deutsch Ratgeber für Eltern Eine Bildungskampagne von ® ko st en lo s METROPOL FM Inhalt 4 Impressum Liebe Eltern, in unserer vierten Bildungskampagne stehen einzelne Übungen und Maßnahmen für die Entwicklung und Förderung Ihres Kindes im Mittelpunkt. Alle Übungen und Maßnahmen sind mit Gegenständen aus dem Haushalt leicht umsetzbar. 6 Nehmen Sie sich die Zeit, spielen Sie unsere Spiele mit Ihren Kindern, denn Spielen, Entdecken und Lernen gehören fest zusammen. Sie erfahren auf den folgenden Seiten des Heftes, wie Sie bei Ihrem Kind die Sprache, 8 10 die Konzentration oder auch die Lernbegeisterung und vieles mehr spielerisch fördern können. Eine Idee von METROPOL FM GmbH & Co. KG Markgrafenstraße 11 Wir wünschen Ihnen und Ihrem Kind viel Vergnügen 10969 Berlin beim Durchstöbern dieses Heftes und natürlich viel T 030.217 970 - 0 Spaß beim Ausprobieren der Tipps. F 030.217 970 - 20 12 14 www.metropolfm.de Projektleiter Tamer Ergün Yıkıcı (V.i.S.d.P.) Serdar Uzun (Star Media) Dr. Ingrid Hamm, Tamer Ergün Yıkıcı, Robert Bosch Stiftung METROPOL FM Geschäftsführerin Geschäftsführer Fachlich-Pädagogische Leitung Anne Peters Geschäftsführerin Yaylas Wiese gGmbH 16 18 Redaktionsteam Anne Peters / Ideen und Text 100+ Tuba Aydın Editor / Übersetzung Rabia Gökçe Aydal / Editor Fulya Sonnenschein / Radio Redaktion Ebru Okatan / Redaktion Moderation Konzept & Gestaltung BEYS marketing & media GmbH 20 Urvertrauen schenken 4 Miteinander sprechen 6 Zusammenhänge erklären 8 Geschichten erzählen 10 In die Bücherwelt begleiten 12 Selbsttätigkeit fördern 14 Zu Bewegung anregen 16 Welterfahrung bieten 18 Bildungsbaum20 Burhan Gözüakça Elif Siakiroglou Daniel Bauer www.beys.de info@beys.de Illustrationen Daniel Bauer FEZ-Berlin - Deutsch-türkisches Familienfest Ein abwechslungsreiches Wochenende mit zahl- Copyright: Alle Rechte vorbehalten. Die Verwendung der Texte und Bilder, auch auszugsweise, ist ohne schriftliche Zustimmung der Rechteinhaber urheberrechtswidrig und strafbar. reichen kreativen Spiel- und Mitmachangeboten für die ganze Familie. 10. – 11. Mai 2014 Straße zum FEZ 2 12459 Berlin www.fez-berlin.de Auch auf der Internetseite www.lernenmachtstark.de sind über 100 weitere Übungen und Empfehlungen hinterlegt. Besuchen Sie die Seite und erfahren Sie mehr! Urvertrauen schenken Mit Selbstvertrauen lernen L ernen und stark werden kann ein Kind nur, wenn es sich sicher fühlt und ein gutes Selbstvertrauen entwickelt. Dabei können wir Erwachsene dem Kind helfen: Ohne Bedingungen zu stellen, schauen wir wohlwollend auf das Kind und erfreuen uns an seiner Entwicklung. Wir vergleichen das Kind nicht mit anderen, sondern entdecken seine individuellen Möglichkeiten und Talente und helfen ihm, diese zu entfalten. T1 Mut machen und assistieren Statt »Lauf nicht, du wirst fallen.« zu sagen, sollten wir unser Kind ermuntern: »Lauf und lerne zu fallen.« Risiken einschätzen und vermeiden lernen kann ein Kind nur, wenn es Erfahrungen machen darf und dadurch immer sicherer wird. Natürlich überlassen wir Erwachsenen das Kind nicht dem Zufall. Wir begleiten seine Erfahrungen und assistieren ihm so viel wie nötig und so wenig wie möglich. In unserem Herzen pflegen wir das wohlwollende Beziehungsband zu unserem Kind und geben ihm immer das Gefühl: Wir sind für dich da und vertrauen dir. Du wirst deinen Weg meistern! Das Kind spürt, dass wir Eltern es so lieben, wie es ist, auch wenn es vielleicht ganz unerwartete Wege geht. Daraus erwächst die innere Sicherheit des Kindes, die Basis für einen lebenslangen Lernerfolg. T2 Keine Tricks und Notlügen Eine Mutter geht zur Arbeit aber erzählt ihrem kleinen Kind: »Ich komme gleich wieder, gehe nur schnell Brötchen kaufen.« Für den Moment ist das Kind beruhigt. Aber am Ende wird es merken, dass die Mutter es angelogen hat, und dieser Schock greift sein Urvertrauen an. Bei Kindern erzeugen solche »Notlügen« großen Stress. Im Herzen sind sie damit so beschäftigt, dass sie weniger Kraft für das Lernen frei haben. Auch Drohungen wie »Schau mal, der Polizist wird gleich schimpfen, wenn du nicht still sitzt.« oder »Sei still, die Leute schauen dich schon alle an!« scheinen kurzfristig Erfolg zu haben. Langfristig schwächen sie aber unser Kind. Angst ist ein schlechter Lernbegleiter. T3 Gute und schlechte Geheimnisse Schon unserem kleinen Kind können wir den Unterschied zwischen guten und schlechten Geheimnissen erklären: Wenn jemand verlangt, dass ich etwas nicht weitersage, was böse und gemein ist, dann sage ich es weiter, um seine Macht zu zerstören. Aber gute Geheimnisse, die niemandem schaden, darf ich für mich behalten und nur mit meinem Freund, meiner Freundin oder meinem Kuscheltier teilen. Auch wir Eltern können dann sicher sein: Unser Kind wird im Herzen ein gutes Gespür für Falsches und Richtiges entwickeln, es wird vertrauenswürdige Freunde finden und sich im Leben stark und sicher fühlen. 100+ 4 Über 100 weitere Übungen und Tipps finden Sie hier: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 5 Miteinander sprechen Ausdrucksfähigkeit lernen U nser Kind wird ganz nebenbei ein starker Lerner, wenn wir viel mit ihm sprechen und ihm auch geduldig zuhören. Denn sprechen lernen heißt denken lernen. Schon ein Baby versteht uns mit dem Herzen, auch wenn es nicht mit Worten antworten kann. Mit der Zeit bildet sich die Sprache im Kind aus, aber nur, wenn wir aktiv mit ihm im Gespräch sind. T4 Gemeinsam beobachten Wer gut beobachten kann, lernt gut und findet besser zu einer eigenen Meinung. Diese Fähigkeit erwartet auch die Schule von unseren Kindern. Gemeinsames Beobachten im Alltag stärkt also unser Kind: Welchen Stein findest du am schönsten? Welcher Stoff fühlt sich am weichsten an? Welches Blau im Tuschkasten gefällt dir am besten? Welches Märchen magst du lieber? Die Kinder erkennen: Nicht richtig und falsch ist hier gefragt, sondern eine persönliche Entscheidung. Und ganz nebenbei entwickelt sich so auch das Sprachvermögen weiter, weil wir über unsere Eindrücke und Meinungen sprechen. Jederzeit und überall können wir uns mit unserem Kind unterhalten, über alles was wir tun und erleben. Es gibt auch viele lustige Spiele, die das Gespräch und das logische Denken fördern. T5 Sprechen begleitet den Alltag Ein Vater hat selbst nicht viel Schulbildung, aber seine Tochter bringt sehr gute Noten nach Hause. Auf die Frage, wie das wohl möglich ist, antwortet er: »Schon als sie ein Baby war, habe ich immer mit ihr gesprochen. Ich habe ihr alles gezeigt und erklärt und aufgepasst, dass sie es auch sehen und ausprobieren kann.