε σενάριο. Αυτό, για εμένα, είναι μαγεία. Μουσική για διαφήμιση. Η «κατά παραγγελία» ανάθεση, με στόχο την πώληση ενός προϊόντος, πόσο ελεύθερη σε αφήνει να ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 δημιουργήσεις; Πάλι ερχόμαστε στο θέμα της εικόνας και του σεβασμού απέναντι σε αυτή. Είμαι τελείως ελεύθερη να δημιουργήσω ό,τι θέλω σε μια διαφήμιση, αρκεί να ταιριάζει με την εικόνα, τον ρυθμό και την αύρα που βγάζει εκείνη. Για εμένα το να βρίσκω τον τρόπο να συντονίζομαι με εικόνες, αποτελεί ένα απίστευτα απολαυστικό παιχνίδι. Εκτός των άλλων, έχεις δημιουργήσει την διαδικτυακή, καλλιτεχνική πολιτεία bankit.gr. Μίλησέ μου λίγο για αυτή την πρωτοβουλία. Πρόκειται για μία καλλιτεχνική διαδικτυακή πολιτεία, που δημιουργήσαμε με έξι φίλους, με σκοπό να φιλοξενούμε καλλιτέχνες προερχόμενους από 20 κατηγορίες τεχνών αλλά και τα έργα τους δωρεάν. Παράλληλα, αρχίσαμε να οργανώνουμε καλλιτεχνικά events με μεγαλύτερο απ’ όλα το ARToogether Festival, στο οποίο συγκεντρώνονται όλες οι τέχνες μαζί, σε μία τριήμερη γιορτή. Μάλιστα, το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε φέτος για 4η χρονιά. Ποια είναι τα επόμενα βήματά σου; Στις 23 Νοεμβρίου ξεκίνησε από την Αθήνα η περιοδεία «Back to happiness», με την οποία η μπάντα μου και εγώ θα επισκεφτούμε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Η Ευαγγελία Ξυνοπούλου είναι στα φωνητικά και τα κρουστά, η Εύη Κουρτίδου στις κιθάρες και τα φωνητικά, η Κέλλυ Μητροπούλου στο βιολί και τα φωνητικά, ο Θοδωρής Ζευκιλής στο μπάσο και τα φωνητικά, ο Κώστας Χαλιώτης στα τύμπανα και ο Νίκος Αγγλούπας στον ήχο. Στο πλαίσιο της κάθε συναυλίας, θα υπάρχουν video με στιγμιότυπα ευτυχίας, τα οποία έχει επιμεληθεί η αδερφή μου, Κλαίρη Φαφούτη. Παράλληλα, μόλις ολοκλήρωσα τη μουσική για την ταινία της Θέλγιας Πετράκη «Under Ground» και τώρα γράφω τη μουσική για την παράσταση του Ιωσήφ Βαρδάκη «I am my own wife». Τέλος ολοκληρώνουμε τις ενορχηστρώσεις για να μπούμε στο στούντιο να γράψουμε τον δεύτερο δίσκο. Τι ονειρεύεσαι για το μέλλον; Who is who Όνομα: Μαριέττα Φαφούτη. Αν και γνωρίζει πως το επίθετό της δεν είναι εύηχο, δεν θα άλλαζε την ταυτότητά της. Διαμονή: Μένει στον Χολαργό, μαζί με τις δύο αδερφές της, οι οποίες είναι αυτές που ακούν πρώτες τις δημιουργίες της. Η μία από αυτές, η Κλαίρη, σκηνοθετεί τα video clip της. Μελωδικά… βήματα: Εκτός από τον πρώτο της δίσκο “Try a little romance” που κυκλοφόρησε από την Inner Ear, στο «μουσικό» της βιογραφικό συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων, το soundtrack για την ταινία της Λουκίας Ρικάκη «Κράτησέ Με», η μουσική για το remake της παιδικής σειράς της ΕΡΤ «Ο Παραμυθάς» (364 λεπτά πρωτότυπης μουσικής και τραγουδιών) καθώς και η υπόκρουσή του- βραβευμένου σε Ελλάδα και εξωτερικό- βίντεο των φοιτητών του ΤΕΙ Αθήνας για τα κακοποιημένα παιδιά της Αφρικής «1.2 εκατομμύρια παιδιά». 35 Social Media: Δεινή χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όσο απασχολημένη και αν είναι, πάντα βρίσκει χρόνο να απαντήσει σε όλους τους θαυμαστές της. @ the web Η μουσική της στο http://www.myspace. com/mariettafafouti και στο http://www. mariettafafouti.com η καλλιτεχνική, διαδικτυακή της πολιτεία στο http://www.bankit.gr/ Υγεία. < > Life > Positive < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > ειδικό θέμα > της Nάντιας Γιαννούλη Οι έφηβοι έχουν το δικό τους θέατρο Χαβαλές, αδιαφορία, χασμουρητά και αγωνιώδεις ματιές στο ρολόι… Κάπως έτσι αντιδρούν οι περισσότεροι έφηβοι κατά τη διάρκεια θεατρικών παραστάσεων, τις οποίες έχουν αναγκαστεί να παρακολουθήσουν με τους γονείς ή τους καθηγητές τους. Συχνά, θεωρούν πως οι παραστάσεις των… μεγάλων είναι μελό, ελιτίστικες, διαπραγματεύονται προβλήματα που δεν τους αφορούν, σε μια γλώσσα που δεν είναι η δική τους. Αυτό το χάσμα ήρθε να γεφυρώσει το εφηβικό θέατρο, ένα είδος που τείνει να εδραιωθεί, καθώς η θεματολογία αλλά και η προσέγγισή του βρίσκεται πολύ κοντά στην εφηβική σκέψη και ψυχοσύνθεση. Μ έσα στην υπερπληθώρα των θεατρικών σκηνών, των ομάδων και των παραγωγών που «μάχονται» να βρουν το κοινό τους αλλά και να επιβιώσουν της οικονομικής- και όχι μόνο- κρίσης, μια νέα κατηγορία θεάτρου- το λεγόμενο εφηβικό θέατρο- έκανε τα πρώτα δειλά βήματα πριν τρία χρόνια και πλέον, όλα δείχνουν πως κέρδισε το στοίχημα, καθώς κέρδισε τους πιο δύσκολους θεατές: τους εφήβους. Μπορεί ακόμα να θυμάμαι πως το πλέον μελανό σημείο στις σχολικές εκπαιδευτικές εκδρομές ήταν οι αμφιβόλου ποιότητας θεατρικές παραστάσεις που προκαλούσαν από αδιαφορία έως και… νύστα, ωστόσο αντιμετώπισα με ιδιαίτερη καχυποψία την πρώτη παράσταση εφηβικού θεάτρου. Σκέφτηκα πως ίσως επρόκειτο για ένα ακόμα επικοινωνιακό τερτίπι, με στόχο την προσέλκυση θεατών. Ευτυχώς, διαψεύστηκα πανηγυρικά. Ήταν 2009, όταν η ομάδα Grasshopper και η Σοφία Βγενοπούλου, σκηνοθέτης και παιδοψυχίατρος, παρουσίασαν το “Chatroom” του Έντα Γουόλς, με την προσδοκία να ανοίξει ο δρόμος για μια σειρά παραστάσεων που θα θεμελιώσουν στην Ελλάδα το θεσμό του εφηβικού θεάτρου. Πράγματι, η παράσταση άγγιζε τα εφηβικά προβλήματα, τις σκέψεις και τα αδιέξοδα μιας γενιάς, που ακροβατούσε μεταξύ παιδικότητας και ενηλικίωσης. Ακόμα θυμάμαι τις παθιασμένες συζητήσεις των δεκαεξάρηδων στο φουαγιέ, με το πέρας της παράστασης. Το “Chatroom” ανέβηκε δύο σεζόν. Η ίδια ομάδα συνέχισε την πορεία της με το “DNA” του Ντένις Κέλι, η σκηνοθέτης και θεατροπαιδαγωγός Τζωρτζίνα Κακουδάκη παρουσίασε στο κοινό το “Respect” του Τζαξ Θορν, ενώ την τρέχουσα σεζόν τουλάχιστον πέντε παραστάσεις εφηβικού θεάτρου έχουν ανεβάσει αυλαία. Γέφυρα επικοινωνίας Η νέα θεατρική κατηγορία κέρδισε τους νέους, καθώς ήλθε να καλύψει το κενό που υπήρχε στην Ελλάδα μεταξύ παιδικού και θεάτρου που απευθύνεται σε ενηλίκους. Για τους περισσότερους εφήβους το θέατρο θεωρείται περισσότερο ως ένα «σοβαρό» και «βαρύ θέαμα» και λιγότερο ως μια μορφή εναλλακτικής διασκέδασης. Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να μην ταυτίζονται τόσο με ιστορίες και χαρα- > Life > Positive < κτήρες ενηλίκων, όσο πλούσιες και ενδιαφέρουσες και αν είναι αυτές, όσο με ιστορίες δικές τους, που έχουν αναγνωρίσιμους χαρακτήρες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μιας νεαρής που, παρακολουθώντας την τελευταία παράσταση της ομάδας “Grasshopper” και μιλώντας για την ηρωίδα του έργου, είπε: «Αυτή είναι πραγματικά εγώ!». Το εφηβικό θέατρο λοιπόν εξιστορεί καταστάσεις από τη ζωή της γενιάς των εφήβων, έχει αυτούς ως κεντρικούς χαρακτήρες, μιλά για τους αυριανούς θεατές αλλά και τους αυριανούς πολίτες και συνεπώς απευθύνεται σε όλους. Πόσο μάλλον σήμερα, που η εφηβική σκέψη, οι αντιδράσεις, οι προβληματισμοί και οι τρόποι επικοινωνίας των νέων απασχολούν την κοινή γνώμη. Η προσέγγιση φαίνεται πως αποτελεί το ήμισυ της επιτυχίας. Οι παραστάσεις διατρέχονται από… εφηβικούς κώδικες, οι ηθοποιοί είναι νέοι σε ηλικία, η μουσική νεανική, τα κείμενα δεν έχουν ίχνος διδακτισμού ή σοβαροφάνειας, η γλώσσα είναι σύγχρονη με στοιχεία αργκό, αλλά και βωμολοχίεςόπου κρίνεται απαραίτητο, ενώ η χρήση των νέων τεχνολογιών είναι εμφανής, όπως και η αναφορά στο Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το δεύτερο στοιχείο που διαφοροποιεί το εφηβικό θέατρο είναι η θεματολογία, παρόλο που, οι περισσότερες παραστάσεις πραγματεύονται πολλές φορές ιδιαίτερα «σκληρά» θέματα. Νεανική παραβατικότητα, ελλειμματικές σχέσεις, το πέρασμα στην ενήλικη ζωή, ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική αφύπνιση, κοινωνικός αποκλεισμός, η σχέση με τους γονείς και το σχολείο, το ζήτημα του σεβασμού προς τον εαυτό μας αλλά και τους άλλους, το ζήτημα της ιδιωτικότητας, του έρωτα, της κοινωνικής συμπεριφοράς είναι κάποια από αυτά. 37 «Σκληρές» αλήθειες Συχνά οι γονείς, με στόχο να προφυλάξουν τα παιδιά, αλλά και από την αδυναμία τους να δώσουν απαντήσεις, καλλιεργούν ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, στο οποίο πολλές από τις παραπάνω θεματικές αποτελούν ταμπού. Aναρωτιούνται, γιατί ένας έφηβος να έρθει αντιμέτωπος με θέματα σκληρά, με παραστάσεις που μιλούν για ένοχα μυστικά, αυτοκτονίες και δολοφονίες ανηλίκων. Μπορεί άραγε να τα διαχειριστεί όλα αυτά; Είναι απαραίτητο, καθώς δεν μπορεί να γίνει με άλλο τρόπο. Η ίδια η ζωή το ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > ειδικό θέμα οι έφηβοι έχουν το δικό τους θέατρο > Αγγλία, η πρωτοπόρος Μπορεί το εφηβικό θέατρο στην Ελλάδα να μετρά μόλις τρία χρόνια ζωής, σε πολλές χώρες του κόσμου όμως αποτελεί πλέον μια πολυετή παράδοση. Η Αγγλία κρατά αναμφίβολα τα «σκήπτρα». Ξακουστό είναι το πρόγραμμα “Connections”, στο πλαίσιο του οποίου, από το 1995, το Εκπαιδευτικό και Επιμορφωτικό Τμήμα του Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας παραγγέλνει σε καταξιωμένους συγγραφείς νέα έργα, υπό την προϋπόθεση ότι θα παιχτούν από νεανικές ομάδες. Το είδος δεν έχει σημασία, αρκεί αυτά να κεντρίζουν το ενδιαφέρον τον εφήβων και να κινητοποιούν την κριτική τους σκέψη. Τα έργα που προκύπτουν διοχετεύονται σε ομάδες που δραστηριοποιούνται σε όλη τη Βρετανία, ενώ όσες τελικά επιλεγούν παίζουν σε περιφερειακά θέατρα. Οι καλύτερες παρουσιάζονται στις σκηνές του Εθνικού Θεάτρου στο Λονδίνο. 