ﾀnﾀｮｼｯ Z] Z ﾉZﾋ

MODIS Ã|ÀnÀ
®¼¯ Z] y ÉZË{ Ê¸uZ ÉÂ·Â§Â»ÂWÂ¯Y ËZa ÉY] Ê¼fËÂ´·Y Ê§ »
«Z]Âa É|Æ»|Ì
MahdiPourbagher@gmail.com ,Â¿ ¹ZÌa ÃZ´¿Y{ Ê]» Á Ê»YÂy ÃZ´¿Y{ ÉÂ·Â§Â»ÂW Éf¯{ ÉÂn¿Y{
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Á Ä»|¬»
ÉZÅ Ã|ÀËÓMÁ (Êf¨¿ Á ÉÁZ¯,ÉÆ ÉZÅ [ÔZ§) Ê¿Z¿Y ÉÂ·Â¯Y ÉZÅ dÌ·Z § Y ÊZ¿ ¶uYÂ Ê³{Â·M ÂÂ» ,Ê¸uZ ÉÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ ½Yv] Y Ê°Ë
ÉY|m ]{{³ Ê» Ê] ÉÂ·Â§Â»ÂWÂ¯Y ÉZÅ Ê³{Â·M ½YÂÀ dve {YÂ» ¾ËY ªÌ¨¸e Ä¯ dY Êf{ÓZ] ÉZÅ ÄÂu ÉÂ·Â§ÁÂ»ÂW Zy ÉZÅ Ê³ËÁ Y ÊZ¿
Ä] nÀ» Ä¯ |Z] Ê» ZÅ ®^¸m Á ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ËY§Y ¶j» ¶uYÂ Ê°ËÂ·ÂÌ] cZ]Â ½YÌ» { Ã|¼ cYÌÌ¤e ,½M LÂ lËZf¿ ¾Ëf¼Æ» Y Ä¯ [1388 ,ÊÂÌ
½YY|¿Zfa Êfu Á ½ZÌÅZ» ,½ZÀf»¿ ,ZÅ ½Âf°¿ÔaÂW Ä¸¼mY ÊËZË{ ½YÂ¿Zm ºfÌÂ¯Y { É|m cYZy Ä] nÀ» dËZÆ¿{ Á Ã| [M{ µÂ¸v» ½Ì¯Y ÅZ¯
.{Â Ê» ½ZË]M ±»Á Ê´ÿ hZ] Á Ã| [M{ µÂ¸v» ½Ì¯Y ÅZ¯ hZ] ,Ê°ËÂ·ÂÌ] cZ]Â ËZ Á ZÅ ®^¸m ÄËÁ Ê] | Á ËY§Y YË {Â Ê» ÊËZË{
Ê¬Ì¬ve Ä] Ze | hZ] Â¯~» {YÂ» ÄÂ¼n» .{Â ºÅ ÉZËÁZy cY|Ì·Âe ÊÅ{Z] ÅZ¯ hZ] dY ¾°¼» Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ Ã|À¯ ÉZÅ®^¸m ËY|Ìa Ê§ Y
Ã{Âe ÂeZ°Ë|¿Y ½YÂÀ ] Ä¯) A Â¿ ¶Ì§Á¸¯ ÉZÅ Ä¿Y|´¿ Ë{Z¬» ÉZÅ ÉÌ³ ÃY|¿Y ªË Y ¶uYÂ ÉÂ·Â§Â»ÂWÂ¯Y ËZa ÉY] Ê¼fËÂ´·Y tËe Á Ê§ » Ä] mY
Ê]M ¦Ì ÉZÅ Ã{Á|v» Ä¯ dY ÉÂ ZÅ ¶Ì§Á¸¯ Ê¨Ì Zf§ Á Ê³ËÁ .{Â ÄfyY{a (|¿Â Ê» Ê§ » ®ËÔa ¶uYÂ ª¼ º¯ ÉZÆ]M { ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ^
t ¶Ì§Á¸¯ d¸£ ½YÌ»{ cYÌÌ¤e ¾ËY .{Â dËÁ ^ ²¿ Ä] [M Ze {Â Ê» hZ] ½M ËY§Y Ä¯ |À¯ Ê» ° À» Y ^ ¦Ì Ê·Á Ã{¯ [~m Y »« Á
Ê¨Ì Z° ¿Y ½YÌ» ºÌ¬e Y Ä¯ dY [M ÊnÀ Á{ ÊZ° ¿Y µ|» ,ZÅ ºfËÂ´·Y ¾ËY Y Ê°Ë .{¯ Ê] MODIS Ã|ÀnÀ ÉZÅ ºfËÂ´·Y ®¼¯ Z] ½YÂfÌ» Y [M
dË¯» Z] É|¿Z] Ã{Á|v» { ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ Ä°ÌËZn¿M Y .|ËM Ê» d{ Ä] ,|ÀfÅ ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ Y Â¸¼» Ä¯ ¶uYÂ [M t ÉZÅ ÄÀÆa ¿ZË{Y ] [M t Y
] ¹³ Ê¸Ì» \u] Y ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ Ê^¿ ½YÌ» ,ºfËÂ´·Y ¾ËY Z] ½YÂe Ê» ,|À¯ Ê» [~m [M t ÉZÅ Ä¿Y{Ë ËZ Ä] d^¿ ÉfÌ] Â¿ f»Â¿Z¿ 443
¯¼e ÊËZZÀ Á ËZ¼¿ { µ|» ¾ËY ÊËYZ¯ ÃZ´¿M Á | tËe A Â¿ ¶Ì§Á¸¯ Ê]ZËZ] ÉY] ©Â§ ºfËÂ´·Y Ä·Z¬» ¾ËY{.[1388 ,É{Y» ]{ ¾Ì¼ze [M \ °»f»
Ê» ½Z¿ lËZf¿ .| Ã{ÁM Ä ·Z» {Â» Ä¬À» ½YÂÀ ] 2008 ¾WÂm ºÅ{ZÆq xËZe Ä] Â]» MODIS-aqua Ã{Y{ Y ¾ÌbZ¯ ÉZË{ ¶uYÂ Ê°ËÂ·ÂÌ] cZ]Â
ÉÂ·Â§Â»ÂWÂ¯Y ËZa { Ê°ËÂ·ÂÌ] cZ]Â ¯¼e yZ ½YÂÀ ] ^ ÉZÅ ®^¸m ¶Ì§Á¸¯ ÉZÅ Ä¿Y|´¿ Ìze Á Ê]ZËZ] ÉY] Ë{Â» 9 Á 8 ÉZÅ|¿Z] Ä¯ |ÀÅ{
Ã| ½ZÌ] Ã{Â·M Á É{Z ¶uZ Â¿ Á{ ÉY] ¶uYÂ Y ÉÁ{ ½YÌ» Á Â¯~» cZ]Â À¯Ya ¾Ì] ]YÁ Ä] yM { dY |»MZ¯ ¿Zf°¸§ µ|» ®¼¯Z] Ê¸uZ
.dY
ZÆÁ Á {YÂ»
Ê°ËÂ·ÂÌ] cZ]Â ºnu cYÌÌ¤e ËZa ÂÀ¼] ZÅZË{ ¶uYÂ ¶Ì§Á¸¯ ÉZÅ Ä¬¿ ÄÌÆe ,Ê¸uZ ÉÂ·Â§Â»ÂW Ä ·Z» { MODIS ÉZÅ Ã{Y{ ÉZÅ{]Z¯ Y Ê°Ë
ºÌ¿Z³Y ¾ËY Ä] {Ây] Z] ZÅZÅZË{ t Ä] Ã| Ã|Ì]Ze Â¿ .{Y{ Ê´f] ½ZÆm ÉZÅZË{ Êv ÉZÆ]M { ZÅ ºÌ¿Z³Y ¯¼e Ä] ZÅZË{ ²¿ { cYÌÌ¤e .|Z] Ê»
ÂfÌ§ ,½ZÅZÌ³ ´Ë{ |À¿Z» .{Y{ {ÂmÁ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ¹Z¿ Ä] ÊaÂ°Á°Ì» Ê¿ZÅZÌ³ ,ZÅ ºÌ¿Z³Y ºÌ ¶Ìy ¾ËY ½ZÌ» { .[1388 ,É{Y» ]{{³ Ê» ° À» ZÅ
] Ê´¿ ÉÂ´·Y ®Ë {ZnËY hZ] Ä¿Y|´¿ ÉYY{ ÉZÆ¼Ì¿Z³Y ¾ËY .|ÀÀ¯ Ê» Ã{Z¨fY É¿Y [~m ÉY] Ê¸Ì§Á¸¯ ÉZÅ Ä¿Y|´¿ Y fÀÂf§ ¶¼ ÉY] Ì¿ ZÆ¿Âf°¿Ôa
Ã|ÀnÀ Âe ZÅ Ä¿Y|´¿ Á ¶Ì§Á¸¯ ÉZÆËÌ³ ÃY|¿Y ,{Y{ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ½YÌ» Z] Ê¼Ì¬f» ZêY Ã| Ã|ÅZ» ¶Ì§Á¸¯ ½YÌ» Ä°ÌËZn¿M Y.|¿{³ Ê» ZÅZË{ t
{ 47Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ ÊËZ§Â° Y ÊËZ¼¿ 1 ¶° .|À¿] ¾Ì¼ze Y Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ ÉZÅ Ã{Âe É ZË »ÂÌ] Ä¯ {Z Ê» ºÅY§ Y ½Z°»Y ¾ËY ½Y|À¼¿Y{ ÉY] MODIS
Ê» ½Z¿ Y ¯¼e Ã{Á|v» { ²¿ Á ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ¯¼e ´¿Z¿ Ê« ªZÀ» { ^ ²¿ Ä¯ |Å{ Ê» ½Z¿ Y É{ÔÌ» 2000 µZ ¾WÁ ÃZ» { ÃZÌ ÉZË{
.|Å{
.|À¯ Ê» ÉÌ³ ÃY|¿Y Ì¿ Y ¿ZË{Y Á ZÆ¿M Y Ã| Z cZ e ,¶Ì§Á¸¯ sÂ Y Ã| ° À» ÊW» ÉZÅÂ¿ ÉÌ³ ÃY|¿Y ] ÃÁÔ MODIS Ã|ÀnÀ
½YÌ» ÉÌ³ ÃY|¿Y Z] ,¾ËY]ZÀ] .|ÀÀ¯ Ê» [~m f»Â¿Z¿(8 ÃZ¼ |¿Z]) 412 kÂ» µÂ Ä] d^¿ Ée{ZË Â¿ (9 ÃZ¼ |¿Z])f»Â¿Z¿ 443 kÂ» µÂ { ZÆ¿Âf°¿ÔaÂfÌ§
ZY ] .[Carder,1999]{ ¾Ì¼ze Y Â¯~»{YÂ» ËZ Á ZÆ¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ Ê^¿ ½YÌ» ½YÂe Ê» ,kÂ» µÂ Á{ ¾ËY Ã{Á|v» { [M t Y Ã| Z Â¿ Ê^¿
8Âm Ê°ËÌ§ d]Zi ÉZÅf»YZa ËZ Á ÂmÓZ] { É|ÌÂy d]Zi Ë{Z¬» Ä] ÄmÂe Z] Á ¿Zf°¸§ µ|» Á MODIS ÉZÅ|¿Z] Ê¨Ì ÉÌ³ d^¿ Ä] ¹ÂÂ» ÉZÅ Á
.{¯ Y|Ìa Y ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ¯¼e ½YÂe Ê» ,Ã|»M É| ] z] { ½M cZÌ¸¯ Ä¯
47 - Phytoplankton Bloom
202Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ϩΎϴγ ̵ΎϳέΩ έΩ Ύϫ ϥϮΘ̰ϧϼ̡ϮΘϴϓ ̶ϳΎϓϮ̰η ί΍ ̶ϳΎϤϧ -˺Ϟ̰η
̵Ωϼϴϣ ˻˹˹˹ ϝΎγ Ϧ΋ϭ̫ ϩΎϣ έΩ
ϩέ΍ϮϫΎϣ ήϳϭΎμΗ ί΍ ϩΪϣ΁ ΖγΩ ϪΑ ΁-ϞϴϓϭήϠ̯ -˻Ϟ̰ηMODISAQUA
Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ Ê]ZËZ] ºfËÂ´·Y ¦ÌÂe 2 -1
Morel and Gordon µZ { 1980 Á { ¿Zf°¸§ µ|» Ä¯ |¿Y Ã{¯ ÄWYY ZÅZË{ ¾Ì´¿ ÉZÅ Ã{Y{ Ê]ZËZ] ÉY] Ê¸Ì¸ve Á Ê]ne Ä¼Ì¿ ,Ê]ne Á Ä
.dY YÂfY [M ÉÂ¿ ÊZ° ¿Y ÉZÆÌ³ËÁ Á ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ¶j» [M Ê´¿ {YÂ» Ã|¿Â Z ¿ZË{Y ¾Ì] Ê]Ze ]YÁ ÄË¿ ZY] Ê¸Ì¸ve
)Sathyendranath and Platt, 1997 cÓZ¬» { Ä]Y ¾ËY { Ã| Ã{Y{ Ä Âe ÉZÆ¼fËÂ´·Y .(Carder et al., [1999]
Á Carder et al., [2002]
µ|» .|¿Y Ã| ÊËÂ¿ ÄÔy Á ÊÀÌ]Z] R rs ¶§ ZË Á Ä ·Z» {Â» Ä¬À» ¾f§³ ¿ { Z] |À¿YÂe Ê» ZË Á |ÀZ] Ê» d]Zi ZË Ä¯ dY f»YZa ¾Ë|Àq ÉYY{
Ã|ÀnÀ Âe Ã{Y{ dY{]MODIS.|ÀZ] Ê» µ|» Ã|ÀÅ{ ¶Ì°e ÉÂ¿ ÉYmY Ê¨Ì µZ°Y Ã|ÀÀ¯ µfÀ¯ ZÅf»YZa ¾ËY .|¿{³ ¾ÌÌ e
Rrs
¿Zf°¸§ µ|» 2-2
/Ë cÂ] Y ¿Zf°¸§ µ|» Ë µÂ»§ ª^ ½YÂe Ê» ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ¿ZË{Y Á ¾Ì » kÂ» µÂ ®Ë { [M Ê¨Ì cZZ° ¿Y ¾Ì] ]YÁ ZY ]
:{¯ ½ZÌ]
Rrs (O )
bb (O )
ft 2
*
2
Q (O )n [a (O ) bb (O )]
(1)
[Gordon et al., 1975; Morel |/Z] Ê/» 0/33 Ze 0/32 {Á|u { Á Ê]ne ÉÂf¯Z§ f Á ¿{Â» ÉZÅ kÂ» µÂ { Â¿ Z° ¿Y Rrs (O ) Ä¯
d^¿ Z] dY ]Y] Q (O ) ,dY ZË{ ¶uZÁ YÂÅ ¾Ì] Ã{Á|v» { À¯Ya ½YÌ» t ,and Prieur, 1977; Jerome et al., 1988; Kirk, 1991]
Á a (O ) .|/Z] Ê/» Z/Ë{ [M { d/° Ë|/¿Y tÌv/ d¼/« ( n ) Á Ê¿Â/f°¿ÔaÂfÌ§ t Y Ã| Z ¿ZË{Y Á [M Ê¨Ì Z° ¿Y ¾Ì]
Ä·{Z » ½YÂe Ê» Ë \Ë¬e Ä ¾f§³ ¿ { Z] .{Â Ê» Ã{Y{ ] Ä»Y{Y { Ä¯ dY Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ cY} Á [M À¯YaZ] \ËY Â¼n» bb (O )
[Kirk, 1984; Jerome et al., 1988; Morel ( T 0 ) |ÌÂy ]Ze Ë{Z¿ ÄËÁY Y dY Ê ]Ze f ,Ê¸¯ d·Zu { -¦·Y {Â¼¿ Ã{Z Ë cÂ] Y(1)
Ê» |ÌÂy dÌ¿ ÄËÁY ÊÀ Ë T 0 Y|¬» Y ¶¬f» f/Q d^¿ Ä¯ |¿{Y{ ½Z¿ [Morel and Gentili,1993] cÂ Å { .and Gentili, 1991]
ÉZÅ|/¿Z] ÉY/] Á f/Q d^/¿ ½Y/Ì» Ä/¯ |¿{ ¾Ì¼ze ZÆ¿M .{Y{ Ê´f] MODIS d¯u Y|» Ä] ÃYÂÅZ» |Ë{ Á |ÌÂy ]Ze ÉZËYÁ Ä¯ Yq |Z]
.|/Z] Ê/» 0/0881 Á 0/0929 ,0/0944 ,0/0936 ,Z/] /]Y] \/Ìee Ä] 0/005 ÃY|¿Y Ä] ÉZÌ » ¥Yv¿Y Z] Á f»Â¿Z¿ 665 Á 565 ,500 ,440 Ê¨Ì
203Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
d^/¿ Z» ¾ËY]ZÀ] 0/0949 Z] dY ]Y] Äm{ 20 Y Ì] |ÌÂy ]Ze ÄËÁY ÉY] Á f/Q d^¿ Ä¯ { ¾Ì¼ze Gorden et al., [1998] ¾ÌÀr¼Å
.ºËÌ³ Ê» ¿ { MODIS Ã|ÀnÀ Y ¿ {Â» ÉZÅ|¿Z] ¹Z¼e ÉY] Á T 0 Á O Y ¶¬f» Y f/Q
.(Austin, 1974) |Z] Ì¤f» |¿YÂe Ê» ZË{ ËY Ä] ÄmÂe Z] Äf^·Y Á 0/54 Z] ]Y] Z^Ë¬e t2/n2 d^¿ -[
Y/¿M (1) Ä/·{Z » k/z» Y ½YÂ/e Ê» ¾ËY]ZÀ] Á |Z] Ê» a (O ) Y f°qÂ¯ Ê¸Ìy ÓÂ¼ » bb (O ) ½YÌ» Ä¯ |¿Y Ã{Y{ ½Z¿ cZ ·Z» Y ÉZÌ] -k
.(ÃÌe Á {Â·M ¶³ ZÌ] ÉZÆ]M Z] ªZÀ» m Ä]) [Morel and Prieur, 1977] {Â¼¿ ¥~u
:{ÁM Ê» { Ë Ã| Ã{Z ¶° Ä] Y (1) Ä·{Z » \Ë¬e Ä ¾ËY
Rrs (O ) | constat
bb (O )
bb (O )
(2)
/Ë cÂ/ Ä] |¿YÂe Ê» Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ cY} Á [M Y À¯YaZ] \ËY Â¼n» .|À¯ Ê¼¿ ÌÌ¤e T 0 Á O ÌÌ¤e Z](d]Zi Y|¬») constant ½YÌ» Ä¯
:{Â Ã{Y{ ]
bb (O ) bbw (O ) bbw (O ) bbp (O )
[Smith and Baker, d/Y Ê/°ËÌ§ z/» Á d]Zi ÉY|¬»
( 3)
bbw (O ) .{Y{ ª¸ » cY} Á [M À¯YaZ] ZË Z° ¿Y Ä] ÃZY \Ìee Ä] p Á w Ä¯
bbp (O )
.1981]
:|ËM Ê» d|] Ë Ä]Y Y
bbp (O )
Ê/¨Ì ¶°/ Y Ê¨Ì/Âe Y Ä/¯ Ê·Z/u {
bbp (551)
X[
551
O
]Y
(4)
Z/] d/Y /]Y] Ä/¯ ,d/Y Ã| Ã{Y{ ½Z¿ X Z] Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ Ä] Â]» À¯YaZ] ½YÌ»
.dY cY} À¯YaZ]
ÉÌ³ ÄnÌf¿
έΗϣ έΩ ϡέ̳ ̶Ϡϳϣ ϪΑ ̶ΑϧϭΗ̰ϧϼ̡ϭΗϳϓ ϊϣΟΗ
Ώ̰όϣ
Ã|ÀnÀ Âe ZÅ Ä¿Y|´¿ Á ¶Ì§Á¸¯ ÉZÅ ÉÌ³ ÃY|¿Y ,{Y{ Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ cZ]Â ¼ne ½YÌ» Z] Ê¼Ì¬f» ZêY Ã| Ã|ÅZ» ¶Ì§Á¸¯ ½YÌ» Ä°ÌËZn¿M Y
¿Zf°¸§ µ|» ®¼¯ Z] |Å{ Ê» ½Z¿ ªÌ¬ve lËZf¿ .|À¿] ¾Ì¼ze Y Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ ÉZÅ Ã{Âe É Ä¯ {Z Ê» ºÅY§ Y ½Z°»Y ¾ËY ½Y|À¼¿Y{ ÉY] MODIS
cZ]Â ¼ne ½YÂe Ê» ,dY YÂfY Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ ¼ne Y ¶Zu ¾Ì´¿ [M Á [M t ¿ZË{Y Á Ê¨Ì cZZ° ¿Y ]YÁ ZY] Ä¯ ©Â§ { Ã| Ã{Y{ s
ÊÀ Ë ZÅZË{ ®Ë{¿ ¶uYÂ Á{ZeÁ{ { Ê¿Âf°¿ÔaÂfÌ§ ¼ne ,(2 ¶°) ZÅ Ä¬¿ Ä¿Â´ÀËY ZY] Ze {¯ µfÀ¯Á kYzfY Ê¿Z» Å { Y ZÅZË{ ¶uYÂ ÉÂ·ÂÌ]
Á Êf¨¿ , ÉÁZ¯ , ÉÆ [ÔZ§ ¶j» Ê¿Z¿Y ÉÂ·Â¯Y Y ¶Zu ÉZÅ Ã|ÀËÓM ËY§Y iY { Ê·Á |Z] Ê» É{Z Á Ê Ì^ ¶uZ Y f»Â¸Ì¯ 2 Y f¼¯ Z^Ë¬e
ÉZÅ|¿Z |À¿Z» |¿Y~³ Ê» ÌiZe [M dÌ¨Ì¯] Ä¯ ÊËZÅ|¿Z ÉË~a ËZ§ ½YÌ» ¶j» Êf{ÓZ] ÉZÅ ÄÂu ÉÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ Ê³ËÁ Y ¶Zu ÉZÅ|ÀËÓM
ËY§Y Zz] ÊfË cZ]Â ¾ËY dÌ ¼m ,|Z] Ê» ÉÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ Ê³ËÁ Y iZf» Ê´¼Å Ä¯ ZÅ Ä¿Zy{Á Âe cZ]Â ¾ËY ¶¼u ½YÂe ½YÌ» Á Ê°¼¿ Á Ê°ÅM
ÉY] Éy ²¿ |¿YÂe Ê» Ä¯ |¿Â Ê» d§ZË ZÅ ®^¸m Z] ÃY¼Å ÊËZÅ Ê¿Â¸¯ cÂ] ZË{ Ä] eÁ{ ¶uYÂ { ÊÅZ³ Á Äf§ZË Ê¿Á§ [M Ê·M Á Ê¿| » sÔ»Y
cZ]Â À¯Ya ¾Ì] Ä]Y Ä¯ {¯ kZfÀfY ½YÂe Ê» 3 ¶° Y{Â¼¿ ZY ] ¾ÌÀr¼Å .{Â [Âv» Ê¸uZ ÉÂ·Â§Â»ÂWÂ¯Y Ìv» Á ÊËZË{ ½YÂ¿Zm ºfÌÂ¯Y
0Zê» ÊfË cZ]Â ½YÌ» Z^Ë¬e ¶uZ Y ¾f§³ Ä¸Z§ Z] Ä°ËÂ] ,dY Ã{Â·MÌ£ ®ËÔa ¶uYÂ Y e Ã|ÌrÌa Ã{Â·M Ê¸uZ ¶YÂ§ Á ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ ÊfË
Ä] ZÅ Ä¿Zy{Á Ê¿| » Á Ê·M {YÂ» ÉÁZu cZ]Â {ÁÁ ¶v» Ä] Ê´f] ÓZ¼fuY Ä¯ ) ZÅ ½Z°» Y Ê ] { b Á ÅZ¯ Y|f]Y Ã{Â·M ¶uYÂ { Ê·Á |]ZË Ê» ÅZ¯
.|]ZË Ê» ÅZ¯ f»Â¸Ì¯ 40 Y eÁ{ ZÅZË{ ¯Y» d¼] dËZÆ¿ { Á |]ZË Ê» ËY§Y ({Y{ ÊËZË{ cZ¿ZËm Ì¿ Á ZÅZË{
3.5
3
y=0.001x2 Ͳ 0.155x+3.849
R²=0.975
2.5
2
1.5
1
0.5
0
0
10
20
30
40
50
έΗϣϭϠϳ̯ ϪΑ ϝΣΎγ ί΍ ϪϠλΎϓ
204Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
(`q d¼) Ã{Â·M ¶uYÂ Á (dY d¼)Ã{Â·MÌ£ ®ËÔa Ê¸uZ ¶YÂ§ Á ZÅ ½Âf°¿ÔaÂfÌ§ Ê°ËÂ·ÂÌ] cZ]Â À¯Ya ¾Ì] Ä]Y -3 ¶°
mY»
ÊËZÌ¼Ì dÌ¨Ì¯] ®ËÂ·Â§Â»ÂWÂ¯Y ¶»YÂ ÌiPe ,ÊËZÌ Z|¼uY ,É|¼v» ¾Ìu ,Ê¿Z¼Ë Ê^fn» ,Ê¼Ì¬» ºÌÅY]Y ,|Ì¼m ,ÊÂÌ ÉY|m
x
.1388 ½YÆe ,17 ,1ÃZ¼ ,ÊÌv» ÉË Ä»Z¿] Á ZÌ§Y¤m ,½{Á{ | ÄqZË{ Á ¯ Ä¿Zy{Á:É{Â» Ä ·Z» [M
.1387/3/1 ,½YÆe , Â¯ ÊZÀYÂÅ ½Z»Z , 2258 ,ÉYÃYÂÅZ» ÉZÅÃ{Y{ ÊeZÔY ®¿Z] Ä Âe , {Â » , É{Y»
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
205Äv¨
x
Austin, R.W., Inherent spectral radiance signatures of the ocean surface, in Ocean Color Analysis, pp. 2.1-2.20, Scripps
Institute of Oceanography, San Diego, CA, 1974.