« Die Fachleute nennen dies »handlungsbegleitendes Sprechen«. Ganz nebenbei lernen die Kinder so die passenden Worte zur Beschreibung ihrer Erlebnisse. In der Schule bringen sie ihr Sprachwissen später aktiv ein. T6 Spiel: Gedanken raten Das Kind denkt an etwas, das Sie auch kennen: An eine Person, ein Tier, eine Pflanze oder einen Gegenstand. Sie fragen nun ihr Kind, was das wohl sein könnte, aber so, dass nur mit JA, NEIN oder AUCH geantwortet wird. Ist es lebendig? Aus Holz? Hier im Raum? Größer als eine Katze? Beim zehnten NEIN als Antwort wird das Wort verraten und das Spiel beginnt von vorn. Sie werden schnell merken, dass dies auch ein gutes Training für das logische Denken ist ! 100+ 6 Über 100 weitere Übungen und Tipps finden Sie hier: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 7 Zusammenhänge erklären Beobachten und Schlussfolgern lernen E in kluges Kind stellt viele Fragen. Wir sollten immer gut zuhören und mit dem Kind über seine Fragen sprechen. Dann suchen wir nach Gelegenheiten, bei denen das Kind entsprechende Erfahrungen machen kann. Wir Eltern sind nicht dafür da, dem Kind »Schulwissen« einzuprägen. Wir müssen keine Daten und Fakten abfragen und auch nicht als »richtig« oder »falsch« beurteilen. T7 Mit offenen Augen staunen Wenn wir unser Kind vom Kindergarten oder aus der Schule abholen, sollten wir uns möglichst oft ein wenig Zeit für den Heimweg nehmen, ja vielleicht auch extra einen Umweg laufen. Das Kind wird schnell etwas entdecken, das wir dann gemeinsam weiter erforschen: Tiere, Pflanzen, Bauarbeiter, Müllabfuhr, Krankenwagen, Polizei oder Briefträger, alles und jedes kann interessant sein. Sogar kleine unscheinbare Dinge, die das Kind auf dem Boden entdeckt. Gemeinsame Entdeckungs touren in der Umgebung gehören für Kinder zu den glücklichsten Momenten. Und es macht sie zu starken Lernern. Wichtig ist, dass unser Kind sich für Dinge interessiert, diese gründlich untersucht und dabei eigene Fragen, Gedanken und Erkenntnisse entwickelt. Wir denken mit, nehmen Anteil und bringen unser Wissen ein. So, dass unser Kind die Freude am eigenen Fragen niemals verliert. T8 Experimente in der Küche Mit Essen spielt man nicht zwar nicht, und natürlich müssen wir verantwortungsvoll mit Nahrung umgehen. Es ist aber keine Verschwendung, wenn wir für den Lernerfolg unseres Kindes ab und zu Lebensmittel zu Hilfe nehmen. Das ist sozusagen geistige Nahrung. Lassen Sie Ihr Kind »Koch« oder »Bäcker« spielen: Während Sie selbst etwas zubereiten, mischt das Kind einen »eigenen Brei«. Dabei lernt es viel über die Eigenschaften der Inhaltsstoffe: Das Flocken der Milch, wenn man Zitronensaft hineingibt, die Schwierigkeit Öl und Wasser zu verrühren oder T9 Assoziationspiel Feuer Erde Wasser Luft Sie werfen dem Kind einen kleinen Gegenstand zu (z.B. einen Ball) und sagen: »Luft«. Das Kind sucht in Gedanken nach etwas, das mit Luft zu tun hat, z.B. »Flugzeug« und erklärt den Zusammenhang: »Es fliegt in der Luft.«. Dann bekommen Sie den Ball, das Kind sagt z.B.: »Feuer«. Sie nennen etwas, das mit Feuer zu tun hat und erklären den Zusammenhang, z.B.: »Kerze. Sie ernährt eine Flamme.« Bei diesem Spiel lernt das Kind, eigene gedankliche Strukturen zu bilden. Durch Ihre Beispiele lernt es ganz nebenbei auch neue Zusammenhänge und Zuordnungen kennen. 100+ 8 das Klumpen von Mehl. Durch solche Aha-Erlebnisse gewinnt das Kind auch Einsicht in chemische und physikalische Zusammenhänge. Über 100 weitere Übungen und Tipps finden Sie hier: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 9 Geschichten erzählen Sprache stärken durch Erzählen K inder lieben Geschichten. Schon kleine Kinder haben Freude daran. Was aber hat das mit Lernen zu tun? Märchen erzählen doch von Dingen, die es gar nicht gibt? Mit »Magie und Fantasie« bilden Kinder eine starke, bilderreiche Vorstellungskraft aus, die sie später im realen Leben nutzen Immer und immer wieder möchten Kinder dieselbe Geschichte hören, bis es plötzlich genug ist: Das »Land« dieser Geschichte ist nun fest in Kopf und Herz des Kindes verankert, und eine neue Lieblingsgeschichte kommt an die Reihe. und einsetzen können, auch bei Schulaufsätzen und Textaufgaben. T11 Großeltern erzählen von früher In vielen Familien gibt es Geschichten, die früher gern erzählt wurden: lustige, peinliche, auch traurige Anekdoten. Die Angewohnheit, im Fernsehen Serien anzuschauen, hat diese Erzähltradition fast völlig verdrängt. Geschichten aus dem Fernsehen machen aber nicht stark für das Lernen, weil immer neue Themen am Kind »vorbeirauschen«. Fragen Sie die Großeltern nach alten Geschichten und erzählen sie diese Ihrem Kind. Das Kind gewinnt Sicherheit, wenn es viel über die eigene Familie weiß. Ganz nebenbei lernt es auch etwas über die Veränderungen im Leben der Menschen von früher und heute. T10 Eigene Geschichten erfinden Wir Eltern denken oft, wir müssten unseren Kindern etwas »beibringen«, damit sie klug werden. In Wirklichkeit hilft es sehr, wenn wir unsere eigene Fantasie aufleben lassen und uns z.B. selbst Geschichten ausdenken. Das ist gar nicht so einfach, aber unsere Kinder freuen sich auch über ganz kleine Ideen: Wir stellen uns z.B. vor, dass Gegenstände lebendig sind und erfinden, was sie miteinander erleben. Oder wir schreiben einige Wörter auf kleine Zettel und erzählen eine Geschichte, in der diese Wörter vorkommen. Schnell lassen sich die Kinder von uns anstecken, und wir erfinden gemeinsam immer neue Geschichten. T12 Erzählspiel mit Rosinen Wir sitzen mit einigen Kindern im Kreis oder am Tisch und legen eine Rosine oder Erdnuss in die Mitte. Dann einigen wir uns auf ein bestimmtes Wort, z.B. »Essig«. Ein Mitspieler beginnt und erzählt eine Geschichte, zunächst ist das der Erwachsene mit der meisten Fantasie. Ab und zu lässt er das Wort »Essig« vorkommen, dann greifen alle ganz schnell nach der Rosine, der Schnellste erwischt sie für sich. 100+ 10 Aber Vorsicht: Wenn der Erzähler ein Wort nennt, das ganz ähnlich anfängt, wie »Esstisch«, »Estragon«, »Esskastanie«, dann müssen die Mitspieler gut hinhören, damit sie wirklich nur bei »Essig« zugreifen ! Über 100 weitere Übungen und Tipps finden Sie hier: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 11 In die Bücherwelt begleiten Vertraut sein mit Bildungssprache W enn die Mutter ruft: »Komm Kuchen essen!«, und das Kind antwortet: »Gleich, ich muss nur noch das Kapitel zu Ende lesen, es ist gerade so spannend!