38 απαιτεί. Άλλωστε, σύμφωνα με την κυρία Βγενοπούλου, τα παιδιά όχι μόνο είναι μάρτυρες της καθημερινότητας αλλά αποτελούν και την κοινωνική ομάδα που- περισσότερο από όλες τις άλλες- υφίσταται τις συνέπειες κάθε κοινωνικοπολιτικής αλλαγής και μετάβασης. «Nτυμένα» με την κατάλληλη αισθητική και γλώσσα, όλα μπορούν και πρέπει να μπουν στο τραπέζι της συζήτησης. Το θέατρο- και η τέχνη γενικά- είναι το καταλληλότερο μέσο, που βοηθά τα παιδιά να διαχειριστούν τις δυσκολίες των καιρών, αλλά και της γενιάς τους. Η μετάβαση προς την ενήλικη ζωή είναι γοητευτική αλλά και πολύ δύσκολη. Οι έφηβοι βρίσκονται συχνά σε αδιέξοδα, αναζητούν τον εαυτό τους, έχουν ερωτήματα, νιώθουν καταπιεσμένοι αλλά και μόνοι. Παράλληλα, διψούν για επικοινωνία, για γνώση, ενώ αποδεικνύονται πολύ πιο ανοιχτοί στην «αλήθεια», σε σύγκριση με τους γονείς τους. Το εφηβικό θέατρο μπορεί να μην προσφέρει πάντα τις απαντήσεις που ζητούν. «Γεννά» όμως ερωτήσεις, γίνεται ο «καθρέφτης» τους, συμβάλλει στη δημιουργία ιδεολογίας και φιλοσοφίας, προωθεί την κριτική σκέψη, την επινοητικότητα, δημιουργεί έντονα ερεθίσματα, εμφυσά τη δημιουργικότητα, βοηθά τους νεαρούς θεατές να δουν πως και άλλοι συνομήλικοι αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα. Πολλές φορές μάλιστα, έρχεται να καλύψει κενά του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και της οικογένειας. Η υπερβολική εστίαση στις ακαδημαϊκές απαιτήσεις, έχει ως αποτέλεσμα ένα σημαντικό κομμάτι της προσωπικότητας και της καλλιέργειας των νέων να παραμελείται σε σημείο εγκληματικό, υποστηρίζει η κυρία Βγενοπούλου. Η πλειοψηφία ζει σε μεγαλουπόλεις που δεν προσφέρουν ασφάλεια και δημόσιους χώρους για κοινωνικοποίηση, ενώ η παιδεία έχει λανθασμένη εστίαση. Πουθενά δεν «βαθμολο- > Life > Positive < Στην Οθόνη Φως γείται» η ομαδικότητα, η κοινωνική ευαισθησία και η δημιουργικότητα. Αποτελεί ειρωνεία για ένα λαό που αυτή τη στιγμή μαστίζεται από τον αλληλοσπαραγμό και την παντελή ανικανότητα για συνεργασία και ομαδική δουλειά, τα παιδιά να ζουν σε όλο τους το μεγαλείο τις συνέπειες και η εκπαίδευση να μην τους προσφέρει καμία διέξοδο. Παράλληλα με τη σκηνή Το τι θα αποκομίσει βέβαια κάθε παιδί από μια παράσταση έγκειται στο χαρακτήρα, στα προσωπικά βιώματά αλλά και στα επίπεδα ωριμότητάς του. Ιδιαίτερα εύστοχη είναι η πρωτοβουλία πολλών παραγωγών, που έχουν σχεδιάσει παράλληλες εκπαιδευτικές δράσεις, με αφορμή την εκάστοτε παράσταση. Παράλληλα, προγραμματίζονται βιωματικά εργαστήρια και συζήτηση με τους εφήβους, έπειτα από την κάθε παράσταση. Πέρσι μάλιστα, με αφορμή το“DNA”, πραγματοποιήθηκε Φεστιβάλ Εφηβικού ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 DNA Το θέατρο- και η τέχνη γενικά- είναι το καταλληλότερο μέσο, που βοηθά τα παιδιά να διαχειριστούν τις δυσκολίες των καιρών αλλά και της γενιάς τους. Θεάτρου, στα πλαίσια του οποίου μαθητές, έγραψαν πρωτότυπα κείμενα που άπτονταν της ζωής και των ανησυχιών τους, ενώ όσα επιλέχθηκαν, παρουσιάστηκαν στο κοινό. Το φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί φέτος για δεύτερη χρονιά, με την ελπίδα να δημιουργηθεί το κοινό του μέλλοντος και να ενισχυθεί η παραγωγή ελληνικής δραματουργίας. Τρία χρόνια μετά την εμφάνιση της πρώτης παράστασης εφηβικού θεάτρου, φαίνεται πως έχουν γίνει αρκετά βήματα. Οι παραγωγές είναι πιο ώριμες, σίγουρα περισσότερες, οι γονείς λιγότερο επιφυλακτικοί, το ίδιο και οι εκπαιδευτικοί, ενώ πολλοί έφηβοι επιλέγουν τις παραστάσεις που «μιλούν» στην καρδιά- και ας πονούν οι «αλήθειες» τους. Η σκηνοθέτης δηλώνει περήφανη και ευτυχής για την έως τώρα εξέλιξη, ωστόσο τονίζει πως, δυστυχώς, δεν έχει αλλάξει τίποτα σε επίπεδο φορέων, καθώς ούτε το υπουργείο Παιδείας, ούτε το Πολιτισμού αναλαμβάνει να στηρίξει το εφηβικό θέατρο και να το καταστήσει θεσμό. < > Life > Positive < Chatroom i Νεανικά… επί σκηνής • Στην Οθόνη Φως: Ομάδα Grasshopper, κείμενο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδη, σκηνοθεσία Σοφία Βγενοπούλου. Στέγη Τεχνών και Γραμμάτων (Λ. Συγγρού 107-109, τηλ. 210-9005800) 39 • Ρωμαίος και Ιουλιέττα (teeb spirit): Διασκευήσκηνοθεσία Νάντια Φώσκολου. Θησείον (Τουρναβίτου 7, τηλ. 210-3255444). • Όρνιθες: Ομάδα 4Frontal, διασκευή- σκηνοθεσία Τζωρτζίνα Κακουδάκη. Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους και Θαρύπου, τηλ. 210-9212900) • Αν εσύ… ήμουν εγώ: Ομάδα Θέατρο Νέων, κείμενο- σκηνοθεσία Δημήτρης Σεϊτάνης. Ακαδήμεια (Μαραθωνομάχων 8, Κολωνός, τηλ. 210-5125600). • «Μια Γιορτή στου Νουριάν: Κείμενο Φόλκερ Λούντβιγκ, σκηνοθεσία Παντελής Δεντάκης, Βασίλης Κουκαλάνι. Θέατρο Πορεία (Τρικόρφων 3-5, Πλ. Βικτωρίας, τηλ. 210-8210991). ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > διατροφή > της Νεκταρίας Καρακώστα αυγά πα Τα... ! ρεξη μένα γη Αποτελούν τροφή υψηλής θρεπτικής αξίας και θεωρούνται από τα πλέον πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα της φύσης. Τα αυγά προσφέρουν στον οργανισμό πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, λιπαρά ευεργετικά για την υγεία, βιταμίνες και μέταλλα, σε επίπεδα δυσανάλογα υψηλά σε σχέση με το μικρό τους όγκο και τις λίγες θερμίδες τους. Τη σειρά των πλεονεκτημάτων τους συμπληρώνει η πολύ χαμηλή τιμή τους! Τ ο αυγό αποτελεί μια ιδανική τροφή για παιδιά και ενηλίκους, ο μύθος όμως ότι το αυγό ανεβάζει τη χοληστερίνη τού έχει στερήσει τη θέση που θα έπρεπε να είχε στο διαιτολόγιό μας. Ένας άλλος πολύ καλά συντηρημένος μύθος σχετικά με τα αυγά, είναι εκείνος που θέλει τα αυγά από το χωριό να είναι πιο αγνά ή πιο φρέσκα. Ο Τεχνολόγος Τροφίμων- Βιοτεχνολόγος, κ. Μιχάλης Ρισσάκης έρχεται να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: «Αυτή η εντύπωση, για τα αυγά από το χωριό, είναι λάθος. Τα αυγά που προέρχονται από κότες ελευθέρας βοσκής, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι μολυσμένα με χημικούς επιμολυντές, από τα αυγά των παραγωγικών μονάδων. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε Ευρώπη και Αμερική έδειξε υψηλοτέρα ποσοστά επιμόλυνσης από PCBs (χημικός επιμολυντής) στα αυγά ελευθέρας βοσκής, σε σχέση με τα τυποποιημένα της βιομηχανίας, διότι, πολύ απλά, όταν οι κότες είναι ελεύθερες, τρώνε οτιδήποτε βρουν μπροστά τους, γεγονός που αυξάνει και τον κίνδυνο παρουσίας σαλμονέλας». Παλαιότερα, περίπου το 50% της διακίνησης των αυγών στα αστικά κέντρα γινόταν από τις κατά τόπους λαϊκές αγορές, τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η πώληση στις λαϊκές έχει εξασθενήσει και οι καταναλωτές προσανατολίζονται στα συσκευασμένα αυγά, από τα σούπερ μάρκετ. Οι ανάγκες δε των καταναλωτών, έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση πολλών και διαφορετικών ειδών αυγών. • Φρέσκα αυγά ημέρας: Αυγά με σφραγίδα ημέρας γέννησης, που φτάνουν στο πιάτο σας μέσα σε 24 ώρες από τη γέννησή τους. • Αυγά ελευθέρας βοσκής: Από κότες που ζουν ελεύθερες σε αχυρώνες και τρέφονται με καλαμπόκι, όπως τον παλιό καιρό. Η γεύση των αυγών εξαρτάται σημαντικά από την τροφή που έχει καταναλώσει η κότα. Γι’ αυτό και τα αυγά ελευθέρας βοσκής, από κότες που τρέφονται με σπόρους, σκουλήκια κ.λπ. είναι πολύ πιο εύγευστα, συγκρινόμενα με τα αυγά από κότες που τρέφονται με ενιαία τροφή. • Βιολογικά αυγά: Οι κότες που κάνουν αυτά τα αυγά ζουν σε συνθήκες ελεύθερης βοσκής και τρέφονται αποκλει- > Life > Positive < στικά με τροφές που παράγονται με πιστοποιημένες βιολογικές μεθόδους. Η εφαρμογή των μεθόδων βιολογικής πτηνοτροφίας ελέγχεται αυστηρά από τους αρμόδιους ελεγκτικούς φορείς. • Αυγά πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα: Αυγά που, λόγω της διατροφής της κότας περιέχουν περισσότερα ω-3, γεγονός που τους επιτρέπει όχι μόνο να μην αυξάνουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης, αλλά να ενισχύουν, αντίθετα, τα επίπεδα της HDL (“καλής”) χοληστερόλης στον οργανισμό. • Αυγά με λιγότερη χοληστερόλη: Αυγά που περιέχουν λιγότερη χοληστερόλη, λόγω της ειδικά προσαρμοσμένης διατροφής της κότας, που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. • Ξηρά αυγά: Χρησιμοποιούνται σε επαγγελματικές κουζίνες, στη βιομηχανία τροφίμων και στη ζαχαροπλαστική. Για την ξήρανση των αυγών χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι, ανάλογες με εκείνες που χρησιμοποιούνται για την ξήρανση του γάλακτος. Έλεγχος ποιότητας και φρεσκάδας Το στάδιο ελέγχου που εγγυάται την καταλληλότητα και την ποιότητα κάθε αυγού είναι η ωοσκόπηση. Υπερσύγχρονα μηχανήματα, χωρίς την παρέμβαση ανθρώπινου χεριού, ελέγχουν διεξοδικά κάθε αυγό, ωοσκοπώντας το εσωτερικά και εξωτερικά, ώστε να διασφαλιστεί ο άριστος ποιοτικός έλεγχος. Εγγύηση για τα αυγά είναι ο αριθμός ωοσκοπικού κέντρου της συσκευασίας, που σημαίνει ότι τι αυγά έχουν ελεγχθεί: 1) ως προς το βάρος τους και έχουν μπει στην αντίστοιχη κατηγορία, 2) ως προς τη φρεσκάδα τους, καθώς αναγράφεται στη συσκευασία η ημερομηνία γέννησης, 3) ως προς την υγιεινότητά τους. Ένα άλλο, απλό τεστ φρεσκότητας του αυγού είναι το εξής: αν τοποθετήσετε ένα αυγό μέσα σε ένα ποτήρι με νερό, το αυγό δεν πρέπει να μείνει στην επιφάνεια του νερού, αλλά να βυθιστεί. Όσο μεγαλύτερο είναι το μέρος του αυγού που μένει έξω από το νερό, τόσο λιγότερο φρέσκο είναι. Επίσης, όσο πιο μεγάλος είναι ο αεροθάλαμος ενός αυγού, τόσο πιο μπαγιάτικο είναι αυτό. 41 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > διατροφή αυγά, τα...