Bricaud, A., A. Morel, and L. Prieur, Absorption by dissolved organic matter in the sea (yellow substance) in the UV
and visible domains, Limnol. Oceanogr., 26, 43–53, 1981.
Carder, K.L., F.R. Chen, Z.P. Lee, and S.K. Hawes, Semianalytic Moderate-Resolution Imaging Spectrometer
algorithms for chlorophyll a and absorption with bio-optical domains based on nitrate-depletion temperatures, J.
Geophys. Res., 104, c3, 5403-5421, 1999
Gordon, H.R., O.B. Brown, and M.M. Jacobs, Computed relationships between the inherent and apparent optical
properties of a flat homogeneous ocean, Appl. Opt., 14, 417–427, 1975.
Hu, C., F.E. Müller-Karger, D.C. Biggs, K.L. Carder, B. Nababan, D. Nadeau, and J. Vanderbloemen, Comparison of ship
and satellite bio-optical measurements on the continental margin of the NE Gulf of Mexico, Int. J. Rem. Sensing, in
press, 2002.
Kirk, J.T.O., Dependence of relationship between inherent and apparent optical properties of water on solar altitude,
Limnol. Oceanogr., 29, 350–356, 1984
Kirk, J.T.O., Light and Photosynthesis in Aquatic Ecosystems, 401 pp., Cambridge Univ. Press, New York, 1983.
Kirk, J.T.O., Volume scattering function, average cosines, and the underwater light field, Limnol. Oceanogr., 36, 455–
467, 1991.
Morel, A., and H.R. Gordon, Report of the working group of water color, Boundary Layer Meteorol., 18, 343-355,
1980.
Morel, A., and L. Prieur, Analysis of variations in ocean color, Limnol. Oceanogr., 22, 709–722, 1977.
Planet, W. (Ed). Data extraction and calibration of TIROS-N/NOAA radiometers. NOAA Tech. Memo. NESS 107Rev.1. October, 1988
Prieur, L., and S. Sathyendranath, An optical classification of coastal and oceanic waters based on the specific spectral
absorption curves of phytoplankton pigments, dissolved organic matter, and other particulate materials, Limnol.
Oceanogr., 26, 671-689, 1981.
Sathyendranath, S., and T. Platt, Analytic model of ocean color, Appl. Opt., 36, 2620-2629, 1997
Sathyendranath, S., T. Platt, C. Caverhill, R. Warnock, and M. Lewis, Remote sensing of oceanic primary production:
Computations using a spectral model, Deep Sea Res., Part A, 36, 431-453, 1989.
Siegel, D., and A. Michaels, Quantification of non-algal light attenuation in the Sargasso Sea: Implications for
biogeochemistry and remote sensing, Deep Sea Res., Part II, 43, 321-345, 1996.
Smith, R.C., and K.S. Baker, Optical properties of the clearest natural waters (200-800nm), Appl. Opt., 20, 177-184,
1981
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
©Ô« Ä¿Zy{Á Ë]M ÄÂu ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ cZÌÂy Ê]
3
Z¯] ¾v» ,2É{Y» Â¿Y ,1 ÊZ^ ÊÂ»
(Email: mosa.abbasi@ut.ac.ir) ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,½YÆe ÃZ´¿Y{ ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ |Y ZÀZ¯ 1
(Email: anvar.moradi@ut.ac.ir) ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,½YÆe ÃZ´¿Y{ ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ |Y ZÀZ¯ 2
(Email: Mohsen.barzkar@ut.ac.ir) ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,½YÆe ÃZ´¿Y{ ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ |Y ZÀZ¯ 3
Ä»|¬»
Ä¯ |ÀZ]Ê» (¾Ì» ÉÃ¯ ¶j») ±] Ze (Ä¿Zy{Á ®Ë ¶uZ ¶j») ®qÂ¯ ÉZÅZÌ¬» { ZÅÉYÂ¼ÅZ¿ µZ°Y ËY|Ìa µÂX» Ê]M ÉZÅ½ZËm
-Ê» [Âv» Â¯ [Ma ÉZÅ½ZfY Lm Ä¯ Zm½M Y ½Zf{¯ ½ZfY .|¿YÃ{Â] Y y Á ¾Ë§M ¶°» ÁY ÉZÅZ Á dyZ Á ½Z¿Y ÉY] ÃYÂ¼Å
½M ^ Ä] Ä¯ dY Y{Ây] Ê¿YÁY§ ÊZ] ½YÂe Y {Ây ÊËZÌ§Y¤m dÌ «Â» ¶Ì·{ Ä] Á Ã{Â^¿ ÊÀjf» Ã|Z« ¾ËY Y Ì¿ ©Ô« Ë]M ÄÂu {Â
Á ÉÂ·Á|ÌÅ Á Ê§Y³ÂËÌ§ ,ÊÅZÌ³ Âa Á Zy ,ÊZÀYÂÅ Á [M ,ÊZÀ ¾Ì» ÉZÅÊ] .dY Ì³ ºq ÄÂu ¾ËY { Ì¿ [M ½YÌ»
¶¼ Y ¶Zu cYZz» ¾ÌÀqºÅ Á ÊËY¶° { Y Ã{Á|v» ¾ËY ÉZÅÄ¿Zy{Á dÌ¼ÅY Á ÉZm ÉZÅ[M Z] ¬¿ Ê¿Y|Ì» ÉZÅÊ] ¹Zn¿Y yÓZ]
Á ZÅ[ÔÌ \Ëze c|« ËY§Y ,ÉÁZ¯ ÊYY \Ëze ½Âq Ê¸WZ» ½|»M {ÂmÁ Ä] .{ZÊ» ½ZËZ¼¿ Ì¿ Y ÁY ÉZÅdÌ·Z § Á ½Z¿Y ÉÁ ] [M
¾ËY { Y ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ cZ ·Z» {ZË ZÌ] dÌ¼ÅY Á cÁ Ä¯ |ÀfÅ ÊeÔ°» Á cYZz» Y ZÅÄ¿Zy{Á Ä¿Y¯ { «YÁ ÉZÅ¡Z] \Ëze
.|¿ZÊ» ½ZËZ¼¿ ÄÂu
Ê] {Â» Y ÆZÌ¯ |À] Ê°ËÌ§ Ä Âe ®ËÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ ¶»YÂ ÉY~³ÌiPe ÉZÀ^» ] (1391) Ê¿Z¼Ë ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ huZ^» ÄÀÌ» {
.|Z]Ê» Ã{Á|v» ¾ËY { Z Á dyZ dË{Á|v» ¶»YÂ Y Zy ÉY|ËZaZ¿ Á Êf ÊÀÌ»Ë [M ½{Â] ÓZ] Ä¯ Ã|Ì ÄnÌf¿ ¾ËY Ä] Á dY Ã{Y{ Y«
,|¿{Y{ ¹Zn¿Y Ä¿Y§ Ê¿ZÌ» z] |¿ Ä¿Zy{Á ÉÁ ] Ä¯ {Ây ÊZÀ ¾Ì» Á Ê°ËÂ·Â§»ÂW È·Z ÃZnÀa ÉZÅÊ] Á cZ¬Ì¬ve Z] ,(1997) |¿Z»
ÄÌÆe ÉYÃÁa ÉZÀ¯ ËZ§ ZÆ» ÉY] 0ZfËZÆ¿ Á dY ÉZÀ¯ ËZ§ dve c| Ä] Á É|¿ZX» Â¯~» Ä¿Zy{Á Y ÊËZÅz] Ä¯ |¿{¯ z»
Éf»YZa ËÂe ªË Y |uYÁ ¥Y³Á|ÌÅ Á ®ËÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅf»YZa ¾Ì] Ä]Y Ê] Ä] ªÌ¬ve ®Ë { (2004) ½YZ°¼Å Á ¿{Â¯.|¿{Â¼¿
Z°aZ¯Á pËÂÀÌ¿Y .{Y{ {ÂmÁ Ê¼Ì¬f» Ä]Y ®Ë ½M ®ËÂ·Á|ÌÅ xZa Á Ìz]M ÄÂu ®Ë ÉÂ·Â§Â»ÂW ¾Ì] Ä¯ |¿|Ì ÄnÌf¿ ¾ËY Ä] Á Ã{Â¼¿ Z»Z³
ªÌ¬ve ¾ËY { .dY Ã{¯ Ã{Z¨fY ¾ÌeÂ¯ da ÊuYÂ¿ { Ä¿Zy{Á [M ½ÔÌ] ÉYmY cYÌÌ¤e Ê] ÂÀ» Ä] µY|À°À» Ê´f^¼Å Á Y (2000)
.dY Äf§³ Y« Ê] {Â» Ä¿Zy{Á ½ÔÌ] ÉYmY |¿Á
ÉZÅÁ Y Ä]Y ¾ËY { |Z]Ê» Ä¬À» ÉÂ·Â§Â»ÂW Ã|ÀÀ¯ µÂvf» ¶»YÂ Y Ê°Ë ½YÂÀ Ä] Ê°ËÂ·Á|ÌÅ Zf§ Ä ·Z» ÅÁa ¾ËY Ê¸Y ¥|Å
ÄÌÆe Á Ä¬À» ºÌ¸«Y Ä ·Z» ÅÁa ¾ËY ´Ë{ ¥Y|ÅY .dY Ã| Ã{Z¨fY ZÅ{Á ¶Ì¸ve Á ÄËne {Â» { (1952) ·YfY |À¿Z» É{Y§Y É{ZÆÀÌa
.|ÀZ]Ê» ®ËÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ºÆ» ÉZÅyZ Ä] Êf{ dÌ¸]Z« Z] (DTM) ÊÀÌ» Ê»Â« Á (DEM) ÊZ¬eY Ê»Â« ÉeÂÌb»Z¯ ÉZÅµ|»
ZÅÁ Á {YÂ»
,{ÂmÂ» dÌ Á Z] ZÅ½M ©Z^¿Y Á ÊeZÔY ÉZÅÄËÓ |Ì·Âe ,Ê¿Y|Ì» cZ ·Z» ,ZÅÃ{Y{ ÉÁM¼m :|Z]Ê» Ë ¶uY» ¶»Z ÅÁa ¹Zn¿Y |ÀËY§
Ä¯ ÊËZÅ½Z°» ¾ÌÌ e dÆm ÊeZÔY ÉZÅÄËÓ ªÌ¨¸e Á iR» ¶»YÂ ¾f§ZË dÆm ÉÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÉZÅf»YZa Á ZÅÄËÓ Y ®Ë Å ¶Ì¸ve Á Ä]ne
Á Ê¿Y|Ì» ÉZÅ|Ë{Z] ,ÊËYÂÅ ÉZÅ° ,ÉZ»M ÉZÅÁ ¶»Z ZÅÃ{Y{ ÉÁM ¼m ÉZÅÁ .|¿Y{ Y« ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ cYZz» ÌiPe dve
ËÁZe Á ÊËYÂÅ ÉZÅ° ,1:25000049ÊZÀ ¾Ì» Ä¬¿ ,1:5000048Ê§Y³ÂaÂe ÉZÅ Ä¬¿ Y Ã{Z¨fY Z] Y|f]Y .|Z]Ê» É{ZÀY ]ZÀ»
Ä·Z 46 50ÉZ»M ÃÁ{ ÊZÀYÂÅ ÉZÅZ»M Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Ê¼Ì¸«Y ÉZÅÊ³ËÁ Y ÊÅZ³M ÉY] .dY Ã| z» Ä¬À» Ã{Á|v» ÉYÃYÂÅZ»
.|¿Y Äf§³ Y« Ê] {Â» ½YZÌ»Z¯ Á ½YÂË» ,Ã|¿YÂË{ ,ÃÁ« ,k|ÀÀ ÉZÅZ´fËY (2005-1960)
΢Ϡδϣ ̵Ύϫϭήϴϧ ̶ϳΎϴϓ΍ήϐΟ ϥΎϣίΎγ -48
έϮθ̯ ̶γΎϨη Ϧϴϣί ϥΎϣίΎγ -49
̵έΎϴΘΨΑ ϝΎΤϣέΎϬ̩ ̶γΎϨη΍Ϯϫ ϥΎϣίΎγ -50
206Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
{ Ä¯ {Y{ |Ì¯Pe ÉZ»M-ÊZË Á ÉY§Y ¹¿ ÉZÅ¶Ì¸ve ] ÅÁa ¾ËY { Äf§ Z¯ Ä] Á .dY Ã| Ã{Z¨fY ÉYÄÂu Á Y ÅÁa ¾ËY {
ÃZ´ËZa ARCGIS 9.3 Y§Y ¹¿ Y Ã{Z¨fY Z] Ä»Y{Y { Á |Ë{³ Ê»Â« {ÂmÂ» ÉZÅÄ¬¿ Autodeskmap2004 Y§Y ¹¿ Y Ã{Z¨fY Z] Y|f]Y ½M
ÉZ»M ÉZÅÃ{Y{ ¶Ì¸ve Á Ê] ÉY] ¾ÌÀqºÅ .| ÄÌÆe ZÌ¿ {Â» ÉZÅÊmÁy cÂ Ä] ÊeZÔY ÉZÅ ÄËÓ Á |Ë{³ ÄÌÆe ZÅÄ¬¿ ÉY] cZÔY
ÊZË ÉZÅµ|» Y Ã{Z¨fY Z] ZÅÄÂu Ë Ê°ËÌ§ Á Ê|ÀÅ cZÌÂy .dY Ã| Ã{Z¨fY Excel Y§Y ¹¿ Y ZÅY{Â¼¿ ºÌe dËZÆ¿ { Á
ªÌê ÉY] Á {{³Ê» [Âv» ½Â³Z¿Â³ ¶uY» Ê ªÌ¬ve Ê¸Y ÉZÅ¹Z³ Y Ê°Ë Ì¿ Ê¿Y|Ì» cZ ·Z» .|¿YÃ| ¶Ì¸ve Á ÄËne b Á Ä^Zv»
Ê¿Y|Ì» ÉZÅ|Ë{Z] d]Â¿ ¾Ë|Àq ,ZÅdÌ «YÁ Z] Ã|»M d|] ÉZÅÉÂXe lËZf¿ tÌve {YÂ» Êy] { Á Ìv» ÊËZZÀ Á Ê «YÁ ÉZÅÃ|Ë|a Z] ZÅÃ{Y{
.dY Ã| Ã{Z¨fY Ä¬À» ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ ¾ÌÌê Á Ìë ÉY] Â¯~» ÉZÅÁ Á {YÂ» ¹Z¼e Y dËZÆ¿ { Á Äf§³ cÂ
lËZf¿ Á hv] -16
Ê¼¯ ÉZÅ¶Ì¸ve Á cZ^Zv» ¹Zn¿Y dÆm Á {ÂÊ» Ã{Z¨fY ZÅ[M Ä°^ ®Ëf»Â§Â» ÉZÅ¶Ì¸ve { ÊZY ½YÂÀ Ä] É|À]Äm{ ÉZÅÁ Y
.(1¶°) dY Ã| [Zzf¿Y Ä ·Z» {Â» Ä¬À» ÉZÅÄÅY]M É|À]Äm{ { (1957·YfY) ·YfY µÂ¼ » ÃÂÌ É|À] Äê ÉZÅÁ ¾Ì] Y É| ]
ÌiPe ÄnÌf¿ { ©Â§ Ê°Å ÉÂ´·Y .|ÀÅ{Ê» ¹Zn¿Y Y ÄÌ¸ze ¶¼ Â¼n» { Ä¯ dY Êfy{ ÄyZ Ê°Å ÉÂ´·Y ÉYY{ Ä ·Z» {Â» Ä¬À»
ÉÂ´·Y f³ ½YÂeÊ» Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Êv ÉZÅ[M Ä°^ Ä¬¿ { d«{ Z] .{ÂÊ» ¶Zu ....Á ®Ì¿Âf°e Á ÉÂ·ÂfÌ· |À¿Z» {| f» ¶»YÂ
Ä] ÄmÂe Z] Äf^·Y .{Y{ d¬]Z» ÃZÌ d¸ÌÁ dÌ¸Ì§ Z] ÉÂ·ÂfÌ· Zv· Y Ä¯ {¯ Ã|ÅZ» Ä¬À» [£ µZ¼ Á [£ { fÌ] Y Êfy{ ÄyZ
ÉÂ·ÂfÌ· Á Ê§ ÉZÅ¶³ Y iPf» fÌ] Y ÉYÄÅY]M ¶ËZ¼e dÆm ½YÂeÊ» |¿Y{ © [ÂÀm-[£ µZ¼ dÆm fÌ] Ä¯ Ê¸Y ÉZÅ¶³
.{¯ [Âv» ©Â§ Ê°Å ÉÂ´·Y Á {ZnËY { ¶»YÂ ¾ËeºÆ» ½YÂeÊ» Y ®Ì¿Âf°e Á ÉÂ·ÂfÌ· ¾ËY]ZÀ] .d¿Y{
¿ { Z] ÂÀ» ¾Ë|] .dYY{ Y ºÆ» ZÌ] ®ËÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ¶WZ» |Å{Ê» ¶Ì°e Y Ä ·Z» {Â» ¶v» Ä¯ ©Ô« Ä¿Zy{Á Ë]M ÄÂu