«, dann ist dieses Kind in der Bücherwelt angekommen. Bis dahin ist es ein weiter Weg, für den jedes Kind eine zuverlässige Begleitung braucht. Viele tausend Stunden müssen wir unserem Kind vorlesen und mit ihm über die Geschichten sprechen, bevor es selbst zu lesen beginnt. Dann liest es T13 Reiche innere Bilderwelt Beim Lesen sind die inneren Bilder, die ein Kind beim Lesen sieht, das Wichtigste. Eine ganze Geschichten-Welt soll im Kopf und im Herzen des Kindes entstehen. Darin kann es auch nach dem Lesen noch spazieren gehen: Es schaut sich die Geschehnisse der Geschichten in Gedanken immer wieder an, denkt sie weiter und vermischt sie mit eigenen Ideen. Es spielt die Geschichten mit seinen Puppen oder Spielfiguren nach oder spielt selbst, dass es der Held einer Geschichte sei. Je mehr wir dem Kind vorlesen, desto reicher und vielfältiger wird diese Geschichten-Welt in seinen Gedanken. Darin liegt der größte Wert des Lesens. Die Fähigkeit, laut vorzulesen, ist dabei nur eine schöne Nebensache. leichte Bücher mit großer Schrift. Aber wir lesen ihm noch lange dicke, spannende Bücher mit kleiner Schrift vor. Damit es nach den Geschichten »süchtig« wird und die Freude entdeckt, durch Bücher in die große weite Welt einzutauchen und mit Hilfe von Büchern auch für das eigene Leben zu lernen. T14 Lieblingsbücher sind selten »Lies erst mal die Bücher, die ich schon gekauft habe. Dann bekommst du ein neues.« Die Mutter meint es gut und möchte das Kind zur Sparsamkeit erziehen. Beim Lesen allerdings funktioniert das so nicht. Ein Buch ist wie ein Mensch, dem wir begegnen. Nicht jeden wollen wir näher kennen lernen. Ein guter Freund ist selten, ein Lieblingsbuch auch. Wenn wir nach wenigen Seiten merken, dass uns ein Buch nicht begeistert, legen wir es weg und lesen ein neues Buch an. Deshalb riskieren wir Eltern, dass auch mal ein Buch ungelesen im Schrank bleibt. Aber wir T15 Lesen ist Freizeitfreude Für ein Kind sollte Lesen nichts mit Schule zu tun haben. Nur, wenn es eine Freizeitfreude ist, wird unser Kind freiwillig lesen. Ein ganz einfacher Weg, dieses Ziel zu erreichen, ist, einen Lesepaten zu suchen. Hängen Sie im nahe gelegenen Gymnasium einen Zettel auf: »Wer liest unserem Kind seine Lieblings-Kinderbücher vor?«, der Schülerin oder dem Schüler danken Sie mit einem kleinen Taschengeld. Ihr Kind bekommt so eine große Freundin oder einen großen Freund mit Vorbildfunktion. Die beiden können zusammen lesen, über die Geschichten und ihre Meinungen sprechen. Sie können zusammen malen und Lieblingssätze in ein Ideenheft schreiben. 100+ 12 können ja in der Bibliothek Bücher ausleihen und dann nach dem Motto handeln: Nur lesen, was Freude macht. Wenn ein Buch so richtig gefällt, dann möchte das Kind es noch einmal lesen und auch besitzen. Später wird es dann vielleicht den eigenen Kindern daraus vorlesen. So kommt Ihr Kind spielerisch in der Bildungssprache an und wird natürlich auch die Texte in der Schule leichter verstehen. Über 100 weitere Übungen und Tipps finden Sie hier: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 13 Selbsttätigkeit fördern Kreativ und leistungsfähig sein B ei allem, was unser Kind tut, sollten wir ihm möglichst viel eigene Gestaltungsfreiheit lassen. Sich auf »Dies ist richtig, das ist falsch.« zu beschränken, macht aus unserem Kind einen Aufgabenerfüller. Es mit »Probier es aus, ich helfe dir, aber es gibt nicht nur einen richtigen Weg.« zu ermuntern, regt unser Kind dazu an, eigene Entdeckungen zu machen, eigene Gedanken zu entwickeln und selbst tätig zu sein. So wird unser Kind zu einem starken Lerner. Es kann auf die eigene Lebenserfahrung zurückgreifen. Es findet selbst Lösungswege und kann Dinge aus unterschiedlichen Blickrichtungen betrachten. Es entfaltet das in ihm schlummernde Potential, und in der Schule begeistert es die Lehrer mit seiner Fähigkeit, den Unterricht aktiv mitzugestalten. T16 Assistierende Eltern Ein Kind möchte alleine Brötchen einkaufen, aber es traut sich nicht. Die Mutter spricht ihm die Worte vor, die es dem Verkäufer sagen wird. Dann muntert sie ihr Kind auf: »Ich stehe hier hinten an der Ladentür. Wenn du nicht klar kommst, bin ich da und helfe dir.« Durch die Assistenz der Mutter gelingt dem Kind die Selbstständigkeit. Beim nächsten Mal kann die Mutter vielleicht schon draußen warten. Allein das Kind bestimmt das Tempo. Mutige Kinder schaffen es schneller, ängstliche brauchen etwas länger. Am Ende wollen alle Kinder selbstständig sein und sind stolz darauf. Wir Eltern müssen ungeduldige Gedanken vertreiben und darauf achten, dass wir unsere Assistenz nach den Möglichkeiten des Kindes jedes Mal ein wenig mehr zurücknehmen. T17 Beim Malen eigenständig denken Wenn Kinder malen, sehen wir manchmal nur drei Striche und wissen nicht, was sie darstellen sollen. „Einen Trecker“, erzählt unser Kind. In seinem Kopf gibt es einen Gedanken, den es zu Papier bringt. Das ist die erste Stufe des schreiben Lernens. Wenn wir nun sagen „Das sieht aber gar nicht aus wie ein Trecker“, dann wird das Kind beim nächsten Mal nicht wagen, eigene Gedanken aufs Papier zu bringen. Wie schade! Es wird vielleicht Ausmalbücher schön bunt färben. Aber die eigene Gedankenkraft bildet es dabei nicht aus. Also freuen wir uns doch über die drei T18 Eine »Höhle« aus Decken Ganz besonders viel Spaß haben Kinder, wenn sie sich selbst etwas bauen dürfen. Zum Beispiel eine »Höhle« aus alten Gardinen oder Decken unter dem Esstisch. Dort lässt es sich herrlich spielen: Wir sind Schiffbrüchige und haben uns auf einer Insel eine Hütte gebaut. Oder wir bauen ein Krankenhaus für die Kuscheltiere. Oder wir sind Riesen im Riesenland und sammeln hier unsere Schätze. Was auch immer den Kindern einfällt, wir sollten es fördern und ihnen Dinge geben, mit denen sie ihr Spiel noch ausschmücken: Teller und Tassen, Tee und Obst oder kleine »Schätze«, je nach Thema ihres Spiels. Ausnahmsweise dürfen die Kinder vielleicht 100+ 14 Traktor-Striche! Freuen wir uns über unser Kind und über seine aufgemalten Ideen. Wir können das Wort ‚Trecker‘ neben das Bild schreiben und das Bild aufhängen oder in einer Sammelmappe als Erinnerung aufheben. sogar in ihrer Höhle übernachten. Wollen wir wetten, dass diese Kinder viele Ideen haben, wenn sie später in der Schule einen Aufsatz schreiben? Über 100 weitere Übungen und Tipps finden Sie hier: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 15 Zu Bewegung anregen In