παρεξηγημένα! Χειρισμός και συντήρηση Μην τα τρώτε ωμά: Ο κίνδυνος της σαλμονέλας καραδοκεί! Μην δοκιμάζετε ωμά αυγά ή προϊόντα που περιέχουν ωμά αυγά (π.χ. ζυμάρι για κέικ). Αγοράζετε καθαρά αυγά: Φροντίστε να διαλέγετε καθαρά αυγά, χωρίς ρωγμές και σπασίματα. Αν το αυγό φέρει εξωτερικά υπολείμματα χώματος ή γενικά δεν είναι καθαρό, τότε τα μικρόβια παραμένουν επί του κελύφους και μπορούν, μέσω ρωγμών, να διεισδύσουν στο εσωτερικό του αυγού. Μην πλένετε τα αυγά. Διατηρείτε τα στο ψυγείο: Αποθηκεύετέ τα μέσα στη συσκευασία πωλήσεως, στο ψυχρότερο μέρος του ψυγείου και όχι στην πόρτα του. Με την ψύξη του αυγού, οι μικροοργανισμοί δεν θανατώνονται, περιορίζεται όμως η ανάπτυξή τους. Χρησιμοποιείτε τα εντός της ημερομηνίας που αναγράφεται στη συσκευασία: Αν τα αυγά σπάσουν κατά τη μεταφορά τους, ανοίξτε τα και τοποθετήστε τα σε καθαρό δοχείο με αεροστεγές καπάκι. Καταναλώστε τα εντός 2 ημερών. Τα αυγά δεν πρέπει να καταψύχονται με το κέλυφός τους. Αν θελήσετε να τα καταψύξετε, σπάστε τα και καταψύξτε τα ολόκληρα ή αφού ξεχωρίσετε τα ασπράδια από τους κρόκους. Χρησιμοποιήστε τα κατεψυγμένα αυγά εντός 1 έτους. Φροντίστε να πλένετε τα χέρια σας, τα σκεύη, τον εξοπλισμό και τις επιφάνειες εργασίας, με ζεστό νερό και σαπούνι, πριν και μετά την επαφή με αυγά ή προϊόντα που περιέχουν αυγά. Σερβίρετε τα βραστά και μαγειρεμένα αυγά, αμέσως μετά το μαγείρεμά τους. Διαφορετικά, τοποθετήστε τα στο ψυγείο. Καταναλώστε τα εντός 3-4 ημερών. Τα βραστά αυγά πρέπει να συντηρούνται στο ψυγείο, στους 5οC, για την αποφυγή της επιβίωσης σαλμονελών που δεν θανατώθηκαν κατά το βράσιμο. Αν το > Ερωτήσεις & απαντήσεις 42 Τι προκαλεί τις κηλίδες αίματος στον κρόκο του αυγού; Μικρές κηλίδες αίματος βρίσκονται περιστασιακά στη λέκιθο του αυγού. Αυτές δεν είναι σημάδια γονιμοποιημένου αυγού, αλλά προκαλούνται από τη ρήξη κάποιου τριχοειδούς αγγείου κατά τη διάρκεια του σχηματισμού του αυγού. Τα περισσότερα από αυτά τα αυγά αφαιρούνται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ωοσκόπησης. Εντούτοις, τα αυγά αυτά δεν είναι ακατάλληλα προς κατανάλωση. Η κηλίδα μπορεί να αφαιρεθεί με την άκρη ενός μαχαιριού και το αυγό να καταναλωθεί κανονικά. Υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ των αυγών που έχουν άσπρο και καφέ κέλυφος; Το χρώμα του κελύφους καθορίζεται από τη φυλή της κότας και δεν συσχετίζεται με την ποιότητα, τις θρεπτικές ουσίες που περιέχει ή τη γεύση του. Πόσο καιρό «κρατάει» ένα αυγό; Τα φρέσκα αυγά μπορούν να συντηρηθούν στο ψυγείο στη συσκευασία τους για 28 ημέρες από την ημερομηνία παραγωγής. Οι ποιοτικές απώλειες που υφίσταται το αυγό κατά τη συντήρησή του είναι ασήμαντες, εάν τα αυγά τοποθετηθούν στο ψυγείο, σε σύντομο χρόνο μετά την αγορά τους. > Life > Positive < αυγό παραμείνει σε νερό που βράζει για 4-5 λεπτά, είναι ασφαλές για κατανάλωση. Στα βραστά αυγά δεν συντρέχει κίνδυνος σαλμονέλωσης, αλλά στα «μελάτα» (ημίβραστα), ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, διότι η θερμική επεξεργασία που έχει εφαρμοσθεί, δεν επαρκεί. Μαγείρεμα: Οι τρόποι μαγειρέματος των αυγών είναι πολλοί (βραστά, τηγανητά, ποσέ κ.λπ.). Σε όλες τις περιπτώσεις, τα αυγά θα πρέπει να μαγειρεύονται κατά τρόπο ώστε ο κρόκος να πήζει. Χρησιμοποιείτε ασφαλείς συνταγές: Αν πρέπει να χρησιμοποιήσετε συνταγή που περιέχει αυγά και η θερμοκρασία δεν θα φθάσει τους 71°C (ώστε να εξασφαλιστεί η καταστροφή της σαλμονέλας), τότε προτιμήστε παστεριωμένα αυγά. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > διατροφή αυγά, τα...παρεξηγημένα! Αυγά, τα παρεξηγημένα 44 Είναι γνωστή η σύσταση να μην τρώμε περισσότερα από 2-3 αυγά την εβδομάδα, επειδή «αυξάνουν τη χοληστερίνη». Και όμως, τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση αυγών, ακόμη και καθημερινά, δεν επηρεάζει σημαντικά τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, εφόσον η συνολική μας διατροφή είναι ισορροπημένη και χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά. «Τα αυγά θεωρούνται μια πολύτιμη τροφή. Αποτελούν μια πολύ καλή πηγή μετάλλων και βιταμινών, απαραίτητα για την καλή υγεία και την ανάπτυξη. Είναι πλούσια σε ασβέστιο, φώσφορο, νάτριο, κάλιο, βιταμίνη Α, Β12, φυλλικό οξύ, ενώ περιέχουν σημαντικές ποσότητες σιδήρου. Το ασπράδι των αυγών είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη, καθώς περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, ενώ ο κρόκος περιέχει κυρίως φωσφολιπίδια, σημειώνει η διαιτολόγος- διατροφολόγος κυρία Ζωή Πορφύρη. Όσο για τις «κατηγορίες» που θέλουν τα αυγά να αυξάνουν την χοληστερόλη, η ειδικός κάνει λόγο για «παρεξήγηση» και σημειώνει: «Ο ανθρώπινος οργανισμός παίρνει μόλις το 20% της χοληστερόλης που χρειάζεται από τις τροφές. Το υπόλοιπο 80% το συνθέτει μόνος του. Η χοληστερόλη του αυγού επηρεάζει σε σχετικά μικρό βαθμό την χοληστερόλη στο αίμα. Ας μην ξεχνάμε πως το αυγό, εκτός από χοληστερίνη περιέχει και αρκετή ποσότητα λεκιθίνης, ένα λιπίδιο που θεωρείται χοληστερινο-προστατευτικό και λειτουργεί ως αντίβαρο, με αποτέλεσμα η συμβολή του αυγού στην αύξηση της χοληστερίνης, να ελαχιστοποιείται». Το αυγό συνιστά επίσης, σημαντικό βοήθημα στη δίαιτα, καθώς περιέχει λίγες θερμίδες (ένα αυγό περιέχει 70-90 θερμίδες), αλλά δίνει το αίσθημα του κορεσμού. Πρόσφατη έρευνα έδειξε, ότι η κατανάλωση αυγών στο πρωινό μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη απώλεια βάρους και σημαντική μείωση στην περιφέρεια του σώματός σας, αν κάνετε δίαιτα. Απολαμβάνοντας αυγά στο πρωινό σας νιώθετε μεγαλύτερο κορεσμό, άρα καταναλώνετε λιγότερο φαγητό στα επόμενα γεύματα. Τα τελευταία χρόνια, στο αυγό αποδίδονται τέλος, σημαντικές ιδιότητες που έχουν να κάνουν με την προστασία των ματιών. Η ιδιότητα αυτή των αυγών, αποδίδεται στις αντιοξειδωτικές ουσίες λουτεΐνη και ζεαξανθίνη του κρόκου. Η συστηματική κατανάλωση αυγών φαίνεται ότι προφυλάσσει τα μάτια από τον καταρράκτη και την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. < > Life > Positive < Τι αναγράφει η συσκευασία 1 Τον αριθμό των αυγών στη συσκευασία (π.χ. 6 αυγά). 2 Τ η μέθοδο παραγωγής (Συνήθη ή Κλωβοστοιχίας, Στρωμνής ή Αχυρώνα, Ελεύθερης βοσκής, Βιολογικά). 3 Την κατηγορία βάρους των αυγών. Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες βάρους: «S» (small) (μικρότερο των 53 γραμμαρίων), «Μ» (medium) (μεταξύ 53 και 63 γραμμαρίων), «L» (large) (μεταξύ 63 και 73 γραμμαρίων) και «XL» (extralarge) (μεγαλύτερο των 73 γραμμαρίων). 4 5 6 7 8 Την ένδειξη «Ανάλωση πριν από», που συνήθως είναι η 28η μέρα μετά την ωοτοκία. Τ ον δεκαψήφιο αριθμό του κέντρου συσκευασίας, ο οποίος τυπώνεται με ειδική μελάνη στο κέλυφος του αυγού και παρέχει πληροφορίες για τη μέθοδο παραγωγής, τη χώρα συσκευασίας, τον τόπο όπου βρίσκεται το κέντρο συσκευασίας, τον αύξοντα αριθμό του κέντρου, τον κωδικό του παραγωγού. Το όνομα ή την εταιρική επωνυμία του κέντρου συσκευασίας αυγών. Την τιμή. Την επισήμανση ότι τα αυγά πρέπει «Να διατηρούνται με ψύξη μετά την αγορά» τους. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > γεύση > Συνέντευξη στη Βιβέττα Λαϊνιώτη ΒΕΦΑ ΑΛΕΞΙΑΔΟΥ Το φαγητό είναι δημιουργία και απόλαυση Κ 46 άθε συνταγή της, μια γευστική απόλαυση. Ο κόσμος την αποκαλεί με το μικρό της όνομα, οι περισσότερες Ελληνίδες τη θεωρούν δικό τους άνθρωπο. Αν και σπούδασε Χημικός- Διαιτολόγος, με εξειδίκευση στην Αμερική επάνω στην υγιεινή των τροφών, τη διακόσμηση του τραπεζιού και την σύγχρονη μαγειρική τέχνη, η «εθνική μας μαγείρισσα» κυρία Βέφα Αλεξιάδου είναι η γυναίκα που εκσυγχρόνισε την ελληνική κουζίνα, χρησιμοποιώντας μοντέρνες μεθόδους και συσκευές, διατηρώντας παράλληλα αναλλοίωτες τις γεύσεις της παράδοσης. Παρομοιάζει την μαγειρική με τον έρωτα και θεωρεί πως το φαγητό για τους Έλληνες δεν είναι απλά βιολογική ανάγκη, αλλά διασκέδαση, δημιουργία και απόλαυση. Κυρία Αλεξιάδου, η μητέρα σας κατάγεται από την Πόλη, όπου η προετοιμασία του φαγητού αποτελεί ιεροτελεστία! Επηρέασε αυτό την απόφασή σας να ασχοληθείτε με την μαγειρική; Το πάθος μου για τη μαγειρική ξεκίνησε από τα παιδικά μου χρόνια και αφορμή ήταν η μητέρα μου Αγγελική, που μετέφερε την ομορφιά της ιδιαίτερης πατρίδας της, της Κων- > Life > Positive < σταντινούπολης, μέσα από γεύσεις αξέχαστες και ευωδιές που σε ταξίδευαν στα ουράνια. Πηγή έμπνευσης και μάθησης, αστείρευτη πηγή συνταγών, τις οποίες με δίδαξε να μαγειρεύω με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο, με έμαθε να προσέχω τη λεπτομέρεια στην εμφάνιση του πιάτου. Σ’ αυτήν οφείλω ό,τι πιο σπουδαίο και τρανό κατάφερα στη ζωή μου. Πόσο δύσκολο ήταν να συνδυάσετε καριέρα και οικογένεια; Ήμουν πραγματικά τυχερή να έχω την πολύτιμη συμπαράσταση του συζύγου μου και την κατανόηση των παιδιών μου. Aντλούσα δύναμη να τα βγάζω πέρα στις δυσκολίες που αντιμετώπιζα και στην εξαντλητική κούραση από τις ατελείωτες ώρες δουλειάς από τον έρωτα που έχω για την τέχνη μου. Μου έδινε επίσης δύναμη η αγάπη και η ανταπόκριση του κόσμου στο έργο μου. Πώς σχολιάζετε τις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων; Το φαγητό για τους Έλληνες δεν είναι απλά βιολογική ανάγκη, είναι διασκέδαση, δημιουργία και απόλαυση. Δυστυχώς όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια, καθώς οι γυναίκες διαθέτουν περιορισμένο χρόνο για να μαγειρέψουν, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν στη λύση του γρήγορου/ έτοιμου φαγητού. Πρέπει να μας ανησυχεί σοβαρά το γεγονός ότι οι Έλληνες έχασαν τις καλές διατροφικές τους συνήθειες, πολύ περισσότερο τώρα που, λόγω των δυσμενών οικονομικών συνθηκών, επιβάλλεται να μαγειρέψουμε στο σπίτι για οικονομία. Αν, πάλι, είμαστε υποχρεωμένοι να παραγγείλουμε έτοιμο φαγητό, υπάρχουν μαγαζιά που προσφέρουν σπιτικό ελληνικό φαγητό. Προτιμήστε τα. Ένα τέτοιο μαγαζί με απλές σπιτικές συνταγές αλά Βέφα λειτουργεί στη Λεωφόρο Δημοκρατίας 2, στο Μαρούσι (τηλ. 2106130150). Πώς μπορούμε να κάνουμε οικονομία στην κουζίνα μας, σε αυτήν την περίοδο κρίσης; Τι καλύτερο από το να καταναλώνουμε σε κάθε εποχή τα προϊόντα που η φύση μας προσφέρει; Είναι οικονομικότερα, πιο νόστιμα και πιο υγιεινά. Τα «περιφρονημένα» όσπρια, μπορούν να συνδυαστούν με λαχανικά, δίνοντας υπέροχα φαγητά. Τα «ψαράκια του φτωχού» (σαρδέλα, γαύρος, κολιός) είναι τα πλέον υγιεινά, ενώ το κοτόπουλο και ο κιμάς πολύ προσιτά όσον ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 αφορά στην τιμή και αντικαθιστούν το κρέας. Γενικός κανόνας: Δεν πετάμε τίποτα. Αξιοποιούμε τα περισσεύματα, συνδυάζοντάς τα με άλλα υλικά που υπάρχουν στο ψυγείο μας. Με το ψητό ή βραστό κοτόπουλο που περίσσεψε, π.