Ã| ÄÌÆe fÆ] lËZf¿ Ä] Ê]ZÌf{ ¥|Å Z] ®ËÂ·Á|ÌÅ ÉZÅ|uYÁ Ä¬¿ ´Ë{ iR» ÉZÅf»YZa Á Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW cZÌÂy ,ZÅÄÅY]M ¶° ¾f§³
|uYÁ 12 ZnÀËY { ZÅÄÂu ¶¯ Â¼n» Y eªÌ«{ ÅÁa ¹Zn¿Y ½Z°»Y ½{ÁM ºÅY§ Á ZÅ|uYÁ Y Êy] ®ËÂ·Â§Â»Á|ÌÅ Ä]Ze ¶Ì·{ Ä] .dY
.(2¶°)|¿Ì³Ê» Y« ¶Ì¸ve Á ÄËne {Â» Á Ê] ®ËÂ·Â§Â»Á|ÌÅ
ÉYÄ¿Zy{Á ÉÂ·Â§Â»Á|ÌÅ huZ^» Ìë Á ¶Ì¸ve ,Ê¼¯ ÉZÅÃÂÌ Ä] ZÅÄÂuË cZÌÂy Á ÉÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÄËZa ÉZÅf»YZa Ê] Y ¥|Å
-Ä¬¿ Ìë Á ÄÌÆe { ÉÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÄËZa ÉZÅf»YZa Ê] ¾ÌÀqºÅ .|ÀËMÊ» Z¼ Ä] ÊËYdzË ¶»Z Ä¯ dY ®ËÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÉZÅ|uYÁ
.{Y{ {]Z¯ Ä ·Z» {Â» Ä¬À» ÉÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÉZÅ
©Ô« ÄÂu ÉZ¯ ÉZÅ|uYÁ Á ZÅÄÂuË Ä¬¿ :2¶°
É|À] Äê Á ÄÂu Êv ÉZÅ[M Ä°^ Ä¬¿ :1¶°
ZÅÄÂu Ê°ËÌ§ Á Ê|ÀÅ ÉZÅf»YZa ÉZ»M Á ÊZË ÉZÅµ|» ªË Y Á ½Z^Ìfa cZÔY ®¿Z] Á ®ËÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÉZÅ|uYÁ Ä¬¿ ZY ]
5 Äê ÄÅY]M ÉYY{ {Z]M cYÂ¸ ºq Á Ä·Â¯ Ã{ ºq ,{ZÆm ºq ,[ZÌM ºq ÉZÅÄÂu ½M ZY ] .dY Ã| Ã|¿ZnÀ³ 2 Á 1 µÁY|m { Á Ä^Zv»
Ä ·Z» {Â» ÉZÅ|uYÁ ÄÌ¬] Á |Z]Ê» ½Á{ ºq Á [ZÌM ºq ,ÉÂ¸« ÉZÅÄÂu ] ¶¼f» 4 Äm{ ®ËÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÉZÅ|uYÁ Á ZÅÄÂu .|ÀfÅ
ÃÂ¿ ºq Á Ä·Â¯ Ã{ ÉZÅÄÂu Á |ÀZ]Ê» YY{ Y ÉYÄÅY]M º¯Ye ½YÌ» ¾Ëf¼¯ Â ºq Á Ê·ZqÂ¯ ½Y¯ ÉZÅÄÂu .|ÀZ]Ê» 3 Á1,2 Äê ÉYY{
kÁY ÉÄ¬¿ ÉYY{ ¶Ì ¥Y³Á|ÌÅ |Z] f°qÂ¯ [Z ¿Y d^¿ Äq Å .|¿Y{ Y« Âf» |u { ZÅÄÂu ÄÌ¬] Á |¿Y{ Y ÉYÄÅY]M º¯Ye ¾ËfÌ]
207Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ÉeÓZ] [ÔÌ kÁY ÉÄ¬¿ ÉYY{ |¿Y{ Éf¼¯ [Z ¿Y d^¿ ½Âq Ä·ÁÂq ºq Á Ä¯y ºq ÉZÅÄÂu ½M ZY ] Y~· .(1385Éy) dY ÉeÓZ]
Ê·Â¼ » ÉZÅÄÂu ÄÀ»Y{ { ZÅÄÂu ÄÌ¬] Á Ã{Â] Ê·Â¼ » Ì£ {ZÆm ºq Á ½Á{ ºq ÉZÅÄÂu [Z ¿Y d^¿ |ÀZ]Ê» ´Ë{ ÉZÅÄÂu Ä] d^¿
¶Ìf» fÌ] µÂ Á ZÅÄÂu Ê³|Ì¯ .|ÀZ]Ê» ¶Ìf» Ä] ¶ËZ¼f» Á Ã|Ì¯ ¶° ÉYY{ Ä ·Z» {Â» ÉZÅÄÂu cZ^Zv» ZY ] .|ÀfÅ
½Z» ÃËY{ ¶° Ä] ¶ËZ¼f» ÉZÅÄÂu Á Ã| ¯¼e ½Z» ½| eÊ¿ÓÂ hZ] ©Â§ eÃ|Ì¯ ÉZÅÄÂu .dY Y~³ ÌiPe Ì¿ ¯¼e ½Z» ] µ{Z »
.|¿Y{ ÉeÃZeÂ¯ ¯¼e
®ËÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÉZÅ|uYÁ [Z ¿Y d^¿ Á Ê°Å º¯Ye ,ZÅ ÄÅY]M µÂ Ë{Z¬» ,ZÅ ÄÅY]M É|À] Ã{ :1µÁ|m
µÂ Â¼n»
{Y| e
{Y| e
{Y| e
{Y| e
{Y| e
Ìv»
ÄÅY]M
[Z ¿Y
[Z ¿Y
[Z ¿Y
[Z ¿Y
[Z ¿Y
f»Â¸Ì¯)
(f»Â¸Ì¯)
5Äê
4Äê
3Äê
2Äê
1Äê
(]»
3.5
32.22
0
0
1
2
7
58.6
76.1772
Ê·ZqÂ¯ ½Y¯
0.51
2.66
38
0
0
1
3
8
65.84
74.3632
Ä·ÁÂq ºq
0.47
4
54.9
0
0
1
3
12
78.28
116.7704
Â ºq
0.51
4.375
118.7
0
1
2
8
35
120.08
230.7888
ÉÂ¸«
0.49
3.14
73.8
1
1
1
7
22
113.92
151.5488
[ZÌM ºq
0.54
2.6
39.5
0
0
1
3
8
56.92
72.8912
Ä¯y ºq
0.57
5
57.8
0
0
1
3
15
66
101.5016
ÃÂ¿ ºq
ÄÅY]M º¯Ye
d^¿
(f»Â¸Ì¯)
[Z ¿Y
0.42
f»Â¸Ì¯) duZ»
(]»
ÄÂu ¹Z¿
0.5
4.4
63.43
0
0
1
5
22
96.96
127.3576
Âm¯ ZË ºq
0.52
7
37.78
1
0
0
1
7
60.64
72.1017537
{ZÆm ºq
0.52
11
51.15
0
1
0
1
11
65.92
98.61
½Á{ ºq
0.58
5
48.45
1
0
1
2
10
58.82
83.22729
Ä·Â¯ Ã{ ºq
0.49
5
61.5
1
0
1
5
16
80.28
125.726233
{Z]M cYÂ¸ ºq
Ä¬À» ÉÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ÉZÅ|uYÁ ¶° { iR» ÉZÅÂf¯Z§ :2µÁ|m
¶Ìf»
µ{Z »
(f»Â¸Ì¯)
µ{Z » ¶Ìf» µÂ
ÉY ÃËY{ d^¿
¶° \Ë
¶° \Ë
f»Â¸Ì¯) Ìv»
duZ»
(f»Â¸Ì¯)
(f»Â¸Ì¯)
ÂÌ¸ËÁY³
½ÂeÂÅ
(]»
(]» f»Â¸Ì¯)
ÄÂu ¹Z¿
Ê·ZqÂ¯ ½Y¯
18.5
51.31871
0.28
1.88
0.41
58.6
76.1772
15.61
52.48877
0.22
2.13
0.42
65.84
74.3632
Ä·ÁÂq ºq
32.17
76.01661
0.24
2.02
0.91
78.28
116.7704
Â ºq
74.35
141.5956
0.2
2.31
0.56
120.08
230.7888
ÉÂ¸«
38.62
102.4244
0.22
2.24
0.24
93.2
151.5488
[ZÌM ºq
17.42
49.29474
0.28
1.86
0.34
56.92
72.8912
Ä¯y ºq
28.4
65.36393
0.29
1.83
0.97
66
101.5016
ÃÂ¿ ºq
31.94
86.24701
0.17
2.18
0.23
96.96
127.3576
Âm¯ ZË¼q
16.002
49.96134
0.24
1.99
0.93
60.64
72.101753
{ZÆm ºq
27.06
63.97546
0.28
1.86
0.31
65.92
98.609999
½Á{ ºq
21.77
54.71067
0.3
1.8
0.66
58.82
83.22729
Ä·Â¯ Ã{ ºq
35.82
80.78197
80.28
125.7262
{Z]M cYÂ¸ ºq
0.24
2.005
0.8
ZÅÄf§ZË
d¼« Á |¿Y{ Y« ©Ô« Ä¿Zy{Á ºËu { f» 100 Y f¼¯ Ä¸Z§ { ©Ô« Á {Z]M Z^ ,{Z]M ¾Ìu ,Ä·Á»Y ÉZÅZfÁ Ä ·Z» {Â» Ä¬À» {
Ä¯ |¿Y{ Y« ½M ÉZÅ½ZÌ¤ Á ¶Ì » { Á |¿YÃ| «YÁ ©Ô« Ä¿Zy{Á ºËu { Ä ·Z» {Â» ÄÂu d{ ¾ÌËZa { ÊY ÉZÅ¾Ì» ºY
208Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
dÌ§ Y ÊÅZ³M ¹| ÄYÁ Ä] Ze|¼ Zy |Ë| ËZ§ Á Ê¿ZÆ³Z¿ ÉZÅ[ÔÌ Â«Á .{Ì³ Y« ¿|» Ìv» dËË|» Á ZÅÉËÄ»Z¿] { ÊfËZ]
ÌËZa Á ZÆ] ¶§ { ÃËÁ Ä] Ê¿ZÆ³Z¿ ÉZÅZ] Â«Á Á tÌv É]Z¯ ¹| ¶Ì·{ Ä] Zy ËZ§ ½YÌ» .dY Ã| |Ë|e d¯ Â¿ Á ÃÂv¿ Á Yq
Ä] [ZÌM ºq Á ÉÂ¸« ÉZÅÄÂu .|À¯Ê» {YÁ cZy ¹ZuY Á d{ ¾ÌËZa ÉZÅZfÁ ÊY ÉZÅ¾Ì» Ä] Ä¯ {ÂÊ» [z» ÉZÅ[ÔÌ \mÂ»
¯¼e ½Z» ½Á{ ºq Á ÃÂ¿ ºq ,Ä¯y ºq ,Ê·ZqÂ¯ ½Y¯ ÉZÅÄÂu Y Ì£ Ä] .|¿Y{ t |uYÁ { Y ZÅÄ¿Zy{Á Ì» µÂ ½YÌ» ¾ËfÌ] \Ìee
{ cÁZë hZ] ¯¼e ½Z» ¹Z«Y cÁZë Á Ã{Â] iR» ZÅ|uYÁ [ÔÌ Ê]ZËY { ¯¼e ½Z» Ä¯¾ËY ½M ÉÂ·Â§Â» ÄnÌf¿ .dY ¾ÌËZa ZÅÄÂu ËZ {
.{ÂÊ» ZÅ|uYÁ [ÔÌ ½YÌ»
~yN» Á ]ZÀ»
½Zf{¯ ½ZfY eY» dÌ Á Y³ - (1385) ½Zf{¯ ½ZfY Ê Ì^ ]ZÀ» ¶¯ ÃY{Y-
x
.{Á¿YÂm Ä¸Ì· Ä¿Zy{Á Ë]M ÄÂu ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ - (1386) ×Y|Y ,ÊÀ»Â» -¾u ,É°· -Z|¼v» ,ÊeÁi
x
.Ëê ÃZ´¿Y{ -Yf¯{ Ä·Z -(GIS Y Ã{Z¨fY ] |Ì¯Ze Z]) [Y Ä¿Zy{Á ÄÂu ÉÂ·Â§Â»Á|ÌÅ ¶Ì¸ve Á ¾ÌÌê - (1385) |Ì ,Éy
x
½YÆe ,Ì^¯ Ì»Y cYZf¿Y Ä] Äf]YÁ Â»M ¿Y{ ¿ cYZf¿Y -µÁY _Zq ,½YËY ÊZÀ ¾Ì» - (1370) Ê¸,Ã{Y ËÁ{
x
Ze1960) ÉZÅµZ ,ZnÌ] ,½YÂË» ,½YZÌ»Z¯ ,ÃÁ« ,Ã|¿YÂË{ ,k|ÀÀ ÉZÅÃZ´fËY ÊZÀYÂÅ Z»M ,ÉZÌfz] µZv»ZÆq ÊZÀYÂÅ ½Z»Z
(2005
x
ºÆ¿ Á dÌ] _Zq ,ÉÂ |« ½ZfM cYZf¿Y ,É{]Z¯ ÉÂ·Á|ÌÅ µÂY - (1389) ¾Ì»Y ,Ã{YÌ¸-
x
ÉZÌ§Y¤m) |Y ÊZÀZ¯ Ä»Z¿ ½ZËZa Ê¼Ì¸«Y ËY Z] k|ÀÀ Æ |Ë|m Á ºË|« d§Z] ÉZ³Z ½YÌ» Ê] - (1384) |¼uY ,Ê¿Z]«
|» dÌ]e ÃZ´¿Y{-(Ê Ì^
x
½Z»Z ,21 ½« { ½M cYÌ¤e Á ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ ÉZÅÄÂu Z] ½YËY ÉY{Y cZ¼Ì¬e Ê¬Ìê Ä ·Z» -(1382) ºÌÅY]Y ,Ê¼Ì¬»
d¼ -ZÅÃZ´¿Y{ Ê¿Z¿Y ¹Â¸ \f¯ ¾ËÁ|e Á Ä ·Z»
x
.(GIS®ÌÀ°e {]Z¯ Z]) ¾Ì» ËZ»M { ½M cYiY Á ½ZZ¯ ÉÂ·Â§Â»ÂWÁ|ÌÅ-(1382) YÅ ,Ê¸ÌZ¼Y |¼v» -×Y k§ ,É{Â¼v»
x
.d¼ cYZf¿Y ,½YËY Êv ÉZÆ]M ÉÂ·Á|ÌÅ ,(1382)¤Y Ê¸ ,¿Y{ |uÂ»
x
Z¼ÀÅY {ZfY ,|Y ÊZÀZ¯ Ä»Z¿ ½ZËZa ,k|ÀÀÆ É{Â» Ä ·Z» ,ÊÌv» dË ]ZÀ» ] ÉÆ Ä Âe cYiY ,(1380)^¯Y ,É|¼v»
.½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ÊËZ¼ÀÅY Ê¬e |¼v»
x
.®Ì§Â»ÂWÁ|ÌÅ ¶»YÂ ÉY~³ÌiPe ÉZÀ^» ] ÆZÌ¯ Ê°ËÌ§ Ä Âe ÊnÀ ½Z°»Y -(1391) {ÂÀÆ] ,¾Ë§M Z¿ - Ê^fn» ,Ê¿Z¼Ë
x
x
x
x
x
x
x
209Äv¨
Andam, K.S.(2003). Comparing physical habitat conditions in forested and non-forested streams.Thasis of Partial Fulfillment of the
Requirements for the Degree of Master of Science Specializing in Civil and Environmental Engineering.
-Cudennec,C., Y. Fouad.,I.SumarjoGotot and J.Duchesne,2004.'A geomorphological explanation of the unit hydrograph
concept', Hydrol. Process, 18: 603-621.
-Goitom T.G. 1989 . Evaluation of tc methods in a small Rural watershed.Channel flow and catchment run off: Centennial of
Manning's Formula and Kuichling's Rational Formula B.C. Yen (Ed.) University of Virginia, U.S. National Weather Service
and University of Virginia.
-Hyalmarson, H. W. (1988) “ .Flood Hazard Zonation in Aridland ”.Wesley Publishers .
-Islam, N. (2001). The Open Approach to Flood Control: the Way to the Future in Bangladesh, Futures 33, P.P. 783-802.
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ªZÀ» Ä Âe Á É´{³ d À Z] ZÆ¿M ZêY Á ÊfËÂeÂ§»ÂW ÉZÅ Ã|Ë|a
(Â¯ [£ cZ¿Z»YÁY Ä¬À» :É{Â» Ä¿Â¼¿)
2
É|¼uY|Ìn¼·Y|^ ,1½ZÌ¬eZÌ¸
½ZÆŸ ÃZ´¿Y{ ÉZÌ§Y¤m ÃÁ³ ZË{ZfY -1
½ZÆŸ ÃZ´¿Y{ ÉÂ·Â§»ÂW ÉYf¯{ ÉÂn¿Y{ -2
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Á Ä»|¬»
Zv· Y Ã|ÀËM µZ |Àq { ºËÂe Ê¿ZÆm ½Z»Z ÊÀÌ] Ìa ZY] Ä¯ dY ½ZÆm É{Zf«Y ÉZÅ z] ¾ËeZËÂa Y É´{³ Á ºËÂe
|ÅYÂy ZfyY {Ây Ä] Y ¶¸¼·Y ¾Ì] cZne z] ¾Ëf³] Á d§³ |ÅYÂy Y« ZÌ¿{ { {ÂmÂ» É{Zf«Y ÉZÅ z] Ä¼Å O { |»M{
Ê] Á Y|¿Zm d¼« Á{ Ä] Ê¸¯ Â Ä] d Ì^ .dY Ê Ì^ Ìv» ´{³ [~m Á ºËÂe ºÆ»Á Ê¸Y ÉZÅ z] Y Ê°Ë .(1388 ,ÊÂ¸).{Y{
ÃÆ] Á dZü Z] ê» É´{³ Á {Â Ê» Ã|Ì»Z¿ ºËÂeÂ¯Y ,Y|¿Zm d Ì^ Y Ã{Z¨fY Á d§Zv» Z] ê» É´{³ .{Â Ê» ºÌ¬e ½Zm
ºËÂe ZË É{³ d Ì^ d À ºËÂeÂ¯Y Á ºËÂeÂW ËZÀ Â¼n» (1385 ,É| ÊWÂ°¿) |À»Z¿ Ê» ºËÂeÂW Y ½Zm Ê] d Ì^ Y ½{]
½M ½Z¯Y Y Ê°Ë ºËÂeÂ§Â»ÂW Ä¯ dY Ê¨¸fz» {Z ]Y ÉYY{ ºËÂeÂW . (1391 ½YZ°¼Å Á ÊÀv» ºÌÅY]Y ÄÌ»).{ÂÌ» Ã|Ì»Z¿ Y³ d Ì^
Ê°ËÂ·Â§»ÂW ÉZÅ Ã|Ë|a Y |Ë{Z] ¾¼ Ä¯ dY Êf À ºËÂeÂ§»ÂW .{Y{a Ê» Ê°ËÂ·Â§»ÂW ÉZÅ Ã|Ë|a ü Á Ê§ » ,ÊËZZÀ Ä] Á dY
.|Z] Ê» ¦¸fz» ÉZÅ ²ÀÅ§ ¶»Z e Á |»M{ ËY§Y ,µZ¤fY ËY§Y Ä¸¼m Y Ê´ÀÅ§ Á ÊZ¼fmY ,É{Zf«Y ÄmÂe ¶]Z« ZiM ÉYY{ ÊZÀ ¾Ì» Á