Bewegung Denken lernen B is zu einem Alter von 6–7 Jahren sind für Kinder Denken, Fühlen und Bewegen untrennbar verbunden. Je mehr ein Kind sich bewegt, je vielfältiger seine Sinneseindrücke dabei sind, desto besser kann es auch das Denken lernen. Kinder müssen Entfernungen mit eigener Körperkraft zurücklegen. So bilden sie den Orientierungssinn aus und entwickeln Durchhaltevermögen. Neues müssen Kinder anfassen. T19 Täglich drei Stunden Himmel Kinderärzte weisen uns darauf hin: Kinder müssen sich täglich mindestens drei Stunden unter freiem Himmel aufhalten. Sie brauchen viel Vitamin D, damit ihr Körper kräftig wachsen kann. In der Stadt ist das gar nicht so einfach. Es gibt kaum Plätze, an denen Kinder unbeaufsichtigt draußen spielen können. Wir können die alltäglichen Wege dazu nutzen, dem Kind ausreichend Himmel über dem Kopf zu ermöglichen: Wenn wir zu Fuß gehen oder mit dem Rad fahren statt mit dem Auto. Unterwegs spielen wir Gedankenraten oder das Entdeckerspiel. Oder wir motivieren unser Kind mit dem Spiel »Ein Hut, ein Stock, ein Regenschirm.« Kleine Kinder sogar auch in den Mund nehmen. So bekommen sie ein Gefühl für die Oberfläche, das Gewicht, die Form, den Geruch und die Temperatur von den Dingen. Bilder oder Filme können das nicht ersetzen. Das Weltwissen der Kinder wächst nur, wenn sie sich selbst und die Dinge, mit denen sie zu tun haben, im Raum bewegen. T20 Hüpftanz zur Guten-Abend-Luft In den Schulen sitzen Kinder viel zu lange still. Deshalb brauchen sie in der Freizeit um so mehr Gelegenheiten, sich ausgelassen zu bewegen. Mit einem Hüpftanz zur Guten-Abend-Luft kann das tägliche Abendritual beginnen: Sofakissen werden auf dem Boden ausgelegt. Die Kinder verkleiden sich, wenn sie mögen. Dann drehen wir die Heizung herunter und öffnen das Fenster. Zur Lieblingsmusik hüpfen oder tanzen die Kinder vom Sofa auf die Kissen und zurück. Die frische kühle Luft stärkt ihre Lungen. Sie frieren nicht, weil sie sich bewegen. Sie toben sich gut T21 Mit dem Fahrrad zum Schwimmkurs In letzter Zeit ertrinken zunehmend Kinder beim sommerlichen Baden. In den Schulen lernen nicht mehr alle das Schwimmen. Daher müssen wir Eltern für diese wichtige Kompetenz selbst Verantwortung übernehmen. Das Fahrrad gehört zu den gesündesten Fortbewegungsmitteln. Aber in den großen Städten ist es für Kinder zu gefährlich, allein mit dem Rad zu fahren. Aus diesen beiden Nöten können wir eine Tugend machen: Wir kaufen uns selbst auch ein Fahrrad und machen einmal in der Woche einen gemeinsamen Fahrrad-Ausflug zum Schwimmkurs. Auch wir Eltern brauchen frische Luft und Bewegung. Und die innere Sicherheit: 100+ 16 aus, um dann schnell unter die warme Decke zu kriechen und zum ruhigen Teil des Abendrituals überzugehen. Unser Kind ist am Wasser nicht gefährdet, weil es schwimmen kann. Über 100 weitere Übungen und Tipps finden Sie hier: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 17 Welterfahrung bieten Die Welt verstehen lernen Ü berall gibt es Interessantes zu sehen. Am Fluss, im Park, im Wald, in anderen Stadtteilen oder auf dem Land. Wie verändert sich die Landschaft in den Jahreszeiten? Was wächst auf den Feldern und in den Gärten? Wie sehen Tierbabys aus? Wie entsteht das neue Haus auf der Baustelle? Wie haben die Menschen früher gelebt? Wir Eltern wissen das selbst nicht unbedingt, aber gemeinsam mit unserem Kind haben wir Freude daran, Neues zu entdecken. T22 Das Leben der Tiere Kinder haben ein Urbedürfnis nach dem Kontakt zu Tieren. Aber Kinder, die in den Städten kaum Kontakt zur Natur haben, entwickeln Ängste und lernen die natürliche Umgebung nicht kennen. Besuchen Sie mit Ihrem Kind regelmäßig einen Kinderbauernhof oder Streichelzoo. Fahren Sie aufs Land und fragen sie nach einer Katzenfamilie, die sie mit Ihrem Kind gemeinsam beobachten dürfen. Ihr Kind wird sein Herz für die Tiere entdecken. Hier geht es natürlich auch um Sachwissen: Was ist ein Säugetier oder wie leben die heimischen Wildtiere? Genauso wichtig ist es zu erkennen: Tiere haben ein Schutzbedürfnis. Wir Menschen sind für ihre Sicherheit und ihren Lebensraum verantwortlich. (Wir können uns ja auch vorher »heimlich« mithilfe von Büchern schlaumachen.) Regelmäßige gemeinsame Ausflüge helfen unserem Kind, die Welt, in die es geboren wurde, Schritt für Schritt zu erkennen und zu »erobern«. Auf dem Zeugnis wird später stehen: Das Kind bereichert den Unterricht durch vielfältiges Weltwissen. T23 Frühling, Sommer, Herbst und Winter Jede Jahreszeit bietet andere neue Erfahrungen und Entdeckungen. Wenn wir mit unseren Kindern regelmäßig bestimmte Lieblingsorte in der Natur aufsuchen, dann erwerben die Kinder so ein Gefühl für den Rhythmus der Jahreszeiten und gleichzeitig ein reiches Sach- und Weltwissen. Im Frühling entdecken wir im Wald die kleinen Blüten der Frühblüher und lauschen den Vogelgesängen. Im Sommer summt es in der bunten Wiese, und wir finden süße Himbeeren. Im Herbst sammeln wir farbig leuchtende Blätter und Kastanien. T24 Geschichte zum Anfassen Eltern guter Schüler wissen, worauf es ankommt: Sie schaffen schon vorher Möglichkeiten für ihr Kind, Erfahrungen mit all den Themen zu machen, die später in der Schule behandelt werden. So kann es sich immer melden und sein Vorwissen einbringen. Besonders in den höheren Klassen hat ein Kind einen Nachteil, wenn es z.B. noch nie eine Burg, ein altes Bauernhaus oder ein Schloss gesehen hat. Geben Sie im Internet das Wort »Freilichtmuseum« und Ihren Wohnort ein. Planen sie einen Ausflug, vielleicht sogar an einem der dortigen Festtage. Es gibt dort »echte« Ritter, Grafen und Bauern »zum Anfassen«. 