χ., κάνουμε κοτοσαλάτα. Στο ψητό ψάρι προσθέτοντας μαγιονέζα, καρότα και αρακά, φτιάχνουμε «ψάρι μαγιονέζα Αθηναϊκή». Στο βιβλίο «Νέα Κουζίνα» που έγραψα με την κόρη μου Αλεξία, θα βρείτε χίλιες-δυο προτάσεις για τέτοιους συνδυασμούς και πολύτιμες συμβουλές για οικονομία. EKTEΛEΣH Αφαιρέστε τα εντόσθια της γαλοπούλας, πλύντε την καλά μέσα -έξω και στραγγίστε την. Λιώστε το βούτυρο κι ανακατέψτε με τον χυμό λεμονιού και πορτοκαλιού. Αλείψτε και τρίψτε τη γαλοπούλα με λίγο από αυτό το μίγμα. Πασπαλίστε την κοιλιά και το άνοιγμα του στήθους με αλάτι και πιπέρι. Ετοιμάστε τη γέμιση. Πλύντε και κόψτε σε κομματάκια τα εντόσθια της γαλοπούλας. Ζεστάνετε το βούτυρο και σοτάρετε τα εντόσθια, τον κιμά και το κρεμμύδι. Ρίξτε το ρύζι, τα κάστανα, τα κουκουνάρια, το κονιάκ, αλάτι και πιπέρι. Τέλος, ρίξτε κι ανακατέψτε το ζωμό κότας. Κατεβάστε το μίγμα από τη φωτιά και αφήστε το, να κρυώσει λίγο. Γεμίστε τη γαλοπούλα, γυρίστε την πέτσα του λαιμού προς την πλάτη και ράψτε την με την πέτσα της ράχης. Πιάστε μία-μία τις φτερούγες, γυρίστε τες προς τη ράχη, διπλώστε και δέστε τις άκρες τους κάτω από την πλάτη, για να στέκεται καλύτερα στη σχάρα. Γεμίστε με την υπόλοιπη γέμιση το άνοιγμα της κοιλιάς και ράψτε το. Μην την παραγεμίσετε - η γέμιση με το ψήσιμο θα φουσκώσει. Δέστε τα μπούτια με την ουρά. Βάλτε τη γαλοπούλα σε σχάρα, σε ταψί με το στήθος προς τα επάνω. Ρίξτε στο ταψί λίγο νερό και προσέξτε να μην μείνει χωρίς νερό, > Life > Positive < Γαλοπούλα Γεμιστή υλικά για 10 μερίδες 1 γαλοπούλα 4-5 κιλά, 1/4 κούπας χυμό λεμονιού, 1/2 κούπα χυμό πορτοκαλιού, 1/2 κούπα βούτυρο, αλάτι, πιπέρι για τη γέμιση 6 κουταλιές βούτυρο, τα εντόσθια της γαλοπούλας, 1/4 κιλού κιμά μοσχαρίσιο, 1/4 κιλού κιμά χοιρινό, 1/4 κούπας ρύζι Καρολίνα, 200 γρ. κάστανα βρασμένα ή ψημένα, σε κομματάκια, 1/4 κούπας κουκουνάρια, 1/4 κούπας σταφίδες, 2 κουταλιές κονιάκ, 1 κούπα ζωμό κότας ή κρέατος όσο ψήνεται η γαλοπούλα. Φτιάξτε ένα καπέλο από αλουμινόχαρτο και σκεπάστε τη γαλοπούλα, έτσι ώστε να καλύπτονται το στήθος και τα μπούτια και να μένουν ακάλυπτα τα πλευρά της. Βάλτε τη σε φούρνο στους 160oC και αφήστε να ψηθεί τόσες ώρες, όσα είναι τα κιλά της. Ανοίγετε τον φούρνο κατά διαστήματα και αλείφετέ την με το υπόλοιπο μίγμα των χυμών. ΄Ετσι, η πέτσα της δεν θα σκάσει και θα πάρει γυαλιστερό ροδοκόκκινο χρώμα. Στο τέλος, ανεβάστε τη θερμοκρασία στους 200oC. Αν μαγειρέψετε τη γέμιση στην κατσαρόλα, γλιτώνετε τον κόπο του γεμίσματος και ραψίματος της γαλοπούλας. Αφού σοτάρετε τον κιμά με τα εντόσθια και τα κρεμμυδάκια, ρίξτε το ζωμό κρέατος, σκεπάστε και σιγοβράστε 10’. Ρίξτε το ρύζι, σκεπάστε και σιγοβράστε το 20’, να μαλακώσει. Ρίξτε κι ανακατέψτε τα υπόλοιπα υλικά και κατεβάστε από τη φωτιά. Προσθέστε, αν θέλετε, λίγη κανέλα. Για το γαρνίρισμα 1/2 κιλό κάστανα, 1/2 κιλό δαμάσκηνα ξερά, 1/2 κιλό βερίκοκα ξερά, 3 μεγάλα κυδώνια ή 4 μεγάλα ξινόμηλα, 4 κούπες ζωμό κρέατος, 9 κουταλιές βούτυρο, 9 κουταλιές λάδι, 3 κουταλιές ζάχαρη, 1/8 κουταλάκι μοσχοκάρυδο Χαράξτε και βράστε τα κάστανα σε νερό που να τα σκεπάζει, 15’. Βγάλτε τα λίγα-λίγα από το καυτό νερό και καθαρίστε τα. Βάλτε τα σε κατσαρόλα με μία κούπα ζωμό κρέατος, δύο κουταλιές βούτυρο και δύο κουταλιές λάδι. Αφήστε τα να σιγοβράσουν, ώσπου να μείνουν με το λίπος. Αλατίστε τα ελαφρά. Κατ’ άλλον τρόπο, αφού τα βράσετε πρώτα, σε ζωμό κρέατος, στραγγίστε και σοτάρετέ τα σε βούτυρο. Βάλτε τα δαμάσκηνα σε κατσαρόλα με μια κούπα ζωμό κρέατος, δύο κουταλιές βούτυρο και δύο κουταλιές λάδι και σιγοβράστε τα, ώσπου να μείνουν με το λίπος. Βάλτε σε κατσαρόλα τα βερίκοκα με μία κούπα ζωμό κρέατος, δύο κουταλιές βούτυρο και δύο κουταλιές λάδι. Σιγοβράστε τα, ώσπου να μείνουν με το λίπος. Πλύντε και τρίψτε τα κυδώνια, μέχρι να γυαλίσει η φλούδα. Κόψτε τα σε όγδοα κι αφαιρέστε τα κουκούτσια. Βάλτε τα σε κατσαρόλα με μια κούπα ζωμό κρέατος, 3 κουταλιές βούτυρο, 3 κουταλιές λάδι κι ελάχιστο αλάτι. Αφήστε τα να σιγοβράσουν, ώσπου να μείνουν με το λίπος. Προς το τέλος πασπαλίστε τα με λίγο μοσχοκάρυδο και τη ζάχαρη. Ανακατέψτε τα, ώσπου να λιώσει η ζάχαρη και να καραμελώσουν. Βάλτε τη γαλοπούλα σε μεγάλη πιατέλα, και γαρνίρετέ τη με τα κάστανα, τα δαμάσκηνα, τα βερίκοκα και τα κυδώνια. 47 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > > ομορφιά ομορφιά Ο ι γιορτές είναι πλέον σε απόσταση αναπνοής, και όλοι ευελπιστούμε πως θα συμβάλουν στο να δημιουργηθεί ένα λίγο πιο χαρούμενο και φωτεινό κλίμα στη δύσκολη πραγματικότητα που όλοι -άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο- βιώνουμε. Στο πλαίσιο αυτό, κινείται και η επιλογή μικρών δώρων για τους αγαπημένους μας, αλλά και για τον εαυτό μας, ως αντιστάθμισμα των δυσάρεστων στιγμών της χρονιάς που πέρασε. Κι αν το πορτοφόλι όλων είναι λίγο πιο «ελαφρύ» σε σχέση με πέρυσι, το καλό είναι πως η αγορά φέτος, ίσως περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, διαθέτει ποιοτικές επιλογές και προσφορές για κάθε βαλάντιο. Επιλέγοντας το τέλειο δώρο 48 Αναζητάτε κάτι για δώρο, ή θέλετε να κάνετε ένα δώρο στον εαυτό σας, αλλά φέτος τα διαθέσιμα χρήματα είναι κατά τι λιγότερα από πέρυσι. Δεν χρειάζεται να στεναχωριέστε ή να «κόψετε» κάποιο από όλα για να αντεπεξέλθετε. Aπλώς ακολουθήστε τους χρυσούς κανόνες για το shopping των προϊόντων ομορφιάς που ακολουθούν. • Προσδιορίστε το διαθέσιμο ποσό. Στα προϊόντα ομορφιάς, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τη μόδα, μπορείτε να πάρετε τα ίδια ακριβώς πράγματα δίνοντας μερικά ευρώ ή μερικές εκατοντάδες ευρώ, ανάλογα με τη μάρκα και το κανάλι διανομής. Το καλό με τα προϊόντα της ομορφιάς είναι πως, με λίγα χρήματα, μπορείτε να φτιάξετε ένα πολύ όμορφο δώρο, κάτι που με τη μόδα (ρούχα, αξεσουάρ) δεν είναι εξίσου εύκολο. • Ψάξτε το λίγο παραπάνω. Είχατε σκεφτεί ποτέ πως μπορείτε να βρείτε πολυτελή σετ δώρων, σε πολύ ωραίες συσκευασίες και τιμές 15, 20 και 25 ευρώ στο φαρμακείο της γειτονιάς σας; Κι όμως, γίνεται! Αφιερώστε λίγο χρόνο για ψάξιμο (σε φαρμακεία, καταστήματα καλλυντικών, ακόμη και μεγάλα σούπερ- μάρκετ), αναζητήστε τα πακέτα και τις προσφορές και σκεφτείτε τι θα ταίριαζε και σε ποιον από τους αγαπημένους σας. • Δημιουργήστε! Η εφευρετικότητα είναι έννοια στενά συνδεδεμένη με τις περιόδους κρίσης, και όχι τυχαία. Ένα παράδειγμα: Αγοράστε 2 βερνίκια νυχιών (κάποιες γνωστές μάρκες έχουν βερνίκια σε ειδικό μέγεθος που ξεκινούν ακόμα και κάτω από 4 ή 5 ευρώ) και ένα ζευγάρι γάντια ή ένα κασκόλ και > Life > Positive < > της Ρίτας Προδρόμου φτιάξτε ένα ωραίο πακέτο δώρου για τη φίλη ή την κόρη σας. Το δώρο σας θα είναι χρηστικότερο –και σίγουρα οικονομικότερο!- από άλλες επιλογές. • Με κριτήριο τη φιλανθρωπία. Στις γιορτές, πολλές εταιρείες δημιουργούν προϊόντα των οποίων τα έσοδα διατίθενται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει σε φιλανθρωπικές δράσεις. Επιλέγοντας ένα τέτοιο προϊόν, προσφέρετε λίγα χρήματα, για έναν καλό σκοπό. • Ένα δώρο για τον εαυτό σας. Αν, λόγω οικονομικής στενότητας, δεν έχετε δυνατότητα να ψωνίσετε για τον εαυτό σας καινούργια παπούτσια και ρούχα, κάτι που κάνατε χωρίς δεύτερη σκέψη άλλες χρονιές, φέτος κάντε κάτι διαφορετικό: Επιλέξτε ένα παλιότερο φόρεμα που σας κολακεύει, αγοράστε μόνο ένα ωραίο αξεσουάρ, π.