|Ë{Z] {Â» ÉZÅ ½Z°» ] Ê´ÀÅ§ Á É{Zf«Y, ÊZ¼fmY,ÊZÌ d^j» cYiY ] ÃÁÔ Ze | \mÂ» ÌyY ½« ºÌ¿ { É´{³ | ÊËÂ Y
{ Y ZÅ Ä]}Zm ÊnË|e ¾f§ ¾Ì] Y Á \Ëze ËY§Y y,ÉË Ä»Z¿] ½Á|] ½Y´{³ Á ½Z³|ÀÀ¯|Ë{Z] {ZË{Y .|Z] ÄfY{ Ì¿ ÉY Ê¨À» cYÌiZe
ÃYÁ .(½ YZ°¼Å Á ÊeÁi){^Ì» ÃÆ] Y|ËZa Ä Âe ºÌÅZ¨» Y {Ây µÂY Y ÉZÌ] { Á Ã|Ë{³ s» Y|ËZa ºËÂe hv] ¶Ì·{ ¾Ì¼Å Ä] {Y{ Êa
ÃYÁ ¾ËY .{¯ s» Y Y|ËZa É´{³,Ê¿ZÆm ºËÂe ½Z»Z 1988 µZ { ½M Y a Á | s» |À¸e|¿Á] Âe 1987 µZ { Y|ËZa Ä Âe
Ä¬À» Á {ÂmÂ» ½Y´{³ ÉZÅ ZÌ¿ Ä] ÄmÂe Z] Ä¯ |]ZË Ê» ZfyY É´{³ Ä Âe Y Äf{ ½M Ä] Á dY Ã| ªf» Y|ËZa Ä Âe ¹ÂÆ¨» Y
Á Ê]Ye ).dY Ã|ÀËM{ ZÆ¿M tÌv dËË|» ÉZÆÅY ¦¯ ÉY] ÊËZÅ d§ Êa { Ê´ÀÅ§ Á Ê Ì^ ]ZÀ» Y dZü ¾¼ ,½Z]Ì»
(1387,½YZ°¼Å
Ä] ½M ÊËZÌ§Y¤m {Á|u Á Ã| «YÁ ½Zf{¯ Á ÃZ¿Z»¯ ÉZÆ¿ZfY { Á ½YËY { ½M ºY z] Ä¯ dY Ê¿ZfÅÂ¯ ÉY ÄÌuZ¿ cZ¿Z»YÁY Ä¬À»
. ½YZÌ»Z¯ ½ZfÆ Ä] © Y Á ©Y ½Zf{¯ Ä] [£ Y ,ÂÅÓY{ ½ZfÆ Ä] [ÂÀm Y ,½YÂË» Á k|ÀÀ Ä] µZ¼Y : dY Ë Y«
,{Z]MÁ ,½YÂË» ÉZÅ ½ZfÆ Ã{Á|v» { ½Z»YÁY Ê·Z¼ z]: |Z] Ê» z] Á{ ¶»Z {Y{ Y« ½YËY Zy { Ä¯ ½Z»YÁY Y Êf¼«
Äf§³ Y« ÃZ¿Z»¯ ½ZfY { Ê¿ZmZ]Z] gÔi Á {Á¿YÂm ,¿YÁ,ÃÁZa ÉZÆ¿ZfÆ Ã{Á|v»{ ½M Ê]ÂÀm z] Á ½Zf{¯ ½ZfY { ½YZÌ»Z¯Á
.(7:1388 ,Ê´Ì] |·Á).|¿Y Ã | «YÁ z] Á{ ¾ËY ¶Z§ |u { Ê¿ÓY{ Á ÂÅZ ÉZÅ ½ZfÅÂ¯.dY
210Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
( cZ¿Z»YÁY ) Ä ·Z» {Â» Ä¬À» dÌ «Â» : 1 ÃZ¼ ¶°
ZÆÁ Á {YÂ»
Ä¯ |Z] Ê» Ê¿Y|Ì» Ã|ÅZ» Á Ê] ½M { Ã{Z¨fY {Â» Á Á Ê¨Ì¯ ÉZÆÁ ÉZÀ^» ] Zu ªÌ¬ve ÊZÀ Á Á ÊZÀ d§ » [ÂqZÆq
{ Ã| Äf§³ Z¯ Ä] ÉZÅY]Y .dY Ã| Äf§³ ÃÆ] Ì¿ ÉY Ä¿Zz]Zf¯ - É{ZÀY cZ ·Z» Y ZÅ Ê] f¬Ì«{ Á Ê¼¸ ½Z»|¿Y ËY§Y ÉZfY {
.|ÀZ] Ê» Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Y ZÀ^» Á ÄËZa ÉZÅ Ä¬¿ ,ÉY ÃYÂÅZ» ËÁZe Á ÊËYÂÅ ÉZÆ° ¶»Z ªÌ¬ve ¾ËY
hv] Á ZÅ Äf§ZË
:É´{³ Á ºËÂeÂ§»ÂW
Âe Z] ¾Ìfz¿ Ì¿ ºËÂeÂ§Â»ÂW ÃYÁ Á| s 2001 µZ { YÌ¿Za ¹Z¿ Ä] ÊËZÌ·ZfËY ®Ë Âe ½ZÆm{ Z] ¾Ìfz¿ ÉY] dËZÂ§Â»ÂW ÃYÁ
d À ÉZÅ ÄyZËY Ê°Ë ºËÂeÂW d À .| s» ½|À· { Ê¼ËÂb¼ { É{ÔÌ» 2004 µZ { ½ZË{» ¹ZÀ] Ê¿YËY dËÂ·Â§Â»ÂW ®Ë
{ É{ZË ½YY|§ Ì¿ ½YËYÂ¯ { {Â Ê» µZ^¿{ ½M Ê¸¼ Á Ê¼¸ huZ^» ½ZÆm ÉZÅÂ¯ ½ZÌ»{ É|m Â] 2000 µZY Ä¯ dY ºËÂe
Ê§ » Ä] Ä¯ d¿Y{ ºËÂeÂW ÉZÅ ÄyZ Ë Y Ê°Ë ½YÂe Ê» Y ºËÂeÂ§Â»ÂW .{Y{ ½M ¾fyZ ÊeZÌ¸¼ Á |Ë|m É{]Z¯ º¸ ¾ËY ÉÌ´Ìa
{ ºËÂeÂW Z£M xËZe .{Y{a Ê» ´{³ [~m ÉZfY { Ê°ËÂ·Â¯Y Á Ê´ÀÅ§ Á ÊzËZe ÉZÅ Ã|Ë|a ZÀ¯ { Ê°ËÂ·Â§»ÂW ÉZÅ|Ë|a üÁ
ºËÂeÂW Y Y {Ây Ê¼¸ ¦Ë e ¾Ìfz¿ ½Zf¸´¿Y Y 51ÂÅ ¹Ze Ä¯ Ê¿Z» {{³ Ê»Z] É{ÔÌ» 1995 µZ Ä] ½ZÆm { ½M ®Ì»{Z¯M ÉZÀ »
ÉÂ·Â§Â»ÂW Á ÊZÀ ¾Ì» { Á ¿Y{ \¯ Ä] ½Y´{³ ¾fyZ {Z«ÂÀ» Ä] ÉÌë Á ÊeZ»|y cZ¿Z°»Y É ÄWYY» :{¯ ÄWYY ¶Ë} cÂ]
Ä] {ZÀfY Z] ¾ÌÀr¼Å .(2012 ,ÂÅ) «dY ½Z°» ®Ë v» ÉZÅ ÊËZ^Ë 0Z§ { Y eY§ , (¾Ì» ¹Â¸ É Ä Âe { ZÆ¿M d¯Z» Z] ÃY¼Å)
dY ÉÂv» ¿Y{ É´{³ Y cZ^ ºÂeÂW ,Ì¿ (1388)É| ÊWÂ°¿ Y ½YËY Y ºËÂeÂW Ê¼¸ ^f » ¦Ë e ¾Ìfz¿ ª^ (2012)ÂÅ
Z] ê» Ê´ÀÅ§ ¶ËZ» ¾ÌÌê Z] ÃY¼Å -dËZÂW \·Z« { ½Zm Ê] d Ì^ ÉZÅ Ä]}Zm Ìë Á ü Z] ºËÂe d À ÉY Äf ½ZÌ» ªÌ¨¸e Y Ä¯
Y ZÆfËZÂ§Â»ÂW ¦Ë e .|¿Á Ê» Z¼ Ä] ÃÂ¬·Z] dËZÂW ½Zm Ê] d Ì^ ÉZÅ Ä]}Zm Ê»Z¼e Ì¿ ÃZ³|Ë{ ¾ËY { |ËM Ê» {ÂmÂ] -¹{» ¹Â¼ Ä] ½M
ÄrzËZe Y ] { ÉY] ÉY ÃËÁ dÌ¼ÅY Ä¯ ¨ÂW Y ÊËZÆz] Y ZÆ¿M ½YÂe Ê» Á |ÀfÅ dËZÂW Y ÊÂ¿" :Y dY cZ^Ì¿ (2009 ){ZÀË
.{Â¼¿ ¦Ë e ,|¿Y{ ¾Ì» É
52
Y|ËZa Ä Âe Á Ä Âe
ÄÀÌ» Ê»Z¼e { ½M {Z ]Y Â¸m Ä] d¯u ¾¼ ½M { Ä¯ e Ê¿Z¿Y Á fÆ] Ê³|¿ ÉÂ Ä] ÊZ¼fmY ¹Z¿ Á Ä »Zm ¶¯ ¼f» ÉZ¬eY -Y cZ^ Ä Âe
µZu ½Z» { ÉY{] ÃÆ] ¾¼ Ä¯ dY ºWY{ Á ¼f» cÂ Ä] ¥|Å ¾Ì¼Å f³ dÆm { ÉË Ä»Z¿] Ì¿ Y|ËZa Ä Âe .{Â Ã|ÅZ» ZÅ
,Y|ËZa È Âe .(136:1366,ÁY{Âe){Â¿ ½ZË Á Zq{ Ì¿ É| ] ÉZÅ¶¿ Ã{Z¨fY ÉZfY { Ä »Zm ®Ë ZË Ìv» ®Ë ÉZÅdÌ¸]Z« Á ZÅÉ|À»½YÂe
Á Ê´ÀÅZ¼Å ®Ë Á |Z] ÄfY{] { Y c|» |À¸] Á c|» ½ZÌ» §ZÀ» ,c|» ÃZeÂ¯ §ZÀ» ] ½Á§Y Ä¯ ,{ÂmÂ» ÉZÅÊËZ¿YÂe ] ÊÀf^» dY ÉYÄ Âe
dË | ] Y Á {Â Ê¿ZÆm Á ÉYÄ¬À» ,Ê6¸» t { Ä »Zm { ÊZ¼fmY d·Y| {ZnËY Ä] nÀ» Á |À¯ {ZnËY |Ì·Âe ¦¸fz» ÉZÅz] { ½YÂe
51
Tom( Thomas A.) Hose
52 - Sustainable Develepment
211Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
Z] ¾Ì·ÁY Y53Y|ËZa Ä Âe ÃYÁ .(20:1376,ÉZÌÂÅ Á Êfy|Ì] \·Z)|Z] ÄfY{ Y ½YÂ¿Zm Á ÃZÌ³ ,YÂÅ ,Zy ,[M Ä] cZ»| ¾Ëf¼¯ Ì¿ ÊÌv»
Á ÃY{Y ÊÀ » Ä] ½M Ã{f³ ¹ÂÆ¨» { ÃYÁ ¾ËY .{¯ s» Z» f» Ã|ÀËM Y³ { 1987µZ{ (Brandt land)|À· d¿Y] Ê¼ Â Ä]
Á ÊÀ§ cZ¿Z°»Y ÉÌ³Z¯ Ä] Z] Ä¯ dY [Â¸» ¥» ÉÂ´·Y Ä] Ê]ZË d{ ÉY] Ê¿Z¿Y ÉÁÌ¿ Á Ê·Z» , Ê Ì^ ÄËZa ]ZÀ»Y YZ¯ Á tÌv ÉY{] ÃÆ]
54
Y|ËZa ÃYÁ .(1374,5,½ÂÀ°»){Â Ê» Ë~a ½Z°»Y z] dËZ Á ¼f» Â Ä] Ã|ÀËM Á Á»Y ¶¿ ZÌ¿ § ÉY] \ZÀ» cÔÌ°e Á ZfyZ
Äf§³ Z¯ Ä] ,|ÀÅ{ cZÌu Ä»Y{Y Á{ ÉYÃ|ÀËM Ze |À¿YÂf] 0Z»YÂe Ê Ì^ Á Ê¿Z¿Y ÉZÅ¹Z¿ ½M { Ä¯ Ê¿ZÆm ¦ÌÂe ÂÀ» Ä] ÉYÃ{f³ Â Ä] ÃÁ»Y
«YÁ { .½ZËZÅZÌ¿ ¾Ì»Ze { Ã|ÀËM ¶¿ ÉZÅdÌ¸]Z« ½{] ¾Ì] Y ½Á|] ÉÁ»Y ÉZÅZÌ¿ ¾Ì»Ze Z] ÄmYÂ» dY Ê·Âve Y|ËZa Ä Âe ¾ËY]ZÀ] .{ÂÊ»
Ä] ½|Ì ¥|Å Z] Á Âv» ½Z¿Y ÊÅZ³|Ë{ Z] ÉY|ËZa ZË Y|ËZa Ä Âe ºÌÅZ¨» ,|Z] ZÆf§ |·Â» Á Ìv» §Zv» Ä¯ dY Y|ËZa Ê¿Z» ,µÂve ®Ë
(1378,ÊÀËv] ) :dY Ê] ¶]Z«Ì£ Y{Â¼¿ Z] É{Á|u Ze Ê¿Z¿Y Ê³|¿ ÉY] ÃZ§
(1391 É| ÊWÂ°¿) ºËÂe -Â»ÂW Ä Âe µÂY :1 ÃZ¼ Y{Â¼¿
:Y|ËZa É´{³ Ä Âe Á cZ¿Z»YÁY Ä¬À» Ê¼ËÂeÂ§»ÂW ÉZÅ Ã|Ë|a
½YÁÌ ÉZÅ{Á ,cYÁZ¯ Á Ä ¸« ÉÂ« Z£ ½Âr¼Å ÊZÀ ¾Ì» Á ÊfËÂeÂ§»ÂW ÉZÅ Ã|Ë|a ¾Ëe ÊËZ^Ë Á ¾Ëe°] Y ÉY ÄÂ¼n» cZ¿Z»YÁY Ä¬À»
2 ÃZ¼ ÉZÅ ¶° { ZÆ¿M Y É{YÂ» Ä¯ ) Z^Ë ÄqZË{ ,ÂÅZ Á Ê¿ÓY{ ÉZÆÅÂ¯ ,½YÂ°Ì¿ZÅ Á ¶] Ä¼q ,Ê·ÂÅ Á ¿YÁ [Y ,¶Ìy» Á Ì¼ Á
ÊfËZ µYr·Z¯ Á Â¸§ Á ½Â§ Ê°ËÂ·Â¯Y ÉZÅ ÄÀÆa ZÀ¯ { Ê°ËÂ·Â§»ÂW ¦¸fz» Á {| f» ÉZÅ|ÀËM§ Á ZÆ»§ dËZÆ¿ { Á (|¿Y Ã| Ê§ » 6 Ze
ÄmÂe Á ÉË Ä»Z¿] Z] ½YÂe Ê» Ä¯ dY Ê¬ZÀ» ¾Ëe yZ Y Ê°Ë Ä¯ {¯ ½ZÌ] ½YÂe Ê» cYm Ä] Ä¯ dY Ã{Y{ ÉZm {Ây { Y ÊzËZe Ê´ÀÅ§
ÉY] Ì¿ Y ÊZ¼fmY É{Zf«Y Ä Âe ,´{³ [~m Á É´{³ f³ Á Ê¸¸¼·Y ¾Ì] Êfu Á ÉY Ä¬À» Á Ê¸» t { Ê§ » ¾¼ ½M Ä]
.dY{ |ÅYÂy Êa { Y ¯} hËYÂ» ¾ËY ÉY|Æ´¿ Á ü ¹Á· Á Ã| fÌ] ÄmÂe Ä] ¹¸» {Ây ºÅZ] »Y ¾ËY ½| ÊËYmY .{ÁM ½Z¤»Y Ä] Ä¬À»
Á Ã| Ä¬À» { ÊZ¼fmY Ê´ÀÅ§ cÔ»Z e Á cÓ{Zê ,|»M{ ,µZ¤fY ËY§Y \mÂ» É{Zf«Y ÉZÅ dÌ·Z § f³ Á ÄÀÌ» ¾ËY { ´{³ [~m
.|Z] ÄfY{ ÃY¼Å Ä] Y ¦¸fz» {Z ]Y { Y|ËZa Ä Âe |¿YÂe Ê» {ÂmÂ» ÉZÅ Ã|Ë|a Á dË Ìv» Á Ä¬À» ¾ËY ÉY|Æ´¿ Á ü Ä] ÄmÂe
Ë µZ°Y cÂ Ä] Ä¬À» { {ÂmÂ» ÉZÅ Ã|Ë|a Á ZÅ ¶Ì¿Zfa Y {Â» 5 ¦eZ¿Z»YÁY Ä¬À» ÉZÅ dÌ§ Y É{YÂ» Á ZÅ Ä¿Â¼¿ ¯} dÆm Ä»Y{Y{
|¿Â Ê» Ê§ »
53 . Sustainability Development
54 . sustainability
212Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ÉÌ³ ÄnÌf¿
ZÅ ÃÂ¯ , ÊfZ¯ Á Ê·Ôv¿Y ÉZÅ Ã|Ë|a Á ÉZÅZ£ ½Âr¼Å Ê Ì^ Á ÂÀf» ÉZÅ Ã|Ë|a {ÂmÁ Ê¿Y|Ì» cY|ÅZ» Á Äf§³ cÂ ÉZÅ Ê] Ä] ÄmÂe Z]
¹§ , Ê°ËÂ·Á|ÌÅ cZ]Z ¿Y Á ZÅ Ä¿Zy{Á ,{ZË ZÌ] ÉZÅ Ä¼q Á ZÅ [Y ,ZÅZ]M ,ÌÁ ÉZÅ d{ Á ªÌ¼ ÉZÅ Ã{ ,Ê¿ZfÅÂ¯ ÉZÅ ¢Ìf Á
,ÃÂÌ» ÉZÆ£Z] Á Â¸] ÉZÅ ¶´Àm Á ÊÅZÌ³ Âa ZÀ¯ { ,Ä¬À» ÉZÅ ¹§ Á Ê¿ZfÅÂ¯ ÉZÅ Ä^Ì ] ZÅZfÁ Á ZÅ Æ Y¬fY ÃÂv¿ Á ÊYY
ÃYÂ³ {Ây ZÅ Ã|Ë|a ¾ËY .| |ÌËZe Á ÊËZZÀ Ä¬À» Zy ²ÀÅ§ Á ¹Â Á [Y{M Ì¿ Á |mZ» Á Ä¯^f» Z¬] ½Âr¼Å Ê´ÀÅ§ ÊzËZe ÉZÅ gYÌ»
½M Ä] ÄmÂe Á ÉY Ä¬À» Á Ê¸» t { Ê§ » ,ÊËZZÀ ¹Á· Ä¯ |ÀZ] Ê» ºËÂe Á ´{³ [~m ÄÀÌ» { cZ¿Z»YÁY Ä¬À» {Á|v»Z¿ ¶Ì¿Zfa
Á ½Â§ ÉZÅ ÄÀÆa Á ZÅ dËZÂ¯Y ZÀ¯ { ÊfËZ µYr·Z¯ Á ÊfyZÀ ¾Ì» ÉZÅ gYÌ» Á ZÅ ¶Ì¿Zfa ¾ËY Ä¯ | ¶§Z£ |ËZ^¿ Z»Y ,dY Ë~aZ¿ [ZÀfmY
ÄÀÌ» { ÊeÓYÂ ÉÂ´zZa |¿YÂf] Ä¬À» { É´{³ Ä Âe Á ÉY{] ÃÆ] ¾¼ Ä¯ |ÀZ] Ê» Ê·ÂY Á ½Á|» ÉY Ä»Z¿] |À»ZÌ¿ Ä¬À» Â¸§
Z¯ ¹Zn¿Y ¹Á· Á Ä¬À» ÉZÅ Ê³ËÁ Á ZÅ É|À¼¿YÂe ÊËZZÀ Y Ã{Z¨fY Z] ´» {ÂÌ¼¿ Ì» Ì¿ ¾ËY Á |Z] ZÆ^¿Y³ hËYÂ» ¾ËY ÉY|Æ´¿ Á ü
¾ËY { Y ¹Ó ÉZÅ dyZ Ë ½YÂf] dËZÆ¿ { Ä¯ Â¯ Y Ã{Á|v» ¾ËY ÊÌv» Á ÊZ¼fmY Á É{Zf«Y – Ê´ÀÅ§ ÉZÅ ÄÀÌ» Ä¼Å { Ä¿ZZÀZ¯
.{Â¼¿ {ZnËY ÄÀÌ»
mY»
½YÆe ,Â¯ Ê¿| » cZ§Zf¯Y Á ÊZÀ ¾Ì» ½Z»Z ,½YËY ºËÂeÂW Á ZaÂW ÉZÅ É|À¼¿YÂe ¸Y ,(1388),ZÌ¸ ,Ê¼Z¯ É»Y
(1
½YËY ,½YÆe ,d¼ cYZf¿Y ,½YËY] |Ì¯Ze Z] É´{³ ¾Ì» Ê¿Z^»(1388) ,¹YÆ] ,É| ÊWÂ°¿
(2
76 -49 ,4 ÃZ¼12µZ,ZfÁÁ Ä Âe Ä»ZÀ¸§ ,cZ¿Z»YÁY µZ¤fY] ÊËZfÁ É´{³ È ÂeÌiPe,(1388),d¼u,ÊËYÌ»
(3
ÉË Ä»Z¿] Á ZÌ§Y¤m Ä»ZÀ¸§ ,cZ¿Z»YÁY Ä¬À» É´{³ cÔÌÆe Á ZÅ Ä]}Zm ] Ê¸Ì¸ve(1390 ),½YZ°¼Å Á ¤Y ,Ê]Y
½ZÆŸ ,52-35 ,43ÃZ¼,22µZ,ÊÌv»
(4
½YÆe ,½YËY É´{³ ¾Ì» ËZ¼Å ¾Ì·ÁY , «½YËY Ê¼ËÂeÂW ÉZÅ ¶Ì¿Zfa É|À] ÄÀÆa»(1387 )¹YÆ] , É| ÊWÂ°¿
(5
½YÆe, ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{, ZÌ§Y¤m ÊËÂn¿Y{ ÉY ËZ¼Å ¾Ì»Á{,«É´{³ ¾Ì» Ê¿Z^»] ÊÅZ´¿ » (1389) ¹YÆ] É| ÊWÂ°¿
(6
cZ ·Z» ÃZ´ËZm Ê¸» ËZ¼Å ¾Ì»Á{ ,½YËY{ ¦ËZ e Á ¸£ ÉZÅÁZ] , ZÅ d§Ìa : ºËÂeÂW d À ] ÊÅZ´¿ (1391) ¹YÆ] ,É| ÊWÂ°¿
½YÆe ,É¯» ½YÆe |uYÁ Ê»ÔY {YM ÃZ´¿Y{ -Ìv» dËË|» Á ¾Ì» ËZ»M{ ÉÂ·Â§Â»ÂW
(7
8)
Hose, T. A. (2012), “ 3G’s for Modern Geotourism ”, Geoheritage Journal, 4: 7-24
9)
Sadry, BN (2009) Fundamentals of geotourism: with a special emphasis on Iran. Samt Organization Publishers, Tehran, Iran (English
Summary available Online at: http://physio-geo.revues.org/3159?file=1 ).
213Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ÉZÅf»YZa ZY ] (|¿ÁZÆ¿ ½ZfÆ) [ZÌZ»Z³ ½ZfÅ{ ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY Á ËZa
®ËÂ·Â§Â»ÂW
¾Á Z»Ô£
ghr.rowshan@gmail.com ½Z³³ ,½Zf¸³ ÃZ´¿Y{ ,Ê¿Z¿Y ¹Â¸ Ã|°¿Y{ ,Ê Ì^ ÉZÌ§Y¤m ZË{ZfY
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Á Ä»|¬» -1
Ä/] Ä/¯ dY Ã| ÉË s Ìa Y Á z» ÉZÅZÌ » Á ZÅÔ» Z] ¾Ì» ÃÂ¬·Z] ½YÂe Á É{ÂmÂ» nÀ ,®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY
¶/Ì·{ Ä/] /»Y ¾/ËY .{Â/ Ê/» Ä/f§³ Z/¯ Ä] ½ZÆm Z¬¿ ¹Z¼e { ¾Ì» Y Ã{Z¨fY ÉË Ä»Z¿] Á ÉÌ³ ºÌ¼e ÉY] ÉY ÄËZa ½YÂÀ
Â/À» Ä/] ÊÌv» dË dËË|» Á ÉË Ä»Z¿] cZ ·Z» \·Z« { ¾Ì» ®ËÂ·Â¯Y ¶Ì¿Zfa Y ÄÀÌÆ] ÉY{] ÃÆ] Á [Zzf¿Y cÁ
¾Ì»/ Ä/r¿ZÀq Ä/¯ d/Zn¿M Ä/] Ze ¾Ì» ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY dÌ¼ÅY .(1368,{n» Ê¼Å{Y)dY Y|ËZa Ä Âe ¶Y Ä] µÂu
ÉY/mY (É]Z/¯ ½M {Â/mÁ Ä/] ÊZ¼ÀmY -É{Zf«Y ZÌ¿ cÂ { Êfu)|Z] ÊZy É]Z¯ ÉYmY ÉY] \ZÀ» Ê°ËÂ·Â¯Y ½YÂe ÃÂ¬·Z]
|/ÅYÂy ½Z/¤»Y Ä/] /Ì¿ Y Ì/v» f/Ì] \/Ëze Ä/°¸] ,{{/³Ê/¼¿ Ä/¬À» Ê/Ìv» d/Ë dÌ /Á {Â/^Æ] \^ ZÆÀe Ä¿ s ½M
Ê¿Z/» { ÊfyZÀ/ ¹Â/] /¿Y{ ] ÄÌ°e Z] ÉË Ä»Z¿] .{Y|¿ ÉZ³Z ½Y|Àq Y|ËZa Ä Âe ºÌÅZ¨» Z] Ä¯ (1381 Á 1379,¹Á|z»){ÁM
{Z/nËY Ì/v» Z/] µ{Z f» Á \ZÀ» ÉY Ä]Y |¿YÂe Ê» Ä¯ dY ÉY]Y Á Ä¸ÌÁ ,|Z] Äf³ ¦«YÁ tÌv ÉË Ä»Z¿] ¹Á· Ä] Ä »Zm Ä¯
/ü ,É/Ë Ä/»Z¿] |/ÀËY§ { Ä/¯ ÊËZ/n¿M Y .(1985 ,Ê°ÀËZ] .1940 ,fÌ^·M)|Æ¿ ZÀ] ] Ê³|¿ ¹ÁY|e ÉY] YÂfY ÉY ÄËZa Á Ã{¯
Ê/¬¸e ¾Ì»/ dËË|» Á ÉY{] ÃÆ] { \ZÀ» ÉY ÃÂÌ ½YÂÀ Ä] É|¿Á ¾ÌÀq ,{Ì³ Ê» Y« ÄmÂe {Â» ¾Ì» ®ËÂ·Â¯Y µ{Z e
Ä /Âe ,ÉÁZ/¯ Ä /Âe ®/ËÂ·Â¯Y ½YÂe É|À] ÄÀÆa Á Ê]ZËY Ä] Ä¯ {Y{ Ê ÅÁa ¾ËY .(1384 ,ªÌ§Âe Á 1376,¶¯Âe){{³ Ê»
.{Y{b] |Z]Ê» ZëY Á dÆm ,\Ì ¶»Z Ä¯ ®ËÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅf»YZa ZY ] ºËÂe Á ÉÆ
Ä ·Z» {Â» Ã{Á|v» dÌ «Â»
¿ Y Á ÄÌ¿Zi 11 Á Ä¬Ì«{ 30 Á Äm{ 36 Ze ÄÌ¿Zi 7 Á Ä¬Ì«{ 15 Á Äm{ 36 Y ,Ê·Z¼ µÂ { Ã{Á|v» ¾ËY ÊËZÌ§Y¤m dÌ «Â» ¿ Y
½ZfY { cZ ·Z» ¾ËY .dY Ã| Ã{f³ ÄÌ¿Zi 50 Á Ä¬Ì«{ 11 Á Äm{ 53 Ze ÄÌ¿Zi 10 Á Ä¬Ì«{ 0/8 Á Äm{ 53 Y ,Ê«
Ä¬¿) dY Äf§³ cÂ ½Y|¼Å ½ZfÆ [ÂÀm Éf»Â¸Ì¯ 140 {Á|u Á |¿ÁZÆ¿ ½ZfÆ [ÂÀm Éf»Â¸Ì¯ 20 { Á ½Y|¼Å
.(1ÃZ¼
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» dÌ «Â» :1 ÃZ¼ Ä¬¿
214Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ZÆÁ Á {YÂ» -2
.d/Y Ä/f§³ cP¿ Ê¼fÌ ¶Ì¸ve Á ÄËne ÉZÅ Á Y {Ây Ä¯ dY ½YËY { µÂ¼ » ÉZÆÁ ¾ËyM Y Ê]ZËY ¾ËY { Ã| Äf§³ Z¯ Ä] Á
½YÂ/e Ê/¼¿ Ô/¼ Ä¯ dY É|u Ä] ¶»YÂ cj¯ ¾ÌÀr¼Å dÌ¿ Ê¿Z°Ë dÌ¼ÅY ÉYY{ ÊËZÌ§Y¤m ÉZÅ Ìv» Á ¾Ì» ÉZÅ Ã{Y{ Ä¯ dY ÊÆË|]
:dY Äf§³ Y« Ã{Z¨fY {Â» Ë ÉZÅ Ã{Y{ ½YÂe Ê]ZËY ¹Zn¿Y { dÆm ¾Ì¼Å Ä] ,{Â¼¿ ÉÌ³ ÃY|¿Y ZË Ä ·Z» Y Ä¼Å
Ä ·Z» {Â» Ã{Á|v» ½Â³ Ê¸a Á (½YÌ» ÊÀvÀ»)Ê§Y³ÂaÂe Ä¬¿
\Ì Á dÆm Ä¬¿
Zy Ä¬¿
ÊÅZÌ³ Âa Ä¬¿
ÊZÀ ¾Ì» Ä¬¿
-1
-2
-3
-4
-5
GIS Y Ã{Z¨fY Z] ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËYZ¯ ¶uY»
.ºÌÀ¯ Ê» z» Y Ä ·Z» {Â» Ã{Á|v» ,Ä¬À» ½Â´Ì¸a Á Ê§Y³ÂaÂe Ä¬¿ ÉY|¿Y ºÆËÁ Z] Ä¸u» ¾ËY { :µÁY Ä¸u»
ºÌÀ¯ Ê» ¶Ë|ê TIN ÄËÓ ®Ë Ä] 3D Analysis Y]Y Z] Y µÁY Ä¸u» { Ã|»M d|] Ä¬¿ :¹Á{ Ä¸u»
.ºÌÀ¯ Ê» (Reclassify)É|À] Ä¬^ Á ¶Ë|ê Éf ÄËÓ ®Ë Ä] Y TIN ÄËÓ :¹Â Ä¸u»
Ä¬^ ÂÀ» Ä] Ä¯ dY ¾ËY {¯ ÄmÂe ½M Ä] |ËZ] ZnÀËY { Ä¯ ÉY Äf°¿ ,ºËZ Ê» dÆm Á \Ì Ä¬¿ Éf ÄËÓ Y Ä¸u» ¾ËY { :¹ZÆq Ä¸u»
.{Ì³ cÂ dÆm Á \Ì É|À] Äf{ ,{Y{ {ÂmÁ µ|» { Ä¯ É|À] Ä¬^ ZY] Á {Â¼¿ ¶¼ ½YÂe Ê]ZËY µ|» ZY ] |ËZ] dÆm Á \Ì É|À]
3D AnalysisY]Y { Z¯ ¾ËY ¿ {Â» ÄÀË³)ºÌÀ¯ Ê» ¶Ë|ê (shp)shape file Ä] Y ¹ZÆq Ä¸u» { Ã| ÄfyZ ÉZÅ ÄËÓ :ºnÀa Ä¸u»
.({Y{ {ÂmÁ
Å ´Ë{ ½Âf { Á ½Âf ®Ë { ºË{¯ Ã{Z¨fY dÆm Á \Ì ÉY] Ä¯ É|À] Ä¬^ Á Ã{Y{ ¶Ì°e ½Âf Á{ Excel Y§Y ¹¿ { :º Ä¸u»
.ºÌÀ¯ Ê» ¶f» (dÆm Á \Ì)ZÅ ÄËÓ Ä] Y cZÔY ¾ËY ÃZ´¿M ,ºÌÀ¯ Ê» ÉY~³ ÃZ¼ Y Ä¬^
d|] ¾Ì» ¶° ÉZÅ|uYÁ Ä¬¿ ,dÆm Ä¬¿ ÉÁ ] Ã|»M d|] Ä¬¿ ÉY~³ ºÆËÁ b Á \Ì Á ZëY Ä¬¿ ÉY~³ ºÆËÁ Z] :ºf¨Å Ä¸u»
Ä¬¿ Z] ®Ë ÄËZa Ä¬¿ ÉY~³ ºÆËÁ Z] dËZÆ¿ { Á |ËM Ê» d|] ®Ë ÄËZa Ä¬¿ ,Zy Ä¬¿ Á ¾Ì» ¶° ÉZÅ|uYÁ Ä¬¿ ÉY~³ ºÆËÁ Y .|ËM Ê»
.dY Ã|»M ®ÌeZ¼ cÂ Ä] Ë { |ÀËY§ ¾ËY .|ËM Ê» d|] 2 ÄËZa Ä¬¿ ÊZÀ ¾Ì» Á ÊÅZÌ³ Âa ÉZÅ
Ä] Â]» Ã| ÄÌÆe ÉZÅ Ä¬¿) .{Â Ê» ÄfyY{a ¿ {Â» ¦¸fz» ÉZÆfÌ·Z § ÉY] Ê°ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY Ä] 2 ÄËZa Ä¬¿ Ä] ÄmÂe Z] :ºfÅ Ä¸u»
.(dY Ã|Ë{³ ÄWYY Ä»Y{Y { ½YÂe Ê]ZËY
hv] Á ZÅÄf§ZË -3
ÉÁZ¯ ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY lËZf¿
kYzf/Y É{Â/» cÂ/ Ä] Ë lËZf¿ Ä ·Z» {Â» Ä¬À» { ÉÁZ¯ ÉZÆfÌ·Z § dÆm ½YÂe Ê]ZËY ÄÀÌ» { ÓZ] { Ã| ¹Zn¿Y ÉZÅZ¯ Ä] ÄmÂe Z]
.(2 ÃZ¼ Ä¬¿ )dY Ã|Ë{³
Ä/ ·Z» {Â/» Ä¬À» ¯» Á [£ ÉZÆf¼« Y Ê ÌÁ z] ,¾Ì» \Ì ½{Â] º¯ Á ÊÅÂ¯ ¾Ì] d{ ®Ë { Ä¬À» ½| «YÁ ¶Ì·{ Ä] -1
.|Z] Ê» YY{ Y ÉÁZ¯ ÉÓZ] ¶Ì¿Zfa Á Ã{Â] ÉÁZ¯ Ä Á Á{ Ä¬^ ½YÂe ÉYY{
,ÉÁ/b»Y{ ,ÉY|/»Y{ :|/À¿Z» ÉÁZ/¯ Z] ê» ¦¸fz» ÉZÆfÌ·Z § YÂ¿Y Ä Âe dÆm Ä¬À» ¾Ëe \ZÀ» Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Y Ã{Á|v» ¾ËY
.|Z] Ê» ... Á ÉY{Â^¿ ,ÂÌ Áa ,ÉY| e» ,cÔÌ
Z/v· Y Ä¯|À/Z] Ê/» ÉÁZ/¯ / Ä/¬^ ½YÂe ÉYY{ ,Ê·Z¼ Á É¯» z] { Âz] Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Y É{ZË ÉZÆf¼« -2
.|ÀfÅ ÉY ÃËÁ dÌ¼ÅY ÉYY{ ÉY| e» Á ÉY|»Y{ ÉZÆfÌ·Z §
.dY Äf§ZË ZfyY Ä¬À» Ê]£ µZ¼ ÄÌ·Y ÊÆfÀ» Y Ê°qÂ¯ z] Ä] d¨Å Ä¬^ ½YÂe -3
215Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
f/Ì] Á Ã{Â/] eÓZ/] cZ/ZëY { ,|¿Y Ã| z» d¨Å Á cZ¬^ ½YÂÀ Ä] ÉÁZ¯ ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY Ä¬¿ { Ä¯ Ê¬ZÀ» -4
.{Y{ {ÂmÁ Ä ·Z» {Â» Ã{Á|v» Ê]ÂÀm Á Ê·Z¼ ÉZÆf¼« { Ä¯ |¿{³ Ê» Ã{Z¨fY ÉY| e» ÉZÆfÌ·Z § dÆm
ÊeZ»|y Á ÊWZfÁ ,Êf À ,ÉÆ Ä Âe ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY lËZf¿
ZÌ/] ½YÂ/e Ä/¬À» Ê]£ Á É¯» ÉZÆz] -1 .(3 ÃZ¼ Ä¬¿){Â Ê» ½ZÌ] É{Â» cÂ Ä] Ì¿ ÓZ] { Ã| ¯} ÉZÆfÌ·Z § ½YÂe Ê]ZËY lËZf¿
Á Ê¿Â´f/{ ÉZÆÌ³ËÁ ½{Â] YY{ ¶Ì·{ Ä] Ä¬À» Y d¼« ¾ËY ,|ÀZ] Ê» YY{ Y ÊeZ»|y Á ÊWZfÁ ,Êf À ,ÉÆ Ä Âe ÉZÆfÌ·Z § dÆm Ê^ZÀ»
Ä/¬À» { Ê¿Z/¿Y ¦/¸fz» ÉZ/ÆfÌ·Z § Ä Âe dÆm ,ÓZ] ¶Ì¿Zfa ½{Â] YY{ d¸ Ä] Ã{Á|v» ¾ËY -2 .dY YY{ Y ÊWÓZ] ZÌ] ¶Ì¿Zfa \ZÀ» \Ì
,Êf À/ ,ÉÆ Ä Âe ÉZÆfÌ·Z § dÆm Ê^ZÀ»Z¿ ½YÂe ,|¿Y Ã|¿ZÂa Y Ä¬À» Y Ê¨¸fz» ÉZÆz] Ä¯ Ê¿ZfÅÂ¯ ªZÀ» -3 .|Z] Ê» \ZÀ» ZÌ]
.|¿Y Ã{¯ µZ¤Y Y Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Ê]ÂÀm Á Ê·Z¼ ÉZÅ Ã{Á|v» Á |ÀfÅ YY{ ÊeZ»|y Á ÊWZfÁ
¯¼f» ºËÂe ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY lËZf¿
½YÂ/e Ä/ ·Z» {Â/» Ä/¬À» É¯» Á Ê]£ ÉZÆz] -1 .(4 ÃZ¼ Ä¬¿){Â Ê» ½ZÌ] É{Â» cÂ Ä] ¯¼f» ºËÂe dÌ·Z § ½YÂe Ê]ZËY lËZf¿
¶Ì/¿Zfa \ZÀ» \Ì Á Ê¿Â´f{ ÉZÆÌ³ËÁ ½{Â] YY{ ¶Ì·{ Ä] Ä¬À» Y d¼« ¾ËY ,|ÀZ] Ê» YY{ Y ¯¼f» ºËÂe dÌ·Z § dÆm Ê^ZÀ» ZÌ]
Ä] -2 .|Z] Ê» \ZÀ» ZÌ] Ä¬À» { Ê¿Z¿Y ¦¸fz» ÉZÆfÌ·Z § Ä Âe dÆm ,ÓZ] ¶Ì¿Zfa ½{Â] YY{ d¸ Ä] Ã{Á|v» ¾ËY .dY YY{ Y ÊWÓZ] ZÌ]
Y Ä/¬À» Ê]ÂÀm Á Ê·Z¼ ÉZÆz] Ä¯ |ÀfÌ¿ YY{ Y ¯¼f» ºËÂe ¶Ì¿Zfa ½M ÉZÆf¼« ´Ë{ ,Ä ·Z» {Â» Ä¬À» É¯» Á Ê]£ ÉZÆz] m
.{Â Ê» ¶»Z
Ã{f³ ºËÂe ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY lËZf¿
/e Ê°qÂ¯ ZÌ] z] m Ä] Ä¬À» ÉZÆf¼« ÄÌ¸¯ -1 .(5 ÃZ¼ Ä¬¿){Â Ê» ½ZÌ] É{Â» cÂ Ä] Ã{f³ ºËÂe dÌ·Z § ½YÂe Ê]ZËY lËZf¿
Ê» YY{ ¿ {Â» dÌ·Z § dÆm Y ÊWÓZ] ¶Ì¿Zfa Á |Z] Ê» Ã{f³ ºËÂe Á{ Á ®Ë Ä¬^ ½YÂe ÉYY{ Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Ê]£ µZ¼ ÄÌ·Y ÊÆfÀ»
.|Z]
ÊWZfÁ ,Êf À ,ÉÆ Ä Âe ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY Ä¬¿ :3ÃZ¼ Ä¬¿
[ZÌZ»Z³ ½ZfÅ{ ÊeZ»|y Á
[ZÌZ»Z³ ½ZfÅ{ ÉÁZ¯ ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY Ä¬¿ :2ÃZ¼ Ä¬¿
½ZfÅ{ Ã{f³ ºËÂe ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY Ä¬¿ :5ÃZ¼ Ä¬¿
½ZfÅ{ ¯¼f» ºËÂe ®ËÂ·Â¯Y ½YÂe Ê]ZËY Ä¬¿ :4Z¼ Ä¬¿
216Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
[ZÌZ»Z³
[ZÌZ»Z³
ÉÌ³ ÄnÌf¿ -4
{Â/ Ê/» É/Ì³ ÄnÌf¿ ¾ÌÀq Ä ·Z» {Â» Ä¬À» { ÉÁZ¯ ÉZÆfÌ·Z § dÆm ½YÂe Ê]ZËY ÄÀÌ» { ÅÁa ¾ËY{ Ã| ¹Zn¿Y ÉZÅZ¯ Ä] ÄmÂe Z]
Ê·Z¼/ Ä/¼Ì¿{ cZ/ZëY /¯¼e ¾ËfÌ] Z»Y |¿Y Ã|À¯Ya ½M ¦¸fz» ÉZÆf¼« { Ä¯ dY Ê¿YÁY§ ÉZÆË|À¸] Á Êfa ÉYY{ Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Ä¯
Á Á{ Ä/¬^ ½YÂ/e ,|/Z] Ê» ÉÁZ¯ ÉZÆfÌ·Z § Ä Âe dÆm ÉfÌ] ¶¿Zfa ÉYY{ Ä¬À» Ê]ÂÀm Á É¯» ÉZÆf¼« ÄnÌf¿ { {Y{ {ÂmÁ Ä¬À»
ÉZ/ÆÀÌ» Ê/]£ d¼/« { Á Ã{Â] Ä¬À» Ê« d¼« { ½YÂe ¾ËY ¯¼e ¾ËfÌ] Á |¿Y Ã{Y{ ZfyY {Ây Ä] Y Ä¬À» Y Ê°qÂ¯ ÉZÆf¼« Ä
Á |/¿Y Ã{Y{ Z/fyY {Â/y Ä] Y Ä¬À» ÉZÆf¼« ¾Ëf¼¯ ÉÁZ¯ Ä Âe lÀa Á ZÆq Ä¬^ ½YÂe .|ÀfÅ Ä Á Á{ Ä¬^ ½YÂe ÉYY{ Ê°qÂ¯ ZÌ]
Ä/¯ {Â/ Ê/» Äf§³ ÄnÌf¿ ¾ÌÀq ÊeZ»|y Á Êf À ,ÊËZfÁ ,ÉÆ Ä Âe ½YÂe Ê]ZËY Z] Ä]Y { .|¿Y{ Ê¼¯ Ê³|À¯Ya Ä¬À» Ê« Ä¼Ì¿ {
ÊeZ»|/y Á Êf À/ ,ÊWZfÁ ,ÉÆ Ä Âe ÉZÆfÌ·Z § Ä Âe dÆm ¶Ì¿Zfa ¾ËfÌ] ÉYY{ Ä¬À» Ê]£ [ÂÀm Á Ê« [ÂÀm ,É¯» ÉZÆf¼«
¦/¸fz» ÉZ/ÆfÌ·Z § d/Æm ½YÂ/e ÉYY{ |/Àq /Å ªZÀ» ¾ËY Ä¯ {Â Ê» Ä¬À» Ê« z] Y Ê°qÂ¯ ÉZÆf¼« Ä] {Á|v» Á{ Ä¬^ ½YÂe .|ÀfÅ
Ã|¿Z/Âa Y Ä/¬À» Y Ê/¨¸fz» ÉZÆz] Ä¯ Ê¿ZfÅÂ¯ ªZÀ» ,|ÀfÅ Éf¼¯ ½YÂe ÉYY{ ®Ë Ä¬^ Ä] d^¿ Z»Y |ÀfÅ Êf À Á ÊWZfÁ ,ÉÆ
Ã{/¯ µZ¤/Y Ä/¬À» { Y Ê ÌÁ ZÌ] ÉZÅ Ã{Á|v» Á |ÀfÅ YY{ ÊeZ»|y Á ÊWZfÁ ,Êf À ,ÉÆ Ä Âe ÉZÆfÌ·Z § dÆm Ê^ZÀ»Z¿ ½YÂe ,|¿Y
ÉZÆ/z] .|À/Z] Ê/» \/ZÀ»Z¿ Á Ã{Â/] Ä /Âe ½YÂe ¾Ëf¼¯ ÉYY{ Ê¿Z cZ»|y dË{Á|v» Á ÓZ] \Ì ,½{Â] Ê¿ZfÅÂ¯ ¶Ì·{ Ä] ªZÀ» ¾ËY ,|¿Y
Ä/] Ä/¬À» Y d¼/« ¾ËY ,|ÀZ] Ê» YY{ Y Ã{f³ Á ¯¼f» ºËÂe dÌ·Z § dÆm Ê^ZÀ» ZÌ] ½YÂe Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Ê]ÂÀm Ä¼Ì¿ Á É¯»
.dY YY{ Y ÊWÓZ] ZÌ] ¶Ì¿Zfa \ZÀ» \Ì Á Ê¿Â´f{ ÉZÆÌ³ËÁ ½{Â] YY{ ¶Ì·{
mY» -5
,Ê/ Ì^ ]Z/À» Ã|°/¿Y{ ,|/Y Ê/ZÀZ¯ Ä/»Z¿ ½Z/ËZa ,Ê/ Ì^ ]ZÀ» Ê]ZËY Á Ä ÄËZ¬» -(1368)¾u |¼v» ,{n» Ê¼Å{Y
.½YÆe ÃZ´¿Y{
ÉZ/¼ » Á ÉZ/Æ cZ/¬Ì¬ve Á cZ/ ·Z» /¯» -½Y/ËY /Á Z/] ½M ©Z^¿Y Á Ê¿ZÆm Ä]ne ¾Ì» ËZ»M -1384 -ÁÌ§ ,ªÌ§Âe
½YÆe.½YËY
Ê]Z/Ì¿Z°» ÃÁa :É{Â» ÄZ» ,É|^·Z¯ Ä Âe ÉZÅ s { ¾Ì» ÊÌv» dË ½YÂe Ê]ZËY cÁ -(1376)|Ì |¼v» ,¶¯Âe
.18ÃZ¼ ,ÊZÀ Ìv» Ä¸n» ,YÁ ÊeZ¬Ì¬ve ¶´Àm ÊÂ»M -ÊÅÁa ÄÂ¼n» ÊuY Á
Ä/¬¿ ½Z»Z/ ,½Y/ËY { ®/ÌeZ»ÂW ËZ/¼Å ,½YËY { ÊËZÌ§Y¤m cZÔY Ä¿Z»Z ÉY] ½Z»OÂe Ä]ne ¾Ìfz¿ -(1379)|Ìn» ,¹Á|z»
.Â¯ ÉY{]
.ºnÀa _Zq ,½YÆe ÃZ´¿Y{ cYZf¿Y ,¾Ì» ËZ»M Ã{Â·Z -(1381)|Ìn» ,¹Á|z»
.1
.2
.3
.4
.5
6. Albeiter, G.K (1940), productivity rating of soil types, Missouri agricuenpt. Sta, Bul, 421.
7. Basinski, J.J.(1985). Land elevation .some general consideration .in "Environmental planning and
management " ed (J.J. Basinski and K. D. Cocks) CSIRO Canberra : 59-65.
217Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
y ¶uZ Éf»Â¸Ì¯ 22 { {Á¿Z³³ Ä¿Zy{Á Ê°ËÂ·Â§Â» cYÌÌ¤e ÉZZ°M
ÉYÃYÂÅZ» ËÁZe Y Ã{Z¨fY Z]
É|¼v» ÄÀÌ»M 4 ,Ê¿ZÆŸ Äi|v» 3 ,Ân°Ì¿ Z|¼v» 2 , ¹|¬» ÊËZ ¾Ìu|¼v»1
Rezmogh@yahoo.com ,Ëê ÃZ´¿Y{ {ZfY 1
Nikjoo1346@yahoo.com ,Ëê ÃZ´¿Y{ ZË{ZfY 2
Mohadese.esfehani@yahoo.com ,Ëê ÃZ´¿Y{ ,ÉÂ·Â§Â»ÂW ÄfyÂ»M¿Y{
.|» dÌ]e ÃZ´¿Y{ ,ÊËZÌ§Y¤m cZÔY ºfÌ |Y ÊZÀZ¯ ÉÂn¿Y{ 4
3
Ä»|¬»
ÊÌv» cYÌÌ¤e ºÆ» ÉZÅÄyZ Y Ä¯ ,ZÅ|¿ZX» .|ÀfÅ cYÌÌ¤e Zq{ ÃYÂ¼Å ,½M ÉZËÂa Ê³ËÁ ÄYÁ Ä] ZÅÄ¿Zy{Á ÉÂ·Â§Â» cZÌÂy
¾Ëf¼Æ» µZu ¾Ì { Á ZÅÄ¿Zy{Á ½ZËm f] { ÊeZÌu cYÌÌ¤e Á] ¶»Z ,|ÀËM Ê» Z¼ Ä] ZÅ[M ½ZËm f] { µÂve Â«Á Z] ÉZÅÄ¿Z¿ Y Á
\Ëze Á ¾fzË ºÅ{ Ä] ÂÀ» Ä¿Zy{Á ÉZÅµZ¿Z¯ ¶° ÌÌ¤e ,¾ËY]ZÀ] .(Dai et al, 2008) |¿ÂÊ» [Âv» Ê]ÔÌ ÉZÅd{ Ã|ÀÅ{ÌÌ¤e ¶»Z
dY Ã| ÄfZ¯ ZÅºy Á pÌa ½YÌ» Ä°ÌËZm Y ,{Á¿Z³³ Ä¿Zy{Á µZ¿Z¯ ÉÂ·Â§Â» cYÌÌ¤e ,ªÌ¬ve ¾ËY { .(1373 , ÉÂ¸e) |Z]Ê» {YÂ» µZ¬f¿Y Á
Yq ,{Y{ Ê¼Æ» ZÌ] ÌiZe ZÅ|¿ZX» ÉÌ³¶° { º¯ \Ì ,Ä°ÀËY Ä] ÄmÂe Z] .(1 ¶°) dY Äf§³ Y« Ê] {Â» ,(y ¶uZ Éf»Â¸Ì¯ 22)
Z] Ä¿Zy{Á cYÌÌ¤e Ê] Ä] ,¥|Å Ä] ¶Ì¿ ÉY] Y~· .dY Äf§´¿ ¶° ÊÆmÂe ¶]Z« |¿ZX» ,º¯ ZÌ] \Ì {ÂmÁ Z] Ä ·Z» {Â» Ã{Á|v» {
Ze ,| ÄfyY{a Ê³|Ì¼y \Ë Á É¯» ÄËÁY ÉZÅµ|» Y Ã{Z¨fY Z] Á Google Earth 2011 ËÁZe Á ETM 2001 ÉYÃYÂÅZ» ËÁZe Y Ã{Z¨fY
.{{³ Ê] Á ¾ÌÌ e ½M f] ÊËZn]Zm ½YÌ» Á Ä¿Zy{Á cYÌÌ¤e
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» dÌ «Â» :1 ¶°
ZÆÁ Á {YÂ»
ÉZZ°M ÉY] yM { Á Ê¿Y|Ì» cZ ·Z» b Á ÉYÄ¿Zz]Zf¯ Ä ·Z» Ä] Y|f]Y {Á¿Z³³ Ä¿Zy{Á cYÌÌ¤e Ê] ÉY] ÅÁa ¾ËY {
.dY Ã| ÄfyY{a cYÌÌ¤e Ä^Zv» Ä] Ë µ|» Á{ ÉYmY Á ÉYÃYÂÅZ» ËÁZe Y Ã{Z¨fY Z] ,Ä ·Z» {Â» ÃZ] { cYÌÌ¤e
.{Ì³Ê» Y« Ã{Z¨fY {Â» Ä¿Zy{Á ¶° É|À] ºÌ¬e { Ä¯ dY Ê¼¯ ÉZÅZÌ » Y Ê°Ë Ê³|Ì¼y \Ë yZ :Ê³|Ì¼y \Ë -2-1
fÌ] \Ì Z] ÉZÅÄ¿Zy{Á ,dY Äf]YÁ \Ì Ä] Á ,(Rosgen, 1994) ½M ºÌ¬f» Ä¸Z§ Ä] Ä¿Zy{Á Ì» µÂ Y dY deZ^ ÊfÌÂÀÌ
Y Ê³|Ì¼y \Ë yZ Ä^Zv» ÉY] ¾¼·Á Á |·ÂaÂX· .|ÀfÅ Éf³] ÊfÌÂÀÌ ÉYY{ f¼¯ \Ì Z] ÊËZÅÄ¿Zy{Á Á f¼¯ ÄfÌÂÀÌ ÉYY{
.(1 µÁ|m) |Z]Ê» Â« µÂ V Á kÂ» µÂ C ,Ê³|Ì¼y \Ë S ½M { Ä¯ |ÀËZ¼¿Ê» Ã{Z¨fY S =
218Äv¨
µÂ»§
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
½M ÉZÅÂ´·Y Á Ê³|Ì¼y \Ë yZ Ë{Z¬» :1 µÁ|m
1 /5 >
1 /4 >
1 /2 >
1 /2
Ê³|Ì¼y \Ë
Y|ËZa |¿ZX»
É|¿ZX»
º¯ ÄfÌÂÀÌ
ºÌ¬f»
½ZËm ÉÂ´·Y
ÄËÁY Ä^Zv» ÉY] 1980 µZ { ËZ¿Â¯ .Â« Å ¦ Z¬¿ Ä] ¶f» Z Á{ ¾Ì] ÄËÁY Y deZ^ É¯» ÄËÁY :É¯» ÄËÁY -2-2
.|Z] Ê» 3/14 tÌv {| ʌ Á Ê§ ÃËY{ Z R ,|¿ZX» ÉZÀv¿Y C ,É¯» ÄËÁY ș ½M{ Ä¯ dY Ã{Â¼¿ Ã{Z¨fY ș =
µÂ»§ Y É¯»
Y É|À]ºÌ¬e ,É¯» ÄËÁY Y Ã{Z¨fY Z] ´Ë|°Ë Y ZÅÄ¿Zy{Á YÂ¿Y ËZ¼e Á ZÅÄ¿Zy{Á { ½| É|¿ZX» d§Ìa Á Ä Âe ½YÌ» ÉY] ËZ¿Â¯
.dY Ã{Y{ ¹Zn¿Y 2 ÃZ¼ µÁ|m ª]Z»
ËZ¿Â¯ ¿ ª^ ] ZÅÄ¿Zy{Á YÂ¿Y :2 µÁ|m
Äm{ Ä] É¯» ÄËÁY ½YÌ»
Ä¿Zy{Á ¶°
-------
ºÌ¬f» Ä¿Zy{Á
41 - 0
{Á½ZrÌa Ä^ Ä¿Zy{Á
85 - 41
Äf§ZÌ¿Ä Âe {Á½ZrÌa Ä¿Zy{Á
158 - 85
Äf§ZËÄ Âe {Á½ZrÌa Ä¿Zy{Á
296 - 158
Äf§ZËÄ Âe ZÌ] {Á½ZrÌa Ä¿Zy{Á
296 Y Ì]
ÉÁZ³ wZ Ä¿Zy{Á
hv] Á ZÅ Äf§ZË
] b Á | Ã{Y{ Y] Ê³] Á ®qÂ¯ ËYÁ{ ,Ä¿Zy{Á ÉZÅÂ« Y ®Ë Å ÉÁ ] Y|f]Y É¯» ÉZËYÁ Á Ê³|Ì¼y \Ë Ä^Zv» ÉY]
.(2 ¶°) |»M d{ Ä] Ä^Zv» dÆm ZÌ¿ {Â» ÉZÅf»YZa ,ËYÁ{ ¾ËY ZY
219Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» { É¯» ÄËÁY cYÌÌ¤e Ä¬¿ :2 ¶°
Ä¿Zy{Á
(Äm{)
¶°
¾Ì´¿ZÌ»
Ä ·Z» {Â» ÃZ] { É¯» ÄËÁY Ë{Z¬» cYÌÌ¤e :1 µÁ|m
Ê^Y ¶ ¿
Äf§ZË Ä Âe Ê¸Ìy
ÓZ] Ä]296
158 -296
Ä Âe
Äf§ZÌ¿ Ä Âe
{Á ½ZrÌa Ä^
Ä¿Zy{Á ¶°
85 -158
41 -85
0 -41
(Äm{)É¯» ÄËÁY
Äf§ZË
É|¿ZX»
Äf§ZÌ¿ Ä Âe
74/74
0
4
24
60
12
(|{)2001µZ
É|¿ZX»
Äf§ZÌ¿ Ä Âe
69/08
0
0
16/68
66/66
16/66
(|{)2011µZ
,dY Ã{Â] Äf§ZÌ¿ Ä Âe É{Á½ZrÌa ÉÂ´·Y ÉYY{ c|» ¾ËY Ê Ä¿Zy{Á Ä¯ |Å{Ê» ½Z¿ Ä ·Z» {Â» ÃZ] { ZÅÂ« É¯» ÉZËYÁ ¾Ì´¿ZÌ»
Á | Ã{Á§Y Äf§ZÌ¿ Ä Âe É{Á½ZrÌa Ê¿YÁY§ Ä] Á Ã| ÄfZ¯ Äf§ZË Ä Âe Ê¸Ìy {Á½ZrÌa ÉÂ´·Y Ê¿YÁY§ Y Ì» µÂ { Ä¯ Äf°¿ ¾ËY ] |Ì¯Ze Z]
.(1 µÁ|m) |Z]Ê» ÃZ] µÂ { {Ây ÉZÅºyÁ pÌa ¾fZ¯ µZu { ÊËÓZ] Zf^¿ d Z] Ä¿Zy{Á |Å{Ê» ½Z¿ ¾ËY
Ä ·Z» {Â» ÃZ] { Ê³|Ì¼y \Ë Ë{Z¬» cYÌÌ¤e :2 µÁ|m
½ZËm ÉÂ´·Y
¾Ì´¿ZÌ»
1/5>
1/5-1/4
1/2-1/4
1/2
Ê³|Ì¼y \Ë
Y|ËZa |¿ZX»
É|¿ZX»
º¯ ÄfÌÂÀÌ
ºÌ¬f»
½ZËm ÉÂ´·Y
ºÌ¬f»
1/16
0
0
16
84
(|{) 2001
ºÌ¬f»
1/15
0
0
12/50
87/5
(|{)2011
¾Ì^» Ê³|Ì¼y \Ë .| Ê] Ì¿ Ä ·Z» {Â» ÉZÅµZ µÂ { Ä¿Zy{Á ÉZÅÂ« Ê³|Ì¼y \Ë ,Ä¿Zy{Á cYÌÌ¤e |¿Á Ê] dÆm
Â Ä] Ã| Ê»Â« Ä¿Zy{Á ÉÁ Y Â« Å Ã{ µÂ Á kÂ» µÂ ,Ê³|Ì¼y \Ë Ä^Zv» ÉY] .|Z]Ê» Ì» µÂ { É{Á½ZrÌa Ä Âe ½YÌ»
.dY Ã| ÄWYY 2 µÁ|m { ½M lËZf¿ Ä¯ | Ä^Zv» µÂ»§ { ÉY~³Zm Z] ÃZ] Á ÃÁ{ Å ÉY] Ä¿Z³Y|m
ÉÂ´·Y ,Ì¿ \·Z£ ÉÂ´·Y .dY ºÌ¬f» ÉÂ´·Y Ã|ÀÅ{½Z¿ Ä¯ |Z]Ê» 1/15 Á 1/16 \Ìee Ä] 2011 Á 2001 ÉZÆ·Z Ê³|Ì¼y \ËY ¾Ì´¿ZÌ»
.|Z]Ê» ÊÀÌËZa Ê³|Ì¼y \Ë ÉYY{ Ä¿Zy{Á Ä¯ dY \¸» ¾ËY Ã|ÀÅ{½Z¿ »Y ¾ËY Á |Z]Ê» ºÌ¬f»
220Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ÉÌ³ ÄnÌf¿
Á Á{ Y Ã{Z¨f/Y Z/] Á ÉYÃYÂÅZ» ËÁZe ®¼¯ Z] ,y ¶uZ Y Éf»Â¸Ì¯ 22 Ä¸Z§ { {Á¿Z³³ Ä¿Zy{Á ÉZÅ|¿ZX» cYÌÌ¤e Ê] ÉY]
Ä/f§ZÌ¿ Ä /Âe É{Á¿Z/rÌa ÉÂ/´·Y ÉYY{ Ä·Z Ã{ Ê¿Z» ÃZ] { Ä¿Zy{Á É¯» ÄËÁY Ä¯ ºË|Ì ÄnÌf¿ ¾Ë|] É¯» ÄËÁY Á Ê³|Ì¼y \Ë
Á Ä/f§³ cÂ/ Ê¼¸ cZ ·Z» Ä] ÄmÂe Z] ¾ËY]ZÀ] .dY Ã{Â] ºÌ¬f» ÉÂ´·Y \·Z£ ÉÂ´·Y ,Ê³|Ì¼y \Ë { Äf§³ ¹Zn¿Y cZ^Zv» Z] Á Ã{Â]
½Z¿Y ¥e Á ¶y{ Ê¸¯ Â Ä] Á Ä¿Zy{Á ¥YY ÊYY É]Z¯ ÌÌ¤e ZÅ|¿ZX» ½YÌ» ÅZ¯ d¸ ,Ä¬À» Y Ã|»M ¶¼ Ä] Ê¿Y|Ì» ÉZÅÊ]
.|Z]Ê» Ê]ÁËÓ iY { Á ¶Ì Â«Á Y ÉÌ³Â¸m ÉY] ÊËZÅÄfa {ZnËY Á Ê¿Z¿Y ÉZÅZ Á dyZ cÂ Ä] Ä¿Zy{Á ÉZÅÄ¿Y¯ {
mY»
.1373 ,ÉÁZ¯ {ZÆm cZ¬Ì¬ve ,ZÆ¿M Ê|ÀÅ cZz» Á ZÅ Ä¿Zy{Á ,µÂ·Y|^ ,ÉÂ¸e x
x Dai, S.B., S.L. Yang, A.M. Cai, (2008), Impacts of Dams on the Sediment Flux of the Pearl River, Southern China,Catena 76,
36–43.
x Leopold, L.B., and Wolman, M.G., (1987), River Channal Pattern: Braieded, Meandering and Straight, US.Geo Survey, No.
282-c.
x Rosgen, D. L., (1994). A classification of natural rivers, catena 22.
221Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
²¿Â·Ya Á ZY ] ZÅ¹§|À· Ê¼ËÂeÂ§Â»ÂW ÉZÅÉ|À¼¿YÂe Ê]ZËY
(d|ÅÂ¯ Æ :É{Â» Ä ·Z»)
É{YÆ¯ ÓZ5 , É|Ìu Ì´¿ZÆm4 ,ÉZË ÌÀ» 3 ,É|¼uY Ä¨Z 2 ,Éy |Ì 1
Email: S.khezri@gmail.com ,½Zf{¯ ÃZ´¿Y{ ,Ê Ì^ ÉZÌ§Y¤m ÃÁ³ ZË{ZfY 1
Email: Atefe.ahmadi46@gmail.com ,½YÆe Ê»YÂy ÃZ´¿Y{ ,ÊËZfÁ ÉË Ä»Z¿] Á ZÌ§Y¤m Éf¯{ ÉÂn¿Y{ 2
Email: M.yari@yhaoo.com ,½YÆe Â¿ ¹ZÌa ÃZ´¿Y{ ,ÉÆ ÉË Ä»Z¿] Á ZÌ§Y¤m Éf¯{ ÉÂn¿Y{ 3
jahanheydari@yahoo.com ,½YÆe Ê»YÂy ÃZ´¿Y{ ,ºÌ¸«Y Éf¯{ ÉÂn¿Y{ 4
s.kuhzadi@gmail.com ˬÄÌ¯e ¾Ì» ÃZ´¿Y{ ,É´{³ dËË|» ÉYf¯{ ÉÂn¿Y{5
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Á Ä»|¬»
ZË ZÅdËZÂ§Â»ÂW dyZÀ ½M ZY Ä¯ dY É´{³ Á ¾Ì» ¹Â¸ ÉÃÂu Z] f» ZêY { Ê¼¸ ÉZÅËY³ Y Ê°Ë ,ºËÂeÂ§Â»ÂW
Y ½Y´{³ |À¿YÂeÊ» {Ây ÉZÅdÌ]Y~m ½YÌ» Z] \ZÀf» É´{³ ÉZÅdÌ]Y~m .(Reynard, 2007: 148) dY ®ËÂ·Â§Â»ÂW ÉÃËÁ ÉZÅ½Z°»
Y ÉfÌ] ÃÌ´¿Y .(Law:2002:142-158) |¿YÂeÊ» Ä¯ dY Ê¸»YÂ Ã|¿Ì³] { ½Z°» ®Ë É´{³ ZfyZ «YÁ { .|ÀÀ¯ \¸m {Ây ÉÂ Ä]
,ÉÂ¿Zm ÉZÅÄ¿Â³ Á ÊÅZÌ³ Âa ,z] Z¨ ÉZÅ[M ,ÊËYÂÅ Á [M ,Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅÄ]}Zm .{ÁM ºÅY§ ½Z°» ½M { É´{³ ÉZZ¬e ÉY]
fennel: 1999: ) |ÀËMÊ» [Zu Ä] ¶»YÂ ¾Ëf¼Æ» Ä¸¼mY ºËÂe É{Zf«Y ÉZÅÉY~³ dZÌ Á cZ ·Z» { ZÅ[M ½ZËm Á ZÅZ£ Z] ÃY¼Å
.|ÀZ]Ê» ÊËYÄ¬À» Á Ä Âe µZu { »YÂm{ Ê¸v» Ä Âe ÉY] Y]Y ®Ë ½YÂÀ Ä] µÁY Äm{ { ½ZÆm Y ºËÂeÂW ÉZÅÄ]}Zm 1ZZY .(315
|Z¬» .dYY{ Y Ê¼ËÂeÂW |¬» Ä] ½| ¶Ë|ê dÌ¸]Z« Â¯ ½M ,|Z] {§ Ä] vÀ» ZË Á {ZË ÉÂ¯ ZË Ä¬À» ÊfyZÀ ¾Ì» ÂÀe ³Y
YmY ºÅ ÉÆ ÉZÅ Ìv» { ¶Ì¿Zfa {ÂmÁ cÂ { ÃZ³ ,d Ì^ ] ÃÁÔ Á |¿Y{ ÉfÌ] ¥Z ¿Y Ê¼ËÂeÂ¯Y |Z¬» Z] ÄËZ¬» { Ê¼ËÂeÂW
®Ë ½YÂÀ Ä] |¿YÂeÊ» ZÀ» Á ÉÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅdËZ ¶»Z ,ZÅ½M ÉZÅÊ³ËÁ Á ÊZÀ ¾Ì» ÉZÅ½Z°» Z] ´{³ ¾Ì] ZêY .|ÀfÅ Ê¿|
Z] ÉÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ¹§|À· ZË ZÅdËZÂ§Â»ÂW .(Bernard, 2010: 53) {Â s» É´{³ Á ÊZÀ ¾Ì» Y ÉYÄÂ¼n» Ë Á |Ë|m Ã|Ë|a
ÄYÁ Ä] Ä¯ |ÀfÅ É{Zf«Y -ÊZ¼fmY ÉZÅY ZË Á ÊzËZe ,Ê´ÀÅ§ ,ÊZÀ ÊËZ^Ë ,Ê¼¸ ÉZÅY ÉY{ ½Z¿Y ÊÅZ³M Á Y{Y Ä] ÄmÂe
.|¿YÃ{¯ Y|Ìa ÊZ¼fmY - É{Zf«Y ZË Á ÊfyZÀ Z^Ë ,Ê´ÀÅ§ -ÊzËZe ,Ê¼¸ Y ½Z¿Y ÊËÂm ÃÆ] Á ÊÅZ³M
Á É´{³ ËY Ê»Z¼e ÉÃZ]{ dY |À»ZÌ¿ ´{³ ½YÂÀ Ä] {§ ®Ë Ä¯ dY |À¼»Z¿ ÉZfyZ ] ÊÀf^» ,É´{³ ÉZÅdÌ¸]Z« ¾ËY]ZÀ]
|¿YÂeÊ» Ä¯ dY Ê¸»YÂ ÉÃ|¿Ì³]{ ,½Z°» ®Ë É´{³ ZfyZ .(27-24 :1391 ,½Y´Ë{ Á ÊuÂf§) |Z] ÄfY{ cZÔY ½M ÉYÄËZa ºÌÅZ¨»
Â¯ Å {§ Ä] vÀ» ÉZÅÄËZ» Y ,ºËÂeÂ§Â»ÂW ÉZÅÉ|À¼¿YÂe Á ZÅÄ]}Zm .{ÁM ºÅY§ ½Z°» ½M É´{³ ÉZZ¬e ÉY] Y ÉfÌ] ÉÃÌ´¿Y
¾ËY { .dY Y{Ây] ÉZÌ] dÌ¼ÅY Y ,Ê¼¸ É´{³ ÉÄ Âe ÂÀ» Ä] ½M ÉËÄ»Z¿] Á É|À] Ä¬^ ,ÊËZZÀ Ä¯ {ÁÊ» Z¼ Ä] Ä¬À» Á
ÊfËÂeÂ§Â»ÂW Y Ê]ZËY Á Ê] Ä] Ze dY ½M ] Zu ÅÁa ,É´{³ { Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ¹§|À· dÌ¼ÅY Á ¬¿ Ä] ÄmÂe Z] ZfY
.{Y{b] d|ÅÂ¯ Æ Á ½Zf· ½ZfY { Ô» Ì» Z£ Á Ì Ä´Àe
Ô» Ì» Z£ Á Ì Ä´Àe -É´{³ Ä¿Â¼¿ ªZÀ» :(1) ËÂe
222Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ZÅÁ Á {YÂ»
Ã| ZÌ¿ {Â» ÉZÅÃ{Y{ Á cZÔY ÉÁM{³ Ä] ¹Y|«Y ,ÂÂ¼Æ] Â]» Y|» Á {ZÀY Ê] Z] ,ÉYÄ¿Zz]Zf¯ cZ ·Z» ªË Y Y|f]Y ÅÁa ¾ËY {
¥Y|ÅY Ä] ½|Ì ÉY] .|Ë{³ z» ZÅ½M Y ®Ë Å dÌ «Â» Á ÊËZZÀ ZÅ¹§|À· ,Ê¿Y|Ì» ÉZÅ|Ë{Z] ,Ê§Y³ÂaÂe ÉZÅÄ¬¿ Ê] Z] b. dY
¾ËY Á Ê]ZËY Ì Ä´Àe Á Ô» Ì» Z£ É´{³ Ä¿Â¼¿ Ä¬À» ¦¸fz» ÉZÅz] { Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ½Z°» Y ZÅÃ{Y{ Y É{ZË ºnu ÅÁa
¾ÌÌ e ÉY] ¹§|À·Å Ä] Â]» ÉZÅÄ³] ¶Ì¼°e Y a .dY Ã| ºÌÀe ®ËÂ·Â§Â»ÂW ½Z°» ÊËZZÀ cZ¯ ½YÂÀ Ä] ÊËZÅcZ¯ { ZÅÊ³ËÁ
ÉZÅ ¹§|À· Ä¯ dY Ã| Ã{Z¨fY ²¿Â·Ya µ|» Y ,Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ½Z°» ®Ì°ë Ä] É´{³ ¾Ì» ÉZÅÉ|À¼¿YÂe Á ¶Ì¿Zfa ½YÌ»
¾ÌÌ e ÉY] ÊZy ÉZÅZÌ » .|ÀfÅ Ê] ¶]Z« (ÊZ¼fmY – É{Zf«Y Á ÊzËZe – Ê´ÀÅ§ ,Ê¼¸ ,ÉÅZ ÊËZ^Ë) ZÌ »ZÆq Z] Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW
z» ÊZ¼fmY – É{Zf«Y Á ÊzËZe – Ê´ÀÅ§ ,Ê¼¸ ,ÉÅZ ÊËZ^Ë Ä¸¼m Y Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ¹§|À· { É´{³ ÉZÅÄ^Àm Y ®Ë Å
ZY ] ZY ¾ËY ] .{ÂÊ» ½ZÌ] ©Â§ ÄyZZÆq ¾Ì´¿ZÌ» Y |ÀeZ^ ¹§|À· ®Ë É´{³ ÉZÅÉ|À¼¿YÂe ½YÌ» ,ÊfÌ Á ¾ÌÀq Z] .dY Ã|
:|Z]Ê» Ë s Ä] Ä^Zv» ÃÂÌ Á Ê] {Â» ÉZÅZÌ » ²¿Â·Ya Á
(Pralong :2005 )²¿Â·Ya Á ZY ] É´{³ ÉZÅ½Z°» ÉÁ ÃÆ] Y ½YÌ» Ê]ZËY :(1) µÁ|m
É´{³ ÉZÅ½Z°» Ê´ÀÅ§ -ÊzËZe ZÌ »
1
0.75
0.5
0.25
0