100+ 18 Im Winter ruht die Natur unter einer Schneedecke, und wir brauchen warme Wollstrümpfe. Dann beginnt der Zyklus von Neuem. So wird auch der Geschichtsunterricht interessant und die Motivation Ihres Kindes steigt. Über 100 weitere Übungen und Tipps finden Sie hier: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 19 Auf seinem Bildungsweg wird es Früchte ernten: Çocuğumuzun eğitim yolunda elde edeceği kazanımlar: Das Kind bildet gute Kompetenzen aus: ••Kendini Güvende Hissetmek ••Sosyal İletişim Becerileri ••Yaratıcılık ••Başarma Mutluluğu ••Dil Donanımı ••Ekiple Çalışma Yeteneği Çocuk, iyi donanıma sahip olur: Davranış Yeteneği Gelecek Perspektifi Mesleki Fırsatlar Toplum İçinde Saygınlık Başarı Güven Yaşamdan Mutluluk Duymak ••Selbstsicherheit ••Kontaktfreudigkeit ••Kreativität ••Leistungsfreude ••Sprachkompetenz ••Teamfähigkeit Eğitim mızı kları çocu : leriz larak stek er o a de eynl rınd Ebev anla zam k e boş ik Verm Teşv üven eye ••Özg t Etm ak reke uşm ••Ha ı Kon şılıkl ak m k t ••Kar nma Anla u ek aye mi S etm ••Hik neyi e i Öğr at D mey ••Hay ürüt Y k k a ntık rme dırm n a ••Ma k Ve z u a l k K umlu tme nlığı ••Sor şlik E lışka A na E uma nımı ••Ok Kulla dya ••Me Donanıma Handlungsfähigkeit Zukunftsperspektive Berufliche Chancen Soziale Anerkennung Erfolg Sicherheit Lebensglück Kompetenzen Wir Elt e r n f ö rdern Kind unser in d e r Freiz eit : ••Ur v e r t r a uen sc henken ••Zu B e w e g ung an regen ••Mitein a n d e r sprec ••Ge hen s c h ic h ten erz ählen ••Welt e r f a h rung b ieten ••Zusam men h ä n g e erklä ••Se lb s ren t t ä tigkeit fördern ••In die Bü c h e r w elt beg ••Medie le en it n n u t zung b egleite n Bildungsbaum Eğitim Ağacı rn E l te Früchte E l te r n Hayat Deneyimi Sunmak Dünyayı Tanımayı Öğrenmek H er yerde görülecek ilginç şeyler vardır. Nehir kenarında, parkta, ormanda, farklı şehirlerde ya da köylerde. Mevsimler değiştikçe dışarıdaki manzara nasıl değişiyor? Tarlalarda ve bahçelerde neler yetişiyor? Yavru hayvanlar nasıl görünür? İnşaattaki yeni ev nasıl yapılıyor? İnsanlar eskiden nasıl yaşıyorlardı? Belki biz ebeveynler bile bunları tamamen bilmiyor olabiliriz. Ama çocuğumuzla birlikte yeni şeyler keşfetmek bize mutlu- T22 Hayvanlar Alemi Çocuklar içgüdüsel olarak hayvanlara karşı yakın olmak ister. Fakat şehirlerde yaşayan çocuklar, doğayla iç içe olmadıkları için korku gelişir ve doğal ortamı tanıyamazlar Çocuğumuzla birlikte düzenli olarak hayvan çiftliklerini veya hayvanat bahçesini ziyaret edelim. Köylere gidelim ve orada çocuğumuzla birlikte gözlemleyebileceğimiz kedi familyasını araştıralım. Çocuğumuz içindeki hayvan sevgisini keşfedecektir. Bu elbette doğa bilimiyle de ilgili bir konudur. Memeli hayvan nedir? Vahşi hayvanlar nasıl yaşıyorlar? Bunun yanısıra şunu anlamak da önemli: Bizler korunma ihtiyacı olan hayvanların emniyeti ve yaşam alanlarından da sorumluyuz. luk verecektir. (Önceden bilmediklerimiz hakkında »gizlice« kitaplardan bilgi de edinebiliriz.) Birlikte düzenli olarak yapılan geziler, çocuğumuzun doğduğu dünyayı adım adım tanımasını ve keşfetmesini sağlar. Böylece daha sonra çocuğumuzun karnesinde, »Çocuğunuz dersi, dünya bilgisiyle zenginleştiriyor.« diye yazacaktır. T23 İ lkbahar, Her mevsim, farklı, yeni deneyimler ve keşifler sunar. Çocuğumuzla birlikte doğada seçtiğimiz ve sevdiğimiz mekanları ziyaret edersek böylece mevsimlerin belirli bir ritmi olduğunu hissederler. Aynı zamanda zengin bir hayat bilgisine ulaşırlar. İlkbaharda ormanda erken açan küçük çiçekleri keşfederiz ve kuş seslerini duyarız. Yazın, rengarenk çayırlar uğuldar ve tatlı ahududu toplarız. Sonbaharda renkli, ışıldayan yapraklar ve kestane toplarız. Kışın ise doğa bir kar battaniyesinin altında dinlenir ve biz de sıcak yün çorap giyeriz. Sonra bu döngü baştan başlar. T24 Tarihe Dokunmak Başarılı öğrencilerin ebeveynleri şunu iyi bilirler: Çocukların okul hayatında öğreneceklerini, okul öncesinde tecrübe edinebilmeleri için onlara imkan yaratmak önemlidir. Böylelikle çocuk derste hep parmağını kaldırabilir ve bilgisini aktarabilir. Özellikle daha büyük sınıflarda okuyan ve hayatında bir kere bile, kale, eski bir çiftlik evi ya da bir saray görmemiş olan öğrenciler daha dezavantajlıdır. İnternete »Açık hava müzesi« Böylece tarih dersi de çekici hale gelecek ve çocuğumuzun motivasyonu artacaktır. kelimesini ve ikamet ettiğimiz bölgenin adını yazalım. Bir gezi planlayalım, hatta mümkünse oradaki bir festival gününe denk getirelim. Belki orada »gerçek« şövalyeler, kontlar ve köylüler görebiliriz. 100+ 18 Yaz, Sonbahar ve Kış 100‘den fazla aktivite ve öneriler burada: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 19 Özgüven Vermek Hareket Etmeye Teşvik D üşünme, hissetme ve hareket etme 6–7 yaşlarına kadar çocuklarda ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlıdır. Bir çocuk ne kadar hareket eder ve duyusal izlenimleri ne kadar çeşitli olursa, düşünme gücü de o kadar iyi gelişir. Çocuklar mesafeleri kendi bedensel imkanlarıyla katetmelidir. Böylece yön duyguları ve dayanıklılıkları gelişir. Çocuklar farklı eşyalara dokunmalıdır. T19 Günde 3 Saat Gökyüzü Çocuk doktorları, çocukların günde en az 3 saat açık havada zaman geçirip temiz hava almalarını öneriyor. Çocukların vücutlarının güçlü bir şekilde gelişebilmesi için D vitaminine ihtiyaçları vardır. Şehir yaşamında ise bunu sağlamak hiç de kolay değil. Çocukların dışarıda kendi başlarına oynayabilecekleri çok az oyun alanları var. Çocukların açık havada yeterli zaman geçirebilmeleri için günlük kattettiğimiz yolları değerlendirebiliriz. Mesela, araba yerine bisiklet sürmeyi veya yürümeyi tercih edebiliriz. Yolda yürürken »Düşünce Oyunları«nı veya »Gör ve Fark Et Oyunu«nu oynayabiliriz. Ya da çocuğumuzu »Bir cam, iki cam...« oyunuyla motive edebiliriz. Hatta küçük çocuklar bu eşyaları ağızlarına bile almalıdır. Böylelikle eşyaların yüzeyini, ağırlığını, formunu, kokusunu ve ısısını hissedebilirler. Sadece resimlere bakmak veya film izlemek bunları karşılayamaz. Çocukların hayatı tanıması, ancak kendilerinin ve bulundukları ortamdaki eşyaların hareketliliğiyle gelişir. T20 Müzikli Akşam Hareketi Çocuklar okulda uzun süre sessizce otururlar. Bu nedenle boş zamanlarında hareket etme ihtiyacı duyarlar. Hoplayıp zıplayarak günlük akşam ritüeli şu şekilde başlayabilir: Koltuk yastıkları yere serilir. Çocuklar arzu ederlerse kostüm de giyebilirler. Sonra kaloriferleri kapatıp, camları açabiliriz. Çocuklar, en sevdikleri müzik eşliğinde, koltuktan yastıkların üzerine zıplayıp oynayabilirler. Temiz ve serin hava çocukların akciğerlerini güçlendirir. Hareket ettikleri için üşümezler. Enerjilerini boşaltıp rahatlayabilir ve daha sonra sıcak battaniyenin altında akşam uykusuna hazırlanabilirler. T21 Bisikletle Yüzme Kursuna Günümüzde yaz dönemlerinde havuzlarda boğulan çocuk sayısı giderek artıyor. Artık okullarda herkes yüzmeyi öğrenmiyor. Dolayısıyla bu önemli konuda sorumluğu biz aileler üstlenmeliyiz. Bisiklet, hareketi sağlayan en sağlıklı araçlardandır. Fakat büyük şehirlerde çocukların yalnız başına bisiklet kullanmaları tehlikeli olabiliyor. Bu iki ihtiyacı gelenek haline getirelim: Kendimize de bir bisiklet alıp, haftada bir kez yüzme kursuna bisikletle gidelim. Biz ebeveynlerin de temiz havaya ve harekete ihtiyacı var. Artık çocuğumuz da yüzmeyi bildiği için tehlike söz konusu değildir. Bu da içimizin rahat olmasını sağlar. 