χ. ένα νέο ζευγάρι σκουλαρίκια και δώστε λίγα χρήματα για ένα ακριβό προϊόν μακιγιάζ, για παράδειγμα, ένα κραγιόν. Ένα τέτοιο προϊόν, ακόμα και από πολυτελείς μάρκες, δεν κοστίζει πάνω από 25 ή 30 ευρώ. Όσο για το ευεργετικό αντίκτυπο που θα έχει στην ψυχολογία σας, αυτό μένει να το διαπιστώσετε! Αρωματιστείτε χωρίς τύψεις Αν κάνετε φέτος ένα άρωμα δώρο στον εαυτό σας ή σε κάποιον δικό σας, προτείνουμε τρεις συμβουλές οικονομίας! • Αντί να ψεκάσετε τον εαυτό σας 2 ή 3 φορές με το άρωμα, κάθε φορά που θέλετε να βγείτε, ψεκάστε μία μόνο φορά σε λίγη ουδέτερη κρέμα σώματος και απλώστε την στο λαιμό και το ντεκολτέ σας. Η αρωματική αίσθηση είναι η ίδια και η διάρκεια μεγαλύτερη. • Αναζητήστε την εορταστική έκδοση του αγαπημένου σας αρώματος. Συχνά η σύνθεσή της είναι ελαφρώς διαφοροποιημένη από την κλασική, αλλά συνήθως είναι σε λίγο καλύτερη τιμή (εκτός από κάποια συλλεκτικά, πολυτελή limited edition). Επίσης, αναζητήστε gift sets που στην ίδια τιμή, δίνουν δώρο κρέμα σώματος, αφρόλουτρο ή άλλα προϊόντα. • Αλλάξτε κανάλι διανομής. Στο φαρμακείο και στο σούπερ μάρκετ, υπάρχουν αρώματα με συνθέσεις ανάλογες αρωμάτων της υψηλής αρωματοποιίας, σε χαμηλές τιμές. Ενδεικτικά, αναφέρουμε το νέο ανδρικό άρωμα Golden Secret του Antonio Banderas (σούπερ μάρκετ), τα αρώματα του Κορρέ και τα Roger&Gallet (φαρμακείο), όλα κάτω από 25 ευρώ. < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Chanel - Solve Sundsbo 49 Δώρα για όλους Σε πείσμα των καιρών, ας κάνουμε και φέτος δώρα στους δικούς μας ανθρώπους, αλλά και στον εαυτό μας. Η διαφορά είναι πως φέτος θα πρέπει να το ψάξουμε λίγο παραπάνω και να συγκρίνουμε τιμές, ώστε να είμαστε σίγουροι πως η αναλογία ποιότητας και κόστους είναι η καλύτερη δυνατή. > ομορφιά Kρέμα με αποτέλεσμα “BB (blemish balm) cream”. Αποκαθιστά την πυκνότητα της επιδερμίδας, δίνει λάμψη, καταπραΰνει την ευαίσθητη επιδερμίδα και προσφέρει απαλή κάλυψη από ελαφριές ανομοιομορφίες. Gift Sets, Korres Δύο σετ περιορισμένης έκδοσης με τα αγαπημένα αρώματα της εταιρείας Vetiver Root/Green Tea/ Cedarwood και Iris/Lily of the Valley/Cotton και δώρο body milk ή after shave. 50 Miel Nourricier, Sanoflore Βιολογική σειρά φροντίδας για την ευαίσθητη επιδερμίδα προσώπου και χεριών, με βιολογικό μέλι τίλιου. Και στα δύο προϊόντα, το 98% των συστατικών είναι φυσικής προέλευσης, ενώ το 50% βιολογικής. > Life > Positive < Beauty of nature – In & Out Anti-ageing Formula, Power Health Διπλή αγωγή ομορφιάς (συμπλήρωμα διατροφής και αντιγηραντικός ορός (serum), με υαλουρονικό οξύ, βιταμίνες και φυσικά συστατικά για ολοκληρωμένη αντιγηραντική και αντιρυτιδική αγωγή, διάρκειας ενός μήνα. Trois Savons, Roger & Gallet Τρία πολυτελή σαπούνια σε κομψή συσκευασία, ιδανικά για δώρο. Επιλέξτε ανάμεσα στα πολλά διαφορετικά αρώματα, από τις αντίστοιχες αρωματικές σειρές της μάρκας. Στα φαρμακεία, σε καλές τιμές. Luminous Make-up & Compact Powder, Coverderm Κομπακτ πούδρα και μέικαπ για τέλεια κάλυψη, με σύνθεση που μειώνει την εμφάνιση των πανάδων και των δυσχρωμιών. Σε 9 και 6 αποχρώσεις αντίστοιχα. Στα φαρμακεία. Perfect Complexion, Dr Organic Σετ περιποίησης προσώπου –κρέμα ημέρας και ματιών- με βάση το Βιολογικό Ρόδι, με ειδική έκπτωση 10% και δύο δώρα, το ομώνυμο lip balm και ένα γάντι απολέπισης για το μπάνιο. Στα φαρμακεία. Nailfinity, Max Factor Βερνίκια νυχιών σε περιορισμένη έκδοση, στις αποχρώσεις Boji, Onyx και Opal, για extreme γαλλικό μανικιούρ με σκούρα βάση και ανοιχτόχρωμη υπόλευκη ή λιλά άκρη. Les Scintillances de Chanel Διπλή σκιά ματιών σε χρυσό & μαύρο και δύο λαμπερά λιπ γκλος από την περιορισμένης έκδοσης συλλογή του γνωστού οίκου. life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive Neovadiol Lumière, Vichy life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive > life positive δώρα για όλους Eau d’ Ikar, Sisley Ανδρικό άρωμα-ωδή στη φύση της Μεσογείου, με τη μαστίχα ως κύριο συστατικό στο άνοιγμα, περγαμόντο στην καρδιά και στη βάση του αρώματος και επιπλέον γιασεμί και βετιβέρ στην αρωματική δομή. CK One Shock, Calvin Klein Νέα, διπλή έκδοση του γνωστού αρώματος. Λουλουδάτο οριένταλ με μούρο, γιασεμί και σοκολάτα το γυναικείο, έντονο οριένταλ με λεβάντα, κάρδαμο και φύλλα καπνού το ανδρικό. Σε περιορισμένη έκδοση. Golden Hat, Lancôme Περιορισμένης έκδοσης συλλογή (περιλαμβάνει μια πούδρα, κραγιόν και βερνίκια) με την υπογραφή της Kate Winslet, για την ενίσχυση του ομώνυμου ιδρύματος για παιδιά με αυτισμό. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > > της Ζέφης Κληρονόμου απόδραση Φλώρινα Γιορτές στη βασίλισσα του χιονιού Χιόνια στο καμπαναριό που Χριστούγεννα σημαίνουν…στη Φλώρινα! Κοπιάστε για τις γιορτές στην ωραία Μακεδονίτισσα που, σαν χιονίσει, μεταμορφώνεται σε βασίλισσα του χιονιού. Ελάτε για καφέ στο «Διεθνές» όπως ο Μαστρογιάνι, ζεσταθείτε με 52 φασολάδα και τσούσκες καυτερές, εξορμήστε για σκι με πυρσούς στη Βίγλα, σεργιάνι με λάμψη από χριστουγεννιάτικες φωτιές και λαμπιόνια στην όχθη του Σακουλέβα. > Life > Positive < Π ροτείνουμε Φλώρινα για τη γιορτινή σας εξόρμηση γιατί, όσο κατρακυλά ο υδράργυρος, τόσο ανεβαίνει η θερμοκρασία της καλοπέρασης στα στέκια της πόλης που διδάσκει στον ταξιδιώτη την τέχνη της καλής παρέας. Λοιπόν, «πάμε για σπρένκες»; Έτσι ονομάζουν εδώ τα ξύλα από κέδρους, έτοιμα να λαμπαδιάσουν τελετουργικά την προπαραμονή των Χριστουγέννων στις γειτονιές της Φλώρινας για να ζεστάνουν, σαν άλλοτε, το θείο Βρέφος. Όταν η ώρα σημάνει δώδεκα, τη νύχτα της 23ης προς 24 Δεκεμβρίου, οι Φλωρινιώτες κάνουν θεαματικά σάλτα πάνω από τις φωτιές, για να ζεσταθούν αλλά και για να φύγει κάθε κακό από τη ζωή τους. Μόνο στην πόλη, οι φωτιές θα ξεπεράσουν τις πενήντα, με πιο φαντασμαγορική εκείνη της Πλατείας Ηρώων. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Το νου σας, γιατί κοντά σε κάθε φωτιά θα είναι στημένο περίπτερο, με τους φιλόξενους κατοίκους πρόθυμους να σας τρατάρουν γλυκά και φασολάδα. Κάτι οι σπίθες, κάτι η παραζάλη του τοπικού οίνου που ρέει άφθονος, δεν θα αργήσει να ανάψει το κέφι, με τα περίφημα χάλκινα μουσικά όργανα της Μακεδονίας να παίρνουν φωτιά, πλημμυρίζοντας χαρμόσυνες νότες τον αέρα, προπαραμονή της Άγιας Νύχτας. Τυλιχτείτε ζεστά κι απολαύστε την περαντζάδα κατά μήκος του ποταμού Σακουλέβα, τα παγωμένα του νερά μια ονειρική ζελατίνα από λευκό χιόνι. Στη συμβολή των οδών Καραβίτη και Μεγάλου Αλεξάνδρου, αναζητήστε θαλπωρή δίπλα στη σόμπα στο «Διεθνές», το ιστορικό καφενείο της πόλης που αποθέωσε στις ταινίες του ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος, στέκι του Μαστρογιάνι και του Μάνου Κατράκη. Χριστούγεννα στη Φλώρινα είναι… … μια άκρως θερμαντική φασολάδα στα ταβερνάκια του ακριτικού χωριού Ψαράδες, με ντόπια φασόλια δίπλα στην αναμμένη σόμπα ή ένα ποτηράκι τσίπουρο με τσιρόνια και τσούσκες, κόκκινες πιπερίτσες για μεζέ. …σεργιάνι στο κεντρικό καλντερίμι του Νυμφαίου. Σκαρφαλωμένο στα 1.350 μέτρα υψόμετρο στο Βίτσι (57 χλμ. από Φλώρινα), το βλάχικο αρχοντοχώρι της Φλώρινας μοιάζει βγαλμένο από σελίδα χριστουγεννιάτικου παραμυθιού. Ανηφορίστε να ανταμώσετε τη Χιονάτη της Μακεδονίας, περιεργαζόμενοι τις σκεπές των πετρόχτιστων αρχοντικών, από γκρίζα λαμαρίνα που αντέχει στο χιόνι. Περίτεχνες σιδεριές στα παράθυρα και στα μπαλκόνια, λιακωτά κι αετώματα στις προσόψεις αντανακλούν την αίγλη του Νυμφαίου, στους καιρούς των χρυσικών. …επίσκεψη στο Καταφύγιο Αρκούδας του Αρκτούρου, 800 μέτρα έξω από το Νυμφαίο, τις εγκαταστάσεις της μη κερδοσκοπικής περιβαλλοντικής οργάνωσης, που δραστηριοποιείται από το ΄92 για τη διαχείριση της άγριας ζωής. Εδώ φιλοξενούνται αρκούδες, πρώην χορεύτριες που, από τα νύχια των αρκουδιάρηδων, βρήκαν απάγκιο σε περιφραγμένο χώρο 50 στρεμμάτων στο δάσος οξιάς του Νυμφαίου. Αν ο Μίσα, η Τασούλα, ο Γιωργάκης, ο Duke και η παρέα τους δεν έχουν πέσει ήδη σε χειμέριο ύπνο, θα απολαύσετε στο καταφύγιο τα σκέρτσα και την > Life > Positive < 53 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > απόδραση συντροφιά τους. …αφορμή να διαλύσετε το μύθο του κακού λύκου με μια βόλτα στο Καταφύγιο Λύκου του Αρκτούρου στην Αγραπιδιά (4 χλμ. από Αετό Φλώρινας). Σε περιφραγμένη έκταση 70 στρεμμάτων ζουν σε αγέλες γκρίζοι λύκοι, πρώην αιχμάλωτοι ζωολογικών κήπων και ιδιωτών. Δείτε από κοντά τα περήφανα ζώα, που δεν 54 είναι ο τρομερός big bad wolf του σινεμά και ο κακός λύκος των παιδικών παραμυθιών, αλλά απαραίτητος κρίκος για την ισορροπία του οικοσυστήματος, όπως θα πληροφορηθείτε στο κέντρο ενημέρωσης του καταφυγίου. …εορταστικά σλάλομ στο Πισοδέρι. Οι άνθρωποι του χιονοδρομικού κέντρου στη θέση Βίγλα (18 χλμ. από τη Φλώρινα) ετοιμάζουν εκπλήξεις στους φαν του σκι όπως νυχτερινές κατεβασιές με πυρσούς, βραδιές με live μουσική τις ημέρες των Χριστουγέννων, χιονοστιβάδα διασκέδασης με ξέφρενα πάρτι στο μπαράκι Avalanche, για να πιείτε τα σφηνάκια σας με θέα τις χιονισμένες πίστες και να σβήσετε το hangover με βουτιές στο φρέσκο χιόνι! …περιήγηση στον υδάτινο παράδεισο της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας (45 χλμ. από Φλώρινα) για τους φανατικούς του οικοτουρισμού. Ελάτε για παρατήρηση πουλιών, βαρκάδα στις λίμνες και επίσκεψη στα ασκηταριά της όχθης. …ο περίπατος στην πλωτή πεζογέφυρα που οδηγεί στο κουκλίστικο νησάκι-μια σταλιά του Αγίου Αχιλλείου στη Μικρή Πρέσπα, για μια εμπειρία... dancing on ice, όταν τα νερά έχουν παγώσει κι η λίμνη έχει μεταμορφωθεί σε πίστα πατινάζ. Επισκεφτείτε τη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου, χτισμένη το 10ο αιώνα με έξοδα του τσάρου των Βουλγάρων Σαμουήλ από Λαρισαίους μάστορες. Ύστερα, ελάτε στον παραδοσιακό ξενώνα «Άγιος Αχίλλειος» κι ακροβολιστείτε στην τραπεζαρία με τα δύο τζάκια και τα παράθυρα με θέα τη λίμνη, για ένα εορταστικό τσιμπούσι με χωριάτικες πίτες, λαχανοντολμάδες, λιμνίσια ψάρια, αγριογούρουνο και σπιτικά γλυκά. < > ΠYΞIΔA Πού Η Φλώρινα απέχει 582 χλμ. από Αθήνα και 160 χλμ. από Θεσσαλονίκη. Check-in Ενδεικτικά, στους πέτρινους ξενώνες «Πλειάδες» (www.pleiadesflorina.gr) λίγο έξω από τη Φλώρινα, στο ξενοδοχείο «Λύγκος» (www.hotel-lingos.gr) στην καρδιά της πόλης, στο ατμοσφαιρικό «Hotel Mimallones (www.mimallones.gr) στον Λαιμό Πρεσπών. Info Ενημερωθείτε για τις διαδρομές