ZÌf»Y
|Ë| ZÌ]
|Ë|
Âf»
¦Ì
ª¸ e ½Á|]
Á Ê´ÀÅ§ ÉZÅÄ^Àm
ÊzËZe
50Y Ì]
50-21
20Ze6
5Ze1
¨
ÉZ´¿ °Ìa ZÀ»
{ZË ZÌ]
{ZË
Âf»
¦Ì
Ä¿Â³ Å ½Á|]
ÄÌÀ]Y Á iY
½ZfZ] Á ÊzËZe ÉZÅÄ^Àm
Ä¿ZZÀ
|Ë| ZÌ]
|Ë|
Âf»
¦Ì
¨
ÉÂÀ » Á Ê^Å~» ÉZÅÄ^Àm
Z^°Ë ¶«Y|u
µZ{
-
ÊÅZ´ÅZ³
-
³Å
Á ÉÀÅ ÉZÅ{Y|y
Ê´ÀÅ§
É´{³ ÉZÅ½Z°» É{Zf«Y - ÊZ¼fmY ZÌ »
µÁ|m
Y Êf{ dÌ¸]Z«
ÉZÅ Ã{Zm ªË
Ê¸» dÌ¼ÅY Z]
Y Êf{ dÌ¸]Z«
ÉZÅ Ã{Zm ªË
Ä¬À» dÌ¼ÅY Z]
ÊËY
Êf{ dÌ¸]Z«
ÉZÅ Ã{Zm ªËY
Ê¸v»
Â¸Ì¯ ®Ë Y f¼¯
f»
Ä¸Z§
Êf{
®Ë Y Ì]
f» Â¸Ì¯
y ½Á|]
ÉZÅ µfÀ¯
ÉZÌfyY
Ã| µfÀ¯ É{Á|uZe
Ã|¿ µfÀ¯
¶]Z« Ì£
µfÀ¯
Ê Ì^ cYZz»
®Ë Y Ì]
¨¿ ½ÂÌ¸Ì»
®Ë Ze 500 ¾Ì]
½ÂÌ¸Ì»
500000 Ze 100 ¾Ì]
Ze 10 ¾Ì]
1000000
f¼¯
100000Y
½Z³|ÀÀ¯|Ë{Z] {Y| e
d§Zv» ½Á|]
{Á|v»Z¿
-
{Á|v»
¶»Z¯
ÊfZü cY|ÌÆ¼e t
Ê¸¸¼·Y ¾Ì]
Ê¸»
ÊËY Ä¬À»
Ê¸v»
-
dÌ]Y~m
Êf{ dÌ¸]Z«
:(2)
²¿Â·Ya Á ZY ] É´{³ ÉZÅ½Z°» ÉÁ ÃÆ] Y ½YÌ» Ê]ZËY
223Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
É´{³ ÉZÅ½Z°» ÉÁ ÃÆ] ½YÌ» ZÌ »
10Y Ì]
10 Ze 5 ¾Ì]
5 Ze 1 ¾Ì]
1 Y f¼¯
¨
(Zf°Å) {Â» duZ»
10Y Ì]
10 Ze 6 ¾Ì]
5 Ze 2¾Ì]
1
¨
ZÅdyZ Ë {Y| e
¶§ ZÆq
¶§ Ä
Á 180 Ze91 Y
(¶§ Á{)
®Ë)Á 90 Ze ®Ë Y
(¶§
-
(Á) Ê¸§ ½Z°Y
9 Y Ì]
9Ze 6 ¾Ì]
6 Ze 3 ¾Ì]
dZ 3 Yf¼¯
¨
(dZ) Ä¿YÁ ½Z°Y
É´{³ ÉZÅ½Z°» ÉÁÃÆ] dÌ¨Ì¯ ½YÌ» ZÌ »
¹Y|«Y ¾Ë|Àq
Ê§ » Á ÊfËZ¼u
µÂv» ¾Ë|Àq
¹Y|«Y ¾Ë|Àq
Ê§ » Á ÊfËZ¼u
µÂv» ®Ë
Á ÊfËZ¼u ¹Y|«Y ®Ë
¾Ë|Àq Ê§ »
µÂv»
Á ÊfËZ¼u ¹Y|«Y ®Ë
µÂv» ®Ë Ê§ »
Ä¿Â³ Å ½Á|]
cZ¤Ì¸ê
ÉÅZ ÊËZ^Ë Y Ã{Z¨fY
¹Y|«Y ¾Ë|Àq
Ê§ » Á ÊfËZ¼u
µÂv» ¾Ë|Àq
¹Y|«Y ¾Ë|Àq
Ê§ » Á ÊfËZ¼u
µÂv» ®Ë
Á ÊfËZ¼u ¹Y|«Y ®Ë
¾Ë|Àq Ê§ »
µÂv»
Á ÊfËZ¼u ¹Y|«Y ®Ë
µÂv» ®Ë Ê§ »
Ä¿Â³ Å ½Á|]
½Z°»Y
ÊÂ»M
Ê¼¸ Y Y Ã{Z¨fY
¹Y|«Y ¾Ë|Àq
Ê§ » Á ÊfËZ¼u
µÂv» ¾Ë|Àq
¹Y|«Y ¾Ë|Àq
Ê§ » Á ÊfËZ¼u
µÂv» ®Ë
Á ÊfËZ¼u ¹Y|«Y ®Ë
¾Ë|Àq Ê§ »
µÂv»
Á ÊfËZ¼u ¹Y|«Y ®Ë
µÂv» ®Ë Ê§ »
Ä¿Â³ Å ½Á|]
½Z°»Y
ÊÂ»M
Ê´ÀÅ§ Y Y Ã{Z¨fY
100000 Y Ì]
Ze 20000 ¾Ì]
100000
20000 Ze 5000 ¾Ì]
5000 Y f¼¯
|Ë{Z] ½Á|]
Ã|ÀÀ¯
Y Y Ã{Z¨fY
(¨¿)É{Zf«Y
hv] Á ZÅÄf§ZË
Y Ã|»M d{ Ä] cYZÌf»Y .| Ã{Y{ ZÌf»Y ²¿Â·Ya Á { ZÅY Y ®Ë Å Ä] ,ÊËZZÀ ÉZÅcZ¯ Y ¶Zu lËZf¿ Á Ê¿Y|Ì» |Ë{Z] Ä] ÄmÂe Z]
¾ËY Z] .{ÁMÊ» ºÅY§ Y ZÅ½M ÄËZ¬» ½Z°»Y ,(2 Á1)µÁY|m Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW ÉZÅ¹§|À· ÉÁÃÆ] ZÌ Á É´{³ ZÌ Ê]ZËY
-Ê» ê» ¾Ì·ÂX» Á É´{³ ½YËÄ»Z¿] ÄnÌf¿ { Ä¯ {] Êa ÊfuY Ä] ZÅ¹§|À· Y ®Ë Å ÉZÅdÌ¸]Z« Á ZÅÉ|À¼¿YÂe ½YÌ» Ä] ½YÂeÊ» ÄËZ¬»
.|¿ÁM ºÅY§ Y Ä¬À» ¾ËY { É´{³ Ä Âe dÆm Ì Ä´Àe Á Ô» Z£ É´{³ Ä¿Â¼¿ Ä¬À» { ÃËÁ ÉZÅs |À¿YÂe
²¿Â·Ya Á Ä] Ä ·Z» {Â» Ã{Á|v» Ê°ËÂ·Â§»ÂW ÉZÅ¹§|À· ÉÁ ÃÆ] Á É´{³ ÉZÅY Ê]ZËY Z»M :(3) µÁ|m
Ô» Ì» Z£
ÃÌ Ä´Àe
Y
0.04
0.42
Ê´ÀÅ§ - ÊzËZe Y
0.42
0.50
ÊZ¼fmY – É{Zf«Y Y
0.46
0.92
É´{³ ¾Ì´¿ZÌ»
0.69
0.5
ÉÁÃÆ] ½YÌ» Y
0.05
0
ÉÁ ÃÆ] dÌ¨Ì¯ Y
0.74
0.50
ÉÁ ÃÆ] Y ¾Ì´¿ZÌ»
½Z³|¿Z´¿ cZ^Zv» :~yZ»
224Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ÉÌ³ ÄnÌf¿
/] ÃÁÔ/ Ä/¯ d/Y Ä/¬À» Å Ê Ì^ ÉZÅÄËZ» dyZÀ Á ¾Ì» ¹Â¸ tËe Á ¾ÌÌê ÉY] ¾ËÂ¿ ÉZ°ÅY É´{³ ÊZÀ ¾Ì» ZË ºËÂeÂW
Á Ã{/¯ [~m ÊZÀ ¾Ì» Ä]}Zm ÉYY{ ªZÀ» Ä] Y Ê¼ËÂeÂW ¾Ì¬¬v» Á ½Y|À¼«Ô Á Ã| É´{³ Ä Âe \^ Ê¼¸ -ÊÂ»M ¬¿ ÉZ¨ËY
ª/Ì¨¸e Z/] Ä/¯ {Â/Ê/» ªZ/À» Ä/¿Â³ ¾/ËY Y |Ë{Z] dÆm ½Z¬¬v» ËZ { ÃÌ´¿Y \^ ,ZÅZ¿Z¯ Á É{Zf«Y ÊZÀ ¾Ì» ]ZÀ» dyZ ] ÃÁÔ
1ZfËZÆ¿ Á {ÂÊ» z» Ä¬À» É{Zf«Y -Ê¼¸ ÉZÅÂv» ,½M Ä Âe Á É´{³ ¢Ì¸ê ] ÃÁÔ ,É{]Z¯ cZ ·Z» ËZ Á ÊfyZÀ ¾Ì» cZ ·Z»
½YÂÀ Ä] Ê¼ËÂe ÉZÅZÌ ½{Â] ÓZ] d¸ Ä] Ô» Ì» Z£ Á Ì Ä´Àe |À¿Z» Ê¬ZÀ» ÌyY ÉZÅµZ { .|À¯Ê» YÂ¼Å ÊZ¼fmY Ä Âe ÉY] Y ÃY
d/Ì¼ÅY d/Æm Ä/] f/Ì] Ä/¬À» ¾/ËY É´/{³ ÉZ/ÅÄ]}Zm Y |Ë{Z] ¾ËfÌ] Á dY Äf§³ Y« ½Y´{³ µZ^«Y {Â» É´{³ Ä¿Â¼¿ Ä¬À»
Z¼/Ì] ÉZ/Å¹§|/À· ¾f/Y{ Z/] Ô/» /Ì» Z/£ Á Ì/ Ä/´Àe É´/{³ Ä¿Â¼¿ Ä¬À» Ä¯ |Å{Ê» ½Z¿ Ä ·Z» lËZf¿ .dY Ã{Â] ½M É´{³
.dY Ã|ÅZ» ¶]Z« Ê¼ËÂeÂ§Â»ÂW {Z¿ ÉZÅÃ|Ë|a ZÆ¿M { YË {Y{ Y ÊaÂeÂW ½Z°» ®Ë ½YÂÀ Ä] ½| s» dÌ¸]Z« Ê¼ËÂeÂ§Â»ÂW
mY»
Ä¿Â¼¿ Ä¬À» : É{Â» Ä ·Z» ²¿Â·Ya Á ZY ] ZÅ ¹§|À· Ê¼ËÂeÂ§Â»ÂW ÉZÅÉ|À¼¿YÂe Ê]ZËY ,Z¿Y{ ,Ê¼Ìu ,YÅ ,Ã{Y Ê¬e,|¼ ,ÊuÂf§ x
.91 ÌËZa ,26 ÃZ¼ ,ºÅ{YÁ{ µZ ,ÊËZÌ§Y¤m ¹Â¸ É{]Z¯ cZ¬Ì¬ve ÄË¿ ,½ÂfÌ] É´{³
x Pralong, J (2005) A method for assessing the tourist potential and use of geomorphological sites, Geomorphologie, Rrlief, processus,
environment, 3, 189- 196.
x Fennel. D: (1999) Ecotourism an Introduction, Routledge, 34- 43.
x LAW, Christopherom (2002) Urban Tourism, Continuu, 231-234.
x Bernard Joyce, Edmund (2010) Australia’s Geoheritage: History of Study, a New Inventory of Geosites and Applications to
Geotourism and Geoparks, Geoheritage, 39 – 56
x Reynard, E Fontana, G Kozlik, L. Scapozza, C (2007). A method for assessing scientific and additional values of geomorphosites,
Geographica Helvetica Jg. 62 2007/Heft .
225Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
®ËÂ·Â§Â»ÂW ¶»YÂ ] |Ì¯Ze Z] ÉÆ |¿Z¼a ¾§{ Ê]ZË ½Z°»
(½YËY [£ µZ¼ { ] Æ :É{Â»)
2
É|¼uY Ä¨Z ,1Éy |Ì
Skhezri@uok.ac.ir ½Zf{¯ ÃZ´¿Y{ ,Ê Ì^ ÉZÌ§Y¤m ÃÁ³ ZË{ZfY
1
Std_ahmadi@khu.ac.ir ½Zf{¯ ÃZ´¿Y{ ,Ê Ì^ ÉZÌ§Y¤m ÃÁ³ Â|» |»
2
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Á Ä»|¬»
Ä/»Z¿] { ¶WZ/» ¾Ë/f¼Æ» Y Ê°Ë ,dË Ìv» d»Ô Á ÉÂ·Â¯Y ,{Zf«Y ÉÁ ] ºÆ» ÌiZe ¶Ì·{ Ä] ÉÆ ªZÀ» { Ä·Z] ¾§{ ¶v» Ê]ZË½Z°»
Khan et ) |Z] Ê» ½ZÆm { Ê¿Y´¿ ¾ËeÊ¸Y ,ZÅÄ·Z] Ê·ÂY §{ Á tÌv dËË|» Á ¾Ì¼Å Y .(Chang et al, 2008) |Z]Ê» ÉÆ ÉË
ÉY/] Ä/°ÀËY ÃËÁ Ä] .(Chang et al, 2008) |Z]Ê» ¶°» Á Ã|ÌrÌa ZÌ] ,{| f» ÉZÅZÌ » ½{Â] ¶Ìy{ ¶Ì·{ Ä] Ê]ZË½Z°» |ÀËY§ .(al, 2003
Ã{Z¨f/Y /Ì¿ Ä/ÀÌ» ¾ËY { Ê¸v» ÉZÅ{ZÆ¿ dËZ¼u Á Ê·Z» ]ZÀ» Y Á {Y|¿ {ÂmÁ Ê¿Ô¯ ÉZÅs Á ZÅdZÌ \¸£Y ,[ÔZ§ ¥Ôy] |»Zm ÉZÅÄ·Z]
®/Ë /Å Ä/¯ ,d/Y Ã|/ Ä/WYY Z/Å|¿Z¼a ¾§{ ÉY] \ZÀ» ¶v» [Zzf¿Y dÆm É{| f» ÉZÅyZ Á ZÅZÌ » .(AIDI,1995) {ÂÊ¼¿ Ê¿Y|Àq
Ê/°Ë ZY ] ZÅZÌ » Y ®Ë Å ´Ë{ cZ^ Ä] .(Shahabi et al, 2012 ){ZÊ» s» \ZÀ» Ê]ZË ½Z°» ÉY] Y ÊZy ËY Á ZÅdË{Á|v»
.(191 :1382 ,{§ ÊËZ¼) dY Äf§ZË ÊËYÄf ½ZÌ» ZfyZ Á É| ] |Àq dËÂÅ Ê]ZË½Z°» cZ ·Z» Ä¯ ÊËYÄ¿Â³ Ä] ,|¿YÃ| ZÀ] Ê¼¸ ÉZÅÄÀÌ» Y
Á |/¿Á Z/] /Ì¿ Æ ¾ËY Ä¯ dY Ã| «YÁ ½YËY [£ µZ¼ { ¨¿ 17000 dÌ ¼m Z] Ê]£ ½ZnËZ]}M ½ZfY Á d{ ½ZfÆ { ] Æ
Ã|/ÀËM |/ ÉY] |Ë|m Á ÄÀÌÆ] ÉZÅ½Z°» ÊËZZÀ |À»ZÌ¿ ,½M ÉÆ |»Zm ÉZÅ|¿Z¼a dÌ§ ËY§Y ½M cYYÂ» Ä] Á dY ÄmYÂ» dÌ ¼m ½Á§Y
¹Z/n¿Y d/Æm .d/Y Ã|/ Ã{Z¨fY ÊËZÌ§Y¤m cZÔY ºfÌ ®ÌÀ°e Y ÄÀÌÆ] ½Z°» ÊËZZÀ ÂÀ» Ä] ÅÁa ¾ËY { ZfY ¾ËY { .|Z]Ê» Æ
Á Y{a {Â» Á Ã| ÄÌÆe ÊeZÔY ÉZÅÄËÓ cÂ] ZÅdË{Á|v» Á ZÅZÌ » ,iÂ» ¶»YÂ dËZ]Ê» ÊËZÌ§Y¤m cZÔY Ä¿Z»Z { ZÅ¶Ì¸ve Á ÄËne
,¾Ì¿YÂ/« Ä/] d^/¿ Z/ÅÃ{Y{ Êf/ËZ] ,Ã/Ì£ Á ¶³ Y Ä¸Z§ ,Zy Â¿ ,\Ì ÄËÓ |À¿Z» ZÌ¿ {Â» ÉZÅÄËÓ ÄÌÆe Y a dËZÆ¿ { ,|¿Ì³ Y« ¶Ì¸ve
d/Ì¼ÅY Á Y Z/ÅÄËÓ Y ¹Y|¯ Å Ä¯ ÊËZn¿M Y .(Daneshvar et al, 2003) |¿Ì³ Y« Ê]ZËY Á Y{a {Â» ZÅdË{Á|v» Á ZÅÂf¯Z§ ,cY¬»
ÉZÅµ|» ÉYmY Á µZ¼Y Á ¶uY» ¹Zn¿Y Y a .dY Ã| Ã{Z¨fY ,(AHP) ÊêY» Ä¸¸ ¶Ì¸ve Á Y ,|¿Y{ \ZÀ» ½Z°» ÊËZZÀ { ÊeÁZ¨f»
.|¿|Ë{³ {ZÆÀÌa Á ÊËZZÀ ] Æ { ®ËÂ·Â§Â»ÂW ¶»YÂ ] |Ì¯Ze Z] |¿Z¼a ¾§{ ÉY] \ZÀ» Á ÄÀÌÆ] ÉZÅ½Z°» ,Â¯~» É{]Z¯
ZÆÁ Á {YÂ»
{Â» Á Ã| ÄÌÆe ÊeZÔY ÉZÅÄËÓ cÂ Ä] ZÅdË{Á|v» Á ZÅZÌ » ,iÂ» ¶»YÂ dËZ]Ê» (GIS) ÊËZÌ§Y¤m cZÔY Ä¿Z»Z { Ê]ZË½Z°» dÆm
dÆm Ê§Y³ÂaÂe 1:50000 ÉZÅÄ¬¿ Y Á Ã| ÉÌ³ ÃÆ] Ê¸Ì¸ve – Ê¨ÌÂe ÅÁa Á Y Ä ·Z» ¾ËY { .|¿Ì³ Y« ¶Ì¸ve Á ÄËne Á Y{a
ÊeZÔY ÉZÅ ÄËÓ Y Ä¬À» ¾ËY |¿Z¼a ¾§{ ÄÀÌÆ] ¾¯Z»Y Ê]ZË½Z°» dÆm .dY Ã| Ã{Z¨fY ÊeZÔY ÉZÅ ÄËÓ ÄÌÆe Á ZëY Ê»Â« µ|» ÄÌÆe
ÊËZZÀ Á ¶Ì¸ve Á ÄËne ÉY] Á dY Ã| ÉÌ³ ÃÆ] ( ... Á [M ]ZÀ» ,ÊYY É]Z¯ ,{Z] dÆm ,Z] ½YÌ» ,¾Ì» Àm ,ZëY ,\Ì) ¶»Z
.dY Ã| Ã{Z¨fY ,(AHP) ÊêY» Ä¸¸ ¶Ì¸ve Á Y ÄÀÌÆ] ½Z°»
hv] Á ZÅ Äf§ZË
¹¿ [Zzf¿Y { dËZ]Ê» ,dY ¹Zn¿Y ¶]Z« Éf µ|» Y Ã{Z¨fY Z] Á Ã{Â] Äf¨ |Àq ÉÌ³ºÌ¼e Ä¸X» ®Ë Ê]ZË½Z°» |ÀËM§ Ä°ÀËY Ä] ÄmÂe Z]
,{YÂ» ¾ËY ] ÃÁÔ Á Ã{Y{ Y« Ê¿Z^Ìfa {Â» Ì¿ Y Éf µ|» ,ÉÂf¯Á µ|» ] ÃÁÔ Ã| [Zzf¿Y Y§Y ¹¿ Ä¯ {Y{ Y« ¿ {Â» Y Äf°¿ ¾ËY Y§Y
ÉÌ³ ÃÆ] Expert Choice Á ARC GIS Y§Y ¹¿ Y ÅÁa ¾ËY { Y~· .|Z] ÄfY{ Ì¿ Y Äf¨ |Àq ÉÌ³ºÌ¼e |YÂ« Y Ã{Z¨fY dÌ¸]Z«
Á ZY ] ZÆ¿M ÉZ {Y|¿ZfY Á ÊËZÌ§Y¤m cZÔY ºfÌ Ìv» { Ê]ZÌ¿Z°» dÆm ZÌ¿ {Â» ÉZÅ ÄËÓ {ZnËY Y a ÂÀ» ¾Ë|] .dY Ã|
Y{½Á ÉZÅÄËÓ ¹Z£{Y Á Weighted overlay { Ê]ZË½Z°» { iÂ» ÉZÅÄËÓ { Ã|»M d{ Ä] ÉZÅ½Á [ Z] dËZÆ¿ { Á ,ÊêY» Ä¸¸ ¶Ì¸ve
.(2Á 1 ¶°)|¿| ÊËZZÀ ®ËÂ·Â§Â»ÂW ¶»YÂ ] |Ì¯Ze Z] ] Æ |¿Z¼a ¾§{ ÉY] Y{dËÂ·ÁY ÉZÅ½Z°» Raster calculator {
226Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
(AHP) Á Y Ã{Z¨fY Z] |¿Z¼a ¾§{ Ê]ZË ½Z°» Ä¬¿ (2¶°
] Æ |¿Z¼a ¾§{ ÉY] Y{ dËÂ·ÁY ÉZÅ ½Z°» ÊËZÆ¿ Ä¬¿ (1¶°
ÉÌ³ ÄnÌf¿
]ZÀ] .{{³Ê» |Ì·Âe ÉÆ »YÂm { |»Zm |ËY {YÂ» É{ZË Ë{Z¬» ,¥» ËY§Y Á ÉÆ ÉZÅdÌ·Z § ËY§Y ½M ê Ä] Á ZÅÆ f³ Z]
[ZÀfmY Á ÉÁ É»Y ,{{³Ê» [Âv» ÉÆ dËË|» ÄÂ¼n» Ë Ä¯ ÉÆ ÉZÅ|¿Z¼a ÊÅ{½Z»Z ÉY] ÉË Ä»Z¿] Á dËË|» ¹Zn¿Y ¾ËY
µZ^¿{ Ä] ÉÆ ½YË|» Á |ËZ¼¿Ê» |Ì¯Pe ÄÀÌ» ¾ËY { tÌv dËË|» Á ÉËÄ»Z¿] ¹Á· ] ,ZÅ|¿Z¼a dËË|» {ÂmÂ» Á Ê] .dYË~aZ¿
.|ÀfÅ ÉÆ ÉZÅ|¿Z¼a dËË|» Ä¸¼m Y ÉÆ dËË|» {ÂmÂ» cÔ°» Á Â»Y sÔY ÉY] ÄÀÌÆ] ÉZÅ¶u ÃY ¾f§ZË
Ê]£ ½ZnËZ]}M ½ZfY { ] Æ |¿Z¼a ¾§{ ÄÀÌÆ] ½Z°» ÊËZZÀ ÉY] AHP Á Á GIS {]Z¯ Z] |¿Z¼a ¾§{ Ê]ZË½Z°» ÅÁa ¾ËY {
ÃZ¼ dËZ Ä¯ ,dY ¾ËY ´¿ZÌ] GIS Ìv» { AHP µ|» Y ¶Zu ÊËZÆ¿ ÄËÓ ÊmÁy Y ¶Zu lËZf¿ ¶Ì¸ve ,d§³ Y« ¶Ì¸ve Á Ê] {Â»
dY Y{Ây] Éf¼¯ \Ì Y Ê°ËÂ·Â§Â»ÂW ¿ Y ¶v» ¾ËY YË .| Äf§³ ¿ { ] Æ |¿Z¼a Ê]ZË ½Z°» ÉY] ½Z°» ¾ËfÆ] ½YÂÀ Ä] ®Ë
,ÉÂ·ÂWÁ|ÌÅ Á ÉÂ·Á|ÌÅ ¶»YÂ ¿ Y ¾ÌÀr¼Å .{Y{ Y Ây{ Ä¸Z§ Ê§ Á Ê¸Y ÉZÅ¶³ Y Á |Z]Ê» ¶Ì Àm Y ÊZÀ ²À ¿ Y Á
Y{Ây] Ã|»M d|] ÉZÅÃZ´ËZm ´Ë{ Ä] d^¿ ÉfÆ] Á f]Â¸» ËY Y Ê]ZË½Z°» »Y { Êv ÉZÅ[M Y Ä¸Z§ Ä] ÄmÂe Z] 1 ÃZ¼ ÃZ´ËZm
º¯ eY» Ä¬^ { ®Ë ÃZ¼ ÃZ´ËZm ÊYY É]Z¯ Zv· Y .dY Äf§´¿ Y« \·Z£ {Z] Ì» { Ì¿ (Ê·Z¼ {Z]) \·Z£ {Z] dÆm ¿ Y .|Z] Ê»
Y{Ây] Ê·Z dÌ «Â» Y ®Ë ÃZ¼ ÃZ´ËZm Ì¿ Ã|ÀËM { Æ Ä Âe dÆm ¿ Y .dY Äf§³ Y« ÉÁZ¯ ÉZÅ¾Ì» Y Á|] Á (R3) º¯Ye
.|Z]Ê» Y{Ây] Ê]Ây ËY Y Ì¿ Ê]ZË½Z°» »Y { ¹Ó ÉZÅ{Y|¿ZfY ¿ Y .dY Äf§³ Y« Æ ÊeM Ä Âe dÆm ¥Ôy { YË .|Z]Ê»
mY»
|Y ÊZÀZ¯ Ä»Z¿ ½ZËZa ,({mÁ]Æ :É{Â» Ä ·Z») GIS Y Ã{Z¨fY Z] ÉÆ |»Zm |ËY {YÂ» ÊfY|Æ] ¾§{ ¶v» Ê]ZÌ¿Z°» ,1382 ,.{Y» Y|y ,{§ ÊWZ¼ x
.½YÆe ,º¸ » dÌ]e ÃZ´¿Y{
x Agency of international development, inter- American development bank and pan American health organization, AIDI, (1995).