100+ 16 100‘den fazla aktivite ve öneriler burada: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 17 Sorumluluk Vermek Yaratıcı ve Başarılı Olmak Ç ocuğumuz ne yaparsa yapsın ona mümkün olduğu kadar serbest alan bırakalım. »Bu doğru, bu yanlış« gibi söylemler çocuğumuzu sadece bir görevi yerine getiren birey haline getirir. Bunun yerine çocuğumuza »Dene, ben de sana yardımcı olurum. Zaten sadece tek bir doğru yol yoktur.« dersek çocuğumuzun keşfetme merakını Böylece çocuğumuz güçlü bir öğrenme yeteneğine sahip olur. Kendi edindiği hayat tecrübelerinden faydalanabilir. Kendi kendine çözüm yolları bulur ve olaylara farklı bakış açısından bakmayı öğrenir. İçindeki var olan potansiyeli okulda açığa çıkarır ve derse olan aktif katkısıyla da öğretmenini memnun eder. arttırır, bağımsız düşünmesini ve kendi başına sorumluluk almasını sağlarız. T16 Destekleyici Aile Bir çocuk yalnız başına ekmek almak istiyor ama kendisine de güvenmiyor. Bu nedenle annesi, ona fırıncıya ne söylemesi gerektiğini tembih ediyor. Sonra da anne »Ben arkanda bekliyorum. Eğer yapamazsan buradayım, sana yardım ederim.« diyerek çocuğuna cesaret veriyor. Annenin böyle bir yöntemiyle çocuk, kendi ayaklarının üzerinde durmayı başarır. Bir dahaki sefere annesi belki dışarda bile bekleyebilir. Bu gelişimin temposunu sadece çocuğun kendisi belirler. Cesaretli çocuklar daha çabuk başarırlar. Ürkek olanların biraz daha zamana ihtiyaçları olur. Sonunda bütün çocuklar kendi ayaklarının üstünde durmak isterler ve bundan gurur duyarlar. Biz ebeveynler sabırsız düşüncelerden uzaklaşmalı ve çocuğun becerileri dahilinde yardımlarımızı mümkün olduğu kadar her fırsatta biraz daha azaltmalıyız. T17 Resim Yaparken Düşünmek Çocukların resim yaparken bazen sadece üç çizgi çizdiklerini görür ve bunun ne anlama geldiğini bilemeyebiliriz. Çocuğumuz buna «Bir traktör” der. Kağıda döktüğü şey sadece kafasından geçirdiği bir fikirdir. Bu, yazı yazmayı öğrenmenin ilk adımıdır. Eğer çocuğumuza «Bu hiç de bir traktöre benzemiyor.” dersek çocuğumuz bir dahaki sefere kendi fikirlerini kağıda dökmeye cesaret edemeyecektir. Ne kadar üzücü. Belki de boyama kitaplarını çok renkli kalemlerle boyayacaktı. Fakat bu şekilde kendi düşünce gücünü geliştiremeyecektir. Yani üç çizgili T18 Battaniyeden Mağara Çocuklar özellikle kendileri bir şey inşa ettiklerinde bundan daha fazla zevk alırlar. Örneğin, eski bir perde veya battaniyeyi kullanarak masanın altını bir mağaraya çevirmek gibi. Kendi kurdukları mağarada şu oyunu oynayabilirler: »Biz bir deniz kazazedesiyiz ve ıssız bir adada kendimize bir çadır kurduk« veya »Oyuncaklarımız için bir hastane inşa edeceğiz.« Ya da »Bizler devler ülkesinin devleriyiz ve burada hazinelerimizi saklıyoruz.« Çocuğun aklına ne gelirse bizler de onu teşvik edelim. Onların oyunlarını daha çok renklendirmek için oyunun konusuna göre tabak, bardak, çay, meyve ve küçük değerli şeyler verebiliriz. 100+ 14 traktöre sevinelim ! Kağıda çizdiği fikirler için çocuğumuzla gurur duyabiliriz. «Traktör’ kelimesini çizdiği resmin yanına yazıp asabiliriz veya hatıra olarak koleksiyona ekleyebiliriz. 100‘den fazla aktivite ve öneriler burada: METROPOL FM ® İstisnai durumlarda çocuklar belki mağarada bile uyuyabilirler. Bunun gibi oyunlar sayesinde çocukların okulda kompozisyon yazarken daha fazla fikre sahip olacağı konusunda iddiaya girelim mi? www.lernenmachtstark.de 15 Okuma Alışkanlığı Kazandırmak Eğitim Diliyle Barışık Olmak E ğer bir anne çocuğuna »«Haydi pasta yemeğe gel!«« dediğinde çocuk: »«Şu anda kitabın en heyecanlı yerindeyim. Birazdan gelirim!«« derse, bilin ki çocuğunuz kitap dünyasına girmiştir. Her çocuk bu uzun yolculukta, güvenilir bir refakatçıya ihtiyaç duyar. Çocuğumuz kitap okumaya başlamadan önce ona uzun süre kitaplar okuyup, onunla hikayeler hakkında konuşalım. Böylelikle çocuğumuz büyük harflerle yazılmış kolay kitaplar okumaya başlayacak. T13 Düşünce Dünyasının Zenginleşmesi Okurken en önemlisi çocuğun okuduklarını hayal edebilmesidir. Herhangi bir hikayede geçen ülke bütünüyle çocuğun kafasında canlanmalı ve kalbinde hissetmelidir. Hatta çocuk okumayı bitirdikten sonra bile hikayenin içinde gezinti yapabilmelidir. Düşüncesinde, hikayedeki olayları yeniden canlandırır, düşünmeye devam eder ve kendi fikirleriyle zengileştirir. Bu hikayeyi kendi oyuncak bebekleriyle veya diğer oyuncaklarla oynar. Ya da sanki kendisi bu hikayenin bir kahramanıymış gibi oyunun içinde yer alır. Çocuğumuza ne kadar çok kitap okursak düşünce dünyasındaki hikayeler de o kadar zenginleşip, çeşitlenecektir. Burada okumanın ne kadar değerli olduğu söz konusudur. Sesli okumanın yeteneği ise hoş bir ayrıntıdır. Fakat biz çocuklarımıza yine de küçük harflerle yazılmış heyecanlı, kalın kitaplar okumaya devam edelim. Böylece çocuğun kitap okumaya karşı ilgisi sürekli artacaktır. Kitaplar sayesinde çocuk kocaman bir kitap dünyasının içine dalar ve kendi hayatı için de bir şeyler öğrenir. T14 Sevdiğimiz Kitaplar Nadirdir »Önce aldığım kitabı oku, sonra sana yenisini alacağım.« diyen bir anne aslında iyi niyetli bir düşünceyle çocuğunu tasarruflu bir şekilde eğitmek istemektedir. Ancak bu, okuma alışkanlığını kazandırmak için iyi bir yöntem değildir. Bir kitap tıpkı karşılaştığımız bir insan gibidir. Herkesi çok yakından tanımak istemeyebiliriz. İyi bir dostu ender edindiğimiz gibi, sevdiğimiz kitap da nadirdir. Eğer bir kaç sayfa sonra kitap bizi memnun etmiyorsa onu bir kenara koyup yenisini okumaya başlarız. Yani ebeveynler olarak okunmayan bir kitabın rafta T15 Okuma: Boş Zamanların Mutluluğu Bir çocuk için kitap okumak, okulla bağlantılı olmamalı. Kitap okumak boş zamanlardaki bir mutluluk olduğu taktirde çocuğumuz gönüllü olarak kitap okuyacaktır. Buna ulaşmanın basit bir yolu okuma abisi veya ablası bulmaktır. Yakınınızdaki bir liseye üzerinde »Kim çocuğumuza onun en sevdiği kitapları okumak ister?« yazılı bir not asın. Bunu yapacak öğrenciye küçük bir cep harçlığı vererek teşekkür edin. Bu sayede çocuğunuzun örnek alacağı kendisinden büyük bir arkadaşı da olacaktır. İkisi birlikte okuy- Çocuğunuz böylelikle oynayarak eğitim diline giriş yapmış olur ve tabiki okuldaki metinleri de daha kolay anlayabilir. up hikayeler ve düşünceler üzerine konuşabilirler. Birlikte resim yapıp, en sevdikleri cümleleri bir deftere yazabilirler. 