στη φύση με οικοξεναγό, που διοργανώνει η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών (Άγιος Γερμανός, τηλ. 23850-51211). Tip Μη χάσετε τα Μπαμπάρια, Καρναβάλια της Πρωτοχρονιάς στη Φλώρινα. Οι καρναβαλιστές ζώνονται με κουδούνες και κάνουν φοβερό θόρυβο για να φοβίσουν τον παλιό το χρόνο και να τον διώξουν, ώστε να κοπιάσει ο καινούριος. Ομάδες καρναβαλιστών αναπαριστούν ένα δρώμενο με θέμα το γάμο. Γαμπρός και νύφη χορεύουν και κερνούν τον κόσμο ώσπου, κάποια στιγμή, ο γαμπρός πεθαίνει κι ανασταίνεται, γεγονός που συμβολίζει τη γη και τον κύκλο ζωής της φύσης. > Life > Positive < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > επιστημονικά νέα > Οδηγός για τη νόσο με τα πολλά πρόσωπα Έναν χρήσιμο οδηγό, πολύτιμο βοήθημα για τους πάσχοντες από διπολική διαταραχή, παρουσίασε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία (ΣΟΨΥ). Η διπολική διαταραχή (ΔΔ) συνιστά μία από τις πιο συχνές ψυχικές ασθένειες στον κόσμο, προσβάλλοντας το 3 – 5% όλων των ενηλίκων, σε κάποιο στάδιο της ζωής τους. Στόχος του οδηγού «Μαθαίνοντας να ζούμε με τη διπολική διαταραχή» είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους που επηρεάζει η ΔΔ και να τους δείξει τη σωστή κατεύθυνση. Δεν προσποιείται ότι υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος ζωής με τη νόσο. Ούτε διερευνά διεξοδικά τα αίτια και την ιατρική αντιμετώπιση της κατάστασης. Αυτό στο οποίο στοχεύει, είναι να προσφέρει πρακτικές οδηγίες που η εμπειρία έχει αποδείξει ότι βοηθούν στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων που επηρεάζει η ΔΔ, είτε άμεσα (ασθενείς), είτε έμμεσα (φροντιστές, φίλοι, οικογένεια). Ο Οδηγός επισημαίνει τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, μέσα από απλές ερωτήσεις για τον έλεγχο των συμπτωμάτων, καθώς σημαντικός αριθμός ασθενών περνούν πολλά χρόνια με λάθος ή χωρίς καθόλου διάγνωση. Ο Οδηγός στέλνει επίσης ένα αισι- > Life > Positive < όδοξο μήνυμα σχετικά με την αντιμετώπιση της νόσου, καθώς σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες και ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, που, μπορούν να θέσουν υπό έλεγχο τις σοβαρές μεταβολές της συναισθηματικής διάθεσης. Η ΔΔ βρίσκεται στην 4η θέση στον πίνακα των συχνότερων ψυχικών νόσων κατά τον ΠΟΥ, μετά την κατάθλιψη, τη χρήση ουσιών και τη σχιζοφρένεια. Άλλοτε γνωστή ως μανιοκατάθλιψη, η ΔΔ προκαλεί σοβαρές διακυμάνσεις στη συναισθηματική διάθεση, από βαθιά δυστυχία, έως έντονη ευφορία ή μικτές καταστάσεις, στις οποίες η φοβερή ενέργεια συνδυάζεται με συναισθήματα απελπισίας και θλίψης. Ως αποτέλεσμα αυτών των διακυμάνσεων διαταράσσεται η συμπεριφορά του ατόμου και επομένως οι σχέσεις του με το περιβάλλον του. Την επιστημονική επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης του Οδηγού είχε η κυρία Μαρίνα ΟικονόμουΛαλιώτη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του ΣΟΨΥ. Στην ομιλία της κατά την παρουσίαση του οδηγού, η κυρία Οικονόμου υπογράμμισε ότι: «Με τις σωστές οδηγίες και την κατάλληλη αντιμετώπιση, η ζωή με ΔΔ μπορεί να είναι μια κανονική ζωή. Υπάρχει ζωή και πέρα από τη ΔΔ». Ο Οδηγός διατίθεται δωρεάν στα γραφεία του ΣΟΨΥ, Δήλου 3, Βύρωνας, Τηλ./Fax: 210 76 40 277, e-mail: sopsi@ath.forthnet.gr. > Πού οφείλεται η κακοσμία του στόματος; Η κακοσμία του στόματος προέρχεται συχνά από τη στοματική κοιλότητα και συγκεκριμένα από τα μικρόβια της οδοντικής πλάκας που βρίσκονται στην άνω και τις πίσω επιφάνειες της γλώσσας, τα οποία συμμετέχουν στην παραγωγή θειούχων πτητικών ενώσεων, που αναδύουν απόπνοια «χαλασμένου αυγού». Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, όπως αναφέρει η χειρουργός οδοντίατρος κυρία Γλυκερία Βεληβάση, όπου η κακοσμία δεν έχει στοματική προέλευση. «Oι παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν κακοσμία είναι: η ηπατική ανεπάρκεια (μυρωδιά ψαριού), η νεφρική ανεπάρκεια (μυρωδιά αμμωνίας), ο διαβήτης(μυρωδιά φρούτων), η λήψη ορισμένων φαρμάκων που προκαλούν ξηροστομία». Η ίδια αναφέρει επίσης τέσσερις κατηγορίες κακοσμίας μη στοματικής προέλευσης: ΟΖΟΣΤΟΜΙΑ: προέρχεται από την ρινική κοιλότητα, τον ρινοφάρυγγα ή τον στοματοφάρυγγα. ΣΤΟΜΑΤΟΔΥΣΩΔΙΑ: προέρχεται από την κάτω αναπνευστική οδό. ΧΑΛΙΤΩΣΗ: οφείλεται σε συστηματικές μεταβολικές παθήσεις που περιλαμβάνουν τον γαστρεντερικό σωλήνα. Η κυρία Βεληβάση προτείνει τέλος, τρόπους για τον έλεγχο της κακοσμίας: -βούρτσισμα της ράχης της γλώσσας, καθώς αποτελεί ιδανικό περιβάλλον αποικισμού μικροβίων. -χρήση οδοντικού νήματος, για την αφαίρεση των υπολειμμάτων τροφών. -χρήση στοματικού διαλύματος χωρίς αλκοόλη -συχνή κατανάλωση νερού - σκευάσματα τεχνητού σάλιου, σε περίπτωση ξηροστομίας -σχολαστική στοματική υγιεινή, για τα άτομα που φέρουν τεχνητές οδοντοστοιχίες. 55 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > επάγγελμα: τσαγκάρης > της Νάντιας Γιαννούλη Πέτρος Σταυρακάκης Έδωσε στην κρίση «τα παπούτσια στο χέρι» Μια μύτη που τη λένε Μαρία, ένα μηχάνημα ονόματι Μπάρμπα-Λιάς, ένα σκαμπό που φορά τακούνια και ζωγραφισμένα καλαπόδια που κρέμονται από το ταβάνι... Όλα τα παραπάνω βρίσκονται στο τσαγκαράδικο του κ. Πέτρου Σταυρακάκη στη Νέα Σμύρνη. Ο νεαρός ιδιοκτήτης, παίρνοντας γερά εφόδια από τον πατέρα του, έκανε ένα βήμα παραπέρα, εξελίσσοντας μια τέχνη που του επιτρέπει, όχι μόνο να επιβιώνει, αλλά και να δημιουργεί. Υ φάντρα, νερουλάς, γαλατάς, βαρελάς, 56 τσαγκάρης… Έχουν χυθεί τόνοι μελάνης για τα επαγγέλματα που χάνονται. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, από τον κατάλογο μάλλον θα πρέπει να διαγράψουμε το τελευταίο, αφού λόγω της οικονομικής κρίσης, το επάγγελμα του τσαγκάρη επανέρχεται στο προσκήνιο. «Πλέον, το σκέφτεσαι να πετάξεις ένα φθαρμένο παπούτσι. Ειδικά αν έχεις πληρώσει αρκετά χρήματα για να το αποκτήσεις, θέλεις να εμπιστευτείς κάποιον που θα στο επιστρέψει στην πρότερη κατάσταση. Η επιδιόρθωση είναι φθηνότερη από την αγορά, γι’ αυτό και ο κόσμος αναζητά έναν καλό τσαγκάρη. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν πολλοί. Πάντως, μπορεί τα πράγματα να είναι άσχημα αλλά- έστω και με δυσκολίες- από αυτή την τέχνη μπορείς να επιβιώσεις». Στην περίπτωση του 33χρονου Πέτρου Σταυρακάκη, ισχύει το «Μάθε τέχνη...» παραφρασμένο: «Μάθε τέχνη και άστηνε και αν την αγαπάς πολύ, ξαναπιάστηνε». Ο ίδιος γνώριζε την τέχνη από μικρό παιδί, λόγω του πατέρα του. Ανέλαβε το οικογενειακό τσαγκαράδικο, έπειτα το έκλεισε, έψαξε να δει τι του > Life > Positive < ταιριάζει και μετά από χρόνια συνειδητοποίησε πως η επαγγελματική του «Ιθάκη» δεν ήταν άλλη από τον… πρώτο σταθμό της επαγγελματικής του διαδρομής. Έτσι λοιπόν, έφτιαξε το δικό τσαγκαράδικο, στη Ν. Σμύρνη. «Ο πατέρας μου είχε μαγαζί με επιδιορθώσεις υποδημάτων στην Ιεράπετρα. Στα δεκαεννιά μου το ανέλαβα εγώ, ωστόσο στα 27 το έκλεισα και κράτησα το καφέ που είχαμε παράλληλα με το τσαγκαράδικο. Λίγα χρόνια αργότερα, μετακόμισα στην Αθήνα. Έκανα πολλές διαφορετικές δουλειές, οι οποίες δεν μου άρεσαν και αποφάσισα- αρχικά για λόγους επιβίωσης- να καταπιαστώ ξανά με την τέχνη που γνώριζα. Εύκολα βρήκα δουλειά σαν τσαγκάρης, μέχρι που, πριν από τρία χρόνια, κατάφερα να ανοίξω το δικό μου κατάστημα», αναφέρει ο ίδιος. Με σύνθημα «Σας δίνουμε τα παπούτσια στο χέρι», ο κύριος Σταυρακάκης δημιούργησε το «Καλλιτεχνικό Τσαγκαράδικο», της οδού Ομήρου, με στόχο να πάει ένα βήμα παρακάτω την τέχνη που διδάχτηκε από τον πατέρα του. Τσαγκάρης παλαιάς κοπής, που καταπιάνεται με όλα τα είδη παπουτσιού, χωρίς να βιάζεται και να αφήνει αποκλειστικά τις μηχανές να ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Ερωτήσεις Απαντήσεις Eρωτ. & Τι θα συμβουλεύατε ένα νέο παιδί που θέλει να γίνει τσαγκάρης; Eρωτ. Θα του έλεγα να μην λυπάται τον κόπο του. Μπορεί να χρειαστεί να δουλέψει μια ολόκληρη ημέρα για κάτι που τελικά δεν θα το πληρωθεί. Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνει ένας νέος, είναι να δουλέψει δίπλα σε έναν τεχνίτη για να μάθει τα βασικά. Αν δει πως του αρέσει, δεν πρέπει να μείνει στάσιμος. Πρέπει να προσπαθεί διαρκώς να βάζει τις δικές του πινελιές, να εξελίξει την τέχνη, να διαφοροποιηθεί. Ποια είναι η ηθική ανταμοιβή του επαγγέλματος; Eρωτ. Η ικανοποίηση που βλέπω στα μάτια του πελάτη, ο καλός λόγος που θα μου πει, ακόμα και αυτός που θα φύγει τσαντισμένος, γιατί δεν δέχτηκα το παζάρι. Ποιο είναι το μυστικό του καλού μάστορα; Η ευρηματικότητα και η υπομονή. Πρέπει να αξιοποιείς όλες τις δυνατότητες, για να καταφέρεις να επιδιορθώσεις ένα φθαρμένο παπούτσι και να το παραδώσεις καινούργιο. Όπως ο κόσμος δεν θέλει να φορά ρούχα που φαίνονται μπαλωμένα, έτσι και τα παπούτσια δεν πρέπει να φαίνεται πως έχουν υποστεί επιδιόρθωση. > Life > Positive < κάνουν γρήγορη και πρόχειρη δουλειά, θεωρεί πως ένας καλός τεχνίτης πρέπει να διαθέτει υπομονή, διάθεση και να μπορεί να επικοινωνεί καλά με τους πελάτες του. «Ο κόσμος παραπονιέται για τη συμπεριφορά πολλών τεχνιτών, οι οποίοι συχνά είναι από απρόσιτοι έως και αγενείς. Ο πελάτης θα προτιμήσει το μαγαζί σου για το καλό μαστοριλίκι αλλά και για τη συμπεριφορά σου. Υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται στο τσαγκαράδικο δύο φορές την εβδομάδα, ουσιαστικά για να πουν μια καλημέρα». 