Methodological guidelines for sect oral analysis in solid waste.
x Chang N,G. Parvathinathan ,eff B. Breeden.(2008). Combining GIS with fuzzy multi criteria decision-making for land¿ll sitting in a
fast-growing urban region, Journal of Environmental Management.
x Daneshvar, R., Fernandes, L., Warith, M. & Daneshvar, B., 2003,"Customizing Arc map Interface to Generate a User-Friendly
Landfill Site Selection, GIS Tool", Environmental Information Archives, Vol.1:428- 437.
x Khan Z, Anjaneyulu Y.(2003). Selection of hazardous waste dumpsites based on parameters affecting soil adsorption capacity a case
study. Environ Geol 43:986–990.
x Shahabi Himan, Saeed Khezri, Baharin Bin Ahmad, Hasan Zabihi, (2012), Application of Artificial Neural Network in Prediction of
Municipal Solid Waste Generation (Case Study: Saqqez City in Kurdistan Province), World Applied Sciences Journal, 20(2):336343.
227Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
ÉZq Ê»³ | d{ ¾ÌËZa Á d{ÓZ] { É{Á¿ZrÌa Ê³|Ì¼y \Ë ÌÌ¤e ÃÂv¿ Ê]
{Y¿|¼v» |ÌuÁ 2 ,É¤Y {ZÌ1
Sayyad.asghari21@gmail.com ,ÄÌ»ÁY ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m ÃÁ³ 1
Geovahid@yahoo.com , ÄÌ»ÁY ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m ÃÁ³ 2
Ä ·Z» {Â» Ä¬À» Á Ä»|¬»
{ Ê·Á |ÀfÌ¿ ºÀ» «YÂ» j¯Y { ZÅ ºy Á pÌa ¾ËY ,|¿ÂÊ» ¶»Z Y ÉZÌ] ÉZÆ¼y Á pÌa Ã|¼ Â Ä] {Ây Ì» { Êf§]M ÉZÅÄ¿Zy{Á
{ (ZÅ|¿ZX») ZÆ¼y ¾ËY .(2001 ,dÌ¼Y Á {YÁ{Y){{³ Ê» ©ÔY (|¿ZX»){Á ½ZrÌa ZÆÀËY Ä] Ä¯ |¿Â Ê» Ã|ÅZ» Ì¿ ÄÀË« cÂ Ä] ÊËZÆf¼«
¶Ì¸ve Á ÄËne Z] Ä¯ .(2 2002,Z] Á fZ°¿Ó) |¿ÂÊ» Ä¿Zy{Á Ì» { ÊeM cYÌ¤e hZ] {Ây Á |¿YÃ|»M {ÂmÁ Ä] Ä¿Zy{Á Ê¬§Y d¯u iY
Ê|ÀÅ ÉÂ´·Y ÉZÆÌ³ËÁ Á ,½Z» Á ½Z°» | ] { Ä¿Zy{Á cYÌ e |¿Á ¦¸fz» ÉZÅ ½Z» { Á Ä¿Zy{Á µÂ { ZÅ ½ZrÌa cZÌÂy ÃY|¿Y Á Ê¿YÁY§
ÉZÅf»YZa ÌÌ¤e ÃÂv¿ Ê] ªÌ¬ve ¾ËY ¥|Å .(2002 Z] Á f°¿Ó Á 1997 ,½YZ°¼Å Á ½ZÅ|¿|Ì]) {Â] |ÅYÂy Ê] ¶]Z« Ä¿Zy{Á
ÊÅ|]M \ °»f» ½ÂÌ¸Ì» 300 Z] ÉZq Ê»³ Ä¿Zy{Á .|Z] Ê» ÉZq Ê»³ | d{ ¾ÌËZa Á d{ÓZ] { ÉZq Ê»³ Ä¿Zy{Á É{Á ½ZrÌa
Á Ê¿|Ì»ZM [M Ã|ÀÀ¯ ¾Ì»Ze Ä¯ Ã| ÌZe ÉZq Ê»³ | Ä¿Zy{Á ¾ËY ÉÁ ] {Â Ê» ªv¸» ½ÁY µ« Ä] Á Äf§³ Ä¼q ÃZ³ Ä¸¯ Y ,Ä¿ÓZ
.45 Á Ê« µÂ 47 .48 .47 Ze 47 .26 .56 ÊËZÌ§Y¤m cZfz» { ÉZq Ê»³ ®ËÂ·Á|ÌÅ |uYÁ ÄÂu .|Z] Ê» Ä¿ZÌ» ½ZfÆ ÉÁZ¯
Á f»Â¸Ì¯ 55 µÂ ÉYY{ ÉZq Ê»³ Ä¿Zy{Á .dY Äf§³ Y« Ê« ½ZnËZ]}M ½ZfY Ê« [ÂÀm { Á Ê·Z¼ 37 .48 .58 Ze 37 .22
½ZnËZ]}M ½ZfY duZ» Y |{ 1.34 Ä¯ Zf°Å 61622.1 ÄÂu ¾ËY duZ» .dY Ã| {ÁM] ZË{ t Y f» 2506 LY|^» { ½M ZëY
ÄÅY]M Ä°^ s ÄÂu ÉÂ´·Y .dY Ã| gY|uY ÄÂu { [ZfÌq Á Ì¼« ÉZ Éf»Á|ÌÅ ÃZ´fËY Á{ .dY Ã{Y{ ZfyY {Ây Ä] Y Ê«
.|Z] Ê» ]» f»Â¸Ì¯ { f»Â¸Ì¯ 0.36 ®ËÂ·Á|ÌÅ |uYÁ ¾ËY { ÉY ÄÅY]M Ä°^ º¯Ye Á Ê¸Ìf» ]» ÉY
ÉZq Ê»³ Ä¿Zy{Á ÉÂ·Â§Â» Á Ä ·Z» {Â» Ä¬À» ÊËZÌ§Y¤m dÌ «Â» Ä¬¿ -1 ¶°
ZÅ ÃZ] ºÌ¬e { ,|Ë{³ ºÌ¬e ÃZ] Á{ Ä] Ä ·Z» {Â» Ì» ¦¸fz» ÉZÆz] { Ä¿Zy{Á cÁZ¨f» ÉÂ·Â§Â» dÆm Ä] Ä ·Z» ¾ËY {
{Â/» ÃZ/] Ä ·Z» Ä¬À» ÉY ÃYÂÅZ» ËÂe Á ÊZÀ ¾Ì» Ä¬¿ ,Ê§Y³ÂaÂe ÉZÅ Ä¬¿ Ä] ÄmÂe Z] ÃZ] Ì» µÂ ¹Z¼e { |Ë{³ Ê
Ä/¬^ | d{ ¾ÌËZa Á | d{ÓZ] ÃZ] Á{ Ä] Ä¿Zy{Á ZY ¾Ì¼Å ] .|Z] Ê^¿ ¿Zne ÉYY{ Ê°ËÂ·Â§Â» ÉZÅ|ÀËY§ ¿ Y ¿
ÃZ/] ¾/ËY ºY d¼« .{Â Ê» ¶»Z Y ÉZq Ê»³ | ¶v» Ze Ê¸¿YÂÌ· ÉZfÁ Y eÓZ] ¾Ì] Ã{Á|v» | d{ÓZ] ÃZ] .|Ë{³ É|À]
228Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
¾ËY { ,|Z] Ê» º¯ ÊZÀ ¾Ì» cÔÌ°e d»ÁZ¬» Á ½{Â] Ê¿ZfÅÂ¯ ¶Ì·{ Ä] Ä¿Zy{Á Á {Y{ Y« Ê¿ZfÅÂ¯ Ã{Á|v» ¶yY{ {
|Z] Ê» ²Àe Á ®ËZ] Ã{ { Ä¿Zy{Á ½| Zv» Zy Ä] Ä¯ |Z] Ê» ÊËYn» ®e cÂ Ä] Ä¿Zy{Á ,Ì» ºY d¼« { ÃZ]
.
ZÆ¿ZrÌa ] Ã| Ã{Y{ Y] ËYÁ{ Z] ÃY¼Å ÉZq Ê»³ Ä¿Zy{Á | Y | ] Á | Y ¶^« ÃZ] Ì» 2¶°
ÃZ/] ¾ËY { .{Â Ê» ¶»Z Y ½ÁY µ« Ä¿Zy{Á Ä] ÉZq Ê»³ Ê«Ôe ¶v» Ze ÉZq Ê»³ | Y | ] ¾Ì] Ã{Á|v» | d{ ¾ÌËZa ÃZ]
.{Â/ Ê» Ã|Ë{ Ê¿ZË ÉY Ä¿Zy{Á ºfÌ Ä ·Z» {Â» Ì» Y ÉZÆz] { Á |Z] Ê» fÌ] cZZëY ÅZ¯ ¶Ì·{ Ä] Ä¿Zy{Á
d/·Zu Y Ä/¿Zy{Á ¶Ë|ê Á ½ZËm d ËY§Y Á Ì» ½| e ºÌ¬f» hZ] É¿eYÂ¯ cZ]Â Ã{Á|v» { ¾´¼Å Á {ZË ÉÂf
(Ä/rfy{ Á ¦/¸ Y Ã|Ì/Âa Á Ê/¼WY{ ËYm Z] Ä¿Zy{Á) ²ÀËÂ»ÂfZ¿M b Á (vf» ËYm Z] Ä¿Zy{Á)Ê¿ZË Ä] Ê¿ZË-É|¿ZX»
.dY Ã| ÃZ] ¾ËY { ZÅ Â« ½| Z] hZ] dËZÆ¿ { Á Ã|
ZÆÁ Á {YÂ»
dÆm ,dY Ã| Ã{Z¨fY ,2000 µZ ETM+ ÉY ÃYÂÅZ» ËÁZe Y ÉZq Ê»³ Ä¿Zy{Á Ì» Ê|ÀÅ ÉÂ´·Y Ê] dÆm ªÌ¬ve ¾ËY {
µZ¼Y ÉZÅ Y{a Ìa .d§³ ¹Zn¿Y ËÁZe ÉÁ ] Y{a Ìa cZÌ¸¼ ,ZÅZy ÅZ¯ Á Ìë Á Ì^ e ÉY] ËÁZe ÉZ Ã{Z»M
Ã|ÀnÀ ËÁZe Y Ä¿Zy{Á Ì» kYzfY ÉY] .|Z] Ê» ËÁZe ½{Â¼¿ ¿§ÂW Á Ê|ÀÅ ,®Ëf» ÂË{Y cZvÌve ¶»Z Ã|
Ê»Â« ¶ËZ§ ËÁZe Y{a Y a .|Ë{³ Ã{Z¨fY (7-4-2 ÉZÅ |¿Z]RBG: ) ËÁZe Ê´¿ \Ì¯e ÉZÅ ®ÌÀ°e YETM+
| ] Ä¸u» { .| kYzfY ¶¬f» Ê»Â« ÉZÅ ÄËÓ cÂ Ä] Ä¿Zy{Á ¶uZ Á f] y Á {YÁ ARC GIS Ìv» Ä] ¶Zu
| Y | ] ÃZ] ÉY] {Á ½ZrÌa 39 ,| Y ¶^« ÃZ] ÉY] {Á ½ZrÌa 45 {Y| e ÂÀ» ¾Ë|] .| {ÂmÂ» ÉZÅ{Á ½ZrÌa ÊËZZÀ Ä] ¹Y|«Y
Y ®Ë Å ÉY] .|Ë{³ z» {ZË d«{ Z] ÃZ] Á{ Å ÉY] Ä¿Zy{Á Âv» ÉZÀv¿Y ÌÌ¤e Z¬¿ ZË ¦ Z¬¿ b ,|Ë{³ ÊËZZÀ
Y ZÅ{Á ½ZrÌa Ê|ÀÅ cZz» Ä»Y{Y { Á |Z] ÄfY{ Â« Z] Y ª]Ze ¾ËfÆ] Á ¾ËfÌ] Ä¯ | Y] ÉËYÁ{ Ä¿Zy{Á ÉZÅ Â«
.|Ë{³ kYzfY {ÂmÂ» ]YÂe Y Ã{Z¨fY Z]ARC GIS Y§Y ¹¿ Ìv» { ½ZÂ¿ ÄÀ»Y{ Á UZÀv¿Y Z ,Â« µÂ ,kÂ» µÂ ¶Ì^«
.| Ä^Zv» Â« Å ÉY] Ê³|Ì¼y \Ë ÃY|¿Y 1 ÃZ¼ Ä]Y Y Ã{Z¨fY Z] b
229Äv¨
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ
1 Ä]Y
S
O
L
/ 2
.|Z] Ê» kÂ» µÂ ¦¿ O / 2 , Â« µÂ L , Ê³|Ì¼y \Ë S Ä]Y ¾ËY { Ä¯
hv] Á ZÅ Äf§ZË
,|Z] Ê» {ZË Ê³|Ì¼y ÉYY{ ÃZ] ¾ËY |{ 84 Á |»M d|] 1.79 Ê³|Ì¼y \Ë ¾Ì´¿ZÌ» | d{ÓZ] ÃZ] { 1µÁ|m ZY]
2 { Ì¿ 1/2 Y f¼¯ Ê³|Ì¼y Á |Å{ Ê» ¶Ì°e Y ZÅ Â« |{ 13 Ì¿ {ZË Ê¸Ìy Ê³|Ì¼y Á |¿ Ã|Ë{ ÃZ] ¾ËY { º¯ Ê³|Ì¼y
ÃZ] { .|Z] Ê» É|¿ZX» ÉZÅ Ä¿Zy{Á ÉZÆÌ³ËÁ Y Ä¯ ,|Z] Ê» {ZË Ê³|Ì¼y ÉYY{ ÃZ] ¾ËY ÉÂ´·Y ¾ËY]ZÀ] .{Â Ê» Ã|Ë{ ÃZ] |{
¾ËY { º¯ Ê³|Ì¼y ,|Z] Ê» {ZË Ê³|Ì¼y ÉYY{ ÃZ] ¾ËY |{ 97 Á |»M d|] 1.83 Ê³|Ì¼y \Ë ¾Ì´¿ZÌ» | d{ ¾ÌËZa
Á |Å{ Ê» ¶Ì°e Y ÃZ] ¾ËY |{ 2/5 Ì¿ º¯ Ê³|Ì¼y Á |¿ Ã|ÅZ» ÃZ] ¾ËY { Ì¿ {ZË Ê¸Ìy Ê³|Ì¼y Á Á |¿ Ã|Ë{ ÃZ]
¾ËY ÃZ] ¾ËY { Ì¿ Ê³|Ì¼y \Ë yZ Á |Z] Ê» É|¿ZX» ÉÂ´·Y Ì¿ ÃZ] ¾ËY ÉÂ´·Y .{Â Ê¼¿ Ã|Ë{ Ì¿ 1/2 Y f¼¯ Ê³|Ì¼y
d¸ Ä] Á |Z] Ê» {ZË ZÌ] Yn» Ì» cYÌÌ¤e ½M º¯ \Ì Á Ë~a ËZ§ cÔÌ°e ¶Ì·{ Ä] ÃZ] ¾ËY .|Å{ Ê» ½Z¿ Y Â´·Y
.dY Ã| µZ¤Y ½YÁZ¯ Âe Yj¯Y Ê]ÔÌ {YÂ» Ä¸ÌÂ] ½|a
ÉZq Ê»³ Ä¿Zy{Á Ê³|Ì¼y \Ë Ë{Z¬» ÉZÅ Äz» 1 µÁ|m
ÉÂ´·Y
¥Yv¿Y
Yn»
ZÌ »
¶«Y|u
¯Y|u
¾Ì´¿ZÌ»
i
2/8 Ze 2
2 Ze1/5
1/4Ze1/2
1/2<
ÊeZ ·Z» Ì»
Ê¸Ìy Ê³|Ì¼y
{ZËÌ³|Ì¼y
Ê³|Ì¼y
ºÌ¬f»
Yn» ÉÂ´·Y
{ZË
½ZrÌa
º¯
0.19
1.15
2.15
1.79
%13.4
%84.4
0
%2.2
d{ÓZ] ÃZ]
0.14
1.2
1.96
1.83
0
%97.44
%2.56
0
d{ ¾ÌËZa ÃZ]
É{Á
½ZrÌa
É{Á
²ÀÅM ÃZ] ¾ËY { Ê³|Ì¼y \Ë cYÌÌ¤e ¶° ¾ËY Ä] ÄmÂe Z] .dY Ã| Ã{Y{ ½Z¿ | Y ¶^« Ê³|Ì¼y \Ë cYÌÌ¤e 5 ¶° {
Ê³|Ì¼y \Ë ½YÌ» 14 ÃZ¼ Â« { ¬§ Á |Z] Ê» Ì» µÂ { Ä]Z» Z^Ë¬e ÉZÅ Â« {ÂmÁ Ã|ÀÅ{ ½Z¿ Ä¯ {Y{ Ê¼À»
{ cYÌÌ¤e ¾ËY Á |Z] Ê¼¿ {ZË Ê³|Ì¼y \Ë cYÌÌ¤e |Z] Ê» Ê¿ZfÅÂ¯ Ä¬À» ÃZ] ¾ËY ½Âq .|Z] Ê» ÃZ] ¾Ì´¿ZÌ» |u Y f¼¯
.{Y{ ËZ§ Ä] d^¿ Éf¼¯ d»ÁZ¬» ÉÂ·ÂfÌ· Ä¯ |Z] Ê» ÊËZÅZm
| d{ ¾ÌËZa ÃZ] Ê³|Ì¼y \Ë cYÌÌ¤e :6 ¶°
230Äv¨
| d{ÓZ] Ê³|Ì¼y \Ë cYÌÌ¤e :0 ¶°
½YÆe ÃZ´¿Y{ ,ZÌ§Y¤m Ã|°¿Y{ ,1392 ÃZ»|ÀŸ

Download Report