100+ 12 durması riskini göze almamız gerekir. Tabiki kütüphaneden bir kitap ödünç alarak şu şekilde hareket edebiliriz: Sadece ona zevk vereni okuyalım. Eğer bir kitap çocuğun çok hoşuna giderse onu yeniden okumak ve ona sahip olmak isteyecektir. Çünkü daha sonra kendi çocuklarına da bu kitabı okuyacaktır. 100‘den fazla aktivite ve öneriler burada: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 13 Hikaye Anlatmak Anlatarak Dil Bilgisini Geliştirmek Ç ocuklar hikayeleri sever. Küçük çocuklar da bundan hoşlanır. Peki bunun öğrenmeyle ne ilgisi var? Masallar aslında hiç var olmayan şeyleri anlatmaz mı? Çocuklar »Sihir ve fantezi« yoluyla güçlü ve görsel bakımdan zengin bir hayal gücüne sahip olur. İleriki dönemlerde de bundan gerçek hayatta faydalanabilir ve kullanabilirler. Hatta okulda kompozisyon yazmada ve ev ödevlerinde yardımcı olur. Çocuklar aynı hikayeyi, ta ki bıkana kadar tekrar ve tekrar duymak ister. Hikayedeki »ülke« artık çocuğun aklında ve kalbinde yer edinmiştir ve artık yeni bir »En sevilen hikaye« nin sırası gelmiştir. T11 Büyükbaba ve Büyükanneler Geçmişten Anlatır Çoğu ailelerde eskiden hikayeler anlatılırdı. Komik, utanç verici ve hatta hüzünlü hikayeler. Ancak televizyonda dizi izleme alışkanlığı bu hikaye anlatma geleneğini bizden neredeyse tamamen alıp götürdü. Televizyondaki hikayeler ise öğrenmeyi güçlendirmez. Çünkü sürekli yeni konular, çocuğun bir kulağından girip ötekinden çıkar. Büyükanne ve büyükbabalarımızdan eski hikayeleri öğrenip, biz de bunları çocuklarımıza anlatalım. Bir çocuk, kendi ailesi ile ilgili ne kadar çok bilgi edinirse o kadar çok güven duyar. Bunun yanısıra insanların geçmiş ile bugünkü hayatı arasındaki farkı öğrenirler. T10 Kendi Hikayeni Bul Biz ebeveynler sıkça, çocuklarımızın »akıllı« olmaları için onlara bir şeyler öğretmemiz gerektiğini düşünürüz. Gerçekte ise kendi hayal gücümüzü harekete geçirerek, çocuklarımıza kendi ürettiğimiz hikayeleri anlatmak daha faydalı olur. Bu aslında o kadar da kolay değildir. Ama çocuklarımız küçük fikirlere de sevinirler. Örneğin; eşyaların canlı olduğunu ve kendi aralarında neler yaptıklarını hayal edin. Ya da küçük bir kağıda kelimeler yazıp, bu kelimelerin yer aldığı bir hikaye anlatın. Çocuklar da hemen bizden etkilenecektir ve böylelikle birlikte yeni hikayeler bulabiliriz. T12 Kuru Üzümle Anlatım Oyunu Çocuklarımızla daire şeklinde veya bir masa etrafında oturup, ortaya bir kuru üzüm veya yer fıstığı koyalım. Sonra ortak belirlediğimiz bir kelime seçelim. Örneğin »Eşek«. Bir oyuncu bir hikaye anlatmaya başlasın. Önce bir yetişkin hayal gücünü kullanarak anlatsın. Zaman zaman hikayede »Eşek« kelimesini kullanınca herkes üzümü kapmaya çalışsın. Tabiki hızlı olan kuru üzümü kapar. Ama dikkatli olun! Hikayeyi anlatan kişi »Eşya«, »Eşofman«, »Eşlik etmek« gibi aynı heceyle başlayan kelimeler kullanabilir. 100+ 10 100‘den fazla aktivite ve öneriler burada: METROPOL FM ® Oyuncular oyunun kuralı gereği sadece »Eşek« kelimesini duyduklarında üzümü alabilirler. Bu nedenle de oyuncular anlatılanı çok iyi dinlemeli. www.lernenmachtstark.de 11 Mantık Yürütmeyi Öğretmek Gözlem ve Sonuç Çıkarmayı Öğrenmek Z eki bir çocuk çok soru sorar. Onu her zaman iyi dinleyelim ve onunla soruları hakkında konuşalım. Sonra da çocuğumuzun bu konuyla ilgili deneyimler edinebilmesi için ona fırsatlar yaratmanın yollarını arayalım. Biz ebeveynler çocuğumuza »okul bilgisi« aktarmakla yükümlü değiliz. Sözkonusu olan »bilgi«nin kendisi, »doğru« ya da »yanlış« olduğu değildir. Önemli olan çocuğun detaylı bir şekilde araştırabileceği bir şeye karşı ilgi duyması ve bunu yaparken de sorular sorup, fikir ve bilgi geliştirmesidir. Biz de birlikte düşünüp, katkı sağlayalım ve bilgimizi ortaya koyalım. Fakat çocuğumuzun kendi kendine sorular üretmeye karşı heyecanını asla kaybetmemesi konusunda dikkatli davranalım. T7 Şaşırmak Çocuğumuzu yuvadan veya okuldan aldığımızda mümkün olduğu kadar ona fazla vakit ayıralım ve belki de yolu biraz daha uzatalım. Çocuğumuz hemen, onunla birlikte araştırabileceğimiz yeni şeyler keşfedecektir. Hayvanlar, bitkiler, inşaat işçileri, çöpçüler, ambulans, polis, postacı bile dikkatini çekebilir. Her şey çocuğumuza ilginç gelebilir. Öyle ki yerde önemsiz gibi gözüken küçük şeyler bile çocuğumuzun dikkatini çekebilir. Etrafı birlikte keşfetme gezileri çocuğun en mutlu anlarından biridir ve bu onun öğrenme yeteneğini güçlendirir. T8 Mutfakta Deney Yemekle oyun olmaz ve tabiki gıda ürünlerini sorumluluk bilinciyle kullanmalıyız. Fakat çocuklarımızın öğrenme başarısı için arasıra gıda ürünlerinden yararlanmak, israf anlamına gelmez. Bunu, bir anlamda manevi gıda olarak görebiliriz. Bırakın çocuğunuz »aşçılık« veya »fırıncılık« oynasın. Siz bir şeyler hazırlarken çocuğunuz da kendi püresini karıştırsın. Böylece gıda ürünlerinin içerikleri hakkında bilgi edinir. Örneğin sütün içine limon suyu sıktığımızda pul pul olduğunu, su ve yağı birbirine karıştırmanın zorluğunu, unun topaklaştığını keşfeder. Bu tür »şaşırtıcı deneyimler« sayesinde çocuk kimyasal ve fiziksel bağlantıyı görmüş olur. T9 Çağrışım Oyunu: Ateş, Toprak, Su, Hava Çocuğunuza küçük bir eşya fırlatın (Örneğin; bir top) ve ona »Hava« diye seslenin. Çocuk zihninde hava ile ilgili bir şey arar. Örneğin bir »Uçak«. Daha sonra bunların bağlantısını anlatır: »Uçak havada uçar«. Çocuk sonra topu size atar ve: »Ateş« der. Siz de ateşle ilgili olan bir şey söyleyip, arasındaki bağlantıyı anlatın. Örneğin; «Mum, ateşi besler.« Çocuk bu oyunda, kendi fikir yapısını kurmayı öğrenir. Aynı zamanda sizin verdiğiniz örneklerle yeni bağlantı kurma ve düzenleme yeteneğini geliştirir. 100+ 8 100‘den fazla aktivite ve öneriler burada: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 9 Karşılıklı Konuşmak İ fade Yeteneğini Öğrenmek E ğer çocuğumuzla bol bol konuşur, onu sabırla dinlersek, öğrenme yeteneği gelişir. Çünkü konuşmayı öğrenmek, düşünmeyi öğrenmek demektir. Bir bebek bile, kelimelerle yanıt veremese de bizi hissederek anlar. Zaman içinde çocuktaki dil gelişimi, ancak bizim onunla aktif bir şekilde sohbet etmemizle gelişir. Her zaman ve her yerde, yaşadığımız ve yaptığımız her şey hakkında çocuğumuzla sohbet edebiliriz. Ayrıca konuşmayı ve mantıklı düşünmeyi teşvik eden bir çok eğlenceli oyunlar da bulunmaktadır. T5 Konuşma, Gündelik Yaşama Eşlik Eder Bir baba, kendisi iyi bir eğitime sahip olmadığı halde, kızının nasıl olup da çok iyi karne notu alarak eve geldiğiyle ilgili soruya şu yanıtı veriyor: »Kızım daha bebekken bile onunla sürekli konuştum. Bunları görüp deneyebilsin diye ona her şeyi gösterdim, açıkladım ve dikkatini çektim.