57 Παπούτσια (και πάλι) «του κουτιού» Η δουλειά του τσαγκάρη δεν είναι εύκολη, ωστόσο μπορεί να γίνει εξαιρετικά δημιουργική. Ένας καλός μάστορας πρέπει να «αποτάξει» τη λογική του express και συνάμα να μην επαναπαύεται. «Πρέπει να είσαι από τη φύση σου ευρηματικός, διότι η επιδιόρθωση δεν ταυτίζεται με την υποδηματοποιία. Πλέον, ο υποδηματοποιός μαθαίνει δέκα πράγματα, τα βάζει σε μια σειρά και κατασκευάζει μια συγκεκριμένη κατηγορία παπουτσιών. Στην επιδιόρθωση τα βλέπεις όλα- από σαγιονάρα για τη θάλασσα, ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > επάγγελμα: τσαγκάρης έδωσε στην κρίση «τα παπούτσια στο χέρι» μέχρι γαλότσα και γούνινη μπότα. Οφείλεις λοιπόν να πειραματίζεσαι αλλά και να ψάχνεις συνέχεια. Παράλληλα, πρέπει να ενημερώνεσαι διαρκώς. Τι έβγαλε η τάδε εταιρία, πιο χρώμα είναι της μόδας κ.λπ. Το καλό είναι πως δεν βαριέσαι ποτέ, καθώς κάθε παπούτσι απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση». Η θετική ανταπόκριση φαίνεται πως είναι και η μεγαλύτερη ηθική ανταμοιβή του επαγγέλματος. Πρόσφατα, μια κυρία μου έφερε ένα ζευγάρι κατεστραμμένα παπούτσια, ζητώντας να της τα φτιάξω από την αρχή. Μου τα εμπιστεύθηκε, παρόλο που γνώριζε πως θα της κοστίσουν περισσότερο από την αγορά ενός καινούργιου ζευγαριού. Βλέπεις, όταν δεν κάνεις μαζική παραγωγή, το να φτιάξεις κάτι από την αρχή είναι δαπανηρό. Και όμως, τα παρέλαβε, με πλήρωσε και είδα στα μάτια της ικανοποίηση». Όλα καλά μέχρι εδώ. Σε κάθε επάγγελμα όμως υπάρχουν και αρνητικά. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ανθυγιεινές συνθήκες εργασίες φαίνεται πως είναι το σημαντικότερο. «Καθημερινά δουλεύεις μέσα στη σκόνη, ενώ εισπνέεις πολλά χημικά (σπρέι, κόλλες κ.ά.). Στα αρνητικά συγκαταλέγω και την επαφή με τους πολύ ιδιότροπους πελάτες. Φροντίζω όμως, ό,τι και να γίνει, να παραμένω ευγενικός». Ομαδική υπόθεση 58 Πλέον, το σκέφτεσαι να πετάξεις ένα φθαρμένο παπούτσι. Ειδικά αν έχεις πληρώσει αρκετά χρήματα για να το αποκτήσεις, θέλεις να εμπιστευτείς κάποιον που θα στο επιστρέψει στην πρότερη κατάσταση. > Life > Positive < Στη συνείδησή μου, η δουλειά του τσαγκάρη είναι καταγεγραμμένη, ως μία από τις πλέον μοναχικές. Ο μάστορας είναι σκυμμένος στον πάγκο του, απομακρυσμένος από τον κόσμο. Συνεπώς, το ομαδικό πνεύμα δεν αρμόζει στο εν λόγω επάγγελμα. Και όμως. Μπαίνοντας όμως στο «Καλλιτεχνικό Τσαγκαράδικο», βλέπεις πως τρεις άνθρωποι είναι μια παρέα και ο ένας συμπληρώνει τον άλλον. Συχνά μάλιστα, το διασκεδάζουν, αποκαλώντας ... «Μαρία», την μύτη που χρησιμοποιούν πιο συχνά και «ΜπαρμπαΛιά» ένα μηχάνημα. Eπίσης, το μαγαζί δεν παραπέμπει στο κλασικό τσαγκαράδικο των παιδικών μου χρόνων, καθώς είναι φωτεινό, γεμάτο χρώμα και χαρούμενα αντικείμενα. «Στο μαγαζί δεν δουλεύω μόνος μου. Έχω μαζί μου τον Στέλιο, που τον παρότρυνα πριν καιρό να ασχοληθεί με το επάγγελμα, αλλά και τη γυναίκα μου, την καλλιτέχνη της παρέας. Η Βαρβάρα ασχολείται με τον καλλωπισμό των παπουτσιών. Τα ζωγραφίζει, κεντά λεπτομέρειες και τους δίνει νέα όψη. Μας αρέσει να περνάμε καλά, αφού τις περισσότερες ώρες της ημέρας βρισκόμαστε στο τσαγκαράδικο». < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 ¨§¥¢ ¥¢ ¤¢¤ ¢§¨¥ £¢¦¢§¥£¢ ¢§¥ §« ¤¤«¥« »³ÂÃÐÆ¹ÈÁÃ®ÅÆ¹¿½½®¶³¹%,23/86 ¼Ç¼½ÁÈÁÃ·±Â½°Ã¹Å·»Ã®ÂÃÁÌÎ¿ÆË¿ÈÇÅ»¼ÁÏ ³µ¿¹Å±ÁÇµ»³·ÀËÆ·Ã»¼°·È³Ã¾Áµ° ¦³ÂÃÁÌÎ¿Æ³Magnesium Oils³¿³¼ÁÇÈ±¸ÁÇ¿ µÃ°µÁÃ³³ÂÎÆÁÇÄ¾ÇÌ¼ÁÏÄÂÎ¿ÁÇÄÆÁÇÄ ÂÎ¿ÁÇÄÆË¿³ÃºÃÐÅ·Ë¿¼³»Æ³ÅÇ¾ÂÆÐ¾³Æ³ ÆË¿Ã·Ç¾³Æ»¼Ð¿Â³º°Å·Ë¿ ®º·¶ÁÉ·±ÁÂ·Ã»¯É·»PO¼³» ÂÃÁÅÈ¯Ã·»Ê·¼³Å¾ÁÏÄ ¥¦¢§¥ ¤«£¢§¥ ¨ ¢§ ª ¥¢§ ÂÁ¼½·»ÅÆ»¼®ÅÆ³È³Ã¾³¼·±³ £ ¢ ¥ ¦ ¢¥ ¦ £ ¤ ¢¥ « £ ¢¥ 0DJQHVLXPOil ÇÌ¼¯Ä¼Ã®¾Â·Ä £Î¿Á»ÅÆ»Ä³ÃºÃÐÅ·»Ä ¿Á¾Ç³½µ±³ ÇÌ¼Á±ÂÎ¿Á» µË¿ÅÆ³¿Æ±¿ÁÇ·Æ³¾ÎÃÈËÅ¹7¹½)D[(PDLOLQIR#ELRSOXVJU:HEZZZELRSOXVJU > θεάματα Μουσικές από Μιούζικαλ από το ΤΙ: Λίγο πριν τα Χριστούγεννα, οι Ramin Karimloo, Simon Bailey και Stephen RahmanHuges, οι τρεις κορυφαίοι πρωταγωνιστές των Λονδρέζικων παραγωγών των έργων LES MISERABLES, THE PHANTOM OF THE OPERA, WE WILL ROCK YOU και της νέας επιτυχίας του Andrew Lloyd Webber, LOVE NEVER DIES, ενώνουν τις φωνές τους με τη Φωτεινή Δάρρα, σε μια θεαματική συναυλία. Μαζί τους, η 50μελής σύγχρονη ορχήστρα της ΕΡΤ. Πρόκειται για μια σπάνια καλλιτεχνική συγκυρία, αφού τα «West End Stars» καλύτερα τραγούδια των μεγαλύτερων μιούζικαλ του Broadway και του West End (CATS, THE PHANTOM OF THE OPERA, MISS SAIGON, RENT, THE BEAUTY AND THE BEAST, WICKED, THE LION KING, WEST SIDE STORY, WE WILL ROCK YOU, LOVE NEVER DIES, LES MISΙRABLES) ερμηνεύονται από την αφρόκρεμα της θεατρικής σκηνής του Λονδίνου. Η ιδιαίτερη φωνή και η ερμηνευτική δεξιοτεχνία της Φωτεινής Δάρρα συμπληρώνουν ιδανικά αυτό το All-Star Cast. Την Ορχήστρα της ΕΡΤ θα διευθύνει ο Callum McLeod, μαέστρος και μουσικός διευθυντής του THE PHANTOM OF THE OPERA στο Λονδίνο. Ο βραβευμένος σκηνοθέτης Dan Stewart (The Who’s TOMMY και AIDA της Disney) υπογράφει τη σκηνοθεσία του WEST END STARS IN CONCERT. ΠΟΤΕ: 20-23 Δεκεμβρί- ου 2011 ΠΟΥ: Badminton, Ολυμπιακά Ακίνητα Γουδή, Αθήνα, τηλ. 2111010020, ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ: 210-8840600, WWW.TICKETNET.GR, www.viva.gr στα ταμεία του θεάτρου Badminton και σε όλα τα PUBLIC και METROPOLIS. Ελπίδα ζωής σε ένα «Υπό το μηδέν» παρόν 60 ΤΙ: Το βραβευμένο με το βραβείο κοινού στη Βαλένθια το 2009, «Υπό το μηδέν», έργο του 30χρονου Αμπελ Θαμόρα, ανεβαίνει για > Life > Positive < πρώτη φορά σε ελληνική σκηνή, σε σκηνοθεσία Λίνας Ζαρκαδούλα. Σάββατο βράδυ και σε ένα κρεοπωλείο γίνεται ληστεία. Ο ιδιοκτήτης και ο υπάλληλός του εγκλωβίζονται μέσα στο ψυγείο. Έρχονται αντιμέτωποι με το ανυπόφορο ψύχος, ο ένας με τον άλλον αλλά, τελικά, και με τον ίδιο τους τον εαυτό, στον απόηχο μιας αντίστροφης μέτρησης την οποία πρέπει πάση θυσία να σταματήσει, πριν να είναι πολύ αργά… Το παρελθόν, το ένστικτο της επι- βίωσης και η ελπίδα τους για το μέλλον διασταυρώνονται σ’ ένα υπό το μηδέν παρόν, που ίσως μας κάνει να αναλογιστούμε τον σκοπό και την αξία που δίνουμε στην ζωή μας, όταν στην πραγματικότητα ο θάνατος παραμονεύει σε κάθε βήμα. Παίζουν οι ηθοποιοί: Πέτρος Λαγούτης, Νεκτάριος Λουκιανός ΠΟΤΕ: Έως 3 Ιανουαρίου 2012, Δευτέρα και Τρίτη, 21:45 ΠΟΥ: Θέατρο Π.Κ , Κασομούλη 30 και Ρενέ Πυώ 2 , Νέος Κόσμος, Αθήνα, τηλ. 2109011677 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Μάθετε πως να «αλλάξετε τον κόσμο, από μέσα» Το βιβλίο «Αλλάζοντας τον κόσμο από μέσα - 8 Κλειδιά για μια Αρμονική Ζωή», της Αριάδνης Γερούκη, μάς αποκαλύπτει πρακτικούς τρόπους για να μεταμορφώσουμε τα προβλήματα και τους σκοπέλους της καθημερινότητάς μας, σε στοιχεία μιας αληθινά αρμονικής και ευτυχισμένης ζωής. «Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο γύρω σου», είπε ο Γκάντι πριν κάποια χρόνια. Σήμερα, βιώνοντας τις συνέπειες της κρίσης, συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο την αλήθεια των λόγων αυτών. Κανένα μέτρο δεν μπορεί να μας σώσει. Καμία «δημοσιονομική» προσαρμογή, κανένα νέο δάνειο, κανένα εξωτερικό επίτευγμα, αν δεν αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Αν δεν γίνουμε άνθρωποι, με την πλήρη και -δυστυχώς- λησμονημένη έννοια της λέξης. Η αλλαγή που όλοι διακαώς αποζητάμε αρχίζει από μέσα. Αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια που όλοι οι σοφοί του κόσμου βροντοφωνάζουν αιώνες τώρα. Για αυτήν τη μεγαλειώδη αλλαγή μάς μιλάει η Αριάδνη Γερούκη. Μέσα από τα προσωπικά της βιώματα, την επιστημονική της γνώση και τη μαθητεία της δίπλα σε σπουδαίους πνευματικούς δασκάλους, δείχνει ένα δρόμο που καθένας μας μπορεί να βαδίσει. Εκδότης: Αρχέτυπο, Σελίδες: 240, Τιμή: 14,50€ Κάντε κλικ στο www.ogdoo.gr Tο Όγδοο είναι ένας μουσικός οργανισμός με ποικίλες δραστηριότητες. Στόχος του, να ανατρέψει τα μέχρι τώρα δεδομένα στη μουσική δημοσιογραφία και έρευνα και να διαδραματίσει καίριο και ουσιαστικό ρόλο > Life > Positive < στην έντεχνη ζωή του τόπου. Να αναδείξει το καλό τραγούδι και τους εκπροσώπους του. Να προσφέρει στους νεότερους καλλιτέχνες βήμα έκφρασης και πεδίο γόνιμης δράσης και να φωτίσει την ιστορία του τραγουδιού, με αντικειμενικότητα, πληρότητα και εγκυρότητα. Να ευαισθητοποιήσει ξανά και να συσπειρώσει εκ νέου όλους τους εραστές της μουσικής και όχι μόνο. Ο δικτυακός τόπος www.ogdoo.gr με τα θέματά του που ανανεώνονται καθημερινά, σε συνδυασμό με ένα ραδιόφωνο, ένα οπτικό κανάλι αλλά και ένα αυτόνομο περιοδικό, φιλοδοξεί να αποτελέσει ζωντανό και παλλόμενο πυρήνα όλων εκείνων που αντιμετωπίζουν Το Τραγούδι Αλλιώς. Σκοπός του η επικοινωνία και η ζύμωση, μέσα από αξίες και ζητούμενα που αγαπάμε, που ομορφαίνουν και αλλάζουν τη ζωή μας. Το www.ogdoo.gr, τιμούν με την γραφή και την παρουσία τους ο κορυφαίος λαϊκός ποιητής και δημοσιογράφος Λευτέρης Παπαδόπουλος και ο χαρισματικός μουσικοσυνθέτης Χρήστος Νικολόπουλος. Συντακτική ομάδα: Όθων Τζουανάκος, Βαγγέλης Αρναουτάκης. 61 Εκδότης του www. ogdoo.gr είναι ο Νίκος Αναγνωστάκης και διευθυντής ο Κώστας Μπαλαχούτης. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > αγορά Lamberts βιταμίνη C-1000 mg & πολυβιταμινούχος φόρμουλα A to Ζ > Ροφήματα... δύναμης Δύο νέα αναβράζοντα προϊόντα παρουσίασε πρόσφατα η Lamberts: τα αναβράζοντα δισκία βιταμίνης C-1000 mg με γεύση πορτοκάλι και την πολυβιταμινούχο φόρμουλα A to Z, με γεύση μάνγκο και ανανά. 