« Uzmanlar bunu »Eyleme eşlik eden konuşma« olarak adlandırıyorlar. Çocuklar bunu yaparken farkında bile olmadan yaşadıklarına uygun kelimeleri öğrenirler. Okul ise onlara daha sonra aktif bir dil bilgisi kazandırır. T4 Birlikte Gözlemlemek İyi gözlem yapabilen, daha iyi öğrenir ve kendi fikrini daha iyi oluşturur. Okul da, böyle bir yeteneği çocuğumuzdan bekler. Yani, günlük hayatta birlikte gözlemlemek çocuğumuzu güçlendirir: Hangi taşı daha güzel buluyorsun? Hangi kumaş daha yumuşak? Sulu boya kutusundaki hangi mavi hoşuna gidiyor? En çok hangi masalı seviyorsun? Çocuklar bu sorularla şunu öğreniyor: İstenilen neyin doğru veya yanlış olduğu değil, tam tersine çocuğun kişisel kararıdır. Ve buna paralel olarak biz de kendi izlenim ve görüşlerimiz hakkında konuştuğumuz için çocukların dil bilgileri gelişir. T6 Düşünce Oyunları Çocuğunuz, aklından sizin de bildiğiniz bir şeyi geçiriyor. Bir kişi, bir hayvan, bir bitki ya da herhangi bir şey olabilir. Çoğunuza bunun ne olabileceğini sorun. Fakat, sadece EVET, HAYIR veya İKİSİ DE şeklinde cevaplandırılabilecek sorular olmalı. »Canlı mı? Tahtadan mı? Bu odada bulunuyor mu? Bir kediden büyük mü?« gibi sorular olabilir. Onuncu HAYIR’dan sonra kelimenin ne olduğu söylenir ve oyun baştan başlar. Bu oyunun mantıklı düşünme için iyi bir alıştırma olduğunu hemen farkedeceksiniz! 100+ 6 100‘den fazla aktivite ve öneriler burada: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 7 Özgüven Vermek Kendine Güvenerek Öğrenme B ir çocuğun öğrenmesi ve güçlü olabilmesi ancak kendini emin hissettiğinde ve iyi bir özgüven geliştirdiğinde gerçekleşir. Bu konuda biz yetişkinler çocuğumuza yardım edebiliriz: Hiç bir şart koşmadan çocuğumuza sevgiyle bakarız ve onun gelişimini görmekten Bunun yerine onun bireysel yeteneklerini ve imkanlarını keşfedip, bunları geliştirebilmeleri için onlara yardımcı olalım. Bir çocuk, beklenmedik bir yolda ilerlese de anne ve babasının onu olduğu gibi sevdiğini hisseder. Bu şekilde çocuğun iç güveni gelişir. Bu, hayat boyu öğrenme başarısının temelidir. mutlu oluruz. Çocuğumuzu diğer çocuklarla kıyaslamayalım. T1 Cesaretlendirmek ve Yardımcı Olmak »Koşma, düşersin!« yerine çocuklarımızı »Koş ve düşmeyi öğren.« diye cesaretlendirmeliyiz. Bir çocuk riskleri tahmin etmeyi ve önlemeyi, ancak tecrübe kazanmakla öğrenir ve böylece kendinden daha emin olur. Elbette biz yetişkinler çocuğumuzu tesadüflere bırakmayız. Onların deneyimlerine eşlik ederiz. Onlara gerektiği ölçüde ve mümkün olduğu kadar az yardım edelim. Kalbimizde çocuğumuza olan içten bağlılığımızı koruyarak ona her zaman «senin yanındayız ve sana güveniyoruz, sen hayat yolunda başarılı olacaksın’ hissini verebilmeliyiz. T2 Hile ve Beyaz Yalanlar Olmadan İşe giden bir anne çocuğuna, »Sadece ekmek almaya gidiyorum, hemen geri döneceğim.« der. Çocuk o an için sakinleşir. Fakat sonunda annesinin yalan söylediğini anlar ve bu yaşadığı şok onun güven duygusuna zarar verir. Çocuklar böyle beyaz yalanlara maruz kaldıklarında büyük bir strese girerler. Kalplerinde içten içe bununla o kadar meşgul olurlar ki, ders çalışmaya enerjileri azalır. Aynı şekilde «Bak uslu oturmazsan amca sana birazdan kızacak” veya «Sessiz ol, zaten herkes sana bakıyor!” gibi tehditler de kısa süreli başarı getirir gibi görünür. T3 İ yi ve Kötü Sırlar Küçük çocuklarımıza bile iyi ve kötü sır arasındaki farkı anlatabiliriz. Birisi benden, kötü niyetli bir şeyi başkalarına anlatmamamı isterse, o zaman bu kötülüğü ortadan kaldırmak için bunu başkalarına anlatırım. Fakat kimseye zarar vermeyen iyi sırları kendime saklayabilirim ve bunu sadece bir arkadaşımla ya da oyuncak ayımla paylaşabilirim. Biz ebeveynler de emin olabiliriz ki; çocuğumuz, kalbinde doğru ve yanlışı ayırtedebilmeye yönelik iyi bir his geliştirecek. Ayrıca güvenilir arkadaşlar bulup, hayatta kendini güçlü ve güvenli hissedecektir. 100+ 4 Ancak bunlar, uzun dönemde çocuğumuzu güçsüzleştirir. Korku çok kötü bir öğrenme aracıdır. 100‘den fazla aktivite ve öneriler burada: METROPOL FM ® www.lernenmachtstark.de 5 içindekiler Künye Değerli anne ve babalar, Uzmanlar tarafından hazırlanan ve çocuklarımızın gelişimine katkı sağlayacak olan birbirinden faydalı aktivite ve öneriler, kampanyamızın dördüncü döneminde büyük rol oynuyor. 4 6 Bu aktiviteleri, günlük hayatımızda yer alan ev eşyalarıyla çok kolay bir şekilde uygulayabiliriz. Size sunduğumuz öneri ve aktiviteler için kendinize zaman ayırın, çocuğunuzla bu oyunları oynayın, çünkü oyun oynamak, bu esnada keşfetmek ve öğrenmek her zaman birbirine bağlıdır. »Lernen macht stark!« bilgi kitapcigimizin 8 sayfalarını çevirirken, çocuğunuzun dil, konsantrasyon, 10 öğrenme isteği ve daha bir çok donanımını oyun oynayarak nasıl destekleyebileceğinizi öğrenebilirsiniz. Temel fikir METROPOL FM GmbH & Co. KG Size ve çocuğunuza, bilgi kitapcigimizin sayfalarını ince- Markgrafenstraße 11 10969 Berlin lerken ve önerilerimizi birlikte uygularken bol eğlenceli T 030.217 970 - 0 12 ve keyifli dakikalar diliyoruz. F 030.217 970 - 20 14 www.metropolfm.de Proje sorumlusu Tamer Ergün Yıkıcı (V.i.S.d.P.) Serdar Uzun (Star Media) Dr. Ingrid Hamm, Tamer Ergün Yıkıcı, Robert Bosch Stiftung METROPOL FM Genel Müdür Genel Müdür Uzman Pedagojik Yönetim Anne Peters Geschäftsführerin Yaylas Wiese gGmbH 16 18 Redaksiyon 100+ Anne Peters / Ideen und Text Tuba Aydın Editor / Übersetzung Rabia Gökçe Aydal / Editor Fulya Sonnenschein / Radio Redaktion Ebru Okatan / Redaktion Moderation Konsept & düzenleme 20 Özgüven Vermek Karşılıklı Konuşmak Mantık Yürütmeyi Öğretmek Hikaye Anlatmak Okuma Alışkanlığı Kazandırmak Sorumluluk Vermek Özgüven Vermek Hayat Deneyimi Sunmak Eğitim Ağacı BEYS marketing & media GmbH Burhan Gözüakça Elif Siakiroglou 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Daniel Bauer www.beys.de info@beys.de Çizimler Daniel Bauer Copyright: Tüm telif hakları saklıdır. Metin ve resimlerin kullanımı, alıntılar yapılması, eser sahiplerinin yazılı onayı olmadıkca, telif hakları ihlalidir ve cezalandırılır. FEZ-Berlin - Alman-Türk Aile Şenliği www.lernenmachtstark.de ailece katılabileceğiniz etkinliklerle dolu internet sayfamızda 100‘den fazla Çok sayıda kreativ oyunlar ve birbirinden farklı bir hafta sonu şenliği. 10 – 11 Mayıs 2014 Straße zum FEZ 2 12459 Berlin www.fez-berlin.de aktivite ve daha birçok öneriler bulabilirsiniz. Daha fazla bilgiye sahip olmak için internet sitemizi ziyaret edin! türkçe Anne ve babalar için kIlavuz Bir eğitim kampanyası METROPOL FM ® ü c re t siz
© Copyright 2024 Paperzz