62 Η τελευταία, περιέχει όλες τις απαραίτητες βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία στις ποσότητες που χρειάζεται ένας ενήλικας: Σύμπλεγμα βιταμινών Β και σίδηρο, αντιοξειδωτικά, απαραίτητα για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, Βιταμίνες A, C και Βιοτίνη για υγιές δέρμα. Τα αναβράζοντα δισκία Lamberts διαλύονται εύκολα στο νερό, έχουν πολύ ευχάριστη γεύση, δημιουργούν ένα δροσερό και δυναμωτικό ρόφημα και απορροφώνται γρήγορα από τον οργανισμό. Αποκλειστικά στα φαρμακεία, από την Green Import Ltd. > Life > Positive < Power Health Energy now > Τόνωση… άμεσης δράσης! Όσο περνάει η μέρα, η μπαταρία του οργανισμού αδειάζει, ενώ τα προβλήματα, οι έγνοιες και το άγχος ρίχνουν τη διάθεσή σας; Νιώθετε ότι έχετε την ανάγκη για άμεση τόνωση; Το Energy Now είναι η λύση! Η νέα σύνθε- ση της Power Health, σχεδιασμένη από Έλληνες επιστήμονες, έρχεται να σας προσφέρει άμεση και φυσική τόνωση, ώστε να αντεπεξέρχεστε στη δύσκολη, ανατρεπτική και συνεχώς απρόοπτη καθημερινότητα. Περιέχει Guarana, Yerba Mate, Q10 και βιταμίνες Β6, Β12 που τονώνουν άμεσα σώμα και διάθεση και σας γεμίζουν με ενέργεια που διαρκεί για ώρες! Από την Power Health στο φαρμακείο της γειτονιάς σας. Nature’s PlusULTRA OMEGA 3/6/9 θαυμα των ωμεγα > To λιπαρων οξεων Οι έρευνες δείχνουν ότι είναι ανεκτίμητα για την υγεία μας και συγκεκριμένα για την καλή λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων, του νευρικού συστήματος και του εγκεφάλου, των αρθρώσεων και του ανοσοποιητικού συστήματος. Ελάχιστοι από εμάς, ωστόσο, προσλαμβάνουμε ικανοποιητική ποσότητα ωμέγα λιπαρών οξέων με τη διατροφή μας. Η υψηλής ποιότητας ULTRA OMEGA 3/6/9 έρχεται να καλύψει αυτό το διατροφικό κενό, καθώς περιέχει 1200 mg ωμέγα λιπαρά οξέα (3/6/9) από λάδι μη μεταλλαγμένης μπουράντζας (non GMO borage oil), ιχθυέλαιο και λινέλαιο. Στα φαρμακεία, από τη Natural Plus A.E. ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 La Roche-Posay CICAPLAST BAUME B5 > Βάλσαμο... ανάπλασης Σκασίματα, γδαρσίματα, επιφανειακά εγκαύματα, ξηρότητα, βρεφικοί ερεθισμοί, σκάσιμο γύρω από τα χείλη, φαγούρα, ερεθισμός από την πάνα, ηλιακό έγκαυμα, αίσθημα καύσου, μικροτραυματισμοί… Για τους περισσότερους από εμάς, πολλά από τα παραπάνω αποτελούν καθημερινό φαινόμενο. Το CICAPLAST BAUME B5 έρχεται να προσφέρει ανακούφιση και φροντίδα στα καθημερινά μικροατυχήματα και τους ερεθισμούς του δέρματος. Η αναπλαστική δράση του Madecassoside, σε συνδυασμό με την καταπραϋντική δράση της Προβιταμίνης Β5 (Πανθενόλη) καθιστούν το CICAPLAST BAUME B5 ένα προϊόν που δεν πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι. Mπορεί να χρησιμοποιηθεί στο σώμα, στο πρόσωπο και στα χείλη. Διατίθεται στα φαρμακεία. > Life > Positive < Solgar Beta Glucans Immune Complex > Ασπίδα στις λοιμώξεις Την ιδανική λύση απέναντι στις καθημερινές προκλήσεις του μοντέρνου τρόπου ζωής προσφέρει η Solgar, με τη μοναδική φόρμουλα Beta Glucans Immune Complex, που ενισχύει και προστατεύει το ανοσοποι- ητικό σύστημα, ενώ βοηθάει στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Το συμπλήρωμα περιέχει βήταγλυκάνες, που τονώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και προστατεύουν τον οργανισμό από μολύνσεις από βακτήρια, ιούς και μύκητες και ειδικότερα από τις λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού συστήματος. Περιέχει επίσης, τα πιο γνωστά αντιοξειδωτικά, βιταμίνη C, ψευδάργυρο, σελήνιο, χαλκό, βιταμίνη D3 και σύμπλεγμα μούρων από μαύρο σαμπούκο, blueberry και acai. Αποκλειστικά στα φαρμακεία, από την ΙSO-PLUS A.E. ΗΙΡΡ ORGANICΣειρά βιολογικών ΓΑΛΑΤΩΝ φυσική λύση, μετά τον > Ηθηλασμό Το μητρικό γάλα πρέπει να είναι το πρώτο γάλα του μωρού σας! Εάν όμως, αυτό δεν είναι εφικτό, η ΗΙΡΡ, η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής πιστοποιημένων βιολογικών πρώτων υλών, σάς παρέχει την καλύ- τερη λύση μετά τον θηλασμό. Η σειρά βιολογικών γαλάτων ΗΙΡΡ (πρώτης, δεύτερης βρεφικής ηλικίας & για νήπια) έχει αναπτυχθεί ακολουθώντας αποκλειστικά τα πρότυπα της φύσης, χωρίς κανένα συμβιβασμό. Τα γάλατα της σειράς είναι εμπλουτισμένα με Ωμέγα-3 & 6 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, πρεβιοτικά, βιταμίνες και μέταλλα, στοιχεία σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος του παιδιού. Στα φαρµακεία, από την ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ OTC. 63 ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 > η συμβουλή του μήνα ΡΙΝΙΚΗ ΣΥΜΦΟΡΗΣΗ Το ενοχλητικό σύμπτωμα του χειμώνα Κ άθε χρονιά το ίδιο! Tο πρώτο κρυολόγημα του χειμώνα, έρχεται να μας θυμίσει πόσο σημαντική είναι ....η μύτη μας! Κατά τη διάρκεια μιας γρίπης ή ενός κρυολογήματος, η μύτη παράγει υπερβολική βλέννη, η οποία σταδιακά συσσωρεύεται, οδηγώντας στη συμφόρηση των ρινικών διόδων. Ακόμη κι αν δεν υπάρχουν τα άλλα συμπτώματα του κρυολογήματος, όπως ο βήχας και ο πυρετός, η συμφόρηση της μύτης αρκεί για να νιώσει κανείς άρρωστος. Δεν είναι τυχαίο, ότι 64 η μύτη αναφέρεται σχηματικά ως το «air condition» του ανθρώπινου σώματος: συντελεί στην ύγρανση του εισπνεόμενου αέρα και κατακρατά άχρηστα στοιχεία και μικροοργανισμούς, που θα μπορούσαν να δράσουν βλαπτικά στους βρόγχους. Η ρινική συμφόρηση δεν είναι απλώς ενοχλητική, αλλά μπορεί να έχει και άλλες συνέπειες. Το γνωστό σε όλους μας μπούκωμα, μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στα αυτιά, στην ακρόαση και στην ομιλία. Eπειδή η ρινική κοιλότητα συνδέεται με τον λάρυγγα και τον φάρυγγα, η μεγαλύτερης έκτασης συμφόρηση μπορεί να αποτελέσει αιτία για την εμφάνιση λαρυγγίτιδας και φαρυγγιτίδας, να δημιουργήσει προβλήματα στον ύπνο, να προκαλέσει ροχαλητό και να οδηγήσει σε πονοκεφάλους. Κατ΄ επέκταση, όσο αθώα κι αν φαίνεται, η ρινική συμφόρηση μπορεί να μειώσει την ενέργειά μας και να επηρεάσει τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Ανακούφιση Σε κάθε περίπτωση, η ανακούφιση από τα ενοχλητικά συμπτώματα μπορεί να έλθει με την χρήση των ειδικών αποσυμφο- > Life > Positive < ρητικών σπρέι, που συμβάλλουν στη γρήγορη και παρατεταμένη απελευθέρωση της ρινικής κοιλότητας, αποσυμφορώντας τους βλεννογόνους της μύτης και των γειτονικών περιοχών του φάρυγγα και ανακουφίζοντας από τη δυσάρεστη αίσθηση που προκαλεί η ξηρή βλέννη στη μύτη. Τα εξειδικευμένα σπρέι βοηθούν στη διάνοιξη των ρινικών διόδων και επιτρέπουν στους ασθενείς που υποφέρουν από φραγμένη μύτη να αναπνέουν καλύτερα. Ωστόσο: • Μην αμελήσετε να επισκεφθείτε τον γιατρό σας, σε περίπτωση που τα συμπτώματα της ρινικής συμφόρησης επιμένουν πάνω από 7 μέρες ή η βλέννη που παράγεται είναι κίτρινη ή πράσινη. • Μην χρησιμοποιήσετε το αποσυμφορητικό σας για περισσότερες από 5 μέρες. Η παρατεταμένη χρήση του μπορεί να φέρει τα αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα. • Το μπούκωμα της μύτης συνιστά επίσης συνηθισμένο σύμπτωμα της ατοπικής ρινίτιδας. Είναι σημαντικό επομένως, ειδικά αν τα συμπτώματα επιμένουν, ο πάσχων να επισκεφθεί τον γιατρό, ώστε ο τελευταίος να εντοπίσει την πραγματική αιτία του μπουκώματος στη μύτη, για την επιτυχία της θεραπείας. < ΔEKEMBPIOΣ 2011 # 11 Γνωρίζετε ότι μπορείτε να προστατεύσετε την κόρη σας από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; Άννα, 45. Νόμιζα ότι επειδή δεν υπάρχει ιστορικό στην οικογένειά μου, δεν χρειαζόταν να εμβολιαστεί η κόρη μου. Μαρίνα, 15. Νόμιζα ότι είμαι σε πολύ μικρή ηλικία για να εμβολιαστώ. Τώρα μπορείτε να την προστατεύσετε. GR/CER/0003a/11 Ενημερωθείτε από το γιατρό σας για το εμβόλιο έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο εμβολιασμός συνιστάται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών σε κορίτσια και νέες γυναίκες 12 έως 26 ετών και καλύπτεται από τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Όπως όλα τα εμβόλια το Cervarix®, χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή. Έχει ενδείξεις και αντενδείξεις. Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης πριν κάνετε το εμβόλιο. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα στην ιστοσελίδα: www.cervarix.gr Όπως συμβαίνει με όλα τα εμβόλια, το Cervarix® μπορεί να μην προστατεύσει πλήρως όλα τα άτομα που θα εμβολιαστούν. Επειδή το Cervarix® δεν θα προστατέψει από όλους τους τύπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων, πρέπει να συνεχίζεται η λήψη των απαραίτητων προληπτικών μέτρων έναντι της έκθεσης στον HPV και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών. Αν και ο εμβολιασμός μπορεί να σας προστατεύσει από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, δεν υποκαθιστά τον τακτικό προληπτικό έλεγχο του τραχήλου της μήτρας. Πρέπει να συνεχίσετε να ακολουθείτε τις συμβουλές του γιατρού σας όσον αφορά στο τραχηλικό επίχρισμα/τεστ Παπανικολάου (εξέταση για μεταβολές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας που προκαλούνται από μία HPV λοίμωξη) και τα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα. Το Cervarix® δεν πρέπει να χορηγείται εάν το άτομο που πρόκειται να εμβολιαστεί έχει σοβαρή λοίμωξη με υψηλό πυρετό. Μπορεί να είναι αναγκαίο να αναβάλετε τον εμβολιασμό μέχρι την ανάρρωση. Μία ελαφρά λοίμωξη, όπως ένα κρυολόγημα, δεν αποτελεί πρόβλημα, αλλά συζητήστε το πρώτα με τον γιατρό σας. Πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό εάν το άτομο που πρόκειται να εμβολιαστεί έχει πρόβλημα με αιμορραγίες ή εμφανίζει εύκολα μώλωπες. To Cervarix® χορηγείται μόνο ενδομυϊκά και σε καμία περίπτωση δεν χορηγείται σε φλέβα.